\

Smithsonian

Institution

Libraries

6.

1145

Bequest of
S.

Stillman Berry

P.

GASPARIS SCHOTTI
E

SOCIETATE JESU

PH YSI C A CURIOSA.
S
I

V E

NATUR.E ET ARTIS.

MIRABILIA

S.t-t?rart

P.

GASPARIS SCHOTTI
REGIS CURIANI E SOGIETATE
J

U, Olim in Panormitano Sicilias nunc in Herbipolitano Franconiae Gymnafio ejusdem Societatis

S
,

PHYSICA CURIOSA,
A B LI A MIR NATURiE ET ARTIS
I
LIBRIS
XII.
VariisexHiftoriaacPhilofophiapetitis difquifitionibus excutiuntur,

J e s u Machefeos Profefioris,

8I

COMPREHENSA,
illuftrantur,

Quibuspleraq;, qusedeAngelis, Dxmonibus,Hominibus,

Speclris, Energumenis, Monftris, Portentis, Animalibus, Meteoris,&c. rara, arcana, curiofaq; circutnferuntur , adVeritatistrutinamexpenduntur,
&innumerisexemplis

AD SERENISSIMVM AC POTENTISSIMVM PRINCIPEM

CAROLUM LUDOVICUM,
S,R,I.

ELECTOREMjte,
<tri incijps ,

Cum figum
Zumpxhm

HERBIPOLI,
GANGI
Jun* Haercdwm^.

& TYJn

jilegio.

JOHANNIS ANDRE.E ENDTERI & "WOLFF%OBVS HER7Z

Typografbus HtrtifQl.

Excudebat

Anno M, DC. LXII. Fcofknc Norimbergae apud diSos Endceros.

**

F
2>
\

jL

*.

r.

>u*6

###$$#^#$###$$$$ ::::Ss3:ssit .992*3

SERENlSSIMO AC POTENTISSIMO PRINCIPI AC

DOMINO,

D.CAROLO LUDOVICO>
COMITI PAL ATINO RHENL
SACROM.IMPERIT ARCHITHESAURARIO, ET PRINCIPI ELECTORI.

DUCI BAVARIiE,.

Domino meo dementifsma.

Erenissime acPotejttissimePrinceps. Caroium Magnum ferunt,

cum devi&is hofti busProvincias pacaftet, nihilhabuifie antiquius,quamadextruendasEcelefias,

DEDICATIO.
cleftas

inftituendasque Scholas&: Aca-

demias, locupletibus inftructas Biblio-

animumadjicere. Eodem Auguftiisimo Imperatore in Galliis degente, duo ex Scotia do&iisimi Viri,
thecis 3

Monachomm inftitutum profeisi.Bntannoruni Mercatorum onerariis advech',ad Gallia: oras appulerunt.

gotiatoribus merces

ftias

Neimpense di-

laudantibus, &:

magno quasftu diven-

dentibus^coepertmt&cipiivalentiisime

clamare 5 utfi quisavidus fcientias eiset* ad fe accederet ; vqnalem efse. Quq cum
fqpius iterarent ,

non effugerunt fufpi-

cionem emote^ mentis a potiusque videbanturipfielleboroindigere,

liifapientia.

quam anitau-

Restamen ad Gasiaris ve.

DEDICATIO.
nit aurek. Accerfiti ergo, ac de Venali fa-

pientia &: pretio interrogati, affirma-

runt conftanter,penes feomnino thefaurumillumefle^fecj; inasftimabiles

las
il-

opes perexiguo pretio addi&uros tria duntaxat fibi ad id neceffaria efle, locumopportunum,animos ingeniofos,Vi&usac veftitus fubfidiajhis habitis velle fe gratuitam operam ftrenue i^ipend^re omnibus fapientise Candid&tis , n6c aliud minerval poftulare, quam ut ftudium licitantium par eflet V oluntatigratuitb addicentium fapientiam accipercempta* pretiutn for. Gavifus eft magnopere Imperator cogntta utriusq> ingenua ac liberali voj

luntate,&illius,

quamreipfa fecumha-

bebant,

DEDTCATIO.
bebant, fubliniis fapienaas mercibus. Peramanterigituratquehonorifice utrumque excepit , alterumq; Ticinenfi
s

Academias inftituendae

praefeeit^ alte-

rumLutetixParifiorumretinuit.ephebium quoddam nobilium Adoleicen-

tum curarurum.
Auguftifsimum hunc Principem SeRENissiMOSAcPoTENTissiMOsPalatinas Ele&oralisFamilise Principes ab omni

jam sevo imitari folitos^Mundb notum

eft univerfb.

Teftatur id

(fi alia

dees-

fent) celeberrimaHeydelbergenfis A-

cademiajnEle&oraliUrbe^anteannos prope trecentos, ab immortalis memoricePrincipe R u p e rt o Seniorein-

ftimtaprimum^atque dotata^ acdeinde ab

DEDICATIO.

^_^

de abaliis ejusdem Familias Principibus, Serenissim^e Celsitudinis

Vestr,e
atque

antecefloribus, adeo>au&a
,

illuftrata

utamplifiimis privi-

legiis, largifsimis ftipendiis,eruditifsi-

mis fcientiarum Antiftitibus , Seholafticorum frequentia,omnibus denique nobilium Academiarum ornamentis

ac prserogati vis , vel

cum nobilifsimis

Germanias Lyceis certaret. Teftatur &:

nobilifsima, totoq; orbecelebratifsima

Bibliotheea Palatina,abiisdem Ante-

ceflbribus^eadem inUrbe, eademque munificentia ere&a , actot linguarum

omniumlibrisquamanu exaratis, qua" typo exeufis exoma ta, ut vel fola ad alias

plurimas easq; amplifsimas Bibliob

2

thecas

VEDICJTIO. thecas nonmodoexornandas, fed implendasquoque fufficeret.

ad-

Nec ab horum gloriofis Veftigiis de-

Cum

viat Serenissima Celsitudo Vestra. enim utraque, Academia dico, 8c

Bibliothcca fuperiorum annorumfurore bellico , qui totam Germaniam

noftraminvolverat,disje&aacdi(sipata fuiftet,

communi correpta infortu-

nio ; Serenissima Celsitudo Vestra

ingenti aufu, regiaq; munificentia, di ficillimis licet temporibus, reftaurare
aggreflfa eft

ambas , magna omnium

admiratione ,
te
;

& ingenti patriae utilita-

certe

non minore, quam fi Urbes

moenibus^munimentapropugnaculis, &armamentaria Martiiscommuniret

inftru-

DEDICATIO.
SuntetenimAcademise &BibliothecasMedicaanimarum officina, ut Ofimanduas ^Egypti Rex appellabat; fiint Pharmaeum immortalitatis, ut Hermes vocabat Trismegiinftrumentis.
ftus ; funt fapientiasEmporium^u tThe-

miftiusajebat. Suntesedemtogatasmi-

Armamentariiim^ Palseftra feientiarum, ingeniorum Gymnafium 3 Culitias

ria fapientum, auraria

& gemmaria ve-

rarum di vitiar um Fodina. Meritd igi~

tlirSERENISSIM^CELSlTUDINIsVESTR^ heroicosintanto molimine conatus
in reftituendis

Academiae
3

privilegiis

priftinis liberalitatem

in accerfendis

undique Facultatumomnium Profesforibus do&ifsimis munificentiam, in

b 3

ompa-

DEDfCJTTO. comparandis magno fimiptu per Italiam, Galliam, Germanianiq; Utramq;

librisfedulitatem,miratur &c laudat

&-

culum noftrum

&: feri

mirabuntur ac

laudabunt Nepotes. Gemmea erant fecula,quando Philippus 6c A lexander

Macedones Ptolemseus Philadelphus, Cafar Julius, Oclavianus Auguftus, Magnus Conftantinus, Magnus f heodofius, Carolus Magnus^ Philippus
.,

Prudens , aliique litterarum Fautores

Principes
,

Academiarum

excitanda-

rum, Bibliothecarum condendarum, comparandorum librorum ftudiofisfimiimperabant: gemmearedirent,

fi

eundem animum
xvi Principibus ,

conatum noftri quem Serenissi6c

m^eCel-

DEDTCAIIO.

m^Celsitudini VESTR^coelum
affiaret.

At quorfum

hsec? ut

mihrmet

iple

animos addam 5 majori fiducia ad SereNISSIMAM CeLSITUDINEM VeSTRAM licentiore hac epiftola aceedordi , & CuriolamPhy ficam no vi tia foetura nuper
caneeptam^&gloriofifiimo tantiPRiNcipis nomini interiptam^offerendi. Si e-

nim fuere Palatmse Ele&oralis Familise

Prineipes ab omniaevoartium acfeien-

tiarum Amatores eximii, litterarumq; acLitteratorummunificentisfimiFautores ; Si Celsitudo Vestra SerenissiMA

eorundem

caleat veftigia tamci

gloriofius, quanto in difficilioraincidi-

mus tempora; fpemmeritd eoncipio

acceflurru

DEDICJTIO. accefllim haud difficulter obtinendi. Auget fpem humanitas illa, qua Celsitudo Vestra Serenissima alia mea opufcula antehac humiliter oblata cle-

mentifsimeacceptare^&liberalitasqua
ftudia

mea

benignifsime

promovere

eft dignata.

Unum absterret^quod in-

digna res eft,, quam Tanti Principis Magnitudini nuncupo. Sedfidignum munus Tanto Faftigio oflerendum nec mihi* nec fortafle aliis acceffus foret tentandus.

Quis enim3 quod Prin-

cipem incelfoloco pofitum, fummo

ingenio, acri judicio prasditum, omni-

gena infuper eruditione ornatum decetjinveniat?

Si

DEDICATIO.
SitamenconvenieiisTaliPRiNciPi qua)riturargumeftum> hocquodverfb, Celsitudinem Vestram Serenissimam Patronumdefiderat,ac Mecasnatem, finiodo pennam nadum
effet feliciorem.

Semper Magnorum
fuit
,

Principum curas

naturalium tc,

rum ftudium aut excolere feipfis aut ab aliis excolendum procurare. Magnus
Alexander Difciplinaj Ariftotelis , qui jam tum Natura fecretarius audiebat,
aPatre Philippotraditus,adeb ciim in in aliarum rerum naturalium, tum

animalium cognitionem r uit propenfus ut vixalia ejus major liberalitas , quam in Prqceptorem ad condendam animalium hiftoriam , ce3rsecipue in
J

lebretur

DED/CJTIO.
lebretur
contuli t 3
5
:

ocT:

ngenta quippe Talcnta

& infuper aiiquot ei millia ho3

minum quosvenatus,p;fcatus &aucuN

piumdele&abat 3

parerejufsit,ne quid

u(piamgentiumeilet 3 quodignoraret. IdemAlexanderaureostorques,nomine fuo infcriptos, cervis addebat^ ac dimittebat , quo pofteris aliquando

de diu turnitate vitse iliorum conftaret. N Fridericus 11. Imperator,Latine &Graece apprime dothis^&Philologias ftudio incenfusjibros Ariftotelis omnes, univerlamq;Philofophi2efupellecl:ilemex

Grseco atq; Arabico vertendam curavit,&: Academiis legendam obtuli t.Hic idemAlexandrumimitatus,Luciopifci

annulum ex aere Cy prio^ Grascislitteris

infcri-

I5EDICATI0.
infcriptum, acfuonomine^reiq; geftse

tempore notatum circumligavit , 6c ftagno prope Heilprunam impofuit.

^olus,quiLiparenfibusimperitabat>

ventorum Rex

audiit

quod eorum

noffetcaufas 3 naturam,&:ortum.Erga-

menus Rex /Ethiopum Philologias deditusfuit.^EgyptiorumRegesexbe!]acibusdefignati,inSacerdotum 3 hoceft,

illiustemporis ac loci

Philofophorum

Collegium allegabantur^ut in Philofophiaxonfortiumvenirent.Eorundem RexHermesMercuriusTrismegiftinomen obtinuit,quod maximus Rex 3 maximusSacerdos,maximuseffetPhilofo-

phus.Lyfimachusrhraci2eRex 3 militarigloria 6ungenii laude clarus, Philo.

c 2
fophias

DEDICATIO. ophiasaddifcendx ergd Calffthenem audiit. Marcus Antoninuslmpcrator Oppiani poema de animalibus adeo
&ftimavit,utpro fingulis verfibus finPlinius Nagulos numerarit aureos. turalis Hiftorise Conditor Vefpafiano,
yElianusHiftoriasAnimaliumScriptor Nervse & Adriano Imperatoribus 3 cari
acfamiliares fuerunt.

Dionyfius, Syracufanorum in SiciliaTyrannus^ Platonem Philofophum honore eximio

tanquam magno bono imperium fuum effet au<5tum 5 Diis facrificavit. Salomon (quem primum nominare debueram) de omni natura a Cedro Libani usque ad hyffopum diffeexcepit^&i
ruit.
Omitto

DEDICATIO.

Omitto alids., &: concludo, Reges ac Principes, quibus volupe erat fceptri
onus levitate calami recreare^ &c gubernandi moleftias librorum tradatione temperare, nullo alio ftudio ita occupatos^nectantamora, tantoq; ardore y u t rerum nat uratium inquifitione. Si Regum ergo acPrincipum eft % quod dixi y ftudium 3 nec iilorum Majeftati ac Magnitudini incon veniens y quodhocopereverfo, argumentum: ofterre illud^ tametfi rude ddncultum, audeo, quia (plendorem non dare, fed
accipere a

Serenissima Celsitugeftit.

dine Vestra
gloriofifsimum

Accipiet

fi

Nomen fuum
c
3

fronti
Vale

affixum non refigat.

DEDICATIO.
Vale Magne Princeps quam diutisfime E OJmperio, Patrice, &c Bonis omnibus, Ita Vovebam Herbipoli Kal. Jan. Anni a Chrifto nato M. JDC.

LXII.
S^ERENISSIM^E celsitvdinis

VESTRjE

Dev'otm Ser<vus

Cafparus Schott,
Societatis Iesu.

facul:

FACULTAS
R.
P.

m^rnm

^^
JESU

Provincialis Societatis

RICQJJINUS G6LTGENS
Provincialis Societatis Jefii Rheni
fiiperioris.

per Rheni fuperioris Provinciam Audori fadla.

ciecatis Sacerdote, cres ejiisdem Sociecacis Sacerdoces quibus id cotnim lucem edi pofle probaverinc; faculcace miilumfok, recogmoverint, AdmodumReverendoPacreN.GosvvinoNickel nobisab Prsepofito Generaiicommunicataconcedimus, uteadem cypis mandecur. In cujus rei fidem has licceras manu noftra fiibfcr ipt as y Sigillo noftro munitas dediMartii 1 Herbipoli 6 1 6 i } mus.
,

CUm Phyficam

Curiofarn,

compoficam a P. Cafparo Schott noftrce S-

&

&

.
1

S.
-

RicquinusGoltgens*
'*

FACULTAS
R.
P.

ProvincialisSocietatis
Bibliopoiae fa&a.

JESlt

per Rheni fuperioris Provinciam*

RICQUINUS G6LTGENS
Provincialis Societatis Jefu Rheni
fuperioris.

EG Ricquinus Goltgens
do

Societacis Jefii per Rheni Supenoris Provin* ciamPrxpofitusProvincialis, poceftace mihi ab AdmodumReverenP. N. Gosvvino Nickel Pra^pofito Generali conce/sa, faculcacem do
,

WolfTgangi Junioris ha:redibus, fuis fumptiJoanni Andreae Endtcro, busexcudendiP.CafpariSchott e Societate Noftra PhyficamCuriofarru. In cu jus rei fidem hoc ei teftimonium, manu noftra fubfcripcum, Sigilla noftro munitum dedimus. Herbipoli 1 5. Manii 1661.

&

&

S.

RicquinusGoltgens.
AJ> cqj-

.e^:

v%(&)B

^>
IN ARCANIORE

CVRIOSVM
PH1LOS0PHIA,

NATVRARVM

M. Adami Adamandi Kochahlki

Polono-Dobriniaci, Soc: J E S U.
Mathefeos

m Alma Vviverjitate Mogunlina frofejsoru

ELEGEIA.
/Ec Lechici Vatvs , Mogono delittore Rheni EH > S0PHE> mtjja TIB I Ltttera Jcripta manu.

Sui legis

offendi peregrino Nomine noli >

&quior hocipjo quin magis ejfepo&es. Dat mihi nomen (*) kmox.gentcm (t ) Dobrinia Telm

Ex Bonicace tibifcriberecogit Amor.

Hicy velut omne

Bonum, Jefe communieat ultro Cum^fibiprettum fit, petit ille nihil. Si tamen noftro Tuus eji qui certet Amoriy Certabis, gratafmea mente legas. Atfitam memori cupias fuperare duello Jguttuapando Tibi damna cavere velis.

(*)Polonis

Amorfa/w
^tf&ocbamc:
Charus
kix&^t*.

&

^-&od)an)r.
fiequentativum

>

pUne

corripit

quiddifsimulo Tuus e(i lachrymabilis err&r>

!

abufiijn,

&

)ui']ubeth&c calamum metra ligare meum.

KWfcSVM

Erras y exfola Sophici trieteride Cursus Dum te Dotloremfingula nofjeputas.

ErrasdumPHTSICES
Herculeas pofuit

MARE (nam quidvajlius iU+fy

$

(t)BonusjDobr)r Hebr: 2)12 ?ob. Urrumqj a Chaldaico3J<C5 Bo-

VisfortaJfetuA nonfuperejjerati.

N ATV R JE nemo columnas

erit.

nus fuavis. ficut & Arabi-

Etft'quis fludeat ponere , vanus

Oplures effetfas hic numerare Columbos ! venatrix regna carina daret! Jguot

UOVA

Forti-

**S*i)t2
Eortiteraudendifuperat calor ardua qu&vti % Sfcanderefummapotefi. Cunffafc C O Magnus Alexander non magnti virihmOrbem > Aufibus at magnipeelorti edomuit. jEfoniu* Colchti cumjafon vela dedijfet %

NATV

Vellerapro Velis dbfiulit iliefuti.

VE ZLERA qu&rutilodenfabat lanamctatt^^

Et u (i eapia* Tu Sophe , dico;
Sic timidosfugiunt
,

Sapti.

AVD ACE S MAG NAfequuHfur^

Etfiniltcntes vinccrcfungus erti.

O quti idenumeret, totiquamgrandia mundo CVR A fagax, & mensperftudioja dedit luotquot prAclaras humanum condidit Artes
J>>uin

Ingenium y R JE parVm is omnis erat. etiamcafmfiquamfors edidit Artem> Haudanimiproles defidti itlafuit. guare agefiqua tuamtorpens INCV RIA mentem
Detinet, abjcclofubtrahe colla jugo.
,

CV

En PHTSICJE Campum quo mn opulcntiorattclr

F/oribus, audaci carpitoraramanu.

Hicoptatatibi LO mcdicamina VITM^ Dummodo quisnoritpromere^cruda taterit* Htc latet Ingenii Vires quaperficit Herba > Velqui datmemores cuhcla tenere Lapti.
Hictatet Aurificti reticendus Pulverti ortus}

NG M

Regia c&iquamvhflirps tamen iBc latet. Addegraves Gemmas> Adamantcs>fiexile Vifrnm t

,

Et qutcunfyfuti Arsparat itta modti. Singuta quidreferam Vfatts efi edtcere ; quidquid Expetti , idiPhyficis crefccre /Jfontc jugti.

Tumodo

NATVRAi

Dommumcognofcitotcmch

Atfo vidc quafis conditionefatm. Imperio Mundi quia tefortuna beavit ,

AfamuUs Rcbutnonpatiflrercgi.

Vtcre

^:(*)fH*
Vterejure tuo
,*

tibi qujijcrvtre

tenetury

Vernajit, obfequiis mancipiumfy tuis.

Tantum quippe potes quantumjcu dura tenacis NATV Rs ingeniojrena movere tuo.
,

Credite morta/es \ Humana Potentia Vtfyfcias brevis e[i Regula^ Scire

SCIR E
Velis.
;

ett

Audebo (cur non quodfuadco ? ) dicere Nemo

Naturam co/uit
A
.

qui nihi/tnde tulit. y

Natura redundat quodferat Hortus habet. FrucJtbus; hicfemper Vtfafit exiguum (quod-me quofojudice vile eH Dedecet at%Sophos)Vtt/e , SCIRE EST. utik dulci qui mifces ta/is Si tamen es y Nec, quasprtflaret fpernere temnis opes
Fertilis usque adeo variis
,

SAT

Cernis ut hac Cybeleplenasferat undife ?namma4 Jn quodcunfy Utusflexeris, uber habet.

uAmbrofik divum, du/ci velnecJarepafci Si cupis, en u/tro prodiga venafluit.

Necprocula Cereris confpeclu filtus alm&

Plutus, quiproprtasfuppedit abit opes.

Deniq* fipigeat venandofubire laborem^

Natura Prodigiofa dabit. Myfteriavolvo, Bddegei namfyegonunt DJVV

SCHOTTV S

VeiqudtSecretip/ena Mathejishabet.

Non equidemeelojlimulat quodadabdita calcar^ Sedmihi cum noceat, Tejuvet addo tibi. guisquis es AR CA NI quempernox curafatigat
,

Te demum quisquis fis>Amo\ Perge\

VALE.

Pcrpen-

C U L H M.

PR^ELO

seojagi

PR^LOQUIUM
>

AD LECTOREM. Aucis te convenio L ECTO R B ENEVO L E.

Inftam Natura
5

& Artis arcana

perfcrutandi aviditatem

qud a puerili ad hancusc^&tatem exfiimulor > necMagia ZJ-

mverfalis quadripartito Opere nuper edita,

nec Opufcula alia in lucem haffienus emifsa exfaturarunt.

Phyfcam inquam Curiofam s 0" Technicam Cunofam: quorum alterum Natur&>alterum Artis JMLirabilid atcfe Arcana completietur. Inea Opera conjiaam^ qu& velm Aiagia aliis^ Openbus omifsa, <velaViris dotlispbfi commumcata , ^vel
ergo bipartitum molior Opus,
1

Almd

denovoamefuerecomperta.
JMirabilia

Primumnunc do> mlibros

difinbutum duodeam ; quorum hic efi Syliabus y

I.

& Ordo.

Angelorum acD&monum.

1L
II I.

Mirabilia Speffrorum.
Mirabilia

Hommum.

I V.
V.

Mirabilia Energumenorum.
Mirabilia Monfirorum.

VL

Mirabilia Portentorum.

dz

VII.

VRjEhOQVlVM.
VII. MtrabiltaAntmalium tngenere. VI11: Mtrabtlta Animalium Terreftrium.

IX.

Mtrabtlta Animalium Volattltu m.

X
XI.

MirabtltaAnmalium Aquattlium,
Mtrabilia Meteororum. Mtrabtlta Mtfcellanta.

XI L

Pluradare poteram ^acettamvolebam) fed temporis anguftu, &* occuf>attonesalt&, his me metis coarttdrunt.Latiusexfbatiabitur^ftquemexemplum
Qffjtero)

meum

(quod opto 3
K

adidemftudium excitaverit.. At veterafunt h&c, tnquis yego nova exfpeffabam. Vet$rafunt pleraque^fednon vetertpertraffata modo. Re~ ferunt& alit non paucaeorum , qu#htc enarro Mtrabilia> at referunt tantumj ego pleratfe ad verttatts truttnamexpendo,acvera dfalfts > genutna dfpuriis dtfcerno~ primum, tumfingulorum caufas indagareadhttor. Turpeeft PhHofophoy temerefidem adhtbere cutvis Thaumato>

grapho turptm.eorumperfcrutaricaufam Thaumatum,

j

quorum an
ianorat:.

ulltbt

& unquam

ftt

'

fuerttve exiftentta,

Hocfecere, quotquot portentofamtllam Eche-

neidisvirtutem adnaves contra ventorum impetum rev quotquot tinendas aut retardandas prodiderunt
:

&

prodtgtofam Brttanntcarum

avtum , quas Brantas

ap-

pellant,geneftmexltgnisautfruttbits

arborum putridu
haftenut

AD LCTOREM.
ha&enus credtderunt. Q14& tamen > altatfe hts ftmilta quamftnt <vana, perfyiciet, qut h&cnoftra leget.
^frttanthilomtnus.das, ais iierum
,

>&pafsim obviay

egomtra exfye&abam, &* curtofa. Trtta effemulta>&ob~ <via>> non diffteor 5 mira non ejje,neccurwfa, hocnegv. Qutd^ enim admtrandum magis , quid dignim humana curtofttate, hoc^eft^ accuratdacfoUtcitaperfcrutatione^quam(ut

utera iraceam)

D&tmnum

operafiupenda y mim
r

omnem

JSlaturd, utapparet, excedentia cognofcere^acfmguiorum

:aufame Phtlofophia petttamredderet Quis fctre non a-veat,acpenttiusperfptcere, qu de D&mombM-pincubk ac< fuccubis , deparednis acfamtltaribm^de montanis ac me-

defagarumacmagorum translattone', fexus mu~ tattone> bruton.um achcminum refufatatione pafsim ctr^
taUtcis,

cumferuniur^ H&c, aliac^ hisfmtlta multa^foloprtmo Itbroanobis nan indUtgenterpertraffiantur. ^Taceo reliqua x
Curtix acpzne dixertmpuertlis ingenit eft > nova acperegrina mitametft<vtlta 5
x

reltquis lihris comprehenfa.STu legefis*

& judica>.
?

& &fttmare> obviadefficere, tametft ^4urtglebas gemmarum cumulos arormtum fafces & plauflra.commutafse altquando pro 'vttrorum fragmentis & puerorum nofrorum crepundtis India^
rariy
pretiofa.
y
>

rum Barbaros , mtramur mertt6

plus deietatam olim

y

ILomanorum curtofit atem y cum Heltogabalus m/fe&acudj^

lum.

PRjELOQVIVM
ium dedit miUe mufielas , miUe firices , decem mtUta murtum, totidcm aranearum mufiarumpondo, monfiro'sdutic^ prodtgalttate
>

& &

tnutili

'vamtate

>

quam

cu-m

Probus mtUejubatorum.miUeteopardorum ,

mille cervo-

rum,mtUe aprorum , miUe ibtcum, miUefiruthtonum tn theatrumproduxtt rtdemm^ tantumnonexecramur.

>

Damnabilior efi curtofita* nofira , fctendi prurtgo ,fi novistantum ,firaris , fi exottcu , perfipe tnutilibus tmpenditur. Latettnhis, qua ob oculos nofiros verfan^ tur quotidie, quodmiremur. Efi tn NaturA majefiate y

& &

quodhumanam paficat curtofttatem.

ravtt

Nonfolitudintpa-

DEVS hoc rerum theatrum

tam amptum tam

>

vartum, tam comptum , tam multis dtgnum fieffatortbus > in quodnos introduxtt. H#c lufiret tnteUectus nofier j per hachbere a cfalubrtter exffattetur.

Vttnam qui
Scholts im-

hodte Philofophorum nomtne qdortantur , ffinofum ilium

acfiertlemphilofophandt morem, cuidomt

& tn

paUefcunt>adammwremhuncaclongc utiliorem traducerent ;

necgenerofamjuventutem adnefcio quas erudita*

Sedadtnfiitutum redeo. R ,fcrtbendt VtortotofereOpere, utvides venere teffeUato. Varwrum entmfcrtptorum loca non referotantum>fedtntegraappono)necrarbfententtam metnepttas coarftarent.

LECTO

am non meis ,fedaltorum <verbi$ reddo. Nd tamenpeccatum

AD LECTOREM.
turn ame exifiimorfuomam,quod gravifsimi ante mefequodres ipfapofiulatfpr^ftiti. ISlon racere Authores,

&

tionibm tantum <veritatempropugnanda?n ,fedautori-

rerum geftarumfdemftabiliendam yfufcepi. Ftdem autem nuttam merererfifidem alienam negligerem. plenumingenuipudoris eft , utPltBenignum etiam , ritus aitjnfuo adNaturalemHtftortam Prdoquiofateri per quosprofeceris \ obnoxii verbanimhZS'infeUcisingenii,
tate quoque

&

deprehendi in furto malle ,

quammutuumreddere^cum
norma mihi
conftt-

praferttmforsfiat ex ufura.Diciautem vix poteft^quanto

labore actempore tfttusmodi fcribendt
terit.

Cum enim incredibtlemacprorfmpudendam corru*

ptelam apud plerosc^fcriptores in aliorumlocis ac verbis citandis antmadverttfsem, rie horum errorem tranfcrtbe^
rem> in ipfosfontes ubit^ inqutfivt^acfitpe nonntfipoft diuturnam tnquifitwnem vtxtandem nonfine magno tsmy

toris dtffendio deprehendi.

*Vbi deprrfiendere non potui,

exfcripfi.

exfidealtorum (quorum ubic^ nomina appono)

Si

erratum ) non mthhfedtttis erroremadfcrrbtvelim.

D&monum

JMirabilibus pr&mifi nonnulla Angelis ac

Ddmontbm commurita>non tam ut Alirabtlia f Curtofa > quam utfohda dicendorumfundamenta. Qua tamen
Gurtofm Leftor ifirrtinm placent, omittere ftne fecuturo-

rum dtffendto potest.

Sed h&cfatis.

IJnum

PRsELOQVIVM AD LECTOREM
Unumfum oblttm. Prtmum acpr&ctpuum, cfuodprx,
ocultstn htfcefcrtbendis acluct publtcaparandu habutfutt,

ut aiios qutnobdiortingemo pollent

& majori
,

otio abun-

dant> exempla meo adftmilefiudium excttarem. Et vero

magna mefpes tenetfore ut hocfaculo noflro quo Artes ac

Sctentta omnes adfummumgradum perventffe

vtdentur
recu-

vera quafy
peret decus.

& genumaPhtlofophta prtftnum fuum

,

Magndcerte antmi voluptate percept quod nuper admefcripftt Nobtltfstmus ato^ Ampltfstmus Domtnus Phtltppus ErnefiusVegeltn de Claerbergen> Celftfst-

miGutltelmiJtriderici

Naffovk

Prtnctpis

>

fc.

AuU-

Pr&feus,&'Gonfdiarius primarius->exlttteris ad NobtErudittfsimam Vtrgtnem Schutrmannam Ufsimam LondinodatistdeVtmNobtlifstmoHn.Bo^

&

mawComitisdeCarke,eumvidel\crt^^ qusedam Specimiha nuper edidifle obfervationum & experimentorum naturaliumcirca acrcm J itemDifcjuifitioncm pradicamdc fluidQPum&fpiflbrumcorporumnaturajnovoplane, & illuftriaecpacfeliciconatu: &fperarifubinde fimilia,

imb

&

majora,tam abipfo,quam a caetcrisNobilifsimae non ita pridemLondiniinitaeSocietatis Afleclis, hoc unum agentibus
&verfantibus,ut Naturse recellus undiq, daq; indagine magis magisqj patefiant.
fblerti

omnimo-

DEV S OptimtiS
ELEN-

JMaxtmmfecundet conatus , mefy corumfruttu gauderc

altquando concedat.

cAse^ zA^cAs zkDHte -lizteztezk') ^zKszk^Kd(iKdcXdzK^cKdz^c)^

ELENCHUS
LIBRORUM ET CAPITUM,
SIVE

SYNOPSIS.
LIBER PRIMU&

TOTIUS OPERIS

MIR ABILIBUS
ANGELORUM AC D M
M O NUM PARS l
Angelis ac Dxmonibm communia.
I.

CAPUT

II.

AnfincAngeli.acDamones. 3 CorpusnehabeaneAngeli acD*mones, an incorporei r

fint.

III.

An, quando,
Dsemones.

4
ubi, in quoftacu, producl:ifinrAngeIi,ac

7
c

CAP.

ELENCHVS
CAPUT IV.
QuancaiicmuliicuaoAngclorum acDaemonum.
finr.

10

V. Quid Angeli ac Dsmones

nacuralicer cognofccre pos-

14

VI. An,&quomodoAngeliacDaemonesmrerfeloquancur.2o VII* DcfphxraexccnfionisAngcIica:, &quoinodopuiljiicfc

incra& excraillammovere.
cinendialiaafe.

22
26

VHI.Depocencia Angelorum acDaemonummovendiac dcIX. Deafliimpcionccorporumper AngclosacDscmoncs. 29 X. Quo pa6tofiac,uc Angeliac Dasmones in ailumpcis corporibus videancur,audiancur, cangancur ab uno,& non ab aliis praelencibus. 3z

TARSll.
Damombus propria.
C APUT X I.
DeDsemonibusinparciculari varia; acinprimis
qui excrainfernum deganc.

3$
an
ali-

34 XII. DevariisD#monumgeneribus,officiis, operacionibus, Trichemio. ac nominibus, ex Pfello 37 XIII.De Damonum propriomunereac velucminifteriocirca homines. 42 X I V. An incer Dasmones fic aliqua forma reipublica? . mucuaq; dependencia in minifteriorum diftribucionc. 45

&

XV.

Anfingulishominibus,regionibus,accivicacibus, finguJi

Daemones cencacoresfinc

accribuci;

&

an cerci Da?mo-

nes ad cerca vicia provocenc.

XVI. Mira quaedam

runc.

5o opera, quae Da^mones per Magos fcce-

j3
6o

XVII. Mira alia, quae Dasmones per fe fecerunr.

gos perpecranc, vera
coria.
finc
,

XVIII.AnmiraDaemonumopera,qua^velper/e,velperMaan fucaca ac praftigia-

X IX.

67 Quibus modis Dasmones mira opera, qua?pacranc, efficianc. 6g

CAP.XX.

LIBRORVM ET CAPITVM.
CAPUT XX,
AnX)amiones,&illorumopeMagi,poffint producere a~ nimalia: &anMagiPharaonisproduxerinc veros ferpentes, ac ranas & quo modo. 76
;

XXI. An

pofliac ac fbleanc

D^mones eum

foeminis ac viris

commifceri feu an finc Dasmones i ncubi ac fuccubi. 8 z

XXII. AnexDannonisconcubicu cum

leacciafci proles.

foeminis, poffic ac fo86

X X1

An Dasmones cransferanc fagas & magos ad nodurnos

con vencus corporalicer.

90

X X I V. An Daemon poffic efficere

trenc.
locis eodem
fis
I.

uc corpora fe

mucuo peneiog

XXV. An Daemon efficere queac, uc idem corpus fit in divercempore.

,

1 1 1 1

X X V An Daernones poflinc mucare homines in beftias.

XXVII. An, & quomodo efficere poffinc Dzernones

uc bruca

& res inanimatae loquancur. XX VIII An Daemon poflit hominem a tefione, vulnere & dolore.
,

123
reddere

immunem

XXIX.

129 An Dsemones poffint ac foleanc inferre hominibus morbos,reftituere fanicacem, reddere juventam, acque adeo immorcalicacem. 136
uc homo profundifsime , x longiffimo cemporedormiacj diucurnam inediam

XXX. An Daemon poffic efficere

perferac.

&

138

XXXI. AnDsemon poffic mucare fexum. XXXII. AnDaemonpoflic juvare memoriam, &
hominis, arcesq,* ac fcientias docere.

14?

XXXIII. An Dsemon poffic

pecunias,

ac fbleat

fntelle&um 151 veras dare hominibus

155-

& oftendcre veros thefauros abfcondicos.

XXXIV. An

pofiinc excitare pluvias, grandines, fulgura, tonitrua, altaq,- fimilia meceorologica

five per fe, five per Magos.

Daemones

161
caufare exflafin feu

XXXV. An Daemon
raptum.

poflic in

homine

167
e z

CAP.

ELENCHVS
CAPUTXXXVI. An D*mon poflfit facere, uc bruca animalia & hom
nesrevivifcanr.
i-

XXXVII.AnfintDaemonesparedrii

feufamiliares.
:

XXXV III. DeD^monibusmontanisfivemetallicis

virunculis ac femellis domefticis.

172 igo icemde

1

LIBER SECUNDUS.

MIRABILIBUS SPECTRORUM.
PJRS
GAPUT
I.

I.

JLn fmt Speffra.

200

QuidSpeftrorumnominehocIocointelligacur. 201 hominibus audiri ab probatur videri atque Spe&ra variis I I. , Gentilium hiftoriis. 202 III. Chriftianorum y tam ortho-quam heterodoxorum teftimoniis probatur, hominibus fpe&ra fubinde apparere.

IV. Aliisvariorumteftimoniisatqueexemplisprobatur, vera fpeclradari. 213 auditornm exempla.2 Recentia vel SpecTrerum viforum V. 1

VL Nonomnia^qu&fp&tra aliquibus videntur efle,

ipedra.

vera func

225

pjrs

11
239
240

Qmbminlocisfyettrafmt.

CAPUT VII- SpeftrainIocisdelertis,feufblitudinibus.

CAP.VIIL

LIBRORVM ET CAPITVM
CAPUT
VIII. Spedfrainlocishumidis&paiudofis.

241

IX. Spe<ftraincampis,&fylvis. 243 Spedra in locisubi commifsa pradia. X. 246 XI. Spetrainchermis,&balneis. 249 XII. Spedra in arcibus caftellis. 25 XIILSpectrain fodinis.&fpecubusfubterraneis. 2^2 ^CIV.Spedrainlocis^ubiverfancurcrudeleshomicid^. 253 X V. Spe&ra inMonafteriis^TempliSjaliisqjlocisSandis. 2 5 5 X I. Speftra in ^dibus pri vacis. 2 $7

&

PARS

IIL
260
261
26$
aliquando apparere^

Quidfmtfyedtra*
Angeliboni.

CAPUTXVTI. Spe&ra fepe func dasmones* & aliquando fortafsis eciam

XV11

1.

Spe&ra aliqua efle animas defun&orum, perfiiaflo fuic

Gentiliutrh

XIX. Animasdefun&orumhominibus
norumjurisconfulcorum.

perfuafio fuic Judaeorum^ Chaldasorum a Mahumcca-

266

X X.

Animasdefuntorum vivencibusapparere

pof!e> ac fblere, perfuafum fuic Ecclefia? Cacholicaer Pacribus^ Theologis> Hiftoricis A aliisq>* virisdo&is. 267

XXI. Animas Eeacorumin eoelo cumChrifto regnantium frequentifsime apparuiffe hominibus

plis.
%

probacur exem-

XX

XXIIL Animasdefun&orumfiepeaviventibus, qtiibus appa-

27Q L Animas damnatorum faepe hominibus apparuifle probacur exemplis. 2 74

,

XXIV.

ruerunt,orationis aliorum operum fubfidium petiverunc,aut proobcencogratiasegerunc. 278 Refpondetur argumencis illorum, qui pucant defuniiorurn animas nunquam comparere viventibus.

&

*84

XXV. U trum verus Samuel apparuerit Sauliin Endor^an vcro

loco Samuelis diabolicum Speftrum. e 3
2

85

T4RS

ELENCHVS
IV. JDe variis Spefirorum ccnditwmbm. CAPUT XXVI, Qua?namSpe&rafrequenciusappareanc,&
XXVII.

PARS

294.
humines

ac loca infeftenc. 295 Unde conftard pofsic, Spedra, quas apparcnc, cfle dxmones vel humanas animas. 296
,

XXVIII Demodis,quibusSpetra prsecipuehomines & loca

infeftarefolenc.

XXIX
XXX.

299
illa,

Qualiafinc corpora

in quibus Speclra apparent

hominibus. 3 1 Quales fint voces, fbni, ftrepitus, ac cumulcus quos fpe,

traexcitant.

316

XXXI. Quomodo Spe&ra

in aflumpcis corporibus tangant, verberent, urant, necem inferant. 3 1 g

XXXII. Difcutiunturconditionescorporum,in
XXXIII. Ob

quibus Spe-

ftraapparent. 319 quas caufas feu fines potifsimum Spedra appaquibus reant quibus item hominum generibus,
:

&

temporibus. J31 X X I V. De Notis ad diicernenda Spe&ra diabolica ab humanis.

XXXV. Dc

334

Notis ad difcernenda Spe&ra

humana

incer /e

XXXVI. DeSpe&rorumadjurationc,

ad cognofcendameo34
5

rum conditionem. V. De modis SfeElrapeUendi. GAPUT XXXVII. An convitiis & diris imprecatiombus

PARS

34.6
pellantur

Spe&ra.

XXX VIII. An gladiis, lanccis

cur.
ri

347
,

aliisq,-

armis Spcftra fugen-

349
,

X X X I X* An accenfo igne vel lunaine

pofiint Spcttra,

aut obferatis oftiis arce3 5 5

CAR

LIBRORVM ET CAPJTVM.
i

-r*

C A P U T X L* An odore, fumo, hcrbis, lapidibus, ahisque rebus fenfibilibusSpedtra pellantur.

X L I. De veris modis ac

remediis pejlendi Spe&ra diabolica.

6c

XLII. Demodisavertendiaie,
{

361 adomibus, moleftias Spe-

drorumhumanorumbonorum.
ftra

X L 1 1 De modis averruncandi a.fe, & a domibus infeftis Spe1.

377
5

humana mala.

38

LIBER TERTIUS

MIRABILIBUS HOMINUM.
PARS
C AP U T
I.
,

l
,
,

De hominihas duhiis. Dc Centauris Hippocentauris & Onocentauris

fuerintvealiquando.

an fint

,j:-g

IL DeSatyris,anunquamfuerint
III.

DeTritonibusan fuerint aIiquando,auteciamniimfint

V.DeNereidibusfeuNymphis,&Sirenibus, animquam extk<

406
pofsitnafci

V. Anexpermiftioneieminishumanicumferino
horno,-

& anHippocentauri^Satyri, aliaque mon41

Itraanthropomorpha^fintreverahomines.

PARS 11
De variis hominumformis.
C A P U T V I. De hominibus Cynocephalis feu Canicipicibos.

417
41g CAP.

ELENCHVS
CAPUTVII.
DeNanis,&Pygiiiais.
bus.

421

VIII. DeGigancibus,aliisqueextraonlinaria;ftacurn;homini-

430
441

IX. Dehominibusfylveftribus, acpilofis. X. De Androgynis feu Hermaphrodicis. XI. DeHominibusvariarumformarum.

446 449

PARS

III
^virtutibns >

Derarioribm hominuwvitiis >

&
CAPUTXII.

accidentibus.

4.56

DeinfignibusEdonibus,acBibonibus.

XIII. Icerumde monftrofis Bibonibus,

diis ebriecacis.

& Ebriofis

457
;

decj;

reme46

X I V. De diuturna quorundam hominum a cibo & pocu abft inentia ;

& num ea fueric nacuralis.

,

X V. De Longaevis, & Iongasvitacis caufe. 47 2 X VI. De Senibus repuerafcencibus & juvenibus macure caneicentibus. 47 6 XVII. Demutantibus, veldifiimulantibuslexum. 480 XVIII. An unquam mulier aliqua virum fimulans, fueric fummusin Romana Ecclefia Poncifex. 48 3 XIX. De iis,qui diu dormierunt & elaci revixcrunc. 5 00 X X. De hominibusinbeftias mutatis. 502 XXI. An Nabuchodonofbr Rex fucrit revera mutatus in boJ

46 3

vem.

506
5 1
5

X X 1 De No&ambulis, & miris eorum operacionibus. X X 1 De fubicb depilacis, & enormicer barbatis. XXI VDepuerisHammelenfibusfedu&isaMago. XXV. Demirafomniancibus.
1.

1.

19

522

XXVI. De fumencibus innoxie

bos.
1.

venena,

aliosq,- iniblicos ci-

X X V 1 De averfancibus cafeum, aliosq; nonnullos cibos. X X VI 1 De mirabilicer fanacis.

1.

525 5 27
5 3

XXIX.

De numcrofb parcu quarundam mulierum.

543

CAP.

LIBRORV M ET CAPITVM.
CAPU-T XXX.
Decemporeparcusquarundammulierum
QiOy vel procra&o.

vel concral
j j

XXX
,

I.

De for macfone & ficu foccus humani in ucero macerno

deque e jus orcu, & aborcu.
j 5

XXXII. DevariisMirabilibus,qumulieribusaccidunc. 55^ X X X I|I I. De Mirabilibus quinque fenfuum hominis. j 64 XXXIV. De Mirabilibus quarundam humani corporis partium,acmembrorum.

XXXV. De Mirabilibus memoria?.

,

575

XXXVL De infigni quorundam robore, velocicace & agilicate,

$7$
5

& de pedum dexcericace.

go

LIBER QUARTUS.

MIR ABILIBUS ENERGUMENORUM.

CAPUT
I.

I I.

QuidfincEnergumcni. An finc revera aliqui Energumeni ,

fcCsl

jgjp

fcu a

Daemonibus objg^
59 j
alio-

III. Falfiecirca

energtamenos opiniones referuncur, ac refu-

tancur.

IV. Anhominesfieri pofsint ac fblcaat energumeni ope

rumhominum.
V. Qui dacmones, quos obfideant homines;

601

& quam

in illos ha-

beant poteftacem. VI. Qua? mala energumenis iirferant daemones.

VIL De

variis operationibus,

quas daemones in cxerccnc, praefercim de locutionc.

604 60 5 cncrgumenis 609

CAP.

ELENCHVS
CXPUT VIII. Qua formada^monesinvadancenergumenos, /peftabil/,necnc.

611

IX. Defignisaddifcernendosverosenergumenosafalfis. 613 620 X. Anlycanchropi,&lunacicifincenergumeni. AnPychonesacPychonifstffincenergunieni. 623 XI. XII. Anexenergumenorumoperibusevidcncerprobecur daridcemones.

616

operacionibus efficadari damiones. 63 5 cicer ac evidencer probecur, XIV.Anj&quaspeccarahominumfinccaufa^ cur adaemone obfideancur. 640 X V. An daemones rebus corporeis pcllancur , maxime ex E-

XIII.Anialcemexaliquibus

Magorum

nergumenis,

643

LIBER QUINTUS.

M
GAPUT

RA BIL IBU
MONSTRORUM.
PARS
l
Monfirorum Hiftoria.
De Monftr is humanis acephalis. De Monftris humanis polycephalis.

S
6$$
656

I.

6fg 66 IV.DeMonftrishumaniscumcapitenonhumano. 667 V. DeMonftrisbelluiniscumcapitealienasfpecici. 669 VI. De Monftris humanis focdam capitisconftitutionem haIII.DeMonftrisbelluinis polycephalis.
bentibus.

II.

672

CAP.

LIBRORVM ET CAPITVM.
CAPUTVIL
Demonftrishumanisfine brachiis, & de miramanuura ac brachiorum compenfatione. Gjy Demonftrishumaniscumbrachiismutilacis, aut transVIII. pofitis. 68 z I X. De monftris humanis eum brachiis mulciplicacis. 683 X. De monftris humanis cum manibus viciacis auc cruncacis,
,

autcum fuperfluis digitis.

XI. Demonftris humanis
conftitutione.

G%^

cum

prava vencris,
,

& genicalium

6%j 689 XI I.De monftrishumanis cripedibus&quadrupedibus, 690 XI V.Demonftris humanisacbelluinis malignae pedum cdhXII.

De monftris humanis fine crnribus

aut pedibus.

ftitutionis.

691

XV.

Demonftrishumanisracionecucisvarieaffetee. 693 VI.Dehumanis&belluinisfoetibus cumcute vulneraca, auc

difcifla.
1.

X V 1 De monftrofb foetu lapidofo. X V 1 1 De monftris humanis inferne bicorporibus

1.

691 6 96
,

fuperne

fimplicibus.

698
,

XIX. De

monftris humanis fuperne bicorporibus

fimplicibus.

inferne

699
laticudi-

X X. De monftris humanis bicorporibus fecundum

nemconjun&is.

701
7O5 6$ im~ 706
*

XXI. Demonftrishumanisbicorporibusfecundum longkur

dinem conjundis.

XXII* De monftris humanis bicorporibus ex perfe&o

perfe&o corpore
coalitis.

X X 1 L De monftris belluinis unico capite bicorporibus. 709 XXI V.Demonftris bicorporibusexhumano &beluino foecu
coalicis.

710
711 713

XXV. De

monftri? quas a progenicpribus toca /pecie deviant.

XX V,L Derarioribus quibusdammonftris.

-

f2

PARS

ELENCHVS VAKS II.

Monflrorum caufa.

717
7I9 722 727

CAPUT XXVII.
XXX.

DecaufamaterialiMonftrorum. XXVIII. DecaufacfficienceMonftrorum. XXIX. DecaufafinaliMonftrorum.

Denonnullorum Monflrorum

caufis in parciculari.

734

LIBER SEXTUS

ABILI B US MIR PORTENTORUM.

CAPUT
I.

De

militum
bus.

& armorum fimulachrisincoelocomparenci743 747

753
fignificacis.

II.

Quidfincpraediftaphasmata"; &quseeorumcaufa:.
fignis,

III.Depraediftorum porcencorum

IV Devariisporcencis ac

morcem aliquorum^ aliosve

nocabiks cafus pracedencibus. 754 Decaufaefficiencepraedi&orumPorcencorum. 76 z V. VI. Defbno,ftrepitu,ac tumultibus nodurnis , mortem ali-

L Dc

caufa efficienct

quorum porcendencibus. fonorum ac cumulcuum >

folent cflcindicium.

7$ 3
qua: morcis

76$

LIBER

LIBRORVM ET CAPJTVM.

LIBER SEPTIMUS

MIRABILIBUS ANIMALIUM
IN
CAPUT L
I

GENERE

Quidfic AnimaL

77 S

III.

L De variis Animalium difFerentiis. jjj De prima Animalium origine * ex Veterum Philofophorumfententia. 780

I V.

V.

Animalium origo prima, ex Fidelium & vera (ententia^g 3 A ves, tametfi aeris finc incola? ex aqua tamen fa&as, confirmatur.

I.

Quomodo pifces & aves ex aqua

terrafuerintprodu&a.

>

caetera vero animantia

7 $? ex

VII. Ananimaliaqua?damexaerena/cantur.
I.
>

V I I An aliqua animalia in igne vivant & ex igne nafcantur.

805
IX. Anin nivevivanc&nafcanturaliquaanimalia. 71 z X. Quotinunaquaquefpeeieanimalia^&quibus in locisfuc-

7g9 794

rintinitioMundiaDEOprodu&a.

814

XI. Ananimaliaimperfe&a^quaeexputridamateria generari folentjfuerint inicio a DEO produ&a. 81 XII.Ananimaliaadulterinafuerint aDEOin Mundiexordio produ&a. ii XIII. An animalia ab initio produ&ionis fuerine rapacia,&
noxia.

XIV. Utrum carnivora animalia ab initio carnibus^an herbis &

fru&ibus ter rae fuerint alita.
,

25

X V* Quomodo homines & caftera animaliay in novum Orbem^lnfulasque aconcinenceremotas, delati fuerint.

8*8

834
3

CAP.

ELENCHVS
CAPUT XVI.
QuomodoavesinnovumOrbemdevenerinc.
841
,

XVII. An cerra produxcric aliquando, auc producere queac

>

a-

liquaanimaliagiaiKJiora. 843 XVIII. An, &qiuL animalia generentur ex pucrefadione, ex aliis animalibus, ex plantis , &c. 847 bruta habeanc aliquem difcurfum , indirfeanimalia XIX. An

renciam ac libertaccm, acque adeo mencem.

LIBER OCTAVUS

A bYl B M R ANIMALIUM
I I
TERRESTRIUM.
CAPUT L
I
I I

S
g 99 9
1

DeAlccVecerum,acRecenciorum.
I.

L De Archopicheco, fivePigricia,animali Americano. 907

9
1

De Armadillo, aliisque loricacis animalibus. I V. De Anca Brafiliae animali.

V. DeAchais&Tamendois myrmecophagis. VI. DeApro,feuSueferoacfilveftri. VII.DeAfino. VIILDeAnimalibusfoccidis.
IX. X.

DcBove,&Tauro. De Bove fero qui Urus dicieur,

,

917 919 923 917 929

93
5

XI. DeBifoncc&Euorone. XII. DeBonafo.

937
938

XIII.DeBubalo.

P40
94 l 94* 95

XIV* DeBabv-Roufsa. ^ X V. De Camelo, & Dromedarid.

XV L

DeCamelopardali.

CAP

LIBRORVM ET CAPITVM.
CAPUT XVII.
XV11 XIX
XX.
1.

DeCamelo-Cervo,feuCervi-Camelo.

95-2

De Carigueya De Cane in genere

,

aliisque animalibus mancicacis.

XXI. XXII. DeCercopichecis, XXIII.DeCervo.

DeCaftore. DeCacobiepa,

961 979
98

935
9 87

XXIV.

XXV.

DeCuniculo, DeCynocephafo,
bus.

XX VI.De Capris & Hircis, cam domefticis quam filveftriXXVII. De Ciacali, & Cappa.
$9f
1 006
1
1

990 992

XXV

11

1.

XXIX. XXX. X X X L De Echino, fiveErinaeio vulgari.

XXXII. De Echino Brafilienfi Cuandu
XXXIII.DeEIephance.

De Danca, & Dance Africano. De Dabuh, feu Jefeph, animali necrophago De DafypodepinuumjfiveOcocochclo,

007 009

10 10 10 1 10 1

XXXIV.DeEquo.

XXXV.

1oI2 1Q2q
lo ^~
,
*

DeEjuIatore.

XXXVLDeFeleOrdinaria. XXXVILDeFeleZibechica. XXXVIILDeGlire. XXXIX.DeGulone.

f:

IO

*Z
**

*;

X L.
XLI.

De Hi ppocamo. DeHyaena.
DeHyftrice.

1Q2Q
.

XLIL

XLIII. DeJaguara,&Jaguarece. XLIV. Delchneumone. XLV. DeLeone.

l0 T*

XLVI.
XLIX.

10 lOA l 7* I0
lC
5

DeLeopardofeuPanchera.
1.

XLVII.DeLepore.

sZ *

X L V 1 1 De Lupo, & variis ejus /peciebus,

DeLucra.

I0

3059
lo6

CAR

ELENCHVS
CAPUT
DeLynce. DeMapach. LI.
L.

L 1 1. De Mele momano. LlII.DeMaripeco. L I V. DeMofchiferoanimali.

L V.

De Myrmecophago, five Tamend#a.

LVLDeMarte
LVII.DeMuflela. L V 1 1 1. De Monocer ote.

1064 106$ 1066 1066 1067 1067 1068 Io6g 1070

1075

LIX. DeMulo&Mula. LX. DeNoerza. LXI. DeNabi. LXII. DeOnagro. LXIII.DeOryge.

1078 1078 1078 1079

LXIV.DeOve.

108O
1081 io%i \o%z 108} 1085 1036 io%6 1088 1088 io89 1090 1093 1097 1098 1099

LXV. DePapione, LXVLDePena.

LXVII.DePutorio. LXVIII.DeRangifcro.

L X I X. LXX.
LXXI.

De Rhinoccroto.
DeSciuro. DeSimiis.

LXXII.DeSuanimali.

L X X I II. De Snack animali Tarcarico, LXXIV.DeTaxo.

LXXV.

DeTigride.

LXXVI.DcUrfo. L X X V 1 1. De Vulpc communi.

LXX VIII.De Vulpibuslndicis.

DeZaino.

LXXIX.

LIBER

LIBRORVM ET CAPITVM.
LIBER NONUS.
ANIMALIUM VOLATIUUM.
CAPUTL
DeAquilain^enere.

MIRABILIBUS
&

DE

IL DeAquilisinfpecie. 1 L De Aquila Offifraga* quomodo renovet {ene&iitem fuam. I V, Aquila an,

iioa 1109
1 1
1

1 r 1

1 1 9 V. De Ave quadamScychica. L De Aquilis albis, & mira quadamadamancisacgemmarum

venacione.

1120
1
1

V De Aquila criftata , & Aquila virgae. V I I I. De Aquilis quibusdam mirx magnitudinis.

I I.

1 1 2

X.

De Auris y & Aurarum regina.

23

X. DeAnfereMagellanico.

11 24

XI.DeAveAcolin 3 qua;Cocurnixaquaticadicirc^epotefl:.i 1 2 5 1 126 XILDe Avenivea^fiveCeoan.

X IILDe AveevocatricenivisjfeuCenotzqui.
XIV. De Avibusfubnivereclufis,arumque venatione.

1 1 1 1

26

27

XV.

XV X V L De Aciclij feu Lepore aquatico. X V 1 1 De diverfis Anacum Ipeciebus. X I X. De Avibus allealle di&is.
1.

DeAviculisnivalibus. I. De Accipicre e jusq,- variis fpeciebus.

H2g
1 129

1151
1 1 3

1 1

XX. DeAnfereferOj&VuIpanfere. X X I. De Ardea in generc. XXII. DeBricannicisavibuSjquasBrandas, leriiiclas

Historico-Physica. XXIILDeBubone. X X I V. De Bucorio, feu Butauro.

n 34
1 1 3

j3

Berni-

chias * aliisq; nominibusappeiknt ,Dissertatio

113*

njg
1 1 5

XXV.

DeCaprimuIgo.

XXVLDeCiconia.

XXVtLDeCinnamomoavCr

1160 11 60 1163

'

CAP.

ELENCHVS
:apii T X X V 1 1 Dc Columbis.
1.

163
ibid.

XXIXDeCornice.

1165
1

XXX.DeCorvo.
XXXI.DeCuculo. XXXII.DeCuncure.
XXXIII.DeCuricaca. XXXIV. DeCygno. XXXV. DeAveDaje.

167
ibid.

I16g

II69
1170 117I 1174 1176 1177

XXX V
,

I.

De Diomedeis Avibus.

XXXVII.DeEmeuave. XXXVIII. DeFalconibus.

X X X I X. De Gallo
,

St Gallina.

XL.DeGraculis. XLI.DeGruibus.

Hgl
ilgi

X L 1 De Gryphibus, Dissertatio Ph ysiolosicv X L 1 1 De Gukguit, feu Ave Cor vipeta.

1.
1.
:
<

H83
1194 1195 1196
ibid.

XLIV.DeHalcyone.

XLV.

DeHarpyis.

XLVI.DeHirundine. XLVII.Delbide. XLVIII.DeLagopode. XLIX.DeLaro.

L. DeLoxio. LI. DeLufcinia. L 1 1. De anucodiacis , feu

1197

U98
ibid.

1199
1200

"

A vibus paradifi Dissertatio

,

Physiologica.
LIII.DeMergis.

ibid.

LIV. DeMerope. L V. De Merula, & Paflere Solitario.

LVI.DeMilvo. LVII.DeNoftua. LVIII. DeNyfticorace.

I20g 1209
ibid.

I2IO 1212 1213

121
5

L X. De Onocrocalo. LX. DePelecano, DissertatioPhysiolocica. L X I. De Phocnice, Dissirt atio Ph ysiologic a.

I

1218

I23O CAP.

LIBRORVM ET CAPITVM.
CAPUTLXII.DePica,
LXIII.DePico. LXIV.DePficcaco.

1244
1245-

LXV. De Querqueduiis. L X V De Quirapanga.

I.

1246 1248
ibid.
ibid.

LXVII.DeRegulo. L X V 1 1 1. De Rhinocerote.

L X I X. De Scolopace, feu Perdice ruftica. L X X. De Scrucho camelo feu Scruchio camelo. L X X I. De Tinnunculo.
,

1249 1250
ibid.

I*5i
1252
ibid.

LXXII.DeTurcure.
LXXIII.DeVefpercilione.

LXXIV.DeUrogallo.

I253

LIBER DECIiMUS.
DE

MIRABILIBUS
CAPUTL
ANIMALIUM AQUATILIUM.
1256 1259 1260 1262
II.

DeAquacilibusingenere. DeAcu.ejusquefpeciebus. III.DeAlofa.

IV. DeAmia. V. DeAnguilla.

VI.DeAnchia. VII. DeBahenis, aliisque magnisPifcibus.

I264 I26g
1270 1273 I275 1276 1299 1 3oo

VIII.DeCanemaximo.
IX. DeCancharo. X. DeCecis,aliisquemagnisPifcibus.

XI.DeCongro.

j 3c$ XIV.DeEcheneide^IeuRemora, Dissertatio PhysioLOGICA I3O9 X V.DeEchino marino. 1 3 3 9 XVLDeFofsilibuspifabus. 134O

I.

X I De Del phino. X I I De Dracone marino.

I.

CAP.

ELENCHVS
CXPUTXVII. DeGalcoGlauco.
XVIII.DeGlanide,fiveSiluro. X I X. De Haringo five Harengo.
1

348

I349
I 1 5x

XX. DeHippuro. X X I. De Hirundine Aquacica.

XXII.DeHufone. X X 1 1 1. De Ichchyocolla. XXIV.DeLucio. XXV. DeManacilndorum.

1 3 5

351 4
13
5 5

1356
13 57
1
3 5

XX V

I.

De MiroPifcevolance.

1359
ibid.
1 3

XXVH.DeMola. X X V 1 1 1. De Monoceroce Pifec XXIX. DeMugile.

6o

I361
ibid.

XXX DeMullo.

XXXI.DeMurana. XXXII.DeNhambdia. XXXIII.DeNhaquunda. X X XI V.DeOrbefeuPhyfa.

1362

1364 2365
ibid.

XXXV

DeOrca.
I.
1.

X X X V De Paftinaca marina. X X X V 1 Dc Phoca feu Vitulo marino.

XXXVIILDePhyfecere. X X X I X. De Pungicivo. XL. DeRajisingenere.
XLI.DeRanapifcacrice. X L I h De Reverlb Indico Anguilliformi.

1 3

1368 70
ibid.

1372 1373
ibid.

XLIII.DeRhombo. XLIV.DeSalmone.

XLV.
/

DeSardis&SardinisfeuSardeliis.

XLVI.DeSerpencemarino.
XLVII.DeSijniamarina.

1374 1375 1376 1377 1378 3379 1330

ibid.
1

X L V 1 1 De Scurione feu Acipenfcrc X L I X. De Torpedine.

1.

yg 1

L.

DeThunno.

1332
1383

LI.De Uranofcopo,

CAP.

LIBRORVM ET CAPITVM.
C A P U T L 1 De Vulpecula Marina.
1.

1384
ibid.

L1

1.DeXi phia feu Gladio.

LIV.DeZiga.

1385
ibid.

LV.DeZygxna.

LIEER UHDECIMUS.
jde

MIRABILIBUS METEORORUM,
FARS
tis,

qm Meteork ommhmfHnt Communia. De C A P U T L De Maceria Meceororum.

I

L De Loco Mecearorum
culari\ rapiac

1390
13

III.

An Ccelum mocum ab Grience in Oecideritem mocu cirnem..

pg

(ecum in Orbem fuprenmm aerisregio, 1^05 IV-AnSupremaaerisregioincalelcatmocuvel Coeli, vel fup,

veiucroque.

V* De
I.

alticudine
aeris-

infima^ mediser 4

&

140&
fupremas regianum

V De cau(a efficiente Meceororum omnibus communi. V I De Ancipenftafi, an & quid & quomodo fiac.
I.

fic,

VIII.DeCaufaMeceororumFinali&Formalk

FARS
De CAPUTIX.DeIgnefacuo.

141 141 o 142 z l 42 >

II. Meteoris Ignek*

%4X%
4

X. DeCaftorcPolluce^&Helena.

XI.Delgnelambente.

I42 o 14*1 XILDeFIammafeuFace, Caprafalcante^ tancea^Pyramide

ftu Igne perpendicularij&c.
I
.

XI ILDeScelIadifcurrence,votance^cadence^ X I De Dr acone volance* X V. De Natura&generationefulminis* XVI. DeFuIgure.FuIguracione&Corufcatjbne. XVII. De variisFulminum difFerenciis, & ad jun&is*
.

i
T

44I

444

1 44 6

1452
14 jj

XVIII. Deadmirandisfulminumeffeais.
g
3

1457

CAP.

Elenchm Librorum

& Capiturru.
1466
auc
1

CAPUT XIX. DeLapide fulmineo.

XX. Derebus^quee afulminedicuncurefle immunes,
magis obncxix.

ipfi

X XI. De nacura & generacione Tonicru. VARS 111

De Meteoru
1.

4^3

147$

Aereit.

CAPUTXXII. DeCauraMacerialiVencorum. X X 1 1 De Caufa efficienci Vencorum.

XXIV. DeCaufaFormaliaeFinaliVencorum.

XXV.

DeProcellis.

1483 ) 490 1497 l 49 g

?ARS

IV.

De Meteork aqueit.

CAPUTXXVL
1.
\

DeNubeejusqueadjunftk

X X V 1 De Pluvia ejusque accidentibus.

150 1504

LIBER DUODECIMUS.
DE

MIRABILIBUS MISCELLANEIS.
C APUT
I.

De VeraScientia, cumCorollariisindededu&is,.

1 5

16
g

II.

DeNatura,Habicu, Arce,cumCorollariis inde deduftis. 1

1

5 1

IILDeCaufis,&c. I V.DeSympachia&Ancipachia,&c. V. DeImpuIfu&LineaDiretionis,&c.

1523
526

V V
X.

I.

I I.

De Generacione & Quancicace. De Loco & Duracione.

gne, Aere

*SS4
1538 1 5 46

VI Il.Dc Faco,Forcuna&Cafu. I X. De Mundo & Coelo.

De
I.
f

& Meceoris

49 1553
1

X De Aqua & Terra.

&c.

1 5

yg

XILDeMixcorumOrcu&Inccritu,

1562 1 564

PHYSI-

PBYSieS
CURIOSiE
PARS
videlicet

Comple&ens fex priores libros*

/
1L

Mirabilia Angelorum acJOt^monumS. Mirabilia Spettrorurru.

111 Mirabilia Hominurru. IV. Mtrabilia Energumenorurru*

V.

Mirabilia Monftrorurru.

VL

Mirabilia Portentorurru*

*m(o)<&

LIBER PRIMUS
MIRA3ILIBVS ANGELORVM
AC

MMMONVM

PROQEMIUM,
Ngelorum acDsemonum nomine mis?

=jj

fis aliis

fignificationibus

intelligimus

* hoc loco entia quaedam intelle&ualia

DEO conditore omnium inferiora, homine vero , fi naturam fpe&es longe excellentiora.
,

Ab

his

Phyficam noftram Curiolam aulpicamur,

aliafiint in

quoniam vix
biliores
>

toto entium naturaliurrL,

cenfu,quorumoperationes atque effetus utmira-

humanogeneri aut utiliores fiint, aut perniciofiores. Quas hoc libro dicemus quaedarrL* fimt Angelis atque Daemonibus communia, quaedam fingulis propria. Inter utrosque hoc intercedit difcrimen , quod tametfi utrique , & Angeli & Daemones appellari queant> acvero etiam fiepe, a
ita
,

vete-

Ltberl.Mirabilta

veteribus prGefertim Poetis

& Philofophis

utraque

nomenclatura indifcriminatim afficiantunquoniam

tamen
docet,

bonialii,

alii

mali funt, utifides divina nos

;

& ex dicendis conftabit

ufus apud noftros

obtinuit,utbonis

Angelorum y malis DaemonurrL,

nomen impertiamun

PARS

ANGELIS AC D^MONIBUS COMMUNIA.

ANgelis ae D&monibus commuma funt

tia, extfientta
>

efien-

multitudo ^cognttio

>

locutio

mutua>fi>h&ra extenfionis , potentta motma^ af fumptw corporum , aliac^ multa. De hisprtmo lo-

coagendum, quontamfubfequentia d&monum opera , quapr&ctpue hocltbro adexamenvocamHS > expltcartfine his atq^ tnteUtgi nequeunt. Argumentis

utemur non in Natura tantum , acFtde humana> fedpottftmum in dwinafundatis ) quoniam cum
U?trituales ac tnvtfibtles
3

utvidebimus >fint fub-

fiantu y ratto naturalis ac humana Phtlofophta nonminus adillas inteUtgendas c&cuttunt >quam
noffu&

Angelorum acD&monum*
notu& oculi adSolis fylendorem mtuendum.
PhilofophU y non h&ciUi.

Do-

rntna ergb ancitt&prduceat oportet , Theologia dico

CAPUT

~~
I.

Anfint Angeli, acDamones. E^Vgubinm /ib.j. de Perenni Phi/ojophia k cap.12 / lib. . fer to- Veterum tumoRcndk, anciquiflimos melioris noCtePhilofophos An- tm 5f &
?*

gelorum ac Dcemonum(quos & Genios,& Deos quoq, appellanc) C orporimencionem fecifle, illosquenon cancum poffibiles efle, fed eciam bui. de fa&o dari agnovifle. Cerce P/ato non uno in loco illorum meminkjfed luculencififime omnium ifl Timao ubipromifcueillos & Swmov*; Sc SsV, Da^mones ac Deos appellac,- Deos inquam,a fummo,&fingulari , omniumq,- rerum effe<flore( quemagnovic^ac failus eft) diftinctos^coeleftium corporumac fidernm pradidesj
,

gnofcic, uc A/cinous P/dtonicus cap.i^.i^.ejr

,

praecerquehos,alios\ciamD<emonesper elemenca diftribucosa16. exponic. Idem verd P/ato in Sympojio fiib Diocimae perfona 3 fecernic Dzemones a Diis % illosqjmediosincer morcale& immorcalegenus ,hoceft, incer hominemac Deumconfticuic,- officium illorum aieefle, caiiquamincerprecesacfequeftres 5 humanas res ad Deos, divinasad

&

homines cransmiccere^ hoc eft , preces hominum & facrificia Diis offerre , ac Deorum vicifHm mandata , & piecacis pramia ad hominesreporcare: pucabacenim , nonperfefe mifcericumhominibus Deum, fed per incermedios D^mones amborum commercium colloquium perfici. Hifce Placonis ceftimoniis ucuncur concra Genciles Tertu/Zianusin Apologeticocap.22.Cyprianus lib.de

&

idolor.vanit.Laclantius /ib.2.cap.i4.*i alii. Athenagoras in Oratioftancias,in

nepro Chrifiianis, aic,Thalecemcrifariam divififle fuperiores fiibDeum, Daemones,& Heroas.Cicancur ex Orphei car-

&

minibus ifti verfus a Clemence Alexandrino

lic <Pt 8po'y ivvpiipTi Trapt^-uoiv 7roXvjU9%Qi

A yyiXc^om /*ijunXt

fyoifis

AeiorTa TeXT/,

Thro*

4'

Liber L Aiirabilta
Throno tuo ignito adfiant laboriofi
Angeli, quibus cur& eU c^uemadmodum k mortalibus onmia
<?erantur.

Similia habet Hejiodus, anciquiiTimusEchnicorumTheolcgusac Poeca,inlib. i.Operum. Meritoigitur Pfe/lm mQux(\:\onibus adMichaelem Ducam Imperacorem Graecorum, quaeft.g 2.
, in c^uodam divimtatisfiare vefliomnis expertes &c. Omicto alia Anti3 quorum teflimonia, quaecongerit P. Dionyfus Petavius Tom. 3. Theologicor. Dogmatum lib. 1. cap. 1. Sencenciam Arifiotelis qui lib. $. Phyfic. fub nomine Mocorum coeleftium , & exProfeflb lib. 12. Metaphyf.cap. 8. fub nomine Intelligentiarum de Angelis agit , "infracap. 3.adducemus. San<ftosPatres,Theologos, ac Philofbphosnoftros,quiomnesunanimi confeniu, divinae Scripcurae audoritatefuffulti 3 Scnaruralirationeindudi , Angelosac Dxmones dari fatentur, non adduco hoc cancum addo, ex tanto fapientum virorum etiam gentilium confenfu id effici rem efle confeflam, ac pame naturali inftinftu cognitam y A ngelos ac Dx-

ait,

Graxorum fapientes dixifle

-

bulo Angelos

acmali

ejfe

mones efle, hoc eft, fubftantias quasdam homine fuperiores, Deo vero inferiores,cu juscunque finc natura'3 quam nunc inquirimus, dumquaerimus,

CAPUT
Angeios
nes^co^ul
-*

II.

Corp mne habeant Angeli ac D&mones, an

incorporei fint.
%

T^Lato cum Academicis & anciquiffimi quique Theologi Chri-

conftare corporibus Angelos ac D<emones arbitrati huic noftro flmilibus, fed aschereis ac adeo (ubtitarunt Ve, hbus, ut fimul invifibilia incorrupcibilia , ideoque nihil eflenc, n" prohiberenc quo minus appellarencur Spiricus vencos , cum nuH i?
ni
y

^abere pu- fimc,

^ non

craflis

&

&

&

aeremnoftrum,& cenuiflimas in corporehumano fanguinisparces, per quas ceu vehicula quaedam vegetandi ac fentiendi vis per nervos atque arterias, totumque corpus diffunditur, nn4fmw feu
fpiri-

jingelorum acVamonum.
fpiritus vocabulo redte,

ob fubtilkatem eorum, appeJlemus. Un.

credeban t, ratione praedita, ied immortalia>&nuncfubftantias animales,nuncanimalia aerea&aethe-

de vera animalia

illos efle

rea appellabant. Nomina eorum 3 qui ita fenferunt, una cum teftknoniis ex illorum libris depromptis, fuse referunt SuareZ lib. i

de Angelis
Apolog.
1.

acPatresfiint

Petavius loc. cit. cap. i. ejr -?. Inter Theoiogos mDialogo cum^Tryphone , &in JuftinusMartyr 3 initio^ Methodius apud PhotiumCod. 234. pagina^sp
cap.
6,
1.

&

Origenes lib.

de Principiis

cap. 6. ejr lib.2. cap. 8-

& Hb.

4.

fub

fr-

nem

Theognoftus apudPhotium Cod. io6.Baftlius lib.de Spiritu San-

) Macarius Homil. 4. Cyrillus Alexandrinus lib. p. injoannem j aiii multi apud citatum Suarez ac Peta vium $ quos inter f unt Tertullianus , Hilarius Ambroftus, Auguftinus, Petrus Chryfologus, Caftianus, Fulgentiusy GennadiuS) Rupertus, & alin Non tamen. merum corpus dixere AngelosacDasmones y fedpratercorpus aliquid praftantiusacmere fpirituale illis attribuere di&iAutores,pradertimD. Auguftinus3 alioquinhominibuslonge deteriores efle cenfuiflent,- quod

ffo cap. 16. (tametfi alibi aliter f entiat j

&

nefas eft exiftimare 5 cum inter Deum

achomine medios ftatuant. Aliitamen omnes antiqui Patres , cum univerfis Theolo- Angeli ac gis ac Philofophis 3 negant AngelosacDcemonesautcorporaef- b*monc* fe autcorporepr^ditos 3 acmeros eflefpiritusarbitrantur eosq; corporci
*

*ffaj*(XTttc,

Mentes feu Intelligen****** (kowpjii, Inteliigivocabulonominibus tiat, & deflexisabillo

fd eft 3 incorporeoSj
,

& *Uu id eft

biles feu Intelligentes appellant.

Nomina illorum ac teftimonia

longo ordine recitant citati Suarez cap. 6. & Petavius cap. $. Solus Cajetanus & Eugubinus ex recentioribus., nonnulli ex antiquis, aliter de Daemonibus fentiunt quos iidem citant. Contr anam fententiam, quas Angelos ac Da?mones vel mera efle corpora pu-

&

corpori fpiritus^ non prorfiis quidem hccreticam, h^refi tamen proximam judicant , ob decretum Concilii Lateranenfisr^. Firmiter, quodcfiniri videturiHoseflemeros fpintus. EtcerteScriptura Sacraeosfepefpiritus acfpirituales nominao.
tat, vel illigatos

Ncnne omnesfunt adminiftratorii [piritus ? Hebr. 1 1 4. Non es~t nobu eolluclatio adverfus carnem fanguinem.fedadverfus Prin.

&

cipes

6
cipes

Liher

I.

Mirahilia
.

poteftates tadverfus mundi rectores tenebrarum harum^* contra /piritualianequiti& incoeleftibus. Ephef 6. i z Sic etiam

&

Spiritua11

Da^mones immundi/piritm appellantur, vel abfoluce (piritu^Xxxz. 6. ig.&cap. U.26. Dari ergode fa<3o nacuras quasdam pure fpiricuales incer
,

'

llYdzri
iprobacur.

Deumachominemmedias(acproinde

incelle&u,voluntate, ac

vircucefe movendipradicas) exScripcura Sacra videcur colligi.

Idem colligic Suarez, in Metaph.difp. 3$. num.$. ex eo,quod omnino conveniens ficad ordinem & perfe&ionem Univerfi, hunc gradum creaturarum m eo reperiri,- & D. Thom. 1. par. qutft. $0. art. 1. in corp. ex eo, quod congruum fic, creacuras aliquas DEO affimilari quancum affimilari poflunc. Sed heec & fimilia non_.
,

nifi

congruenciaefunc venfimilius id ipfum fuadecur ex variis et:

feclibus,quosinmuadovidemus ,quivires omnes humanas,& corporeas excedere videntur^adeoque arguere principium aliquod fublimiusabomnicorporeiecrecum^a DEOcamen^quiper
Incer hos effedtus fiinc primo Secundo ea, quce fiunc in ener gumeanciqua idolorum oracula. nis,pr^fercimex ignoci idiomacis pronunciacione 5 qusequidem femper DEOaccribuinon poflunc,cum fepe finc blafphema impia, qua? proferuncur. Sed hzec licec efficacicer probenc dari naturas racione prasdicas , humano corpori non illigacas, neque haec pofle phancafiae viribus actribui ( uc paffim Achei , nonnulli nimium Philofbphi cum Cardano &Le vino Lemnio faciunccamen non convincuncdemonftracive nacuras horum efte&uum auftoresefle merefimplices ac fpiricualcs dicec enimaliquis, eapraftari pofle auc ab animabus damnacis auc a Geniis Placonicis,quorumaecherea corpufcula^obfiibcilicacem, nonobfinc,quincicra dimenfionum penecracionem incorpora humana fe infinuenc, iniispraedicloseffe&us operencur. Harccamen ulcima refponfio facis refellicur ex Marci cap. $. ubi legicur , incegram legionem Daemonumpofledifle unumcorpus, quodfieri nonpocuiflec,fi corpora eflcnc Daemones \ nifi affingere quis velic illis corpufcult inftar acomorum. Legi poceft Thcophylxs Raynandus in Theo-

caufas fecundas agic , diftinctum.

&

&

&

Jog. Nacur.Dift. 2. q. 2. arc. 2.

CAPUT

AngelorumacDdmonum.

CAPVT
/. I*
condici.

III

An> quando, uhi^in quo (taturfroduttifint

Angelt r ac D&mones^

AngeliacDaemonesomnesaDEOfunt
Angeii
a*.

iblum Cacholici omnes, fed eciam anciqui Gencilium Philo- DaET ^ " fophi^maximePlaconici^quorumPrincepsin Tim^o minores a fuerunt* fummoDEO eflecondicos referc. Ec camecfi anciquorumqui- Dco *

ANgelosacDa^monesaDEO fuifleprodutos s facencurnon

dam (quos incer videcur fuifle

min. Cafarius in Dialogo
3.

Gregorius Nyjfenus lib. de opificio hoacMoyfes Bar-cegha lib. de Paradijo)

opinaci func, produ&isnonnullis primuma

Deo

.,

alio&ab aliis de,

incepspropagacosmodo nobis non cognito ; obfoJeca camen & a nullo jam recepcaeft opinio illa 3 ac pro cerco omnes cenenc univerfam Angelorum mulcicudinem eodem momencoprocreacam
,,

aDEOexticifle.

f- 1

1.

Angeli non funt condlti ante mundum

corporeuiru.

tempus quod atcinet, nihil cerci ftacui poceft,cum ntc Scri- An % * n pcur^Sacrceauftoricas^necnacuralisracioeainrenobisfuf- nonfunc fragecun Tamecfi enim veceres aliqui procreacionis Angelo- mSdum* rum meminifle pucarinc Mofen* idque velfub coeii nomine, uc corporeSt. Origenes, Beda, kStrabi) > vei fiib nomine lucis > quod D. Augufii^ nus non reprobat, nec Petrus Lombardus : alii camen mulci fatenturillampraecermiflam , eoquod corporalia cancum ac vifibilia fcribendo profequi anim us illi fueric. Ica fencit D. Chryjofiomus , D. Bafilius, alii apud Betavium lib. /. de Angelis cap. ij. Icaqj quando illiprodu<ftifuerinc,hoceft,ucrum anceres omnes afpe-

AD

&

ftabiles^ cocumque illud opificium, quod inicio Genefeos cradicur aMofe, an coelo ac mundo pofteriores finc, peranciqua efl & celebrisquceftio. Namalii ante coelum ante omnia mundana
,

&

eon-

Liber

I.

Adirabilia

corpora condicosefle volunc, alii poft coelum. Priorem fencenciam anciqui/fimi quique Pacrum am plexi iiinc,maxime Grarci quiGrsecos fequi folenc, Lacini. Incer hos enumerac Pecavius
,

&

loc.cit.

Gracum quendam Scrtptorem in

i.

vetufioccdice manufcriptos

Bttjilium Homil.
2$-

in

Hixatmeroni Gregorium Na&ianzemtm Orat.

$.

& 4*> Chryfoflomum tom.

fcenum lib. -? cap. 3.

tom. 6. p. g6. Damahomil. 2.p. 7. Dionyfium lib. dc Divinis nom cap. $. S 4mbro.

ali fium, Hilarium^Hteronymum^Cafianum, Bedam> afpeta^ ro nequaquam ance corpoream omnem ram excicifle Angelos ac D<emones, quidam e Gra\

&

2-

&

p^

^ues eLa-

affirmanc, nempe Epiphaniut, Theodorus Mopfueflenus^ Theodoretut, Bafilius Seleucien/is,Procopius Gaz<zus y Auguftinu<s
cinis Pacribus

imilcis in locis,quamvisalicubi

dubiusmaneac, Junt/ius Africa-

nus, Eucheritts, Gennadiws,

&

alii.

Inhacancipiciquceftione egoh^cftacuenda cenfeo. Prtmb, Angelos non fuiile creacos ab #cerno,quia Concilium Laceranenfe cap. Firmiter, docec, DEMMfmul ab initio temporU utram^ de ^i^Hq condidiffe corporalem. Secundb, JJ creaturam, (btritualem, mundum , jcorporeum,quia noneiiecreacospoir mundum Job.cap. 14. dicicorporeu cur Behemoch,ideft , Diabolus inicium viarumDEI , nempeiecundumnacuram,ucdicecur: &quiahomini,quiiexcodiecreas Terttb, creacoseflecum cusfuic,ftacimadfuiccencacorDiabolus. mundo corporeo. mundocorporeo,quiacamecfi diflenciancmulci PacresGrcci,& Lacini,ucvidimus ,eftcamen modo communisopinio, eamque tradic h. Tho. 1. p. qu&ft. 61. art. 3. Probacur ex Concilio Laceran. pauloancerelaco,inquoponderanda fiinc verba , fimul ab initio temporis, ob quam con jun&ionem videcur omnino limulcas cemporisindicari. Noneft camendefide,cumquia verba illa poffunc explicari alicer 3 cum quia dubium eft,an Concilium id definireincendac. Coflgruencia poceft eife, quod Angeli finc praxipua pars Univerfi , ac proinde fimul cum illo produ&os eflo deceo.

Nec

poft

&*<*!

Angeii in^io^fitlereo.

/. III.

Angelicreatifuntincoeloridereo.

pOficoquod cum mundo corporeocondici finc,mericdqua% X ritur ubi fint condici. Hxc circumftancia eft eeque ac prior
incer-

Angelorum acD&monum.
Incerta.

Mihividetur conveniens aflerere y Angelos creatosincra univerfum tanquam pars cjm y fcquidem in eoloco , quiproprie coelum dicitur, quia Scriptura iatisid infinuare videtur Ifaiae
1 4.

