Apndice gramatical

O alfabeto
LETRA a b c d e f g h i l m n o p q r s t u v x z NOME a be ce de e efe gue hache i ele eme ene ee o pe que erre ese te u uve xe zeta PRONUNCIA [a] [b] [] (ou [s]), [k] [d] [e], [] [f] [g] (ou [h]) (cero) [i] [l] [m] [n] [ ] [o], [] [p] [k] [], [r] [s] [t] [u] [b] [ ], [ks] [] (ou [s])

Ademais das mencionadas, existen outras grafas que se empregan en galego para palabras que proceden doutras linguas ou da lingua medieval: (cedilla), j (iota), k (ka), w (uve dobre) e y (i grego). Outras grafas que se empregan na ortografa moderna do galego son os dgrafos. DGRAFO ch gu ll nh qu rr NOME ce hache gue u ele dobre ene hache que u erre dobre PRONUNCIA [t] [g] (ou [ ]) [] (ou [ ]) [ ] [k] [r]

A acentuacin
Levan acento grfico as seguintes palabras: Palabras agudas ou oxtonas que rematan en vogal, en vogal + n, en vogal + s ou en vogal + ns (Ex: maz, latn, cafs, camins). OBS: Non se acentan as palabras monoslabas nin as rematadas en ditongo decrecente (Ex: fe, colleu, papeis).

Palabras graves ou paroxtonas que rematan en consoante distinta de n ou s (Ex: autombil, conquistbel, fcil) e en grupos consonnticos distintos de ns (Ex: bceps, clmax). Tamn se acentan as palabras graves que rematan en ditongo decrecente (Ex: posbeis, ambeis). Palabras esdrxulas ou proparoxtonas levan sempre acento grfico (Ex: autnomo, mgoa, voclico). Acentuacin de i, u en hiato: acentanse graficamente cando van inmediatamente antes ou despois dunha vogal tona, para indicar que ambas as das vogais non forman ditongo (Ex: bal, parta, muo, constitur, raa, ra). OBS: Non levan acento grfico cando entre elas vai intercalado o h (Ex: prohibo). Casos especiais: a) Acento diacrtico: (a + a art; subst) s (a + as art; subst) bla (esfera) c (ca + a) cs (ca + as) ch (plana) chs (planas) c (ca + o) cs (ca + os; subst) cmpre ( mester) cmpren (son mester) d (pres e imp do verbo dar) ds (pres do verbo dar) d (compaixn) (pres do verbo ser) fra (adv) m (run) ms (runs) mis (adv e pron) n (subst) ns (pron tnico; pl de n) (a + o) s (a + os) so (do corpo) p (parte do corpo) pga (obxecto de pegar) pla (rama) pr (poer) prsa (apuro) s (dun bispado; imp do verbo ser) s (adv e adx) t (infusin) vn (pres do verbo vir) vs (pres do verbo vir) vs (pron tnico) b) a (art; pron; prep) as (art; pron) bola (de pan) ca (conx) cas (prep) cha (che + a) chas (che + as) co (con + o) cos (con + os) compre (merque) compren (merquen) da (de + a) das (de + as) do (de + o) e (conx) fora (antepret dos verbos ser e ir) ma (me + a) mas (me + as) mais (conx) no (en + o) nos (pron tono; en + os) o (art; pron) os (art; pron) oso (animal) pe (letra) pega (paxaro) pola (galia; por + a) por (prep) presa (prendida; presada) se (conx; pron) so (prep) te (pron; letra) ven (pres do verbo ver; imp do verbo vir) ves (pres do verbo ver) vos (pron tono)

Os estranxeirismos de uso habitual seguen as regras xerais de acentuacin, anda que non estean adaptados ao galego (Ex: igl, accsit, bdminton). Os estranxeirismos que rematan en y reciben o mesmo tratamente ca as palabras rematadas en i ((Ex: playboy, hckey, whisky). Tamn se poden manter na sa forma orixinal cando exista conciencia do seu carcter de estranxeirismo. O verbo con pronome encltico ou cos alomorfos do artigo determinado lo(s), la(s) comprtase coma se fose unha soa palabra (Ex: ambala, fixronllelo, bbe-la auga). O acento diacrtico das formas verbais mantense cando van seguidas dunha forma tona do pronome (Ex: che, dllo). Os adverbios en mente non levan acento grfico ao ser palabras graves rematadas en vogal (Ex: amablemente, amabelmente). Os interrogativos e exclamativos s levan acento grfico cando introducen interrogativas ou exclamativas indirectas en que sexa preciso marcalo para evitar anfiboloxas (Ex: dille qu queres/dille que queres). As palabras compostas xa soldadas non manteen o acento grfico do primeiro elemento (Ex: vichelocrego).

c)

d) e) f)

Formacin do plural
As palabras que rematan en vogal ou ditongo engaden un s (Ex: musulm/musulms; rei/reis). Os estranxeirismos que rematan en vogal tamn forman o plural engadindo s ou ben respectan a forma de plural da lingua de orixe (Ex: hippy/hippys, hippies). As palabras que rematan en consoante: a) b) N: engaden un s (Ex: camin/camins, lambn/lambns). L: Monoslabas engaden es (Ex: cal/cales, el/eles, fel/feles, fol/foles, gol/goles, mal/males, mel/meles, mil/miles, mol/moles, pel/peles, ril/riles, rol/roles, sal/sales, sol/soles, tal/tales, til/tiles, val/vales, vil/viles, xel/xeles). Polislabas que non sexan agudas: engaden es (Ex: mbil/mbiles). Polislabas agudas: engaden is con perda do l final (Ex: animal/animais, papel/papeis). Palabras compostas que teen como segundo elemento algn dos monoslabos anteriores engaden es (Ex: xirasol/xirasoles). R ou Z: engaden es (Ex: luz/luces, paz/paces). Os estranxeirismos seguen a regra xeral (Ex: hsar/hsares), anda que aqueles que non estn moi integrados poden formar o plural engadindo s (Ex: pster/psteres, psters). S ou X [ks ]: as palabras agudas que acaban en s forman o plural con es (Ex: deus/deuses), excepto aquelas que rematan en grupo consonntico (Ex: fax, luns) que permanecen invariables. Noutras consoantes, distintas das anteriores engaden s (Ex: club/clubs, tic/tics, anorak/anoraks, boicot/boicots, sprint/sprints).

c) d) e)

