Suveniri U Bakru 2013

Suveniri u bakru
Katalog, 2013.
MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE
Naa rije: U Bosni i Hercegovini postoje razliite vrste zanata, od kojih neki datiraju jo od 1762. godine. To su pekari (ekmekdije), krojai (terzije), obuari (bakmadije), koari (urije), tkai (ebedije), zlatari (kujundije), kovai (timurdije), tavljai (tabadije), brijai (berberi) i zidari (duneri). Najvei dio tradicionalnih zanatskih aktivnosti odvijao se u centralnim dijelovima grada (arijama) i bazarima, a danas ti isti zanati predstavljaju turistiku atrakciju za strane i domae posjetitelje, koji dolaze da bi kupili izvanredne i tradicionalne proizvode runo raene od koe, bakra, plementith metala, platna itd. Razvoj ovih zanata poinje dolaskom Turaka u 15. stoljeu, sa transformacijom gradova i srednjovjekovnih utvrda u urbane centre. Otomanski utjecaj, zahvaljujui razvijenim tehnikama obrade, bio je odluujui za razvoj lokalnog zanatstva, o kome se dobar glas proirio po cijelom carstvu. Posebno su se cijenili ligranski radovi zlatara i srebrara, proizvodi od bakra, tavljaa i koara, iji su se proizvodi izvozili i doprinosili razvoju trgovine. U arijama su se ulice nazivale po vrstama aktivnosti koja se u njima obavljala. I danas, mnoge ulice su poznate po tim starim nazivima, kao to su Kujundiluk ili Tabhana. Suveniri i motivi koji se rade tehnikom reljef u bakru predstavljaju kombinaciju vie tehnika, kao to su kovanje, utiskivanje i rezbarenja bakra. Pored Bosne i Hercegovine, ovu vrstu umjetnosti danas moemo vidjeti u Njemakoj i Turskoj, gdje zanatlije svoje umijee prenose sa koljena na koljeno. Vjetina se prenosila i unutar nae porodice, a kasnije firme koja uspjeno spaja kvalitet i arm runog zanatstva sa modernim trendovima. Suveniri koje izraujemo u tehnici reljef u bakru, vjerno oslikavaju simbole vremena i arhitektonske znamenitosti gradova kroz historiju njihovog nastanka. Kao najpoznatiji na proizvod izdvaja se suvenir Vrata Bosne. S ponosom moemo kazati da su Vrata Bosne, kao oficijelni suvenir institucija nae drave, dospjela u ruke mnogih uglednih linosti irom svijeta. Na asortiman trenutno obuhvata vie od stotinu motiva iz razliitih gradova Bosne i Hercegovine. Ljubav prema umjetnosti i elja za radom je na pokreta. Nastojat emo i dalje proirivati na asortiman i na taj nain uticati na turistiku ponudu i njegovanje starih zanata.
SADRAJ Bosne i Hercegovina............................................................................................... 1 Tuzla.......................................................................................................................... 14 Sarajevo..................................................................................................................... 29 Mostar....................................................................................................................... 38 Gradaac................................................................................................................... 42 Brko......................................................................................................................... 48 Srebrenik................................................................................................................... 52 Graanica.................................................................................................................. 60 Doboj Istok.............................................................................................................. 63 Lukavac..................................................................................................................... 65 Kalesija...................................................................................................................... 67 eli........................................................................................................................... 70 Banovii.................................................................................................................... 72 ivinice..................................................................................................................... 74 Kladanj...................................................................................................................... 77 Zavidovii................................................................................................................. 79 Zenica........................................................................................................................ 82 Biha.......................................................................................................................... 86 Sanski Most............................................................................................................. 90 Cazin......................................................................................................................... 93 Teanj........................................................................................................................ 95 Travnik...................................................................................................................... 98 Gorade..................................................................................................................... 100 Konjic........................................................................................................................ 102 Maglaj....................................................................................................................... 104 Promotivni pokloni u bakru.................................................................................. 109
Mea Selimovi o Bosni: Moda zbog neravnog hoda kroz istoriju, zbog stalnih nesrea, zbog istorijske kobi. Nikad Bosna nije imala sreu da je moni susjedi ostave na miru. Od dalekih bogumila, koje predstavljaju pravo, neortodoksno lice Bosne, ove ljude su proklinjali, palili, unitavali pape, carevi, kraljevi, a preivjeli su se uvijek vraali svome prkosu. Turska okupacija je jednim oduzela vjeru, a svima slobodu. Ali i oni koji su preli u tuu vjeru, ostali su Bosanci, udan soj ljudi, koji se nije mijeao sa okupatorom, ali nije vie bio to su njegova druga braa, mada su im isti obiaji, nain ivota, jezik, ljubav prema zaviaju. Tako ostaju sami. Mislim da nikad ni jedna grupa ljudi u istoriji nije ostala usamljenija nego to su bosanski Muslimani. Nije mnogo pomagalo ni to to je Bosna do osamnaestog vijeka bila relativno razvijena, praktiki bez nepismenih, sa mnotvom kola, s ureenim urbanim ivotom, sa dosta vjerske tolerancije, neprirodnost njihovog poloaja bila je oita. Nisu prili tuinu, a odvojili su se od svojih. Kuda je mogao da vodi njihov istorijski put? Nikuda. To je tragian bezizlaz. U zatvorenim zajednicama koje su se stvarale u Bosni, najzatvorenija je bila muslimanska. Od kue i porodice stvoren je kult, i sav neistroen vitalitet tu se ispoljavao. Ako se na taj nain stvorila intezivna intimna atmosfera, s neobinom jakom osjeajnou (nae najljepe narodne balade i romanse su muslimanske), stvorila se isto tako neophodnost za javnu djelatnost, jer nikakve perspektive zaista nije bilo. Ili su s okupatorom, ali su ga mrzili, jer im put nije bio isti. S ostalim nisu mogli jer su eljeli kraj Turske carevine i doprinosili njegovom ruenju. A kraj Turske carevine je i kraj svega to su oni bili. Razum tu nije mogao pronai rjeenje. Ostala je samo pasivnost i predavanje sudbini pri emu je priklanjanje ili otpor Porti samo nesistematino, afektivno reagovanje. Ako se tome dodaju mrnja, osjeanje nesigurnosti, strah, bijes, ispadi Muslimana kao neimanje pravca i ispadi drugih prema njima, mrnje prema turcima, eto vam, ukratko, skica jednog pandemonijuma koji se zove BOSNA i njeni ljudi . A za Bosance, Selimovi kae: Mi smo niiji. Uvijek smo na nekoj mei, uvijek neiji miraz. Vjekovima mi se traimo i prepoznajemo, uskoro neemo znati ko smo. ivimo na razmeu svjetova, na granici naroda, uvijek krivi nekome. Na nama se lome talasi istorije kao na grebenu. Otrgnuti smo, a neprihvaeni. Ko rukavac to ga je bujica odvojila od majke pa nema vie ni toka, ni ua, suvie malen da bude jezero, suvie velik da ga zemlja upije. Drugi nam ine ast da idemo pod njihovom zastavom, jer svoju nemamo. Mame nas kad smo potrebni, a odbacuju kad odsluimo. Nesrea je to smo zavoljeli ovu svoju mrtvaju i neemo iz nje, a sve se plaa, pa i ova ljubav. Svako misli da e nadmudriti sve ostale i u tome je naa nesrea. Kakvi su ljudi Bosanci? To su najzamreniji ljudi na svijetu, ni s kim se istorija nije tako poalila kao sa Bosnom. Jue smo bili ono to danas elimo da zaboravimo, a nismo postali ni neto drugo. S nejasnim osjeajem stida zbog krivice i otpadnitva, neemo da gledamo unazad, a nemamo kad da gledamo unaprijed. Zar smo mi sluajno tako pretjerano meki i surovi, raznjeeni i tvrdi? Zar se sluajno zaklanjamo za ljubav kao jedinu izvjesnost u ovoj neodreenosti, zato? Zato to nam nije svejedno. A kad nam nije svejedno znai da smo poteni. A kad smo poteni, svaka ast naoj ludosti!
VRATA BOSNE I NJENA HALKA Na ulazu skoro svake bolje bosanke kue nalazila su se drvena vrata i na njima gvozdena halka. Na tu halku udara onaj koji eli da ue u kuu, da bi ga ukuani uli i u kuu uveli. Rije halka, potjee iz turskog jezika i ima znaenje zvekira, metalne naprave kojom se udara o vrata, kako bi se domainu dalo do znanja da mu je gost pred vratima. Obiaj je da se halkom zalupi tri puta, dok neko od ukuana ne izae pred goste i ne poeli mu dobrodolicu. Pojam lupanje halkom od vrata, koriten je u mnogim bosanskim sevdalinkama, predstavljajui metaforu dolaska gosta. Tako u sedvalinkama nalazimo stihove Ko to kuca po vratima, halka mu se od glavu razbila ili Halka kuca na vratima, ko je to, belaj. Danas u vrijeme modernih zvona, halka je izgubila svoj prvobitni smisao. Ali, i dalje se u starim dijelovima grada, halke mogu primijetiti na ulazima vrata. Ipak, njihova svrha je, prije svega, estetske prirode. Suvenir Vrata Bosne svojim izgledom imitira vrata na ulazima u stare bosanske avlije. Simbolizira kulturu i tradiciju jednog naroda koji je kroz svoju gostoprimljivost i otvorenost uvijek uvaavao i osjeao druge. Vrata Bosne, kao suvenir, su dobijali mnogi i danas irom svijeta ukraavaju sobe i zidove svojih domova.
VRATA BOSNE - 1
ifra: SBHSBA0001 / Dim: 25,5 x 35 cm
VRATA BOSNE - 2
ifra: SBHSBA0002 / Dim: 15 x 22 cm
VRATA BOSNE - 3
ifra: SBHSBA0003 / Dim: 10 x 15,5 cm
VRATA BOSNE OTVARANJE - 1 MOTIV STEAK RADMILJA

Opis: Suvenir prikazuje motiv vrata Bosne i motiv steka u Radimlji kod Stoca. Na vratima ispred kua, domaini su srdano doekivali goste. Danas, vrata Bosne kao suvenir, predstavlja znaenje ljubaznosti i gostoprimstva ovog naroda. Suvenir je sa prednje strane ukraen runo raenim metalnim okovima i halkama. Motiv steka koji je smjeten u unutranjosti je dokaz naslijea prahistorijskog doba i antike. Svojim estetkim izgledom i detaljima, suvenir oslikava arm runog zanatstva i ekskluzivnosti. Suvenir spada u grupu ekskluzivnih proizvoda. Na suvenir se mogu ispisati posvete i tekstovi.
VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV IBRIK - 2

Opis: Suvenir oslikava motiv vrata Bosne i ibrika. Vrata Bosne predstavljaju simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv ibrika koji je smjeten u unutranjosti vjerno oslikava autentinost ibrika, predmeta koji je sluio za uvanje i noenje vode. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motiva. Mogu se ispisati posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV STEAK RADIMLJA - 2

IBRIK I LEEN Ibrici kao i leeni, novijeg perioda, najee su se pravili od bakra, a zatim bi se takav kalup utapao u vru kalaj. Prilikom rezbarenja, odn. pravljenja ukrasa, bez kojih se oni nisu mogli zamisliti, leen je, zbog svog oblika bio pogodniji u odnosu na ibrik, kod kojeg se cijeli kalup punio olovom, a zatim se posebnim pomagalima skidao vanjski sloj kalaja. Zavisno od potrebe, ostajali su u takvom obliku. Jo je interesantnija tehnika crni svat, kojom se cijeli predmet premae uljanom platinom, koja se inae koristi za tampanje novina. Ukrasi zavise od navika, mate kazanija, ali i od elje kupca. U ibricima se donosila voda sa avlijskih bunara i gradskih esmi. Ba na tim esmama, ibrik je bio sastavni dio djevojakih druenja, razgovora, prijateljstava i aikovanja. Sa ibrikom se ilo u hamame, uzimao svaki abdest (obredno religijsko kupanje), prale ruke prilikom svakog ulaska u kuu, prije ili poslije jela, napajali putnici namirnici ili oednjeli kopai i kosci. Svaka kua je posjedovala barem dva ibrika, razliitih ukrasa i veliina. S druge strane, leen je uvijek sluio kao dodatni element bez kojeg se nije moglo zamisliti pranje ruku poslije jela. Suveniri sa motivima ibrika koji su raeni tehnikom reljef u bakru, vjerno odraavaju autentinost ibrika, njegov oblik, teksturu, ukrasne elemente i namjenu
IBRIK NA ESMI - 1
IBRIK - 1
STECI Steak je uobiajeni naziv za kameni nadgrobni spomenik iz srednjeg vijeka na irem podruju Bosne i Hercegovine, sjeverozapadnim dijelovima Crne Gore, zapadnim dijelovima Srbije i junim dijelovima Hrvatske, uglavnom u Dalmaciji. Najpoznatiji steak na prostorima Bosne je Zgoanski steak, naen u okolini Kaknja. On nema natpis, a zbog izuzetne ukraenosti neki istraivai pretpostavljaju da se radi o grobu Stjepana II Kotromania. Zgoanski steak se sada nalazi u vrtu Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, u Sarajevu. Najpoznatija nekropola u Bosni i Hercegovini je Radimlja kod Stoca. Steci su danas najvaniji spomeniki dokaz predosmanlijske Bosne, najupeatljiviji materijalni simbol vremena od 13. do kraja 15. stoljea. STEAK RADIMLJA - 1 Epitafi steaka napisani bosanicom, ifra: SBHSBA0009 / Dim: 29 x 36 cm svjedok su onodobne pismenosti. Ukrasi na stecima, odn. njihova simbolika jo je enigma, ali ujedno i dokaz naslijea prahistorijskog doba i antike. Pojavljuju se motivi sunevog diska, polumjesec u pratnji zvijezde koji izaziva brojna tumaenja, zatim kri i ljiljan, prikazi lova, orua i alata, figure mukaraca i ena sa tapovima ili krievima u ruci.
STEAK ZGOA - 1
HANUMA - 1
ifra: SBHSBA0010 / Dim: 35,5 x 45,5 cm
HANUMA - 2
HANUMA - 3
DJED - 1
SAT KARTA BIH - 2

