Kapak Konusu

qo

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
srail, Hamas ve onu destekleyenleri terrist olarak grrken, Hamas da sraili ve onun Siyonist politikalarna destek veren
sraillileri igalci olarak grmektedir.
srail Kamuoyunda kinci Gazze Savana
Farkl Yaklamlar
Various Approaches for the Second Gaza War in the
Israeli Public Opinion
M. Mustafa KULU
Abstract
In this study, the public opinion in Israel on the eight-day long 2nd Gaza Attack (14- 21 November) is analy-
zed by looking at the political parties discourse on the eve of the parliamentary elections to be held on 22
Jan. 2013. Tis study refutes the assumption that the recent Israeli attack on Gaza can be attributed to the
upcoming parliamentary elections. However, that the overwhelming majority of Israelis supported the war
due to security concern came to the agenda during the election season. During the 2nd Gaza war, all Zionist
political parties acted together until the cease re agreement with Hamas was signed. However, after the
announcement of the cease-re agreement, the parties on the political spectrum, ranging from the right to
center and left, have returned to their political rivalry.
Keywords: Israel, Palestine, 2nd Gaza Attack, Zionist Politics, Hamas
Kapak Konusu
q1
ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
Giri
Neoliberal uluslararas teorisyenlerince dillen-
dirilen ve Kantn edebi bar (perpetual pea-
ce) felsefi grne dayanan demokratik bar
teorisine gre demokratik devletler birbiri ile
savamak istemezler.
1
nk sava, doas ge-
rei maddi, manevi klfete ve planlanamayan
deiimlere yol amaktadr. Fakat toplumlar e-
itli nedenlerle sava isteseler bile, sava kart
demokratik liderlerce savan engellendii ifade
edilmektedir. Seim mekanizmasnn effafl-
ndan dolay seim kampanyalar dneminde
sava yanls liderin kazanmamas iin kar ta-
rafn daha dikkatli olduu ifade edilmektedir. Fa-
kat halk iradesine dayal toplumlarn/devletlerin
birbiri ile savamayaca iddias srail ve Filistin
sz konusu olunca bir istisna tekil etmektedir.
Teorik olarak sraildeki ve Gazzedeki hkmet-
ler, ynetimleri altndaki toplumun rzasyla ve
seimle ibana geldii iin demokratik yne-
timlerdir. Her iki toplumun da demokratik olma-
sna ramen, savamalarnn nedeni, bu iki siyasi
yapnn istisnalndan kaynaklanmaktadr. n-
k bu iki devlet/toplum birbirlerini meru birer
devlet/toplum olarak tanmamaktadrlar. srail,
Hamas ve onu destekleyenleri terrist olarak
grrken, Hamas da sraili ve onun Siyonist po-
litikalarna destek veren sraillileri igalci olarak
grmektedir. Bu teoriye gre, Gazze savann
taraflar olan Gazze ve srail aslnda ontolojik
olarak devlet ve toplum deillerdir. Filistin taraf,
seimle ortaya kan sonucu srailin kabul etme-
yerek halk cezalandrdn savunmaktadr. Bu
ithama kar ise srail seimlerin demokrasi iin
tek bana yetmeyecei sylemini savunarak Fi-
listin seimlerinin utaki unsurlarn iddetini ya-
ttrmas gerekirken daha da iddetlendirdiini
savunmaktadr.
2
srail yllarca ABD ve Avrupadaki lobileri vas-
tasyla kendisinin Ortadoudaki tek gerek de-
mokrasi olduunu ve yapt savalarn mdafaa
veya nleyici sava olduunu anlatmtr. Fakat
Ortadouda yaanan son demokratikleme ge-
limeleri, srailin komularna kar saldrganl
merulatrmada kurduu deer merkezli sy-
lem yerine gvenlik merkezli yeni bir neorealist
sylemi n plana karmasn zorunlu klmtr.
srailin Dileri Bakanlnn web sayfasnda,
son Gazze savana branice olarak Bulut Stu-
nu Operasyonu (mivtsa amud anen [
]) denmesine ramen ngilizce blmnde
Stun Savunma Operasyonu (Operation Pillar
of Defense) olarak adlandrmas bu sylemin bir
yansmasdr. Bu iki farkl isimlendirme aslnda,
savan ierdeki alglamas ile dardaki algla-
masnn farkl olmasn istemesinin de bir ifa-
desidir. kamuoyuna bu operasyonun srailin
caydrcln devam ettirme ve Hamasn askeri
altyapsn kertmek amacyla yapld anlatl-
mak istenmitir. Buna karn uluslararas toplu-
ma zellikle bir madur portesi izilerek bir
savunma sava yaplmak zorunda brakldklar
anlatlmak istenmitir.
srailin sadece seimler ncesinde orantsz g
kullandn iddia etmek ya da Hamasn roket
saldrlarn srail seimleri ncesinde younla-
7HRULN RODUDN VUDLOGHNL YH *D]]HGHNL KNPHWOHU \|QHWLPOHUL DOWQ-
GDNL WRSOXPXQ U]DV\OD YH VHoLPOH LEDQD JHOGLL LoLQ GHPRNUDWLN
\|QHWLPOHUGLU+HULNLWRSOXPXQGDGHPRNUDWLNROPDVQDUDPHQVD-
YDPDODUQQ QHGHQL EX LNL VL\DVL \DSQQ LVWLVQDOQGDQ ND\QDNODQ-
PDNWDGU dQN EX LNL GHYOHWWRSOXP ELUELUOHULQL PHUX ELUHU GHYOHW
WRSOXPRODUDNWDQPDPDNWDGUODU
Kapak Konusu
q

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
trdn sylemek, aslnda bu savan/saldrla-
rn gvenlik amac ile deil de kiisel veya parti-
zan/rgt karlar iin karldn iddia etmek
demektir. Bu syleme kar dier bir sylem ise
srailin veya Hamasn bunu hakl gerekelerle,
krmzizgiyi aan kar tarafa kar kendisini sa-
vunmak amac ile yaptn ifade eden gvenlik-
i sylemdir. Bu iki sylemi savunanlar srailin
Gazze Savan balatmasna giden sreteki
olaylar da deiik yorumlamaktadrlar.
Bu savan grlen en nemli sebebi, Birinci
Gazze Savandan sonra duran ama daha sonra
younlaan roket saldrlar ile artan tansiyonun
10 Kasmda srail cipi Kornetin Gazzeden atlan
roket ile imha edilerek drt srailli askerin yara-
lanmas ile zirveye kmasdr. Hamas, Kornete
yaplan saldrya sahip kmayarak sraille tan-
siyonu drmeye almtr. Buna ramen 14
Kasmda Hamasn askeri lideri olan Caberinin
srail fzesi ile ldrlmesi Hamas istemese de
sraile kar misillemede bulunmaya zorlamtr.
srailin bu sava zellikle seim ncesi yaptn
dnenler, srailin olaylar istedii ekilde yn-
lendirerek sava balattn savunmaktadrlar.