Jjjfu&modo cecidifiide ccelo Lucifer, qui mane oriebaru

'

Luc. I o,

VidebamSatanamquafi fulgure coelo cadentem. Apocal. io. dicunturboni Angelicontramalosin coelopr^eliarijeonimirum^ in quo creati iunt. Aliqui tamen negant hxc loca firmum fuppeditare argumentum, eo quod non fitin iilis fermo deprimo
Sed in quo coelo funt condid 2-empyreo, vel fideDiaboli cafu. reo ? D.Thomas i. p.qu. 62.#rt.4. vultincoeloempyreoefleconditos, quia nobiliifimas ereaturas conveniensfueritinnobiliflimo loco creari. P. Suare^ vult in eoelo fidereo 9 quia fic melius explicari putat, quomodo mali de coelo deciderint^ 8t tamen Lucifer dixerklfa. 14.

Inc&lumconftendam^nempetx Mcreoincmpyreum. Deinde quia inconveniensvidetur, coelum empyreum,

qui iocus
in quem nihit coinquinatum tntroibit , alifuifle. Mihi videtur probabilior infedium quandolabe peccati haecfecunda fententia , praefertim quia etiam initio mundifideeft glorise
,

reumcoelum immediate
Mirabili probabo.
/.

infra empyreum extitit utinMundo De lapfu Angelorum mox erit fermo.

,

IV. Angelifueruntprodu&iinftatu
gratise.

Primo. Angeli creati fuere a ad uer}mZ " * x finem fupernaturalem per merita fiia confequendum > qui in DEI \n ^ tu vifione beatifica confiftit, quiade fa&onunc Sandi Angeli illagraci*.
inftru&i, haec ftatuo.

Clrca ftatum, inquo creati funt Angeli,&circadona^quibus AtigeK

DEO

fruuntur. Secundb.

Ad hunc finem confequendum, eguerunt fu-

media debent efle proportionata fini;undeillafimulcumgratiafan<3:ificante habuerunt omnesirL. primocreationisinftanti. Tertib. Harcmediafueruntabaliqui> unde illi beatitudinem funo una cum gratia & omnibus donis fupernaturalibus exciderunt. Probant hoc ultimum communiter ex variisr*

pernaturali gratia DEI, quia

busadhibita^abaliiSveroneglecSa
,

confecuti hi

illa

Scripturaelocis>quae

tamennon videntur

irrefragabilia,

cumde
excel-

jo
Angelo-

Liber L Mtrahilia

jQvar.o. TemC xceIIencia naturali in rigore incelligi poffinc. ftatu ad via,hoceft,in promerendam pus,quofueruntin befltiquimdiu duravcrit. cudinem, videcur fuiilexquale in omnibus ,quianoneftaedibiIe malis jamdamnacis bonosac fideles manfiilc adhuc dubiosdo Cercum eciam videcur cempus illud non excefhilc^ fua ialuce.
,

niulcosdies,quianonmulco poftcreacionem hominis adfuiciru Nec eciam videcur ferpence energumeno cencacor Diabolus. fuifle plane breve unius auc alcenus momenci,quia ex communi doclorum, magno ex Scr lpcui is rundamenco confeniu SS. PP. poftquam boni & mali primo innocencer egillenc, Luci fer ex pre^cipuis unus rebellavicprimus concra DEUM , tum alios ad rebellionemexcicavic,cuiconfenferunt mulci,& verofimiliternon_, omnes aeque primo > refticerunc boni fubmiccences fe DEO , & zefaclum eft pradium magnum in ccelo, MiJances honorem ejus, chaele bonorum duce illam fidelitacis tefleram ingeminanto

&

&

J>VIS
les

ccelo, fideles translati in

Inhoc empyreum, & confecuti gloriam. RebelAngelos vocamus toto hoc libro Angelos malos, & Dcemopraelio decurbati func rebellesdc

VT DEVS?

nes>fideles appellamus Angelosbonos,

& fimpliciter Angelosr\

CAPUT
D&monum->.
/. I t
Angelou [ 5fgnuseft ftumerus

IV.

^luantaft multitudo Angelorum ac

Quidvetereseaderefenferint.
facrar Littera

TV yf

Agno numero bonos Angelos efle ,

paflim

Lyi
1 1.

nos docent, velut Daniel. 7. v. 1 o. Miffia miliium miniflr*decies millies centena millia afjijlebant ei. Apoc. 5 yerf bant ei,

&

^^^^W^ *^^*^*^*^ Quibusverbisfignificaturinnumerabilis mulcitudo quamLatiEterat numerus eorum

:

/uveitf^tf

nus inter pres ita concepit Et erat numerus eorum millia miUiunu* Pfal. 6 7. verf 1 $. Currus DEldecem miliibus mu/tip/ex.Job. 2 5 .cap. 9 Hunquidest numerus milttumejus? His omnibus locis incertusr

nume-

Angelorum ac Ddrnonum.
RUinerus,

n
Igicur

&

propemodum

infinicus exprimitur.

non-

nullisVeterum placec,eamefle racionem mulcicudinis Angelorum ad hominum numerum,qu$ eft nonaginta novem ad unum, quoniamidfuadere videcur parabola illa hominis Matth. ig. $ Luc. i$. qui cencumoves habens unam amifit eamque reli&is nonagincanovemquaeficumabiic.& inventam humeris reporcavic.
,

Ita fenfic S.Hilarius.S. Ambrofius,

S.

Gregorius NyJJenusJCyrillusHie-

Didymm c&cus apud Maximum Marcyrem, littu Imo S. Dionyfim lib. de Coelefti Hierarchia cap. Boftrenfts, & alii*
rofolymittmus,

\\.Cynllus ,& Severinus Gabalitanus exiftim^nt, Angelorum-j

numemmefleinnumerabilem; quos Thomas fequicur^/. fag-

f- 1

I,

Noftratle eadem re fententia.

I.

1N hac difcepcacione de Angelorum mulcicudine uc aliquid ftacuam,Suppono

Quancuscunque
fic

numerus Angelorum-*,

magnumauc parvumdicinonpofle,nifi comparacive, hoceft, comparandoillum cumaliquo numero; cum abfbluce magnusr^
aucparvusnullusficnumerus: quantuscunque enim concipicur, fifiacuc unicasad illum, ficillead alium^hoceft, fiismulciplicecurperfe,noneric majorrefpe&u produfti, quamunicas refpeftuillius. Uc ergo ftacuamus magnum efle numerum Angelorum;illumcumalio quodam magno numero comparare debemus, videre ucrum fic illo ma jor. SupponoII. Nullumefle numerumrerumde fa&o exiftenaliqualicer exprimi nequeac, eciam tium, qui numerari a nobis, diftin&e , uc de fafto numeravic Archimedes numerum arenularumjquarumdecemmilliagranumpapaveris aequarent, quireplerec cocum fpacium mundanum usque ad firmamencum ; nos j.par. Magia Vniverfal. lib. g. numeravimus grana papaveris, quaedecemmilliones mundorumnoftro zequalium implereno, imococ mundos quoc globuscerreftris capaxeft granorum paalios his longe ma jores numeros diftin&e expreflimus. paveris; His fuppoficis, Dico probabileefle, numerum Angelorum ek

&

&

&

&

femajorem numeroomniumhominum qui funt, fuerunc, &e-

^SK?
rumm*"-

runc,

12

Liber

I.

Mirabilia
crearura?

cft

ho

runL

OmiCsR aliorum congruencia , quod nobiliores

minum
qui fue-

fuperare debeanc ignobiliores, auc

mole ,

auc numero probo id

,

^^^

u " r,
t

alia congruencia in hunc modum. Non eft verifimile , Angefos coeliempyreiincolascam paucosefle, uccocumfere relinquerenc vacuum , eciamfi quilibec cocum illudfpaciumoccuparec , quod

fpha^ra^fua^lacicudoexplerec

nam cum aulailla coeleftisa DEO

condicafic propcerincolas,proporcio aliqua incer illam

&

illosr*

quoad habicacionem fervandaeft; quisenimurbem ingencem_s, aucingenspalacium , uniusfolius aucpaucorum hominum gracia aedificec Acqui fi Angelorum numerus hominum numero non eflec mulco major,idieq,ui necefle eft ergo &c. Probacur minor. Hominumdefacto exiftentium numerus mulcum abeftab
r.

eo,qui millefimam parcem fuperficiei Terraquei globi occuparent,

(i

fingulis quinque pedum

fi
,.

quadracum cribuerecur quod fa,*

cile qliivis dabic,

accenderic quanca finc fpacia ab hominibus va,

eua, marium, camporum, fylvarum defercorum ,

populaciilimis
,

& quod ne in_,

quidem urbibus cocfinc homines qui expleanc ea, ,

rum fuperficies eciamfi fingulis cribuacur quadracum quinq; pedum Ergo uc cocfinc homines qui cocam Terraquei globi fuperficiem diclo modo occuparenc,oporcerecfalcem millies plures e
,*

/e

homines^quam de facro

exiftunr*

Ponamus jam
,

criginca an-

norum fpacio omnes mundi homines efle novos aequacione fcilicecfaclaeorum,quiinfra& fupra crigefimum annum moriunrur criginca ergo
:

annorum millibus ( quamdiu

verofimilicer ge-

neracionesnonfienc)habebicurnumerus hominum non major, quam quoc funcin cerraquea fuperfieie quinquepedum quadrata^qua^aflumpcaTerrxperimecro milliariumlcalicorum zi6ooy fanc 74 504 0O00000000, id eft,fepcingenci quadragfnca cres milIiones millionum , & quadraginca millia millionum. Ecenim fi perimecroTeme demus milliaria Icalica 2i6oO,ericdiamecer_
!

milliarium Icalicorum fimplicium 6 ggo, fuperficiesconvexa milliarium quadracorum 143608000 y feu pafluum quadracorurrL*

ulcimus numerus,

r4g6o8oOoOooooo,peduv.quadracoru37i 5 2ooooooOoooo> fi dividacurper 5,habebisquadracaquinquo

Sijam

pedum 743O40000000000.

Angetorum acD&wonum.

gg

Sijamhicnumerusad vaftkatem coeliempyrei transferatur, cum Terra refpe&u Firmamenci pun&i inflar fit^ac proinde multomagisrefpeftuempyrei* pacec quantulam ejusparcem fitoccupacurus nimirum longe minorem quam millefimam.Quod uc paceac y aflumatur cum Alphragano diameter convexi Firmamenti ( linea nimirum ab ejus convexoper ceptrum mundiad convexume|usdem)milfiariumIcalicorum 3 2 3769^887 ( quam:

ma jor fic^uc in Mundo Mirabili dicamO eric, per ea,qu diximu* in Curfu Mathem.l.6.par.2. peripheria circuli maximi iliius milliarium 10 1 7 5 62 502 fimpliciunii area vero milliavis revera Jonge

rium quadracorum 3 148 589^^7^ 3^9?y^perficies denique convexa miliiariu itidem quadratorum 1 z 59675 946704 1 4772, pafliium veio quadratorum 12 5 9675 94670414772000000^dum denique quadracorum 3;r49ig9g6676i93Qooooooo; in quo numero numer us fflpra poficus^q ui cocam Terras fuperficiem in pedibusquadracisexprimit^continetur plusquammilliesmillies. Actot vicibus fuperfieies convexa Firmamenti contineu convexam ftperficiem Terra^ pofitis fiiperioribiis hypothefibus. Cum ergo vera (iiperficies convexa Firmamenti fit longe major y quam ea quam pofiiimus., coeli vero empyrei fuperficies fit adhuc fine comparatione major 3 quam Firmamenti fuperficies quam_j proportionem habebit Terra ad Empyreum certe longe minorem^quam I. ad 1000000000. Actot Angelosponere,quoties millefimapars fiiperficiei terrenae contineturin fuperficie con^ vexaempyrei^nullumvidetur inconveniens Quare fidemus^ Angelumquemlibet(aequationefa&ainter fiimmos& infimos) occupare fphaeram ex tenfionis millefimae terrenas fiiperficiei parci aequalem (qu^admodummagna eft)vix totam empyrei coef i fuperficiem occupabuno.
.,

/. III.

AnpluresrintAngelibonijCjuammali.
3

multitudinem Angelorumproceditdo Angdi malis y fimul fumptiV. b0J,i fw Quasrifolet.anpluresfjnrAngeli boni,quammali. Refpondequim^., tur ) plureseffebonos > quammalos: primo,quiaaequumeftmife- H> ricordiamJDEI remunerativam juftitiamin pluribus,quamo
Ssertio noffiracirca

^A

**omnibus Angelis tambonis , quam

&

vindiV

14-

Liber
,

I.

Mirabilia

vindicacivamrelucere: fecundo, quiaicadeclaracur^0<r. cnp.n. ubi dicicur Draconem id eft, Lucifer um , traxiffe terttam partem
ftellarum,ideft, Angelorum
,

ccelicaudafua.

Verumhxc non_

convincunc. Non primum , alioquin dicendum forec, plures hominesfalvari, quantdamnari; quodfalfumvidecun Necfecundum, quia mulci per Draconem incelligunc AnciChriftum, perftellasincelligunc fideles abipfb fedu&os* Quod camenad draconem accinec, videcur omnino defignari Lucifer , quia draco hicidemeft manifeftecumillo, quiin rineejusdem cap. /^.dicicurperfcqui mulierem,uci& inicio capicisdicicur; isaucem quoinfine,hauddubieeftLucifer, idemnempe,quipauI6 ance refercur concra Michaelem in coelo pugnafle. Si igicur cercia pars Angelorum decoelotra&aeft aLucifero, Angeli boni excedenc

&

do

maloscirckerinduplumj. ^X 5 Mig icur * errafle Ariftotelem qui lib. j. Phyftc. foerror* circa nu. lib. 12. Metafhyf. non plures Inceliigencias feu Angelos admiccio, mcrum quam fint diverfi mocus corporum coeleftium. Colligicur 1 1 .ergentiarum rare omnes , qui cercum Angelorum numerum adfignanc , cum. nihil cerci hac in re ftacui queao.

^*

&

CAPUT
Cognicio

V.

QmdAngeliacD&monesnaturaliter cognojcere poffint.

fum ad

longe nobiliore, quam qujefe ex-hicincelljgendiviacmodoprsedicosefieconcedendumeft. Incer tendat. aliatamenobje&a,dequibusdubiumeft, an excendac fe Angelicus inreUe&us, fiinc fequencia-.
*

^^

/^(Um Angeli ac Darmones incer Deum ac homincs medi# finc

fiibftantiar, homineque perfe&iore^

/.

I.

An AngeliacDsemonespoflintcognofcere
occulcas aliorum Angelorumac

hominum

co-

gicaciones^ac voliciones.
Angeli ac
CS

/^Cculcasinq

mm,

n<wico"

^^pudiecor^jnerevolunc.

quasnullo fignomanifeftanc,&arcanasaHas alii iecreca cordis appellano.

Qua

uingelorum acDamonum.

ij
n rcu n*
j?

Quainre communiseitPatrumac Theologorum opinio,norL> pofleAngelosacDaemonescordium fecreta lmmediaceinfe, &

nullo figno aut effe&u pracedente, absque confenfu elicientis,cognofcere naturaliter ac propriis viribus. Colligitur ex iacrisr*
Scripturis y quae multis in locis

cordlum.

tanquam peculiare hoc DEO concedunt,acprodivinitatisargumento afferunt quod abditasin.,

,

corde cogitationes ac volitiones introipicit. Sic j. Reg. cap. g. Tu nofiifi/us cor omnium fliorum hominum. Jeremxap. 1 7. Pr&. <vum {juxta LXX. Interpr. profundum ) elt cor hominum > inferutabiles quis cognofcet illud? Bgo Dominus fcrutans cor gj? probans renes. Quibus in locis, aliisque ^quae omitto , cordis nomine veniunt tam internae ac fecretae mentiscogitationes^quam volunta-

rismotus, tam hominum ,

terDEUM
latio.

novit abfcondita

quam Angelarum fi enim nemo prashominum y multo minis Angela*

:

rumfecreta quispiam cognofcec

cum utrobique

aequa militeo

QiKequidemracio hujus occulcationis noneft y quoda&us* illinonfintnaturales,ideft,necefIarii , fedliberi; necquodfbli DEO,& iuppofitoelicienti fubdantun necquodnaturafuafino indifferentes j necquodfintinprofundoanimae, necquodeo-

rum non habeantur fpecies ? nec quod DEUS deneget concurfum iuumad illos cognofcendos (hasomnescaufas aliquiafferuncO
fcd eft ipfa natura talium

a&uum

quae taliseft , ut citra volunca^

tem elicientis nequeant objeftive eoncurrere ad fui cognitionem inincelle&u alterius jpofita autemhac voluntate,ut naturaliconditioneapplicante^pofTint, Hanc antem efle naturam taliurrL
aftuum, cognofcimus parcim per revelacionemexScriptura f&cralocis cit. & aliis, partim ratione naturali^quia nimirum omnino conveniens eft imo neceflarium ad confufionem vitandam 9 uc lnfocietateinvicemfubordinacajad quam naturaintelleftualisordinacaeft* poflitquilibet fuaconfilia intentionespraa*bitrio akerum celare, aut manifeftare. Ita P. Ignatius DerKennk
,.

&

Difput.2. de Angelis cap.

> f.

$.

Nec mirum

aut novum videri

debet^quod adtalium aruumnaturamrecurramu^necaliamj ulterioremcaufamtalisnaturas adfignemus j omnis enim caufa-

?um

l6

Liber

JMirabtliA

rum(eries,quad effe&um aliquem explicandum adducicun> tandem in nacura alicu jus fiftere debec qua ulterior racio non daSic quserenti quare fol producao tur, nec dari poceft a nobis. lumen, ignis calorem &c. nihil aliud refponderi poteft quam illam efle naturam talium entium: & licecali^ immediatx ctufie Quod autem_> afferrentur, tamen eo tandem venire necefle eft, voluntas claudat & aperiat mentis arcana tanquam neceflaria^
,
,

Secma
cordium

&

conditio , illuftrari poteft per alias multas operaciones qua^ a potentiisfuisegredinonpoflbnt, nifi applicance voluncace, autappetitu fic enim potentia locomociva in animaii otiofo eft^nifi a ppotentia intelleftiva refpedtu obje&orum non evidenplicata ; tium nequit elicere aflenfum, nifi imperante voluntate &c. Sub nomine porro/?#r/* cordium> intelliguntur aftus liberi judiciaeorumdiixfriva,utfunt confilia, deliberationes, &di,
,

&

ftamina praftica;: item omnes illi aftus intelle&us ita connexi mcognoicinequeant,nifi& illicognofcanAnge^ios' cumadibusIiberis > ac Dxmo- tury ut fimt aftusreflexi fuper atusliberos& di&amina prxedidta, slatcnt. fpeciesmemorativa:,&habitusex fecretisa&ibusrelifti. Aftus verofeuinteIleVus,leuvoluntatis,pIane neceflarii cum libero afbitrio non connexi,non videntur efle fecreti uti nec a&usr* phantafise ,&appetitus fenfitivi, etiam imperati; imperiumtamenipfumlatet, Scio , ante non multos annos dsemonem ex quadamperfonaenergumena loquentem revelafle multas accedentium cogitationes occultiflimas,&nulIoexterno fignopro,
:

quxnam

ditas:Seddicendumeft,illos,quicurioficate du&i experirivolebant, num dsemon illas fciret, hoc ipfb voluifle ut fciret, ac proin-

dc non voluifle efle occultasr\

./. 1 1.

An Angeli ac Dcemones futura prsecognofcere pofllno.

,

Futuront genera.

/""^Uatuor funt gcaera fucurorum de quibus

quceftio infticui-

rumqua- ^-^,tur.

Primigenerisfunt illa, quee neceflariis &eodemfemer do fe habentibus caufis continentur, nifi ab Au&orenaP tura? impediantur ; uc funt coeleftium corporum converfiones atquc concurfus, Solis ac Lunse defe&iones, alia hu jusmodi, quae

&

nno

j4ngelorumacD&monum.
non folum nacurali neceflitace^ fed eciam refta &

17
conftanci lego

Secundigenerisfunc, quse nacurales quidem caufas concingunc* habenc, fedmulras acvarias, quarum concurfiis facile impediri poceftabaliis eciamneceflariis caufis, <ic proindevelrarius contingunt,velnoneodemfempermodo$ cujusmodi func comecae* terrsemocus3 pluvia^ flccicaces, tempeftates, aeris infe&iones, elementorumaccorporumaffediones, &alia,quaecafu evenirediTertii generis fiinc 3 qua? tota ex libera voluncace pencuncur. denr, vel hujus impulfugeruntur excrinfecus \ ucfunchomicidia_, aliaque fcelera, auc bene geftayele&iones ad cerca officia ac digniQuarcigeneris funt mifta quaedamex neceflario ac licaces &c. bero,quorumefficiens caufaeftquidem libera hominum voluncas , ied cum iis excerna quoque concurrunc velucdifpoficiva& inclinancia, uc func aeris difpoficiones > corporum qualicaces ac

cemperamencajaliaque^qu^excrinfecus adjacenc^&magnanLj vim habenc ad commucandos,& quodammodo afficiendos hominum animos. Tales effe&us fiinc bella, fediciones , privaci cujusque mores, & alia hujus generis. Quaericur,an ,& quaenamex hifce prsecognofcanc Angeli ac Futura an, J Da^mones. Racio dubicandi eft , quia ex una parce communis & qu*nam c fuic femper, & eciam num eft, morcalium omnium perfuafio , dari ^)"" quandam fucurorumpraefenfionem uc docenc nonfblumPro-D*inon. phecarumDEI,fedgenciIium eciam vacum pradi&iones, acDacmonum ex oraculis refponfa. Ex alia vero parce praedi&io futurorum videcur efle divinicacis noca , ac DEI propria , unde apud
'f>

Lacinos divinacio appellatur,

bicur.

& & in Scripcura facra fbli DEO adfcriDominus DEUS

ae-

Nam apud ifaiam cap. 41. verf 22.

divinicacis fiiaead

hanc cognicionemprovocac: Accedant> f nuntient nobti qu&cunfc venturafunt :priora, qu&fuerunt, nuntiate : ejrponemus cor noftrum (ciemm novijjima eorum > tf cjua venturajunt indicate, indicate nobis. Annuntiate qua ventura funt infuturum , ^f fciemus , quia Dii eftti vos. Ec alio loco apud eundem Ifaiamcaf. 44. verj.6. aic Dominus: Egoprimus,&eg noviffimus, ef *bs% me non eFt DEVS. gtutifimilti mei ? vocet, annuntiet &c ventura, qu&futurajuntjtnnuntient eti. Hac in concroverfiaftacuofequencia^ IEfC
,

mulos

&

&

&

rg
E

Liher / Mirabtiix
Eftectus primi generis >
,

ralicer inimpedibili orituros, poceft

hoc eft neceflarios ex caufa nati> Angelus ac Ctemon cerco prfcire,fubhaccamencondicione, fi DEUS communem cur-

fum non impediac.

Sic poceft pnrfcire eclipfes Solis ac

Lumc
,

&

reliquamotuum cceleftium pharnomena.

Pacec, quia hominesr'

haxpofluncprafcire, &de faclo praifciunc Aftronomi ergo& Ec racio eft, quia hu jusmodi erTe&us in fui6 caufis decerAngeli. minacifuno. II. EfFe&usfecundigeneris, qui pendent ex complexione^ multarum cauiarum neceflariarum,quibus libera cauf a non intervenit , poflunc eciam cerco praefcire Angeli ac Daemones ,fi totam illam caufarum complexionem penecrenc. Sic fcire poflunc,me fem poft annum fucuram copiofam, auc fecus; tali ioco ac cempore fucuram plu viam &c. III. IidemefFecTusfecundigeneris poffuncaliquandoabad-

co mulciscaufis dependere^ucfuperencvim nacuralem cognicivam Angelorum,v.g. quotfolia fucura fincinarborepoft annosr* Ratio eft aliquoc, quoc mulcae nafcicura incra illos ,& fimilia. quia mulcis modis una auc plures calium caufarum mucan auo
impediri queurKincracempusilludjquodnunclacere poceft
gelum_r.
I V. EfFetfluscerciigeneris, quinimirum cocipendentacaufa Iiberaproxime,vel remoce,nonpoflunc Angelivi nacura? certo prafcire. Ecdehisincelligendafuncloca Scripcurceallata,- nam^ alios efFe&us jam anrea recenficos praxognofcere non eft fignum divinicatis, cum eriam ab Angelo praefciri queanc Racio opciwsm videtur harc , quod hujusmodi efieclus neque praefciri poflunc in caufa, neque in fe ipfis^ ergo nullo modo. Nonin caufa, quia haec, cum fit voluntas libera, indifFerenseft ad efFe&us ponendos vel non ponendos,acproindenullum efFeclum dpcerminacecon-

An-

tinecj

undenec DEUS
,

praenofcic illos in caufi.

Non

iafeipfis,

quia cum non exiftanc non poflunc movere auc decerminare intelle&um; nequehic ex fe decerminacus eft ad illoscognofcendos; nonenimrcumlimicacusfic, adomnes cognofcendos deccrminafius,eft , qui a volumaceproduci poflunc * neque ad huuc vel illurn

pra

Angelorum ac D&monum.
praealiis

rp

,eumomnia

indifferencer fe habeanc

quoad incelligibili-

cacerru.

Ex concrariaracione DEUS fucura liberacognofcic,tumquia

ex
illimicatione fua decerminacus eftad cognofcendum omno verum,cum quia iila zecernicaci divinx praefencia fiinc modo a Thc-

oIogisexp!icarifolico,dumdecognicioneDEI cra&anc in i.parcc

SummaeS.Thoma?.
Angelos, fed eciam homines cognoqui camen non magis exiftunc , func cns, quam fucuri cur ergo falcem Angeli non poflimc prsecognofcere fucuros ? Refpondeo , eandem efle racionem aftuunu pracericorum , qux fucuror um , fi prcecerici nunquam fuerunc coSi dicas, pofle non fblum

fcere atus liberos pracer icos

>

gnici,

cam enim, quando defierunc, func non ens, uc di&um,quam

focuri :acficognicifuerinc, reminifcendoicerum recognofcipoC-

func vircuce fpecierum memoracivarum^.

Si icerum dicas, Angclos habere humanorum a&uum libcrarum fpecies infufas , auc falcem illas a DEO habere cur ergo non..
,

poflenca&uspraedi&os nacuralicerpracognofcere Refpondeo, Angelos non habere illas fpecies, nec fi haberenc , illis prodeflen c, ob racionem di&am Jf. praecedenci. Quod fi a DEO illis infiinderencur , cognofcerenc quidem fucuros illos a&us , fed non nacuralicer ,feuexnacura pocencia: cognofcicivse , fedpraecer exigen:

tiamipfiusr

3
.

V. Effe&us quarti gcneris poflunt Angeli acDaemoncspra% cognofcerc con je&uraliter fub aliqua probabrlicace, vel verifimilitudine.Racioeft,quiapofluncincime perfpeftamhabere complcxioncmhominis, acque cx hac nacam propenfionem , mores, decreca animi exccrnis^fignismanifeftaca, confpiracionibus mucuis roboraca,& his fimilia-*.

Ex his Daemones fucura praedicunc, fed fallibilicer. Unde, uc Futur fuam ignoranciam celenc , &pc ucuncur amphibologiis j auc fi quomod* DEUS permiccac, ipfimet a fe pradi&a procuran t , ut fianc. Ha- &r, J benc eciamlongam rerum experienciam, & illafreti mulca praedicunc Daemones, auc per fe in oraculis,.auc per f uos. Pracerea illa* quae procul fiunc , auc jam jam imminere cerco fciunc , alio in loco

ficis

20
ficis

'

Liber

I.

Aiirabilia
fadiuri func
,

aperiunt.

Demum, quae ipfi

aliquando veluo

divinando pnedicunc. Hismodis An , quid ex aftris pnenofcere ac praedicere queant Darmones^examinabimus^cumdeMirabilibuscoeliagemus.

fallunt miferos mortales.

&

CAPUT
Angeli ac

VL

An> f quomodo Angeliac Damones inter

fe loquantur,

Dxmones
^uuntur..

A Ngelos acDa^mones Ibqui incer fe,id eft^internos concepcus ^^\ &mutua confilia iravicem manifeftare certumeft exScri,

natura'ptura facra,qu# pafiim eorum intei? fecolloquia refert ; li conftat ratione,,propterea, quod membra fint unius Reipublica: fpiritualis, inter quae intercedere debetmoralis quasdam fbcietas

&

&communicatio..

De modo, quoh^c locucio conringif magna eft opinionum^

varietas 3 adeo , uc ad
viter
ram_>..

decem facile reper iancur. Nonnullas brereferam^acrejiciam^deindequam judico veriorem, afFe-

Tres proprietates requirere videtur Angelorum locutio mu^ r ima e ^ * ur ^IC libera paflitque ab illis fieri , quando vo/ n^eVo^ lunt nonfieri ,quandonon volunt hancenimconditionem_j rum,qua > conditioK habethominum inter(elocutio;ergo multomagis Angelorum. nes recjui^ s ectmc a e ft ^ uc unus j ca p /fic loqui cum alio , ut alii etiam pr#rat ientes,nonpercipiant: hocenim debitusordomaniieftandiunis,
tua
*

&

-i

& celandialios (ecreta exigic, &cumhominibus idconcefliim

gitationibusfit intentus
:

fit,

Angelis non eft denegandum.. Tercia eft , ut loquens poflic exeicare illum ad audiendum , cuiloqui vulc, ecfialiis rebus aut co-

hoc enimhominibuseftconceflum,& mi/era eflet Angelorum conditio, finulluspoflet aliumvocare, vel incerpellare, hoc eft, ad audiendum excitare, fed vel exfpe&are deberec,donecalceradaudiendumfeapplicaret, vel inincercum dirigerelocutionem fuam. IUa ergo fentencia circa modum A ngeli-

Angelorum ac D&monum.

2t

gelicadocutionisoptimaeftjudicanda , qusehastres condiciones melius falvac ; illa incon veniens y qux in aliquo deficio. Primaigjitur 9 Angelorum locucionon fitimprimendo certos chara&eres coelis y auc formando vocesin aere , auc per alia figna. fenfibilia > ncc eciam per figna inftrumentaliaipiricualia, five ha?c ponancur nacuralicer fignificaciva , fi vead pfaeicum,. Racio eft y quia hie modus repugna tfecundx condicionL Secundo non fk pr^cise per cognitionem reffexam fuper concepcum^yel quafi re,

vuic.

flexamfuperadumvoluncacis, quem loxjuensalceri infinuaro Racio eft , quia hic modus nec fecundam nec terciam condicionem fal vac $ imo nec primam femper. Tertio y non fit pen.
,

meram ablacionem velaminis

vel pocrus carentia volitionis ^

ipfius

concepcus,

quod fic nolicio y

qua loquens velic fuum concepcum alceri pacere, ica ut nihil agat in audiencem^quo^ ipfum excicecRatio eft , quiahicmodusnonfalvaccerciam condicionem fi tantum enim auferacur prxdi&um velamen habebit fe alcer ad adu jam dete&um eo cancum modo^quo ad alia qu<evis obje&a, qua? ex nacura fua nullum velamen habenoRejedis his fententiis, ftacuo, Angelicam Ibcutibnem fieri per Xocutio direftionem liberam concepcuum ac voluncacum incernaruxrL* y An 8 eIo ~ qua loquens vulc adusfuos akeri pacere.. Et quidem fi volens modTfiat. loquialteri y &dirigerea&u& fuosinternosad ipfum^advertatillumeffe applicatumad audiendum > loquitur^ hoceftjdirigitad ipfum adus fuos> fine alia prae via excitatione ficuti interhomines eciam contingit fi autem advertat illum non efle applicatum $ ex~ cicat, fednonaliterordinariequamlocutione ^eaqueveldiftinta ab illa , quam vulc alcerimanifeftare , vel Jla ipsa, quam mani:

,,

feft are cupi t .

Pr aecerea*, ficu t homo loqui voliens^excita t alteru

quandoque aliis fignis a locutrone diftindis r ut nutibus ^trufionibus r &fimilihus> ita& Angpluslbqui volens ,poteft excitare alte-

rum Angelum aliis fignis a locutione diftin&is.. Ratio hujus fcntcntix eft , quia falvat tres condiciones fupra pofitas nam talis lo:

eu tio fi t libere, ut patet non percipi tur y nifi ab illo r cai vult Ioqui AngeIus 3 utconftat exdifti&cap. prascedentiXr. &fitpravia excitarione, uti opus fueric ^Eftimo tamen , ficut unus AnC j gdus.
>;

&

22

Ltber

I.

Mirabilta

gelus non poteft excitare alterum in qua vis diftantia,fie nec loqui ipfipofle,fediniIlatantum, inquaillum cxcitarepotcftradeum

tnodum fere, quo ideminter homines contingiu.

CAPUT
dofojpnsfe intra

VIL

DeJJ?h&raextenfionij Angeltaz , tfqitomo-

& extra, iUnmmovere.

extenfronis, feudiffufionisperrealefpatium^cuicoexiftit. Ratioeft, quiacx nulloaliocapicedeftimi potcftrepugnantia diffufionis, quamex

indivifibifitate

ANgelorumfubftantiacapaxeftalicujus

DEUM diffuadi
/.
I.

conjun&acum (piritualitate: atex illo capitepeti non poteft in Angelis, cutn conftet animam indivifibilem, imo &
>

ergo &c

Quanta

fit fplisera
gclica:.

extenfionis

An-

Sph*rt
extcnfio.

"pro ratione perfc&ionis

f?

Xtcnfio feu diffufioAngelica eft certis limitibus circumfcripca, quos naturaliter non poteft excede,

2 ta fitj &
ik*
cujus
fi-

*n-

re An S^ us- Quod limitata fit, patet ex eo, quod fit qucedam perfe&io, utpocc participatio immcnfitacis d i vinae > omnis au tcm perfedio creaturse communicata, limitata eft de fa&o. Quod au-

* urar-

tem conn^turalitercanto fit major, quanto fubftantice perfc&io major^ft, communis cft fenfiis, licet ratio convinccns afferri non pofljc,nifi quod quemadmodum potcntia locomociva, tam reipedu fui, quam refpcttu mobilis, perfe&ioni proportionari conveniehs
eft, ita

& fphaera extenfionis^.

Quanta porrofit fphaera Angelicae diffufionis,neconje#ura quidem affequi poflTumus,nifiqu6d maximorumgigancummolcsctiaminfimos Angelos excederedoceacnosanima: racionalk
cxpanfio , quae molibusillis coextendi poceft , acfolet. Exquo colligimus , fiiprcmorum Angelorum fphaeram efle valde amplam. Nullum ramenpofle in infinitum cxtcndi , docet rcpugnancia infini t u dinis aftualis in creacura^.

Qucri

Angelorum acD&monum.

23.

Quserifolec^an fab quacunquefiguralackudinemfphasraefuar

explere poffinc Angeli ; ut fi adaequarepoilinc fpha*ram,cu jus dia~ meter fit decempcdalis, v*g.poflinteciam quamcunque aliam fi~ guramfphaera? ifti a?qualem,v.g. cylindrum cujuscunqjue longi. 1'ackudkiis canco minoris. cudinis data^ Mihi nonvidecur An-

&

gelisnaturaliter

competerehujusmodi fiibquaeunque figuraexcenfionem: namalioquinAngeli bonipolTencfimulefleincoela incerra, in tenuiffimumcylindrum fe extenuando: Daemoncs item ab una parce Terras in aliam fecontinuo excendcrenc, ucplu-

&

ribus praefences fimul nocerentj^

/. 1
1.

Qupmocfo Angefi poflint fe mo\reremcra

fphasram iux diffufionis~ vel per aliud medium-s.

TDOfle le Angefos movere, dubicari nequir. Pofle etiam incra_> Angdus * fphaeram fuamconcd*ahereefe^acdiIatareprolibicu intrafP h * y &non^ neceflario occuparc debere cocam fphaeram ftiam, communis&po^"1
veraeftopinio: namutiproarbitriofefifterepoflunchuic velilJi coatrahe. patio 3 ita eciam minori vel majori , cum ab iJIo non dependeano. rt> * dilsk" Imo etiam ex hac independentia.afpatio fequitur y pofle exiftero Ure
*

indiviilbilicer ,.&, utica

:

dicam, puntualicer absqueulla excenfio-

ne eoipfbcnimqjuddfubftanciaindivifibili&eft, neqnehabetabfol u cam excenfionem incrinfecam , neque praefcns eft corpori, ex~ iftic indi vifibilitcr , carens omni forma extendente; Id autem^ guo pafto fiat, dicecur poftea Aflercione fexca. His poficis ceu fun~
damentis,ftatuo fequentia
AngelisrV.
I.

cum P, Jgnatic DerKcnnisDi^^A^

riocft,quiafiidpoflec

cam > omnisenim pocencia^ quae efFe&um refpicit fub infinicudine quVc*\l"ipocenciali y infinita eft, utpote qiue a nullodeterminatur ac limita~ tate mo -.

NonporeftfeAngelusquacunquiscelericatemovere. Ra- ^ngrinr on P oteft: , haberet pocenciam motivam a#u infini-

aJia quaecunque mobiliaica movere

Imo^fipoflecfequacunquecelericacemovere^poflececiam^"^ nam quacenus fe fic decerminace moverepoceft, poceft aliud quoddam aliqpa celericacej Boncnimquaelibec refiftenciafifterepoteft omnino pocenciamo

tun

&

mocri-

24*

Liber

I.

Mirabilia
,

mocricemincercogradu decerminacam: ergomoverepoceftidipfumcelericacemajori, quacenus fepoceft majori quamilla

qux

primocomparabacurcummobiJi^&ficininfinicumprocedendo.

Hinc effickur quod iequitun,.

Nec
poteft

in mftanti
deferere

totumfpatium quod hoceftjpoflecdaco

occupat.

II. Nonpoceft Angelus fimul & iriftantanee tocum fpacium quod occupat, deferere, & ponere fe in proximo cocalicer aJio. Rair ntioeit/quia ahoquinmovereie pollec quacunquecelericatedaca,

/1

<

cemporepercurrerefpacium qtiodcunque da-

mnit Sicenim dacum cempus A,& fpacium percurrendum fic B concipiacur .cempus divifum m tocparces^ quoties concinecur fpacium, quod iimul occupac Angelus^ infpacio decurrendo a quodiic v.g. crium leuca:

rum rpoceft qualibecparcedacicemporisconficerefpaciumzequale

fphcera fuae, auc illi

quodprrmo occupabac, fi fimul & inftanca-

Kec

in

expandereintra

neepoceft > ergo poceft cocum fpacium dacumdecurrere omnibus parcibus cemporis daci,hoc eft, daco cempore, quancumvis exiguo, ergoquacunquecelericacc poceftfemovere; quodeftconcrapnmumaflercum-s. 3Eodem argumenco demonftracur,necpofle Angelumfimul <& inftancanee occupare fpatium quancumcunque exilo. inJl J.Nonpoceft Angelus intra laticudinem fphsei ae fux fe inSic enim-. ftantaneecxpandere. Sequicur ex proxime di&is
fphaera coca ,
u *cempedalis
J
"

quam occupare poceft

,

fpk* r

*f
l

& occupec primo Angelus fpacium pe

Angelus, exempli graciadeiale cancum:

jiVm?

deinde difFundac fe , fi fieri poceft fimul ad alios pedes novem , occupet cocam fphaeram, quam poceft > poceric eciam eosdem no* vemoccupare deferendo ipacium pedale prius occupacum nanu non neceflario tocam fph<eram occupac,& pocerac cancum o&o auc pauciores pedes de no vo occupare Ergo occupacis no vem pedibusde novo,pocerit deferendo primum rurfiis ad decimum proximumfe excendereinftancanee,cumhic compleacfphaeram, fic femper ergo confequuncur omnia abfurda in prceced.Afler,
:

&

&

>

tionerelaca-.

Necimra
eandc

IV. Nec pocefF Angelus incra eandem lacicudinem fphaera

ftxx fcinftantanee contrahere.

fc

Racio eft,tum quia contra&io illa

cft

Angelorum acD&monum.
eft

2$
:

-^J^Jf quia Angelus poflec eciam aliamobjlia fecumquacunqueceleri-n C ^ cacerrahere: nam quacenusfeconcraherepoceft decerminacacc-

mocio quxdam , non minus quam

dilacacio

cum

praecipuv

11

lencate,poteft Staliud quoddamaliqua celericacefecumcrahere* majori ; ergo quacunque, uc diximtis in Aflercione prima. ergo

&

V. NonpoceftAngelus cranfireabexcremo ad excremum_> Mec trans* ipacium fine medio, Racio eft, quia fi id poflec, poflec eciam fpa- kc ab ex tium quod occupac , deferere inftancanee , ponere fe in proxi- J^ m mo i nam fi poflic in ftancanee fe ponere fpacio diftanci, a forcio- fine mc-

&

ri poceft in

proximo acqui hoc non poceft,uc probacum eft After:

dl *

cione fecunda ; ergo.

VI. Poceft Angelus effe in indivifibili, feucarens omniex- Angelue ffe cenfione. Ratio eft quia excenfio omnis fpiricuali fubftanci^ ac- ? ot ? ftj\ cidencana eir, absq; ea omnes lmmanences acliones sque expe- f^iii, dice elicere poceft, ucpoce a loco plane independens ; ergo &c.Nec referc,quod forcafse excenfio neceflariaficadoperandumcranseuncer ineorpora,quiahcec operacio plane eft Angelolibera,Sc poceft ab omni ceflaro. VII. Hujusmodi ftacum indivifibilicer exiftendi poceft obcinere Angelus concrahendo fe fucceflive ad pun&um fphseras f ux y irno alicer non poceft ex vi Aflertionis quarcae. Racio eft % quiapoceft feconcrahere ad dimidium fpha^rcealiquo cemporo ad dimidium excenfionis reli; ergo cempore B dimidio ipfius rurfum cempore C dimidio ipfius B ad reliqui dimiquas , dium, fic confequencer femper cempora proporcionace accipiendo ad fpacia concra&ionis hac aucem progrefllone cempore duplo ipfius A devenicur ad pun&um feu nihilum excenfionis>cempore enim minore , quam duplo devenicur ad excenfionem qualibec daca minorem ; ergo &c. VIII. PofluncpluresAngelieflefimulineodemloco. Racio An 8 eli eft, quia func penccrabiles invicem, ucpoce indivifibiles, nihil eft^^oexcrinfecum, quod impediac hanc coexiftenciam Angelorum cusndem loco codem corpore.Imo, quandoDaemones poffidenc corpora huma- fimu1, na, de fa&o func ubi eft anima ergo anima Daemon func incodem loco quid ni ergo id queanc plures Angeli \
,

&

& &

&

>

&

&

CAPUT

z6

Ltber

Mirabilia
VIII.

CAPUT
ANgelosacDzemones
ribus.

Depotentia Angelorum acD&monum movendi

ac detinendi alta afe.

movereacdecinerepofle acfolcrealia

a fe, indubicacum eft,& pacebic ex mulcis exemplis in fequen

Ea vero vel iiinc corpora, vel fpiricus. Singulos cafus examinabimus, uc dicendis in fequencibus prcdudamus\
fi. I.

Quomodo AngeliacDsemonesmovcant
ac decineanc corpora.,.
id alicer fieri
:

Angeii juomodo
ioi-pora.

abAngeto affiftence, quamabanima ^informance nam hasc nihil poceft in excrinfeca corpora nifi lediante fuocuiprsefidec, quod movensaliamovec Angelusr
, 9 ;

/^Errum eft

aucem afliftens excriniecumcorpus movcc immediaceabsque inftrumenco. Modus> quoid faciac, duplex excogicari poceft pri:

mo,

uc aliquam vircucem
ipfb

mocivam auc decencivam impj

:

:nat>

eorpori, qua^deinde movere aucdecinere pergac fecundo, uc ipfe

mocusauc quiesab
ftacuo

immediace dependeac.
4.

Ego

fequenciaL
cap. j<

cum

P.

Irn&tio DerKemiis Dif]>Ht.

de Angelti

f.z.

Angeluspoceft movereacdecinerecorpora, nullum impetum a fe djftinctum iis imprimendo. Racio eft , quia poceft corpusanceaquiefcens fecumraperedummovecur * corpusancea quieicens iecum rapere dummovecur > corpus ancea motum, fc interponendo, auc illi fe prafencem ac quiecum ftacuendo , fiftere, ad eum fere modum, quo utrumque poceft homo. Fruftra igicur nonnemo,ut Angelus decineac lapidem in aere, ncceilarium eflo ak,uc producacimpecumin lapidecamforcicernitentem admoI.

&

&

tum furfiim, quancum gravicas crahic deorfuni^. I I. Poceft eciam Angelus imprimere impecum corporia fo
inoto,
eft,

quo durance, Angelo jam abience, moveri pergat. Ratio quia ut corpori mobili im primac imperum, nullo alio opus eft,

&

qpamutper aliquodfpatium deferacmobile,quod eoipfoimpe-

lum

Angelorum acD&wonnm.

27

tum illum concipk, aut a femet fub motu tanquam condirione,aut acaufamotrice produ&um; non enimalker iapis projeftusinalcumconcipitimpetum 9 quamamanuac brachiocelerkerfema* ente , ac lapidem fecum deferente ncc alker fegitta , quam i chordaarcus (e perniciter retrahentis aliquousque mota & fic dc
j

>

c^teris. Atqui magna velocitatcdeferre poteft Angekis corpora.*,

Impetum motivum iliis imprimere, quo deinde nihiJ operante Angelo corpuspergat moveri tanto diutius ac
ut diximus ergo 5c
,

velocijis^quanto motusdeiationisconckatior fuit,& per juftunL?

fpatium continuatus^. 1 L Si nullus impetus detur^quo pro jeta moveantur (u t noivnuJli putant ) poteft nihiiominus Angelus efficere , ut corpus moveatur, quamvis illi non maneat pradens. Ratio eft, quia in illa hypothefi homo poteft movere aiia corpora di&omodo ; ergo Angelus, fi motumipfe inchoec per fe in iiliscorporibus; namuadecunq, oriatur motus moventehominecorpus, eadem adiuno principia ejus continuandi, fiveillud fit medium, five Ipfa natura^ motus, fi ve aliud quidpiamL*. Poteft ergo Angelus auttor effe motus in mobili diftante > cui non eft prjefens, fi antea prsefens motum inchoa vit. Non tamen poteft inchoare motum in mobili diftante, quia non eft verifimilc pofleeum inchoaremotumindiftanti autfblafuavoluntate im-

&

tnediate, aut aliquid in ipfum trajiciendo.

I

V*

Non poteft Angelus quacunq

velocitate , aut quodcun-

que mobile, movere.Ratio eft , quia

poflit i

virtus ejus motiva eft limita-

ta>ergo tantapoteftefle refiftentiamobilis,quamfuperarenon-.

& tanta velockas, quam attingei e nequeao.

V. Dicendum videtur, Angelum movere absque defatigatioRatio eft, quia io Spiritu applicatio virium_j fola eget fubftantia fimplici & voluntate, absq; inftrumentorum.* fiibfidio , quas ufuipfb confumuntur , ut in animali contingio, quod connkendo continuando vires feu fpiritus exfaaurk , ipfosque nervos contentione nimia
nc, ilia quas movet.

&

.,

debilicau.

/.IIAn

2$
f. II*

Ltber L Mirabilia

An,&quomodo AngeliacDsemonespoffinr

movere ac decinere

alios fpiritus^.
:

Angeli ac dasmoncs

^~*Ertumeft exScnpturaSacra, Angelos utrumque pofle V-* UM ca 7 ^ dicituranima Lazari deportataab Angelis p

nam
infi-

moveant
ac dcti-

numAbraha^&T^/rf^.j.Raphael Angelusligavit dsemonem Asmoda^um. Qu^ftio eft, quomodo id fiat. Nonnemo negat
*dfieri

aUosf
t

iri-

phy fice, fed tancummoralicer ,DEO

alterius.

affiftente

ad voluncit.

U s,

ratem

Ego haec

ftatuo cum

P.

Irnatio DerKtnnti loc.

/.*
Angelus fuperiorpoteftinferiorem invitumvirtutephyfica movere, ac detinere. R atio eft quia Angelus qu il lbe t eft capax motus mere pafllvi ab extrinfeco , & quietis involuntaria:, poteft enim a DEO moveri , ac detineri ergo etiam capax eft talis
I.
,
,*

motus ac detentianis ab altero Angelo per fediore cum ergo An:

gelus ille perfe&us poffit talem paffionem caufare in corpore, cun,

non po/fit in alio Angelo fe imperfc&iore

ritasin naturavidetur

Dcinde., quia fuperio-

aliquam pradationem adferre &poceftatemininferioresjfundatam innatura,- ha^caucem nonpoteftefle moraIisjurisdiftionis,quceinnatura non fundatur;ergophyfica, quae incelligi nequit fine vi coadi va coercitiva^cu jus pars eft virrus motiva , ac detenti va. Demiim fepe Daemones potenrioresr coercentDaemonesalios,evertendo eorum machinationes , uo patetexmultisexemplisfuo loco afferendis,,* hocautemnonfiu moraliter, DEOad voluntatem potentiorum compeicendo infcriores ergo fit phy fice.

&

Modus,quounusAngeIus autDasmonmovetaIium,aut quo corpus movet aut detinet nullum inv petumafe diftin&umilli imprimendo, proutdiximus /. preeceII.

detinet, fimilis eft illi 3

denti Aflertione
tiir

i. Ratioeft,quiapofitisilIis,qua:diximus,{equineceflario motus quies , alia qualitas fpiritualis quafi im-

&

prefla, eft difficilis incellcftu,

& & ftperflua^.

Itaque Angelus Angclumut moveataut decineatphyfice, deefle prafens, non poteft alium loco diftantem ita afficere pcr folam voluntatcm. Quare fi Spiritus alium loco diftantcrri
bet
illi

&

deci-

AngelorumacD^monum.
decinere aliquando concigic
,

29
uci

id moralicer fieri

dicendumeftab

Angelo alligance , fiab/ens fic ,phyfice aucem a folo DEO, San&i aliqui Dasmones alligafie ac detinuifle leguncur...

CAPUT
ac D&rnones.

~~

IX.

De ajfumptione corporum j?er

Angelos

ANgelos ac Da^mones fepe in variis hominum & animalium

for mis apparuifle hominibus , illisque locucos , alias fimi- Corpus afoperaciones ienfibiles exercuifle, indubitatum eft , conftacque fume " ex Sacra Scripcura, ac mulcis hiftoriis iacris profanis. Ge~ f icnt a ! nef.cap. 3. apparuic Daemon Evx fub ipecie ferpencis, locucusr* gcii ac d*eft. Ec cap. is> tres Angeli fub fpecie crhim virorum apparue- moncs
les

&

&

Nam

&

runcAbrahae.

figura peregrinorum.

duo Angeli venerunt Sodomam in_ 32. Angelus in forma viri Iu&atus eftxum Jacob toca no&e usque mane. Raphael in figura Ju venis apparuit Tobise,&diueumcomitatus fuit, mirasque operaYxcap.
19.

Ec cap.

tiones exercuic.
tus eft \

Gabriel apparuic B.

cencavic ; Angeli mulieribus , illas de refurre&ione Chrifti inftruxerunc. Omicco alia multa-,

Daemon Chrifto , & eum

M ARLE Virgini & locuy

&

qua? pafllm occurrunt ,

in fequencibus referentur. Haec duiru faciunc Angeli ac Daemones, dicuncur aflfumere, hoc eft3 ad fe fu-

&

mere corpora. Circa hanc rem fequencia breviflime examino.

/.
I.

Quidre<piratur,utSpiritusdicatur
aflumerecorpusr
>
.

I.

VfOn fiifficit eumeflecorpori praefencem, autiliud localiten. Corporis

^movere: nequeenim Angeli,ficoeleftiacorporamoveanc, affumptio

e aut Daemones, fi energumenos poflideant,aut aliis modis aliis cor- " f poribus pracfences finc, auc illa percranfeanc, vel moveanc, dicun- reJpitaur,

"

turillaaflumere^.
1
1.

Non requirirur, ut illis uniantur per modtim forma?

non
fint
,

cum

formae informacivse

quia fed fubftancia? complerce,

:

*epugnat ut per informativam unionem corporibus uniancur_.

Eadem

jo

Liber

I.

Aitrabilia
,

Eadem de caufa non requiricur unio hypoftacica quia hxc communi Theologorum confenfu, impoflibilis eft creacurisr\
III.

ex

Requiricurergo.ac iuificic,ucpr2ecerincimamacfubfl:antialem pra^fentiam ad corpus , per illud per (onas (uas ac propr iecatcs repra^fencenc ,

operaciones fpeciales cxerceanc. Racio cft quiahis condicionibus pofitis omnes incclligunc vere apparero

&

Spirirum in corpore afliimpco, illis vero deficienc ibus nemo id ia-telligiu.

/11. QualiacorporaaflumantAngeli,
ac Etemones.
quaTia^f-

Ifidorus&Bedavolunc, Angelos bonosafliimere corpora fumant formaca e maceria eoelefti Tercullianus dixic , eos maceriam novam &bi creare, Sed priinum nec neceflarium, nec convePamows nienseft, ecfinonimpoflibile; (ecundum verofal(um,&impoflI-

Jf3

'

*'

bilo.

Dieendum crgo , utrosqtie aflumere corpora ex maceria fubDa^mon eciam afliimic fubinde cadavera mortuorum, fedreproborum fan&orum vero cadavera non aflumic, cumquiaDEUS idnonpermicck,cumquia illaexhorrefcrc actiilunari formata.
>

rganiza-

Angelibonicamecficadavera aflumere queanc,idcamen_. credibile eft : namreproborum cadaveranon.. dignantur afliimere, Sandorum vero cadavera venerancun.. Ordinarie camentamboni,quam maliAngeli, formancfibi corpora aerea ica ex variis vaperibus exhalacionibus , cseierisq; mixcis facile fblubilibus compatta, ut colores animalis aflumpci figuram extrinfecus referanc. Duriciem , molliciem , fcabriciem, aliasq; cales qualicaces per fe&e imicari poflunt variis modis > applicando a&iva paflivisAn vero AngeliacDaemonespoffintorganizare corporahugic.

nunquamfacere

&

&

rean p

f.

mana& brutalia,quaeaflumunt,peculiari5eftdifficultas,pendet-

tAAn^v' 4 uerefolutioavariisopinionibusde organici corporis nacura& ac d*,no- caufis. Nam fi toca vivencium niachina corporea , ic organo***l rumdiverficasab invicem , & ab aliis rebus , oricur a fblo mocu fi.gura^quancitate parcium macerte; poflimt eaorganizare: naiib
,

quid-

Angelorumac Damonum.
quMquid

j/

quidem imexhis cribuspendet ,-poflunc exequi 3 cuma iola relinquancur mocrice faculcace , mediace, fl fibi penSi vero organizatio oricur ex primarum qualicatum temu deanc. perie, &certa combinatione , iisquequse inde refultanc , addita> configuratione parciumad inftrumentiracionemjicerumea organizare poflimc: namcunc organicas parces formare queunc, falcem mediace applicando a&iva pafllvis , ex quibus pracise is gradus Si denique requirantur difpofitiones aoriatur^ qui requiritur. lix y five accidencales, fivefubftantiales ^nempe formse partiales ^ quae camen ab influxu animee informantis neceflario non prendeanc, fed ab aliis cauffs aftivis ac paflivis ; iterum pofliinc corpora organizare,applicando quidquid ex parte corporis in animalirequiritur. At Cihxc velilla, quaead corporisorganizationemrequiruntur, pendeanta fblius animaeinfluxu , ut producantur conferventur(influxudicoanim^non incroducenda^, quia haec pofterior eft organizatione, fed generantium , tam ex parce pacris-

&

&

pervircucemfeminalem,quam exparcemacrisf) nonpoflunc organizare corpora, fcd recurrendum eft ad DEUM. Quid aucerct abfolute dicendum fit,non eft hujus loci determinaro.

/11 L An Angeli

ac Daemones mediantibus

corporibus afliimpcis exerceant operatio nes vicales^

^TOnpoflunt Angeli acDamionesin aflumpris corporibushu- Angd!a& * ^ manis auc ferinis exercere operaciones vicales videndi^audien- P**110 dUoquendi &c. Ratioeft,qmaadvitales operationes exercem- ribuTaf!" das requiruncur corpor&organica qualia non func iHa*^ qux aflir- frmptis munc. Ec licec organica eflenc nec dum id poflenc, quia noit, non cxcr" fcntformas informances; quodcamen requiricur nullameniiru tionesP vi** in illishabenc pocentiam vitalem r quae naturaliter feparatur ab a- ** lcs nima informante , vitam dante. Non ergo vident y audiuno, aliasque fenfationesproducunt, fed loco vifiis, auditus, aliorum fcnfiium intelle&u utuntur. Loeucio eciam, quae motu labiorum eaeterorumqueinftrumencorum adverbaproferendaneceflario-

&

&

f um periicitur^ non eft vitalis opcratio 9 quia

non eft ab anima iwor-

jj

Liber

I.

Aiirabtlia

Intelle&iones ac voiitiones, quas in aflumptis cor~ formante. poribuseliciunc,func quidem operaciones vicaIes,fednoncaies qua:percorpusa(lumpcumfiunc.;dequibusfblisefl:qiieeH:io. De corporibus, a darmone alliimi iblicis, lege etiam, c\ux dici-

musIibrofequencicap.29.&

32.

CAPUT
ab
Angeii ac
curTn
F

X.

Quo$aft;ofiat> ut ^dngeli acD&mones tn ajfumptu corporibtts videantur , audiantur tangantur

,

uno^non ab alitipr&fentibus.
,

^f [ yerumcflec, quod,utaliqui vokinc immediacum obje&um

fumptis

j3^ n^ar ^ onum flc *P& inimutatio organi, non a pi oduftione novaealicujusqualitatis,fed abalIapfucertorumcorpu(culorum cauquarumcunque fafcinacionum ac c & hujus rei , quibus Daemones aucmagiope Damionum (enllbus illudunt*. cunc enim, ut bene notat P DerKennis Dijp. 4. de Anu ^' non ca P US ^ 0> Q u^ re ^P e ^ u unius impedire Z*^* f' 4 % hunc allapfum aut immutacionem organi ( ad quod fola virtuto mocrice opus eft>) non refpectu alcerius. Hac aucem raciono efficerepoflentjUteciamaliaqu^cunque, nonafe, (edabaliis di^ata
, .
'

' b no" videanturab prceftigiarum

&c^s c^

&

omnibus
fCmi ~
bus.

&

autfa&a, velnullomodoaudirentur,autaudirencur, vel cantumabhis,&nonabaliis: imouc nulloobjectopoficoafficerentur quomodocunque fenfus, fi nempe organa ica movendo afficerenc,uc afficinaca finca cali vel cali obje&o, v.g. auditus cympadta

numica concuciendo

ucpulfari folec aconicru, velfuavi Mufi-

ca &c. Atpofica recepca fententiade fpecierumfenfibilium produftione, ma jor eft difficultas. Nam ficu ti (ut pafl lm fupponitun. &infrade Daemonibus fpecialiterprobabitur) nihilpracerlocalem motum , ex hoc refultantem figuram poflunt caufare 5 ita-> nec aliam caufarum efficientiam , fi fubje&o capaci applicatae finc, pofliint impedire h*ec enim duo, producere fcilicet,& dirc&e feu

&

immediate impedire 3 videncur efle e jusdem

faculcatis :

quomodo
crgo

Angelorum ac Damonum.

33

ergounus videc, &audicobjecT:um vere fenfibile,&fpeciesquaquaverfum fphcericedifFundens, alius verovicmus apercisocuhV &auribus nihilvidec,aucaudic? quomodoicemulcra objeftumo reddicum invifibile quod camen vere opacum eft uc fupponicur
,

ipecies viilbiles alcerius recro pofici incercipic , alia objecla recro poficaasque apparenc, ac finihilforec incerpoficum i P. Ignatitu

&

DerKen&u /oc. cit.zk yCiindi&iscdfihus realesfiincapparenciae, & non mere phancafticae, dicendum neceflarid efle cale fimulacrum abAngelo aucDa^monef quifummifuncinnacuralibusarciflces)
,

obcrudioculisexlegibus perfpecliva? efFormatuni, ucappareaceo modo, quo obje&a remociora apparerenaca func, eoqs obcegi cor~ pus quod invifibile reddicur. Poile aucem objecta prope pofica apparere ac fi remociiTima forenc , pacec incer alia ex eo, quod ica^ concingac^filencem concavamcubo inferas,&percubum ac lencem objectum afpicias.Ego dicerem,in ucroq,* cafu impediri emif-

fionem fpecierum ab objecto ,

vel falcem

cransmiflionem eorun-

dem in oculum illius, qui non videc objecturn,

obje&um

Nec referc quod

,

incerpoficum,cujusfpecies impediuncur, opacumlic> fine enim fpeciebusillius videri nequit. Obje&um tamen recropoficum debec eflein calificu, ucfpecies fuas inoculum miccero

queac.Idemdicdefpeciebus audibilibus^ aucdeipfofonopermedelaco. Seddehacreicerum infra redlbio fermo.

diumaccummedio

P ARS

II

D^MONIBUS
1

PROPRIA.

ry Ametfi ^lurtma quAtnfequentibus capittbu* * exagttabtmus Angeluquoc^ aut connjeniant*

, ,

aut conventre queant

d&montbus tamen attribuun-

j^
,

Liber

I.

Mirabi.lt a

buuntur quomam
terpetraffe
,

illi

foliaut eo rnodo , aut tofint

vel perpetrare poffe creduntur , quo an

perpetrata fint *vel perpetrari queant , dub/tatur.

In multis
quaftioy
,

nontamde pofitbtlt, quam defacio

,

ertt

quam altter probare acflabdirenonpotcrtmw quam tdoneis tefitbus qui relata afe vel
ipfi infifexerunt
,

<velab tis , quosfide dtgnos tndica-

njere
altis

dtdtcerunt.

Horum cumjummafit tn rebus

ac

apud alios autorttas> tmprudens merttb

ne dicam tmpudens cenfebttur, quttllam temere ele<vare attentaverit*

CAPUT
D*m<r-

XL
j

De D&montbw inparttculart <varia

TH
1

actnprt-

mis an aliqui extra infernum degant.

Thnici Daemonum nomenbonis ac malis Angelis attribueDiabolos 3 & Spiritus -*--^'3anr > Chriftiani malis tantum ; quos nomina." immundos, aliisque variis nominibus appellant. Multi , qui bo^ nos Angelos cum veriflima communi fententia fimphcesSpirituseileconcedunt,Daemonibuscorporatribuunt: multietiam, qui bonosac malos Angeloscorporepraeditosaflerunt, fubtiliora Angeliscorpora tribuunt, velut ex pura ccelefli materia deliba.ta y Daemonibus vero denfiora vel crafliora, velut ex materia aerea concreta. Auclores magno numero refei t P. Vetavius Ub. 3. de
a

&

&

&

Angelit$ quorumplerique nidoreacfumoviclimarumpafci

artntrati funt:

illos

quodanverum

fit,

infra

exarninabknusinMira-

bilibus Energumenorurru.

E*mo-

Qui corpora vel Angelis omnibus , vel iblis Daemonibus adiTgnant

AngelorumacDamonum.

35

gfianc^cale eorum peccaturn fuifle cenfenc , uc cuni OrbThuic adn pe miniftranclo pra^pofici eflenc a DEO in Mundi exordio, mulierum C atum jiule &**'**< capcifpecie ftupri confuccudincmcumillishabuerint.acpropteii, E I confbrcio impuricacem ac flagkium coelo fuerinc ejefti ,

pr

&D

pri vati.

In hujus iux fentenciae confirmacionemadducunt lilud GeneC cap. 6. Cumfe ccepi/fent homines multipluari fuper terranu*

ejrfiliasprocreajfent^ videntesfilii

DEIfiliashominumqubdeJJent

fidchr&i acceperuntjibi uxores ex

kh filios DEI

eile

Angelos.

omnihm quas edegerant. Pucanc Sed communis & fana incerprecacio

pcrfiiiosDEIincelligitfiliosac nepoces Sech,per filiasverohominumpofterasCaini>& Angelorumpeccacum,non diupoftillo-

rumcreationem perpecracum in coelo fidereo , fuiflefuperbiamL^

uc fiipracap.
3. doculmus. Rebellium Angelorum princeps
,

qui

nimirum exemplo
,

Sacanas , ruinam percraxic , Diabolus horcacu fiio cseceros eciam quicamen Communicer vulgo eciam Lucifer nominacur. appellarifolec,id libecDaemon,&Diabolus,&Sacanasfeu Sacan eft , accufacor jeu calumniacor , Luciferum plures cencacor.

&

& &

&

principem, alii cameninfra fiipremum illum gradum or dinem collocanc. Prior fencencia communior eft, qua? eciam vulc, ex omnibus Angelorumordini-

credunc

fuifle

omniumAngelorum

&

bus aliquos cecidiflo. Poft admiflum peccacum fuumDa^mones non ftatim ad in^ fernum, locum videlicec in Terrae medio, ac damnacorumomniu D * mo cus carcerem, fuifle praxipicacos , mulcorum eft Vecerum opinio , qui ai^

degerepucanc,donec excremi judiciidies adveniau.nuncfit, Auftorum laominaac ceftimonia mvenies apud Petavium /ih.j. de Angelti cap. 4. Alii non tantum in aere, fed & in igne feu cechere, in aqua, in cavernis cerrae , aliisque variis locis illos degere aflerunc. Aliiillorum parrem in inferno,parceminaere,&aliisextra infernum locisconfticuunc. Ac enim divina Scripcura Da?mones omnes in carcarum praecipicacos efle, & ibidem velut in carinaereillos

Cere vinculis conftri&os afler vari in

f erere videtur.

extremum judicii diem , af2.

Nam S. Petrns in Epifiola Canonica 2. cap.

]

verf.
,

^.ficfcribit;

Sienim

DEV S Angelis peccantihusnon pepercit

fed

ruden-

36

Liber L Mirabilia

rudenttbus tnfernt detractos intartarttm traaiatt c/ucianaos ,in_-> judtctum rejer vari Cui S. Judas in Canontcafua cap. 6. con ionar, qut dicens Ange/osvero non fervaverunt prtncipat um, fed dere/tr querunt fuum domici/tum tnjudtcium rnagnt diei vtncu/is tternis Jub cabgtne rejervavtt. Tamecfi enim his Jocis propoiicio Angelorum rebellium damnacione adinfernum, lndefinicafiC',
:

do

uriiverfali

camen afquivalere videcur. Tamecii pra*cerea nontartarum^ & tnfernum ca/tgtnem , pro infcnonparce aerisaccipianc,haxcamenincerprecacio non videturcfle probabilis; quiavocesi)ia^communicerapudomne.s,/^^jfigniflcanc. Nihiiominuseadem divina Scripcuraalibi lnnuic, eciam excra infernulli
,

&

adEph.c.2. Diabolusjioc
potejlatis aeris hujus
y

num, ln aere, ac alibi Da*mones degere. Nam &aD. Pau/o tn Ep. eft, Damonumprinceps vooatur prtnceps
cui fcilicec iubjecti finc&

obiequancurDa-

mones,quiinaeredegunc

Ibidem

cap. 6 .verj. i .\<\\t\zur ,non-

eflenobiscollu&acionemadverius carnem&ianguinem&c. led contra fptritua/ianequttid in cce/efltbusjioc eii, in aere uc D. Hie,

ronymnscicacum locum incerprecacur.

verfgi.ciim
,

Ecapud D. Lucam

cap. $.

viderenc Damones ex infeflis corporibus excurbandos a Chrifto rogaverunt illum ne tmperaret t/Iis , ut tn abyfJum trent hoc eil , in carcarum ieu mfernum. Ec uc defincalia_i argumenca,cercecum videmusa Durmonibus invadioccupariq,hominumacjumenrorum corpora, facendum eft iilosaucnon_. omnes in inferno denneri, auc ialcem iubinde egredi, Dicendimividecur,reprobos Angelosftacim alapfu decruibs ad lnfernum, vinculis pei pecuis addic~ros,uc Sancti A poftoli Pefe
,

trus

,ud j non camen omnes ica lbidem decinei noniubinde egrediancur,& in aere, vicinisquelocisftacionern_9 habeanc,ucS Paulus innuic,nec abnuic S.Pecrus quiinEpift. i.
i

& & Judasinnuunc

cap. 5.aic, Dtabc/umc/rcutre tnjlar /eonis rugtentts

>& c^uArere^>,

Cerce Lucifer lpie, qui Apoca/. cap. -^.Iigacus dicicur inabyilb, folvendus eric modicocempore iiibcemporaAnciChrifti. Probabile eciam eft viciiTim dannones mucare iedes , quiin inferisfunc,illincemicci &qui aerem cerraquevicina incoluncloca , illuc penecrare , acque ulcro ckroque commearo.
devoret.
,

quem

&

Ica

Angelorum acD&monum.
Ica verum eile poceft,,

37

quod Pecrus Judas fcripferunc, deiercores illosAngelos carcaro veluc carceri acvinculis aecernis addi&osr^ fi qui fubinde emiccuncur, eo pars ma jor ibi liabicac, quoniarn qui perpetuo damnaci iiinc cai cere hoeciam redeunr. Nam mines, camecfi ad cempus exiolverencur , eddem poftea reverfuri redle in perpecuo efie carcere dicei encur_.

&

&

&

&

Probabile camen vidift :ir , non omnes a principio fuifle ad infernum detrufos , fed illos tantum , quorummajor fuicmalicia_,, ob excellenciorem nacuram,& majora nacurx ac gracia? donaa

DEO accepca. M oveor

quia ex una parce cercum efl: y nunc non omnes in inferno efle,- ex alia vero parce non efl neceflarium aflerere,fencenciasaS.Pecro& S. Juda prolacas,efleuniverfales Ec illi forcaflis femper fuerunc erunc inferno 5 non alii.
,
s

&

CAPUT
ciis

XIL

De 'variis D&monumgeneribus, officw^ operationibm y acnominibu$, ex Pfello

& Trithemio.
nomina , a variis offiNonnulla in mediurru

VAria func Daemonum vel genera

feu operacionibus defumpca.

vel

D #monu, m varia
*

proferam.

Marcus quidam apud MichaelemPfellumlib. denatu- fllnt geDa?monumcuIcor,,dividiceos infexgenera_,, nera mzgnus raDamon.

Primum vocac igneum, feu uc a locis qua^ inhabicanc r defumpca. archereum, acque coelefte , quod in fiiblimiori aere , quem alii ignem , alii asthera ,alii ccelum appeJIanc , pervagari fic fblicumL*.
alii,

Seaindumvocac^w^^qubd in; cerra? proximo

aere obvolicec*

Tercium terreum, qucd in cerrae ipfius regionibus verfecur. Quarturn ao[ueum\cn aqnatilezz maritimum ,quod in aquis ac maribus, locsque paluftnbushabicec. Qxxmmmfubterraneum, quod in^
locis fubterraneis, ac ipfis terra? vifceribus x ac praecipue in fodinis Sextum lucifugum feu tenebrofum , quod lumecallicis degac.

cem fugiat & m perpecuis cenebris h<ereac. Eorundem generumpnor meminic Orpheus^fcribens ad Mufarum,& vocans^
3

ctxle-

3$
C&leftes, ejr aereos,

Liber
,

I.

Mirabtlta
,

& aqueos & terreftres

f Jubterrancos.

Ubi

percceleftes intelligic archereos (euigneos,perfubcerrancObvcro

etiam iucifugos,orcumvideIicecinhabitantes. Eorundcm mc jninit eciam ipie Apollo apud Eujcbtum lib. 4. de demonjlrattonc^Aereosagnovic ctiam Plato tn Ph<cdro, imo Sci ipturaSacra,ut vidimus, Terredres videtur agnofcere Zoplerique Veteres. roafterin Oraculis circa finem, ubi ait Ergo ex fintbus terra exiHunt terreftres canes 3 nunquam verum corpus rnortalt homint tmm~

&

ftrantes.

Etalibi:

Tuumcntmvsts

bcftui terr& incolent.

Pfciius

terreftres canes,

& beftias cerrar, exponit Dcemones, qui circa ter-

ramoberranc; quosPlechon vuic apparerefolicoscanina velalia

foedaipecie^.

aocus dc

Qua? deDa?monumgeneribus a loco defumptis breviter fcribicOrpheus, P/ellus ex Marco , fufiflime perfequicur Joannes Trithemius lib. 8- qu&ftionum ad MaximiL Csjarem quaft. 6. Quem Dsmonumgenc-Jocum adducicetiam P. Martinus Delrio lib. 2. Duqutftt. Magic.
Trithcmii

&

pUcatu*"

^^i7-^#-^foisqueCommencarirs
caftigac
:

incer jeclis vel llluftrac vel

,

fed

pro

qu*ft.

6.

citac qudft.

$.

Ego brevicer, quae ad rem

pi*a?fencem percinenc, inde decerpam,

luftrabo*

& notatiunculis propnisilMulta enimfuntgenera^

,

Sic ergo feribic Trichemius:

,

gf certis inter fegradibus diftant ratione locorum , />_? Pucac ergo, non omnesa detrufi. nnc opinio. Primum a dtarcaradecrufbs3qua?muIcorumeft ^pi D^mones P quidem genus D&monum appe/Iat igneum> quod circa fuperiorem^ igncif

Dtmonum

quA cadentes aprincifiojunt

fervagatur aerem> quem alii zethera , nos putatum ignem appellatnus;nec unquam ante judiciidiem ad inferiora demergitur ,fed tontinuejubregienibuspermanentes lunaribus >nuUum habent cum hominibus in terra commerctum s$c. Quod fub Luna aliqui habitent^nonab uno; quodnunquam ante extremi judicii diem deicendancinde,nonconcedo,quiacum iubterraneis infernalibus iaicem aliquando fedes commucare verifimile eft. Nufla funt eis demorentur in quoniam igne >prcpter curn cum maleficis confortia ,
fubtilitatern Juamnon pojfunt inJuere corpus crajfumfive aereum.

Vana racio oxnnes enim Da:mojies > feu lgnei vocencur

;

(eu aerei

iew

Angeiorum ac D&monum*
feuaquarici, feurerrei,fubftanciae/iinc fpirirualis iflfi corpora poflunt aftumere, poflimt
f
fi

j[p
ergoreliqui

&

Secundum genm aereum dicitur qttbd in aere oberrans nobu D*!*nes *' Hi quidempojjunt adinferiora defcende- aere/. propinquo commoratur. rc3 &affumptis de cra/fiore aere corporibm quando^ viftbiles hominibm apparere. Aerapermittente DEOfepim turbant , tonitrua $$ tempeftates concitant , ejr omnesfimulinperniciemhumani gene~ risconfpirant: morehominum affeciionibm moventur fra(fionuyrLDy invidia tanguntur perturbationibm contifuperbia maxime nuts : necfolido veftiuntur corpore nec uno confi(lunt loco. Netfc unam omnesformam habent.fea plurimas, eas^fapim mutant^Jecundum varietatem affeclionum^quibm veloccurrunt maleficarum carminibm evotati vel impulfi perturbatione ad nocendum ejrc. Erroris hic arguit DelrioTrithemium,quafiaflerac Da^monibus efle propria vel adnaca corpora ^quod r amen non dicit , ur legenci paret. Pergir Trirhemius , & ait , in vita D. Antonii aflerere D* Athanafium ,aerem plenumefle Daemonibus: ante ipfum dixifle Mercurium Trismegiftum , nullam mundi partem ( fiiblunaris fcilicec) Da^monum praefenria efle deftitutam. Addit deinde:
,

&

&

&

TJnde P/atonici, D&mones in aere volantes in modum denJiffimA ni~ visigniiA, cupientibm tradidere vifibiles >(i aliquamdiuverfm cce-

lum

Sole [plendente irreverberatis oculis continuatverint obtutus.

Sed nejcio, an in aere caufetur objeclum exconfiftentiareali > velcer* i e oculorum motus interclufm repntfentet imaginetfalfas. Nonfine'

detrimentofenfmtamen levi promijforum accepi experimentunu.* Hoc experimentum vocat Delrio fallax y nequam 3 &graviore dignum derrimenro , ucporecujus marer curiofiras , parer ignoraiitia^cum vel pueri adverranc^folarem Iplendorem ficoculos perftrinxifle. Sed licet curiofiim fic r non tamen dignum viderun, graviori pcena, quam non levi oculorum detrimenro 3 quoniamu
ipfemeeTrichemius fatis aperce facetur efle fatf ax>& ni-1 aliud quarrp oculorum ludibriunu Solum ergo curiofitate quadam du&usvoluic rem experiri , cui nulla^i adbibebat fidem. Adde , quod mulcorum Vererum , non gencilrum modo 5 fed fidelium etiarn- c^>iniofuprit,Dcemones velinpropriis r,vel inaflumptiscorporibus^

4-0
bus, fubcilibus

Liber L Aiirabriia
,
?

camen per aera volarc. Quod ergo tancum crimen admififTec, fi id quoque credidillcr, & experiri voluiilec Pcrgic Trichemius^.

Daemones
terreftrcs.

Terttum genus

Ddmonum

terreflrtum dtcimus quos pro/apfo.\

,

Jeca?/ jn terrampro futs demerttts mt/itme dubtta?nus cjrc.

toribus ponunt tnfidtds : a/tt verbpatulis degunt in carnpts,
:

Ex hts
qttt

autem D&monibus altt verfantur tnfy/vis atd nemortlus, qut venanocle

aberrarefactunt ttinerantes nonnullt demorantur tn locis abditis atL cavemis : re/tqut c&terisminusjuriojiacperturbati , demorart

cumhomintbus mobjcuro deieciantur.

Huc peicinere aicDeiiio Faunos,, Sacyros^Onofcelides, Cererem Dianam cum iLdalibus, Nappaeas, Driades, Hamadr jades, Trophonios, ck fimiles Pfeudo,

cheos,dequibusinfequentibus.

Commorantur tamen tnterdum

{pergit Trithemtus) *$ pollicentur vajanis, in vtt ro, auv cryfla/iofive (pecu/o : ^f carmimbtiA concttMt reffonfa dant multcrctilis : ^fjiquts

venturws in vta
Da:mones a^uauo.

eis

maledixiffet,pronuntiant. Pergit ulcer uw.

,

^uartumgenus D&monum denomtnatur aquattcttm quomam

trap/elacus tnhabttat y^ humortbus immergens y circaJJuvios num 3 turbatum^ inquietum, ^Jraudu/entum > quodtn mart tempeftates concitat, navtgia<L demergens tn profunaum , mu/tis vttam^
,

&

aufert in aquis. Et ijlt D&mones quoties affumunt corpus vtfibtle injexujrequentius apparent fcemtntno, in mafculino rartits vtdentur , propterea qubd tn locis verjantur humtdis f molltorem vitd duclumfequuntur\necvirile fchema facife cceterorum confuetudtne
,

IJnde Najades , Neretdesfe Nymphas aquarunu, nonmafculino fedfemintno dudum nominavtt anttquttas^ anoflrtsautem aquattc&muUeres ,ideH , Q33df|trfraiicn communt vocabulo dtcuntur. Raciocur facilius hi poilint afliimcre ichema_> foemininum, quam maiculinum, infii ma eft : a*que enim facile illiseft^exaqueamacenaniaiculinijquamfa^mininiiexus efKngerecorpus. Cerce anciquicas meminic Nepcuni, Neiei Procei, Phorci,Glauci,Palamionis,Triconum, Acheioi, Alphei,Eridani, Tibris&c. Et Daf monesaquatici fucrunt , qui paftonbus Peloponnefiispropepaludem, eodem quoSyiacuiari Saraceniscaptae die^ idnunciarunc^ucex Faze//o DecadeJ. Rerum Sicul.lib. 6.repoffuntaffumere.
,

fcrc

Angelorum ac D&monum.

4.1

fcrtDelrio loc* cir. Hujusmodi etiam Dzemonum minifteri^ qui olim pejerabant ad Palicorum lacum inSicilia f in eum demergebantur,ut Ariftoteles, Diodorus, &Macrobiu3 referuno*

M#Catanarn Naphtia. nas,&olimaGraecisNaphta,nunca Siculis corrupte dicirur, ncc nifi hyeme ferc aquam continet, asftateveroferme exficcatur , e multis foraminibus flatum foetidum inter exlguam aquamefflatjUtfepevidi^&expertusfui, Pergit Trithc*
Di&uslacus adhucextathodie incampis
inter

&

&

rniusrV

J^uintum genus fubterraneum

dicitur

quod

w fpelumis ,& Dajmonee

Bt
[

cavernis , montiumife remotis concavitatibus demoratur.

,

ifti

ne*.

D&mones affeciionejuntpeffimi, eos^ invadunt maxime quiputeos

metallafodiunt y ejr qui thefauros in terra latcntesqu&runt , iru pemiciem humanigeneris paratiffimu Hiatus efficiunt terr&jven-

&

Ex hoc genere opinatur Delno

tos^flammivomosfufcitant^fundamenta &dificiorum concutwnt* fuifle illos Dcemones , qui Salmanticae&Toleti infpelunca rnaleficas curiofas artes adhuc avo-

&

rum fiiorum memoria docebant.

,

Noclibus (fubdit) aliquando de montibus turmatimegreffi>mirandas ftupendasffcin campis ducunt

y

choreas gf quafiunius ducis metuentes impcrium Jubito evanefcunt

adfignum

rum mter

Interdum nola^ gf adfuadive*ticula revertuntur. eos auditurfonitus ejrfe nonnunquam (piritus hommum
, ,

vita defuncJorum mentiuntur.

Plinius lib.

De hoc uitimo fermo

erit infra.

Dechoreis& fonku vario narrat exemplum de Atlante

/.

monto

men
ftafi

Natur. hiftor. cap. i. taSolinus Polyhift. cap. 37. ac fimiles apparkiones contingere poflunt propter varias

&

paraftafes naturales,ut notavimus /. Par.

1.

Magia lib. 4. cap.

1.

Paralib. 1.

Dasmonum choream

defcribit

Saxo Grammaticus

Deturmarummilitaiiumapparitionibusagemus fuo loco. Nihilmagis quarunt ( pergitTrith. ) quam metum hommum admirationemy unde hahemus compertum, qubdfiimpiiciores hominum quosdamnonnunquaminfua latibuia montiumduHiftor.Danicd.

&

xerunt.ftupenda mirantibusoftendentesfteclacula, /r quaftbeato-

rum ibifint manftonesyamicos vivorumfe mentiuntur.

tat^exhujusmodi ludibnis natas
efle fabulas

Delrius puipe-

ciemonte Veneris,

42
>

Liber

7.

Mirabiha
,

fpeluncaSybill#,montealbarum foeminarum fpecuNuriino&c Sybilla lbi degence de quibus infra filis locis. ^ Ex his quotfeD&monibus qutdam tncubones Junt thefaurorum--, quos avaritta mortalium in terra abjeondtt tf nerurftis tnujtx cujlodiunt ey perveniant bomwum eos fubducunt fjurantur
:
,

&

quandotfe de loco in locum transportant.

De his

eciam inf a agecur.

propterea

Profequicur Trichemius.
Itemones
lucifugi.