SAT KARTA BIH - 3

KARTA BIH - 2
KARTA BIH - 3
GRB BIH - 1
GRB BIH - 2
GRB BIH - 3
10
SAT GRB BIH - 2

SAT GRB BIH - 3

SAT GRB LJILJANI - 2

SAT GRB LJILJANI - 3

11
GRB LJILJANI
GRB LJILJANI - 2
GRB LJILJANI - 3
12
FLAA PLETENA - GRB BIH

ifra: SBHSBA0045/ Dim: 33 cm visina
FLAA PLETENA - GRB LJILJANI

ifra: SBHSBA0051 / Dim: 33 cm visina
13
TUZLA
Smjetena na jugoistonim padinama planine Majevice na 239 m nadmorske visine, Tuzla zauzima centralni dio Sjeveroistone Bosne, sa povrinom od otprilike 303km2 . Broj stanovnika grada je oko 100.000 dok je broj stanovnika na iroj opini 170.000. Tuzla je ekonomsko, nauno, kulturno, obrazovno, zdravstveno i turistiko sredite Sjeveroistone Bosne. Naseljavanje na podruju Tuzle uvijek je bilo u bliskoj vezi sa nalazitima i zalihama soli. Najstariji pisani dokument, koji potie od drevnih Grka, pokazuje da su oni bili upoznati sa postojanjem bogatih zaliha soli na ovom podruju. Tuzla je dobila svoje ime mnogo kasnije. Dananje ime vodi porijeklo od turske rijei tuz to znai so. Prvi osmanlijski dokument koji spominje eksploataciju tuzlanskih slanih izvora datira iz 1548. godine. Sa dolaskom Osmanlija 1460. godine, proizvodnja soli se upeterostruila, te je grad poeo dobivati na vanosti. Nakon velikih ekonomskih reformi iz 17. stoljea, u gradu se poela razvijati slobodna trgovina. Sa razvitkom novih zanata, Tuzla se razvila u administrativno sredite Zvornikog sandaka i postala vaan komunikacijski, vojni, trgovaki i kulturni centar Sjeveroistone Bosne. Pred kraj osmanlijske vladavine, Tuzla je imala priblino 5.000 stanovnika i bila je jedan od najveih gradova u Bosni i Hercegovini. Veliki broj zgrada u Tuzli potie iz turskog perioda. Turalibegova damija je sagraena u 16. stoljeu i jo uvijek postoji. Austrougarska je uvela moderne metode u eksploataciji soli i uglja, a sam grad Tuzla imao je vanu ulogu u carskoj ekonomiji. Ta vana uloga se nastavila i u ekonomiji Jugoslavije. Znamenitosti Tuzle su Stari dio grada, Narodno pozorite, Galerija Ismeta Mujezinovia, ponovo izgraena Barok zgrada u stilu kakvom je bila prije prvog svjetskog rata i trg ispred nje, park i spomenik kralja Tvrtka I Kotromania, Panonska jezera, etalite Slana Banja, i mnogi druge. Pored mnogobrojnih lijepih tuzlanskih damija, tu je i pravoslavna crkva, te katolika crkva sa franjevakim samostanom.
14
MOTIVI MOTIVITUZLE TUZLE
TUZLANSKA ARIJSKA ESMA arijska esma u Tuzli sagraena davne 1888. godine, jedan je od simbola Tuzle i graevina koju uz slane bunare i tuzlansku kozu najee moemo vidjeti na razglednicama grada. Gradsko vijee je angaovalo po projektu Behram begove damije, dananje arene damije, poznatog strunjaka, arhitektu Franza Mihanovia, da u istom stilu, pseudomaurskom, izradi projekat Velike esme. Bijeli kamen za izgradnju esme nabavljen je iz majdana Hrea kod Sarajeva, a zeleni kamen iz majdana kod Nove Kasabe. Blokove kamena obraivali su italijanski klesari. Gradska esma je postala centar okupljanja graana i s ponosom je pokazivana svim gostima grada kao izuzetno lijep objekat. Kada je dovedena kvalitetna voda iz Podstupara i puten vodovod 1910. godine, dogaaj je obiljeila i ova esma.Upravo na ovoj esmi obavljen je in putanja vode i otvaranje vodovoda uz prisustvo velikog broja graana. Tako je ova esma akter jednog od najznaajnijih datuma za graanstvo, dovoenje i putanje vode osnovnog izvora ivota.
ESMA SA DAMIJOM - 1
ifra: STZSBA0034 / Dim: 27 x 35 cm
ESMA - 1
ESMA STARA
ifra: STZSBA0004 / Dim: 24 x 29,5 cm
15 15
MOTIVI TUZLE
VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV ESMA - 2

Opis: Suvenir oslikava motiv vrata Bosne i tuzlanske arijske esme. Vrata Bosne predstavljaju simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv tuzlanske arijske esme koji je smjeten u unutranjosti predstavlja jedan od najznaajnih hisorijskih spomenika Tuzle. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motivima. Mogu se ispisaiti posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
ESMA - 2
ifra: STZSBA0002 / Dim: 19,5 x 26,5 cm
ESMA - 3
16
MOTIVI TUZLE
KIPOVI - 1
KIPOVI - 2
ifra: STZSBA0006 / Dim: 14,5 x 19 cm
MOST S KIPOVIMA Kroz Tuzlu protiu dvije manje rijeke Jala i Solina, kao i nekoliko potoka sa okolnih brda. Za vrijeme osmanske i austrougarske uprave, na rijeci Jali su pravljeni mostovi koji su vremenom dotrajali. Projektant novog betonskog mosta bio je dipl. ing. arhitekture Bogdan uki iz Tuzle. Po projektnom rjeenju na jednoj i na drugoj strani mosta postavljena su po dva betonska kipa (diva) koja nose po jedan kandelabar (lat. naziv za ulinu svjetiljku). Kipove sa kandelabarima na ovom mostu izgradio je Franjo Leder, najpoznatiji tuzlanski kipar i boem. Sveano putanje ovog Jalskog mosta obavljeno je 1936. godine. Tuzlaci ga nazvae, jednostavno, Most s kipovima i to mu je ime ostalo do danas. Nou kandelabari daju fascinantnu svjetlost u nekoliko razliitih boja, pa ovaj most i okolina imaju veoma lijep izgled i ugoaj. Iako je na rijeci Jali u kasnijem periodu, izgraeno nekoliko monumentalnih betonskih i eljeznih mostova, Most s kipovima, ostao je najljepi i najpoznatiji most u Tuzli. Ovaj most je, danas, iskljuivo pjeaki.
17
MOTIVI TUZLE
BEHRAM-BEGOVA MEDRESA Behram-begova medresa u Tuzli je najstarija obrazovna institucija u Sjeveroistonoj Bosni i meu najstarijim je medresama naega podneblja. Relevantni historijski izvori navode da je poela s radom prije 1626. godine. Zgrada Medrese u 19. stoljeu je sagraena u arapsko-maurskom stilu, a tokom svoje historije je vie puta restaurirana i dograivana. Zgrada Medrese je sruena 1974. godine. Od cijelog objekta ostala je samo porta (kapija) koja je restaurirana prvi put 1975. godine, a potom i 1990. i 1997. godine. Znaajno svjedoanstvo o kvalitetu obrazovanja je navod hadi Mehmed-ef. Handia da su svrenici ove Medrese bili veoma dobri poznavaoci arapskog jezika. Tokom 323 godine rada Medrese (162.1949), u ovoj najstarijoj obrazovnoj instituciji Sjeveroistone Bosne predavai su bili najznaajniji alimi i profesori ovoga kraja. Nakon 44 godine prekida, rad Medrese je reaktiviran 1993. godine.
KAPIJA SKVER - 1
KAPIJA SKVER
KAPIJA SKVER - 2
18
MOTIVI TUZLE
KOZA - 1H
KOZA - 2
TUZLANSKA KOZA Prvi dokumenti u kojima se spominje Tuzla napisani su sredinom 10. stoljea. U tom istom spisu govori se o Tuzli i o pobunama u istoimenoj provinciji. Naime, Tuzlaci su se suprostavljali nerazumnim odlukama tadanje vlasti, meu kojima je i ona da se unite sve koze, jer su tetne po uzgoj ume. No, mjetani su ipak zadrali i zatitili jednu kozu. Pobunjenici su kozu uvali, njegovali i hranili. Sa jaanjem plemena, raste i broj koza. Usljedila je nova odluka vlasti da se sve koze moraju unititi. Meutim, neki Tuzlak, ija je je ivotna opsesija uvanje svega to je na indeksu vlasti, sauvao je jednu kozu. uvao je u sredini koja je bila neprijateljski raspoloena prema ovoj vrsti. No, kako je vrijeme prolazilo, propisi su blijedili, koza je postajala sve smjelija i zanimljivija. Ona je tako postala atrakcija, a zatim je poela i privlaiti mnoge turiste koji su joj prilazili sa nekim posebnim osjeajem, kao da dolaze na hodoae. Ulaz u skromno dvorite u kome se koza etala je bio besplatan, ali je svaki od znatieljnika ostavljao u kesicu novi kao prilog akciji za ouvanje ove vrste.
19
MOTIVI TUZLE
KOZA - 1V
SAT KOZA - 2
ifra: STZSSBA0037 / Dim: 27,5 x 37 cm
Postoji jo jedan zanimljiv podatak. Izreka Cijela Tuzla jednu kozu muzla odnosi se na grupu ljudi koja je siromana i koja ima samo jedan nain i izvor preivljavanja. Vjerovatno su mnogi itelji Tuzle u jednom periodu svoje historije bili bez osnovnih sredstava za ivot, pa je na osnovu toga i nastala ova nadaleko poznata izreka.
KOZA - 3
KOZA - 4
20
MOTIVI TUZLE
SLANI BUNARI Prve indikacije o postojanju leita soli u tuzlanskom kraju, bili su slani izvori koje je prahistorijski ovjek koristio za soljenje hrane jo u mlaem kamenom dobu - neolitu. Od tada, preko Rimljana, Slavena i Osmanlija, na ovom podruju odvijala se primitivna proizvodnja soli, uglavnom ukuhavanjem slane vode (slanice) u otvorenm plitkim tavama ispod kojih je loeno drvo. Istranim buenjem u periodu AustroUgarske 1885. godine, u Tuzli je otkriveno bogato leite kamene soli, utvreno je postojanje vee koliine slanice visokog saliniteta i bogate podzemne naslage soli dobrog kvaliteta, nakon ega poinje eksploatacija soli crpljenjem slane vode sistemom dubokih buotina tzv. eksploatacionih slanih bunara. Prva solana, izgraena u predgrau Tuzle, u Simin Hanu, 1885. godine, predstavljala je poetak industrijske proizvodnje soli u Tuzli. Ubrzo zatim uslijedio je i poetak tonjenja grada, kao posljedica nekontroliranog izluivanja slanice sa naslaga kamene soli, na kojima je smjeten grad. Tonjenje e doivjeti svoj vrhunac 70-tih godina prolog stoljea, kada je grad ostao bez nekoliko hiljada stambenih, privrednih i kulturnih objekata. So je usud koji je Tuzlu gradio i ruio, ali i kulturoloki odreivao u njenoj posebnosti.
SLANI BUNAR - 1
SLANI BUNAR - 2
SONI TRG - 3
21
MOTIVI TUZLE
BEHRAM-BEGOVA (ARENA) DAMIJA

BEHRAM-BEGOVA (ARENA) DAMIJA Ne zna se tano kada je utemeljena prva tuzlanska damija, kao ni ko ju je utemeljio. Spominje se prvi put 1548. godine. Do tada je bila i jedina damija u Donjoj Tuzli i zvala se Atik damija po istoimenoj prvoj donjotuzlanskoj mahali. Ime Behram-begova dobila je po tome to je preko puta nje bila smjetena Behram-begova medresa, i to je vjerovatno sam vakif dao da se ona obnovi i odrava. U razornom poaru koji je izbio u donjotuzlanskoj kasabi 1871. godine izgorjeli su mnogobrojni objekti, a meu njima i Behram-begova damija i medresa. Na mjestu ove damije, za vrijeme austrougarske uprave, 1888. godine, izgraena je nova zidana damija. Njen projektant je bio austrijski inenjer Franz Mihanovi, inae projektant nekoliko znaajnih objekata u Donjoj Tuzli (arijske esme, rimokatolike crkve i dr.) Nova damija izgraena je u pseudomaurskom stilu sa poluloptastom kupolom od olova. Vanjski zidovi i munara bili su ofarbani crveno-utim prugama po kojima je kasnije dobila ime arena damija. Poslije odreenog perioda, dolo je do pucanja kupole i drugih oteenja, pa je rekonstruirana.
22
MOTIVI TUZLE
SAT BEHRAM-BEGOVA (ARENA) DAMIJA I SURA EL-FATIHA

Motiv Behram-begove damije u bakru sa satom pored toga to svojim estetskim izgledom ukraava prostor nudi i funkcionalnost. Na satu je uraen ispis sure El-fatiha na arapskom i bosankom jeziku. Spada u grupu eskluzivnih motiva u bakru.
23
MOTIVI TUZLE
HUSEINA AUA (DINDIJSKA) DAMIJA

HUSEINA AUA (DINDIJSKA) DAMIJA Damija je smjetena u najmanjoj donjotuzlanskoj mahali koja se spominje kao Mahala asne damije Mustafe dindije (Dindijska mahala). U kasnijim izvorima, damija u toj mahali se naziva damija Huseina aua. On je, vjerovatno, prvobitnu damiju sasvim renovirao i zavjetao za nju izvjesne prihode pa se damija i prozvala po njemu. Damija je podignuta na mjestu Lug na domaku hrastove ume koja je posluila kao izvor drvene grae za samu damiju. Prema predanju za izgradnju damije posjeena je potrebna koliina hrastova koja je na licu mjesta obraena, otesana i ugraena u damijski objekat. Arhitektura dananje Dindijske damije je najstarija u Tuzli, a potjee vjerovatno iz 17. stoljea. Ona predstavlja interesantan rad domaih majsota, tesara i dunera preteno u drvetu (sofe, vrata, prozori, minaret). Usljed eksploatacije slane vode i slijeganja tla u dindijskoj mahali su porueni mnoge stambene kue a njeni stanovnici su se odselili u druga stambena naselja. Ostala he Dindijska damija, rijedak primjerak originalnog islamskog vjerskog objekta u Tuzli iz perioda osmanske uprave i harem u kome se danas nalazi mali broj kamenih niana. Po predanju, u njemu je sahranjen Husein au, obnovitelj ove damije.
24
MOTIVI TUZLE
MEHMED-AGINA (JALSKA) DAMIJA

MEHMED-AGINA (JALSKA) DAMIJA Damiju je podigao 1600. godine Mehmed-aga, zapovjednik posade tuzlanske palanke. Danas se damija zove Jalska, jer se nalazi u Jalskoj mahali. Ova damija je bila poznata i pod imenom Kizler damii (djevojaka damija), vjerovatno zbog njenog obnovitelja, ije je ime ostalo nepoznato. Sve do 1948. godine, pred Jalskom damijom postojala su tri turbeta, pa se pretpostavlja da je u turbetu od drveta pokrivenog daskom, bila ukopana ta nepoznata djevojka. Po kazivanju starijih Tuzlaka, da nove obnove koja je uslijedila 1981. Godine, ova damija je bila sagraena od erpia sa drvenom kupolom, koja je bila pokrivena daskom. Nju je iz temelja obnovila Hafiz-hanuma Tuzli, pa je od tada damija nosila ime Hafiz-hanumina damija. Na obnovi ove damije radili su talijanski majstori. Prilikom ruenja munare obiljeili su svaki kamen, a nakon obrade ponovo su ga ugradili na svoje mjesto. Oko Jalske damije nalazi se omanji harem. Pored spomenuta tri turbeta, u ovom haremu je ukopano i nekoliko uglednih Tuzlaka.
25
MOTIVI TUZLE
TURALI-BEGOVA (POLJSKA) DAMIJA

GAZI TURALI-BEGOVA (POLJSKA) DAMIJA Najvei tuzlanski vakif (dobrotvor) je Gazi Turali-beg. Najpoznatiji objekat Gazi Turali-begovog vakufa predstavlja njegova damija u Tuzli koja je sagraena prije 1572. godine. Damija je izgraena na prostoru zvano Polje, na kojem se razvijala i mahala, pa e damija kasnije biti nazvana Poljska. Zidana je od kamena. Turali-beg je podizanjem i drugih znaajnih ustanova znatno doprinio graevinskom i privrednom razvoju kasabe Donja Tuzla. U ariji je podigao 38 duana, javnu banju, vodovod, jedan han i poloio gotov novac u iznosu od 300.000 dirhema, to je u zlatu iznosilo 2.286. gr. Za razvoj Tuzle, Turali-beg je, ustvari, uinio ono to je Gazi Husrev-beg uinio za Sarajevo. U proteklom periodu Turali-begova (Poljska) damija je vie puta obnovljena i sanirana uz manje izmjene (1890., 1919., 1968.), a u periodu 2008-2010 godine, vri se temeljita rekonstrukcija i obnova Turali-begove damije u klasinom osmanskom arhitektonskom stilu iz 16. stoljea, s velikim trijemom i visokom munarom. Ujedno, u neposrednoj blizini damije, grade se objekti budueg kulturno-obrazovnog centra Turali-begov vakif.
26
MOTIVI TUZLE
GRB TUZLE - 1
GRB TUZLE - 2
GRB GRADA TUZLE Grb grada Tuzle, idejno, likovno i tehniki je izveden tako da sadri osnovne simbole i podatke koji karakteriziraju ovaj, po mnogo emu jedinstven, grad u Bosni i Hercegovini, a, to su: prirodno bogastvo - so, prahistorijska keramika tava za ukuhavanje slane vode (slanice) i proizvodnju soli, prvi pisani spomenik grada, raniji i sadanji slubeni naziv naselja i grada, otvorena kapija utvrenog grada, tit kao mono odbrambeno oruje i dr. Grb grada Tuzle usvojen je 1958. godine. Njegov autor je tuzlanski hroniar i vajar, Dragia Trifkovi.
GRB TUZLE - 3
GRB TUZLE - 4
27
MOTIVI TUZLE
SAT GRB TUZLE - 1