Buna gre, Hamasn uzun sren bir sessizlik is-
temedii gibi sorunun trmandrlmasn da iste-
medii
3
buna karn srailin seimler ncesinde
bir haftalk youn bir hava saldrsna girimek-
ten ekinmeyerek seim kampanyasnda kullan-
mak istedii iddia edilmitir. Bu ithama karn
srail, Hamasn dier direni gruplar tarafndan
sraile kar atlan roketleri, iine geldii zaman
engelleyip iine gelmedii zaman engellemedi-
ini iddia ederek bu son olaylardan Hamas so-
rumlu tutmutur.
srailin bu saldrlar seim kaygs ile yapt id-
diasnn, kart yaklam savunanlar tarafndan
eletirildii belirtilmelidir. Buna gre hayatta
kalma mcadelesi veren srailin seim zamanla-
rnda da savamas normal bir durumdur. srail-
lilerin savaa genelde scak bakmalar lkelerinin
iinde bulunduklar stratejik durumu bilmeleri
ile aklanabilir demektedirler. Tersine siyasile-
rin kendilerini savaa srkleyip sonrada seim
kampanyalarnda sava kullanarak kendilerini
kandrdklarn dnmemektedirler. Bu yakla-
mdakiler, seim kampanyasnn bir paras ola-
rak Gazze savann balatldn iddia edenleri
ya srail tarihini bilmemekle ya da sraile kar
yaplan sistematik saldrlarn bir paras olmak-
la itham etmilerdir. Ayrca bu savan sadece
seim yatrm olarak yapld yaklamnn, s-
railli Yahudi semeler arasnda yaygn kabul gr-
mediini ve bunu savunanlarn ideolojik bir avu
aznlk olduunu belirtmek gerekir.
Gazze Savann seim yatrm olarak yaplma-
dn syleyenler u delilleri ortaya koymular-
dr. Gvenlik amac ile deil de oy kazanmak
amac ile balatlan bu savaa kar ncelikli
olarak oy kaybetmesi beklenen partilerin kar
durmalar beklenmez miydi? Fakat srailde se-
imler ncesinde Siyonist partilerin kahir ekse-
riyeti saldrlarn arkasnda durmutur. Ayrca
bu sava seim kazanmak amac ile balatt
dnlen Netanyahunun 2013 seimlerini
kazanmasnn sava balatmadan nce de ka-
muoyunda yaygn kanaat olduu belirtilmitir.
Ayrca Netanyahunun bundan nceki iki hk-
meti kurmadan nce herhangi bir sava yapma-
dn, tersine seim ncesinde sava balatan
liderlerin hkmeti kuramadn, onlar yerine
Netanyahunun hkmeti kurduunu belirtmi-
lerdir. srailin tarihinde, savalar ile seim baa-
rs arasnda bir balantnn kurulamayacann
birok rneini sunmulardr: 1973 savandan
sonraki 1974 seimini kazansa bile savan do-
urduu olumsuzluklarn sonucu olarak 1977
seimini i Partisinin kaybetmesi, 1982 Lb-
nan Savanda yaanan olumsuzluklarn so-
nucu olarak Babakan Beginin istifa etmek zo-
runda kalmas, 1996 ylnda srail hkmetinin
Lbnana balatt operasyonun o zaman kimse
tarafndan seim yatrm olarak grlmedii ve
sava sonrasnda yaplan seimleri Peresin kay-
betmesi, II. ndifada ile mcadele eden Barakn
2001 seimlerinde yenilmesi, 2006 Lbnan sava-
nn i partisinin lideri Peretznin istifasna ve
partinin 2009 seimlerde ok ciddi oy kaybetme-
sine neden olmas, 2008/9 Gazze savan yr-
tcs Kadimann seimlerde birinci kmasna
ramen hkmeti kuramamas gibi.
4
Kapak Konusu
q
ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
Bu almada, daha ok 2013 seim kampanya-
larnda partilerin Gazze savana yaklamlarn
genel hatlar ile ele alnd iin sanki bu sava-
n srf seimler iin yapld intiba uyanabilir.
Fakat resmin tamamna baklnca bu savan sa-
dece konjonktrel kayglarn n planda olduu
bir seim sava olmad ayn zamanda arasnda
uzun dnemli derin stratejik hesaplarn da oldu-
u ortaya kmaktadr.
Sava devam ederken yaplm olan bir ankete
gre; srailin son Gazze hava saldrsn destek-
leyen Yahudilerin oran %90 civarndadr. Bir n-
ceki Gazze savanda da srailin Gazzeye balat-
t sava destekleyenlerin oran benzerdi. Kara
saldrn ise halkn sadece %30u desteklemekte-
dir. Ayrca halkn %63 bu saldrlarn 2013de
yaplacak olan srail parlamentosu seimleri ile
balants olduunu kabul etmemektedir.
5
Dier
bir ankette de
6
benzer ekilde halkn ounluu
(%68), bu saldrnn Gazzeden atlan roketleri
durdurmak zere balatldn savunurken sa-
dece halkn %26 bu operasyonun bir seim kay-
gs ile balatldn dnmektedir. Atekesten
sonra 23 Kasmda yaynlanan dier bir ankette
de buna paralel sonular kmtr. Bu ankete
halkn %49u Hamasa yaplan hava saldrlarnn
devam ettirilmesini isterken, sadece %31i hk-
metin atekes kararn desteklemektedir. Fakat
srailin ounluu bir kara operasyonuna da
kardr (%71), %20 ise herhangi bir gr belirt-
memitir.
7
Anketlerde ortaya kan bu sonular,
politika yapclarn neden havadan saldr ile ye-
tinerek kara savana girimediklerinin en nem-
li sebebidir. Halk Hamasla scak bir atma is-
temezken, havadan fzelerle yaplacak saldry
byk ounlukla desteklemektedir.
srailde Gazze savana yaklam farknn en
belirgin olduu iki kesim Siyonist Yahudiler ile
srail vatanda olan srailli Araplardr. Siyonist
Yahudilerin ezici ounluu bu sava destekler-
ken Araplarn ezici bir ounluu bu savaa kar-
dr. Bu durum srailli Araplarca direni rgt
olarak kabul edilen Hamasn srailli Siyonist Ya-
hudilerce terrist olarak kabul edilmesinin doal
bir sonucudur. Araplar ile sol ve insan haklarn
savunan aznlk Yahudilerin oluturduu sava
Araplar ile sol ve insan haklarn savunan aznlk Yahudilerin
oluturduu sava kart cephe, 7,7 milyonluk srail nfusunun
yaklak %15i civarndadr.
kart cephe, 7,7 milyonluk srail nfusunun
yaklak %15i civarndadr.