Formacin do feminino
a) Nomes que rematan en N: Substantivos e adxectivos que rematan en n forman o feminino en (Ex: cristin/cristi, irmn/irm), excepto os caracterizadores despectivos, que o fan en ana (Ex: lacazn/lacazana, charlatn/charlatana). Substantivos e adxectivos que rematan en n forman o feminino en oa (Ex: anfitrin/anfitrioa, patrn/patroa), menos aqueles en que n un sufixo aumentativo ou deverbal pexorativo, que forman o feminino en ona (Ex: faltn/faltona, mandn/mandona). Substantivos e adxectivos que rematan en n forman o feminino en ina (Ex: danzarn/danzarina, cantarn/cantarina), excepto run, que invariable. Adxectivos que rematan en n: forman o feminino en a (Ex: vacn/vaca), excepto comn, que invariable, e euscaldn, que o fai en euscalduna). O nico nome que remata en n refn, pero invariable. b) Nomes que rematan en vogal ou ditongo tnicos: Os substantivos que rematan en vogal tnica tenden a engadir a na formacin do feminino (Ex: bisav/bisavoa), menos aqueles que sexan invariables (Ex: chimpanc, xirafa). Mentres os adxectivos tenden a ser invariables (Ex: somal). Nu, cru, recr, s, mao (run), grou, xudeu e sandeu forman o seu feminino en na, cra, recra, soa, m, gra, xuda e sanda. c) Nomes que rematan en S: Os xentilicios e adxectivos que rematan en s, forman o feminino en esa (Ex: chins/chinesa, portugus/portuguesa, monts/montesa), menos os invariables (Ex: corts). d) Casos especiais: Algunhas palabras forman o feminino de xeito especial sobre a base lxica do masculino, como abade/abadesa, actor/actriz, heroe/herona, tsar/tsarina, sacerdote/sacerdotisa, etc.

A direse
Emprgase coa letra u para indicar que se pronuncia esta vogal nas slabas ge, gi (Ex: bilinge, lingstica, ungento, pingn). Emprgase tamn sobre a letra i na primeira e segunda persoas de plural do copretrito de indicativo, para indicar que forma slaba de por si (anda que tono, distingundoo as das formas do presente de subxuntivo, en que o i forma ditongo), dos verbos rematados en aer, oer, ar e or (Ex: traamos, traades; moamos, moades; saamos, saades; oamos, oades). OBS: Os verbos en ur tamn levan direse no copretrito de indicativo ao formar tamn o i slaba propia, anda que non presenten confusin coas formas de presente de indicativo (Ex: construamos, construades).

O apstrofo
Admtese o seu uso para reproducir o galego falado (Ex: cando vexas dimo). Tamn se pode empregar nos ttulos de obras ou publicacins que comecen por artigo e que poidan contraer coas preposicins en ou de (Ex: Traballa nO Correo Galego).

Signos de interrogacin e de admiracin

Mrcanse ao final do perodo interrogativo ou admirativo mediante os signos ? e !, respectivamente (Ex: Quen chamou? Gaamos!). Tamn se podern colocar ao principio cos signos e , respectivamente, cando poida haber ambigidades de lectura.

O artigo
Artigo determinado
MASCULINO SING PL FEMININO

o os

a as

Existe a variante alomrfica lo(s), la(s), s obrigatoria tras da preposicin por e o adverbio u (Ex: Foi pola herba; u-lo rapaz?). Esta variante alomrfica pode, ademais, empregarse na escrita nos seguintes casos: Despois de infinitivo, das formas verbais conxugadas que rematan en r ou s e dos pronomes enclticos nos, vos e lles (Ex: Ven colle-los cartos; comprmo-lo pan; duvo-lo ela). Despois dos pronomes tnicos ns e vs seguidos dunha precisin numrica (Ex: N-los dous somos amigos). Despois de ambos, entrambos e todos, e os seus femininos, da preposicin tras e da conxuncin (e) mais (Ex: Entrmbolos dous acabaremos antes; trala noite chega o da; ti e mailo teu curmn sodes o demo). Contraccins das preposicins a, con, de e en co artigo determinado:
ART PREP A CON DE EN O A OS AS

ao/ co do no

coa da na

aos/s cos dos nos

s coas das nas

O encontro da conxuncin comparativa ca co artigo determinado pode solucionarse ca o(s), ca a(s), ou mediante a contraccin c(s), c(s) (Ex: Son mis bos ca os/cs meus); pero esta contraccin non se realizar na escrita cando a conxuncin vai seguida da preposicin a (Ex: Deulle mis cartos mia filla ca ta). Artigo indeterminado
MASCULINO SING PL FEMININO

un uns

unha unhas

Contraccins das preposicins con, de e en co artigo indeterminado

ART PREP CON DE EN UN UNHA UNS UNHAS

cun dun nun

cunha dunha nunha

cuns duns nuns

cunhas dunhas nunhas

Cando a preposicin non forma parte da mesma frase ca o artigo, non se realiza a contraccin (Ex: De un garda estar al, non chocaran).

O demostrativo
MASCULINO FEMININO NEUTRO

I II III

SING PL SING PL SING PL

este estes ese eses aquel aqueles

esta estas esa esas aquela aquelas

isto iso aquilo

Combinacin do demostrativo co indefinido outro.

MASCULINO FEMININO

I II III

SING PL SING PL SING PL

estoutro estoutros esoutro esoutros aqueloutro aqueloutros

estoutra estoutras esoutra esoutras aqueloutra aqueloutras

Existen tamn as formas plenas, este outro, ese outro, aquel outro, tanto para o masculino como para o feminino, que son ademais as nicas vlidas para o neutro: isto outro, iso outro, aquilo outro. Contraccins do demostrativo coas prep de e en
MASCULINO FEMININO NEUTRO

I II III

SING PL SING PL SING PL

deste/neste destes/nestes dese/nese deses/neses daquel/naquel daqueles/naqueles

desta/nesta destas/nestas desa/nesa desas/nesas daquela/naquela daquelas/naquelas

disto/nisto diso/niso daquilo/naquilo

Estas contraccins non teen lugar cando a preposicin non rexe o substantivo que vai modificado polo demostrativo: de estas conclusins seren aceptadas.

Os posesivos
SING PERSOA MASC FEM MASC PL FEM

SING

1 2 3 1 2 3

meu teu seu noso voso seu

mia ta sa nosa vosa sa

meus teus seus nosos vosos seus

mias tas sas nosas vosas sas

PL

Pronomes persoais
Serie tnica
FORMAS OBLICUAS N PERSOA SUXEITO NON REFLEX SING LIBRES REFLEX LIGADAS NON REFLEX REFLEX

1 2 3 1 2 3

eu ti el, ela ns / nosoutros -as vs / vosoutros -as eles, elas

min si

comigo contigo consigo

PL

si

connosco convosco consigo

Contraccin do pronome persoal de terceira persoa coas preposicins de e en.