SAT GRB TUZLE - 3

SAT GRB TUZLE - 2

FLAA PLETENA - GRB TUZLE

ifra: STZSBA0029 / Dim: 33 cm visina
28
MOTIVI TUZLE
SARAJEVO
Sarajevo je takav grad da se u njemu i stranci osjeaju kao da su kod kue. ak ni irenje grada izgradnjom visokih nebodera nije moglo oduzeti arm nebrojenim kafanama i stoljetnoj tradiciji gostoprimstva. Iako je gradsko zalee, sainjeno od nebrojenih brda i visokih planina, u neku ruku izolovalo grad i sauvalo duh starih vremena, on je i dalje ostavljao svoja vrata irom otvorena ostatku svijeta. Bez obzira to je Sarajevo glavni grad, sa svom trkom i dinamikom koju nosi savremeni ivot, ipak ima jedinstvenu atmosferu koja vam se prosto uvue u duu. Ovaj grad djelimino simbolizira vijekovima staru borbu protiv izrazitih utjecaja sa strane, ali svakako i njihovo prihvatanje u odreenoj mjeri, i to onih najboljih, spajajui ih u jednu od najraznolikijih kultura u Evropi. I doista, samo nekoliko mjesta na kugli zemaljskoj se moe pohvaliti sa katolikom i pravoslavnom crkvom, damijom i sinagogom, koje su udaljene tek jednu laganu etnju jedna od druge. Ako postoji grad u Evropi koji bez imalo muke spaja istok i zapad onda je to Sarajevo. Ovdje su Bizantinsko i Otomansko carstvo istoka te Rimsko, Venecijansko i Austrougarsko sa zapada, ostavili neizbrisive tragove na kulturu, tradiciju i religiju. Za vrijeme Osmanlija, zbog izuzetnog stratekog znaaja ovog podruja, osmanska vlast je formirala jezgru novog naselja koje e postati eher. U njemu je izgraen saraj-dvor bosanskog namjesnika, po kojem je naselje dobilo dananje ime. Sarajevo je svoje zlatno doba doivjelo u 16. stoljeu, posebno u vremenu kada je bosanski sandak-beg bio Husrevbeg (1521-1541). Tada je izgraena veina najljepih i najvrijednijih objekata osmanskog doba. Sarajevo je dobilo izgled koji se nije znaajnije mijenjao do okupacije od strane Austro-Ugarske Monarhije 1878. godine. Sarajevo je u austrougarskom periodu dostiglo takav stepen razvoja da se svrstavalo meu najrazvijenije gradove Jugoistine Evrope. Danas, etnja ulicama Sarajeva predstavlja etnju kroz njegovu historiju. Od orijentalne osmanske etvrti gdje su smjetene brojne slastiarnice, kafanice i radnje sa rukotvorinama, pa do administrativnog i kulturnog centra nastalog u vrijeme austrougarskog perioda, Sarajevo je zadralo najbolje od oba svijeta. U Sarajevu ljudi imaju vremena i za porodicu i za prijatelje. Ovdje se kae da se bogatstvo ovjeka ne mjeri po onome ta ima, nego koliko prijatelja ima - ovdje ljudi troe svoje vrijeme na prijateljstvo. Znamenitosti Sarajeva su mnogobrojne, a meu najznaajnijim spadaju Baarija, prva baarijska esma Sebilj, ulica Kazandiluk poznata po trgovini i proizvodnji bakrenog posua, baarijska damija, Vijenica koja je predstavljala neprocjenjivo stoljetno knjievno i historijsko blago, Stara pravoslavna crkva, etalite Ferhadija kao najarmantniji dio grada, protee se od Sebilja, u srcu Baarije, do Vjene vatre u centru grada. Du Ferhadije, na Baariji, nalazi se Moria han, a u blizini i Gazi-Husrevbegova damija kao najznaajniji islamski objekat u cijeloj Bosni i Hercegovini. Tu je i Brusabezistan prelijepa orijentalna robna kua, Velika avlija- jevrejska etvrt, katolika katedrala, Trg osloboenja gdje je i Saborna crkva koja je i najvea pravoslavna crkva u Sarajevu. Latinska uprija koju esto zovu i Principovim mostom, poto je tu Gavrilo Princip na Vidovdan 28. juna 1914. godine izvrio atentat na princa Ferdinanda i njegovu suprugu. Careva damija, Svrzina kua, Bentbaa i mnoge druge znamenitosti. 29
MOTIVI SARAJEVA
SEBILJ - 1
ifra: SSASBA0004 / Dim: 39 x 35,5 cm
SEBILJ Sebilj ili Sebil je arapska rije u znaenju -put, ali kao termin oznaava dobrotvornu, vrlo staru instituciju, fontanu posebnog oblika na trgovima, na kojoj je sebiljdija tasom zahvatao vodu iz korita i besplatno napajao edne. U nae krajeve su ih naravno donijele Osmanlije, a kau da je nekada u eheru na Miljacki bilo oko 300 sebilja. Naalost, 1697. godine, jedan od mnogobrojnih velikih poara u historiji Sarajeva odnio je sa sobom ove gradske ukrase iz kojih su sebiljdije crpile vodu i dijelile je ednim prolaznicima. Danas je od tih najljepih spomenika uz nekoliko starih gradskih esmi ostao samo ovaj jedan sebilj usred arijskog trga, mada postoji i njegova kopija koju je grad Sarajevo velikoduno iza olimpijade poklonio gradu Beogradu. Sarajevski sebilj dao je izgraditi bosanski vezir hadi Mehmed paa Kukavica 1753. godine i on se nalazio pet metara iznad ovog dananjeg. Poruen je 1891. Godine, da bi se 1913. godine po projektu arhitekta Alexandra Witteka izgradio novi, uraen po nacrtima prvobitnih sarajevskih sebilja iz 16. stoljea. Manja sanacija sarajevskog sebilja uraena je ve 1997. godine. Iako je njegovo originalna boja bila bijela, koriena je boja drveta koja ini i njegov dananji izgled.
30
MOTIVI SARAJEVA
VRATA BOSNE OTVARANJE - 2, MOTIV SEBILJ

ifra: SSASBA0018 / Dim: 25 x 34 cm
Opis: Suvenir oslikava motiv vrata Bosne i Sebilja. Vrata Bosne predstavljaju simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv Sebilja koji je smjeten u unutranjosti predstavlja jedan od najznaajnijih historijskih simbola Sarajeva. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motiva. Mogu se ispisati posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
SAT SEBILJ - 3
ifra: SSASBA0013 / Dim: 17,5 x 21 cm cm
SEBILJ - 3
ifra: SSASBA0005 / Dim: 13,5 x 16,5 cm
31
MOTIVI SARAJEVA
LATINSKA UPRIJA
LATINSKA UPRIJA - RIMSKI MOST Latinska uprija (od 1918. do 1992. godine. nosi naziv Principov most), je jedan od najstarijih sarajevskih mostova, a mijenjao se s vremenom, od prvog drvenog mosta, koji je stajao na istom tom mjestu, pa sve do dananjeg oblika. Prvi most na ovom mjestu je bio od drveta, i spominje se u popisu bosanskog sandaka iz 1541. godine. Sagradio ga je sara Husein, sin nekog irmerda. Kameni most gradi sarajevski ajan Ali Ajni-beg 1565. godine. Inae ovaj most je povezivao desnu obalu Miljacke sa dijelom grada gdje je stanovalo kransko (katoliko) stanovnitvo, koje je u narodu bilo poznato kao Latinluk, pa je tako i dobio ime Latinska uprija. U blizini mosta je, 1914. godine, izvren atentat na prijestolonasljednika AustroUgarske monarhije nadvojvodu Franju Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju, vojvotkinju Hohenberga (dogaaj poznat kao Sarajevski atentat, i koji se uzima kao povod Prvog svjetskog rata, te im je na mostu podignut spomenik, koji je poruen 1918. godine.
32
MOTIVI SARAJEVA
MULTIETNIKO SARAJEVO - 1
33
MOTIVI SARAJEVA
SARAJEVO, GRAD SUSRETA Bosna nikad nije postala zemlja jedne vjere. Bila je to uvijek domovina vie vjera, zaviaj vie razliitih pogleda u zadivljujue dubine nebeskog plavetnila. Neupuenima je uvijek uputno ponavljati ta je Bosna, ili barem pokuati govoriti ta je Bosna uvijek bila! Bosna je jedan krajolik gdje su se velike svjetske ideje i vjere: islama, kranstva, judaizma, hrianstva i manihejstva, susretale za dugih perioda mira na jedan naravan i ni od koga diktiran nain. Bosna je ivi univerzitet komparativnog studija velikog dijela svjetskih kultura i religija, susretite Istoka i Zapada posredstvom jednog meusobno slinog autohtonog ljudskog materijala. To je jedinstveno podruje gdje su se vjere irile bosanskim dolinama i rasjelinama na nesistematski nain (kaemo nesistematski nain, jer su ljudski sistemi esto produkt presije i tlaenja), stvorivi zanimljivu aru, mozaik neusporedive rijetkosti, divote i spontanosti. Arhitekture Sarajeva, nadahnute islamom, katolianstvom, pravoslavljem, judaizmom, izrasle su na tradicijama ovih velikih svjetskih a bosanskih religija, sve prethodno reeno u mnogome potvruju. U Sarajevu, vi lako i kroz arhitekturu, naroito sakralnih objekata, otkrivate historiju svih onih koji su Bosnu ljubili kao svoju domovinu. Arhitekture su se irile, bile zapravo iznjedrene iz kultura koje su pohodile Bosnu, i nije postojalo brisanje prethodnog. Ukratko kazano, Sarajevo je imalo sreu to je bilo grad kontinuiteta raznolikosti, jer u njemu historija nije mnogo puta iznova zapoinjana, ve je kroz kontinuitet doekivana, praena i ispraena. Sarajevo, stoga, nije nikada postalo muzej. Sarajevo se i ne razumije ukoliko ga posmatramo oima muzeja. Otkucaji razliitih vremena, kalendara i satova sa svetih arhitektura Sarajeva - damije, crkve, katedrale, sinagoge, nisu zvon mrnje ve milodar i miloduh naravnog susreta u kojem svi ostaju ono to jesu. Bosna najbolje pokazuje da nije dobro ono ovjeanstvo u kojem jedino postoji jedno raunanje vremena, jedan silom upravljeni pogled u zvjezdane putanje! Eto, zato je Bosna i u njoj svi njeni gradovi, a Sarajevo posebno, dragocjena stvarnost i ivot, splet ila kucavica bitnih dijelova ovjeanstva. Sarajevo nije za tue oi natimani grad, nije to nikada bila sredina lane snoljivosti niti farizejske tolerancije. To se vidi po prepletenim tipovima njegove raznolike gradnje. injenica blizine Begove damije, sarajevske katolike katedrale, sinagoge i pravoslavne crkve jeste, dakle, injenica ivota jedne duge epohe sretnog vremena ove zemlje Bosne. prof.dr. Enes Kari
34
MOTIVI SARAJEVA
GAZ HUSREV-BEGOVA DAMIJA - 1

GAZI HUSREV-BEGOVA DAMIJA Gazi Husrev-begova damija ili samo Begova damijaa u Sarajevu je, zbog svoje veliine i privlanosti jedan od najznaajnijih spomenika sakralne islamske arhitekture na Balkanu. Izgraena je 1530. godine. Damija je zadubina Gazi Husrev-bega, vladara bosanskog Sandaka. Projektovao ju je Ajem Esir Ali iz Tibrisa, jedan od najveih istambulskih arhitekata, a gradili su je dubrovaki majstori. Damija je kvadratnog oblika, sa kupolom prenika 13m i visinom od 16m. Na nju se nadovezuju manje kupole i polukupole. Interijer Enterijer damije zrai nesvakidanjom umjetnikom atmosferom. Uz damiju se nalazi adrvan, ija voda slui za ritualno umivanje prije molitve. Dananji oblik s kupolom datira iz 1893. godine. Od 1530. je na istom mjestu stajao bunar. GAZI-HUSREV BEGOVA U sjeni damije i stoljetnih lipa su dva turbeta, u DAMIJA - 2 kojima je 1541. ukopan Gazi Husrev-beg i njegov ifra: SSASBA0015 / Dim: 18,5 x 28,5 zatoenik i kasnije prijatelj, dalmatinac Murad-beg Tardi. Nedaleko od damije je sahat-kula i medresa. U 16. vijeku stoljeu kada je izgraena, Begova damija je predstavljala objekat od izuzetne vanosti za urbani razvoj Sarajeva i jedan je od najznaajnijih objekata iz bogate ostavtine Gazi Husrev-bega. To je prva damija u svijetu koja je dobila elektrino osvjetljenje, 1898. godine. 35
MOTIVI SARAJEVA
GAZ HUSREV-BEGOV BEZISTAN

GAZI HUSREV-BEGOV BEZISTAN Gazi Husrev-begov bezistan je jedan od ouvanih bezistana u Sarajevu, koji i danas slui svojoj namjeni - trgovini. Bezistan je dio zadubine Gazi Husrev-bega. Izgraen je 1555. godine u neposrednoj blizini Kurumli medrese, Begove damije i Sahat-kule, sa kojima je povezan istonim ulazom. Pravougaonog je oblika sa ulazima, koji omeuju 109 m dugu ulicu u kojoj su smjetene male trgovine.[1] Du bezistana, paralelno se prua Gazi Husrev-begova (Zlatarska) ulica. U gradnji su uestvovali dubrovaki majstori.[2] Zbog neto nie temperature koja je postignuta gradnjom ispod nivoa okolnih ulica, prvobitna namjena bezistana je bila trgovina namirnicama. To i danas ini kupovinu u toplim, ljetnim danima, ugodnom. Svojim izgledom Gazi Husrev-begov bezistan podsjea na Kapali ariju i bezistane u Istambulu ili souk u gradovima na istoku. Pored bezistana je postojao i talihan koji se je graen u isto vrijeme kad i bezistan, takoer, kao vakuf Gazi Husrev-bega. U poaru 1879. godine pretrpio je velika oteenja, a posljednje zidine tali hana nestale su 1912 godine.
36
MOTIVI SARAJEVA
VUKO - 1
ifra: SSASBA00011 / Dim: 22,5 x 28 cm
VUKO - 2
GRB SARAJEVA - 2
ifra: SSASBA0009 / Dim: 14 x 19,5 cm
FLAA PLETENA - GRB SARAJEVA