Gazzeye yaplan sava, gvenlikle i ie gemi
bir biimde kimlik ve ahlakla beraber yrtl-
mektedir. Kendilerini Hz. shakn 12 olundan
gelen, bu topraklarn sahibi ve egemeni, hakl
mdafaa yapan seilmi (k-19) bir toplum
olarak gren yaygn bir zihniyet, te taraf (Fi-
listinlileri) ise Afrikal kle bir annenin (Sare)
ocuu olan smail soyundan gelen terrist
geri kalm Mslman Arap olarak grmekte-
dir. Gazzenin ise Yahudi tarihindeki yeri daha
olumsuzdur. nk Gazze, Yahudi yneticile-
rinden Simsonun dmanlarnca ldrld
Kapak Konusu
qq

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
uursuz bir yerdir (Hakimler-13/16). Yahudiler
hayatlarna kast eden terristlere kar hayatta
kalma mcadelesini verdiklerine inanmaktadr-
lar. Zorla skldkleri ve dnmelerine asrlarca
izin verilmeyen anavatanlarna tarihten kaynak-
lanan meru haklarnn bir sonucu olarak tek-
rar dndklerine inanmaktadrlar. Bu noktada
1948de kurduklar devlete kar mcadele eden
Filistinlilerle bizatihi meruiyetini varlndan ve
askeri gcnden alan devletleriyle mcadele et-
tiklerini dnmektedirler.
Bu durumda terristleri yok ederek ve bunlar
destekleyen halk cezalandrarak dnya barna
katkda bulunduklarna inanmaktadrlar. Sava-
lardaki sivil zayiat en aza indirgemek iin ellerin-
den geleni yaptklarn ifade etmektedirler. Sald-
rlarda hassas (precise) fzelerin kullanldn
vnerek ifade ederlerken,
8
savalarda meydana
gelen sivil lmlerinden ise sivil hedefleri ken-
dilerine kalkan yaptn iddia ettikleri Hamasl
militanlar sorumlu tutmaktadrlar. srail, sald-
rlarn orantsz olduunu kabul etmemektedir.
Hamas ve dier terristlerin tm sraillileri he-
def aldn, kendilerinin ise sadece roket atan ve
bedeli demesi gereken terrist askeri unsurlar
hedef aldklarn ifade etmektedirler.
Gazze kimlik ve imaj acsnda i siyasette nemli
olup seimlerde gndemi belirleme gcne sa-
hip bir balk olmasna karn Gazze gibi abluka
altndaki bir toplulua havadan saldrmak srail
iin byk riskler tamamaktadr. Sadece 365
kilometre kare Gazze, yaklak olarak 1,7 milyon
insann yaad bir toprak parasdr. Ekonomik
olarak Msr ve sraile baml bir yaps olan
Gazze askeri olarak ok nemli deildir. Bundan
dolay srail Gazzeye saldrd iin srailde b-
yk gvenlik sorunlar ortaya kmaz, ekonomi-
si sarslmaz, byk bir toplumsal huzursuzluk
patlak vermez. srailin son yllarda gelitirdii
fze savunma sistemi ise (Demir Kubbe) srailin
savunma aklarn iyice kapatmtr. Bylece
srailin vurulmazl iyice perinlenmitir. Bu
operasyona kar oluabilecek en iddetli ulus-
lararas tepki ise srailin knanmas ve gerekli
nlemlerin alnmasndan teye geemeyecei
iin diplomatik adan hayat bir risk de oluma-
maktadr. srail hava operasyonlarndan kaynak-
lanacak sivil lmlerine kar ortaya kabilecek
uluslararas bask ile Hamasn altyap ve silah-
larna zarar verme ikilemi arasndaki dengeyi
baaryla yrtmesine yardm edecek lobileri
gldr.
srail gibi belli aralklarla savaan bir lkenin
ran yerine Gazzeye yapaca antrenman niteli-
indeki bir sava hem srail toplumunu hem de
ABD ve Avrupadaki egemen gleri ok rahatsz
etmemektedir. Gazze ran gibi olmayp, Gazzeye
yaplacak bir saldrnn blgesel ve uluslarara-
s etkileri ok sarsc olmayaca iin, bu saldr
sraili, blgeyi ve uluslararas dengeyi ok sars-
mayacaktr. Hatta blgede eski Ortadou zlemi
eken devletlerin iini kolaylatrabilecektir.
Hamasn att veya ataca fzeler, srail toplu-
mundaki saflar sklatrrken, partilerin birlikte-
liini ksa bir sreliine de olsa kolaylatracaktr.
Son zamanlarda sa ve merkez-sol cenah olarak
ikiye ayrlan sraildeki Siyonist siyasi partiler bu
tr operasyonlarda kar tarafla (Gazze) atekes
imzalanana kadar, milli birlik ve btnlk iinde
hareket etmektedirler. Fakat atekesin imzalan-
masndan sonra kendi aralarndaki atekese son
vererek, birbirleri ile siyasi mcadeleyi kaldkla-
r yerden srdrmektedirler. Her parti ideolojik
duruundan hareketle, koalisyonda veya muha-
lefette olmasna gre bir sylem kullanarak, se-
im kampanyalarnda Gazze savan dillendir-
mektedir.
ncelikle sraildeki sa blok ile muhalefetteki
merkez ve sol blok ierisindeki partilerin meclis-
teki son sandalye dalmna ve almalar muhte-
mel sandalye dalmna bakmak lazmdr. Smith
irketi tarafndan savatan nce ve sonra yaplan
anketlere gre koalisyonun byk orta merkez
sa Likud-Beiteinu ortak listesi, Gazze sava
sonras oyunu ok kaybetmezken, Milliyeti sa
Yahudi Yurdu ve Milli Birlik ortak listesi oyunu
olduka artrmtr. Milli Birlik ortak listesinden
ayrlarak Gazze savandan hemen nce yeni ku-
rulan srail iin Kuvvet ise baraj gemek iin
abalamaktadr. Dinci parti olan as oyunu ko-
rurken, Birleik Tevrat Yahudilii ise oyunu
Kapak Konusu
qg
ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
artrmtr. Gazze savandan nce yeni kuru-
lan ve as ile ayn tabana hitap eden Tm Millet
[Am Shalem] partisi ise baraj gemek iin a-
balamaktadr. Yair Lapidin 2012 Martnda yeni
kurduu Gelecek Var ile Livninin Gazze sava
sonrasnda yeni kurduu Hareket gibi merkezi
partilerin ise 10 vekil civarnda karabilecekleri
tahmin edilmektedir. 2009 seimlerinde sonra en
fazla sandalye kazanan Kadima partisi de barajn
altnda kalmamak iin abalamaktadr. Barakn
kurduu Bamszlk [Haatzmaut] partisi ise
Gazze savandan sonra da barajn altnda kal-
ma riski devam ettii iin seimlere katlmama
karar almtr. Lideri Barak da siyasetten ekil-
diini duyurmutur (bir sreliine olabilir). Sol
kesiminde yer alan i Partisi ise oylarn 2009
seimlerine gre artrmasna ramen, Gazze
savandan nce almas beklenen oylarn altna
inmitir. Meretz ise oylarn biraz artrmtr. Bu
tabloda yaklak 17-18 sandalyesi dinci bloa ait
olmak zere sa bloun yaklak 66-68 sandalye-
ye sahip olmas beklenirken, merkez ve sol cep-
henin ancak 43-45 vekil karabilecei tahmin
edilmektedir. Yaklak 11 tane vekil karabilen
Arap partileri sol cenahta deerlendirilmelerine
ramen Siyonist kampta yer almadklar iin bu
almada incelenmemitir.