ART PREP DE EN EL ELA ELES ELAS

del nel

dela nela

deles neles

delas nelas

Serie tona
N PERSOA XNERO NON REFLEXIVO DATIVO SING ACUSATIVO REFLEXIVO

1 2 3 1 2 3
MASC FEM MASC FEM

che lle

me te o, lo, no a, la, na nos vos se

PL

lles

os, los, nos as, las, nas

se

As formas o(s), a(s), lo(s), la(s), no(s) e na(s) son variantes combinatorias que se usan en determinados contextos: lo(s), la(s) sanse cando o pronome encltico dunha forma verbal (excludo o participio) ou pronominal rematada en s ou n (Ex: comer/comelo, comes/cmelo) e tras o adverbio u (Ex: ulo?). no(s), na(s) sanse tras formas verbais que rematan en ditongo (Ex: hai/haino, deu/deuno). o(s), a(s) sanse no resto dos casos (Ex: collo/clloo, comn/comino, non quero/non o quero). Concorrencia dos pronomes en dativo co acusativo de terceira persoa:
ACUS DAT ME CHE LLE NOS VOS LLES O/LO A/LA OS/LOS AS/LAS

mo cho llo nolo volo llelo

ma cha lla nola vola llela

mos chos llos nolos volos llelos

mas chas llas nolas volas llelas

Cuantificadores
algn(s), algunha(s) algun algo ningn(s), ningunha(s) ningun nada ren/res un(s), unha(s) varios, varias pouco(s), pouca(s) bastante(s) abondo(s), abonda(s) moito(s), moita(s) ben demasiado(s), demasiada(s) mis menos tanto(s), tanta(s) todo(s), toda(s) cada; cadaqun ambos(as); entrambos(as)

Algn(s), algunha(s) e outro(s), outra(s) contraen coas preposicins en e de: nalgn(s), nalgunha(s); dalgn(s), dalgunha(s); noutro(s), noutra(s); doutro(s), doutra(s). O indefinido un(s), unha(s), cando funciona como adxectivo, presenta as mesmas contraccins ca o artigo indeterminado, pero cando se usa como pronominal non se representa na escrita a contraccin coa preposicin con (non foi nin con un nin con outro).

Identificadores
outro(s), outra(s) calquera; quenquera tal(es) mesmo(s), mesma(s) propio(s), propia(s) o(s) demais, a(s) demais o(s) mis, a(s) mis certo(s), certa(s) determinado(s), determinada(s)

Relativos, interrogativos e exclamativos

que quen cal(es) canto(s), canta(s) cuxo(s), cuxa(s)

Numerais
Cardinais cero un/unha dous/das tres catro cinco seis sete oito nove dez once doce trece catorce quince Ordinais1 primeiro segundo terceiro cuarto quinto sexto stimo oitavo noveno dcimo undcimo/dcimo primeiro duodcimo/dcimo segundo dcimo terceiro dcimo cuarto dcimo quinto dcimo sexto dcimo stimo dcimo oitavo dcimo noveno vixsimo vixsimo primeiro trixsimo trixsimo primeiro cuadraxsimo cuadraxsimo primeiro quincuaxsimo quincuaxsimo primeiro sesaxsimo sesaxsimo primeiro septuaxsimo septuaxsimo primeiro octoxsimo octoxsimo primeiro nonaxsimo nonaxsimo primeiro centsimo centsimo primeiro milsimo milsimo primeiro millonsimo millonsimo primeiro dezaseis dezasete dezaoito dezanove vinte vinte e un/unha trinta trinta e un/unha corenta corenta e un/unha cincuenta cincuenta e un/unha sesenta sesenta e un/unha setenta setenta e un/unha oitenta oitenta e un/unha noventa noventa e un/unha cen cento un/unha douscentos/duascentas trescentos/trescentas catrocentos/catrocentas cincocentos/cincocentas, quientos/quientas seiscentos/seiscentas setecentos/setecentas oitocentos/oitocentas novecentos/novecentas mil

Multiplicativos dobre; duplo, dupla triplo, tripla cudruplo, cudrupla quntuplo, quntupla sxtuplo, sxtupla sptuplo, sptupla ctuplo, ctupla nnuplo, nnupla dcuplo, dcupla cntuplo, cntupla

Partitivos medio, media terzo, terza cuarto, cuarta quinto, quinta sexto, sexta stimo, stima oitavo, oitava noveno, novena dcimo, dcima onceavo, onceava doceavo, doceava centsimo, centsima milsimo, milsima millonsimo, millonsima

1 Todas as formas admiten morfemas de xnero e nmero que repercuten s no segundo elemento (Ex: dcimo sexta).

Verbo
Paradigmas regulares 1 Conxugacin AMAR
PRESENTE IND

2 Conxugacin VARRER varro varres varre varremos varredes varren varra varras varra varriamos varriades varran varrn varriches varreu varremos varrestes varreron varrera varreras varrera varreramos varrerades varreran varrerei varrers varrer varreremos varreredes varrern varrera varreras varrera varreriamos varreriades varreran varra varras varra varramos varrades varran varrese varreses varrese varrsemos varrsedes varresen

3 Conxugacin PARTIR parto partes parte partimos partides parten parta partas parta partiamos partiades partan partn partiches partiu partimos partistes partiron partira partiras partira partiramos partirades partiran partirei partirs partir partiremos partiredes partirn partira partiras partira partiriamos partiriades partiran parta partas parta partamos partades partan partise partises partise partsemos partsedes partisen

amo amas ama amamos amades aman amaba amabas amaba amabamos amabades amaban amei amaches amou amamos amastes amaron amara amaras amara amaramos amarades amaran amarei amars amar amaremos amaredes amarn amara amaras amara amariamos amariades amaran ame ames ame amemos amedes amen amase amases amase amsemos amsedes amasen

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

amar amares amar amarmos amardes amaren ama amade amar amares amar amarmos amardes amaren INF amar XER amando PART amado

varrer varreres varrer varrermos varrerdes varreren varre varrede varrer varreres varrer varrermos varrerdes varreren INF varrer XER varrendo PART varrido

partir partires partir partirmos partirdes partiren parte partide partir partires partir partirmos partirdes partiren INF partir XER partindo PART partido

IMPERATIVO

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

Verbos con alteracins Verbos en CER e CIR (menos facer, dicir e derivados) OBEDECER
PRESENTE IND

TRADUCIR traduzo traduces traduce traducimos traducides traducen traduca traducas traduca traduciamos traduciades traducan traducn traduciches traduciu traducimos traducistes traduciron traducira traduciras traducira traduciramos traducirades traduciran

obedezo obedeces obedece obedecemos obedecedes obedecen obedeca obedecas obedeca obedeciamos obedeciades obedecan obedecn obedeciches obedeceu obedecemos obedecestes obedeceron obedecera obedeceras obedecera obedeceramos obedecerades obedeceran