ifra: SSASBA0017 / Dim: 33 cm visina
37
MOTIVI MOSTARA
MOSTAR
Mostar je smjeten u junom dijelu Bosne i Hercegovine, na glavnom magistralnom putu M17, 60 km od Jadranske obale. Nalazi se ispod planina Vele, Hum i Cabulja, u dolini rijeke Neretve, na 60 do 80 m nadmorske visine. Od ilirskih vremena pa do dolaska Osmanlija, drevno mjesto Blagaj bio je centar politike moi, a Mostar je bio tek malo naselje na obalama Neretve. Vjeruje se da je prije nego su Turci osvojili Hercegovinu, Mostar bio naselje sa tek 19 kua i viseim mostom koji je spajao obale. Nakon to je Hercegovina pala pod osmansku upravu, Mostar je postao administrativni i vojni centar Osmanlija u Hercegovini. Stari grad se razvijao oko Starog mosta. Ovaj orijentalni dio i danas je sauvao tradicionalne zanate: graviranje u metalu, slikanje i izradu ilima. Za vrijeme austrougarske uprave, Mostar je bio sredite okruga. On je kao regionalni centar uz Tuzlu, Banja Luku i Sarajevo, prednjaio u razvoju u ovom periodu. U Mostaru je vidan urbani razvoj. Izgraeno je javno kupatilo, mnogo kola i mostova, poelo se sa izdavanjem novina i magazina, te je proiren cestovni sistem grada. Na podruju Mostara izgraeno je nekoliko novih crkava. Oko starog grada i danas se moe vidjeti arhitektura venecijanskog stila nastala u periodu austrougarske vladavine. Kada je Stari most 1993. godine sruen tenkovskim udarima, za veinu Mostaraca je to bio teak udarac. Svako spominjanje Starog mosta godinama nakon to je pao na dno Neretve, tjeralo bi suze na oi, jer je on bio simbol grada i zemlje u cjelini. Danas, vie od decenije nakon ruenja, prelijepa kamena struktura koja je premotavala rijeku preko etiri stotine godina, ponovo spaja obale Neretve. Most je sveano otvoren u julu 2004. godine uz spektakularan dogaaj. Most je srce Mostara i njegova obnova znai da se ivot polako, ali sigurno vraa u normalu u najljepem gradu u Bosni i Hercegovini. Jula 2005. godine, ovaj most je uvrten na listu UNESCO-vih zatienih spomenika kulture. Stari grad, koji potie jo iz perioda turske vladavine, oduvijek je bio glavna atrakcija u Mostaru. Izgraen poput zbijene jezgre, ovaj dio grada je idealan za etnju. Primamljivi arm starog grada, naroito dijela oko Neretve, zarobi vas na jednom mjestu i po nekoliko sati, dok uivate u pogledu i upijate zvukove. Jednodnevni obilazak je dovoljan da se posjeti veina turistikih znamenitosti meu kojima su najstariji luni most u Mostaru - Kriva uprija na rijeci Radobolji, za koji se smatra da je izgraen kao probni most prije izgradnje Starog mosta; ejvan-ehajina damija koja je izgraena 1552. godine, a koja kasnije postaje medresa. Stari bazar, Kujundiluk, Koski Mehmed-paina damija, Bievia oak, Kajtazova kua. Tu je i nacionalni spomenik Muslibegovia kua, Sinagoga Templ, Stara pravoslavna crkva, katolika crkva, Mitropolija, Biskupska rezidencija,
38 38
MOTIVI MOSTARA
STARI MOST Ferman - 1

ifra: SMOSBA0002 / Dim: 27 x 35 cm
STARI MOST Stari most je uveni most preko rijeke Neretve u Mostaru. Sagraen je u periodu 1557 - 1566 godine, i djelo je turskoga graditelja Hajrudina. Tokom ratnih zbivanja, 09. novembra 1993. Godine, Stari most je sruen. Nakon obnove 2004. godine ovaj most je uvrten na popis svjetske kulturne batine UNESCO-a. Poznat je kao glavni simbol Mostara i Hercegovine. Mostarski Stari most je kameni most izgraen od kamena tenelija. Luk je dug skoro 29m, visok 20 m, savijen blizu snienog polukruga. Karakterizira ga tanki i elegantni oblik: profil mosta je bio toliko tanak i visoko iznad vode da je mnogima bilo teko zamisliti da se takva graevina moe napraviti od ogromnih kamenih blokova. Most je svijetle sjajne boje koja se mijenja tokom dana, zavisno od sunca. Most je izgraen da se spoje dvije obale Neretve, bez ikakve ukrasne namjere ili posebnog znaaja. Glavni uticaj na dizajn mosta je morfologija mjesta i okoline. Cijeli kompleks nije posljedica jednog dizajna nego razvoj kroz doba, zavisan od historijskih dogaaja i potrebe za zatitom prijelaza preko rijeke. Stari most nije povezan ni za jedan specifian stil ili doba arhitekture, tako da je jedinstven u svijetu.
39
MOTIVI MOSTARA
STARI MOST - 2
ifra: SMOSBA0003 / Dim: 25,5 x 23,5 cm
STARI MOST - 3
ifra: SMOSBA0004 / Dim: 16 x 18,5 cm
GRB MOSTARA - 2
ifra: SMOSBA0010 Dim: 15 x 19 cm
GRB MOSTARA - 3
GRAD MOSTAR - 3
40
MOTIVI MOSTARA
SAT STARI MOST - 2

ifra: SMOSBA0005 / Dim: 27,5 x 37 cm
SAT STARI MOST - 3

SAT GRB MOSTARA - 2

SAT GRB MOSTARA - 3

41
MOTIVI GRADACA
GRADAAC
Gradaac je grad i sredite istoimene opine u sjeveroistonom dijelu Bosne i Hercegovine. Smjestio se na obroncima Majevice, na nadmorskoj visini od 129 m. Gradom dominira kula Husein-bega Gradaevia, poznatija kao Gradina, a koja je zatitni znak i prepoznatljivi simbol grada. Gradaac se pod tim imenom prvi puta javlja 1643. godine. Ranije se tu nalazio grad Gradac. Gradaac su osvojile Osmanlije 1521. godine, a pod njihovom vlau posebno dobija na znaaju, nakon Karlovakog mira. Postao je znaajna odbrambena taka protiv moguih neprijateljskih navala sa sjevera. Ovaj gradi je od velike historijske vanosti za Bosance. Husein Kapetan Gradaevi bio je vladajui beg u vrijeme turske vladavine. Bio je ratnik i voa, veoma cijenjen i potovan u ovome regionu i predstavljao je takvu prijetnju turskim vlastima da je bio u poziciji da pregovara o veem dijelu autonomije, samouprave i prava na zemlju. Postoji nekoliko historijskih verzija, ali se sve slau da je on sa svojom vojskom bio u mogunosti da brani teritorije na sjeveroistonoj granici, to Turci nisu mogli. Kada se osjetio ugroenim od strane Turaka, buntovni se Zmaj od Bosne (kako su ga zvali) odluio suprotstaviti Turcima. Odmarirao je 1831. godine sa svojom vojskom na Kosovo gdje je porazio Turke, to je vodilo daljoj destabilizaciji turske vladavine nad Bosnom. Ovaj buntovniki duh se proirio meu lokalnim paama i vladajuim familijama, te je uzrokovao niz novih pobuna. Gradaevia su kasnije izdali i on je pobjegao preko Save u Austriju. Brojne zgrade nose njegovo ime podsjeajui nas na vanost njegove uloge u historiji ovoga grada. Porodina kua Gradaevia je izgraena 1786. godine i danas je porodini muzej. Grad je prepoznatljiv po kuli Husein-kapetana Gradaevia koja je sagraena 1821. godine. Veliki kompleks je bio oteen tokom prethodnog rata, ali je sad rekonstruiran i poprimio je svoj prvobitni izgled. U starom djelu grada nalazi se kulturni centar, muzej, galerija i biblioteka, i sve ove ustanove nose njegovo ime. Ispod gradskih kapija nalazi se Huseinova damija koja je izgraena 1826. godine, koju karakterizira uski i visoki minaret. U isto vrijeme je izgraena i sahat kula (visoka 22m). Grad je umnogome ouvao svoj orijentalni stil. Ovo podruje, takoer, karakteriziraju i njegova vjetaka jezera, Hazna i Vidara.
42 42
MOTIVI GRADACA
KULA GRADAAC - 1
ifra: SGDSBA0001 / Dim: 31 x 39 cm
KULA GRADAAC - 2
ifra: SGDSBA0002 / Dim: 21,5 x 38,5 cm
GRADAAKA KULA Za vrijeme Osmanskog perioda, Gradaac se razvio po ustrojstvu turske organizacije. Po ovoj organizaciji, Gradaac, ve oko 1710. Godine, postaje sjeditem gradaake kapetanije. Gradaac dobiva strateki znaaj i postaje znaajno vojno uporite. Kapetani podiu tvravu u kojoj je smjetena vojska (askeri), a zadnju dogradnju tvrave u sadanjem zdanju dovrava posljednji kapetan Gradaca, Husein-beg Gradaevi. Izgradnja postojeeg tvravskog kompleksa u ovom mjestu zapoeta je 1765. a dovrena do 1821. godine. Unutar iroko razvedenih bedema ovog fortifikacionog sistema koji ima tri ulaza osigurana kapi-kulama, nalazi se oko 18 m visoka, od opeke sagraena trospratna kula s tornjem na vrhu. Masivno graena etverospratna sahat-kula, kvadratne osnove, visoka 22 m, najmlai je objekat te vrste u Bosni i Hercegovini. Ovdje posebnu panju treba usmjeriti na jedan detalj, koji do sada nije pominjan u zvaninim dokumentima, a to je sistem tunela ispod skoro cijelog kompleksa unutar zidina. Vezano za ovo postoji i legenda da je jedan od tunela povezan sa Husejnijom damijom. U okviru starog grada interesantne su i podzemne prostorije na junom dijelu kompleksa koje su vjerovatno sluile kao spremite za oruje i municiju.
43
MOTIVI GRADACA
HUSEIN-KAPETAN GRADAEVI - 2
HUSEIN - KAPETAN GRADAEVI Husein-kapetan Gradaevi (1802. - 17. augustavgust, 1834), general je koji se je borio za bosansku autonomiju u Osmanskom carstvu. Takoer je poznat kao Zmaj od Bosne. Gradaevi je roen u Gradacu 1802. godine i odrastao je okruen politikom klimom nemira u zapadnim krajevima carstva. Kad je Delaludin-paa otrovao njegovog brata Murata 1821. godine, Gradaevi se naao na elu Gradaake gradaake vojne kapetanije. Mladi Husein je tokom svog kapetanstva razvio reputaciju mudrog vladanja i tolerancije, te je postao jedan od najpopularnijih osoba u Bosni. 1831. godine1831. Godine 1831., Gradaevi je izabran za vou pokreta za Bosansku bosansku autonomiju. Brzo je otjerao vezira i ostale protituv-autonomijske osobe, te tako postaje postao de facto vladar Bosanskog paaluka. 18. jula iste 18. jula Iste godine, 18. Jjula, Gradaevi savladava vojsku pod zapovjednitom velikog vezira u blizini timlja na Kosovu. Odluuje da ne nastavi pohod i vraa se u Bosnu gdje su ga njegovi vojnici proglasili novim vezirom, 12. septembra. Meutim, 1832. Godinegodine, pokret za autonomiju je izgubio prednost u ratu. Nakon niza manjih okraja, kljuna bitka se dogodila 17. i 18. maja izvan Sarajeva. Bosanska vojska je poraena nakon to stie Hercegovako hercegovako pojaanje stie i pridruuje se Osmanlijskoj osmanlijskoj vojsci. Iako bonjaki ustanak ne bi bio ugaen za jo 18 godina, Gradaevi je morao bjeati u Habsburku monarhiju, 31. maja. Odatle je on pregovarao sa sultanom da se vrati u carstvo, koji njegovu elju ne odobrava u potpunosti. Seli u Beograd i onda u Istanbul, gdje je umro od kolere, 17. auvgusta, 1834 godine. Legenda u svoja doba, Gradaevi je danas bonjaki narodni junak i jedan od najuglednijih linosti u historiji Bosne i Hercegovine. 44
MOTIVI GRADACA
VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV KULA GRADAAC - 2

Opis: Suvenir oslikava motiv vrata Bosne i gradaake kule. Vrata Bosne predstavlja simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv gradaake kule koji je smjeten u unutranjosti predstavlja jedan od najznaajnijih historijskih simbola Gradaca. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motiva. Mogu se ispisati posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
KULA GRADAAC - 3
KULA GRADAAC LJIVA - 2

45
MOTIVI GRADACA
SAT GRB GRADACA - 2

ifra: SGDSBA0004 / Dim: 27,5 x 37 cm
SAT GRB GRADACA - 3

SAT KULA GRADAAC - 2

FLAA PLETENA GRB GRADACA - 2

ifra: SGDSBA0009 / Dim: 33 cm visina
46
MOTIVI GRADACA
DAMIJA TOKE USTE

47
MOTIVI BRKOG
BRKO
Grad Brko je grad u sjevernoistonom dijelu Bosne i Hercegovine, na rijeci Savi. Na osnovu geografskog poloaja, privrednih i drugih kapaciteta, Brko predstavlja privredni i kulturni centar Bosanske Posavine. Brko je vorite vodenih i kopnenih puteva, koji povezuju Bosnu i Hercegovinu sa Zapadnom Evropom i zemljama Podunavlja i Crnog mora. Brko se, kao naselje i tvrava, prvi put pominje 1526. godine. U hronikama je zabiljeeno da se Brko kao naselje znatnije razvija 1548. Godine, kada je izgraen makadamski put od Tuzle do Brkog. Brko postaje znaajan tranzitni centar za izvoz soli i drugih roba u Slavoniju i Srijem, te jo dalje u zapadnije austrougarske zemlje. Zahvaljujui svom geografskom poloaju, Brko postaje sredite Bosanske Posavine i okretite trgovakih poslova Bosne sa susjednim zemljama. Godine 1718., austrougarska vojska je zauzela sjeverne dijelove Posavine, a Brko je potpuno uniteno. Tokom austrougarske vladavine Brko postaje trgovako sredite. U tom periodu iz Brkog se izvozilo 25.000 - 30.000 tona suhe ljive u Austriju, Njemaku, Englesku i SAD. U Brkom je otvorena Trgovaka kola, kao prva srednjokolska obrazovna ustanova u Bosanskoj Posavini. Sredinom 19. stoljea, otvaraju se tamparija, brojne graanske osnovne kole (katolike, pravoslavne, muslimanske - u gradu i veim selima), te idovska kola. Izgraeni su i brojni muslimanski, katoliki i pravoslavni vjerski objekti. Krajem 19. Stoljea, izgraene su, izmeu ostalog, gradska bolnica, hotel Grand Posavina, gradska vijenica, eljezniki most na rijeci Savi prema Gunji. Godine 1900. uvedena je elektrina struja. U tom periodu, Brko je imalo i nekoliko etivaa za suhu ljivu, industriju pirita, dvije pilane, dvije ciglane itd.
48 48
MOTIVI BRKOG
VIJENICA - 1
ifra: SBRSBA0001 / Dim: 48 x 36 cm
BRANSKA VIJENICA Branska Beledija - Vijenica je izgraena za vrijeme austrougarske vladavine u Bosni i Hercegovini, kada su se uvaavale kulturne, vjerske i nacionalne tradicije bosanskog prostora. U graevinarstvu, Austro-Ugarska se trudila zadrati to vie autentinosti bosanskohercegovake, odn. orijentalne arhitekture. Uostalom, vidljivo je to i u Brkom, a posebno na branskoj Belediji -Vijenici. Izgradnja vijenice je kotala tadanju vlast oko 110.000 zlatnih kruna. Izgraena je u pseudomaurskom stilu, sa puno arabeski- geometrijskih likova i stubova. Nacrt za vijenicu je izradio poznati arhitekt Vitek. Isti arhitekt je projektovao i sarajevsku vijenicu. Zgrada je dovrena 18. 8.1892. godine. U njoj su, u poetku, radili opinski organi, savska VIJENICA - 2 kapetanija i branska pota. Kasnije je tu smjeten i branski ifra: SBRSBA0002 Dim: 17,55 x 20,5 cm telegraf. Iz tog perioda postoji jedna dopisnica. Ta dopisnica je, ustvari, bila poziv jednom Braku da doe u opinsku upravu prihoda i izmiri porez na upalja kojeg je dotini morao prijaviti. To govori da su upaljai u to vrijeme bili rijetkost. Nakon Prvog svjetskog rata, u branskoj vijenici su ponovo radili opinski organi, a poslije Drugog svjetskog rata tu su, uz opinu, bili smjeteni i kotarski odjeli grada Brkog. Neto kasnije je tu premjetena i branska knjinica. U novije vrijeme, u toj zgradi je otvorena jedina branska galerija Rizah teti, nazvana po poznatom branskom likovnom umjetniku.
49
MOTIVI BRKOG
MASLEA - 1
ifra: SBRSBA0003 / Dim: 36,5 x 27 cm
MASLEA - 2
ifra: SBRSBA0004 / Dim: 18,5 x 17,5 cm
50
MOTIVI BRKOG
SAT BRKO MOTIV - 2

