August 2008

Website: www.kachintodayusa.org

Ningbaw Ningla Hpaji
(Leadership Qualification):
Maran Bawk La
Saturday, August 09, 2008 –
Ningbaw ningla ngu ai gaw, kaning re
hpe ngu ai kun? Yu maya ningbaw,
masha lachyawk mi a ningbaw, n hkru n
kaja kasu kamawng ni a ningbaw, lagut
damya ningbaw ni hpe nigbaw ningla n
ngu ai.
Ningbaw ningla ngu ai gaw, makam
(belief) langai, masa lam (principle
langai, bandung (aim and objecitive)
langai hte galung shakut galaw sa wa ai
wuhpung wuhpawng hpe woi awn ai
masha hpe nga ma ai.
Mungkang labau hta, laklai awng
dang ai ningbaw ningla ni a prat labau
hpe hkaja yu yang, dai ningbaw ningla
ni gaw, lawa de na hte hkum tsup ai hpe
maram mu mada lu ai.
1. Hkumhkrang Hkamja lam
(Physical Strength)
Hkumhkrang hkamja lam ngu ai
gaw, nau n ahkyak na shadu ai raitim,
kaja wa nga yang, ningbaw ningla langai
mi a matu ahkyak dik rai nga ai.N
hkamkaja yang, rawt mayu ai ten n lu
rawt, sa mayu ai de n lu galaw rai,
ahkaw ahkang ginlut mat chye nga ai.
Hkamja yang she, baw nu zet let na,
myit rawt na, hpa galaw tim gasang
galang kahpring kahpran galaw lu na rai
nga ai.
Miwa demokresi gumsan mungdan woi
gaw ai Dr. Sun Yet Son gaw, hkam n
kaja nna, shi a magam rai nngut yang,
asak (59) ning hta n nga mat wa sai. Dai
majaw dai ni du hkra shi a Sun Min
Chyu Yi lam masa rai n awng dang ai
hpe mu lu ai.
Sir Winston Churchil, Charles de Gaulle,
Ho Chi Min, Ronald Reagan zawn re
ningbaw ningla ni gaw, hkamja ai
majaw, asak 80, 90 du hkra, amyu hte
mungdan a matu galaw lu ma ai.
Dai majaw, hkamja hkra, hkam ja lam
hkan ra ai. Shamu shamawt, galaw
hkawm sa, lu sha ai lam shagu hta sadi
ra ai Shakut ra ai.
2. Machye Machyang Hpaji
(Intellecutual Strength)
Machye Machyang hpaji ngu ai
gaw, shingyim masha a npawt nhpang
langai mi rai nga ai. Dai ni mungkan e,
ndai daram rawt galu kaba wa ai gaw,
hpaji a majaw rai ngai ai. Hpaji machye
machyang grau ai wa, masha hta grau
nna, machye machyang hpang hkrat ai
wa gaw, masha hta hpang hkrat na sha
rai nga ai. Ningbaw ningla langai mi
gaw, lam magup hku nna, yawng hta
grau chye grau chyang ra nga ai. Tinang
nan, hpaji hta hkum tsup ra nga ai. Dai
ni na, hpungtang jak hpaji (Science and
Technonology) prat, mungkan ting
galung galaw ai (Globalization) prat ndai
hta, Laika hpaji machye machyang loi li
chye ai hte masha hpe n lu wai awn mat
sai. Npawt nhpang hpaji (Basic
Education), dakkasu hpaji (Higher
education), magup sumhpa hpaji
(General Knowledge) ni chye chyang ra
nga ai. Grau nna, myu hte mungdan hpe
woi awn na ningbaw ningla ni gaw
mung masa hpaji (political philosophy)
chye chyang ra nga ai. Dai majaw,
jawng atsawm n lu lung la ai ni gaw, dai
hpaji ni hpe hkaja la ra ai. Laika grai hti
ra ai. Tut e sawn sumru nga ra ai. Nhtu
ayan garan ai zawn, bawnu hpe ayan
shalet ya ra nga ai. Miwa ga malai mi
hta: Masha gaw si ai shani du hkra shat
sha ra ai zawn, si ai shani du hkra hpaji
sharin ra ai ngu, shadum jahprang tawn
nga ai.
3. Makam (Faith)
Ningbaw ningla langai mi gaw,
tengman ai makam (true faith), ngang
kang ai makam (sound faith), kaja wa
tatut galaw lu ai makam nga ra ai.
Tinang hkam la ai makam gaw, jaw nga
ai kun? Shut nga ai kun? Kaja wa
tengman ai makam re ai kun? N teng n
man ai makam rai nga ai kun? Ngu ai
hpe tinang a baw nu machye machyang
hte dinglik chye ra ai. Grau nna myu hte
mungdan hpe woi awn sa wa na ningbaw
ningla ni gaw, tengman ai mung masa
makam (political philosophy) hte jasat
jasa (idealism) langai mi hta ngang
ngang kang kang tsap na woi awn sa wa
ra ai. Awng dang hkra ladat amyu myu
shaw nna woi galaw sa wa ra ai.
Mungkan labau hta, shut ai makam, sawt
ai lam masa ni hpe woi galaw ai majaw,
hti n dang ai shinggyim masha ni a asak
hte ja gumhpraw sutgan law law sum
hten ma sai hpe mu chye lu nga ai. Dai
majaw, lam n woi shut na grai ahkyak la
nga ai.
4. Myit Masin Wenyi N-gun
(Spiritual Strength)
Myit masin wenyi n-gun gaw
masha a nsoi nsa nan rai nga ai. Myit
masin wenyi madang hta hkan nna,
masha a madang shai mat wa nga ai.
Myit Tengman ai, myit kaja ai, myit
dinghpring ai, myit su ai, myit gawp ai,
myit kup ai, myit galu kaba dam lada ai,
myit magam rawng ai, myit madang
tsaw ai, myit jasat ngang grin ai, tsawra
matsan dum chye ai, shawa a matu myit
tau chye ai hpe, myit masin wenyi n-gun
(Spiritual Strength) nga ma ai.
Ningbaw ningla kaja tai lu na
matu, masha hta jan jan re myit masin
wenyi n-gun rawng ra ai. Abraham
Lincoln, David Bengurion, Mahatama
Gandhi ni gaw, laklai ai wenyi n-gun
rawng ai ningbaw kaba ni rai ma ai.
Wenyi n-gun gaw shi hkrai n byin wa ai.
Myit n-gun rawng na matu; n kaja ai lam
ma hkra hpe kalang ta kabai kau nna,
kaja ai lam de shanang sa wa ra ai.
Makam akri dung ra ai. Myutsaw mung
tsaw myit ngang kang ra ai. Myit n-gun
power rawng hkra tut e shaman,
shakyang, shakut nga ra ai.
5. Kyang Arawn Alai (Moral
Strength)
Kyang arawn alai n kaja ai masha
langai mi ningbaw n mai byin ai.
Ningbaw ningla langai mi gaw, masha
hta lak lak lai lai kyang arawn alai kaja
ra ai. Kyang arawn alai kaja na matu,
kaji kajaw kaw nna hkawt mahkra hta
kaja hkra shakut ra ai. “Bad habit takes
root like weed”, n kaja ai kyang lailen
gaw tsingdu zawn ru jung chye ai. Ngu
ai Inglik ga malai hte maren, kaji kajaw
re akyang kaw myit kata e jung noi nna
yat yat law htam prut kaba wa chye nga
ai. Dai majaw, n kaja ai lam ma hkra hpe
tsep kawp koi gam nna, tsun shaga myit
mang galaw hkawm sa ra ai. Yawng
mayawng kawn, ndai wa gaw masha
kaja re, ngu, mu mada jang sha ningbaw
ningla mai byin ai.
6. Kanawn Mazum (Human
Relation)
Ningbaw ningla tai na matu
masha hte kanawn mazum kaja na grai
ahkyak nga ai. “Sumnung shingdi ai ni
gaw a lu ma ai, kaning rai nme law
shanhte gaw mungkan ga hpe madu lu
na mara ai,” ngu ai gaw, kanawn mazum
kaja ra ai lam hpe sharin ya nga ai.
Mungkan gumhkawng ai laika ka sara
Dale Carnegie sharin ya ai kanawn
mazum hpaji hta;
“Ga nau hkum shaga u, Ga dwi
ga sau sha shaga u, Tsun shaga ai
lam si mani u, Hkum ningdang,
Ninghkap nna hkum shaga,
manang a lam n kaja ai hkum
tsun, Hkum shatan, Kaja ai hpe
sha tsun u, Hkum htai lai, Hkum
dinglun, Manang wa tsun ai hpe
shakawn u, Masha langai mi hte
hkrum yang shi a kaja ai
shakawng ya na lam hpe shawng
yu u, Mara hkum tam, Masha hpe
tsawra u, N kaja ai baw hpe n yu
ai sha kaja ai baw hkrai yu u,
Kanawn mazum lam hta kaja
htum ai hku galaw u nga;” sharin
tawn da ai hpe mu lu ai.
Kade chye kade ram tim, kanawn
mazum n kaja jang ninbaw n mai byin
ai.
7. Ja Gumhpaw (Wealth)
Hpa galaw na mung ja gumhpraw
ahkyak nga ai. Ningbaw ningla galaw na
matu mung jai lang ra ai gumhpraw hpe
tinang nan lu ra nga ai. Ya prat, matsan
ai wa hpe kadai n kam ai. Money makes
everything, Gumhpraw gaw hpa mung
galaw lu ai; Money makes power,
Gumhpraw gaw ahkang aya galaw ya lu
ai. Might is right; ja gumhpraw n-gun
rawng ai wa galaw ai gaw yawng jaw ai;
nga ai Inglik ga malai ni gaw ja
gumhpraw ra ahkyak ai lam hpe sharin
ya nga ai. American gumsan magam ni
gaw, yawng gumhpraw sen, wan ri tsahti
kaba billionaire ni hkrai rai ma ai.
Tinang a matu ra n rawng hkra lusu nga
mai ai ni she shawa a matu, myu hte
mungdan a maut lu galaw ai msa rai mat
wa sai. Ningbaw galaw nna, mung masa
galaw nna shat sha na, lusu na ngu ai
baw n mai myit sai. Dai gaw galaw sha
ai wa she tai mat na rai nga ai.
8. Magrau Grang Ai Share
Shagan (Courage and Risk)
Magrau gran share shagan ai lam
n nga yang ningbaw ningla n byin lu ai.
Ningbaw tai ai ni gaw hpa raitim, gwi
gwi galaw ra ai. Gwi gwi myit ra ai. Gwi
gwi tsun ra ai. Gwi gwi woi awn ra ai.
Galoi mung shawng de tsap ra ai.
Manghkang byin yang mayak mahkak
katut yang dingbai dingna hkrum yang
lit la ra ai. N mai koi yen ai. Si hkam na
kaw mung ningbaw wa si hkam ra ai. Ba
hkam machyi hkam jamjau hkam ra ai
lam pru wa yang mung, ningbaw wa
hkam kau ra ai. La n du ai myit masin
hte ningbaw n mai tai ai. Washington,
Winston Chruchil, Charles de Gaulle,
Nepoleon, Phillippine shanglawt
ningbaw Rizal, ni gaw lak lak lai lai
magrau grang ai ningbaw ningla ni rai
ma ai.
9. Marai Rawng Nna Myit Galu
Ra Ai (Zeal and Patience)
 Marai rawng na, myit galu na
mung ningbaw langai hta n nga n mai rai
nga ai. Marai hte myit galu ai lam gaw
matut nga ai. Marai n rawng yang myit n
galu ai. Ten ladaw hpe ala lu ra ai. Time
and patience is the best for the warrior,
Ten ladaw hte hkam sharang myit galu
ai gaw gasat gala shang ai wa ai matu
ahkyak dik re nga, laika ka sara Tolstoy
tsun tawn ai. Ningbaw ni marai n rawng
yang, myit kadun yang, yawng hpe woi
shut chye ai. Dai majaw, ningbaw
ningla ni gaw masha hta jan jan marai
rawng ra ai. Masha hta jan jan myit galu
ra ai. Ga shaka dingsa hta, Maw She
gaw, hka gayet hpaw ai shaloi kalang
mi, tara kanu shi lungpa kabai agrawp
kau ai shaloi kalang mi, lahkawng lang
myit kadun kau ai majaw, Hkanan mung
shang ahkang n lu mat ai.
10. Ap Nawng Machyi Hkam Ra
ai (Commitment and Sacrifice)
Ningbaw ningla ngu ai gaw, ap
nawng ai lam hta mung, tinggyeng akyu
machyi hkam ai lam hta mung, tinang a
matu sum hkam ai hta mung kasi tai ra
ai. Tinang a akyu asum hkam kau nna
she shawa akyu hpe galaw lu ai. Tinang
a akyu mung galaw la, shawa a kyu
mung galaw, rai na gaw n mai byin ai
lam rai nga ai. Grau nna, myu hte
mungdan a ningbaw ningla ni gaw,
tinggyeng lam n tam ai sha, shawa akyu
hpe madung tawn ra ai. Myu hte
mungdan a matu kade ap nawng ai ngu
ai gaw, tingyeng akyu kadi machyi hkam
ai ngu ai hte shadawn ra nga ai.
Washington, Mahatama Gandhi, Ho
Chin Min, Dru Sun Yet Son, Bochuk
Aung San ni gaw shanhte si wa ai shaloi
hpa sutgan mung n ngam da ma ai.
Shanhte a prat hpe myu hte mungdan a
matu kaja wa ap nawng kau ai ningbaw
ningla ni rai ma ai.
11. Tara Hkaw Ningtawn Ra ai
(Public Speaking)
Ningbaw ningla ni a laklai ai
machye machyang langai mi gaw, ga
shaga ram, tara hkaw ram ai rai nga ai.
Mungkan labau hta dan dawng ai
ningbaw ningla shagu, shawa hpe hkaw
tsun ai hpaji hta ningtawn ai hpe mu lu
ai. Hkaw tsun ai hta ningtawn yang, kaja
wa chye ai hta grau nna, masha e kam
hpa ai. Ga shaga ai lam, hkaw tsun ai
lam anyi anya nga yang, kade ram tim
chyoi chyang tim, masha n kam ai. Ten
ladaw, shara hte masa hta hkan nna shi
shara hte shara shatang du ai hku hkaw
tsun lu yang she, mung shawa hpe jasu
sharawt kahkyin gumdin lu na rai nga ai.
Daizawn tara hkaw ningtawn na matu,
laika grai hti ra ai. Baw sumhpa hpaji
hkum tsup ra ai. Tinang hkaw tsun na
lam hte seng nna atsawm chye tawn ra
ai. Madat ai ni myit lawm hkra ga
shadawn ni, ga malai ni, maumi mausa
ni, ga shagawp ni kayip tsun ra ai. Ga
shaga ram hkra grai shaman ra ai. Galoi
raitim, tau shawng hkyen lajang nna she
hkaw tsun ra ai. John F. Kennedy, Hitler,
Nehru, Sukarnu, U Nu, Lee Kuan Yu ni
gaw, shawa hpe hkaw tsun ai lam hta
laklai ningtawn ai ni rai ma ai.
Ningbaw ningla ngu ai ni gaw, shi
hkrai shi paw pru wa ai n rai nga ai.
Masha langai mi ningbaw byin hkra
kade shakut tim, ten ladaw n du yang n
mai byin nga ai. Mungkan labau hta
gumhkawng ai nigbaw kaba ni gaw, dai
mungkan labau e shangai shapraw dat ai
ni rai nga ma ai. Labau lamang langai,
rawt malang langai, mung masa lam yan
langai byin shagu, dai hpe woi awn ai
ningbaw kaba ni paw pru wa nga ai. Dai
majaw, ningbaw ningla tai na ni gaw, ten
ladaw, shara ginra, masa maka, kyu
mahtai (time, place, condition and profit)
hta hkan nna chye galaw sa wa ra nga ai.
Dinghta pinra a labau leng gaw
shawng de chyeu n hkring n sa chyai
kagat sa mat wa magang nga ai. Dai
mungkan labau leng hta hkan shachyut
nang lu hkra, mung shawa hpe woi awn
wa wa lu ai ningbaw ningla ni ra ahkyak
nga ai. Dai ni anhte Wunpawng sha ni
hta mung, mung shawa e ra sharawng ai,
kam hpa ai, madi shadaw ai amyu sha
ningbaw ningla paw pru ra sai.
Wunpawng sha ni hpe, prat ban mi a
hpang ban mai, woi awn sa wa lu na
ningbaw ningla ni law law paw pru wa u ga
law.
( Laika ka Sara Maran Bawk La gaw,
January 23, 2007 hta Karai Kasang
kaw yup pyaw mat wa sai, Tara
Kasa Kaba langai re ai zawn, Mung
masa ninghkring kaba langai mung
rai nga ai. Myen hte Jinghpaw hku
laika buk law law ka lajang laiwa sai
zawn, Yale Dakassu kaw nna Master
degree lung na matu scholarship lu
nna, sa na matu hkyen lajang nga ai
ten hta, n dum sha mi wun doi mat
wa sai re. Sara Kaba hpe shagrau ai
hku nna, Wunpawng Htunghking
Hpung Ginjaw kaw nna, 2001 Ning
hta, lit la shapraw ai, Myitkyina
Majoi Magazine kaw nna, Sara Kaba
a Sumrai laika ngau hpe, shawa hti
lu na matu bai tang madun dat ai re.)
* Myitkyina Nbungli Pa Mayan
Hkan Na Nta Ni Htawt Sit Kau
Ra
Saturday, August 09, 2008 -
KTG(USA)
Myitkyina nbungli pa ( runway
extension) maden jat la na matu, nbungli
pa mayan, Aye-myat-taya mare ( Sam
Mare ) hkan na nta tsa lam hpe ,htawt sit
shangun nga sai lam, buga shiga lawk
kaw nna chye lu ai.
Laiwa sai, shata 4, 5 kaw nna, htawt sit
na matu laika shapraw da sai rai tim,
mare masha ni hte, hpung gyi ni garu wa
ai majaw, htawt sit na lam hpe, bai
shazim da ai kaw na, ya aten hta gaw,
Si-pin-ta-ya engineer ni nan ,lamu ga jep
shadawn hpang wa sai hte, October 31
ya ,hpang jahtum tsep kawp htawt sit ra
ai lam, seng ang ai kaw nna ,matsum
laika shapraw da sai hpe mung chye lu
ai.
Htawt sit shabrai hku nna, Wutdep nta
kaba ni hpe Sen 30, 40 jaw nna, Hpun
pyen nta kasha ni hpe gaw, Sen 5, 6, hpe
seng ang ai ni kaw nna ,jaw ya ai lam ni
nga ai zawn, mare masha ni a ,arung arai
htawt sit la na matu, Motor car langai
hpe mung, mare masha ni lang na matu
jaw da ai lam matut nna chye lu ai.
Ndai shara ni gaw, asuya kaw nna garan
jaw da ai lamu ga rai nna, Taimu Ong
Myint wa a lak htak hta ,nta n gap n mai
gap shangun ai majaw, Nta nkau mi gaw
gap da shangut ai pyi nau nna shi ai
zawn, dai mayan hkan nga ai mare
masha malawng maga mung, asuya Kade Sha Myit Pyaw Na ( Agu
bungli kaw nna hkring sa sai, mu gun Dut )
usa ni hte Sam amyu sha ni malawng re
ai lam hpe mung chye lu ai. Wednesday, July 30, 2008 -

“Hpyen asuya e, nta n gap nmai nga nna

tsun ai majaw, lu ai rai ni yawng dut kau
nna shakut gap da ai re wa.... ya-
chyawm gaw, ma-sai, gara hku asak
hkrung sana re ai pyi ,n chye mat sai”?
nga nna Chyare Kaba usa langai mi,
Kachin Today de tsun wa ai.

Hpang de gaw, dai Aye-mya-thar-yar

mare ting hpe ,htawt sit kau na masing
mung nga ai ngu nna tsun ma ai majaw,
ya aten hta “Nta Dut Na” nga ai sengbuk
ni grai shakap da tim, gadai mung n mari
ma ai lam hte ,lamu ga shara bai jahkrat
ya na nga nna, hpyen asuya tsun ai lam
hpe mung, kadai n kam mat sai lam,
buga shiga lawk kaw nna chye lu ai.
……
Ahkying aten ladaw ni ndum
shami galai shai mat wa sai
zawn, nga sa lam madang
mung tsaw, sut masa lam hta
mung rawt jat rai jam jau ai
prat kaw nna, sut masa
ninggam hta kalang ta du mat
nna, jan pru jan shang ndum,
Karai Kasang hpe pyi nhkrit,
ndum hkra rai pyaw nga ai ten
kaw pyi masha nkau ni du taw
nga sai raitim, ngai gaw
Wunpawng sha ni a Rawt
Malan hkrun lam (43) hpring
nna (44) ning de pyi bai du
shang wa sai lam hpe shawng
myit dum…
Dai zawn Rawt Malan ai hpe
hkrun lam hta nye asak 16 ning
kaw nna 40 ning du hkra shang
tsap gunhpai lu ai majaw nye a
myutsaw myit hpe mung
arawng la nngai.
Dum…Dum…Dum…marit la
nngai; nye a Rawt Malan hkrun
lam ten na pu ba jam jau hkam,
nam rawng kaduk htu, Wawt Ji
Grawng mayan magra hte
Janghkam ni rau maling kata
shangu ginsum hte plastic
ginsum hkan e nam lap dan
nyep nna rau yup, rau sha, rau
nga hkawm ai ten hpe jamjau ai
raitim grai marit nngai.
Grau dum dik ai gaw Hang
Kaw magap kaw jum majap hte
sha shat jawm sha nga yang,
pak pak, kung kung, pak pak,
kung kung, Dung…Dung, Sinat
hte amyawk, Motor bawm ngoi
ai ten hta amyu a matu hkala si
ntsang rai, share shagan let,
asak ap nawng mat wa sai Hpu
Shawng, Hpu ba ni hpe galoi
mung, myit dum hkungga
masat masa nga nngai zawn,
gasat poi mahkrum madup
ginchyum dat yu ai shaloi,
gasat poi byin ai lamu ga ginra
langai hte langai nbung ai
zawn, gasat ai ladat mung lang
hte lang nbung nga ai.
Gasat poi langai ngut ai hte
mahkrum madup langai bai jat
ai hte bung nga ai. Tsun mayu
ai gaw gasat poi gaw laika
hpaji hte n seng, byin nga ai
gasat poi awng dang na matu
magrau grang ai myit, dawdan
gwi ai myit, atsam marai
hpring tsup ai wa sha majan
hpe ninghkap lu ai lam rai nga
ai. Dai majaw majan mahkrum
madup law law lu sai hpu-awn
wa hte kanawn yang, magrau
grang ai uhpung hta shang
lawm yang she magrau grang
ai myit rawng na re. Majan
hkrit ai hpu-awn wa hte
kanawn yang, majan sum ai
uhpung hta myi man kaji let,
shang lawm na hpe myit dum
ra ai.
Ga shadawn: tsun ga nga yang,
Hpyen du, Hpyen hpu-awn ni
magrau grang yang, lawu tsang
hpu-awn ma ni magrau grang
ai ngu ai lachyum rai nga ai.
Bai nna tinang hte hpyen wa a
n-gun nbung nna mung sum
machyi chye nga ai. N-gun
kade law tim, magrau n-grang
yang mung majan sum na sha
re.
Nye a gasat poi hpe ginchyum
dat yu ai shaloi, gasat poi kaji
kaba 52 lang shang lawm yu
sai. Dai zawn gasat poi byin ai
hta ngai gap ai pala ni hpyen asak hkrung nga lu ai lam sakse
wa kaw hkra ai zawn, hpyen hkam nngai.
wa gat dat, anut jaw dat ai pala
Hpyen majan pa hta asak
ni mung ngai kaw lahkawng
apnawng lai wa sai hpu
lang hkra yu sai. Gasat poi ni
shawng hpuba ni hte, Hpyen
yawng hta na ngai awng
Asuya kaw nna hkyuk htawng
sharawng dik ai gasat poi
bang zingri zingrat nna grum si
gaw..,
mat wa sai Nu Wa ni hte
(i). Man Maw lam Kagam Bum dawhkrang sumdoi hpai lang
ntsa na tai hpyen dap (56) let Myutsaw myit kaba dik let,
Major Win Chyi hpung ni hpe shakut shaja lawm lai wa sai
gasat ai ten htat tai hpyen Nu yan Wa lama nga yang
bawng (3) lu rim ai hte sinat lau kade sha myit pyaw na.
(50) jan padang dip la lu ai.
(ii) Sin Bu kaw nna Hka Li ntsa
jawn pyaw let lung wa ai tai
dap (45) kaw na Capt. Tin Win Ka ai,
hte rau marai (15) hpe gap
shayawng kau let, sinat lau 15,
Ta Bawm (1) hpe minit 10 jan Agu Du
sha gap nna padang dip la lu
ai. Dai gasat poi gaw pyaw dik Masat
htum ai majan rai li ai. (254) Dap Nawng Dap Dung

Dai zawn gasat poi hkan e nye

a asak hkrung nga lu ai gaw ( Wunpawng Mungdan Shanglawt
Karai Kasang a chyeju hta Nu Hpung Ginjaw Ginra Komiti, kaw
yan Wa a chyeju, ntsa na hpu- nna, 2005 Ning hta, lit la shapraw ai,
awn ni matsun madun ai Kang Seng Awng Magazine kaw
Aming (order) ni hpe madat nna, Sumrai laika ngau hpe, la da ai
re lam, laika hti shawa hpe chye sha
mara hkansa ai majaw mung,
ngun dat ai.)
grau nna Wunpawng Mungdan
Shanglawt Hpyen La ni hkansa
ra ai Hpyen Tara Kanu shi (10)
hpe hkang shatup ai majaw
* Tsinyam Dabang Hta ,
Wunpawng Amyu Sha Ni Law
Wa
Wednesday, August 06, 2008 -
KTG(USA)
Thai-Myen ga jarit tsinyam dabang (
Refugee Camp) ni de, Myen mung
masha ni grau grau shang bang wa nga ai
lam chye lu ai.
Tsinyam dabang de du shang wa ai
myen mung masha ni hta, Wunpawng
amyu sha ni mung shawoi na hta grau
law wa nga ai hte, July, August shata ni
hta, Ong Pyan (Umpiem Mai) tsinyam
dabang de, madung hku nna, shani shagu
ngu na daram ,Wunpawng amyu sha ni
du shang wa nga ai lam ,ga jarit shiga
lawk kaw nna chye lu ai.
Ya na zawn, Ong Pyan tsinyam dabang
de, tsinyam masha ni shawoi na hta ,grau
law shang bang wa ai gaw, August shata
hta, tsinyam masha ni hpe hpang jahtum
hku nna, sumla gayat ,jahpan la ai lam
galaw nna, tsinyam masha yawng hpe
lawan ai ladat hku ,mungdan kaba ni de
sa kau nna, Ong Pyan tsinyam dabang
hpe pat kau na masing nga ai majaw re
ai lam, Wunpawng tsinyam langai
Kachin Today de tsun ai.
“ Maxico mungdan hku America sa na
n-loi sai, Malaysa mungdan hta mung
masha nau law mat nna, rim hkrum, jam
jau ai lam law law rai nga ai hte, n-loi
mat sai majaw ,ja gumhpraw nau n ma ai
hte, lawan ai hku, America hte Mungdan
kaba ni de lu du na matu gaw, ya ten hta
Thai-Myen ga jarit, tsinyam dabang
gaw, kaja htum re” nga nna Ong Pyan
tsinyam dabang kaw nga ai tsinyam
langai, Wunpawng tsinyam law wa ai
hte seng nna, Kachin Today de matut
tsun wa ai.
Ya ten hta, Ong Pyan tsinyam dabang
langai hta sha, Wunpawng tsinyam 200
jan daram nga ai rai nna, laga tsinyam
dabang ni hta mung nga ai lam hte, ni
nawn ai jinghku jingyu, manaw manang
shada da matut mahkai shaga la hkat nga
ai lam hpe mung chye lu ai.
Thai-Myen ga jarit tsinyam dabang
kaw nna, America, New Zeland,
Denmark, Germany, Canada mungdan ni
de, lu pru mat wa sai, laga amyu sha ni
gaw, mun kaba lam she rai mat wa sai
rai tim, Wunpawng amyu sha ni gaw, tsa
lam madang sha naw rai nga ai lam hpe
mung chye lu ai.
….
* Wunpawng Ramma Ni A,
Youth of Holy Force Nargis
Tsinyam Garum Hpung
Friday, July 25, 2008 –
Mung Shagan
Nargis jamjau hkrum ,tsinyam ni hpe
karum shingtau nga ai, hpung ni hta na,
Yangon Jinghpaw Wunpawng Hkalup
Hpung kaw nna, myit rum ramma n kau
mi zup let, "Youth of Holy Force" ngu ai
mying hte, shang lawm garum madi
shadaw nga ma ai lam chye lu ai.
Dai hpung gaw, May 23 ya shani kaw
nna, Nargis tsinyam ni hpe garum
shingtau lai wa sai rai nna, tsinyam
masha ni hpe, Lu Sha (food) hte, kaga
arung arai ni hpe garan ya ai zawn, mare
hkan na, pat nga ai hka shi ni hpe jasan
jaseng ai lam, mahkrai shachyaw ya ai
lam ni hte,machyi makaw tsi lajang ya ai
bungli ni hpe mung ,galaw lai wa sai lam
,chye lu ai.
N-nan galaw hpang wa ai aten hta,
gadai mung madi shadaw ai lam n-nga ai
sha, dangdi dangdep ai made gumhpraw
jawm bang nna ,galaw hpang wa ai rai
timung , ya aten hta gaw, Samaritan
Purse, MBC Woman Fellowship hte,
kaga hpung ni kaw nna, garum madi
shadaw ai lam ni nga wa sai, nga nna
Youth of Holy Force a lit hkam, Shd.
Mung Dan kaw nna chye lu ai.
Youth of Holy Force (YHF) hpung hta,
ta tut shamu shamawt nga ai ramma 23
hte, bungli kaba ni hpe galaw hpang wa
ai rai nna, matut nna mung, Awizi Hka
Htung htu ai lam, lata hpaji sharin ya ai
lam, machyi makaw tsi lajang ya ai lam,
hpun kawa ni hpe, bai hkai shatut na
hpaji ni hte ,masha hpaga ninghkap hpaji
jaw ai lam ni hpe matut galaw sa wa na
masing nga ai nga nna mung, YHF
lithkam Shd. Mung Dan matut tsun ai.
YHF hpung hta ,dakkasu ngut sai
ramma ni malawng maga shanglawm
nga ai rai nna, dai hta tsi Sarawun ni ,tsi
sarama ni mung, lawm ai lam chye lu ai.
Irrawaddy ginwang, tsinyam dabang de
,kalang mi sa du yang, ramma marai 20
lawm nna, bat lahkawng na hkra sa
garum nga ma ai hta, ya aten hta gaw
,volunteers hku shanglawm mayu ai
ramma ni grau grau law jat wa nga ai
lam hpe mung chye lu ai.
Karai Kasang a tsawra myit hpe, ta tut
madun lu hkra, shakut shaja ai gaw,
madung yaw shada ai lam majing re ngu
nna chye lu ai, YHF a shamu shamawt
nga ai lam hpe, sen ang ai ni kaw nna,
hpa dingbai dingna jaw ai lam n nga ai
ngu nna mung , matut chye lu ai.
…..
* America Mungdan Kaw Galaw
Ai, KTG, 5 Ning Hpring Masat , KTG(USA) a 5 ning tup galaw lai mat
Monday, July 21, 2008 - wa sai lam ni hte seng nna, editor langai
KTG(USA) rai nga ai, Slg. Ba Awng kaw nna, sang
lang mat wa ai hta, Kachin Today kaw
nna, lit la dip shabra lai wa sai laika buk
3 hte ,matut dip shabra sa wa na laika
buk ni a lam, jawng ma shakat garum alu
hte seng ai lam, 3 ning tup shapoi lai wa
sai Wunpawng Daini Internet Radio hte
matut galaw nga ai shiga website hte
seng ai lam ni , shawng lam masing ni
hte ,seng nna mung grai hkum tsup hkra
sang lang mat wa sai.
Kachin Today Group (USA) hpaw
hpang ai ,5 ning hpring masat hku nna, ‘
Dai hpang, sa du lawm nga ai ,
Roundtable Talk’ hpe, July 20 ya
Wunpawng myitsu ni yawng shang
jahpawt hkying (11) kaw nna ,shana de
lawm let, “Roundtable Talk” lamang hpe
hkying (1) du hkra, California, Union
matut galaw mat wa ai hta, KTG a
City Library kaw galaw mat wa sai hku
shawng lam, 2010 ning hta,myen hpyen
re.
asuya woi awn galaw sa wa na rai nga ai
,ra lata poi hte seng ai lam ni lawm ai
N’dai hpawng hpe, Kachin Today a
zawn, “North America Kachin Forum”
editor langai rai nga ai, Slg. Lazaru kaw
zawn re ai zuphpawng kaba ni hpe mung
nna, tingnyang up hku woi awn galaw sa
galaw sa wa yang mai na re , nga nna ,
wa ai rai nna, hpawng hpe, Wunpawng
hpa ji jaw, bawng ban ai lam ni lawm ai
amyu sha dawng hkawn hpe hkungga
hku re.
jaw let , Wunpawng mungdan mahkawn
hpe jawm mahkawn nna, hpaw hpang
Kachin Today, 5 ning ladu hkrum masat
wa sai re.
‘Roundtable Talk’ hta du sa ai ni yawng,
grai myit lawm ai hte shang lawm
KTG(USA) a ningbaw Srm. Tsinyu
bawng ban mat wa ai re majaw, hpang
Deborah shatsam mungga tsun ai hta, “
de bai matut galaw sa wa yang mai kaja
myit hkrum ai hte htawt sit ai lahkam
ai lamang langai re hte, Wunpawng
gaw, ngang kang ai hte akyu kaba hpe lu
amyu sha ni hta, ra gadawn nga ai lam ni
shapraw ai, Wunpawng sha ni a myiman
hpe, shada da, hpaji jaw, garum shingtau
hpe a zi yu nna, matut shakut sa wa ga”
hkat nna, grau dam lada ai amu magam
nga nna n-gun jaw mat wa ai zawn, Amu
ni hpe awng dang ai hte, galaw sa wa lu
madu, Slg. Sinan Ela mung, “ n-chye, n-
na re ngu nna mung, sa du shang lawm
kung ai rai tim , ra gadawn ai lam ni grai
ai myitrum ni yawng, jawm myit hkrum
nga nga ai re majaw, anhte a Kachin
mat wa sai re.
Today website hpe galaw hpang da saga
….
ai, matut nna, grau madang dep, madang
tsaw wa hkra, hpaji jaw, garum shingtau
la na hpe grai ra sharawng nga ga ai “
nga nna tsun lajin garum hpyi mat wa sai
hku re.

Dau Ze e.., Shanglawt Galoi Lu
Na Kun I..? ( Myu Tsaw Dingla )
Tuesday, July 22, 2008 –
Mungdan  hpe  makawp  maga 
hkrang shaw la na K.I.A. Hpyen 
Dap  ngu  ai  hpe  hpaw  ninghtan 
dat  lu  let  Mungdan  ting  chyam 
bra hkra marawn jahtau shabam 
dat lu sai.