Sextum genus D&monum appellatur Lucijugum

q
U0 dlucem

maxtme borrent

ejrdeteflanturs quta nec diebut un-

quam apparent, necalio modo corpus quam de noUepojfunt ajjumere. Hoceftnegotium, quodintenebris ambulat genus Dxmonumtm:

ferfcru abtle, acpenitut tenebrofum .paffionibtisfrtgidis agitaturru> (affecJibus JciltcetJimiltbHs i/lispajfiontbus) malittojum, tnquietum*

ejrperturbatum: quodoccurrentes hominesviolenter comprimtt nofturnis horis ijapiusfo DEO permittente autjlatu quodam interficit y aut contaffu. De his Daemonibus infra agemus. Quae de minifteriisfingulorumgenerum didta fiincexTrithemio, examinabuncur in fequenci capite. Similia habec Comelius Agrippa Itb. 3.
Vhtlof.Qccult*, cap. 16.

& feqq*

CAP.

XIIL

De Dtmonumproprio munere acvelut miniAngeli mali poft lapfiim permiccunrur a D E O regionem aeream inhabicare, & circa a mtra ten am vagari usquead ultimum judicii diem, fed propter aliquem fincm a DEO ipfisprftitutum,acqueadeo ad munus aliquodieuminifterium exercendum. Qua:ricur,quod namilludfio.
fruftra
il

^T On

Jlerio circa homines.

/.

I.

PropriumacpraecipuumD^manummunus
feu minifterium

& occupatio eft , homines centare,&adpericulum inducero.

NzmGenef **/>.> centavitEvam
fcb

Dmo-

V*

/^OlligicurexSacraScripcura.

Angelorum acD^monum.

4-3

fubfiguraferpentis,&ad peccacum induxic ; Job. cap. 1.&2. ""^"^ Matth. cap. 4. Chri- pr3ec pU G, Joan. cap. 13. Judam,cencavic Jobum; Unde dicto capice Macthaei voca- tcntarc alibialios. ftum Dominum homlMU i.Theffal. %.kquiientm$S>C i.Pet. j.adverfkrius tiw tentator; qu&rens quem devoret $ Apoc. circuiens tanauam leo rugiens , Han c ve1 2 Dmbolus, ejr S&P/mas, quifeducit univerfum orbem.
;

&

& &

&

&

&

&

ricacemomnes SanftiPatresfacencur; qui&duas raciones adducuncex parceDcemonis, obquas homines perfequicur Unaeft, quiainvidethomini felicicatemfuam, quodpoflit gloriamconfequi, quaipfeexcidk alcera uc gloriam regis fibi vendicecapud
: :

ignorances.
/. II.

Curpoteftastentandihominesfitcoti-

NOn
,

ceflaDasmonibusaDEO. camcn habent poceftatem cencandi homines a fe , fed a DEO, quiatefte D. Pau/o R0m.cap.13. noneft poteftas nifi a DEO non folum incer homines fed eciam incer Angelos. Quod
,

Daunoniu
e

a
-

confirmac S. Auguftinusinpfa/m. 61.

fcenus,

ejrpfal. 100. Cyprianus,

Dama-

p0 teftas tentandi

k communicer. Sed cur D E U S hanc illi conceflk poteftatem? nunquid non alienum hoc eft a divina bonitace?nunquidnonideoDEUS audoreft&particeps ejusdemofficii ? Theologi duplicem diftinguunc poceftatem, unam phyficam, alceram moralem. Phy ficam appellant, poteftacem ad illas maceriales adiones exercendas per quas D<emon homines tcn-

Bemhardus,

&

min* s

alii

TAxc nacuralis eft Da^moni,- undea DEO tanquam au&oro natura: illam habet> nec mala eft nifi ex malo ufu Dsemonis 3 quia_, non aliter tentat^ nifi immittendo pravas cogitationes, vel interius phantafmata immutando, vel exterius obje&a fenfibilia excitantia ad malum ofFerendo y vel etiam aliquando exterius fub diverfis
tac.

figuris

apparendo,&loquendo&c. nequeenimaliammajorem
,

habet poteftacem efficaciushominesad malumpercrahendi. Moralem poteftacem fubdiftinguunt in pofitivam negativam^* Poficivam vocanc illam, per quam vel confilium vel aliquamora-

&

lisfaculcasdacur , velobligacio imponicur, velaliquidhujusmodi

fic,utD^monadutendum di&aphyfica poteftateinclinetur,vel ordiF z

^
ordinecur.
dat
lege gratia?

Libcr L Mtrabilia
,
,

Negativam vocant illain quse relinquitur in voluntace libera, per hoc iolum quod non impedicur , ied iinitur agerc, quod aiias poteft abfolutc\ eciamfi non poflic licite. Priorem non

DEUS D^moni^ ied folum pofteriorem, permiccendo /cilicec

uc hominem cencec,

& iua poteftate nacurali ucacur.

iic

Ec quia

in_,

DEUS

minus permitcic Damionibus , quam in lege anligaca , moralis

tiqua, ideo dicicur , quod illorum pocefhs nujic

eftacolim.

fcilicecnegaciva^iionphyiica&poiicivajqua^aequenunemagna^ Hocetiam ienfu magis Jigata dicitur poteftas Dx-

monumreipcftu Chriftianorum^quam Ethnicorum,faltemorCaufe porro cur DEUS permictat Da^mombus tencare dinarie. homines, mukx iunt, tenentque fe vel ex parte DEI , vel ex parto
hominiSjVelexparteDasmonis^v.g. utcxcellentia divinar gratix fiatilluftrior quoadefficaciam,&DEI iapienciap^tencis elicero bona ex malis^uc hominesconcineancui in humihtace, excicencur adorandum^augeancgioriam? utDiabolus confundatur x (i vincicur&c.

/IIL

An omnia hominum peccataproxime & immediate a tentatione Diaboli oriantur.

3
,

/^Ertumeftprimo , muftas tcntaciones aDiabolo fnchoari & ^compleri. Certum eft fecundo hominem habere in fe tcntationumradices,fcilicetconcupifcentiam &paffiones,atque ab il'lisimpellipofteadpeccata,Dtemone nuliatenus feimmiicente; uti ab aliorum hominum improborum fuafione exemplo. Difficultasergoeft.anDiabolusfemperfe tentationibus aliundo jnchoatis ex iua nequitia ingerac^ eas promovendo, roborando, utcen/entnonnuliiSandti Patresapudf.^/ir^ //.<$>. de Angelis

&

&

&

mp.

ip.

non eft au^mc * cogitationibus ment is mere internis

#or om0, awinm hominum.

Ratioeft quia aliqua? tentationes quas D*:mones nift ex , fignis externis perciperepoflunt, ut fiipra cap. $.probavimus quar camenJfig na autnondantur iemper,aut antequam dantur, jarrLj
,
:

Refpondetur negative.

tentatio efre&um fortita eft,

& confenfum cxtorfi

t.

Deinde inccrfit

tum eft^an Darmonu m aliquis femper adfit hominl uc fo vere pof-

Angelorum ac Damonum.
fit

4.5

an quando adeft, tentationesaliundeexortas,* gelus bonus femper permittat fovero..

/.

&

DEUS aut An-

IV. AnadminifteriumDsemonumpertineat,
hominibus alia nocumenta inferre^.

CErttimefl:mu[tamaIa inferrihominibusaDiaboIis, utpatetu D * mon

2.&C ex Tobia mf.z. 3. 6. 7. Hiftorj^ paftim ufntn ex Job. cap. 1. infequentibusadducenturjautinfinuabuntur.Murtasetiamrefertheinini.

&

$&

Coccim in Tom.

Thefau.
eft
,

lib.

Certum etiam

Deum

art.$. @f 6. utiminifterio

Daemonum

adaffli-

puniendo propter commiflapeccata.,, vel rnedendo illorum morbis fpiritualibus., vel ob alios fines. Con2. Et notanc Patres^ non tantumpoenasexftatcxJob.eap. 1. teriores ae temporales Deum immittereper Angelos malos^ftd etiiios

gendoshomines 3 vel

&

iaminternas obdurationes voluntatis^&deceptiones mentis permittendo/videlicetpropterprascedentiapeccata.

lud/ib.3. lleg. cap. 2Z.

ubi Spiritus malusle obtulit

TZrofJ>iritm

Etadducuntiladdeci-

DEO

mendaxinore omniumProphetarum$cuivefpondit DEUS: Decipies y &pr&valebu$ egredere> tffac. Omitto alia loca. Lege P. Suare^ lib. #. de Angetis
piendumAchab,dicens:
cap. 20.

CAPUT

XIV.

An inter D&monesfitalicjuaforma reipubliter

mutuatfe dependentia in minijteriorum distributione^.

ANgelosbonos quoad naturalem perfelKonem differre inter

proptervaria munia&minifteria diftributos efleiiL. variashierarchias^acordines^convenitinteromnesredefentientes de Angelis. Et quoniam ex omnibus hierarchiis atque ordinibus aliquoscecidifle credibile eft, ut fupra diximue cap. XI ideoquemagna quoque incermaios Angelosvarietas eftquoadnaturalia,qi3inillis poftlapfurn manferuntintegra j merito dubitafe,ac

*ta

4-6

Ltber

L Mirabilia
jn
(iiis

cur,anhieciam aliquem ordinem

publica? habeanc.

minifteriis

obfcrvenu,
rei,

mucuamquedependenciam,acqueadeoan formamaliquam

Nam licec in inferno nulltis [it ordo

fedfcmvi-

temus horrormhabitet* camen quamdiu Dajmonesinhocaero

rerfari,& minifteriaaliqua circahominesexercerepermiccuncur, lieceflarium videcur , uc aliquem ordinem in eis fervenc quia hoc
,

& ad bonum regimen di vinac providenciaj, & ad finem ab ipfismec

malis Angelis incencum expedire videcun..
/. I*

Inter

Dasmones efl aliqua reipublicse

forma_.

intcr eft aliqua for-

ma reipu.

(^Ommunisconfenfus eft, varios efle incer Daemoncs gradus di^gnicacis quafi politicas & moralis ad reipublica? formam ica_> uc ^jy a s /jjp er { ores ft nt: fub uno capiteLucifero.Colligicur ex variis locis S. Scriptura? 3 in qua fepe Diabolus anconoma ftice nominacur, canquam omnium maiorum Angelorum capuc.EtZ-*^ c.u.
,
,

refpondensChriftusDominus Judans objicientibus, quodwBeelz>ebub principe Dtmoniorum ejiceret D&monia, aic: Omneregnum in feipfumdivtfum defolabitur^ domusfupra domum cadet. St a.s$Satanas infeipfum divifus eH^uomodoflabit regnum ejus ? Ubi fupponic , Dcemones inter fe quafi m\am rempublicam , & unum re-

gnumcomponere,
confervare ftudeac.

cui praefit Sacaiias uc rex,

quifuumregnumj Ec hoc idem fiipponebanc Juda^i canquam

,

communem illius popuIiconfenfum,& cradicionem, dum prardifto modo objiciebanc Chrifto. Ec de hoc principe videcur loqui
quando foan. 14.& 16. dicebac Nunc princeps hujus mundi ejicieturforas. Ec quando Matth. 25. dicebac, ignem eflo paracum Diabolo &Angelis e)u$ non enim dici poflimc carceri Angeli mali efle Diaboli alicujus, nifi quia func ei f ubdici, canquam milicesduci, auc canquam membra reipublicx fummo principi. Omicco alia loca, & varraPacrum ceftimonia ,quaevide apudf.
Chriftus,
:

.:

SuareZ lib. $. de Angelis cap* 21.

/11
D*mo.

In

quo fundata fit

fubjedtio

mutua
aio-

DajmonurrL.

*J

F\I fficulcas eft 3 quod fic fundamencum mutui dominii ac fubje-

Annlorum acjD&monum.
c

4.7

diomsDxmonum D. rhomas^4qumas i. par.Summae q. io9*art- " &*>2. cenfet, efie perfe&ionem nacune, cui pan proporcione poceftas [*f " Sed hoc non videcur fubfifterepof- fundctuiv illa moralis comnienfurecur. nullamhabecconnexionem cumperfefe :nampeifedionacur^
d:ione feupraeeminenria morali , nifi unum ab alio procedat ,

auu

confervecur, auc unum fic alcer i regula moris ; quorum niliil habec in Angelis malis locum, alioqnin ficuc unus eflec alcerinacuralicer
fuperior , ficquilibec Angelus effec cuilibec homini nacuraliceii. quoq;fupefior,cui hicobedire cenerecur^&cochabereccamho-

mo,quam Angelus fuperiore^ quocfuprafeinnacura perfe&iores

>

quod effec fervicus longe miferrima_^

Alii didam reipublicae formam incerD^mones tribuunt

DEO^

quafi defignanci

iummum principem
:

teneancur.
nifi mala
ligacio,y

Sedhocdici non. poceft

5

Dannonesobediro nam cumnonimperencun*

cui alii
:

& ad malum finem

nulla poceft efle obcemperandi ob-

quin imo eft obligaciononobcemperandi uncle illa fuperioricas fubordinacio a E ut Auftore proficifci nequit , fed

&

D O

tantum permicci.
Melius fentiunc , qui dicunt r omnem illam
iliorum confenfu, ficuc non fit mere cyrannica
te Luciferi,
taria

c#, quae eft incer Da^mones., ab ipfismec proficifci, acque

formam reipubli~ ex mucuo

,

& coa&iva ex par& alioru m vir tuce nacuraii praecellencium fed volun-

ex parce mferiorum in unum capuc confpirancium. Nam_> licecDcemones omnesfinc fuperbiflimi , acque iiicerfeoderino* proindeque ex hoc capice a fiibje&ione omni fponcanea recrahancur j prasdominancur camen alii aflfe&us , qui fubje&ionem abfbluce f uadeanc uc odii Chnftum homiinvidiae erga nes , incelligunc quippe , fubordinationem illam maxime conducere^utbellumfiiumconcra efficacius promoveanc,ani~ mas per danc y regno gloriae Chrifti obfinc y honores illi debicos ad Luciferum cransferendo. Hunc vero pocius quam alium irt_.
,

&

DEUM

.,.

DEUM

&

principemelegerunc^quiaprimaerebellionis ducem fecuci fiinc, quianacurse eminenciapraeceihc $ ucilatrones , dumincerfegra fandi fbdecacemineunc,illumfolentin ducemeligere, qunebus
geftis r

&

& vigoreeorporisacanimi apparetreliquis antecelki e> &

rebel-

jfS

Liber

1.

Mirabilia
re,

rebelles principiiuo legitimoillum,qui rebeIlionisfuicau<ftor,ft

ca^ceradonanacuraliaadfinc.

Vidimusid pracericisannisin bellioneNeapolicana,&Panormkana,in quarum illapifcacor

in

haceoriariusa populorebelli ftiit eleitus mcapuc principem_>, quia ucerquefueiarprxcipuus rebelliomsau&or. IcaP. Jgnattw DerKenni* di/p. /. de Angelvs cap S-f-*Efl ergo natune excellencia inchoacioqu^dam principatus Luciferi in c&*ceros Da^mones, confen(us vero confpiracio alio-

&

&

rum eft e jus complemencurru.

/
^Dsmo

1 1 If

Qugenam

fit forma reipublicaeDarmonum, (eu quinam fit incer illos ordo.

tfonisinterlllos , num quaenam fit fummoprincipe defcendit , qui alios aliis prefecit , prouc vel diforma. gnltatenaturce eminebant, vel magis ftrenuam manaranc operam inrebellionis principio,aemulandomores divinosinmunerum_j diftribucione^ucficucDEUS bonos Angelos ordinavic^icaLuciferfuosafleclas. Quis vero fic inter Dasmones ordo ,&qua: munerum diftriburio, incercum efh Aliqui, incer quos eft Comeltm

P^ nc

Jp acu Luciferi

hoc modo confticuco, reiiquus ordo pra*lamutuseque fiibje&ionis , fine dubio ab ipfo

Agrippalib.$. PhilofiOcculta cap. 1 8- putant, malosO#mones,non fecusac bonos, in novemdiftin&os efle ordines. Quod quamfic , auc ialcem non illo modo fadlum uc Agrippa (crilubeccamen ejusverba adlcnbere. Sic ergo ordicurpradiftumcapuo. Sunt etiam exTheologorum fichola, qui TnalosDdmones in novem & aradm di/lribuunt velutiipfis novem Anaelorum ordtnibus * , *f~ r r S n s /r aaver/antes. estjaljt

vis incercum
bic;

Dsmonum novtm
ncs.

ordi-

Primut.

Horum ita^prtmtjunt, qut P/eudothei boc Dii nuncupantur qui Dei nomen u/urpantes pro Diis coli volunt
,

Secundus.

facrificia ey adorattotzes expetunt,ficut Ddtnon tlle qui ait ad Chrifium: Si cadens in terram adoraveris me,dabo ttbt h&c omnia : o/fendens illi omnia rcgna Orbis terrarum : Atq2 horum princeps ett ille qui dixtt : Afcendamjuper altitudinem utw 'um, &fimilis eroaltiffimo: qui ideo vocatur Beelzebub, hoccsi , vetufus Deus. Hosfivun,

dario fequuntur Sjpiritus mendaciorum

>

cujusmodi fuit

ille

qui
,

egref*

Angelorum ac Damonum.
egreffus eft Spiritus

4-$

mendax in ore Erophetarum Achab. Et horum

,

princeps eFtferpens

ille Python >k quo Apollo Pythius diclus est \ PythonkaapudSamuele?n mulieriUa > &alia inEvangeliis y qut Pythonem habebat in ventre. Hocergo D&monumgenusfefe oracu-

&

lisimmifcety

^ divi?iationihus^ pr:dic~iiottihus ho?nimhus illudit^

r
,

lertiowdinefuntvafa iniquitatis qua ^f vafk Tertius, Hifunt inventores malorum omniu?nLmalarunij> trd dtcuntur. artium ^qualis apud Platonem Theatus ille Damon y quiludos& aleam docmt : ex ipfis enim omnefcelus, malitia, ejr deformitasprocedit$ deauibus in Gene(i inbenedic~tio?ubu4 Simeon ejr Levi mt Jacob : Vafa iniquitatis in habitMionihus eorum., inconfilium eorum-> non veniat anima mea. >uos pfalmifla vocatvafa mortis y Ejaiaf vocat vafafuroris y ^f Jeremias vocat vafa ir^EzechielvaJainterinteritus. Et princeps eorum Beliafquodinterpret^ fectionu inobediens pr&varicator y gr apoftata: dequo Pauturfi?iejugo y five y lus ait adCorinthios : gua conventioChrifli adBelial? Sequuntur
quousoL decipiat.
,
.

&

quarto Vltoresfcelerum.
ciensjudicium.

Princeps eoru?n Afmod&w, videlicetfa- Qh?"us

Posi quos qumto ordine veniunt PnzfiigiatoreSiqui Quintus

imitantur miracula y inferviuntcacomagis, ^maleficis tifiducuntpopulumin miraculufuis, (icutferpens Evamfeduxit. Etprinceps eorum Satan y de quo in Apocalypfi fcrip tum eli y quodfeducit u~ niverfum orhe?n ^faciensfigna magna y ejr igne?n de ccelo dejce?ider<LJ tn terram in confpeclu hominum Jeducens habitantes in terra,propterfigna qu& datafunt illifacere. Sextbfefe offerunt Aerea Po- Sextus. teflates. Ha fe mifcent tonitruis .fulminibus ejrfulguri y corrum,

&

pentes aerem , pefiilentias

y

& aliamulta inducentes: equorum nu,

merojunt quos narrat Apocalypfis quatuor Angelos quibus datum est nocereterra, 5? mari tenentes quatuor ventos a quatuor anguy lis terra. Et Princcps eorum dicJus Meririm. Htc eH Ddmo?u> meridianus Spiritus dfluans y D&monfurens in meridie % quer?u> Paulus ad Ephefios vocat principem potefiatis aeris hujus Spiritum qui operaturin fihos diffidentU. Septimam manfionem ^-Septimus. nent Furiajeminatrices malorum, bellorum y 5? difcordiarum, vafiationumx quorumprinceps in Apocalypfivocatus efi grace Apol,

&

&

&

&

lion,

hebraice Abaddaon, hoceft, exterminans^vafians.

Otfavo oaavus.
loso

jo
loco fic.nt

Liber L Aiirabilia

Criminatores ,Jtve Exptoratores ; quorum prtnceps A/taroth, hoc esf, Expiorator igrtce atcius Dtabolas, hocesi y Crtmtnator, vel C aiumntator qut in Apocaiypfi vocatar Accufatorjratrut/j no,

Moniis,

Jirorum, accujans tltos ante confpectum DEJ nojlrt dte ejr nocie. Vorro ultimu?n locam habent Tentatores ,jive Injidtatores qutjing utts hommtbus Jinguti adfunt ; quos idctrco malos Gentos vocamus : cfr
,

princeps eorum
:

Mammon

qut tnterpretatur cupjditates.

,

Hac

Agrippa quce camecfi conficta cffc cxiftimem donec fundamencumaliquod cercicudinisauc probabilicacisarTercUur,fi,uc jacenc, accipiancur fimilem camcn huic ordinem, Angelorum bonorum ordinieemulum^incermalos quoque Angelos reperiri ,non videturavero alienum. Petras Thyrceuslib. delocis infeftis cap.6. parcis I. pucar, Da^mones difiribui pofle in cres Hierarchias & no;

vem choros^.

CAPUT
bu-s >Jinguit

XV.
>

udnfmgulis homimhus > rcgiambm , acavitatian

certi

Dtmones tentatores Jint attribati Damones adcerta vitta provocent.

&

COmmunis fukfemperperfuafio, &eciamnumeir ,,nonfideeuique howibwtus.

ganumhominum
^
>

Jkimmodo r fedinrideliumquoque do&orum aqueacvulunicuiquefuumaccribucumefle bonum Angeum feubonum Genium(utGentiIes loquebanturjquiilli veitit:
, 3
,

comes & cuflos aiTifteret, qui illius fbfpitatisr educationis vicucoactionum omnium s ac fempicerna? prsefertim falucis curarrL gereret; quiDcrmonuminfidias,&imminencia undiquepericula.propuUarec,animosad vircucem facerec, cimidos confirmareo 3 manentes recrearec^ laborancesad juvarec, lapfos erigerec, opportuna monica fuggererec , orancibus aflifterec , &eorum precesr' DEOofFerret>poflrem6qui perfundtoshujusvitaeeafibus,& felicimorte.decedentes , poftobitumexciperet , ad Beatorum fedem transferret. Agnovic hoc inrer alios Ethnicos Cenforinat
ius

&

Angelorum ac D^monum.
cap. j.
,

p
&

Eufebium

2. Menandcr Comicm apud de Die Nata/i Horatim lib. 13. dePraeparat. Evangeli. Pindarm O/ympiad. ij.
,

2. Epod.

P/otinm Ennead. 3. Jib. 5. cap. 4 Proc/mComment. ad A/cihiad. 1. Platonis, P/utarchmConfol adApo//. Orphem inHymnis ad Mujas y ali-i Epiclctm apud Arrian. DiJJert, bki. cap. 14, Seneca EpiH. 110.
mulci.
/.
1.

SingulishooiinlbusattributuseilDxmonteacaton^
cuique hominumeflo Daem ? n Origenes Homi/. ? j. in Lu- ^^lni*.
,*

attributum , haud paucis placuit. cam refert ex libro Hermas/ive Paftoris, cunclis hominih, \ duos ad- bus attri ma/um^ qui ad perverfa exhortatur honum qui butuSo ejfe Angelos
,*

AJum quoque AngelumfeuGenium

Idipfum docetZ). Gregorim Nyjjenm Itb. de Vita Mofis pag. 1 94, ubi cum dixiflet adhibuiffo Angelum quendamexiis, qumaturamcorporis expercem forcici func, aduniuscujusq,* vitaetutelam, acprxfidiumtaddit-.atexadverfo t natur* corruptorem pari machinatione contra niti ^prave quodamac ma/efico adjuncJo Damone humana vit& perniciem afadoptima quAfeperfuadet
.

,DEUM

ferre.

Idem aflerit Cajjianm Col/at. g. cap. /7. & CoUat. 13. cap. 11. & AucJor Operisimperjefii in Matth. Homil. aliique. Confentit P. Petavim lih. 2 de Angelis cap. & P. DerKennu dijput. de An~
$.
%

6.

7.

geliscap. g. dicens,

lianceflecommunemfententiam. Idem fentic Agrippa lih. 3. Philofi Occu/t. cap. 20. Racio defu mi poteft ex moribus Damionum,quddficmagis ^mulenturformamregiminis

/. 1

1.

An fingulis regionibus ac civitatibus attribucicerci Daemones., incercum eft.

x x pcos, & aliis alios a DEO praepofitos, mulcorum

ta eft opinio.

A Ngelos bonosper cercas orbis cerrarum regiones efle defcri- Angeli & omnino cer- gJSStaT

Id probanc aliqui ex cap. 32. Deuteron. ubi pro eo 3 pr*funt. quodnoslegimusinvulgacaedicione: guando dividehataltifjimmgentes, quando feparabat filios Adam^ conftituit terminos populorumjuxtanumerumfiliorumJfrael: Septuaginca Interpretes

verce-

ji

Liber

I.

Mirabiita

Vercerunc \juxtanumcrum A?igclorum Dci. Auttores, qui ica__. ienciunc, func Ongcncs\EuJebim\ Theodoretm, Dionyfim, ChryfofloHilarim Hieronymm , Vtttorintts P/c~iavt. Ruffinm \ alncjue y apud Petavium lib. 2. de Angelis cap. 7. Idem conrirmacur clare exillaDanielisIiiftoriacap. 10. ubiis,quiDanieli apparuic Ange-

mm

Perfarum principem id eft, cucelaremac pra:fidem, viginci uno diebus, ac fibi Alichaelem auxilio venifio. An ma ^ eciam Angeli cercis regionibus pradnt , non efteeque an finguUs regionibus cercum > eft camen probabile, quia Diabolus Dci regimen ubiquo
lus, aicfrbi refticifle
,

&

pr3-fint,in-

certum..

asmulamr.. Qui m hac fencencia func id probanc ex cicaca hifto.. 7, r una apud n Danieiem > per principem enrm r> Periarum in.elliguno Angelu ; malum_v
, ,

/. 1

L An ITnguIis vitiis hominum

;

certi

Dx-

fo&mones
5

mones pra?fideanc, incercum eft. /^ Rigenes Homil\i$. in Jojue Hugo VicJorinm in Summajentent.

Magifier Sententiarum Ub. 2. DtfitncJ. 6. puvui^s^rx, L^JfsffiOL cap. 4.. canc fidcant.. y fmgulis etiam h.omintim viciis cercos Daemones prafidere > veluc alium efle fornicationis fpiritum, alium ivx, aluim fuperbiae aJium avaririce^aliu-mmoeflicta^ inordinataeac deiperationis, alios aliorurh viciorum. Sttofit (addit Origenes) ut per Jmgulos hominesplures e/Je credendtjint y quia nonjingulajinguli homtncs habent vitia, velpeccata committunt ^Jedplura ab unoquoc^ videntur ndmitti.. Pro eadem iententia cicac P. Celada Comment. in Tobut cap.j.f. 10 3-. Caffianum Collat. 7. cap. 17. & D.Hteron.incap. 3. Habacuc. Ec ipfe Celada cum mulcis aliis, put?. t, Afmod&um, de quo didlo cap.3. Tobia , fuifle principem iilorum^qui libidini cxcitandae
prcefuno^.

&

tfec tamenfententia^videtur improbabilis Petavto lib. 2 dc^ Angelis cap. 6. quippe quam (ut tpfe ait\ ) communU omnium Patrum, lanorum qui hoc habet non uno tenChrtfi fenfm refpuit tattonisgenere oppugnarenos D&monem quemlibet nea^jemefjed

&
-

&

iterumacf&ptm.ey adextremum adeom^fpiritum lacefjere.acvelHti ex injidns nec opinantes aggredi tntermtfia idcntidem vexatione^ ut incaHtk nobis irnprovtjus irrumpat.. Conientic PDer,

Kere-

Angelorum ac Damonum.

jj

Kennu loc. cic. dicens , verofimilius efle quoslibec dcemones ad queelibec peccaca pro occafion e impellere , prouc boni Angeli incicancadomnesvircuces..

Mihinon improbabile videcur,certis depucacosa Lucifero , quoniammulci Da^mones procercis ica fenciunc ,& EccJefia Cachoiica in Licaniis rogar uc fideles a fpiEc hos puco fubinde in fubfidium ricu fornicacionis liberencur. venirepeculiaribusDaemonibiis unicuiqdiominiaccribucis, camviciis
,

ecfi hi

quoquead omnia vicia iliumprovoceno.

CAPUT

XVI.

]\dtraquadamof?era, qu& Damonesper

Magosjecerunt^

cranfcendanc y five non. Primi generismulca feciflo P e P atra> D^mones r fiveper fe 3 fiveperminiftrosfuosMagos, Maleficos, ta pcr ma g g Pra^ftigiacores , Incancacoresque r loquuncur omnes hiftori^ tam facr quarnprofance. Nonnullahicin medium afferam. Capiribusdeinde fequencibus examinabo, verane^ anfalfafeu delufbria fuerinc i quavircuce aDsemonibus pacraca_>.faculcaces
'

M
3

Ira hoc loco vocamus^quorum caufas eciam Sapientes igno-

ranc ,

& digna admiratione cenfenc

>

five de c^cero

*"

nacura monmn

&
I.

/.

Miraopera MagorumPharaonis.

\4 Agi PharaoniS) uc habecur cap. 7.

perpetratisaemula..

s-Exodi, miraac ffupenMira ^ Mofis ^daeffecerunc opera, &. Aaronis operibus r DEI vircuce Magis

&

Nam^r/>/^cumhijufluDEIadPharaonem

Pharaor"*
patrata *

nigrefTipeterentdimifiTonem populi,
vellec ,-pro jecic Aaron virgam fiiam
,

& Pharao figna fibioflendi

,

r quam manu geftabat coram

Pharaone & fervis ejus quaverfaeU tn colubrum. Vocavit autem Paaraofapientes, g? maleficos, ejr feceruntetidm ipfiper incantationes JEgyftiaca* e>arcana;qu&dam, (tmiliter projecerunttL r
; :

finguli vJrga^fua^,c[U^erf^funttndra^ Secundo eum Aaron yirg eadem percufllfler: aquamfluminis^NilicoramPharaono,,

&fer-

; ,

fjf
&fervisejus,

Liber I. Aiirabilia
>
,

&tamhaec,quamoEnnium fluviorum nvorum_s paJudum , aclacuum aquaeverfareflenc m fanguinem & efleo cruor in omni cerra yEgypci, cam inligneis vafis, quam in fa,;e*6, in
coca cerra ^Egypci sfecerunt fimiliter malefici Aigyptiorum incnn/^/^/^///^undejUndeLiquaacceperinc^quodincerprecesdiiiDutanc, probabilius eft ex mari fuifle hauftam ,cu jus aqua non videcur fuifle in (anguine aMofe Aarone con ver(a.7f r//^puin Aa-

&

&

ron excendiflec manum fuam fuper fluvios ac fuper rivos & palu,

desiEgypcijicaucebullirecfluvius Nilusranas,quxaicendebanc

&ingrediebanturdomumPharaonis,&cubiculum le&uliipfius, &fuperfl:racumejusdem J &iuperdomosfervorum ejus,-& in populum ejus,& in fer vos ejus, & in rcliquias fervorum e ]us;fecerunt
ejrmaleficiperincantationesfiuasfimtliter^eduxerunt^ranasfin^

per terram /Egypti.

Miraa
Mago^patrata.

*' lib.6.Conftitut. Apoftolic. &

Sacram Scripturam 3

Mira opera Simonis Magi. r^ESimone Mago narrat Clemens Romanus Ub. 2. Recognit.
./. 1 1.

&

Anafiafius Nicenus Jgutcfi.zj.PrLs

2.

& ex his Glycas Hifioricus par.

Annali.&C

Delrio lib. 2. Disquifit. Magic. qu&ft. 6.

eum ex aere novum homi-

nemcreafle;quibusvolebac,invifibilemfalum,-iaxaquafilucum penecrafle; ftacuasanimafle,& ambulare fecifle , inignempofi-

tum,ac;volutatum non arfifle;duas,velut Janum, facieshabencem fe oftendifle inovem,capram,ferpentem, & inaliquasalias

,
>

beftiasfecransformafle;inaerem fublacumvolafle,- aurumpluriexhibuiflerepence,& ipfummec in aurumconverfum; reges facere, eosque dejicere pocuifle > falci praxepifle , uc ipfa ireo, mecerec, eamque ividcj decuplo plus ca:ceris mefluifle ex iapidibuspanes fecifle>in convi-viisexhibuiflb fpeclacula omnisgejierisjvafa quae eranc in asdibus , fecifle videri canquam qux iiia iponce moverencur ad minifterium , iis qui porcabanc , non vifis eff ecifle uc mulcae umbree eum praxederent , quas dicebac efle aniEundem , cum efTet aliquando Selene merexnas defunclorum. trixin turriquadam, &accurriflec mulcicudo ingens adeamvi-

mum

&

&

dendam, turrimquecircumcinxifletadftantiumcorona ,feciflo

uc

Angelorum ac D&monum*
cere viderecur.

fj

ucillapercuntas feneftras turris illius omni fimul] populo profpiL

Deni(]ue pueri incorrupti violenter necati ani-

mam

adjuramentis evocafle, ejusqueadjutorio talia patraffo.

/. III.

MiravariaMagorumexvariis
Aufltoribusr
>

9
..

IOannes Niderus in Formicaric, cap.de Maleficis ejr eorum deception*

Miraa vaniis Magis

-"

-,,

atrata narrat, Coloniae adlnquifitores citatam fuifievirginem quan- P

videbanturfieri,*

dam,quodmirainconfpe&u nobilium fecifiet,quce artemagica mappamenim quandam dicebaturlacerafle,&

vitrum quoddam ad pamomento reparafle; &fi;
,

iubito in ocuiis hominum redintegrafle

rietemafe jadatum,&confratum,in
miliafeciflo.-

Joannes Bodinusin

D&monomania refert
alias
,

in FranciaTrifcali-

lauda to rege ex cu jusdam nobilis ab eodiftantis torque annellos adfefingulatimcun&isfpeftancibus pellexifle eosque manu recepifle ad volantes ut videbatur Sc nir r hilomini^s mox torquem integrum atqueiltefum repertum fuifle. Hunc deinde convidrum multorum,qu# nec arte, nec adtu humano,necnatura fieripoterant,faflumefle,opeDiaboIi cun&a fo perfeciffe^ quod ante obftinatus negaverao* JoannesTrithemius in Chronico Hirjaugienfi exantiquioribus refert , anno 876 , tempore Ludovici Imperatoris , SedechiamL quendam religione Judaeum, profefiione medicum, ftupenda-,
,

num coram Carolo IX,

qu^darn coram Principibus viiis fecifle.

nibus devorare

Videbatur enim homi-

hoplomaehum
;

equitem,-

currum onuftum foeno

cum

& auriga deglutire amputare capita y,manus ,& pedes, qua^pelvi coram impofita & fanguineftillantia, cunftisfpeftanequis
,

uapra^bebat,&ftatim,hominibus

ilfefis,

fuoquxquelocorefti-

tuebat; veiiationes,decurfiones hafiiludia, y

tcsris agicant, in aere audiri faciebat
,*

& qua? homines in~, media bruma hortum amoe,

niilimum, inCaefarispalatio, arboribus , herbis, ftoribus , cantillatione avicularum, fubito natis auditis, prodiicebat. Si quis pe=

dem

&

atcraheretal&erius, pes fequebatur

&homoinnoxius per~

uftebao.

s'

Liberl. Mirabilia
TkomasFa&c/lus Decad.
/.

Rerum SicuL /tb. j. cap. i. mira referc dequodam Diodoro, quem vulgus Liodorum vocac. Jsnama^ potenti carminum fuorumvi homtnes in brutaanimantia convero?nniumfo ferme rerumformas in novas metamorphofes transfundere, longtjjimisfy afc fpatiis dtffitos repente adfe trahere poffe^j
tere,

videbatur.
<$ contumeliu

Cata?icnfes prdterea adco crebrvs iacejjebat tnjurits

,

dehonefiabat ut vaniffmA crudc/itatis laqueis cirjQtii cum ,cumventi y ad cultus et pende?^dt fiudtum concitarentur.

carmtnum praefenttffima eo imperium Byz,a?ttium tempore Sicilia agnoCatana arte\e ,cufm fcebat ejr rurfus e By&a^ztio Catattam e liciorurn manibus dt/apfus pauco temporum interfiitio, per aerem devehifejufjit. guibu* ve>capitisreu<scrucitradendusejfet, cliciorum
,

neficiu adeofaffus eHpopulo admirabilis, ut in ipfo quandam Numtnispotentiamefferati, errorefacri/ego cultumjacris debitumei ex-

Sed tandem a Leone CatanenfiEpifcopo dtvtna virtute hiberent. eximprovifo captus y fiequenti inmedia urbe populoy in fornacem^ igneam injeffus, ignis incendio confumptus eH. P. Martinus Delrio lib. i. Disquifit.Magic. cap. 4. referc de quodamCadarioMalcefio, qui cum Parifiis ancea capcusfuiflec, fed aftucecarcefeelapfus,icerumdeinde capcus a Belgii Inquificoribus, damnacionem mecuerec, a Gubernatore, qui tum erat Judtcibtts Bcclefiaflicis fuffendere juffis y ereptm in aulam trrepfit y gj ibi Chartas luforias in alterius eas tenen?nulta de novo ccepit edere. tis manu ipfe diflans ,ficmutabat ut bu tera^ alta in eisfigura appareret: in alteramenfx, parte pofita vafaad fe alliciebat moto vitri tantumfiufiulo: cogitationes nonnunquam divinabat altenas ut cumfparsafaccarigranorum minutorum in menfam magnH multitudine, quod quis (ibi granum mente de/egtffet, indicabat etiam /t c/uis in dt/igenda re propofita dubitaffet y addebat httfitattonem, refolutionem :jacJabat y quoda/ter effet elecJurus 3 tdJe dtu aniepr&noviffe ; ejr alta multa. Propter qu& tertto in jus ab lllufiriffimo yirthiepifcopo MechLinienfi\ D. Hovio, annoi6oo vocatus citmftfierefe^)
,

pollicttus

efifet, aufugtt adafylum omntum Anttchrifii pr&curforum.

, ,

Princeps ille quipraJHgtatorem judicio

puerat

vix bienniumfupervixit

tf ftorente ttate interiit

auctoritate ?ionfure erinec ;

,

quidr-

Angelorum ac Damonum.
quidquam
itii

jf

,foftquam maUcaufa defenfionem Jufieperat 3 poftea felictter ingubernatione ceffit.

Dubravimlib. .23. Hiftor. fiohem. mira nanrat de Zytone Bohemo Mago. Hicartemjuam oftentans , nuncfuk y nunc alienifacie ftatuaL^ item inpurpura ejrjerico, acconjeftim inlana acpanmfordido, regife ojferebat > ambuiantij^ in terra , ipfetanquam in aqua adnavigabat* aliquoties equis rhedariis veBum gatiis gattinaceU adepirediumfuum alitgatis ,Jubfequebatur. Convivas pr&terecu regis varie ludebat interdum manus illorum 9 nei/tas adpatinas porrigere valerent, itzpedes boum, inferdum in ungulas equorums
,

transformans

,*

ejr

aliquotiesfrontiillorum corn.ua cervinalatiffima

adjiciens, quoties videlicet

,

cerent ne rurfus caput ejr ora ad menfam referre poffint.

efeneftrisadfubitumfpeEtaculumprofpi^tfc &t

oftenderetfe pecuniam qtto^ pro ujujuofaciie conftarepojfe , trigwtm

fues bene Jaginatos ex mampulis fceni effingit $ iiiostfe paftumproxi-

me Michaeiis cujmdampiftoris locupietk extrudit ^pro^onit^ vena~

les

quopiftor voluit pretio

hoc tantum

emptorem monens negre,

gem novum adflumen lotum compeliat.

cJa, cemit influmine

fluii

ille

monitione negle-

manipulosfluitare ,fmbmfubmerfis. Ergo dit*

porreclis pedibus

venditore qu&Jito^ atfa in taberna vinaria tandem reperto ^inqua-* injtamno recubabat dum ftomachabundm aitero
,

pede correptum excitare vult, eum a corporeprotinm cum coxendice

avellit, clare Zytone

quirttante

obtorto

collo

emptorem ad judi,

cem trahente. ^uidfaceretpiftor in manifefto deprehenfm utfibi videbatur facinore nifiut damnum damno adderet, atfy de hac infuperinjuria cum Zytone decideret ? Exemplum hocetiamin 1. par. Magiae lib* 1 cap. 8- reculi.
,

Detrius
mififle:

tib. 2.

Disquifit. Magic. quaeft. 6. teftatur^Principesr

>

quosdamaliaspios

lednimiscredulos

mira coramfefieriper-

nempe utres ferre^ , argentea^pateraSj&fimilia magni

ponderis fuper menfa locata, fine magnete, fine funieulo , capillo3 vel ullo inftrumento., ab uno extremo ad aliud fubfultantia , attraherentur ut charta ab alio ex toto fafciculo clam extra&a in manuextrahendsmanens,novaindu(ftaforma terimmutaretur: ut
:

fpecula fabricarentur, in quibus

qux remotfs admodum loc Js

fie-

bant,

jS

Liber L Mirabilia
i

banc, viderencur: uc crium liorarum fpacio arbu lcula vera pica

.,

mx

longicudineemcnfa excrefcerec utquearbores ibidem frondiferae & frucliferae fubico evaneicerenc uc cerco lucernir lum ine fuccenib, quocquoc adeflenc mulicres tripudiarc non definereno quamdiu ardebatinmedio appenfaluceina cercis infculptacha;

ra<fteribus,

& leporino adipe plena.

accexic Delrius loc.
cit.

Mirandam narracionem
Iriezto Jnfulenjiltb.de technis

ex Robcrto

tmpojlur. d&mon. cap.$. decerta-

jmine gia ,

Rapuerac unus puellam forma cgre& equoligneo impoficam per aera abiporcabac. Alcer in^ eaftro quodam Burgundiee, celebri convivio prarfens ,quodcaftrum rapcor pra?tervolabac,carminibus "cogic rapcorem in caftri aream defceiidere,&immobilem illiccoramomnibus mceftum
,

duorumMagorum*

cum prseda erubefcence fiftic. Nec fegnius rapcor nihil cale metuencem eum a quo ica vin&us, lacencer incancac ,.& e feneftra editiffima, per cujus cancellos collo

& capice prominebac, defpicien-

tem,immanibusfubic6 fronce protuberancibus cornibus dehoneftac,&arepagulisferreismagnitudine ramofe frondisfic illaqueat,,&fufpendit, uc per clatros caput recrahere non valerecj praecipicii vero alcicudine deterritus fe demittere non auderec. Ica coadT:uscorniger,pacT:a (alutepriusmucua, &difhipco tigamine, rapcorem cum praeda dimiccic ; qui rurfus nube cava cedtus rn aeremfelevavit: alterdepofitiscornibus^magnacum fpe&ancium
,

volupcace, falvum in ca^nacionem capuc recraxio, Ntcetas lib. 4..Annal. fcribic, citm ex editiorepalatii Confantinopolitani loco Michael Sicidites naviculam vtdijjet qua olU z$pa~
,

ttn&vehebantur carminemagico effecit ut nauta exfurgeret wafa nonpriitsferire defijleret, quam in pulverem redegtjfet. At paulb pwt barbaprehensa lamentart amota^ caltgtne fe ut ira Ntiminis agitaium dephrare. Rogatus,cur mercesjuas tta tractajfet, cum dolorenarrabai feremis intentum horribtlem ferpentem Juper vafa porreclum oculu inconntventtbus inje converfum injla* devoraturt, vidifje ^quiprtusvolutarinon defltterit, quamjiftilia cmfraffa ejjent % inde Jubitb ex oculis evanuiffe. Daemonis hoc Circnm* ftaudejquodfequicur^homrni&fallaciacontigit. Romae circum,
, ,

&

fora^

Angelorum ac D&monum.
foraneus quidam ( quorum toco annodiebus
fingulis
(

$f

m prohi-

compitis otiofam plebebeantur) bini 3 terni 3 quaternive in foris cia, culamnugis fuisdementatam detinent ,) magnum fibi nomenL* comparaverat, adeoutnonimpentammodo multitudinenvverum etiam nobiles mulcos deciperet artibus fuis > exigui quiderru

&

foranei U P!^ a fali a

Hunc curn multi quodam die e viingenii fed vafritiei multa?. conveniflent,petierunt ut novumquoddam ac ju~ nobiMbus ris
,

cundum

exhiberet fpe&aculum.

vitra omnisgeneris,

&

Erat in vicinia vitriarius, qui magno numero, venalia in menfa longifli-

ma expofiierat. Cum hoc convenerat jam ancea circumforaneus

agyrta.
Incitatus igitura ditis riobilibus,

poftquam aliquamfignificationis

diucogitabundushaefiflet: Accipiat (inquit) aliquishancfchedu-

Jam (erant huic peregrini charadteres y fed nullius

&

erEcaci^ infcripti)

&

occulte in

inter vitra conjiciat.

Quod cum

illam vicriarii eflet fadhim : Ice (rurfks

menfam

inquic ) ad vitriarium ,

empturi vafa vitrea ;

& mirum asque ac ju-

cundum experiemini fpe&aculurn. Quodcum feciflent^quotquoc vicriarius in manus accipiebac vafa., in cerram decidebanc , Sc
frangebancur.

Cum mulca hoc modo fregiflec , magnis incerim cachinnisacircumftancibus excepcus fuiflec; veluc iracommocus, arrepco fufte , bacchancium more , omnia perfregit , menfamque penitus evertic. Fit rifus primum deinde commiferacio tandemque fuafbre agyrta, vafbrum omniumcum fenore pre>

&

tiumperfblvitur^.
Cdpulejuslib>r. de Ajino

fequentem hiftoriam narrat. Ante

infefio devorajfe^

Poeciten porticum.ijlo gemino obtutu circulatorem ad/pexi eque-

jlrem y [patham pr&acutam mucrone

acmoxeun-

demivitamento exigu&ftipu venatoriam lanceam,quaparte minatur exitium in ima vifcera condidijfe: ecce,pone lance&ferrum*
%

quabacMum

inverfi ad occipitium perjugumfubit

puer inmolli-

tiem decorus infurgit y in^flexibus tortuofis enervam ^f exojjamjaltationem explicat

cum omnium %ui aderamm admiratim^.

,

Ki

CAPUT

6o

Liber

I.

IVLirabdia

CAPUT
JXiira alia^
Mira
qua:

XVIL
fubminiftranc rerum k

q# Damones perfe fecerunt.

daemones
per fe fece runt,

MUlca exempla facrce Licccrar nobis

alia fimilia, func fi.de credenda_>.

Da^mone immed iace Sc per fe geftaru m,de quibus dubicare, Alia danc Scripcores varii quas eadem qua eft a fide apoftacare.
, y

/;
3

I.

Excmpla
Genefis
,

variaefacrisLitteris.
procoparenci noftrx Evcr &: pofterisomnibus perr

^ScHdaemones perferecerunt..

pXlibroicaque

^.j.conftaCjDctmoncmferpencisfpe-

P tura,qu3e

^cie
jr

apparuiffe

& locucum fuifle

eamque inruinam cum marico Adamo

traxlfTo..

Libroj. Regumcap.22.

cum AchabRcxIfrael,prajfcncc Jofa3

phacRege Juda? r poft confulcos quadringenros circicer prophetas fuos falfos, quasrerecex Michx iProphecaDornini numaicendere deberec in Ramoch Gaiaad 3 .eamque expugnare } acque eripere e manu Regis Sytix refpondic Michetas Audi fermonem Do;
:

mini.

Vidi

Dominum fedenfem fuper Jolium Juum

ercitumcceliafjientem
)uis decipiet
?

ei a dextris *& Donunus: afniftrts cadat in Ramoth Achabregcm ljraely ut ajce?idat,

j

&

Galaad Et dixit unus verba hujuscemodi, alius ahter. EgreJ/us ejt autemSpiritus^ftetit coram Domino^ ait Ego deapiam ilium. Cui locutusefl Dominm Jn quo ? Et ille ait :Egredtar> ero Spirtttis mendax in ore om?iium prophetarum ejus. Et dix.it Dominus Decifiess &pr&valebis egredere, ^jjfac ita. Nuncigitur ecce dedit Dominus Spintum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum cjui hicjunt, 5? Dominus locut us eft to?itra te malum. Decepi c ergo Dx:.

&

&

&

& omnem ex-

mon omnes prophecas Achab regis, & ad menciendum impulir.

Noca eft hi ftoria Job. cap. 1. nimirum JQuadam die ckm veD Elut ajpflerent coram Domino, adjuit inter eos etiam Satan. Cui dixit Dominus : 'Vnde venis ? Jguirejpondens, ait : Circmvi terram^ejr perambulavi eam. Dixitfy Dominus ad eum Nun,

nijfentfilii

quid confiderafttfervum

meum Job

c^uod nonfit eifimilis in ter-

ra>he-

Angelorum ac Ddmonum.

Si

reclus, actimens ray homofimplex y ejr recedens a malo ? Cui refpondens Satan y ait : Nunquidjobfruftra timet Deum ?nm~ netu vallafti eum, ac domum ejus , univerfamifcfubftantiam per circuitum f operibus manuum e)us benedixifti, pojfefsio e]m crevit terra. Sedcxtende paululum manum tuam, g? tange cunffa qu& pojsidet i nifiinfaciem benedixerit tibi. Dixit ergo Dominus ad Sa-> tan: Ecce, univerfa quahabet y inmanu tuafunt\ tantumineum ne cxtendasmanumtuam. EgreJJus^ eft Satan afacie Domini.Cum autem cpuadam die filii tffilia ejus comederent biberentvinum in

&

DEVM
&

^
,

domofratris fui primogeniti, nuncius venit adjob qui diceret : Boves arabant,^ afm&pafcebantur)uxta eosy irruerunt Sabd, tuleruntfy omnia, ^? pueros percujjerunt gladio tf evafi egofolus ut
,

&

nunciarem tibi. Curntfe adhucille loqueretur, venit alter y dixit IgnkBeicecidit e ccelo y ejr tacJas ovespueros^ confumpfit y gf ejfugt egoftlus ut nuntiarem tibi. Sedt$ illo adhuc loquente y venit a/iusy ejrdixit: Cha/ddifecerunt tres turmas , invaferunt camelos ,& pueros percujferunt gladio tfego fmifolus tuierunt eos ; necnon ut nuntiaremtibL Adhuc loquebatur illey ejr ecce alius mtmvit ejr

&

&

bibentibus vinum in domo ^filiabus vefcentibus fratrisfuiprimogeniti, repente ventus vehemens irruit a regione deferti y t$ concufsit quatuor angulos domus y qu& corruens opprefsit liberos tuos y ^f mortui funt 5? effugi ego folus,ut nuntiarem tibi. Pofl; hcEComnia cum Satanaccepiflet quoque facukatem aDomidixit:Filiis tuis
, ,

&

2. EgreJJus Satan afacie Domini y aplantapedis percufsit Job ulcerepefsimo, ufcu adverticem e)us : qui teJlkfaniemradebat yfedensinfterquilinio. Vide quot rnala intulit Dcemon Jobo, ejusque filiis., pecoribus, per fe vel alios infti3

no in corpus Job

ut habetur cap.

&

gavit ipfe ut inferret l

Matth&icap. $\ Marci $. ScLuca $: cum J E S U S transfretasmare Galila^, ut veniflet in regionem Gerafenorum y qua? eft contraGalifeamf occurrerunt ei duo habentes dsemonia y de monu mentis exeuntesj sevi nimis r ita u t nemo poflet tranfire per viamillam. Horumunushabebatfpiritumimmundumjam temporibus multis, & veftimento rron induebatur , neque catenis jam qiiisquam poterat ei>m Jigare, quoniam f^pe compedibus cate.fet

&

? :

62

Liber

L Mirahdia

nis vinctus diruperat catenas,

&compedescomminuerat, & ncmopoterateumdomare,& femper die ac nocle in monumcncis

& in moatibus erat, clamans,& concidens lapidibus. Vtdens autem hic JE S U M a longe, cucurrit, $ adoravit eum gf c/amans
(e
,

^utdmtht, tf tibi Je SV jili DEl alttjsimi adjuro teper Deum, ne me torqueas. Dtcebat emm illt : Ext jfiirittts imrnunde ab homine. Et interrogabat eurn : uod ttbt nomen eH t Bt dicit ei Legio mthi ?tomen eft quta multt Jumus. Et deprecabatur eum multum nefe expelleret extra regionem. Erat autemtbi $irca montem grex porcorum magnus pajcens. Et deprecabantur eumfpiritm, dtcentes : Mitte nos inporcos, ut in eos introeamus. Et concefiit eisftatim J E SV S. Et exeuntes fpiritus immundi introimagnoimpetugrex pr&cipitatus eft in mare ad eruntinpercos:
voce magna dixit :
}
':
,
,
,

duo millia ^Juffocatifunt in mart. Matth&icap. 4. de JE SU paulo antea Joanne baptizatonarratur, quod in deferco, quo duclus fuerat a Spiritu Sanclo , ut tcnquadratzrctur &Diabolo i cumjejunaJ/et quadraginta diebus ginta nocJibus,poftea ejuriit. Et accedens tentator dixit ei : Sifilttu DEIes, dic ut lapides iflt panes ftant. Jui rejjondens dixtt ScriptumeH? Noninfoiopanevivit homo,Jedin omnt Verbo quod procedtt de ore DEI. Tunc ajfumpfit eum Diabolus infanttam civi, ,

&

DEV M
kolus.

dixit ei: St filius tatem y zjjftatuit eumfuperpinnaculum temp.fi, mitte te deorjitm. Scriptum eft enim : >uia Ange/isjuis mandavit dete^&inmanibus tollent te ,ne Jorte offendas ad lapidem pedem tuum. Ait illi J ESV S: Rurfumfcriptum eft $ Non tentabis Dominum M.tuum. Iterum^JJumpJit eum Dtabolus in montemexce/fum valde, oftendit ei omnia regna mundi tfg/oriam eorum, ejr dixit ei : H&c omnia tibi dabo y ficadens adoraveris me. Tuncdtxit ei j E S'V S: Vade Satana ; Scrtptum eft enim : Dominum tuum adorabis> il/ifopjervies. Tunc reltquit eum Dta-

&

DEIes^

DEV

&

Marci cap. 1. & Luca cap. 4. e jecit J E S U S Capharnai in Synagoga^coramomnibuspraefentibus, ab hominequodam/piritum immundum, qui difcerpens eum, cxcJamans voce magna , exiic ab eo, nihil ei noeens.

&

MMthd

Angelorum acDtzmonum.

63

Matth&i cap. /7. Marci cap. 9. & Luc& cap. p. cum J E S U S de monce Thabor, ubi cran^figoratus fuerat, defcendiflec,' acceflit ad eum homocum fitio fuo^ & provolucus in genua dixic: Magbfier.obfecro te,re(pice mfilium
jjtiritus apprehendit eum,

meum, o[uia unicus efi mihi, tf ecce fuhitlclamat, elidit,& difsipat eum cumfpuma^vix difeedit dilanians eum-: ejr rogavi difcipulos tuos ut ejicerent illum, {jjnonpotuerunt. Refpondens autem J E SHJ S, dixit $c Adduchucfilium tuum* Et cum accederet relifet illum Da-

&

monium <f difeipavit. Et increpavit J E SV S (piritum immundum? ^ fmavit puerum^ $ reddidit itlumpatri e]m. ffec D. Lucas. Addicpacerpueriapud D. Macchaeum & M&rcum > Daemonem &pe diftum puerum con jecifle m ignem , & aquam , uc eum perderec- OmirxoaliaexemplaquannSacrisLicceris occurrunc
,

/v

1 1#

Exempla varia ex Scriptoribus

variis #
variisScrU^ ptoribus,

&*\EorgiusGodelm. lib.i. de Lamiis, cap. demalitia Diaboli, &Jo~ annes Wierus lib. 4.depr&fiigiis d&mon.cap. 1 g. narrant exem-

plumnocifsimum,&amulcis aliis relacum, de caupone quodam per juro, a Diabolo coram mulcis iublacOi Verba Wieri funt haec. Speclacula interim non vulgariafubinde oculis nofiris aDEO proponuntur^ut iis terrini, inveteratam mate imprecandi, veletiam
temerejurandi, ^fzpefalso, confuetudinem declinemus. Sicfertur militarem peditem antepaucos annos iter per Marchamfecijfe ac
,

* da^
?

fe

fea"

cuidamfua ho(pit& apudcpuamdecubuit dgrotus, cufiodiendas tradidijfe. Pofi diespaucos reftitutus , pecuniam repoJcit ab hofeita, qu&jam curn marito eam ejfe retinendam fiatuerat. Seitaqueeam habere negat y injuriarum alterum accufans. Iratus pedes, ho(pitam vicifsim infidelitatis infimulat. Jguo audito, conju^ gempurgathofpes > peditemque ex ddibus deturbat. Hic rei indigmtatepermotus 3 extracJum enfem in ofiium infiigit inconfederate. Vimfu& dommfieri abyhochcmine,proclamat hofpes. ^uare & Ma- >
Loculos
,

nummofos

gjftratu incarcerem con]icitur>agitaturfyfententiajbillatam vims

tllumgladioferiendum.
rat, ipfefc capttvo

Jam extremm diesjudicialis pr&foribus e,

moriendum ejfe in carcere nuntiat d&mon : atji fefe ipfe dedere vellet, ut nihilfetpericulhfefatturutnpollicetur. fo

inw~

fjf

Liber

JMirabilia

innocenttaje morima/ie rejpondet capttvus ,

5?

quam

ed rattone libe-

rari. Propofitd detnde pertculi tmmenfitate, utje aerem

verberare y

> gratis fuam ilit dJert operam y qud apud adverjartos vtndtcaretur cottfulitque , Jguandoju-

nihtlproficere animadverttt

d&mon

,*

dtciofifteris^
.

au PP cr -

tuam in caufajorcnfi pr&tende ttijcttiam prajertim tn dtcendo: eapropter ttbt patronum, quem advocatum dtcunt concedt
,
, ,

orabts \ atfy menonprocuLJtantem ptieo cyancoplumts tnjtgntto poTipitur a Daimoae. ftulabis cauf&.defenforem. Annuit capttvus^ qui poftrtdte tn judt-

icium.adduclus, cognitd Magiftratm accu(atione, cr tnjlttuto

rogat

fibi in extremaillanecefsitate permttttpatronum: qut conceditur. Multa difputat htcdocior Juris verfatifsimm > ejr argute dejendit y

falso accufatum ejfe

cunidjpoliatd
ejr

: Ho/pitem entm tllt pcomnemordinc quogefta efl, y oftendtt y rem ubifepojtta confervaretur pecunia, apertens. Hofpite vero auda-

& condemnaripeditem
,

vim intuiifife

ciustnficiente,ejrJedtabolo devovente imprccantetj, altquoties ut ab eoJufioJIeretur,fipecuniamhaberet} deflttit tandem d dejenjione caufs. Legum docJorpileolo cyaneo ornatus, achofpttem abreptum per forum in aerem avehit, ut ubi manferit nemo cog?iovertt unquam. Eandem hiftoriam ex Godelmo narrac Delrtus Itb. 3. Dijqutfit.
,

?brT qucndam
ad i nferinfer* n
effe
\

Magic.part. 1. qu&ft. 7. SecJ. 2. Cantipratanusltb. 2. cap.^.part. 3.

& ex ipfo Dclrius

,

loc. cit.

roulciquealii ynarrancfequencem hiftoriam. VerbaCantipracani do. Cum tr.cs combtbones in tabema mero incaluifsent, orto de a-

nega-

bar,

***** immortalitate 3 zffp&nis infernijermonc unusprocactor td totumpro nugis habere, ^f commentis Sacrtficorum y caterijocanti applaudere. Interea advenit unus magnd virfiaturd y 1$ vafio corpo* re,&\ajsidens: J$uthi,ait Jermones? qu&risuscaufa? Rejert procaxilliy addit , fe quidem licitanti haud rnagno pretio animam venditurum, quin zjf pecuntam tn fymbolum collaturum. Tu vero y infert adventor, qua?itt tllam mthi mdica>s Nec mora y conveniunt depretio$ hicantmam addtcit emptort > ernptor folvit ipotatur flrenuedepr&fentepecunia. Denique fub noclem y Ternpus ait cmptor, utadpropriaquisque. Sedvosjusdictte : St quis eqv m capifiroligatum emerit ,nonne jus ei cum capiftro equum ab dcendi? Et cum dicJo, vcnditorem trementem in omnium oculU abripit^ejrfurfumin acr*

Angelorum ac Damonum.
, ,

65

dera levat ejrfecum adinfernum trahit vtfurum quod credere noluerat. Ammarum quippe mercator erat ifte cujusfigura fuit Rex ille Sodomorum^ dicens: Reddemihi animas , c&tera tolletibi. r * Pariterrore(mquitDdriu$loc.ck.)fe4me/iorefuccejJu miles p *n Hifpanus hicin Be/gio, anteannos viginti duos (fcripfit hxc Delrius pU nitui\ circa annum Chrifti \6o6) cum adhucfdcuiomererem.a DEO commonitus tantumfuit. Capitaneus Bravo vocabaturjape a me vifus,
y
l

deditmfupra modum alea,

alios pronus

& in ludo diras ]acereinfejux:h atc^ue

,

Jguadam
$Jj

dte

cum damnofifemper numen lucrum

iactu quarenti fubfi/irent^ ira effervefcens in caput Juum dirifsima

invifamanu.ad tabu/atumusquefublatus^pofl atiquod tempws mortuo quam vivo faciefimilior infolium deponitur. Falixfiut /urorem eadaverofum totopofi vit&temporeretinuit ,fic refipifcens /usus aviditatem deprecabatur :
fubito coram multis quiaderant, ab
pofuijfet.

Tragicumllipramodumeft^quodnarracfupracitacusG ^/^. Dxm ? ne8 loc.cic. &exipfb De/rius loco etiam cit. P. Hieremias Drexelim qu0 ani in PhaechonteOrbisinLinguaJurante. DoverbaGodelm. In Si- adhmt, cur" q tcr hora convivii jam lefia quidam nobi/is, cum invitaffet convivas ,
1

&

<i

excufantibusfe con~ vivisjcur non apparerent; prorupit ifatm in h&c verba: Veniant igitur omnes dizmones^finullus hominum mecum effe potefi. His diinfiante y
efifet,

& apparatufaclo, fpefrufiratus

&

"

>

cJisdomoegrediturintemplum.ubipafior Ecclefi& concionem habebat ut iracundiam concoquat, aufcultat a/iquamdiu. Dum vero mtfttemplomoratur^veniunt equitesinaream domus magni gri, ? ]ubent Jervum domus ut dominumfuum advocet, eifofignificet, adejfe hofpites. Servus confiernatus abit in templum, tndicat h&e dominojuo > qui nefcius confilii.paftorem confulit. Pafior abrumpens concionem, hoc confi/ium dat, ut tota fami/ia domo exeat. Jguod
>

&

&

&

cumfieret, tffamuli acancillAproperarent ^forteoblitiinfantemin cunisjacentem, <f dormientem,fecum non auferunt. Damones inci-

piunt commejfari, tfvociferari profpicerefoperfeneflrasformvs ury forum, luporumfjelium,ejr hominum ,&mon(trare pocula vino repteta.affaturas.ejrpifces. H&cvicininobilis,paftor,& alii

cum

vi-

derent\

Ah

inquit pater, ubi infansmeus f Vixcumhtcdtxijfet,

unus

66

Liber

I.

Mirabdia
,

unus ex dtmonibus ulntsfuis infantcm ad feneflras geflat quafi monflraturm parenttbus. Nobtiisprorjus conflematus, eyJoUtcitus detncoiumitatetnfantis ,fidum habcns fervum eum intcrrogat quxfotu dtc, qutdagam ? Scrvus Domiue, inquit commendabo committam vttammeam Deo meo, ey tn nomine Domtni tugredtar y beneficto DEJ videbo. Bene y tn5? ut infantem auferam auxilto qutt nobilis , Deus tecumjit uvet te> animumfotibi confirmet.

&

&

&

Servus, accepta benedtciione apaflorcg* reliquts tngreditur>

y

&an-

d&mones congregatt y procidit t?igcnua y ejr Deo hoc antmo apeni ]anuam commendat videt dxmones fe horrtbtlt fpeciejedentesflantes obambuiantesferpentes y unotL tmp?etu accurrentes adje y ejr voctferantes Hut y hui tu qutd hic tibt l lllefudanSytJ) tamen divinitus confirmattts y alioquitur d&?none?n y qui infantemgeflabat. Tu> tnqutt., mtht tnfantem trade. Nequate conclave, tn quo erant

^
,*

&
,

quam

refpondet ifle

niat^ ejr accipiat tnfantem.

vocationis y .tn quam

jam mem efl tfle injans dtcdcmino tuo ut veCuifervus : Egojungorjam officto me&
:
,

facio, id Deogratum ejfe : quarerattone

y

qutdqutdin hoc officio auxilio y nomtmet officit, ne virtute J E SV Chrifli, aufero abs teinfantem ^patrt ejus reflttuo. Atifo tta ipfe apprehendit infantem->& brachtisfuis amplexus esi. ifti nihil aliud refpondent r niji vocijerantes : Hut nebuio^ hui nebuioy relinque infantem^ relinque , aiioquin te dtfcerpemtts. liie nthti curans minas diaboiicas abiit tncolumis y incoiumem tnfantempatrt ?iobili reddtdtt. D dmonespoflea aliquot diebus elapfis evanuerunt y ut in ddes denuo migrare cum totafamiita nobtlts po,

me Deus co/iocavit

ejrjcto

&

&

&

tuerit.

Heecpauca ex innumerabilibus, qua?

eianc,

afferri poceranc.,fufFL-

compledhmcur enim prarcipuaopera mirabilia quae Da^monibus adfcribi fblenc. Mulca alia in fequencibus afferencur. Nunc
tridendum > verane >an phancaftica finc cum haec y cum alia opera, quae Dcemonibus adfcribuncur &fi vera, qua vircuco ab iilis perpecrencur > aliaque fimilia mulca
,

difcutienda-,..

CAPUT

Angdorum ac D&monum.

67

CAPUT

XVIIL
,

An mira D&monum opera, cju& velperfi, vel

per Magosperpetrant, verajint anfucata^ acpr#ftigiatoria-*.

eft,canquam dicendorum fundamen- Mira * *'* Dicoicaqueea,quarreculimus, qucereferemus, qua&f* " paflim deDaemonummiris operibus dicuncur ,acque fcribuncur a tat an v en
1

HOc cum.

prius decidendum

^
.

variis omnium cemporum Scripcoribus-,nec omnia efle falfa, vana, fint, vci fu c atiu fucaca, fimulaca 3 praftigiacor ia 5 nec omnia vera & calia qualia-
,

videncur,aucpucancur,- fedquaedam vera ,quaedam apparentia- quia Dcemon mendacancum, qusedam ex ucrisque mixca. cii pacer eft, ideo fepe per ftringic oculos, aliosque fenfus varia ob-

Nam

naturalibus viribusvellec ac poflec , efficiac >

,

, ne quod facere^ &nonrarofuperiores Angeli feu boni, feu mali , inferiorum ac impocenciorum Dae-

je&a imagine

fallic

& quia Cxpc DEUS impedic

monum conacus infringunc; ideone impocencia eorum decegacur,

ad

Ex alia vero parce quia D^mones incelle&umperfpicaciflimum , rerum nacuralium cognihabenc cionem longe maximam , viresnacurales valenciflimas , diucurna infuper ac mulciplicem experienciam ideoquando DEUS permiccic,&ipfiverumeffe<9:um producere volunc, qui vires ipfbrumhon fuperec, nihil obftacquo minusillum producanc. Ec veros ergo, fucacos, ex ucrisque mixcos effe&us producere poceft Daemon. Hxc communis eft Theologorum ac Philofophomm
preftigias confugiunc.
,
>

&

&

opinio.

||fl

recenficis igicur operibus miris, aDa^monevelperfe immediace, vel per Magos perpecracis , alia func praeftigiacoria , alia-

Ex

vera,alia mifta,aliadubia.

pera,

morcuorum

Pharaonisorefufcicacio,inbeftias cransformario,aliaque^
func

Dubia

Magorum

nonnulla , quac in fequencibus examinabimus. Vera func , quae exScripcuraSacraacculimuscapice pracedence. Reliquaomnia, quaeex variis Auloribusrecenfiiimuscap. 16. i7.parcimfucacafimc I 2

&

68
fcripfimus i.par.

Liber I. Mirabilta
,

ca fiinc ac praeftigiacoria

parcim vera parcimmifta.

,

Magi& lib. i. cap. $.

ubi

Vide qua; addifcernendum ,an aii,

quiseffedus mirabilisaDaemone aucMagispraHlicuSjfic verusac fincerus awc fucacus ac pra:ftigiacorius unicam adfignavimus regulam quam hic paulo clarius proponimus icerum_r.
,
,
>*

Regula adeffeffuf
Kcguia ad
effsd\us
,

D&monum ac Magorum

fucatos a veris difcernendos.

ClefFe&usdiabolicus aucmagicus ,calis eft, ucpocenciam D#^monisnacuralemfupeuecCqualesfunc^quifoli pocenciaHlrvina?

refervancur, proprie miraculofi dicuncur ) cunc cenferi debec.' n*ll Magorum praftigiacorius. Quando nonexcedicdictam pocenciam ,"haberiporcftpronaeuralijnancamcnfcmpcreft calis^quia necDEUS ^LTifceinendos. femper permiccic, uc Daemon fuis vinbus ucacur, nec ipfe femper facerevulcquodpoceft,fedgaudechomiirumdecepcione. Quando parcim excedic, parcim non, pro mixco haberi poceft, quanquaraj fxpc cocus pocefteflepraeftigiacorius, ob racionem diftam. Quando dubium > num vires nacuras fuperec nec ne fufpendendum eft judicium,aucadcircumftanrias recurrendum. Quinam veroetfedius, Dsemonis auc Magorum opepacraci vires Etemonis fuperenc, pacebic ex dicendisr\
,

&

CAP.
trant
,

XIX.

Quibm modis Damonesmira opera, qu&paeffieiant.

,

DiEmonum

,,

uci

& Angelorum bonorum

cfuplex eft aftio

cranfiens; una immediaca, &eft mocuslocalis;akera mediaca,&eftapplicacioadivorumxcumpafrivis. Quidquidigkurmirabile efficiunc Daemones* feu vere id efficianc, feu delufbrie , uno pradi&orum modorum efficiunc. Videndum igicur primo3 quid vere per mocum localem efficere queanc, fecundo , quid vere per_applicacionem a&ivorum cum paflivis cercio , quid ucroq \ modo per
,

^l

Angdorum acD&monum.

69

Hoc capke difcutiemus 3 quid immediat^per per delufionem. motum localem vere efficere queant ; fequenti quid a&iva paflivis applicando vere etiam pneftare poflint, quid delufbrie utro-

&

que niodo.
/.
I.

Demirisoperibus^quaeDaemonespermo
tumlocalem vere efficiuno.

pOfleDanrtones, non fecus ac bonos Angelos, moveredeloco Mira^u** in locum non fblum fe , fed alios etiam fpiritus , & alia corpora ; D * monc s conftat ex didis c. g. Pofle etiam celerrime de loco uno in alium , "tocafemovere,acdehocin alium disjun&iflimum corpora transfer- im imd at * re patet ex hiftoria Jobicap.i. ef 2 quam fiipra cap 3 17. retulimus,-: JJ &ex Matth<eicap.4.dcChrifto inafcummontem > &/upertempli pinnaculum translato , ut lbidem diximus.. Idem probatur cx
,-

variis hiftoriis, quas in

fequentibus afferemus^exquibusconftat,

Daemonem exiguotempore aliquos deloco in loeum alteruroj Certe Angelorum ac Daemonurru valde remotum transtulifle,
rnocu tanta eft 3 ut multis infinita psene videatur , puquodcunque fpatium tempore quantumcunque breviflimo conficere. Tertu/iianus in Apologet. id colligit ex eo, quod aves in Scriptura Sacra Daemones appellentur. Omnis, inquk y Spiritus ales esi $hoc Angeli-> ejr Bamonesiig-iturmo^ mentoubiLfunt^ totus orbistllis locus unus efi > quid ubiLgeratur^ tam facilejciunt ^quam enuntiant f velocitas divinitas creditur^ quiufubjtantmignoratur. Noscap.8- cit. maximam Angelis conceffimus celeritatem, at non infinitam_^ Operaporr6mirabilia 3 vireshumanas excedentia,quceper T> xmomt motum localem immediate efficere pofUmc Dsemones , fiint ex poffum multis fequentia. Frimo, pofliint ignem deccelojhoceft ,defii- ^ n em d f perioreaeris partein terram inftar folminis dejicere, quo multa-> cerc! *'*" perdant confumant non quod tunc aliquam e fphaera ignis fupra aerem exiftentis partem defumptam demitcanc (nullum enim
celeritas in

tentquehospofle^fivelinc,

&

&

verumignemibidemagnofco) fedquod applicando a&iva pafliignemproducant,ac deindepermocumJocalem inftar fulminis , aut alia racione dejicianc. Probo id ex cap. 1. liyis priusin aere

bri

?o

Liber

L Mirabilia
Ignis Dei cectdit e
ccvlo*

bri J<?,ubidicicur,

quod ope D^monis

Icem ex cap. j. libri Apocal. ubi de infigni quodam Ancichrifti praecurfbre fcripcum eft , quodfecit/igna magna , ut etiam ignem faceret de caclo defcendere in terram in confpeclu hominum. Ignis DEI yocacur apud Job ille qui
cecidic, vclquiais,quiid nunciabar Jobo , pucabac efle ignem Dd> ieu a Deo miflum ; auc fi wuncius ille riiic ipfe Darmon famul ipecie, quia ifto nomine illum vocavic ldeo, uc Jobum concra Deum comi

& taclas ovespuerosfo confumpfit.

moverec,canquam
Ventos ex-

ftbi

noxiuroj.

Secundo, poflunc concicare in aere ,

& miccere in cerram vehe,

curbulencos vencos, qui magna fubvercanc <edificia->. mences Conftac id ex eodem cap.i. librijob, ubi dicicur, quod repente vcntus irruit e regione defirti ,-drconcu/Jit quatuor angulos domtu qu& Quod quidem lmc orruens opprefjit Itberos Job , cjr mortuijunt. mediace per mocum localem feceruncD^mones,col!idendovehemenceraeremincer fc,auc vencumalibi fpirancemeoadduccndo. Sopacer quoque Philofophus afFe&us fuic ulcimo fupplicio, UC Eunapius de Vifis Philojophor. referc , quod carmine magico vencos vinxifle accufarecur , ne annona Byzancium inveherecun,. Alia-exempla dabo infra cap. 3 4. TcmpeftaTertio , poflunc graviffimas in mari cempeftaces procellas ces mans e xcicare,vel aquas maris ab imo furfum commo vendo per fe ipfbs immediace, vel per concicacifllmos vencos. De Finnis,Lappis, Biarmiis narrac Olaus Magnus hb. 1. cap. i.^lib. 3. cap. ig. illos inter alia magna opera , Damnonis ope pacraca , ventos quo% quos optent navigantibus vendere. De cribus Tarcarorum horcjs , ulcraCazanenferegnum habicaiicibus, narrac Alexander Guaguinus in Tartaria efle fupra modum dedicos incancacionibus , 5? *
,

cmxt.

&

&

&

caligines y aliasfy tempefiatesccelijrequenter excitare, hocq^ntodo ho-

Paulo ance cicacus Olaus Magnut lib. 3 cap. 1 6*dc Lapponibus narrac, eos olim mercacoribus vencos venales exhibuifTe, tres nodos mag-icaartefacratos , quorumprimofoluto placidos ventos fecundo vehementiores tertto vehementiffimos ejJent habituri. Innumera alia exerapla omicco. Nonaulladabo
Jies profligare. JFinnis
.

&

infracjcacocap. 34.
<>usrto

AmgelorumacD&monum.
JtuartOy poflunt mgentes facere
terrae

77

motus, vel miccendo Terr*

vehemencem aliquem fpiricum in

in illis vehemencius agjcando.
tac r hac forcaflis racione

ca vernas cerne , vel inclufunu motus fa*

Pererim Dijp.4. in cap. 7. Exodi pufaftum fuifle., quod narrac Philoftratm lik j.cap. 3, Vit& Apoll. de duobus doliis quae vidic Apolloniusapud Indos; qua^cumaperiebancur, imbres& vencosemiccebanc, clauHoc fi verum eft3 pofa vero y cohibebant.acque compcfcebanc. cius fpedac ad fecundum effe&um, quam ad hunc quarcuni_j. J%ui?&ta 3 poQ.untcx unolocoin alium quancumvisremocum Corpora' m cransferre ^el homines, vel animalia, vel quasvis alia corpora. De focurn* Simo&eM;ago narrac Ecclefiaftica hiftoria, eum a Dasmonibus in- transferre. vifibilicerper aeraeveftum efleinfublime, quafi afcendencem in codum> undecamen precibusB.PecriApoftoli dejedus incerram fuic,&crura fregic. Inhifloriis quoque Gencilium paflim legieur,vifbsinterdumferpences 3 dracones, hominesper aera^ volances ; &AIbercus Magnus cradit y aliquando boves pluifle queehac racione concigifle credibile eft. Sagas a Daemonibus per aera deporcan ad convencicula earum,indubicacumnoneft, uu
,

&

&

infrafuoloco videbimusr
crahere, acq^ica
i-7-

5
,

Sextb, poflunc fiibico res pradences e

redderein vifibiles*

confpe&u hominum fub- Redc ere nVi *r Exempladedimus cap. 16. & biies!
?

^iceciam ApolJoniumferuntjCumeflec inconfpe&uDomiciani Imp. repence ex oculis omnium evanuifle > longe alibi ex-

&

Hac eciam racione forcaflis Gyges feinvifibilem reddebac, non vero annuli, quem geftabac^vircuce. Quamvis hoc alicer fieri
cicifle.

pocueric, uc nunc eciam

nc a geftancibus ore fabam magicis ricibus confecracam, uc alibi dicccun..

Septimby poflunc facere uc ftatua^velalia^ resinanimatae ambu- Statua*

fenc,

& incedant more hominum

ad hoc enim tantum motus lo- *

^^

"

calis requiricur.

& pincernas xnei, qui apud Jarcham praefente Apollonio in^. convivio,morefamulorum miniftrabantmenfis & poculaconcur ,
3

Hac ratione fortaflis tripodes lapidei moveban-

prabeban t uc Phikftratm in Vica Apollonii fcribic. Mulcatamen fimilia artefieri poflunc,ucdiximus/.. par. Magi&hb. 1. cap. 6 # 0c7avbr
.,

vivis in loco ac tempore

72
inanimau
Uabruti
tacercios ui -

Liber

L Mxrabilia
Seddo

Offavb, pofluncfacere, uc velftacu<e, velarbores, vel animana lq in videancur morehominum, uci&ignis, &aer,& aqua,

&cadavera,& capicarefeta,&pychonumucerus&c.
hacreicerum
cap. 27.
eric

fermo infra

ubi mulca exempla afferenciiL

Cadavcn
Sc

corpora

variorumanimalium, iV0//0,pofluncaflumerecadavera yr ... ....

minum., auciimuia corpora ex aere tormare, ac n lllis apparere,ac ex aere formata yarias aftiones edere, uc fupradiximuscap. 1 7.Exemplainnumera aflumere. in f c g Ucnr Jb llS dabimus^ Figuras Decimb 3 poflunc effingere, ac reprarfencare figuras quarumli8 P arg enc ^ auri,gemmarum,vini,epularum/aliarumq; rerum ^ ct > uc rer u "e" " funilium,uc veraeacnacuralesappareant^idq; velexaeredenfaco, iingerc. vel aliaquapiam racione. Exempla infra dabimus in diverfis ca1

& l>o-

picibus
Spiritus

3
.

Vndecimb, poflunc fpiritus animales qui fenfuum interiorum & conformajiiodificare re,utresaliquasvelpr#tericas,vel prarfences, veleciam futurasrepraeiencenc.Poflbncicemeosdemipiricus3& fpeciesrerum feniibiIium,icaconcicareinfenfaumexcernorumorganis,uc videancnn.
,

fa n &ionibus peragendis inferviunc, ica modificare ,

fibi

homines videre aliquid,, vel audire,vel facere,quod revera non fitjnamquodinphreneticis concingic vi morbi humores ac fpiri-

tuscommoventis,fierietiam poceftope DiaboJi per folum

localeiTLs.

mocum

Humores

Z)/Wm/^,pofluntconcitare accurbare humores

acipiritus,

tonutarc. qui fonc in

humano, auc brucali corpore ; disjungere eciam ac distrahere parcium compages, acq; connexiones, eaq,- racione gravis:".

fimosmorbos, &acerbitfimos doloresefficere, ficucin iiscernimus , qui corquencur a Daemonibus & in maleficiacis a maleficis Exempla mulca fuis locis dabimus.
,

Dormientium

J)ev//#0/ev77<?,pofluncdormiencium phancafmaca cransmucare,

& conformare ad reprasfencandum aliqua fucura

auc abfencia,

mau pcrturbarc.

quae (ciuntDsemonesfucura auc fa&a efle, uc ea racione decipianu homines, inducancq; uc fidem habeanc fomniis. Hinc orca eft obfervaciofuperfticiofa fomniorum, &divinacioper illa; dequare egimus in j.par. Magi* lib. 6. SAili Darmonum fraude fidem &
sefti-

73 Aufpicumdifciplina,per & voa:ftimacioneminvenicAugurum

latum vel garritum avium , aut per infpe&ionem excorum animalium, per miflionem fortium &c. Decimo quarto,pofiunt Dxmones varias hominum affe&iones Affeu8 amoris, odii, furoris ; irae , timoris , acfimilium paflionum vehe- ario concitar*' menter in hominibus excicare ; idque vel objiciendo fpecies rerum cxcrinfecus,qua?ad hujusmodi affe&iones inflammandas pluri-

ingelorum acD&monum.

mumvalent j velinterius movendo &.conformando phancafhaaad easrepra^fencandas, quteraliumaffeftuumfunt incicabula > vel agitando& incitandohumoreSjnempe fanguinem, ftavam acram bilern, qui fiinc materia illorum affe&uum. Exempia paflim S. Hieronymtts iw Vita S. HiUrionis narrac* virginem occurrunc. quandammagicis artibus usque adeo incenfam fuifle cujusdam ju- * venisamore,uc praamor.e furereo. Multa alia per motum localem efRcere poflu nt Dasmones , fi DEUS permittat , flne cu jus permiflione uc oltm in porcos intrare nonpoterant 3 ita nequehoc cempore,quomagis reftri&aefteorumpoceftas, ucpoceinlegegracia^nehilumecapice cujusquam^ evellerequeuno.
ca,

&

1 1.

De miris operibus, quae Damiones per applicationem a&ivorum

ficiuno.

cum paflivis ef,

>

DEr applicationem a&ivorum cum paflivis

hoc eft , per natura- MIra <F* lium caufarum invicem applicacionem ac moderacionem, per^ppliconfequencer perrerumalceracionem, ac mucacionem , (quaeeftcationem vor altera D<Emonum a&io cranfiens, & non in mocione locali confi- a a u ftic,fedeam comequicur)miraquoqueefliciunc Daemones: qtKe^ g^ c i untf quamvisnacuraliafinc,quianecDaemonum, necrerum applicatarum yires nacurales excedunc mira camen hominibus videil-

&

^ ^

>

cur, quia vel caufas a quibus fiunc , vel

modos quibus eflSciuncun.

ignoranc.