SAT BRKO MOTIV - 3

SAT VIJENICA BRKO - 2

KARTA BRKO DISTRIKTA - 2

ifra: SBRSBA0006 / Dim: 15 x 14 cm
51
MOTIVI SREBRENIKA
SREBRENIK
Srebrenik je grad koji se nalazi u Tuzlanskom bazenu, u dolini rijeke Tinje, na pruzi i putu Brko-Tuzla-Sarajevo. Opina Srebrenik je okruena planinskim masivima Majevice i Trebave koji se sputaju u prostranu ravnicu. Ovaj srednjovjekovni gradi je interesantna destinacija, a najpoznatiji je po svojoj tvravi smjetenoj iznad nepreglednih polja Posavine i sela, u predjelima koja kao da su iz knjige, sa svojim udnovatim, dobro odravanim kuama i prelijepim vrtovima i vonjacima prepunim najraznovrsnijeg voa. Prvi spomen grada Srebrenika potie iz davne 1333. godine, u vrijeme kada je ovaj grad bio prijestonica srednjovjekovne bosanske drave, pod vladavinom kraljevske loze Kotromania. Usmena predanja o nastanku Srebrenika kau kako su postojale tri kraljice koje su napravile gradove u Sokolu, Srebreniku i Gradu. Sve tri su objanjavale kako je koja nainila grad. Kraljica koja napravi Srebrenik, ree da je napravila grad da se sjaji kao srebro i po tome mu nadila ime. Najvei dragulj grada Srebrenika jeste Srebrenika kula, ija je nepristupanost odolijevala brojnim vojskama. Stari grad je podignut na stijeni koja se izdie od okolnog terena u visini od oko 50 do 70 m. Gornji plato stijene je neravan i rascijepljen. Visinska razlika izmeu najnie i najvie take na kojoj se nalazi kula je oko 13 m. Srebrenika kula je jedna od najouvanijih tvrava iz srednjeg vijeka u Bosni i Hercegovini, a bila je dom bosanskog bana Stjepana Kotromania, sve do njegove smrti 1353. godine.
52 52
MOTIVI SREBRENIKA
KULA SREBRENIK - 1
ifra: SSRSBA0001 / Dim: 40 x 35 cm
STARI GRAD SREBRENIK Stari grad Srebrenik ili Tvrava Srebrenik se spominje od davne 1333, godine, kada je tadanji bosanski vladar Ban Stjepan Kotromani potpisao povelju sa Dubrovakom republikom o iznajmljivanju Stona, Peljeca, prevlake i jo nekih dijelova Dubrovake Republike. Tvrava se nalazi na osamljenoj stijeni, sa koje se pogled prua daleko po regionu, a u tvravu se moe ui samo preko mosta koji je povezuje sa ostatkom uzvienja. Stari grad Srebrenik je u 14. i 15. stoljeu bio poprite jakih sukoba izmeu srednjovjekovne Bosanske drave i Maarske. Par puta je bila i osvajana i oslobaana, sve do 1512. godine kada je Osmanlije trajno osvajaju. Stari grad Srebrenik se sastoji iz tri dijela koja se nadovezuju jedan na drugi sa 4 kule i omanjim dvorcem. Do ulazne gradske kapije se stie drvenim mostom preko provalije, koji se u sluaju opasnosti lako mogao ukloniti. Donji grad ini ulazna kvadratna etvorostrana kula-kapija sa pomonom zgradom i dvoritem. Odatle se pored zaobljene etvorostrane kule stie do platoa na kome se nalazi kasarna, odakle, pored kvadratne etvorostrane kule, vode kamene stepenice do kapije Gornjeg grada odn. srebrenike citadele. U citadeli se nalazi manji dvorac, pored koga je na vrhu stijene iznad ulazne gradske kule-kapije smjeten veliki okrugli etvorostrani donon (kula u tvravi). Dananje zidine grada datiraju iz ranog 18. stoljea, ali grad nije izgubio svoj srednjevjekovni izgled. Zidine su fino ouvane i jo uvijek se monumentalno uzdiu iznad regiona i pokazuju svoju mo i snagu.
53
MOTIVI SREBRENIKA
KULA SREBRENIK - 2
ifra: SSRSBA0002 / Dim: 26,5 x 33 cm
KULA SREBRENIK - 3
SAT KULA SREBRENIK - 2

54
MOTIVI SREBRENIKA
VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV KULA SREBRENIK - 2

ifra: SSRSBA0009 / Dim: 25 x 34 cm
Opis: Suvenir oslikava motiv vrata Bosne i srebrenike kule. Vrata Bosne predstavlja simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv srebrenike kule koji je smjeten u unutranjosti predstavlja jedan od najznaajnijih historijskih simbola Srebreniika. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motiva. Mogu se ispisati posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
GRB SREBRENIKA - 2
ifra: SSRSBA0005 / Dim: 16,5 x 19,5 cm
GRB SREBRENIKA - 3
ifra: SSRSBA0010 / Dim: 13,5 x 15,5 cm
55
MOTIVI SREBRENIKA
SAT GRB SREBRENIKA - 2

SAT GRB SREBRENIKA - 3

FLAA PLETENA - GRB SREBRENIKA

ifra: SSRBA0006 / Dim: 33 cm visina
56
SREBRENICA
Srebrenica se nalazi u planinskom podruju, u sjeveroistonom dijelu Bosne i Hercegovine. Urbani dio Srebrenice se nalazi u dolini rijeke Krljevice na 448 metara nadmorske visine, okruen brdima planine Suica. Dio opine granii sa Bajinom Batom u Srbiji. Poznata je po bogatstvu ruda, meu kojima je i srebro po kojem je dobila ime, zatim po ljekovitim vodama kojih je jako malo u svijetu. Prijatan umoviti ambijent crnogornine i bjelogorine ume, koja se neposredno sputa do samih gradskih ulica i parkova, daje jedinstvena obiljeja ovom gradu. Srebrenica je grad u Bosni i Hercegovini, koji je tokom svoje historije promijenio nekoliko imena - Domavia, Argentarija, Argentum, Bosnia Argentaria, itd. Za vrijeme vladavine Rimskog carstva, Srebrenica je bila glavni centar za kovanje novca i jedna od najveih kovanica Rimske imperije. Srebrenica je u srednjevjekovnoj Bosni inila veoma vaan prostor zbog vrijednih nalazita plemenite rude srebra i olova. Predstavljala je vano sredite za trgovinu na Zapadnom Balkanu. Godine 1463., Srebrenica je potpala pod vievjekovnu tursku upravu zajedno sa drugim dijelovima BiH, u ijem sastavu ostaje sve do dolaska Austro-Ugarske 1878. godine. Period Turske vladavine na ovim prostorima dalekoseno se odrazio u vjerskom i kulturnoetnografskom pogledu na stanovnitvo. Po dolasku nove uprave, na ovim prostorima obnavlja se rudarstvo i oivljava eksploatacija mineralnih izvora (Crni Guber), grade se novi putni pravci i upravne zgrade koje su dobro ouvane sve do danas Nedavno je u Srebrenici otvoren memorijalni centar, divno i dirljivo mjesto. ivot se, moda, moe vratiti u svoj normalan tok, ali ene i djeca koja su preivjela Srebrenicu e nastaviti svoj ivot bez svoje brae, sestara, majki, oeva, prijatelja...
57
MOTIVI SREBRENICE
VRATA BOSNE OTVARANJE - 2, MOTIV MEMORIJALNI CENTAR POTOARI, SREBRENICA

ifra: SSBSBA0006 / Dim: 25 x 34 cm
MEMORIJALNI CENTAR POTOARI Memorijalni centar Potoari Srebrenica, nalazi se pored regionalnog puta Srebrenica Bratunac, na udaljenosti 5 km od Srebrenice. Memorijalni centar, spomen obiljeje i mezarje, otvorio je Bill Clinton, bivi ameriki predsjednik, 20. septembra 2003. godine. Centar je simbol genocida, stradanja nedunih i najveeg zloina poslije Drugog svjetskog rata u Evropi. Na ovom mjestu se na svaku godinjicu (11. jula) odrava komemorativni skup i denaza za nedune rtve genocida, na kojem pored lanova porodica prisustvuju najvii evropski i svjetski zvaninici. Sastavni dio centra je i spomen soba u kojoj se nalaze fotografije i predmeti poginulih rtava, koje su posjedovali u trenutku smrti. Memorijalni centar vri i organizovan prihvat posjetilaca, grupa graana, uenika i studenata koji ele odati poast rtvama.
MEMORIJALNI CENTAR POTOARI, SREBRENICA - 1

ifra: SSBSBA0001 / Dim: 21,5 x 30,5 cm
58
MOTIVI SREBRENICE
SAT GRB SREBRENICE - 2

ifra: SSBSBA0002 / Dim: 27,5 x 37 cm
SAT GRB SREBRENICE - 3

ifra: SSBSBA0003 / Dim: 17,5 x 21 cm
GRB SREBRENICE - 2
GRB SREBRENICE - 3
59
MOTIVI GRAANICE
GRAANICA
Graanica je smjetena u donjoj dolini rijeke Spree, du puta Tuzla - Doboj, na nekih 50 km zapadno od Tuzle. U Bosni i Hercegovini ima vie Graanica, a ova o kojoj priamo se prvi put spominje u osmanskim izvorima 1528. godine. Zainteresovane za historiju zanimat e i nalazite iz neolitskog perioda otkriveno na Koria Hanu na junom izlazu iz grada, koji potvruju da je Graanica od davnina naseljeno podruje. Nedaleko od Graanice je u doba srednjevjekovne bosanske drave egzistirao i kraljevski grad Soko, koji je igrao vanu ulogu u odnosima izmeu bosanske dinastije Kotromania i dinastije maarskih kraljeva i krupnih feudalaca, sjeverno od Save. U krugu manjem od 300 m od svog najueg centra, smjetene su damija, katolika i pravoslavna crkva, koje svojim bivstvovanjem i pozivima na molitve oslikavaju duh bosanske arije. Od 1580. Godine, Graanica poinje da se razvija u regionalni i kulturni urbani centar sa desetinama ruralnih naselja u okruenju. U doba austrougarske vladavine, Graanica poprima sve odlike modernog grada. U tom periodu poinje nagli razvoj grada i njegovo povezivanje sa ostalim dijelovima Bosne i Hercegovine. Znamenitosti Graanice su Stari grad u kojem se nalaze atraktivne kue i zanatske radionice, gdje se naroito istie Ali-paina ili arijska damija sagraena 1595. godine; masivni 27 metarski toranj izgraen pred sami kraj 16. stoljea, a renoviran nakon poara 1812. i 1952. godine. Ovdje je 1889. godine izgraena medresa, iako su u to vrijeme Osmanlije ve odavno napustile zemlju kojom je poslije vladala nova okupatorska austrougarska vlast. Ova arija je uvijek doekivala i primala ljude iroka i otvorena srca, strpljivo ih uila kulturi Bosne, suivotu i toleranciji, ak i kad je bilo najtee, kako u toku Prvog i Drugog svjetskog rata, tako i toku minulog rata za dravu Bosnu i Hercegovinu.
60
MOTIVI GRAANICE
GRAANICA ARIJA
ifra: SGRSBA0007 / Dim: 36 x 47,5 cm
GRB GRAANICE - 2
ifra: SGRSBA0008 / Dim: 16 x 20 cm
GRB GRAANICE - 3
ifra: SGRSBA0001/ Dim: 12 X 16 cm
61
MOTIVI GRAANICE
SAT GRB GRAANICE - 2

ifra: SGRSBA0003 / Dim: 27,5 x 37 cm
SAT GRB GRAANICE - 3

ifra: SGRSBA0004 / Dim: 17,5 x 21 cm
KARTA GRAANICE - 3
ifra: SGRSBA0002 / Dim: 15 x 17 cm
FLAA PLETENA - GRB GRAANICE

ifra: SGRSBA0005 / Dim: 33 cm visina
62
MOTIVI DOBOJ - ISTOK
DOBOJ ISTOK
Doboj Istok je opina nastala nakon Dejtonskog sporazuma od dijela prijeratne opine Doboj. Prostor opine je bio naseljen jo u srednjem vijeku, o emu svjedoe brojni materijalni ostaci kulture sauvani do danas. Najvie historijske zaostavtine na podruju opine potie iz perioda turske vladavine. Skoro u svakom naselju nae opine postoje turska groblja, javne esme, te drugi sakralni objekti. U historijskim dokumentima, nazivi naseljenih mjesta Brijesnica i Klokotnica spominju se 1528. godine, a naselja Lukavica Rijeka i Stani Rijeka 1533. godine. Opina Doboj Istok je formirana 10. 3.1998. godine, i to od pet naseljenih mjesta istonog dijela prijeratne opine Doboj. Povrina opine iznosi oko 40 km2 i na toj teritoriji ivi oko 11.000 stanovnika. U momentu formiranja opine Doboj Istok, naselja su bila izrazito ruralnog karaktera. Aktuelna vlast u opini Doboj Istok je od momenta formiranja opine pa do danas, radila na privrednom, obrazovnom, kulturnom i sportskom razvoju ove opine.
63
MOTIVI DOBOJ - ISTOK
SAT GRB DOBOJ ISTOKA - 3

ifra: SDISBA0002 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB DOBOJ ISTOKA - 2

ifra: SDISBA0001 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB DOBOJ ISTOKA - 2

ifra: SDISBA0003 / Dim: 16 x 19 cm
FLAA PLETENA - GRB DOBOJ ISTOKA

ifra: SDISBA0005 / Dim: 33 cm visina
GRB DOBOJ ISTOKA - 3

ifra: SDISBA0004 / Dim: 12 x 15 cm
64
LUKAVAC
Arheoloki nalazi iz bakrenog doba u naselju Bokavii, koje se pod istim imenom spominje jo 1512. godine, pokazuju da su ljudi iz ovog dijela BiH nalazili pogodne uslove za podmirivanje svojih ivotnih potreba jo u staro doba, prije nae ere. U popisima poetkom 15. stoljea evidentirana je veina sadanjih naselja lukavake opine. Ime Lukavac, koje se susree i u drugim krajevima nae zemlje, spominje se u pisanim dokumentima iz 1528. godine kao Gornji i Donji Lukavac, a u popisu stanovnitva iz 1885. godine spominje se kao Lukavac turski i Lukavac srpski. U jednoj turskoj ispravi iz 1644. godine spominje se neki Paa Lukavac, to mnogi uzimaju kao temelj za ime Lukavac, jer o imenu Lukavac postoji nekoliko verzija. Jedna od njih je sljedea: Prema jednoj staroj prii, nekad u prolosti, negdje u starom Lukavcu, postojalo je mjesto gdje su ljudi - prolaznici morali plaati maltarinu (neku vrstu carine). Maltadija, ovjek koji nije davao mira prolaznicima, bio je poznat po svojoj lukavosti, jer je naplate vrio od nekih i dva puta, a i onemoguavao je da se ide zaobilaznim putevima, pa su ga ljudi zbog te njegove revnosti u poslu, zvali lukavcem. Nasuprot ovoj tezi, prihvatljivija je teorija da je Lukavac dobio ime od toponima -luka, a koji se odnosi na nisku ravnicu u okuci rijeke. Meutim, nastanak i razvoj grada Lukavca uslovljen je nastankom fabrike sode. Lukavac se od male fabrike kolonije razvio u industrijsko naselje po svim zahtjevima urbane i komunalne tehnike, higijene i hortikulture. Prvo osloboenje Lukavca 30. septembra 1943. godine, odn. drugo konano osloboenje Lukavca 13. septembra 1944. godine, Lukavac je doekao sa 159 porodinih stanova, podijeljenih u tri zasebna graevinska rejona. Kasnijom rekonstrukcijom stambenih zgrada, brojno stanje stanova se povealo i zajedno sa, do tada izgraenim, 1958. godine iznosilo 269 stanova. Danas, Lukavac broji 15 hiljada stanovnika.
65
MOTIVI LUKAVCA
SAT GRB LUKAVCA - 3

ifra: SLUSBA0004 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB LUKAVCA - 2

ifra: SLUSBA0003 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB LUKAVCA - 2
ifra: SLUSBA0001/ Dim: 14 x 16 cm
FLAA PLETENA - GRB LUKAVCA