             Dai  zawn  1961  Ning  hta 

K.I.A.  Hpyen  Dap  nsen  hpung 
tang  she  kashaw,  lamu  she  wu 
kadu  re  ai  shani  kaw  nna 
Sinpraw,  Sinna,  Dingdung, 
Dingda  jut  magup  de  nga  ai 
Amyu  hpe  tsawra  chye  ai 
Wunpawng Mungdan sha ni grit  Wunpawng  Ramma  mahkawn 
nem  dip  da  hkrum  nga  ai  kaw  shabrang  ni  yawng  gaw,  Amyu 
na  hkye  mawai  shalawt  la  lu  na  sha  ni  hpe  hkye  mawai  hkrang 
Ningsang  maggam  bungli  hta  shaw  la  na  matu  K.I.A.  Hpyen 
Ningshawng  ningla  tai  ya  na  Dap de n’sin n’htoi n’hkring n sa 
matu  Yehowa  Karai  Kasang  yan bang wa masai re.
gaw,  1958  Ning  kaw  nna 
Shadang  Brang  Zet  marai  Sanit               Shingre  nga  ai  aten  hta 
(7 stars) lata san shangun dat nu  Mali Hku Uma, N mai Hku Uma 
ai rai. ga  hkan  na  Brang  ram  hkawn 
ram ni mung grai yan bu nga ma 
             Dai  Shadang  Brang  Zet  
ai.   N  mai  Hku  Uma  ga  na  yan 
marai  Sanit  gaw  1958  ning  kaw  bu nga ai Brang ram ni kawn, N 
nna  Ga  hkrun  (kata  lam)  masa  mai  hka  hte  Ngaw  Chyang  hka 
hku  dip  da  hkrum  nga  ai  mazup  a  Sinpraw  hkran  Chayin 
Wunpawng  Amyu  sha  ni  hpe  Bum  lagaw  YAJAW  hkawng 
hkye  mawai  hkrang  shaw  la  na  buga  na  Hkawng  Lum  the  Dau 
matu, ningsang magam lam hpe  Ze  yan  mung,  Myu  tsaw  K.I.A. 
galaw  hpang  wa  ai  gaw,  1961  hpyen  la  la  na  nga  kanu  kawa 
ning February shata praw (5) ya  makyin  jinghku   ni  hpe  sha‐up 
shani  na  ninghtoi  hta  gaw,  kau  da  hkra  rai  den  yu  wa 
Wunpawng  Amyu  sha  ni  hte  masai,  shingrai  shan  lahkawng 
gaw  1962  ning  shaning  ningnan  Hkawng  Lum  gaw,  Lawk 
daw  hta  Wunpawng  Mungdan  Hkawng  maga  lung  mat  wa  ra, 
Shanglawt  hpyen  Dap  kaw  du  Dau  Ze  gaw  Du  Kaba  Zau  Tu 
nna  Ningpawt  Ninghpang  hte  rau  hkawm  sa  wa  ra  rai 
hpyen  hpaji  ni  hpe  sharin  awng  shada  n  ja  n  hpra  hka  garan  wa 
la n’htawm Myu Tsaw Hpyen La  ra  rai  aten  hta  Dau  Ze  gaw 
Majing tai wa na mau ai. shanglawt  lu  jang  Padang 
manau  hta  bai  hkrum  ga  nga 
             Dai  aten  hta  Man  Maw 
shakrram  ga  tsun  ai  shaloi 
Ginwang  kaw  masat  (1)  Dap 
Hkawng  Lum  tsun  n’htang 
Dung  hpe  hpaw  shagrin  da  sai 
sharam dat ai ga gaw ning nga ai 
hte Sadung Sama maga de mung 
rai  nga  ai”DAU  ZE  E, 
Du  Kaba  ZauTu  shi  nan  woi 
SHANGLAWT  GALOI  LU  NA 
awn  nna  Masa  (4)  Dap  Dung 
KUN I? ngu ai rai nga lu ai.
hpe bai hpaw masat dat nna, Du 
Kaba Zau Tu shi nan woi awn let               Teng sha tsun ga nga yang 
1963  August  shata  hta  Mali  N  dai aten hta shanglawt lu na hpe 
mai  Wa  Lawng  de  shanglawt  na  chying  sharawng  ai  Hkawng 
majen je shang  wa masai. Lum  gaw  1964  ning  August 
shata  hkat  Mungkan  ningtsan 
             1963  Ning  May  shata  hta 
kaw  na  prat  gale  mat  wa  nu  ai. 
Hkawng  Lum  shang  lawm  ai 
Dau  Ze  mung  bungli  hte 
hpyen hpung ni gaw, Htaw Gaw 
hkawmsa  ai  ten  tai  hpyen  wa  a 
Lawk Hkawng maga de ningnan 
lata  rim  hkrum  mat  ai  shiga 
Shanglawt majen je lung wa ang 
mawng pru ai kaw na ya aten du 
ma  ai.  Dau  Ze  gaw  dai  aten  hta 
hkra shingran pyi n na mat sai
Du Kaba Zau Tu a Ningtum ma 
rai  nga  lu  ai.  Hkawng  Lum  yan               Ndai  labau  kadun  hta  la 
Dau Ze gaw, rau buga na rai nga  kap  nna  shaleng  mayu  ai  gaw, 
ma  ai  hta  n’ga  Wunpawng  Wunpawng Amyu shai ni dip da 
Mungdan  Shanglawt  Hpyen  hkrum  ai  kaw  na  lawt  lu  na 
Dap  de  mung  rau  sha  shang  sa  matu  1961  ning  kaw  nna  ru  yak 
wa  ai  rai  nga  ma  ai.  Grai  mung  tsin yam baw hkum sumhpa hpe 
tsawra  myit  masin  machyi  hkat  hkam  let  rawt  malan  hkrun  lam 
chye  ai  yan  rai  nga  ma  ai.  kaw tsap wa ai Shaning Mali shi 
Raiyang 1963 ning May shata hta  jan rai wa saga ai rai yan, ya aten 
Awng  Dawm  Shanglawt  garai  n 
lu  tim  Simsa  lam  a  ningpawt 
ninghpang  kaw  du  na  ching  ra 
sharawng  let  Shanglawt  rawt 
malan  hta  shang  lawm  nna  KAJI TIM KAJI AI HKU (
Dr.Kha Lum )
Amyu  hte  Mungdan  a  matu  Saturday, July 05, 2008 –
Asak  ap  nawng  mat  wa  sai 
amyu  tsaw  mung  tsaw  share 
ninghkring ni dai ni Wunpawng 
Mungdan Simsa wa sai hte rawt 
jat  wa  nga  sai  hpe  n  lu  lawm,  n 
lu mu mat masai. Lama wa asak  Mungkan ntsa hta anhte Jinghpaw
naw  hkrung  nga  shajang  ai  rai  Wunpawng buga (Kachin State) hta grau
kaji ai mungdan ni hkun jan nga ma ai.
yang,  shanhte  ni  mung  na  Dai hpe English ga hku miniature
chying kabu n‐gun lu na rai nga  countries ngu shamying ma ai.
ma ai law.
Israel mungdan gaw dingda
             Mungdan  hte  Mungan  deYerusalem mare kaba kaw na
dingdung de Galile nawng du hkra deng
sha  ni  a  matu  Asak  ap  nawng  70 tsan nga ai. Gaza strip ngu ai panglai
mat  wa  sai  Mung  tsaw  Myu  hkinggau mayan kaw na dingdung de
Syria du hkra deng 100 daram rai nga ai.
tsaw  share  ninghkring  myit 
Myitkyina kaw na Sumprabum du hkra
rum  ni  hpe  myit  dum  masat  deng 127 daram tsan ai. Jinghpaw
masa galaw dat ai law…. Wunpawng buga gaw dingda de Namsi
Awng kaw na dingdung de Putao lai
Miwa mung Tibet lamu ga jaarit du hkra
rai nga ai.

Dingda Korea mungdan gaw dingda

Myu Tsaw Dingla
( Wunpawng Mungdan Shanglawt
Hpung Ginjaw Ginra Komiti, kaw
nna, 2005 Ning hta, lit la shapraw ai,
Kang Seng Awng Magazine kaw
nna, Sumrai laika ngau hpe, la da ai
re lam, laika hti shawa hpe chye sha
ngun dat ai.)
maga Cheju Do zunlawng makau na
Pusan mare kaw nna dingdung maga
DMZ(demilitarized Zone) ngu ai 38
degree latitude lamu ga jarit du hkra rai
yang (Cheju Do zunlawng n lawm ai
sha), anhte Jinghpaw Wunpawng buga
hte maren dam nga ai.
Singapore mung dan gaw hkyinghkum
mi mawdaw jawn yang n du ai shara n
nga sai. Malaysia mungdan kaw na
garan pru ai hpang shaning 25 ning
laman hta Singapore zunlawng mungdan
gaw mungkan ntsa e bawng ring sai
mungdan (developed country) ngu nna
ndau shabra lu sai. Dai ni Myen mung
dan a mung masha langai hpra hku sawn
yang na shang gumhpraw GNP gaw US$
120 (latsa hkun) rai nna Singapore mung
chying sha langai hpra a shang
gumhpraw GNP gaw US$ 20,000 (mun
lahkawng) rai nga ai.
Dai hte maren Japan, Taiwan, Brunei,
Sri lanka, Maldive, Papua New Guinea
mungdan ni mung mungdan kaji ni rai
nga ma ai. Brunei hta lai nna kaga
mungdan kaji ni hta hpa nhprang rai n
pru ai.
Anhte Jinghpaw Wunpawng buga hta
nhprang rai grai rawng ai. Anhte hpa
majaw matsan ng ga ta? Nkau mi hku
nna gaw anhte a buga gaw panglai hte
tsan nna hkarang kata pat nga ai (land-
locked country) byin nga ai majaw n mai
raw kaba ai ngu tsun mayu na re.
Switzerland gaw hpa majaw mungkan
hta hkarang pat ai land-locked country
byin nna rawt kaba nga a ta? Soviet
Union (Rusha mung) kaw garan pru ai
mungdan kaji ni mung hkarang pat nga
ai n rai ni? Nepal, Bhutan mungdan ni
shi hkrai shi awm dawm shanglawt
mungdan ni hku nna mai grin nga yang,
anhte Jinghpaw Wunpawng buga gaw
hpa majaw awm dawm shanglawt ahkaw
ahkang lu ai mungdan langai mi hku nna
n mai grin nga na kun?
Masha kaba mung masha kaba hku,
masha kaji mung masha kaji hku shi a
lagaw e shi tsap nna hkawm sa lu ai n rai
ni? Dinda Korea mungdan gaw
Jinghpaw mungdaw daram sha dam tim
mung masha gaw Myen mung ting na
mung masha daram wan 50 jan rai nga
ai. Jinghpaw mungdaw de Myen mung
ting na mung masha ni gawt bang yang
masha hta ai madang (population
density) gaw Dingda Korea daram sha
naw rai na rai nga ai.
Anhte a Jinghpaw Wunpawng buga de
India na Singhpaw ni, Miwa mung
Yunan mungdaw na Zaiwa hte kaga
Wunpawng sha ni yawng hpe woi zin
lum la nna makai hkak ai awm dawm
shanglawt mungdan gaw de yang n mai
grin lu na lam n nga ai. Hpung hte ja
lungseng ni ma mat yang kaw si hpang
gara hkrum na kun? ngu nna tsang na re.
Moi prat gaw nam na hpun kawa hpe
manu jahpu n jaw ai sha shaw la nna,
namsi namsaw hte nhprang rai ni hpe
lang ai prat rai nga ai. Dai hpang hkai lu
hkai sha, rem lu rem sha ai prat bai du
sai. Ya gaw dut lu dut sha hpaga yumga
ga ai prat du sai. Htawm hpang prat gaw
anhte myu sha ni mung hpaji hpe jai sha
nna asak hkrung ai prat de lahkaam sa
wa na rai nga ai.
Nhprang sut rai n rawng ai mungdaan ni
gaw technology ngu ai hpaji hpe jai lang
nna rawt galu kaba wa ma ai.
Technology n chye ai amyu sha ni gaw
tinang a mungdan na sen kaba dan ai
nhprang sut rai ni hpe tsa lam hkying
lam hte manu hpa hpa shaw dut sha
shama kau yang technology chye ai
mungdan ni mari la nna manu kaba hte
bai dut ya nna lu su nga mu nga mai wa
ma ai.
Dik shale nna Harry Potter ngu ai sumroi
laika ka ai Scotland mung na num gaw
ya laika buk 6 ka shapraw nna England
hkawhkam jan hta pyi grau lu su mat sai
lam chye lu ga ai.
Anhte a buga hta Indaw Gyi nawng
(Nawng Lut kaba) hte Indawlay (Nawng
Lut kaji) nga ai. Hkyen bum nga ai.
Takin dusat hkawhkam nga ai. Hpun
hkawhkam(thit-minn) nga ai. Mali hka
mazup nga ai. Bum tsaw shagawng ni
hte hka rum kaba ni nga ai.Mungkan na
hkawm chyai ma nam ni a matu tourism
hte Hotel bungli hpe hpaw nna hpun
kawa hte galaw ai tawm hpa arung arai
ni galaw dut yang n mai byin na kun?
Katsi pyaw ai anhte a buga hta hpaji
amyu myu sharin hka ja ai ginra learning
centers ni hpaw mat wa yang n mai byin
na kun?
Anhte Jinghpaw Wunpawng buga na
hpun hpang wahpang ma mat nna, ga
kata na ja lungseng sut nhprang rai ni
htum mat wa ai shaloi, hpaji hte asak
hkrung rawt kaba wa na matu amyu sha
ni hpe lam woi nga ai ningbaw ningla ni
tsan tsan kaw nna jawm myit magang ra
sai.
Maigan de du nga ai ramma shayi
shadang sha ni mung lani mi anhte a dai
daw dai hpang buga hta kanbau magam
bungli wa hpaw mai na hpaji ni hpe
sharin mahkawng da ra ai aten du sai.
…..
Chins and Kachins ( (Hkang hte
Jinghpaw) : Dr. Kha Lum
Friday, June 27, 2008 –
Hpaji Ningpawt Hpang Wa Ai Lam Hpe Modern Art Hte
Mahtai Hpaw Da Ai Re. ( Circleofwisdom Website kaw na
la ai )
Moi shawng de jawng laika Myen
htilaika langai mi hta Chin hnint Bamah
Swe Yinn Hpya, Bamah hnint Chin Swe
Myo Yinn nga nna Hkang hte Myen a
lam ka da ai hpe mu hti yu ai. Dai
maumwi hta mali hka ku de na yawng yu
wa ai baren di langai mi hpe matsan
gumgai yan dingla lu sai la nna shan a
nta e wa tawn da yang la sha ma
lahkawng kraw pru wa ai da. Langai mi
gaw Hkang ni a kaji kawa tai nna, kaga
langai mi gaw Myen ni a kaji kawa, tai
ma wa ma ai da oi.
Baren di kaw na shinggyim masha kraw
ai lam mai byin n mai byin gaw DNA
hpaji ninghkrin ni she chye mahtai jaw
na sai. Anhte Jinghpaw Wunpawng sha
ni a ji woi ji wa ni hkai ai maumwi hta
gaw Hkang hte Jinghpaw a lam teng sha
rawng ai. Hkang Gam gaw kahpu rai
nna, Jinghpaw gaw kanau re ai nga ai.
Majoi shingra kaw na rau yu hkrat wa
yang lam e hkring ai kaw, kahpu Hkang
Gamn gaw nai tawng hpe ahpa hpa sha
kalep nna lau lau ju jahkut sha lai mat
wa sai da.
Kanau Jinghpaw wa hpe gaw nai tawng
tinghkum nawng wan mang hta ju da ya
nna lat sin sha nga ta shangun ai da.
Kanau Jinghpaw wa gaw nai tawng hkut
hkra ala sha nga yang kahpu Hkang Gam
gaw kanau n hkan dep lu na matu nam
langa hpun ni hpe azat lai mat wa sai da.
Kanau Jinghhpaw wa gaw nai tawng
hkut nna sha ma ai hpang kahpu Hkang
Gam hpang de hkan sa wa yang, nam
langa hpun ni lahkam jan jan, ladawng
mi daram ram prut taw ai hpe mu nna,
hpu gaw grai tsan e de du mat na sai,
gara hku tim n hkan de sana re, ngu myit
shayaw kau nna dai ni na anhte a
Wunpawng buga hta nga hti nan ta sai
da.
Hpu nau Hkang ni hpe san yu yang
shanhte a Chin maumwi hta nanhte
Kachin ni mahtang she kahpu re nga ma
ai. Ga amyu hpan hku sagawn ai
linguistics hpaji hku nga yang Kuki Chin
hte Jinghpaw gaw ni dik rai nga ai.
Britisha asuya anhte a buga de shawng
nnan du sa wa ai shaloi, Hkang hte
Jinghhpaw amyu sha ni gaw nat jaw nga
mala ai da. American Baptist saana gaw
Jinghpaw ni kaw sahwng du nna Hkang
ni kaw hpang hkrat du ai. Hpaji n chye
laika n lu ai majaw sasana sara kaba ni
laika sa galaw ya ai kaw na laika lu ai
amyu ni tai wa sai.
Hpaji n chye ai ni re ai majaw rung amu
n mai galaw ai. Hpyen lahkawn yang tsi
jep n awng ai masha 40% re ai lam chye
lu ai. British Levi dap ni hte American
Ranger 101 dap ni hta hpyen magam
shang gun hpai tim Japan hpyen dap hta
Jinghpaw Wunpawng amyu sha ni hpyen
la kadai n galaw ma ai. Tsi jep n awng
nna hpyen la n lu galaw ai Hkang ayu
sha ni hpa galaw sha ai kun? hkrak n
chye ai. Rai tim, tsi jep n awng nna
hpyen dap, pyada dap de n lu shang ai
Jinghpaw ni gaw lam kuli galaw ma ai.
Nkau mi ri gawng nna Panchabyi lauban
ni kaw sa chang sha ma ai. Kanoi prat
hta kanoi hpun kaw na kanoi la dut ma
ai.
Lai wa sai 1960 jan ning hkan hpun sau
tam dut ai zawn rai nga ai). Jinghpaw
amyu sha ni kaw na hpun pyen nta hpri
hpraw nta shawng gap rawng ai ni,
mawdaw shawng mari jawn lu ai n i gaw
hpyen dap na pru ai ni rai nga ma ai.
Hpyen dap de na alu hte sasana
Jinghpaw sara ni mung htawk lai wa
masai re. Hpyen dap hkan e hpung sara
army chaplain ni pyi tawn da lai wa
masai. Hpunau Hkang ni gaw la kaja
langai mi hpun pyen nta langai hpri tsup
galup nna gap rawng lu ra ai, ngu ai
mashing hte n byin n mai shakut lai wa
sai lam chye lu ai. British kaw na
shanglawt lu ai hpang Jinghpaw
mungdaw Kchin State masat ya tim
Hkang ni hpe gaw Chin Special Division
ngu nna Myen mung a daw chyen hku
sha masat da ya ma ai.
1947 ning hkan na mungdan kata e
dinghku majan law wa sai. Kayin amyu
masha ni Myen mung hpe ganoi up sha
kau ai shaloi U Nu asuya gaw Jinghpaw
amyu hta na Sama Duwa Sinwa Nawng
hte Hkang amyu hta na Aungsan Thuriya
Bo Taik Chun hpe abawk la nna gasat
jahtaw kau shangun sai rai nga ai. 1960
jan ning kaw nna gaw dinghku majan
hkrai gasat ra ai majaw Hkang bum de
sumdoi jaing-htauk nau law wa ai hpe
Hkang myitsu ningbaw ningla ni mu
mada wa masai. Dai majaw Hkang
ramma ni hpe hpyen shang na malai
hpaji shakut na n-gun jaw masai. Hkainu
htu abraw nna shadu sha ai Hkang
ramma ni hpe Myen n-gun grai kra grai
mu ai woi shadu sha nna, nanhte ndai
zawn re ai Myen n-gu mu mu masi mai
sha mayu yang laika hpaji shakut mu,
ngu tsun n-gun jaw ai lam chye lu ai.
Dai shaloi kaw na Hkang hpu nau ni
laika hpaji hpe grai shakut, kanu kawa ni
mung n-gun jaw, matsan ai kaw na
gumhpraw jawm alahkawn htawk rai
nna, tan 10 awng la, dakkasu jan mau
degree gup la ai grai law wa sai. 1970
jan ning hta gaw Hkawlik dakkasu
department dap shagu hta Hkang sara
sarama n i grai dung wa masai. Tsi
sarawun doctor, Enginner mung grai law
wa masai. Asuya magam dap shagu hta
Hkang officer du ni grai law wa sai. Dai
ten hta anhte Jinghpaw Wunpawng sha
ramma ni nam de grai yan shang mat wa
ai rai nga ai.
1980 jan ning hkan nna gaw Myen
gumhpraw manu grai hkrat wa ai majaw
asuya magam gun shabrai sha ai ni nga
yak wa sai. Lu ai shata shabrai hte shata
tawt hkra sha na yak wa sai. Dai majaw
hpu nau Hkang ni zen sai. Hpyen dap de
mung n shang sai. Asuya bungli mung
nau n shang sai. Sanghpaw hkan ni hkan
ma ai. Tan 10 awng degree lu ai ni
chyum jawng de yan ma ai. Dai ni hpu
nau Hkang amyu masha ni n du nga ai
maigan mungdan kaba n nga sai. Tsi
sarawun Engineer hti n dang ai hta n ga
Chyum hpaji munu ni, mungkan hpaji
munu doctorate degree kahtap nna lu ai
ni latsa daram nga ma ai. Maigan
dakkasu ni hte chyum dakkasu kaba ni
hta hpunau Hkang amyu masha ni
professor galaw nga ma ai.
Anhte Wunpawng sha ni hta mungkan
hpaji PhD lu ai marai lahkawng sha mu
lu ai. Maigan dakkasu hte maigan chyum
dakkasu hkan sara tai ai Wunpawng sha
langai mi mung n mu ai. Hpunau Hkang
ni a mungdaw hta ja lungseng nhprang
manu dan ai hpun hpa mung n rawng ai.
Jak rung langai mi mung n nga ai. Anhte
Jinghpaw Wunpawng buga na ja
lungseng, hpun ni htu dut nna laning mi
ramma marai 10-20 hpe sha pyi maigan
de hpaji htawk yang ya gaw PhD degree
lu ai Jinghpaw Wunpawng ramma hpaji
ninghkrin gaw hpaji dap department
shagu, mungdan kaba na dakkasu shagu,
chyum dakkasu shagu hta hpring jawng
nga na sai. USA du ai Jinghpaw
Wunpawng sha ni mung Miwa ni China
Town nga nna de nga ai zawn Kachin
Town pyi lu de nga na daram rai sai.
Myu tsaw, mung tsaw ngu marawn nna
Jinghpaw Wunpawng myu shada asak
gyam hkat, ja lungseng,hpun kawa,
nhprang sut rai sha kashun htu shaw dut
sha nga yang gaw hpunau Hkang ni a
lagaw lahkam dep na n loi sai.
Dr. Kha Lum
(Laika ka Sara wa a ningmu sha rai nna,
Kachin Today Group (USA) a ningmu n
re ai lam chye sha ngun dat ai.)
….
"Katsi Majan Hte Sut Masa
Majan" ( Ta Tut )
Thursday, June 19, 2008 –
Hka Gade Kaba Tim, Miwa Hkran De Kani Lu Na Matu
Shakut Nga Ai Wunpawng Ramma Ni
Hten zar nga ai an-hte Jinghpaw
Wunpawng Ramma ni a lam hpe myit yu
let n dai laika ngau hpe ka dat ai. An-hte
myu sha ni gaw 1994 Shanglawt hte
Myen Asuya lapran gap hkat jahkring
ngut sai hpang e sim sa nga sai zawn
zawn re ai rai tim ya ten hta katsi majan
a majaw an-hte myu sha ni a Ramma
shayi shadang ni law law wa hkrat sum
nga ai hpe myit yu yang grai myit n
pyaw ai hku re.
An-hte myu sha ni gaw an-hte a lamu ga
kata e rawng ai n hprang sut rai ni hte
moi shawng de Myen mung hta grai
mying gum hkawng lai wa sai ni rai nga
ai. Dai prat hta gaw gara n ta mung lau
ban ban ai hkrai rai nga ai. Ya Myen
Asuya a n pu de lani hte lani mayu
hkrum wa ai shaloi an-hte myu sha ni a
shani shagu na lu sha a matu a ja a wa
tam sha ra ai madang de du nga sai hku
re.
Moi shawng de gaw Yi, Sun sha hkyen
da yang gaw kade matsan tim shat sha
gaw hkru hkra lu sha ai. Rai tim ya gaw
n chyang mayam tai yang she shat ma mi
lu sha ai baw prat de galai wa ai gaw
yawng mu mada ai hte maren sha re. An-
hte myu sha ni a lamu ga kata na n
hprang sut rai ni ma mat ai majaw kun?
Shing n rai an-hte a myu sha ni lagawn
ai majaw kun?
Gara hku mi myit yu tim, bin wa ai lam
ni yawng gaw masha wa a mayam tai
nga ra ai, masha wa up hkang ai n pu e
shi dang sha ai hku sha nga ra mat ai
masa ni a majaw re ai lam mu lu na re.
Hka., ya myu sha sut masa hte an-hte
Jinghpaw Wunpawng Ramma ni hten
zar wa ai hte hpa seng a ta? Myit yu
yang a san sha chye na lit dai. Moi Nu
hte Wa jaw ai sha hte kade pyaw lai wa
ai rai tim, prat madang dep wa ai, gun rai
manu ni rawt wa ai lam ni a majaw ti
nang nan hpaga galaw, gumhpraw tam
yang she masan sa wa ai baw re wa ai
majaw Ramma ni law law wa hpaga ga
let hten zar ma wa ai hpe mung mu lu ai.
Ndai prat hta Dakkasu (University)
jawng lung yang, yawng chye ai hte
maren Cycle sha gaw lu jawn yang she
masha zawn nga ai prat bai rai wa,
manang ni bu hpun ai hpe mu yang ti
nang kaw mung kap mayu wa re ai lam
ni law law nga ai. Ndai lam ni a majaw
masha wa tsun dan ai hpaga hpe ti nang
nan ta tut n chye ai rai tim loi ai zawn
zawn re yang kalang ta myit sum ru yu
ai lam ni n nga ai sha rawt ngoi rai galaw
sa wa ai lam ni a majaw mung re.
Ya ten shiga ni hkan law law mu na re,
Miwa de dut sha kau hkrum ai Jinghpaw
Wunpawng shayi ni a lam ni law law wa
re. Bai ja htu, lung seng htu let kan ni ya
tai, 4 ya tai re ai shadang sha ni mung
law law wa rai nga sai. Ndai zawn jam
jau kata kaw na lawt lu hkra galaw
magang, jam jau magang rai an-hte myu
sha ni hten zar ma wa sai hku re.
Dai zawn Jinghpaw Mung kata nga ai
Ramma ni law law hten zar wa ai kaw ti
nang kasha n lawm mat na matu nga nna
kanu kawa ni gaw ti nang kasha ni hpe
Maigan Mungdan ni de sa na nga nna
Malaysia, Thailand hte India zawn re ai
Mungdan ni de Refugee bai sa galaw
shangun nna gaw jam jau hkrum nga ai
ni mung law law wa rai nga ai. Pyaw
pyaw sha nga mat ai ni mung gaw law
law rai nga sai. Rai tim jam jau hkrum
nga ai ni gaw grau law nga ai.
An-hte Jinghpaw Wunpawng Ramma ni
gaw Myen Mung a tsang shi (11 Gread)
hpe awng let Dakkasu jan mau lu ai ni
mung law law rai nga ai. Rai tim ndai
jan mau lu da ai ni wa Myen Mung e hpa
mung n mai galaw ai majaw ya na zawn
dum bru dum bra rai Maigan du ai ni
gaw du, kani ya, tsa ya hte shawa num
galaw ai ni mung law law rai nga ai.
Ndai zawn re ai mang hkang ni hpe
hparan na lam gaw Maigan de sa nga
mat ai hte gaw n ngut nga ai. An-hte
Wunpawng Myusha ni n dai zawn
Maigan ga de du jawng ma let ti nang
mungdan hpe n gawn mat ai hku gaw n
mai nga ai. Yawng Maigan lu sa na ngu
ai mung n mai bin ai lam rai nga ai. Ndai
hta Myen Asuya hpe gum lang ga nga
yang mung an-hte myu ni n gun n nga ai
wa gara hku mung n lu gum lang nga ai.
Ndai zawn re ai lam ni hpe gara hku wa
hparan na shata? Mahtai gaw n nga sai
kun?
Mang hkan ni yawng hpe yu dat ga nga
yang, Ramma ni ya na zawn hten zar wa
ai gaw Bung li n nga ai majaw re. Ti
nang buga e bung li kaja nga yang kadai
mung kade a bung li hte, n kaja ai lam ni
hpe myit shang sha sana n re.
Maigan de du nga ai Wunpawng Ramma
ni law malawng hpa majaw n hten zar ai,
hpa majaw kani ya, tsa ya, shawa num n
tai ai kun? Myit yu hpa rai nga ai.
Maigan ga e ndai zawn re ai n kaja ai
lam ni n nga ai majaw kun? Maigan ga
de du nga sai Jinghapw Wunpawng
Ramma ni gaw ti nang lu sha na hte bu
hpun na lam ni Mungkan madan dep
hkra shakut nga ai lam ni a majaw rai na
re ngu kam ai. Ti nang galaw ra ai bung
li ni hpe shani shana shakut nga ai
majaw n kaja ai lam ni hpe n galaw mat
ai re.
Ya an-hte gaw Wunpawng buga e naw
ngam nga ai Wunpawng Ramma ni hpe
Maigan de sa na matu hpaji jaw na
malai, Wunpawng Buga e dai ramma ni
hte htap htuk ai Bung li kaja ni hpe lu
hpaw ya na gaw a hkyak nga ai. Ndai hta
Myen Asuya a n pu e nga ai Jinghpaw
buga e bung li kaja ni hpe hpaw
shabrawng lu na gaw grai yak ai hku re.
Rai tim ndai lam ni hpe Wunpawng
Mungdan Shanglawt hpung ni rai nga ai
KIO/A, NDAK, KDA hte kaga makam
masham hpung ni rai nga ai KBC zawn
re ai u hpung ni hku nna bung li kaja ni
hpe hpaw shabrawng let, hten zar nga sai
an-hte a myu sha ni hpe hkye mawoi la
ra nga ga ai. KIO/A ga law nga ai hkai
sun hte hpaji lam ni hpe mu yang loi li
gaw rai wa sai ngu gaw myit dum n ngai.
An-hte Wunpawng sha ni shada kam hpa
ra ai, Myit hkrum ra ai. Kam hpa hkrum
ai ni ku nna mung masha wa kam hpa
ging ai bung li ni hpe sha galaw ra ai.
Myu shada n mai dip sha hkat ai. Shada
tsaw ra let myu sha rawt galu kaba lam
hpe sha rau tam yang gaw awng dan na
hkrai rai nga ai.
Ndai hku rai yang an-hte myu sha ni kaw
kani ya, tsa ya, shawa num ngu ai gaw
grai yawm mat ai hpe mu lu na hku re.
Dai hta sha n ga, mung masha ni myi
hpaw let lu sut lu su nga mu nga mai nga
ai rai yang gaw an-hte yawng myit mada
da ai Jinghpaw Wunpawng Mungdan
gaw gade mung n tsan sana re ngu kam
ai, bin mung bin wa na sha re.
Nang ngai naw asak hkrung nga yang
Wunpawng Mungdan lu la ai Shanglawt
lu manau hpe rau sha jawm dum, jawm
ka lu na matu shakut ra nga ga ai. Moi
gaw hpyen masa lam hte mung masa hpe
kasat lai wa sai. Ya gaw makam masha
hte sut masa hte mung masa hpe kasat la
na a ten rai na sai ngu kam ai hku re.
Yawng myit hkrum let shakut sa wa ga
ngu...
Prat Dep Ai Jinghpaw Wunpawng
Mungdan De......
Chye ju dum letTa Tut
Democracy Masa Hte Karai
Kasang A Mungdan (Democracy
and the Kingdom of God)
Panglai Hkrudu
Thursday, June 12, 2008 –
The Great Depression and the Arts Website Kaw Na La Ai
Democracy masa a npawt nhpang
essence gaw by the people, of the people
, for the people ngu ai mung shawa
masha e ra lata nna, mung shawa masha
nan shang lawm let mung shawa masha
a matu mai kaja lam jawm galaw sa wa
ai mung masa ladat rai nga ai. Ndai hpe
moi Madu Yesu garai n shangai yang
Athens mare e Spartan masha ni shanhte
mare mungdan (city state) hpe up hkang
ai mare kongsi hta salang ni hte ramma
ni gayau gaya ra lata bang nna jawm
myit mang hpaji jaw let mare mungdan
hpe up hkang woi awn hapng wa ai shani
kaw na democracy masa ngu ai nga wa
ai lam mungkan labau hta mu hti lu ga
ai. Dai masa kaja htap htuk nga ai hpe
mu mada ai majw sinna mungdan ni hta
gumrawng gumtsa up hkang masa hpe
jai lang wa ai shaloi kadai mung kade a
ginra hta hkan nna htap htuk ai hku
Democracy masa amyu myu hpe jai lang
wa ai lam mu lu ai. Democracy masa hta
masha law ai malawng maga na myit ra
(majority vote) hpe yawng jawm hkap la
hkan sa ra ai. Masha n law ai mayen
maga na minority ni mung tinang a myit
ra lam hpe n dut n dang tang madun lu ai
rai nna shanhte a tang madun ai hpe kaga
masha ni jawm hkungga ya ra ai.
Democracy masa gaw myit kung hpan
nna machye machyang law ai mung
masha hte ningbaw ningla ni myit san
seng ai hku jai lang nna woi awn sa wa
yang grai htap htup ai rai tim, machye
machyang n law ai mung masha ni hte
tara n lang ai mungdan ningbaw ningla
ni a lata e du yang grai tsawm htap ai
democracy masa hpe manai kau mai nga
ai. Byin wa chye ai lam n kau mi hpe
tsun ga nga yang:
(1) Ra lata jaw na ahkang nga ai masha
hpe asak 18 ning a lahta de na ni hpe sha
lata masat nna ra lata meh vote bang
shangun na. Asak 18 ning a lawu de na
ni hpe gaw myit garai nkung ai ngu
ngam da na. Dai hta n ga, sasana magam
gun( pastors, preachers, evangelists) ni,
hpunngyi ni, yahkau num ni(monks and
nuns), mana ai ni(insane people), bawng
dung htawng rawng ai ni(tinang meh n
bang shangun mayu ai ni hpe mara amyu
myu tam nna htawng de gan rin bang da
ai lam) ndai zawn re ai ni hpe mung ra
lata bang na ahkang n jaw yang masha
tsawm ra yawm mat na rai nga ai.
(2) Ra lata meh mai bang ai ni kaw na
mung full membership, half mebership
ngu garan nna madat lawm mai ai, lata
sharawt mai ai, ngu amyu myu naw mai
shayak nga ai.
(3) Matsan ai masha ni hte n chye n
chang ai nam kahtawng na masha ni(
gara mungdan hta mung matsan masha
hte n chye n chyang ai masha grau law
ai)hpe ra lata meh bang ten garai n du
yang, ja gumhpraw, hpun nba, kumhpaw
kumhpa garan ya nna tinang maga de
meh bang na matu jinghku hkan hku la
mai ai. Nkau mi kumhpa sha la sha kau
nna kumhpa jaw ai wa hpe meh n jaw ai
mung nga chye ai. Nkau mi rai jang gaw,
tinang a jinghku jing-yu sai daw sai
chyen ni hpe tinang maga de kaja tim n
kaja tim meh jawm jaw na matu hkan
tsun da chye ai. Kalang lang jahkrit
shama nna mung ga sadi hkan la chye ai.
(4) Ding ding man man mi ra lata la tim,
teng man ai hpe mu mada ai masha hte,
tsan tsan de mu mada ai masha gaw
galoi mung n law ai majaw kaja dik hpe
yu shalai kau nna nau n hkrak ai hpe ra
lata meh jawm jaw lata sharawt kau nna,
hpang de gaja wa tatut galaw yang n mai
byin ai lam rai taw nga ai hpe chye ai
shaloi gaw grai hpang hkrat nna sum
kaba hkrum chye ai. N chye n chyang ai
ni hpe kade ang lang dan tim n chye na
hkraw, myit n hkawn hkraw ai majw jaw
ai hpe njaw ai ngu mu, n jaw ai hpe jaw
ai ngu mu mada nna lata sharawt shut
kau, dawdan shut kau ri chye nga ai. Ga
shadawn Copernicus hpe dai prat na
ningbaw ningla ni shut ai ngu sat kau ai
hpang ya gaw Copernicus tsun ai ga teng
ai hpe mu lu ai shaloi gaw hpang hkrat
mat sai.
(5) Teng man ai gaw meh law ai hte nau
n seng ai. Ga shadawn: Sawn hpan
langai mi hpe jawng ma marai 10 hta
yang marai 8 a mahtai bung nna marai 2
a mahtai gaw kaga mahtai pru ai ngu ga.
Rai tim marai 2 a mahtai mahtang jaw ai
rai chye ai. Shing n rai jawngma ni a
mahtai gara mung n jaw ai mung mai
byin ai. Sarama langai sha teng man nna
jaw ai mahtai hpe chye ai mung mai byin
ai. Kaman 10 pawng yang kade lu na
kun?
(6) Shinggyim masha gaw teng man ai
hpe chye tim tinang a kan wang myit nau
kaba ai majaw tsan tsan de na hte ya
jang na tinang a matu akyu hpe myit
mada let, tengman ai hte jaw ai hpe chye
ninglen n teng man nna n jaw ai maga ra
lata meh bang chye nga ai.
(7) Kalang lang jaw ai hpe teng man ai
shadu kau nna n chye ginhka ai majaw ra
lata meh bang shut kau chye nga ai. Ga
shadawn: NGO project manager langai
mi a gumhpraw jai kahpan (financial
statement) hpe yu yang project proposal
hte maren hkrak hkrak rai nga ai,
vaoucher ni mung hkum hkum tsup tsup
rai nga ai. Gumhpraw jahpan hti hkum ni
pawng ai mung jaw nga ai. Gumhpraw
ngam mung jaw nga ai. Lata e ngam ai
gumhpraw cash in hand mung hkrak nga
ai (kaga masha a gumhpraw gan hkoi
nna sa madun dan ai), Gumhpraw dum
na gumhprw ngam (Bank balance) mung
jaw nga ai (manang ni a gumhpraw atu
hte hkoi nna gan bang da ai). Rai tim dai
jahpan n teng ai jahpan rai chye ai.
Kadai n mu mad ai hku mayun shaw sah
kau nna shi a nta gap la chye nga ai. Dai
majaw English masha ni gaw (honesty is
the best policy) nga nna tsun ma ai.
(8) Hkum tsup ra n rawng ai tara laika n
nga ai majaw tara laika hta garai n ka
shalawm lu ai lam amyu myu hku nna
mung democracy masa hpe manai makai
di nna tinang ra ai mahtai hpe tara shang
lu la hkra galaw la mai nga ai.
Ya ten hta Myen mung up ai ni hte mung
up ahkang lu la na matu shakut nga ai
uhpung ni yawng gaw democracy masa
de sa wa nga ga ai nga nna tsun nga ga
ai. Gara hpan democracy masa gaw
anhte mung masha ni a matu htap htuk
na kun? ngu ai gaw mung shawa masha
ni jawm myit daw dan lata la na lit nga
ai.
Hkristan sasana bungli hte nawku hpung
ni hta mung, Karai Kasang a Wenyi gaw
kam sham ai sape hpung masha shagu
hta amu galaw lu ai,wenyi shadut lu
ai(inspiration) hte Karai Kasang kaw na
shing ran madun dan ai hkam la lu ai
(revelation) ngu kam sham ai majaw
hpung kongsi zuphpawng ni hta
democracy ra lata ladat masa hpe dam
lada jai lang nga ga ai. Dai hta jan wa
jaang gaw, anhte a hpung sara hpe anhte
bau da ai, anhte jaw lata da ai, dai majaw
anhte a matu anhte ra ai hku woi awn ra
ai ngu ai de du wa chye nga ai.
Karai Kasang a mungdan shing n rai
sumsing lamu mungdan gaw democracy
mungdan n rai. Mung chying sha ni a
gumsan mungdan Republic n rai. United
States n rai. Munghpawm mungdan
Union n rai. Hkawhkam mungdan
kingdom rai nga ai. Karai Kasang a
mungdan hta hkawhkam nga ai. Karai
Kasang nan hkawhkam ni a Hkawhkam
rai nga ai.. Angelic hosts Hpyen dap nga
ai. Mung masha ni nga ai. Dat kasa ni
nga ai. Lamu ga jarit terrotory nga ai.
Tara upadi supreme Law nga ai. Tara
jeyang ai lam judgement court nga ai.
Jeyang hkrum ai ni a matu htawng
(condemned cell) ngarai mung nga ai.
Nsin htawng hkyuk htawng (bottomless
pit) nga ai. Nga yawng nga pra hpe hpan
da ai shaloi sumsing lamu hta bawng ban
ai lam nga ai. Shinggyim masha hpe
hpan da ai shaloi anhte a hkrang bung
sumla hte maren hpan da ga ngu nna
sumsing lamu kongsi heavenly council e
bawng jahkrup ma ai.
Rai tim, yubak masha ni ra lata meh
jawm bang nna Hkye la Madu hpe san
da ai n rai. Yu bak ngarai de sa na
shinggyim masha ni jawm myit hkrum
nna Madu Yesu hpe dinghta aga de saw
shaga la ai n rai. Madu Yesu du yang,
dai mung hpe up ai Herod hkaw hkam
mung n ra ai majaw Egutu de hprawng
shingbyi hkawm ra ai(ya na refugee ngu
ai baw rai nga ai). Shangai na shara nta
madu tai na kadai n kam hkap la ma ai.
Dik shale nna ma Yesu hpe bai kaba na
matu Yosep pyi kawa n kam tai ai. Shi a
buga de wa yang Nazareth mare masha
ni n kap la ma ai. Shi a nta na kanau ni
pyi n kam sham ma ai. Dai ten na Yuda
nawku htung ningbaw ningla ni shi hpe
mara tam nna hpang jahtum Roma asuya
a tara rung de mung masa mara pukma
hte wudang hta jen sat kau shangun ma
ai.
Ndai hpe yu yang demovcracy masa hku
du sa ai n rai nga ai. Karai Kasang a
mungdan hta myihtoi ni, hpung up ni,
tara hkaw sara ni, hpungtau ni, hpung
ningbaw ni nga nga ma ai. Karai Kasang
san da ai n rai yang jahten sharun ai ni
sha tai na rai nga ai. Karai Kasang a
mungdan hta lawu lahta up hkang masa
(vertical hierarchy) hpe dan dan leng
leng mu lu ai. Chyawm tari kaw Kawa
Karai Kasang, Kasha Karai Kasang,
Chyoi Pra ai Wenyi Karai Kasang
masum rai tim langai Triune God (Holy
Trinity) nga ai. Dai npu e kasa ni, sara ni
pang hte pang nga ai. Hkristu up ai
mungdan hta janmau amyu 5 hpe Wunpawng Mungdan Du Japan
gingdan ai hta hkan nna shagrau na lam Laika Ka Sara A Ningmu
tsun da ai. Mare 10 up ai aya, mare 5 hpe Friday, June 06, 2008 –
up ai aya, ngu nna tsun da ai. Hpa jan
mau mung n gup, hpa mare mung n up ai
ni mung nga nga na rai nga ai. Ndai ni
yawng gaw democracy ra lat poi shang
na n rai. Karai Kasang a mungdan hta
galaw hkawm sa shamu shamawt ai lam
yawng hte gaw, (for God and for His
Glory) Karai Kasang a hpung shingkang
dan dawng na matu hte Karai Kasang
myit dik lam a matu sha rai nga ai. Karai
Kasang tawn da ya ai (supreme spiritual
Law ) chyahtum chyalai wenyi tara hte
up ai npu e a nga nga na rai nga ai.