Pofle aucem Daemones mulca di&o

modo praeftaro,

indeprobacur, quod mulcze occulcae vircuces lacenc in herbis,aquis, fuccis , gemmis , animalibus , hominibus , quas illi opcime perfpeftas habenc , tum ob fummam rerum nacuraliumcognicio-

&

nem,

7^-

Liber L Aiirabilia
,

nem tumob

flanij fciunteciam, quibus

diucurnam experienciama fe &: ab homimbus Kw cemporibusaclocis,quaquemenfura

:

ea:demincerfemifceriac cemperaridebeanc pracerea quarcunq,volunc,poflunc fumma cclcritaccundecunqueafferre,acde loco

locum transferre 3 clam hominibus praaencibus & rerum mu~ tacionesobfervantibus.Siergohominesvariecemperandoacmodificandoresnacurales, poiluncerTeftus aliquos producere,quos
in
,

per fe nunquam naturales cauJi produxillent uc pacet in arborum inficionibus^indiftillacionibusaquarum^inciborumcondimentis, in medicamentorum confe&ionibus , aliisque multis rebus,
,

multomagis id DaemonespoterunL^ Nunquam tamen opera illanatura cancellos transgrediuntur, fed vere nacui alia fiinc,quia revera in agencibus naturalibus,eo

modo

applicatis, continentur : quibus agencibusDiabolus nihil confert applicando , praccer conditionem fine qua efte<ftus quos

producunt,nonproducerent; &ipfeDiabolus ucendo rebusna5 turalibus, non operatur ukra vires naturae fiiae debitasr
.

/ I

IL Demirisoperibus,(|ii2eDaemonesper
delufionem efficiuno.

UcfauF* r\^lufione quoque, feu fenfuum deceptione multa quoque miDxmonts "*^ra Daemones efRciunt ,fednon aliter quamper motum Iocapcr deiu- lemjautperapplicationemaftivorumcumpafiivisiquibusquidem iiem> tametfi veros effe&us producunt quia tamen illorum arce alicer hominibus apparent quaminfeipfisfunt, aucucefle, ac fa&aputentur, qu<e minime exiftunt, aut fa&a funtjideo illudere tunc ihn~ fibus dicuntur.Addelufionemhancrecurrit Da?mon,quandovel neutro prcedidtorum modorum vereefficerepoteft quod velkt, vel quando homines decipere pro fuo libitu cogi tat. Tribus autem potiflimummodis decipiuntDiaboli,& ejusauxiIioMagi,utetiam docui /. par. Magi<e lib. i. cap. g. cum Delrio , ex P. Moltna in i.
,

par.

SummA

D. X/w. quseft.

III. art. 4.

videlicet vel

mucando

obje-

ftum^velaeremincermediumjvelorganumfenfiis^ quashic breviter repetere placeo.

ecipcrr

Mutando igitur ob je&um deludunt Daemones, ac per hos Ma-

Angelorum ac D&monum.
,

75
m
<>*

gi,Primo ,oftenfarum rcrum ceIeriagkatione,fubka occultacio- nibu * ne , varia collocatione latente feparacione , vel conglutinacione,
ut faciunc circulatores agyrtas variis ligaminibus, giobuliSjfcyphu-

p^n?

lis^&fimilibusdeceptionibus^velpotiusdexterkatibus. Seeundb perartem Peripeftivcecertaquadamdifpofitione obje&iinordineadoculumvidentis,utquadratum app^reat rotundum,dif!i%

patumvarieappareatcolle6lum,hocdiiripatumauthiulcum 5 deforme formoitim atit e contrario. Si enim Ars & Natura tam__* Magia noftra mira exhibere poffunt hac ratione 5 ut oftendimus Optica, Catoptrica, Dioptrica,Paraftacica 3 &ahbipaffini > quidni
,

vel per fe , veJ per Magos ? Tery fubicaformacioneobje&ialicujusexEIemencis , maxime ex aere , quod incuencium oculis pro alio objiciunc , utquandovei ipfia(lianunt,velalterirei circumponunt corpus aereum , (ivo phantafticum , fimile rei putatkiae. J^uartb , apponendo corpus aliquod mixtum, puta minerale, quod vi fuanaturali ficcaufa, uo corpus cui opponkur, longe aliud appareao. Mutando aerem intermedium deludunc , Primb fi impedianc ne fpecies ad oculum, vel alium fenfum, deferancur. Hac racione poflunc occultare vifui veltotum objedum, vel certamejuspartem. Secimdb , fi medium imbuant aliqua qualitate, qua fpecies per medium transeuntes fic modificantur, ut obje&um non quale
tib
,

eadem exhibere poteri t Dxmon

eft repraefencenc.

Tertib,

Multa exempla dedimus in Magia Paraftacica, fi medium circa obje&um condenfetur : tunc enim muca-

cur obje&i afpe&us feu apparencia , apparec ma jus , ac alio in loco quam eft y ut patet ex multis exemplis in Magia Dioptrica allafi moto aere feu medio alio y fimul fpecies in eo exmoveancur. Hac racione putat Belrim delufam fuiflo Claudiam, de qua Hiftorici Romani , D. AuguB. lib. 10. de Civit. eaf. 6. referunt , cum mater Deorum ex Pefllnunce Phrygiee , navi
tis.

&

Jj>uartb y

iftentes

&

Romamveherecur,navisque inTyberiicahcefiflec ut nechominum, necboumvi locomoveripocuiflec,- quofuamprobarecca,

fticacem(eratenimVirgoVeftalis) difcinxkfe, zonamquenavi alligansjeamquovolebacdeduxic Sed non video, quomodoid fieri pocueric per motum aeris fpecies deferencis. Pocius crede-

rem

j6

Liber L Aiirabilta
;

rem Diabolum loco movifle navim

Thomas de Potentiaq. 6. art. $. pucec idfieii potuille minifterioboniAngeli, DEO volence fic cafticacis vircucem eommendare. ^utnto, poceft eciamfenfus falli exvariaconformacioneaucmulciplicacione fpecierum vifibilium ,utunumobjetum videaturcfleplura. Si
S.

quanquam

enimCatoptricaartefieri pofluncconfpicilIa,qua*huncerretum prarfrantjUcinMagiaCacopcrijaoftendimus^quidniDiabolusec-

iam eadem auc alia arce id facere poceric

Mucandodeniqueorganum

pofllincdecipere,/V7;?/0, fimu-

tenc organi ficum, uc objedum appareac alio in Ioco, quam revera

eft.aucappareacgeminum^proureciamconcingiCjfidjgicocompreflb eleves auc deprimas ocuIum,auc frobjeccum in mediocri d istancia poficum afpicias per cancellos ica, uc una cancellorum virga aucbacilJusance oculumpoficusdividac fpeciesobjedli^prouc tepe mihi nil minus cogicanci contigit dum e choro penfili h cemplo afpicerem Ecclefiaften pro fuggeftu dicentem. Secundoji humores organi agicenc, auc perturbent fic enim res a:icer apparec, quam eft 3 aut geminaca pucacur prouc concingic ebriis &: furiofis. Tertio fi fenfationem impediunt craflb aliquo humoro obftruendo viam, ne fpiritusad organum per veniant , fine quibus fenfatiofierinequit. HacrationeforteAngelipercufleiuntSodomitas aorofia feu caxitate ,ut habecur Genefis cap. 16. J^uartb, fiicacomponant& ordinentphantafmaca,ucquiseciamvigiIans fomniec more dormiencium^ & pucec fe ea fencire qua? non fcnti t, inftar maniacorum. Sed pleraque fufius in fequentibus explica, i
:

buntun..

CAPUT
jinD&mones,

XX.

& illorum

ope Alagi,poftntf>ro-

ducere animalia : ejr an

-Animalia ex

Magi Vharaonis produxermt

verosferpenteS) acranas s

wu

T\

$ quo modo.
vencu.

J^

Atiodubitandi primaeft, quiamulta animalia oriuntur ex p U crida materia aliisque modis , fine pacris &rnacris inter-

Angelorum ac Damonum.
vencu.

??
cap. 16.

Nam

Artfioteles

tib.

6.deHifior. Animal.

aflerio put ri(ia

'-

anguillasex pucri uligineprovenire: Fliniut lib.io. Hifior. Natur. materia oriuntu cap.6$. idemaffirmacdeoftreis 3 acCceceris adh#refcencibusvado eciamcariofis ceredines agilesque vermiculi In lignis vel iaxo* naicuncur; expucrilagine limaces,cochlea? y mures; exfimobubulo fucij vefpx ex aereo madore eruc^papiliones, formic^ locufta^cicada^aliaqueidgenus. Si juvencumnaribus &oreobin umbra ramis coopercum_* ftru&is fufte percuflum oecideris, Pili e caudis, eqaorum in_. pofueris apum examina naicuncur. foilisacicrobibus pluviam, excepcam decidences^animanaquam cur, & ingraciles ac iongos vermes inftar ierpencum converruncur, uc ipfemec non iemel vidi. Ex equorum cadaveribus naiciinex afinis vefpar ; exiudore humano pediculi ; ex cur crabrones , pulvere confperib plu via ceftivo cempore ranas , uc fepius eciarrLj in ipfis nubibus ranar nafcuncur 3 quae deinde cum pluvidi fmo vix decidunc^ ucoculaciceftesafleruncmulci veceres& recenciores. Serpences ex humana medulla, capillis menftruacce fub ii;

&

&

&

&

mo cumulacis, creicere, nociiHmum eft.

lis

Aves anacum forma ex

ramis arborum deciduis incra aquas in Scocia

naici , ceftancur muki Scripcores.

& Hebridibus Iniu-

cremicaces paulacimanimaienficiva
lafle.

Ipfemec vidi , ramorum exinformacasdecidiile^&avo,.

Plura de hac re dicemus infra de Mirabilibus animalium agences. Legi poceft eciam Jo. Bapt. Porttt lib. 2
a

Mmm
reculi-

Natur.

Secunda dubicandiracio eft, quia r tic iupra cap.

y

1 6,.

f.

r.

mus ex caj?.. y.Bxodi^ Magi Pharaonis produxerunc ierpences> & ranas perincantaticnefJEgyj?tias, arcana qu&dam $ uciqueopo

Da^monisr
/ I.

Daemones, & Magi Dsemonum opejpofliint

animalia quaedam producero.
,

C Go exiftimo

D^mones y & opeillorum Magos producero

,

nec immediacegenerando,, fed acliva paffiyisapplicando omniailIaanimaIiay qua&expucridamaceria,auc aliaquavisracione quam vera vivencium generacione produci
5

pofle, noncreando,

pofliinx^

7g
pofliinc, ac folenc

Liber L AdirabiUa
,

; cu jusmodi func omnia illa quse in prima dubitandi racione func propofica , forcaffis eciam alia mulca , uc videbimus fuo loco , cum de Mirabi Iibus animaii um agemus. Icaque

&

& ferpentes, & ranas producere pofliinc Daemones, ac Magi.

/. II.

MagiPharaonis produxeruntveros
ferpentes,

& ranas^.

vero Magi Pharaonis produxerint veros ferpences ac verasranas (ac verum eciamfanguinem) celebris eft & anciproduxerunt verosquaqua^flio^variisDoftorumVecerumacRecencioruminucramiQrpeRtcs. q Ue parcem agicaca iencentiisr\ Veros acnaturalesfuifleferpences feu dracones,verasqueralibrum Exodi S. nas ex anciquis exiftimanc Theodoretm q 1 8. Augujlinus lib* 3. de Trinit. cap. 7. ^f $. & libro$$. qq. q. 79. S. Thomasjupercaput 24. Matth<i>ejri.p. q. 114. art. 4. cui accedunc Lyrsmu$ 3 Tojlatus, Burgenjiss ex recencionbus Cajetanus^ Perertus, Cornelms a Lapide & alii in cap. j. Exodi , ac Delrius lib. 2. DisquiJit. Magk. qusji. 6. Raciones hujus f encentice func fequentes. Pri^quiaScripcuraSacraiisdem verbisucitur narrando transmu1
ra
,
.

fogiPha-

lTrum

&

tacionemvirg2eAaron,&cransmucacionemvirgarumMagorum, in ferpences nam poftquam dixiflet cap. 7. projecit Aaron virgam Juam&c. quaverfa esiin colubrum $ iubjungit deMagis: tffecc:

runt etiam
nes.

ipjiper incantationes JEgyptiacas , ^f arcana, qu&darru> y

Jimiliter \projecerunt (fcjinguli virgasjuas, qu& verftjunt tn draco-

Icem eodem modoaic Magos produxifle ranas, quo illosr* produxitAaron: namcumdixiflec Aaron excendifle manunb fuarn fuper fluvios, ac fuper rivos, & paludes JEgypti & eduxiflo ranas fuper cerram iEgypci &c. fubjungic Fecerunt autem tfmalcJicifer incant ationesjuas Jimiliter eduxerunt^ ranas fuper terram A-gypti: Scd Aaron produxic veros ferpences, & verasranas; ergo & Magi. Secundo, quia eadem Scripcura ceftance,draco Aaronjsdevoravic draconesMagorum,- uciquevere,&nonphancaftice: neque enimindivinis hifceMofisporcencisullafuicillufio, alioquin vanis fpeftris lufifle Mofen ^gypcios facendum forec veri ergodraconesfuerunc , quiaMagisprodu&i^ &adracono Aaro,
,
:

Angelorum ac T)&monum.
Aaronis
devorati func.
Tertib,

79

quia in certio figno ciniphum de~

*

& non pocuerunc illos producere ergo priora duo aquannfanguifignade converfione virgarumin ferpences ,
fecerunc Magi ,

&

nem

vere fecerunc

fionenim defecerunc

in phancafticis rebus

producendis, fed in veris.

Jguartb, fi non fuiflenc veri ferpentes,

& verae rana?

fudiflec
i

Mofes decexiflec fraudem Magorum , illosque connihil cale feceric Mofes , fignum eft non fuiflo ergo cum
,

firaulata, fed vera animalia.

J^uintb, Da?mon poceft

producero

verosferpences,& verasranas^uc vidimus> ergoilloscuncprodu-

xitperMagos quiafciebac y fi non pro'duceretveros,fedfifcos> Mofen fraudem dececSurum^magna fua &Magorum miniftrorum fuorum ignominia. Aliicomplures vetuftate& do&rinacelebres, exiftimant fer,

pentes&ranasillasMagorumnon fuifleveras&naturales,fed 11mulacas apparences, illudendum, confi&as.

&

& magicoartificio,adfpe&antiurn oculis

Ica fenciunt Jofephus lib. 2. Antiquit. S.

Juflinus Martyr in Itbro Rejponfionum adqq. Orthodoxor.in re/Jonfioneadq. 26. Tertullianus in lib. de Anima> Gregorius NyJfenuSyAmbrofius, Hieronymus, Rupertus, ?ro[Jer y Sedulim, quos citat fequitur P. Jacobus Bonfrerim in cap. 7. Exodi. Ratio Bonfrerii eft, qum

&

certum

eH non pojje Damonem immediate

,

unamfubftantiam m alteram convertere

transfubflantiatione^j itemnihilpojje quoadre;

rumgenerationes y nifi applicando activapafjivis : nullm autem non videt, quam remot&fint difpofitiones ligno adexprimendum inde

Jerpentem ut ifiimmodi transmutatio non videaturfieri pojje nifi perplures fibi mvicem fuccedentes generationes qu& omnesnon videntur ullo modofieripojfe momento , veltam exiguotempore , curn^ agentia ?iaturalia requirant tempus ad generationem praviam^.
,

ltatfefiverumesti

magos illos virgas habuifie

^f virgas projecifie$

verum effe nonpoteH, easdem illicbinferpentes converjas : nam dicere, virgas illasjam anteafuiffe a D&mone ita difjofitas ut momento
,

mferpentes converterentur ett dicere virgas illasjam non fuiJJL^ virgas. Tantum obftare videtur nofira opinioni , qubdScriptura^ dicit virgas illasfuijje converfas inferpentes. Sed nimirum id in, ,
,

teUigendumfecundumJubjeclam materiam &prout Magi fuas re,

mm

go

Liber L Adirabilia
,

rum converjionesfacere volunt

ita ut
oculi

vtdclicet ad a/peclum, $ mjpeciem*

,

hominum quamfmtlem fa~ ctam converfionem ffjc. Jguod ad ranas atttnet, facilior cst ra t to potuerunt enim 3 citm non defignaretur ad hancrem certa materta, exputri materia feu tn aiiquo l.oco collecia ,Jeu aliunde a Damonc^ eonvecla cademfcjamjere in hanc rem prxparata veras ranas z$ perveramgenerationem elicere. Hxc Bonfi erius. Ad illud conaliud judicare non poffint
,

traria?fencencia^qu6d,ficancum fiiiflenc phancaflici acfi&iferpentes , debuiflec Mofes fraudem detegere ; refpondec, non potui fieid facere Moien quod enim facere poterat ,inquk illuderat ad fummum, ut tolleret prdftigias ; atfic nonfufpcienter probajfet virgas maleficorumnonfuijje converjas inferpentes ^potuerunt enim^ txiflimare,exferpentibus rurfum in virgas a Mojefuijfe converfas> vel eumpotentiorem habere, quo uteretur, D&monerrLi. Ego exift imo, ferpences ranas a agis Pharaon is produftas, fuifleverosferpences&ranas. Racioeft,quiahoceftconformius Sacra^Scripturce, ut pacec ex rationibus pro prima fencencia allatis, nec eftalienum a fcins Philofbphorum, ut patet ex ditis jT. i Explicandum tamen eft, quomodo iilos produxerint Magi.
:

&

f. III.

QuomodoMagiPharaonisproduxerint
veros ferpcnces,

& verasranas

5
.

iviagi

Pha-

raonis

T>Rimum expediam qua^ftionem de ferpen tibus A eft ;deindederanis,qua^eftfaciIior_..

quse difficilior

Jro^ixl-

Itaque qui cenfenc,lerpences a Magis Pharaonis produ&os ex rint veros virgis, hoc eft, loco virgarum a fe proje&arum in cerram,duos adfcrpcntcs fignanc modos quibus putant illos fuifle fubico a Magis exhibitos. & ranas, p mus moc] us y ft UO d tunc Darmones, qui Magis invifibiliten. rj y q auxiliabantur , virgasillasMagoi um , ftatim ac projeaderanc, teefuerunc in cerram , convercerincin veros ferpences , applicando illis i nvifibilicer cerca queedam agencia nacuralia , ad generan-

&

Hunc modumcenec Cajetadosferpencesex illisefficacifilma. Delrius loc.fupra cit. qui tamen mihi cum itus incaput 7. Exodi mukisnonplacec,propccrrationesin /. $2.$. a^fignat&s ,nimirum quod Dtfmones non pocuerinc immediate cx virgis proHu,

&

cere

jflngclorumacD&monum.
raies caufas

$t

cere illos ferpenccs, fed cancum mediate ~ adh lbendo fcilicec nacu-

ferpencumproducl:ivas,utCajetanusnon difficecur \
:

difpoficaeergo fufficiencer debebant efle antea virgse , quam iru ferpences converrerentur ac poftquam fueruncprojeclseincer-

ram non potuerunc cam brevi cempore difponi , nec poceranc anquia hxc difpoficio fine notabili tea efle fufficiencer difpoficse
, ,

mucationeinvirgisflarenonpoceraCj ergononfuerunt virgreilkeinferpentes converfeper veram converfionem >in qua virgae Adde> ferpences cerminus ad quem. fuerunt cerminus aquo, quodagentianacuralianonpoflinc flacirnproducere ferpencerru invalidum , qui cujuscunqucr magnicudinis , fed pr imo parvum juftam magnicudinem veniac t pofteacrefcens ad perfedlionem ferpences aucemiliiMagorum ftacimapparuerunc cancaemagnicuainis, qudnca? fueranc vkgx illorum 3 aiioquin omnes advercit

&

&

&

fent virgas non fuifle converfas in illosr

9
.

Secundusmodus, quodftacirnacvirgae Magoruminterram fuerunt projectse Daemones non advercencibus pr^fencibus ac fpedtancibus, illas e confpe&u eorum latenter abft ulerint, & in earum locum veros ferpentes, mole ipfis virgis aequales,non quidem
,

tuncibigeneracos 3 fed velanteapraparatos, velaliunde cunccelerrime allacos, lubftituerunc ; quod cum pr^fences non animadverciflent, exiftimarunc virgas fuifle in ferpentes converfas. Hax fencenciaeft Lyrani,Toftaci J Pererii,& aliorumj Scmihi magis placet hac enim admifsa, verum eft ferpences a Magis produ&os fuifle verosferpences,uc Scriptura Sacra innuic defendimus cum primafencencia* nectamen urgemur incommodisillis^quibusfecunda fencentiaeft obnoxia ^utpacetex rationibuspropri:

&

ma fencencia allacis.

Unum

fblum huic

fentencias

ad verfari

vi-

decur, quod Scripcura dicat , virgas Magorum converfas fuifle iau.

ferpences^ficutvirga Aaron converfa fuiffe dicitur: atfinon fueruntgenerati fcrpentes exillisprius alceracis ac difpofitis , fedaliunde illuc allati non poteft id vere dici. Sed refpondetur , dici
;

virgas inferpenccs converfas

quia icafa&um

fuifle

pucabacura

de caufa dicitm Genejts cap.if. Abrahamo apparuiffctrcsviros,5cpedeseorumlaviffeAbrahamum,&illos

fpe&antibus.
Simili

maa-

$2

Liber
,

I.

Airrabilia

manducafle;cum camennihil horum proprie verumfuerit, fed tancum in fpeciem & fecundum exiftimacionem hominum_-. Hanc camen fraudem non debuic mani feftare Mofes, quia nihil effeciflecapudobftinacos, propcer racionem aBonfrerioadfignata. De ranis pauloalicerdicendum mihi videcur. Namfi quasin
fluviis, paludibus,

campis, fimilibusq; iocis in quibus maceria jam

,

eracdifpofica,aucfacile difponipocerac, produxerunc

Daemones

per Magos,- ex maceriailla mediantibus aliisagencibus neceflariis, illasproduxerunc: acfiquasproduxerunc inpraefencia Pharaoms incra ipfas #des , auc in locis aliis ubi nulla erac diipof ica maceria aliunde accepcas, vel alibi produftas, illuc acculerunc. Ratio ex ditis

pateu.

CAP. XXL
jin pofimt ac foleant Damones cum faminis
ac viris commifceri
\fieu

anfint D&mones incubi

ftcfuccubi*

aUi
^uccubi

Angefosac Dasmonescorporeosefle crediderunc,non

dubicarunc aflerere^ucrosquenonfolum pofle, fed eciam_

folere cum fseminis impudice commifceri.

Unde fuic mulcorum,

Baemones
%i\ fint.

anciquicacis,dodlrina?,acfanticacislaudeprceftancium virorum, quos Pererius lib. $. in Genef.Di/put. i. referc , fencencia, filios DEI,

quos Mofes narrac mixcos efle

:

cum filiabus hominum, cum Gene-

fis cap. 6. dicicur Videntesfilii DElfilia* hominum, quodefientpulchrd, acceperunt jtbi uxores ex omnibus quas elegerunt ; fuille bonos

Angelos, qui faeminarum pulchricudine capci adobfc^numearum amorem concubicum delapfr finc: acquc hoc fuille primum eorumpeccacum,ob quodcoeleftem angelici ftacus dignkacem_>, puricacis acque innocenciae gloriam perdiderunc. Ica fenfio non fblum Philo Jo/ephus , fcd etiam Juftinus Martyr Clemens Mexavdr. Tertulltanm Eufebius Cyrillus .Alexandrm. Lactan,

&

&

&

>>

tius,

SeverusSulpitius,

&

alii.

Verum hxc opinio jam dudum obfci-

ibleta fuic,

& valide a Pereno refutatur cicacoloco, uti & a Petavio

Angelorum ac D&monum.

$$

&

aliis

qui de Angelis fcnbunc,

Non

pauciores idem de malisr5

AngelisfeuD^monibus fenferunc, &eundemGenefislocumde iisincellexerunc; quorum fententiam quantumvis jamdiu obfbletam,&amultisrefutatam, amplexuseft, &fcripto evulgavio priori feculo Francifcus Georgius y Philofbphus ac Theologus y fed
ut apparet exfcriptis ejus ( verba funt Pererii loc.cit. difp. 2. qua~ rumltbet opimonum qu& novitatem haberent> ^f mirabilitatemfacerent,ftudiofus magis> quam ver& Phtlofephia ac Theologta. Qua camenfententiam multisacvalidisracionibus refucac Pereriuscic*

loco.

Ac camecfi Dsemones nec efle corporeos , nec vim habere naturalem generandi humanam prolem in propriis corporibus, jam pridem firmacum fic a fapiencibus, &a plerisqueomnibus credi cum \ quzeftio camen anciqua ac celebris eft , a mulcis hucusq; in ucramq; parcem vencilaca , an poflinc ac fbleanc nihilominus Da?~ monesinafliimpcocorpore. infpeciemvinconfiguraco, com-

&

&

cumfeminis, in fpeciemvero feminseefFormaco, commifcericumviris;quodeft queerere, an dencur Dasmones incubi ac fiiccubi D&mon enim incubus appellatur qui fubfpecie virilifuperveniens incubat f&min& ; fuccubus autem dicitur quijub muliemifceri
:

brifigurafuccubans viro, muliebrtafatitur. Negacivam fencenciam cuecur mulcis Joannes Wierm tib.
pr&ftigtvs D&mon.

3.

de

a cap.ig. Petrus Martyr^ Chytr&usy Lerchem. Biermann. Godelmann. Philippus Broideus 3 Ponzinibus Joannet Bapti(laPorta apud Delrium lib. 2. Difquific. Magic* quzeft. 1 5. Eugubinus Hb.g.dePerenniPhilofoph. cap.26. apud Torreblancam lib.
,

&

2.cap. 30.

Affirmacivam fencenciam cam mulci& graves tuencur Au-incubi &ores ucfme percinaci<enoca ab illadifcedinonpofle videacun,. D*mon Nam in ea eft D. Thomas in 2 Sentent. dift. g. 1. p. q. $1. a. 3.^22. q. 96. a. 3. Toletus tn Sumrna lib. 4. cap. 1$. Alphonfus a Caftro de jufta H&retic, funit. lib. 1. c. 16. Annan.lib.4. de natura D&mon. Sprenger. inMall.p.i. q.4.&p.2.q. 1. c.4.&q. 2. e. 7. Niderin formicar. lib. ^.Sptna de Strigibus\Vallefius de SacraPhilofoph.c. #. Simanca, Vldericus Molitor, Paulus Grillandus, Binsfeld. quos fequicur Tor,

&

J^JT

reblan-

84.

Liber I. Mirabiiia

reblancahb. 2.cap. lo.Delrtus ltb.2.Disquiftt. Magtc.c]. 1 y. PereriusHb.S-inGenef.difp.s. Toflatuttncap.6. Genejlq.6. &aliiplurimiapud cicacos Audtorcs. Deeadem re S. AugufltnusXfo. 15. de

Creberrimafama esi multin.fe cxpertos, velab eis, qui experti ejfent, de quorumfide dubitandum non est, Audiffe wifirmant Sylvanos gf Faunos quos wtlgo incubos vocant, improbos J&pe extittjje multertbtu , g^ earum appettfje ac peregifj^j Bt quosdam Dxmones quos Dujios Galli nuncupant concubitum. hanc affidue immundttiam tentare> efficere , plures talesa ; af feverant, ut hoc negare impudentia videatur. Idem fupponic InBulla concra maleficosf'. nocentius g. Papa Sencenciam hanc probac &fimul explicac Delrius loc. cic. in hunc modum. Daemones poflunc defunttorum corpora aflumere, vel de noyo fibi ex aere, & aliis elemencis ac mixcis ad carnis
Civtt. cap. 23.
, ,
, , ,

hxc fcribic.

&

&

fimilicudinem palpabilia effingereacformare, ucfupracap. 9.afieruimus cumeommuni&cercafencenciaj poflunceciam afllimpcacorpora pro libicu movere &calefacere,ucconfl:ac exdiftis cap. 8- ac proinde eciam fexum, quem nacura non habencarcificiose exhibere,&viris fpecie feeminina fceminisfpecieviriliabuci, has fubjicere, illisfe fubfternere PoflTunc preecerea aliun,
,

&

&

de accepcum verum femen adferre , & nacuralem ejus emiflionem imicari. Ergo poflunc cum feminis ac viris impudice commifcetit & atum Venereum exercere, feu incubi ac iuccubi eflo. Qiiod aucem fbIeanc,docent mulca exempla a probacis A utoirrcubiDacmon cx- ribus relaca, & credica quibus omnibus fi fidem derogare velimus, ; ,mp um. percinacixnocamnoneffugiemus. Duo recicac Cardanus Itb. 16. de Vartet. rerum cap. #3. ex Boethiolib. s. Htftor. Scotidt. Primum de eft Daemone incubo , his verbis. In Marrea regione uti ex his, quirem hancconfpexerunt.acceptmus, ?mperpuella nobilts,formofafc averjata conjugtum, i aventa eHpr&gnans. Parentes cumftupra~
i

torem qu&rerentfiajja eHpuella^ nocle dtefyfecumformofifjimum cubare adolefcentem, quem unde ventret nc?ifciret. llli tametfliparumfidei refjonfo adhiberent tertio dte tndtce ancil/a cognofcentes
,

illum adejfe

cum t&dis acfactbusfubito tngredtunturreferatis joribus > horrendumtfc monftrum> drfupra humanamfidem terribiU , i
,

fom-

Angelorum ac Damomtm.
,

gj

complexibmfili& conjficantur. Accurrerunt ocyus vicini adf&dum fpeclaculum > at^ inter i/Iosfacerdosprobata vit& necfacra Pagin# tgnarm Bvange/ium beati Joannis cum recitaret eoL pervenijfet (& Verbum caro fa&umeft > ) D&mon afportans cubiculi tectum^*
,
,

incensd fupel/ecJile 3 firidore emijfo horribili abiit.

,

Fdmina polt
,

undequaj quale unt affectuf&dum quamin Scotiavifumnon eft$ quodobfietrices neindedecm familia Jervatum effet^ exfirufitdpird, exufferunt. ^ Alcerum exemplum eft de Dasmone fuccubo; his verbis. Haud Succubi
triduum peperit monflrum
multis annis pofiquam hac facJafuerant in Gareotlia regione } vico D *monis exem P lu3iS quatuordesim vixpaffuum millibm ab Aberdonia^ adolefcens mu/td
,

&

formofitate, coram

Aberdmenfi antifiite quefim eft, palamfefea\ Damonefuccuba (ut dicunt) gratiffimd omnium>qu& vidiffetfformd

tnultos ante menfes infefiatum >

eandem occlufisforibm noltu adfe^j

ingredi, blanditiis infui amptexm compeliere, dubid luce abirefine^j

firepitupme.
ac

Nul/ofe poffe modo cump/ures attentaffet

,

tam

turpi vefania liberari.

,

adolefcentem a/io fe conferre

datisje^uniis
5?

5?

a tantaj> continuo Jubet optimm Epifcopm ut Chrifliand re/igione magis lau,

orationibm plusfolito accommodaret animumsfore ut piis operibm intento viclus [cacodamon tandem terga effet datu~ rm. Evenit adolefcentifalubre confilium religiose executo paucos poHdies, uti Venerandm antifies eratprafatm. Simili racione Diabolus deiufic milicem, tefte Guilhelmo Farifienfi infumma de Vniverjo 3 qui cum pucarec fe formosa pocicum virgine , invenic fe in complexu cadaveris belluini cabe foluci. Aliud exemplum narrac fhiloftratm in Vita Apollonii lib. 4. cap. g, quod referemus infra lib. 2 cap. 2 8 /. 3 Item aliud habecur in VicisPacrum deMonacho quodam^ quicumaDxiftone fiibfpe,
. .
.

eie mulieris

formo& ad obfcaenos amplexus invicacus

.

fuifiec,

&

jam opere

fcelus perpecrare vellec ; evanuic Demon*

.

Alia exem-

pla vide libro fequenci cap. 2 8 /.

3 in fino. &rgumenca,que concrariae fencenciae Audores contra fencenuam noftram afferunt/fblventur

capice fequenti.

CAPUT

g6

Liber L M.irabilia

CAPUT
ln cub i a c fuccubi

XXII.

An ex D&monis concubitu cumfaminis,po(?it

acfoleat nafci proles.

D*mones
1

proLrn"
generarc po&flr.

concingere & vero eciam non femel concigifle mulcorum femionibus ac fcripcis prodicum efl:. Quod quidem credibile valdefic, fiquomodo commixcio& impragnacio, Dx-

T^Ofle id

mon

is

ope

fieri poffic

explicecur.

Toflatus

q. 6.

in cap.

6.

Genef.

remicaexplicac. D&mones femen fundere nequeunt , curn corporei non fint ,nechabeant unde femen decidant : fed ex viris acceptum^ t

Duoautemfunteorum genera. Aliipfi mulieribm infundunt quando enim D&monfuccubm es~t ahquando incubm priiis tamerLs Juccubm elt% quam incubus. Nam cum viri nocturno fernine polluuntur> ibi D&monfuccubus corpo*eex aere in fpeciem muliebrem figurato^femen accipitjervat^ nefpiritm e)m exhaletur, quojit aptum generationi deindefexu transformato induensjpeciem viri viru lefemen quodacceperat, in muliebrem uterum inferit. Simili modoremdeclarac Delrimlib.2. Disquifit. Magic. q. 1 5. hisverbisr\ Sciendum ergo> quodpotelt Diabolm femen aliunde acceptum (v.gan &> qu&fomnianti viro contingit, illufione) deferre 5? qua eft agititate ejr naturalium rerum peritia calorem prolificum in femines* quantumvis illefubtilis 5? aeremfit acfacile difjipabilis confervare ; zfjilluddenify quo momento mulier ad concipiendum optime dispofita ( quod eum non latet ) tum illud matrici ita infwidere vel naturali vi attrahendum exhibere > muliebn Jemim commi.

.:

&

fierc^incubus
non^poteft
vi fua,
r p

HisprmiiTis,DicoI.

cum Delrio loc.

cic,

non

pofle quidenj

Daemonem incubum, vi fua, & ex propria fubftancia ,generai e ex & muliereprolem>poflecamen , fi femen virilealiunde accepcum_9
t
'

" a mulieriinfundacmodoexplicacoj &cuncfl proles nafcerecur,ejusverum pacrem non fore Dajmonem, fed lllum hominem,cujus generare

^b^ a n

proiem cx femicie

Daemon abufus fueric.

Ratioprimi est, quia cum D-emon

fic

Angelorum ac D&monum.

$7

muiiere fit incorporeus, nonhabetpropriumfbnemnecdeafliimptocorpore,qualecunqueiliudfir,decidere poteft verumac proliflcum femen , cum femen fit fubftantia? corporece vivencis pars , refi- femen a-

&

^^
Iiu * de ac -

duumcibi opdrneconco&i, exmeliorum Scripcorum fententia; corpus aucem aflumpcum a Dcemone, qualecunque fic, & quomodocunqueaflumacur,noneftpars vivencisfubftancice,, fiproucab Secundum pacec ex daca iniipfo aflumpcum eft , confiderecun "Tertium vero feqmcur ex diftis pacer eninij cioexplicacione. proprie nondicicur^nifiquiex propria fubftanciadacalceriefle; quodincreatisnonficjnifiper communicacionem feminisafub:

Ynfunliat

muiieri,

ftancia propria decifi.

Delrius loc. cic. laudat pro hac rloftra fententia iEgyptios an~ tiquosexPlucarcho, &quam plurimosTheologos ac JurisConftltos, nimirum D. ihom. HalenfiD. Bonavent. Scot. Gabriel. Ahu~ lens. Guilhelmum Parifienfem. Richard. FalHdan. Vittor. Medin. Molin. Alfhonjum aCaflro , SyfoeB. Spin&um , Mendozam, Grilland. Binsfeld,

Martinum Arelatens. Vallefi. Nider. & aliosr

3
.

Dico II Probabilius videri , nunquam ex Dasmonis incubi incubus commixcione eum rnulieribus naeam fuifte veram humananij Dxmon ' proleitL Racioeft^quia omnia exempla in contrariae fententia? ^uit c
confirmacionemafferrifolica^ videncureflefuipefta^quaedamec- quam geiamapercifalia; &fi quandoque exfimiliconcubicu nacum for- ncrafle v*.

non homo, fed monftrum fuic\ aut fi homo erac^ f* h^" Deemonisfraudeiuppoficus drac^ Vecuftas(Jnquic2W;v/^,q.ui in manamv concraria eft fencencia)obcrudic fuosSemideos,Hercules.,Sarpedocaflis aliquid fuic,

Tullos;AngliaMerlinum>PannoniaHunnos ex Faunis natos. Chieza c. 2j.pa>r. 2.Hift. Teruu. icribic in Hiipaniola folicum Corcocon Daemonem miiceri y mulieribus^&exeonacos^bicornesefle. Clivenfiumquoq; ftemma huc reculit Helinandus apud Vincentium Belluac. fib. 3 .cap. 2 7. Xacam fuum Japones calem efle volunc. Sed haec & fimilia exempla videntur mihi omnia fiiipe&a , uc dicebam j qua^dam etiarru aperce fiint febulofa, & falfa, uc ipfeprudens Leftor judicare pocefit, fi Auflores legerit. Si parcus illi, quos Delrius, Molina, Spafii tditos a mulieribus aDaemone oppreflis fcribunt , veri partWfuenes.,ineas,Servios

Artunis ftrigibus (Sochicis

&

runt^

88

Liber

L Mirabilia

runc, pro fuppoficiriis habendi func. \n hac iencencia llinc Plutarchusin Numa,V/rrcus Molitor dc ?ythonici6 mulier. cap. uit. Ntcolaiu Remigius lib. i.Ddmomlat. cap. 6. &omnes illi quoscap. prarcedenci pro negaciva fenccnna cicavimus. Pererim lib. $. fcu
,

Genes.

femper ea de redubicafle, &: eciamnumdubicare. S. //. de Civit. Dei cap. 23. nihil audec definire. IrLhaceadcmfencenciafuncrm^^///^lib. 4.Hiftoi\cap. i2g- Lucidus cap. 4. Pecrus Boifluau lib. de prodigiofis hiftoriis cap.6.
ait, fe

Augufiinm lib.

&

afii
Succubus

Dico 1 L Probabilius etiam videri , ex Daemone fuccuba , & v' ro J ncu bo,necuacam fiiifle unquam,necnafcipofleverampronon orcft fem humanam. Ica fencic Delrius lib. 2. Disqui/it. Magic. q. 1 5. veram proiem ge- Torreblancalib. 2q. 30. Serarim in cap. 6. Tobi<e q. 4. & omnes, nerarc. q UQS p rQ p VXCQ ^ Aflerc* cicavimus. Racio efl quia plura ad verum parcum humanum in hoc cafu requiruncur quam in priori,nempe cra&us cemporis uc femen in corpus organicum com-

mucecur, abfbluciffima illa humani corpor is archiceclura perficiacur; icemconcinuavegecancisanimasoperacio in fcecualendo, alia mulca ; qiice credibile non eft , D^monem in afllimpco corpore poflepraeftare, mulco minus unquam praeftitiflo.

&

&

Succubis

si

quos igicur legimus nacos macre Daemone fuccuba , cenieo

,

Cum DeIrio& Torreblanca n^bus^nali

^uales fint.

vel fuppofititios fuifle alcerius farniina? veros partus, vel ab 2 lio Daemone prolem emencicam. Ad pr 10-

rem fuppofitivi parcus fraudem refert Delrius , cum Joanne

Rey-

nardolib. dePeregrinat. gen. hum.Jerm. deJmpugnat. homin.fer dinbol. quodde Pi&avorum Comicum exMelufina origine refe-

runcFrancorum Hiftorias icem de Andegavenfis familiar flemmace Polydor. Virgil. lib. ij. Hiftor. Anglic. & akerius cujusdam ex Galfrido Vincentius Bellou. lib. 3. cap. 26. & quod ex ore Ducum Bavariae ac Saxoniae accepcum narrac Sabinus in Not. adMetamorph. Ovidii. Huc etiam rcferc Delrius, quod de nobili Bavaronarrancalii,nimirumei, cum defun&am uxorem ferrec impacien:

&

tius,quadamnottefminamrediifle, fequercfufcicatam dixifle, marico convixiffe , ex eo libcros fufcepifle, caodemquc, con-

&

VJtiis

Angelorum ac D<zmonum.

gp

viciis& blafphemiis nonfeabftinencemarico,fubk6muliebrivefte penes illum relida, evanuiflo.

Adpofteriusgenusfraudis refercidemDelriusparvulos illos f quos ex (iiccubis Demonibus nacosvulgus credic , &LCambion& vocanc,ajuncqueadeoefle ladeinfacurabiles,uceciam quacuon. nucricum rumis exhauftis macilenci perfeverenc,- ponderofifli-

mos camen efle

& candem poft aliquoc annos evanefcere.

.

Hos

Ical^aconcinuovagicu^appellancr^/^^^Germani^ec^fetfllV De his fcnbic Sfrenger 2.f. Mallei, q. <?. bctl hoc eft, fuppoficicios. ca&. 7. Guilhelmu* Parijienfis p. ult. de Vniverfo c. 2 5 Anan. lib. 4* de Natura Damon. Molitor de Python. mulier. cap. 6 Maiotus toma alii. Ex horum numero pucac Delrius dierum Canic. Co/Zoq. 5 Afturias Hifpaniae praeterico fuifle puerum, quem per Galiciam ficulo mendicus quidam flimma cum defacigacione humerisbacum ex noftrae Sociecacis hominibus quidameumin-. julabac: icinere repercum prope flumen,uc cransnacarec, mifcricordia mocus recro fe in jumencumfiiftuliflec , vix valida beftia pocuic eum.* Paulo poft mendicus comprehenin alceram ripam exponere.
.

&

&

&

fus , fafllis fuic

eu puerum , non puerum , fed Diabolum fuiflo, qui fibipromififlec,omnesfeadeleemofynasei conferendaspel-

lefturum,quamdiu
fafciis

fic

circumferrecur habicu puerimorbofi >

&

involuci.

Supereft, uc afferamus ac folvamus

argumenca , qu# contra. Argumen-

primam noftram Aflercionem aflferuncur.

:

Primum effy Daemon ta contra 10' & homo fpeciedifferunc ergo ex illorum commixcione non poceft nafci proles. Secundum eft, Daemon eft expers vitse ; ergo nequit efle au&or vicalis adus. Tertium eB Semen quod Dzemon

^J

infundit,fagae facencur efle frigidum, nullam adferre volupcatem , fed horrorem pocius ; ergo non poceft inde fequi generacio.

&

SartumeH non eflecredibile,DeumvelIe concurreread hujusmodia&um &animamvelleinfunderecorpori , fiquod exhu,

jusmodi a&u fierec ergo non poceft fieri. Sed hasc facillime folvuntur, Adprimum negacur confequen- sol vuntur, tia , quia eriam ex equo & afina , aliis fpecie difcrepancibus animalibus gignuntur muli, thoes, leopardi, panthene , alise hybride*
,

&

&

po
des.

Liber I. JMirabdia

ni 3 fed homini cu jus eft femen.

ni.

Adde, quod generaciva visin tali cafu non n ibuicur DarmoAdfccundum relpondccur uc antea^ vim vicalem & generacivam non adfcribi Darmoni fed femi,

Adtertium refpondecur,Da:monem figisnon infundereverumfemen,fedaliquid aliudloco feminis; undemirumnoneft

quod frigidum

fic,

uc volupcacem

non afferac.
,

derec,uc poceft, concrarias qualicaces haberer. Deum concurreread formacionem corporis

ta,*

verum infunAdquartum dico 3

Si

&

infundere ani-

mam, quando incercedic fornicacio, inceftus, &: alia pejora peccaquidni ergoeciam concurrerec in calunoftro, ficxceraadet ienc, neceflarium forec ? Quod fi de fa&o non concurrk, caufa-, eft, quia non organizacur corpus ex cali atu..

&

CAPUT

XXIIL

An JDamones transferantfa^as & magos ad

nocJurnos conventus corporaltter.

Dlgniflima eft hxc quaeftio, qua? accurate craftetur quoniam

,

mulcarum confequenriarum feminarium eft ,

dacur parcem_j,
jfrfL
Transfe-

in

uiram deci-

Sententiae negativae

Au&ores.
cogi-

r)Ri ma

fencencia vulc, fagas ac

magos nunquam vere & corporahanc

,

Jker cransferri ad hu jusmodi con vencus , fed folum aninti corporaiiter faga ad cacione, auc per fbmnium, ac Diaboli illufionem. Tuencur
fua con-

ventacula,

renlionem GodeLmannus^ Agrtppa Frater Samuel Mtnortta AuQor Fortalttttfidet, Martinus de Arles, Ponz>tntbus Alctatus Lib. g. Parerg. cap. 22. Duarenus ,Ai.rodtus .MichaeL Montanus, Joannes Salisburienfts Ltb. 2. Polycrat. c. /7. PhiLtppus Camerarius cap. 72. Oper. Subcif.Vlricus Molitor de Pythontcts Multertbu<s cap. 8. quos omnes cicac Delrtus Itb. 2. Disquift. Magtc. ^u&H. 16I Idem fubindicatjoannes Bapttfa Porta Itb. 2. Magta Natur ex quatuorcap. 26.m
, ,
,

jfencenriam IFterus in cocis fex libr is 3 fcripfic in lamiar um de, quos ^ r c r

.
.

Angtlorum aeDamormm*
26. infmey

91

His immedefafcino cap. 13. ricoadjungicTorreblancaBodinumlib*2. D^mon.cap.5. curru is cap. 4. exprefse fequencem fencenciam cueacur. Raciones, quibus movencur hi Audores^ pofiea afferarrL>.
lib. 2.

& Leonardus Vairm

f,

1 1.

Sententias affirmativae Audtores,

CEcundafentenciavuk, nonnunquam falcemvere fagasacmagos cransfen i aD^mone corporalicerad convencusfuos nefaquidern velinfidenceshirco,aucakerianimali(phancaflirios > co pierumque 5 hoc eft,Dcemoni aflumenci corpus aereumhirci forma,) vel arundiniverae, fcoparumvebaculoCauccolo^aucfurcaOetiam vero,fedac~to ac fublevacoa Dasmone,* vel immediate ab ipfo Da^mone fine extrinfeco inflrumento adhibito. Hanc fencenciam probanc Pacres Orchodoxi , veceres ac recencioresr* Theologi, Jurisperiti, Inquificores ha^reticcc pravicacis, Medici,

&

&

Saga^jueip&camintra, quam excracorcuras riencia ipfa innumeris exemplis confirmata.

Delriusltb. 2. Disquijit. Magic.

ac deniqueExpe-

Au&ores cicanu

in

eadem func fencencia.

D. Aug ust.
letus,
ca,

Torreblanca lib. 2.q.^6. qui q. 16. Incer Pacres fiinc D. Gregor. D. Epiphan* I ncer Theologos D. Thomas , Jo. Major , Albert. Ca-

&

jet. Toflat. FtcJoria,

Annan. Guilh. Parifiens. AlphonfusaCaJlro, To-

Suare^ de Relig. lib. 2. cap.16. Incer Juriftas Turrecr. SimanNavar. Medice*, Farinac. Damhauder. Nicolaus Remig. Incer Inquifitores, Spreng. Jaquer. Nider. Bem. Comenfis ^Cuman. Pegna. Incer Medicos Ronfam, Cajalp. Omicco mulcos alios Scripcor es a Delrio cicacos. Lami*e ipfe tam in equuleis, quam fponcaneaconfeffione, jurejurandohas cranslaciones veras eflefacentur,&feadconvencus corporalicer deferri aDaemoneaffirmanc, nocofibi unguenco inunitas, vel eciam fine undtione, infidences aliquando fcopis , arnndini , baculo , furcas , colo hirco , cani , vel aliianimali elemencaco, aDcemone camen fublevaco, &per aeremaclo,ucceftancur Remigiuslib.i. Damon.cap. 74. Gri//and.dc
,

Sortileg. q. 4. Binsfeld. in Confefs. malef.

12.

memb. 1. concl.

&

alii.

Nunc

hiflorias aliquas
9
.

fubjiciamusr

/.IILVa-

p2
/. 1
1 1.

Liber

JMtrabilia

Varix

hiftorise

lacione
Translatio
corp<> r
J
ls

de vera corporali transfagarumad luos convencusr\

&

f~\Vi/he/mtts Neubrtgenfis lib. i. Rerum Angltc. cap. jg. hanc nar^racea derehiftoriam. Inprovtncta Detrorum fhaud procu/a
/co

probamr
hiftoiiis.

nativitatis

me&

ras mirabi/is conti?it

quam apuero cognovt.

# vicus a/tquot a mart ortenta/i

famofi auidam ad falutandum arnicum inproximo vico commorantcm profecJus, multajam notte minhsfobrim remeabat. Et ecce de proxitumulo mo quemfizpius vtdi ejr duobus veltrtbus fiadtvs a vtco abcHy voces cantawtium, quaftfefitve convivantium audtvit. Mt,

milliaribus dtfians fuxta auem^ ill& aqu&, quasvulgb Vipfe vocant. Ex quovico ruflicus

ratus quinam in illo /ocofblemnibus gaudiis intempeftd noclisfi/entium rumperent) hoc ipfum curiofihs tn/picere voluit \ vidensfy in la-

teretumulijanuam fatentem,

mum amplam & luminojam ^plenam^ dtjcumbenttbus

quam faminis tanquam
,
,
l

ejrintrofpexit , vidttfydotam virts , aa fb/emncs evulas\ r Unus autem mtniaccefftt,

\

ftrantium cernensftantem ad oftium y obtulit illtpoculum. luo tlle accepto conjultb noluit bibere y fed ejfufo contento continente retento , concitus abttt :fac7o tumultu in convivioprofublatione va,

fruli y

zfj perfequentibu*

eum convivis ^pernicitatejumenti quo vehe,

batur, evaftt >

in vicum cum inftgnt fepr&da recepit. Denifo hoc vafculum materi&incognitdi , colorisinfbliti form inufit at a y Benricofemori Anglorum Regi pro munere oblatum eH acdeinde^j

&

fratri Regina.DavidfcUicet Scotorum Regt, contraditum> annisplurimisin thefauris Scotia fervatum eH ejr ante annos aliquot (ftcut
,

veract relatione cognovimus) Henrtco 11. illudafptcere cuptentt a Re-

ge Scotorum Guilhelmo reftgnatunu>.

foannes Bodinus lib.2 D&monom.cap. 4 recencifiimamdemaga quadamLochiananarrarhiftoriam^inhuncmodum. Vtrqutdam tenuis chmuxorem interdum abeffe nocluperciperet >bonamfy nocJis partem emanere\ pr&tereadtcentemfe aut addeonerandunu> alvum egredi, aut ad lavandum cum vtctnajua, aliquotiesfalftevicijfet

sju/picionem concepit de perfida ejus libidtue y tf neceminterlUafibi apericulo

minatuseH, nifi/ocum, quoproficffceretur, indizaret.

ricu/o

pq metuens rem ut erat confefja eH : at^ utexp/ores ejr videas remitaJehabere(mc\ukilh)Jivo/ueris ,ebdemvenies. Tunc tradidit ei unguentum quoje uter^ in umxerunt ; ejr pronuntiatis ali3
,

Angelorum ac D&monum.

quot vocibus, Dtabo/us eos Lochtts

arenarias Burdega/enfes(qu a quindectm dierum Lochiis minimum fpatio abfunt ) exportavit.

Videns itaifcvirfeinignota

magorum ,magarum& Diabolorunu

ccetusdtfpa-

humand fpecie
coepit:

D EV S mi
I//e
,

afpeclus tamen horrijici ^frequentta verfari ; dicere

,

ubinamfumus? Hocdiclo s repente

ruit.

verb cernens nuditatem corporis fui , oberravit per agros

,

nudus

runt. tenditretta
illa

donec mane rujlicos invenit , qui ipfum invtam deduvceReverjus Lochias ad ^juafiorem rerum capita/ium con:

qui auditd probe hiftorid>

f&minam prehendijuffit
confeffa effejr ultrb

vero minutatim

omnia qu& diximus

a?no-

vitpeccaturru).

Idem Bodinus loc. cir. Lugduni quo^ inquic % antepaucos annosmuiter potens ccmpertaesi .qu^Jurrexit denocJe >accendit lucem, arreptdpyxide inunxitfefe, ffffof/ voces aliquot elata ef/. Hos rit its fieri obfervans mcechus, qui cum ea cubaverat lucemam capit, ed non inventd cumfolam unguentipyxidem perveftigat undifc reperijfet curiofo animo exploraturus quid ungucntumpojfit fecit
,

&

proutfieri anima dverterat.

Itaftatim e/atus,comperitfe cum ma,

gorum ccetu ejje in agro Lotharingia y rjr conf/ernatus eff. Sed ckm primum DEIopem imploravit, evanutt totus ccetus ille verbfolum^ nudum^jeje comperiens Lugdunum reverfm esl ^f maleficam ac,

cufavit $ quA confeffa rem totam^ igneperiit.

Idem ibidem. Idem

ad Melodunum
,

quofo nobili cutdamviromn itapriderru> moiitoris verbis , ^Jud ipfius curiofiaccidit , qui

&

tate addutlus coetum maleficorum adiit :fedquoniam perhorrefce-

bat metu^ quamvis non invocaret Deum 3 Diabolus maximd voce inclamavit : >uisnam hicmetuit ? Sic volente nobi/i viro difcederes ex ocu/is abfceffit ccetus. Atfo hic reverfus indicare ma,

gumftatuerat

>

illeverbpr&monitus ^fibiconfuluitfugd.

/.IV.AIte

94/

Liber I. AiirabiUa

IV. Aliashiftoriaedecorporalifagarum translatione ad fua con vencfcula-,.

,

, /ib.2. de Sorti/eg.q.y. de jufia h&ret. pumt. cap. 16. 6c /iff/hJfto.exhoc^/r/V/tf /ib.2.Disquifit. Magic.quAs/. 16. narratiequencem hiftoriamjquarcircaannum 1525. concigicinlcalia. MulicrquAriisprobatur. damSabinenfis dicecefis inquic , hanc profitebatur diabo/icam artem. De qua cum maritwjufpicionem haberet interrogavit eam Maritus vero infufpicione Juaperjip/uries : qu&Jemper negavit. flens anxie veritatem perquirebat : qui adeo aftute Je geffit quod viditil/am quadam nocJe fe unguento quodam ungentem : qudunftioneperaffa vidit il/am ce/errime quafi avem recedentem, f&ex

TrznsUti

Ti<<4u/u4Gri//andus

Jurisconfulcuslcalus
i.

corporalis

& e x illo A/phonJut a Caftrolib.

,

Juperiore domtts fo/ario

ad inferiora defcendentem. l//ammaritusfequens y utvideret qub tenderet amp/tks eam nonvidit? accedens-adportam domrn, invenit eam claufam. >u& res magnarn Die verofequenti iterum maritus uxoeipr&buit admirationem
,
.
,*

&

rem interrogat y quodanxiefcire cupiebat

te\fe nefcire dixit.
,

&

i//a

conf/anter , ut an-

Maritut verb ut amplius negare mu/ier no/u> poffet^ aperie ei dicit omnia^ qux nocJ.epr^terita illam fecijfe viderat: durioraminatur verbedeindefuftibus illampercutit graviter ray mjiveritatem dixerit : quamfaperte expofuerit vemamfe illi Mu/ier igitur fe)am celare nonpojfe intel/tdatururn promittit.
,

&

gens, veritatem aperuit

ceret.
llla

$ veniam a maritopetiit
3

quam illi ma,

ritus hac conditione indu/Jit

ut il/umadta/es congregationes addu-

vero ut veniam impetraret >Jaci/e petita promift

&
y

fromijfum ex iicentia SatanA imp/evit. Adduclus igitur il/e^j cAtera omnia choreas, ad locum y ubi ludi fiebant, ludum y tandem ad menfam cum reliquis, ut vefceretur contemplatus eft }

&

&

&
y

fedens, cum fa deerat :

cibos wjipidos )udicaret,petiitfibi

darija/quodm men-

& quamvis iterurn atfy iterum

:

petiifiet

nunquam il/i

Tandem cumposf importunam petitionem y prolixamfo dabatur. exfpecJationemJalil/idaretur, dixit: Lodacofia Iddio,che pure e venuco quefto /ale Nunc laudetur DEVS, quoniam )am venitfal. guibm verbtiprolatiS) D<tmones y quia laudes Dei audtre refugiunt y jlatim

Angelorum ac D&monum.
,

oj

fiatim recejjerumt 3 gf reliqui omnes difparuerunt lummaribusq^ extinclis manfit illefolmnudns ^quous^mane faclovidit quosdam paftores > quos mterrogavit qu&nam effet illa patria, in qua erat iUi verorefponderunt 3 ejje agrum Beneventanum in regno Neapolitano. Ob Jgui locus difiabat apatria viri per centum milliaria*
,

quam caufam licet dives ejjet ad domumfuam redirepoffet.

,

coaffusfuitper

viam mendicare ut
>

Adquampofiquampervenit,fiatim uxorem fuamob lamia crimen accufavit r ejr totam rem gefiam,ut narrata esl coram judtcibus expofuit. >ui rem totamplene 3
,

ut oportebat ,examinantes, veraejfeomniaqudt diximus, invenerunt. lu&etiamejusdemmulieris confeffioneconfirmatafunt. Bartholom&us Spinaus , facri Palatii Apoftolici Magifter^.<&
firigibus caprij. referc,

luandampuellam, qua cummatre Berqomi morabatur, inventamfuijfe nocle Venetiis inthalamofuiaffinis. Jguammane repertam nudarn ,recognitam^ qwaconfbbrinaerat, cum interrogajfent quomodo illuc venififet aut ibi ejjet quare >
,

&

plorans i/ia,pofiquam vefiitaabtllisfuit^hdcquAfubdo enarravity dicens ; Hacnocle citm in lecJo vigilarem, vidi matrem meam , cm& me dormireputabat ,furgentem de lecio ejr exutam camifia fe quodam ungiiento quodex vajculo afjumpfit de fitblateribus extraffo ,
, ,
,

perungentem corpus : fjjfiatim ajfumpto baculo quodam ibi pr&parato y inmodum equitantu ajcendens ,extrafenefiram deportata^> eli, f k me nequaquam ex tuncibi vifa. Cumd^ ipfk quocL de lec~io Jurgens meum ut materfecerat,perunxijfem corpus 5 extrafeneftrameduc~ia,fiatim in hunc locum deportatajum ; ibi matrempm* ro huidecJo decumbenti infidiantem vidi. Bx quo ego terrtia,cum matrem quofy ob meum adventumconturbatam vidiffem, ^f commi,

nantem?nomenDomini JESV $fj Beat&Virginis invocavi ,ejrex tun c matrem non vidi ejr ego hienudafolai^ remanji. His auditis a puella ,Jcripfit omnia hacaffinis ille narrantis Batri Inquifitori
*

Bergomenfi\ d quo capta mulier ,

fefja elt$

tam \

tormentis expofita y cuncJa conaddidit ,fe a D&mone plusquam qumquagies deportaut puerumillum pr&dicJi affinis occideret^ fedtamenpr&va-

&

&

luijje nunquarn y eoquodjemper illum inveneritfigno crucis >$fanclu orattonibm a parentibus bene mumtunu.

Ideniu

96
hiftoriam.
tor,

Liber
Idem Bartholomam de

I.

Aiirabilia

Spmaloc.cit. narrac eciam iequencem

,

^uidam Antoniu* Leo carbonarius Ferrari* habitade Valle Telina , narravit mihi hoc anno ,/e inpatria fua ab eo ^uod ckmjufpeclam haeui infrafcripta contigerunt cognovijfe.
, ,
,

beret ille uxoremfuam ex relattone multorum qubd tret ad curjum (hoc eft,convencum fagarum) quando ipfe nocJe dormiret \finxit fe quadam nocJeproJunde nimis dormire. <>uod ubipercept uxor, furgens de lecJotnunxitfe unguento ex vafculo prius abfcondito, / Jlatimnusquam comparuit. Stupens autem virjuus 5? quadam^ curiofitate ducJus, de UcJoJurgens idemfectt quoduxor; tfj flatim per caminum ( ut (ibi videbatur ) per quem ettamjibt vtjum fuerat afcendijje uxorem 3 delatus in quandam cujusdam nobilis Comitis cellam vinariam deportatus eH : quoloci etiam uxorem Juamcum^ Eo autem vi/o , uxor ftatim cum aliis quopluribus altis repertt, dam fignofacJo dtfcefjit^ eodem vir&Juo in illo loco reltclo. >ut mane afamulis domus hwentus, cum clamortbus , quajilatro captus t $$ ante Comitem conftitutus accepto loquendijpatto , cum ruborefacJum narravit : t*j ex hocaccujata uxor tilius apud Inqmjitorem $
y
,

tandem confeJJa,pcenam deditjuis dignamjceleribus. Grillandus locojupracit. apuciDelnum Jocoeciamcicaco narrac, anno 1 524. fibi uc Inquifitoi i oblacam quandam Lucreciam quse dum ex congregacione iudorum deporcarecur domum,& fubaurorammacucinus campanaepulfus,quoad orandumpopulusvocarur,fuiflecaudicusj fubicoillamaDaemone ve&orcprope
fluvium in agrofpinisobficodereli&am. Force juvenis , ci bcne nocus,illactransibac. um ergo proprio nomine mifera advopaflis crinibus , accedecac. Ju venis videns cocam nudam &c.

&

re formidabac.

Perfifticillablandiciisallicerc.
loci

Tandemapprocauiam.
,

pinquavic ,

& qiicefivic habicus ac moras eo mum aliaomnia pracexere^&mulca menciri

m

llla pri-

donec juvcnis
,

in-

credulus negavic ie illi opem lacurum , nifi vera faceretur Illa fiqua cx dem fecreci ftipulaca , conficecur quod fibi accidiflec fecreco domum fiiam perduxic , mulcis ab eaufa. Juver 1 e

&

&

eamuneribusdonatusfuic. Sedcandem dac#rideiiiprpemor,rem uniacqj alccrinarravk ficpaulatimfparfo rumore,&mulierca:

pta,

Angelomm acD&monum.
pta,

97

& juvenis teftimonium vericaci perhibere coadus^haec omnia

/.

Grillando narravio.

V. Adhuc alise

hiftoriae

de vera

& corporali
pora
1S

fagarum translatione a Da^mono.

'S^Jcotam Remigim Uh. i. D&monol. cap.14, narrat fequentemhi- Transla* ^ ftoriam. Lut^eii ( quivicmnon ignobiltsest in radicibm Voge(i tionis cor-

V montu) Majomenje annii$8p. paganaliaavicmis celebrabantur. Ex eo vico Claudim Chotaim vicmum cui nomen est Wijemlach, ^ uc alia appetente nocJeredibat Jamcu ejmmontis, qui inter utrumfyvicum exempla* afiurgit, bonampartem conjcenderat* cumjuhitocorreptm turbine^j Nuncubi reiadeo infolentis caufu Jtetit circumjpelians attonitm.

aliquaapparet :nam catera tranquilliffimm quietiffimm^ aer erat. Advertit injecejfu quodam {eum accoU crepidmem More/iam appe//ant) /arvatas mu/ieres Jex inJtrucJam mu/to auro atj^ argento
,

menjam quandam [a/tando circumeuntes perinde^Jua jaclantes

,

capita y ac qui intemperiis agitantun

Tum iis
,

adftantem in nigre

tauro hominem, qui eas , uti otiofm a/iquis in trivio y ff>eciabat. jbi igitur confijlittantjper, dumjecol/egit ac rem totam certius oculis >uod dumjacit momento turba illa diffiaruit y acje ab agnovit.
,

ejm a/peclujubduxit. Amoto igitur eo metu ,Je denuo vid committit : acjam montis verticem fuperaverat cum ecce eum muUeres i//<& a tergofequuntur , capitajua ut antea jacJantes atfe a/tum ceu ex ?rdbat homo atrajacie 3 manibm^ compofitofilentium tenentes* in harpaginis fpeciem incurvis y quas etiamparabat il/i infrontem
,
,

immittere, nifiobjlitijfet diftricJo atfe oppojito enje ifiquidem hocjacto y mfu/tare deftitit y quafi de vita metuens at^ evanuit. Ojten,

duntje nihilominus iterum mu/ieres ill&, unafo cum iis homo y quems modbdixitaurifejfbrem, chorearum^fpeclatorem: adquemjamfacJm confidentior Chotxim acceffitpropius atfy infert. Ita tu ne hk
,

es,mi Defideri Gaxete

es y Jerva

idenimei erat nomens )

obfecro yfiquidpot,

me : nam (Pol) tibifidem meam objlringo me nihileorunu qu& vidi, equidem palam ejje Jaclurum. Vix^ h&c dixerat cuni^ turbo illum ceu nebu/a involvit denub. U0 demu , volutm , beratm.jo/umjiinfo/o aclonge diffito a via/oco re^rit^ quam ta,
,

&

pg

Liber

I.

Aiirabilia

wenvefligando adextremum nacius ^quarn fejltnatt/j/me potuit y domumje recepit. TriduopoH tdtefttmonium.adaliudpoflca a ]udtce qu&ftionis rurfum vocattts.hoccx abundantifupcrtortbus addt-

cum propius admenfam accefjijfet vtfurus qtabus etulisejfet tnJlrucJa$ D&monemfibie veftigto unguibus tn os tnvotntcr h&c vehementtcri lajfe ; acdumfe contra ferro dcfenderet ve?tto iterumfublatum attfe adCombrimontis cataracJas qut locus apriore non mtnus ducentos pajfus aberatfuijfe deportatum. J$uod ne quis deliramentum ejjeputet homtnis nonjobrii $$ noctis locitjjodtt, recordart Je
,
,

iitudine tunc forte exterriti

,

XL Cal. ^unti illvs una mulieribm Barbeltna Caxeta e fupertort j$$(). menfe totidemfere verbis apud Jguafitorem recitaverat : hoc adjtciens trtttci hemtnas duas cafeos^ bubulos totidem Chotaio illt a Defiderio Caxeto , ejw/fe uxore dono datos y quo celatum haberet quodfic viderat. Jua de re coram compofitt y convenerunt per omnia, extra hocunum, quod Barbeltna dtceretnoneffe inChot&ium a Damone tntentatas
$

id etiarn Satideodatt
y

manm
verat.

quiaflcfc menjk propinquum tntulifjet y utis tnelogio fuo mentitusfuerat fledquodaureum craterem ab eajurto tollereparay y

foannem ab Hembach, mater fecum ad nociurnos venefica D&monum conventus deduxerat y acquod tibtisfciret ii$ tllum canerejujferat, attfe tn proxi?nam arborem quo clarim exaudtretur infcendere. Jguod dumfacit ac faltanttum choreas ottofus oculis colluflrat sflorfe mfolentta admirat us (jnamprapoflera rtdiculatL ibi erant omnta ) DE^U S bone inquit unde ifthjzc nobis tamftulta amenstfe turba ? VixL hoc dixerat cum tn terram prolapfus altero humero debtlitatumfe } ac cum adftanttum opem imploraret folum reperit Jguod dum palampradtcajjet varie de eojentiretur aliis viflum y altis rem geflam contendenttbtts fecuta eHpoHmodum y qua eam dubitationem tolleret occafio. Nam Cathartnas Tr&votiatn Fr&tjfem 4.Non. Septemb.i$S9-> earum una qua choros
ita

Aliud exemplum

narrac Remigitis.
,

vix dum ab

ephebis egrejfum

&

,*

agitaverant, obflortilegitfufpicionem non mulfopoft comprehenfa, rem omnem utijupra memorata eH adhuc cjus rumoris querru>
illos
,
,

Hembachimfeminaveratjgnara s$ nulU interrogatione pr&ettnte*

y

Angelorum ac D&monum.
fajfafuit $c

pp

Idem

&alisep0il:eacapcae, func fafla^addences ec~

quo id contsigerao. iam nomen Terrium exemplum^noi^ ceftium cancum diclis clarum, inqtik Delrius loco fepe cic. fed & clara iuce geflum idem Remigius in hunc modum recenfec. Rediens Niccfaa Lagbernhard e molc^
loci in
,

trina Guermingenji Ajfenuncuriam ante g. Cal. Aug. anni i$po y ac iterjecundum Jepem fylveftrem aperto meridiejaciens advertit arvo ftnitimochorum in orbemjaltantium tum virorum tum mutierum : verum quodprdter folttum aliorum hominummorem averter^aL oftendentes idjaciebant, attentiks eos afpiciens viditpraJ/, terea, qui caprinis bubulzscipedibus dejormes und mtermixti ^faltatorium tllum orbem verjarent. Tumpane metu emortua J E S1J
,

Jalutaremeum

(
,

uti quibusjiniftri inaufpicatifaaliquid

,

inclamare capit acrogare Juppliciter

mitfy redire pojfet.
lllico

imminet ut adjuos modo Jalva incolu-

evanefcere omnes qui tripudiabant , pr&-

terunum Peccer Gros-peccer nomine $ cui ocyus

bi interea atc^ excidere vifttm eH penicillum ,

m aeremfublato^ela,

aualifumarii confueveruntjurnijui aream y priusquam panem in eum condant , exterInter h&c vehementiori quofy illa concepta venio vix anhegere. Litum ducere \ acfpiritum trahere : tum etiam domum reverja triduurn integrum ex valetudine decumbere. Cu]us reifama curru> ipfa, ejusfcpropinquis fpargente,jam univerfumpagumperagraffet^
,

Peccer ille, ne videretur ejus diffimulatione tantum crimen agnofce-

acfateri^primum qmdem apudjudicem injuriarumferocius agere :Jed tandem veritm^ ne nonfuccedente lite ma\us ipfejibi crearet periculum, eam conjulto deferuit. lu& res mulib etiam magis ejm
re,

JacJifufpicionemauxit , &ftimantibm multis mal&mentis confcientia illum eam quam primiim in animum adeo avide revocaverat % injuriam muffitare. Ergo judex in ejus viiam moresfo tanto diligentius mquirit; accum certis mdiciis rem non ejfe vanam comperij,

fet,comprehendere$ tum adcriminis non adeo invitam conjeftionem adduceres tandem ^f alios quibuscum illi ejus fceleris focietas fue,

*am manifeftos facere. Inter quosfuere BarbeUajoannis Latomi uxorDufa 6.CaLfebr.i$p2. Mayetta Laurentii SupermajorU item uxor Dufk 14. Cal. Martii ijpi : qux diverrat, coarguere, ac

/5m*-

ioo
,

Liber

I.

Aiirabilia

J& totidem tamen verbts, tl/uddc habtto aje averfts una cum i?itermediis cornupedibm choro ,proditum a conjcto Petrer indicmm verum effe agnoverunt- Acceffit ejr earum confeffionis tertius Joannes Mtchae / arment artm Dujk Cal. Martit i$$i. hocettam ad majerem e)m reifidem addens yJetnterea, dum h&c fierent^ ttbtcinUjuntum officio pedumquoddam Jorte ob/atum o/i admovende acmicantes ei dtgttos utt cum ad numerum ver& inflantur tibtA adducendo. Ac cum NicoUa tlla (uti diclum est) J ESV tremebunda invocajfet ,Je^ pratereacrucis ftgno munivtjftt e quercm alttore^j ramo, cuitum tnjidcbat^pr&cipitemdectdtjjc ,demum turbtne mvolutum ac tnpratum nomtne Weiler in quopajcentemgregempau,

io

ante re/tquerat, deportatumfuijje.

Ejm retgravtffimumfirmtf

Jimumj^ argumentumdenttfe hocjuit y qubdlocm y ubtjicin orbemagttat&Juerantchore& tll&fpoftero die, quemadmodum NicoUa ante monuerat , apparutt circo impreffm qua/em habent hypodromi ubi ingyrum aguntur equt$fedf$ interfttnclm ungularum caprtnarum
,

bubularumtLrecentibm

veftigiis.

^ud ejr perfttterunt vtderi dum

y

brumajequentc^? y Gajpar fuit.Teftimonium dtxere Nicke/ K/etn, Dejidertm Vemex y Sutor, ^quotquot in rem pr&fentem mature. docli de eapost ajudtce
illud

aratro denuo profciffum fubaclumtL

arvum

&

Junt tnterrogati. Aliud non minus exploratum exempfum narrat Ba/dutntts TrouffemEptH. Medtc. $o. quod iuis temporibus in HoIIandia contigit. Erat y mquit y tnpago Ooftbrouck non procu/ aTrajec/o mu/ter vtdua, cuijervm convtxerat ad obeunda, ut respoflulabat munta domefftca. ls cumjamjkpim.ut folent ejfe curtoJultJervi per trans, y

ennam animadverttjjet y heramnotte

/ocum venire apprehendere
tnit
ejr ipje
,

intempefta yftatim acquteti

Je tradtdtjfent domef/tct\qmttdte inftabulum>ad certum prdfixumtfe

attfe
,*

exporreclis

mantbm prafepi contiguum fccnt/e

,

admtratm tandem tl/e quidnam hoc negottt ejjetftatdemfeme/ expertrt at<L eandempertentare
, ,

tnfcia hcra

a/eam. Jgttur hera ex conjuetudine adjoltta ventente *tL ,Jicuti vtdebatur, dtgrejsa, fubfequitur ^tpfe /ocumcontemplatur\ atque

exemp/o her<tj*nt/e comp/eclttur.

dejertur in oppidum li?yck
y

lbt tl/e

ex tcmpore tn aiera raptm

,

m abditum tfjubterraneumjpecum

ubi

c#tum

Angelorum acD^monum.

101

c&tum maleficarum de maleficiis cenfierentem interjefefeperit. Heracumfiuts inepinamfamulifiuipr&fentiam admiratay rogat , quo aflu y aut qud tandem ratione momento temporis illuc appuliffiet* ReJpondit
ille ordine
y

mum atfc excandeficere ccepit

ut res transaffa efifit. Tum illa mdignari pri, verita ne nociumi at^ clandefiiini illi

conventm hac ratione tandem elimmarentur. Cum confiortibus igitur deliberandum cenfiuity quidin ambiguo hocnegotio faciendum Convenit tandem inter eas,ut amue exciperetur yfiilenfiuadeant. tiumjliutaretur> at^ arcana h<ec y qua itiipr^ter meritum atL opinionem videre contigtffiet y nullicommunicaturumfie y aut reveiaturumjancle dejeraret. llle interim quidvis non po/Iicetur adblanditur $ut mitius agant fmulatfie omnibus votis hoc unum expey
, ,

legio.

tere,utckm illarumgratid liceat poHhacfiortitegaruminterefifecolInterim dum confiultatur, labitur hora> ejr jam abeundi tem,

pus infiiat. Jn dubium iterum mftigante herd ,jam vertitur y remittendusne domumfiit totius c&tuspericulo an bonopublico enecandus. Commutii tandem omnium confenju mitior placuitfiententia, qu&juramento adactum domum defierendum decerneret. Sufcipit eam provinciam heray at^fide datd in humerosreceptum domum delaturampollicetur. Acanguntur operi> atj^ Euro ocyusper aera feruntur Sed ecce emenfiis jam bonam partem itineris confipicuum ibi matefiica iila anus occafiofiefe dedit lacus arundineto obftus. nemnacta ,veritanejuvenis poenitentiddufius j quodfiurialibus ifiiisfienis (quemadmodumfiimulabat) initiatus efifiet > vifia tandem eliminaret y provolans y aje disjecit adoleficentem y fiperans utjujpicio eB eundempartim cajus violentid enecJum ,partim tacusipfius altitudine abfiorptum iri* Verum^ ut eH DEVSmifericors prorfus, non volens mortempeccatoris ,fied ut convertatur g| vivat vejan& y tttius menti metas confiituit, neofcpaffus eltjuveneminfontem mergi fiedaliquanto xquiore conditione permijit ut in hunc uscl dtem vita protraheretur dum foriefiortuna in armidinetum decidens
y
, ,

,.

lethalemflagmnexcajknonaccepit

violentid

impetuL

cafius per

tnterim mijer i/Iey quifiotius lingu&minifterio]amutebatur,dumilluceJceret y miltediftorqueba-

arundinetum quodammodo refracJis.

turcruaatibus ,acfujpiria trahens tantijper ingemificebat

dum
pr<&-

Ni

io 2

Liber I. Aiirabilia
,

fr&tereuntes infolitalamentatione attoniti

,

faffaindagme >com-

fererunt hominem prorfus elumbem tfjcuiutratfc excidijfet coxa^. Rogant undefit quomodo eb calamitatis devenent ? Narrat lllc ordme fingula. Defertur tandem curru 'Ijltrafttum. lbi nobilis
,

virjoannes Culemburg

IJrbis Prator, rei novitate quodammodo

perculfus, admirabundusfingulaperojuirit^ai^

mdaginefacla yfaIllafi-

fcinatricem heram comprehendi jubet, vinculu^ conflringi.

mulacinmanusFr&fecti veniffet , nihilnegare >fingulafatcri&c. Mulca alia exempia apud Remigium Gnllandum Bodinunij, Delrium, & alios repercaomicco,& brevicer indicoabominabiles ricus &nefandaflagicia, qiueinprcedi&is iagarumconvencibus commiccuncun,.
, ,
,

/.

VI, Ritus&flagitiaabominanda, quseinfagarum convencibus

perpecrancun,.
c conftanc parcimexrelacishiftoriis, parcim colledafunca

flaekif in fagarum
conventi-

J-I^
**

"*Delriolocofepiuscic. Nonnulla indico.

m"
mift

Primo conftac, fagas plerumque baculo alicui, auc hirco , alcccon venfme cahbus infti umenris easdem cransferre Daemon. Baculum inungere folenc unguenco confe&o ex variisrebus, maximeex unguine infancum_a necacorum. Aliquando camen non baculum ied vel crura, vel alias fuicorporis parces illinunc. Poflec fine unguenco fagas cransferre Diabolus,fedhocvulc copiofumadhiberi,ucquamplurimos infances perimanc opinances fine illofe ad convencum deferri non pofle. Jndicio eft, qubd prima vice dicic fiifficere unguencus fuos.

ive animali infidences, cransferri a Da^mone per aera ad

Poceft camen,& iblec aliquando

cumcommodaco ab
Sagarum

aliisaccepcum

poftea neceflarium efle uci-

pfsemecfibi llludex infamicidiopr^pareno*

^ic inundbe, iblenc ad convencum deferri ubi ignis uc plurimumacccnfus cecer & horridus. IbiD<rmon convencusprasfes quomodo j n fblio fedec, forma cerriflca, uc plurimum hirci,auccanis. Ad illumacceduntadorandigracia,noneodemmodoomnes&femun
:

conventus

'

per ; fed incerdum complicacis genibus fupplices,incerdum obverfbcergoftances^incerdum cruribuseciaminalcumja&is ,neccapice

Angelorum ac D&monum.

ioj

pice in ancenorem parcem prono, fed refupinaco, adeo uc mencum ad coelum feratur. Tum candelis piceis oblacis , vel umbilico infantuli, ad fignum homagii eum in podice ofculantur. Aliquan-

do miffiae

facrificium aemulantur ,

& aqua? luftralis

fimiliumquo

ricuum cacholicorum ufiim imicancur. Incerdum liberosfuos Diaboloofferunt,&occidunt. Interdumhoftiamfacram poftcommunicationem ore aflervatarn,& extra&am, Daemoniq; oblatam,

corameopedeconcuIcanL* His & fimilibus flagiciis ac ritibus praemiflis-, ihcipiunt menfis afiidere, &convivaridecibis quosDa?monfuppeditat,velquos Incerdum cripudiant ance convivium , interfinguli attulerunt. dum poft illud. Solenc diverfe menfe efle , cibis incerdum deli,

catiffimis,intcrdumvaldeinfipidis &infulfisonuftar>* quibuspro dignitatc, autopibus, finguli locantur. Aliquando f uus cuiquo

Da?mon affidet aliquando malefici una ex parte s & fuus cuiquo D<emon ex ad verfb. Nec menfee fua deeft benediftio y & adtio
,

gratiarum,verbis conftansplane blasphemis,quibusipfiimBeeI-

zebub creatorern, datorem & confervatorem omnium profitentur. Convivio inter funt facie interdum velata larva , linteo vel alio velamine interdum aperta. Sic etiam perfonatifrequentius poflconvivium choreas ducunc dum quisq; Daemonfuam quam cuftodic difcipulam manuprehendit; &quidemdorfisinvicerrLs obverfis & in orbem jun&is manibus , jaclances capica more fanaticorum rnonnunquam candelas ardentes manu tenentes quibuscum anteaDaemonem ofculances adoraranc&cancancesfefcenninos in honorem Dsemonis obfcoenifTimos ; vel ad cympanumfiftulamvefedencis alicujus in bifida arborefalcant,omniaque ridicule 3 & contra caeterorum morem peragunt. Tum firis
, ,
,-

amafiis

Daemonibus foediflime commifcentur.

:

Denique fua
.,

u*

nusquisque narrac ab ulcimo convencu facinora ; quae quo graviora , eocollaudantur uberius fi nulla,vel nonfacis acrocia verbcrancur a Daemone, vel a malefico quopiam feniore. Ulcimo pulveribus, vel venenisaliisaccepcis^fepc eciam indicto cuiquenocendi penfo,& pronunciaco Pfeudochei Dsemonis decreco VlcifctmwivQSy alioqmn morUmim, fuas quisque domos , fi prope
,

finr,

jftA
fint, pedibus ficia

hiber

I.

Adirabilia

Solenc & facri; fm diftanciores, uc adve&i repecunc. quandoq; fieri Da^moni inconvencibus , eaqueftaciminicio peradta adoraciono. Convencus uc plurimum ineuncurvel noftis medi^filencio, quando vigecpoceftas cenebrarum s vel incerdiu meridie quando
,

dasmonium meridianum maximc faevic.

Alieubi convenmnc (agx

no&equcepraecedicferiam fbccam,alibino&equcequintam, auc Ad conveniendum ftacis diebus aliterciam feriam pnucedunc. quandomonencura fiiis fibi accnbucis Diabolis quos Icala* Sagse Marcinellosvocanc? aliquando avocibus przecei volancis comicacus fagarum reginse, aliquando alicer. H&c omnia probaci Audores,exfagarumconfeflione habica ceftancur_.
,

/.

VII. Statuitur, fagas corporaliter, &: non imaginarie,convencibusfuisincereffo.

luculencis

Sagscora
r

pXtot accam

exemplis,& excamunanimi Scripco-

fuT$ C on.

ventibus imerfunt.

rum omniscondicionis confenfu, quorum plurimi fuerunc doftifTimi&incegerrimi in maleficarumnegocioinquificores ac judices,conftat,fagas,dum dicuncfe adconvencicula fuadeferri, eaquequae narratafunt,ibidemperagere,minime deludiiemper
corporalicer eo deferri,

a Diabolo, fed aliquando falcem, uc plurimum , vere, realicer , fpe&are oculis, aunbusque audire , qua: Quisenim , nifi prorfiis refra&arius , fibi peribidemaguncur. fuadeac,fagasomnes,qua?fimiliade fe&dealiis enuncianc^&o-

&

&

&

mnes illos qui vigilances, & nihil cale volences, eb delaci fuere
fos effe per fomnia.,& per

fal-

imaginacionem a Diabolo delufbsac decepcos ? Numquocquoceidemconvencuiincereile fepucanc, & interfuiffe afferunc , eadem prorfus habenc ibmnia , & eodem a Diabolomodo,accumiisdemcircumftanciis deluduncur Numpenicillum lllius Petters eciamfbmnianseo delacum fuic? Numfb?

mniavic Nicol#a,dumperviamdomumredirec
verfa criduo fe le&oaffixam pucab^c ?
fe vidifTe ceftaci func, fomniarunc
?