ifra: SLUSBA0005 / Dim: 33 cm visina
GRB LUKAVCA - 3
ifra: SLUSBA0002 / Dim: 11 x 12 cm
66
KALESIJA
Kalesija je smjetena u Sjeveroistonoj Bosni, na podruju gornjeg toka rijeke Spree. Kalesija krasi june obronke planine Majevice i neke rubne dijelove Javornika. Ovo je opina koju je lako obii i u kojoj skoro na svakom koraku moete naii na izletite, hladovinu i ist zrak, steke, te ravnice za izlete i brdovite umarke. ini se da je cijela opina, ustvari, idealno mjesto za razvoj turizma. Stanovnitvo je velikoduno, srdano, susretljivo i zanimljivo. Arheoloka istraivanja i pronaeno orue ukazuju na starost naseljenosti ovog podruja. Na podruju Kalesije se nalaze dvije gradine iz Rimskog doba, i to su gradina kod naselja Jajii i gradina Kosovaa.U putopisima Jovana Kina, vizantijskog putopisca, navodi se mogunost da su se plemena Halisije ili Kalisije naselile u dolini rijeke Spree i da su isti bili muslimani. Za vrijeme turskog perioda podignute su damije, a dolaskom AustroUgarske izgraeni su brojni infrastrukturni objekti i zgrade. Od vjerskih objekata, najpoznatiji su Atik damija, izgraena prije vie od 400 godina, poetkom osmanske uprave. Najstariji spomenici kulture na podruju Kalesije su steci nadgrobni spomenici iz 14. i 15. stoljea. Smjeteni su na vie lokacija, a ima ih preko stotinu, sa najraznovrsnijim simbolima i gravurama u kamenu. Na vie lokacija postoje i ostaci tvrava gradina iz najstarijih vremena, a najpoznatije su u Gojinu, Zolje Jajii, te ispod Pjeavice.
67
MOTIVI KALESIJE
KALESIJA - 1
ifra: SKASBA0001 / Dim: 42 x 34,5 cm
68
MOTIVI KALESIJE
SAT GRB KALESIJE - 3

ifra: SKASBA0003 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB KALESIJE - 2

ifra: SKASBA0002 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB KALESIJE - 2
ifra: SKASBA0004 / Dim: 15 x 19 cm
FLAA PLETENA - GRB KALESIJE

ifra: SKASBA0006 / Dim: 33 cm visina
GRB KALESIJE - 3
ifra: SKASBA0005 / Dim: 11 x 15 cm
69
MOTIVI ELIA
ELI
Opina eli se nalazi na sjeverozapadnim obroncima planine Majevice, na nadmorskoj visini od 140 do 350 m. Opina je osnovana 1993. godine i obuhvata povrinu od 140 km2, na kojoj ivi 15.000 stanovnika. Najstariji ostaci materijalne kulture na ovom podruju potiu iz neolita, o emu svjedoe tragovi naselja na lokalitetu Varo kod Koraja. Iz srednjeg vijeka potiu nekropole steaka, a iz osmanskog perioda 3 damije i vie objekata narodnog graditeljstva. Ratarstvo, voarstvo i stoarstvo karakteristika su ovoga kraja. Dani jagodiastog voa su ve tradicionalna manifestacija koja simbolino definira eli i njegovu okolinu. Ljepote obronaka Majevice kazuju da eli ima znaajne potencijale i za razvoj lovnog turizma.
70 70
MOTIVI ELIA
SAT GRB ELIA - 3

ifra: SCESBA0002 / Dim: 21,5 x 37 cm
SAT GRB ELIA - 2

ifra: SCESBA0001 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB ELIA - 2
ifra: SCESBA0003 / Dim: 15 x 20 cm
FLAA PLETENA - GRB ELIA

ifra: SCESBA0005 / Dim: 33 cm visina
GRB ELIA - 3
ifra: SCESBA0004 / Dim: 11 x 15 cm
71
MOTIVI BANOVIA
BANOVII
Opina Banovii se nalazi na obroncima planine Konjuh. Gradsko naselje Banovii izgraeno je na obalama rijeke Litve, na magistralnom putu koji povezuje dva industrijska centra - Tuzlu i Zenicu. Dananje ime, Banovii su dobili prema steku Boika Banovia, nadgrobnom spomeniku iz srednjeg vijeka, koji je lociran u istoimenom selu nedaleko od grada. Steak je u obliku sarkofaga sa kamenim postoljem na ijoj prednjoj strani je stiliziran cvijet, a sa bone strane je natpis na bosanici sljedeeg sadraja: Ase (ovdje) lei Boiko Banovi, na svojoj zemlji, na plemenitoj Drameini, a postavie (steak) Hlapac i Obodin i Branko sa braom. Osim u Banoviima, pronaeno je vie nekropola steaka Straba, Draganja i Tretenica. Na podruju Banovia je pronaen i kovani novac za koga se pretpostavlja da potie iz vremena 250 godina prije nove ere, dakle iz Rimskog perioda. Raniji naziv Litva, to ga je grad dobio po istoimenoj rijeci koja kroz njega protie, etimoloki je nedefiniran. Postanak, razvoj i rast opine determiniran je eksploatacijom veoma kvalitetnog uglja koji je i danas znaajan izvor energije. Kao jedan od centara bosanskohercegovakog rudarstva, Banovii su u dosadanjoj historiji postigli izuzetne rezultate u eksploataciji uglja. Konjuh je jedna od rijetkih planina u BiH kojom se moe etati slobodno i bez straha od mina, jer je ova planina imala sreu da je ovaj posljednji rat zaobie. Sportsko- rekreativni centri Zlaa i Makovac, planina Konjuh, jezera Ramiko i Bretica, rijeke Velika i Mala Zlaa, Oskova, Litva, turistika uskotrana pruga, turistiki voz iro, nekropole steka Boika Banovia, samo su dio turistike ponude kojima raspolae opina Banovii.
72 72
MOTIVI BANOVIA
SAT GRB BANOVIA - 3

ifra: SBNSBA0002 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB BANOVIA - 2

GRB BANOVIA - 2
FLAA PLETENA - GRB BANOVIA

ifra: SBNSBA0005 / Dim: 33 cm visina
GRB BANOVIA - 3
73
MOTIVI IVINICA
IVINICE
Opina ivinice zauzima sjeveroistoni dio Bosne i Hercegovine. Teritorij opine ivinice je smjeten u kotlini gornjeg toka rijeke Spree, koja je okruena planinama: Konjuh, Biina, Majevica i Ozren. U spreanskom polju ispod legendarne planine Konjuh na nadmorskoj visini od 213 m, nalazi se grad ivinice. ivinika opina je u uskom sklopu tuzlanske regije, to su pokazala i arheoloka istraivanja. Na irem lokalitetu ivjeli su Iliri, Kelti, Grci i Rimljani. U 7. stoljeu trajno se nastanjuju slavenska plemena. Srednjovjekovna teritorija ivinica bila je u sastavu Bosanske drave. Naselje ivinice, kao urbana lokacija, nastala je vjerovatno u 18. stoljeu. Postojanje prvih srednjovjekovnih utvrenja: Gradina u Nevreni, Grad Jasiak iznad Baigovaca, Debarska gradina, Grad-arija iznad Gornje Vie i mnogi steci, ukazuju na injenicu da su okolna naselja znatno starijeg nastanka. Prvi zapisi o stecima datiraju iz prve polovine 16. stoljea. Juni i istoni dijelovi ivinike teritorije naroito su bogati nekropolama i stecima. Registrirano je oko 25 nekropola i desetak steaka samaca. Danas je sauvano oko 250 steaka na raznim lokalitetima, a posebnu panju predstavlja steak Vrpolje u ureviku, koji je ujedno i jedini steak s pisanim tekstom. Postanak naziva ivinice, po najstarijoj literaturi, posjeduje tri verzije. Jedna je verzija po M. Hadijaniu koja kae: Naiao sam na jedan turski dokument iz 1764. godine u kojem se spominju ivinice i to doslovno ovako: ivinice zvano Uskopi, vjerovatno (Oskovci) u nahiji Tuzla. Pored steaka koji predstavljaju znamenitost ivinica, tu su i mnogi vjerski objekti. U ivinicama postoji nadaleko uvena Debarska damija, najstarija na ovom podruju, a jedna je i od najstarijih u BiH. Izgraena je 1463. godine u vrijeme Sultana Mehmeda II El-Fatiha. U prelijepom prirodnom ambijentu, otrgnut je od zaborava tipian bosanski ambijent Etno Avlija Makovac, u kojem se osjeti duh prolosti i sadanjosti ivinica. Osim pomenutih objekata, tu su i dvije vodenice - Aljika i Hrvatska, bazeni Toplice, Rajsko jezero u Baigovcima itd.
74 74
MOTIVI IVINICA
ISLAMSKI CENTAR
ifra: SZISBA0001 / Dim: 47 x 36 cm
75
MOTIVI IVINICA
SAT GRB IVINICA - 3

ifra: SZISBA0003 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB IVINICA - 2

ifra: SZISBA0002/ Dim: 27,5 x 37 cm
GRB IVINICA - 2
ifra: SZISBA0004 / Dim: 17,5 x 20,5 cm
FLAA PLETENA - GRB IVINICA

ifra: SZISBA0006 / Dim: 33 cm visina
GRB IVINICA - 3
ifra: SZISBA0005 / Dim: 11,5 x 13 cm
76
MOTIVI KLADNJA
KLADANJ
Kladanj se nalazi na putu Tuzla Sarajevo, du rijeke Drinjae, u podnoju planine Konjuh. To je vrlo mala planinska zajednica, poznata po svom izvoru vode za koji se smatra da posjeduje posebnu mo. Opina Kladanj bogata je umama i zelenilom koje oduzima dah. Istina je da je eksploatacija uma poela jo u austrougarskom periodu, no to nije sprijeilo prirodu da se ovdje i dalje razvija i da ostane ista, da pomae ljudima, ali da im omogui i da u njoj lijepo ive. Pria se da Muka voda navodno poveava muku izdrljivost. Lokalna verzija je da je ova voda prirodni afrodizijak. Iz tog razloga su oko izvora podignuti bungalovi, planinski dom i pjeake staze. Evlija elebija, turski putopisac iz 16. stoljea, ovaj izvor opisuje kao izvor mladosti. Nedavna nauna istraivanja pokazala su da ova voda povoljno utie na krvni pritisak i koncentraciju eera u krvi, te da pospjeuje izluivanje vode iz organizma i poboljava cirkulaciju. Oko Kladnja, na 53 razliite lokacije, pronaeno je 400 steaka. Planinarei po Konjuhu i oko njega, vjerojatno ete naii na neku od mnogobrojnih peina. Meu najveim peinama su Djevojaka i Babrava. Djevojaka peina je predislamsko sveto mjesto, gdje su sljedbenici bosanske heretike crkve pravili hodoae. Velika je ansa da na ovome podruju vidite crnog medvjeda ili sivog orla u svom prirodnom okruenju.
77
MOTIVI KLADNJA
SAT GRB KLADNJA - 3

ifra: SKLSBA0002 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB KLADNJA - 2

ifra: SKLSBA0001 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB KLADNJA - 2
ifra: SKLSBA003 / Dim: 17 x 19 cm
FLAA PLETENA - GRB KLADNJA

ifra: SKLSBA0005 / Dim: 33 cm visina
GRB KLADNJA - 3
ifra: SKLSBA0004 / Dim: 12 x 14 cm
78
ZAVIDOVII
Zavidovii su opina i grad u centralnom dijelu Bosne i Hercegovine. Zavidovii su mlad grad, nastao krajem 19. stoljea. Grad je ve odavno poznat po velikom industrijskom kolektivu za preradu drveta Krivaja i s pravom je nazvan grad drveta. Dananje podruje zavidovike opine je bogato rijekama, ribom, umama i raznovrsnim ivotinjskim svijetom. Smjeten je u slivu tri rijeke: Bosne, Krivaje, Gostovia. Zavidovii se po prvi put spominju 1565. godine kao selo sa 10 bonjakih porodica. Neki istraivai smatraju da se naziv grada vezuje za mjesto Vidovie ili da naziv potie od imena Sabit (Sabitovo Brdo), to historijskim nalazima nije potvreno. Osmanlije su 1436. godine, nakon zauzea Zenice, produili dolinom rijeke Bosne i pretpostavlja se da su doprli do Zavidovia, Maglaja i Tenja. Dolazak Austro-Ugarske donosi prekretnicu u razvoju na podruju Zavidovia. Nova vlast ugovara eksploataciju bujnih uma. Gradi se umska gravitaciona pruga dolinom rijeke Gostovi, te zavidovika pilana. U Zavidoviima se nalaze i mnoga arheoloka otkria, a neka od njih su bronzane rukavice i bakarna narukvica koje se sada nalaze u sarajevskom muzeju. Nekropole steaka rasute su po cijelom podruju opine, a po svojoj ljepoti istiu se steci u Beama, srednjevjekovna utvrenja Stog i Gradi, te manastir Vozuica, koji je izgraen u istom srednjevjekovnom periodu, i koji je od strane Komisije za ouvanje nacionalnih spomenika BiH, proglaen nacionalnim spomenikom pod zatitom drave. Na podruju opine Zavidovii do danas je pronaeno oko 50 kamenih kugla koje predstavljaju rijedak fenomen u svijetu. Kugle su viene jo na podruju Kostarike i Meksika.
79
MOTIVI ZAVIDOVIA
VILA ZAVIDOVII - 1
ifra: SZASBA0001 / Dim: 35 x 45 cm
VILA ZAVIDOVII - 2
ifra: SZASBA0002 / Dim: 17,5 x 23,5 cm
VILA ZAVIDOVII Objekat Vile izgraen je za potrebe vlasnika umarske firme Eissler i Ortlieb, kao njihova rezidencija. Ovaj objekat je praktino poetak izgradnje nove kolonije, u narodu kasnije poznate kao Kolona, dananja Radnika ulica. Tana godina izgradnje nije poznata, ali sa sigurnou se moe rei da je Krivajina Vila useljena oko 1900. godine. Ve tada je bila opremljena najsavremenijim vodovodnim i elektro instalacijama. Poseban kuriozitet bio je enterijer, tj. bogata i raznovrsna unutranja opremljenost salona. U krugu parka oko Vile bila je velika fontana sa ribnjakom, te mali zooloki vrt sa srnama, pticama i drugim ivotinjama. Nedaleko od Vile nalazio se hangar za smjetaj salon-vagona vlasnika firme koji je saobraao na pruzi Zavidovii Olovo i to samo u izuzetnim prilikama kada su ugledni gosti ili u lov ili obilazak umskih radilita. Koliko se polagalo na izgled Vile i same kolonije govori i injenica da je prvih godina njene izgradnje kroz cijelu koloniju zasaen drvored platana kao ukras naselja. Objekat Vile je u toku vie od jednog stoljea, u nekoliko navrata obnavljan, ali je dobrim dijelom zadrao svoj prvobitni izgled. Posljednjom obnovom, nakon zadnjeg rata, zamijenjen je crijep koji je specijalno nabavljen iz Maarske, od firme koja je svojevremeno proizvela crijep koji je bio postavljen prilikom njene izgradnje. Krivajina Vila je danas upravni centar IP Krivaja.
80
MOTIVI ZAVIDOVIA
SAT GRB ZAVIDOVIA - 3

ifra: SZASBA0007 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB ZAVIDOVIA - 2

ifra: SZASBA0006 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB ZAVIDOVIA - 2
ifra: SZASBA0004 / Dim: 15 x 19,5 cm
FLAA PLETENA - GRB ZAVIDOVIA