Myanmar mungdan hta Karai Kasang ra

sharawng ai democracy up hkang masa
teng tup byin pru wa u ga. Sumsing lamu
hta Karai Kasang myit dik nga ai hte
maren Myanmar mungdan hta mung dik
wa ru ga.

…..
Japan Laika Ka Sara Hideyuki Takano

KTG(USA)

( Hideyuki Takano -ngu ai Japan laika

ka sara hte "Kotan Publishing" ,
interview hpe htap htuk ai hku ga gale da
ai re.
Takano gaw “The Shore beyond good
and evil: A report from Inside Burma’s
opium Kingdom” ngu ai, Wa ,Mung kaw
kani hkai ,hpaga ga ai lam ni hpe, hkrak
tup ka da ai laika buk hpe ka ai wa rai
nga ai.Tanako hpe ,1966 ning hta
,Tokyo, Japan kaw shangai ai. Waseda
University kaw n na, French literature
hte, jawng ngut ai. Dai hpang Chiang
Mai University , Thai mungdan kaw
,Sara galaw let, laika mung ka ai wa re.
Takano hpe ,shi Jinghpaw mung e ,shata
lahkawng bu hkawm n na bai wa ai
shaloi interview galaw ai re. )
Q: Sara,nang hpa majaw Myem mung
,amyu kaji ni a lam hpe myit lawm wa
nta?
A: Ngai ,bu hkawm ai hpe myit lawm
nngai. Ndai laika buk n ka shi ai shaloi
kaw nna, Congo hte Amazon lam ni hpe
ka lai wa ni ai.. Laika ka Sara re majaw,
lak lai ai mahkrum madup ni hpe lu
mayu ai. Dai ni na aten du hkra, lahta
myen mung gaw, Asia dan kaw n na
maigan masha ni atsawm n-chye na shi
ai shara naw re. Bai nna, ngai gaw Asha
masha re majaw, Sinna masha ni hta
grau lu hka ja mai nga ai. Ngai Thai
mungdan, Chiang Mai kaw naw nga ai
shaloi, nta grupyin e nga ai ,Myen mung
na Sam amyu sha ni hpe ,mu nna myit
lawm wa nngai.
Q: Sara, shawng de Golden Triangle ngu
ai Wa ,ga de mung sa lai wa sai hpe chye
lu ai. Ndai kalang gaw , gara buga de du
hkawm kau da sai kun? Bai, hpa laklai ai
laika ni bai ka na matu ,mu wa ai kun?
A: Ndai kalang gaw ,Jinghpaw mung de
du kau da ai. Ngai hpe rawt malan hpung
kaba langai rai nga ai, Kachin
Independence Army (KIA) hpyen la ni
hku nna,shimlam jaw ya ma ai. Wa ,hte
Jinghpaw ,lahkawng yan gaw, gap hkat
jahkring da ai lak nak lang ,rawt malan
hpung ni rai ti mung, dai uhpung
lahkawng a masa lam (situation) grai
shai nga ai. Jinghpaw mung na rawt
malan masa gaw ,anhte mungkan shara
shagu e mu lu ai “classic insurgency”
ngu ai baw rai nga ai.. Ga shadawn, KIA
gaw, kahtawng ning chyawn (rural
areas) ni hpe lu jum tek (control) da nna,
Myem asuya hpyen dap ni gaw, Myo
kaba hte ,a hkyak ai lam ni hpe lu jum da
ma ai. Wa ,mung kaw gaw, Myen asyua
hpyen dap hte ,asuya magam gun ni hpe
tsep kawp nmu lu timung, Jinghpaw
mung kata kaw chyawm gaw grai sadi
nna hkawm sa ra ai hku re.
Jinghpaw mung, Myitkyina mare kaba
hkan na ni gaw, Mungkan a lam ni hpe,
atsawm sha chye nga ma ai hpe mu lu
tim, Wa ,mung na masha ni gaw ,Myen,
Miwa hte gaga grup yin na lam ni hta lai
nna, mungkan a lam hpe nchye, n na yu
ai hpe mu lu ai. Jinghpaw ni gaw, myen
ga hpe atsawm sha chye ga ai hpe ma ai.
Q: Ndai lang, hkrun lam a yaw shada
lam gaw hpa baw rai.kun ? Sara, ndai
hkrun lam hpe nang kara hku lajang da
nta ?
A: Anhte ni law malawng gaw, “Silk
Road” ngu jang, dingdung maga de nga
ai, Miwa mung, Afghanistan , Asha ka-
ang (central Asia ) ngu ai hpe sha, shadu
ga ai. Kaja wa nga yang, dingda lam
,mung naw nga nga ai. Dai lam ding
yang hkan let, Jinhpaw mung nam
kahtawng hkan mai sa ai hku re.
Nye a manang, Sam rawt malan ningbaw
Seng Suk ,lajang ya ai majaw ,grai hkrak
mat ai hku re. KIA ningbaw ni gaw,
shawng de Myen ni chye na tsang nna ,n
shang shungun timung , ndai lang gaw,
shang na ahkang jaw ma ai.
Ngai hpe VIP zawn, hkap hkalum la
nna,. Ningbaw ningla ni hku nna gaw,
maigan na ,laika ka sara sa du ai majaw,
grai myit dik na re ngu kam ai. Ngai
gaw, 15 ning laman shawng ningnan du
shang wa ai ,maigan na laika ka sara re.
Q: Aung San Suu Kyi hpe ,Jinghpaw ni
gara hku mu mada ma ai kun?
A: Jinghpaw ni gaw, Myen ni hpe ,ga
sadi ndung ai sha shaning law law roi
sha hkrum lai wa sai majaw, kadai Myen
ningbaw hpe mung nkam ai hpe mu lu
ai. Jinghpaw ningbaw ningla ni gaw,
Aung San Suu Kyi hpe, ra ai mung n-re,
kam ai mung n-re ai hpe mu lu ai.
Q: Sara, nang Wa ,mung kaw sa nga ai
shaloi, kani mung chye lu nna,yin kap
mat, hka li ana mung kap mat , Wa
,mung de mung bai nmai shang sai nga
ai.majaw , Ndai lang gaw gara hku
hkyen lajang a nta?
A: Ndai kalang gaw, myit mada ai hku
nmai byin mat ai. Du ai hte ,Manghkang
byin ai. Myen hte KIA gaw, gap hkat
jahkring da ai nga tim, manghkang
langai hpang langai ayan byin nga ai.
Lam hkan e mung, Myen hpyen asuya
check points ni grai nga ai majaw, grai
sadi nna she hkawm ra ai hku re. Shata
mi daram sha na na matu ,yaw shada da
tim, lam amyu myu a majaw shata
lahkawng na mat wa ai hku re.
Grau sawng mat ai gaw, Lanamta
marang htu ai ten shang , jau mat ai
majaw grai yak mat ai re. Lani mi wawt
(leeches) nlaw htum, 150 daram hpe
gawng kau ra ai hku re. Hkra lata hte
shat sha, pai lata hte gaw, wawt gawng
ra nga ai. Ala.------ .. galoi mung n
malap lu sai law—
Q; Sara , India mung kaw n na, Japan
mung de, sa kau hkrum ai nga, gara hku
byin ai rai ta?
A: Ngai India ga jarit du nga ai aten hta,
gara hku mung mi na ,wa lam de bai n
htang wa na n mai byin mat ai. Shata
lahkawng nam hkan nga hkawm nna ,n
gun tsawm ra yawm mat nngai. Dai
majaw, India mung a tara n shang ai hku
wa na tai mat ai. Indai mung kaw du ai
shaloi, Na ga rawmt malan hpung ni
garum ai hte Na ga ,jawng ma tai masu
nna, Kalakata mare na Japan kithkai
rung de ,a pyaw sha du mat ai nngai.
India asuya gaw, shanhte mung de tara n
shang shang wa ai ni hpe grai ahkyak la
ai hku re.
Q: Sara hku nna Myen mung a
shawnglam hpe gara hku mu n ta?
A: Myen mung gaw, lani mi na nhtoi hta
demokrasi lu nan lu wa na re. Aten
hkrak n chye ai sha re. Mali , manga
ning ,(sh) dai hta grau na na re. Lu gaw
lu na re. Demokrasi masa galai shai ai
lam gaw, Myen mung ,mung masa hkrun
lam hta nambat langai lahkam sha naw
re. Dai n rai jang Myen mung gaw, moi
Yugoslavia hte ,Soviet Union ni 1990s
hkan byin ai hku byin mat chye ai. Myen
mung kaw mung, mungdan grai law law
garan wa mat chye ai. Raitimung, myu
sha law malawng gaw, Federal masa jet
jet lu ai sha rai jang gaw ,garan n pru ai
sha, Myen mung kata kaw sha nga na re
nga ma ai.
Q: Sara hku nna, myen mung de sa na
myit da ai bu hkawm masha ni hpe ,gara
hku hpaji jaw mayu ai kun? Mungkan
masha ni hku nna, Myen mung shawa ni
hpe, gara hku lu garum na ma ai kun?
A: Grai hkrit (sh) tsang ra ai gaw, myen
mung na, amyu sha ni a rawt malan lam
hpe, mung kan masha ni ,n malap kau ai
sha , Myen mung de sa nna myit da ai
ni… myen mung masha ni hkam sha nga
ai lam ni hpe ,madat wa mu, matsing da
mu. Lawu, lahta myen mung shara shagu
nga pra nga ai amyu masha yawng a lam
hpe ,grau chye na hkra galaw mu. Bai
nhtang wa jang, tinang mu da, chye da ai
lam ni hpe mungkan shawa yawng hpe
bai tsun dan shana shabra mu..
- Nang, mung masa galaw ai wa rai jang,
tinang a mung dan hku nna, mung masa
lam hku ,Myen mung hpe pressure jaw
na galaw u.
-Nang, laika ka sara rai jang, laika buk
ka nna, shabra u.
- Nang, NGOs kaw bungli galaw nga ai
wa rai jang, moi na hta grau shang lawm
nna, myen mung masha ni a malai
shakut ya u.
-Nang, lahta na hte seng ai bungli galaw
ai wa nrai jang gaw,nang chye da ai lam
ni hpe ,nang chye ai masha shagu hpe
tsun dan u.
Dip sha hkrum nga ai, buga nga ,amyu
masha ni a lam hpe ,galoi mung hkum
malap. kau!
….
* Jin Sai Kun? ( Ta Tut )
Saturday, May 31, 2008 –
Ya hte sha galaw lai wa sai Myen
Mungdan New Consititution shagrin na
Referendum hta an-hte Wunpawng
Mungdan Shanglawt KIO hpung ni
yawng madi shadaw dat ai lam hpe na lu
na masai. Myit hta masin n si, marai n ri
ai lam ni mung bin nga na re ngu kam ai.
Grau na Maigan de du nga ai Wunpawng
Myusha ni grau na n ra sharawng na re
ngu kam ai. Laika hpaji kung ai ni,
Mungkan madang dep ai ni, Amyu hpe
tsaw ra ai ni yawng gaw ndai Myen
Asuya a Consititution hpe n ra sharawng
ai, n hkap la ai lam in gaw bin ra ai, bin
gin ai lam ni rai nga ai. Ndai hta an-hte
myusha ni a gawng malai rai nga ai,
Wunpawng Mungdan Shanglawt hpung
KIO ni gaw, yawng n ra sharawng ai
ndai Consititution hpe madi shadaw lai
wa sai lam gaw, n galaw gin ai lam
langai mi re ngu ngai mung kam ai.
Rai sa, shing rai yawng hpe jam jau jaw
na ndai Consititution hpe KIO ni hpa
majaw madi shadaw lai wa ai kun? Hpa
majaw shi a Vote n bang ai ga sadi hpe n
shatup ai kun? Myit yu hpa rai nga ai.
KIO Salang ni shat n lu sha na hkrit nna
kun? Myen hte hku hkau mayu nna kun?
Myen hpe hkrit nna kun?
An-hte myusha ni hta grai manu dan ai
langai mi gaw, masha langai hkrai hta
myu tsaw myit kaba rawng ai re. Ti nang
myusha wa matsan jam jau nga ai hpe
kachyi mi mung n kam mu ai, n gwi yu
ai amyu re. Ndai lam hpe Karai Kasang
mung ra sharawng ai lam hpe, Yesu tsun
dan ai Samari masha a lam hpe yu yang
chye na re. Ti nang a majaw masha wa
ngwi pyaw ai hpe sha mu ma yu ai, grai
tap htut ai, myit masin lu da ai amyu re.
Ndai hta KIO a Consititution hpe madi
shadaw ai lam hte hpa seng a ta? An-hte
yawng myit sawn yu ga. Myen gaw KIO
n madi shadaw ai hte majan bu na matu
jin jin galaw da ngut ai hte KIO ni hku
na mung shajin da ngut sai lam chye lu
ai. Ndai hku majan shajin wa ai hta
Myen a npu e rai nga sai Lasang Aung
Hpung, NDAK hte KDA ni hpe Myen
Asuya hku na kanu KIO hpe bai n htang
kasat shangun wa na masa ni hpe mu lu
ai. Ndai mabin gaw Karen mung e KNU
hte DKBA hpung ni, myu shada gasat
hkat nga ai mabin hte bung wa na masa
hku re.
Ndai hku she rai yang gaw KIO mung si,
Lasang Aung Hpung, NDAK hte KDA
hpung ni mung si, lapran e nga ai Mung
masha ni mung mara kata si ma wa let,
hpang jahtum Myen Asuya ra sharawng
ai hku Myu htum mat ai kaw shakre na
hku re. Ndai hku kahpu kanau shada
kasat gala ai gaw Karai Kasang n ra
sharawng ai hpe Mungkan hta shawng
ning nan masha bin wa sai Kain hte
Abela yen nau a mabin hpe yu yang chye
na na re.
Nye a jing hku nta hte seng nna ga
shadawn jaw na nngai. Nye a katsa gaw
kasha la kasha nga ai re. Nye a kahkau
ngu na wa gaw Lasang Aung Hpung e
du tai nga ai hku re. Bai shi a kanau ngu
na wa gaw NDAK e magam gun nga ai
hku re. Bai shan nau a kawa a kanau
num sha gaw KIO Du Kaba langai mi a
madu jan re. Bai, myit yu ga, ndai majan
gaw bin ra ai kun n bin ra ai kun. An-hte
Wunpawng sha ni gaw shachyen dat ai
hte kahpu kanau rai yang rai, mayu da
ma rai yang rai re ai ni hkrai re. Nang na
a hpu nau wa hpe sat gwi na kun? Nang
na a mayu wa hpe sat gwi na kun? Nang
na a dama wa hpe sat gwi na kun?
Hka n dai hku she rai yang shanglawt
galoi she lu na ta? Ndai a hkyak ai, an-
hte shanglawt lawt wa ai 40 ning jan, 50
ning de gale wa sai. Hpu shawng hpu ba
ni du daw sai hkaw rai hpang da ai n dai
shanglawt lam gaw ndai kaw shakre sai
kun? N-re nga ai. An-hte Wunpawng sha
ni shada gahkyin gumdin lam shawng a
hkyak ai. Shing n rai yang myu shada sat
hkat, nat hkat ai kaw shakre na re.
Dai majaw an-hte myusha ni ya ten
galaw ra ai gaw gahkyin gumdin ai lam
re. Ndai lam hpe madung dat galaw na
matu Wunpawng Mungdan Shanglawt
Hpung KIO ni hpe lajin mayu ai hku re.
Shada shatan ai lam ni, arawng power
shing jawng ai lam in hpe rap di kau let
myusha ni yawng hpe zinlum na gaw ya
ten ahkyak dik ai lam re. Marai masum
myit hkrum yang panglai nawng pi dang
htawk ai nga ai ga gaw Wunpawng
Myusha ni a matu yawng myit hkrum let
Myen Asuya ngu ai hpe Wunpawng
Mungdan kata kaw na htawk kabai kau
na hpe tsun nga ai kun?
Ya magrau garang ai lam de bai myit yu
ga. An-hte Wunpawng sha ni ga KIO
gaw masha n gun n law ai, Lak nak n lu
ai, KNU zawn garum na masha ni nnga
ai. US kun? UK kun? UN kun? Kadai
mung makau kaw n nga ai. Moi BaKaBa
nga ai shaloi gaw Miwa mung garum ai,
rai tim ya ten Myen gaw Miwa hte hku
hkau ai lam ni nga ai majaw Wunpawng
sha ni a matu n gun yawm mat ai hku re.
Hpyen hprim madun ai shaloi myu tsaw
hpyen la ni grai n gun lu na zawn re ai
rai tim AK47 ding sa ni hpe sha lu hpai
ai hku re. KNU a hpyen hprim madun
poi shi sumla ni hpe yu ai sha loi US
made lak nak hkum hkra hpe mu lu ai.
An-hte ni jin jin rai tim lak nak n lu nga
ga ai. Moi Na Hpaw bum kaw Myen ni
KIA hpe gawt shapraw kau lu ai gaw
Lak nak n gun ja ai majaw re. Masha n
gun ja di, magrau grang di n re. Kaja wa
magrau grang ai gaw an-hte Wunpawng
sha ni re. Nang hpyen la galaw gawi a
ni? Nang lak nak kaja lu hpai sa ni?
Dai majaw an-hte amyu sha ni gaw
gahkayin gumdin let sha Myen hpe mai
dang ai hku re. An-hte myu sha ni ti
nang Mungdan ti nang lu up hkang sai
lam, ti nang lagaw ti nang lu tsap sai lam
hpe Mungkan ting chye hkra madun ra
ai. Ndai lam ni hta a put a pai nga n tsun
ai sha woi shakut na matu seng ang ai
Du Salang ni hpe a ja a wa lajin dat ai
hku re. Wunpawng sha ni yawng myit
hkrum let...

Prat Dep Ai Wunpawng Mungdan

De......

Chye ju dum let

Ta Tut

(Laika ka Sara wa a ningmu sha rai nna,

Kachin Today Group (USA) a ningmu n
re ai lam chye sha ngun dat ai.)

Kachin Today USA

Editors
Bawm Luk
Mon Aung

Address:
P.O Box 3001
Daly City
CA 94015

Contacts
+1 450 115 2345
Email: wpd@kachintodayusa.org
 Kachin Blogs and Links
Kachin News www.kachinnews.com
Kachin Net www.kachinnet.com
Kachin Post www.kachinpost.com
K.N.O www.kachinland.org
A.K.S.Y.U www.aksyu.com

South East Asia Kachin: http://seakachin.blogspot.com/

K.D.O. Malaysia: http://groups.yahoo.com/group/kdomalaysia/
World Kachin: http://groups.google.com/group/world-kachin-org
Denmark Kachin: http://dkkachin.blogspot.com/
Wunjat: http://www.kachinwunjat.com/
K.B.C Malaysia: http://kbcmalaysia.blogspot.com/
Singapor Kachin: http://kachinsp.blogspot.com/
Hugawng Kachin: http://hugawngkachin.blogspot.com/
New Life Of Kachin: http://006star.blogspot.com/
Jinghpaw Prat: http://kachinblog.blogspot.com/
Rvwang News: http://rvwangnet.blogspot.com/
Mail From Kachin: http://kachinmail.blogspot.com/
Kachin Bible: http://www.myanmarbible.com/bible/Kachin/
Putao Kachin: http://putaomvshxl.blogspot.com/
Malaysia Kachin Media: http://kachin.media.googlepages.com/
Rvwang Christian: http://users1.nofeehost.com/kagvbuxaq/
Rvwang People: http://rvwangpeople.blogspot.com/
Tin’s Site: http://vbyetin.multiply.com/
Zoe Bible School : http://zoemyanmar.blogspot.com/
Rawangs Nets: http://www.therawangs.net/
JLH(Japan): http://www.h2.dion.ne.jp/~kachin/
TKBC(Japan): http://www.tkbc-japan.net/
KCF (Japan ): http://www.kcf-japan.org/

Kachin Today USA

Editors: Bawm Luk, Mon Aung, Zau Aung

Address: 260, Belhaven Ave, Daly City, CA 94015
Contacts: Mobile: +1 450 115 2345 Email: wpd@kachintodayusa.org
 September 2008

Website: www.kachintodayusa.org

August 2008
* San Francisco Mare Kaw
Galaw Ai, 20 Ning Hpring 8888
Masat Nhtoi
Sunday, August 10, 2008
KTG(USA)
Myen mung shawa ni, Ma.Sa.La asuya
hpe gumlang kau ai, 20 ning ladu hkrung
masat n’htoi hpe, Mungkan shara shagu
hta galaw ai zawn, San Francisco kaw
nga ai democracy wuhpung ni yawng
pawng nna, August 8 ya shani hta galaw
lai wa sai hku re.
Jahpawt hkying 7 hta Berkeley mare,
city hall shawng kaw, Berkeley Mayor
hte ,council magam gun ni woi awn nna,
August 8 ya shani hpe “Burma Day” ngu
nna masat ya ai lamang hpe, Myen mung
dawnghkawn sharawt let galaw mat wa
sai re.
Dai hpang, shana de hkying 4 hta gaw,
San Fracisco mare ka-ang, Union Square
hta 20 ning hpring, 8888 masat lamang
hpe galaw mat wa ai hta, makam
masham hpung shagu na ni woi awn nna,
akyu hpyi ai hte hpawng hpe hpaw
hpang wa sai re.
Lamang ni hta, California mungdaw
asuya mu gun ni, San Francisco mare na
seng ang ai council masha kaba ni hte
,Myen democracy wuhpung shagu na dat
kasa ni, mungga tsun mat wa ai hku re.
San Francisco daju, Kachin Today
Group (USA) a dat kasa hku nna, Slg.
Marip Zau Awng, mungga tsun mat wa
ai hta, “anhte yawng ra sharawng ai
mung hpawm mungdan ajet hpe ,gaw
gap lu na matu myit hkrum let, jawm
shakut sa wa ga, pandung gaw, ani sha
rai sai, myit n daw ai sha matut shakut sa
wa ga” nga nna, du sa ai shawa ni hpe
myit n-gun jaw mungga tsun mat wa ai.
Myen baw sang amyu sha ni
yawng,tinang a amyu htung hking
palawng ni hpe bu hpun nna, shang
lawm mat wa ai hta, Wunpawng amyu
sha ni mung, htunghking palawng hte
hkrak, Wunpawng amyu sha dawng
hkawn hpe sharawt let, shanglawm lai
wa sai re.
Ndai poi hta, shawa masha 150 jan
shanglawm ai hta, bu hkawm masha
(Tourist) ni mung grai myit lawm ai hte,
chye mayu ai lam ni hpe san sagawn, sa
madat n-gun jaw shang lawm rai nna,
shana de hkying 7 du hkra galaw mat wa
sai re.
Nam Sai Manghkang Gaw,
Amyu Sha Ni A Gam Maga Rai
Nga
Saturday, August 16, 2008
KTG(USA)
Manmaw, Nam Sai mare kaw, July 27
ya shani, Shy. Hkawn Din (Asak 15) hpe
roi rip nna ,zingri sat kau ai manghkang
a majaw, hpyen ma nkau myi hpe rim
mat wa sai lam, buga masha ni kawn
chye lu ai.
Momik Hpyen Zai Ladat Matsun Du, Du
Up Jum ,Hting Maung Maw a matsun
hte, August 13 shani hta, tara hkam ngu
nna maram lu ai ,AGyi Aye Thein hte
hpyenma 2 hpe rim jep nga sai lam, Bum
Sumshi internet shiga kawn chye lu ai.
AGyi Aye Thein hpe, manghkang byin
ai shani hta ,dai shara kaw ,mu dat ai nga
nna, mare masha ni, seng ang ai ni hpe,
tsun madun ai majaw rim mat wa ai re,
ngu nna mare masha ni tsun nga tim, tara
hkam tam na matu rim mat wa ai kun,
manghkang shamat na matu rai kun ?
ngu ai hpe gaw,naw la yu nga ai, nga
nna, KIO ,Du langai Kachin Today de
tsun ai.
Shy. Hkawn Din, roi rip sat hkrum ai hte
seng nna, myen hpyen asuya a tara kata,
kam mara amyu kaji ni a ntsa hta,roi rip,
sat nat nga ai hpe, mungdan ga daga
chye hkra, Christian Solidarity
Worldwide (CSW), Burma
Campaign(UK), hte Progressive Kachin
Chrisitan Solidarity (PKCS) hpung ni
kaw nna mung, myen hpyen asuya
ninghkap ndau laika ni hpe shapraw
shabra nga ai hku re.
“Myen hpyen asuya gaw,anhte amyu
shayi ni hpe roi rip nga ai gaw,law law
lang wa rai sai, anhte Burma Campaign
(UK) hku nna, mungdan kaba ni grau
grau nna,myen hpyen asuya hpe dip n-
gun jaw na matu, matut shakut galaw sa
wa na re” nga nna mung, Shy. Nang
Seng, BBC myen shiga dap de tsun nga
ai.
Shy. Hkawn Din gaw, July 27 ya shani
hta roi rip sat hkrum nna, July 30 ya
shani hta she, moi mang hpe mu tam ai
re. Shi nga ai Nam Sai mare gaw, hting
gaw 100 jan nga ai mare kaba rai nna,
shawng de dai zawn re ai,manghkang
kaba ni n byin ga ai ,ngu nna mung chye
lu ai.
Wunpawng mungdan, mare, ninghtawan
ni hta ,myen hpyen la ni kam mara roi
rip kau hkrum ai shayi num sha ni law
law nga wa sai raitim, gadai n chye ai
sha ngut mat mat re ai kaw nna,
Wunpawng mungdan kata na, Shy.
Hkawn Din a maroi n ni, na zawn re ai
shiga ni hpe, Bum Sumshi Internet Shiga
dap kaw nna, myitsu ni a majaw sha ,ya
na zawn mungkan ting chye wa lu ai re.
* KIC Woi Awn Ai Amyu Sha
Shawnglam Bawngban Hpawng
Friday, August 22, 2008
KTG(USA)
Wunpawng Mungdan Shanglawt Kongsi
(KIC), kaw nna woi awn galaw ai amyu
sha bawngban zuphpawng kaba hpe,
Laiza muklum, Sinpraw Majoi Gawknu
kaw, August 20 ya shani kaw nna 22 ya
shani du hkra, masum ya tup galaw lai
wa sai lam, Laiza shiga lawt kawn chye
lu ai.
N’dai amyu sha ni a shawng lam hpe
madung tawn nna bawngban ai
zuphpawng kaba de, KIO ginjaw Du,
Salang ni, nawku hpung shagu na Sara
kaba ni, sut du hte mung masa ninghkrin
ni, mare salang ni hte lak san shaga
hkrum ai myitsu ni, yawng masha 100
jan du sa bawngban lawm ai lam hte
KIO Ningbaw Kaba Layat Zawng Hra
kaw nna hpawng hpaw mungga shaga ai
lam hpe mung chye lu ai.
Amyu sha lam yang hte seng nna,
madung bawnban mat wa ai hta, hkrat
sum nga ai Wunpawng amyu sha ni a,
hpaji hte kanbau bungli masa, AIDS ana
hte yahpyen lu sha ai manghkang, dut
sha hkrum ai amyu shayi ni a lam hte
Wunpawng masha jahpang law htam wa
na lam, ngu ai gabaw ni hpe du sa ai
myitsu ni yawng shanglawm let grai dam
lada ai hku bawnban la lu ai lam hpe
mung chye lu ai.
“ Ramma ni a shawng lam madung dat
let tsun shaga mat wa ai re, shang hte a
hpaji rawt jat lam hte kanbau bungli ni
hpe gara hku ladat shaw galaw sa wa na
ngu ai lam ni lawm ai zawn, yahpyen
malu masha hta hkrat sum nga ai ni hpe
hkye la na ladat ni hpe mung ladat shaw
ai lam ni lawm ai, grai awngdan ai
hpawng re” nga nna zuphpawng sa
Salang langai Kachin Today de tsun ai.
N’dai zuphpawng kaw nna, Wunpawng
Amyu Sha Mungbawng Rapdaw (WMR)
kaw nna woi awn let, ramma ni a hpaji
hte rawt jat lam a matu Foundation
langai hpe hpaw lu hkra shakut sa wa ga
ngu nna, myit hkrum ai lam ni nga tim,
tatut galaw sa wa lu na ram, masin
jahkrat dawdang lu ai lam ni gaw n nga
shi ai ngu nna mung chye lu ai.
“Matut nna n’dai zawn re ai hpawng ni
hpe galaw mat wa na re, yawng a
ningmu, myit tsawn ai lam ni hpe
gumhpawn la lu ai gaw kaja ai lam re,
matut nna ta tut galaw sa wa na sha ra
sai” nga nna, zuphpawng sa myitsu
langai, shi a ningmu hpe Kachin Today
de tsun wa ai.
* San Francisco Na Free Burma,
Free Tibet N’gun Madun Poi
Kaba
Tuesday, August 26, 2008
lam ni hpe madi madung let, tsun mat
wa ai zawn, Tibet lawt lam hpe madi
shadaw lawm ai American amyu sha
nkau mung, Miwa asuya ninghkap
mungga ni hpe tsun mat ai hpe mu lu ai.

“Anhte Myen mung masha ni gaw,

KTG(USA)
San Francisco, Miwa sumtsan kasa rung
n’daw kaw August 23 ya shani, hkying
2-5 pm du hkra, Myen mung hte Tibet
mung masha ni pawng nna, Miwa asuya
ninghkap n’gun madun poi kaba hpe
galaw lai wa sai re.
N’dai ninghkap n’gun madun poi hpe,
Bejing Olympic pat poi aten hte jahtuk
galaw ai rai nna, Myen mung masha 50
jan hte Tibet mung masha 1,000 jan sa
du shanglawm ai hpe mu lu ai.
democracy lu mayu ai she nga tim, ta tut
galaw ga nga yang gadai n sa ai, Tibet ni
gaw masha hkying hte shanglawm ma ai,
anhte ni hpyen asuya hpe awngdang lu
na matu gaw, grai naw shakut ra ai” nga
nna poi sa myen mung masha langai shi
a myen mungdan masha ni a ntsa yu
n’gun n lu ai lam tsun nga ai hpe mung
na chye lu ai.
N’dai poi lamang de, Wunpawng amyu
sha ni a malai, Kachin Today Group
(USA) a ningbaw Srm.Tsinyu Deborah
hte editor hpung malawm ni mung sa du
n’gun jaw shanglawm mat wa sai re.

Masha hkying jan gaw,“Free Tibet”,

Free Burma”, “China Policy-Burma
Misery”, “Don’t Believe China” ngu ka
da ai masat kumla ni hpe lang da ai
zawng, Myen, Tibet dawng hkawn ni
hpe mung sharawt let, Miwa asuya hpe
ninghkap ai mungga ni hpe du sa ai
hpung ningbaw ni kaw nna, tsun mat wa
ai.

Myen amyu sha ni a malai hku nna, Dr.