Bu anketlere gre bu operasyonu yrten Netan-
yahu, Gazze savandan sonra oyunu az kaypla
hala korumaktadr. Fakat baz anketlerde, operas-
yonun baarszlndan dolay Netanyahunun
aleyhine milliyeti san oylarn ykselttiini
gsteren tahminler yaynlanmaktadr. Ayn an-
ketlerde i partisi diplomatik konulara yeterin-
ce ncelik vermedii iin, oyunu diplomatik ve
siyasi konulara daha fazla arlk veren Livninin
partisi lehine kaybettii grlmektedir.
22 Ocak 2013 Parlamento Seimlerinden nce Yaplan Anketlere Gre Siyonist Partilerin Meclisteki (Knesset)
Olas Vekil Dalm ile 2009 Knesset seimlerinden sonraki ile son durumlarn gsterir Tablo
CepheIer PartiIer 2009 uan 16.11.12 20.12.12
Sag Likud-Beiteinu 27 +15 42 38 36
MiIIiyeti Sag
Yahudi Yurdu & MiIIi BirIik (MB) 3+4 5 10 11
sraiI iin Kuvvet 0 0% - 0
Dinci Sag
as 11 10 12 11
BirIeik Tevrat YahudiIigi (UTJ) 5 5 5 6
Tm MiIIet 0 DV 2 3
Merkez
GeIecek Var 0 0 11 11
Kadima (K) 28 21 2 -
BagmszIk 0 3 3 -
Hareket 0 . - 9
SoI
i Partisi (P) 13 8 22 19
Meretz 3 3 4 4
Siyonist
Cephe
Sag Cenah TopIam 65 65 67 67
SoI Cenah TopIam 44 44 42 43
Siyonist TopIam 109 109 109 110
Arap Cephesi Arap PartiIeri 11 11 11 10
Tm Knesset Tm PartiIer TopIam 120 120 120 120
Kapak Konusu
q6

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
Bu sava sonunda imzalanm atekes anlama-
sndan sonra srail kamuoyu ikiye ayrlmtr.
Bata sol kesim olmak zere birok kii ate-
kesten memnun kalrken, muhalefetteki merkez
ile Likud ortak listesinden oy kapmaya alan
milliyeti sa gruplar ise hkmetin iini tam
yapmadn ve uluslararas ve blgesel baskla-
ra boyun eildiini sylemeye balamlardr. Bu
operasyonlar yrten Netanyahu ve Lieberman
ise II. Gazze savann gvenlik parametreleri
acsndan baarl olduuna merkez ve sa blok
semeni ikna etmek iin abalamaktadr. Seim
srecinde Gazzeyi her biimde tehdit etmeye
devam ederek Hamas zerindeki caydrcl
devam ettirmeyi planlamaktadrlar.
Sa Blok
ktidarda olan Likud Partisi lideri Netanyahu
1996-1999 ve 2009-2013 yllar arasndaki yedi
ylda diplomasi masasnda sert olmasndan ve
gerekli gvenlik nemleri almasndan dolay
komular ile hi sava yapmad belirtilmesinin
zerinden ok gemeden Gazze savan balat-
mtr. 2013 seimlerine ortak liste yaparak gire-
cek olan Likud ve Yisrael Beiteniu partileri, daha
nceki seimlerde (2006) Hizbullahn fzelerine
maruz kalan srailin kuzeyi gibi, Hamasn ro-
ketlerine maruz kalan srailin gneyinin 2009
seimlerinde olduu gibi 2013 seimlerinde de
nemli bir gndem maddesi olduunu d-
nerek bu saldrya girimilerdir. Bu saldr ile
hkmet kendi kamuoyuna Arap Baharna ra-
men, srailin kendi karar erevesinde nleyici
saldrlar yapabilecek bir lke olduunu kantla-
mak istemitir. Blge devletlerine de bir bakma
blgenin hala eski blge, srailin de eski srail
olduu gstermitir. Ayrca aniden balatt sa-
vala Hamas artmtr. nk Hamas, Arap
bahar sonrasnda srailin bu tr bir operasyon
kalkma olaslnn dk olduunu dnme-
ye balamtr.
22 Ocak 2013 seimlerinde baar ansn de-
vam ettirmek isteyen Likud-Beiteniu ortak lis-
tesi Gazze operasyonunu balatarak seimlerde
sosyoekonomik problemlerin ana balk olma-
sndansa kendilerine ok gvendikleri gven-
lik konularnn seimlerde n plana kmasn
istemilerdir. Ayrca muhaliflerinin Hamasn
roketleriyle ortaya kan gvenlik zafiyetlerini
hkmetin aleyhine kullanmasn engellemek
istemilerdir. Sava kart cephenin de srailli
askeri veya sivil lmleri artmad srece sei-
mi olumsuz etkilemeyeceini hesaplamlardr.
Operasyon ncesi atlan roketlerin operasyon
sonrasnda durmasnn operasyonun baars
olarak alglanmasn planlamlardr. Hamasn
askeri lideri olan Ahmet Caberinin katledil-
mesini, Bin Ladinin ldrlmesi gibi lanse ede-
rek seimlerde oya dntrmek istemilerdir.
Ayrca Kassam ve Fecr 5 silahlar bata olmak
uzun menzilli roketler ile Hamasn alt yaps-
nn ve kapasitesinin byk lde yok edildiini
aklamlardr. Ayrca Hamasn askeri kapasi-
tesinin nemli oranda zarar grmesinin rana
kar yaplacak saldrda geri blgenin (gneyin)
gvenliinin saladn ifade etmilerdir. Hala
Hamasn iktidarda olmasn engelleyememeleri-
ni ise gelecek vaatleri arasnda sayarak, nihai -
*D]]H NLPOLN YH LPDM DFVQGD Lo VL\DVHWWH |QHPOL ROXS VHoLPOHUGH
JQGHPL EHOLUOHPH JFQH VDKLS ELU EDON ROPDVQD NDUQ *D]]H
JLELDEOXNDDOWQGDNLELUWRSOXOXDKDYDGDQVDOGUPDNVUDLOLoLQE\N
ULVNOHU WDPDPDNWDGU 6DGHFH NLORPHWUH NDUH *D]]H \DNODN
RODUDNPLO\RQLQVDQQ\DDGELUWRSUDNSDUoDVGU
Kapak Konusu
q,
ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
zmn gereklemesinin hemen beklenmemesi
gerektiini ifade etmilerdir. u an yaplacak bir
kara saldrsnn zellikle yksek askeri kayplara
yol aacan ifade ederek, askerlerinin hayatn
tehlikeye atmak istemediklerini sylemilerdir.