ifra: SZASBA0008 / Dim: 33 cm visina
GRB ZAVIDOVIA - 3
ifra: SZASBA0005 / Dim: 11 x 15,5 cm
81
MOTIVI ZENICE
ZENICA
Zenica je najvei industrijski grad u centralnoj Bosni. U posljednjih 100 godina, simbol ovog pitomog grada postala je crna metalurgija i eljezara. U njenoj prelijepoj kotlini izgradio se elini grad, poput olienja novog industrijskog svijeta. Ipak, u duama Zeniana se zadrao stoljeima prenoeni osjeaj za ljepotu i tradiciju, koji zajedno s poslovinim humorom i prirodnom vedrinom ini ove ljude zanimljivim sagovornicima i gostoljubivim domainima. Historija kae da je jo u doba neolita ovaj kraj bio naseljen. U zenikoj kotlini ivjeli su Iliri, a kasnije su na ovom tlu bili naseljeni Rimljani, koji su na mjestu dananje Zenice formirali municipij Bistua Nuova. Ime grada se prvi puta spominje u srednjevijekovnom periodu u 13. i 14. stoljeu, u dokumentima vezanim za Dubrovaku Republiku. Za vrijeme vladavine Osmanlija, u Zenici su izgraene mnoge damije i medrese, te nekoliko mekteba. Za vrijeme Austro-Ugarske, grade se kapitalni objekti ireg drutveno-ekonomskog znaaja, koji e biti ivot i sudbina Zenice. To su eljeznika pruga od Bosanskog Broda do Zenice, rudnik uglja, fabrika papira, eljezara, kazneni zavod, to e, pored ostalog, izazvati niz promjena i kvalitetnih i kvantitenih pomaka u razvoju grada. Danas, Zenica je moderan grad koji je uspio sauvati mnoge kulturno - historijske spomenike. Najatraktivniji dio grada je Stara arija. Ovo je glavno sredite jo iz turskog perioda. Na trgu izmeu ulica Serdarevia i Marala Tita, nai ete arijsku damiju, medresu, Hadimazia kuu, te Austrijsku fontanu. U samom centru grada nalazi se kultivirana oaza zelenila i omiljeno okupljalite Zeniana, Kamberovia polje, na kojem se nalaze atletski stadion, teniski tereni, tereni za odbojku i nogomet, a u neposrednoj blizini je i moderni oping centar. Hadimazia kua, stara begovska kua koja je sauvana u svom izvornom obliku. Muzej grada i umjetnika galerija. Tu je i katolika crkva Svetog Ilije i pravoslavna crkva sa impozantnom arhitekturom. Na Koevskom potoku, nedaleko od crkve, nalazi se Suia mlin, stari porodini mlin koji i danas radi. Najpopularnije izletite Zeniana i mnogih posjetilaca Zenice je izletite Bistriak. Nedaleko od Zenice se nalazi stari grad Vranduk, utvrenje za koje se pretpostavlja da datira iz vremena Ilira.
82 82
MOTIVI ZENICE
ARIJSKA ESMA - 1
ifra: SZESBA0001 / Dim: 27,5 x 35 cm
ARIJSKA ESMA - 2
ifra: SZESBA0002 / Dim: 15 x 19 cm
ARIJSKA ESMA Zenica ima mnogo lijepih spomenika kulture. Svojom ljepotom se istie Austrijska esma. Izgraena je od bijelog tesanog kamena, sa dvije lule i dva korita, suprotno postavljena. esma je otvorena 30. maja 1910. godine u 10,00 sati, na sjeanje prolaska austrijskog cara Franje Josipa kroz Zenicu. Locirana je na arijskom trgu koji se nekad zvao Mejta. Vodom se napajala iz vodovoda. U okviru evropeizacije Zenice, tadanji zeniki naelnik Ali ef. Harmandi, je 1910. godine doprinio da Zenica dobije prvi savremeni vodovod duine 6 km, te desetak esmi na raznim lokacijama u Zenici, meu koje se ubraja i pomenuta Austrijska esma. Iskoristio je prolazak cara kroz Zenicu, te obezbjedio novac od Zemaljske vlade BiH i carskog budeta KuK monarhije. Od 2001. godine, model austrijske esme je postao zvanini suvenir Zenice. Austrijska esma se u narodu naziva razliitim imenima: gradska, arijska, stara i konjska. Konjska, jer lule imaju oblik konjske glave.
83
MOTIVI ZENICE
VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV ARIJSKE ESME - 2

Opis: Suvenir slikava motiv vrata Bosne i zenike arijske esme. Vrata Bosne predstavljaju simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv arijkse esme koji se nalazi u unutranjosti predstavlja jedan od najljepih spomenik ovog tipa u Zenici. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Spada u grupu luksuznih proizvoda.
84
MOTIVI ZENICE
SAT GRB ZENICE - 3

SAT GRB ZENICE - 2

GRB ZENICE - 2
FLAA PLETENA - GRB ZENICE

ifra: SZESBA0007 / Dim: 33 cm visina
GRB ZENICE - 3
85
MOTIVI BIHAA
BIHA
Biha je smjeten u sjeverozapadnom dijelu BiH, izmedu planina Pljeevica i Grme. Reljef bihake opine je raznolik i najveim dijelom ga ine polja, breuljci i srednjeplaninska zemljita. Vei dio Bihake opine bogat je vodom, tj. izvorima, potocima i rijekama. Biha je armantni mali gradi smjeten na obalama rijeke Une. Grad je prepun kafia koji neizbjeno gravitiraju ka prelijepoj rijeci Uni. I vie nego vrijedi posjetiti Biha ili bilo koji grad izgraen na ovim smaragdnim vodama. Biha postoji oko 750 godina. U srednjem vijeku bio je to utvreni grad sa dvostrukim odbrambenim zidinama i okruglim i etverouglim tornjevima, a ispod zidina nalazio se vodeni odbrambeni pojas, sa drvenim mostovima ispred gradskih kapija. Danas o drevnom Bihau svjedoi dio srednjevjekovnih zidina, damija Fethija, Kapetanova kula, jarak (dio vodenog odbrambenog pojasa oko grada) i ostaci podzemnih hodnika. Ovo podruje je bilo naseljeno ve u vrijeme Ilira i Rimljana, iako se grad po prvi puta spominje 1260. godine u dokumentu ugarsko-hrvatskog kralja Bela IV. Kada su Osmanlije zauzele Biha, grad postaje jedno od najvanijih uporita najzapadnije provincije Osmanskog carstva. Ova sjeverozapadna podruja bila su granica koja je razdvajala Otomansko carstvo od Austro-Ugarske imperije. Odlukom Berlinskog kongresa 1878. godine, Bosna i Hercegovina, a time i Biha, ulazi u sastav Austro-Ugarske. U tom periodu Biha je postao sredite formiranog Bihakog okruga. Nova uprava gradi i otvara javne i kulturno-prosvjetiteljske ustanove, poruene su zidine i napravljene nove ulice, ureuje se gradski park, izgrauje se vodovod i kanalizacija. Grad se infrastrukturno obnavlja. U sastavu AustroUgarske monarhije, Biha, kao i Bosna i Hercegovina, ostaje do 1981. godine, kad ulazi u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
86 86
MOTIVI BIHAA
KAPETANOVA KULA
ifra: SBISBA0001 / Dim: 28 x 37 cm
KAPETANOVA KULA Premda spada meu najstarije graevine Bihaa, Kapetanova kula do dananjeg dana nije pronala datum svog roenja. Ako joj njeni graditelji i korisnici nisu, radi buduih narataja, ostavili osnovne line podatke, kasniji su joj historiari ipak utvrdili priblino tanu vremensku distancu iz koje potie: kasnohrvatski i ranoturski period. Kao i mnoge stare graevine Bihaa, tako i Kapetanova kula, ima svoju malu historiju. Prema teoriji H. Strausa u knjizi Bihake kule i gradine, Kapetanova kula je sagraena 1205. godine i bila je jedna od etiri kule, od kojih su tri razorene 1201 1202. Prema pukom kazivanju koje u sebi sadri neku vrstu historijske podloge, Kapetanova kula, odn. utvreni Biha, spasili su glavu ugarskom kralju Beli IV kojeg su do samih zidina gonili brzi tatarski konjanici. U znak svoje kraljevske zahvalnosti, Bela IV proglaava Biha slobodnim gradom i u kameno proelje kule nalae da se uklee njegov simbol crni gavran. Dolaskom Austro-Ugarske na ove prostore, kula je pretvorena u tamnicu ili okruni zatvor. Od tada, pa dugo godina kasnije kada je Biha potpuno izaao iz svojih bedema i postao urbana sredina, Kapetanova kula sluila je iskljuivo kao zatvor, sve do 1959. godine, kada je predana na koritenje regionalnim kustosima. Zgrada je u potpunosti adaptirana i danas ima, rekli bismo, svoj pravi sadraj: pretvorena je u muzejski prostor u okviru kojeg su smjetene stalne postavke.
87
MOTIVI BIHAA
VRATA BOSNE OTARANJE - 2, MOTIV KAPETANOVA KULA

ifra: SBISBA0007 / Dim: 25 x 34 cm
Opis: Suvenir slikava motiv vrata Bosne i Kapetanove kule. Vrata Bosne predstavljaju simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv Kapetanove kule koji je smjeten u unutranjosti vrata vjerno oslikava autentinost ovog objekta kao najznaajnijeg historisjkog spomenika Bihaa. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motiva. Mogu se ispasiti posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
88
MOTIVI BIHAA
SAT GRB BIHAA - 3

ifra: SBISBA0003 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB BIHAA - 2

ifra: SBISBA0002 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB BIHAA - 2
ifra: SBISBA0004 / Dim: 17,5 x 22,5 cm
FLAA PLETENA - GRB BIHAA

ifra: SBISBA0006 / Dim: 33 cm visina
GRB BIHAA - 3
ifra: SBISBA0005 / Dim: 12 x 17,5 cm
89
MOTIVI SANSKOG MOSTA
SANSKI MOST
Sanski Most je smjeten u srednjem toku rijeke Sane sa osloncem na planinu Grme. Opina je karakteristina po izvorima i vodotocima koji se nalaze na njenom podruju. U tom smislu, naroito se izdvaja rijeka Sana i osam rjeica: Sanica, Dabar, Zdena, Bliha, Majdanska rijeka, Japra, Sasinka i Kozica, vie potoka i potoia, kao i nekoliko kraih ponornica. Otud i naziv za Sanski Most Grad na devet rijeka. Povoljan geografski i klimatski poloaj pogodovao je naseljavanju jo od prahistorijskih vremena. Najstariji dokument koji govori o ovom podruju je listina Bele IV, od 1244. godine. Znaajan srednjevjekovni grad na podruju sanske opine bio je grad Kamengrad, kojeg Osmanlije zauzimaju 1463. godine, na ijim padinama grade palanku. Za vrijeme austrougarske vladavine, u Sanskom Mostu je bilo preko 50 trgovina i zanatskih radnji, hotel i agencija Zemaljske banke. Izgraene su zgrade za kotarski ured i kotarski sud, zgrade andarmerije, osnovna kola, ugostiteljske i zanatske radnje. U Sanskom Mostu se nalazi ljeilite Banja Ilida sa termalnom vodom i jedinstveni vodopadi na rijeci Blihi, visoki 72 m. Od prahistorijskih lokaliteta u Sanskom Mostu, najznaajniji su Hrustovaka i Dabarska peina, Hamzi-begova damija, koja datira iz 1557. godine i dr.
90 90
SANSKI MOST - 1
ifra: SSMSBA0001 / Dim: 54 x 32 cm
SANSKI MOST - 2
91
SAT GRB SANSKOG MOSTA - 3

ifra: SSMSBA0006 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB SANSKOG MOSTA - 2

GRB SANSKOG MOSTA - 2

FLAA PLETENA - GRB SANSKOG MOSTA

ifra: SSMSBA0007 / Dim: 33 cm visina
GRB SANSKOG MOSTA - 3

92
CAZIN
Na 26 km od Bihaa, u tihoj dolini okruenoj pitoresknim brdima, smjeten je Cazin. Stari grad, ili arija, je srce ovog grada kroz koji protie mali potok dijelei ga na pola. Iako mali grad, Cazin je u historiji ove zemlje odigrao vanu ulogu. Od 14. stoljea ovo je bila strateka taka stranim silama koje su udjele za bosanskohercegovakom zemljom. Srednjevjekovni ostaci Ostroca, Pecigrada, Radetine kule, Stijena i Trzaca dominiraju gradom. Najljepi i najimpresivniji je zamak Ostroac, izgraen u neogotskome stilu, i kao takav, Ostroac je jedna od glavnih atrakcija Unsko - Sanskog kantona.
93
MOTIVI CAZINA
STARI GRAD OSTROAC

ifra: SOSSBA0001 / Dim: 47,5 X 20 cm
STARI GRAD OSTROAC Stari grad Ostroac je najznaajniji kulturno-historijski spomenik na podruju Opine Cazin, pa i ire. Stara utvrda je stoljeima bila ljudsko stanite. Dugo bijae znaajno sredite. Mnogo puta dograivan, dotjerivan i obnavljan. Smjenjivali su se mnogi gospodari nad njim i u njemu: Knezovi Blagajski, Turci, age i begovi, krajiki kapetani i drugi poznati i manje poznati vladari. Postojanje Ostroca, po nekima, spominje se 405 godine prije nove ere. Ali, zvanino se pominje 1286 godine za vrijeme vladavine knezova blagajskih Babovia, a nazvali su se Knezovi. Za vrijeme turske vladavine, skoro 300 godina, Ostrocem su upravljali lanovi porodice Beirevia sve do 1836. kada su ostroaki grad prodali Lotharu von Berksu, okrunom naelniku u Bihau. U vrijeme Drugog svjetskog rata, jedno je vrijeme tu bio smjeten vrhovni tab NOR-a. Od novembra 1942. do januara 1943. godine u zamku je napravljen plan za Drugo zasjedanje AVNOJ-a, u to vrijeme najznaajnijeg dogaaja u tom dijelu Evrope.
94
TEANJ
Teanj lei meu brdima, uz rjeicu Teanjku, na razmeu Srednje i Sjeveroistone Bosne i Hercegovine. Pored prirodnih ljepota, Teanj ima bogatu kulturno-historijsku prolost. Teanj u svom gradskom jezgru batini niz kulturno - historijskih spomenika, kao to je: stara gradina, jedna od najznaajnijih i prostorno najveih tvrava na prostoru BiH, zatim damija Ferhadija, izgraena 1564. godine; posebno interesantna sahat kula, koja je jedna od etiri u BiH koje jo i danas rade, a izgraena je u 17. stoljeu visine 18,5 metara; tu je i Eminagia konak, najstariji i najljepi objekat porodinog graditeljskog naslijea u Tenju, a smatra se da datira jo iz 1860. godine. Starim gradom dominira dobro ouvana tvrava koja nadgleda cijeli grad. Tvrava je rezultat brojnih civilizacija kojima je Bosna i Hercegovina bila dom. Tvrava je otvorena za posjetitelje, ali ne postoje table koje bi dale vie pojanjenja o ovom mjestu. Cijeli grad je lijepo i mirno mjesto koje se moe obii pjeke u okviru jednodnevnog izleta. Pod dananjim se imenom Teanj prvi put spominje 1461. godine u Povelji kojom kralj Stjepan Tomaevi svome stricu Radivoju Krstiu, uz ostalo, daruje i na Usori grad Teanj. Teanj je tako postao grad u kojem je do 1476. godine ivjela i vladala plemenita obitelj Krsti. Dolaskom Osmanlija svrgnute su sve plemike obitelji pa tako i teanjske. Vodea osoba u tim ranim danima otomanske vladavine nad Tenjom bio je Gazi Ferhad Beg. Njegov najznaajniji doprinos u izgradnji Tenja je damija Ferhadija, koja jo uvijek postoji u starom gradu.
95
MOTIVI TENJA
STARI GRAD TEANJ - 1V

ifra: STESBA0001 / Dim: 29,5 x 37 cm
Stari grad Teanj ili Gradina izgraen je na uzvienju u kotlini, uz rijeku Teanjku, na strmoj i jednim dijelom odsjeenoj litici brijega, teko pristupaan sa tri strane. Po tipu svoje namjene pripada skupini veih, utvrenih gradova na uzvienju. Tano vrijeme njene gradnje nije poznato. Dugo je graena i dograivana. Na sjeveroistonoj strani dvorita izgraena je dvanaesterougaona kula za koju se pretpostavlja da je bila visoka od 15 do 20 m i da je imala prizemlje i tri sprata. Ova kula je bila glavna odbrana srednjevjekovnog grada. Sa arijom ini jedan skladan ambijentalni prostor bosanskog stila. Gradnja je zapoeta jo u vrijeme Ilira. Dograivali su je Rimljani, Slaveni i Turci. Gradina je za vrijeme Turaka imala stalnu vojnu posadu. Nadogradnjom starog grada, a koju su izvrile Osmanlije, kao i izgradnjom donjeg grada, Gradina je dobila svoju konanu fizionomiju i kao takva je predstavljala jednu od najsnanijih utvrda bosanskog ejaleta.
TEANJSKA TVRAVA
STARI GRAD TEANJ - 1H