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

obedecerei obedecers obedecer obedeceremos obedeceredes obedecern obedecera obedeceras obedecera obedeceriamos obedeceriades obedeceran obedeza obedezas obedeza obedezamos obedezades obedezan obedecese obedeceses obedecese obedecsemos obedecsedes obedecesen obedecer obedeceres obedecer obedecermos obedecerdes obedeceren obedece obedecede obedecer obedeceres obedecer obedecermos obedecerdes obedeceren INF obedecer XER obedecendo PART obedecido

traducirei traducirs traducir traduciremos traduciredes traducirn traducira traduciras traducira traduciriamos traduciriades traduciran traduza traduzas traduza traduzamos traduzades traduzan traducise traducises traducise traducsemos traducsedes traducisen traducir traducires traducir traducirmos traducirdes traduciren traduce traducide traducir traducires traducir traducirmos traducirdes traduciren INF traducir XER traducindo PART traducido

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

Verbos con radical rematado en vogal Verbos rematados en -EAR, -OAR, -IAR, -UAR

PASEAR
PRESENTE IND

ACAROAR acaroo acaroas acaroa acaroamos acaroades acaroan acaroaba acaroabas acaroaba acaroabamos acaroabades acaroaban acaroei acaroaches acaroou acaroamos acaroastes acaroaron acaroara acaroaras acaroara acaroaramos acaroarades acaroaran acaroarei acaroars acaroar acaroaremos acaroaredes acaroarn acaroara acaroaras acaroara acaroariamos acaroariades acaroaran acaroe acaroes acaroe acaroemos acaroedes acaroen acaroase acaroases acaroase acarosemos acarosedes acaroasen

OFICIAR/FIAR1 oficio/fo oficias/fas oficia/fa oficiamos/fiamos oficiades/fiades ofician/fan oficiaba/fiaba oficiabas/fiabas oficiaba/fiaba oficiabamos/fiabamos oficiabades/fiabades oficiaban/fiaban oficiei/fiei oficiaches/fiaches oficiou/fiou oficiamos/fiamos oficiastes/fiastes oficiaron/fiaron oficiara/fiara oficiaras/fiaras oficiara/fiara oficiaramos/fiaramos oficiarades/fiarades oficiaran/fiaran oficiarei/fiarei oficiars/fiars oficiar/fiar oficiaremos/fiaremos oficiaredes/fiaredes oficiarn/fiarn oficiara/fiara oficiaras/fiaras oficiara/fiara oficiariamos/fiariamos oficiariades/fiariadades oficiaran/fiaran oficie/fe oficies/fes oficie/fe oficiemos/fiemos oficiedes/fiedes oficien/fen oficiase/fiase oficiases/fiases oficiase/fiase oficisemos/fisemos oficisedes/fisedes oficiasen/fiasen

MINGUAR1 minguo minguas mingua minguamos minguades minguan minguaba minguabas minguaba minguabamos minguabades minguaban mingei minguaches minguou minguamos minguastes minguaron minguara minguaras minguara minguaramos minguarades minguaran minguarei minguars minguar minguaremos minguaredes minguarn minguara minguaras minguara minguariamos minguariades minguaran minge minges minge mingemos mingedes mingen minguase minguases minguase mingusemos mingusedes minguasen

paseo paseas pasea paseamos paseades pasean paseaba paseabas paseaba paseabamos paseabades paseaban paseei paseaches paseou paseamos paseastes pasearon paseara pasearas paseara pasearamos pasearades pasearan pasearei pasears pasear pasearemos pasearedes pasearn paseara pasearas paseara paseariamos paseariades pasearan pasee pasees pasee paseemos paseedes paseen pasease paseases pasease pasesemos pasesedes paseasen

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

pasear paseares pasear pasearmos paseardes pasearen pasea paseade pasear paseares pasear pasearmos paseardes pasearen INF pasear XER paseando PART paseado

acaroar acaroares acaroar acaroarmos acaroardes acaroaren acaroa acaroade acaroar acaroares acaroar acaroarmos acaroardes acaroaren INF acaroar XER acaroando PART acaroado

oficiar/fiar oficiares/fiares oficiar/fiar oficiarmos/fiarmos oficiardes/fiardes oficiaren/fiaren oficia/fa oficiade/fiade oficiar/fiar oficiares/fiares oficiar/fiar oficiarmos/fiarmos oficiardes/fiardes oficiaren/fiaren INF oficiar/fiar XER oficiando/fiando PART oficiado/fiado

minguar minguares minguar minguarmos minguardes minguaren mingua minguade minguar minguares minguar minguarmos minguardes minguaren INF minguar XER minguando PART minguado

IMPERATIVO

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

1 Entre estes verbos que rematan en IAR e UAR hai aqueles en que ia, io, ie, uo e ue forman ditongo, e os que forman hiato. Os do primeiro tipo son os mis abundantes, e adoitan derivar do substantivo en -io, -ia, como cambiar, oficiar, viciar, etc. Os do segundo tipo son menos frecuentes, e correspndense cos substantivos en -o, -a, como adiar, agoniar, arrefriar, asubiar, aviar, chiar, confiar, desafiar, desconfiar, espiar, fiar, guiar, liar, miar, porfiar, variar, vixiar e outros da familia lxica. Tamn seguen este modelo ansiar e paliar.

Verbos en AER, OER, AR , OR e UR Caer (decaer, recaer), choer, doer (condoer), moer (remoer), proer, roer (corroer), or (desor, entreor), sar (sobresar), os derivados de traer (atraer, distraer...), son regulares, pero intercalan un -i- entre a raz e a desinencia cando esta comeza por o ou a. Os verbos en UR, tipo: argr, atribur, conclur, construr, contribur, destitur, destrur, dilur, flur, imbur, restitur, etc, e derivados, son regulares. RECAER
PRESENTE IND

MOER moio moes moe moemos moedes moen moa moas moa moamos moades moan mon moches moeu moemos moestes moeron

SAR saio saes sae samos sades saen saa saas saa saamos saades saan san saches sau samos sastes saron

OR oio oes oe omos odes oen oa oas oa oamos oades oan on oches ou omos ostes oron

INCLUR inclo incles incle inclumos includes inclen inclua incluas inclua incluamos incluades incluan inclun incluches incluu inclumos inclustes incluron

recaio recaes recae recaemos recaedes recaen recaa recaas recaa recaamos recaades recaan recan recaches recaeu recaemos recaestes recaeron

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

PRESENTE SUBX

recaia recaias recaia recaiamos recaiades recaian recae recaede

moia moias moia moiamos moiades moian moe moede

saia saias saia saiamos saiades saian sae sade

oia oias oia oiamos oiades oian oe ode

incla inclas incla incluamos incluades inclan incle include

IMPERATIVO

Verbos en ER (< -eer) e IR (< -iir) Seguen este modelo: crer, descrer, ler, reler, trasler, sobreser, rir, sorrir e derivados.