Netanyahunun Gazze savan balatmasnn bir
nedeni de Filistin otoritesinin BM Genel Kurulu-
na bavurarak ye olmayan gzlemci devlet sta-
ts hakkn kazanmasn engellemekti. Fakat bu
savan ksa srmesi bu admn atlmasn engel-
leyemedi. Filistin otoritesinin bu admna kar,
yaplan atekes anlamas ile Hamas glendir-
mi ve Bat eriay ikiye blecek E1de yerleim
yeri kurma karar almtr. Bylece Gazze sava
ile Fetihin karsna Hamas kararak ynetim-
de iki ball daha da derinletirmi; E1 ina
plan ile Bat eriay ikiye blerek gelecekte Fi-
listin devletinin kurulmasn fiili olarak imkansz
hale getirmek istemitir. Ayrca att bu adm-
lar tepki oylarnn, rakibi Yahudi Yurdu ortak
listesine gitmesini nlemitir. Hamas bir aktr
olarak n plana karmasnn dier bir yn ise
Msr devriminden sonra ykamayacan anla-
d Hamasla ilikisini daha fark bir dzlemde
gerekletirmek istemesidir. Hamas rgt st
fakat devlet alt bir kurumsal yapya ykselte-
rek, Hamasla Msr zerinden mzakere yap-
mak istemitir. Bylece kurumsallam bir ya-
pya daha kolay caydrclk uygulamak istemi-
tir. sraile dman bile olsa, uluslararas sistem
iinde Msra bal olarak hareket eden Hamas
ile birlikte yaamann daha gvenlikli olacan
hesaplamtr. nk Singapur gibi bir ekonomi
baars ortaya koyabilecek Gazzenin, oyunun
kurallarna uymada hem daha dikkat edeceini
hem de dier tarafn krmzizgilerini gemeye-
ceini dnm olmaldr. Bylece siyasi olarak
rakibi olan ierdeki dier gruplarn
9
sraile kar
eylemlerini kontrol altna almasn istemitir.
Son parti bakanlk seimlerinde Netanyahuya kar aday olan Moshe Feiling, Gazze dahil tm Filistinin sraile ait
olduunu vurgulayarak hava saldrlarnn ve suikastlerin bir sonu dourmad iin yetersiz olduunu ifade etmitir.
Kapak Konusu
qS

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
Savan erken bitirildii ithamlarna karlk ise
savan ilk gnlerinde stratejik hedeflerin byk
oranda vurulduunu daha sonra yaplacak fze
saldrlar ile elde edilebilecek sonucun nemsiz,
denmesi gereken diplomatik maliyetin ise yk-
sek olacan savunmutur.
10
Bu sylemlerinden
hareketle sava esnasnda ve sonrasnda yaa-
nan gelimeleri tekrar deerlendirince srailin
Hamas yok etmek veya Gazze zerinde tekrar
egemenlik kurma gibi bir amac olmad anla-
lmaktadr. Aksine srailin Hamasn kendisine
zarar verecek asker kapasitesini nleyerek siyasi
olarak n plana ekmek istedii anlalmaktadr.
Netanyahu, ABD ve ABnin Gazze savan
srailin saldrlarn meru mdafaa olarak nite-
lemesini ve savata orantsz g kullanlmad-
nn belirtilmi olmasn srail hkmetinin imaj
asndan olumlu bir gelime olarak grmtr.
Ayrca bu destein rana kar giriilecek ortak
bir saldry daha da kolaylatrabileceini seim
kampanyalarnda savunmaktadr.
11
ABDnin tel-
kinleri, Msrn arabuluculuu ve fakat Hamas
ile direkt grme yaplmadan imzalanm olan
artl bir atekese ans vererek Hamas Msrda
yeni iktidara gelen Mslman kardelerin zim-
metine vermek istemitir. Bylece Msr yneti-
mine yeni bir sorumluluk ykleyerek elini g-
lendirmek istemitir. Ayrca Msrn bu atekes
srecindeki pragmatist yaklamndan hareketle,
hvana srail gereini kabul ettirdiini dn-
mektedir. Bylece Msrn blge realpolitiini
anladn ve Hamas zimmetine alp sorumluluk
ykleyerek iyi bir ortak haline getirdiine inan-
maktadr. nk atekesin detaylar tam olarak
aklanmasa da maddeleri arasnda Gazzeye si-
lah sokulmamas ve Gazzeden atlan roket sald-
rlarna son verilmesi gibi artlarn Msrn ga-
rantrl altnda olduu tahmin edilmektedir.
Bu sreten sonra, Hamas Msr kanal ile bar
grmelerinin dolayl olarak bir paras olabi-
lecektir. Bu durum Hamasn hdna dedii uzun
sreli politikasna uyarken, Msrda ynetimde
bulunan Mslman kardeler iin, FK yerine
Hamasla alarak
12
Msrn blgesel etkinliini
daha da artrmasna frsat verebilecektir. srailin
Hamasla mzakereleri balamak iin n artlar
olan, Hamasn srail Devletini tanmas, iddetin
knanmas, daha nce FK ile yaplan anlamala-
rn tannmas gibi koullardan vazgeerek, Msr
gzetiminde yaplacak mzakereler srecinde bu
hedefleri elde etmeye almas beklenmektedir.
Bu yolla devletleme admlar atan Filistin oto-
ritesini (Fetih) dengelemi olacaktr. nk Ha-
mas uzun vadede iki devletli zm yerine, tm
sraili kapsayan bir devlet kurmak istemektedir.
Fakat bu devlet kurulana kadar, orta vadede var
olan statkoya dayal orta vadeli bir hdnay
(atekesi) desteklemektedir. Bu durum aslnda
uzun vadede iki devletli zme souk bakan ve
orta vadede statkoyu devam ettirmekten baka
bir alternatifi olmayan Likudun politikalarna
da uygundur. Bu durum Filistin bar srecini
iyice iinden klmaz bir hale getirirken bar
srecinde yeni bir dnemin balangc olacaktr.
srailin, Hamasn rgt liderinin 25. kurulu yl
dnm kutlamasna katlmasna izin vermesi
bu sava sonrasnda ortaya kan yeni durumun
doal bir sonucudur.