ifra: STESBA0002 / Dim: 39,5 x 28,5 cm
96
MOTIVI TENJA
SAT GRB TENJA - 2

SAT GRB TENJA - 3

97
MOTIVI TRAVNIKA
TRAVNIK
Travnik je smjeten u dolini rijeke Lave, okruen Vlaiem sa sjevera i planinom Vilenicom sa juga. Rani Slaveni su ostavili malo dokaza o prvih 500 godina svoga prisustva na podruju oko Travnika. Poznat je po tome, to je bio prijestonica osmanskih vezira od 1686. do 1850. godine, pa i njegovo kulturno naslijee datira iz tog perioda. Turski period obnovio je slavu Travnika. Bio je glavni grad i vojni centar Otomanske imperije u Bosni i Hercegovini. Odavde su Turci upravljali i organizirali svoje prodore dalje na jugozapad. Preko 150 godina, vezir - Sultanov namjesnik- ovdje je imao svoje sjedite, privlaei tako i konzule i trgovce. Putnici toga vremena bili su impresionirani gradom i zvali su ga evropski Istanbul. Bio je to najorijentalniji grad u Bosni. Malo je gradova u BiH koji na tako malom prostoru mogu ponuditi tako veliki broj kulturno-historijskih spomenika iz srednjeg vijeka, turskog i austrougarskog perioda. Travnika srednjevjekovna tvrava, jedan je od objekata koji su preivjeli poar 1903. godine, svojom impozantnom strukturom, kojom je ve stoljeima branila grad od osvajaa, jo uvijek dominira horizontom. Travnik je rodno mjesto pisca nobelovca Ive Andria, autora poznatog romana Na Drini uprija. On je, takoer, napisao i Travniku hroniku, u kojoj opisuje ivot u Travniku tokom osmanske vladavine. Sahat kula je jo jedan od znakova arhitektonike iz otomanskog perioda. Sagraena je u 18. stoljeu i izdie se 20m iznad centra grada. U Travniku se nalazi i jedna od najljepih damija, arena damija, EliIbrahim paina medresa, Hadi Ali-begova damija sa sunanim satom, kao i Gospina kapela.
98 98
MOTIVI TRAVNIKA
TRAVNIK - 1
ifra: STRSBA0001 / Dim: 46 x 29,5 cm
99
MOTIVI GORADA
GORADE
Gorade se nalazi u istonom dijelu Bosne i Hercegovine. Smjeteno je na obali rijeke Drine u sreditu njenog gornjeg toka, na istonim obroncima planine Jahorine. Gorade, jedan od najljepih gradova u ovom dijelu nae zemlje i prijeratno privredno, administrativno i kulturno sredite cijele gornjedrinske regije. Povoljna klima, plodno tlo, bogatstvo uma kao i druga prirodna bogatstva pruala su ovom kraju dobru mogunost da se u davnoj prolosti na mjestu dananjeg grada nasele ljudi. Ovdje postoje tragovi ivota iz prahistorije, a arheoloka iskopavanja to i potvruju. Gorade se spominje 1379. godine kada se trgovalo sa Dubrovnikom. Period turske vladavine obiljeen je i ekonomskim razvojem. Iako je grad 413 godina bio pod turskom vlau i imao veinom bonjako stanovnitvo nije dobio orijentalno obiljeje. Za vrijeme Austro-Ugarske monarhije u samom gradu gradi se kasarna na ijem je mjestu danas obnovljena osmogodinja kola Husein-ef. ozo. Vei znaaj Gorade dobija 1958. godine kada je izgraen put Gorade-Tjentite-emerno-Gacko-Dubrovnik. Juno od Gorada nalazi se jedno od najveih srednjevjekovnih grobalja u zemlji. Pretpostavlja se da se na jednom groblju na obronku brda nalazi oko 600 steaka. Neke od starih mahala su jo uvijek u dobrom stanju, a u samom centru grada nalazi se jo uvijek nekoliko kua izgraenih u starom stilu. Pored islamske kulture, Gorade ima i znaajan peat pravoslavne kulture, a kao dokaz je crkva koja je izgraena 1446. godine. Ni nepuno stoljee nakon toga, upravo u ovoj crkvi su 1521. godine izdate prve tampane novine u zemlji.
100 100
MOTIVI GORADA
GORADE - 1
ifra: SGOSBA0001 / Dim: 42 x 32 cm
101
MOTIVI KONJICA
KONJIC
Konjic je grad u centralnom dijelu Bosne i Hercegovine, okruen visokim planinama Prenj, Bjelanica i Bitovnja, u kotlini rijeke Neretve. Od poetka 1900. Godine, Konjic je poznat po svom drvorezbarstvu. Dolaskom Austro-Ugarske ovaj zanat je komercijaliziran. Prije Prvog svjetskog rata, Konjic je imao desetine drvorezbarskih radionica koje su prodavale svoj rezbareni namjetaj diljem Austro-Ugarske, pa i ire. Prvi pisani dokument u kojem se spominje naselje na tlu dananjeg Konjica, potie iz 1356. godine. Naselje je na desnoj strani Neretve i nosi njen naziv. Nosit e ga gotovo do kraja turskog perioda. U 15. Stoljeu, Konjic je jedan od najveih centara bosanske crkve. Otuda dananjih 125 lokaliteta na kojima se nalaze nekropole steaka, srednjevjekovnih nadgrobnih spomenika graenih od kamena. Sa Turcima i islamom, u ovaj kraj je stigao i posve novi nain ivota. Godine 1682. nad Neretvom je podignut kameni most, rijedak primjer klasine turske mostogradnje. Ako je ita u historiji simboliziralo ovaj grad, to je, bez sumnje, bio taj most kojeg su 03. marta 1945. godine, na osloboenje grada, njemaki faisti pri povlaenju digli u zrak. Sa AustroUgarskom, Konjic je upoznao eljeznicu, katastarske estice, disciplinirano inovnitvo, itd. Konjic je atraktivan zbog bogate prirode koja u potpunosti okruuje grad. Rijeka Neretva tee kroz sam centar, dok planina Prenj lebdi u pozadini grada. Stari grad je veoma lijep za etnju, kao to je i centar grada iz kojeg se u svakom pravcu prua interesantan pogled na okolnu prirodu. Ponovno obnovljena Kamena uprija, predstavlja jednu od najznaajnih znamenitosti Konjica. U gradu, pored stare Repovake damije i pravoslavne crkve, nalazi se i franjevaki samostan iz 16. Stoljea, koji ima svoju galeriju i knjinicu. Na podruju opine Konjic, nalazi se preko 5.000 nadgrobnih spomenika steaka.
102 102
MOTIVI KONJICA
SAT GRB KONJICA - 3

ifra: SKOSBA0003 / Dim: 17,5 x 21 cm
SAT GRB KONJICA - 2

ifra: SKOSBA0002 / Dim: 27,5 x 37 cm
GRB KONJICA - 2
ifra: SKOSBA0004 / Dim: 16 x 18 cm
FLAA PLETENA - GRB KONJICA

ifra: SKOSBA0006 / Dim: 33 cm visina
GRB KONJICA - 3
ifra: SKOSBA0005 / Dim: 11 x 13 cm
103
MOTIVI MAGLAJA
MAGLAJ
Nastao je u 15. stoljeu. Ime Maglaj potie od mistine magle koja se vrlo esto javlja ovim djelom doline rijeke Bosne, posebno u ranim jutarnjim satima. Damija Kurumlija koja se nalazi u starom gradu u blizini tvrave, najljepi je primjer islamske arhitekture. Sagradio ju je 1560. godine Kalvun Jusuf Paa. Grad se prvi put spominje u poznatoj povelji Pod naom tvravom Maglaj, ugarskog kralja Sigismunda Luksemburkog, iz 1408 godine. Podruje maglajske opine bilo je naseljeno jo u prahistorijsko i rimsko doba, to potvruje i nekoliko utvrenja iz tih perioda koja su se nalazila na ovom podruju. U turskim dokumentima, Maglaj se spominje 1485. godine, a prvi diplomatski dokument je Ugovor izmeu Ugarske i Turske, kojim se Maglaj priznaje Turcima 20. avgusta 1503. godine. Kako je Maglaj dobio ime ostaje nepoznato. Prema nekim nagaanjima grad se ranije zvao Straba, ali kako je mjesto bilo esto u gustoj magli koja se tu zadravala, po magli je i dobio ime. Jedna stara legenda kazuje da su magle znale biti tako guste, da su oni koji bi tek doli u Maglaj mislili da je pamuk i u njega skakali s tvrave. Stare Maglajlije su s jedne na drugu obalu prelazile skelom. Na tom mjestu, gdje se nekada prelazilo, kasnije je izgraen most ija je gradnja povezana s priom o grjenom zaljubljenom austrijskom oficiru, koji je zbog ljubavi prema jednoj Maglajki, most, koji je trebao da se postavi negdje u Sarajevu, izgradio u Maglaju. Sa dolaskom eljeznice, ivot iz starog Maglaja polako je prelazio na drugu stranu obale rijeke Bosne. Tako se raao novi ivot na lijevoj obali Bosne. Razvijala se privreda, zdravstvo i kolstvo. Razvijao se sportski i kulturni ivot ovog grada. Stari dio grada sa svojim mahalama, starim bosanskim kuama i javnim esmama, a krasi ga i tvrava Gradina sa svojih pet kua, kao i lijevi dio grada, nastali su u drugoj polovini 19. stoljea, sa kolskim, sportskim i kulturnim objektima. Od tri damije, najpoznatija je Kurumlija ili Jusuf paina damija, koju je podigao Jusuf-paa Budimlija 1560. godine. U narodu je poznata kao Kurumlija jer je pokrivena olovom (kurum). Ubraja se u najljepe spomenike turskog doba u Bosni i Hercegovini i spada u spomenike kulture 1. kategorije. Maglaj krasi i pravoslavna crkva Svetog Ilije Proroka, izgraena u vizantijskom stilu i predstavlja znaajan kulturno - historijski spomenik u Maglaju. Uz samu obalu rijeke Bosne nalazi se Uzeirbegov konak. Sagraen je u starobosanskom stilu 19. stoljea, negdje oko 1875. godine. Konak je sagradio jedan od potomaka maglajskih kapetana, Salihbeg Uzeirbegovi.
104 104
MOTIVI MAGLAJA
ESMA U STAROM GRADU - 1

ifra: SMASBA0004 / Dim: 25,5 x 34,5 cm
ESMA U STAROM GRADU - 2

ifra: SMASBA0005 / Dim: 15 x 20 cm
MAGLAJ
105
MOTIVI MAGLAJA
VRATA BOSNE OTVARANJE - ESMA U STAROM GRADU - 2

Opis: Suvenir oslikava motiv vrata Bosne i maglajske esme u starom gradu. Vrata Bosne predstavljaju simbol otvorenosti i gostoprimstva ljudi na ovim podrujima. Ukraena su runo raenim halkama i okovima. Motiv esme u starom gradu koji je smjeten u unutranjosti predstavlja historijski spomenik Maglaja. Suvenir svojim izgledom i eskluzivnou naglaava arm runog zanatstva. Vrata Bosne je mogue izraditi i sa drugim motiva. Mogu se ispisati posvete i tekstovi. Spadaju u grupu eskluzivnih proizvoda.
106
MOTIVI MAGLAJA
JUSUF-PAINA (KURUMLIJA) DAMIJA - 1H

ifra: SMASBA0001 Dim: 36 x 28,50 cm
JUSUF-PAINA (KURUMLIJA) DAMIJA Damiju je dao sagraditi Jusuf-paa Kalaun. Damija, koja je bila prekrivena olovom, dobila je ime Kurumlija. Sazidana je od kamena pjeara i jedinstven je spomenik kulture 16. stoljea. Ime arhitekte damije je ostalo nepoznato. Prilikom popravke damije, 1758. godine, iznad ulaznih vrata postavljen je zapis iji prijevod glasi: Rahmetli gazi Jusuf-paa Maglajac, da ga Alah obdari svojom milosti, iz osnova je sagradio ovu korisnu graevinu. Ubraja se u najljepe spomenike turskog doba u Bosni i Hercegovini i spada u spomenike kulture 1. kategorije.
JUSUF-PAINA (KURUMLIJA) DAMIJA - 1V

ifra: SMASBA0002 / Dim: 28,5 x 36 cm
JUSUF-PAINA (KURUMLIJA) DAMIJA - 2

107
PROMOTIVNI POKLONI U BAKRU

Satovi u bakru i pletene flae sa logom ili sloganom Vae firme, pored promotivne funkcije nude i funkcionalnost. Sat e uvijek pokazivati tano vrijeme, a flaa domaeg pia e dati osvjeenje. Runi rad i tradicionalna tehnika izrade, ovim proizvodima daje arm koji e uvijek doprinijeti orginalnijoj promocije Vae firme. Motiv grada i njegova historijska znamenitost, izraen u bakru sa ispisanom posvetom, na poseban nain e njegovati Va odnos sa poslovnim partnerom.
108
PROMOTIVNI SATOVI - 2
Dim: 27,5 x 37 cm
109
Dim: 27,5 x 37 cm
110
Dim: 17,5 x 21 cm
Dim: 17,5 x 21 cm
Dim: 17,5 x 21 cm
111
PROMOTIVNE PLETENA FLAE

Dim: 33 cm visina
112
EUROFER d.o.o.
Dragodol 10, 75000 Tuzla Tel/fax.: +387 (0)35 280 - 681 Gsm: +387 (0)61 184 - 201 Gsm: +387 (0)61 301 - 030 www.euroferbh.com eurofer@euroferbh.com
113

Suveniri U Bakru 2013

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Suveniri U Bakru 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Suveniri u bakru

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

VRATA BOSNE OTVARANJE - 1 MOTIV STEAK RADMILJA

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV IBRIK - 2

VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV STEAK RADIMLJA - 2

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

SAT KARTA BIH - 2

SAT KARTA BIH - 3

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

SAT GRB BIH - 2

SAT GRB BIH - 3

SAT GRB LJILJANI - 2

SAT GRB LJILJANI - 3

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

MOTIVI BOSNE I HERCEGOVINE

FLAA PLETENA - GRB BIH

FLAA PLETENA - GRB LJILJANI

MOTIVI MOTIVITUZLE TUZLE

VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV ESMA - 2

BEHRAM-BEGOVA (ARENA) DAMIJA

SAT BEHRAM-BEGOVA (ARENA) DAMIJA I SURA EL-FATIHA

HUSEINA AUA (DINDIJSKA) DAMIJA

MEHMED-AGINA (JALSKA) DAMIJA

TURALI-BEGOVA (POLJSKA) DAMIJA

SAT GRB TUZLE - 1

SAT GRB TUZLE - 3

SAT GRB TUZLE - 2

FLAA PLETENA - GRB TUZLE

VRATA BOSNE OTVARANJE - 2, MOTIV SEBILJ

GAZ HUSREV-BEGOVA DAMIJA - 1

GAZ HUSREV-BEGOV BEZISTAN

FLAA PLETENA - GRB SARAJEVA

STARI MOST Ferman - 1

SAT STARI MOST - 2

SAT STARI MOST - 3

SAT GRB MOSTARA - 2

SAT GRB MOSTARA - 3

VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV KULA GRADAAC - 2

KULA GRADAAC LJIVA - 2

SAT GRB GRADACA - 2

SAT GRB GRADACA - 3

SAT KULA GRADAAC - 2

FLAA PLETENA GRB GRADACA - 2

DAMIJA TOKE USTE

SAT BRKO MOTIV - 2

SAT BRKO MOTIV - 3

SAT VIJENICA BRKO - 2

KARTA BRKO DISTRIKTA - 2

SAT KULA SREBRENIK - 2

VRATA BOSNE OTVARANJE - MOTIV KULA SREBRENIK - 2

SAT GRB SREBRENIKA - 2

SAT GRB SREBRENIKA - 3

FLAA PLETENA - GRB SREBRENIKA

VRATA BOSNE OTVARANJE - 2, MOTIV MEMORIJALNI CENTAR POTOARI, SREBRENICA

MEMORIJALNI CENTAR POTOARI, SREBRENICA - 1