Salai Tun Than mungga tsun mat wa ai
hta, “ hpunau Tibet ni hte anhte gaw, dip
sha hkrum ai lam hta maren sha re
majaw, myithkrum let, Democracy lu
hkra jawm shakut sa wa ga” ngu nna
Tibet hte Myen mungdan a n tsa, Miwa
asuya a n-tara amyat tam, dip sha nga ai
Mungkan Shiga Baw Sumhpa (
Aug.30, Bat Kru Ya Shani Shagu
Tang Madun Sa Wa Na Re)
Saturday, August 30, 2008
KTG(USA)
America Na Zuphpawng Kaba
Amerika Mungdan , Colorado mungdaw,
Denver mare kaba kaw, Democratic
Convention hpe , August 25 ,2008 kaw
nna, galaw hpang wa sai. Ndai
zuphpawng hpe , Democratic Pati a
Gumsan Magam hte ,Gumsan magam
malai hpe tara shang lata na matu 4 ning
kalang galaw ai re. Dai ning na
zuphpawng kaba kaw nna gaw,Barack
Obama (Gumsan Magam), Joe Biden (
Gumsan Magam Malai) hku tara shang
lata dat sai rai nna, Barack Obama kaw
nna, zuphpawng hpang jahtum, August
28 ya shani hta ,masha 80,000 jan hpe
mungga tsun lai wa sai re.
Republican Pati a Gumsan magam hku
,ra lata poi shang na John McCain gaw,
August, 29, 2008 shani hta, shi a
Gumsan Magam malai hku nna, Alasaka
mungdu Sarah Palin hpe lata dat sai re.
November shata hta galaw na ,Ameriaka
mungdan Gumsan magam lata poi hta,
Sarah Palin gaw,America mung dan a
,shawng ningnan na ningtau gumsan
hpawmi num rai wa na re. John MaCain
gaw asak 77 ning rai nna, dai Ma 5 a
kanu Sarah Palin gaw ,asak 44 ning sha
naw rai nga ai.
Russia hte Georgia Manghkang August
26, 2008, Russia Federation mungdan
gaw, shawng de ,Georgia mungdan kaw
nna, ga garan pru mat wa sai, South
Ossetia hte Abkhazia mungdan
lahkawng a Shanglawt ahkaw ahkang
hpe ,madi shadaw dat ai majaw,
Georgia hte Russia mungdan gaw, tara
shang mung dan kasa ,matut mahkai ai
lam hpe dawm kau sai hku re. Super
power byin lai wa sai, Soviet Union
mungdan a n-gun ja lai wa sai shingran
hpe, Russia ni kalang bai mungkan
mungmasa pinra kaw bai gaw gap lu na
matu lahkam dat ai lam re, ngu nna
mung masa ninghkrin ni mara nga ma ai
hku re.
United Kingdom Masha jahpan 61
million nga ai Uinted Kingdom gaw,
2060 ning hta masha jahpan 77 million
rai wa na re ai majaw, EU kaw masha n -
gun ja dik htum tai wa na re lam hpe, EU
a masha jahpan jep rung kaw nna,
August 27 ya shani hta, n dau dat sai
re.Dai a ten hta, Frence mungdan masha
jahpan gaw 72 million hte ,Germany
mungdan a masha jahpan gaw 71
million, rai wa na re lam, EU n dau laika
hta lawm nga ai.
Hpung Kaba Dik Ai Num Ningbaw
Ni2008 ning, Forbes magazine kawn
,mungkan ting hta , hpung kaba dik htum
rai nga ai ,Nu Num Ningbaw marai 100
a jahpan hpe n dau dat ai hta, Myen
domocracy ningbaw rai nga ai ,Aung
Sann Su Kyi gaw, No.38 shara kaw nga
ai rai nna, Germany hkring mang daju
Angela Merkel gaw, masum ning tup,
No. 1 shara kaw matut lu nga ai hpe mu
chye lu ai.
TINANG LABAU TINANG KA -
Subjective History ( Daw: 2)
( (Rap Dinghkala)
Friday, May 23, 2008 -
shu masha ni a prat hta tinang labau,
htung hking, aga, laili laika, hte lu la da
sai mungdaw mungdan buga du hkra bai
shamat sha kau nna, n teng tim masha ni
ka da ya ai anhte a labau ni sha ngam
mat na tsang ra ai.

Ya ten hta amyu lakung shagu Lahtaw

Tinang amyu sha ni labau hpe tinang nan
Lawhkum ni a labau, Labang ni a lakung
n ka mazing da yang htawm hpang de
lama ni a labau, Marip ni a lakung lama
gaw anhte n-gup hte hkai ai
ni a labau, Hkashu hkasha, Kareng
maumwi(oral history) mat mat nna,
pyeng tingsa, Minji Minla,Udi Chyang
masha amyu ni ka ai anhte a labau laika
Maja, Nhkum Lamai, Maru Tangbau,
ni sha ngam nga na rai nga ai.
Zaiwa, Lachid, Ngocang amyu shagu
tinang a labau tinang ka wa ai hpe mu lu
Ga shadawn Dr Ola Hanson ka ai The
ai majaw kabu shara rai nga ai. Dai hta
Kachins: Their Customs and Traditions
grau nna gaw, Jinghpaw ni hkai ai
laika buk, Jau Gillote ka ai The Kachins
Sumpra bum, Danai, Manmaw ,
hte kaga maigan masha ni ka ai anhte a
Mungmyit Sinli shara shagu hkan na
labau gaw shinggan masha e mu mada ai
labau, Joiwa dumsa ga ni hta rawng ai
hku ka da ai labau (Objective History)
anhte amyu sha ni a labau ni, LhaoVo,
sha rai nga ai. Myen amyu masha ni ka
Lachid, Zaiwa, Rawang amyu sha ni
da ai Jinghpaw Wunpawng sha ni a
hkai ai labaui ni hpe dingyang ka jahkrat
htung hking hte labau ni mung Myen
shing daw dan ra sai.
amyu ni a mu mada ai jut hku ka da ai
laika ni sha rai nga ai. Ndai zawn
Ya prat na Labau Hpaji MA in History,
shinggan masha ni ka ai anhte a labau
PhD in History sharin awng la ai
htung hking laika ni gaw shanhte na ra ai
Jinghpaw Wunpawng shayi shadang sha
lam ni sha ka shalawm nna shanhte n na
ni anhte a labau gara prat gaw BC gara
ra ai lam ni hpe jahkrat ngam da na rai
shaning daram rai na, Labau gara prat
nga ai. Anhte myu sha ni a labau htung
gaw AD galoi rai na ngu ai hpe hkak
hking, myit masa ni hpe anhte amyu sha
hkrak mungkan madang hku hkap la nna
ni na ka ai (subjective History) hta grau
shamyet shanat ai laika(reference books)
jaw grau teng ai labau laika n nga sai.
byin hkra ka shapraw ra sai. Shaloi anhte
a kaji kawoi ni ya na Jinghpaw
Moi gaw anhte amyu sha ni laika n lu ai.
Wunpawng buga hta lup hka htu hkra rai
Shan hpyi laika ju sha kau ai ngu ai mau
nna Mali hku majoi, Chyai hku majoi,
mwi gaw lu la sai manu dan ai arai hpe n
Hkrang hku majoi hta hpawng de wa ai
gawn n sawn di nna shamat kau ai ngu ai
prat India mung hta kadai hkawhkam
lachyum rai nga ai. Ya Jinghpaw,
prat rai na, Miwa mung hta kadai
Rawang, Lisu, Lachid, Zaiwa, LhaoVo,
hkawhkam prat rai na, Sam mung hte
Nung, NgoChang Wunpawngh amyu sha
lawu ga Mon mungdan ni hta kadai
ni laika lu shajang sai. Tianang a labau
hkawhkam up ai prat rai na, Myen amyu
hpe tinang n ka mazing da yang htawm
masha ni kadai hkawhkam up ai ten rai
hpang de anhte a kshu kasha, shu mashi
na(Pagan Dynasty kun?, Kungbaung (Laika ka Sara wa a ningmu sha rai nna,
Dynasty kun?, Nyaung-Yan Dynasty Kachin Today Group (USA) a ningmu n
kun?) ngu ai hpe asan pra pra mu mada re ai lam chye sha ngun dat ai.)
lu na rai nga ai.
TINANG LABAU TINANG KA -
Miwa hkawhkam ni hte galoi kaw na Subjective History ( Daw: 1) (
gara hku kanawn mazum wa ai
(Rap Dinghkala)
lam(Jingghpaw du wa Baren numraw May 18, 2008 –
Kai hpe la ai shaloi Baren sama hkoi
hkra kaning di hkrut tim n tsai n mat ai
Anhte Jinghpaw Wunpawg sha ni hpe
majaw hpang jahtum, kumba lap hte
hpu nau Sam (Tai Yai) amyu masha ni
kashin yanag she tsai nna num nnan
gaw Hkang ngu nna shamying ma ai.
kumba shalai ai htung hking hkan sa wa
Lachyum gaw karing karang bum masha
ai gaw Miwa du kasha baren shayi hpe la
ni ngu ai rai nga ai. Miwa ni gaw Shan
ai ngu ai labau kaw na sa ai rai nga ai),
Htuk ngu shamying ma ai. Dai mung
Sam ni hte galoi kaw na gara hku
grai kaja ai lachyum n rai. Masha
kanawn sa wa ai lam, Sam mung de
chyazai ni gu ai sha rai nga ai. Hpu nau
Kachin Sub-state gara hku mying wa ai
Myen (Bamah) amyu masha ni gaw Ka-
lam, Myen hkaw hkam ni hte galoi kaw
Chin ngu shamying ma ai.
na gara hku matut mahkai wa ai lam,
Myen hkawhkam a hpyen dap ni
Nkau mi lachyum hpyan ai gaw grai ka
Manipur, Assam(AhThan-Kathe) mung
mayu sharawng ai amyu ni, manau
de majan sa gasat yang Hugawng Danai
htawng ka hte ka manawt ai lam hpe grai
hku lai ai majaw Hugawng Dainai ga
kut ai amyu ni ngu ai lachyum pru ai.
Jinghpw Bukda nawku ai ni gara hku
Dai majaw, ndai amyu masha ni hpe
nga wa ai lam, Inglik asuya hte galoi
gumhpraw loi loi shaw nna poi galaw ya,
kaw na hku hkau kanaw mazum nna
Pyi Htaung Tsu poi hkan htawng ka sa
Inglik hpyen la hpyen du tai ai lam, No.
ka lawm shangun rai shalen abawk myit
I mungkan majan hte No. II mungkan
shapyaw ya nna up sha kau yang yang
majan hta anhte a kaji kawa ni gade
grai kabu chyeju dum ai amyu ni ngu mu
daram magrau grang ai hku gasat lai wa
mada ai rai nga ai.
sai lam ni, ya na Myen asuya a lak htak
hta mungdan sumtsan
Jinghpaw myitsu nkau mi tsun ai hku
salang(ambassadors) san da hkrum ai du
nga yang, Inglik du ni ya na Jinghpaw
myitsu ni, hpyen dap up tai lai wa sai
mungdaw Mogaung mare de du yang
Jinghpaw du kaba ni, brigadier, colonel,
Jinghpaw htinggaw mi hte sa hkrum ai.
madang arawng aya lu lai wa sai ni alabu
Nanhte kadai ni rai myit ni? ngu nna ga
lamang ni hpe teng ai hku anhte nan ka
byan ai masha hku nna san yang, Ga
mazing da ra sai.
Hkyeng ni rai ga ai ngu htan ma ai da.
Dai hpe shan hpraw wa ga n brat ai
Dai shani gaw mungkan ntsa e Jinghpaw
majaw Ka-Khyeng amyu masha ni ngu
Wunpawng sha ni a lam (self-identity)
ka matsing mat wa sai da. Sinna mung
dan dawng wa nna myi man n kaji na rai
na Inglik hte American masha ni a na hta
nga ai.
K hte G maren sha zawn na nna n chye
ginhka ai hku rai nga ai.
Dai majaw Ola Hanson ka shalat ai
Jinghpaw laika hta Ganu Gawa ngu na
hpe Kanu Kawa, Gashu Gasha ngu na
hpe Kashu Kasha,Garai Gasang ngu na
hpe Karai Kasang, nga nna ka shalat da
ya sai rai nga ai. Dai Ka-Khyeng ngu ai
hpe Myen ni ga n brat ai majaw Kachin
ngu nsen shapraw ai kaw na dai ni
mateng Kachin mying lu mat ai rai nga
ai. Jinghjpaw myitsu nkau mi gaw
Kachin ngu ai hpe Kahkyin Gumdin ai
amyu masha ni re ai majaw Kahkyin
amyu ngu ai kaw na Kachin byin wa ai
nga ma ai.
Hpa mi rai rai, Jinghpaw Wunpawng
amyu sha ni dai ni du hkra n si n mat,
kaga amyu masha ni a lapran e mung
daw mungdan buga lu nna asak naw
hkrung nga ai gaw Karai Kasang a
chyeju rai nga ai. Rai yang moi nga lai
wa sai zawn majoi shig-ra de bai nhtang
wa mung n mai sai rai. Tinang a buga
hta sha yawng hpawng majaw nga nna
sinat lang ai ni a npu e yawng jawm
hkam mana sha nga nna mung shawng
lam de grai wa rawt kaba na lam mi n
mu. Maigan de hkum sa mu ngu tim
Wunpawng sha ni lwi hkrat wa ai ginru
ginsa gaw, mali hka nui zawn jahkring
da mai ai baw n rai. Buga de bai nhtang
wa marit ngu yang shara yen ya na kun?
ngu ai ga san hpe kaning ngu htai na rai?
re ai majaw, buga sin ai ni sin, mungkan
de majen je ai ni je rai ra sai aten du wa
sai rai nga ai. Ning rai masha amyu ni a
lapra e du mat wa ai Wunpawng sha
nkau mi gaw tinang a myu ga shaga na
pyi hkrit hkrit, Jinghpaw ga hkum ga mu
she ngu yang, nga nna ginhtim dingyang,
rai tim myu tsaw mung tsaw ga gaw n
shayawm rai nga ma ai.
Masha amyu ni a lapran e nanhte kadai
ni rai myit ni? kanang na du sa wa ai rai
myit ni? ngu hkap san yang, tinang a
ginru ginsa labau hpe hkrak tsun dan lu
ra ai. Majoi mi hpun tsat wa tsat nga pra
nna law wa ai amyu ni n re, moi kaw na
tinang a du salang hte hkrak, buga hkrak
lu ai amyu mashas ni re ai lam tsun
danm lu ra ai. Ngai kade kasha mung n
re, ngu yag kanu kawa n lu ai n-gyi ma
(people with no identity) hku hkap mu
mada nna gara zuphpawng hta mung
tinang amyu a kasa tai nna dung lawm lu
na n rai.
Tinang kadai re ai ngu ai hpe hkrak tsun
hkai dan lu na matu, labau lasang htung
hking lai li laika ka mazing da ai hkrak
lu ra ga ai. Majoi mi n-gup aga hte sha
hkai ai labau ni gaw shara langai kaw na
amyu mi, buga gin-ra langai kaw na
labau maumwi amyu mi, amyu lakung
langai mi hkai ai amyu mi rai n hkrum
hkat nna masha amyu ni a lapran e mani
hpa (laughing stock) tai na rai nga ai.
Dai majaw tinang a amyu htung hking
labau ni hpe laika hte
hkrak(documentation) ka matsing nna
laika buk (reference books) ni dip
shapraw da ra nga ai.
( Daw.2, hpe hpang na bat hta matut hti
ga )
(Laika ka Sara wa a ningmu sha rai nna,
Kachin Today Group (USA) a ningmu n
re ai lam chye sha ngun dat ai.)
AMYU MAT SANA KUN? Daw
:2 (Panglai Hkrudu)
May 13, 2008 –
Israel masha ni hpe yu ga. Mungdan kaji
ai. Masha n law ai. Kadai wa Israel ni
hpe kam ai mi di lu ma ni? Makau grup
yin e Arab hpyen ni hti n dang hkra law
nga ai n rai ni? Kru ya majan hta gara
maga de karai Kasang lawm nga a ni?
Karai Kasang lata la ai masha hpe hkra
ai wa gaw Karai Kasang a singgan myi
sha (pupils of God's eyes) hpe hkra ai wa
rai nga na, Karai Kasang matai htang na
nga ai ga sadi nga ai n rai ni?
Abraham hpe Karai Kasaang shaga la ai
shaloi"Nang hpe shaman ai wa hpe Ngai
shaman na nngai, Nang hpe dagam ai wa
hpe Ngai dagam kau na nngai" nga nna
tsun ai ga gaw dai ni du hkra teng nga ai
n rai ni?
Karai Kasang hpe n chye ai amyu ni
mungkan labaau hta grai hkik hkam lai
wa masai. Miwa hkawhkam ni deng
1500 galu ai mau hpa wut shakum
bunghku (The Great Wall) hpe mung
shawa masha n-gun katsing (luuk-aah)
hte hkrai woi galaw ma ai. Mongol
Tartar hpyen ni hpe shingdang na matu
yaw shada nna galaw ai re. Masha wan
wan sen sen si sai. Hpa akyu pru a ta?
Bunghku sin ai ni hpe mayun kumhpa
jaw nna masum lang tup Miwa mung
hpe shang gasat kau ma ai.
Babylon hkawhkam wa maigan
hkawhkam shayi hpe hkung-ran la yang
bum lang shagawng hpe marit ai nga ai
majaw Tigris-Euphrates hka kau mayan
e mung masha n -gun hte lamu dep
nampan sun naura bum woi galaw sai.
Mau hpa kaba langai mi rai nga ai.
Mung masha asak grai sum sai. Kadai
hpe akyu n jaw ai. Egutu Pharaoh ni
mung masah n-gun hpe ja lang nna Nile
hka nu a sinna maga de Pyramid ni woi
galaw ma ai. Mung masha grai si ai.
Mauhpa pyramid ni dai ni du hkra nga
nga ma ai. Kadai hpe akyu n jaw ai.
India mungdan na Maharajah langai shi
a tsawm dik madu jan grai naw
mahkawn ai si mat ai majaw myit n wai
nna Taj Mahar lup htingnu galaw nna
lup da ai. Shi a mungdan na hkik dik
laksama ni hpe galaw shangun ai.
Gumhpraw grai ma ai. Dai ni na manu
hte pyi dollar wan kaba dan nga ai.
Mungkan hta mauhpa kaba langai mi rai
nga ai. Kadai hpe akyu n jaw ai. Dai lup
htingnu galaw ai laksama ni dai zawn re
ai htingnu bai n gaw gap lu na matu
shante a lata hpe daw kau ya ai hkrum
sai. Dai hte maren kaga seven wonders
of the world hpe myit yu yang chye ram
sai.
Dai ni mungkan masha ni hpe akyu jaw
ai mawdaw, wan leng, myithprap wan,
nbung li, computer, jak arung arai, tsi
mawan amyu myu hte, volleyball,
bsketball, bawlung soccer,ginsup hpan
amyu myu, Red Cross, Wan sat
dap,YMCA, UN mungkan Wnpawng
hpung, zawn re ai ni yawng ngu na
daram karai Kasang hpe hkrit hkungga ai
masha ni hpe Karai Kasang hpaji byeng-
ya bang ya nna gyin shalat shapraw da
ma ai. Ndai gyin shalat ninghkrin
(inventors) nkau mi hpa dakkasu pyi n
lung yu ma ai. Kadai wa hpe karai
Kasang jai lang nga a ta?
Wunpawng sha ni n law tim Karai
Kasang lata la sai amyu e ai majw Karai
Kasang n kabai da na re. Wunpawng sha
ni hpe hkra ai wa gaw Karai Kasanga a
shainggan myi sha (pupils of God's eyes)
hpe hkra ai wa rai nga ai. Moi Nineveh
mare hpe de nna Israel masha ni hpe dip
sha lai mat wa saai Asyria (Asuri)
mungdan ya kanang rai ta?
Ya hkam sha ai ruyak gaw Wunpawng
sha ni hpe Karai Kasang wunkat jaw nga
ai rai nga ai. Egypt (Egutu) mung hta
Israel amyu masha ni 430 ning hkam sha
ai hpe myit yu ga. Wunpawng sha ni n
law ai majaw num mali hpra la yang
masha gaw htam mali kalang ta jat wa na
re. Rai tim karai kasang n lawm yang
kashu kasha lu tim kaman li la sha lu kau
nna terrorists sa jat wa na re. Karai
kasang hte rau rai yang masha n law tim
masha law ai ni hpe lam woi na re.
Ngam nga ai kangka masha the faithful
remnant hpe jai lang nna amu kaba
galaw ai Hpan Karai Yehowa gaw
Wunpawng sha ni hpe jai lang akyu
jashawn u ga.
Wunpawng sha ni hta na PhD hpaji
ninghkrin hte inventors gyin shalat
ninghkrin law law pru wa ga law. Madu
Yehowa htani htana agrin agrau nga ai
hte maren Wunpawng sha ni hte
Wunpawng mungdan tut nawng e a grin
agrau nga u ga law.
(Laika ka sara wa a ningmu sha rai nna,
Kachin Today Group (USA) a ningmu n
re ai lam chye sha ngun dat ai.)
* AMYU MAT SANA KUN?
Daw: 1 ( Panglai Hkrudu )
May 10, 2008 -
Democracy lu yang masha law ai amyu
ni gaw masha n law ai amyu ni hpe ra
lata n-gun (majority vote) hte dang sha
kau na kun? nga nna nkau mi myit tsang
ma ai. Nga kaba gaw nga kaji hpe sha,
amyu kaba ni gaw amyu kaji ni hpe sha
nga ai. Ndai mugkan ntsa e lamu aga
mayu nna amyu n mat, masha shada
mayu nna amyu mat ai nga hkrit tsang
ma ai.
Teng ai. America mung hta e Red Indian
ni hpe Uropa na shan hpraw (Europeans)
ni sat shamyit kau ai majaw Red Indian
amyu tsawm ra htum mat sai. Myen
mungdan hta moi na grai hkik hkam sai
(civilized societies) Pyu, Thet, Kann-yan
amyu masha ni ya mat wa magang sai.
Kadu amu masha ni gaw shanhte amyu
hpe shanhte SAK amyu ngu shamying
ma ai. Dai gaw ASAK ngu ai rai nna
Myen ga hku Ah-Thet (asak) shing n rai
Thet ngu ai lachyum pru ai. Moi na Thet
amyu angaw angam rai nga ai.
Wunpawng sha ni moi Majoi Shingra
Mongolia kaw nna Miwa mung (China)
maga de htawt sa wa yang Miwa du
hkawhkam ni hpe n dang ai mjaw Miwa
mung(China) hte Kala mung (India)
lapran de du wa ai lam labau hta sagawn
la lu ai.
Ya bai amyu kaba ni alapran e Kachin
State ngu nna majoi hpawng de nga yang
myit ru myit tsang lam ni bai pru sai.
Ndai Kachin State kade na hkra grin nga
nna Jinghpw Wunpawng sha ni kade na
hkra hkam jan lu na kun? ngu ai ga san
gaw myit yu chye ai Wunpawng sha
shagu a baw hta rawng ai ga san rai nga
ai.
Wunpawng sha ni nawku kam sham ai
Karai a Mungga hte maren nga yang,
Wunpawng sha ni hpe Karai Wa lata la
sai majaw amyu n mat na re. Masha law
ai ni she galoi mung up sha lu na nga
yang Miwa hte Kala gaw mungkan ntsa
e masha law dik re ai majaw, mungkan
hpe up sha kau sana re.
Mungkan labau hpe yu yang, masha n
law ai British amyu masha ni Miwa
mung hte Kala mung(India) hpe up sha
laiwa masai. Mungkan ting hpe tinang
hkrai up sha na matu amyu law law
shakut lai wa yu masai. Babylon, Syria,
Assyria, Egypt, Persia, Greek,
Roma(Rome), France, Germany(Hitler),
Italy(Mossoulini), Japan, Communist
Russia, Communist Miwa,
Moslem(Osama Ben Laden hte Sadam
Hussein) ni yaw shada lam kaba hte
mungkan ting hpe up sha na matu laja
lana shakut masai. Mungkan chyen mi
hpe gaw lu up lai wa masai.
Dai ni mung EU hte kaga Asian
mungdan ni dai hte maren shakut nga ma
ai. Dai ni mungkan hpe up na ahkang
USA hpe Karai Kasanag jaw ai myi hte
chyaw mu lu ai. Hpa majaw ta? England
mungdan na hkaw hkam ni coronation
hkaw hkam aya dang ai shaloi Chyoi pra
ai Karai Kasang a Chyum laika buk hpe
magra jum nna dagam ma ai. USA
mungdan hpe mungdaw 13 hte nna gaw
e sa wa yang Chyoi pra ai Chyum liaka
hta npawt nhpang tawn nna shanhte a
dollar gumhpraw ni hta In God We Trust
ngu ka shakap m ai. USA gumsan
magam ni aya hkap la ai shaloi Chyoi
pra ai Chyum laika hpe magra jum nna
dagam ma ai.
Karai Kasang gaw "Ngai hpe shagrau ai
wa hpe Ngai shagrau na we ai Ngai hpe
dagam ai wa hpe Ngai dagam kau na
nngai" nga nna tsun da ai re.
AD 1014ning hkan Myen mung dan e
Anawrahta hkaw hkam up nna grai hkik
hkam lai wa sai. Dai ten hta America
hpe mu tam ai Columbus a kaji dwi, kaji
ke ni pyi garai n shangai ma ai. Dai ni
America mungdan asak 200 ning
jan(1784-2005) naw rai na ai. Gara
mahtang grau nga a ta? Myen mung dan
gaw Karai Kasang a sasana hpe pat
shingdang nga ai. Nawku hpawng ni,
mung shawa hpawng ni hpe pat hkum
nga ai. Nawku htingnu ni n mai gap ai, n
mai gram ai. Marai mangai hta jan nna
nta hkan n mai hapawng de ai. Nawku
htingnu n re ai kaw nawku htingnu zawn
n mai jai lang ai ga nna pat nga ai. Laban
shani shawa amu galaw n sa n mai tara
jahkrat ai n rai i?
Dai hku aming jahkrat ai myitsu ni gaw
moi shawng de sasana jawng hkan hpaji
sharin nna chye chyang kunghpan mat
wa ai ni n rai i? Dai rai nna mungkan hta
matsan dik ai mungdan ni hta lawm nga
sai n rai ni? Mungkan hta myi man n lu
dik n rai ni? Mung shawa masha ni
madai nga ai n rai ni? Mung masha ni
gara de hprawng shingbyi nga ma ni?
Karai Kasang a shaman chyeju gaw
kadai ni hkam sha nga ma ni?
( Daw.2, hpe hpang na bat hta matut hti
ga )
(Laika ka sara wa a ningmu sha rai nna,
Kachin Today Group (USA) a ningmu n
re ai lam chye sha ngun dat ai.)
Ahkyak Ai Shingteng Amying
November 20, 2007
Ka Lajang Ai: Maran Pan Si
Tsawra ai wunpawng sha ni e Hpan Wa
Karai a chyeju hte dai ni mungkan
mungdan shagu hta,wunpawng sha ni n-
du ai shara,nnga yu ai shara mi nnga ai
daram rai wa sai.Karai a chyeju hpe
shakawn nga ga law.
Anhte wunpawng sha ni gaw moi prat
tinang a wunpawng buga hkan e nga
yang gaw,nang hpa baw kasha law nga
san jang tinang a ru sai mying hte hkrak
maran kasha rai jang ngai salang maran
gam a kasha maran Naw rai nngai nga
chye tsun dan ai re, dai majaw mung
tinang a mying hpe tup hkrak nmalap ai
chye lang ga ai.
Moi jiwoi jiwa prat kaw nna,anhte
wunpawng sha ni gaw shu mashi shu
masha prat du hkra tinanag a dinghku
mying, amyu rusai mying
(Maran,Marip,Lahpai,Nhkum,Lzum)ngu
amyu mying shamying hkrat wa ai rai
nna dai mying hpe jahtawng htu,ahkyak
la nna shamying hkrat wa ai ni rai nga ga
ai. Dai majaw dai ni wunpawng sha ni a
lapran e mayu dama kahpu kanau nga
tsawra makyit mahkai ai lam ni nga nga
ai re. Kalang lang anhte a kashu kasha ni
hpe shangai yang,tsi rung kaba, tsi gawk
hkan e shangai jang,ma shangai lekmat
hta mying ka ai shaloi,tinang a dinghku
amyu ru sai mying the ka na malai shatin
shapun rai nna dai shangai lekmat
hta,MG,MA,( )ngu loi daw sha ka kau
dat,shing nrai hpa ru sai nrawng ai
(exm,Ma kaw,Ma lu,Ma gam, Ma
naw)sha ka kau dat rai chye nga ga
ai.Lama wa kawa maran rai yang
shangai wa ai ma a mying shawng e
maran bang ra nga ai(Maran gam,Maran
kaw)bang mat wa ra ai hta kalang lang
mying re nlu myit da ai shaloi gaw,Ma
kaw a kasha rai jang Baby Ma kaw,Malu
a kasha rai jang Baby Malu ngu nna
mung ka kau ya chye nga ai re.
Rai timung kashu kasha shangai ni jang
malawng maga kanu kawa kaji kawoi ni
gaw ma mying shawng myit sawn hkyen
da chye nga ga ai re.Moi bumga hkan e
nga ai shaloi gaw shada da shachyen
shaga hkat ai shaloi hpabaw kasha re,
gara hku shaga rit,a-gu re, ahkau
re,kahpu ganau re nga shachyen la ga ga
ai. Dai ni na aten hta,wunpawng sha ni
bum karing karang hkan nna,lawu ga,
layang ga hkan chyam bra hkrat wa
nna,gaga amyu ni a kaang lapran hkan e
hpun tsat wa tsat rai nga matep bang wa
saga ai shaloi, anhte a kashyu kasha ni
mung kaga amyu ni hte maren,lasha ni
gaw Mawng byin mat,numsha nigaw Ma
byin mat rai ru sai mying gaw shamat
kau, hpa kasha re ai pyi she nchye rai
mat nga saga ai re.Ma ni a kanu gawa ni
anhte mung,Daw ni byin mat, Oo ni byin
mat wa nga ga ai.Anhte a ru sai
htinggaw mying ni gaw mat wa nga sai
law.
Nnan shangai ten hta anhte a kashu
kasha ni a amying hpe jahtawng htu nna
atsawm sha shamying ka lajang na grai
ahkyak nga ai.Dai zawn n galaw kau ai a
majaw dai ma kaba wa ai ten jawng lung
hpang wa ai hte, mung chying sha masat
lekmat Idendity card( )galaw ai ten,tan
10 htai ra ai ten hta,awng lek mat ni kaw
bang ai mying ni gaw bai galai la na grai
yak nga ga ai.
Maigan mung dan ni de pru hkawm sa
wa na rai jang dai mungdan de lu pru wa
na matu(passport) ngu ai tinang a
mungdan masha masat laika buk kasha
lu ra nga ai.Dai laika buk hta tinang a
shingteng amying hpe hkrak bang ra ai
hte,dai kaw bang ai mying gaw tinang a
shangai ai lekmat na mying,mungchying
sha masat lekmat hta bang na mying ni
tup hkrak ka da ra ai hta n-ga grau
ahkyak ai gaw (Idendity card ) ngu ai
mungchying sha masat lekmat hta bang
na mying ni ,hpaji madang tan shi awng
ai lekmat ,janmau gup la ai degree
lekmat ni hta rawng ai mying ni
gaw,maren sha bung na ahkyak rai nga
ai.Dai hpe mai gan pru ga sai ni gaw
yawng chye chyalu rai nga ai re.
Dai hta grau n-na maigan sa yang
passport ngu ai laika buk kasha hta ka ai
mying gaw nang gara mungdan du
nna,hpa jawng hpaji mi sa sharin ,hpa
bungli mi galaw law,maigan du nna hpa
ahkaw ahkang mi hpyi hpyi dai mying
hte sha dingyang rai mat wa ra sana re.
Dai majaw, shangai lekmat, tsang shi
awng lekmat, janmau gup ai lekmat ni
gaw yawng bung ra ai hte passport
shawk na matu hkyen yang tinang a
mying hpe a tsawm naw hkyen lajang
nna she ka bang ra nga ai.
Dai ni mai gan du anhte a kashu kasha
nkau mi,myen mung nna pru wa hkyen
yang passport shawk ai shaloi,tinang a
shingteng amying hpe sung sung myit
sawn yu nna,nka lajang ai passport rung
kaw shatin shapun rai sa ka bang
nna,tinang a mying shawng kaw tinang a
ru sai mying a shara hta Mg,Ma nga, nna
shatin shapun ka bang kau ai
majaw(exm:Mg Ma gam,Ma Ma kaw) ni
byin tai nga masai re. Dai majaw maigan
du jang shanhte a mying gaw Ma Gam
Mg, Ma Kaw Ma, ni byin mat nga ai.
Dai zawn rai ka shut kau nna tinang
amying hpang jahtum na last name ngu
ai shara hta Mg, Ma,bang ra mat nga
ai.Exm:Maran Brang Awng nga ai
mying hpe Brang awng Maran nga na
malai Brang Awng Mg,nga ra mat nga
ai.Dai hte maren Maran kaw Seng hpe
Kaw seng maran nga na malai Kaw seng
Ma, nga ra mat nga ai.Dai majaw
maigan du wunpawng kashu kasha ni
tinang a nta dinghku langai kaw sha
lastname( 3 )dang shamying ra nga ai
hpe mung mu lu nga ai. Maigan ni gaw
Lastname ngu ai hpe grai ahkyak da nna
lang nga ma ai hpe mu chye lu nga ai.
Dai majaw anhte wunpawng sha ni myit
yu ra saga ai.Grau nna anhte a kashu
kasha ni nkau mi daini tinang a laili laika
hpe nchye hti nchye ka mat wa
masai.Shingrai kaga amyu ni a laika
kaga amyu ni a ga hpe sha shaga mat wa
jang gaw wunpawng shayi shadang sha
ni re ngu ai hpe pyi kadai mung nchye
mat wa na hku rai nga ai.Nang ngai
wunpawng sha tai na matu pyi nmyit
hkawn mat sai zawn rai mat wa sai
re.Daini hpe yu yang moi sasana sara ni
,ya research galaw tam sawk sagawn nga
ai ni a mahtai ni hta shaning manga shi
ning a hpang e gaw Wunpawng sha ni
mat mat na amyu kaw lawm ai nga ai ga
gaw teng wa na zawn rai nga ai.Moi
matsan mayan kaji kadun hpaji nchye
nna,bum karing karang hkan e sha yi
hkauna galaw sha nna nga ai anhte
wunpawng sha ni wa dai aten hta gaw
tinang a ru sai mying the hkrak rai chye
nga ga ai .Ya karai kasang a chyeju
majaw myenmung chyam hkra sha n
ga,mungkan grup hkra chye du hkawm
wa jang she tinang a ga mat mat rai,
tinang a laika, htunghking, ru sai mying
mat mat rai nna wunpawng amyu ngu ai
hpe anhte shamat kau sana kun?
Shk78:4 hta rawng ai the
maren,”Shanhte a kashu kasha ni a man
e,anhte makoi da na gaw ai nrai,Yehowa
hpe mai shakawn ai lam hte,shi a
atsam,shi galaw sai mauhpa amu
hpe,anhte shu mashi,shu masha du hkra
gawn dan na ga ai” nga ka da nga ai.
Dai ni anhte kanu kawa kaji kawoi
ni,moi anhte hpe K.K gara hku makawp
maga let ,daini ndai zawn byin tai wa
nga ga ai ngu ai hpe n lagawn ai sha
kashu kasha ni hpe ayan hkai dan ra nga
ga ai.Anhte a tsawm htap ai
htunghking,rusai bawba lam the, shada
makyit mahkai ai lam ni yawng hpe K.K
anhte wunpawng sha ni hpe sharin da ya
sai re hpe anhte a kashu kasha ni chye ra
nga ai. Kashu kasha ni hpe Karai Kasang
shatsam ai lit hte maren tsun hkai dan
nga na mai nga ai law.
( Ndai laika ngau gaw, laika ka Saranum
Maran Pan Si a ningmu san san sha re ai
hpe chye sha ngun dat ai. )
Jinghpaw Amyu Ni N Mat Hkra
( Daw.2) November 10, 2007
Dai ni na ten hta` anhte amyu bawsang
ni gaw, shara shagu de du hkawm wa sai
majaw, tinang du hkawm ai mungdan na
amyu ni hte kun ding hku de mat nna,dai
amyu ni tai mat na.Grau nna, anhte
mungdan kata de lawu ga na myen amyu
dawwa dawsa gaw lung wa nna shara la
wa nga sai. myen hpyen la law wa ai hta`
hkan nna,anhte amyu shayi ni mung
,myen jan tai ai ni law wa nga sai.bai
nna kaga, miwa kala jan tai ai ni mung
law wa na re. Dai amyu ni hte
kundinghku de sha sai anhte amyu ni
gaw, dai amyu tai mat na sha rai nga ai.
N dai zawn byin nga ai lam ni hpe n lu
makawp jang anhte amyu ni 100 ning a
hpang de shimgyim masha asak hkrung
nga tim, amyu mying hku nna, gaw
matut nna asak hkrung nga na n tai sai.
N dai zawn amyu htum mat na lam hpe
anhte ni gara hku makawp maga na.ladat
shaw myit mang nna, makawp maga la
ra sai.gara ladat hte makawp maga na.
1.Tinang jinghpaw wunpawng amyu ga
hpe n mat hkra, tut shaga nga na.
2. Tinang htung hkring ni hpe n mat
hkra, galaw na. tinang amyu bawsang ni
a htung hkring ni hpe grau nna,ngang
hkang wa hkra matut n gun dat galaw sa
wa na.
3.Tinang amyu laili laika hpe n mat hkra
galaw na tinang amyu laika hpe tsawra
ai hte matut lang nga na.
4.Jinghpaw wunpawng mungdan lu hkra,
mying n mat hkra,makawp maga da na.
5.Amyu bawsang ni rau sha majaw nga
na.n dai lamang ni hpe masing hte galaw
ra na re.
6.Tinang amyu shada da kundinghku de
ai lam,hte amyu shada da rau kanawn
mazup zinlum na.
1. tinang amyu ga shaga na.
anhte amyu baw sang ni gaw,gara
mungdan kaw mi du nga tim, tinang
amyu ga hpe sharin ai lam , tsun shaga ai
lam ni hpe matut manoi galaw ra ai.
tinang amyu bawsang shada da galoi
mung tinang amyu ga hte sha, tsun shaga
ganawn mazum na.Tinang a kashu kasha
ni hpe ma kaji kaw nna, tinang amyu ga
hte shaga na.sharin ya na. tinang amyu
ga hpe tsawra tsun shaga nga ai lam hpe
tut arawng la nga na. n dai lam ni hpe
anhte amyu bawsang hkum ngau shagu
galaw ra na re.
2. Tinang htung hkring hpe gin hkra lang
nga na.
Anhte amyu ni a htung hkring ningli ni
hpe langai mi mung n mat hkra jawm
galaw ra ai. anhte ahtung hkring ni hpe
matut manoi lang nga na.shachyen shaga
ai lam hpe matut galaw na. Manau,
kabung, langyi, kanghpoi,
majan,lahkrang,kaiji byu, ta gaw,htawng
ka, zawn re ai ka manawt ai lam ni hpe
matut galaw nga na.matut sharin ya nga
na.joiwa ai lam , dumsa ai lam ni hpe
matut chye hkra sharin da na.Tinang du
nga ai sha bu ga ni hta` tinang a manu
dan dik ai manau shadung ni hpe gaw
sharawt nna, matut manoi manau lamang
ni hpe galaw na.Tinanhg amyu sha ni a
ri da maka lam ni hpe matut manoi matut
lang nga na.Tinang amyu sha ni a htung
hkring kumla ni hpe labau hting nu ni
hta` galoi mung n mat hkra,kahkyin
makawp da na.n dai lam ni gaw ahkyak
rai nga ai.
3.Tinang amyu a laili laika ni hpe lang
nga na.
Anhte amyu bawsang ni lang nga ai laili
laika hpe matut manoi lang nga na.
tinang a kashu kasha ni hpe amyu laika
hpe ban hte ban sharin ya ra na.makam
masham hpung shagu ni mung tinang
laika hpe sha madung da nna lang
na.Mung masa hpung shagu mung,
tinang laili laika hpe sha lang na.jinghku
jingyu manaw manang shada da matut
mahkai lam ni hta` mung tinangna laika
hpe lang na.n dai lamang ni gaw, ahkyak
ai lam ni rai nga ai.
4. Tinang mungdan lu ra ai.
Amyu bawsang langai mi gin nga lu na
matu gaw, madu a mungdan lu nna nga
lu na gaw ahkyak dik rai nga ai.Tinang
amyu ni hte Tinang mungdan hte rau rai
nga lu jang,tinang amyu baw sang ni
ngang gin hkra nga lu na matu grau
ngang sai.Tinang amyu bawsang ni lang
ra ai amyu ga, amyu htung hkring,ayu
hte seng ai labau ni,matsing zumhting da
mai ai. lamu ga ,bum, hka, hte mare ni
yawng tinang amyu mying hte rau nga lu
na re.Dai rai jang amyu ga n mat sai.
amyu htung hkring n mat sai.amyuu
bawsang ni mung n mat sai.madu amyu
galaw mayu ai lamang ni yawng tinang
mungdan kaw lu galaw sai majaw, anhte
amyu ni an mat sai.
5. Tinang amyu bawsang ni shara myi
kaw majaw nga lu hkra rai ra ai.
Amyu baw sang langai mi matut nna nga
lu na matu gaw, tinang ga shaga ai hte
htunghkring bung ai masha ni rau sha
majaw nga na matu mung ahkyak rai nga
ai.
US kaw,UK kaw JAPAN kaw du nga ai
anhte amyu ni mung rau sha majaw nga
lu na gaw ahkyak rai nga ai. amyu
lakung mi rau sha shara mi kaw majaw
nga ai majaw, dai amyu a ga ni gin nga
mai nga ai.( Ngai INDIA mung kaw du
yu ai shaloi, anhte jinghpaw amyu sha ni
gaw, laimat sai shaning law law kaw
nna, india mung kata maga e shang du
nga wa sai.Dai jinghpaw amyu ni gaw,
ya na anhte jinghpaw mung jarit hte KM
750 ram tsan ai TARUNG hkawng ngu
ai shara kaw nga ma ai. dai shara kaw du
nga ai anhte amyu ni gaw, shanhte hpa
baw amyu re ai hpe pyi n chye mat sai.
Raitim shan hte gaw shara mi kaw sha,
mare 4 de nna rau nga ma ai. dai shara
kaw jinghpaw amyu ni hkrai majaw` nna
nga ma ai.dai zawn rau nga ai majaw,
shan hte ni a amyu mying n chye mat
tim, jinghpaw ga hpe gaw naw shaga nga
ai hpe ngai wa du mu la n ngai. Ngai
shaga ai jinghpaw ga hte shanhte hte
shaga ai.ya shan hte ni jinghpaw amyu re
ai lam chye sai.) dai gaw amyu langai mi
shara mi kaw sha lu nga ai majaw,
shaninglaw law amyu n mat ai sha lu nga
ai sakse rai nga ai.Ya US kaw du nga ai
jinghpaw ni mung ,shara mi kaw
chyawm nga lu jang ,amyu n mat ai sha
nga lu na re.
6. Tinang amyu shada da kun ding hku
de ai lam,
Amyu lakung langai mi ngang hkra nga
lu na matu gaw, tinang amyu bawsang
sada da matut manoi kunding hku de ai
lam hpe matut galaw ra ai.anhte amyu
bshada da kundinghku de jang amyu
roisai jet nga na.amyu ga shada da matut
manoi shaga nga lu na n dai lam ni
gaw,ahkyak rai nga ai.
7. tinang amyu ga hte shi ga shpoi lu na,
dai shi ga hpe mung madat nga na.
Tinang amyu ga hte mahkawn mangwi
ni matut manoi mahkawn shapraw` na
madat nga na n dai zawn galaw lu ai lam
mung amyu matut ai lam hta` ahkyak rai
nga ai.
N dai lahta na lamang ni yawng hpe
anhte amyu ni lu galaw shatup la jang,
MUNKAN n tsa hta` jinghpaw
wunpawng amyu sha ni galoi mung n
mat sai.
Anhte amyu bawsang ni n dai
MUNGKAN n tsa hta` galoi mung , tut
gin nga lu na matu, amyu sha hkum ding
dek shakut sa wa ga.
Amyu sha ni yawng hpe tut tsawra let,
BAWMWANG LARAW, JINGHPAW
WUNPAWNG MUNGDAN.
( Ndai laika ngau gaw, ' Jinghpaw laika
mat hkyen sai ' nga, United Nation (UN)
n'dau laika hte seng nna, anhte garu hku
makawp maga yang mai na kun? ngu ai
lam hpe, Kachin Today kaw nna myitsu
ni a ningmu, hte galaw sa wa ra ai lam ni
hpe shada da hpaji jaw hkat lu na matu,
tinang a ningmu hpe anhte hpang de
shagun jaw rit ngu saw shaga lai wa sai
hte maren, Duwa Bawmwang Laraw
kaw nna shagun ya ai myitsu Duwa a
myit sawn lu ai lam re hpe chye sha
ngun dat ai.)
Jinghpaw Amyu Ni N Mat Hkra
( Daw.1 )November 3, 2007 –
( Daw 1 )
Ka lajang ai: BAWMWANG
LARAW
UN sawk sagawn hpung kaw
nna mungkan n tsa hta` amyu mat
mat na lakung kaw anhte lawm ai
nga tsun wa ai majaw, ram ram
myit kahpra wa ai. kaja wa mung
mai byin ai lam ni law law nga ai
ngu nna, myit sawn lu ai. UN sawk
sagawn hpung ni mung ram ram
maram yu nna tsun shapoi ai lam
rai na hpe mung,maram lu ai.
Dai ni anhte jinghpaw ayu ni
mungkan n tsa pinra kaw hkawm
sa a sak hkrung nga ai hpe anhte ni
yu yu ga. Moi lai mat wa sai
shaning law law hta` anhte amyu
ni gaw, tinang aga hte tinang amyu
ni san san rai nga pra wa ai ni rai
nga ga ai majaw,tinang a ga hte
htunghkring ni gaw matut manoi
gin nga ai hpe mu lu nga sai.( dai
ten hta` hkamja lam hpe sha grau
sadi ra nga ai.)
Ya n dai aten ladaw ni hta` anhte
amyu ni mat mat mai ai lam ni
gaw,
(1) tinang amyu ga hpe angwi
ngwi shaga ai lam yawm wa ai.
(2).tinang htunghkring hpe htep
lahti n lu hkan sa ai ,n lu galaw ai.
(3).bu hkawm buhtawt mat wa
ai.tinang amyu ni nga ai shara kaw
nna sumtsan ga de htawt bra mat
ai.
(4) tinang amyu a laili laika hpe n
lang wa ai.
(5) jinghpaw mungdan ngu masat
ai lam hpe tat kau yang.
(6) kaga amyu ni hte kundinghku
de kanawn mazum gayau mat ai
lam,
n dai lam ni gaw madung daw kaw
lawm nga ai.
1. Tinang amyu ga n shaga ai lam,
Anhte amyu ni gaw, moi
shawng de tinang amyu ga hpe sha
95% shaga nga ai majaw, tinang
shaga ai ga hpe chye shaga nga ai
rai tim, ya n dai daw de rai
jang,kaga amyu ni a ga hpe
madung da shaga wa ai lam hpe
mu lu nga ai.Tsun ga nga
yang,anhte amyu ni sha nga ai,
dingdung daw putou lahta` daw de
yu yu ga.Duleng ni,Rawang
ni,Nung ni,lisu ni law malawng
shanu nga ai shara ni rai tim ,
tinang jinghpaw amyu bawsang
shada da matut mahkai shaga ai
shaloi, myen ga hte she matut
mahkai tsun shaga ai hpe mu lu
nga sai.Hogawng dan shara shagu
de bai yu yu ga. moi shawng de
myen ga ngu ai chye shaga ai
masha gaw,5% pyi n nga ai rai tim
ya gaw, myen ga hte sha tsun
shaga nga sai.Sinpraw hkran Maru
kung, zaiwa krung,sadung sama
hkan bai yu yu ga, myen ga hte she
shada da matut mahkai tsun shaga
ai lam law wa sai.Manmaw
myitkyina,wan leng lam ni hta
mung dai zawn sha myen ga hpe
shaga nga sai.Mogawng
Monyin,Hopyin, namsi awng,shara
shagu hkan nga nga ai anhte amyu
ni myen ga shaga ai gaw, 60% n
tsa kaw rai nga sai.Moi shawng e
sam mung jinghpaw ni nga ai
shara Kuthkai mare kaba hkan e
jinghpaw ga n chye jang, manap
gat sa mari ti pi n lu ai majaw,
kaga amyu ni mung jinghpaw ga
chye shaga hkra shakut nga ai rai
tim ya gaw, myen ga hpe madung
shaga wa sai.
Mung masa u hpung kata kaw,
bai yu yu ga, myen ga hte she
malawng tsun shaga nga ma ai.
NDAK u hpung kata kaw rung
mahkrun hku matut mahkai lam
hta` myen ga hku she shaga nga ai.
( ya gaw dai lam hpe chye nna,
jinghpaw laika hpe lang na matu
lajang nga ma ai.)hpyen dap kata
kaw mung shada da myen ga sha
shaga ai. mahkawn madat tim
myen ga sha madat ai.ningbaw ni
shada da amu hparan ai lam ni hta`
myen ga she shaga nga
ai.KIO,KIA ni shanu nga ai shara
ni kaw e mung myen ga she law
malawng shaga wa ai hpe mu lu
nga ai. shanglawt dap kata kaw
nan myen laika ni shakap lang nga
sai.Tinang shada da kanawn tsun
shaga wa ai kaw pyi,myen ga hte
sha tsun yang grau manu mat
sai.myen mahkawn ni hpe grau
madat nga sai.KDA ni a ginra kaw
gara hku rai nga ai lam atsawm n
chye ai. grai shai na lam n nga ai.
Makam masham hpung shagu
kaw bai yu yu ga. myen langai
mung ,n nga ai shara kaw myen
hku madung dat nna akyuhpyi
lamang ni hpe galaw nga
sai.Tinang amyu ni hkrai rai nga ai
shara kaw mung myen ga hku sha
nawku wa sai. Kalang lang
jinghpaw n re ai sha,hkang amyu
langai mi shanglawm jang mumg,
myen hku bai kyuhpi hpawng
galaw ai.jinghpaw amyu bawsang
shada da jawm nuku jang mung,
myen ga hpe madung da lang wa
ai. Tinang jinghpaw amyu
bawsang shadada matut mahkai
tsun shaga ai shaloi mung, myen
ga hku she matut mahkai tsun
shaga nga sa`ga ai.Buga kata kaw
ramma ni myen ga hpe madung da
shaga wa nga sai.Dai rai yang
anhte amyu ga hpe kadai wa shaga
ya na. ram ni gaw myen ga hpe
madung shaga jang hpan g e nga
pra na jinghpaw ni jinghpaw ga
shaga ai jinghpaw myu ni naw` tai
nga na kun?
2. Tinang amyu htung hkring hpe n
lu lang ai.
Dai ni na ten hta` anhte amyu
bawsang ni a kata kaw,laja la ai
myen amyu kaba ladat hte ka up
sha nga ai majaw, anhte amyu sha
ni a htunghkring ningli ni hpe
makawp maga na matu, yak mat
sai.tinang amyu htung lailen ni hpe
grau grau kaja hkra, galu kaba hkra
shalat la na ahkaw ahkang gyip
mat wa ai majaw,tinang amyu
htunghkring ni lani hte lani yawm
mat nga sai.anhte amyu sha ni a
htung hkring gaw, makam masham
hte hkrindun nga ai re ai. n dai
zawn makam masham hte seng nna
ka ep nga ai anhte a htung
hkring law law ni gaw,jijaw nat
jaw ai lam hte kapyawn nga ai re
majaw, jinat kau ai shaloi , n kau
mi lawm mat sai.Htung hkring
kabai kau ai zawn rai mat ai.N dai
prat hta anhte amyu bawsang ni a
htung hkring ni hpe n lang mat
ai.Bai nna htung hkring shachyen
shaga ai lam ni hpe mung anhte ni
a ngwi ngwi shayawm kau
sai.manu dan dik ai anhte amyu ni
a lailen hpe tawn da nna, kaga
amyu wa a lailen hpe shagrau lang
wa nga sai.N dai zawn matut
hkawm sa yang anhte amyu ni a
htung hkring mat wa na re.
htunghkring n nga ai amyu tai
jang, dai amyu ni nan kadai rai nga
ai lam n nga mat sai.
3. Bu htawt hkawm mat wa ai
lam, (maigan mungdan masha tai
wa ai.)
N dai ten hta` grau nna, anhte
mumgdan kata kaw, majan a
majaw,myen hpyen dap ni roi sha
ai majaw, mung masa lam n kaja ai
majaw,galaw lu galaw sha yak wa
ai. tinang mungdan kata kaw
ngwipyaw ai hku nna, asak shim
lam n nga ai. hpaji hparat hte
jagum hpraw tam yak wa ai tam lu
tam sha yak wa ai.lam ni amyu
myu a majaw, anhte amyu baw
sang ni gaw, kaga mung masa
ngwipyaw ai mungdan law law de
shakut nna, buhtawt mat wa ai lam
ni law wa nga sai.N dai zawn
mungdan kaga de du nga sai anhte
amyu sha ni gaw, dai mungdan a
ga hte lailen hpe lang ra wa nga
sai.Maigan mungdan ni de du mat
wa ai anhte amyu ni gaw, tinang
du nga ai mungdan masha angwi
ngwi sha tai mat na re.JAPAN du
ai ni japan tai mat na.Thai kaw du
ai ni mung Thai tai mat na.
US,UK,USTRALIA,MIWA,
INDIA, hte kaga mungdan ni kaw
du nga ai ni yawng mung, prat
lahkawng na ai hpang kaga myu
tai mat na sha rai nga sai.
4. Tinang amyu a laililaika hpe n
lang ai.
Anhte amyu ni gaw, mung
masa amyu masa lam ni hta`jan rai
tsap nga na yak wa ai hta` hkan
nna,tinang amyu a laili laika hpe
manu shadan lang ai lam n nga
ai.Bai nna, ya shangai wa ai ma ni
hpe jinghpaw laika sharin na matu
ahkang n nga wa ai.mungdan
asuya ni nan mung anhte amyu a
laililaika lang na hpe n gun n jaw,
ai lapran kaw, anhte amyu ni nan
nan mung tinang amyu a laili laika
hpe n gun dat lang na matu hpe n
gun n dat ai.Dai zawn matut galaw
wa yang anhte amyu a laika hpe
anhte ni n chye hti mat sai.laka
galaw da ai ni nga tim lang ai ni n
nga jang,laika mung mat, amyu
mung mat na re.
5.Jinghpaw mung ngu ai n nga mat
yang,
N dai ten du hkra gaw,
jinghpaw mung,(jinghpaw
mungdaw) ngu nna adan aleng nga
nga ai. raitim n dai zawn tinang lu
da ai mungdan mying hpe maga mi
hku nna , shamat ya hkyen nga sai.
ya yang mungdan mying n mat
tipyi gaw, tinang mung dan kaw
tinang galaw mayu ai labau
htunghkring ni n mai galaw nga ai.
anhte jinghpaw ni shaloi ninghkoi
kaw nna, shamying da ai mare
mying, hka mying,bum mying ni
hpe galai kau ya ai lam hkrum sha
nga ai.Bai nna, Jinghpaw mungdan
shara shagu na bum ni hta` anhte
amyu hte n seng ai gawkngu ni
majoi mi shadun da ya hkrum
sai.Dai zawn galaw ai lam gaw,
lani mi hta` anhte amyu ni a lamu
ga hpe dan dan shamat hkrum na
matu, lajang ai lam re.Jinghpaw
mungdan ngu ai mying n lu yang,
dai amyu ni gara hku grin nga lu
na.Tinang amyu mying hte
shamying da ai mungdan n lu yang
dai amyu ni gin nga na yak mat na
re.
6. Kaga amyu ni hte kunding hku
de gayau mat ai lam,
Dai ni na ten hta` anhte amyu
bawsang ni gaw, shara shagu de du
hkawm wa sai majaw, tinang du
hkawm ai mungdan na amyu ni hte
kun ding hku de mat nna,dai amyu
ni tai mat na.Grau nna, anhte
mungdan kata de lawu ga na myen
amyu dawwa dawsa gaw lung wa
nna shara la wa nga sai. myen
hpyen la law wa ai hta` hkan
nna,anhte amyu shayi ni mung
,myen jan tai ai ni law wa nga
sai.bai nna kaga, miwa kala jan tai
ai ni mung law wa na re. Dai amyu
ni hte kundinghku de sha sai anhte
amyu ni gaw, dai amyu tai mat na
sha rai nga ai.
N dai zawn byin nga ai lam ni hpe
n lu makawp jang anhte amyu ni
100 ning a hpang de shimgyim
masha asak hkrung nga tim, amyu
mying hku nna, gaw matut nna
asak hkrung nga na n tai sai.
Amyu sha ni yawng hpe tut tsawra
let,
BAWMWANG LARAW,
JINGHPAW WUNPAWNG
MUNGDAN.
( Ndai laika ngau gaw, ' Jinghpaw laika mat
hkyen sai ' nga, United Nation (UN) n'dau laika
hte seng nna, anhte garu hku makawp maga yang
mai na kun? ngu ai lam hpe, Kachin Today kaw
nna myitsu ni a ningmu, hte galaw sa wa ra ai
lam ni hpe shada da hpaji jaw hkat lu na matu,
tinang a ningmu hpe anhte hpang de shagun jaw
rit ngu saw shaga lai wa sai hte maren, Duwa
Bawmwang Laraw kaw nna shagun ya ai myitsu
Duwa a myit sawn lu ai lam re hpe chye sha
ngun dat ai.)