&domumre-

Num coc ceftes, qui agro vefalcancium fbloimprefla

ftigiahominum&animaliuminorbem

Num juvenis llle, lacer & elumdoeo

bisinlacuincerarundinccumrepercus, fomniabac?Num fomnian-

Angelorum ac T)&monum> /oy do eo fuic delatus, & inde domum Num qui deduxeranc domum
?

in curru, fimilicer
vicaciee

fbmniabant ? Certeharcnemofine infignisper-

noca disere poteft. Demus enim , omnia illa qux retulimus, vere ac fine fuco contigifle, voluifle cam fagas, quam alios qui eorum convei^icibus di&ismodis incerfuerunc , aucalicer pen. aera realicer delaci fuerunc , voluifle inqu am rem cocam , proucge-

&

fta fuerac^aliis referre,

bis,quaaliacaucela
ftificaripotuiflenc
?

& coram judicibusteftari^ quibusaiiis ver& circumfpe&ione illaeadeninarrareacte3

perfomniumac diabolicam delufionem concigerunc, infinica alia eodem concigifle modo

Cercefi haecomnia

aflerendumforeo. Adde, quod nonnunquam con vencu fubico difloluco,repert<e fiipellex argencea , poftea a dominis agnica , &c func menfe , confeffe uxoresfe illafecumadnocumencumdeculifle ucbeno exvariis hiftoriis nocavic Delrius. Deinde cam fagse, quamalii qui curioficace auc inconfideracione ad earum convencicula dedudi fuere,fepelocaomriia ^arbores, fepes,colles, flumina ,do~ mos , cibos appoficos , convivas , obvios in via , agnoverunc diftin-

&

&

&iflime,falucarunc,allocuci func,agnici abaliisfuerunt euntes redeunces; incerdum fuerunc vifeacdeprehenfefagae nudx,uu

&

vidimus

alias ex
,-

bris fuere alias rever fe , ex nimia defacigacione

curbine deciderunc in cerram, ac mutilata? memdecubuere per to,

tum criduum. Prasterea, uc paulo ance infinuavi mulca? quae in., eodem convencu fe fuifle func faffe eadem unanimicer dixerunc
,

nec in minutiflimis circumftantiis difcreparunt idem confirmaruntalii immunes acrimine idem conficencurincormencis, excra cormenta , in ipfb rogo. In fomniis autem , in imagina:
,

&
&

&

tionibus 3 in delufionibus , non poteft efle tanta omnium virorum ac mulierum, fenum ac juvenum, reor.um& innocencium^locis temporibus diflitorum ac ftudiis disjunftifllmorum conienfio, cum non fit eadem omnium temperies , nec eadem cerebri ac
,

phantafiaedifpofitio,finequibusD^mon non deludio. Omitto aliaargumenta , quadegesapudDelrium ,& Terreblancam, fblumque in confirmationem addo fequens exemplum,

quod apud Delrium narrat Cummus

his fimplicifllmis verbis. Jn

Mw-

"

, ,

io6
elapfls,

hiber

I.

JHirabilia
r

Mendrifio oppidoComenfi contigit , jamfere annvs qmnquagtntas ut cum ibi quidam lnquffitor aomtneMagtfler Bartholom^us de Homate D. Laurenttus de Concoretto Poteftas ejr Joannes de Fof fato Notarius contra hasftrigas procederent ; una die tpfe Poteftas quadam curiofitate duffus volens experiri an ve*ecr corporaliter flr/g irent ad/udum.facJa conventione acctffit quodam diejovis quodam a/to extra oppidum ad quendam lofero cum Notariofuo,
,

Et dum ibi prope effent i//i tres viderunt ibiplures perfinas congregatas coram quodam ( qui erat Diabo/us in forma hirci ) admodum cu)usdam magni domini fedente : ejr eccefubito omnes il/<z perfona ibidem congregatd juffu Diabo/i, adeo i/lum officialem^ omnes ejusfocios, Deo ob eorum curiofitatempermtttente, baculis percufferunt,quodex talibus percuffionibus il/e Officialis ejr Notarius 3 ejr tertius i//e a/ius intra quindecim die* mortuifunt. Eancergo, qui non credunc corporaJicer deferria Daemone fagas ac magos de loco ad locum, funilia experiri cen-

cum ,fcut il/i f/rtga pr&ckxerat.

&

cenc^fiaudeno..
/.

1 1 1.

Solvuntur argu menta negantium cor-

poralem fagarum cranslacionem, acpucancium ilJamimaginariam efle-^

Transla

tionem
corpora-

T) Rimo y Alciacusait,afolis muIierculiscaJem cranslacionemcor-

poralem

afleri.

lem
nf-

Secundo^ Ajunc
illudi, fenfibus

Sedhoc/^^^efle^conftacexdi&is^. homines fepe, pra^fercim mulieres, a Dxmone

Refpondeo
,

gantium
argurnentalblvun
tur

cxcernis acque incernis vin&is ac fepulcis, phancafia.

eciamforce
cxemplisr*.

leesa

ac percurbaca.

id aliquando, ac ec-

iam faepe concingere, concedo; femper^ nego , uc conftar exrelacis

Tertio y Saepe corpora

eorum

& mira vidifle

,

audivifle ,

&

qui fe corporalicer delacos fuifle egifle afleruerunc , in venca fuere do,

mi jacencia, uc de variis ceftacur Olaus Magnus, Toftacus, Grillandus, & alii & conftac ex vica D. Germani de mulierculis in Iiofpirio

convivancibus , uc videbacur ac pucabacur

& camen domiremanen-

percis ac dormiencibus. Refpondetur uc ancea_>.

J^w/^Objiciunt poflcinconvencibuslocojEagarumdomi
,

j4ngelorumacD&monum.
manentium
fentancibus
:

107

& in le&ocummaritis dormientium ,acfbmnian&

tium, intervenireDaemones in afTumptis corporibus, fagas reprae

aflumpcis jacere in
,

curenimpocius dicamus ,Dxmones in corporibusr" ledo ad decipiendos maricos, uc aflerunt fagae? fortaflis eciam aliquando fa&um , noa Refpondeo pofle id fieri , negatur ; ta de fa&o femper fieri negacur , propcer cam evidentia exempla & figna in con tranum. Raro tamen Dcemon in aflumpcocorpore apud maritos iniecto jacec , fedfsepe arcediabolica
i
,

confopiuncur maritine expergifcantur: fepefcopa,culcitrae, aliaque fimilia loco fagarum fubftituuntur, &mantis perturbata
phantafia illudkur , ut faflk funt fagas apud Remigium lib. i.Damo-

noL c. 12. guintb, Proban t adverfarii fententiam fuam, noftram im~ probant^ au&oritate Decreti apud Gratianum in cap. Epifc. 26. q. j.

&

in

h^c verba.

lllud

rat&mulieres^ retrbposf

enim non est omittendum qubd qu&dam fceleSathanam converfk, D&monumiUufionibus^

,

$phantafmatibusjeduc~}&, credunt, $ profitenturje noclturnishoriscum DianaDea paganorum 'uel cum Herodiade , innumerds multitudine mulierum , equitarefuper quasdam beflias^multarum terrarumjpatia intempefla noffisfilentio pertranjire. Hic eft Achilles ad verfariorum. Refpondetur primb qua? a Gratiano in Decreto funt compilata , licet a fede Apoftolica recepta fint , ea tamen conditionereceptafunt,uteorumauftoritasfit penesAuftores fontes ex quibus Canones defumpti funt. Ajunt , defumptum efle Canonem ex Concilio Ancyrano. Ad hoc aliqui utelevent Canonem , refpondent diftum Concilium fuifle tantumProvincia!e,quoderrare potuerit; aliinegantexillo ConciIio defiimptum , eo quod in exemplaribus grsecis latinis hodio non extet. Ad neutrum horum confugio, fed Refpondeofecundb cum Turrecremata Vicloria Bafina , Alphonjo a Caflro aliis, apud Delrium lib. 2. Disquifit. Magic. q. 16 quasdam in illo Canone
,

&

&

&

narrari, quae per

coram cernere &

naturam rerum a Dsemone perfici non poflunt, uc alloqui Herculem & Achillem cum hi fint iru
,

inf~rno: equitare fuper verasbeftias, quetantafpatia itinerumj

camcito&peraerernconficiant; quodfierinequit: equitarecum

Diana

log

Ltber
illa

I.

Mirabilia
fit

DianaDea , & Herodias

falcacrix

in inferno.

Alia vei 6 in

eodemCanoneafleruncur, quaenecnaturaerepugnanc ,noc vires Daemonis fuperanc ,uceftcransIaciocorporalis fagarum ,dequa_> agimus.Qui hxc omnia, hoc eft,pofteriora cum prioribus credunc fagis aflerencibus, damnancur a Concilio -non qui folum pofteriora creduno.
3

Sextb, Ob jiciunr 3 omnes perfonas

go phancafticce fuerunc, & non verae.

vifas 3

m d i&is convencibus ab aliis incerdum pronunciaco nomine JESU difparuifle fubico,- erRejpondetur, eas fuifle celer-

rime a Diabolo afporcacas, & fic dici difparuifle, id eft, videri amphusdefiifle. Concingerecamenpoceft ,ucperfonaj aliqueefinu phancaftica: uc omnes flnc, putonunquamevenire, quo enimfine
:

id fierec ? in Septimb, Videncur velle , Daemones non pofle corpora de loco locum cransferre. Refpondetur^ non efle conforme facrae Scri-

namDiabolusaflumpficChriftum , & duxic lpfum fupra_> pinnaculum cempli, & fupra moncem Matthticap. 4. Da^mones ingrefli in porcos, preecipicarunt eos in mare., Marci cap. $. Deinde
pcura^:
,

nulla poceftadfignari racioimpoffibilicacis ,nec ex parce moventis, nec ex parce mobilis a uc conftac exdiftis cap. ciano.
8-

Ha?c fufH-

CAPUT

XXIV.

An D&mon pof&t efficere >ut corporafe

mutub penetrent.
cio dubicandi eft , Primb, quia videcur , quod ope Da?monis fepefagannerediantur& claufis J eeredianturconclavia jaS corporum jT & _ f? nuisacreneitns: rediguncuradparvifaepeetiamearumcorpora ar fieri poiiit ope tacem felium muftelarum , aliorumque minucorum animalium 9 acmoms. mt p er p arV a foramina , & minuciflimas rimas ingredi & eur p Q [f
.
#

RA
pud

gredi cubicula,
Nicol.

& evolaree caminis.

lib. 2.

Sic ftrigze Locharingicae acap. 4. faflk funt , folere

Remigium

Dtmonol.

Dae-

monem

veceranis Iamiis poceftacem reipsa dare ,utqueanca:des

penecrare ,

& per quasvis anguftias nullo negocio viam fibi facere,

Angelorum ac D&monum*
>

iop

inmureSjfeles , locuftas,mufte!as , acque alia hu jusmodi pufillaL, uc incromiffe aucexcraanimalcula concraftee acdeminuc<e formce ac denuopriori magnicudini miffe , poffinc corporurn^

&

propriorum reftitui.
in lib.$. Pormicarii.

Idem

afleric Scafius

magus apud Niderum

In omnibus aucem iftis cafibus incervenic pe-

necracio corporum^qua
corporis,

nimirum vel unum corpus penecrac aliud

;

a fe diftinduro, vel aliqua? parces corporis penecranc alias ejusdem fimul func in eodem loco Ergo &c. Secundb, quia pe-

&

necracio aftualis duorum corporum, aucplurium ejusdem corporis parcium , videcur fieri pofle ab aliqua virrure nacurali., falcemu

Angelica, uc facecur Joannes Provenzalis ^uodih.

q. 7.

Venerabi-

/^^apudLorinumiiiA&aApoft c.

^.n. i9.&alii,quosreferc

Alexander in Opujc. de Mixtione >&c Fernelimlh. 2. Phypolog. cap. ult. idque probanc, quia in ferro candenci ignispenecrac ferrum ; in pane aqua maceraco aqua penecrac panem ; vas plenum ci-

cancnm aqua? > quancumcinerum concinec,- fcyphus aquaplenus usq; ad fummalabra, excipicmulcos nummos,
neribus recipic

aquanon effiuenco.
AjonihiIominus 5 Da^monem necpofle quancicacem corporumfic mucareac diminuere, ucparces femucuo penecrenc 3 necStatuitur efficere uc unum corpus penecrec alcerum. Racio eft,quia ex on P offe communiPhilofbphorumac Theologorumiencencia^corporum &parciumcorporis penecraciomutuafuperacviresNaccme: ciim igicur Daemon efficere nequeac , nifi quod Nacurae legespermiccunc,pacec propoficum. Nequic icaqueDxmon fic mucare cor-

m
.

poris q^iancicacem, uc vir auc mulier inftar cacci , vel muftefa, pen,

exiguum foramen , auc cenuem rimam in cubiculum irrepac; mulco minus , uc per januas ac feneftras claufas ingrediacur , auu egrediacur. Quare^quod aliqui de lamiisin muftelarum parvicatemredaftisnarranc, &quod Remigius loc.cit. deftrigibusLocharingicis referc
calia
, fabulofum omnino mendax eft. Quod ii magis ac fagis concingere videncur , cunc Da^mon praecedens

&

, easque incromiffis illis icerumlacencerclaudic> incerimveromucac illorumphancafiam.ut exiftimenc fe calium animalculorum formam induifie. Hoc fe

aperic Iacencer januas vel feneftras

ikfimt

lio

Liber

I.

Aiirabilia

ik func iaga? Icalicx apud GrilUndum lib. 2. de SortUeg. qutft. $. Quam quidem oftiorum acfeneftrarum apercionem&: ciaufionem cam iubcilicer facere poceft Dsemon, uc dormiences cubicu-

lonon

evigilenc; nonfecus ac

Angeluseducens D.Pecrumecar-

cere, januas aperuic

poceft adeo celericer ac lacencer

cant, prasfertim

adeo filcnccr, uc milices non evigilarenc. Imo easdem januas aperire, ac claude-

re Diabolus , uc in cubiculo exiftences, ac vigilances f id

fi

non adver-

pracerea oculorum pr-ceftigias adhibeau.

,

modopcr"
difruptos
parietcs
*"

Quod vero ftrigje aliquandopucanc,&dicunc

ipfbs parieces fubinde aperire,

Dccmonerru.

& per quandam quafi fiflionem feu

anfuiv

difrupcionem ingrefllim acque egreflum fibi pra^bere , ac poftea. iterum parces conjun&as facere coalefcere > pucac Dclrim lib.2. DUquifit. Magic. q. /7. cocum hoc vel praftigiofum etfe, vel duncaxacD^monemmaxima celericace eximere acfuftencarecoc lapides,quoc fufficiuncad ingreflumhumanicorporis,acpofteaeadem celentace dexcericace eos icerum fuum locum reponere, non ad vercencibus id afpicientibus,auc locum apercum poftea con-

&

Mihi camen difficile eft credere id fieri hoc fecundo modo, fedpuco tunc mcras incervenire praftigias uc vel pucemplancibus.
,

tent afpicientes fe videre quod revera non vident > vel exift imenu corpora per fi-fliones ac difrupcionesphancafticas ingrefla eflo,
quae revera aliunde fuerunc ingrefla % vel denique corpora ad ani<\itic

malculorum par vicacem efle reda&a,quac camen a priori magnicununquara receflerunu. Exhis pacec, quid refpondendum ficad primam racionerrL* dubicandi. Ad fecundam refpondeo in ferro candenci ignenij non efle penecracum cum ferro fed concineri in ejus poris* Eodemmodo aquanon eftfimulcum parcibuspanis, fedincraejus poros. Vas plenurn cineribus recipit cancum fere aquae,quan,

tum coco fcypho concineri poceft, quia dum infundicur aqua, alix
cincrumparcesevaporanc,alixvehemencercondenfancur. Deinalii, quiexperimenti hujusmeminere,tantumpraxiseaqua?cineribus afFundi pofle,quancumper ievas vacuum caperepofTet ? Egocerco vixid uccredam,adduci poflum. Scyphusaquaplenusnummosrecipicplurimos,quia-> aqua

dequomodo probacPlinius&

Angelorum acT)&monum.
aqua in medio
aflurgit in cumulum, ficcitace labrorum
ce effiuxums qui contingit, quamprimum labra madefiuno.

m
prohiben-

CAPUT

XXV.

An D&mon effkere queat, ut idem corpusfit m

diverjis locis eodem tempore^j.

Origeneslib. 6. contra Celfum referc, Pychagoram eo~ e & cer induabus urbibus confpe&um. Bercngarium hxcempore dem co^us T in Turonenfi Ec- in' d" verfi* retieum & magum eadem nofte Roma? fuifle, clefiale&ionem decancafle, cradidnChronico Nangiacus Anno lociy X 04 5 In Vit* Clementis Romam habecur y Simonem Magum Ne~ ronilmperacoricapucfuum auferendum obculifle, afljbruifleque fore, uc quamvis gladio carnificis auferrerur,ipfe nihilominus cercio die vi vus rur fus apparerec. Jubec capuc ampucari Imperacor, &promorcuo habecur Magus ; Sedecce^ cerciadie cumfumma_* Imperacoris admiracione apparecSimon. Fuic ergo ibi ubi caalibi ubi non fuic ampucacum nam fi vere puc fuic ampucacum, fuiflec morcuus ,&capuc perdidiflec penicus, nonpocuiflecnec propria, nec Daemonis vircuce refurgere. In Vita S Germani apud SuriumTom. 6. legkur , cum coenam inhofpicio quodam vir fanftus fumpfiffet^rurfus eum vidiflemenfamapparari: incerro-' ganci caufam reiponfum fuifle,menfam fterni pro mulieribusr3 quibusdam, qtiae fuos no&u convencus haberenc exipedafle ho~
pJa.

POfle idfacerc D^monem^mulca perfuadere videncur exem-D2 monaa

&

'

&

&

&

fpicesGermanum
:

illas

advenifle r

& cum magnonumero menfe &

San&o, ne inde, nifi a fe obcenca venia^ di. cederenc advocacos mox cunftos de familia, incerrogacos,nof~ fenc ne preefenres hofpices Illos , fingulis infpc&is , dixifle fuas efle vicinas :Miflbsitaqueftatim ad fingularum a^des qui explorarenc, cflencne fingulae in ftiis sedibus> ubiefle depnehenfum fuiflecy
afliderenc, ad juracas a
:

&

difparuifle mnesltemonis ergo ope

& in hofpicio, & domi eranc

appa-

mulieres iffce.

Adde,qu6dfepemagi &maleficae i ope Daemonis* faciunu

U2

Ltber

I.

JMirabilia

apparere in aquis, aut fpeculis ~ vel aha ratione , errigies illorum__>, quialibi reveraexiftunc adhuc vivi , atit quorum corpus io lepulZonaras tn Vita Bafitii AUccd. chro, anima in inferno aut ahbi. tom. 3. AnnaL rerert hanc hiftonam. ^Vnus, mquit, cx lmpcratcris (Bau\lu)fl/ius Conflantinus ,patripriC c&teris charus , cx ?norbo obi/t. Ejus mortemgraviterjerens omni co?ijolatione repudiata illum fiFuit autem quidam MonachusThcobi viventem offerri cupiebat. dorus ^cognomento SancJabare?uu; Imperatoriob Jummam de ejus virtute perjuafioncm, ut etiam miracula edere crederetur farni It a~ Js igitur fertur Imris , idemL Metropolis Euchaitarum antiftes. peratori defunclum filium oftendijfe viventcm , ciim effeajjet ut Jguem cum Confiantinus equo infidens patri oceurrere videretur\ amplexus ejr deojculatusfuijfet, non amplius vtdit lmperator. Hoc
, , ,

certenoncontigitopedivina,necvirtuteAngeliboni,(edDxmonis , quiaSan&abarenusfuk homoiceleftiiiimus , uc exhifloriis

conftatj?.

Hisnon

obftantibus ,dico

,Dcemonem efficere

propriis viri-

busnonpofle, utidem numero corpus fit eodem temporeindiRatio eft, quiaDaemon efficere non poteft , quod verfislocis. Natura vires fuperat, ut fepe diximus: fu perac autem Natura? vires ut corpus vel a feipfo , vel ab alio in duobus collocetur locis ergo. Minorem prbbare conantur multiPhilofbphi ego rationem a priorinoninvenioaiiam quam nacuralem cujusquerei macerialis feu corporalis limicationem , qua fic tit nequeat excendi ad locum fe majorem, ac proinde ucnonpoflic fimul duo occupare loca fibi aequalia, ut ne minimum quidem excedens arq ualem. A pojfteriorivero habemus experimentum perpetuum&infallibilo,
;
:

quoconftac ,corpusnunquamoccupare

novumlocum ,quin ve-

terem deferao.
allataexemplaajo,ilIa velperpraeftigias &ocuIorumillufiones contigifle, ut viderentur ii , qui alibi erant , efle ubi noiu eranc> vel Dxmonem abfences in afliimpto cx aere corpore repraefentafle. Pofle autem utru mq^ Daemo-

Ad

nem, ex fupra dift is conftao.

CAPUT

, ,

Angelorum ac D&monum.

irj

CAPUT XXVL
An D&monesfopnt mutare bomines
in
bejtias.

13 Ofle id faccre D cemones, mulca fuadere videntur exempla. Ex

ordine proponam: deinde quid innumerispaucafeligam fentiendumfic,ftacuam. Legeeciamqiice dicimuslib. 3.C..20.
.
:)

&

/.

I.

Exempla varia,cjuibusprobari videtur,

9
.

Scythix Europeas populi Neurii di&i , cefte Pomfonio Metilib. 2. c. ^*"m _ /. ftatis cemporibus convercebancur in lupos , kerumque in homi- pu nes Arcades, uc Varro cradic apud D. Augult. lib. i$\ de dvit.cafjy. ftagnum quoddam ejus regionis tranantes, transfigurabarrtur iru lupos, cum Cceceris e jusdem generis congregati 9 per novem anr

homines mucariinbeftiasr NAmfbcii Ulyflis a Circe Maga in varias animancium formas, H 0gninu<* cefte Homero ; & fbcii Diomedis in aves fuere transforniaci. i* bcftia

&

noslupipermanebant: hoc tempore fi humaniscarnibusabftinebant, reverfi ad ftagnum , icerum cranances 3 recipiebanc habicum priftinum, addico novem annorum fenio. O/am Magnus

&

&

extremis tribus capitibus libri 1 8- vulgaciffimis exemplis confirmat , in PrufTia Livonia , Licwania , homines arcificiis magicisr' transfigurari in lupos 3 &rurfusin humanam fpeciem reformari. Pra^ccdenti capite diftumfuic , fagas mutari in muftelas, cactos, 5 mures^&fimiliaanimalia; quodetiam paulopoftaliis exemplisr
,

&

confirmabitur. Simon Magus, Liodorus Siculus Cacanenfis in quas volebant fere animalium fpecies fe i pfbs cransformabant uc diximus fupra cap. 1 6. Joannes Sarisberienfis lib. 1. de Nugis
Curialxap.p. fcnbic de quodam, qui videbacur in alias fpeeies cransformari. Anglorum Annales referunc, incancamencis Me; v ni

&

Uterium Regem inGorloidis Cornubia^Ducisfpeciem crarisformacum,uclgerna: uxoris ejusamplexuporirerur & ex catft iiefa>

rioconcubwAccurum&Annamgenicos.
p. 2.c. 20$. z? 21G,

Chie7aHiftor.?erwt.

narratjNicaraguanos noviOrbispopuloscrc:di-

difle,


ii

Liber I. Aiirabilia

diife, ftriges pofle fe in caccos

porcos , immucare. Qua, fimias , hatemallavos ver6 opinacos, famofamquandam maleficam Auguftinam in bovis forma graflatam quandoBeacrix de la Cuua- terra motu inceriiu. ingenci diluvio Narrac B. AuguFL loc. cit. fuifle fuo rempore mulieres ftabulariasinIcalia,qua?viatoribus cafeumdabant, nefcioquibusveneficiis infeclum; quofumptoprocinus llliveriebantur in jumenta, &oneraporcabanc. Teftatur hax feaPraeftantio, viro fidedigno^audivifle-.eundemquePraftanciumrecuIifle, pacrem (utifiL* ejusmodi maleficis cibis per illas mulieres correpcum , ftacim gravi fomno indormivifle,ac poft multosdies, quorum fpacio exper9 gifci nullis remediis unquam pocuerit , narrafle , fe per id tempusr equi habuifle fpeciem , ac femper fi umenta tulifle addidifle etiam portandi tempus,& locum , modum quo portaflet. Quarum rerumcumveritasinquireretur^ajebacinvenrumefle^quodequus ejusfpeciei, quamPraeftantii pater dixerat , eo tempore &loco frumenta iis culerat , quibus illa dicebat. Pa/Iadius cap. 20. Hijlor. Laujia rcfertin VitaMacharii,adulterumrufticicujusdamuxorem adamafle cumque illam in fuam iententiampellicere nequivifler, Magi auxiliumimplorafle , qui vel maritum necarec , vel uxorisergafe amoremexcitaret: tumMagum uxoreminequamL difcipulis Macharii, ad quem a maeonvertifle,qualis marito,
,

&

&

&

&

rito adduc~ta fuerat, vifa eft.

Guilielmu* Tyri Archiepijc. r efer c, ju,

venem quendam Anglum in Cypro ,ubi militabat ruifie a Maga_> fransformatum in afinum : cumque ad fuos redire volens,una cum fbciis navem ingredi tentarec ,ab iis tanquam afinum repul-

& ad Magam rever/um. Ufa eft llla adolefcentis afini operaadtrienniumjdonec in fxclefiavifuseftadgenuaprocidere, & ea qua? ab animante bruto fieri nequeunt, facere tum enirrL in fufpicionem venk Maga , & ad judices rapta , omnem rem confurn efle
, :

feflaeft,atque reftituto priftinae forrnae adolefcente,dignaspoenas perfblvit. Vmcentiu* in Specu/o lib. j. cap. 10 g. ait, fuiile in-

Germania duas fagas, qua? hofpitium transeuntibus prarberent , plerosque hoipites in beftias converterent. Inter alia refert,ipfas adolefcentem quendam inafinumcommutafle, quimille ludos

&

&

olu-

$
,

An^elorum ac D&monum.

volupcaces viaconbusexhiberec: eumque, ubifemel aquisfe impriftinam hominis formam rediifle. Idem merfiflec , ftacim fed cum aliis circumftanciis , narratGui/ie/mus Mamulsbrucienfis Monachus apud Maiolum tom. 2. Dier. CanicuL colloq. j. nempo

tempore Petri Damianifuijfe duas vetulas in viapubhcasy qua Romam itur> quales Auguflinm appellatftabularias, idett tranfeuntesadho/pitiapro mercedejufcipientes (namftabulumpropriehoJpU tium venale (jrpublicum dicitur) qu& in uno commorantcs tugurio , una. quocl arte malefica imbutA > hofpitem quando^folum adveniencerto pretio mer~ tem> in equum, velfuem, velaftnum mutabant guodam diejuvenem s hiftrionicis geflicatoribus divendebant. in> afinum.} culationibus viffum quozrentem , hofpitio exceperunt verterunt* multkm eo lucrifacientet quigeftuum miraculo diftwerettranseuntes : nam ad anm mandatum nutumq- quocunque mod$ Non enim illi intelleffim perierat /fed loquela. Inmovebatur. gentem inde qusjlumfecerant. guo cognito , vicinm cari afinum Cautio tamen h&c a mulierculis adhibita esl ut cuftodiredimit. retur^ ne in aquam dejcenderet. Servatus es~i diu ab aqua 5? tandem incautiorem naffus cuftodem, in lacum proximumfe conjecit 5? ibife aliquamdiu volutans , proprU refiituitur formdt. Cumfo ah
,
,

&

&

,*

eodem obviusfcifcitaretur e)us cuftos, num afinum vidiftet illeje ejfc reftondit. Famulus id hero retulit herus ad Leonem Papam. ConvicJa anus idemfatentur. Dubitantem Papam confirmavit Petrus Damianus y vir eruditiffimus3 prolato exemplo de Simone Jkfago s qui
>*

fuam Fauftimanoimaginem imprejferat.

Exhisexemplis verifimilereddicur,quod apud Lucianum& Apule jum legimus, eos fuifle in afinum verfbs a Lariflads mulieribus fagis, quas ideo accefleranc, uc cognofcerenc, an re vei a homines in afinos convercere poflenc, uc audicrano. Olaus Magnus lib. i$.cap. 4$. ^f 47. referc, in Pruflia^ Li vonia_s

& Lichuania frequens efle & &

uc in fefto Nacivicacis Chrifti , fub no-

ttem, ftacuco in loco, homines maxima mulcicudine convenianc, ibidem in lupos convercancur qui mox eadem no&e mira feritace in animalia homines faevianc 3 cedificia oppugnenc , cellaria
:

ingrediancur, cerevifiam exhaurianc, vafa transferanc. Icem incer

Lfchua-

116

Liber L Aitrabilta
,

Lithuaniam y Samoghctiam 6c Curoviam efle parietem ex quodamdirutocaftello reliquum adhunc cerco annicempore ahquotmilliaeorumconvenire,&: unumquemque fuamagiiicacem lakandoexplorare* eos veroqui pariecemcranfilirenequiverinc,
,

flagellisabeorumpraefectiscxdi.

Modum,quoinluposconvcr-

tuncurprasdiclihomines,aicOLiuscire,uc poculumcertis incantacumverbis exhaunant. His iimilia adhucin Livoniafleri,ceftantur mercatores fide digni , alii oculati tcftes apud Bodinum

&

Narrationem fuamconfirmatOlauscribus cxemplisrelacis cap, ulc. locicit. Vide,qu#dicimusinfra /. 4.ex

lib.2*

D&monoL

cap.6.

Maiolo.

Saxo Grammaticus lib. /. Hijlor. & Cranzius lib. /. Dania cap.32. Danorum Rex ad diripiendam domum cujusdam Maga? contenderet , praemi/Tis qui eamcumliberiscomprehenderent, iplam in equum feconvertifle; mox accedente Frothone, maritimasbovislpeciemaflumpfifle & paftuminlittoro vagabundam qua:fivifle filios quoq; in vitulos con vei tifle hu jus monftriadmirationecaptumRegem,circuiri ipfbs, reditumq,- ad undas negari juflifle; ac deniq, vehiculo egreflum humi coniedifnarranc , cum Frocho
:>

,*

fe:

Tummatrem

prcetento cornu

Regemadortam,alterum

ejus

Iatusconfodifle,&exanimafle; milites vero jaculisportentacolifixifle, iisq; lnteremptis animad vertifle jhumana cadavera fenn is capitibuspraedita eflo
/.
I

L Alia exempla de hominibus in beftias

commutatisr\
3

Ho

l* \
aiiud

Ongum ac mirabile eft exemplum quod narrat Joannes IFierm hb. 6. de Pr&ftrgmcap. 11. de Petro Bourgoto
,

mutato-

6c

Michaelo

fum

Verdung,
130 uJ tis

& contigitprarcento&cu]o;quo(l
Annoigitur
,

omiffismultis, reip/6

xemp]um.f erre hic placuit.

52i,dieultimoDecemb.coram
dic^

tefti bus, confeffus ett

Petrus y ante annos circiter i# ,

tam validam acprocellofam defluxijfe pluviam, ut non folumnundm* difturbarentur ^fed^armento-s,

Polignenfium
quibusi/Ie cuftodiendts tuncpr&erat, ita disjicerentur, ut ubt requi-

nundmarum

rtpojfentiplant ignoraretur.

Cum igitur cum reliquU agricoltspecudea

Anfjelorum acT)&monum.
tres equites

u?
>

cudes vario quafitum collecJumfc abiret 3 ^f Jolm alicubi aberraret

nigros 3 atrumfo tndui os vefiitumjoabuit obvios3 quorum pofiremm rogabat : Amice, quo abis ? videris effe turbatm. Verum ett ref}ondtt Petrm; idautem evenit obpecorafkvo tempeftuojo^
3

rejpondtt Servus Jum magni inferorum Diabolt fed m metuas. Tum ea legefuam Ddmoni operamaddixit Petrus .Jipromiffis illein
:

cum nuliam ea recuperandi rationem nimbo difftpata, tfperdita : Bono huncanimo effi videam animum equidemprorjm dejpondeo pollicitm modofidem ipfidaret ille , ft magiftrumfe do, juffit eques naturum , a cpuo infiitueretur , ne tnpofierum tpfim armentum a lupo, ve/quavts alia beftta impeteretur aut ullum fentiret damnum 3 aut etiam ullumperiretpecm. Vt itemipfum redderet confidenttorem 3 perditas reperturum pecudes addicebat , nec defideratum iri Pecuniam adh&cfedaturumjpopondit. Conditionemhicaculias. ceptat fe in eundem locumpo H quatuor aut quina. dies reverjurum Hinc cum villicorum comitatu indagatumper<rit arpromittens. pos~t quatriduum eodemadementumfo quArendum invefiigat Jj>u<zrit ille num operamjuam illi lo~ quitem mox agnitum redit. care decreviffet Petrm ? )uo vtciffim interrogante 3 quisnam ejfet i
3
,

&

beneficiis conferendisfiaret. Inde 3 D. omnibus SancJis paradifi incolis 3 baptifmo %Jj uo facto illi exofculandam machrifmati renuntiare jubetur. numporrigitfinifiram , nigram velut mortuam .frigidama^. Htnc ingenua provolutm alter aperto capite honorem Sathana defert y eum appellans dominum.. Ne quo^fidei fymbolum recitaret , inhi,

confervandopecore
Vtrgtnt

MAK lyE

DE0

bebatur.

Perftitit itaq^ in Diaboli mtnifterio circiter biennium-j 3

,

non prius templum ingrediens quam infine MiJJ& velfaltem posi aqu& luftralis conjecrationem 3 qua illum noluit afpergi. Sic quoL

mandarat ipfimpr&ccptor, cujm etiam nomen tum adhuclatuttjed

pofteafe JMoyfet appellarifigmficavit..

Intenm non erudiebatur Petrm3 quomodojumentum tutaripof Jetfed hoc officium conjervandipecorisfolumpr&ftare videbaturDtabolm Ji quandofyconfptcerentur lupi r quitum nihilinjuriatnfere3

bant.

PoH vero pa/cendi pecora cura exonerata factle Diabolunu> neglexit frequentans templa fideiifc conjefiionem recitans , annos
, ,

P 3

ctrci-

g
ii
circiter

Liber

I.

Aiirabilia

oclovetnovem; doneca Michaele Verdung denuo flut magtftri obedientiam dicJo in loco excitatus ea affenfertt condttione ,fi pecuniam expromijjojkppeditaret praceptor. Itafimulinpartibu* Chaficlcharlonvefpere quodam conventtur innemore } ubi ab aliu ignotis choreas duci, concurrify vifum est. Cernebat autem Petrus, incujmltbetmanu candelamvtridem ,fammam cyaneamjubobjcu,

ram evomenterrLD.
Alias illia A4ichaeleproponebaturJimodofidem adhihcretjffcturumfle yut quantacunLvellet levitate y procurreret. Confenfit Petrus, modoflervarentur promiffa y pecuntafy donaretur altoqutnfe^ jraudem vereri ait. Pecuniam Je procurat urum abun de pollicetur Michaci: cjuiexutum Petrum nudum linimentotnungtt ,quod fe;

cumflerebat; undehicfemox in lupumveri mutatum autumabat $fj quatuor fluos pedesdupinos ejr pilos intuitus exhorrutt : fedtanij> celeriter quamventiflatus provolat fe concumffe ajferutt? nectd fieripotuijfe y nifivehentu tpjum magiftriopera, qui continuo im cjns., ,

modi excurfionem volatu aderat quamvis eum non prtus videret , quam humana refiitutus formx. Michael itidem inunctus y una tAmpernici vehebatur curfu y quam optaret y celeritate etiam vifum prdvertem. IJbi eam fuiffentpafji metamorphofin horam unam^ aut alteram >rurfuma Michaele illiti y opinione ctttusinprifttnam Vnguentum utrifo donubatur a magtfiris Gutlredierefiguram. Vbi defua laf leminjcilicet Michaelis magifiro ejr Moyfet Petri. fitudine poH ejusmodi curfum utfe dtfficulter quando^ erigeret y apud magifirum quereretur Petrtts, nihil tdejferefpondtt ille,& mox
,
, ,

furatumiri. Cmtigit quoque Petrum ex Michaelis infiitutione inungi y ejr converflumin lupum,fex velfeptem annorum puerum majculurru> dentibns comprehenfum occidere : quern tamen oi clamorem ejulatum relinquere coatfus adjuas veftes confugit $ ubtfe herbis ex Michaelis docJrinaflricans y in humanam revertebaturflaciem. Simile quiddam Michaclemctem ipflo alias tentajfejatebatur ,^f quodarru die in luporum imagine cnecajjefl&minampifa colligentem Jjuperveniffe autem Dominumde Chufhee ; cui etiam nocere volentes, altquoties mfultJibtmtJruflrA. Confleflfm item est uter^ ,fle in ea Lycan,

thro-

Angelorum acD&monum.
,

uy

throvia trucidaffepuellam circiter annos quatuor natam y eamfc to~ guandam item puellamfe jutamdevoraffe excepto brachio ejrc. fanguinem T ejr col/um vorajfe ,faffifunt. gulafe, ejusdemfc exuxijje
Similiter tertiamperdidijfe,
.

ejm^ orificium ventricuii comediffe , ob

A/ias ettam in hortopueUam tnteremiffes fameluas Petrifaucet *,cui dentibm collum mjregerat Petrus &c~ annorum ottove/novem Hicinfuper confejfus est fe capram jugulajje prope agrum magijlri Petri Bongre eamjcilicet momordiffe, <& guttur fecuiffe cuttro. Jkfichaelin lupum vertebatur vefiitm Petrm veraexutm : qui etiarru fe ignorarequopi/i devenirent quando defineret ejfe lupus y retulit, Omicto alia % qux Wierus addir. Hujus ejusdem hiftoriae meminere ex Wiero Joannes Bodinm lib. 2. DdmonoL cap. 6. & P. Petrm
,

j,

Thyr&us lib.

2.

de Spirituum Apparit.

cap. /j

II

L Adhucaliaexemplahominuminbeflias

transformatorum^

JOannes Bodinm iib.2.D&monol.cap.6. referc de quodam Garne- Hominum rio nomine Lugdunenfi a damnaco ad rogum a ParJamento Do- in beftias Jenfi Die 1 8* Jan Anni 1 5 j\ quoddie Michae/is fefioadSerranam ^^ad>

Jyivam in vineis Chofienoyanis (qua a Dolenjioppido quadrante mi/- huc alia liaris abjunt)puel/am decem aut duodecim annorum natamceperat* cxcm P la* manibm^ qu& /uporumpedibm confimiles videbantur dentibmcL occiderat .femorum brachiorum carnem devoraverat > ejr de ea ad uxoremdetulerat: quoditem poJt menfem eadem formaalteram^ puellam ceperat occiderat^ y voraturm y nifitres homines impedimentum attulijfent &c~ Idem Bodinm ioc cit.zk, narratum fibi a Domino Bordino,,
,.

generali Procuratore Regis, exemplum e BeJgis mifiiim cum judicio toto a Judice Aftuariis obfignaco de lupo fagitta ad femuiL.

&

decubuit in le&o cuitl* agno vicille qui fuerat jaculacus y tempore^ & loco ex confeflione hominis comprobato. Jobm Fincelim lib. XldeMirabilibmfcnbit,Vadu& lycantliropum fuifle deprehenlumcuilupinipedes reie&ifuerunt , & momenco manibus aepedibiis truncacus homo cxftidc De Magis Vernonii refert Bodiiy

transfixo

qui pofteam

hominem verfus
>;

fagitta, quam avulfam

nm

120

Ltber

L Mirabilia

nus loc. cit+ eas frcquenter felium innumerabilium fpecie in caitelhimpervetusfolitasconvenire; ibiquevirosquatuorautquinque perno&antes, multitudinem feliumfe invadentiumexpertos,& unumillorum occubuiile cetteros fuiffclxCos y /fd multU felibus viciffim U[is qu&pojlea inf&mmas verfa y gravia vuLnera compert&Junt accepif/Ly. In Malleo Malefic. Qusefitores quinque hu jusmodi can farum peritiflimijfcriptotraduntjtresMagas ad Argentoracum fjrma crium ingentiumfeliumagricolam adortasefle; quidefendendo feeas vulneravic, acdepulit. Deinde vero ftacim mulieres dcreperta? cumbentes fuerunc graviter vulnerata?. Qua.de ro , cuminrerrogata?eumaccufaflenc,aquo vulnusacceperant,- illo
,
,*

&

Judicibus
pfiim,

horam & locum indicavit quo & quo eas larferac. Bodinu* loc.
,

feles

cic.

appeciverunc iex Jobo Fmcelio loc.

item cit. narrat, Anno 1^42 , Sultane Solimanno lmperiumOrientisobtinente^tancamfuifTeluporummulcitudinemConftancinopolijUt armatus Imperator cum praecoriano milite procedens, adcentum quinquagincafimulcompuleric; quiuniverfbpopulo fpe&anceexurbe difparuerunc. Jcannes Trithemius in Chroni-

coAnno97orefert,Juda*umquendamBaianumnomine,Simeonisfiliumjinlupumfe^cumplacuic, cransformavifle , lemfereddidiflo.

.

& invifibi-

XIV.

Scriptorum variorum teftimonia,dehominum in beflias cransmucaciono.

,

Teftimonia varia dc trans1

LJ ^Ec func exempla

"

* -*nibus,&aMagis opeDaemonum,converfbs

quibus probari videcur, homines a Daemononrarofuiilej

mutationc inbeftias.

Accedic hismulcorumScripcorumjaliorumquedo-

intelS

^01 1101 Virorumceftificacio, qui aperce facentur, prardi&as

exemplis efle
faftas.

meait,

tamorphofesa Damione& Magis fieri pofle, & in pra:di<3-isaliisq;

Pctrus Marnorius

m Libello deSortileg.

mucacionem hominum in lupos vifam a fe efle in Sabaudia.

Ean-

dcmHenncus

Colonienjis in Libellode Lamiu proindubitacoafhrmac. V/ricus Molttor \n libello , quem dedicavic Sigismundo Qefari, fcnbicdifputationem eade recoramCa:farehab;ram,&
cer-

Angelorum ac D&monum.
:

121

cerciflimis racionibus, exemplorumq,- innumerabilium experienciaconfticucum 5 cransmucacionem iftamveramefle &ipfeLycanchropum a fe fuifle vifiim narrac Conftancia? 9 qui accufacus ,evi&us,damnacus,&a confeffione morci fukcradicus. Bodinm lib. 2. DdmonoLcapA. aic ,mulcislibrisin Germaniaeditisoftendi, unum ex pocenciflimis Chriftianorum Regibus, nuper defun&um

Annumi579) inlupumfepefuifleconverfum,&obid Magorum omnium facile principem habicum_j,

(fcripficBodinuscirca

fomponatim non malus Philofbphus, &Theoj>hrjiflm Faraceljm

cerciflimamefle affirmanc hominumin lupos cransmucacionem. Ga/parPeucerus fcribic , has mecamorphofes fibi femper vifasfuifle

fabuJas,fedcoaftumfuifle credereab eo cempore,quomercacores plurimifide digni,negociancesinLivonia affirmarunc mulcos fuifleibidem accufacos ,evi&os, aconfeffione adjudicacosr*
,>

&

movtiy quod in luporum fpecie

damna aliis inculiflenc,

1.

M odum
exOlao

&cempus quoidquocannis
Magno.

fariunc,infinuavifupra/.

Remeandem mrrzt Maio/mtom. 2. Colloq. j.hisverbis.

Ineuntibm diebm , qui proximi Natalem Dommi fequuntur , circumitpuer altero pede claudm yqui illa Diaboli mancipia , quorum^ ingens esJ numerm convocat , &fequijubet. Jguodfi cejjant , aut cunc~lantur>mox alim virprocerm ^flageUoex loruferreU iUfo flexibi/ibm connexoperpu Ifos cogit ut procedant propere. Is c&dere adeograviter vibicibm dicitur, ut multo tempore vefligia e miferos
,

re/iqua cum magno dolorU Jenfu corpora vellicent.

guamprimum

autem accinguntur adfequendum , mox exuipriori/pecie , & /upina

indui videntur.

Conveniunt aliquot millia $pr&it duxcumflageleorum^ quife luporum (Jecie circumdatos 1 alsa perjuaflone credunt. Educli , in obviapecora irruunt mordieus ,? apprehenfa dilacerant$ rapiunt qu&pojfunt $ dant fjr alia^ damna \Jed homines attingere, aut l&dere, non illUfas elt. Adfluloferreo; fequitur agmen

minaubiaccejferunt duxflagelliicluaquasjindtt^ ut dehifcere t difcedere videantur , reliclofcco tramite quo tranfeant. BxacJU

diebm duodecim, dijfipatur agnkn rurfm^ adfe quUfy depofita lupi e? recepta hominU (pecie revertitur. hanc in Livonia-> audivifle, eamque coci populo pro exploraciflima haberi, affir,

Rem

Q^

mavic

122

Ltber

I.

Aiirabilia

mavicBodinoLanguecusBurgundus,DucisSaxonia?apudGallix RegemAgensfeuIncernuncius. IdemdidicicBodinusexhcceris

eujusdamGermani,fcripcisadConneftabilemGalliee.
ftias

Hanc eandem mecamorphofin ac hominum in varias becommucacionem videcur agnoviife coca a nciquicas nam, uc
, ,
:

vidimus , ejus meminic Herodocus Pomponius Meja , & Marcusr* Varro imo & ance Herodocum Homerus deinde Solinus Scrabo, Dionyfius Afcr Virgilkis , Ovidius in libris Mecamorph. in quibus licecmulca fincfabulofa 3 conftac camen exiis^quam per,
>

&

fua&m fueric anriquis

/.

fieri

fimiles

mecamorphofes^
,

V. Aliorum de lycantropia aliisque metamorphofibus hominum in beftias, fencenciae

refelluncur^
>

luorum
dcrrans-

Sunr qui hominum rransmncacionem nullam. P^^ proriusadmiccunCjnee veram ,necfucacam exDcemonumauc
in beftias

mutatione

magorum delufione purancque omnia qngecunque unquam inu.

,

hocgenereconcigerunc, aucconcigiilenarrancur, humorumvijnbcfti a? refciiun- ti> auc acras bilisexceflu alceriusve vi morbi concigiffe , illisquo
3

***

fympcomacibusafFeclospucailefeinlupos.afinos^caccos^aliasque

con veribs. Cerce Paulus ^Egineca, Aeeius^Condronchus, ahique Medici , lycaonem ieu lycancropiam incer morbos nmeranc. gui lycantropia ( inquic yEgineca lib. 3 cap. 16.) ideH\ y
beftias
.

hominisin lupum 3 quem Gr&ci A "* nominant converfone correpti funt ,per nocJem domo egre/J?\ lupos peromnia imitantur^ fg quoad
,

, fues . leones &c. pucanc , imo Pomponatio (inquic Maiolus loc. cic. iiipra) oblatm tHaliquandotger lycantropia laborans.quem rujtici forte fubfano repertum f captumfo quiafe lupum ejje clamabat ejrfugere ittos

iliucefcat, circa defuncJorum monument aplerum^ errant. Pergic cnumerarehujus morbiindicia,ac remedia,aicqueeilequandam ipeciem melancholia^. Eadem habec Aetim Tetrab. 2. Serm. 2. c.
I.

& Da^mones.

Ex ftmrii morbo fe aliqui canes

jubebat y neab

devorarentur , excoriare CAperant^ ut explorarent an verfipellis ejfet, id eH, mverfos pilos baberet (ficenim erant ferfuafierrore populari: JfedFomponatii intercejfione dimtjjusy per
ipfo

&

&
Angdorum ac D&monum.
123
Hoc morbo Iaborare pucac per idonea medicamenta curatusfuit. 2. Hiberniafuap. Livones acBoruflbsillos, Guilhel.Camdenus in dequibusfupralocucifunuis/. 1. De quibus apud Maiolum loa
ibidem citato fubjungitur , quod quimutantur , converfionemomentanea conciduntfubito >ut opui morbo attonito corripiuntur vita. Addk, ex ejacent exantmisjimiles, acfenfu carentibus rum numero, qui fingulis annis in lupos 3 niodo ibi dido,, converei dicebantur , unum fuifle captu m y & Duci Pruflias addu&um a ru~ fticis,quorum jumenta dilaniafle dicebatur. Erat is (inquit Maio~ lus) homodeformis necmultuja^^(i?nilisfer&, habebatfy vulnera^

&

&

infacie, qu& dicebatur accepijjrmorfus a canibus, ubifuijfet mutatm

in lupum.

id negotii dederat , in~ terrogatus ajebatje quotannis bis ita mutarijolitum; primo circa^ Natalem Chnjii.deinde circafejlumjoannis BaptiJl&iillisL tempori,

U a quibusdam

c^uibus Princeps

busje ejferari,

^ cogi impetu quodam natur^ verfari infylvis inter

,

lupos. Maximo autem horrore ejr languore corporisfe affici antequam pili erumperent y ejrforma mutaretur. Hac affirmanti creditafunt. Sedcum ad explorandam rei veritatem diu captusins arce detineretur, acdiligenter obfervaretur a cuflodibus carceris^afc aliquando efficeretur lupus retinuitfemper eandemformam quam habuit. Isfuit exitusfabuU. Vana ergo funt omnia , & non nifi phantafice vi morbi laefie fimulacra quaecunq; de hominum in be\
,

cransmutacione narrancur , acque fcribuncur. Ica nonnulli fenciuno. His refpondeo, fieri quidem pofle uc ex humorum vicio , acra bilisexceflu, phancafiasquetefione^oriancur inhominibus affe&usquidamlupini,& odiumin greges achomines , defideriumqueeos invadendi,lacerandi, acvorandi,- ac cuncipfifbliquicali morbolaboranc 3 pucant felupos, aliasvebeflias, ferinamque fe~ viciam imicari,aliis vero homines videncur prouc revera func, prouc revera quoad f peciem excernam apparcnc. Ec cales forca
ftias

&

.,

fis ruerunc

nonnulli ex illis , quos in pra^cedencibus reculimus.

>

At

quando aliis quoque lupi, canes , feles, afini , vel ali^ beftfe viden cur , prouc in plerisq,- propoficis exemplis concigic nequaquam id a morbo provenic. Alia ergo afferenda eft diftarum mucacionum
caufa->,

g^js

secun-

fzjfc

Liber

Mirabilia,

Secundo y Alii phancafticas quidemeflepucancpradidtas metamorphofes, ac nonmorbo, fed Daemonis illufioni illas adlcribunc: pucanc enim, humanacorpora a Deemonibus feparari,phantafiamque perturbari,utputenc fe lupos,aliasve beftiaseile. Nihilicaque hiaguncillorum,qua* hiftoriaememoranc,fed vanisimaginibus a D#mone illufi llla ie agere pucanc. Hac racione delufbs pucac Wierus Pecrum illum, acMichaelem^dequibus fiipra /. 2. dicens, linimentum, quo ungebancur Iupum inducuri,haud dufuam f brciebacur vim, cum nudis parcibus bie fomniferum erat, illicireturq; ilJinirecur , aaacivo calore in adhim indo corporis fomno oppreflls alco , fimulacra CDnverfioniseoruminlupos vagabundos,, aliis infiliences 3 puellas jugulances, vorancesq,* &c. hinc pernixeafequebacar velocicas 3 qualisimaginacione,cogicacu, velfbmno hauddifficulterperficitur.Ubi deinde pofthoram, vel longius unguenci fbporiferi vircus elanguefceret periretq; , cunc veluc exgravi veterno expergefa&i, fehomines efle videbanc ,qui anceafueranc. His idemr^flW^quodantea: poteftDrcmon ii>porare humana corpora, poceft mira dor miencibus ac fomniarttibus objicere fimulaera , vero eciam faepe facic , ac forca/Tis eciam omnifecic aliquibus ex relacis in ancecedencibus at id femper bus, qui fe in beftias mucacos afleruerunr, contigjfle nego , quonia qui hac ratione deluduntur, fibi folis.non aliis eciam beftia? videntur.. Somniat ergo Wierus , aut delirat , dum id perfuadere co-

&

&

&

&

naturi^
Tertib\ Alii

putant^D&monem

lacencer furriperecorpushu-

&fubfticuerefennum,acdeinde humanum refticuere; 3 icauceadem humanaanima nuncin humano nunc inbelluino deliceac corpore. Sed h<ec fencencia implicat mulca abfurda , & in philolophia falfa, acprainde Dcemonibus impo/fibilia: nece,.

manum

nim poteft Daemonanimamacorpore feparare citra hominisr' morcem % nec feparacam icerum eidem conjungere , fine refiifcica,

miraculo , uc poftea videbimus. Hoc folum nunc dico fe, quibelluino fimulacro apparences fuerunc ab aliis vulfieraci , auc mucilaci , reftitucos human^ formae vere vulneratos ac mucilatos comparuifle, uti ex relacis hiftoriis conftat. Ergo
tionis
,

peillos

huma

j
Angelorum acDamonum.
rebano.
JOZuarto, Alii ulcerius progrefli
,

12

humanumcorpus nondepofiierunc, dum fub ferina forma appapucanc

non iblum corpus hu-

manum in belluinum^fed animam eciam racionalem in irracionalem commucari, acqueadeo cocumhominem inbeftiam mucari, &exhomine verumlupum verumafinum aliamve verambe,

primo omnia exempla in prseftiam fieri. cedencibus aliaca, ex quibus apparec homines re vera in beftias fuifSecundo , quia non folum excenor forma , fed eciam /e mucacos. operacio,&fericas,&vires,&coca vivendiracioin calibushominibus in beftias commucacis eft belluina ululanc enim uc lupi^greges invadunt, onera feruncgravillima humanis viribus iiiperiora, dele&ancur carnibus crudis. Accedicquodaliqui mulcisnon fblumdiebus ac fepcimanis, fed annis eciam fub ferinis corporibus vixerunc.Cum igicur ex operacionibuscolligamus nacuras rerum, dubium nullum efle videcur, corpore anima cales homines fuifle in beftias converfbs. Ec ica fadum fuifle afleruncilli ipfi, qui
Id fliadere videncur
:

&

&

&

in cali ftacuvixerunc.
:

Sed his rejfiondeopximo eodem modo, quo

pracedencibus fi enim fofis cransmucacis laefa reperiuncur poftea humana corpora , haec nequaquam cransmucaca fuere.. Secundq, cransmucaci fxpc faciunc cales aftiones quae non nifi ab anima_> racionali proficifci pofiunt , uc pacec in afinoillo r de quo GuilhelmusTyriEpifcopus,relacusfuprajf. i. Recordancurpreecerea eorum , qua^ in cali ftacu fecerunc > ergo racionalem animam in illo
s

habebanc^eandemnimirum quam pofteahabeno.

/.

I.

NofEra fententia ftatuitur de transmutacione hominum in beftias ope DaemoniV..

I?

Eje&is aliorum fencenciis, ego

gic. q: 1$, hcec ftacuo.

qu<e ope Daemonkfiunc, 'in quibus homines vere fub beftiarum formisapparent ( uci in mulcisexemplis fuprarecenficisfine dubio homimnn

&

Transmucaciones

cum Delrio /i:j.Duqui/tt.Af/i-SentcntU hominum in beftias, noft,ra de

S^""

concigic) delufbrias func,& uno ex fequennbus modis concingunc. in

bcfti

frimo aliquando Dsemon iflum

quem

in beftiam cransmucaro

Q.3

vulc^

/ 26

Liber I. Mwabilia

vulc, (iibcrahic cx aliorum oculis,

ipfe

alicubi in loco abdico fbporac vero aflumpco beftix corpoi e , vel vero , vel ex aere fbrmaco fibicircumdaco,illacoram aliisgeric,qiice pucanchomines ab Hoc ftracagema a ianalio homine ifl beftiam mucaco pacrari. &o quodam Viro manifeftacum navrazGui/he/. Panjiens.p. ult.dc Uni. cap.ij. Secundb aliquando illis ipfis quos fub beftiarum_j formaapparere vulc, ferarum exuviasapciiTirnecircumdac. Hoc eum fecifle, conftare aic ex quorundam confefllonibus, quibus lu-

&

&

pinam pellemincruncoquopiam

cavae arboris

occulendam

cra-

diderac, uc cum vellenc, in ea comparerenc

Tertib denique,

Ma-

gisaereamcircumdac effigiem belluae , & membra phancaftica_> membrishumanisica circumponic, capucnimirumcapici,pedes pedibus &c. aliaqj quzead belluinam effigiem neceflaria func, fupplec uc vera beftia? quoad excernam (peciem videancur , cam fib* ipils, quamaliis hominibus,&animalibus^. Hic ulcimus modus videcur efle freq uencior. Ec cum hoc modOjiici&fecundo, apparenc relinquunc veftigia beftiarumimprefla cerra? dum ferinailla membra faueiancur, aucampucancurabaliisjiumanaeciam membra,quibusferina illa circumdaca eranc^reperiuncur fauciaca, auc ampucaca , quia illa cunc idum excipiunc(nifiaDaemone impcdiacur) cedence facile circumje&o aere. Aliquando camen quando verum humanum corpus abeft, uc in primo modo , cunc Diabolus in abfencium corpore illam ipsa parcem fauciac, vel ampucac, quse ferino fiio phancaftico fauciataaucampucatafuic. Confirmanc hoc fequenceshiftorice,quarum primamnarracBarcholom#usSpin*US Q. deftrigibuscap. i6.alceram Delrius loco. cic. Hujus etiam apparentis conver/ionis (inquic Spmxus)fl rigumj* in cattos, tejlts alius in haceadem civitate TerrarU Phi/ippus nomine artificiocerdo fubjudiciali juramento mihi ajferuit hoc anno $
,

,*

&

Jlrigem quandam ante tre* menfes ei impofuijje >ne prohiberet venire circapuerum(afeforteftrigatum)quem curandum ajfumpferatfi c/uas blandientes alludentes videretcattos. Eadem igitur diedum difcefjififet illajviderunt poft horam ipfe zjj uxorfua cattum magnum f$ haclenus ab eis invifum qu* adpuerum accedebat concito gradu.

>

guam

Angelorum ac Dtmonum.
^uam
,

12/

cum ex timore parentes fepim abegiffent foftremo contra^ vententis vexationemadimpatientiamexarjerunt : claujo^ oftio vir illegravifjime cattum hinc inde Jugientem diutius hafta percuf
fit
5? demum ex altafeneftraJejacJare compulit y ut tota collija vtderetur corpore cattus.Ex tuncautem (Irix illa vetula toto confraffa corpore per plurimos dies leflodecubuit {c. Vix cpuinquennium effluxit ( inquit Delrins ) cum inpago quodam Occidud Flandri* ubi Jafcinariapeftis miregltjcit^ haudpro,
,

cula Dixmuda , p&ne ad Jperlee '$ ifara conflugemjitu contigit quodab homine re/igio/o3fide digno^ quitumillicin vicinia, auditione accepi. Rufticm quidam unaxumfilio adolejcente injympofiopotitans limis objervabat coquam menfuras cerevijia quampropinabat (utjolent) bijurca notantem creta. Biffimulat nihilominus interea dum compotatiojolvitur : tum hoffitem vocat, ut calculum ex" Petit ifta quantum creta notaret : negat ille^ multis penfiducat. ultro citrhfe ]ac~iu,pecuniam in menjamprojicit, quamfciebat fufficere > difcedit. Stomachabunda h&c : tu verb, ait non hinchodie^j poteris domum, velnon ego qu&fum. Abit contemnens muliercul& minas. ^Utpervenit adfluviolum, in quojcapham reliquerat 3 nequit unacumfilio admodumvalidojummaope eamaripacontis de~ pellere: diceres clavis affixam in uvidojolo. Tors duo tresve milites iliaciterhabebant: compellat , Contubernales (clamat ) boni >venitejuppetias > merces operajutura y largum a me bibale. Parent , dr ingreffi quantum poffunt protrudunt : diujruftrafuere : anhelm unus <f fudans $ quinfarcinas onera hdcefferimm^forte vacuam co.nmodius deducem m. Fit : ejr ecce mercibus expofitis , vident iru> Jentina ingentem luridum buffonem 3 fcintillantibm oculis eos intuentem. Non tulit unus militum .Jedgladii cuffide perjoratuwu* adguttur tumidatum in aquam ejecit. llle quafi exanimis in tergumprovolviturventrerefupinato: vulnera natitanti imponunt
, , ,
y

&

&

&

cateri alia, repente navisjoivitur.LiZtm rufiicm auxiliatores ad idem, unde recejjerat> hojpitium reducit :potumpetit : prtbet ancil-

&

J%u&rit UcJo agere.

la.

iile

r ubi hojpita ? auditpeffime habere > animam iru> >uid inquit 3 inepta , ebrium meputas ? vtx media^
,

&

fars hors elapfajum ego iUam ifthincfanam e? malam>qualu tu> re-

tiquL

12$
liqui.

Liber

I.

MirabiUa
>

Eoy vifam quid hocrei t Jntrat tn thalamum tnvenit co/ventrem vu/neribws conjojjam y /aceramtfe exptraJJe. TJnde htc, exclamat> vulnera ? Nefcireje projitetur ancil/a.nec domo tl/am, quodfciat.pedem extultffe.Jtur admagif/ratumivulnera c*ftmpu?ittimL illata inveniuntur iisdem in /ocis qutbus bujfoncm qut nuf quam comparebat, rni/ites dtfitnxcrunt. Harc de metamorphofi

lum

&

hominum in beftias didta fiiificiano.

CAPUT
Jbk
Xocutio brutorum,

XXVII.
Damones ut
>

& quomodo
bruta,

efficere pofiwt

res

inanimata loquantur.

C*\ ^

bonis Angelis qua^ri poceft , ac foleo. Pofle , ac folere > cam bonos , quam malos Angelos efficcre , uc rum^ res quaedam inan imacae loquancur, mulca docenc exemAngcio- beftiae, rumbon -plaapudfacros&profanosScripcores, Ecopequidembonorum ma * Angelorumlocuca cenfeturafina Balaam Numer. caf. 22.&L Irene Jorum. Spiridionis iilia morcua , depofici locum indicans , apud Ruffinum quidam interfe&us , Macarii juflii holib. 1. Hifior. Ecclef. cap.j. calvaria_> micidam indicans apud Fulgof. Exempl. lib. 1 cap. d. colloquens cumalioMacariode variisdamnatorum fedibus^apud Maru/um lib.6.c.i4.tx. Venerabiles Confeflbres Africa?, qui in_. periecutione Vandalica radicicus abfciflislinguisadhuc clare loquebantur,apudPra-0/>. lib. de bel/oVandal. quodultimum eciam de Angloquodam Sacerdote referc Po/ydorus/tb.ij.Hifior. Angl. Ope vero Daemonum apud Genciles olim locutae func geminae quercus Dodonca, apud Lucian. in Myctllo\ colunibse Dodones, &Arguscarina, Apol.^.Argonaut. &equusAchillis > apud//0#^-

^ deDaCmonibusfeu Angelis malis quaritur,cciamde

&

&

&

&

r^w///W./^.&ulmusGymnofophiftarumqu^Apolloniumfaluapud Phi/of/. in Vita Apoll. & Caucafus fluvius qui Pychagoram falutavit, apud Porphor. in Vita Vythag. & canis Simonis Magi, qui D. Pecrum & alios allocucus eft , apud Clement. in Itinerar. Glycam in AnnaL & fimulacrum Jovis Antiochia? 9 quod T heotavit,
,

&

ceo-

Angelorum acD^monum.
cecnus

129

Magus

fccic

oracula fundere in

odium

Chriftianorurrij

apud

fimulacrum Forcunas Romae, quod macronas Romanas allocucumeft , apud Valerwm Max. lib. 1. Taceo alia mulca exempla , qux liabec Torrehlanca lib. 2.
#/.
//'. j?.

/#/?*r. Ecclefik

cap. 24.

Ad modum quod accinec

dicobrevicer , tarn Angelosbonos

quam malos,nonalicerfacerebeftias, aliasveresinanimasloqui^ quam velinillis,vel juxca illas formandoverbain aere. Ubicamen hocdifcrimennorocum Delrio loc. ck. Quando loquuncur peranimalia lila, quibusapca funcorganaadloquendum/uo alia hujusmodi ; in ipfismec loquela_* func picx, corvi 3 pficcaci,

formacur

& & cunc eft a&io vitalis refpe&u calmmanimalium,non

camen incelledtualis. Quando vero loquuncur per alia animalia, quibusnon lunc apcainftrumenca ad loquendum^iic fimc afini, boves; formacur quidem in ipfisloquela,{ed non eft vitalis feu animalisrefpeducaliumanimalium, quiafoli Angeli formancverba
in
illis.

Quando deniq; per res inanimacas loquuncur cunc vel in

,

illis,vel

juxcaillasformancverbaAngeli,

& locuciomulco minus

eft vicalisrefpetuillarumrerum_5.

Ex
cuci.

his facile ftacui poceft,

in allacis exemplis fuerinc per animalia

qua racione Angeli acD^mones , auc res inanimas lo-

CAPUT
a,

XXVIII.

An D&monpofiit hominem reddere immunem

Uflone, vulnere^

&

do/ore^j.

$< I.

PofTeidfacereDaemonem,
poflic

ftatuitur.
,

doce- E*mon revidencurmulcaexemplaanciqua&recencia,& frequens 5"ehomulcorum ( proh dolor ) experiencia. Jamlichus lib. de Myfter. minem j^munem gff*-F*& antemed. loquens de vacibus Gencilium,ceftacur_ a liione. mulcos

QUod
.

immunem reddere a laefione

R
,

& vulnere

ijo

Liber L Aiirabilta
;
:

mulcos admoco igne non uri vel fi urancur , uftionem non f encire, non vircuce divina, uc Jamlichus pucac, cum D E U S impiis hoc pri vilegium non concedac, (ed didbolica. De Simone Mago fupra cap. 1 6. reculi ex Clemence, eum in ignepoficumnonarfille. Z\vingliicorpoftexuftionemilla> fuminvencumfuifle,referc Thuan. lib.i. Hiftor. Genciles olim_* pucabanc, magico cai mine aciem gladii fic recundi, uc nec levi vulnere cucem queac perftringere & hodie paHim quidam impii, milices prcefercim (uc Sprengerus eciam nocat in Ma/leop. 2. q. 1. c. 16.) pucanc fe fore in vulnera biles, & fccpe eciam iunc , fi arma cerco ricu
uc nec alia ulla cormenca ucique
:

incancenc^vel facrilego aufu crucifixi imaginem compungancj vel

(uc Condronchus ait lib 3. de Morb. venef. cap. 12.) comminuanc , aut

confringanc ; vei (uc nocac De/rius lib. 2. Disq. Magtc. q. 21. Pomponatius lib. deJncant. c.j.) fiferanc incerulamlineam horrendis infcripcam imaginibus,quam vocancCamifiam feu indufiuminferni; vel(uc

&

idtm De/rius nocac) ii periapca qusedam

,

feranc variis

chara&eribus magicis infignica,- auc oraciones quas blafpheme mendacicercribuuncD.Leoni,velCarolo Magno^infignicas magnis Dei nominibusr'. Saepe camen vulnerancur minus cogicances,qui hu jusmodi rcmediis ucuncur, vel quia Diabolus illos decipir nec ftac pa&o cum iJJis , auc aliis a quibus didicerunc , inico 5 vel quia deficiunc in condicione aliquapadlo appofica veldeniquequiaDeusDiaboliporenciam recundic, nec permiccic uc cliences fuos i ndemnes fcr veo. Sic quocidie videmus, qui glandibusplumbeis rrajici non poffiint
,
->

&

pofle argenceis, vicreis, alceriusve maceriei qui nullis crajiciunrur,fclopecisinverfis percuflbsoccumbere; &quiunocelorurri3
,

&

genere vulnerari nequeunc,vulnerari alio.

riSjnomineQuirinum

Novic ftudiofum JuDelrius,qui cum membranula magicisr* chara&enbus, vel ucipfepucabac, magnisDeinominibusinfignica frecus , auda&er fe jurgiis&pugnis immifcuiflec fape iftus nun,
,

quam faucius > candemRomctin fympofiominimo vulnere fuiu incerempcus. De alio,cuiScafii nomen^infigni malefico,inBernenfium cerricorio, narrac Ntderus Formicar.qui publice procacicergloriabacur,fe, quandocunque vellec, oculjs&manibus
ini-

&

Angelomm acDamonum.
fefe fiibduxifle >

131

inimicorum fuorum fabducere inftar muris pofle3 & &pe eciam^ randem cum ab hoftibus fuis in quodam hy pocaufuiflec

ftopropeTeneftram federe
dias , perfeneflramgladiis

nocacus, &nul!ascimerecinfi,

$ haftis inopinate transfixuseft & ob

fuafacinora ibi mortuus miferabiliter. Ex his pacec , poffe Dasmoncm fuos reddere immunes a vulneribusr', Tormencorum feviciam quocidie malefici in equuleo eludunc, Item i tarnulhnncruciacum,nullumque damnum fenciunc feu vigiles, * ntoru

&

feu

fomno incer cormenca

i.

correpci.

Narrac Charondas
loc. cit.

lib.

de^j

Antichrifto revelato Nota.

& ex ipfo Delnm

quandam f<-

minam quinquagenariam^Charondse nocam,ficelufifleiafufionemlaridi Jiquaci cococorporefadam^&omniummembrorum diram diftra&ionem, uc ex equuleo fublaca omni fenfu doloris vacaveric,incegraque&ilkefa apparueric, nifiquod pollex pedisa vulfusinquaeftione,reddicusnonfic: cujuscamen illi ja&urano-

Hanc camen,cum omnia cormcnca elufiflec & omnia negaflec percinacicer candem Diabolus in carcere elisa gula neca vic , qui eam eciam maleficii per energu,

x& ulli vel impedimenco non fuic.

menam

ancea accufarac.

Narrac ibidem Delrius , capcam Anno

,

1 599, propeSamarobrinam,puellamquandamftrigacricem^^ necpedum uftulationemfAvifJimam necfiagra validiffima fenticbat$ donec Sacerdotis cujusdammonituilli Agni bcneditti cereams imaginem in collum injecere : tunc enim vi facri amuleti D&monk

fr&ftigiofa ludibria defulfa ,

la phyfica caufa, fed

5? illa

vim doloris c&pit perfentifcer^j.

i

Unde pacec (fubjungic Delr ius) hanc ndolenciam non nafci ex ulopera Daemonis induci. ^Poflunc quidem, ac folenc aliqui , ob fingulare corporis robur , auc animi coleranciam, fme ulladoloris fignificacione, perferre graviflima cormencajac uc nullum fencianc in illis perferendis dolorem, fien humanis viribus nequic. Poflunc eciam fimilia fine doloris fenfu colerari , adhibicis un&ionibus pharmacis quibusdam nacuralibus, confcftis ex opio, folano fimilibus , quibus humores curbamcur , fopor alcusconciliacur, nervorum originesobftruuncur fenfus ftupefic, fenfacio impedicur; unde liquefa&o plumboaliquimanusla-

& &

&

vifle func vifi,

& vulcum

locis prius aqua

quadam parcibus illis, cez

fteC*r-

/f 2

Liber L JMirabilia

ftcCardano lib. 6 de Subtiltt *acmalefici in cormencismhilcalcadhiberenocancur. Da^monis ergoope caliainimpiis fiunc,a<^hibicis^vipaclicum Da^mone iniu,periapcis exofallis, velcineribus auc ungueinfanculoiumance bapcifmumnecacorum , uu Sprengerus nocacpar. 3. Mali.c.14. 1$. vel deglucicoapumrege, u c referc Delrius ex lib. exorcifm. Avenione excufo vel corpori a 1ligacismernbranuLiscumcerco chara&erum genere^auceciam liifurraco malo carmine ,.uc idem nocac ex Gnllando , aliis qui dc
,

&

,*

&

^d ^^one
pertia..

criminalibus judiciis fcripsero. Aliqui ftigmacaquxdam feu nocascorponbus

fuis

a Dcemone

impreffa, irnpreflashabenc , quarlicienfu omnideflicuuncur , ucnec acus^ doioris ex-longiilima; fixuradolorem minimumadferac, nec ianguinem eli-

c j ac>
cap.
$.

his verbis.

Exemplaaliqua referc Nicol. Remig. lib. 1. de natura D&mon. Cum ifabel/a Vardaa Sptnaiii pridte Nonas Majas

J588> objortilegit crimencomprehenfajtrbis T> tfeclo partern corporis

Jtca D&mone infcriptamindtcajjet^fubtit ei in animum expertrt,verumne idejfet , cpuod de hujmmodijiupore ferebatur. Ergo juff/t tn ^uod cum tn fatu eam acicuiam penittffime infigi at <L in cuicart
,
.

magna homtnumfrequentta effet faclum

f incruentum omntno

vu/nus apparuit > ejr nul/um Jaga doloris velminimt indtctum afpiuentihus dedit. Rurjus tertibCaL Nov. i$go. Brundufrt ClaudiAs Bogarta y tormentisjam exhibenda , cute ut moris efi , detonfafuerat ob idacatrtcem injummafronte nuda ojiendebat. Sufptcatus
,

igitur ^udfitor quod. vereerat ^jctitcet impreffi a D&mone unguis vejltgium^ quod ante captiiis tegeretun in tdjubet actcuiam altiffi-

me infigi. ^uod cfthejjet fac/um nec tl/a doloris uiiojenju affici nec vuhms ve/ tanttiium cruore manare vtfum eH Perfiittt tamen verum negare^ acdicere, eum oltrn ex )ac~/u iaptdis torporem ejfe eb,

duclum.
idfibia

Sed pojimodum tormentis admota non tantum agnovit

,

D&mone infltclumfutjjefed plurima aita

,

cjua tndignifjtmc
% ,

ab eopaffajuerat enumeravit. NovtfftmeiS- Cai. *Jul. i$pi Effei qui pug us ab hsic urbe mil/tario ubesi, cum hoc ioci Dynafta pr&fens tn
Mugetujortilegti rea /tc/orem periclitari
ficubt tejferam uiiam tnventret
,

jufftjfet,

tnvejligaturns

tandem inftnijlrojemore maculxj> verruca tnjlar apparuit} in quamcum ferrum vei quantum po~
,

terat,

, ,

Angelorum ac T)amonum.
,

i^

terat, adegiffet neca Mugeta vocem nec ab ipjo vulnerejanguinis guttam ullam eltcere.at^ exprimere potuit. Cum rurjks locum^ macuUproximum leniter etiam vulnerajfet ingentem eaex do/o,
,

re

clamorem edidit

jgf

largus cruor feje tnde ejfudit.

Stigmata-

hxc non omnibus a Daemone imprimuntur fagis, aut magis.fed iis

tantum, qinbus diffidit neconftantesfmt. Aliquandoetiam cum Non eadem eft omnibus forma ftigmatis aliquando capti funu enimeftfimiIeleporisveftigio,aIiquandoburTonispedi,aIiquan:

doaranea^catellojgljri.

Nec idem

eft

inomnibus locusrin vi-

m enim corpore &pe vifitur fub palpebris, fub labiis, fiibaxilinhumerisjinfedeima; infaeminis etiameft inmammis,in^ fronte, in locis muliebr ibus. Non etiam in omnibus eft infenfibile,
roru
lis,

utdocetexperientia, tefte Delriolib.$. DisquiJit.Magic.Ject.^

/ II.

Inquiriturmodus^cjuoiclfaciant
Dxmonesr'.
quarnarravi-

Cllpereft

urmodum indagemus* quomirahax

mus^efficiaDa:moneNatur^viribusexiftimemuSjpraterenim D ^ mones Naturam efficere nihil poteft, ut fepe dicTurr^. TmZn^ Ad lmmunitatem ab ignis uftionequod attinet, fciendum eft, reddant ^
Efle lgnes aliquos, qui
,

non

uranc, fivefimpliciter

fivein certa_>

matena ut tradunt Scriptores vani. Nam Artjiote/es lib. doio. mir. Audit. cap. 31. tradir, in Py thecufisfer ventem & calidum igne ^gncs, qui 01 " niiruminmodum reperiri^nontamencomburere. Plinius/ib. 2. ^ ^/./^7.ait,inPuteolano montefulphureoignemeflemanantem, qui neque oleo, neque cera aut quolibet pingui , neque fulphuro quidem accendatur aut augeatur neque aqua reftinguatur y aut accendatur ftuppam tamen injedTam non adurere, mhil

j^ de Ad-

os

J"

>

denique ex eoaccendi pofle luminis. Hunc Maiolus Co//oq. 22 non ignem led igneam aquam efle exiftimat. joannes Diaconus tn Vtt * & Nicolai apud Methodium fcribit , efle penes urbem Pateram Lyaa? quenciamlocum campeftrem qui totus per noclem^, 3
3

quafi ferrariifomax

ignivomamvaporatflammamjtalisnaturce,
,

wt fi qius manus propius admoverit ardorem quidem fentiat \ fed nudam patiatur aduftionem. Marcm Polw lib. 1. cap. 2g. narrat

iit

134.

Liber L Aiirabilia

in Provincia Vochan , in planicie Pamor , fub magni Cham ditione, adeo ingens efle frigus, ut ilHus vi ignis prorfiisreprimarur t uc neclucereva!eac,necal;quidiIlo coqui unquampoffic. Omicco mulcaalia^quas in MirabilibusEleniencorum afferemus. InMagia noftra Pyrocechnica , quse eft libcr 2. par. 4. MagixUniverf mulcos recenfuimus modos ignem fme noxa cra&andi. His poficis, seftimo D&monem efficere pofle, uc quis in igne non comburacur, (i vel igne ordinario lacencer fiibtra&o f upponac alium , qui ^omburendi vimnonhabec; vel corpusfucco, unguenco,aliove rcmedio^quodignirefiftac, perungacperfe, aucperalium: vim cnim comburendi ab igne collere non poceft. Immunicacem ab i&ugladii, globi fclopecarii, jaculi, aliorumve inftrumencorumprocurare poceft fi uc poteft,impccum illo,
,

rum,ubiadcorpus lcedendum pervenerunc, recundac,neukerius pergant, Poflimt aucem id Dcemones modis fupra cap.g di^Hs. Quaeergo mhunc finem adhibencurabaliis, quiimmunes a vistlnereaclsefione efle volunc, vim nullam conferunc , (ed fblum cx pafto adhiberi debent. Non mirum ergo fi Cxpe effe&u defiderato careano.
.

Immunicacem a doloribus quomodo largiaturDarmon illis,qui inequuleocorquencur ,ac diftrahuncur , uc nullum cruciatum.t fentiant, nullumque damnum incurranc , faceor me nefcire fi vo
:

cnim fbporaci fint, five vigilenc, trahuntur tamen ac varie diftrahuntur membra,- quod fme dolore, faltem fine damno diftradtionemillam confequentefieri nequic. Nifi velimusdicere, Da^mo-

nem per decencionem localem efficere, uc membra , quae convelli videncur, nullaratione convellancur , levance ipfb Da^mone pondera appenfa, aut fiiblevando corpus,laxando funes &c. Ne tamcn aliquato larido laedatur corpus,efficerepotcftDa^mon eoderru
modo, quo efficit ne ab igne comburatun..
,

StigmatumJocumpoteftmortificare acpenitus ftupefacere^ D^monadhibitis remediisnaturalibus; quorum multacumhominibus quoque nota fint, Daemones latere non pofliinr. Cfirdanu* lib. 7. de Subtilit. de mirabili vi cu jusdam lapidis , cu jus ipfe exx*Piu

perimenoim

vidit

in

h#c

fcribic

verba.

Attulerat Laurentius

Angelorum acD&monum.
, ,

rjf
ffri<5r*

Guafcus Cheraficim Provincia, Juronenfis medicm empyricm hisdiebm hunc lapidem y po/licebatur^ pofife 3 Ji ve/fty/um aut acum tan,

acus ar~
11

geret carnem totam abs^ ullo do/orepenetrare. Jguod cum nobis, d olore p* ut par est^ridiculum videretur, rem experimento tnmeis contuber- "strat^ na/ibm confirmavit. Ego tandem> ut tamincredibilis reipericuiumfiacerem ,acum ipfampriuslapidi affricatam cuti ad utorii brachii intuli fenfi^ primo leviffimam punclionis imaginem : poH cum totpimmujculum quafi direcltapenetraret 3 acum quideminprofundum,quaperrerabat ,penetrare fentiebam, doloremnullum penitusfenfiy tunc^ famiiiaribus quod in mefueram expertm,credidi. Dimifivero longo fpatio fleffiens undifo brachium^ nec quidquam^ moleflumfenjiy nec detracio ejfiuxitjanguis 3 necforamen ullum re~ licJum es~/ quando^femiguttuialevis cruoris, nonautem [anruinis, effluit, qua vefiigium vulneris deprehenditur. Necqui aucior reihujus erat ,/ocanervorumaut venarum obfervari vo/ehat : ut piane inteliigeremus vim lapidi inefife. Lapis faba parva minor fuit, candidus ,buxeustfcpotius quam candidus y venis ferruginek diftincius, lenis admodu?n aclevis, ut totus pondus granorum tredecim tritici impleret.lpja vero acus,quam ei obtulerjtm, confricata/tji durijfima ejfet ut prius y adeo tamen apparebat lenis ut non amptius ferrinaturam retinere videretur. Hic indagac caufam Cardanus, quomodo fieri potueric , ucaeus intrufa dolorem non inferreo brachio. Si ergo naturaliter ab homine id fieri poceft, mulcomagis a Dacmone poterit fieri. Sed modum ipfe fcci, non fagae &malefici.
, ,
:

Sciendum tamen, multisde caufis contingere, ut malefiei, qui Torrf n inequuleo corquencur, non ioquancur^nihilque confiteancun.. c s uule <> Namaliquando tacent,quia dolorem non fentmnc ; aliquando, ^oqulntur quia loquinon polllint,eciamfi dolorem fentiantf aliquando quia aiiquand^ necfentiunt.necloqui poflunt, utquandoprofundo fbmnofunc opprcfli; aliquando, quialicetfentianc,& loquipoflint, robufti tamen funt,& cruciatus colerant aur animo forci , aucobfhnato. Uc non fcncianc , fblec Dasmon efficere per remedia nacuralia vim
i

obft upefaciendi fenfus habencia,occulce adhibica, ex pa&o camen

illis antea vel fufpendit aliquid e colk>,vel fumendum dedic per eibum aucpocum, vel eapillisirretivic,, vel fcapulis impreflic ,,vel in-

1^6
ter carncm
tiahc,

Liber
pracludic fauces

Aiirabilia
,

& cucem abicondic. Uc non poflint loqui licec fcn& os, ea moderatione camen, uc non pnvfo-

cencur.Incerdum eciam organum andicus obftruunc,uc incerroga-

tionesnQnexaudiant.H#commaexemplisconfirmacRemigius, &Au&oresMallei.
Tortos in cquulco
C

faciant?