Mealin Gazzeye giriine izin vermesi zellikle
rgtteki iki paral nleyerek Gazzenin bir
btn olarak temsilini hzlandrmtr. Genel
olarak Meal tarafndan temsil edilen diaspora
kanadnn daha ok Msr ve Katara yakn bir
yol takip ederek blgesel sisteme uygun prag-
matik bir politika takip ettii iddia edilmekte-
dir. Buna karn Haniye tarafndan temsil edilen
Gazze kanadnn rgt/yerel karn n plana
alan pragmatist bir politika izledii, Mahmud
Zaharin temsil ettii dier bir grubun ise aske-
ri direnii savunduu iddia edilmektedir.
13
Me-
alin Gazzeye gelmesine izin verilerek bu farkl
kanatlar tekrar bir araya getirilmitir. Meal di-
er kanatlarn sylemlerini dillendirerek, Gazze
liderliinin elini glendirirken, gelecek dnem
de liderliini devam ettireceinin iaretini ver-
mitir. Bu durum Fetih ile Hamasn birlemesini
de farkl bir mecraya sokmutur. Devletlemeyi
hzlandrmas iin savunulan birlikteliin, dev-
letleme ilanndan sonra artk daha da zor oldu-
u ifade edilmeye balanmtr. nk Hamas
Filistinin sadece Gazze ve Bat eriadan ibaret
olmadn rdn nehrinden Akdenize kadar
tm topraklar kapsadn ve bir karnn bile
Kapak Konusu
qq
ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
verilmesinin mmkn olmadn belirterek, u
anki iki devletli zme taraftar olmadn ifa-
de etmitir.
14
Bundan dolay iki devletli zm
en fazla savunan blge devletlerinden birisi olan
Trkiye, Gazze sorunlarn nceleyen bir sylem
kullanmaktan vazgeerek, iki devletli zm iin
Hamas ve Fetih birlikteliini ne alan bir politi-
kaya arlk vermeye balamtr.
15
Mealin Gazzede sraile kar kulland sert
sylem ise srailli semene, tm sosyoekonomik
sorunlara ramen gvenlik konularnn hala ok
daha nemli olduu gereini bir kez daha ha-
trlatmtr. Hkmetin zm bulamad tm
sosyoekonomik problemleri ikinci plana itmi-
tir. Bu durum Gazze sava sonrasnda istenilen
sonularn elde edilmemesine ramen, Likudun
oy oranlarnda byk bir dme olmamasnn da
en nemli nedenidir. Ayrca, Hamasn bu syle-
mi, koalisyonda olmalarna ramen sa cenahn
ypranmasn en alt dzeye tutmalarna olanak
vermektedir.
Likud ayrca, Msrn Gazze snr kapsndan
insan geileri yannda yeni atekes anlamas
gereince mal geiine ve elektrik almna m-
saade etmesi sayesinde Gazzeye olan ekonomik
sorumluluklarndan kurtulmay hesaplam ola-
bilir. Bylece Gazzenin Bat eriadaki Filistin
otoritesinden kopuu hzlanrken, Msrla eko-
nomik entegrasyonu hzlanabilecektir. Yani ka-
deme kademe Gazze ynetimi Msra entegre
edilebilecektir. Bu durum Sina yarmadasnn si-
lahsz olmasna zarar vermedii srece, 1948-67
dneminde olduu gibi belki ad konmam bir
siyasi birliktelie bile yol aabilecektir.
16

Ambargonun yumuatlarak kaldrlmas bl-
gede sorun yaad Trkiye ile de sorunlarnn
zmne faydas olabilecektir. Alak koltuk
krizi mimar Ayalonun meclis d kalmas ile
Liebermann D leri Bakanln brakabile-
cek olmas, srailin Trkiye ile ilikilerde daha
cesaretli adm atmasn kolaylatracaktr. Byk
ihtimalle 22 Ocak seiminden sonra aklanacak
atekes anlamasyla Gazzenin ablukas ve am-
bargo durumu ile ilgili srpriz gelimeler ortaya
kacaktr. Bu noktada srail, Trkiyenin art-
larn yerine getirildiini savunarak Trkiyeyi
sraille ilikilerini normalletirmeye zorlaya-
caktr. Bu noktada srailin tm abalarna ra-
men, sraille ilikileri normalletirmede Ahmet
Davutolunun ar davranmas beklenmektedir.
Milletvekili saysn Likudun aleyhine iki katna
karmas beklenen Yahudi Yurdu ortak listesi
bata olma zere %2lik lke barajn amaya a-
lan milliyeti sa partiler
17
Gazze saldrsnda
siyasi olarak Likuda gre daha sert sylem kul-
lanmaktadrlar. Gazzedeki operasyonlar yeter-
siz bulan milliyeti partiler, nokta operasyonla-
rnn Hamasn sadece askeri kanadn deil ayn
zamanda siyasi kanadn da hedeflemesi gerek-
tiini sylemektedirler. Gazze ile yaplan sava
zgr dnya ile radikal slamn bir sava olarak
lanse eden bu partiler operasyonun bir kara ha-
rekatna dntrlerek Hamasn devrilmesini
ve srailin Gazzeye yeniden egemen olmasn
1HWDQ\DKX$%'YH$%QLQ*D]]HVDYDQVUDLOLQVDOGUODUQPHUX
PGDIDDRODUDNQLWHOHPHVLQLYHVDYDWDRUDQWV]JoNXOODQOPDG-
QQ EHOLUWLOPL ROPDVQ VUDLO KNPHWLQLQ LPDM DoVQGDQ ROXPOX ELU
JHOLPHRODUDNJ|UPWU$\UFDEXGHVWHLQUDQDNDUJLULLOHFHN
RUWDNELUVDOGU\GDKDGDNROD\ODWUDELOHFHLQLVHoLPNDPSDQ\DODUQ-
GDVDYXQPDNWDGU
Kapak Konusu
go

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
savunmaktadrlar. Yaplacak hava saldrlarnn
sorunu kalc olarak zmeyeceini aksine orta
ve uzun vadede sraile yaplan roket saldrla-
rnn devam edeceini savunmaktadrlar. Bu
grtekiler, Arap Bahar sonras yeniden e-
killenen Yeni Ortadouda bu tr bir operasyon
yapmann ilerde daha g olacan ifade ede-
rek, Mslman kardeler glenmeden Gazze
sorununun tamamen ve kkten halledilmesini
savunmaktadrlar. Bu kiiler iyi planlanm bir
kara operasyonu ile zayiatlarn en aza indirebi-
leceini bylece srail kamuoyunun byk ap-
l bir kara operasyonunu destekleyeceini iddia
etmektedirler. Bu dncedeki kiiler srailin
uluslararas basklara direnerek, arzu edilen
sonuca ulancaya kadar silahl mcadelesine
devam etmesini istemektedirler. Bu partiler so-
rununun diplomasi yerine tamamen askeri tak-
tiklerle zlmesini savunmaktadrlar.