LER
PRESENTE IND

RIR ro ris ri rimos rides rin ra ras ra riamos riades ran rin riches riu rimos ristes riron rira riras rira riramos rirades riran rirei rirs rir riremos riredes rirn rira riras rira ririamos ririades riran

leo les le lemos ledes len la las la liamos liades lan lin liches leu lemos lestes leron lera leras lera leramos lerades leran lerei lers ler leremos leredes lern lera leras lera leriamos leriades leran

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

lea leas lea leamos leades lean lese leses lese lsemos lsedes lesen ler leres ler lermos lerdes leren le lede ler leres ler lermos lerdes leren INF ler XER lendo PART lido

ra ras ra riamos riades ran rise rises rise rsemos rsedes risen rir rires rir rirmos rirdes riren ri ride rir rires rir rirmos rirdes riren INF rir XER rindo PART rido

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

Verbos con alternancias voclicas no radical do verbo Verbos en ER Os verbos en ER que teen e, o como ltimas vogais do lexema presentan unha alternancia [], [] (2 e 3 persoa de singular e 3 de plural do presente de indicativo)/[e], [o] (no resto), cando son tnicas. Quedan excludos desta alternancia os verbos querer, quecer, esquecer, poder, deber, crer, ler e sobreser, as como os seus derivados.

BEBER
PRESENTE IND

COMER como [o] comes [] come [] comemos comedes comen []

bebo [e] bebes [] bebe [] bebemos bebedes beben []

PRESENTE SUBX

beba [e] bebas [e] beba [e] bebamos bebades beban [e] bebe [e]

coma [o] comas [o] coma [o] comamos comades coman [o] come [o]

IMPERATIVO

Verbos en IR

ADVERTIR1
PRESENTE IND

SERVIR2 sirvo serves [] serve [] servimos [e] servides [e] serven [] sirva sirvas sirva sirvamos sirvades sirvan sirve servide

FUXIR3 fuxo foxes [] foxe [] fuximos fuxides foxen [] fuxa fuxas fuxa fuxamos fuxades fuxan fuxe fuxide

advirto advirtes advirte advertimos advertides advirten advirta advirtas advirta advirtamos advirtades advirtan advirte advertide

PRESENTE SUBX

IMPERATIVO

1 Seguen este modelo: adherir, agredir, competir, concernir, conferir, diferir, discernir, divertir, dixerir, espelir, espir, inferir, inserir, investir, inxerir, medir, pedir, preferir, proferir, referir, reflectir, repetir, revestir, suxerir, transferir, transgredir, vestir e derivados. 2 Seguen este modelo: asentir, conseguir, consentir, desmentir, ferir, malferir, mentir, perseguir, proseguir, resentir, sentir, seguir e derivados. 3 Hai dous tipos de verbos con u como vogal final do lexema no infinitivo: a) Os que seguen o paradigma de partir e son regulares: argr, asumir, atur; (-clur) conclur, exclur, inclur, reclur; (-cumbir) incumbir, sucumbir, etc; cumprir completar; (-cutir) discutir, percutir, repercutir, etc; curtir, derrur, dilur, diminur; (-ducir) aducir, conducir, deducir, inducir, reducir, seducir, traducir, etc; embutir, escapulir, esculpir, estatur, gruir, flur (e derivados); fulxir, refulxir; (-fundir) fundir, afundir, confundir, difundir, infundir, refundir; imbur, insurxir; (-ludir) aludir, eludir; nutrir, presumir, resumir, rustrir; (-stitur) constitur, destitur, institur, prostitur, reconstitur, restitur, substitur; (-strur) construr, destrur, instrur, obstrur, recontrur; suplir; (-tribur) atribur, contribur, distribur, retribur, etc; tupir, desentupir, entupir; unir (e derivados); unxir; urxir e zurcir. b) Os que seguen o modelo de fuxir: acudir, bulir, cubrir, cumprir ser mester, cuspir, durmir, engulir, fundir render, fixir, lucir, mulir, muxir, pulir, ruxir, sacudir, subir, sufrir, sumir, tusir, ulir, urdir, xunguir, xurdir, e derivados.

Paradigma dos verbos irregulares

CABER
PRESENTE IND

DAR dou ds d damos dades dan

DICIR1 digo dis di dicimos dicides din

ESTAR2 estou ests est estamos estades estn

caibo cabes cabe cabemos cabedes caben

COPRETRITO IND

caba cabas caba cabiamos cabiades caban couben coubeches coubo coubemos coubestes couberon coubera couberas coubera couberamos couberades couberan caberei cabers caber caberemos caberedes cabern cabera caberas cabera caberiamos caberiades caberan caiba caibas caiba caibamos caibades caiban coubese coubeses coubese coubsemos coubsedes coubesen couber couberes couber coubermos couberdes couberen cabe cabede

daba dabas daba dabamos dabades daban dei deches deu demos destes deron dera deras dera deramos derades deran darei dars dar daremos daredes darn dara daras dara dariamos dariades daran dea deas dea deamos deades dean dese deses dese dsemos dsedes desen der deres der dermos derdes deren d dade

dica dicas dica diciamos diciades dican dixen dixeches dixo dixemos dixestes dixeron dixera dixeras dixera dixeramos dixerades dixeran direi dirs dir diremos diredes dirn dira diras dira diriamos diriades diran diga digas diga digamos digades digan dixese dixeses dixese dixsemos dixsedes dixesen dixer dixeres dixer dixermos dixerdes dixeren di dicide

estaba estabas estaba estabamos estabades estaban estiven estiveches estivo estivemos estivestes estiveron estivera estiveras estivera estiveramos estiverades estiveran estarei estars estar estaremos estaredes estarn estara estaras estara estariamos estariades estaran estea esteas estea esteamos esteades estean estivese estiveses estivese estivsemos estivsedes estivesen estiver estiveres estiver estivermos estiverdes estiveren est estade

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

INF CONX

caber caberes caber cabermos caberdes caberen INF caber XER cabendo PART cabido

dar dares dar darmos dardes daren INF dar XER dando PART dado

dicir dicires dicir dicirmos dicirdes diciren INF dicir XER dicindo PART dito

estar estares estar estarmos estardes estaren INF estar XER estando PART estado

FORMAS NOMINAIS

1 Conxganse as os derivados de dicir: contradicir, desdicir, predicir. Bendicir e maldicir adoitan seguir un modelo regular, anda que tamn poden seguir o paradigma de dicir, sobre todo no presente de indicativo e subxuntivo. 2 Arrestar, contrastar, obstar, prestar e restar son totalmente regulares.