Cardanuslib. g.variec.cap. 44. aic >u& homtnis fenfum tn tormentisauf.runt^pr&terflupefactentia Junt velutifucctis aptt y chetidonia, crocus ifuligo, medulla gf ptnguedo hurnana fj h*cartertu i/Iita, utetiam oleurn lacertarum Ebibttum c[uog vtnum^ im quo oclo ;
:

diebus infu[um fuerit femen portulat>& martn&

confiteatur.

prohibet ne tortus

CAPUT

XXIX.
,

An Ddmones pofint acfoleant inferre homwibm

morbos 3 refituerefanitatem redderejuventam y
atfcadeo immortalttatcrru>.
f. !;

Daemonpoteftacfoletinferremorbos, tam per fe, quam per Magos"

5
.

Morbos
inferre poteft ac

/^XUaeflionem hanc craftavimus

ih

Magia Medica qux

,

eft

li-

Qa enU m, Avicennam ,Pomponacinm & Levinnm Lemu.Linb

i
,

V-iber

5.

parcis4. Magiaellniverfi ubi

diximus , Hippocracem,

mon.

concedere quidem Daemones id pofle, negare camen id facere , eo

quod morbi omnes

a caufis nacuralibus nafci qucanc.

SS. Pacribus, Theologis, Medicis , Jur lftis , tk

Nos cum communi fencenci<u

ftacuimus,& pofTe,&:folere, Daemones inferre morbos. Idem patec ex Scnptura Sacra Jok cap. 2. libri / Reg. cap. 16. Marc. cap.p.Lucdcap. $ &J3. Idem doccnt variaexempla,qua?ibidem
,

adduximus ubi & modos infinuavimus mulciplices, quibusid fa:

ciuno.
/. II.
Sanitatem

Dxmonespofluntac(olentrefHtuere
fanicacem_?.
J)

*1

Dfanicacisreftitutionem quodattinec dubiurnnullumpoceft

>
cfle

Angelorum ac Damonum*
efle

137

quin Daemones , applicando a&iva paffivis , poffint illam effi- reft ituere cere, fi velint, & Deus permktac, quoniam id homines poflunc per potcft d *mon remedia nacuralia. Quod eciam ibleanc id facere falcem per^ Magos Maleficos , mulcis probacur exemplis. Namj>rimb Saludadores Hifpani (fic vocanc) mulcos fananc fblo caftu, auc affiacu > non nacuralicer , cum caftus &affiacus vimfanandi non habeanc; necopeDEI, aut Angeiiboni,cumpleriquefincimprobi; ergo ope D&monis. Vide , quas 4. par.Magialib.j. Syntagm. 2. caf. j. diximus de hocgenere hominum. Secundb muici fanancur per applicacionem hypoehrifmacisfeu unguenci armarii , alio-

&

rumqueemplaftrorum ac medieamencorummagico-fympachicorum; quorumcamenvis fanativanecnaturaliseft/necdivina, fed diabolica, uc probavimus fuse loccic. Syncagm. 1 TertiX fepe maleficiaci fananturamalefidsaliomaleficio , ucquocidiamdocec experiencia.Taeeo innumera alia exempla.De curacione a ma.

leficiis

dicecuralibi

/ III.

DaemonpoDctjfiDcuspcrmittcrctjrcd-

derefeni juvencam ; non camea eutareddere immorcalerrL.

A NDasmonpofficfenireddere juvencam ydifcufTimusfuse, &

**m ucramq; parcemdifpucavimus, 4.par.Magiadib. ^.Syncagm,
3.cap.i.

Vrimby quia de juventam * faftoviribusnacur^renovacurjuvencusaquil^iitfacraScripcuraP ^^ red teftatur Pfal. 102. <v.$. ifmA 40. v.ji. Job. 39. 1/. 26. Idem afleruno ^on, ff~ Phy fiologi de ferpence. Secundb , quia humidumradicalc deper- Dcus perdkumpoteftnacuralicer , acque adeo aDaemone per applicacio- raltterct* nema&ivorum , reftauraru Tcrtib, quiamulta extant exempla juventae naturaliter reftauratas., quae loco cit. ex probacis au&oribus recicavi. Negativae fententise hsec funt argumenta. Primb, quia vitae humanae periodus eft unicuique a Deo praeftituta,, ultra_*

Affirmacivze fencencias func hsec argumenta.

quam viribus Natura? prolongari nequit. Secundb, quia vita humana humido radicaliconfervaturj quod cumfemper confumatur , nec cantumreparetur alimentoaut mcdicamento ,quantumatteritur, S

ijg
ritui

Liber L M.irabilia
ncctttb eft candem deficere.
,

Tertib quia
,

fi

D^mon

poflec

reddereieni juventam

poffet

hominem

reddere immortalem,

id eft, in a^cernum vj vencem ; quod dici non debec. Jj^uartb, quia feneclus oricur ex eo y quodvircus nucricivaconcinuo repacicura nucrimenco, &pauIatimcorrumpitur. necnaturaliterreftaurari
)

poceft.

Noscitaco loco amplexi iumus primam fentenciam. Adprif##/argumencumconcrarice fententicerefpondimus ,Deonon>> permiccente nonpofle prolongari vicae cerminum, iplb vero er[

mictenrepofle.

ignotus

fic

Adjecunduwrcfpondimus, etfiMedicisnoftris modus reftaurandi humidum radicale Da:moni ca,

mcn nocum
ita facifcere
,

efle.

Ad tertium

reipondimus, camecfi fepius reradieale

,

ftaurari pofiec a

Daemone humidum

candem camen_.

ut nulla amplius remedia naturalia fufficianc.

Ad

quartum refpondimus eodemmodo quo ad feeundurn argumenurrL.

Exhispatet an,&qua rauoneDaemonpofTithomini largiri immortalitatem,, id efl, facere, ut femper vivao.

5>

CAPUT
An D&tmrrpofitf ejficere
%

XXX.
,

uf homofrofundifit-

me &longi$imotempore dormiat $ dzuturnamine-

B
Somnum
diurur-

diam perferat. Revi/fime ha?c perftringam. Exempla varia liuc fpeclantia referam infra libro de Mirabilibus Hominis: hic pauca dabo.
I.

/.

Somnum profundum ac diuturnum con~

ciharepoflunt

D^monesr

3
.

aumcon
ciliare

A D fomnum igitur profundum ac diuturnum quodipe&au,

^^dubium non eft^quin Daemon poflit eum procurare.quoniam

poteft

Na^cotica pharmaca. cilienc Addit,

D. etiam homines narcocicis pharmacis id pofFunr. CArdanu* lib. ig. &$***$* docec, quaha efle debcant pharmaea,ut veternum con-

pomum ex opio & mandragorae facco y coa&o vini

Angelorumac Ddmonum.
ni fecc
cres
,

13$

& zibeco fomnum dulcem & ubercim conciliare. Novi hominem,qui cumruriin villanegotiorum causa verfaretur 3 ac
ad eum pracdatores divertiflent, hauftum vini petentes 3 vino opium mifcuit, & pradones foporavic profundiffime, incerimq; e Idem Cardanus lib. vicinis locis convoca vic 3 qui illos caperenc.
g.

de Fariet.cap. 44-

fomnum conciliare aic hyofchyamum fub cer-

vicali viridi*

fru&um juncicaulispinguioris epocum; oleum in^, quo oculus finifter ei icii mco&us fic, in aurem inftillacum,- appofica hirudine in angulis oculorum , acque abdufta y meconium inftillacum; fuppofitorium exeodem, fedablacum fomnojaminchoaco;pinguedinem giirisplancis pedu inunftam> unguencum

ex aqua & aceco rofaceis acque argilla , iisdem planris inun&uirL*. Dicunt etiam (fubdkyquodvix credipoteff, dentes inunclos exforditmaurium c&nu ^fomnum profundumprovocare > referturfc ad Mundinum. Velut ejr iUud : Malchus 9 M&lchini&nw Maximianus y Confiantinus 3 Diony(iti>s>foanne$ y .rjr Seraphinm : ficut iflifeptem dormient.es requiefcunt in monteCelior , nutuDci', ficiftefamulusplenofomno utatur ipfejuvjtnte, quivivit regnat Deus
,

Alia, quaefbmnum concilianc, pafc peromniafiiculafaculorum. fim apud Medicos alios Scripcores invenies. Eandem vircucem

&

adfcribic Diofcorid.

Memphitis. Longe plura remediafcitDaemon, quaeadhibet , dumMagialiosfbporantirL. malum finem^, v. g. uc dormicntibus aliis infundant venenum rapianc infances, furcb quid fubcrahanc ftuprum inferanc &c. variis ? adhibicis remediis* ad rem nihilfaciencibus 3 uc dum certis appenlib. $. cap. 11$. la pillo
,

dunclocis membra cadaverum, cefte C&fario lib.6 Mirac.cap. 10. auc dum cerca lumina accendunt qux Apulejus in Afino lib. i. ap'.

pcllatnebulasfomnii > auc dum accendunt pedes vel manus

mor-

inundiaspriusoIeoquodamaDsemoneaccepcojvelad fingulos digicos candelis affixis, uc ex fagarum confeffionibus obfervac Remig. hb. 2. Damonol. cap. 3. Qp 4. Incerdum ucuncur faci- Faces ma. busexcantacis decercogenerelychnorum.&nocafibipinguedi- & kpnc inundis , ut fingula comprobac exemplis Delrius lib. 3. Disqui- fuTdum"
,

tuorum

fit.

Ec his facibus vel fibi praducenc, dum alios fb- concilian, tcs porare volunc, vel domi cerco loco defigunc accenfas fopor durac^ S 2
:

Magic.p. 1. q. 2.

&

ij-o

Liber

I.

Aiirabilia

durac^quamdiulumen illudferale durar. Hancin remfequens narrac exemplum Belrtus L^BUquifit.Magic. q. 2.

ln Leodienfis ditionis opptdo Hugo ( ut qutdam ) vel Dinanto (ut mtiii ) nccluad diverfortum venere duo quife a via admodurru fefjhsfimulabant* Ccendfumptd, ?iegant fe cubitum alto ituros y
,
,

fedtmportune admodum pervtcact tnftantidtandem abs caupone^j impetrant ut Itceatad tgnem in cultna fomnum capere. Interea-* anctlla domus cut ttonfatu peregrini ifli placebant , clanculumper foramen quoddam pervigtlconfpicit qutd aciuru NocJe tntempedtgitos fld videt e marfupto manum abfcifjam mortui depromere y inungere y tum admotosig ni accendere. Omnes lumen recepere uno excepto. idvero Magi mtrart tnfolttum. S*ptus ergo tentant, fla?nm& admovent : fruftrafemper. Tum eortim unus quid tuni^ (ait)fiunus duntaxat in domo vtgil ? ejr affixd adcamtnum rnanu , quatuor digitisvelut candelis obfcurd flammd collucentibu*-, domoePuella (ubjequttur greffi notofibtlo Jocios advocant ad prxdam.
y
,
,

&

&

egredientes y

& domo

fanudrevolutd, excludit : inde irrumptt iru>

thalamum y invenit omnes altiim adeojtertere >ut nulld vi (naminmedium cubiculide letiodetraxerat f$ protraxerat ) potuerint evigilari Jnterea fures per feneftram quandamfe di riherilem
,

gebant indomum.,

Occurrttifla,, tfjcalis deturbat.

Inftant ta-

men

H&c lumtnis memor , ejr fa(pe, ffione hanceffifoporis domefltcorum caufam y omnes dtgitos exfufflat.
alid moliunturingreffum.

&

HJt lux emortua y dormientes experreclt ad clamorem accurrunt y domoproteiant manifeftarios* Pos~i altquot dies captt, factnus confeffifuere..

&

Idemibidem
Balleolo

referc

in Flandria Occidencali

haud procul
,

&apud y eum rcpertum truncum pedis patibularii,quo ad hujusmodi fopofiiperioribus

annis fiirem fuifledeprehenfum

riferum lumen abutebatur, articulis accenfis.

Idem Delrius

loc.cit.

additfequentemnarrationem 3 dignam

qu#fciatur 3 quoniamdivinae quoqueulcionis exemplum addio. Abftineccamenloci, &ordinis, &perfbnarum nominibus > ne quis faga nare in Hif pania, ubi res vere gefta* in cubile vericacis perfbnarum nociciam (inquic ipfe) pervadac. lbi quadam in urbe
,

&

tnagni

Angelorum acV&monum.

i^t

magni nominis concionator y quicum aliis prddicaret yipfereprobm velfaclm .velpermanfit y Jamiliaris erat cuidamviro nobili y cui formofula uxorjed cafta matrona. Hancc&pit hircmilleejfliffim
deperire.

Nec diu ignem (inufovit occultum

aperit animum ,

mulieriflagitium nititurjuadere.

llla eerta tuendacaftitatis

Ji-

dulo conatur adfaniorem mentem revocare a dementia. Sed erai vleum camino addere* ^Ut naphtam accenjam vehementius ac[U6U> injeclaexafperat utglifcatincendium sficadmonitiones huncultro inflammabant. Nec defiif urgere, donecpert&fa molefiiam y fiatuit Rem totam pandit marito ; quem non minus ulcifci nebutonem. talis Atridas dolorurebaf. Ejmjujjk uxor fempmaddicit. quam Maritus cum aliquof famulis eVenit nox optata male amanti. gregie armatm erat inpropinquo conclavi familiarem hunc haud familiariter excepturm. Operiebatur advenfummatrona. Tandem en tibijaculari habitu accinctum gladio pugione. Dedu~ centemillam audatter Jubjecpuitur : &poficpuam confedijfet >veterem cantilenam iteraf. Mulierrefutafy negaty utfolita. Feceranf audaciorem tenebrdnoclurntf mcechum y vimparat. Vis *vi repeUifuK Tandem verifamu liepexclamafy ejr condiftum maSurdo ( quod ajunt Jfabulam: nec ritofignum contenta. voce tollif. maritm y necquisquam accurrit.- )uid ageref ?fugeref f tenebatur brachiisfortioribm ; confentireff mors probro peccato potior dentes honefiatL ^Jnguesergo^ armaftringit muliebria z$faiiemdeformat fedpr&furoreh&ci/le vixjenfiebaf. Gladiumdepojuerat, dorfo ^ugiunculm h&rebaf. Ufadverfit matronay inter luttandummanu eum eripit atergo, ^ftricio mucrone perforat ad~ verjarium> ^vitaprivat. Collabitur cadaver. VicJrixvixJui compos y accurrit in conclave f ubi maritum abdiderat : invenit illum &famulosomnetmortuis\ cpuam vivisfimiliores: clamafy vellicaf y trahit nthilnon agif, ut expergefaciat at illicmfopitimay nebant. Sujpicata (quod erat) maleficio idfieri t$vidensfihi izL3 y Jeipja (hesomnes locatas; cadaver domoejfert% sjj in plateam abpcif cumgladio y cruento pugiene. Intereadumihiiacet circitores nocJumi tncadaver inctdt^nt yferunt in carcerem facielota , etfi nonfacHhrtamenagnofcitur conctonator Prrtor >(eu ( ut vocant CorS |
',
,
,

&

&

&

.,

;.

&

>

1^2

hiber

I.

Mirabilia

Corregidor prudenttapollet : filentio tmperato prdfenttbus Jummo

mo mane adtt c<nobium>evocat Priorem.aitfe de re maxtmi momenti

cum ipfo coram totafamtlia agere optare jubeat omnes adunurru

:

in locum Capituli convenire.

Facit Prior.

nam mortuus ille folus deerat.

effe.

Convenere vivi omnes PrAtor ait , vidert fibi altquem de-

Re animadversa, Prior vere inquit omnes adfunt, excepto taadproximamparat conaonenu. Currunt Jpje quofo (fubdit ille) vocetur mora haud longafutura. nonnulli >ut vocent ; cubiculo claufo pulfant ofitum: nemo refpondet. januam vi referant. Nerno erat It ergo cum Priore ipfe Pr&tor in cella $ duntaxatfax arden% , %jj obfcurum lucens , defixa erat in& Mirari omnes, camino. ftupere. Tum Prator Priori ejr Conventuinarrat ubi ^f quale inventum cadaver. Et dum illudauferunt e carcere y utprofanA fepultura ( quamfacra Scriptura afi ni fepulcuram vocat) merito tradatur $ ecce ibi nobilu illecum uxore tf rem omnem narrant. Conferuntur momenta temporis repertunSic ejrperfidta hypocrtta detejhitur evigilaffe , quofax extincJa mulieris caflitas atfcfortitudo laudtbti* totius vitione omnium, ciniacelebrata, nonfacile ex illic habitantium memoria delebttur. Alia exempla alias ^^^11110^
ii (

$ nominabat ) qutfors nuncfe

>

&

&

/. II.
Inedi* diuturn
toleran-

Inediamdiuturnamutperferathomo,
efficere poteft D<emon_,.

A D inediam diucurmam quod accincc, dubicandum non eft,pof,

*"*feDa?monem efficere ucper longum tempus homo illarrL Namlndi tiam" pro- procrahac, quoniam idnacuralicer concingerepoceft.
curare

mon

** Chieza p.

famem repellunc , cefte Petro Peruu. Matthtolus in Pr&fat. ad DioHtflor. cap. 96. fcor. (cribitjScychasinveniileherbam circaBoeciam crefcencem, guftacu pnedulcem , qusefiinore ceneacur , necfamesfenciacur,
beneficio herbee Coca ore geftacae
1.

&

nec ficis. Idem pr&flat, inquic , apud eosdem Hippice dicla quod equis quo^ eundem effecJum pr&beat. Tradunt^ , hts herbis Scyinedias th^s etiam duodenos dies durare infame&ftti. Mulcorum animbibenorum nacuraleminediam, &ucicadicam cumPlauco, raWcx!" cmpia. 1. fiam, agnofcic eciam Gemma lib. Cojmocr. c. 6. D. Auguftini tem,

pore,

Angelorum acD&monum.

i^

pore , tefte Jonflono in Thaumatogr. Claffe 10. c. 2. art. 7. quidam fuftinuitfamem quadraginta dierum: ImperatorisClotariipuella undecimanjiisjejuna permanfit: Petrus Aponusaliamannosoftodecim jejtmam vidit Rondeletius quandamtoto decennio. Alia exempla daboinfra lib. 3. cum de MirabilibusHominis,ubi cau-fem hujus reiadfignare conabor. Vide Belrium lib. 2. Dtiqui/it. Magic. q. 21. Jonflonum loc. cit. Si itaque hax fieripoA funt naturalirer, cur non procurari poterunt a Darmone ? Cavendum tamen ^ ne jejunia miraculofa cum naturalibus confundamusr^
:

&

&

CAPUT XXXL
An Vsmonpofit mutarejexum.
QUaeftioeft ,anDarmoneffieerequeat, utex faeminis mares y sexumafi &ex maribus faeminasfianc. Si probavero r naturaliter id D ^mon ml^ fier non folum pofle* fed fepe eeiam fa&u m efle,modumq ue quo
i

jJ*

idcontingie, explicavero, atqueadeoquid per fexus mutationem hoc Ioco intelligatur, declara vero ? nec dubium, nec mirum videbitur ^Dsemonem id pofle efficere,

Et quoniam rem nec explicare , nec experientia ae ratione ftabilire poflum \ nifi terminis utar obfcceniufculisillisquidem, at mareriae,

dequaagicur conve,

nientibusjveniamdabuntcaftaeaures 3 &tampudici , quam impudici,eodemha*c animolegent, quofcriptafunt^hoceft^caftoo Sequorquiprapiveruntf quosinter virifuntreligiofi , &abomni feditate abhorrentes, E jusdem animi fuifle exiftimo alios 0 mnes y quos in fequentibus ckabo,

&

/.

I.

Hiftoriae antiquas defexus mutatione;

rnus,adeo multisconfirmatum eft experimentisatque exemplis , ut infamre videri poffit ,qui id negaret. Nam Hippocrates lib. 6.
5

CExumigitur mutari fubiride naturalicer, & tam ex fseminis fieri $**** w* 311 mares^quamexhisf^minas.eotamenmodo^quem explicabi- Jgj 1*
j anti-

4*.

Mfidm.fi. 4phor.4$

fcribit , AbderisPhaetufam

uxorem Pythei>
par-

14.4.

Liber
,

L Mirabilia

parcui vicinam, miflb

m cxilium marko,aliquoc menfibus ceflan:

cunclisinmembrismagnos perpeflam. virum mucacam nam corpus ei viriie barbamemifaftum(<r/>(a^c/pto3-/0hirpidamqicocamreddicam Idem accidifleaic apud ChafiiTe,Sc vocem afpenoremna&am. fios Anamifi uxori Gorgippi, Titus Livim /ib. 4.fecundi belli Punici, cradic, QJFabio Maximo, & M.Claudio Marcello Cofs.vir um
tefluxumenftruorum
dolores, corporis habicu in
,

ex muliere Spoleci faftum. P/iniusltb. /. cap. 4. aic Exfaminu mutari in mares, nm eff fabu/ofum. Invemmus in Anna/ibus , P. Licinio Crajfo C. Caffio Longino Cofs. Caffini puerumjaffum ex virginejub parentibus Jjujfafy aufpicum deportatum in tnju/am defertam. Licinius Mutianus prodidit vifum afe Argis Arejcontenui cui nomen Arefcuja JuiJJet, nupjiffe etiam mox barbam, sfjj vtrilitaEjusdemjortis ? Smyrna puetemprovenijje 3 uxorem^ duxijfe.
; ,

rum a fe vijkm.

Ipfe in Ajrica

vidimutatum in marem nupttaadducto

rum die
h&c.

L. Cofptium civem Tifdritanum , vivebatfo cum proderem^

Ha&enus Livius.

A.Ge/liuslib. p.Noci. Atttc.cap. 4*

PliniiIocopaul6anceexfcripto,additea,quae citatus Au&or Icribic, calia efle, ut neife rejpuenda^ ne^ ridendafit nottffima i/la Veterum Poetarum de C/znide^ Cmeo canti/ena. Cantilenam (feu hide Tircftoria illa fit, feu fabula ) de Qeneo ex faemina in virum,

&

fiaexviro infeminam converfis, habetOvidiusinMecamorptu longav. aic Virgo qujuiam Smyrn* Ph/egon. /ib. /, de mtrabil. citmmatur/iviro nuptuitraditaejjet apanata Phi/otUnomine rentibus majcu/ino enato membro in virum abiit. >uin ^f Laodic&&> qu& eii tnSyria y mu/ier JEtetanomine etiamnum cum marito degens^ efamtna virextitit cui nomcn Aitetus , pr&fide Athenis Macrino, Rom CoJf.L. Lamia> ejr Aiiiano vetere. Addic Phlegon, feillum vidifle. Aufonim lib.i. Epigram. referc,Beneventi pucrum faftum puellam, his verfibus Necfatis antiquum, qubdCampano in Benevento unus epheborum, Virgorepentefuit. Interaliaexempla,qu2erefert Antonim Libera/. txlib. 2. Al-

tcrationumNicandri,unum eftdeSipra^ca Creccnfe mucacain.. virum cum Minervam vidiflec lavancem. yEcate Conftancini
,

Magni,

Angelorum ac Damormm.

14.5

Magni, ut referc D. Auguftinus lib.de Conjug.Vet.&Nov.leg. puIdem ella qusedam in parte Campaniadn mafculum rnutata eft. prodkFoIaterranuslih. Alexandri 24.C0m. accidifle temporibus 3

Rom.
/. 1
1.

Hiftorise r ecentiores de ftxur\

hiftoria?.

mutatione

funt Venio ad recentiores. Jou.PanHJE Veterum in Hiftor. Neapolit. narrat Cajetas mulierem

tanus

piicatori fatfhift^
*

euidam mnis quatuordecim nuptam,in virum migrafle.Ec aliam, riac xccen" cui nomen JExmlia , nuptam Antonio Spen& civi Ebulano , poft tes annum nuptiarumduodecimum^ in virum mutatam , foluto ma~ trimonio uxorem duxifle & liberos procreafle. Addit idem , a,

liam faeminam , cum marito filium unum peperiflet , fiibitd exuta virilitate, marito/jamnonfeminamj relidoaliam duxifle,equa

De aliis fimilibus fimilia narrat SabeUicuslib. p. Sequentia fcribit Fulgofi lib. Bxempl. cap.d. quae minus incredibilia faciunt illa quas modo retuli. Neapoli regnante Verdinando primo cum Ludovicus Guarna > Salernitanuscivis quin& filiasfujcepijjet quarum natu majoribus duabusalteri Francifea , CaroU alterierjttnomenspofteaquam ad quintumdecimum annum pervenerunt, ambabusgenitaliamembrainmarium moremeruperunt y mutatofo habitupromaribus habitifunt Francifctts&Carolus nuncupatL Item Ebuli,fub odem.rege,pueIla qu&jam quatuor
Jiberos genuerit.

XxempL

annosviropromijfajponfiz habueratmmen * quanoBe primumviro tradita cumeocubuit ,fiveex confiicatione r five aliam ob caufam^

qu ignotafit, effraclu membranis qu& utmulier videreturefficiebant , vinlia membra prodierunt : domum^rever/a , tnjudicio dotem repetivit, in virorum numeropoftea habita. MichaelMonta,

Experiment. r^.^/.apudDelriumlocopofteacitando, fuotempore Vitriacifuiflepuellam , nomxne Mariam; qua?cumfaltaretvioIentius , fubito virilibuserumpentibusinvirummutatafit; abEpifcopo Sueflionenfi Confirmationis facramento mutato nomine, Germanus vocari caeperit. E/us poft1.

nuslib.

eftatur

&

eamento barbamadnatam j diuquevixifle addecrepitamusque

^ta-

14$

Liber

I.

Mirabilta

tatem; uxorem camen duxiile nunquam. Tarem hb. 2.ChirUTgcap.^.aic^fibiVicriaciveriancioftenfumdidtumGeimanum; mucacionem fexusconcigifle, dum porcos liix cui a: commitlos in meilemirruencesacriLs periequerecur , & magno falcu foflam

&

eumquerupca cunccuce domumfe conculifTe plorantem,ac narrancem macri fibi fafto illo faku inccfbna proiiliiflfo AucJor Antimologii apud eundem Delrium fcnbic fibi vijum Au~ fcisin Vafconia virumplusquamfexagenarium, canum ,fortem hirfutum^ auiad annum dearn um qumtum antepue/iafuerat, tandem tamcn ex caju ruptirtenuibus /igamentis pudenda erupfjefcxumfomutajfe, cum ei nunquam antea menfesfluxifjent.
tranfilirec;
, y
,

&

Adhuc recencior eft, qua? fequicnr hiftoria, quam referc ex ADe/rius lib. tnaco Luftcano Wieruslib 4.deFr^fii^.ddm.cap.24. 2. Dtiquifit Magic. qu^B. 22. ex Torquemada Dial. 1. cicacque Torreb/anca lib. 2.C+17. VeibaAmati LufitaniCentur.2. Confult.Curat.$p. apud Wierum ha?c funt.. In opptdo Esgverra, novem /eucis a>

&

Conymbrica, nobi/iapud Lufitanos avitate,pue//a quddam generc nobi/is erat > cui nomen (firecle memini ) Maria Pacheca erat : qud cum ad&tatempervenijjetrin qua mu/ieres primummenfi rua emitterejolenti

vicemenfium priapumusfL adidtempusintus latitantem extra ejecit tfficexfamtnafacJu* ef/ mafcu/us ejr virili tog k ^ui ad Jnindutus, acfacra aqua refperfm Man uelfuit vocatus
,
,

dos perveniens ,

& divet ac clarusfaclus

pofiea adfuos rediit

3? /*-

Sed an liberos genuerit % nonfatu compertum habeo. Non mi nus Confcii tamenfumuS) imberbem huncfemfer manfifje. recensefthiftoria r quamcit. loc. refcrtDe/riuscx Torquemadtu, q.uiceftacur > feabamico,viromagneeaud:oricacis y fideipleno accepifle, non procul ab urbe Renevencana Hif panise uxorem ruftici cujusdam forrunae mediae (queequod ftenlis eflec,minusa maritobenigne habebacur) pertarfam mala? tratationis>quadam no~ &eaufugifle y fumpto vefticufamuli domeftici; ficqueornatam_*,

xorem duxit.

&

virumquemcndcam r variisinIocis operafervili vicamfuftencaffc; poft aliquod tempus y five quod calor in ea naturaliscam efficaxfbret^livequodimaginacio, naca confirmata continuohandnifterio virili^eam bituSt efficacicatem na&afuerit in virunx>
,

&

mu-

, mucatam , agnicam noverac & incerrogacam , , , rem todam, qui illam prius
,

Angelorum acD&monum. 14.7 uxorem duxifle dam viro priori candemqueaquo-

Torreb/anca loco ciraco , praecen. icam uci concigerac, enarrafle. exempla ha&enus enarrata , refercex Petro HifpaL inHifpania^

quandam Francifcam nomine verfam in marem ;

& ex Petro Per-

amatotraci.2. deregim.pr&gn. cap. s.fo/.n/. idemrefertdequadam alia Cordubce ; de Monacha quadam S. Dominici Madriti &recentiflime cumfiia fcriberet, aitincivicatcde Vuedaaliamj monialem S.Dominici ,oriundamex oppido Sabiocc , di&arrL* Magdalenam Munnez , repence in marem evafifle , dum onus viBartho/inus Exerck. i Probl. i refert in Unriliccr arriperec. gariamilicem fadum efleincaftrispuerperam, prolisquepropa-

&

trem Uluftrem Comitem Mansfeldicum , GermaniciExercicus Generalem. Omitto alia multa exempla-,. 1 1 1, Variae fententisede modo, cjuofit 9 mutatio fexusr pXrelatisha&enus hiftoriis atqueexemplisconftat ,fexusmu'-'tarionem , faltem faeminini in mafculinum , non folum poflibi- Sexus xtm lem efle, fed certo & J&piffime conrigifle. Unde prater Au&o- * JJJ" res cicatos, innumeri alii eam agnofcunt atque cuentun in modo cx aii-

tamen non conveniunt. Cardanushb. $. de Varietat. cap. 43. fe- run\ &*ttTitl ** minarumin mafculos mucationemficexplicat. Nafcunturpueri
contrac7ogenita/i membro>obducJafc membranaqua/zftnuquodam9 ntfo in eaforamine angufto 5 ob idpuel/am , qui non attrectaverint %

txiftimant : a/iu autemfponte , ubipenis erigitur adolefcentia mitio 3frac7a membrana penis erumpit : p/uribus inconatuviri^ durru

cum fponfa rem haberefeputant dijfraffia membrana $*attritu ereclopene> mafcu/usprodit maximo miraculo prorfusnullo. Putat
,
,

itaq; illos,qui ex fseminis fiunt mafculi,ab initio mafculos fuifle,fed

figna mafculina,prius abfcondita fub fignisfcemininis, fuo tempo-

re

apparere. farminas, non cxplicao.

erumpere&

Sed quomodo fiatvirorum mutatioin

Wierusfuprkcit. lib.4. cap. 24- negat fa&am autfieri poflo mutationem viriin f<eminam , &mendacii arguit Auionium illam agnolcentem loco fupra cit. Alteram vero mutationem fxi

Tz

mi-

i^$
minae in virum
,

Liber I. Mirabilta
fic

Sciendum cH ejutmodtparttculam reperiritn -^x-m^ yuvaineia), au& cunctit mentula vtrilts condittontbus
exphcac.
,

prorfus refpondet, adeo utpr&dttafit /tgamentis

y

nervu venis , ar,

tertis, mufcu/is 1 prputio^g/ande ne qutdomnino defderetur. Ejus exqutfta obfervattohacJenusferefuit neglecla ob ptnguedtnis velamen.arecentionbut : at ab Avicenna defcrtbtturjub nomtne Albachara,w/ Albandar; a Ruffo Ephefor^*W vocatur, ( unde
,

ebfc&numverbum K^mcd^eiv ,,x-?/>:A>T6>p &* derivatur; ) necnotu* nympha, myrton,v<P*pf*U.. AtLexigua hdc caruncu/a paulatirru) molis augmentatione exurgtt t andemin priapum ommbus fuis numeris abJoLutumiquod conttngit pr&cipue aut menfrud expurgaticnisinitto y aut connubii tempore\ quoniamineo naturd impetus tncrementum molitur y.inhocvero ^prxter primt coitus vehementtam cffringuntur particuU if.ius carceris quibus exonerata virtmfor,

&

mativadeine/aboratinpromptiori expulfone. Tta etiamfit quod tumcorpus tfhirfutiu* evadatproptermenfumfupprejjtoncm^ Hoc autem membro cumfalrobufiim obfexus viri/isfucceffionem. tem mulie.r dotetur ( unde omnes faminA licet aclu talesfnt ,potentia tamen mafculos nominarim ) necejjario elicttur huncmutatio* nis ordinem prQgredi tantum a fexu f&mineo admafculum y nont converfo. Qua^Wierus habec de modo mutationis fa:mii iarwnj inviros y adfcribkDeltiuseuamGa/eno /tb. de ufupart. (J/tb.dc^> reliquis Anatom.. adminiflrat.. icem Aiginet yAvtcennx Ra/is , Medicis^dicencibus praxii&am mecamorphofin aliud non eflo, quam utqufkntint.ttsvafafeminarta yforis appareant \ tf tdquod myrtos ^nympha^^t^ety^^ v^ocfi^utgdtcttur ejr ifmae/itis Abarharayfr^ Acbandar ^fumpto incremento ejr ptngui ve/amine\\ cui invo/vitur, effracJo^protrudatur inpenem^ cutperfimilu Jedinvolutapriits fuerat ; expeJit autem ca/oris naturalis urgentis impetu. Pucancicaquehiomnes,viruminomni muliere lacacarejhoceft, viriliagenicaliainfkmineis; &exfa:minis icafieriviros , ucfa?mi,

&

'

itas

deiinanc

efle.

De virorum aucem

in farminas

mucaciono

nihil dicunt , quia forcaffis illam

non agnofcunc ,ut nec Wierus ac^.22.

gnofcic* M^rtinttsDelrim /ib.2. Disquifii. Magic

relacahac com-

muni.

Angelorum ac Damonum.

j^p

muni Medicorum fententia , fibi aic vehcmencem adhuc fufpicio-

nem efle % nm tam exf&minis ila virosfacJos y utfemin* defierint

e(Je>

ut androgyni efficerenturjexu tamen hoc pofteriore pr&valente ejr ideopro viris habitas. Putat icaque illos , qui ex famiinis viri fiint fadti , ab iniucriusque fexus gerio fuifle androgynos, feu hermaphroditos,
,

quam adf&mineumfexum, mafculmum accefjijfe

,

&

nitalia habuifle, at initiovirilia genitalia latuifle,

pifle,

deinde vero ef u-

& magis quam muliebria apparuifle;

Quia camen hac ratio-

ne difficulcer explicari poteft ^quomodo ex vir is fa<5te finc fa?minsr; addiry fibi impoflibile viderijNacuram&Dsemonempofle de viro fa^minam facere , eo quod in hac mucacione opus eflec nimia recradione parrium perfedarum in locos faemineos. Hac de caufa
ax>n credic 5 auc ialcem aegerrimecredit ,. quod* Aufbnius d/cit
pueJla

m puerum converfL,.

do

Ahatom\q.g\ poftquamj di&um Medicorum r de inverfb viro inmulierelaritante, falfumefle; &utriusquefexusgenitalianon_, ficu modo fed eciam numero forma ^&ftrudura prorfiis difterr re ; fubjungir fiiam de^ fexus mutacione fentemiam his verbis. Sane porfenfcfum hoc]udico\ $vix' credibile.. Jgubdfi aliquando contingaty verifimile e&\ millis utrius^fexm adejfegenifalia $ prima c^mdem&fate ob caloris imbecilhtatem latentia^ qu& tandemper caloris. *> u4 *?, emicatus, ejr ejfulgefcenfias> erumpant. Aut extftimandumeH') muliereseffe quasdam aprimoortu calidifjimas, -f ita knafuraconformatas^ ut earum cfytoris, menfuUformam referensr itaprommeaf^ufquiapenis inftar diftenditurymox%flaccefiit$:virilempriapum mentiafur r.ejr rudioribus imponaf: Sedtf f&pe falluntur obftetrices ob vitiafam' genifaiium conftrmationem y penis fcilicetbrevioriS) (jrpenitus tanquaminrimaabfcondifiyteftium^

x^fndreasLaurentim

lib: y.Hiftor:

ftendiflet 5 commune illud

latitantium y utjexumvix poijintintemofcere. Quam rem coiifirmat exemplo ex Finco, qui fcribit Lutetixanno 1 577 , in vico r S.Dionyfii mulieremno&upeperiflefilium, quifeftinanter, ob virium imbecillitatem^bapcizatus fuit pro filia y Joanna vocaca

&

quam tamen

aliquot diebus pdftmater

&

alii

mafculum

efle

de-

prehenderunt, &Joannem vocarunc. Duos ergo modos adfignac:

hic

rjo

Liber

I.

JMirabilia

hicau&or,quibusmucacio fexus concingere queac; inquorum^ primoconvenic cumDeIrio,infecundo vcroparcim convenio

cum communi fencencia, parcim difcrepao.

/. I
Scxus mu-

V, Noftra fentcntia de fcxus mutatione, &

modo,quoillafio.
,

modo

ftlt

x noftra
icntentia.

TNreancipki, &diumulcumquevencilaca a viris do&is ego harc ft acuo falvofemper meliori judicio. Primoy Faeminas in viros nacuralicer mucari pofle, & fsepe mutacas , cercum eft , &experiencia irrefragabiliabomni sevocomprobacum. An vero viri in fasminas finc aliquando mucaci non videcur efle cercum , quiaexempla nulla habcmus , nif i qua: Poecae Ovidius& Aufonius afFerunc,quibusperindeeftfabulas acque hiftoriasenarrare. Quodfialiquando

Fdmineam in (peciem convertit mafculus ales,

Pavafy depavo conjiitit ante oculos $ Aufbnius loco iupra cic. canic fi pnecerea verum eft, quod uc Altemarevices^ qua modoftmina tergo
:

Paffa marem> nuncejfe marem miramur hy&nam

ut Ovidius canic denique fl verum , quod D. Aug. lib. 3. de Civit. cap.ult. memorat exGenciliumfcripcis, &mulieres homines,& gallinas in mafculinum fexumfuifle converfas: dicendum videcur,animaliaillaucroquefexueflepr<edica, &nunc unum,nunc alcerum occulcari auc manifeftari. In hysena fane Ariftoc. in.*
:

Admir. ucrumquefexumagnofcic. Idemdicendumeflec deillis, quos praedi&i Poecae aflerunc de viris mucaroseflein feminas,fi
ica concigifleo.

^^^,Duobusmodisvidecur,

concingere pofieacfblero,

uc&minae in virosmucencur,- primo,fiandrogynifinc,acprirrja aecace non appareanc genicalia virilia, fed folum muliebria 5 facceffu vero cemporis virilia apparcanc, mulicbria vero abfcondancur:

fecundo,fi inicioquidemmafculifinc,fed vinliagenicalia icaretra&a, abfcondita,acquedifpoficafinc,ucvideancurefle faeminar; fucceflu verocemporis incipiancappareremares. Acquehi func duo modi , quos Andreas Laurencius loco ancea cicaco indicao. In

Angelorum acD&monum.

rji

In neutro ergo caiu fit vera mutatio fexus feminini in mafculimim , fed folum quoad apparentiam , quia nimfrum in utroq,- fb~ lum figna maiculini fexus apparent , qiice antea non apparebano, Itaq; in primo cafu man snt androgyni ut antea erant , fed alitenapparentinprima, aliterin fiibfequentiaetate: in fecundocafu
astace

manent fimiliter quod antea erant, nempe mafculi, fed in prima., non apparebant tales, in fecunda appareno.
Tertio, Vidctur fieri pofte, ut mafculus

quoq; in faeminam muteturquoadapparentiam, idqfduobusetiammodis: primofifemina in prima aetate habeat muliebria genitalia , obcaufam aliquam, itaprominentia, utmafculus videatur,modoadick>Andrea Laurentio explicaso ; fucceflii vero tempor is retrahan cur ita r ut appareat fcemina,qualis nimirum ab initio quoq>- erat: lecundo, fiandrogyni aficujus inprima xmc appareantfblum fignamafculinifexus, fuccefluverdtemporishasc difpareanc,

&f#minina

aliquando viros in fasminas mutatos, alcerutrodi&orum modorum ideondgit. Pronius tamen eftcredere 9 primo tantum modo id contigifle r uc fentit ecappareant.

Itaq; fi verum eft , fuifle

iam ^/^MM^/^Hiftor.Monftror. p.2 i i.Edit.Bononienfisr'.

Jguarto, Cum certum fit, naturaliter fieri pofle ac folere,ut fe~ xus mutecur in hominibus, quacunq,- demum ratione id fiat , cerra,

cum quoq, eft, Daemonem mutare pofle fexum, non quidem reveied folum quoad apparentiantj..

CAPUT

XXXIL

An D&monpof&t juvare memoriaip>& intet*

leclmn hominti, artestfe acfcientias docerc^.

dis.Prim6,adaptandoejusorganum,utfaciIiusrccipiat, "ar^p^firmius retineat fpecies rerum quodfacere poteft motuIocaIieftD*~ ; repellendo noxia , applieando juvantia. Eodem modo pot- mon

MtmoaUoad memoriam, poceft eam juvare duobus praeipue mo&

&

cft

etiam tollere penitus

auc debilitare

memoriam,
j

Exemgorae

pJa videntur efle in vica

Barlaam

& Joiaphat

in vita Pytha-

fj2

Liber I. Mirabilta

gorae apud Lacrtiumlib.

g. in Apollonio Tyanaroapud Suidami inClericoGermano apudFulgof lib. i.Exempl. c. 6, Secundo, fuggerendo arcificia & praxepca naturalia qu ibus aliqui mcmo,

riamie juvarepoffemturalicer ac fine fuperfticione proficencur; de quibus nos fuo locc Technica Curiofa_>. intciieQuoad incelle&um^poceft illum reddere fubciliorem mc6him pot.jj^gj^^jfy^jTj-JQj^^fy^p^^g^^^^^ er commodiores organi ^ p locali humores ac vapores mocu pellendo videlicec difpoficiones, Dxmon? crafllores,&fpiricusadhibicismedicamencis nacuralibuspurgando quo enim meliores ac puriores func fpiricus , qu6 expedicioraab impedimencis incerna organa, incernis fenfibusacphantafia? fiibfervientia , hoc expedicior ad intelligendum eft intel-

&

&

leftus".

tr ibuerc

Quoad artesacfcientias poteft illas ^acfolet, fi DE US perPrimo quidem locurione ac manifeftationeexpoiTit D*-t.erna, quando informa vifibiliapparet. Hoc modo fcepe docet mon Magos.&alios, quiopem ipfius implorantaddifcendum, maxiS

uomodo

mittat, tribuere.

me curiofa , aut noxia. Secundo interna locutione ac fuggeftioneiiluftrandointelle&um. Exempla plurima fuppetunt. Inf/ta S. Norberti cap.jy. apud Surium tom.6. legitur, Dasmonemredidiotam quendam fiibitdfacra? Scripturas peritiffimunij. Notiflimumeft, Anabaptiftas fumptione cerci pocusvelcibi,ejusdem facreeScripcune peritiam acquirere. Mderiu* lib. $. Forw^.traftansdelamiaruminitiatione, refertconfeflionem cujusdam iaga^ dicentis fagas avidiffime inhiare infantum nond um baptizatorum, vel eciam baptizatorum, a fe clanculumoccifbrum_> cadaveribus .&c de fblidiore illorum materia conficere unguentumfuis artibus^transmutationibus^actransvedionibus accommodatum,- de/iquidiorivero (inquit ipfii) humoreflafcum aut utremreplemus y dequois y quipotatusfuerit y additispaucis ceremoniis ftatim confcius efficitur <& magffter nojlrA fecJa. Apud eundemmaleficusquidamidipfumcoiifirmat, fimulquefceleftasinitiationisritumexplicat,hisverbis. OrdotaliscH^ quoetmmfeduOportet primo eum Dominica die , antequam aqua beneiiusfui.
didifle
>

dicla confecratur , Ecclefiam introire ,

moxfuturum difcipulum cum

Angelorum ac D&monum.

ij$

ibtdem abnegarecoram eisChriftum -efmfidem , ba~ mag-iftro > univerfalem Ecclefiam. )einde homagium praftarcs pttfma, magi(lerulo(idesi>parvomagiftro; itaenim Bxmonem ^nonahter appellant) Poftremo de utre bibit fiipradiclo. .^uofacfo fta,

&

&

.,

timfe in interioribusfentit imaginem noftra artisconcipere ^f fetiNon tamen putandum , unnere, ac principaies ritus hujusfec7&. opeMagorum acSagarum intelledum iliuftrari, guenti pradifti fed id fit immediate a Dxmone per incemam fuggeftionem f auo 3 per aliosmedos ndbis OjCGuk sr Chryfanthius Sardianus Magus 3 tempore Juliani A poftata*, filium habuit, qui cum penitus idiota eflet, oracula fundebat contra Chriftianos folo afpe&u Solis y tcRcEunapio Chryfant. utiquo
,
-

Daemone afHante, Eodem afflante paftores quidam ovium exciterepoeta^ Amphiaraus fa&usvates anusPyndari edo&ahy, ,

mnum, tcftibusSuida ScPaufania.

pio tcftc, qua: alibigerebantur,

Sofipatra vero, eodem Euna,

& omnia poetarum ^ philofophoipfiin fpecie fe.,

runi

& oratorum fcripta ,a Daemonibus incubis

num pellitorum cohabitantibus, edifcebao.

Omktoalia exempla , & folumrefero quod habet Belrim lib. 2. Biscjuifit. 34agicsq.24.dc quodam Mago nomine Roman Ra- Roman
mirex,cujusoflacumftatuaToleti anno i6oo,^lata perlnquifi- Ramirex
cores fidei fententia 3 fuerunt
obivifiet.

combufta quod in reatu

,

& carcere

dl

^JJ ^

Hiccumjamjemeiaccufatus demalisartibus ^abjuraffet Dxmone. errorem Mahumetanum^reiapfus rediit.advomitum.fervando iterum ritus ac ceremanias Mahumetanas > multiseL annis fejunavit magnum fejunium^ quodArabes del Kamadavocant prdmiffis guadoe^f Zala 3 iavando totumcorpus induendo indufimnmimdum, recitando azor as 3 id esiprece* ejusfecHa , versafacie &dJoiem-> orientem^elevando ejr demittendo caput^ejrfe adterram mvLincUnando extendendo fupinas inmlum palmas ckmdiceret Alaquevir ( hoceH y Beusefi magnus ) furgendo ante diem adcfisbrandum)e)unium Zahor. Eo abfoiuto y ceiebrabat folemniter ?a~ jcha ipfius Ramada^r tres dies abftmendo ab omni labore opere Jerviii, tnduendo indufium mundum &multas alitis ceremotiiaf Mahumetanas addendo. ille idem a muitis jam annispaUum iniverat
.,
, ,

&

i$4-

Liber
,
,

L Mirabdia
,
,

verat cum Ddmone exprefjum y eo adorato tjfatfo homagio anima illi dicata ea lege ut D&monfibi adeffet favore confilio ope_j y quotiescunfy a/tqua in re indigeret ejr peteret. Fettvcrat autcm, ejr obtinuerat a Dtmone notitiam acpertttamjanandi ??iu/tasjecreta* occu/tas Jtgritudtnes hcrbis Jufjumigationibus , incantamentisjuperfitttojis qutbus dejatto nonpaucos Ja?ittatt rcfittueHic Roman Ramtrex perfuadebat altis, fe multx /ec/tonis ejji, 7at.
,

&
,

&

&

hij/ortts apprtmeverfatum f valere p/uricum tamen ejjet imperitus p/ane /oquendi acjcribendi. >uare folebat /ucrt gratia a/iis dememoria prtfatas hifiorias adverbum perindereatare, acfltbrum coramjcexp/icktum legeret. Cumfy quidam eum interrogajfent qua rattone tamfidam metnoriam adeptus ejjet.refpondtt , quendamfbt magna nece/Jitate^j conjunclum y peritifjimum natura herbarum y habentem Dxmcnem famtltarem.potum nefcto quern dedijfe. Cum eodem illo amtco cum Romanfemeive/let Csjarauguftam , quindcc m tnde /eucts dijlantem^proficijctfacla con)uratione quamdtcunt, de b'. n y varon, fubito comparuitequusy quem arnbo confcendentes minimo (pattt temporis ad urbisportas pervenerunt : $ ibi equo reltclo Jedprtus frmo adempto, curdrunt negotia, reverft ad portam cquojrxnum iterum tnjecerunt ^f momentofere dowum redterunt. ltem cum
,

($ infacris ac profanis

mum memorta

&

qu&dam mulier in oppido Deza fe ad leclum conferens irata forte y D&moni commendaffet ,g? a nefcio quo ablatajubtto, non comparuifJet immrhf* Ramirem acceffit opempofiu/ans ; qui refjondtt animu?n ne defjonderet y fe tl/i uxorem ejus refittuturum. Dedtt erg cpifiolam marito drjuffit ut certum ad locum inter vinetaje con~
,

ferret y

&

ibtfaclo ctrculo, in medio circuli confifieret,

ejr

quando atc-

diret turbam

homtnum pertranfeuntem, etfinullum vtderet, tnter-

rogaret, ubtrexforet :JireJJ>endereturillactranJire , tumeptfiolam anteje injolum abjiceret. uxorem Fecit tlle y quodjujfusfuerat ,

recepit y non vtdens quis ,

,

aut quomodo

reddidtjjet.

Solebat etiam^

edicere multa arcana qua. contigerant in locis remotijfimis y qu& quo

tempore tndicabat non poterant ei nift ope Ddmonis innotuiJJL^. Omircoalia , quae fequuncur deRamirez y defumpta aDelrioex a#is judiciariis Toleci confcripcis, Alia exempla , ex quibus ap,

parcc*

Angelorum ac D&monum.

/jpjf

parec 3 Daemonem fciencias&arcesdocere , parcim di&afunc in_^ prxcedencibus , parcim in fequencibus dicencur. Novum non eft, Darmonem ab impiis fchoiaribus non uno in loco vocacum , dopenfiim fcholafticurru. cuifle ipfbs componere carmina,

&

CAPUT
An D&mon

XXXIIL
homimbm

pofiit ac Joleat dare veras pecunids , g^ oftendere veros thejauros

abjcondttos.

DAmhauderus in Prompt. morali cap. depecunia vitup. fcribit, ?c cniam

non pofle Daemonem, eciam Deo permiccence^ullam veram ^o&t&m
acgermanampecunicemaceriamproducere, nec veram formam D*mon. virtut. aic, nihileorum dare. PfeUus quoque cap.de collat. auri qust Diaboluspromittit exfepr&ftare illumpojfe fed vifu tantum^ Promiccic aucem fepe pecunias inaniafuis cultoribusprdbere.

&

&

thef auros,

& mulci quocidie fpe pecunia? ac diviciarum obcinendaobfequio fe cradunc

uc
;

rum Daemonis
cuio.

qui

manenc , ac pauperes ,

omnium &culorum
fi

camen lemper egences experienria do,

Ego hsec

ftatiio.

Primb,

DEUS permiccat

pofle Dxmonem

vcrampecuniaemaceriam 3 aurum videlieec &argencum,producereperapplicacionem a&ivorum cum paflivis , quoniam arco chymica id fieri poceft , uc flio loco videbimus. Secundo , Poceft etiam veras pecunias , verosque chefauros dare , quoniamL novic , ubi laceanc in arcis > in locis fubcerraneis , in fundo maris in vcniscerrae , aliisque in recondicoriis ; poceftque omnia illa.* aperire , pecunias ac chefauros fine impedimenco eximere , d^j loco in locum transferre, cui vulc diftribuere. Tertii, DediiTe ali-

quando aliquibus vcras pecunias,quoniam exempla a probacis auftoribus relaca id probanc.J^r/^Rariflime Dcemon veras pecunias dedic, auc veros chefauros oftendic iis,qui id peciverunc/ed fere femper fucacas pecunias pro thefauris ruinam ac morcem. Id
>

&

probanc varias

hiftorise.

Racio eft , quia raro

DEUS permiccic

&li-

i$6
tur , quia

Liher

I.

Aiir/tbilia

&licec permiccac, rardidDaemonvulcfacere; quodindecoUigivel vanafpeciedecipere..

videmus eum fuos plerumquc ludificari , & vel mani ipe Confirmancid icquenciaexempla_,.

/.

I.

Exempla.quibusprobatut,Da!monemrar6
dare veram pccuniam-*..
i.

vermrTro
datDae-

^migiuslib.
Duzae.
1.

DAmonol.
1

cap. 4.
,

teftacur,Sennel armencariam
,

Kal. O&ob..

g6 accepca a Dccmone ucfibi vide5

mon.

bacur, pecunia y domumpropcrecumgaudiorediifle,uceamnumerarec,-fed excuflb iacco 5 nihilnifi ceftas& carbones repei ifle.

Icem Cachannam Mecenfem , Duzee eciam pridic Non. Novcmb. 1586 fuccerdam^ feu ftercusiuillum ;.Claudiam MoreJIam Serree 3.Non.Decemb. 585 ;BenedidumDrigensHaracurice ig.Kal. Januani 3 Dominicam Pecrovinam Pangsei 13. Kal. Novemb. 3 5 86, ac plures alios, arbornm folia. Eodem cefte, Joanna a Banno Manerii 3. Non. Juli i$8$> cum nummum aureurn charta tnvolutum in via reperijfet utiD&mon eventurum pradixerat atfy eum' maritc cupide ojientaret ; advertit tandem, nonjine pudore,pro auronacJamJe calculumferrugineum y qui-etiam contaclu primofacilemfrujladifjiliret.. VnaCatbarinaRuJfa Vallea adMoJe//ams, 1
,

KaL AuguIL ijSyagnoJcit nummosfe tresjemelab cofinefraude^J

,

accepijfe.

Cbnfirnrac Delrins lib. 2. Disquifit. nobili macronae Moiellanae, quae ob crimen forciariumConfluencia? flammis cradica fuic, fiicelJam dedifle plenam fcucacis uc apparebac , qux iJla repofuic in arca ; verum cum uci voluic , loco numifinacum reperic fimum cquinum.. Famaeciamferr r eodemDelriocefte , Fauftum& AMagic.q.12.

Hxc

ex Remigio..

dicenSjDgemonem cuidam
,

gnppam Magos,cum icer facerenc,fblicos nummos ad oculum fincerosindiveribriisnumerarejquosquireceperanc^poftpauculos. dies cornuum frufta,yel fcrucaviliflima reperiebano.
/- II.
Thefauros
r

Exempla quibusprobatur D^moncm.

5

non darecheiaurosverosr'..

datD*

mon

^),Umodo idem veceracor homines vana /pe chefauros inve^Qiiendiia&et, &:dum qu<erunt, terreat, csedat, ac fubindaperi;

macj,

An^elorum ac Ddmmum.
narrat,

i$?

matjdocentfequentia exempla. Bodinm lib.$.I>&monom. cap.^ Ogerium Ferrerium Medicumdolifllmum,Tolofceanno 1 5 53,cumibidemBodinuseiret,conduxi(le elegantes asdes ad Burfam fitas 5 minimo pretio y eo quod malignus fpiritusinquilinos earum infeftaret quod ipfe tamen non plus curabat y quarru Athenodorus olim Philof ophus y qui defertam Athenis domumj,
;

vacuam aufus efl habitare. Sedcum qugdnunquam crediderat nonpojfe tuto adiri celHam, necquietem interdum capi monitm y Lufifanum quendamfluincolisque propterfpiritum
illud audivijfet y
y

diofum inurbe ejfe y qui res occultas in ungue puerili videndas exhibebatfecity utfludiofm illefuaarte.utere.tur:. puella verbconfulta y dixit :mulierem afe videriornatam accuratiljime pretiofiffimis ca~

^duro, quzad columnam' quandammanu gefiabat t&darrLj. Medico y ut incella adcolumnam humi curaretfodi thefaurumab ipfo inventum iri. Gaudens medicusfodi Sedcum-thefaurum inventum prope cogitaret y exurgens juffit..
t:enisy
Jtatfe Lufitanm rej]?ondit
y
-

turbo extinxit lucem $ Jfiiracuio.ee /l# exiens , ad quatuordecimu) gedes pmnarumfregit inpropinquis adibm squarum pars inprothyr.um cor.ruit: y parsin celUff?iraculum y pars in mulierem ferenterru> *,quam> cujm hydria effraffa. esf^ Nihil pojlea a ffiiritu auditurru>

&

unquam. LufitanmpoflridiefaEiade re totacertiory thefaurum^ dixit a fpiritu exptortaturnejjeymirarije, quodMedicum non ojfenderit quiposi hiduum mihi narravit hijioriam. H<ec die XV Deiemb. anncf M. D. LVHI: gejiajunt y claro &Jerenoc&lo y ut ejje folet diebm Halcyoniis : <? nos eodem temporedejecJasdomm propinqua finnas prothyrum^ adtabernamfracJum y invi/imm.. Idem Bo~ dinusloc.cit.ha^caddic. Ajfert Melanchthon hifioriamperfimilem^ homines decem Magdeburgi ruina turris opprejfos ejfe cumadthe3 fauros, quos docuerat Satanasy reperiendos ejfoderento Georgim Agricola in libro de Spiritibm ( animahbus voluit dicere ) Subterr. fcribit, Annaberg* in eafodina qud dicitur Coronarofz .fpiritum^
;
.

(pecieequi duodecimhominesoccidiffe &feci(fe utfodindplenaary y genti cederent y quamMagi ope Satana repererant. Hanc quoque

hiftoriam addit ldem ibidem.

A quodam Lugdunenfi accepi

qui

pfteam *de

S.

MarU Virginis Lutetifi Capellanmfmt,fe cumfociu

mat-

/ $$

Libcr I. Mirabilia

magtcaarte Arcoltiprope Lutetiam thejaurum retextjje :Jed cum ci~ ftam, in quacratcondttus, habere cogitarent, eamfutjfeexportatam turbine in ipfum vero labem murt corruijje ex qua toto vttx (patto claudtcaturus ett. Icem hanc aliam. Etfacerdos Norimbergenjis nuper cum ope SatanA thefaurum tnventffet, ejrjamjamfcrtnium apcrturus erat^ruina domus exttnfius ett. Hiftoriam hanc refert eciam Cardanus lib. ig. de Subtiitt. ex Melanchthone ltb.2, Progymn.phyftc.
\
,

quiaic

eam concigilTe anno 1 5 30 cumfacerdott D&mon in cryftallo locum thefauri abjconditi ojlendijfet loco defoffo , quiprope urbems (Norirnbergam) erat, amico^adhtbito (ispoftmodum hiftortam retulit) arcam cum cane nigroaccubante quaji cuftode viderunt.AuJus ingredifacerdos, loci ruinaftatim opprejfus ett. Hsec Cardanus qui nonnullisincerje&is aliam narrac horrendam hiftoriamadhanc
,

eandem maceriam de qua agimus , fpe&ancem. Tandem idcm Bodinushancquoquerelacudignam adftruichiftoriam. ExLugdunenjtquofe Pragmatico ( quem etfimagna voce injrequentia ma,

gna recitavtt) nominarinolim) audtvijpjum de nocie cumjcciis abut enuntiatis conjurationtbus thejaurum pervefligarent Cumcu coepifjentfodere velut hominis , qut rota impqfitus inpropinquo fuerat ,vocem audivijfe horribiliter inclamantem adfures. Sicinfugamfuiffeverfos$ malignos vero fjiritus eodem momenta perfequentes, c&cidiffe ipfos adeam usfy domum , undeprodierant er
ivijfe
,
,

tantoftrepitu eam ingrefjos effe > ut tonare hofjes cogttaverit. Atfy ex eo temporejuravttfe thefauros nunquamperveftigaturum ejje^s. Plaeec& hocaddere,quod ex Stumphto in Chronico Helvee. referc Belrius iib. 2. Difquific. Magic. q. 12. his vcrbis. Ctrca an-

num Chrifti i$2o

,

Baftle quidamfartor , ingenio fimplex , voce bal,

bus incertum quaarte cryptam tllam qu& Auguft* RauracorunL*

,

patet ingreffus ,
,

jj

ulterius qua?n ulli alii unquam potuerant ,pro~

gtejfus,

mtranda qu&dam fteffra

referebat.

Cereo confecrato ac-

cenfoin cryptam defcendens y primo perferreamportamfe transivif-

feajebat: Indeexuna concamerattone tnaliam, atfyetiamin hortos pulcherrimos virentes. In medio aulam magnifice ornatam fpcftari ejr virginem formofifjimam pubetenus aureo diademate ca, ,

put itncJam, crinibusjolutisjnferni in horridumferpent em definentem:

Angelorum
tem: a

m Damonum.
,

ijp

deducJus Juerit. Scrinio duos molojfos nigros incubare^ terribili latratuaccedentes arcere:

quamanu ad fcrinium ferreum

Tum claviumfaarcam recludere ? omnu Jce, quem collo alltgatumgeftaret ^foluto , generis munujcula > aurea y argenteat &rea depromere : quorum non pauca liberalitate Virginis ex ipfa crypta fe retulijfe oflendebat. Addebat ^virginem narrare Jolitam, diris imprecationibus fefe_j> tum regio ejfet ortaftemmatejam olim devotam > in tale monftrum mutatamfuiffe? ne^aliamfalutis recuperand&rationemfuperejat virginem mirabundtjimilem eos compefcere.

fe y quamjiab illibatipudoru adolejcente ter deofculatafutffet\ tunc dotis mmine thejauenimformampriftinamfibi reflitutumiri ; rum omnem, qui eo loci lateret liberatori cejfurum* Affirmabat quin etiam, bisfefe Virginem deofcutatum > bis tam horribiles geftus in eapr& gaudioJperatA liberathnis obfervajje utjibi ne vivus ab ea difcerperetur^metuendum fuerit.A quibusdam nepotibusmganeum deduclw , nunquam poftea aditum ad cryptam invenirepotuit, ne dum ingredi. Omnia haec auc fabulam auc falfiracem fpiranc,aucDa?monisfraudem , volencis lllibacipudorisadolefcencem perducere in ruinam. Addic idem Delrius ex eodem Stumphio, & ex Rhena. lib. 3 German. poft annos aliquoc alium civerrL* Bafdeenfemeam crypcam ingrellum, ucfamiliae fux paupercacem fiilevaret, nihil praecer cada verum humanorum ofla invemfle; bico correpcum horrore 3 feftinum egrefliim , incemperiis adunx^ fuifle, donec cercia poft die mifere interiio. Deli ius locxir. ex Vallamentio lib.i.ltinerariifui c. 23. ak y pau- Thefatiros cos anteannos quidam Prior Margulhn&cumduobw Jociis fojJam^W* quandamin /pelunca Regis Salai prope Puteolos thejaurorum causa p^* nt t tngreffm y mtfereinteriit^necampliusvifm. Scribicetiam^W/Y7# Cijalpinus in D&mon.inveftigat.cjz. thefaurorunvquidem indagatores per magicas artes fe mulcos novifTe fed qui aflecuci fuennc, 3 neminem. Pifls centavifle quendam fuis cemporibus effodere , fed rei difficultate vidu ab opereceflafle. Tande locum^in quoNeronis aedificia extitifle ferunchodie a, facris Virginib. dicatiitffodere coepifle^ubi erac ingens pini arbor.fed a Daemonib.adeo infeftacos fuifle, ur pra? cimore ab incepco defiftere coa&i fuerint ; eocjue iempore muJcas ex facris Virgimbuslocu habitancibus a Daemone

&

ebie

160

hiber

Aiirabilia

obfeilas tuifle. Urique quia hanc rhefaun ilJicicam fcrurarjonem jn fuo iblo fieri permiferano. Exhis ,aliisqiieinnumerisexemplis,quaspaffim occurruno,

pacec , quam raro vel porius quam nunquam illi , qui magicis ai tibus,& Dxmonis opeconfifi, rhefaurosqucerunr verosrhefauRario, uc fupra innui, cft , quia Deus non permirros invenianc. tic, tic Daemon rhefauros magis ac necromancis elargiacur ne fpo D&moni illecHmulriexChrifti fidelibus ficiem poftponanr ,
, ,

&

fcic deyoveanc.

Addunc aliqui , Darmones non

,
j

velle rhefaurosr"

abfcondiros luisnuncmanifeftare

auc elargiri, fed in Anrichri-

advenrum reiervare buno.

fti

cui profufiffime illos

communica-

CAPUT
dines 3 fu/gura y tonitrua
logica
y
,

XXXIV.
alia^fimilta meteoro,

An D^monespofmtexcitarepluvias.granfive per fe
fivejjcr

Magos.
Met-eoro-

TTJEr Magos id fieri poflc

>

negaTtt dlim Seneca

lib. 4.

Natur.qq.

impreffio- JL Caufamnullamadfignat,fedfblumdicit , nes pofle pojjefieri^ tampalam est ., ut hujus reicausa nullius VhtloJhphiJcholcL* excitare

quod horum nthil

Dxmoncs, r
negantaliqui
j

alii

Wiero,caun trandafit. Idemne^antrecentiorumaliquicum * -j .^ '_* Jr homine neuna aquae quidem gutta_j quod ab adfignantes fam produci poffit. Concedit ramen IFierus lib. 3. de Trsfiig. D&mcn.
'

r^ter^aftr-

mant.

litor

Vlricns Mofacere Dsemonem Deo permirrenre. P n ^c ne Da*moni quidem hanc concedir poreflarem , fed putao, qu6d quando prar/idet fururam ex caufis naruralibus tempeftatem,runcfagasimpellar adfaciendumea, quseprocurandxtemIn eadem fcnpeftati facere confueverunr, a Daemone edo&ae. air Singulari enim tentia eft Wierus loc. cit. infufer ratione in aere concitando tlluduntur h& anicuU aDiabolo , qui fimulatfyex eleNatura curju , citius Jacilmsfy quam homines mentorum motu
'

mh l6

mutationem aerti>
j

& & temfefiatemjoreprxvidet^ velalicui infltgen,

dam

'

AngelorumacDamonum.

161

dam ex abftrufa Beivoluntate plagam ycujus ipfum Jpeclet executio>intelligitj tunc harum muliereuLarum mentes agitat >varti$cL
imbuit imaginibm , ^fuggeftionemultiplici >cjuaJiob invidiam &l* proximum vel ob vmdiffiamadverjusmimicumjint aerem turhatur&> tempeftjitesexcitJitur^ $provacaturgrandines. Itafy eas poii tergum Jilices quando^ occidentem ut projiverfus inftruit y .arenamacpu& ut torrentis in aerem aliquando conjiciant} eiant; plerum^fcopaminaqua intingant * ceelum^verfks (pargant vel
,

foJfulifacJi,

infujoyvel^qua^digitummoveantifubindem bulliant; pilos nonnunquam trabss vellignain ripa^ olla ^orcorum transverse toUocent ^f alia idgenus deliramenta efficiant. Atfo utarcJiuseas SataniUaqueet diem&horamJibidilis.ratiombu4 Cum verofuccejfum ha vident mmirum quascunfy notdspr&figit.
lotio
,
,

&

defidcratas in aere turbationes;magisconfirmantur, quajieventus

hicfubfequatur ipfarum operationem ,%udneac[ua[uidemftiUanu

elicercpojfent.
hil horum pofle facere ,
;

Communis &omninofequenda fentenoVeft,Damntone* ninec per fe , nec perMagos Deo ;non peromnia, illa permictence DEO. Gonftat id primo miccente polfe
>

exfacraScripcura Jcb.cap.i. 2. quemlocumfupra cap.17.adduximus. Grandinem quoquc, qua iEgypcii punici , exprefse dicic Quacuor Angelos f Vfal. 77. immiflam fuifle per angelos malos. quos vidic S. Joannes Apoc. 7. ftantes fuper quatuorangulos terra, tenentes quatuor'ventos terrz ^neftarent fuper terram y nefojuper
tnare> netfc in uUamarborem, uc fic damna inferrenc maxima homi-

nibus; plerisqueSS. PP.

los.

&Incerprecum dicunc efleAngelosmaIdeo eciam D#mones ab Apoftolo Paulovocancur aere&po-

teftates, icprincipesaeris hujus,

quodmagnamhabeanc in aera po-

tcftatenij,

& recencibus^id confirmancibus.

bic

Idcm conftat fecundo ex variis hiftoriis & exemplis, antiquis ^^["

De Finnis & Lapponibus fcri- impreiTio.

olim mercacoribus vencos ve- n P offc nalescxhibuifle,tres nodos magica arce confecratos illis cradendo,quorum primafoluco placidos ventos rfecundo vehemencio- c*nfirma
lib. 3. cap. 16. eos

Oiaus Magnus

jSS^

res, certio vehemcnciffimos eflenc habicuri,

uc fupra eciam cap.

1 9.

*s

recu-

i$z
:

Liber

Jidirabilia

reculimus Tefte ViBorio lib. ig. variar. leff cap. 21. olim Arift&u* docuic ineolas Cycladum , cercis ricibus ac hoftiis ecefias eilivo temporeelicere 3 fic fuavifrigore fquallorem& fterilicacemab agrisarcere. De pluviiscoelo devocacis per Magos fcribuncP/M*Annot. alii. De noftri Janias tn Arcad. Ca/fm lib. $6. Xiphil. t-emporis ftrigibusgrandines excicancibus Remigius lib. 1. Dtmo-

&

&

nol. cap. 2$. fic fcribic. Hoc certe memini tefiatum libera ejrfpontanea affertione pius minus ducentorum hominum, quime duumviro damnante ince?idio crimen fortt/egii luerunt $ fiatis certisfy diebus JoLitos fe convenire gregatim ad ripam ve/fiagni y vel rivuli a/icujus y maximea^fiquis effet , quemfolitudo a prxtereunttum oculis fepofitum haberet : attfo il/icaquas .accepta a Dstmonevirga r tantifper diverberare> durn vapores fumosL abundeexcitarent } quibuscum unafub/imes ejferrentur. I/Iuddeinde, quodfic effet excitatum ,fe in nubes denfas ac caliginojas. indx-ere : quod ,pof/quarru> una cum D&monibus ei effent involuti agerentpel/crent^ qua eral libitum actandemmulta pr&apitatum grandine in terra* decute,

rent.

AdditRemigiiiSjfagasaliquanao^antequamdiverberenc
.,

undam, in illam mitcere ollam fiftilem

:

cui aliquid

arcanum Dae-

monincluferic;veleciamlapidescancie rnagnicudinis., quancam_j vellencgrandinem decidere incerdumcandelasinverfas fupen, ftagnum cenere , donecguccae defluant: aliaspulverem medicatuminaquasfpargere:uc plurimumuciad diverberandamaquam virgis nigrisa Dcemone datis.. Alii aliis ucuncur ricibus ac ceremoniis, cumDemone expa&o convenco , quibus poficisipfo 3 cempeftaces ciet , aut pluvias ac grandines decurbac , modisr tamen nacura vires non excedencibus > applicando a&iva paf3

fivisr

IndiCianit^jUtrefert Delrius lib.2. Disquifit.Magic. quaeft. XI. ex liccerisanno 1 $s>o,& 1 591 exPeruviafcriptis,pluviamhoc ridiculo.fuperfticiofb camen, modo procuranc. ^uando pluvia indigent Magus quifpiam magna vocis contenttone acceleratione clamat ut omnes ad montern concedant : quo poflquam perventrunt utquihbtt confueto more a cibis abflineat. EH autem eorum hocjejunium ut aja/e,ptpere ycibis coclisfe contineant* Jguod ubi
,

fattum

Angelorum acD^monum,
frecantur y

163

fa$um esJy voce intensa & clamorefummoflellas invocant^ aquama^

adterras caftellumfypaganumfefe vertunt >potionem quandammanibustenent^ quamubi nobilis alicujm ndolefcentul^ manuporreclam ebiberinty ita ajenfibus abducuntur , mentufe imSed ubi infe redierunt melaqua potesfiunt y ut mortui videantur. maiTo mifcent quibuspermixtisy nubes afifergunt. Diejequen~ venerabundum quendamfeti nobilem aiiquem, aut confpicuum
y

&

&

&

nem in letlum deponunt ^JuhjecJo

; atfy ubi fudare c&pe~ vajeexcipit Aiagus sanJerino fanguini admijcet y atfe rit>fudorem y ex radice exprcjfa aqua : rurjum in aerajaciat , nubes ut tingai\ ro~

lento igne

gans perfudorem, fanguinemy

iargiantur.

& aquam ut defideratam pluviam^

y

guodficafueadie , quaJuntJuperftitioJi ypluat ,gra~ tias agunt fteliis , Magumffe multis muneribus ornatum efferunt Fiunc hajcutiquevipaftic^mD^jnoneiniri^ qui oimenpopulos iJJos fepe fallit, quia pluvia in communebonun? eeditu Jnlibro Inquificorum quinque lib.4.deMI!efic.dicicur,(aic

Bodmus lib. 2

cap. g )

Anno 148$* in> Conftantienfi dioecefiprocetlas^

grandines,fulmina y &tempefiatesextitiJfe,qu&'proventum terr& per milliaria quatuor ajfiixerunt. Rufiicis autem omnibus in Ma~ gasinvehentibus , comprehenjx, fuerunt du& y Anna de Mindelen % $ Agnes: qu&primo inficiata cum ad qusfiionem raperentur y confejfkfunt feorjim y Je uno die in agrum cumpaucula aqua proceffijfe $
,

$ quamvis altera confilium nefciret alterius

,

ejfodijfe

fcrobem ,

&

fub meridiem aquamjcrobi injeclam conturbafife\adhibitis quibus*dam verbis (quafatiusfuerit ignorari ) diabolum invocantes. His
geftis.fimulac reverttffent domum proceiiam extitijfe. H& incen~ dioperierunt viv&. Ex eodem libro idem Bodinus referc de faga

quadam Conftancienfi
nuptiti eonvivari^

qudt cumvideret
>

omnesjuipagi incolasiru

&

faltare dgreferens , quodnonfuijfet eb voca-

ta ,Jeper Diabolum clara luce (petlantibus pafioribus curavit iru> y , coilemexportari propinquum pago: ? quia aquam non habebat t quaminfcrobemafieffojfam injiceret y ut cieret tempeflatem(nam hunc ritumfajfa eH obfervari ) emifit lotium iiludinfcrobe moy vens Jermones quosdam pronuntiavit. Mox cdo quodfudumfe,

&

renumfyfuerat >obfcur*to ygrando vehementiffima folummodo ins pagum X2

164.

Liber L Mirabilia

pagum

& infa/tantes irrmt Jaga vero inpagum reverfa

,

e U.

Ei

itafovifa, tempeftatem ab ipfa accit amfuiffe crediderunt omnes 3 tatfc captapaftorespro teftimonto dixerunt ffe vidtffe , cum tn aere^j

transveheretur : cpuodillaaccufata evtcla^ agnovtt ,fjrviv* igni

fuit traditas..

Huicnonabfimile

eft

fequens

exemplum, quodDelriusnar-

racloc. cic.h/sverbis.. Jndttione Trevtrenft rufttcus futt 3 qutcum_j

filiolafua ocJenni caulesplantabatin horto : fi/to/amforte col/auda-

vit rufiicttSyCj^od apte hocmunm obiret : illa yfexu tf ztate garrula, noffe altafacere magisftupendajaclat : pater quid idforet ,fctfcitatur : (ecede paulu/um, inquit y tn quam vo/es horttpartemj> fubitum imbrem dabo : miraim ille$age Jecedam y ait : quo recedente yfcrobempue//a fodit, in eam de pedibus ( ut curn Hebrtis /oquar )

fe

&

pudentibm aquam fundit eam^fbacu/o turbidat nefaoqutdfubmurmurans.. $ ecce tibijubitbp/uviam de nubibus tn condiclum
, ,

locum. ^uu, inquit obftupefaclm pater, te hocdocuit ? Mater, reJpondet, hujus draliorumfimiltumperitiftima. Ze/a incitatus agrico/a,poIt paucos dies
y

,tnvitatumfead iiuptiasftmulans uxorcms cumgnata feftive nuptia/i medo exornatasy in mrrum imponit irts
,
, ,

victnum oppidum devehit {$ judici tradtt > ma/eficii crimenfupplicioexpiaturas*. Hocmihifide digniffimorumvirorum narratiojuggefttt.

Dumhaee fcribo,&cum virisdo&is defimilibus rebuscolloqpor , audio a viro religiofo , erudko 3 fide digniflimo , fequenD*moni- tem ttiirabiiem, oc propno arquealieno expenmenco comproba^ ittf.. ramhiftoriam.. Quam alii poftmodum confirmarunc & eo inloco ,ubi contingerefolec, paflimnocam efleafleruerunc. In Badenfi Marchionacu , Germania? regione , quacuor horis ab urbe Badena lacus eft exigQus 3 adeo a fpe&ris no& urnis infcd us , uc neTempeftates

cx~

&

&

mohabicarepropequietequeac,- adeopeftiferis aquisfcacens,ut> qui illa cingjcur, fcabie confeftim repleacur. Inhunclacum, fi quislapidem, rerram, velaliud quidpiam injicic, finemora ccelum Hubibus,,ventis, imbre , faeva cempeftace curbacur non fine cireum jacentium agrorum acque camporum ftrage. Audieranc hoc; Badenfis Collegii Sociecatis JESU Religiofi, nec tamen credebaiic,, fed

&

, ,

Angelorum acDamonum.

165

Duo tamen uc rei cam mifed anilium fabularum Joco habebanc. rabilis experimentuni caperenc, die quodamanimi graciaeofo
conferunc, 5c incer jocos ac rifus cercacim lapides injiciunc. Dies erac ferena, coelum fudum., A dhuc lufus cenebac,cum ecce va-

&

por inftar nebulaee lacu afliirgit denfacur

,

in nubem, obducic coe

,

lumj&moxcamingens
vicem
disje&i ,

imfr&srac vencus exoricur

,

ucfocii abin-

vix candem per avia, ac devia fejundi redierinc domum r luculenci rei ancea non creditx ceftes Nec tamen fidem. inveniunc apud om nes domeftieos exiftimantes cafiie caufisnacuralibus exorcam cempeftacem. Nihilominus uc proprio eciam experimenco deprehenderec,fi forca/lisresica fehaberec 3 uc narrabacur y vir illede quo Ioquebar inicio,

& largiflima pluvia perfufi

aflumpcis fecumexiubevirisaliquocprimariiSjeoeciamfo

conferc.

Habebant canem aquaticum , quinullis

,

invicamencisr*

autminis<adducipocerat,uc lacumingrederecur; &quociespropius accedebac cum ejulatu revercebacur.. Violencer tanderru injiciunc canemcircumftances l fedac ft infervencem conjedlus fuiflet aquam * cum ejulacu ingenci propere feinde proripiebao* Inje&is deinpriuscer<e benediftce frag]naentisaliquo,infuItanc Daemoni, magno eciam numero incer jocosac rifus , uci priores lapides glebas in jiciunc ; fed nullum effe<3um experiuntur,cum horas aJiquoc in vicinis campis infumpfiflent. La^ci ergo domum rcdeunt > fabulofum efle, quodfparfiim ancea credicum fuerac, edicunc. No&e: fubfequenti exor kur cempeftas y nimbus procellofiis, qui menfem integrum daravic?; aboppidanisac paganis omnibus credicum conftantiflime fuir, Diaboli opera , culpa iliorum,quos dixi, exorcum :unde magnum odium apud omnes incurrerunc , nec dubicarunc amplius , cacod^monis ope^

&

&

&

&

&

&

&

cieri pluvias,

& excicari pofle cempeftatesr

9
..

Anno i 6 2.6, Biburgi in Ba varia, non proculingolftadio, moIitorisuxor,ob exadumdebitum quoddam Patribus noftris offenfa, id maxime invita cradidic, cum difto faxouc hoc caro ipfis conftet. Quare cum die quodam nonnulii e Sociecace noftra Re:

ligiofi Ingolftadium

Biburgo , quo animi relaxandi gracia paulo ante conceflerant,redirenc> horrenda illos cempcftas excepit fi,

muU

t66

Ltber I. Mirabilia
:

mulqueclifbfulmine, cres exipfisproftravic &duosquidcm,qui cruceHifpanicafeuCaravacenfi armacinonfueranc, a&ucumexcinxic cercius vero ad fe rediic, acque eciamnum , dum harc fcribo, alii infpefuperftes, fulminis veftigia in peftore monftrac \ t\ux relaca ab ipfomec acceperunu. xere, Adhuc ttnum addo , non mrnus impium acque horrendum., twTma-*" gisexciexemplum, quam verum quod ex Joviniano Pontano /tb. $. Be//i tat*, Neapo/it. narranc Delrius &: Bodinuslocis fupra cicacis. Ferdinandus Neapo/itanorum Rex Marcos oppidum arctmontis Draconu ad Maftcorummonttum exitumjita JubjecJum , j4ndegavenJiurrL>
,*

&

&

facJionifavens, arcia obfidionepremebat ^defeclu aquarum projpe addeditionem compulerat : cum quidam imptifaceraotes magicis artibus imbres elicere aufijunt. Jnvcnti enim ex oppidanis atque
cbfeffisfunt , cpui noffumti tenebris , deceptis caftrorum vigi/iis ,

per

afperrimas rupes furtimprofecli ad littu* , trahentes fecum imaginem affixi ad crucem Chrtfti , maledic/is il/am priks ac dtro profecuti carmine ,poff in mare cxecrabundi immiferintj ccelo mari terris^
,
,

Jguo etiam tempore facerdotes quidam-y mortaliumommum (ce/eftifjimi , dum fatufacere profants mi/itum artibmftudent ritum nefariumfecuti (quo , ut dittum , in hujusmodie/iciimbresputantur ) afinopro adis foribus conftttuto tanquam agenti animam^ cecinerefuneftumcarmen$poftdivinaEvchariftidini//iusospalatumfcinjec~a, conclamatum ajinum funerei* cantibus y vtvum tandem ibidempro templiforibus humavere. Hic vero vix dumperfecJofacro obnubejcere acr y acmare agitari vcntu cum ccepijfet dies^ medius effundt tenebru , ac nunc ccelum micaret
tempeftatem imprecati.
,

ignibuS) nunclux criperetur , tonitru ccelum tcrr<% horrefcerent

volitarent evulfx. ventisarbores^ difciffaa^fulmi?iibusfaxa complercnt aurasfragoribus :prorupit tanta e nimbispluvia, tmbresa^ tam
v/tlidi,

rcntiafaxa

colltgendis aquisfatis non ejfent ffedarupes^ exuftdfoltbtis torrentes undequafyprolapfos Ita Rex, quifo/a in fit ipotiun di oppidt fpem coUocadijfundcrent. vcrat ,Jruftraabea habttus, adSavoncm vetera incaftra rediit, Similes impii ac fuperfticiofi ricus ad commoda anni cempora impecranda y viguere ha&enus adhucinahquibiu Germania?& A,

utnon ciftcrnAmodo

qwi-

, ,

Angelorum ac D&monum.