18
Bu par-
tiler, Obama ynetimindeki Amerikann Gazze
meselesinde sraili blgesel aktrlerle pazarla
zorladn iddia ederek ABDnin srail merkez-
li bir Ortadou dzeni kurma iddiasndan vaz-
getiini dillendirmektedirler. zellikle atekes
anlamas ile Hamas tarafna verilen baz dzen-
lemeler bu partiler tarafndan eletirilerek sanki
bunlar Hamasa verilmi birer kapitlasyonmu
gibi dillendirilmektedir. Bu dncedeki partiler
azmsanamayacak saydadr. Mesela son parti
bakanlk seimlerinde Netanyahuya kar aday
olan Moshe Feiling, Gazze dahil tm Filistinin
sraile ait olduunu vurgulayarak hava saldrla-
rnn ve suikastlerin bir sonu dourmad iin
yetersiz olduunu ifade etmitir. 2005 ylnda
Gazzedeki Ku Katif yerleiminin boaltlma-
snn, yanl olduunun itiraf edilmesini savun-
mutur. Ona gre Gazze sava, Gazzeden ekil-
me yanl admnn sonucunda ortaya kmtr
ve bir an nce Gazzede tekrar srail egemenlii
kurulmas gerekmektedir.
Sa blok iinde nemli bir gce sahip olan din-
ci partiler ise Gazze hususunda milliyeti sala
merkez sa Likud arasnda bir yerde durmakta-
drlar. Bu partiler, gvenlik konularndan daha
ziyade dini kesimin sosyoekonomik konularyla
ilgilendikleri iin hkmet sylemlerine ok faz-
la eletirisel yaklamamakta ve hkmetin po-
litikalarna yakn sylemler ifade etmektedirler.
rnein as parti lideri Eli Yishai srail vatan-
dalarnn kendilerini gvende hissedene kadar
operasyonlarn devam etmesi gerektiini syle-
yerek Gazzeye komu olan Sderot rahat uyuya-
mazsa Gazzenin de uyumayacan sylemitir.
19
Merkez ve Sol Blok
Merkez ve sol bloun ezici bir ounluu, sa
blok gibi, Gazze sava devam ederken hkme-
ti koulsuz olarak desteklemitir. Fakat merkez
ile sol kesim sava srecinin ne kadar olmas ve
sonunda nasl bir atekes imzalanmas gerektii
hususunda farkl yaklama sahip olmulardr.
2005de Gazzeden tek tarafl olarak ekilme poli-
tikasn hayata geirmesine ramen, 2008/9daki
Birinci Gazze Savanda 22 gn boyunca yapt
saldrlarla 1.417 Filistinlinin katledilmesine yol
aan u anki ana muhalefet partisi Kadima, doal
*D]]H VDYD VRQUDVQGD SDUWLVLQL NXUDUDN VL\DVHWH WHNUDU G|QHQ YH
LNLGHYOHWOLo|]PVDYXQDQ/LYQL1HWDQ\DKXJLELJYHQOLNNRQXODU-
QDDUONYHUHUHNKNPHWLQJYHQOLNSROLWLNDODUQVHUWHNLOGHHOH-
WLUPHNWHGLU %LULQFL *D]]H 6DYDQQ 1HWDQ\DKXQXQ \UWW VHNL]
JQONNLQFL*D]]H6DYDQDJ|UHGDKDFD\GUFROXXQXV|\OH\HUHN
1HWDQ\DKXQXQEDDUV]ROGXXQXLGGLDHWPLWLU
Kapak Konusu
g1
ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
olarak sava desteklemitir. Kadima partisinin
o zamanki lideri ve o dnemin D leri Baka-
n olan Livni ve u an lideri olan Genel Kurmay
eski Bakan (19982002) ve aron hkmetinde
Savunma eski Bakan (2002-2006) Mofaz, Gazze
savan seim kampanyalarnn en nemli konu-
su yapmlardr. 2009 seimlerinde birinci olan
partisinin bu seimde barajn altnda kalmamas
iin Mofaz Gazze savan bir k noktas olarak
deerlendirmeye almaktadr. Genelkurmay
bakan olduu dnemde yrtt Savunma
Kalkan Operasyonu (2002) gibi bir kapsaml
bir kara operasyonu yaplarak Gazzedeki srail
kontrolnn temin edilmesini istemitir. Ayrca
sraille yaplan atekes anlamann bir paras
olarak Gazze kutlamalarna katlan Hamas lideri
Mealin ldrlmesini istemitir. Gazze sava
sonrasnda partisini kurarak siyasete tekrar d-
nen ve iki devletli zm savunan Livni ise Ne-
tanyahu gibi gvenlik konularna arlk vererek
hkmetin gvenlik politikalarn sert ekilde
eletirmektedir. 27 Aralk-18 Ocak 2009 tarihleri
arasnda 22 gn sren Birinci Gazze Savann
Netanyahunun yrtt sekiz gnlk kin-
ci Gazze Savana gre daha caydrc oluunu
syleyerek Netanyahunun baarsz olduunu
iddia etmitir. Yeni kurulan dier merkez partisi
Ye Atid (Gelecek Var) de dier Siyonist partiler
gibi saldry koulsuz desteklemesine ramen,
hkmetin savatan istedii sonucu alamadn
savunmutur. Ksaca merkez partileri hkme-
tin savatan istedii sonucu alamadn ifade
ederek, sava yanls bir dil kullanmaktan ekin-
memilerdir. Merkezdeki bu partiler sol partiler-
den farkl olarak atekesin zamanlamasnn veya
maddelerinin yanl olduunu iddia etmektedir-
ler.
2006daki Lbnan savann mimarlarndan olan
i Partisi, Gazzeye yaplan saldry dier Siyo-
nist partiler gibi desteklemitir. Oslo srecinde
ortaya kan gvenlik zafiyetlerinin bedeli ken-
disine kesildii iin devaml oy kaybeden i
partisi, sosyoekonomik meselelere arlk veren
politikalar ile uzun zaman sonra yakalad yk-
selii durdurmamak iin diplomasi ve gvenlik
konularnda dikkatli bir politika izlemeye al-
maktadr. Sosyoekonomik balklar n tutmaya
alrken, gvenlik ile ilgilii konularda ideolojik
ve marjinal yaklamdan uzak dururken, mer-
kez/genel kamuoyuna uygun sylemler kullan-
may tercih etmektedir. i partisi, saldrnn
ABD ve uluslararas kamuoyu ile kar karya
gelinmeden yrtlmesini savunmutur. i
partisi, Gazze sava ok uzatlmadan ksa srede
imzalanan atekesten memnun kalmtr. Ayrca
sava sonunda imzalanan atekes anlamasnn
ABDnin nclnde ve Msrn blgesel ibir-
liinde imzalanmasna olumlu yaklamtr. Ay-
rca bir ay ncesine kadar birinci gndem mad-
desi olan ran sorunu yerine, seimlerde bar
srecinin daha n plana kmas, i Partisinin
kendisine gvendii bar srecini dillendirmesi-
ne olanak vermitir.