FACER1
PRESENTE IND

HABER hei has ha, hai habemos habedes han haba habas haba habiamos habiades haban houben houbeches houbo houbemos houbestes houberon houbera houberas houbera houberamos houberades houberan haberei habers haber haberemos haberedes habern

IR vou vas vai imos ides van a as a iamos iades an fun fuches foi fomos fostes foron fora foras fora foramos forades foran irei irs ir iremos iredes irn

PODER podo podes pode podemos podedes poden poda podas poda podiamos podiades podan puiden puideches puido puidemos puidestes puideron puidera puideras puidera puideramos puiderades puideran poderei poders poder poderemos poderedes podern

fago fas fai facemos facedes fan faca facas faca faciamos faciades facan fixen fixeches fixo fixemos fixestes fixeron fixera fixeras fixera fixeramos fixerades fixeran farei fars far faremos faredes farn

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

fara faras fara fariamos fariades faran faga fagas faga fagamos fagades fagan fixese fixeses fixese fixsemos fixsedes fixesen fixer fixeres fixer fixermos fixerdes fixeren fai facede

habera haberas habera haberiamos haberiades haberan haxa haxas haxa haxamos haxades haxan houbese houbeses houbese houbsemos houbsedes houbesen houber houberes houber houbermos houberdes houberen

ira iras ira iriamos iriades iran vaia vaias vaia vaiamos vaiades vaian fose foses fose fsemos fsedes fosen for fores for formos fordes foren vai vamos ide ir ires ir irmos irdes iren INF ir XER indo PART ido

podera poderas podera poderiamos poderiades poderan poida poidas poida poidamos poidades poidan puidese puideses puidese puidsemos puidsedes puidesen puider puideres puider puidermos puideres puideren pode podede

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

INF CONX

facer faceres facer facermos facerdes faceren INF facer XER facendo PART feito

haber haberes haber habermos haberdes haberen INF haber XER habendo PART habido

poder poderes poder podermos poderdes poderen INF poder XER podendo PART podido

FORMAS NOMINAIS

1 Conxganse as os seus derivados: afacer, desfacer, refacer, satisfacer.

OR
PRESENTE IND

OUVIR ouzo ouves ouve ouvimos ouvides ouven ouva ouvas ouva ouviamos ouviades ouvan ouvn ouviches ouviu ouvimos ouvistes ouviron ouvira ouviras ouvira ouviramos ouvirades ouviran ouvirei ouvirs ouvir ouviremos ouviredes ouvirn ouvira ouviras ouvira ouviriamos ouviriades ouviran ouza ouzas ouza ouzamos ouzades ouzan ouvise ouvises ouvise ouvsemos ouvsedes ouvisen ouvir ouvires ouvir ouvirmos ouvirdes ouviren

PARIR pairo pares pare parimos parides paren para paras para pariamos pariades paran parn pariches pariu parimos paristes pariron parira pariras parira pariramos parirades pariran parirei parirs parir pariremos pariredes parirn parira pariras parira paririamos paririades pariran paira pairas paira pairamos pairades pairan parise parises parise parsemos parsedes parisen parir parires parir parirmos parirdes pariren

POER/PR1 poo pos pon poemos/pomos poedes/pondes poen/pon poa/pua poas/puas poa/pua poiamos/puamos poiades/puades poan/puan puxen puxeches puxo puxemos puxestes puxeron puxera puxeras puxera puxeramos puxerades puxeran poerei/porei poers/pors poer/por poeremos/poremos poeredes/poredes poern/porn poera/pora poeras/poras poera/pora poeriamos/poriamos poeriades/poriades poeran/poran poa poas poa poamos poades poan puxese puxeses puxese puxsemos puxsedes puxesen puxer puxeres puxer puxermos puxerdes puxeren

oio oes oe omos odes oen oa oas oa oamos oades oan on oches ou omos ostes oron ora oras ora oiramos oirades oran oirei oirs oir oiremos oiredes oirn oira oiras oira oiriamos oiriades oiran oia oias oia oiamos oiades oian ose oses ose osemos osedes osen or ores or ormos ordes oren

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

oe ode or ores or ormos ordes oren INF or XER ondo PART odo

ouve ouvide ouvir ouvires ouvir ouvirmos ouvirdes ouviren INF ouvir XER ouvindo PART ouvido

pare paride parir parires parir parirmos parirdes pariren INF parir XER parindo PART parido

pon poede/ponde poer/pr poeres/pores poer/pr poermos/pormos poerdes/pordes poeren/poren INF poer/pr XER poendo/pondo PART posto

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

1 Conxganse as os seus derivados formados con ante-, a-, com-, contra-, de-, descom-, dis-, ex-, im-, indis-, o-, predis-, presu-, pro-, re-, recom-, su-, super-, tras-, xusta-.

PRACER1
PRESENTE IND

QUERER quero [] queres [] quere [] queremos queredes queren [] quera queras quera queriamos queriades queran quixen quixeches quixo quixemos quixestes quixeron quixera quixeras quixera quixeramos quixerades quixeran quererei querers querer quereremos quereredes querern

SABER sei sabes sabe sabemos sabedes saben saba sabas saba sabiamos sabiades saban souben soubeches soubo soubemos soubestes souberon soubera souberas soubera souberamos souberades souberan saberei sabers saber saberemos saberedes sabern

SER son es [] [] somos sodes son era eras era eramos erades eran fun fuches foi fomos fostes foron fora foras fora foramos forades foran serei sers ser seremos seredes sern

prazo praces prace pracemos pracedes pracen praca pracas praca praciamos praciades pracan prouguen prougueches prougo prouguemos prouguestes prougueron prouguera prougueras prouguera prougueramos prouguerades prougueran pracerei pracers pracer praceremos praceredes pracern

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

pracera praceras pracera praceriamos praceriades praceran praza prazas praza prazamos prazades prazan prouguese prougueses prouguese prougusemos prougusedes prouguesen prouguer prougueres prouguer prouguermos prouguerdes prougueren prace pracede pracer praceres pracer pracermos pracerdes praceren INF pracer XER pracendo PART pracido

querera quereras querera quereriamos quereriades quereran queira queiras queira queiramos queirades queiran quixese quixeses quixese quixsemos quixsedes quixesen quixer quixeres quixer quixermos quixerdes quixeren quere querede querer quereres querer querermos quererdes quereren INF querer XER querendo PART querido

sabera saberas sabera saberiamos saberiades saberan saiba saibas saiba saibamos saibades saiban soubese soubeses soubese soubsemos soubsedes soubesen souber souberes souber soubermos souberdes souberen sabe sabede saber saberes saber sabermos saberdes saberen INF saber XER sabendo PART sabido

sera seras sera seriamos seriades seran sexa sexas sexa sexamos sexades sexan fose foses fose fsemos fsedes fosen for fores for formos fordes foren s sede ser seres ser sermos serdes seren INF ser XER sendo PART sido

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

1 Os seus derivados apracer, compracer e despracer son totalmente regulares.

TER1
PRESENTE IND

TRAER2 traio traes trae traemos traedes traen traa traas traa traamos traades traan trouxen trouxeches trouxo trouxemos trouxestes trouxeron trouxera trouxeras trouxera trouxeramos trouxerades trouxeran traerei traers traer traeremos traeredes traern traera traeras traera traeriamos traeriades traeran traia traias traia traiamos traiades traian trouxese trouxeses trouxese trouxsemos trouxsedes trouxesen trouxer trouxeres trouxer trouxermos trouxerdes trouxeren