Marit Shingran (Edin Shabrang )
Monday, September 15, 2008 –
KTG(USA)
Jinghpaw laika nau n kam hti ai
Wunpawng amyu sha ni hpe, n dai laika
buk hpe hti yu na matu alak mi shadut
mayu ai hku re. Hpa majaw ngu na san
yang, she hti yu ga ngu nna sha matut
lajin mayu ai.
“Anhte Ji Wa ni majoi shingra bum na
yu hkrat wa ai ngu ai hpe kam na yak
nga ai rai yang ndai laika buk gaw
mahtai langai ngai jaw lu na re” ngu nna
laika ka Sara Edin Shabrang tsun ai
zawn, laika hti myit su wa hpe, moi ji wa
ni nga lai wa sai buga ginra, majoi
shingra bum de laika hti ai wa nan du
mat wa ai zawn, hkam sha lu hkra, Edin
Shabrang a laika ka ninghtawng ai lam
hpe mu chye lu na re. Jinghpaw laika
hpe hti manu hkra ka shaleng dan ai lam
mung n dai laika buk a lak lai ai lam
langai re ngu nna tsun mayu ai.
Laika man 122 lawm ai n dai laika buk
hpe 2007, July shata hta dip shapraw ai
lam hpe chye lu htim, Laika buk dip ai
shara, shabra ai buk, hte lit hkam
shapraw ai, laika buk matsun ni hpe gaw
dip matsing da ai hpe n mu lu ai hku re.
Jinghpaw laika hti shawa law htam wa
na ra a hkyak ai zawn, madang dep ai
laika buk hkrang hte maren dip shapraw
ra ai hpe mung n mai ma lap kau na re
ngu nna shadum mayu ai.
Chyaloi Nhkoi Na Mungdan (
Ka Lajang Ai: Bunghku) December
29, 2007
Jinghpaw Wunpawng amyu sha ni ngu ai
gaw, gadai ni rai ta? ya dai ni nga pra
nga ai shara kaw du hkra , gara shara
kaw nna du hkrat wa ai ni rai kun? Galoi
kaw nna, nga shanu nga masai rai kun?
Lamu ga ni hpe gara hku makawp maga
lai wa sai kun? ngu ai ga san law law a
mahtai hpe loi ai hku, jaw ai hku chye
mayu yang ndai “ Chyaloi Nhkoi Na
Mungdan”, ngu ai laika ka Sara
Bunghku ka lajang ai laika buk hpe, hti
yu ga ngu nna shadut dat ai hku re.
Ndai laika buk hta laika man (80) jan
rawng ai rai nna, laika man (50) daram
gaw, Chyaloi nhkoi na mungdan a lam
hpe, sawk sagawn ka lajang da ai hte,
laika buk hta lawm ai labau shang sumla
n kau myi mung Wunpawng amyu sha ni
a shingdu labau hpe ,laika hti ai wa hpe
hkai dan lu na re ngu kam ai.
Jinghpaw laika hte ka da ai Wunpawng
htunghking labau laika buk n kau myi
nga ai rai tim, Wunpawng amyu sha ni a
lamu ga hte ,nga sat nga sa labau hte
seng ai laika buk ni gaw, grai naw shau
nga ai ten hta ,ya na zawn n dai “
Chyaloi Nhkoi Na Mungdan” ngu ai
laika buk kaji gaw, laika ka Sara wa a
yaw shada ai lam hte maren, labau hpe
jaw ai hku, loi ai hku nna laika hti ai wa
hpe, a ten kadun laman hta, chye na
shangun lu ai laika buk mung re ,ngu
nna mu lu ai hku re.
Wunpawng amyu sha ni a lam sha n ga,
dai ni ,myen mungdan kata kaw shanu
nga ai amyu baw sang ni a labau hpe
chye mayu yang, sinna mungdan laika
ka sara ni tam shawk ka lajang da ai
laika buk ni hpe, madung da nna, hti ra
ai re majaw, maigan laika ka sara ni ka
da ai, tinang a amyu a lam ni hpe ,gade
wa jaw ai, gara mu jut hku ka da ai re
ngu ai lam ni hpe, dai ni na hpaji chye ai
myitsu Wunpawng shayi shadang sha ni
sawk tam ka sharai ra nga ai hku re.
Ga shadawn: Maigan sasana sara ni,
anhte Wunpawng amyu sha ni hpe, sa
mu ,sa hkrum ai ten hta, Wunpawng
amyu sha ni gaw, bu hpun palawng pyi n
chye hpun , sha ji ,binlang sha maya , rai
nna naw nga ai amyu shazai ni naw re,
sasana a majaw sha, dai ni na zawn
,hpaji chye ai madang de tsaw wa lu ai
hku re, nga nna tsun ai lam ni gaw n jaw
ai sha, moi Mongolia majoi shingra kaw
nna, Wunpawng amyu sha ni yu hkrat
wa ai ten ni hta mung , anhte Wunpawng
amyu sha ni gaw , daru magam lu ai
Duwa Kaba ni, hpyen jau bu kaba ni law
law wa nga lai wa sai ngu nna, dai ni na
aten hta ,labau hte hkrak mu tam sawk
sagawn ka lajang wa nga ai lam ni gaw,
jasam wa ka ai ,tinang a labau kade wa
jaw ai kun ? ngu ai hpe grai sung sung
jawm myit yu ka sharai ra nga ai ten
mung re ,ngu nna myit lu ai.
Ndai laika buk gaw, shamyet shanat
laika buk (41) hpe madun da nna, laika
ka sara Bunghku ka lajang da ai re
majaw, laika ka sara tang madun ai lam
ni hpe ,laika hti ai wa hku nna hti yu,
sawn yu, maram dinglik yu nna, grau
mai kaja hkum tsup ai labau laika buk
langai myi hpe, ka shapraw lu na matu
,myit mada ai lam gaw, Sara Bunghku a
yaw shada ai lam kaba mung re ,ngu nna
myit lu ai hku re. Shamyet shanat ai
labau kaw nna, sawk tam ka lajang ai
labau byin wa lu na matu, ndai laika buk
gaw ninggam langai myi re ,ngu nna
mung ,mu mada ai hku re.
Marip Rureng Nwang Mung Seng Tu (
Bunghku ) gaw, Myitkyina Dakkasu kaw
na , tara hpaji (LLB) hpe 2005 ning hta
jawng ngut nna, asuya magam gun let,
Wunpawng amyu sha ni a labau hpe hti
hka ja, sawk sagawn ka masing nga ai
myitsu shadang sha langai mi re ai hpe
mung chye lu ai.

Amyu Bosang Hpaji Laika (
Yinnan Amyu Laika Lajang Dap
) December 10, 2007
Ndai, “ Amyu Bawsang Hpaji Laika ”
ngu ai laika man 248 lawm ai laika buk
gaw, Miwa laika kaw nna, Jinghpaw
laika de, Yunan amyu laika lajang dap
jinghpaw hpung kaw nna lit la , ga gale
da ai laika buk re. 1998 ning hta dip
shabra ai rai nna, laika buk langai hpe
Yunan 5.50 hte dut ai hte laika buk
1,000 dip shapraw ai re.
Miwa gumsan mungdan hta shanu nga ai
amyu bawsang 56 a lam ni hpe, kadun ai
hku ka sanglang shachyen da ai rai nna,
Myen mungdan hta shanu nga ai, Sam,
Li su, Wa, La hu hte Jinghpaw amyu sha
ni a lam ni hpe mung, Miwa labau hpe
lakap nna sagawn ka da ai hpe mung mu
lu ai hku re.
“ Shada myit hkrum mang rum, shamyet
shanat, garum shingdo nna ,na a galu ai
labau hta ,hkikhkam ai jiwoi mungdan
jom go shalat ton lu sai. Amyu bosang
shagu ,shada kasi jom sharin la nna
madu amyu a htung hking maka sharot
zinghka hkrat wa ai majo, gadai mung
gadai hte n bung hkat ai kunghpan
kumla galo shapro la lu sai ” nga nna ka
lajang ai, Dung Gyen-chyung a yaw
shada lam hpe mung mu chye lu ai zawn
, lahta na ga yan ni hpe myit yu ai hte
,Myen mungdan na, Wunpawng amyu
sha ni lang nga ai Jinghpaw laika hte ,loi
li shai hkat ai hpe mung laika hti ai wa
maram lu na re.
Anhte Jinghpaw amyu sha ni hte seng
nna ka da ai lam hta, Miwa mung, 1990
ning,yup tung jahpan hku nna, Miwa
mung hta ,Jinghpaw marai 11,927 jan
nga ai lam hte Jinghpo, Zi, Lashi hte
Maru lakying ni hpe Jinghpaw amyu
jahpan hta ,bang da ai hpe mung mu lu
ai. Miwa labau laika hta gaw,Shanhtu (
bum masha ), Shinfu, Chyese nga nna ka
matsing da ai ngu nna chye lu ai
hte,Lungshon ginwang na Jinghpaw
amyu sha ni gaw, Zauro Tong woi awn
ai hte Inglik, Japan, Go-min-tang asuya
hte Sam amyu ni hpe law law lang gasat
lai wa sai nga nna mung anhte
Wunpawng amyu sha ni a hpyen gasat ai
lam hta magrau grang ai lam hpe madi
madun da ai hpe mung mu hti matsing la
lu ai.
Miwa gumsan mungdan hta, Sakhkung
Jinghpaw amyu madu up hkang ai
mungdaw hpe ,1953 ning July shata 24
ya shani hta ,hpaw masat la lu ai hte,
sharin shahpan magam, hpungtang hpaji
magam, kunghpan hpaji magam hte tsi
mawan magam lam ni hta mung manu
mana rawt zinghka wa ai hte asuya
magam gun masha hte, dakkasu
jawngma mung law htam wa ai nga nna
ka da ai hpe yu yang, Miwa mungdan
hta ,shanu nga ai anhte Wunpawng amyu
sha ni gaw, Miwa asuya hpe kaja ai hku
mu mada ai hpe lu maram nga ai.
Laika buk hkrang hku nna ,hpa tsun na
lam nnga ai , hkum tsup ai rai nna,
Wunpawng labau sawk sagawn
ninghkring ni hti hka ja mai ai laika buk
langai re ai lam hpe shachyen jaw dat ai
hku re. Jinghpaw laika rawt jat kalu kaba
ngang grin wa u ga law.
HIV-AIDS Hte Seng Ai Ga San
Ga Htai Ni ( Prof.Kathy Lone )
December 02, 2007
December 1 ya shani gaw, Mungkan
AIDS masat ninghtoi re majaw,
UNICEF kaw nna, shapraw ai laika buk
hpe “HIV-AIDS Hte Seng Ai Ga San Ga
Htai Ni” ngu ai ga baw hte Sarama Kaba
Professor maran Kathy Lone, ga gale ai
laika buk hpe ,n dai bat laika pinra kaw
nna shachyen jaw dat ga ai.
Dai ni na aten hta myen mung kata kaw
,NGO hpung ni hpe wang lu wang lang
shamu shamawt na matu a hkang n jaw
tim, asuya ahkang jaw nna shamu
shamawt nga ai NGO hpung law
malawng gaw AIDS project hte seng ai
hpung ni re hpe mung mu lu ai hku re.
Mungkan hta AIDS ana hpe makawp
maga ai lam ni hpe grai dam lada ai hku
atsam shapraw ladat shaw let ninghkap
shakut shaja nga ai ten hta, anhte myen
mung dan kata kaw ya na zawn, nlaw la
ai NGO hpung ni hte shamu shamawt
nga ai gaw ,gade daram dang du hkra
AIDS ana hpe ninghkap lu na rai kun?
myit yu hpa rai nga tim, n nga ai hta
kachyi myi sha rai tim nga ai gaw mai
kaja nga ai ngu nna mung myit awai la
lu ai hku re.
Ndai “HIV-AIDS Hte Seng Ai Ga San
Ga Htai Ni” ngu ai laika buk hta daw
(16) rawng ai rai nna, “Ana kanu kap
chye ai lam”, Tsi tsi lajang ai lam”, Nta
kaw AIDS ana byin ai wa nga yang”, hte
“ Gara hku makawp maga ra na ga ni?”,
ngu ai daw ni gaw, AIDS lam hte seng
nna chye da sai wa myi rai tim, matut
nna sadi sahka na matu ,grai hpaji lu ai
zawn, AIDS lam hpe gare n chye shi ai
wa a matu gaw, laika buk kasha sha rai
tim ,grai akyu rawng hpaji lu ai lam ni
hkrai re ,ngu nna mu lu ai.
Myen mung asuya hku nna ,AIDS ana
hte seng nna, teng ai shiga hpe n
shapraw ai rai tim, mungdan kata na
HIV ana kanu kap ai hte AIDS ana byin
nga ai masha ni hpe tsi lajang jaw ai lam
ni hta mung grai ra rawng nga ai hpe
mungkan ting chye nga tim, ntsa lam hta
gaw, ndai laika buk hta rawng ai zawn, “
N-gun jaw tsun shaga hpaji jaw ai hpung
ni gaw, Yan Gung Tsi Rung kaba na
wang kata kaw e nga ma ai” nga nna ka
da nga ai .Dai zawn myen asuya galaw Lone hku nna matut ka lajang na matu
ya ai lam ni hpe mu chye lu ai. mung hpyi lajin dat mayu ai hku re.

Mayu, dauma, kahpu kanau ngu nna grai

hkik hkam ai hku nga ai anhte "Kaba Dik Ai Tsaw Ra Myit" (
Wunpawng amyu sha ni a shingwang hta M.Htu Shan )
gaw, HIV-AIDS ana byin ai wa, tinang Wednesday, November 07, 2007
dinghku hta ( sh ) tinang jinghku jingyu
ni a lapran hta nga ai hte, tsan tsan kaw
nna koi yen mat wa ai gaw, tsaw ra myit
kade madun mayu tim, ana kap na hkrit
ai hte tinang dinghku mying hten na
hkrit ai majaw re ngu nna chye na hkam
la ma ai hpe mu lu ai, rai tim, ana kap ai
wa myit htum nna, mungkan ga hpe lata
sharawt asum hkam mayu ai myit ni n
ka-up mat hkra makau grup yin a n-gun
jaw karum la ai lam grai ra nga ai ngu
nna ndai laika buk hta hpaji jaw da ai
hpe anhte Wunpawng amyu sha ni tatut
hkan sa shatup na ra kaba re hpe mung
mu lu ai.

“Chye da sai ni , garai n chye ai ni hpe

garan gachyan tsun hparan ya na matu
hte Wunpawng myu sha ramma ni
yawng AIDS ana kaw na lawt lu u ga”,
nga nna laika ka ai wa a yaw shada ai
lam hte maren, ndai laika buk hpe mung
manu jahpu n la ai sha ( Free Issue ) hku
nna, bum ga nga buga shawa ni a lapran
de madung tawn nna shabra ai hte
Kachin Today Group (USA) a laika buk
dip shapraw masin No.(1) lang hku nna
shapraw dat ai laika buk mung rai nga ai.
Daini na aten hta, anhte Wunpawng
amyu sha ni a shingwang lapran tinang
Jinghpaw laika hta myen laika hpe grau
jailang manu shadan ai hpe mu lu nga ai
hte maren, Mungkan Wunpawng Hpung
(United Nations ) kaw nna mung “
Jinghpaw ga hte laika gaw mat mat na
sha rai sai” nga nna sadi jaw ai ten mung
rai nga ai.