Mecliste i partisi dndaki dier bir sol parti
olan Meretz ise, Hamas terrist olarak grme-
sine ramen, hkmetin bu sava siyasi emelleri
iin balattn ifade ederek savan bandan
beri Gazze savana eletirisel yaklaan mecliste-
ki tek Siyonist partidir. Nokta operasyonlarnn
sorunun zmnden ziyade durumu daha da
ktletirdiini ifade etmitir. zelikle Birinci
Gazze Savanda olduu gibi hkmetin sald-
rsn desteklemek yerine, son savata eletirel
bir yaklam takip ederek, sava kart tabana
seslenerek seimlerde oyunu artrmak istemitir.
Sava yerine diplomasiyi ve uluslararas arabu-
luculuu savunan Meretz, i partisinden farkl
olarak Hamasla geni kapsaml ve uzun mrl
bir atekesi savunmaktadr.
Merkezdeki ve soldaki partiler, Hamasla imza-
lanacak bir atekes anlamas sonrasnda hk-
metin tek tarafl admlar atmaya son vererek Bat
eriadaki Filistin otoritesi ile beraber hareket
ederek olas bir bar kovalamasn istemekte-
dirler. Tek tarafl admlarn Filistinin gzlemci
devlet statsn elde etmesini engelleyemedii
rneinde olduu gibi baarsz olduunu savun-
maktadrlar. Bu cenahtaki partiler Filistin Otori-
tesi ile yaplacak bar anlamasn desteklemele-
rine ramen Hamasn bar srecine yeni bir ak-
tr olarak girmesine kardrlar. Bunlar Likudun
Hamasla Msr zerinden dolayl mzakereler
yoluyla atekes anlamas yaparak zaman ka-
Kapak Konusu
g

ca| 2013 - 0||I: 6 - 8ay|: 49
zanmas yerine, ABD arabuluculuunda Filistin
otoritesi ile bar grmelerine balanlmasnn
daha doru olduunu dnmektedirler.
Blnmln hakim olduu ve oy kaybna u-
ramas beklenen merkez partileri ile oy oranlar-
n artraca tahmin edilen milliyeti sa parti-
ler, siyasi yelpazenin byk blmn oluturan
merkezden ve sadan oy alabilmek amac ile bu
kesimlerin nem verdii gvenlik konularn se-
im kampanyalarnda ne plana karmaktadr-
lar. Bu partilerin cemaat disiplini iinde dinci
partilere oy veren dindar kesimden ve gvenlik
problemlerinden ziyade sosyoekonomik ncelie
gre oy veren sol partileri destekleyen kesimler-
den oy almas daha zordur. Bu partiler Gazze sa-
vann hedefine ulaamadan atekes antlamas
imzalandn, Hamas ykacan syleyerek
iktidara gelen Netanyahunun Hamas ykmak
bir tarafa Gazze sava ile Hamasn meruiyetini
arttrdn iddia etmektedirler. Ayrca bu parti-
ler Gazze saldrlar esnasnda Hamasn srailin
ortasnda yer alan Kuds, Tel Aviv ve Rion Le-
siyon gibi ok nemli srail ehirlerini roketleri
ile vurmasn, seim kampanyalarnda hkmet
aleyhine kullanmaktadrlar. Unutulmamaldr ki
Birinci ntifada sonrasnda Filistinlilerin attklar
talar Oslo srecini, kinci ndifada sonrasndaki
canl bombalar da Gazzenin Hamasn kontro-
lne girmesinini etkilemitir. Benzer ekilde ro-
ketler de srail seim kampanyalarn ynlendi-
ren en nemli gvenlik meselesi olmutur. Roket
meselesi bu seimlerin ana gndem maddesi ol-
may srdrmesine ramen bundan sonra srp
srmeyecei veya ne ile deiecei, srailin sa-
vunma sistemine (Demir Kubbe) ve kar tarafn
saldr kapasitesine bal olacaktr. srail ataca
admlarla hem kendi sistemini glendirmeye
hem de kar taraf zerindeki caydrcln de-
vam ettirmeye abalamaktadr.
O
1 Doyle, Michael W. Liberalism and World Politics, 4me||can Po||||ca| Sc|ence Pet|ew
1151-1169.
2 Tzipi Livni, Democracys Price of Admission, New York Times , 5 Haziran 2009.
3 Douglas Hamilton ve Nidal al-Mughrabi, Analysis: Roots of Gaza crisis in crossed red lines, Pe0|e|s,
.DVP
4 Barry Rubin Israels Motives Behind the Gaza War: True and False G|o||a Cen|e|$UDON
5 Haaretz poll: More than 90 percent of Israeli Jews support Gaza war Haa|e|z.DVP
6 Vast Majority of Israelis Approve of Operation, Poll Shows, 4|0|z S|eta.DVP
7 Half of Israelis think government should have continued Gaza operation, poll shows The Times of
,VUDHO.DVP
8 Anthony H. Cordesman, The Gaza War: A Strategic Analysis, Cen|e| /o| S||a|eg|c & /n|e|na||ona|
S|0d|esXEDW
9 Douglas Hamilton ve Nidal al-Mughrabi, Analysis: Roots of Gaza crisis in crossed red lines, Pe0|e|s,
.DVP
10 Eitan Shamir, Operation Pillar of Defense An Initial Strategic and Military Assessment BFS4 Cen|e|
Pe|spec||tes Pape| $UDON
11 Edad Eran International Aspects of Operation Pillar of Defense, /NSS /ns|g|| .DVP
12 Benedetta Berti, Israel should rethink its strategy against Hamas in Gaza 7|e C|||s||an Sc|ence Von|-
|o|.DVP
13 Benedetta Berti, Throughout his brief staying in Gaza, Mashal was in fact able to gather broad personal
support from all the major Gaza leaders of Hamas, Yo0| V|dd|e Fas|,$UDON
14 Avi Issacharoff, After latest Israel-Gaza conflict, Hamas has gained major political strength Haa|e|z, 9
$UDON
6HUNDQ'HPLUWDAnkara, Hamas-Fetih dengesine dnyor BBC 70||e,$UDON
16 Elhanan Miller Gaza to soon get electricity and gas from Egypt, Hamas official says 7|e 7|mes O/
/s|ae|, 12 Temmuz 2012.
17 Efraim Inbar ve Max Singer, Operation Pillar of Defense: In Support of a Ground Offensive BFS4 Cen-
|e| Pe|spec||tes Pape| 186.DVP
18 Many Leaders Disappointed with Ceasefire 4|0|z S|eta.DVP
19 Yishai: If Sderot Cant Sleep, Then Neither Will Gaza Va|zat.DVP
DPNOTLAR