167

quicaniaelocis^dumS.Urbani autS.Marcini ftacuam ad flumeru, abrepcam populus aquis immergerec.Hic ipfe mos non ica pridem eprimariaquadamurbeGermaniae, Ecclefiaftas cujusdam efuggeftu concra illum detonancis, opera fuic fiiblacus. Ex diftis ha&enus pacec, poflc, iblere Dasmonem , per fe> per Magos 3 plu vias, vencos ac cem peftaces ciere. Non nego r folereDiabolum aliquando, dumprasvidececaufisnacuralibusr' fucuram pluvi^m , fuos inrtigare , uc ricus ex pa&o conftkucos adSed nehibeant, illisque fic per iuadeac fua id opera concingere. concingere conftacenim,pofleMagos femper quocies& goid y

&
,

&

&

quo paulo ance, fimilis omnino dicicur efle monce Pilaci > uc vocant y prope Lucernarn Helvetior um nobikm civicatem. Rem multis defcribic V&ditmm Pomponii Mote Commencacor, qui moncem non fine labore maximo
lacui, qui eft in

ubi collibicum fueric y Lacui Badenfi^ de

& DEUS permiferic, fimilia efficero.

eonfcendir , lacum adiit 3 ac luftravic fed ne accolis tempeftatem ac damnum crearet,nihil in jicere fuic aufus* Ac Gretferm ceftacur 3 noviflefe quendam fibi famiIiarilTimum 3 fuorumqueftu,*

&

diorum adjucorem
ve Iapillum
,

P,FerdinandumCrendelium > quicumLuGermedegereCjlacumquoqjadiic, &non modo Linum alcerum,

fedplures eciam grandiores lapides injecic

,

prorfus ullius concicacae cempeftacis indicio, fed coelo

, nullo ucancea

fereno;icaucvulgarisopinio credcncium ingences veladminimi Japillide induftria injeirionem cempeftaces finemoracieriyiion camvericace,quam cradicione impericae mulcicudinis nici videa*cur. Anccannos complures, cum juvenis Lueernam cranfirem

mulcaquidemdemonce in confpedupoficoaudivi y ac nihil de kcusrniraculo inceliexifle ab indigenis me memini.

CAPUT

xxxv.

An T)&monpofiitinhomim caufareexftafin

Xftafiri feu

fiu r&pturru>i> raprumhicappello3 quando homoicaextra fe velbus^,

Exftafis

ucrapkur

uc fequacur jufticium in omnibus excernisfenfi- s u idfif.

i6g

Liber L Mirabilia
fic
,

bus, ac vel nihil omnino, vel valde renuicer videac , audiac, fenriac,

imo ambiguumquandoque
rim

an

vica fuperftesftc

foiisinceFic exfta-

incernis pocenciis operaciones fuas exercencibus.

Exdafis contingcnaturalitcr.

fisplerumque fupernacuraiicer, quandoperfbna:eximia:vircucis acfandicaciSjCoeleftiumrerumconcemplacioniincumbences^auc fupra creaca omnia , raeciam excra oracionem, a DEO excra fe Poceft camen, piuncur,cognicioneque &amoreDEOuniuncur. ac fo^^f^inde nacuralicer concingere exftafis ,in perfonispra,

&

fercim incenfo ftudio dedicis

, quandonimiium ob ccncenciflicognicionem , nimiamqueincerni ienmam phancafiacionem & fusac incelle&usapplicacionem, fpiricusiniumpu nonpofluncad excernasoperacionesfufficere: cunccnim necefle eft ,animamj quoad lllas feriari,nifi de ea concencione nliquid remktat, cefletq; incercludere fpiricibus adicum ad csecera fenfbria_>.

Ex his jamconftac^pofle Da:monem in homine efficere exftaExftafin

procurarc potcftDae-

finfeuraptum, ligandofenfusexteriores adcx>,ut exanimifimihs permaneat. Poteft id duobus modis facere primo , fi vias obftruat,quibusacercbroipiritusad ien/ationesexcernas neceflarii d e ferr i fol enc adexcernorum fenfuumorgana; prouc concingio in dormiencibus fecundo, fi eosdem Jpiricus abcxcerioribus fenfibusadincernorumfenfuum organaactrahac, ibiq,- recineac ,ne ad excerionam ienluum organa defcendanc. Incerim dum bac rapcum hujusmodipaciencis corpusvivum cadaconcingunc*
:
:

&

verisinftar morcui jacet,poceft

D^mon

pharrcafia?& incelle&ui

varias ob jicere forrnas , ut pucet homo fc vere ibi efle , ubi non eft

& vereagereaucpaci,quaenecagic, necpacicur. EcraJesfunrcxftafesfeu rapcusfagarum,ac

Exftafis

Magorum_%

Excmpla mulca fuppecunc. Olam Magnus lib. 3. c, ig. hiftoria:

fuseiiarracdcMagisLappisiequencia. Siquispercgrinus cupiat de J^orumconditionecertiquidcognofccrc pr*JlaHt , ut intraviginti quatuor horarumjpatium refcifcat, quid cum Mu agatur >fiveltrcJncantator pofiquam ufitatis centis mifliaribus abfint $ boc modo, compeMavtt fubitocollabttur ejr exanimatur , ceremoniis Deosfuos quafi extincJo illo revera excedat a corpoxe anim*. Nefo enim aut
,
,

varu

diabolic cx-

fptrttnstn to reliquus cjfe^autrejlarccum vttafenfus aliquis, aut

motus

$
Angelorum acD&monum.
16

motus videtur* Sedut adfint femfer aliqui oportetyqui projecJum gj txanime corpuscufiodijnnt : quodcum nonfity damones id abripiunt. Horis 24. elapfis y revertente (piritu ceu e pmfundofomno cumgemitu expergifcitur exanime corpm 9 qvafi revocetur in vitamex
,

morte quiconciderat.
y

Pofieafic refiitutus jid mterrogata refpon-

utfidemfaciat percontatori, recenfetMic[uidy quodagnofcat illey certhfciaty in &dibmfui$ autcognatorumfuiffe. Deiamize cujufdam vetuias rapcu hxc ndLrratjo.Bapt.Porta/ib.

det :

ejr

&

Exfta fis

ex quacuor, quos juvenis fcripfic de Magia Nacuraii cap. 26. teftis f"J^ oculatus. Bum hac penfimlatius ferquirmdo operam navarenu> ( ancipiti,e.nim immorabar judicio) incidit mihi inmanm vetula qu&daw, ^uas afirigis avis nQclurn&fimUitudinefiriges -v^cant
2.
,

am

quaOf nofiu puerulcrumfanguineme.cunisabforbentjfpontepo/li$itay brevi mihitemporisfpatio allaturam refponfa. Jubetomnesfo-

ras egredi,c[uimecumerant acciti tefies : fpoliu nudata tota fe ungvento ^todamvaldegerfricuit nobise portdrimulis confpicua. Sic foporiferorum vifuccorum cecidit } profundo^ occubuitfomno. Fores ipfi patefacimus^ mu/tum vapuiat^ tanta^ visfo-porisfuit, utfenfumeriperet. Adlocum foras redimus\ Jam medeLzviresfatifiunt^ fomnofevocatay mu/ta incipit fari deliriaffe ma~ fiaccefcuntfe. ria montesL transmeaffe ifa/fafe depromens rtfponfa. Negnmus\ infiat: livorem ofiendimus\ pertinaciterrefifiit magis ejr-c. Tales fepe fimt rapcus Magorum ac fagarum, putantiumfo Exftafm corporaliter praefentes fuifle conventiculis no&urnis, ibiq> hila- P afl4 [a ? a
.,

'

'

"

ricervixifle;cumcamennilnififbmniahabuerint. Bodinus lib, 2. t e r fu iffe Vtmonol. cap. $. exiftimat,hac arce diabolum illos potiflimumcomii
decipere, qui cumilluftrisfuntfamilice, aut

magnx au&oritatis,

nonaudenc corporaliterinfagarum conventiculis comparero, metu ne ab alijs cognofcantur, ac prodantur. Idem Bodinus ibidem

no JS^Jj * fagarum.

Magam afeinDelphinatu vifa?n qua vivafuit concremata. Hanc ergo cubantem ad ignem y manente domi corpore, in exflafin abreptameffe; <*uia
teftaturjfeaTurettanoPraefideaudivifTe,
y

&

nihilintelligebat.gravifjimis virg& iclibus ab heropercuffam

>

tum

ttiamutviderenty an de hacvitadisceffiffet , ignem partibus, qux maxime valent fenfu.fuiffe fubjeifum , necproptereaevigilafiLj.

Eam

17&
Eam itafyjacentem
ibi
,

Liber L Mirabilia
effe
:

dere/iclam

mane jacentem

ab hero herad^ mortuam cffe exiftimanttbus, in let/o tnventam. Jguod citm

mtratusherus, qudfiviffet, qutdrct contigijfet ipji > exc/amantem Juo fermone dixtfje : Ahhere, qudmverberafti me! idhero apud victnos narrante, altque dixiffes. Saga eft : ideofy non dcjlitjfc heru,
doneci//a remfaffa> indtcavtjfetfe ammo cttum
Sic alia injuper fcelera,
,

Magorum adiviffe.

qu perpetraverat agnovtt y fj igni futt tradita. Aliam hiftoriam idcm Bodinus narrac, audiram a quodamComke, qui incerfueracrei, Anno 1571, cumapud Burdegalenfesin Magos GalJiadnftkuca eflec perfecuuo, vetula qu&dam Burdegalenjis Maga apudjudices confejfa efl.fe cum aliuper hebdomadasfingu/as fuiffe exportatam, ubi magntts ktrcus aderat y quoauciore abnegabant Deum.Je diabolo Jervituras JponcU bant
j

jingulipudenda i/lius ofcuiabantur\ poftJaltattones.puLveres accipiebat quutfe. TumD.Belotus, /ibel/orum fuppbcum Magifter, ditente Magaje nihil poffe, nift ecarcere educ/a effet volens ret veritatem exp/orare, eam educijufttt. Et il/a cumje nudam certo adipe inunxijfet, ve/ut mortua expcrsfcfenfus corruit^ deindepoft ho~ ras quinforeverfa, exfurgensfcpermulta narravit y qu& vartis in> locisitafe habtre, ut dtxerat, compertafuit. Refte ergo Sprengerus Inquificor^qui deplurimisfagisquaeftionemhabuiCjfciibir,
\

&

cumvifumeft,ipirku abripi; finahcer videacur, eciCbnfirmac hoc Bodinus alio exemplo Magoium fepceVquod anno 1 549apudMannecasfedidicifleaic. Cumigiturr inquk, tfti coram multisfe indicaturos receptffent ante hora?ru> 9 quidper milliartadeceminambttum ageretur exanimes conciderunt il/ico, treshoras defeffi animojacuerunt \poflea exjurgentes renunttaverunt, qutdqutdin toto Nannetum opptdo, $$ ambitu /on~ gioreperceperant> /ocis.faclU, homtntbus objervatis. Jux omni* ftatim compertafunty Itatfcomnes ifti accufati , ejr malefictorum^ multorumcomperti y adignemfuerunt damnati. Haec & muleaaIia haber BodinusdeMagorum exftafi feu rapcu. *Tx*ic\nt* gravicer, quod cenfec, in hujufmodi exftafi aninea va? a- Sed errac in eo, tur amma mamrevera migrare &deferere ipfumcorpus> alijs in locis infe,

cas fateri,

am corpore.

&

&

&

ra

cor

&

c Cr eaverfarifepararajn..Ineode

errorc videcur fuifle P/ato/tb.10.

Angdorum acDamormm.
deRepuhi. ubi
ter
dicic,

/7/
iw

Fren Armenium,genere Pamfhylum^ cum

cadavera c&Joru in praiio dece dubusjacuiffet mortuus, dommn

relatu : fecundopoji die cum ejfet imponendm rogo, revixijfe> acprodigiofk qu&dam narrajfe, qua illo tempore apud inferos vidlffet.

Hocidem fentic Agrippa

lib.j. Philofi Occul. cap. 50.

eamq; fen-

alienatentiam accribuic Placoni. Raptm inquic, efl ahflraciio, Deoproveniens^ a anim&> per quem Deus iiiujiratio animam tio, afiuperis deiapjam ad infera^rurfusMbinferts retrahit adjuperieHujus caufia ejl nohis continua contempiatio Jubiimiorum^ ; ra qu& cpuatenusprofundiffimk mentis intentione animum corpore&fapientia conjungit, eatenus vehementiortbusfuis agitatiombus ipsu Afienjibilibus corporefieparat, &{ut inquit Plato ) taliterquando^,

&

&

qubdnunquam corpus ipfium veleffugiat, $ quaji dtjfoivi videatur. EcquamvisderaptudivinoJoquatur, idem tamendicere de diabolico^pacecexexemplis, qua^afferc, dicens: Siclegimm Hermetem, Socrafem, Xemcratem, Platonem y Plottnum^ Heraclitum , Pythagoram, ZoroaJlrem y raptufelitosfievocari, ata^fic multarum

&

rerum edifcerefikpientiam.

Legimus etiam apud Herodotum.Juifi

fiinProconnefio Philofophum mirifica fiientid ,

ejusifo animam quandoc^ corpus exire, acpoji

Athmmnomine^ ,
ionginqua ffatia
,

vifia

ldem tradit Plmius conjvevifi fe animam Harmonis ClaTomenii eam^ reliffo corpore vagari folitam multa cpuofy ac vera e lo&ginquo nuntiare, Addic deindo id,quod fiipra ex Olaoreculimus de Magis Sepcencrionalibus, Addic & alia>a veraphilofbphia non foJum aliena,fed prorfus ftoJida. Nonieparaturanimainrapcu feuexftafia corpore, quialioc fine hominismortefierinequit, qua^nihilaliudeft, quamfeparacioanimae acorpore. Siergoverefeparaturanimaacorpore, vere moritur. Qiys ergo eam iterum reducic ad corpus ? Cerce hoe facere nifi vircus divina ncquit. Nobifcum fentiunt San&i Pacres^
rur[u4 in corpus redire docJiorem.
,

Theologi, ac Philofbphi, quorum nonnullos adducic, fequiturDelrius iib. 2. Di/quif Magic. q. *j. Cardanus de fe fatetur in Genit.Jua, potuiffe fe naturali lua virtute^ qucries collibitum fuiflec , rapi excra fe,

&

neqi

Bodmus,

neq,-

exftafin pati. Sed Delrius hoccredit,- nec ullifacile perfuaderi

&

poteric,

172
pera&um ,*nec

Liber l Mirabilia
idopera r expaftoinico,fuifle dubicacBodinusaflererelocoanreacicaco, Cardafcribic

poceric. Icaq,- exiftimanc,Diaboli

numMagumfuifle,&magiamapacrefuodidicifle, quem
cap, feq.

mulcis annis habuifle fpiricum familiarenry-ucinfravidebimus

CAPUT
hommes

XXXVI.

j4nD&mon pofitfacere ut bruta ariimalia&

revivifctmt*

BRuca

animaliaquod fpeclaceafunc vel imperfe&a, &ex pucridamaceria eciamnafcifolkaf vel perfecla , non nifi ex

&

femine percomniixcionem marisac feminceproducipoflunc.

/.

L Animalia imperfe&a potefld^mon

vivificaro.
pocefl

Vivificare
potcft

pRimigeneris animalia

dsemon
,

facere,ur revivifcanu*
feu

dx-

m
r ^im"

feu

animavere

excefierice corpore

cancum
quiain

fopica quafi
ucroq,- cafu

atcJ> fepukaincorporedelicefcac.

Racio

eft,

perfeaa. Nacuras vinbusrevivifcere pofliinrac fblencraiiaanimalia; ergo dasmorr, applicando adliva pafllvis^ facere idem poceric. Sic viAnimaha demuSjmufcas inaquisfubmerfasac morcuas, ucapparec^ naculUnvivi. ralicer revivifcere, fiincineribus cepidisponancur,,uc non fcmel fcunt na- probacum fuic. Sicapes eciam fubmerfe y aucalicer morcine,uc
turaliter.

camen uc omnia corporis & fenfuum organa maneanc incegra( quodeciamde mufcisincelligendum) fifucconepea pparec, j ra
tae
fi

perfunduncur,. revivifcunc. Anguillce defeclu aqua^ morcuae, infegra in jiciancur in acecum, permifceacur fa nguis vulcuris, &fubfimorecondancur,- incrapaucos dies vicserefticuidicuncur Vefperciliones, mures, mufcae, aliaq; fimilia animalcula, per hyememquafimorcua delicefcunc, redeunce calore veris auc aeftacis revivifcuna In neucrocamendicftorumcafuum darmondicipoceftrcfus-

&

citare

pradi&a animalia,proprieloquendo: namadrefiifcicacionenij

Angelorum ac Damonum.

173

nem hanc requiricur x uceadem numeroanima, qua? ancea corpus animabac,eidemcorpori refticuatur,utin hominisrefurre&ione fir: atindi&iscafibus velaiiimanonexceflit e corpore, fed tanconfopitaefl; vel fi exceflerac, nonredic, fed alia e pocencia maceriaeeducicur, applicancedaemoneadivapaflivis. Lege, qu<e

cum

diximusfupra
/. I
\

cap. io

Animaliaperfela non potefi

vivificaro.

dxmon
Racio vi vifkanr

C Ecundi genens animalia non poteftdaemon

,,

vi vificare.

^efl^quianaturaliter ntinquam videmus calia animalia produci non poteft *~ nifi feminali virtuteconcurrente; qux vircus dependecab anima nTmali informante , patris q uidem dum femen decidit > matris vero, perfc&a.

dum decidit fuum (fi requiritur, ) & dum patris fufceptum fbvet. Cum igitur damioix nonpoflitefle forma informans* non pote-

&

ric talia animalia producere multo minus deftrufta jam pen y inortenianima. aliam in in prior icorpore producere..

DiainrquicontrariumfenciunCy pellicanum pulfos morcuos revx>care ad vitam proprio fanguine : leonem muflellam catulos defuntos fpiritu feu afflatuSt voce vivificare. De pafleV1 " re vicilino, qui juxta Mexieum imrenitur haec fcribic Cardanus C iiinu S Mexica lib. j. Variet. c. 36. Hicapemagnk haud major ejl>feu crabrone; " nus. $lumxtamenveftitur\ut parefty tenuiffjna y roftrQ longOtejr graci//' Oclobri menfe, uno pede ; aliturrore nc melle, &florumfuccis. annixus ramujculoh&ret us%, ad Aprilem, loco tecJo T atfe ita mortumveluti jacet : cumredeuntflores\, revivifcity atg^ ea de caujkj>

&

J;

fafferemvivijicatum affiellant. Idem crad Franc, Comara cap.23. Hiftor. Mexic. Deglire difle&o , qui ancea morcuus videbacur, narrat^fgr//>^ lib. 1 PhiloJ.Occulta cap. $$. difle&um manfiflo

immobilem, donec coqueretur?

iia,

atcfe

tuncfrimum

inbullienti a-

cjua dijfecla membra vitammonfirajfe.

R efpondeo^ calia animafomno fe-

quxrevivifcere vident ur,nonefle penitus morcua*

fed mortuis cancum fimilia, quia

pulcafunc

/IIL

/7^.
/ III.

Liber

I.

Mirabdia

Hominemnonpoteftd^monrefufcitarc
nec
alicer

vere vivifieare.

Virificare

CX
l~j

di&is /. prsecedenti conftac, multominirs

non

poteft
C

fe refufcitare auc vivificarc

dcemonem pof. hominem: nam nec priorem ani-

d*mon

Non

mampoteft reducere incorpus,necaIiamintroducere,- ergo Sca primum,quia nacuralicer a privacione cocali & perfe&a ad habitumnondacurregreflus, uccum Ariftocele cenec toca philofbphia. Necprimuni&fecundum fimul, quia anima non unicurcorporinacuralicer, nifiquando exigencibus difpoficionibus

corporiscreacuracq,- infundicuranima. Cum igicurdcemonnon poitlccreareanimam, conftac fecundum; cum corpus quantumvis difpofitum ( dato, non conceflb, quod da:mon poffic illud difponere) non exigat priorem animam, conftaceciam primum. PofletquidemdiabolusfortaiTis, fiDeuspermitteret, cogere anim.am damnatam,utcorpusafederelitum,autaliud cadaver ina&iones velut vitales in 1II0 ac per illud moveret, grederecur, illudexerceret fed-non poteft facere, ut illud iteruminformarec; jquo cafu nan eflet homo refufcitatus, nec vivificatus.

&

&

&

IV, Proponuntur rationes&experientiae

in contrarium.
experientiae quce in contrari-

Refufcita-

COIvendae nuncfimtrationes&

torum hoU minum,ut ^-

afFerri folent. Eas Agrippa lo. fiipra ck. proponit his verArabes^ quodaltqut homines poffuntfe Conveniunt Philofophi JJ / ' T 1 7 apparebat, f cxcmpla. clevarcjupra vtres corporps y ey Jupra vires Jenjtttvas tutsg^Jupe'
.

Jm

ratis perfccJione c&li tf intc//tgentiarum

dtvtnuminje recipere vi,

gorem. Cum itatfe anim& hominum omnes perpetu&fint , perfctfu quofo animis omnes Spiritus obediant > putant Magi perfecJos homines per fu& anim& vires y altas tnferiores animasj^m quodammodo fcparatas moribundis corportbusfuis poffc reftituere rurfusa^ infj>irare,nonfecus ata^ mufteUa intercepta.Jpiritu rf voce parentis revocatur in vitam, atfo lcones inanimem partum inha/ando viviHincputant ad hanc vtvificationem haudparum conficant z$e. magicas confecJiones, cjualescx ciferre etiamherb&s quasdam,

&

nere

Angetorum ac D&monurn.
nere Ph&nicis gf ferpentum exuviis confici tradunt.

/7j

>uod tamenplerisfyfabulofum, ^mu/tis etiam impoffibile videripojfet, nifi hifiorica fide haberetur coprobatum. Nam plerosfe aqua fubmerfos ,
a/ios a/iterexanimatos, alios

igmbus injeiios,

& rogpimpofitos> ali&

]

os inbellooccifos, pofiplures etiam dies revixiffe legimus : quemadmodum deAuiola Confuiari, de L.Lamia, C&lio Tuberone, Gabieno>

p/eris^a/iis tefiatur P/initts

liter

lib. 7. Hifior.

Natural. cap. $2.

Simi-

Herculem , atfe JEfopum fabulatoremi Tiudareum <p*%> Pa/icos Jovis Thaliafilios mortuos iterum revixiffe /egimus. Plurimos etiam per Magos Medicos in vitam revocatos, ficut de JEfculapio ab hiflorim proditum efi$ ^nosfuperius narravimus ex XanthjQ,& ?hilo(lrato> deT llone^ Arabe quodam^ atfe Juba Apollonio Tyane&o. Legitur etiam G/aucus quifpiam mortuus quemprater omnium expecT-ationem s accurrentibus Medicis, herba quarn draconem vocant y vit<e refiitutum dicunt. Alij gufiata tnellito pharmaco revixiffe ajunt> unde ortumeft adagium : Glaucus poto mellefurrexit* Apuleius etiamritumhujusmodi revocationum referensde Zachla JEgyptio prophet* inquit : fropheta fiic propitiatus yherbulam quampiamob os corporis, aliam pecJori ejus imponit$ tunc Orienti obverfus ,ve/ increment^a So/is augufti tacitusimfrecatus, venerabili fcena facies ad fiudia pr&fentiumjy tantum miraculum certatim adnexity jam timore peclus attolli y

&

&

&

,,

&

famfalubris venapu/fari, jam fpiritu corfus impleri, adfurgit eadaver , $jj profatur ado/efcens. Legatur Plato Jib. 10. de Republ. F/iniuslih: 7. cap*.fz. Apu/eiusinMilcfmlib. 1. fhi/ofiratm lib. 6. dc vica Apollonij. Simonem Magum etiam fuicnaflc morcuos r reculimus iiipra eap.. 1 6. ex B.Clemente quod eciam confirmac Egefippus iib.3. deExcidioHierofol. c. 2, Referc Plutar,

chus/ib.i.

& reli&um, non mulcopoit viium advicamredijfle

vere refurrexiiTe^iIlosqjdcemoneSyqui

deAnima* Enarchum aMedicis promorcuo habicum*

3

&dixifle fe

eum ykaeduxerantjgravi^ ter abipforumFrincipcincrepicos fuifle, quod eum pro NichanckConariorapuiffenc, qui eodem die & hora febre correpcus^
Tdem Enarchus, ad ceftandam reiurre&ionem fiiarn^ Piucarcho^qui;tunc lahorabac, pradixic .bcvi eum incolumem fudeceflerac.
3

traura

??6

Liber L Mirabilia
j

curum ; quod & concigic. Auclor Poly chroni Ranulphus Itb. 6* narrac apud Delrium lib. 2. Difquifit. Magic. qu*(l. 2g. fccl. 2. c. 7. Comicem Richardum quadam nocle fblum oracionis gracia ingreflumincemplum, invenilleibimorcuicapulum, in quo cadaDum autem Comes oraret, fubito mortuus illc ver erac repoficum. magno cumftrepitu eferetro exfilijt acextenfis brachivs quafi m amplexut ejus ruiturus, adComitem acccffit. J^ucm ciim Comcs fiy
,

imprimens frufira intcnfiu s\ ut recedcret adjurtirct $ flricJogladioillumdiffecuit. Mirabilius eftquod narrac Guaguinus in defcripcione Mofcovia:, dicens populos quosd&m in Lucomoria, regione RufpA habitantcs, quotannis vigcfimo feptimo menfis Novembris die.ut folent hirundmes, tfjran&ffic^ ipfos prafrigoris brumalis magnitudine mori : poflearedeunte verc 9
crucis fronti fu<z
,

gnum

Addit, hos cumfibi vigefimo quarto Aprilis die denuorevivifcere. mort&n imminerefenttunt^ mercesfuas certis in locis dcponere ; quas
Cuflunfii

$ Sorponovtz>ii

vicini populi

fuis merabus interim allli

revivifcentes^as merces 3 fijuft* vi.deantur ,profuis accipiunt :fin minus, eafdem repcloco relicHs> auferunt.

quivalentibus eodem

Quod tunt: unde Utes &bellaf<zpi(fime inter eos orin dicuntur. deherbis fupri^dixic Agrippaex ArabibusPhilofbphis, adfcribic experienciar, eciam Empedocli Laertius lib> g. Hx func raciones quse in concrarium afferri poflunc , ac folenc. Alia?, quas omicco, cjufdem func farin^.

&

V. Solvunturrationes&experientiaeproliominis refufcicacionea dzemone

faclaallacse.
illu-

C Ed \vxc omnia, qua: allaca func, auc fabulofa func, auc mera?
fU

dsemonis. Fabulofa efl vircus , quam cributio ho-*" minum, unc ArabesPhilofophialiquibus hominibus,elevandi fefupra viremedijs rescorporis ica, uc fpiricus fibi fubijcianc, animas feparacasr*: corpori, a quo fenam anima reuniri nu vircuce nacurali '^ pocefl busflal" refufcicacioacremel ideoq; difcefTic,ob racionem diclam /.3. refutatur.
fi nes ac pra^fligia^

&

furredlio opus

de

vircuce

divinum ac miraculofum eft. Idem dicendum herbarurm D<emom's illufio mulcis modis contingere poteft, Nam Primb,
poteft

AngelorumacD&monum.
poteftdsemoncorpusvere mortuum auferre clanculurn,
ltituere aliud
3

177

& fub- R

e fu fc ka

aereum illudq;movere iciftar vivencis. Sic abftulifle tio homi*~ fcimuscorpusRomuli, Cleomedis& Aicmena^ Ariftese Procon- num c0 nefij, tefte Liviolib.i. Vlutarchoin Romulo 3 Herodoto lib. 4* Icem 0t eftilp
lufione corpus Afpalidis&Ccefylla: virginiim, tc&cAntonio Liberali monura 1 Transformat. Sic fortaflis fecitdsemon cum muitisillorurru,^ ^ multis quos ex Agrippa retulimus fuifle refufci tatos. modis Secundb, poceftcorpora vere mortua fubincrare ipfe dsemon, eaq,*movere,&inillisacper illa imkari opera ac geftus fimilesr' Exemplum luoulentum hujus rei vi ventium, ad tempus falcem. lib.2* narrat Delrius Bifquifit. Magic. qudft. 2 9. SecJ.i deCorne- r ^ pa A nelio Agrippa archimago, urpaflim appellatur. Is commenjalem c ogk d shabebat nimis curiofum. Semelfrofeflus aliqub Agriffa y uxori, qua mtone !H ntrare poftearefudiavit.claves Mufeifui tradidit y additdfrohibitione ne ver* quem ingredijineret. Inconfultus ifte adolefeens, ofportune imfortune non deftitit mulierculam defrecari yfibi cofiamingrediendi ut faceret y donecimfetravit. Mufeu?n ingrejfus incidit tn Libellum Conjurationum: Jegit: en illifulfatio ad januam: turbatur y fed fergit legere : fuljat iteru nefcio quis, ejrnihilreffondente rudi harumrerumjuvene,d&mon ingreditur : qu&rit , curvocatus? quid fierijubeat? iftimetus voeemtntercludit ,fauces d&mon. Sicmifer luit feenam nefaria curiojitatu. Redit interea domum archimagus: videt exultantesjufer eamddmones : utitur folitis artibus : adfunt vocati: narrant rem^utgefta. Ille homicidajubet cadaveringredi,
'-.

^^

&ferforum,ubic&erifblebantftudiQfifrequentiusconvemryaliquoties obambulare', tandemfccorpus deferere. Ambulavitilleter quaterve, tum corfus concidit diffugiente eo, qui regebat. Vrediy tum diu, huncjubitd correftum morte concidiffe : fed indiciafuffocationisinitio rem fufpeUamfecere ^pofteatempus omnia divulgavitj Agrippa y quas fetlore occuluerat h&refes inLotharingiam proy fugus. coepit evomere. Hac illufione contigifle putat Delnus illa omnia,quae narratafuntde SimoneMago, Richardo Coniito,

&

EroPamphilio

feu

Armenio3 Gabenio& alrjsmultis.

Huc quoq;

refert illud Apuleji de Socrate, cu jus abfciflum caput Veratrix co-

pa cumamputaflet, icerumq; inje&afpongia eonjunxifletcorporij poZ

} : ,

1/8
ri

Liber L Mirabilia
,

exciden\ poftridie mifer dum concra jufliim in flumine bibic cefpongia, capuc amific. Namhujus verccapucpratfcifliim fuerac, fimulaceduncaxacreddicum. Pratereahucreferrquoda PhtloftrataHeroicor. Dtalago.
i.

narratur,PhrygiosPaftores,

cum

pe-

abfumerencur inSigaro, ad Aiacis Telamonii fepulchrum congregatos, variis maledi&is defun&um Iacerafle unumca^terispeculancius Homeri verfus , quibus Aiacisfuga decudes
peftilicace

fcribicur,cancillarecoepifle cq*u' **in plpM*':

tum vocem

crucu-

lencam e monumenco erupifle, fakd ipl/Mnn & paftorespercerritos in fugam egiflc. Vocis au&or uciq,* erac darmon, e cadavere
Aiacis loquens.
chai.

Haceadem fraude & illufioneconcigic hiftoria^, quam elegancibus verfibus defcribic Nicolaus Remigtus lib.2. Perioapud Delrium, quae concigic Dalhemij in Locharingia anno 158I, incer Pecronium armencarium, & Abrahelem fuccubam darmonem, quo pafto abhacille perdu&us fic primumin^.
nefariosamplexus; deindein proprij filioli parricidium; deniqj ex moerore6c defperacione, fi&a filiolirefufcicacione, ad idololacriam quopa&o dacmonvivofimilempraefticericannointegro,ac deinde cadaver deftitueric. Cofirmac hxc, quar ex quoda Germano^^r^ lib. 1. deLamiis c. 3. n. 19. referc Delrius cic. Jo. q. 3 o. his di&i Au&orisverbis. Pr&ftigiator quidam nobilis

&

&

m diverforio publtco

N. hofpitis famulum, itapetenttbus reliquis convivu , decollavit. Cumautem eirurfuscaput imponere vellet y animadvertit adeffe alium Magurn^ qut eumin hoc propofito tmpediret. Rogat hieeum,nehocfaceret. Verum cum admontttont rcpetit& alter non pareret , pr&ftigiator in menfa Ltlium crefcerefeat cm cum caput &ftores amputaffet, coticidit (tattm abs% captte dc^ menfa Magus zl/e qui alterum impediverat3 prdftigtator absfy ullo impedimentofamulo caput impofuit t veftigio, ex hofpitio ur~ nc a atu homtcidtum deprehendepropter commiffum Magiftr fefa retur, aufugtt. Infamuliabfciflione &repoficionecapicis fuiu uciq; pra^ftigium^ac Magi capkisabfciflloverafuic r feddaemonis opera pcrafta, uc bene advcrtic DelriusTertio poceftdaemon immiccerealijsmorbumtalem, utveri wxorcui videancur 3 ac poftea revi vifcere. Poceft etiam talibusr' morbis
,

&

Amglerum ac D&monum.
alijsvelper fe,velpermagos,
refuicitari a fe,

iy p

morbisnacuralicereveniencibus in huncfinemuti, perfuadendo

morbis hujufmodi correptos, eflcj

mortuos, ac deinde quando vis morbi remittio* Talesfunc Primb apople&ici , fiderati , velacconici^quicerebro,

communi nervorum principio, vehemencer affli&o, defticuuntur fenfu ac mocu omnium membrorum , quafi mortui jacent/. Secundb qui x*f>& ut Medici vocanc, corripiuncur; quas eftcapitis

&

qusedam percuflio, cum debili febre, humoribus fic cerebr um infeftantibus^ uccociusinde corporis ftupor
cur, ibmnusq,*

& immobilicas fequa-

profundus,adOuchomooculisclaufis jaceac lonTertib, qui paciuntur auttqSv/muv feu

go cempore demorcui ipecic

fyncopen, id eft animas deliquium, uc appellanc j quem morbum comicacur nonnunquam amiflio mocus ac pulfusarceriae, uu homo vere morcuofimilisvideacur; &durac, donec frigidorum humorumincemperanciadi/lipecur. Talimorbo laborafle inreriifle dicicur Joannes Duns Scocus, dum vivus pro morcuo fe~ pulcusincerijc, fi verum eft quod Jovius fcribic Elogijs,- quod examinabimus infra,cumdeMirabilibus Hominisagecur.Talietia morbo laborafle cenfec DelriusEnarchu illu Plucarchi ; prsediftione vero illam ex humana prudencia crifi medica provenifla gjMrto cales func femine,qu2e macricis ftrangulacionibus,& i<3e-

&

&

ricis

paflionibus laboranc,obquasmulcoaliquandotempore ve= luc mortuse jacenc, ur ipfemet in duabus expercus fui, ad quarumj

confefliones excipiendas
loftrato.

eram vocatus. Talem fuifle puellam quam Apolloniusrefufcirafledicicur^deprehendicurex ipfo Phi~

Qii# de apparentibus morcuis, vi morbi alicujus9 harenus diximusjconfirmaceciammulcisvcrbis&exemplis Agrippa lo, cit Quae deLueomorise incolis dicuncur, videncur eflefabulofa: certenarrans eadem Sigifmundus fol g6, Mofcovise habec pro
fabula.

Caput

i$o

Liber

Aiirabilia

CAPUT
res

XXXVIL
auo

Anfmt D&mones paredrii Jeufamiliares.

Famiiiadaemo-

T^^mones familiares
X
fi
,

hic appelloillos, quiauc fponce,

ncsande
tur.

/ mercede exigua pa&a, hominibus

;

aliquibus femper prarfto

func, eciam

feu inju/Ii ;

dife,

non vocaci ijs fidelicer., uc apparer, inferviunc, feu ju imo cr y ftallis, annulis^ capfulis ali jsq; rebus incluaccircumferrieciampermiccunc*. Hos nonnulli vocanu
,

fores nominanc,
tales,

Marttne//osy alij JVlagiftellos; Grecivero w*p$fpvct hoceft, accefDari quod facileaccedunr, afTidue adiunc

&

confirmacur hiftorijs antiquis, ,& recencibus. Nonnullas. affera in medium.. Incipio a.recenti quadam , qu<e Drcpani in.. Siciliaconcigic; quain urbe dum habicarem, fepefimiiia, quae: quocidieconcingebanc, narrari audivi.

*jm daemo-

z r r ji anma i$8 j. paterj amt Li as qutdam, cu]m tn &dtbus vanu r ecztia.ria dtcebantur aliquotjammenfes ex occulto voces exiftere. Tamiexempla. ijar ^ ^ erat damon, qui variis modis conabatur hominibm illudere. Jaciebatfaxaprdgrandia, nullimtamcn capttis detrimento vafa Dx mon quofy domefttca a/tejaculans> nonjrangebat. Ckmtj, i?i teclis, fidtfcunilians %mcaneretaddefcens\ damon>cunc/is audtenttbm lafcivis canttbtu
*

L Recentiaexempia dedkmonefamiliaru (inquit Delriuslib. 6. Difhuific. Madc.cap. 2. fecT. 3. W\Eepam > Famihari-Jl L
/;.
.

"^ *!

3 >)/??&

',

'ramis

profequebatur teftudinis fonum, apertcojd&moncmjc ejfe jacJabat. ad Citmtfe&dtum dominm unacum conjuge quoddam in cpptdum autem Ciim negotiadtfcederet^comitemjedamon adjunxit. fua il/emadefacJm aqua pluvia rediret y nequam fpiritm antevertit fitblatiscfe de via clamoribm pr&monere domefttcos cceptt, ignem ut
,

exftruerenty herum)amejfetn ]anuts y totum imbribm madefacJttm.

Verum cum ttafe illudi dommm adium tntelligeret minttatm eli Damoniy adducJurumfe patrem e Societate J ESV> qui efuis eum
,

fedibmexturbaret..

Jlle

vero, ne idfaceret , clamitare, minitarify

mimicitiaS) ejt odium ; g? quam diu Pater in iudem. &dibm verjare-

tur^for

: "

Angelorum ac Ddmonum.
tur.fore utfefe conderet,

igi

frem y

&

ejr occultaret^ Venit tamen herm ad Parem illi narrat ex ordine domum etiam invitat^ ut fe illis
,

molefiits liberet obteftatur.

Pater.ne imperita multitudo elata cupi-

ditate videndi ( id quodfore videbatur ) accurreret^

proficifcendum non cenfuit ztantum monuit^ut ipje

& tota ejusfami-

ad eum fibi

lia y ablutis generali confefjione peccatis r c&leftipaneje confirmarent,

caverentfe ne quu aut ex domefticis, aut ex externu, fermonem cum hoftemijceret, neveex eo y ut anteafeceranf', occu/taperquirerent riderent ptius, qu&ab eo dicerenfur, ejr ut orta ex mendacij patrc^j

plane contemnerent.. IlU chmfefacturos recepiffent omnia, dedit eis pater ex confecrata ceraagnicdeftkfimulacrum ; quodfilia cervicibus> ut quA omntum maxime a d^mone vexabatur infererent. Hk terrereddmon cpif clamoribus filiam y minitaritfc,niceram illam
,

abjiceret, forejtt ei ebtortocollo animam eriperet.. Sedilli Patris mo-

nita confiliafecuti^cum loquentirefponja nonredderenf3 fefe invicem contra- hoftemSacramentorum telk armarent sjacileje ab ejm infidiis moleftiisj^tutatifunt.. Fireq uens erat hoc dsemonum genusDrepaniduminibi annorumferetriumfpatiohabitarem, uti Marfafe non proculinde ad Lilibamm promontorium fita urbe, adeo ut frequencer incegerriniceconfcientiae perfbnae:, maxime vero virginesdivino cultuij.orationi^ mortificationi y ficramencorum ufui dedita^ cum lacr y mis moleftias, quas ab ejusmodid^monibuSjulcro fe ad omne obfequium off erencibus, fideliflimam operam promittencibus> paciebantur, exponerent 3 opemqv pecerent. Aliain urbe Siciliee juvenis quidamincegerrimse vicae,&fuaviffimorummorum,mihi narravit , fe cum pueradhuc eflet, fepiflimeadxmonequodamfamiliari pueri venu-

&

&

&

,,

ftuli fpecie,e latibulis

iffe,

pacernae

domus egredientis,follicitatum fu-

fecumutfamiliaritaceminiret 3 fiiaqjobfequia^ munufculaetiam^quse oftentabat acceptaret; qucm tamenfemper gene3 rofbanimorepulit, necadigiblanditijs ullispotuit,, ut vel num-

&

mos, velquidquamaliudaccepraret.
Recentior eft fequens hiftoria, quam non multos ante annosihGalliacontigifleintelligo a virododiirimoyfideqfdigniflimo

B.MekhioreCormeo, Erat iaGallia juvenis quidam impuris deTL

3,

ditus>

i$z

Ltber

/ Mirabilia

dicusamoribus, quiucfcirec,quid quovis locoac cempore amafia quam deperibac, nec eamen accedere pro voco frequencer pocerar, agerec,d#monemquxrcbacfamiJiarern,a quo id expifcarecur^ Alceriergo familiarifuo, faceco, fedincegro,animum fuum exponic, rogacq,- uc velconiilio, velauxilio, voci fui uc composfiac,

mcacur. Refpondec llle, habere fe domi capfute inclufum, queni qua^rebac dcemonem, eumq;fideliilimum, ad reddenda rc-

&

fponfa prompcifiimum

ideoq> nepro

magna quidem

pecunia:

iiimma

eum vendicurum.

Licicacur alcer nihilominus,

& quan-

cucunq; pecerec preciu, ofFerc. Venalis non eft, aic iile ; nec i\ eilec, minus cencura aureis venderem. Accipe , licicacor aic, cencum aureos, mercem pericam affer. Huic ergo jocum fucum uc facerecamicus, gryllum domefticum,capfute gofiipioopplecae

&

&

&

impoficum,empcori afferc,docecq; modum,quo rcfponfa elicerec, nimiru ucdum cubicui.ret, capfula fub ccrvicali collocarer, pecerecquodfcirevellec,aurem applicarec& aufculcarec; audicurum refpondencem, Hic fcusempcor cencum folvic aureos , ac pri-

ma

ftacimnocle,(ervacispriusricibuspra:fcripcis, quarric

quo

lo-

Audic refpondencem, & difcic quod fcire voluerac. Redic die poftero ad vendicorem, agic gracias pro

co eflec amafia, quidq, agat,

da?monevendito,diIaudacejusfidelicacem, graculacur fibide pecuniacambene impcnfa. Actonicusvendicor; nugaris inquicj non dajmonem^ fed gry llum cibi vendidi^ ur joco curioficacem cu-

ameludercm: enpecuniamcuam, quamrecinere inanimonunquamhabui: gryllumocyusrefticue; video enimdiabolumpecitioni cuKobfecundacum,peripfumrefponfadare. Sednecpecuniamucreciperec,nec mercem uc refticuerer, adigi empcor pocuic. Confcienciae ergo ftimulis agicacus vendicor, virum dodlum c Sociecacis noftrae Pacribus adic, confiliumq; cxquiric. Ab hoc virooretenusaccepic fupralaudatus P. Cornarus, quodhic narravi Scd ipfamct P. Cornad verba quibus, cum harc jam feripfiflem, candemconfcriptam mihi cradidic,fubjicereplacec P.Joannes
Fournier, egregius e Societate nojtra verbi E Iprtcojn Tholofan* Prrvincia Biterris, cum illic*gerem y mihi narravit. Er/it vir , *-

jeiat) nobilti) magU tfspirituumfamiliarium habendorum avidus.

Jsad

Angelorum acD&monum.
,

/fj

Js adaliumfibiufuatfy amicitia notum accedens > rcgavit utfibi taltsreipotiunddi copiamfaceret. J$ui y uteratfacetus, ejrmirus jocorumartifex, quohominemlufumfaceret > rejpondit ,omnino Jemet y fipretium adnumeraret pr&(iantifjimum ifliusmodi genium daturum diceret modo^ qua/em optaret. llle dicebatje Spiritum ex quo nojfepojfet, quidab aliis alibigearcanorumjcientem velle,
,

>

&

reretur.

Tum alter contraffis humerts^ magnam inquit^

:
,*

ejrpretio-

nonjunt hi viles SpiritU6,J'ed<zre magnofiant. llle fam verb 5 flent quanto quanto velis ego quod popofeeris pretium praflabo libens. jift centumfcutafi exigam ? Dabo inquit centum. Ergo in alterum diem nundinationem condicunt, idfu (ub ve(perum. Jnterea temporis iudtGrm d&monum mango in culma fua venatu grylium cepit , eum^ vivum inpyxide be/fe clufa Spiritumjecit. Vix Tttan occiduis undis equos lavare cwperat cum advolat mercator , ^promifpfidem exigit, &?numeratis centumfcutisgrylium Utits ac~
rempetis
,
,

cipit. Cumcfe abiret : Sed heus tu, inquit, quis ujus hujus Spiritus ? Cui propola : JQuoties, ait T cubitum concedis,Jcatuiamcervicali fitb

jice >

tum Spiritum affare, ey*audies oracula, quA voies^ Nec mora: domum concedit ? adleclum etiaw> quampromore citius cocedens t
y

fyxidem culcitr&fuppofitam alioquitur hifce verb is : Audi Spiritus. Necmora; repoJuitgryiim:quidmevis? Tum percontari ccepit deaAd qu&fingula mafiajuaabfente^ ubinam degeret, quid ageret. finguiatim ejt ex ordine refponjum tuht. Mane dein il/ucejcente ad \oculariumJuum mercatoremfeftinus accurrit hemini obftupefcenti y ac ni/minus cogitanti, gratias agit. Haec Cor nseu s. Funeftiorefthiftoria 3 quam Nicoiam Remigius referc lib.i. D&monol. cap. 9. ex ipio Delrius iib. 2. Difquif Magic. queeft. 4. Laurentius Bayerlwck in Theotro V. Damon. fequentibus verbis.
,

&

&

&

Theodorus Maillotius (is quiProprdturain vafti regniprovincia,qua

ditionis eftLotharingic#,Jenex obtinuit) cum adhucjuvenis^ampiif fimajami/ia natam ado/ejcentulam in matrimonium deperiret
,

&

ejuspotiund&fpes omnis ejfet abjcijfa atifc erepta (nam ^Jortuna egens atfehumi/ts, tffamulatm mercenaria conditione, inquatum
ilii

cratignobilis& de/picatus, nullam ne detegendiquidemamorisfui hmeftamfatis rationemvidebat.) Ergo, ut defperattsrebus ^ipsb

fe

ym

igjf.

hiber

I.
y

Adirabilia

fejam dejere?ite exfpec~iattone homtnes adquodvis conjiiium fefactleconvertunt > ac ?ml/o deleclu fugicnda fcquendave amplec/untur; Matl/otttu conjeruum ex Germania, cut audtverat d&niGncm
ejfe

adqudcun^ obfequia parati/Jimum adtt,hutcfyfuarn dgrttudt?zem apertt, rogans utftquodet remedtum adferre poffet td negravatefaceret : tncrrato entm non trt locatum bcneficium. Hanc Germanus occajionem libens arripit, ut cut expac/o intra dics paucos necejfe erat,vei Je fuo d&mone itbcrare atfy expedtre ,adduc/o a/to
y
,

qui ijludccu &s a/tcnum inje tra?ifcrtberet y vei ab eo obtorta cervice necart at^ mterfict :Jiquidem h<zc etpacfo lexaddttafuerat. Age?i-

do itacfe ct negotto conJeque?itis diei dtlucu/um y in c/aufo

to

attfe reco?idiciirn

quodam conclavi

condicit : ubi vixdumjefltterant

repente

patejaclisforibmje infert lepida ^f liberalt forma pue/ia (hoc habttu dtmon primumfe oflendere volebat ne Mati/otim adformtdabilem ejus afpecJum exhorrejceret) eatn^ fe ejfe pr&dtcat y qu* t//i nuptias quastantopere ambtebat,faci/& ejfet confcciura, modo vel,

qu& efiet pr&ccptura, obfequi. Ac t//o avtdh attente^ expeffante quAnarn ejus effet fententt/i inprimis ccepit ediccre , ut furtis crapulis, libidinibus,blafphemtayCAteris^ qu ani?num tnqutp
let in ijs,
y y
y

nant, vitijs temperaret,pietatmi coleret, inopesfacuitattbusj^ blevaret, feipjum in hebdomada bisjejunio maceraret,Jo/emnes acquotidianas precationes neintermitteret, ea^fedulo obtretornnia, quA

Chrijiianum hominem decet atfy aquurn efljacere :

ijiis

enim

otnni-

busfife vel/etnuncupatis verbis obflringere yfuturum y ut petttts tha-

lamisfme ulla dtjficultatepotiretur. H&cfic elocuta, ac conjittuto im tra que rejponfum auferret y die yfejoros ejtcit.Mat//ottus,qut vtderet
,

tawfancJis atfy honefiis conditiontbus tantufibt benefictu obttnendi,

jam nihtl cunc/andu putabat

dummagis
?nagtify

qui?i idgratus aclubcns acciperct. Sed y ineamremcogitationemitttendtt, atquehucil-

lucvarie inter fpem metumfy impei/itur^ ex e us vu/tu domejltcut quidamfacerdos conjiciens aitquidjubeffe, qucftcdtflraheretur^eum blande adortus, ac qutd antmo agitaret,expijcatus, monitisjuisper-

ne arnpltus adco/loquium ullum curn dcemone dejcenderet. Sicjruftrntmfua expecJationeGermanus, non longe abitt, quin ex
vicit
,

pacli

Angelorum dcVamonum.
,

183

paftiformula pmnas penderet. Nam non adeo multisfoft diebus % equo planaatque aperta via decidens , wiiL cafut froruens exani*

mu momentotemjforisrejfertmeB.
jf.

II.

Aliadasmonumfamiliariumexempla.

TJLleronymus Cardanus lib.ip. Subtilit. qui eftde Daemonibus, Familia^aic, fenonfemel, nec paucis vicibus audivifle a pacre fuo Fa- riad * m familiarem.

cioCardaao,eum per criginca ferme annos habuifle d^monem exempu! Addicquo habitu dasmones videric, & quid cum

ipfis locucus.

Quod
;

colloquium exipfius Facii Cardani a

filio

Cardano defumpcum, camecfi mulcaimpia, qusedam eciam ftoquia camen hoc iplum filius agnofcic , & in palida concinec tre moctefte reprobac^ adducere in m edium volui. Sic ergo fcriidibus Augufti , M.CCCCXCI. ckm peregijfem facra y hori bic. dki XX. apfaruerunt de more feftem virifericeis induti veftibus
,

fallio quafibrtco, caligis ut videbaturfurfureis.fubucuU thoraci-

hus jftlendentibus, ac rubentibus ut e chermefino effe viderentur , Nec taformAauguftiore quameommum* confpicua .admodum. men omnesfic veftiti^fed duo quos conftabat effe nobiliores inter i- fa ^j\; ar i s rubicundus 9 duo Cardan u pfos : nam illorum alterum, quifrocerior erat y aliifequebanturcomites: alterum quifallidior eJfety acminorcorfore, tres alii. Ita o?nnesJeftem erant. Capitine quid haberent im~
,

$
,

&

fofttum^ an.nudwn ejfet fcriftum non reliquit*

,

Mtas illis juxta quadragefimum annum 3 Jed qua nec trigefimum fr&ferret. Cunu>
interrogarentur.quinamejfent , reffonderunt , homines ejfe quafi aereos^ qui iffi nafcerentur ac fnterirent : verum vitam illorum noftraejje longe diuturniorem ut qu& ad annos CCC. extenderey tur. Interrogantide anim&immortalitate noftr&,nihil, quodcuifc

&

frofriumejfet^fuferejfe affirmarunt.

Ipfos divis effe

con]unc7ior&

multohumanogenerejed tamenab illisinfinitofene diftareintervallo. Necfecus iffos nobis aut beatiores effe y aut miferiores, acnos iffisfumusbelluis. Nihillatere abditarumrerum utneclibros y aut y fecunias infimam^ illorum cofluviem ejfe genios Virorum nobilif ftmorum, nonfecus achomines vilifpmos generojorum canum aut e<$Horum educatores. Chm% iffitenuiffimo ejfent corpore, nihil nobU
:

<A

cotnmo-

i$6

Ltber L Mirabilia

iommodt aut detrtmentipofje afferre prater fpeclra atque terroret , tumjcientiam. Erant alten, qui minore erat corpore, CCC dijcialtert CC, inpublica Academia. IJterfo enim eorum publifuli ce projitebfitur. Cumpater meus interrogafjet, curjjithejauros % ofJent, ipfinon revelarent homtnibm^ refponderunt> fanatum eJJLs hoc prtvata lege maximis p&nis ne quisquam hoc eis communtcet. Manferunt apud tllum horisplus quam tribus. Disputarunt autem interim, rogante illo de caujk Mundi. J$ut procerior erat 3 negabat Deum effectfje Mundum ab Aterno. Contra alter adfiruebat 3 per Jingula momenta ita Deum creare Mundum utftvelmomento deJijleret, protinm ipje Mundm periret Ad hoc ipje ex Averrots disputationtbm qu&dam adducebat y cum liber ille nondum inventm effet. Referebat $fj nomina quorundam ltbrorum 3 quorupars inveny
,

ta,parsadhucinoccultoeJlAt(fchiomnes tamen Averroiserant. llle verbpalam Averroijtam feprofitcbatur. Htcjeu hifiortajeufabul*Jity itafe habuit ^uodfabula videaturjatu argumentoejje debet, qubdplactt ah&c nonjatis cum religione confentiunt quodfypa\

ter

mem cumjuis d^monibm nihilo autfelicior

1

aut ditior, aut notior

hominibmfuerit, quam ego, quid&mones nunquam vidi* Veriilimumhcec non fatiscum religione ChrifHana convenire, fatisq> manifefte atheifmum patris Cardani arguunt* At quae de duorum da^monum magifrerio&di/cipulisin Academia publica profert, quam nonridiculatantum,fedfloIidaetiam, &puerilia_>! Sed dcemones quimendaccsfunt^ ac hominumperditioni invigilant, Cardanipatreminconceptis erroribusconflrmare voluerunr. Qiice de patrisfuidaemone familiari hic tradit Cardanus, Tcpctklib.16. deVariet. rerum c. pj, his verbis* Factm Cardanm d&monem &thereum r ut ipje dtcebat y dtu familiarem habuit : qui quam dtu conjuratione ufm efi , vera illi dabat refponja : cum autem tllam exuffijjet , veniebat quidem > fed rejponfa falfa dabat. Tenuit igitur annis> nifallor % viginti$clo cum conjuratione folu,

tumautem circtter quin^i utresfehabeat, dum adfirtfim ejjet> commodumfe fatis exhtbebat. Atfyisfaltemdtmones ef/efidemfaciebat y qubd diligenter omnia inqmfierit ab
illis.

Nefc enimjoiks

lemper > Itcetplerumfy, Jcd altquando cumfociis etiam veniebat.

Loco

Angelorum ac Damonum.

iSz

Loco proxime cicaco narrac idem Cardanus de pacre fuo, cum jam medicina?operamdediiTec,&adaxlesamicivocacus, ucfilii pertculosecKgrocanciscuramhaberec , node prima cum ibciis cubia tumiviflec,audiviflein pariece eubicuh icT:um concinuum, fbcio inrellexifle, d<emonemefle familiaremex iis, quos follecos Addic quovocarenc, efleq,- innoxium, nihilproindetimeret. modopaulopoftmanum, quaefrigidilTima erat, fuprafaciem e~ ^ufdempacrisprimum, deinde ibciialceriuspofuerit&c.

&

/. III.

Adhucaliaexemplafamiliariumdaemonurn^.

^V^defamiliariquodamd#mone quam ejufdem verbis adfcri- n monum

;

\/f Irabilis

eft hiftoria,

quam Cseiarius Diftind.

5.

cap. 3

refert Famiiu-

bere placuic.

D&mon quidanh inquit^

,

adolefientis venujiifpeciem adhuc alia

'

induens,adquendam militemvenit objequiumfuumilli offerens. * KCm ? li Cui cum multumplacerety tamindecore, quam in fermone, gratanter ab eofusceptus esi. J>)ui mox militijervire ccepit tam diligenter, tam timidh t/tmfideliter> %j> tamjucunde, utfatU ille miraretur, Nunspuam equumfuum afcendit* nunquam dejeendit, quin

&

iUe prdparatusejfet,

$ genuflexoflrepam teneret.

DiJcretum,proe-

vidum% ejr hilaremfimper fe exhibuit, Die quadam dum (imul

ctens\

quitarent, gj venijfent adfluvwmquendam magnum^ milesrefp^ t-

& plures exinimicisfuti mortalibus poft eos venire conjide-

rans* ait fervo: Mortuifumus! ecceinimicimei posi me fefiinant\ jluvius ex oppofito effj nuUm fuperejl locus refugii: aut occident mc,

aut capient*
tt:

Tunc ille : ne timeas Domine > vadumfluminis hujus bene novi ijequeretantum me$ bene evademus, Rejpondente milt-

Nunquamhomofluvium iftum inhocloco transvadavit. Spe tamen evafionis fuum ducemficutus^finepericulovenitadlittus. Et ecce eis tranSJofitis, hoftes ex oppofito littore conftftentes mirati Junt , dicentes : &* unquam audivit vadum influmine ifto ? Non
Alittenijidiabolusiftumtransvexit. Timentes^ reverfifant.Procejfuvero temporis accidh, utmilitis uxor infirmaretur ufque ad

mortem. Jn qua

dum omnes Medicorum artes defecijfent rumdamon dominofuo : fi domina mea inungeretur latfe
,

ait ite~

leonino,

Aa

ftatim

igg
:

Liber I. Mirabilia
,

jlatimjanaretur. Dicente mtltte y un de haberetur tale lac rcfpondit tlle Ego afferam. >ui vadens, g? potfjpatium untus hor/c redi-

a quo cumjuijfet peruncla mox mcliorataprifttnum recuperavit vigorem. Cui cum dtceret milcs
enSy vasptenumfecum attultt :
y

IJnde habuifti tam

catulosabegi,
lite

citb lac

iltud? refpondit:
,

De montibus

attuli

jirabi&$ recedens ate, in

$ ipfam rnutji jic% reverfus fum adte.

Arabiamivi lednd fpeiuncam tntravi t

y

Stupente mi-

ad verba ifia,
eft,

fo/iiciterisde hoc

conjeffus

Non enim \Jervus tuusfum ego. Jnftante milite, tandem dicens: D&mon egoJum unm ex iltisy c^ui cum Luctfero
:

& dicente

)uis ergo es tu i Refpondtt tlle :

Tunc magis miles obftupefcensy fubjunxit : Si naturi dtabotus es r quideft y quodtamfideltter(ervtshomini? Refjoudtt ddmon: Magnaeft mihi eonfolatto, ejfe cumfitiis hominum. Dtcentemiltte : Non audeo de cxtero uttjervttio tuo; iterum ille rejpondit : Hocprofeclofcias quiajime tenueris, nunc^uam a mc vetpropter me atiquidmali ttbi eveniet. Non audeo y mautt ;Jed quidquid pro mercede tuapoftuiaverisy ticet dimidtum bonorum meorum //bens tradam tibi. Nunquam homo homintfervivit tamfideliter ,
ceciderunt,
,
,

Pertuamprovidentiamjuxtaftuviummortem evaji:per te uxormeareceptt fanitatem. Tunc d&mon: Ex auo teum effe ?ton potero, nilprofervttio meo ntji quinfyfolidos reauiro. Jjtuos cum rece^ijfet, militiillireddidit dicens : Peto, ut ex eis noejr

tamutiliter.

,.

lam cempares *$ fuper teffum pauperis ittius Ecctejit ac dejolattt fufpendasy ut pereamfaltem Domintcis diebus fideles ad dtvinum convoccntur officium. Sic^ ab oculis ejus diSparuit. Mirabilis fane hiftoria. Sapic tamen,meo judicio, fabulam, quoniam nec locus fluminis, necnomenadditur,* utinecnomen militis,auc loci ubi habicavit. Inauditum etiam eft, dcemonem deleftari confbrt io hominum eofolum fine, uc illis fidelicer ferviac : femper enim perniciem eorum molitur, necdiu diflferc, quin inferac, fiaDEO permittatur. Si camen vere f ca concigic, haud dubie a noxa infe,

rendaaDEO

prohibicusfuic:

&

populi ad divinum officium convocarencur

jubendo emi campanam, qua , majus aliquod lu-

crum fuum indefperavir.

Joannes Ifferm
tib.j. dePne(IigiisDdm()n.c*p.2<r. air, cfle ali-

quos

Angdorum dcB^monum.

i$p

quos daemonesmices, merico Lares familiaresnuncupandos., qi D*mone$ in domibus concubia potijfiwum nocJeverfantur $ atcfe miniftrorum&Qw&icn munia peragere auditui apparent , defcendere Jciliceie gradibus qmcuncfe alia *ft ia aperire.ftruere ignem> haurire aquam> cibum apparare\ ckmprorfus faciant* nihil Horum cuify domui conjueta plerosq; rerum quoqyfucurarum ex occulcis indiciis prcefcios, e$ quse paulo poft comperimus fieri s ancea adminiftrare aflerio> confirmacq,* id domeftico exemplo* Cum enim in tabulato patcrnarum &diumingen$ lupuli ajfervaretur copia y Jiquando venturi ejfent emptores, pr&cedenti noffeper gradus dejici eo medo audie~ banturjaccu quo veritatemfubfequens oftendebat dies,
3

&

/,

IV Defamiliarl Genio Socratis,Plotini|

Agrippa^

&

aliorunijo

CGcrateffi dfeeffionis familiaris coniuetudine uiiim fuifte , irL, ^fpiracioneilliusmulta pr^fcivifle, paffim ceftanturPlatOj Xc-^?^ nephon, Apulejus^ MarfiliusFicinus, CardanuS;&alii, Siqui* Socraris, dem Timarchus (inquit exaliisFicinuslib. 13 Theol.Platon,cap, plet ni * nppaf 2.) cum abeoconvivioducefjijfety ubi Socrates discumbebat , Socra* tis d&moneprohibenie $ indeeaperpetravit, quorum causa efl occijus* Charmides in NemeM ceriavit.vetante Socrate ; ac certajfepcenituit Critoni contraSocraticum confilium rufiicanti) ramulus aliquispercufjit oculum. idem etiam Socrates dumfugeret^una cum aliis non~ nuUis^impetumhofiiumyUt venium esi in trivium* eadem,qua e&-> teriifugerenoluit, quiadeterrebatur a damone. Tum quidem ii quialia viafugerant in equitatum hofiium inciderunt* jirifHdes y Thucydides, alii^permulti^ quamdiu Socratifropinquabant, etiam Socrateipjo tacente in Vhilofophi&fiudioproficiebant quam
1
.
!
,-

&

^
*

&

flurimum3 ddmonis illim infiincJw^ quanto longius recedebant a Socrate, tanio reddebantur adphilofophtam ineptiores* idem cum
mortipropinquaret, utjcribit Xenophon.pr&dixitAnyto.filium ejus, qut tuncmodeftus videbatur,fore flagitiofiffimum ; at% ita evenit. Harc Ficmus quae quidem defumpfic ex Platonis Theage, feu Dia,-

logo de Sapientia, ubi Socrates de fe ipfo fic loquicur. Meft mihi divinac[uadamJorted*momum yuoddam, *prim*pueritia rnefe*

Aa

cutum::

Tpo

Ltber I. Adirabilia
y

cutum : hoccnim vox efl qu&dam,qusi cumfitjemper ejus rei quam faffurusfum, dtffuafionem innuit provocat vero nunquam. J^uod fiquis amicorum mccum quandofy aliqutdcommuntcat y vcnilfyvox; boc illa disfuadet, nefyfaccrefmt. Cujus quidem rei vobis tcftes dabo. Subjungic deincie exempla, paulo ance a Marfilio relaca, mulcaq; alia, qua? referre pigec. E jufdem daemonis mulcis aliis in locis apud Placonem ficmencio.
,

De Plocino Philofbpho icribic Porphyrius,)\AS difcipulus/>/ Wt* taPlotini (quam latinam reddidic MarfiliusFicinus) &exipfo Cardinalis Baronius Anno Chrifti 271 ,quod, cum in Campaniam

Roma

delatus, 111 agroZethiveterisamic: fuifpiricumemififlec, anginaexcinctus, dracofub lecio, in quojacebatt/ley pererrans, mox

inparietis foramenfeprorfus occuluit.

Hunc fuifle pucanc Plotini

da^monem.
Jovius in Elogiis de Henrico Cornelio Agrippa , poftquarrL portentofum ejus ingenium depinxiflet, uc qui immcnfo captu % 'v^ft&ii Mcmoria>fcientiarum artium^ ommum rationes, arcanafo intimas ejrfummos apices complexus , difciplinas convellit , rcltgtones in dubium revocavit,fludiorumfe omnium laboresfefiiva dcclamatione derifit ejrc haec fubjungic. Bxceffitevita nondumfcnex, apud Lugdunum ignobili %jj tenebrofo in diverforio, muitis eum
,

tanquam necromantiafufpicione infamem execrantibus, quod cacod*monem nigri canis fpecie circumduceret ita, ut cum propinquk morte ad poenitentiam urgeretur cani col/are loreum magicisper
,

clavorum emblemata infcriptum

notis exolverit

in

htcfupremas

verbairateprorumjpens: Abiperditabeftia, qu&metotumperdidiNec ufquam familiaris tlle canis, ac affiduus itinerum omnium fii. comes 9 jccf tum morientis domini dejertor poflea confpeclus cjl ; cum , prdctpitifug&faitu in Ararimfe immerfiffe, nec enataffe, ab his, qui id vidiffe afferebant , extflimetur. Ad hanc hiftoriam alludiu

Joannes Baptifla Poffevinus fic de Agrippa cujus effigies apud Jovium, alios,placidiflimumreferr vulcum, fcribens.
,

&

yivens quem cernis , ne tefortaffcmorctur Os flacidum ftygii rex fuit ijie lacus.
,

j*rt

Angelorum ac D&monum.
guare etiam
cujlodemhabuit , dumviveret, Orci % Cui nunc in tenebris pr&da daret comitem [$c.

ipi

Ad candcm alludic Lacomus in Epicaphio Agrippze. Impu- D*mn dens igicureft JoannesWierus, Agrippasdif^ipulus, quieamne-g* mili * ris gare audec in fuis de Praftigiis d^monum libris. SimonMagus, cefte Clemente lib.i. Eecognit. jattabac fibi

mT^

affiftere

animam pueriincorrupci, mencisineffabilibusa ieevocaci,

Eracautem

& violencer necaci,

adjuraani-

& pereamomne, quod juberec,

quempueri
fuiflc

fieri, ajebac.

familiarisilii diabolus;

mam efle pra^dicabac.

/.

Idem canem fecum ducere fblicum

fercur, qui damaoiiejusfamiliarisfuiflecredicun

V. Dedaemonibusannulojvel vitro inclufis.

ie permiccunc ( vei pocius

HUc fpc&ant eciamilli da^mones, qui uchominescapcivcno* ^

capcivan
fingunc ) cercisq,- ceremo- inciud
an*

niisacricibus incraannulumfeie, autfragilevicrum, velcryftal-nuiis, vi-

lum concludi&catcnari, acdeindevelrogaci, velconftriiti, res tns &c

abftrufasdecegunc,procuIdiflicamanifeftanr, fucura enunciant,

Talem habebat quidam Jacobus Jodoci de Rofa nomine, apud Wierumlib. 6, de prtjligiis da~ mon. cap. 2. Annulumille circumgejlabat> tnquo exorcifmis colligatumputabat d&monem$uem (ingulis quin^ diebus^ut minimum*
derebus novis^aliu^conjulerecogebatur g#c: Sed tandem poff fuoscarceres herus ille^ in locopublicaante &des Senatorias eircaforum ^folemniter, fjecfatorum coronk cintJus 3 ma/leojimu/atum captivi dtm&nts carceremy annulum vtde/icet,pofi impojitum fententik rite lata, aperire y atfe omnino perjringere cogebatur , eofcmodo captum libertat e donare &c : Arnhemi& ijf.Ju/ii Ann JS4S- Hujuiinodi dxmonem annulo inclufum geftafle credicus
alloqui, ejr

& cancum non oracula fundunt.

fuicmagnusquidam,
ceps,

qui& m

vidoriis hoc ipfo feculo inclycus Prinpradio occubuic, cum paulo ance annuli gemma

&

infruftadiflUiifiec.

Aliudexemplumlegeslibro

feq. cap.41. /. 2.

exemplis, eciamanciquioribus, aliqui perfuaft credidere, pofle daemones i Magisligari in phialis&annulisr',aliisq;

His,

quos

ip2

Liber

Aiirabilia

quos incer fuic Palingenius Itb. iojeu Capricorno, Petrus RonfkrDxmones &u$ ltb.de d&montbus. Sed falluncur: nullum enim impcrium efl curannuAlagorum ln dgrmones, ucpocenacuree fuperioris, fed fempcr vel
fuperior diabolus acq>* pocencior aliosinferioresilliccogicadeilc, permitta^velimperiofuorecinec, velipfi fponccfua, ex pa&o adfuno, fingunt fe a Magis cogi ; quibus revera fponibicj; fe concincnt,
ciudi
ic

&

"

&

&

obcemperanc, uc plurcs irrecianc, & irrecicos cencanc. Qiiarc falluntur, tkfallunc, qui darmones fic ligandi pnrcepca tradunc*. Menciuncurdcemonesipfi,quidicuncfe verbis, hcrbis, fufflimigacionibiiSj aliisqs ceremoniis coaclos advenire, includi,& inclufos manere. Jpfefimulatfe captum ( inquic Henricus de Haffia ili Genes. apud Delrium lib. 2. Disquifit. Magic. q. 30. fel. 2.) ut te capiat \fe vincium^ ut te vinciat $ fetuo imperiofubdttum , ut tc^> fibi fubdat \ k te inclufum y ut contra tc finaliter concludat. Fingtt fe tudarte velimagini, vellapidi a/ltgatum, utfuntbus peccatorum Vidc Franctfcum Picurn^ religatum, ad infemum te perducat. lib.7, de Preenot, cap* 4. Toftatum adcap. 6 Tobia^. Crefietum lib. i.deodioSatame Difcur. 12. ubidocet,quofdam talium da> monum inclufbrumefleSaturninos, alios Joviales, alios Venereos, alios Mercuriales &c. Item colendos efle certo ricu ; ftacis vicibus noelu pofleflbrem Cium excicarejnonnunquamabeoalloquendos, ni male ab ipfo mulclari velinc; in Francia& Icalia venalesreperiri, acfemperfuis empcoribus exitio eflo.
te

&

jf.

VI. Dsemones familiares plerumq; noxii

dominis

fuisr!.

Dxmones

famiiiarcs

Formic de quodam fene Bafileenfi, qui da?mopierumq; nem vafculo inclufum, & in fcriniolo rcpoficum habebat prohi, kueraccj,* ^ ne acgenerofuo, ne vafculum locomoverent: quod fuisnoxii 'ipfipoftobitumfenisnegligcntes^cumfcriniolum de domo paterna in domumalteram deferrent filia a da^mone obfefla & necatafuit, generverolapide a te&o cadente ita deformatus infalib. j.
,

Q^ u 0^ ^^dero

'^ murncon ^ rmat fune ft um cxcmplum rclatiMii a

Nr

cie, ut

vix

homo viderecureflo.
cap.

JLudiinoderator ( incpit W?icm lib. 2, deprtfiig. dmon.

4)

apud

Angeiorum acDimonum.

rp$

apud GosUrienJes> exfaujlimagi, velveriusinfaufli malidoclri* nainJlruc^us^modumquocArminibm vitrocoerceretur Satan, dinemine die quodaminfy.lvam abiit: dicit. Vt itafyimpedtretur a ubiin magica execratione aberranti apparuit damon horrenda admodumjorwa, oculis flammeis % naribusad comububuli moremin* tortis.oblongis dentibus 5 sprinis non difjimilibus genisfelem refe* univerfum terribilis. Hoc idolo ttrrefaclm hicpw rentibus [iemitur.jacet^ horas aliquot femimortuus. Tmdem rej)iranti

W
,

&w

ebvii,

nonnihil, atJL adcivitatis portas prog""dienti , <uidamfamtliare$ vultusmutati ^palloris^ caujam rogant. Hic tremens y

&

velut furibundus obmutuit. Inde

ederefenosj
,nuoccepity

domum

ducitur , ubi horrendos

Anno tandem exMclofari de& prorfus infanire & eafbeciefibi d&monem apparuiffe narrM. Cana. verh
cezpit.

Dominic* wmmunionem ubi tum celebrajfet^ tertiopojl diefe Dee fowmendans, calamitof&huic vita valedixit. JoannesFranaJcus Picuslocofuprk cit. aic, plurimosfeallaeutos, quivana fpefuturorumdelufii ab apparentefibi dasmone* perinita pa&avocato^ ufq;adeo vexati fuerumyut oprimeiccum putarint aftura^ qudd vitam non perdiderint. Alium ait intc!9

plius comparuifle

fuifleadamionevivumabreptum, necam9 dumeuriofb cuidam&male ftna PrincipiTroje oppugnationem repraeientare quafi in fcena pollu citus eflet, Achillemque&He&oremintroducerepradiantes. H&c ( concludit Wierus ) magia hujus flipendm > hi fmulatA. fruclus amiciti&i h& ementita phiaU% anmili ^mrcer&s fi0i comp^
lexiifeab ejus fbciis,

unquam

ies y

& vefmtaperniciofa^ludibria.

CAPUX

XXXVIII.

Q* 'Dttnonibus montanis fivemetaUimi iteffl

dsvirunculis acfamellis domefiicU.

allx admontanosdaemonesfpedtant,excutietatq;
bic P. Athanafius

illuftra- mosrani

Kirchcrus in

Mundo Subcerraneo , jam * ; *fc abaaBb

jpj.

Liber

I.

Mtrabilia
dtffi-

ab annis quinq; confcnbi coepco, & necdum, [ob argumenci

cukacemabfoluco. Nos hiftoriasprimodabimus, cum de moncanisdzemonibus, cumdevirunculis ac fcEmelhs domefticis > ex: <quibus quid de illis cnuendum, conftabir. De moncanis fcu mecallicisdxmonibusfupracap. 12. exPieli

To ac Trkhemio mencionem fecimus. De iisdem Gcorgius Agricoin Dialogo quem Bcrla in fine libri de Animalibus Subrerran.

&

mannum
dem
y

txrba do.

luculencumhabecteftimonium. Priorisloci lu metalticisfodinis mveniuntur ejrtrucxlenti qxivelfclo afbeffu terribilex ; plerum^ metallias mfefti atfy iniinfcribir,
,

Talisfuit Annekergtm d&mon, qui operanos ampliits micifHUt, duodeamfiatuinterfecit, infpecu, quzCorona rofaceaappe/tatur, eo nomine reiiffits quantumvis argento dives ejfet. Flatum vero
,

tmittcbat ex riclu

cum equi (pecie , habentis proccrum

collum

&

Ejusmodi etiamfuit Snebergius, nigro cueutto veftttus, qui infodtna Georgiana operarium e terrafubtatum % infupcriorc loco maximaitiius concavitatis, quondamjeracis argenti coltocavit, nonfine corporu attritu. u&fluofam admodumfodi nam deferere apudTurcas cogcbaturjudaus a d<zmone metaltico y hominibwsfrequenter informa capra aurea cornuagerentis y appatente. Atfedatos itios, Gcrmanorum ahi y ut etiam Grdsi , Cobalos
truces^culos, appareret.
y
,

quodhominum (int imitatores. Nam quafi Idtitia geftientes rident, ^f multa videnturfacerc, nihiiinterim efficicntes. Alii Virunculos montanos vocant, quiaplerumfo apparent nani, tres d$~
<vocant y

drantes longi\ vidcntur autem effefcnecioaes ^jveftiti more metatlicorum,ide?t, vittcto^indufio.CT corio circalumbos dependente.
,

Jnnoxitfunt hi metallicis, etfitnterdum glareis opcrarios lacejfunt ; Udunt, nifi caehinno velmateditfo lace/jiti. ?otifjimum opmfacere videnturin his [pecubus >in quibiu metalla)am ej}odiuHtur y veteaeJfcdipoffefpcse(l. Hacc AgricoJa lo.cit. Inaltero loco ica fcribir. ijtutjocamur; genus certc d*monuw itu
rarifjimc tamen eos

fodinis nonnultis verfari compertum

eft.

>uorum
y

quidarru>

nihil damnimctallicis inferunt,fedinputeisvagantur

ac iabori~

bu6y cum nihilaganty videnturfe exercwe : nunc cavandovcnam', nuncingcrendo modulos, idquodeffoffum eftsiuncmachinam vcr-

fmdQ tratfmwn* nmt irritmdo o^rarios

>

id%poti{[imiimfaiunt

inhis/Jecubus.e quibus multum argenti effoditur y vcl magnaeju* mveniendi (pes es~t. Alii vero noxii admodumfunt^ ut ille quijintc
aliquot annos Annebergi, gff ; qux antea ex ipfbxetulimus. Inter hos, ait 3 aliquos itapravosefle, ut metallicieosnon fccuszc

peftem quandampr^fentifTimam averjEentur, &fugiant* Alio^ contra ait, efle adeo mices, ut eos frequentes adeile,& laborem ca-

rum fepius audiri, non modo non aegreferanc mecallici , fed ec~ iam exoptenr, &pro bonoominehabeant. De montanis virunculis mult^circumferuniur inter Germanos noftros narratiuniculx; quas^quia fabulisquamhiftori is fimiliores fuat^omitto. Ludovicus Lavaterus lib* dc SpecJrispar. i caf. 16. refert fcriptum ad fe a viro pio docto, Davofii AlfibusRheticii Mrgenti fodinam effe, inquAm ConfuliHiusIoci Petrus Buol^fuferioribus a#~ n.is fumftusfecit, $$ ex qua ofes non cxiguas collegit. In illa Sfi~ ritus feu d&mon montanusfuit, quicum metaUici res fofjiles infu&^ derentvafis , flerumfe diebus Veneris, valdc negoiiofus effevijue fuerit y metalla fuo arbitratu ex uno vsfc in alterum infu/ndens JguodConfulille nonindigne tulk. >UQties infodinam defcendc* re voluit, vclafcendere, cruccfemuniens^unquam Ufus est. Acci~ (lit autem, utcum Sfiritm ille die quodam valde imfortunus effet*

&

idmetalTtcus quidammolefteferens, eonviciifeum incefferit y juffeexeerationibus. Spiritfc eum abire in malam rem^ additis diris

ritus i//ey oferarii cafut affrehendens , itaeumterfit* utfacies in^

tergum verteretur. Non tamen extincJusfuitffed diufoftea obtortocoUofurferfie^^nultisc^ui euamnum yivunt familiariter notm fuit> intrafaucos demum annosevivls exceffit. Ha&enusdemontanis, fubterraneis4 ac metaUicis daemonibus; nunc dedomeftidsvirunculis.
,

&

Jcannes Meletius in Epiftola

quadam apud Delrium lib.

2.

Difquifit.Magic. q. zy.fctt. 2, fcnbic, inSarmatia coli Spiritusr* doaKftuI

Da!raones

<]uofd^myifibiIes,quiIinguaRuthcnicaQ//r/, Germanica Kobali dicantur.5 quoscredunt habitare in occultis adiumloeis, vel fongerie lignorum: nutriunt^eos lauie ommciborum genere , ci quod adferre foleant nutritoribm fiais frumentum y ex alienis horreisfurtofublatHm. CumyervaHcubi illi Spiritm habitare gf nu-

Mb

triri

i$6

Liber

L Mirabiha
voluntatem dt+

triri tufiunty hoc modofuam ergapatrem familias

clarant: indomum congerunt noctu Jegmenta lignorum y ejr muU tfris imponunt la&eplenis variafercora animalium quod ubipaterfamtlias animadverterit y nec difjipavent fegmenta nec flerevra e ?nulctris ejccerit, fedde inquinato lacle cum omnifamilta fua somcderit ; tunc illi apparere y &permanerc ibi dicuntur, Hacle*
\
,

nusilleapudDclrium

cic.

loco.

Vimnculorum
pigmceorum
vel

ac fasmellarum /peftra^brevitudine acfpecic

quencia eranc.
facere.

pumilionumj olim in mukorum domibusfrcDomefhcafere omnia minifteria obire folebanc,

cquos curare,, domum verrere, ligna

& aquam adferrc, & fimilia

De Ammal.
Subterr. his

Meminichorum^r/W#
:

lib. cit.

verbis

Itafo non admodumfunt

dt/Jimiles (

moncani virunculi

de quibus cic. lo. ) damonibw, tum his qui hominibus raroapparent> mm quotidie partem laboris domiperfciant ejr curentjumenttu (J^uibus, quod nofiri causa benignefaciant, generify hominum fint , Autfaltem videantur ejfe amici y nomen impofuerunt Germam y Gu~ tum Tru/lis vocatu quosfexu tam mutelos fiquidem appellant lieris y quam viri ementito y cum apudalias nationes tummaxime apud Sviones in famulatufuiffeferunt. Delrius aic, hos a Gallis vocari^j Gobelins aTeuconibus inferioris Germania? SJtbfttfN) twmmdffl$ I & \ilMtfcn$+ Meminic domefticorum Spiri*
,

tuum eciam Olaus Magnus lib.

Fuit,

3.

cap. 11.

Decnumeracis hoc capice daemonibus quorundam opinio non daemonesillos cfle, fed homunciones quofdam medium incer bruca & homines, iiib huma na camen forma, animancium genus conftiruences, qui pnedidtis aliisq; occulcis locis JaciVminctili tent fefi tamen hominum afpe&ibus fe quandoq; ofFeranc Tyrto montani ? a 11 t Ik tt lib. ttjte 3. de Spirtt.Appartt. cap. 2. Hunc crrorem Jace expJicac cC ac domcftici , an tuetur Paraceffus in Bprft. ad AthenienfJive de Occulta PhilofoT^a ^^ Cens* Deum praecer homines Adami pofteros, alia quacuor wioiits'
,

carne, ofllbus, ac racione praedicacreaflo, eosq; in fingulis elemencis ad inhabicandum collocafle, in quibus fingulifuamhaberenc Rempubl. &cx negociacione aclaboribus

hominum genera,

&

vidum & amittum flbi compararc

5c eos homines , qui in tcrras

vifcc-

Angeloru m ac Bdmontim.
?

rp?

vifceribushabicanc > vocarii /g-w^J& Gnomos\ quiinaquis NjmL phds Undenas qui in aere, Sjlvas Melufinat ( quos folos cum

&

&

hominibus Adami pofleris commsrcium faabere

& ex

murua

qui in igne deniq,- habiSalamandras appellari* Ha*c de Paracelfo protan t j Vuleanos dic Godclrnannus apud Dclrium loco proxime cit. quae utiq,* npa nugacia tantum, fklimpiaetiam, &afiderc&aaliena funt, quss
aflerit*)

commixcione liberosgignere

&

tantum hominumgenusagnofcit. Nos cum aliis aflerimas^illos quos hoccapite recenfiiimus^ veros& incorporeosda?monesefle'3 exeorumgenere, qui aerem &I-ocamaxime fubterranea,DEI ordinatione^inhabitant^in ho- minum perniciem intentos. Qyod fi benignos ac beneficos quan* doq, femonftrant 3 id faciunt aut quia Deo nocere non permittuntur,aututgraviusfuotemporc noce&nt^ ut ex relatis hi8

unum

ftorik apparet.

CONCLVSJO LIBRl
Innumera alia de d&monibus dicenda occurrtmt, c\u& tamen lubens omitto\ tumne innimiam mo*
lem excrefcat hic Uber\

tum quiain fequentibtii

Ubru > fecundo ac

dibit

tertio pr&fertim , de iisdem re*

loquendt

occafto.