Laika buk mawn sumli ai lam ra n-
rawng hkra kaja tim, laika buk langai
myi hta lawm ra ai hkrang ni hte n hkum
tsup ai hpe mu lu ai. Ya aten hta,
Jinghpaw laika hku ka da ai, hpaji ningli
hte seng ai laika buk ni grai naw ra
gadawn nga ai ten hta matut nna laika ka
Sarama kaba, Professor Maran Kathy
Jinghpaw laike hpe n-chye ai majaw n-
hti ai kun? Hti na Jinghpaw laika buk n-
nga ai majaw n-chye hti ai rai kun? ngu
ai gaw grai myit yu hpa rai nga ai. Daini
Jinghpaw laika shaning latsa ning jan
asak u gut gu wa nga sai rai tim mung,
Jinghpaw laika buk ni grai naw shau nga
ai lam hpe anhte yawng gadai mung n-
lu, n-dang na re.
Ya na zawn re aten hta, “ No Greater
Love “ by Thomas Moore a laika buk
hpe Saranum Maran Htu Shan kaw nna
“Kaba Dik Ai Tsaw Ra Myit” ngu ai ga
baw hte ga gale dat ai laika man 170 jan
re ai laika buk hpe mu hti ai shaloi grai
kabu ai hte, Jinghpaw laika asak matut
na tsi kaba langai myi re ngu nna hkap la
let, laika ka sara hpe yawng na malai
nachying wa chyeju dum ai hku re.
“Kaba Dik Ai Tsaw Ra Myit” ngu ai
laika buk gaw Mother Teresa, shi a
makam masham hte ta tut galaw sa mat
wa ai lam ni hpe laika hti shawa ni chye
na lu na matu mahkri shawn tang madun
da ai manu dan dik ai laika buk langai re
hte maren, manu dan ai asak hkrun lam a
mahtai hpe mung ndai laika buk hta mu
lu na re ngu kam ai.
Jaw ya ai lam hte seng nna, “Na a lata
hpe garum na matu jaw ya u, Na a myit
masin hpe tsaw ra na matu jaw ya u” nga
nna Mother Teresa tsun ai zawn, “ ngai
gaw shani shagu Madu Yesu hte hkrum
ga ai, matsan mayan hkrum nga ai masha
ni, jahkrai mani hte mang gang kap ai
masha ni a lapran hta Madu Yesu hpe
hkrum shaga lu n-ngai re” shi tsun ai ga
hta jet ai makam masham ngu ai hpa
baw re, ngu ai hpe mung, n’dai laika buk
hta mu lu nga ai.
lam zawn re ai lachyum hpe mung dai
laika buk hta mu chye lu nga ai.
Laika buk hta, tang madun da ai lam hte
seng n na hpa ding lun na lam n-nga ai
rai tim, laika buk hkrang hte seng nna
gaw grai naw ra gadawn nga ai hpe mu
lu nga ai. Ga shadawn: laika buk hte
seng ai masing( Book Records ),
malawm ( Contents ) ni n-lawm ai gaw
n’dai laika buk a ra rawng ai lam kaba re
ngu ai hpe hpaji jaw madi madun mayu
ai zawn, hpang de dip shabra sa wa na
Jinghpaw laika buk ni yawng a matu
mung grai sadi na lam kaba mung rai
nga ga ai, ngu nna “ Kaba Dik Ai Tsaw
Ra Myit” ngu ai laika buk hte seng nna,
n dai daram myi tang madun dat ga ai
rai. Wunpawng Mother Teresa ni law
law hpe mung myit mada let..
My Beautiful Myanmar
Friday, July 25, 2008

“Shani shagu na anhte a magam bungli,

anhte hte hkrum shaga ai masha shagu a
ntsa e, Madu Yesu a tsawra myit kaba
hpe grau nna chye lu ai lam hku anhte
asak hkrung ga ai. Anhte tara hkaw ai rai
yang, anhte ga hkum hte n-re, bungli hte
madun ga ai. Dai gaw anhte a kabu gara
shiga sakse rai nga ai” ngu ai mungga
hkaw tsun ai lam hte seng nna Mother
Teresa a ga mahtai gaw, mungga hkaw
tsun ai lam hpe sha Karai Kasang a
magam gun ai lam re ngu nna tsun nga ai
hpung Sara ni a matu grai myit yu na About This Book…

When we first came up with the idea of
doing a book project to raise funds for
the Myanmar Cyclone Relief we had no
idea it would grow into something this
big and important.
This book project has empowered the
refugee kids from the Kachin
community. It’s made them realize that
despite their age and challenging
circumstances they are still able to help
those less fortunate than them. The kids
have been excited beyond words. Even
more exciting is the beach trip we
promised them if they could raise the
target amount!
The kids were asked to write about why
they left Myanmar, about their hopes
and dreams for their country and for
themselves. They were asked to draw
their idea of a new and improved
Myanmar. The kids chose their own
English names for their stories. Their
real names have been left out to protect
their identities.
We were very disturbed to read stories
recounting their hardships and suffering.
The kids wrote with such honesty and
courage. For some of them it was painful
to relive those memories, for others it
was a cathartic experience and a relief to
let it out.
But despite it all they remain
unanimously united in their loyalty and
love for their country. They all want to
return to their new and developed
country one day to serve their own
people (hence the idea for the title “My
Beautiful Myanmar”). This book is not
so much about the hard times the kids
have gone through instead it is a book of
hope for the next generation. It is about
getting a chance at a new beginning.
And so this book project has become
more than just raising funds, more than
just empowering these enthusiastic kids,
it’s about raising awareness about the
injustice that still exists in our world
today and with this awareness hopefully
comes needed change to improve the
lives of our brothers and sisters on this
planet. When kids have to go hungry for
days, trek through dangerous jungles and
hide under beds at the sound of sirens,
something just isn’t right.
Kids should be running in the park, not
running for their lives…
Please help us support the beautiful
people of Myanmar!
100% of the proceeds from this book will
go towards the cyclone relief efforts as
well as to the teaching centers for the
Kachin kids.
Bless Your Hearts!
The Dream Team
Helping to Build Dreams for the New
Generation
About The Kids…
Most of the kids range from 8-16 yrs of
age and come from the northern Kachin
state in Myanmar. They attend two
refugee schools run by volunteers (New
Generation & Victory). Many have fled
their homeland, giving up everything,
even leaving behind loved ones and
risking their lives to come here in the
hopes of a promising new future. Once
they have reached Malaysia, these
children's lives are on hold while they
wait for a solution to their plight - either
to return home when it is safe to do so,
or to be able to rebuild their lives in a
new country. For some, this is a brief
wait. For others, it can take years.
Tragically for some, the solution never
comes at all.
When we first met these kids, they were
scared of strangers, introverted and very
insecure. Some of them as young as 3
years old came here with only their
neighbours or relatives and were pining
for their family. There was a little boy
who used to cry and hide under a table
every time meals were served. Food was
an unfamiliar concept to him. The
beauty of the Myanmar people is their
willingness to help each other especially
within their own community. Those who
work help support those who don’t have
money. Families help to take in kids who
have been left behind after the families
they came with have been relocated.
Most refugee kids are left at home
throughout the day while their parents go
to work. They never venture out for fear
of being caught by the police. Last year
the Kachin community started weekly
classes for the kids to educate them and
keep them occupied. The schools are
supported by full time and part time
volunteer teachers from their
community. There are also a few local
and expat volunteers. There is little to no
funding for these centers and the
teachers do not get a salary. So far the
centers have gotten by through donations
from generous individuals and church
groups.
It is during these school days that the
kids have the opportunity to learn and
interact with one another. For many of
them it is also the promise of a hot meal.
Prior to these contributions the kids were
only eating dry biscuits and water and
they were lethargic and malnourished.
Once we saw three kids huddled over a
bowl of Maggi noodles which was
considered a treat for them.
Today the kids are energetic, fun and
confident. They have grown so much
mentally, spiritually and physically.
They love meeting new people and
asking them questions. Their English has
improved greatly. Many of them show
great leadership abilities and have
amazing talents like drawing and
singing. It is so heart warming to watch
these kids grow into fine young people
with the right values and beliefs, which
gives us so much more hope for the
future of Myanmar and for the spread of
humanity.
We have learned so much from these
wonderful children; their sense of
community, their willingness to help
each other, the way they never take
anything for granted and the immense
gratitude they have for even the simplest
things in life. But one of the most
beautiful things about them is their
ability to love and forgive despite their
challenging experiences. That is
probably the most important step
towards peace…
Thanks From the Kids…
We hope that you have been touched and
inspired by these heart warming true
stories. It is the children’s greatest wish
that this book will raise the much needed
funds to help their own people in
Myanmar and improve the lives of
Myanmar refugees through greater
awareness of their situation.
If this book has moved you please send a
short email to tell the kids what you
thought about their book or to lend your
support and encouragement. It means so
much to them to know that they are
special and that people do care for them.
If you’re interested in volunteering your
time to teach or even taking the kids out
for trips do let us know as well and of
course your contributions in cash or kind
will go a long way in sustaining the two
refugee schools run by the Kachin
community. You can find out more by
sending an email to
my.beautiful.myanmar@gmail.com

Thank you so much for being a part of

this Change! ☺

Please Contact:

Marie-Anne Yong

marieanne.y@gmail.com

my.beautiful.myanmar@gmail.com

Phone: 012-222 2506

( This high-quality 40-page color book

is ONLY RM15 each.)
Kachin Blogs and Links
Kachin News www.kachinnews.com
Kachin Net www.kachinnet.com
Kachin Post www.kachinpost.com
K.N.O www.kachinland.org
A.K.S.Y.U www.aksyu.com
South East Asia Kachin:
http://seakachin.blogspot.com/
K.D.O. Malaysia:
http://groups.yahoo.com/group/kdomala
ysia/
World Kachin:
http://groups.google.com/group/world-
kachin-org
Denmark Kachin:
http://dkkachin.blogspot.com/
Wunjat: http://www.kachinwunjat.com/
K.B.C Malaysia:
http://kbcmalaysia.blogspot.com/
Singapor Kachin:
http://kachinsp.blogspot.com/
Hugawng Kachin:
http://hugawngkachin.blogspot.com/
New Life Of Kachin:
http://006star.blogspot.com/
Jinghpaw Prat:
http://kachinblog.blogspot.com/
Rvwang News:
http://rvwangnet.blogspot.com/
Mail From Kachin:
http://kachinmail.blogspot.com/
Kachin Bible:
http://www.myanmarbible.com/bible/Ka
chin/
Putao Kachin:
http://putaomvshxl.blogspot.com/
Malaysia Kachin Media:
http://kachin.media.googlepages.com/
Rvwang Christian:
http://users1.nofeehost.com/kagvbuxaq/
Rvwang People:
http://rvwangpeople.blogspot.com/
Tin’s Site: http://vbyetin.multiply.com/
Zoe Bible School :
http://zoemyanmar.blogspot.com/
Rawangs Nets:
http://www.therawangs.net/
JLH(Japan):
http://www.h2.dion.ne.jp/~kachin/
TKBC(Japan): http://www.tkbc-
japan.net/
KCF (Japan ): http://www.kcf-japan.org/
Kachin Today USA
Editors: Bawm Luk, Mon Aung,
Address: 260 Belhave Ave, Daly City,
CA 94015
Contacts: Mobile: +1 450 115 2345
Email: wpd@kachintodayusa.org
 October 2008

Dapdung 6 Ginsi Sengra Kaw Nna Mu Lu Ai Uru Hka

Website: www.kachintodayusa.org
Shiga
Maisak wang Hta ,Pran Wan
Komiti Salang Ni ,Mung Shawa
Sang Lang Poi Galaw
Wednesday, September 24, 2008
KTG(USA)
Pran Wan Jinghpaw Wunpawng Dat
Kasa Komiti kaw nna ,2010 ning Myen
mung ra lata poi hte seng ai mung shawa
sang lang hpawng hpe, September 23
shani hta, Myitkyina Mai sak wang lawk
hta ,,jahpawt 7am kaw nna 11:30 am du
hkra ,galaw mat wa ai lam chye lu ai.
N’dai hpawng hpe, Maisak wang, Duwa
Tsinyu Seng Tawng a nta hta galaw ai
rai nna, Pran Wan komiti, Ningtau
Ningbaw Salang Lung jun Naw San Mai
kaw nna, komiti a yaw shada ai lam hpe
,madung sang lang mat wa ai rai nna, du
sa ai ni hta, KIO malai Du Kaba Wandu
Mung Hkawn, N-DAK malai Du Kaba
Mangshang Ting Sau, WMR lit hkam ni
hte, saw shaga da ai buga myitsu ni,
hpung up sara ni yawng marai 30 daram
du sa shanglawm ai lam hpe mung ,buga
shiga lawk kaw nna chye lu ai.
2010 ning ra lata poi hta ,Wunpawng
amyu sha ni yawng a malai ,party langai
Page 1
sha ,byin hkra jawm shakut na lam hte
,ya kaw nna masha lata san da lu na
matu yaw shada ai lam gaw, ndai
hpawng a ,bawng ban ai lam re nga nna,
Duwa Tsinyu Seng Tawng, Kachin
Today de tsun ai.
Shi bai matut tsun ai hta, “moi gaw ngai
mung 2010 ra lata poi hpe, shang lawm
na myit n hkrum ai, rai tim ya gaw ,
atsawm sha sang lang dan ai majaw,
chye na wa nna, shang shingjawng ra ai
,ngu myit lu ai.. Ra lata poi ngut tim,
KIA hpung gaw lak nat n jahkrat ai sha
,matut nga na re nga ai majaw, du sa ai
ni yang mung madi shadaw myit hkrum
lawm ma ai” nga nna 2010 ning, ra lata
poi hte seng nna shi a ning mu hpe matut
tsun wa ai.
Mungdan kaba ni hte ,democracy hpung
ni gaw, 2010 ra lata poi hpe, ninghkap
nga ma ai rai tim, Wunpawng rawt
malan hpung ni gaw, ra lata poi shang na
matu hkyen lajang nga ai lam hta, KIO
hte, N-DAK kaw nna dat kasa 3,4 daram
shang lawm shing jawng na re ai lam
hte, ra lata poi shang na ni gaw, tinang a
hpung kaw nna ,tsep kawp pru mat ra na
hte ,ra lata poi hta sum tim, kanu hpung
de bai n mai nhtang wa sai lam hpe
mung chye lu ai.
Myen hpyen asuya woi galaw nna, shi
nan ,masat masa n galaw ai 1990 ning ra
lata poi hta, Jinghpaw mung ting, me
gaiwang 19 nga ai kaw na, Wunpawng
amyu sha ni gaiwang 11 hta ra lata
hkrum lai wa sai re.
2010 ning hta gaw KIO, NDAK, up
hkang shara ni hpe, me gaiwang hku nna
mai masat wa ai re majaw, shang lawm
shingjawng na dat kasa ni law wa na re
ai zawn, me gaiwang ni mung grau hpaw
jat wa na re, rai timung Wunpawng
amyu sha ni ra sharawng ai a hkaw hkan
hpe, lu na matu gaw, grai naw aten la
shakut sa wa ra na re, nga nna myitsu
salang n kau myi tsun maram nga ma ai
hpe mung na chye lu ai.
Masha Si Ai ,Miwa Nga Cyu ,N
Lu Na Matu ,Shadi Jaw Hkat Ra
Sunday, September 21, 2008
KTG(USA)
Miwa-Myen ga jarit gat lawk seng hkan
na, Sanlu, Yili, Mengniu, Guangming
dazip Nga Cyu bu ni hpe ,lai wa sai
,masum ya shani hkan nna, Miwa asuya
magam gun ni hkan tam zing nga ai lam
chye lu ai.
Miwa nga cyu company, Suokang hte
Yashili kaw nna ,shapraw ai ma ,nga
chyu bu, hkyen muk hte ,nga chyu malu
masha ni hta ,shan dat ( protein) grau
law na matu bang ai Melamine arai a
majaw, dai nga chyu hpe lu ai, ma marai
4 si nna, marai 158 gaw hkyun (kidney)
hten za mat ai zawn, marai 6200 jan
gaw, machyi makaw hkrum nga ai hte,
dai nga cyu ni hpe dut mari, lu sha ai
lam hpe tsep kawp n ga law na matu
,Miwa asuya hkam kaja dap, hkring
mang Chen Zhu nan tara shang ndau dat
sai re.
Page 2
Dai manghkang a majaw, mying agying
agang hten nga ai Miwa asuya gaw, ya
ten hta ,nga chyu company 22 hpe pat da
nna, lit nga ai masha 19 hpe mung rim
jep nga ai lam chye lu ai. Miwa mung na
ma kanu ni gaw, Hongkong na sinna
mung dan shapraw ai nga chyu bu ni hpe
,kashun kashe mari nga ai majaw,
Hongkong kaw,nga chyu bu n law n la
rai wa ai rai nna, ya ten hta , marai
langai hpe, bu 2 sha dut jaw ai lam hpe
mung Miwa shiga dap ni kaw nna, chye
lu ai.
Manu hkyam sa ai Miwa gunrai ni hpe
madung jai lang nga ai ,Myen mung
masha law malawng gaw, ganing n
chyum hkrit let hte sha ,Miwa rai ni hpe
matut lang nga ai lam mung sagawn
chye lu ai.
Myen mung a matu, Miwa gun rai
madung htaw shalai nga ai Jinghpaw
mung na buga masha law malawng gaw,
Miwa nga chyu manghkang hpe rai n
chye ai ,masha ni grai naw law ai nga
nna mung buga masha langai kaw nna
chye lu ai.
“Shiga madat ai masha ni daram sha
chye ma ai, ya chawm gaw nawku jawng
e mung hpung woi ni shadum sadi jaw ai
majaw ram ram chye wa sai, anhte
matsan ai ni gaw, ma ni hpe shat naw
ntsin jaw nna sha ,bau ai re majaw, nau
tsan na lam gaw n nga ai” nga nna dai
buga masha sha Kachin Today de tsun
ai.
Gumhpraw hpe ,Karai shatai nawku nga
ai Miwa mung masha ni galai shai wa na
matu akyu hpyi myitdum ya ai hta lai
nna, Miwa gun rai hpe n lang n mai lang
ra nga ai Wunpawng amyu sha ni a
shawng lam gaw, “baw hpye ai wa hpe
majap kai lang hte gayat ai” nga baw she Wunpawng amyu sha ni mung n mau
rai sai hku re. nga ai sha, gumhpraw dum hta na,
gumhpraw ni hpe zet let ai hte shaw la
kau ma ai hpe mung chye lu ai.

Wunpawng Amyu Sha Ni ,Myit California mungdaw kaw nga ai,

Tsang Nga Ai American Wunpawng amyu sha ni mung,
Washington Mutual gumhpraw dum dut
Gumhpraw Mawru
Sunday, September 21, 2008
na ngu ai shiga a majaw, September 17
ya shani kaw nna, lawan ladan ai hku sa
shaw la kau ma ai nga nna na chye lu ai.

“Nu a ganam, hkrima a matu mahkawng

da ai gumhpraw ni, jasum kau n mai ai,
ndai american ni galaw ai majaw, mayu
kasha hte she tsan mat wa na hkyen nga
ai, gumhpraw dum na gum hpraw yawng
,sa shaw kau sai” nga nna, San Francisco
na,Wunpawng shabrang langai shi a
KTG(USA) myit tsang ai lam hpe ,Kachin Today de
tsun wa ai.
Ameircan mungdan a gumhpraw mawru
manghkang gaw, mungkan ting hpe
gayet kasu kabrawng mat wa ai zawn,
American du Wunpawng amyu sha ni Myen Hpyen Mawdaw Hte
hpe mung ram ram myit kahpra shangun
Adawt Nna, Masha Lahkawng
mat wa ai hku re.
Si
Nta mari na matu gumhpraw dum (bank Monday, September 15, 2008
) kaw na hkoi da ai ,gumhpraw hpe aten
tup tup e,n lu jaw ai kaw nna hpang wa
ai ndai manghkang kaba gaw, mungkan
ting a gumhpraw gat lawk gam bum (
Stock share ) ni hpe hkrat sum mat wa
shangun ai zawn, gum hpraw dum kaba
(bank) ni mung, De-Wa-Li (bankruptcy)
galaw ra mat ai de du mat wa nna, nta
zing la hkrum ai masha ni grau grau law
mat wa nga ai hku re.

American Internation Group (AIG), De-

Wa-Li ( bankruptcy) galaw hkyen ai
shiga a majaw, Singapore hte mungkan
ting kaw na ni gaw, AIG kaw nna mari
da ai madu a panhkam letmat (Insurance
policy) ni hpe a kajawng sha kashun
kashe shaw la kau ma ai zawn,
KTG(USA)
Lai wa sai, September 13, bat hkru ya
shana maga, hkying 5 daram hta, myen
hpyen maw daw hte, a dawt nna, masha

Page 3
lahkawng kalang ta si mat ai lam chye lu
ai.
Ba La Min Htin mahkrai maga de nna,
Lat Gyi langai grai lawan shadang hku
gawt wa ai myen hpyen mawdaw car
gaw, myi man hkrum maga de nna sa wa
ai mawdaw cycle lahkawng hpe,
Myitkyina dakkasu shawng ndaw kaw,
shang a dawt nna, asak 50 hte ,asak 30
jan re ai Wunpawng hpaw myi lahkawng
,adawt ai shara kaw nan si mat ai lam
buga masha ni kaw nna, chye lu ai.
Asak 50 jan re ai hpaw mi hpe gaw,
mawdaw car hte nan rin sat kau ai
raitim, asak 30 jan re ai hpaw mi gaw, tsi
rung de woi sa wa ai lam hta ,si mat ai re
lam hpe ,buga masha langai kaw nna
chye lu ai.
Dai buga masha matut tsun ai hta, “
kalangta dai wa hpe ,tsi rung de lu woi
sa yang gaw n si na re wa, ya gaw a ten
lai nna, si mat ai hku re. Adawt hkrum ai
wa hpe kalang ta tsi rung de nwoi sa ai
wa mi, pya da ni gaw, madaw car adawt
ai shara hpe ,dat pone gayat, sumri
shadawn, jep sagawn nna,aten shana taw
nga ai majaw, n si ging ai sha si mat ai
re” nga nna mung chye lu ai.
Dai myen hpyen mawdaw car gaw, nau
shapyen nna ,tek jum n lu mat ai majaw,
ya na zawn shang adawt ai lam hta ,lam
makau na lagaw leng jawn nga ai
Jawngma lahkawng yan hpe mung,
shang arut mat wa ai rai nna, Jawngma
yan mung , loi li n ma lu mat ai hpe chye
lu ai. Mawdaw car gawt ai ni gaw ,n
htang de jawng ma ni hpe she matsa
ahkre ai majaw, jawngma hte, hpyen la
ni a lapran mang hkang byin wa hkyen
nga yang, mare salang ni shang hparan
shazim kau ya ai majaw, mang hkang n
byin ai sha ngut mat wa ai re ngu nna
Page 4
BBC myen shiga dap hta tsun nga ai.
Myitkyina mare hta, Myen hpyen
mawdaw car ni gaw, moi kaw nna kam
mara majoi shapyen gawt hkawm nga ai
zawn, mawtaw cycle ni mung lam tara ni
hpe n hkan ai sha ,kam ai hku gawt jawn
hkawm nga ai majaw, (accident) kadaw
kadan lam ni ,shani shagu ngu na daram
byin taw nga ai lam buga masha ni kawn
chye lu ai.
Hpung Woi Ni ,Mungyu Nawku
Wang Hpe ,Matut Makawp
Maga Na Matu Daw Dan Sai
Monday, September 15, 2008
KTG(USA)
Muse mare, Bum San buga, Mungyu
(105) miles kaw na ,nawku jawng wang
htawt sit na lam hte seng nna, nawku
hpung lit hkam ni hte, myen ginra asuya
magam gun ni, September 15 ya,
jahpawt 9:30 am- 10:30 am du hkra, Ya
Ya Ka rung kaw hkrum shaga ai lam
chye lu ai.
Lai wa sai, August 30 ya shani hta ,seng
ang ai ginra asuya mu gun ni kaw nna
,nawku jawng wang htawt sit na matu
,shana sadi jaw wa sai rai nna,
September 15 ya shani hpang jahtum,
Nawku jawng Wang hpe htawt na,
nhtawt na lam hpe, mahtai bai jaw na
matu matsun da ai majaw, ya na zawn
hkrum shaga ai lam re ai hpe mung ,chye
lu ai.
Ndai zuphpawng hta, nawku hpung lit
hkam marai 7 shang lawm ai rai nna, dai
hpung ni gaw, Ginwang, Sasana Makan
Dap, Lithkam Than Zaw Latt, Na Sa Ka
lit hkam Tin Aung Kyi, Ya Ya Ka
ningbaw Htay Win ni hpe lawu na lam 3
a majaw, nawku wang hpe n lu htawt sit
jaw ai lam laika hte tang shawn lai wa ai
zawn, seng ang ai ni mung hkap la let, n
tsa de matut nna, tang madun ya na matu
,myithkrum wa sai lam, buga masha
langai Kachin Today de tsun ai.
Hpung lithkam ni kaw nna, tang madun
ai lam ni hta, 1. Hkalup hpung ni a
makam masham hte, hkan sa ra ai tara
lak chyoi buk, laika man 50 hta, (Local
Autonomy) buga hpung ni a madu
uphkang lam nga ai ngu nna matsun da
ai majaw, Myen Mung Hka Lup Hpung
Ginjaw (MBC) a myit hkrum lawm ai
hte, anhte n lu htawt sit ai. 2. Seng ang ai
makan dap Salang kaba ni kaw nna, tara
shang htawt sit shangun ai laika ra ai. 3.
Kutkai Myen Hpyen Dap Up Du Kaba
Soe Yee nan,Sasana lamu ga re ngu
masat da ya ai hte maren, nawku jawng
gap na ahkang mung jaw lai wa sai
majaw ,n lu htawt sit ai, ngu ninghkap
madi madun da ai lam ni re hpe ,mung
chye lu ai.
Jinghpaw Wunpawng Hkaplup Hpung
Ginjaw (KBC) de mung laika hte nan
,garum hpyi lajin da ai rai tim ,hpa
garum madi shadaw ai lam n nga ai sha
n ga, myen hpyen wa tsun ai hku madat
na lam hte , bai jaw ai shara de a pyaw
sha htawt sit ya na matu shadut wa ai
majaw, buga hpung woi ni, KBC
Page 5
Ningbaw Ningla ni hpe grai myit n-gun
n lu nga ma ai ,ngu nna mung, buga
masha langai Kachin Today de tsun wa
ai.
Myen Miwa hpaga ginra ga jarit kaw
nga ai Mungyu (105) miles nawku jawng
wang manghkang gaw, n dai kaw sha
ngut mat na n re lam hte , asuya magam
gun uhpung langai htawt wa shagu, gum
hpraw lu na matu nawku jawng wang
hpe dut sha mayu ai ni hkrai pru wa
dingyang rai na re majaw, akyu hpyi let
sha matut ninghkap makawp maga na
matu daw dan da sai re ngu nna, buga
hpung masha langai tsun wa ai.
MBC Myithkrum Lawm Ai Bum
San Nawku Jawng Manghkang
Wednesday, September 03, 2008
KTG(USA)
Muse mare, Miwa hte Myen hpaga
ginwang jarit kaw nga ai, Bum San
buga,Mungyu (105) miles hkalup hpung
nawku jawng wang hpe, htawt sit kau na
matu, Sammung mungdaw, myen hpyen
asuya magam gun ni kaw nna, August 30
ya, 1:00 pm hta ,nawku hpung woi Sara
ni hpe ,Na Sa Ka rung hta ,shaga sadi
jaw matsun lai wa sai lam, buga nawku
hpung shiga lawk kawn, chye lu ai.
Dai zuphpawng hta, Bum San nawku
jawng wang hpe, Tar Moe Nye Militia
(Pyu Tu Sit) hpung ni hpe ,dut kau ngut
sai re majaw, shara htawt sit ya na lam
hte , nawku hpung a matu seng ang ai
kaw nna, bung lat gum hpraw Sen 170
hte , Pe 200 Sq nga ai ga shara bai jaw
na hte, dai lam hpe hkap la ai, n hkap la
ai ,ngu ai hpe, September 15 ya hkying 9
am hta, mahtai jaw ra na lam, Na Sa Ka,
Ningtau Matsun Du Than Win hte
,Ginwang Sasana Dap, lithkam Than
Zaw Latt kaw nna, tsun wa ai lam, buga
hpung masha langai kawn, chye lu ai.
“Wunpawng hkalup hpung wang hpe,
htawt sit kau ra na re, seng ang ai asuya
kaw nna htawt sit loi na matu garum
shingtau ya ai hte, nawku jawng bai gap
na matu ga shara jaw yang rai sai,
myithkrum ai” nga nna, Myen Mung
Hkaplup Hpung Ginjaw (MBC), Amu
Madu Rev. KD Tu Lum nan, telephone
hte tsun shaga myithkrum lawm ai lam
hpe, du sa ai ni yawng na chye lu na
matu dai zuphpawng hta ,speaker hte
ading tawk ,hpaw dan ai nga nna mung,
buga hpung masha langai, Kachin Today
de tsun ai.
Shi bai matut tsun ai hta, “anhte maga de
tsap nna, tengman ai lam hpe gwi gwi
tsun ra ai, Sara Kaba ni wa, myen hpyen
asuya hpe myi man tam, hkrup mara tsun
shaga wa ai gaw, grai yawn hpa rai nga
ai . Ya gaw, hka lup hpung ginjaw, Sara
Kaba ni matsun ai lam hpe ,anhte buga
Sara ni madat mara ra ai, ga n madat,
ninghkap tsun ai ni hpe, “Naing Ngan
Daw Pung Kan Mu” hte tara je yang ai
hkrum na re , she nga wa masai” nga nna
mung, Kachin Today de matut tsun wa
ai.
Ya na zawn, shara htawt sit shangun ai
lam 2005,2007 ning hkan e mung ,byin
lai wa sai rai tim, buga hpung woi Sara
ni ja ja ninghkap wa ai hte maigan shiga
Page 6
dap ni kaw nna, shapoi garu wa ai a
majaw,bai zim mat wa ai kaw nna, ya
kalang myi bai, manghkang byin wa ai
lam re hpe mung chye lu ai.
Lai wa sai 2005 ning ten hta, gum hpraw
hte, ga shara bai jaw na ngu nna, Hindu
hpara wang langai hpe htawt sit shangun
nna, hpa mung bai n jaw ai sha, sadi
ndung, kam mara dang sha lai wa sai hte,
Bum San nawku hpung a akyu hpyi bum
hpe mung, zing la kau nna, dai shara hta
myen hpara bai gap da ai re.
“Myen asuya gin jaw, hkring mang
langai ngai kaw nna, nawku jawng wang
htawt sit shangun ai tara shang laika lu
yang she htawt ya na, hpa sakse n nga ai,
n-gup hte matsun ai hte sha gaw, n lu
htawt ai, nawku jawng hpe maga na gaw
anhte a lit, shanhte kam ai hku galaw mu
ga” nga nna September 15 ya shani hta
,myen hpyen seng ang ai ni hpe mahtai
bai jaw na matu myit dawdan da sai nga
nna mung, buga hpung masha langai,
Kachin Today de tsun wa ai.
Myen hpyen ni, tara n lang, kam mara
dang sha ai lam hpe, hpang na amyu sha
ni ,ban hte ban chye lu na matu sakse
laika ni zingda ra ai hte maren, hpyen wa
hpe myi man tam, Karai Kasang a teng
man ai lam hta, gwi gwi n lu tsap ai
hpung woi Sara Kaba ni a labau mung,
prat dingsa malap kau n mai ai lam re,
ngu nna nawku hpung lithkam langai
shanhte a dawdan mahtai hte seng nna,
matut tsun wa ai.
Dai manghkang hte seng nna, Jinghpaw
Wunpawng Hkalup Ginjaw ( KBC) a
dawdan lam hpe, chye lu na matu, phone
hte matut mahkai yu tim, tara shang htai
na, KBC, Ningbaw, Japan mungdan de
pru hkawm nga ai lam hte, Amu Madu,
Sara Kaba mung rung kaw n nga ai nga
nna, KBC, rung na magam gun langai
Kachin Today de tsun ai.
25 ning hpring masat, Bum San Buga
hkaplup hpung, nawku jawng hpe 1995,
February 25 ya shani hta gaw gap hpang
nna, 2001 ning, March 25 ya shani hta
akyu hpyi ap nawng hpaw hpang wa ai
re hte, 1.49 eka nga ai hpung wang gaw,
prat manu hku nna, Sen 1,000 jan dan ai
rai nna, ya ten hta bat shagu hpung
masha, 300 hte 600 lapran nawku nga ai
re lam hpe mung chye lu ai.
Laika Ngau
Shanglawt (sh) Munghpawm
Masa ( Marip Lazaru )
Sunday, September 21, 2008
Shanglawt i ? (sh) jet ai
munghpawm masa [geninue
Federalism] i?
Ngai shanglawt lu mayu dik n ngai !
nga nna, Shinggyim masha yawng gaw,
“Human being possess innate desire to
be free” nga ai hte maren anhte kraw
kata kaw yawng , shanglawt lu mayu ai
ni hkrai rai ga ai.
Dip sha hkrum ai kaw nna, lawt mayu
ai, lawt lu hkra shakut mayu ai myit
marai gaw, masha hkum dek shagu kaw
rawng chyalu, nga chyalu rai ga ai.
Page 7
Raitimung, gara hku lawt hkra shakut na
ngu ai a ,hkrak htum masa hpe gaw, n-
dum shamyi rai nna, malap da chye ma
ai hpe mu lu ai.
Shaning (47) ning jan daram du hkra,
Wunpawng mungdan hte amyu sha ni
yawng shanglawt lu nan lu ra ai ngu
,myit masin hpe arang shatai nna, asak
du baw ap nawng shakut lai mat wa ai,
matut shakut nga ai anhte Wunpawng
amyu sha ni a rawt malan hkrum lam
gaw, anhte amyu sha ni “Shanglawt” hpe
gade daram ra sharawng ai ngu hpe,
sakse tai ya nga ai.
Raitim, kaja wa shanglawt mai lu ga ai
kun? ngu ai hpe gaw, anhte Wunpawng
amyu sha ni gade daram sung sung li li
myit yu sai kun! Shanglawt ahkaw
ahkang a matu hkyen lajang da ra ai lam
ni hpe gara madang du hkra shatup da
saga ai kun! ngu ai gaw, dai ni anhte
Wunpawng amyu sha ni a matu ga san
kaba langai rai nga ai ngu yang n shut na
re.
“Dum ninglen hka yawng ai” ngu ai ga
malai nga ai hte maren, myen mung
masa nbung laru hta ,aten shama n
yawng lawm mat hkra, tatut galaw ra ai
hpe galaw magang, hkyen lajang da ra ai
lam ni hpe, hkyen lajang da yang she “
le yu le mu, le sa le du” hkrup mara n
byin na re, ngu yaw shada let,
“Shanglawt (sh) Munghpawm Masa”
ngu ai mung masa hkrang lachyum
hpe , mu mada chye na ai daram tang
madun dat ga ai.
Shanglawt Masa:
Kaja wa nga yang, jet ai shawnglawt
ahkaw ahkang ngu ai, “true
independent”, lu ai gumlu gumlang
mungdan byin na matu masa lam a
hkyak ( 3 ) ra ai hpe mu lu ai.
Dai masa ni gaw,
1. Makau grupyin mungdan ni
hte ,Mungkan kaw nna hkap la
matsing masat hkrum ai lamu ga
(sh) shara [recognized
homeland].
2. Dai lamu ga (sh) shara a
masha jahpan n-gun [size of the
population].
3. Awmdawm ahkaw ahkang
[sovereignty], ra ai.
Dai hta sha n-ga, dai mungdan a asuya
[fledging government] hpe mungkan
mungdan ni hku nna, tara shang matsing
masat hkap la ra ai.
Anhte Wunpawng amyu sha ni kaw, No.
(1) ngu ai “recongized homeland” nga ai
ngu ga. Dai pyi gaw, moi British ni
masat ya ai anhte Wunpawng lamu ga
jarit hpe la na kun! Myen mung paliment
prat na ga jarit masat hpe shagrin na
kun!, shing n rai dai ni na Myen hpyen
asuya masat ya ai Wunpawng lamu ga
jarit hpe she ,hkap la na kun! ngu ai lam
ni law law naw nga ai hku re. Raitim,
anhte Wunpawng amyu sha ni kaw,
matsing masat hkrum ai lamu ga, nga lai
wa sai zawn, dai ni du hkra mung ,nga ai
hpe gaw gadai mung n mai ndang ai lam
re.
No.( 2) ngu na “size of polulation”
gaw, grai n-gun yawm ai hpe mu lu ai.
“Size of population” ngu ai hta ,dai
mungdan masha jahpan yawng
pawng yang ,60 percent jan ra ai nga
majaw, Wunpawng mungdan hta, 30-40
percent hpring n-hpring sha nga ai anhte
Wunpawng sha ni a matu, mungdan lu
na matu gaw, No. 2 kaw dau taw nga sai.
Hkrak tsun ga nga yang, anhte Myen
mung kata hta ,shanu nga ai Wunpawng
Page 8
masha jahpan gade nga ai ngu ai hpe
gaw, tak tsun ai hta lai nna, kadai mung
hkrak n chye ai hku re. Hpa majaw nga
yang, Myen mung yuptung jahpan hpe
atsuya ni kaw nna nan, hta lahkawn ka
matsing ai lam hpe ,hkrak n lu galaw ai
majaw re.
Masha jahpan n law nga ai anhte
Wunpawng amyu sha ni, hpang de
masha law htam wa na masa nga ai kun!
ngu ai hpe gaw mahtai tam pyi n ra na
re. Moi dinghku langai hta kahpu kanau
7, 8 daram n law htum nga ai anhte
amyu sha ni hta dai ni, Ma Gam, Ma
Naw daram hte sha ,myit dik ra nga ai
sha n ga, asak ( 40 ) daram hta she
dinghku shang na matu myit shajang nga
ai Wunpawng mahkawn shabrang ni law
wa nga ai hpe yu yang, anhte masha
jahpan law jat wa na masa gaw, aten
galu masing jahkrat galaw sa wa yang
pyi, mungkan hpaga laru a majaw
,awngdang lu na, n loi nga ai.
Rai yang, No. 2 hpe naw shalai da nna,
anhte a shanglawt awmdawm ahkaw
ahkang hpe gadai ni ra sharawng madi
shadaw ya na kun! ngu ai hpe bai yu ga.
Anhte makau grupyin Miwa hte Gala
mungdan ni hpe yu ai shaloi, Gala hte
Miwa mung gaw gara hku mung anhte
Wunpawng mungdan shanglawt lu na
matu, tatut garum shingtau la na n-re.
Hpa majaw nga yang, Miwa gaw Tibet
hte North West kaw nga ai Muslim ni a
shanglawt shakut shaja nga ai mahkang
kaba nga ai. Miwa gaw ya ten hta, sut
madu masa lam [capitalism] de sha myit
lawm hkawm sa wa sai majaw mung, shi
a ga jarit (border) hta ,majan byin ai lam
ni hpe tsep kawp bai n kam mu, n kam
garum sai. Lu su ai ngu ai gaw, kaja dik
htum ai masa lam re, ngu nna she
mungkan hpaga pinra de lahkam lung
nga ai, Miwa rai mat sai.