VALER3 vallo vales vale valemos valedes valen vala valas vala valiamos valiades valan valn valiches valeu valemos valestes valeron valera valeras valera valeramos valerades valeran valerei valers valer valeremos valeredes valern valera valeras valera valeriamos valeriades valeran valla vallas valla vallamos vallades vallan valese valeses valese valsemos valsedes valesen valer valeres valer valermos valerdes valeren

VER4 vexo ves ve vemos vedes ven va vas va viamos viades van vin viches viu vimos vistes viron vira viras vira viramos virades viran verei vers ver veremos veredes vern vera veras vera veriamos veriades veran vexa vexas vexa vexamos vexades vexan vise vises vise vsemos vsedes visen vir vires vir virmos virdes viren

VIR5 veo vs vn vimos vindes/vides veen via vias via viamos viades vian vin vieches veu viemos viestes vieron viera vieras viera vieramos vierades vieran virei virs vir viremos viredes virn vira viras vira viriamos viriades viran vea veas vea veamos veades vean viese vieses viese visemos visedes viesen vier vieres vier viermos vierdes vieren

teo tes ten temos tendes/tedes teen tia tias tia tiamos tiades tian tiven tiveches tivo tivemos tivestes tiveron tivera tiveras tivera tiveramos tiverades tiveran terei ters ter teremos teredes tern tera teras tera teriamos teriades teran tea teas tea teamos teades tean tivese tiveses tivese tivsemos tivsedes tivesen tiver tiveres tiver tivermos tiverdes tiveren

COPRETRITO IND

PRETRITO IND

ANTEPRETRITO IND

FUTURO IND

POSPRETRITO IND

PRESENTE SUBX

PRETRITO SUBX

FUTURO SUBX

IMPERATIVO

ten tende ter teres ter termos terdes teren INF ter XER tendo PART tido

trae traede traer traeres traer traermos traerdes traeren INF traer XER traendo PART trado

vale valede valer valeres valer valermos valerdes valeren INF valer XER valendo PART valido

ve vede ver veres ver vermos verdes veren INF ver XER vendo PART visto

ven vinde/vide vir vires vir virmos virdes viren INF vir XER vindo PART vido/vindo

INF CONX

FORMAS NOMINAIS

1 Os derivados abster, ater, conter, deter, entreter, manter, reter e soster seguen este modelo. 2 Os derivados abstraer, atraer, contraer, distraer, extraer, retraer e subtraer son totalmente regulares. 3 O derivado equivaler conxgase do mesmo xeito. 4 Os derivados entrever, prever, rever seguen o seu paradigma, pero prover s no tema de presente e nas formas nominais, nos demais casos regular. 5 Conxganse as os derivados advir, convir, contravir, desavir, desconvir, devir, intervir, previr, provir, reconvir e sobrevir, anda que no tema de perfecto algns deles tenden a conxugarse polo modelo regular.

O PARTICIPIO
Verbos regulares con participio irregular abrir ................. adscribir............ circunscribir...... describir........... entreabrir......... escribir............. inscribir........... manuscribir..... aberto adscrito circunscrito descrito entreaberto escrito inscrito manuscrito morrer................ prescribir............ proscribir............ reabrir................ reescribir............ reinscribir.......... subscribir........... transcribir......... morto prescrito proscrito reaberto reescrito reinscrito subscrito transcrito

Verbos irregulares con participio irregular acubrir . . . . . . . . . . . . . . . . . . afacer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . antepoer/antepor . . . . . . . . apoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . arrepor . . . . . . . . . . . . . . . . . . compoer/compor . . . . . . . . contrafacer . . . . . . . . . . . . . . . contrapoer/contrapor . . . . . cubrir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . depoer/depor . . . . . . . . . . . . desafacer . . . . . . . . . . . . . . . . desapoer/desapor . . . . . . . . descompoer/descompor . . . descubrir . . . . . . . . . . . . . . . . desdicir . . . . . . . . . . . . . . . . . acuberto afeito anteposto aposto arreposto composto contrafeito contraposto cuberto deposto desafeito desaposto descomposto descuberto desdito desfacer . . . . . . . . . . . . . . . . . dicir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dispoer/dispor . . . . . . . . . . . encubrir . . . . . . . . . . . . . . . . . entrever . . . . . . . . . . . . . . . . . expoer/expor . . . . . . . . . . . . facer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . impoer/impor . . . . . . . . . . . indispoer/indispor . . . . . . . interpoer/interpor . . . . . . . . opoer/opor . . . . . . . . . . . . . poer/pr . . . . . . . . . . . . . . . pospoer/pospor . . . . . . . . . . predicir . . . . . . . . . . . . . . . . . predispoer/predispor . . . . . . desfeito dito disposto encuberto entrevisto exposto feito imposto indisposto interposto oposto posto posposto predito predisposto

presupoer/presupor . . . . . . . prever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . propoer/propor . . . . . . . . . . rarefacer . . . . . . . . . . . . . . . . . recompoer/recompor . . . . . redescubrir . . . . . . . . . . . . . . . refacer . . . . . . . . . . . . . . . . . . reimpoer . . . . . . . . . . . . . . . repoer/repor . . . . . . . . . . . . .

presuposto previsto proposto rarefacto recomposto redescuberto refeito reimposto reposto

rever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . satisfacer . . . . . . . . . . . . . . . . sobreexpoer/sobreexpor . . . sobrepoer/sobrepor . . . . . . . superpoer/superpor . . . . . . . supoer/supor . . . . . . . . . . . . traspoer . . . . . . . . . . . . . . . . ver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xustapoer/xustapor . . . . . . .

revisto satisfeito sobreexposto sobreposto superposto suposto trasposto visto xustaposto