Dai hte maren ,Gala mungdan kaw

mung, North-East kaw nga ai amyu kaji
ni a shanglawt shakut shaja nga ai
mahkang ni nga ai majaw, Wunpawng
Mungdan hpe, munghpawng myen
mungdan kaw nna, ga garan shanglawt
lu shangun mayu na n-re.

Dai rai yang, shanglawt lu ra ai ngu nna,

tsun shaga, marawn jahtau nga ai gaw,
kaja wa ta tut mai byin ai lam re kun?
ngu ai hpe dai ni anhte bai myit yu ra
nga sai hku re.

Lahta de tang madun mat wa sai ahkyak

( 3 ) hte n hkum tsup yang ,shanglawt n
mai lu sai kun, ngu ai lam hpe mung
matut nna, ka lajang tang madun mat wa
na ga ai.
Marip Lazaru
(Laika ka Sara wa a ningmu sha rai nna,
Kachin Today Group (USA) a ningmu n
re ai lam chye sha ngun dat ai.)
Jinghpaw Mungdaw A Matu
Malap Kau Nmai Ai Lam Ni (
Gauri Panlawng)
Jinghpaw Mungdaw gaw,
Munghpawm Myen Mung kaw na State
ngu ai Mungdaw langai mi rai nga ai hpe
Mungkan ting chye shajang masai.
Mungkan a hkrang sumla ka ai ni pyi
gaw Myen Mung a lahta daw hpe
Kachin State ngu nna ka tawn da masai
re.
Dai Jinghpaw Mungdaw gaw, tinang a
Asuya hte tinang up hkang la lu nhtawm,
Mungdaw kata kaw nga pra ai Mung
masha ni a nga mu nga mai ai lam hte
rawt kaba kung hpan wa na lam magup
hpe galaw la, galaw ya na ahkaw ahkang
lu nga ai re. Arawng kaba la sai law.

Monday, September 15, 2008 Raitimung, Munghpawm kaw na

Mungdaw langai mi rai nga ai hte maren
dai Jinghpaw Mungdaw kaw na Asyua
ni gaw, Mung masha ni hte dai Mung a
Asuya ni a matu nsaoi n’sa hte bung ai.
(1) Hpyen hte Makawp Maga Dap, (2)
Hpaji Ningli, (3) Economy ngu ai Sut-su
Nga mai lam hte (4) Maigan Mung hte
matut mahkai ai lam ni hpe, galaw gun

Page 9
hpai na ahkaw ahkawng n lu nga malu
ai.
Ndai lam gaw, Shanglawt lu na
ningtawn e, Mungdan gram lajang ai
Lutdaw (Paliman) shing nrai, (Tain-pyu
Pyi-pyu Hlut-daw) ngu ai kaw nna galaw
hpajang dat ai Munghpawm Myen Mung
a Ningpawt Ninghpang laika
(Constitution) hta mahtang, Jinghpaw
Mungdaw ngu ai mi nga wa raitim, dai
lam ni hpw gaw Munghpawm hte she
seng na.. ngu ai hku ka tawn da kau
masai majaw rai nga mali ai.
Ndai lam hpe laika ka wa myit sumru
yu jang, No. (1) ngu na Hpyen hte
Makawp Maga Dap hte No.(4) ngu na
Maigan Mungdan matut mahkai ai Polisi
hpe gaw, Asuya ni galaw mai nga ai
ritim, No.(2) ngu na Hpaji lam hte,
No.(3) ngu na Economy ngu ai
Mungdaw a Sut-gan lam hpe gaw,
Mungdaw Asyua ni e galaw gunhpai
yang grau lachyum pru na ra ai n hten?
Ngu nna myit lu n ngai.
Ya, anhte a Mungdaw kaw wa du yu ai
shaloi gaw, lam magup hta loi mi pyi
kabu na lam n mu lu nga ai. Nlaw htum,
Mungdaw kaw na Mare kaba lahkawng
rai nga ai Myitkyina hte Manmaw lapran
kaw na lam ningmaw kaba hta ahkyak
htum rai nga ai Mali Hka mahkrai hpe
pyi n lu hkrai tawn ai gaw, Mungdaw a
matu myiman kaji shara rai nga ai
nhten?
Mungdaw kaw, Sutgan lu su rawt wa na
matu Mungdaw asuya ni mahtang hpa
nlu galaw ya nga ma ai majaw,
Mungmasha ni matsan nga ma ai.
Manmaw Myitkyina mare kaba hkan e,
hpa hpaga mung nbyin nga ai. Kumshu
sun hte Yi lama nnga yang gaw, hpa lu
Page 10
sha nna wa asak hkrung na rai kun? Ngu
nna mung myit htum kau yu nngai.
Anhte a Mungdaw kaw na nhprang sut
rai ni hte tsit hpun kawa, maisak ni hpe
gaw, Mungdaw hte nseng, Munghpawm
a sutgan ngu nna she bai masat ka tawn
masai rai nna Mungdaw hte gaw nseng
mat nga ai. Raitim, Mungdaw masha ni
gaw matsan she matsan, kashu kasha ni
hpe jawng shalu na gumhpraw pyi nlu.
Shat mugn hpa n’sha.
Dai lam ni hpe matut nna sawn shakup
mat wa ai shaloi, lai wa sai sha ning 10
ning tup, Mungdan hpe up hkang lai mat
wa sai U Nu hpe mara shagun mayu wa
nngai.
Hpa majaw nga yang,
(1) Mung masa hpung langai hte langai
hpe shada da grau nhtuk hkat hkra,
lagaw latsawn bang ya wu ai. Yaw shada
ai lam gaw, Jinghpaw Ningbaw ni shada
hka bra jang she n’gun nrawng nna
Jinghpaw Mungdaw a matu amu nlu
galaw na mara ai. Jinghpaw Ningbaw ni
hpe sai garan kau ya nna shada da gasat
hkat, ngai kaw sa dagum nawku, shaloi
ngai kam ai hku galaw na… ngu ai lam
langai—
(2) Jinghpaw Mungdaw Council hpe
kam ai mi hku di shatsang ai hte, Budget
(Mungdaw Asuya a jailang jahpan
charang madun nna, garum gumhpraw
hpyi shagu (Economy ngu ai stugan lam
hte seng nna hpa mung galaw lu ai
ahkang aya nnga ai hpe chye nga
nlen)nanhte Jinghpaw Mungdaw ni,
nanhte a jailang na gumhpraw hpe hpa
majaw law hkra nlu galaw myit ta? Ngu
nna ahkrim shatsang sat, re ai lam ni.
Kahpu kaba tai masu nna kanau ni hpe
kam ai hku shalau shatsang ai lam ni
galaw lai wa nu ai.
Gauri Panlawng
( 1959 ning, September 14 ya, Jinghpaw
Dai rai nna, daini anhte a Munghpawm Prat Shi laika na, Editor Gauri Panlawng a
Asuya hpung hpe woi awn ningbaw ya laika ngau hpe bai tang madun dat ai re. )
nga ai yawng a kahpu kaba nnan wa,
Bogyuk Ne Win gaw, Munghpawm sha
ni shada grau tsawra myit machi hku
hkau hkat wa lu hkra a matu, anhte a
Jinghpaw Mungdaw hpe mung, Laika Pinra
Munghpawm de rawt kaba maden
zinghka wa ai zawn woi rawt kaba la na Life In Burma Military Prisons (
re ai ngu nna kam let hpyi shana dat
Nang Zing La )
mayu nngai.
September 22, 2008
Du na ra ai Budget Paliman hta mung,
Mungdaw a jailang gumhpraw chyarang
nlaw nla, ndep nhkap rai wa yang,
shawng de na hta jan nhtawm jat jaw ang
kaw, lata n’ganawn ai sha jat jaw ya rit
ga law.

Bai nna, ya Amerikan Mungdan ni

garum jaw ai gumhpraw kaw nna, mung,
Jinghapw Mungdaw galu kaba jat wa na
matut garan gam jaw na ra ai ngu kam
ga ai law.

Bai nna, Mali Hka mahkrai hpe mung

Bogyuk wa a lak htak hta galaw na matu
lajang ya rit Mungdaw masha ni a
matsan mayan hkrum nga ai lam ni hpe
mung, sut su nga mai wa na amu galaw
lu hkra, hpajang ya rit. Jinghpaw
Mungdaw kaw hpaga dingga ning ngai
wa na matu lam hpaw ya rit.
Grau nna, Jinghpaw Mungdaw hpe
(Self Economy) ngu ai Mungdaw hte
Mung masha ni a sutgan lam hpe
Mungdaw Asuya ni nan galaw lu na
ahkang jaw ya rit… ngu nna grai myit
mada let hpyi dat ai lam ka dat nngai
law.
KTG(USA)
”Moi ,tara kasa manu hpe gumhpraw lap
25 hte sha, hkan tsun garum ya ai
majaw,"ASIK KA TSA ,NANG ZING
LA" ngu nna mying gumhkawng
shagrau sha-a hkrum lai wa sai,
Jinghpaw mung, tara kasa mungkan a,
hpu shawng hpu ba , langai rai nga ai,
Laika ka sara, Tara Kasa Kaba Nang
Zing La, ka lajang da ai shi a htawng
kata na mahkrum madup lam ni hpe, “

Page 11
Life in Burma Military Prisons” ngu ai Laika man 123 lawm ai, ndai laika buk
mying hte ,English hku ka da ai laika hpe, Dr. Josef Silverstein gaw, numhtet
buk re. ga ka ya ai hte, 2005 ning hta America
mungdan kaw dip nna, Z. Brang Seng, lit
Ndai laika buk hta, laika ka sara wa gaw, hkam dip shapraw ya ai re. Laika buk
ga baw 73 garan nna, shi a 1377 ya tup hpe,ISBN # 0-8059-9651-6 hte,
htawng kata na, mahkrum madup ni hpe www.rosedogbookstore.com hta, mari la
ka da ai rai nna, Myitkyina, Mandalay lu ai majaw, n hprai ai sha hti yu mai ai
hte Myin-gyan htawng ni hta ,shi hkrum lai ka buk langai mi re ngu nna matut
katut hkam sha lai wa sai lam ni hpe htet shana dat ai hku re.
,grai myit shang sha na hku ka da ai re
majaw, laika buk hti hpang ai hte rau
,lata kaw na pyi n kam jahkrat na daram
,laika hti shawa hpe ,lu gang sha ai laika
buk langai rai nga ai.
Marit Shingran ( Edin Shabrang
"Htawng kata na prat "ngu nna ,ga baw )
dat da tim, shi a mung masa shamu Monday, September 15, 2008
shamawt wa ai lam, KIO ni wan leng
lam kaw hkap nna ,shi hpe sa hkye la na
re,ngu myit mada lai wa sai lam ni , rawt
malan hpung ni hte matut mahkai ai amu
17 (1), a majaw prat tup, htawng hkrat
mat wa ai ,Wunpawng shabrang
lahkawng a lam ,zawn re ai ni lawm ai
hta n ga,, Wunpawng mung masa
shingwang kaw na ,ningbaw ningla ni a
lam hpe, n tsa lam hproi di ka da ai lam
ni mung, lawm ai majaw, mung masa
myit lawm ai ni hti nan ,hti ra ai laika
buk langai re, ngu nna kahtap shadut dat
mayu ga ai.

Tara Kasa Kaba Nang Zing La gaw,

2001 ning hta American mungdan hta
,wun doi mat wa sai re majaw,
Wunpawng amyu sha ni a matu ,tara
kasa ninghkring kaba langai sum mat wa
ai zawn, mungdan a lit hpe, lahpa galai
gun hpai na ramma ni a matu ,hpaji
magup sumhpa ka lajang da ya na ,laika
ka Sara Kaba langai hpe mung sum mat
wa ai mung rai nga ai.
KTG(USA)
Jinghpaw laika nau n kam hti ai
Wunpawng amyu sha ni hpe, n dai laika
buk hpe hti yu na matu alak mi shadut
mayu ai hku re. Hpa majaw ngu na san
yang, she hti yu ga ngu nna sha matut
lajin mayu ai.

Page 12
“Anhte Ji Wa ni majoi shingra bum na
yu hkrat wa ai ngu ai hpe kam na yak
nga ai rai yang ndai laika buk gaw
mahtai langai ngai jaw lu na re” ngu nna
laika ka Sara Edin Shabrang tsun ai
zawn, laika hti myit su wa hpe, moi ji wa
ni nga lai wa sai buga ginra, majoi
shingra bum de laika hti ai wa nan du
mat wa ai zawn, hkam sha lu hkra, Edin
Shabrang a laika ka ninghtawng ai lam
hpe mu chye lu na re. Jinghpaw laika
hpe hti manu hkra ka shaleng dan ai lam
mung n dai laika buk a lak lai ai lam
langai re ngu nna tsun mayu ai.

Laika man 122 lawm ai n dai laika buk

hpe 2007, July shata hta dip shapraw ai
lam hpe chye lu htim, Laika buk dip ai
shara, shabra ai buk, hte lit hkam
shapraw ai, laika buk matsun ni hpe gaw
dip matsing da ai hpe n mu lu ai hku re.

Jinghpaw laika hti shawa law htam wa

na ra a hkyak ai zawn, madang dep ai
laika buk hkrang hte maren dip shapraw
ra ai hpe mung n mai ma lap kau na re
ngu nna shadum mayu ai.

Page 13
1st Anniversary of Saffron Revolution ( San Francisco, Sept 26,08)

Page 14
Page 15
 Bum San Nawku Jawng Labau hte Sit Shangun Ai Lam

Page 16
 Mungyu(105) Miles Nawku Jawng Labau

Page 17
Page 18
 Htawtsit Shangun Ai Lam

Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
 Mai Ja Yang kaw na Jangmaw Hka Tawm hkan woi dwi hpe tsi tsi
lajang na matu karum alu bang ya ai ni a jahpan
Saturday, August 30, 2008

Mai Ja Yang kaw na Jangmaw Hka Tawm hkan woi dwi hpe tsi tsi lajang na matu
karum alu bang ya ai ni a jahpan

No. Date Name Address Amount in Amount in

Yuan Kyats
1. 30.l0.2007 Hkaw Lwi Project Rung 50.00
2. Lamung Roi Seng, Ying Nung 50.00
Htu Ra 30.00
3. Mary Tawm 100.00
4. M. La Awng Chiang Mai 100.00
5. 6.11.2007 Human Rights Wunkat jawng ma ni Mai Ja Yang 175.00 3000
6. 16.11.200 Mahtu Naw Mai Project rung 10000
7 Brang san the manang ni Immigration Rung 200.00
Lama La Rip & Lanau Roi Awng Lai Za 300.00
7. CDM zuphpawng kaw na 3000
8. 24.11.200 9 lang na Amyu Shayi hpung ginjaw Lai Za 257.50 200300
7 hkrum ra zuhpawng kaw na hta la lu ai
May,2008 Saranum Doi Mai 60.00
9. Salang Kaba La Doi Jan Mai Ja Yang 500.00
10. Dukaba Tawng La 500.00
11. 16.6.2008 Salang kaba Seng Li Dap Ba 3 200.00
12. Du Kaba La Pa 100.00
13. 17.6.2008 Salang kaba Sabaw Krang 500.00
14. Du Zau La 200.00
15. Slg Hting Nan 5000
16. Dukaba Gara Zau Li 100.00
17. Slg Kaba La kyawng 10000
18. Jan Dumhpau Hkawn Ling 200.00
19. Slg. Langjaw Tu 100.00
20. Jan Mary 50.00
21. Slg. Gunhtang La Lum 30.00
22. Dukaba Nuk Gan 100.00
23. Slg Kaba Zau Chyan 50.00
24. Jan Ja Brim 50.00
25. Health Unlimited-MJY staffs Mai Ja Yang 600.00
26. Slg Kaba Tu Awng hte manang ni 500.00
27. Women exchange kaw na manang ni 190.00
28. Slg Kaba Lasham Di & family 300.00
29. Slg Nhkum Naw Tawng 1,000.00
30. 18.6.2008 Jan Pri Htam Loi Je 20.00
31. 4.7.2008 Jan Seng Tawng Loi Je 30.00
32. Slg. Lasham Tu Mai Ja Yang 100.00

Page 24
33. Saranum Ja Nan 50.00
34. 30.6.08 Jan Lahtaw Htu San 100.00
35. Saranum Mahaw Lat Mang shi tsi rung 100.00 27,620
36. MJY Nawku Hpung masha ni Hkalup Hpung 697.20
37. 1.7.2008 Saranum May Li Awng Mai Ja Yang 100.00
KWAT
38. Life Vision Foundation 2,000.00
39. Sinpraw Ginwang Ginjaw Komitti 500.00
40. Ba 3, Mai Ja Yang 10,000.00

Yawng Lahkawn la lu ai 20289.70 258,920

Myen 258,920 kyats hpe miwa yuan 1554.00
galai
Yawng miwa yuan 21843.70

Jangmaw Hka Tawm hkan woi dwi hpe tsi tsi lajang na matu Maigan Mungdan du
Wunpawng Amyu Shani hte Mai Ja Yang Muk Lum Kata, Wunpawng Mungdan
Shang Lawt Amyu Shayi Hpung kaw nna lu la ai karum alu bang ya ai ni a jahpan

No. Date Mying Hkring dat Amount in USD Amount

in Yuan
1. Shd. Gawlu Mun Awng USA 50
2. Slg. Shadan Zau Awng Family 100
3. Slg. Lahi Hka Li Family 100
4. Slg. NHkum Zake Family 100
5. Shd. Lagwi Bawm Chang 100
6. Slg. Lagwi Bawm Ying Family 100
7. Slg. Hpunggan Naw Seng Family 100
8. Slg. Ba Awng 100
9. SFKBF 300

WPD USA kaw na karum Alu 1050 7057.76

No. Date Mying Hkring dat Amount Matsing

in Yuan
1. 30.10.07 Mai Ja Yang Mare kata kaw na hta
–18.6.08 la lu ai karum gumhpraw ni Mai Ja Yang 21843.70
2. 22.7.08 KNO-Japan Japan Mungdan 10938.78 JapanYan(171,500)
3. 31.7.08 WPD-USA kaw na hta ya ai USA 7057.76 USD 1,035.50
4. 31.7.08 Canada du WP sha ni Canada 6648.90 CAD 1,000
5. 8.8.08 New Zeland du WP sha ni New Zeland 2404.79 USD 351.10
6. 15.8.08 New Zeland du WP sha ni New Zeland 2813.69 USD 410.26
Lu la ai Karum gumhpraw yawng 51707.62
Jai lang mat wa sai jahpan yawng 20143.00 NHkum Hka Tawm
Naw ngam nga ai gumhpraw 31564.62 J.Hka Bu hpe tsi
lajang na matu

Page 25
 Adwi Jangma jan Nhkum Hka Tawm hpe tsi tsi lajang ai shata mi laman hta Jai lang
jahpan ni

July 1, 2008 shani kaw nna Mangshi tsirung kaba kaw sa tsi lajang ai hte , 2008 shani hta
angwi apyaw ahkam aja hte MJY de bai du wa lu sai re. shata mi hta kalang mi Mangshi
tsi rung de bai sa madun dun rai ra na re. Shi a pujat hpe test galaw ai shaloi Cancer ana
re ai lam hpe mung chye lu ai.

No. Date Description Unit Cost Total Remark

Unit Yuan
1. 1-31.7.08 Shata mi laman na wa/ sa maw daw 1868.00
shap manu
2. 6.7.08 Hka Bu a CT gayet ai hte ra mara 781.00
3. 6-7.7.08 mari 2 60 120.00
4. 13.7.08 Hotel jahpu Mang Shi 1 80 80.00
5. Hotel jahpu Mang Shi 4453.50
6. Lu sha hte ra mara mari ai 320.00
Jan Kaw Ling, Gam Ring, Hkawn
7. San phone card bang ya ai 12521.00
Tsi rung de jaw ai tsi manu, tsi tsi
jahpu yawng
Jai lang mat wa ai jahpan yawng
20143.00
Adwi Nhkum Hka Tawm hpe tsi rung kaw tsi tsi lajang nga ai laman hta tsaw ra myit
kaba hte tinang a aten ahkying ni hpe jaw let gawn lajang lawm ya nga ai lawu na myit su
ni hpe Sinpraw Ginwang Ginjaw Amyu Shayi Komitti a malai nachying wa chye ju dum
ga ai law.
1. Jan Saranum Kaw Ling
2. Saranum Hkawn San (Ba 3)
3. Shayi Roi Ji
4. Saranum Tong Yi Sing (HU)
5. Saranum Mahtaw Lat (Jinghpaw tsi rung,MJY)
6. Saranum May Li Awng
7. Shadang Ma Li (Mang shi)
8. Shadang Ma Gam (Mang shi)

Ja gumhpraw hte mung tinang a ahkying aten ni hpe ap nawng ai hte mung tsaw ra
shawang myit kaba hte chyawm karum madi shadaw ya nga ai ni yawng a n tsa Tsaw
Htum ai Karai Kasang kaw na grau htum ai shaman chye ju lu la mu ga ngu!

Kyu hpyi myit dum let,

Mary Tawm
Bawng Ring Lit Hkam
Sinpraw Ginwang Ginjaw Amyu Shayi Hpung
August 27, 2008.

Page 26
Kachin Blogs and Links
Kachin News www.kachinnews.com
Kachin Net www.kachinnet.com
Kachin Post www.kachinpost.com
K.N.O www.kachinland.org
A.K.S.Y.U www.aksyu.com
Malaysia Kachin Media:
http://kachin.media.googlepages.com/
Rvwang Christian:
http://users1.nofeehost.com/kagvbuxaq/
Rvwang People:
http://rvwangpeople.blogspot.com/

Tin’s Site: http://vbyetin.multiply.com/

South East Asia Kachin: Zoe Bible School :
http://seakachin.blogspot.com/
K.D.O. Malaysia:
http://zoemyanmar.blogspot.com/
http://groups.yahoo.com/group/kdomala
Rawangs Nets:
ysia/
http://www.therawangs.net/
World Kachin:
http://groups.google.com/group/world-
JLH(Japan):
kachin-org
http://www.h2.dion.ne.jp/~kachin/
Denmark Kachin:
TKBC(Japan): http://www.tkbc-
http://dkkachin.blogspot.com/
japan.net/
Wunjat: http://www.kachinwunjat.com/
K.B.C Malaysia:
KCF (Japan ): http://www.kcf-japan.org/
http://kbcmalaysia.blogspot.com/
Singapor Kachin:
http://kachinsp.blogspot.com/
TEAM MEMBERS OF KACHIN
Hugawng Kachin:
TODAY GROUP (USA)
http://hugawngkachin.blogspot.com/
New Life Of Kachin:
Advisory Group: Rev. Dr. Kha Lum,
http://006star.blogspot.com/
Slg. Singnan Ela, Slg. Shadan Zau
Jinghpaw Prat:
Awng, Srm. Tsinyu Deborah , Slg.
http://kachinblog.blogspot.com/
Nhkum Zake, Slg. Luksin Zaw Awng
Rvwang News:
http://rvwangnet.blogspot.com/
Editor Team:
Mail From Kachin:
Ba Awng ( 1-415-672-0770)
http://kachinmail.blogspot.com/
Lazaru ( 1- 415-990-4197)
Kachin Bible:
Pansi
http://www.myanmarbible.com/bible/Ka
chin/
Webmaster: Zau Htut, Zaw Aung
Putao Kachin:
http://putaomvshxl.blogspot.com/
 November 2008

Nebraska – Biggest Kachin Community in USA

Website: www.kachintodayusa.org

KIO Hpyen La Ni ,Kam Mara
Rim Hkrum Nga
October 25, 2008 -
KIA Du Kaba NI Manau Ka Nga
KTG(USA)
Jinghpaw mungdaw, Myitkyina mare
daju, Myen Hpyen Dap ( Sa.Ya.Hpa) ni
gaw, Nam Ti jumdwi jak rung kaw,
bungli ang ai Wunpawng Mungdan
Shanglawt Hpung (KIO) na hpyen ma
marai (3) hpe laiwa sai October 15 ya
shani hta ,rim mat wa ai lam, Myen
shiga dap ni kaw nna chye lu ai.
Rim hkrum ai KIO hpyen la ni gaw,
jumdwi jak rung a shim lam hpe lit la
nga ai ni rai nna, lak nak lang ai lam n
nga ai sha, jak rung mu gun ni zawn sha
nga nga ai ten, Myen hpyen dap
(Sa.Ya.Hpa) kaw nna, KIO a matu
hpyen lahkawn ya ai ngu nna, mara tam
ai hte, ya na zawn rim mat wa ai rai nna,
gara de woi mat wa ai ngu hpe gaw n
chye lu ai.
N’dai manghkang hte seng nna, KIO
seng ang ai ni kaw nna ,hpa shiga
shateng lu ai lam n nga ai raitim, laiwa
sai October 14 ya shani hta ,Slg. Brang
Awng hpe KIO a matu hpyen lahkawn
ya ai ngu nna, La.Ja.Yang myen hpyen
dap kaw nna ,rim zingri ai lam gaw teng
ai lam, KIO, shiga lawk kaw nna chye lu
ai.
1
2010 ning hta ,galaw na ra la ta poi hta,
rawt malan hpung ni a madi shadaw ai
lam lu la na matu, myen hpyen Du Kaba
Ye Myint, Myitkyina mare kaw, rawt
malan ningbaw ni hte hkrum shaga ai
lam, hpun lawk ni jahkrat jaw ai lam hte
,hpyen dap shada da hku hkau gaw din
gasup ai lam ni galaw nga ai zawn, maga
myi de gaw, ya na zawn mara tam nna,
rawt malan magam gun ni hpe kam ai
hku rim zingri, sat nat ai lam ni hpe
mung matut manoi galaw nga ma ai hku
Yang re.
Myen hpyen ni woi awn nga ai mung
masa lam yan hpe ,Wunpawng rawt
malan hpung ni hku nna, byin wa ai
masa hta ,hkan nna kaja htum ai hku
dawdan galaw sa wa na re ,ngu nna tsun
nga ma ai raitim, Wunpawng mung
shawa law malawng gaw, shani shagu na
kanbau bungli hta sha bawbang da ra ai
majaw, mung masa myit lawm ai lam
nau n nga mat wa sai ngu nna, buga
shiga lawk kaw nna chye lu ai.
Matut Manoi Kapaw Nga Ai
Yangon Mare Na Bawm
October 20, 2008 -
Yangon Mare Na Gat Dut Shingra (Photo.KTG(USA)
KTG(USA)
 2

re.
Yangon, Shwe Pyi Ta masha nga ai lawk
kata kaw, October 19 ya, shana de “Jinghpaw mung hta kapaw lai wa sai
hkying 5 jan daram hta ,bawm kapaw bawm ni, ya gaw Yangon mare ka ang
nna masha langai si mat ai lam myen de du wa sai hku rai nga ai, bawm
shiga dap ni kaw nna chye lu ai. manghkang a majaw ,anhte Wunpawng
amyu sha ni grai si nna, rim adup zing ri
Nta kata kaw kapaw ai bawm re majaw, hkrum ai masha mung grai nga lai wa
nta madu Tet U Win (35) ning mung , sai” nga nna Yangon na Wunpawng
kan kapaw si mat nna, ndai nta hta sha Salang kaba langai ,shi a ningmu hpe
laga bawm (3) hpe, seng ang ai ni tam Kachin Today de tsun wa ai.
zing la lu ai lam hpe mung chye lu ai.
Bawm kapaw si ai wa hte bawm madu
langai sha rai na re ngu nna seng ang ai
pyada ni maram ma ai lam hpe mung KIA Hpe Garum Ai Ngu Nna,
matut chye lu ai.
Mare Salang Adup Zingri
Lai wa sai shata kaw nna, Bawm matut Hkrum
October 20, 2008 -
manoi kapaw nga ai Yangon mare grup
yin hta, lai wa sai October 18, shana
hkying 8 daram hta mung ,Yankin lawk
gaw din pa kaw, bawm langai kapaw
nna, n kapaw shi ai bawm langai hpe
mung tam zing la kau lu ai lam hte dai
bawm kapaw ai a majaw masha hkala n
ba ai lam gaw n nga ai lam hpe mung
chye lu ai.

Bawm a majaw rai kun ?Gas di kapaw ai

a majaw rai kun ?atsawm n chye lu shi ai
Yangon-Tit Gyi maw daw car kapaw ai Wunpawng Manau Poi Hta Mu Lu Ai Myen Hpyen La Ni
a majaw mung, laiwa sai bat hta sha
masha (7) si ai manghkang byin ai sha n
KTG(USA)
ga, September 25 ya shani hta mung
,Yangon mare ka-ang na, Bandula
Jinnghpaw mung daw, Na Lung Mare na
nampan sun kaw , bawm kapaw nna
Mare Komiti Ningbaw Salang Ladai
,masha n kau myi hkala n ba byin lai wa
Brang Awng (40) ning hpe Laja Yang
sai re.
myen hpyen dap kaw nna, hpyen la ni lai
wa sai October 15 ya shani hta, rim adup
Ya na zawn, Yangon mare kaba kaw
zingri ma ai lam buga shiga lawk kaw
nan, bawm kapaw ai lam ni kade byin
nna chye lu ai.
nga ai rai tim, mara nga ai sak se kam
masha langai mi hpe mung n lu rim shi
Salang Brang Awng hpe rim adup zingri
ma ai .Rai timung, asuya gaw, bawm
ai ni gaw, Sar Maw Mare kaw dap daju
kapaw shagu, democracy hpung ni galaw
jung nna, ya aten hta ,Laiza mare shang
ai re ,ngu nna, mara shagun nga ai hku
wa ai makau kaw nga ai, Laja Yang

Myen Hpyen dap hpe lit la nga ai Hk.
L.Y 105 na, Dap Up Major Aung
Thaung Thaik hte rau, hpyen la lahkawn
re lam hpe mung chye lu ai.
Ya na zawn rim adup hkrum ai lam gaw,
Na Lung Mare hta wa hprawng hkawm
nga ai KIA magam gun langai hpe, shi a
dap na ni, October 14 ya shani hta ,sa
woi la kau ai lam hpe, Mare Komiti
ningbaw Slg. Ladai Brang Awng gaw
Hk.L.Y 105 Laja Yang Myen dap de
shiga n jaw ai majaw hte ,KIA hpyen
lahkawn ai lam hpe, garum ai ngu shadu
hkrum ai majaw re ngu nna, buga shiga
lawk kaw nna sagawn chye lu ai.
A tsawm sha san jep ai lam n nga ai sha ,
Myen hpyen la ni kam mara sanat hte
adit, lagaw hte htawng, hpyen gyep din
hte myi man kaw lung jawn kabye zingri
adup ai majaw, Slg. Ladai Brang Awng
gaw, wa lahkawng daw nna, myi man
ting bum mat ai sha n ga, la pai maga na
lagaw , magyi hte garep daw na masa
nga ai hte ya aten du hkra shat sha n mai,
rawt dung n mai grai machyi nga ai lam
hpe mung chye lu ai.
Woi adup zingri ai ningbaw Major Aung
Thaung Thaik gaw, October 16 ya shani
hta ,Na Lung Mare de zuhpawng sa
galaw let, Slg. Ladai Brang Awng a nta
de sa nna shan lahkawng hkrai yup gawk
hta minute 30 daram shaga hkat ai lam
nga ai ngu nna chye lu tim, hpa tsun
shaga hkat ai lam hpe gaw hkrak n chye
lu ai. Raitim, zingri ai lam hpe sa
ginhtim kau na matu sa shakut ai masa
sha rai na re, ngu nna mare masha ni
kaw nna matut chye lu ai.
KIA hte Myen hpyen dap gaw, 1994
ning kaw nna gap hkat jahkring da tim,
Myen hpyen dap gaw, KIA a hpyen
masa shamu shamawt ai lam hpe aten
3
tup grai maja let la yu nga ai zawn, KIA
mung hpyen la lahkawn ai lam hpe lam
amyu myu ladat shaw hpyen n gun
shagreng nga ding yang rai nga ai ngu
nna mung, buga salang ni kaw nna chye
lu ai.
Mung Masha Ni A Matu Lam
Shagu Hta Tsang Ya Rit ( Gauri
Panlawng )
Tuesday, October 07, 2008 -
(1959 ning Jinghpraw prat shi laika
editor, Gauri Panlawng a laika ngau re.
Laiwa sai 50 ning hkan na anhte
Wunpawng myitsu ni mu mada, myit
tsan wa ai lam ni gaw daini na prat hta
gade daram lu shading, sha rai la lu sai
kun? ngu ai hpe shing daw, myit tsawn
lu na matu "Shi Laika Tsun Ai Labau"
hpe bai lata tawn madung dat ai re.)
Myitkyina mare hta, myut su salang
langai mi tai nna prat jajnat nga wa
yang, maning hkan kaw nna gaw, shi
nmu –nchye yu ai masha hkrai hkrai law
htam jat wa nga ai, nga nna dai myi su
wa tsun dan mi ai.
Ga shadawn, Sagaing de nna Co-
operative hte seng ai Inspector
(Wundawk) langai mi, Myitkyina de du
lung wa nna, dai shi hte seng ai
Myitkyina Rung kaw, amu galaw na
shara man nga ai hpe mu jang,
Myitkyina Mare kaw nan mung, amu
 4

galaw lu ai masha she dabak jawng nga
tim, Myitkyina kaw, masaha saw shaga
la ai lam loi mi muk n galaw ai sha,
kalang lata Mandalay, Sagaing hkan na
shi a lawu lahta kahpu kanau ni hpe htet
la nhtawn amu tang ya chye nga ai da.
Kaga Department ngu ai Asuya Dap
shagu, dai hku hkrai rai nga ma ai da.
Amu langai mi hpe lawu ga de nna wa
du galaw gunhpai na matut lung wa ai
wa kaw, madu jang kasha ni, makyin
jinghku ni, hkan chyu sha lawm ai ni,
daw wa saw tsa hkan ganawt nang lawm
lung wa chye nga ma ai da.
Dai majaw, Myitkyina mare kaw, lawu
ga de na Myen zaw nam hkrai hpring
chyat wa nga ai da.
Ndai zawn hpring bang wa ai majaw
akyu yawm ai lam gaw,
(a) Moi nna nga nga ni, amu nlu mat wa
ai.
(1) Lawu ga de na masha n’woi ganawn
lung wa ai sha, anhte kaw na masha hpe
galaw gunhpai shangun na matu Asuya
ni hpajang ya marit.
(2) Anhte kaw nga nga ai ni nlu galaw,
nchye galaw yang chyu sha she ,lawu ga
de na ni hpe galaw gunghpai shangun
mu.
(3) Dai pyi gaw, aten ladaw tawn da ya
marit. Laning mi shing nrai Manga ning,
shing nrai 7 ning galaw na hku nna,
nhtoi shaning masat tawn nhtawm she
galaw shangun ya marit.
(4) Dai zawn rai glaw shangun tawn ai
wa gaw, shi a npu de amu gunhpai na
masha ni hpe, lawu ga de na shi ra ai ni
hpe n shaga tang tawn lu na matu mung
masa tawn da ya marit.
Anhte a Mungdaw kaw nga pra ai ni,
lawu Mung ga de amu sa tam galaw lu
na matut grai yak la nga ai.

(b) Malu-masha hte, nlang nmai ai

Raitim, ya na hku rai yawng gaw, anhte
a Mung kaw pyi anhte hpa amu lu na
arung arai ni manu rawt ai.
lam nhku sai. Lawu ga de na masha ni
(c) Nhkru nkaja ai lagut damya ni law hkrai hkrai wa du up gamyet sha kau ya
na rai yang loi mi pyi ntara na re ai lam,
law lawm lung wa ai mjaw, Razawut
seng ai Asuya Du Mgam ni sawn ya yu
amu jat wa nna, moi shawng de ngiw
na matu shadut dat ai rai.
pyaw sim sa ai anhte Mundan a Mare
Daju kaw, hkrit tsang nchyi n-mu byin
Gauri Panlawng
wa na hpe tsan ra ai. (Lai wa sai shata
hta sha, lawu ga de nna lung wa ai Myen
ni, shada da galun hkat si ai amu langai
mi byin wa sai re.)
Masha kaja ni sim sa ngwi pyaw let
jawm nga pra nga yang, dai zawn re ai
masha ni yan lung wa nna kaput ga-up
kau na hpe tsan ra nga ai.

Dai majaw, anhte Mung kaw, Asuya

Project ngu ai Amu Bungli ning nan hpe
galaw wa shagu,
 5

Hkaw Tsun Poi Kaba, KNO-UK shayi sha ni dut sha hkrum nga ai lam ni
Galaw Na Hkyen hpe, maigan masha ni grau grau chye lu
October 30, 2008 - hkra, tsun sang lang dan na sha n ga,
sumla ni hpe mung madun mat wa na re
ai lam chye lu ai.