Verbos con dous participios absolver . . . . . . . . acender . . . . . . . . acoller . . . . . . . . . aflixir . . . . . . . . . . aprender . . . . . . . avolver . . . . . . . . . bendicir . . . . . . . . cansar . . . . . . . . . ceibar . . . . . . . . . . coller . . . . . . . . . . comer . . . . . . . . . contradicir . . . . . . controverter . . . . descalzar . . . . . . . desencoller . . . . . desenvolver . . . . . desprover . . . . . . . devolver . . . . . . . . disolver . . . . . . . . elixir . . . . . . . . . . encoller . . . . . . . . envolver . . . . . . . enxugar . . . . . . . . erguer . . . . . . . . . escoller . . . . . . . . espertar . . . . . . . . eximir . . . . . . . . . fartar . . . . . . . . . . fixar . . . . . . . . . . . fritir . . . . . . . . . . . frixir . . . . . . . . . . . absolvido/absolto acendido/aceso acollido/acolleito aflixido/aflito aprendido/apreso avolvido/avolto bendicido/bendito cansado/canso ceibado/ceibo collido/colleito comido/comesto contradicido/contradito controvertido/controverso descalzado/descalzo desencollido/desencolleito desenvolvido/desenvolto desprovido/desprovisto devolvido/devolto disolvido/disolto elixido/electo encollido/encolleito envolvido/envolto enxugado/enxoito erguido/ergueito escollido/escolleito espertado/esperto eximido/exento fartado/farto fixado/fixo fritido/frito frixido/frito imprimir . . . . . . . inserir . . . . . . . . . limpar . . . . . . . . . malcomer . . . . . . maldicir . . . . . . . . nacer . . . . . . . . . . pagar . . . . . . . . . . posur . . . . . . . . . prender . . . . . . . . prover . . . . . . . . . reclur . . . . . . . . . recoller . . . . . . . . . reelixir . . . . . . . . . refritir . . . . . . . . . reimprimir . . . . . . reinserir . . . . . . . . resolver . . . . . . . . retorcer . . . . . . . . revolver . . . . . . . . romper . . . . . . . . . salvar . . . . . . . . . . secar . . . . . . . . . . . sepultar . . . . . . . . sobreimprimir . . . soltar . . . . . . . . . . suspender . . . . . . suxeitar . . . . . . . . toller . . . . . . . . . . torcer . . . . . . . . . . volver . . . . . . . . . . imprimido/impreso inserido/inserto limpado/limpo malcomido/malcomesto maldicido/maldito nacido/nado pagado/pago posudo/poseso prendido/preso provido/provisto recludo/recluso recollido/recolleito reelixido/reelecto refritido/refrito reimprimido/reimpreso reinserido/reinserto resolvido/resolto retorcido/retorto revolvido/revolto rompido/roto salvado/salvo secado/seco sepultado/sepulto sobreimprimido/sobreimpreso soltado/solto suspendido/suspenso suxeitado/suxeito tollido/tolleito torcido/torto volvido/volto

Adverbios e locucins adverbiais

LUGAR beira a carn a contramn a rente(s) abaixo ac ac acol adiante a al aln algures al al ao/ lado ao/ p ao/ redor aqun arredor arriba atrs avante cerca debaixo dentro derredor derriba detrs diante embaixo en fronte encima enriba fra lonxe ningures onde preto u? vela velaqu xalundes

TEMPO a cada canto a cada pouco a deshora a destempo a diario a mido a tempo acoto agora anda antano antes antes de antonte ao/ outro da ao/ pouco ao/ raro aos/s poucos arestora arreo s veces CANTIDADE E PRECISIN a medias abondo algo apenas bastante ben canto case casemente MODO a correr a dereitas a eito a escape a feito fin mantenta prsa a propsito a treo adrede AFIRMACIN abof as mesmo NEGACIN nin non DBIDA acaso ao/ mellor disque poida que quizabes quizais se cadra se callar seica talvez non xa sequera tampouco de certo si tamn xaora amodo ao/ cabo ao/ chou ao/ dereito ao/ fin ao/ xeito s prsas s toas asemade as ben como de balde de face de golpe de pronto de propsito de repente de socate de socato de speto devagar en balde engorde gratis mal mellor pasenio peor secas dabondo de mis de menos de sobra de todo demasiado logo mis malamente medio menos mesmamente mesmo moi moito nada por a pouco s soamente talmente tan tanto xustamente xusto asemade atrs axia cando cedo cerca daquela de al a pouco de aqu a pouco de camio de cando en cando de cando en vez de momento de raro en raro de tempo en tempo de vez en cando decontado decontino decote decoto deica pouco deica un pouco deseguida deseguido despois detrs diante en diante en tempo endexamais endoutro da enseguida entn entrementres hogano hoxe hoxe en da inda logo ma mentres namentres noutrora nunca o outro antonte onte outrora para o outro da pasadoma por veces pouco a pouco pouco e pouco preto pronto seguido sempre tarde trasantonte xa xacando xamais

Preposicins e locucins prepositivas

a beira de a carn de a causa de a diferenza de a forza de a par de parte de a pesar de a poder de a por de a prol de a rente(s) de a respecto de a son de a travs de abaixo de acerca de ademais de aga ags aln de amais de ante antes de ao/ par de ao/ p de ao/ redor de aps aqun de arredor de arriba de ata at atrs de baixo baixo de bardante bardante de beira de cabo cabo de canda canto a cara a cas cas de cerca de cima de co gallo de con con respecto a conforme (a) consonte contra contra de de de par de debaixo de deica dende dentro de derredor de derriba de des desde despois de detrs de diante de durante en en canto a en favor de en fronte de en lugar de en par de en troques de en vez de encima de encol de enriba de entre excepto fra fra de fronte a lonxe de malia mediante menos no canto de onda para perante por por ante por causa de por cousa de por culpa de por medio de por mor de preto de quitando respecto a respecto de riba de sacado sacando salvante salvo segundo sen senn so sobre sobre de tocante a tras tras de verbo de xunta xunto a xunto de

Preposicins e locucins conxuntivas

COPULATIVAS a mais e e mais mais nin

DIXUNTIVAS e DISTRIBUTIVAS ben...ben cal...cal ADVERSATIVAS a menos que aga que ags que agora ben agora que anda que as e todo CONCESIVAS a pesar de que a pouco que anda que as CONDICIONAIS a menos que a nada que a non ser se a non ser que a pouco que aga que aga se ags que ags se bardante que cando caso de que catar se con que con tal de que con tal que de non ser que de non ser se en caso de que excepto que excepto se onda non quitado que quitado se quitando que quitando se sacado que sacado se sacando que sacando se salvo que salvo se se sempre que senn que ben que inda que mis que mal que malia que mesmo que nin que por (+ adx) que por mis que por moito que por pouco bardante que con todo e iso que emporiso en troques excepto que fra de que inda que mais menos que mentres (que) no entanto non obstante ora ben ora que pero porn por iso quitado que quitando que sacado que sacando que senn senn que s que nin...nin ora...ora ou ou...ou (que)...que quer...quer volta...volta xa...xa

CAUSAIS como como queira que dado que CONSECUTIVAS (as) pois (as) que conque daquela de a que de forma que de maneira que de modo que de xeito que entn logo polo tanto por conseguinte por tanto tan...que tanto...que xa que logo pois pois que por causa de que por cousa de que por culpa de que por mor de que porque posto que que visto que xa que

FINAIS a fin de que a que LOCATIVAS onde onde queira que TEMPORAIS antes de que antes que ao/ que apenas asemade as que ata que MODAIS (as) como ben como coma se como queira que como se conforme consonte de forma que de maneira que de modo que de xeito que mal como segundo sen que (tal) cal (tal) como tal e como at que axia que cada vez que cando cando queira que decontado que deica que dende que des que desde que deseguida que despois de que despois que en canto en tanto entre tanto entrementres inda ben non logo que mal mentres mentres tanto namentres non ben (por) en canto sempre que tan presto tan pronto en favor de que para que porque que

COMPARATIVAS ca coma como que

COMPLETIVAS que se