Wunpawng Rawt Malan Hpung ni hte,

Myen hpyen atsuya, 1994 ning kaw nna,
gap hkat jahkring da ai rai tim,
Wunpawng amyu sha ni a matu hpa
akyu n nga ai sha n ga, grau nna
shinggyim ahkaw ahkang hkrat sum mat
wa nga ai lam hte, dai lam ni hpe
mungkan kaw nna grau chye wa nna,
Wunpawng amyu sha ni a mayak mang
hkang hpe, garum shingtau wa lu hkra
,myit mada nna ,n’dai poi kaba hpe
galaw ai re lam ,n’dau saw shaga laika
kaw nna chye lu ai.

Hkaw Tsun Poi Saw Shaga N'dau Laika N’dai poi lamang hpe, November 13 ya
shani, 7pm-9pm du hkra, Lecture
KTG(USA) Theatre, New Hunt’s House, Guy’s
Campus, King’s College, Londan kaw
Jinghpaw Wunpawng Amyu Sha Hpung galaw sa wa na rai nna, Wunpawng malu
(KNO-UK) woi awn nna, “ Crisis masha ni hpe mung poi ngut ai hpang,
Behind The Veil” ngu ai ga baw hte alu a matu, dut jaw na re ai lam chye lu
,hkaw tsun poi kaba langai hpe, ai.
November 13 ya shani hta ,England
munngdan kaw galaw hkyen nga ai lam, Poi lamang hte seng n na ,chye mayu ai
KNO-UK a n’dau shabra laika kaw nna lam ni hpe, Gun Tawng ( 07595763340),
chye lu ai. hte Kai Htang (07960082722) hpe matut
mahkai san mai ai lam KNO-UK a saw
shaga n’dau laika hta lawm nga ai.
Madung hkaw tsun na ni gaw, Mr.
Benedict Rogers ( Christian Solidarity
Worldwide) hte Ms. Kai Htang ( KNO-
UK) ni rai nna, matut mahkai yak hkak
ai a majaw ,mungkan n chye ai sha ,byin
taw nga ai Jinghpaw mungdaw kata na,
myen hpyen atsuya a roi rip ai lam, tara
n lang lamu ga zing la ai lam, atit anang
bungli sha ngun ai lam, nawku hpung ni
hpe pat shingdang ai lam ni sha n ga,
lani hte lani grau sawng wa nga ai
HIV/AIDS mabyin hte, Wunpawng

Robert Greene A "The 48 Laws of Power" Laika Buk
Makawp
“ Daru Magam Tara 48 ” Laika
Buk A Matu Garum Hpyi Lajin Ai
Lam
Kachin Today Group (USA) a laika buk
dip shapraw masing hte maren ,book
series (4) hku nna, Robert Greene a “The
48 Laws of Power” ngu ai laika buk hpe
,Jinghpaw laika hku ga gale nna “Daru
Magam Tara 48” ngu ai gabaw hte dip
shabra sa wa na hkyen lajang nga ai hku
re.
Laika man (500) jan nga ai n’dai laika
buk hpe 2009, hta ,bu ga kaw shanu nga
ai Wunpawng amyu sha ,laika hti shawa
ni a lata de du hkra, shabra sa wa na
myit mada da ai hte “Daru Magam”
hkrat sum nga ai amyu sha ni “Karai wa
Jaw Da Ai Daru Magam” hpe ,bai lu la
hkra ,shakut sa wa ai lam hta ,akyu
jashawn lu na re ,ngu nna grai myit
mada let, dip shapraw dat ai re.
6
Jinghpaw laika gaw ,Wunpawng amyu
sha ni yawng a “Asak Sai Lam Kaba”
nan rai nga ai majaw, amyu sha rawt jat
kalu kaba ngang grin wa lu na matu yaw
shada let, n chye n kaw, n tai, n mai rai
tim, galaw na “Labau Lit” nga ai ngu
nna hkam la ai hte , galaw sa wa ai
magam hta ,tsaw ra ai myitsu ni yawng
garum shingtau, shang lawm madi
shadaw hpaji jaw la marit ngu nna mung
“Na Chying” wa hpyi lajin dat mayu
ai.
N’dai laika buk dip shapraw ai hta jai
lang na matu , ra kadawn nga ai ja gum
hpraw ni hpe mung , kabu gara hkap la
nga ga ai rai nna, US $ 100 hte lahta de,
garum jaw bang ya ai ni a mying jahpan
hpe mung , laika buk hta ,chyeju dum
masat hku nna , ka matsing bang da na
hkyen nga ai hku re.
Hkungga La Ra Let,
Kachin Today Group
(USA)
Matut Mahkai Hkring Dat:
Lazaru- 01-415-990-4197
Ba Awng-01-415-672-0770
Email: wpd@kachintodayusa.org
 7

Sara Kaba Rev. Hpaula Htun La

( 30.Oct,2008)
 8

Sara Kaba Rev. Hpaula Htun La A

Moimang Hkum Tsawp Akyu Hpyi Lup
Makoi Ai Sumla Ni Hpe Salang Aung
Dee Shagun Chyeju Jaw Ai Re
9
10
11
Kachin Blogs and Links
Kachin News www.kachinnews.com
Kachin Net www.kachinnet.com
Kachin Post www.kachinpost.com
K.N.O www.kachinland.org
A.K.S.Y.U www.aksyu.com
Malaysia Kachin Media:
http://kachin.media.googlepages.com/
Rvwang Christian:
http://users1.nofeehost.com/kagvbuxaq/
Rvwang People:
http://rvwangpeople.blogspot.com/

Tin’s Site: http://vbyetin.multiply.com/

South East Asia Kachin: Zoe Bible School :
http://seakachin.blogspot.com/
K.D.O. Malaysia:
http://zoemyanmar.blogspot.com/
http://groups.yahoo.com/group/kdomala
Rawangs Nets:
ysia/
http://www.therawangs.net/
World Kachin:
http://groups.google.com/group/world-
JLH(Japan):
kachin-org
http://www.h2.dion.ne.jp/~kachin/
Denmark Kachin:
TKBC(Japan): http://www.tkbc-
http://dkkachin.blogspot.com/
japan.net/
Wunjat: http://www.kachinwunjat.com/
K.B.C Malaysia:
KCF (Japan ): http://www.kcf-japan.org/
http://kbcmalaysia.blogspot.com/
Singapor Kachin:
http://kachinsp.blogspot.com/
TEAM MEMBERS OF KACHIN
Hugawng Kachin:
TODAY GROUP (USA)
http://hugawngkachin.blogspot.com/
New Life Of Kachin:
Advisory Group: Rev. Dr. Kha Lum,
http://006star.blogspot.com/
Slg. Singnan Ela, Slg. Shadan Zau
Jinghpaw Prat:
Awng, Srm. Tsinyu Deborah , Slg.
http://kachinblog.blogspot.com/
Nhkum Zake, Slg. Luksin Zaw Awng
Rvwang News:
http://rvwangnet.blogspot.com/
Editor Team:
Mail From Kachin:
Ba Awng ( 1-415-672-0770)
http://kachinmail.blogspot.com/
Lazaru ( 1- 415-990-4197)
Kachin Bible:
Pansi
http://www.myanmarbible.com/bible/Ka
chin/
Webmaster: Zau Htut, Zaw Aung
Putao Kachin:
http://putaomvshxl.blogspot.com/
 December 2008

Website: www.kachintodayusa.org

Shawng Ningnan Lak Nak
Galaw Shapraw Ai ,UWSA
Rawt Malan Hpung
December 19, 2008 -
United Wa State Army (UWSA) Dawng Hkawng
KTG(USA)
Amyu sha ,rawt malan hpung ni hta
,hpyen n gun law htum rai nga ai, United
Wa State Army (UWSA), Wa hpyen
hpung gaw, Sepetember 2006 ning kaw
nna, AK.47 lak nak hpe galaw shapraw
nga sai lam, ‘Jane’s Information Group’,
a December 12 ya shani na shiga hta
lawm nga ai.
UWSA galaw shapraw ai AK.47 lak nak
gaw, Miwa hpaji ladat hte galaw da ai
rai tim, Russa hte Miwa galaw ai AK.47
hte hkrang yawng gaw n bung nga ai .
Dai lak nak ni hpe , lai wa sai shaning
kaw n na,galaw shapraw hpang wa let
,rawt malan hpung nkau myi hpang de
mung, dut shabra jaw nga ai lam, ga jarit
shiga ni hpe lahkap nna chye lu ai.
UWSA gaw, 1997-98 ning hkan nna lak
nak galaw chyam hpang wa ai rai nna,
2001,2002 ning hkan kaw nna
gaw,madang grau dep wa ai AK.47 hpe
lu galaw shapraw wa ai hte, myen mung
na, shawng ningnan lak nak galaw
shapraw lu ai amyu sha rawt malan
hpung langai re, hpe mung chye lu ai.
Page 1
Ka ni dut shabra ai a majaw mungkan
hta ,mying kaba nga ai hta n ga, hpyen la
20,000 jan nga ai UWSA gaw, Sam,
KoKang, Mungla, Jinghpaw ni hpe lak
nak dut ya ai hkan na mung ,shang gum
hpraw law law lu nga ai ngu nna ,
mungkan hpyen masa chyam maram ai
lam hta, mying kaba ai, Jane’s Terrorism
& Security a shiga hta ka da nga ai.
1990 hkan kaw nna Myen hpyen hte,
simsa lam la da ai Wa (UWSA) gaw,
2010 ning hta Myen hpyen atsuya galaw
na ra lata poi hta ,lak nak jahkrat ra jang
gaw, shang lawm na n re ngu nna, seng
ang ai Myen hpyen ni hpe mahtai jaw da
chya lu hpung langai mung rai nga ai.
Myen mung na Simsa lam la da ai Rawt
Malan Hpung ni yawng gaw, hpyen la
mahkawn ai hte lak nak shagran ai lam
ni hpe matut galaw nga dingyan re
majaw, amyu sha manghkan hpe mung
masa ladat hku mahtai n lu tam yang
gaw, grau tsawng ai dinghku majan bai
byin wa na sha re ngu nna, mung masa
ninghkring ni tsun maram nga ma ai.
Wunpawng Lamu Ga Madu Ni
Gawt Shapraw Hkrum Nga Sai
December 16, 2008 –
Jinghpaw Mungdaw Nhtoi Manau Poi Ten Hta Wunpawng
Amyu Sha Ni Pyaw Chai Ai Hpai Da Sha Ra Re (Sumla:
Mandala )

KTG(USA)
Jinghpaw mungdaw, Washawng hte
,Namwa mare makau na Miwa law ban
ni madu ai KaNoi ( Rubber ) sun ni hpe,
dai bu ga na mare masha ni, laiwa sai
December 7 ya shani hta , jahten kau ya
ai lam, DVB myen shiga kaw nna chye
lu ai.
Ya na zawn byin wa ai lam gaw, Miwa
mung na Miwa law ban ni gaw, buga na
myen hpyen du kaba ni hpe gum hpraw
jaw pawng nna, buga masha ni prat janat
madu nna,galaw sha nga ai nam si sun ni
hpe , atit anang zing la nna, Ka Noi
(rubber) sun kaba ni galaw nga ai lam
hpe buga masha ni ,ndang hkam sharang
wa ai re majaw, Miwa law ban Li Si a
Eka 200 jan daram kaba ai KaNoi sun
hte, jak arung arai ni hpe ,jahten kau ai
re lam chye lu ai.
Jinghpaw mung hta sha n ga, Myen
mung ting na lamu ga ni hpe ,madu lu na
matu Miwa ni gaw, masing kaba jahkrat
nna nan ,galaw nga ai re lam, 1995 ning
na, Myen-Miwa ga jarit masa
munghtawn laika hta nan ,lawm nga ai
ngu nna, hpyen masa ninghkring U
Aung Kyaw Zaw tsun nga ai.
Miwa mung de dut na matu yaw shada
nna, Miwa lawban ni Jinghpaw mung
hta ,Ka Noi (rubber ) hte ,Sha Maw hpun
ni hpe ,agying agang hkai na matu
masing kaba jahkrat da ai re majaw,
buga Wunpawng amyu sha ni a lamu ga
ni hpe, ladat amyu amyu hte zing madu
nga ma ai re lam, ga jarit shi ga lawk
kaw nna chye lu ai.
Myen hpyen Du Kaba ni hpe gumhpraw
Sen kaba lam mayun kumhpa jaw nna,
buga masha ni a lamu ga hpe kam mara
Page 2
zing la nga ai Miwa hpaga la ni gaw,
kaja ai Ja maw, Hpun lawk, Luseng maw
ni galaw lu na matu, Wunpawng Rawt
Malan Du Kaba nkau mi hpe ,hkik hkam
ai dum nta ni gap ya ai zawn, Sen hkying
lam kumhpa jaw ai lam ni nga ai re
majaw, mung shawa ni shawk ai lam hpe
,kadai ahkyak la ya ai lam n nga ai
majaw, ya na zawn, amyu sha shada da
nju ndawng ai lam ni byin wa nga ai re,
lam hpe mung, buga masha ni tsun nga
ai.
“Jinghpaw ni Myen hte pawng nga ai
majaw hte ,Socialist masa a majaw sha,
Jinghpaw mungdaw ngu nna grin nga ai
re, shing n rai yang gaw, moi kaw nna,
Miwa lata de du ai na sai, 1953 ning
daram du hkra ,Jinghpaw mung gaw
,Miwa mungdan a lamu ga re, ngu nna
tsun ai lam ni nga lai wa sai, Myen mung
ting ,Miwa arung arai hte asak matut nga
ai dai ni na ten gaw, Miwa up ai n pu
kaw sha rai nga ai le ” nga nna M.S.L
Salang langai shi a ningmu hpe Kachin
Today de tsun ai.
Myen hkawhkam nga lai wa sai,
Mandalay mare hta Miwa ni lani hte lani
law htam wa ai hpe Myen amyu sha ni
grai n ra sharawn ai lam tsun ninghkap
nga tim, Jinghpaw mung na Wunpawng
amyu sha ni gaw, Miwa amyu sha ni hpe
htingbu kaja hku masat nna grai shara
jaw hkum ga laiwa sai kaw nna, ya na
zawn nga sha ra shamat gawt shapraw
hkrum ai madan de du wa nga ai re.

Nhpu Mawng Ai Yangon Mare
,Byin Wa Nga Ai Da
December 04, 2008 –
Nbung San Seng Madan Hpe Jep Nga Yang (
Sumla.Weekly Eleven)
KTG(USA)
Yangon mare grupyin hta ,nbung maza
ai lam grau grau madang tsaw wa nga ai
majaw, masha a nsa lam hpe ana byin
shangun ai madang de du hkra, sawng
wa nga ai lam, Weekly Eleven shiga kaw
nna chye lu ai.
Ya na zawn byin wa ai lam gaw, Nargis
nbung laru kaba a majaw Yangon mare
na hpun yawng ngu na daram kadawng
daw mat ma ai majaw hte ,mawdaw lam
ni hpe byeng lajang ai lam n nga ai
majaw, madung byin wa ai re lam,
makau grupyin tsawm htap hkang zing
hpung ni tsun nga ai.
“Nbung kaw nhpu zai bru ni grai lawm
ai hpe ,jep yu ai shaloi mu lu ai, hpun ni
bai hkai ra ai zawn, mawdaw lam ni hpe
mung lawan ai hku byeng ra ai, dai n rai
yang ,hkam kaja lam a matu ,hkra wa na
lam tsang ra wa na re” nga nna makau
grupyin tsawm htap hkang zing lam hpe
shamu shamawt galaw nga ai NGO
Page 3
magam gun langai tsun nga ai.
Myen mung mare daju hpe Yangon kaw
nna ,Nay Pyi Daw de htawt sit mat wa ai
kaw nna, hpyen atsuya gaw, Yangon na
mawdaw lam ni hpe ,byeng lajang ai lam
n nga mat ai sha n ga, atsuya rung, lamu
ga ni hpe mung Miwa hpaga lawban ni
hpe, langai hpang langai dut sha nga ai
hku re.
Nhpu zai bru ni mawng ai a majaw, dum
nta ni hta nhpu kap nna jahkring sha
dingsa mat ai hte ,hten lawan ai a majaw,
Yangon dum nta dut mari bungli nbyin
zim taw nga ai zawn, nta manu ni mung
hkrat nga ai lam chye lu ai.
“Sen 1,000 jan hte dut ai nta ni hpe, ya
ten hta ,Sen 900 daram hte mai mari ai
majaw, gumhpraw lu ai Wunpawng
amyu sha ni grai mari nga ai, nbung san,
n-san gaw n chye ai, raitim, buga na
nbung hta grau san seng ai majaw she,
Yangon buga de htawt sit shanu nga ai
Wunpawng amyu ni grau grau law wa
nga ai le, ” nga nna Yangon na
Wunpawng hpaga la langai, Kachin
Today de tsun wa ai.
Miwa Ni Ga Jarit Hta ,Bunghku
Gaw Gap Hpang Wa
Tuesday, December 02, 2008 -
Laiza Muklum Na Sinpraw Majoi Manau Wang (
Photo.Kachin Net Na La Ai)
 Page 4

KTG(USA) Miwa hte ga jarit matut nga ai Jinghpaw

mung mayan hta ya na zawn, KIO up
Jinghpaw –Miwa ga jarit , Laiza hkang ai Laiza muklum makau kaw she,
muklum makau, Miwa hkran maga de, n hpan kum hpang wa ai gaw, 2010 ning
laiwa sai shata myi jan kaw nna, ga jarit ra lata poi n du shi yang lak nak ap na
hku, nhpan bunghku kaba hpe ,gaw matu myen hpyen a ra sharawng nga ai
hpang wa ai lam Laiza shiga lawk kaw lam hpe myit hkrum lawm na matu,
nna chye lu ai. gumwoi hku nna, Miwa ni, Shanglawt
Asuya hpe shakyin ai lam re ,ngu nna
Ya na zawn, Miwa ni ga jarit nhpan gap mung, buga masha ni maram nga ma ai
hpang wa ai lam gaw, lak nak hte ka ni re.
hpaga ni hpe hkum pat lu na matu sha n
ga,tara n shang hpaga ga ai lam ni hte
masha shang wa , pru wa lam ni hpe,
jum tek lu na matu re ai lam, Miwa lit Laika Ngau
nga ai Salang ni tsun ai, nga nna Laiza
buga masha langai Kachin Today de tsun Hkoi Sha Nna Hka Kap ( Rev.
ai.
Dr. Kha Lum )
December 16, 2008 -
Miwa ni a yaw shada ai lam hpe, hkrak n
chye lu tim, prat tup n galaw ai bungli
hpe ya she galaw hpang wa ai gaw, 2010
ning hta galaw na Myen hpyen woi awn
ai ra lata poi hta ,mang hkang byin wa
yang, Miwa mung de a loi sha n mai
shang na matu galaw ai lam mung mai
byin ai majaw, ndai wut shakum gaw, n
da de pe 15 jan ram tsaw na re ngu nna,
dai buga masha wa shi a ningmu hpe
matut tsun wa ai.

Ya ten hta, ga htu jak kaba hte, masha n

gun lang nna, nhpan bunghku a matu ga
htu nga ai gaw, mine mi jan daram ngut
nga sai lam hte, matut nna mung galaw
nga ai lam buga shiga lawk kaw nna
chye lu ai.

Lai wa sai ten, Mung San Yang mare,

Mung Lai hka makau hta ,KIO kaw nna,
hka kaba ai hpe pat shingdang na matu n
hpan gap ai lam nga lai wa sai raitim,
hka makau pe 50 lapran n hpan n mai
gap ai ngu nna Miwa ni tsun ninghkap ai
majaw, jahkring kau ai re.
Kalang mi na hpung sara langai mi
gaw lungseng hpaga ga ai kanau kaw sa
chyai yang kanau gumhpraw hka sen
kaba kap ai hpe chye lu ai. Dai majaw
kahpu hpung sara wa gaw kanau
hpe,"Agaah, dai daram ram hkoi sha da

ai gaw kaning di dang wa na ngu nni?"
ngu san ai. Kanau gaw kahpu hpe,"Hpu
e, ndai prat hka kap ai gaw ngai sha n re
ai gaw e, Asuya pyi hka kap ai," ngu
htan ai da. Kahpu gaw hpa n chye ngu
mat sai da.
Ya na prat hta gumhpraw hka n kap ai
masha n nga ai daram rai nga ai. Prat tup
galoi mung n hkoi sha ra hkra re ai
masha mung n nga ai. Nkau mi gaw hkoi
la nna bai n chye wa ma ai. "Hka wa na
gaw n gwi ai, hkoi la jat na ngu yang
chyawm gaw naw gwi ai," ngu tsun ai
ni mung sawng sawng rai nga ai.
Gumhpraw hka n kap yang la n du ai
zawn myit nawn ai ni mung nga ma ai.
Rai tim, Karai Kasang gaw shada da hka
n kap na hpe ra sharawng nga ai. "Shada
da tsaw ra ai myit hta kaga, kadai hpe
mung hpa hka hkum kap mu; masha
kaga hpe tsawra ai wa gaw jep ai tara
hpe shatup ngut nu ai,"(Roma 13:8).
Hka kap ai ngu ai gaw grai madat n
pyaw ai rai nga ai. Gumhpraw garai n
hkoi ya hkat yang gat rau sa ai hpawmi
yan, gumhpraw hkoi ya hkat ai hpang
hku hkau kanawn mazum lam tsan gang
mat chye nga ai.
Gumhpraw hkoi la ai wa gaw malap
mali rai tim hkoi ya ai wa gaw shani
shagu n malap nga ai. Gumhpraw hkoi
ya ai wa gaw shi a gumhpraw tsep kawp
bai n lu la dingsa, myit n pyaw nga ai.
Gumhpraw hkoi la ai jan mung hka kap
ai shani kaw na gaw, manang jan a nta
makau hku lai wa tim jawng htawng
nna myiman magap let lai mat wa sai.
Page 5
Hka kap ai gaw kaja wa nan grai
“Hka” nga ai. Hka kap ai hpe maru
(LhaoVo) ga hku chyin deq: ra" ngu
tsun ma ai. Grai hkri ai, ahkri ahkup nga
ai ngu mayu ai rai nga ai. Myen ga hku
"Ya hte gumhpraw n lu nna hkoi sha nga
ra ai," ngu yang hkuq' talaw" paik"san:
mashiq' loq' chi" tsa" ne: yaq' de: nga
ma ai. Dai gaw grai n hkrak ai ga rai
nga ai.
Hkoi sha nna hka kap ai wa gaw
myiman sum arawng hpoi nga ai. Tara
Jahprang laika 8 hta tsun da ai hte maren
nga yang hka kap ai gaw, shaman chyeju
n rai, dagam dala amyu mi hkrum sha
nga ai rai nga ai.
Mara matsing ai mung hka kap ai lam
amyu mi rai nga ai. Madu Yesu sharin
ya ai akyu hpyi ga hta"Forgive us our
debts, as we forgive our debtors," ngu
nna ka da nga ai(Matt. 6:12). Anhte
shada da a mara hpe n dat ya hkat yang
sumsing lamu na anhte a Wa Karai
Kasang mung anhte a mara hpe n dat ya
na lam Madu Yesu tsun shadum da sai.
Ndai lam hte seng nna madu hpe
gumhpraw mun mi hka kap ai mayam
hte, mayam shada gumhpraw latsa hka
kap ai mayam a ga shadawn hte tsun
sharin da nga ai.(Mahte 18:21-35).
Madu Yesu shangai wa ai Hkrismat
shata hta shada da mara raw dat hkat nna
shaning ningnan de myit masin ningnan
hte shang wa lu hkra tinang a hkum hpe
hkyen lajang da ai rai yang chyeju
yawng a npawt, hpan Madu Karai Wa
kaw na shaman chyeju ningnan ni hpe
hkam la lu na ga ai.

Rev. Dr. Kha Lum
Hkawhkam Lu Ai Amyu (
Rev.Dr. Kha Lum )
December 04, 2008 -
Mungkan ntsa e hkawhkam lu ai
mungdan ni hpe Kingdom ngu shamying
ma ai. Ga shadawn: Kingdom of
Thailand, Kingdom of Cambodia,
Kingdom of Sweden, Kingdom of
Nepal, United Kingdom etc. rai nga ai.
Hkawhkam lu ai amyu ni nga ai hte
maren hkawhkam n lu ai amyu ni mung
nga nga ai.
Nkau mungdan ni gaw maigan
mungdan na amyu masha ni sa gasat
dang la kau ai majaw hkawhkam shamat
kau ma ai. Anhte Jinghpaw Wunpawng
sha ni hta moi hkawhkam lu yu sai kun?
n lu yu ai kun? hkrak n chye lu ga ai.
Rai tim, Gumchying Gumsa du ni up
Page 6
hkang ai Duwa prat ngu ai nga lai wa
sai.
Masha nkau mi gaw Jinghpaw
Wunpawng sha ni hpe hkawhkam n lu ai
amyu ni ngu nna yu kaji ake kabye chye
ma ai. Jinghpaw Wunpawng amyu
masha hta na mung nkau mi gaw tinang
amyu hpe yu kaji nna masha ni e Kachin
ngu mu chye kau na pyi hkrit tsang ai
majaw maigan amyu masha ni a lapran e
du ai shaloi Roma du yang Roma ni
zawn nga, bu hkawt kaw buhkawt, bu
ren kaw bu ren nga nna gayau gaya
makoi rawng mat chye ma ai. Ndai
zawn re ai masha ni tinang a amyu
masha ni a matu gade daram woi awn lu
na ma ai kun?
Kabu hpa shiga gaw ndai Hkrismat
shata hta mungkan masha ni a matu si
hkam nna hkye la na shangai chyinghkai
wa sai Madu Yesu hpe hkap la kam
sham ai masha ni yawng Karai Kasang a
kasha ni tai lu ai ahkang lu la ai lam rai
nga ai.
Chyum laika hta Karai Kasang gaw,
nga yawng nga pra hpe hpan tawn da ai
rai nna, up hkang nga ai hkawhkam rai
nga ai lam tsun da ai. Madu Yesu hpe
hkawhkam rai , n rai Pilat san ai shaloi,
Madu Yesu gaw hkawhkam re ai lam
htai sai(Yawhan 18:37). Hpang jahtum
Madu Yesu gaw hkawhkam ni a
Hkawhkam, madu ni a Madu tai na lam
tsun da ai(Shingran 19:16).
Dai majaw Madu Yesu hpe hkap la
kam sham ai Jinghpaw Wunpawng sha
ni gaw hkawhkam ni a Hkawhkam
Madu Yesu a amyu tai wa sai. Dingla
ugut gu nna n-gun lagaw yawm wa n
chye ai, si mat n chye ai, maigan amyu
masha ni e rim la nna daru magam aya n

kashun la kau ya lu ai htani htana a
hkrung nga ai Hkawhkam Karai Kasang
a kasha ni tai lu sai. Myi man kaji na lam
naw nga a ni?
"Nanhte chyawm gaw, nsin kata de nna
shi a mauhpa nhtoi de nanhte hpe shaga
bang wa ai wa a dan hkung ai magam
hpe shabrawg dat ya myit ga, lata la ai
amyu, hkawhkam hkinjawng ni,chyoi
pra ai amyu baw hte, Karai Kasang a
lahku ang ai masha ni rai nga myit dai.
Nanhte mung shawng e amyu rai nga
myit dai n rai; ya chyawm gaw Karai
Kasang a amyu rai wa manit dai;
shawng e chyeju hkam la manit dai n
rai, ya chyawm gaw , chyeju hkam la
manit dai,"(I Petru 2:9-10).
Hkawhkam a shayi shadang sha ni hte
hkawhkam a dinghku masha ni (Royal
Family) tsun shaga ai ga gaw yu maya
masha darat daroi ni tsun shaga ai ga hte
shai nga ma ai.
Ga shadawn: Myen hkawhkam ni gaw
kawa hpe aba shing n rai ahpe n ngu ai
sha hkami daw, kanu hpe mung Ame,
shing n rai Me Me n ngu ai sha, Me
Daw, kahpu hpe Ako shing n rai Ko Ko
n ngu ai sha Naung Daw, kanau hpe
mung Nyi Le n ngu ai sha Nyi Daw,
kajan hpe mung Nyima n ngu ai sha
Nama Daw, ngu nna shamying shaga ai
lam mu lu ga ai.
Hkawhkam wa shat sha ai hpe mung
“Htamin Tsa De” n ngu ai sha “Tsa Daw
Hkaw De” ngu tsun ma ai. Hkawhkam
wa yup ai hpe mung Eik de n ngu ai sha
“Tset Daw Hkaw De” ngu shaga ma ai.
Hkawhkam wa Si ai hpe The De n ngu ai
sha, “Nat Ywa Tsan De” ngu ma ai.
Page 7
Dai hte maren shanhte a shamu
shamawt ai sat lawat ni mung yu maya
mung masha ni a shamau shamawt ai sat
lawat hte shai nga ma ai. Hkawhkam wa
hte hkawhkam a dinghku masha ni bu
hpun sumraw ai bu hpun palawng ni
mung yu maya mung masha ni bu hpun
ai labu palawng hte shai nga ma ai.
Dai hte maren hkawhkam ni a
Hkawhkam Madu Yesu hpe lu la sai
Jinghpaw Wunpawng sha ni mung
Hkristan ni a tsun shaga, shamu
shamawt ai sat lawat arawn alai ni hpe
shani shagu na asak hkrung lam hta dan
dawng shangun ra nga ai.
Jinghpaw ga sha rai tim wenyi hte seng
ai Hkristan Jinghpaw ga rai ra nga ai.
Shani shagu sha ai lu sha mung Hkristan
makam masham hte nhtan n shai ai lusha
hpe sha ra na rai nga ai. Bu hpun ai
sumpan maren sha rai tim chywi hpun ai
design gaw Hkristan makam masham
hte bung pre ai design maka rai ra na rai
nga ai.
Dai hku n re ai sha, “bu hkawt kaw bu
hkawt, bu ren hta bu ren” ngu nna n kam
n sham ai amyu masha ni hte maren lu
sha, bu hpun, tsun shaga, shamu
shamawt yang hkawhkam n lu ai amyu
zawn mu mada ai hkrum na rai nga ai.
Dai zawn mu mada hkrum yang Madu
Yesu a sakse kaja ntai lu nga ai. Kade a
mara ngu na kun?
Rev. Dr. Kha Lum

Date; 15 Nov 2008
Jinghpaw Wunpawng Amyu Sharawt
Hpung Project magam bungli a lakung
langai rai nga ai HIV/AIDS/Drug project
hta Team Leader langai hte Field
worker lahkawng magam gun na matu
shayi/shadang sha ni ra nga ai majaw
myit lawm ai ni Bungli hpyi shawn laika
hkrang hte maren mai shawk shawn ai
lam hpe ndau dat ai.
(1) Field worker a matu shawk shawn ai
Wa/Jan hta nga ra ai atsam ni-
1. Hpaji madang yawm dik tsang
shi htai ga yu ai Wa/Jan rai ra
na.
2. Myen mung kata de wang lu
wang lang hkawm sa mai, gwi
ai wa rai ra na.
3. Hkam ja lam nga ra na.
4. Man ang ai magam bungli hta
shakut ai hte hkam sharang
myit rawng ra na.
5. Shawk shawn ai Wa/Jan gaw
asak (18) hte (35) lapran rai ra
na.
6. Shata (3) lapran gayet da ai
sumla.
(2) Team Leader a matu shawk shawn
ai Wa/Jan hta nga ra ai atsam ni-
Page 8
1. Jan mau gup da sai wa/jan rai
ra na.
2. HIV/AIDS/Drug magam
bungli mahkrum madup nga ai
wa/jan rai ra na.
3. English hpe chye hti, chye ka,
chye tsun ai wa/jan rai ra na.
4. Computer basic hpe chye ai
wa/jan rai ra na.
5. Bungli hpe htep lahti chye
galaw, chye woi awn ai wa/jan
rai ra na.
6. Myen mung kata de wang lu
wang lang hkawm sa mai, gwi
ai wa rai ra na.
7. Hkam ja lam nga ra na.
8. Shawk shawn ai Wa/Jan gaw
asak (25)hte (40) lapran rai ra
na.
9. Shata (3) lapran gayet da ai
sumla.
Shawk shawn ai Wa/Jan a labau gadun
hpe laika man san hta ka shalawm ra na.
Nawku hpung (snr) Wuhpung
Wuhpawng kaw na madi shadaw ai
laika lawm ra na.
HIV/AIDS/Drug project bungli hpyi
shawn laika hkrang hpe (15 Dec 2008)
ya shani hpang jahtum hkap la na.
 Page 9

Matut mahkai na hkring dat- Chiang Mai Hte Wunpawng

Shani

Xalang Hkaw Lwi

Project Coordinator

Mobile: +86 13578 257445

Tel: +86 692 6208326

Fax: +86 692 7986165

Email: pankachin.jp@gmail.com Gat Seng Leng Ni Hpe ,Shara

Jahkrat Amu Galaw Nga Ai
Jinhpaw Wunpawng Amyu Sharawt ,Wunpawng Sha
Hpung (PKDS)

Mai Ja Yang

Attachments (MS Word document):

1.
Bungli_shawk_shawn_ndau_shabra_laik
a.doc
2.
Bungli_shawk_shawn_laika_hkrang.doc
Lam Makau Hta ,Shara La Da Sai
Event Announcement Oct 2008 Gat Seng Leng Ni
http://www.kachintodayusa.org/docume
nts/2008/10/kachin.event.asp

Night Bazaar Makau Na , Gat Seng

Leng Ni
 Page 10

Chiang Mai Hte Wunpawng

Shani

Maigan Bu hkawm Ni Hpe Rim Sha

Nga Ai ,Thai Amyu Sha Ni A
,Htunghking Maka

Wunpawng Shayi/Shadang Ni
,Bungli Galaw Nga Ai ,Night Bazaar
Gat Seng Ni

Nam Si N Tsin Dut Nga Ai

,Wunpawng Shadang

Gat Dut Nga Ai Chiang Mai Du

,Wunpawng Brang

Shan Ju Seng Gaw, Dut Kaja Htum

Re
 Page 11

Chiang Mai Hte Wunpawng Grand Canyon Du Kachin

Shani Today Myitrum Ni

Tourist Ni Hpe Rim Sha Nga Ai

Grand Canyon A Lamu Ga
Wunpawng Shadang ,Dut Garum Ai
Shan Ju Seng

Tourist Galaw Nga Ai Grand

Canyon Du Kachin Today Myitrum Ni

Thai Amyu Sha Ni A ,Loi Kahtong

Poi Na ,Gat Seng Langai

America Du Yang Grand Canyon Du

Nang Du Ra Ai
 Page 12

Grand Canyon Du Kachin Today

Myitrum Ni

Kachin Today Editor Myitsu Wa Re

Mother Point De Shang Wa Yang

Mother Point Kaw Na Mu Lu Ai

Grand Canyon A Mauhpa Hkaraw
Re

Mau Na Zawng Re Ai Hkaraw Kaba

Kachin Today Editor Myitsu Wa Re

Kachin Blogs and Links
Kachin News www.kachinnews.com
Kachin Net www.kachinnet.com
Kachin Post www.kachinpost.com
K.N.O www.kachinland.org
A.K.S.Y.U www.aksyu.com
Malaysia Kachin Media:
http://kachin.media.googlepages.com/
Rvwang Christian:
http://users1.nofeehost.com/kagvbuxaq/
Rvwang People:
http://rvwangpeople.blogspot.com/

Tin’s Site: http://vbyetin.multiply.com/

South East Asia Kachin: Zoe Bible School :
http://seakachin.blogspot.com/
K.D.O. Malaysia:
http://zoemyanmar.blogspot.com/
http://groups.yahoo.com/group/kdomala
Rawangs Nets:
ysia/
http://www.therawangs.net/
World Kachin:
http://groups.google.com/group/world-
JLH(Japan):
kachin-org
http://www.h2.dion.ne.jp/~kachin/
Denmark Kachin:
TKBC(Japan): http://www.tkbc-
http://dkkachin.blogspot.com/
japan.net/
Wunjat: http://www.kachinwunjat.com/
K.B.C Malaysia:
KCF (Japan ): http://www.kcf-japan.org/
http://kbcmalaysia.blogspot.com/
Singapor Kachin:
http://kachinsp.blogspot.com/
TEAM MEMBERS OF KACHIN
Hugawng Kachin:
TODAY GROUP (USA)
http://hugawngkachin.blogspot.com/
New Life Of Kachin:
Advisory Group: Rev. Dr. Kha Lum,
http://006star.blogspot.com/
Slg. Singnan Ela, Slg. Shadan Zau
Jinghpaw Prat:
Awng, Srm. Tsinyu Deborah , Slg.
http://kachinblog.blogspot.com/
Nhkum Zake, Slg. Luksin Zaw Awng
Rvwang News:
http://rvwangnet.blogspot.com/
Editor Team:
Mail From Kachin:
Ba Awng ( 1-415-672-0770)
http://kachinmail.blogspot.com/
Lazaru ( 1- 415-990-4197)
Kachin Bible:
Pansi
http://www.myanmarbible.com/bible/Ka
chin/
Webmaster: Zau Htut, Zaw Aung
Putao Kachin:
http://putaomvshxl.blogspot.com/