Bbj

UBERIi;

tpi
Z
X

Liber II. Mirabilia

Sfttttttt.?ttt.t.t:tt.t.f.tttt.tt.tt.

MOOOOOOO.OOOOOOOOOOOOOOOOO 4'f ff$f T $$ TTT T T * T *?T?TTW*rf

6
"

LIBER SECUNDUS
MIRABILIBVS SPECTRORVM

PROOE M
E Spe&ris variis

M.
formis , temoculis

variis

poribus, acmodis,

hominum

& auribus objicifblitis,

cummultaab

ineunte maturiore aetate apud divcrfbs

Scriptoreslegerim rmultanarrari audiverim^ nonnulla etiam proprio experimento deprehenderim;

dicere vix pofliira? quanto aeftuaverim femper de^

fiderio, ut veritatis adyta circa

rem hanc

penetra-

rem

& num ufpiam fpe&ra revera effent, quidqj illa

aut fenfuum ludificationem reputare, quid-

Videbam enim^alios, qui nihil eorum viderunt vel audiverunt unquam, aniles
forent , deprehenderem.

faWas ,
lios

quid ea dere fcriptum aut narratum intelligunt; avero feufimpliciores ; feu timidiores,
fpexStra }u-

dicare

Sftettrorumj.
dicare , quae
fitiata

jpp

non

nifi

naturalia aut artificialia pha*

revera fiint ; alios deniqj credulos magis ac pi-

quam do&os, multaprofpe&ris arripuifle pro fefe, & obtrufiffe aliis, quse non nifi aut improborum
os,
impofturse, aut facetorum joci, aut fenfimm ludibria
fuere.

Quod ergo ex aliis de re praefenti didici, quod

efle

yeraephilofbphi^ac veritaticonformks
vi ? hoc libro propalabo :

decre*

dignum enim CuriofePhiFauniquoqj, Satyrijifsgy-

lofophiae argumetum

eft.

paneSjHippo-acOnocentauri^Sphinges^Harpyi^Erinnes , Eumenides^Gorgones, Nymphse, Dryades,

Hamadryades, aliaq; monftra,

fylvis

in aquis

montibus y

&

a^iiis

locis comparerefblita, olimpraefertim?,-

adexamenvocanda
poftea>

forent: at eomtnodius id fiet^

cum de Mirabilibus Monftrorum,

variae

Adden=-

turtamen

fpedrorum averruncandorunL* methodi ac norma?. Nec poftremum locum habebunt riociurni infoliti fragores, qui lioniinum mortes,

aliofqjmemorabiles cafus
prae dcdis

non raro pr^cedunt.

Solam veritatem

habeo > fimultatem

mnem, omnem carpendi libidinem procul habea. De totahac materia fuse ac do&e fcripfit P.Petrus Tyrhams in fuis De Apparitionibus> &Locis infeftis,
Librisj deSpirituumapparitionibus
?

& dbmonum


209
_
i

Liber

II Mirabilia ..-.
lib.

(pe&xis, nervose P.Martinus Delrius

iit.

z.Difqui-

16.&17) deSpedris&fragoribus jio6turnis methodice, necmale Ludovicus LavateMagic.

quseft.

rus Tigurinus, Calvinifta, nifiquodplus aequo,

praeter inftitutum ? Romanae

&

& Catholicae Ecclefiae

fe&atores ridet atq; exagitat (praeter fidem in Epift.

Dedicat. datam) probatiillmisq, Ecclefias ejufdem
Scriptoribus aut fidem derogat, aut elevat au&orita-

temj {uo^ verooraculorum loco habet,ibi etiam,ubi

plus quam aniles fabulas enarrant* In loca quaedara
fiiislocis
<ta>

digitummtendam^utquafideamehaec

di-

inteliigat aequus Letor.

,

D.e Spe&ris etiam fcri,

pfit

Petms Leloyerus Joannes Riyius

&

alii

quos

infequentibus afferemus.

^i

AN
>\

SINT SPECTRA:

D quatuorpr&cipue Capitarevocabimm;quM
deSpettrishocLibrodicemw:nimiruanfntve<*

raaliquajpe^ra:quibm potifimum in locis coparere foieant:quidfnt:qu&fnt eorum conditiones:qui~

eorum terrorem nos munke oporteat > iUacfc a nobis aut a locis avertere.
remediis contra
Inci-

bm tandem

Speffroruwu*
Incipimus a primo.

201
,

Sed ante omnia

intelligi

qua
,

Spe~

ttrorum nomine hocloco

tiamus

veltmus

discu-

CAPUT

luid Spefitrorum nomine hocloco inteliigatur,

SPe&rorum nomine ldhilhoclocoiiKelligkuraliud, quamfi- Spe&ra
mulacra quaedam , five idola auc variarum formarum imagines, qucefeunotu feuincerdiu^domvforisve^incampiSjfylvis^ incorrupcge irnaginamoncibus 3 fefehominum vigilancium 3 tionis ae fenfuum > confpe&ui ofFerre, variis locis, modis , formis $ cemporibus, dicuncur canftancer, firmicercreduncur? feu Angeliea finc,feuDamones^feudefunftorumhominum animar/en quid aliud^ quod infra fuo loco examinabimus. Mtec Grxci vocanc <?6tV//T , (pxvT&c/uotTct. , nvivjuarct Lacini nunc Spiriois nunc vifa feu oftenca , nunc Lemures 5 Umbras 3 Lares , Manes Penacess Germaninoftri f/lcjjf/ &efpet}(il &ei{l?fl l?Atzli y Spiritt y ombre^ femtatme) &c Incerdum camen non oculis f ed folum auribus oblocorumincolas cerjicere fefe dicuncur , ftrepicusque excicare, ricare , adeo uc loca reddanc infefta ^ habicacioni prorfus incom>

^ uid 6nt>

&

&
,

&

&

moda.
de illishocIibroagemusSpeftris^qti^dormiencibwsperfepe objiciuncur ; non deidolis ac phantafmacibus 3 quse furiofi, phrenecici, febricicances,

Non ergo

melancholici, meciculofi, vefa-

no amoreceftuances fibi imaginancun non de imaginibus,quibus

&c Nacura
ludic
>

& Ars fenfibus, eciamperfedis, hominumfubindeildeoftencisvariis

,

non

quanmpiiquandoque,ucfuamex-

pleancavarkiam

exfacurenclibidinem, perfummumfcelus, ingenci bonorum dolore , nec minore cocius Ecclefiae Cachol icae detrimenco, callidifrimeacprorfiis diaboliceconfingunt,& fimplicipopellopro verisprodigiisvendkanc $ digni flammis , omni

&

Cc

connen-

202

Liber II Adirabilia

tormcntorum genere. Durumprofe&o judcium iummi arccrnique judicismanethujusmodi, quicunquedemumfunc. Nonhonoracur DEUS mendaciisnoftris,necSantiDEI AmiciimpoSed ad rhombum, & ad primum ex prapoficiscapitibus, anvidelicetvera aliquafincacqueappareancSpe&ra.
fturis noftris.

CAPUT
Spe&ravew ^Peftrorumveritasefficaciusftabiliri
robatur
hiftoriis,

Speffra <videri atque audiri ab homimbm , pro-

batur 'variis Gentilium

hijtoriis*

non poteft, quamhomi,

GentU

qui vel ipfiexperimento proprio remdeprehenderunt, vclabaliisnarracam approbarunt pofterisquecredcndam tradiderunt. Horum non pauca in medium
fide

Onum

dignorum aucloritate,

afFeram teftimonia

quominusdefideillorum AGentilibusincipio,quorum dubicandifuppetitcaufa.. verba fi,

eo minusdubia

delicer ex ipfis fontibus haufta adnumero..

/.

I..

Spe&raexPlinioTuniore.

Spe&raex TpLiniusSecundus y Novocomenfis , fagax rerum a^ftimator, lib.j* piinio juEpiftoiar, a d Suram Ph ilofbphum,,fequencem dedic Epiftolam,

in qua,quid de Spedris fenciendum, fcire cupic,- rem dignam judi-

diu mulcumque confiderarec , in ucramquc ttbi dtcendi fuculEt mihi dtfcendi , inquit, tatem, ociumpr&bet.Igiturperquamveltmfeire y eJ]e aliquid phantafmata, g? habere propriamfiguram numewL aliquod putes an inanem f$ vanam ex metu noftro imaginem acapere.Ego, ut ejfe creSpetrum Jam in r %mis eo ducor, quodaudio acadiffe Curtio Rufo. TenuU adp huc&objcuru* obtinenti Ajricamcomes htferat. Inclinato dte /paum Curtii Rufi. tiabatur mporticu $ offertur ei mulierisfipura humana grandior^

cans

quam Sura

&

parcem difpucaret.

&

pr&nuntiam dixit > iturumentmRomam, honoresfy gefturum atque etiam cum fummoimperioinetmdem Provinaamreverfurum ibi^moriturwn. Facfa. Junt
(e futurorum
>
,

pulchrior^ pertcrrito Afrtcam

'

Junt omnia. (nimirum cum ad Pr&fecJuram

verfafecundis auguratus
projecit.
3

203 Praterea accedenti Cartkaginem egredientiL navem

y

Spe&rorurrL).
iret )

eadem figura in
,

littoreoccur-

riffenarratur. Ipfecerteimplicitusmorbo y futurapr^teritis

f}emfalutis

y adnullofuorum defperante ,

r , Atneniennpuod exponam ut accepu Brat Athents jpecioja ejr capax domus.Jed fe Atheno. tnfamis &peflilens.PerJilentium noclis fonmferri y fiattende-& or{ p ^* op u res acrius .ftrepitus vinculorum longwsprimb y deinde proxime reddebaturimoxApparebat idolon ^fenex macie ^fqualore confeclus,
1
'

Tam Mud nonne & maris terribile

t1
y

g non minus

mirum
7

esP.

f*^

>

manibm cate, horrentimpillo : trurihus compedes nas gerebat quatiebat^. Inde inhabitantibus trifies dir&cu noties permetumvigilabanturi vigiliam morhus ejr crefcente formidine
promifia barba.
, ,
.

mors fequebatur.
,

Nam interdiu quoque '^uanquam abscefferat ima,

,

go memoria imaginis oculis inerrabat longiortL caufis timoristimor erat. Deferta inde ^f damnata folitudine domus tota^ illi monfirorelicfa. Profcribebatur tamen >feu quis emere feu quis con^
,

ducere, ignarustanti mali y veliet. Venit

Athenas Philofofhm Athe,

nodorus > legit titulum ; audito^pretio y quiafufpecJa vilitas y percunc7atus y omnia docetur 9 acmhilominus imb tantbmagis conducit.

Vhi ccepit advefperafcere fubetfiernijibi inprima domus par,

te ipofcit pugillares fiylum ,

ipfe adfcribendum

animum
,

lumen sjuos omnes in interiora dimittit> oculos y manum intendit y ne vacua

,

mens auditajimulacra
,

Initiby quale %fj inan esjibi metusjingeret, ubique filentium nocJis : deinde concuti ferrum y vincula moveri: ille nen tollere oculos nonremittere fiylum fed obfirmare animum^ auribusjgpr&tendere. Tum crebrefcere fiagor y adventare , &]am ut in limine ]am ut intra limen audiri. Refpicit videt agnofcit^ y narrataynfibi effigiem. Stabat y innuebatfc digito y Jimilis vocanti. Hic contra, ut paululum exfieclaret y manu [ignificat ; rurfmfy cerU
,
,

^fiyloincumhit. lllafcnbentis capiti catenu infonahat. Refpicit rurfus >idemquod prius inuentem: necmoratus^ tollitlumentf Je~ quitur. Ibat illa lento gradu^ quafigravis vinculis. Pofiquam deflexit in aream domus , repenie dilapfa deferit comitem. Defertus, herbas drfolia concerpta fignum locoponit. Pofiero die adit Magifira-

Cc 2

tm,

20jf
tus,
,

Ltber

II

Mirabilia
ejja injerta cate-

monet ut il/um /ocum eJfodtjubcaut.Jnventunt

nis y f imp/uita qu& corpus &vo terrafy putrejaclum nuda g^ cxefa re/tquerat vincu/ts. Col/ecJa ,publicejcpc/iuntur : domus poflea rite
conditts manibuscarutt.Et h&cc^utdvm affirmanttbus credo\ il/udaj-

firmare a/tis poJJurrL-.

Spe&ra
Ejl libertus mthi
i

non illiteratus. Cum hoc mtnorfrater eodem lei

,

ahoTum
capillos

ondcntia.

Js vifus eflJibt cerncre quendam in toro refidentem r ff q Utefcebat. 2 ' r r admoventemtfc captttjuo cultros atque ettam ex ipjo verticeampu-

tftntem capi//os. tesreperiuntur.

Vbi il/uxit^ ipfe circa vertuem tonfusjapil/t jacenExiguum temports medium ejr rurjus ftmile a/tud
%

priortfidcmfecit* Puer inpcedagogio miflus p/uribus dormiebat: ve-

nerunt perfenejlras (ita narrat) in tunicis albis, cubantemy, totonqua venerant , recefferunt. Hunc quoque tonjum, fparderunt fosfy circa capt/Ios dtes ofiendtt.Nthi/notabt/efecutum, niftjorte quod nonjuit reus^Juturus ,fi Domtttanus fub quo h^cacciderunt, diutius vixiffet : nam inferiniis e]us datus a Caro de me /ibel/us mven,

&

quia reis moris ejijubmittere capilProinde rogo T lum,depu/fi quodimminebat pericu/tfignum Jutjje. eruditionem tuam intendas. Dtgna resejl, quam diu multumfy conLtcet (ideres. Ego cpuidem indig nus cui coptamfcienti& tudfactas.
tus e U.
, ,

Ex quo conjetfaripoteji

etiamutramque inpartem ,ut Joles difputes ex altera tamenjortius ne mefuffenfum incertumL dimittas, cum mihi conju/endi cau,

>

fajuerit ut dubitare defmerem. V.de. Hasc PJinii EpiftoJa incegra* ad quamquidrefponderic Sura , ignoracur.
,

/. II.

Spe6traex Suetonio
Paufania.

Plutarcho,

&

Spe<5trum
Casfari ob

SVetonius Trttnquittusm vica JuliiCaefaris

latum.

fcribir , eum ,cum cx Galliainlcaliamcumexercicu profici/cerecur 5c adRubico(qui IcaliamaGalliadiscerminabacoIim nemfluvium ) pervenisfcc antequam crajicerec paululum confticifle, /ecumque repucan, ;
, ,

cem quancum molirecur converfumadproximos dixiilc.Ettam

nuncregredi pojfumus : cpubdfiponticu/umtranfierimus^ omniaargutdam mti agmda, erunt. CuncJanti ofientum ta/c faUum c(i.
cxtmta,

SpeBroruwu
,

2 o$

eximii magnitudine ejrformi, inproximofedensrepenteapparuity arundine canens. Ad quem audiendum cumpr&ter paftores pluru mietiamex fi ationibm milites concurriffent y interL eos aneatores 5 rapti ab uno tubiprofiluit adfiumen > ejr ingenti Spiritu clafjicum exorfus ^pertendit ad alteram ripam. Tunc C&far : Eatur in~

&

quit 3 qu&
aleas.

deorum ofienta 3 $$ inimicoruminicpuitasvocat. JacJaeft

:

Flutarchus in Vica Dionis , fiib finem , fcribit Confiitutis hunc Spearura ~ in modum infidiis ingens ac prodigiofum Dionife fimulacrum obtu- P ioni 00 * tUm /*/. Diesvergebat invefperam , cumilleintradomicubiculumfolm
,
'

fecum cogitabundmfederat. Interim eregioneporticm repentino exerienteftrepitu\cum nondumplane dies defecijfet.fietitinfieclans^ grandem intueturfoeminam nihilveflitu aut facie aTra?icaper~ mutatam Furia.Eafcopis quibmdam mundabat ades.Terculfm ?ra~
,

vipavore Dion , convocatis amicis vifum exponit , penitma^confler" natus cum extimefcereir, ne id denuo videndumfoli fiibi adventaret efientum eos obfiecravit ut cum eo pemoffantes manerent. Verum
,

enim vero idhaudrurfus accidit ^fedpaucos intra dtesfilius ejm^ cum

fermepubejceret, exparva quippe triflitia , gjf puerili quadam tracundiaprius causifufcepti, etelto Je in caput pr&cipitem deiciens
periit.

Ipfe veroDion

non multopoftconfoffusabinimicisfuir^
vita

tfcecPlutarchus ^Lapo Florendno Interprete,

MarciBruei , Guarino Verorienfilii Spe6trum rerprete r hancdeBrutonarrathiftoriam. Cumergoex^/iadisces- rut0 ohtr f Jurusforet exercitum^ trajicere veUet 5 nox eepuidem erat profunda y&ferme media y lumenajero fiplendidum nimis eontubernia non babehant y ej?filentium undique tenebant cafira.ls itaquefecum aliquidrefutans ,fibi ipfi intentm r aiiquem ad fe in^redientem pr&,

Idem Plutarchmin

Ad introitum afpiciens , horrendam %$ monfirofam afbe xit imaginem corporisfen atqne ternbi lisfilentiofibi affifiere. Interro* gare tarmn eam aufm Brutm : JQuisJnquit r hominum aut Deorunt
fentit.

ml quidtibivis

cpii

ad nosvenifii

Ad qu<& fubmurmuravit iUe:Tum Bru,

Tum, Brute 1 malm Genimfum

5 in Philippis me videbis.

tm nonextemtm

videbo , refyondit.Verum cum evanuijfet imago r accerfitispueris , atcjue his dicentibmfe nultam vocem audivifife at Qc $ qut
,

206

Liber II. Mirabilia

que nullam vidijjeimaginem y Brutus accubuit. Brucus dcinde poft pugnam cum Anconianis feipfum inrerfecic diclo loco. Idem eriam Plutarchus in vira Cimonis , mirio , narrat , cum s P c &rum inthermis]3 amonex ch^roneaurbe ob Romanos ahquor illa primum , obtruncacos,urbisqueprincipes in curia dcinde necaros , exurbe nenfibus, cum fuis profugiflec,& in agros excurfiones jam faceret, maximoque periculo urbi ipfi imminerec Tunc oppidani eum dolofiubducereaggrefii ^fimulatavcniarcdituminurbemei dccernunt mifjlsfy adeum legatispatn* reftituunt. Ita urbem regrejfius , Gymna(ii prafiecJus extemplo declaratm eft.lnde eum in thermis fe ungentem, interfecere. Eo loco horrend&fjecies diu vifix, >fiufpiria (ut apatribu* noftris accepimus) exaudtta. Eapropter thermarumfiores obftrucl^ a,tqueobturat&;tfnunc quoque ejus loci vicini turbulentifjimas ibi voces ejrfimulacra circumjerri >arbitrantur. Ha?c il!e loc. cir. ex interprecacione Leonardi Juftiniani. Idemibidem , in fine , deCi-

moneclaflemin^Egypcumdeduclurofcnbicfequencia.Ow^/^ itaquejamparatis, cum inlittore navales conftitijfent copi&Joorrenda Cimonijpecies infiomnis vifiaapparebat: canem quandam in eum laceffitamlatrare inter latrandumverb humanavoce admixtum huncverfium edidifie : imihi ceque meis caculis faclurus amicum. Cimoni,quidnamhoc phancasmaporcenderec, ambigenci, Afty,

philus PoflidoniaceSj vir vacicinii pericus^ expofuic, uc ibidem nar.

racdi&usAuctor.

Spearum
oblTtum.

^ *f$ camP^ ^diuntur per totam noclem equorum

s
,
;
,

Paufanias in Accicis ,loquensdecampisMarathoniis,

aic

In

hinnitus

fugnantium etiamvirorum Jpecies cernuntur. Atque h&cquidem, quide induftria auditum fjectatumve venerint , rnale mulclati
abeunt ex ira verb manium ius quifortuitbidanimadverterint,
nihi/omninounquamtrifteaccidit.EadcvnrcfcrtLavatcrusdcSpcftrispart. i.cap. i2.iedmalafide , utquilocumPaufanixnonlegerat , fed aliunde defcripferat hiftoriam. Ibidem addit Paufaniat aliud oftentum. Accidit autem , inquit ut in ea pugna ( ut iili memorant ) vir quidam JJecie atque habitu agrefti opem tulerit. >ui cum ex Barbaris quam plurimos aratro interemijfet repente evwnuit : neque verb qu&rentibu4 , quisnam illefuijfiet , jAthcnienfi-

&

but

Spettrorunu.
bus ^aliud refiondit oraculum
,

207

quam ut Echetfaum heroa coierent. fifcc ibi ex incerpretanone Romuli Amafei. Plutarchus in vita Thefei in fine y ait Cum in Marathone ad- Spe&rum ub r he verfus Medos pugnatum eji complurimu Thefei fimulacrum appay
,
,
,

r<5

ruijfevifum,y anteomnesinvafiJfeinBarbaros*.
/.
1

Spedtra

exDione, Valerio Maxirrto, XiphiJino y Ammiano y Vopifco & aliis.

,
.

V\Jo Cafftus Hiftor. lib. 5 5 initio , de Drufb foquens , cum nar- V&run* ob~ "^raflet eum in Chattorum Germani^ populorum fines ingres**" m fum, obvia quaequenon fmemagno labore/ubegifle;congreflbs~ que prdiis haud incruenta vi&oria fuperando , usque in Suevos perveniffe j inde inCherufcos converfo itinere > Vifurgim transgreflum , omnia populando ad Albim usque perrexifle addit:
>-

Hunc ciim fruflra conatus ejjet tranfire y trophais conflitutu receffit. Jztenim mulier qu&dam humani ampliorformk ei obviamfacJa Druje> inquif, quo tandemnu/lum cupiditati tu& modumftatuens tontendis i non tibifatis concejfum hdcomniavidere-, quin tu abijam enim gf operumfuorum, 5? vit&inftat tibiterminm. Oblafam a Deo aliquo hancvocem y mirumprofeclo ejl y neque tamen mihiftdes abrogandavidetur huicrei, quam ftatim evenfus comprobavit : nam ejp continub retro ire&rufm coepit^ in itinereprius quam Rhenum atAdftipulantur huic, quod commemoravir tingeref, morbo dece(Jit:>

namque fut mortem ejus lupi circumcaftra ulularunt\&Juvenesduo permedias munitiones equis ipfus vagati transvecii apparuerunt% ejulatus^ muliebris auditus fuerat > gf ftelU in ccelo discurrerant. Ha?c Dio. Vakrius Maximuslib.. r, cap. g. inter miracula alia, qax ibi refcrtiCumapud lacumEegillum A.Poftumiusdic7ator \nq\\it gf Tu- Caftor & y y fculanorum dux Manilius 06favm magnis viribus interfe concur- ? oUux **~ rerent ac neutra acies aliquamdiu pedem referret ; Caftor ac Poffux " pra?r \)
prodigio r etiam alia :

Romanvrumpartiumpropugnatores~vifi, hoftiles copias penitusfuderunt. Item belio Macedonico.P: Vatinius\Reatin#prAfe$tur& viry %#rum.

nocluVrbem petens exiftimavitduos juvenes exceUentis form* y ^huT albk equis infidentes obvios fibi faclos nmciare y dte qui prtterie,

rat>

2og

Liber II. Mirabilia

rat y PerfenrcgemaPaulo captum. JJJuodcum fenat ui tndtcajjctjanquam majefratisejus y f amplttudtnu vanofermone oniemptor, tn carcerem conjecTtts eft. Poftquam Pault Ltteris tllo dte Fcrjen captum apparutty cuftodia Itberatus, f tnjuper agro f$ vacattme donatws est. Idem ibidem: Valerio autem Popltcola Cos. quipoftexacTos reges bcU lum cum Ve]entibus ejr Hetrujcts geffit, t/lts Tarqutnio prtftinum tmferium reftituere, Romanis nuperpartam libertatem rettnerecupienubus y Hetrufcis ejr Tarquinio in comu dextro prtlto fupertortbus tantus terrorfubtto ince/Jit ut nonfolum vicTores ipfiprofugerent t fed etiampavorisfui confortesfecum Ve)entes traherent. Cut ret pro argumento miraculum adjicitur. Ingens repente vox eproxtma SylSil va n i va ArJia 9 qu ore Silvani in hunc peni modum mtffa traditur : Vno plus Hetrufct cadent ; Romanus exercitus vicJor abibtt. Mirarn dtcTi Mars in fidem digefia numero cad^vera exhibuere. De xMarce pro Romanis praeho v;p U g nanrx a k idem. Cum Brutti atque Lucam odto incttatt/fimo, maximistfe viribus , Thurtna urbis peterent cxctdtum acpr^ctpuofiudio incolumitatem ejm C.Fabrictus Lufcinus Cofprotegeret resfy an~ aipiti eventu , collatis unttm in locum utrimque partis copiis y gereretur :non audenttbw Romanis pr&liocongredip extmia magnttudtnisjuvenis primkm eos hortariad capefjendam fortitudinemcoeptt. Deinde y ubi tardiores animadvertit, arreptis fcalis per medtam hoftium aciem adcontraria cafira evaftt ejr admotis vallum confcendit. Inde voce ingenti clamitans y facTu?n vtcToriAgradum, ejr nofiros adptlienacaflracaptenda , ejr Lucanos Brutiosfy adfua defendenda illuctraxit y ubi conjertt dubto certamine tenebantur y $c. Pofiero die , cum Confulinter honorandos quorumftrcnua operafuerat ufus , vallarem coronam eijefervare dtxtffet , a quo cafira eranl
% ,
,

,*

quitdpr&mtum pcteret y inveniretur cegnitumpariter atque credttum e(l, Martempatrem tuncpopulofuo adoppreffa ,nec)uvenis
,*

futffe. Inter c&tcra hujus rei

cL(kr*ia
pr ae 10
1

peft rnor-

mantfefia indicia galea quoque duabut diHtncTapinnis y qua caelefie caput tecTumfuerat,argumentum prxbuit.Tandcm de C. CafTio narrat,quod citm acie Philippenfi ardentiffimAnimoperfiaret y vidtt JuiiumCaefarem humano habitu au~ gufliorem y purpureo paludamento amicTum y minaci vultu, ejr concitatoequomfeimpetumfactentem.j!luaaJ})eciupcrterrttHf>tergum
,

hofti dcdit.

Xtphi-

fyettrorumj.

e<* ru > Xiphilmus in 7 rajano y ingentem , qui An tiochiam , Trajano ibi commorante, concuilic vifum? cuminnumerabili hominumftrage ; addit de di&o Cadare Tra* janus autemfeneftraex &dibus inquibus erat effugit: nam eum quidam inufitat* &p/nsc[uam human& magnitudinis.cum ad ipfum
:

20^ cum cragice defcripflffec teme motum 5?

veniffet eduxitforas.
,

Julius Capitolinus in vita Pertinacis Imperatoris A cum interi- Speftrum tum ejus ( a milicibus lncerfedtusfuic ) enarraflec , addit. Signa in- y^ ilwci teritus h&cfuerunt: Ipfi ante triduum quam occideretur , inpifcina

fibivifw eflvidere hominemcumg/adioinfeflantem gfc Floriano , fub finem , de omine Spe&rwtn Flavius Vopifcus in Tacito morcisTaciciloquens , ait Aiortis omina hdc fuerunt : patris fe- aci f & pj pulchrum disruptis januis fe aperuit: matmumbrafe per diem v ifum* Tacito dr Floriano velut viventu obtu/it, g$c Ammianus Marcellinus lib. 2 5. de Juliano Imperatore fcri- Spe&rum
,

&

&

autem adfol/icitam fuffenfam^ quietem paulifper ^} protracJus y cumfomno (utjolebat) depulfo adamu/ationem C&farU Julii quadam fub pel/ibus fcribentis >ob(cur& notfis altitudinefenbens
,

ait.

Ipfe

*^

tentiis cujusdam philofophi teneretur$ vidii fqualidius

(ut confeffus

cfi proxirnis)[peciem illam Geniipublici^quam^cum adauguflumfur-

geret culmen conjpexit in Galliis 3 velata

,

cum cafite comucopia per

auUa triftihs discedentewLs,

Omicco alia exempla apud alios diverfbs Au&ores. Quae narravimus ha&enus cum vera efle eredancur ab omnibus eadcm fide 3 qua alia a cicacis Scriptoribus creduncur ; conftat non omnia quae de Spe&ris dicuntur, fabulofa efle. Qui tamen reiatorum haftenus veritatem in dubium revocare vellet , dabit faltem hoc, antiquisGentilibusperfuafumfuifTe ? Spetradarivera 5 Schomiriibus apparcre.
,

Coronidislocoapponerehuiccapiti placet
/tb.
,

quod Lavaterus Spe&rum

JJjc^p^

de SpeclrUpartj. cap.12.cx Colleftands locorum communium

,

Joanms Manlii fcribit Theodorum fcilicet Gazam praedium ha- nio vifum, buifle in Campania ex beneficio Nicolai Pontificis. In ilio pradiocamcolonuseffodiflet urnam inquafueruntoffa,- apparuis
,

feilliSpe&rum,quod jufiiceumurnamrurfiisfepelire

nifienim
id

Dd

2T&
,

Liber II. Mirahilia

id faceret fore uc filius ejus morerecur. Cumque id colonus tttgle* xiflec 3 ejus filium paulo poft: noftu incerfe&um fuifle. lnccr jeriis aliquoc diebus revercifle fpe&rum , minicans colono , fe eciam alce-

rum filmmincerfedurum nifi ofla conderec. Colonus admonitus accepco damno videns eciam alcerum filium in morbum inci,
,

difle.remTheodororeferc. Isprofe&uscumeo inpradium,& inloco ubi colonusurnam eruerac , rurfum fa&o fepulchro urnamcum offibus fepeliunc. Repoficisoflibus in fuum locum, filiu^
,

coloniftacim Gonvaluic.

C A

U T
:

III.

Chriflianorum tam artho - qnam heterodoxovum teftimomis probatur , hominibm (f>etrafubinde ajjparere
Spetow
ra dari >
tcfti^mo-

T^ X inntmieris pauca

afferam. So^omenus igicur

lib. 7. cap.

2$

jLLfcribens defediciorie Anciochia^propcer

,

immodicam exali-

onem Theodofiirmperacorisexcicaca qua populusoffenfus, Im-

fune in jefto craxir, Conjugis ejus flacuas dejecic , niisChri. peracoris ftianorum. concumeliofasque voces (p&rfiti^:Ferfuraute?# quodnocle pr<eSpcarum cedente,poft quamftatim orto die mota fuit feditio
Antioche-

&

&

mum

vifum (it JpecJrum mulieris y magnitudme immenfum^ $ afpectuhorrendumjn

,
,
%

'

fublimi per platea* civitatis circumcurfans 5? aeremflagello horrifbno verberans : Vt quemadmodum beftias ad iram incitare folent^ qui ad ejusmodlJJectacula ferviunt ffic infeftus quidam Genius da-

monum infidiisfeditionem eam movijfe appareret.

^ilexander ab Alexandro lib.2. Genial. dier. cap. p. fcnbit^Rem A-iexandiclu &ftmatu(fcadmirabilem &cfamitiaris meus quismiram dro ab Aaut commentipfefo modomihi enarravit quodequidemfabulofum J J kxandro; *. ... . /r n / ij graviorts ejjet mgenii ^&pr&JtabiLisnomo pojjet mji fiumvideri nm ambigu&fidei pleriscjHe in rebus docJrim yipftu-sfc virtutis
Spe&ra e*
y
,

tnulta

Spetfrorumj.
multa

211

Refertenim^ quod cum Romi Cumas verfus cum amico quodam ad balnea cendence irer habuisfec,

& magna documenta forent.

&in viamortuoamicofunuscurairec,ipfeque&comicesRo'

mamreverterencur,& iarnaiiquantumviA remenfi effent &no~* cieappetente^ in unum, quod m# proximumfuit hofpitium diver~
,

animo gf corporefatigatumquieti dedijfe* Cum^folm adhuc vigilansf&ret \fert ^ repenteAmici nuper defunUt imagmemfummopallore macie y a.c e.o f-erme habituoris quali )uem cumjuisillum , cum agrotaret , dimiferat y ad fe acceffijfe. &pr& timore cpuisnec animo> necmente intuitm fatisconfiaret^ fet , nam ejfet interrogavit. llie autem cum nihil refpondiffet , exu~ tis , utvidebjitur > vefiibm ^ineodem quoipfe jacebat iecJulo fie coilccavit , acprope acceffit quafieum amplexibm petiturmforet\ Alterverb cum prope )am metu exanimisvideretur , ad leEtuli (po&tijfent ; ibife

degeret,

&

>ui cum fe abigi damfeceffit , illumvfc prope accedentem ahegit. expelii^ vidiffet y fert ineum torvo &mwusfsmiliari vultu in/pexfffe > refumptisJfc mox vefiibm illum

leffulo furrexiffe

>

cinclum^

>uo simore familiarisille percitm >fubit a vimorhi correptm acprope adinterne^ ^ionem gravijfima valetudine oppreffmsfuit. Ferebat etiam , dum inleclulocum ilio luciaretur nudum iliim pedem mque adeo gelidum ac rigente?n attrecJaffe , Mnuliaglaciesiliimfrigori comgara,
,

& ealceatum inde abeuntem nunquamjipparuiffe.

ripotuerit.

cuivis

idem Alexander ibidem. JEquidem memorabile hoc dr mirum videri poffet , nifi pervulgata res effet &des quasdam Roma evidentiffimis ofientu ita infames>ut nemo iiias incolere aufiis
Pergic
, ,
,

fuerit quin vMriis umbrarumillufiombm^r tetris imaginibm , notiibus ferefingulis inquietaretur.

mem (fejlat& fidei homo , mihi re- Specrrum ckm Aretium ipfe familiaris fum iter una wtenderent G rdlill devio ubi 5? ajemita , ut fit longe deviajfent $ locoinfami ne vefiigium quidem apparebat humanum per ardua , g? profe invia diverfis tramitibm aberrare ccepiffe ibique cum nec vppida autmcos nec @liquid culti viderent fed nemora tanikm ,faltm<fc invios tf tnmeffos^ omniafa vafia % muta^& deferta ab
Addic. Gordianm amicm
,
,

tulit

&

6>

j)d 2

humtmQ

2 21

Liber II Aiirabilia
'

'humano cultu per agrarent\ in quibus ipfa folitudo terrcbat a>i mos vta confcdijfe. ( umti bovergentejam adoccafum diefeffos labore mi?tis vocem audire proculvtfifutJfcnt } ad tllampropihs acce/j J/c bomines ohvios quos de via interrogarent , darifibt arbttratt.NccmoJornnra : in proxtmo jugo trium hominum tmagines tmmanes

^
,

dabiles ultra humanum

modum

ntgris

ejr
,

demtfjis tuntcis

m vejfe

lugubrifiuneflafy^barbii capillofofubmijfo

herrtbiltfiacie conjpexis,

Je : quos cum vocegeflujs adfe ipfos advocarent acjarn prope effct ut illud accederent ; illos mterim tngenti mole corporis longehumanx nullo majores apparuijfe $ atque altum fpecie non abfimtlt nudum
,

&

amitium veflitu,

mirtficos edentemfialtus y ge(lus<fe indecoros y confpe,

>uo timore confiemati propere Jugam cepcre ; viamfy arxiffe. duam tf prdcipitem emenfii^ vix ruftici cujuspiam vtle hofpttium.ubi
reciperentur , invenere.

Spe&rum

Haec ex aliis audiit Alexander ; quod fequitur ipfemetvidit. u ^ ur crg Sedquod cgo certum hahco Jatis ccrta probaab Ale" tgra valetuChm haudminm RornA tradiderim ttone profecJo xandro vieft. , fu m. lcclulo in multeris elegan ti jacerem^ dine opprejfusfiorem ; fpcciem uam citrn tnfptcefiorma mihiplane vigilanti obverfiatam fuijfe. rem , diu cogitahundus tacitusfui reputans num quidegofalsa. meosjenjus imagine captus > aliter atque res effet afpicerem. Cumtj ? vigerey &figuram illam nusquam a me dilabi viderem ; qu&nam illa ejfet , interrogavi. >u& tumfubridens > ejr ea qu& acceperat verba refpondens, quafimeplane derideret > chm diu mefuiffet tntuita %
,

dr0

^ ro

'

&

discefitt.
Spe*?tra

Ha&enusexAlexandro.

ex

fuigoo.

cap. g. refert Lavaterus libro de Spei5.inareaa^diumMatthxiVicccomitis,quiMagnusdi&useft , poft occafumSolisvifum efle virum armatumin equo , longe humana fpecie majorem qui ubi a multis confpeftus

E x Baptifia Fulgofo lib. i.

p arc ItCa p.

ft r j S

rem Viderant, horrore.Triduo quoque poft, tertia noftis hora , eodem

fuiflet per horse

fpatium, poftea evanueri t, magno eorum qui

inlocoduosequitespari fpeciediuinterfe dimicantesconfpe&os

fuiflejqui poftea, ut antea alter fblus, evanuerit
,

& non multo poft

uic

temporeHenricum

VII. Impcracorem^exhacvitadiscefliflejnon

fine clade Vicecpmicunit

SpeBrorum^.
difii

21^

Huic aliud fubjungieidem Fulgofus , nimirum Ludovici Alopatrem, quilmmolanerumpotitusfuerat , hauddiupofteaquam deceflei at , homini a fecretis quem filius Ludovicus Ferrariam mittebat, in icinereeqiio infidentem cumaccipitre(utin au,

cupio mos ei fuerac tenere) apparuifle atque dixifle,ut filium juberetpofterodieiiieumipfurn locumvenire 5 quoniammagnimomenti res ei pf aedicturus eflet.Ea re audita, Ludo vicum, tum qu6d non crederet, tum quodinfidiasmetueret^aiium fuo locomififle

Huic illaffi ip&tn umbram^ qux aiitea apparuerat, obviam fa&am, vehementer indoluifle quod filius non veniflet longe enim plura difturam ei fuifle fed tunc iiiud folum referri juflifle,quod transaclo fecundo & viceflmo anno s ac preeterea uno menfe , die quoque addita, urbis imperium^quod obtinebat , eflet amifllirus, quod
,

& evenit.
tUUffm MeUnchthcn lib.quem fnfcribit Examen Theologo- Sptni ex rum apud Lavaterum cit. loc. hujusmodi hiftoriam recitat Ami- Mcla "chtonc camfuam cummortuomarito aflideret foco triftior, duosdomum mgredientes vidifle alterum 111 mariti fpecie akerum procerum in Francifcani Monachi forma qui mariti fpeciem refere,
: *

bat , ad focum accedentem falutafle

moeftam uxorem , eamquefi-

nemetuefle jufTifle,acafleruifle,fevenifleutqua?dam ei mandaret: juflb deinde Monacho tantifper in hy pocauftum fecedere,rogafle atque obfecrafle impense^facerdotes ut conftitueret^qui Misfes celebrarent: difceflurum fibi dexteram porrigi poftulafle,- porre&amusqueadeourivifam , utfempermanferitnigra evocaco *andem Francifcano Monacho , fimul evanuifle.
:

CA.PUT
.

IV.

CSpeftra
Aliis<variorum tefiimoniis atque exemplis

probatur ? verajpeffra daru

Romerm lit. s Hifior. Po/on. hanc narrat hiftoriam.2VW#*# /rr- vtra dari, cem fomermorum mmiti&mtm VUiUltm l Polonorum rex ^^S? 11

yry.

Liber

II.

Aiirahilia

obfidebat. ibinotfu lucentc luna afficiebantur crebrbab excubitori-

busquaji armatorum hofiium acies ex apertis campts ad Volouorum Spe&rum JlAtivaadequttautes gf incurfautcs. Cum tdftptus acctdcret iW/armatoapertum pro~ &uatt Poioni inquietari necusquamin ccrtamcn f (efe j j i i rum mi- o> 2 litum in atre hojies ; noc7e quadam cum tbidcm hojtcs adeffe nunciarcntur
,
,
,

, *

Pomera-

fremebundt agminatim ecajlru Jefe prorrpuere dtffugient&fy caffo labcre iongius pro(ecutiJu?it. Objefji tumuitu Polonorum exaudtto-, excurfione e cafiris adversa y erumpunt fubiib $$ ignem tn opera at-que tuguriamtiitum ^firamtne arundtne^ contccia y conjictunt >
,

quoceleriter pluribus in iocisje dtffundente.paucis ,qut in caftris man-

(erant fe defendentibus factle opera cum magna caflrorum parte cvnflagrarunt. Nociurnas umbras i/fasfuijfe autumant, qu& hofltlti exerctttts jpeciem ojientantes Polonos ita dtvino permijfu exagttaru?tt propterea qubd folenne omnibus Chrijlianis quadraginta dierumjejunium y prtorcexpeditione ypromtfcuo ac temerario efu carnii
,
, ,

^/ la&ariorum temcraverant.

mortbm ejr inflttutis Ecclefix Catholicx

,

contemptts,

Spe&rum
viro^rum' n Bohe-

m^*

Joannes Nideruslib. u!f. Formicarii narrat Cumpropter htrcfetregnumBohemi&tumultu ac c&dibtti ccncuteretur y ctrca metas regni prdfati y noclumo tempore verfus vallem quandam auditos eiamores gf congrefjiones equejirium virorum qui colortbus vartii induti y fkpiusfuntvif. Fuerunt tuncduo armigeri audacesjatis
,

>

mcaflrono-nmuitum dtfianti & locomo'n(iroruw qui omnino Jcire nj-dientes qutd veritatis fibi vifa portettderenr nocJe quadam verfm vat/em ubifo/tta videri confpexerant y iter ampiunt. Antequamautem iis appropinquare auderent y compundus unus dixtt alteri : Sufficiat nobis ijia vtdtjfe \ ego iis non approximabo > dtcJum eji veterum cum talibu* nu/lumdebercjotari. J^uem a/tery velut pauidum increpans 3 equumpupugit $f cum eo congrejfu omntbus antedi&it exercitibus appropinquavtt.De quibtts unus egredtens caput
-.

iHiamputavit,
catus reperitur,

& adfuos redtit.^uo vtfo

$ caput quidem in valle
y

ifli

qut timidtusjuvjlite-

ratfugam i?ttit y e^jfunejia nova nuntiavit. In crajitna autem trunubiacies vijkfuerant^ nul-

liMAUtemhommi* veiequivejligium repcrtum efi. ldm i&itrm ibidcm aliud addic valde mirabiie

quod

aic

fibi

Spe&rorunu*
tibi
,

ij$

ab Archiepiicopo Moguntino , viro magnas indiiftriae fide digno , narracum efle. Nominavit \ aic , quendam Rhenifiibi hene s P e &n notum militem , cujm pro tuncfiLim vivebat g#* milcsfiuper omnes Jue? "p<?/z infierioris Alemanni& nobiles fiemper extiterat nimis in re- fom* /& beiiicis imperterritm : gerebat autem patiebatur nonnunquam propter fiuam animofitatem veifortitudinem ^^ ^//# *r/&ves guerras s propter quas non fiemper dedie .fiednocJumo tempore ad locafiibi commodoja equitarefiolebat. Hic igitur quadam no~
;

&

cie coaffumptisfamulisperfilvam circa Rhenum equitare voluit

,&

principium ejusdem intravif. Antequam vero finemjiiva haberent , ultraquam campus latm jaceret $ prout moru eH eorum , aui verentur infidias , prdmijit famulum ut in terminofiilvA videret , anneincampoinjidi&aliqua effent.Lund enimjjtlendente 5 vel aftris Lucentibm 3 hdcvideri poterant. TamuLus igitur v cum per ar,

borumramos expioraret commijfhm vidit per campi lcngitudinem exercitum fatis mirabilem appropinquare in equis. )uq vifio sowfiiderata nuntiavit militi. Jgui ak ifitemm admoiicum , quia verifiimile efii pro hujm exercitm cufiodiafiubfiecuturos alios : adhos pra,
,

perabimm
,

an intmicifint qui prdcejferunt 3 an amici expe* riemur necpaucos timebimm. Deinde 5 moruld transatfa , defiilvamiles cumfiuk recedit , in campum venit 3 $$ neminem nifiiquendam equefirem in equo fiedentem ejr in manu alium ducentenu, equum y e?ninm fiequentem fiuos intuitm efil. Ad hunc cum miles venififet quis efifiet 3 au/sfiivtt in h&cverba : Nunquid tu cocm mem es f ita enim fiibi a Longinquo videbatur : pauih etiam antea co>
,

&

J)ui rejpondit : Sunt3 fiuncJus erat. Cui miles. >uid .aii y hicfacis ? qui Junt hi > qui pr&cefierunf ? Cui defiuncim refpondit : Domine y hi qui pr&ccfifiedomine.

cus

ejmdem militu vitd

&

runt Junt nobiles

prejfit

gf armigeri tales
,

ejr

tales ( multos
f

enimex-

nomme frqprto ) qttos oportet fie Hierofiolymu yquia h&cpama nofira

gf me cumeis
e(l.

ifid notJe es-

Et miles itermn : Jguid

,

fiibivult eauus isie ^quem ducis nullo infiedente ? Advefirum rejpondit, objeqmumerit ,Ji?necum ad terram fiantlamvenirevel^
tis.

Securm

e(lo

vivum reducam , (i meis obtempera&itis

jeperfidem Chrifiianam recedendo revertendo Tunc miks ait monitis*

,

&

Qiebm

2i5

Liber IL Mirabilia
\

Dtebus mcis mtra attcntavi

his

hocaddam ctiam mirabi/c. Dijjua,

dentibus tgitur il/udfamu/is , de equoproprio miles defiliit

defttnc/i

cquum ajccndit
ef/.Sequenti

? ab oculisjamulorum utcrque equefierfubtrac/us

dic
y

autem

famuli>s juxta condicJum exfpeclrantibus^

3

ad locum uhi primum convenerant. TuncdefuncJus miltti ait:Nc phantafma onminofic/um credatis.duo qux vobis do rara 3 refervate in mei memoriam. Indeprotulit mappulam parvam defalamandra ejr cultellum in vagina. Primu m> inquit cum immundum fuertt igne purgate : pAterum caute traffetis quia ab eo vulneratm intoxtcatm erit.
miles-j defunclus redterunt
, ,
,

Spe&rum
J?

Martinus Velrttts

hb.

6.

Disquific. Magic. cap.

2. feft.

i.q.

T.

obih Hi-^ncmorabilenarrar
V l

exemplum denobili quodam Hifpano,

(ibi

'

fum.

Jioto 3 in quo fimul elucet divina ulcio. Degebat tbi fSalmancica^) Theo/ogisJfiudiofus quidam, eprima nobilitate : quipriflin& caflimo-

nia

& ptetatis oblitus

nocJu magno pertculo

ejr

labore parietibus
,

tranfcenfis y in quoddam SancJtmonia/ium monafierium usqucad Dormitorium (ut vocant )fe penetrarat. Ibi permittente DEO, priusquam ad cellulam .quamanimoprsoccuparat^pedetentim per,

capillitio ^f barba ,

veniret , objicitfe illiJpecJrum , fpecie virigravis ejr honefii proltxo lorum ingens manutenens ; <& nullo verbofacJo,
,

bubulam minitans infultattonem. Venerat probe armatm rnifer ad

Vifusftbi non tnceftum y fcuto .gladio^ : huncftringit illofe tegtt. [emellatus adverfarii lorumfubiens y haurire , ejrbrachia i/Ii /0Twnife refcindere :fedfemper brachium corpori lorum parti amputatajubitojuncJum apparebat. Tandem loraritts decujjatim il/i in utrumquehumerumficviventibovem mortuum ( ut cum Comtco jocer) impegit ut in terram col/apfus vix trepidttsfe fuga eripuerit >
, ,

& domum reverfus deprehenderit

$
,

ad modum

SancJx Andrean*

crucis ,fibiinpecJorey ^f in tergo,adquatuor dtgitorum latitudincm,

notam contufionis rubore /ivorefymixt&imprejjam. Tumuit mox vibex, cum intolerabi/i ardore quafivermiculari nefcio quid, quod
graviffimum dj/orem afferebat mferfenfttfub cute
,
,

(ne vanum vifumputes)altero tertiove poft dieadplures -migravit.Nec annum % nec nomina addo ut unius qui adhucfuperat , ejr defunffi quoque a/;

&

terifts honori confu/atur.

Alcerum

Spe&rorunu.
gis accidic.Hic

217
-

Alcerum pramiccic ibidem de alio Hifpano nobili, quod Bur- Spe&rum dum no&urno cempore vaeacur , in fpectrum inci ?!'i n " dic fpecie iEchiopis cecn, mole gigancea y romphaeam ltnngencis no obU:

vulnera, fed tun U cuianimosecamdiurefticic, impecurafuftinens, a vicinis, aerem verberando, regerens 9 doaec lafliis mncidic , quiadftrepicumaccurreranc, cbmumiublatus mulcis poftdiebus le&o affixus vix con valuiu.

&

&

:3

C A

U T

V.

Recentia Speffrorum viforum <vel audi^

torum exempla.
qua^paffimapud facros profanosque SpeAr; v e Scripcoresexcanc, quorumquemulcakifequencibus capicibus r c C en alia occafione referam , omicco 3 &adrecenciameconverco.Ex tiaexeminnumerispojrro quecnarrari audivi y illa {blum enarro , de quo- P la rumceiticudinedubicandi locus apud me nullus eft. P. NicolausMohr CoJIega meqs, & in hae Herbipolenfi Uni- Spe&rm verficacePhilofophiceProfeilbr,inceraiia 5 duoftquencia orece- ^jfJJJ nusprimum , deinde fcripro., mepecenre 3 mihicommunicavio. relatunu

INnumera aliaexempla

quispiamcumfecundummoremfuum concubia aliquando nocleintempli odeumoraturusfe conferre.t^firepitu quodam excitatus mipfhmtempti nayim defpexit : ubi luculentum ignem exftruclumvidit y fuprafe ignem ahenum inquo tres fu& Retigionit,
Religiofus
j

ejustfelocimcolas y (ibioptimt

5 quicmnes eodem adhucanno mortemoppetiere. Legi in ipfahci iftius HiTiorm mmufcriptstSmtviY ille,cuiipe&rumoblacurn 5 mihi opcimeno-

& de facie notosconfpexit

cus

Hocprimum. Alcerumeft: Colonellus auidam inbello Matv- ^*" " Colonelli: -? * 1 n tuano sinni io jo. poft plurimam collectampr&dam mortuus , condito a n vlU ibus tamenprius teflamentohunc in modum\ut exequias quampojfent oblatum.
1
r-f

fed vivere

jam

defiio.

i-

Jumptuofifime pararent

ftantm

idmox afunere

quidquid vero deinde fuperaretcx fubcurato uteri Legionis MiusCapitanei

&

Offtcialesy

^rS
,

Liber II Mirabilta
luxurtando ff lafctvtendo
,

Officiales fftii in vivis commtlitones, om?rc

abligurircnt necfinem priusfacerent quamfinu ejjet pecumx /ibfumend&. Scriptum ,fac7um. Dumfyttanoctequadamtrnpii tefiamcntt improbi executorcs laborarent totify vino %jj fpurcii i c madc,

derepenteftrepitut , quafi tnnumer*. per gradus calcnA rent ; traherentur donec adipjum ubt potabatur, conclave appropinquaorttts
,
,

turba g horror. Cohorruere adftrepitum quidem Jed magis txpavertmt , ubi Jponte janua referata vaftiffimum ante conclavis intcr ignisflammas qucmfyfibi ipftexhibuit. Ex quo fores igncm , aliipaucis dicbmpbft dicm obierunty pavore turbatm conventus ut omnes intra anni unius ( nifi sliipofl menfes aliquot ita tamen fallor ) (Jatium emortuifmt y uno excepto, qui adhuc fuperftes vivtty trjgcedia hujits oculatus teftis eft narratfy ipfe palam uti mihi
ret
,

&

&

retulit vir
Speftra a

magnA dignitatis
163
1.

qui ex orefuperftitis audtvit.

hacHerbipolenfi UniverficateMathefin publice prselegerecP. AchanafiusKircherus, virtocoOrbenocifllfQ Yib. mus no ^ e q uacj am y c i rca illud tempus , quo Guftavus Adolphus Suecia: Rex praclio vicic prope Lipfiam Tyllium acCtffarianos, dormiensinilloipfocubiculo, quod egonuncinhabico,evigilac; &nefcicquoinftin&u perfeneftraminCollegiinoftriacriumac ecce, totumatriumluculenta flamma replehortumdefpicit milites infeftis armis congredientes. Territus tum , in flamma hoc fpe&aculo , ac ftupefa&us , currit verfus Superioris noftri cubiculum, ut excitatum fbmno ad idem fpcdandum deduccret* fed veritus, ne antequam eo perveniret, oftencum evanefcerec, redic ad cubiculum , num adhuc duraret , exploracurus. Videc eadem qua? ancea. Iterum ergo ad Superiorem curric, cerumque eadem, uc ancea de cau fa ad cubiculum redic. Sed dum tcrti um fpecla t, Narrat poftero die vifionem ( eram ego eocvanefcit ex oculis. deminColIcgio , ejusdemKircheri inMathematicis difcipulus) addicquemagnaafleveracione, Suecumadventare,Collegio magnamcalamicacemimminere. Evencusprobavicomnia. Disperfis nobis in varias orbis parces , vai ie narrabacur fa&um.Quod hic narravi ipfemec Kircherus , rogacus Rom<e mihi reculic. Sunthaccadem inurbeftdesperampl*ac {pleadid#,fedanHcr^fpiT
r. Kirchc.

Anno

cum in

&

&

tafc,

waa-

Spekroru?YL>
te annos circker fexaginta defert/a?,

21$

ob moleftiflimas infeftationes

nodurno. Fama erat , ingentem in a^dibus thefaurum esieabfconditum. jfidiumdominuSjUtmoleftia feliberaret 3 excesferat, &pra mium propofuerac, ut, qui thefaurum efFoderet, doa fpedtro
,

mum cum dimidia thefauri parce fibi recineret.

mologefi purgac
,

Juvenis quidarn

ftudiofus , cateris audacior, condicionem acceptac,-

animum exo,

$ ligonem, candelas Prima ftacim nodte hora ante nedtis medium t^rtia , dumeandelis accenfis menfe aflidet, ac le~ git 3 ecce tumultus , catenarum ftrepitus , discurius per domum, procul tamen aconclavi , mquo juvenis fedebac. Tandem circa notismedium increbrefcere tumultus,& propiusaudirijipfumqueoftiummagnoimpetupulfari. Hicanimofus juvenis: Omnis., inquitjfpirituslaudatDominum: fibonusesfpiritus, fngredere* Ingreditur virili ipecie fpe&rum pulla vefte ad talos usque demifla & manibus ac digito in ligonem quem menfe impofuerac alter intento nutu ac fignis , ut fe fequatur , evocat. Onuftus ergoligone &candelis ternisinftru&us fequitur du&oremmucum, donecad cellam vinariam dedu&us fignum accipit a fpe-

& facra fynaxi confirmat

ternas ^ ac librum ad ^des defer c.

ftro, utindefignatofibilocofodiat* Fodicaudadt.er,fpetroadftante, ac filente , donec aheno ingenti deprehenfo disparuic.Pergic juvenis ,
ric.

ri

& ahenum ancea didum aurea moneca plenum repeScac sediu m dominus pato domum juveni cum parce chefaudi midia donac qui ab illo cempore & pofter e jus in diem hodi;

ernum
banc,-

aedes quiece poflederuno.

Aliae func hic ades pervecuftae.

Ad Templarios olim pertinenunc ad Novi Monafterii hujus urbisCanonicos , ubi cel-

lamhabencvinariam. Anceannostrigincacircicer, cumquatuor; civesacdomini die quodamad no.ftem usque variisnegotiisdistentiibidemfuiflent y & antequam discederent , ftantes in atrio hauftum fumerent 3 ac de Templariis loquerentur ait joco nnus Quid fi jam defun&orum quondam hic Templariorum aliquis cornpareret Alius jocumjoco excipit, arrepto fcypho vinipleno, ac manu ad domus feneftrasintenta Propino tibi,inquit Domine i quisqui$ in fris gedibus fortaflls lates * vcni & bibe, Vix dixerar,
;
l
:

229
,

hiber II. Aiirahilia

,

cum ecce cibi vir Templanorum habicu indutus progrcdicur & feneftr^ incumbens in acrium defpicic, Quo conipefto, omnes
,

aifFugcruncv
Spe&rum
Paderbor-

A.

P.

foiftor j arrit

Melchiore Corna;o non femelnarrari audivifequencem PadcrbornA vir erat Prtmarius >fummA Adis ibiuem Ca> ejrimpenftus amabat >vipropinabat. Morttur ?ion multo

BonicH&$ quiequo generofo quem habebat

num adufum largihs identtdem

pbft equtts >

nullopnus morbi aut defecim figno deprehenfo. Sufpicatur domimtsmaleficio tnterfeclum &anolum ( Ott ^CffflWftUlll) urbe ab Epifcopo antea profcriptum > clam vocatumrogat indicet maleficum, qutequum occidiffet. Spondet facJurum ariolus--> additj 7 procuraturum.ut coramfefe fpcffandum exhibeat. Discumbitur interim. Rogat ariolu-s > num jam videre allubefcat maleficum: Lubet, inquit Canonicus. Pulfatur oftium monetur a vate adeffe quem cuperet ^jubetur ingredi. Ingrediturmox [peclrum > ipftffimum Canonicumvultu > habitu inceffu referens. >UAritur > quis ecuum occiderit. Refpondet [peclrum rls occidit quivmum aduftum propma,
,
,'

vit i
Spe&rurre ab Au6toreaudi-

ejr

cum dtclo disparuit

Anno 1 6z6. Canonicus quidamadmodum juvenis ad D. Joannem &J Haugis prope molendinum non procul a cemplo diffi>

mm f ut rumquenuncdeftrulum ceiTic loconovis munimencis,

inurbiscucelamnuperibidemexftruhs) amolicorisfamuloprodicorie peiTummum fcelusfuicoccifus in didto cemplofepul,

&

tus.

Ab exequiis mox cemplum infeftari f.amna & (edes no&u

;

everci,urpucabacur. DormiebacnodibusfingulisSacerdosejusdem cempli in cubiculo , cujus feneftra chorum refpiciebac > ad cu-

ftodiendumEcclefi^che(aurum ( erac enim cemplumexcramuros ) aliusque in ad jun&a domo, eundem obfinem. Prior igicur, no&urno ftrepicu cerricus , non audebac folus eo fe conferre. Rogac me pro amicicia impetracque uc fe comitaren Feci Deoquo
, ,

me commendans, in eodem cum di&o facerdoce decubui cubicuCirca mediam noftem ingens icerum ftrepicus acque cumulrus ucrumque excicac.Proripic aker fe(e,& veftibus arrepcis ad fbcium in vicina domo dormiencemcurrit me folo , & locorum ignaro,
lo.
,

ince-

Spetfrommj.
demconquievic.

22X

in tenebris reli&o. Tenuic per horam plus minus ftrepicus , ac can-

Anno
ad

1 646.

die 2 9. Jariuarii , fcripca fuic Uracislavia e Silefia,

V&
1

Pacrcs Collegii rioftriHerbipolenfis , a P. Julio Caefare Codurio

*"

Mdes quidam, qui toultfc e Societace J E S , iequeris hiftoria* a Suecis diu captivm detentm, tanderru> annkC&farimilitavtt^ ante aliquot annos liberatm y in hanc urbem advenerat ejrinter Pr&Jidiariosfefcribipajfm efi ^nationeSuevm^ re/igioneCatho/icms virpimfacfortis y acgermanipect&rk ? *$jam dudum notm P. P. Superiori ^tanquam Conterraneofuo^eumantepamosdieA acceffit 3 eiA narravitf domumquandamnonprocula porta S, Nicoiai juxta ipfa civitatismtenia, vehementer infeftari afpecHris s itaut neque de die* neqite de noffe quisquam domm ipfim hypocaufium fuperim ingredi audeat. Serogatum apatrefamilias s quiopificiofunarim eft Lu* theranm , tumab aliu quoque confbdalibwfuis militibm s utcurrLs Catholici Je jacient pojfe expellere'ddMones , ipfe in illo hypocaufto pernccHet ^tentet an huncexpel/ere poffit 3 non defuturum pr&mium vicJorL Acceptavit intrepide miles. Inde re explicati R. P* Superiori 3 auxilium petiit a quo accepit facram ceram 3 ^imagpnem S. P. 1G NATJJ) fujjmffiramquejub thorace recondere racpracommunionejt armare. >uibm ritepertereafacraconfeffione acJis y adinfeflam domum fecontu/it (ub nocJemfuperim hypocauftum ajcendity tres candelasjecum acceptastn menfajuffit ardefe^ ipfepartim feclens ,partimfedens y rojsrium B. Virginis devotifjinie volvit: cum ante mediam no6iemmonftrofm quidam vitulm\ qui pedes habebat urjinos , ingreditur hypocaujtum. Videt hoc miiesj nii movet ur \ fedpergit in oratione. Cum autem hoc moftftrum circumiijfet cubiculum $ ipfumjfc militem aliquoties y ut mos eH eambiu admot is naribm oifaciurm luftraJfet-> re nuttaperfecla tandem recefftt, nec amplius quidquami/ia nocJeveivifum^ velauditum eli Rediit miles ad eandemftationem altera noUe ^fedneque tunc cfuidquam percepit. Totam autem noUem in oratione i?tfomnis perduxit Tertia nocle eodem rediit 3 prioribm infirufim armis s ^f menfa tribm candelis in honorem SS. Trinitatis. J/io autem pofitis vrante circa decimam nottis t audit impetu magno aperirt januam

tknfc.

&

&

'

&

MARI&

&

&dum

222

Libcr

II.

AftrafoltA

f dwn ci$cumjpicity vtdct tnirantem magnum d? hombtlcm draconcm jfitnmm cy- ignem fpirantcm cujus cauda longiffima , tota erat
\

tgnita.

Juxta draco?temJlabat anima quxdam.quajivelis albis vclatafix qua ncquc faciem ?tequrpcde< disccr?iere poterat .Exhorrcfctt
y ,
,

adhoc fpecl acutum milcs. Dumjitr^it jn pedes audit loquentem draconem : J?uid tu hicazis fapare tibt rem malam creabo. Neravit miiesfe abiturum y fi Catholicum effe ideofyfenon timere dtaboltcus minas.Pcrgit acrius minari diabolttsfi collum tlli obtorturum; adhuc intcgram legionem diabolorumfe advocaturum , nt confefltm abscedat: ille refpo?tdereJe contra etiam [piritualia arma opponcre&auxilium DEI. Non exiguo tcmpore duravtt hoc coltoqutum ejr mina utrimque conjeffa* Voces utriusque , verbafmgula auditafunt r mteltecta ab illis^qui in inferiori hypocaujlo erant:convenerant enim plurimi milites^ ^f vicini^ut rei exitum cognofcerent. Cum tgitur mi-* les neque abire y neque cederc vellet 5 draco totus concitatus,fj?tris cau+ d&fu tres candclas e menfa decufftt^ menfam ipfa?n ingcnti impctu in latus militis poneflantis devolvit: quo tctu accepto milcsjngenti dolore afficiturjta utJpiritum^quem amplius trahere nonpoterat^ fe in ipjbvejligio emijfurum putaret. Cumautem magis mfolefceret draco,& omnia qu& in cubiculo erantJkstL dett terrtbtli terrore co?i~
,
,

&

cuteret

5?

inparietes omizes elideret > mites pautatimfibt reddttus,

y

ignarus tamen quid ageret

,

inclamatis fkpius fanctiffimts nomini-

bm JESVS MARIA, memorfe milttem effe.gladium e vagitta eripit ejradmonjlrum:

,

Apage , i?iquit > canis inferne s in nomine Sa?ittifftm&Trinitatiste htc confodiam( ittl7?MTK*tt fctt bXC\) ty\U<$C\\\ inquiebat Suevice; ) ejrftattm validum idum indraconem vibra,

Fugereper cubiculum draco : miles infequitur , f$ in nomine SS. illi tres ictus impegit ingeminando femper loquendo , fuevice patf Diclj/ t>U fidfllfcljCT fyutib. Dum ita circumcurfatfumum CJr flammam evomens draco^ mtles adjanuam currit^ advocat dovit.

Trinitatis
,

&

mefticos

^ milttes
,

qui infertus aderant.

:

fftatim ; qutbus

tllc

en
Illt

ibt cfl

Omnes tllt accurrunt turqui domum vcjlram haclenus tam in,

,

quietam reddidtt.

vifo

tam terrtbiii monjiro tant pavoreper-

territifunt ut dic~to cittus per gradus devo/uti refugerint nonpuliifuper alios defiltcndo dectdcrmt.Redit igitur ad draconem mtlcs

ttcrum

SpeBrorunu.
mans ut egrediatur.

^yj

iterumgladiatus^clauskjanua. denuo agitare pergitfemper incla-

^ua tn agitattone conttgtt res leptda qutdem*

fedme?norabiiis. Jacebatinpavimento itber quidamhareticus. In hunc, cumfugiendo fapius transitfjet draco* tandemper poftimmex-

crementum quoddam emijit ^adeojcettdum ut totumhypocaufium inexplicabilijcetorecompiertt : actandem cumpofl hoceb acrius perfequeretur;per rimam qu& verfm moenia eratjmpetu celerrimoprodraconem certatur^ lapfos profugit. Interim dum inter militem dracone intraveratjoto tempore quietaperfiiterat. antma qu& cum Vulfo igitur dracone.ad illam miles vertitur>& in Dei nomine qu&rit.num quofubfidio egeat. Retulit illa h&c duo tHtum verba:&cf)Ult)t
,

&

fytitflllltnufffl (id eft 3 Chtrcgraphum^EleemoJyna: ) quo diclo disfaruit.Miies ob horribiiemfoetorem ibidem diutiusfubfiHere nopotuit.
,

Defcendit igitur addomefiicos

& milites^qui in hypocaufio inferiore

tmtum non exanimati metu,rei exitum exjpcffabant^omnia qu&

gejiafuerant, disiincfe intellexerant. Excipitur cumgratulatione*

Hojpesjicetpauperjnjignu tamengratitudinis donat illi quin^ m leros ; ex qutbus duQS~fac~tomane> miles efi elargitm pauperibusfUbh

jam illuxiffet.omnes qui ea nocHein domo vigtlaverant, adhypocauflumfuperius afcendunt) aliqua, utputabant vefligiaadhuc vifuri certaminis nociurni. Jnvenerunt omnia disjecla , everfa : in ipjk vero menfa repertum vefligium aduflum^quod unicumpro fignopriorispedis,uncts draco impreJferat.Cum autem mulier quzdarn librum fuum miferata,quem inpavimento videbat confpurcatum^quaparte mundus adhucerat.elevaffet, &propius tetare ve/Iet^qmnam foret materia.unde tantusfeetor emanaret$manus ejus dextrfi{mirumfarit diifuljmentumguttur.cr ubera(qu#partes huicpefiiprcpws admotafuerant tantafubito contagione funt afflatt utfummo cum
,

&

doloreflatim intumuerint^ altquot dies totapellis quafi'putrefa ia,ex illispartibus deciderit: unde nodum refiitutajanitati gravi, y

ter adhuc decubit foemina.lota resflatim ema?iavit in vulq^us. Miles

ipfe de die citaturadCommendantemVrbis Co/one//um$mt)tiqui iu pr&Jentia Colonei/t^att^iofai^aiiorum nobiiiu mtiitu examin*tu>r:narrat rem ut cotigerat, invemt.pr&cipue apudomnes fidem
i

&

wm tot tejles adeffent.Venit quo% adCel/egiu^rt^tifcripfi^arra'

vit>

224.
vit. ln

Libcr IL Adirabilia
domo autempriits infefla nihilamfliiis notatum ejl, nt/iquoi

injupertort hypocaujlo audttt^fitflrepitus quafi/acct dectdcutis

cum

Draco vero vifus cst ante altquol dies a vigilibm noclu turri quadam antiqua in ipfi.s montibus ftta non prccttladomo Jkpius dicfa.Hdcverofunt certa. Sedquidadhjzchtrctia t J^utdam
fiumento.

fanemirantur {$fate?itur Cathokcos plus habere potcflatts in CaMultt dtcunt : Qei cod&mones quam tpfthabcant. Alti irrident. (ScJjtwfc iflcrtt $ai\bcm (Suevus ifle Magus eft. ) guinJacJumfit, nemonegat totteflibmconvicfi;fed dtcunt ,fuos ettam Pr&dicantes kwac damonem potuijfe pellerc ^fi adhibitt fuiffent. Ego autem sredo, nihilaiiudin illos fafturumfuiffe ddmonem , quarn in Ltbrum
,
,

corumfecerit. Haxlkcerae Uracislavienfes^.

MONITIO AD LECTOREM.
Sperave
radari,ne

Y+Xrelatishaffenushiftoriis ,acteftimoniis ,pa-

fmpudinpetcftf

quid de ftetlrorum veritate (entiendunu. Neminem erim exiftimo > eb impudentU progres* fum > utfidem tot tefttbus negarefit prafumpturus. Nam >ut hene ait Lavaterus > Cafomifta, fcui
*ft

noftraomnia funt fuftetta., quimultiplicia hac,& Recentiorum conftntientia teftimonia Veterum

&

prorfus negare audet

tis eft indtcium

indignus videtur cui

affir-

mantialiquidcredamus.
,

Nam ut magn* levitaommbm

,

fiquis promiscue

qui af-

firmantfe (peffra vidiffe ,ftatim credat j tta ex oppofito maxima eft impudentia ,fiquis omriia, qu& a
tot ,

gn&auctoribatis Virisaffirmantur, temere &im%

&

fide dignis Hi(ioricis,Patribus,

&

aliis

ma-

pudcn-

Specfrorunu.

22$

pudenter

rejitit.

Santtos Patres s ipfarn^ Sacram

Scripturam, hanceandem veritatemconfrmantes

apertifime , adducam infequentihus, cum innume^ J)editd operd abfiinui ab exem^ ris alis exemplis.
plis
>

in

qmbus animaruminPurgatorio detenta-

rumfit mentio 3 aut fiin aliquibm animarum ap* parentiumfaffiafuit j nihilde eorum flatu fiatuiy quoniamfcio 5 huncunicumefejcrupulum^ quinon-*
nullos abafenfu relatis exemplispr&fiandQabfter-

ret.Infequentibm mentem meamdedarabo.

defalfis acfictis jpetfris aliquidjubjiciamus.

Nunc

C A
i

u T VL

jSfon omnia > qu&fietra aliquibus <videntur

ejfe
,

<verafunt fieffira*
fic,

TAmecfi veriffimum

verafaepe vifa 3

& eciamnum quocidieSps&i-a

4

videri fpe&ra,*non minus

mulcos fepe falli , Decepcio mulcis cx capicibus e venire poceft , ac fblet. Aliqua indi- pitibw^

camen verum (ne quid diflimulem)^ ^** fpe&ris pro habere^ quas calia revera non func. mu ids c^ &
J

cabo :Plura leges apud J.eloyherum Lavacerum J Delrium,& alios. His etiam diabolus fiepe fe admifcec , hominum proclivicace ab:

&

I g. qq fer omnes aditus fenfuales $ datfefiguris accommodat fe coloribus , *d~ h&retfcnis 3 odoribusfefubjicit ^nfunditfefhporibus, ^quibusdam nebulis implet omnes meatus intelligentUwliquande crudeliter torquens dolore mein\ aliqumdojocosediHrahens, velfubfmntms
,

ucicur. Serpit

hocmalum diaboli(inqukD. Auguft. lib.

ludicrjs.

Ff

.L Spe-

22$
/.
I.

Liber

II

Adirabilia

Speetrafalfaexmorbo^&vehementi
pafliono.

Jpe^Vra
faifa

TjRiwo* Febricitantes , phrenctici, melancholiaacmagnacrifti-

cx

tl ^

opprefll , amoris ocftro perciti

aliisque

vehemencibus pas-

^^^fionibiisimmodiceexagkati.mirafevid
&fibicredivoIwnt. PlenifuncMedicorumlibri.

quicumhominibus dicla iymptornata dico verum eile non deprehendit.

,

patientibusegit

Nemo etiam eft, &quod

,

Admirand.Auditton. refert de quodam mente capto , qui in Abydo Afia? urbe multis diebus fe in theatrum vacuum conferebat &adfpecT:andum confidens , manuum comAriftoteles lib. de
,

plofione teftabatur fibi omnia , qua? exhibita forenc, mirifice pla-

cero.

Idem faciebac alcer haud ignobi/is Argis ( inquic Horacius lib. S.Epiftolar.Epift.adFlorum ) ^uife credebatmiros audiretraGztera c[ui vit&Jer<varet munia recJo more bonmjdpe njicinus , amabi/it hojpes 5 Comii in uxorem &c. Hicubi cognatorum opibus, curis^ refec/us^ expulit
vcedos in vacuo Utusfejfor p/aujorfy theatro
, ,

helleboro morbum3 bilemfc merace,

,

amici , n&n fervaBis , ait cui (ic Videbac hic qux non eranc , & lae*vim mentis gratiffmm error. quod Ixtkix occafionem percriftabacur tabacur ; effeclus fanus ,
,

& redit adfefe: Pol me extorta voluptas & demptus per

!
,

occtdittis,

didifleo.

De quodamThrafylo , pucance naves omnes qua? in Pyrceum appellerenc fuas efle , laetanteqdemirificede advcclis mercibus, Athen&us lib. 12. Theophilus fcribic /E/ianus lib. 4. varia hiHor. medicus cascera prudens , opinabatur, tcftc Ga/eno/ib. deDiJfe,

&

corrent.SymPtom. cap. 3. cum febnrec^prope ledlulum cibicincs infbnare continueauribusejuscantum ,arque , nicines affiftere hos fe incueri rebacur , parrim il Jic ftances , par ti fedentes adeoquefineintermiflionefbnantes, utnequenoclu , nequeinterd/u vel minimum quiefcerent exclamare igitur non ceflabat, ac jubece , ut domo ejiccrentur. Nec ab hac perfuafione , poftquamcon-

&

&

yaluic , abduci pocuio.

De

Spefltrorumj:
,

227

De Lycanchropia & Lycanchropis quid fenciac Vmlus &gwe-^&*r^ ta lib. 3. cap. 16. cum Aecio Concfroucho & aliis vidimusiib. i
,

cap. 16.fi. 5, pucanc

enim

hi Au&ores

morbum cfle lycamhrolupossfle, ideoquer

piam di&um,quoquicorripiuncur 5 pucencfe

domonoLluexilire, camposacfylyaspecere, circadefun&orum monumencaoberrare , oves achominesinvadere 3 acque decerpero. Qui morfi a canibus rabidis fuerunc , aquam refugiunc > quod Hy <Jroaobl * pucenc fe in ea videre canem a quo funr admorfi. Bydrophobi hi P dicuncur morbusque hydrophobia de quojEgmeta lib. / cdp. 3.
,
,
..,

Alii eciam humorem omnem , eadem de caufa, f ugiunc; alii inftar

canum lacracus edunc

>

& obvios moriii pecunc?.

,

Eftmorbi melancholici Cpccics quemEphialrenaliqui^ alii Ephlaltc* iHCiibum feuineubonem ^FIaiidri Msre, GdMiCoqueware \ Hifpani Fefadilla , Germani b&$ Qtip appellanc. Quo qui corripiuncu^ noftu praiercim , creduncfe opprimi a daemone, aiic a fpe&ro aLU

quo

>

uc neque clamare queanc

nec brachia auc crura movqre^ad

.,

ie aboppreflbre liberandum,

Quidam pucanc

illum a quooppri-

muncur^ paulacim ac veluc ex infidiis adrepere,ledum confcendere moxque icerum defcendere. De me ipfo hoc dicere pQfliim-j* Diebuspr^cericis^cummulcadefpearislegeremj audirem, medicarer poft noftis mediumdumiemifbpicus inle&o jaceo , vi deor audire MQm ingredi cubiculum f ledlo adrepere 3 candem^ que aicendere opprimor mox canco pondere? uc nec vocem exprimere, necbrachiamovere , camecfifiimmoconacuadnicercr^ poflem-.paulo poft perfe&eevigilo , errorem meum corrigo* Nifi perfpedum habuiflem morjbum, juraflem k fpe&ro felis fpeciemeoppreflum^. Dequodam JoanneLeonardoSarcorio virohonefto &gm,
>

&

vi > narrac Lnvaterut de Speftris part. 1. c&p. 2. perfiiafiffimum feibuifle > fe inftar EH^ miraculo prpbare poile, quod fua, id eft, Cal-

viniftarum religio eflec vera &cacholica ?poftulafle proinde ab ali-

quoc Rebuspublicis Helvecicis , uc convocarenc Evangelicos Papiftas; feenim pai acum lioc miraculum edere; nifiomnibus
5

&

&

videotibusedereCp nullumfuppliciigenus recufaturumo

ff %

Mence

22$
6pe&$c
phrencti-

Liber

II Mirabilia
,

Mence capci , furioii , phrenecici febnentes , quam mirabilia: fpoftxafibifingant, docetquotidianaexperientia.Antcannosali-

corum,

&

q UOC Ma:nis inSiciliavocabar ad invifendum quendanifebrientem. VadocumSocio^&inveniorobuftiirimuinjuvencmledo hanxntem,&vocibus,geftibus,acminisprohibentem , ne quis accederec , ac fe tangeret,- fe enim fanclumefleclamabat neca profanishominibus cangi debcre. Stabancproculale&opacerac macer aegroci, cum chirurgo,vocato ad capillos a:gro abradendos, columbarum pullos vivos dillectoscapiCiimponendos.Permic,

cit tamenme, tanquamfacerdotem &confe(lariumaccedere,-at: non focium , qui laicus erac. Accedentem arripit cingulo quo eram

praecin&usjexultacprasgaudio, clamicansfe (andrumefle, &SpiricumSan&um jamjam percedum illabi((blisradiusperrimam feincromittebat) utinfedefcenderet. Gratulor defan&itace, ac pcrfuadeo , ut capillos abradi permitcac , qu6 mundior evadac y
-

tuncenimmturum,utSpiricusSantus
poni
,

defcendac. Permittit tandem fe radi , fiflam

ligari
;

columbcein capuu columbam vivam imnunquam interim arreptum cingulum dimittit. Us

fpecie
,

vim medicanienti, furere vehementius abjicere fascias, arripere fuftem ingentem non procul a le&o hcerentem muro, & inftar furibundi in omnes alios^qui paulatim acceflerant, debacchafentit

nec hominis furorem ego declinaflem,nifi fbcius (bluto cingulo me confeftim abripuiflet. Nota? funt hiftoria? , quas Galenus alii paflim recitant de putarrtibns , taurinisfecornibusarmatos,* lococedentibus , neabaliisvelutvitreifrangerencur mortuos fe credentibus , &cibum proptereaomnemrefpuentibus 3 aliisque fimilibus de quibus fusefuoloco. Ajax tam graviter tulit 3 Achillis arma Ulyfli ad judicata fibi abjudicata fuiffe, ut pra? dolore in amentiam verfus , evaginato
ri
;

&

gladio in

gregem porcorum

infilieric,

exiftimansfecumGraxo-

rum copiis confligere.

penfbs

Tum duos ma jores porcos a trabibus fusAgay

,

flagris caxidit, additisconvitiis^exiftimanshosefle

memnonem & Uly (Tem quorum illi ut judici

lencas^.

huic ut vi&ori po-

tiflimum irafcebatur.Reft itutus fibi pr*e pudore majaus intulic vio-

Noyi

SftettrorumJ.
ih Sicilia

22^

Religiofum mence caprum , qui vale^ Ment * caNovi Patiormi tuclinis causa per menfes nliquoc in domo pacerna 4 petentibus pa- fcolciden
rentibu$,conferitienteque Superiore, in religiofo habicu fatis toie- dhbolum. rabiliter ac modefte converfacus , tandem ad infaniam redien$3
,

clam domefticis aufugic & Panormum , unde dimifliis fuerac, rediit In via nonprocul ab urbe offendicpauperem mendicum in pracd fecus cramicem jacentem , luridum lacerum macie confedum y morcuoque quarri vivo fimiliorem. Diabolum fe videre exifhmac rnaniacus Lapidem ergo ingcnrcm toJIit,& fuspenfbgradu" accedens hpmiiii capuc comminuir, morere diabole morere diabolc s ideritidem inclamicans, Laetus deinde de viftoria viam pro?
,
.

fequicur,tirbemqueingreditur , lapidem oftentans 3 feque magrium Diabolum obrruncafle clamans. Denuo igitur a fitis incluobvia quaeque diiacerabat 3 ac diffringebat,in fus i veftes omries
,

&

fordibus fuis tolutatus; Ixim tamen femper ,

,

& fibi felix

mum usque vitx quam diu profraxie s fpiricuni*

cxempla , quotidie obvia > omitto

ad ultiInnumcra alia,

/
A ^cantum

1.

Spedira falfa ex ebrietaf ev

LJllic veritati quotidiaria adftipulatur experientia , non noftrcr , fed quo vis xvo} & apud quascurique nationes.D. Ambrofius in Italia vivebat , ebriorum tamen fymptomata viderat , Sc his ver bis depingi t Iib. de Helia & Jejuriio cap. i 6. Hincvaria imagines ebriuf> incertivifus* inflabilis grejjus $umbras tran(iliuntj&J>e(icutJoveas 3 nutat his cumjacie terra.Jubito erigi gf inclinan vi-

detur ejr quafi vertatur >timentes in faciem ruunt tjr folum manibus apprehendunt ; aut concurrentibm montibus fibi videntur in~
,

Murmur in auribws , tan^uam maris flutiuantisjragor , refonantiajluclu littora. Canes fi viderint , leones arbitrantur^
cludi.

ejr

&

Jugiunt.

Alii rijufolvuntur incondito } alii inconfolabili mcerore deflorant\alii cernuntirrationabiles^avores vigilantesfemniant,

y

dormientes litigant.

Plinius

quoque in Italia fcribit

& ternbilia
qua Ebri^atis r " mex Remnarrat 1

vifa apparere ebriis affirmat lib. 4. cap. 2 2 1 Siculi , vel Graxi potius , fequentem Juferunt tragoediam,

nefcioanquidrarius

unquamab

cbriisexhibitum.

JFfs

Gtlim"*

'

ip
Ccelttts

L/bcr II. Afirabilid

Rhodig. lib.iy. cap.2. cxAthrnxo Itb.
l

2. cap.i.

(equcncibus vcr-

bis.

Auclor Ttmxw 1 aurom itanus eft tfuij/e Agrigenti domum^ qu andam cognomenl o ^pr^di evcntu tali. Adolefcentcs altquot
, ,

(Tauromicam ) illuc convenientes convfwium hilartus a^itabant. Mox> uti affolet cum incaluijfent vehementiks, itadecttijimcnte funt^ ita^extematiut intriremtjeopinarenturconjlttutos maVroindc vclut rife altius undabundo hyemem tngruere atrocem. naujragium veriti tanquam egejlis , qu intus forent navig ium
,

facJuri levius % vafa omnia % quidquidmero fervidis occurrebat% in viam ceu in mare ^fejlinantius jaclare adorti funt , accurrentibus hinc mdc qui projeeJa diriperent. Injequenti die , ubi adfuere
,

&

Magisiratusfactumarguentes > cumillt necdum fatis edorrniJfent% refpondere ,Je metu mortispr&optaffe qua in navtforent, disperdere quamfucJibus devorari. Admirantibtts mentis Jluporcm uni,

verjis y qui inter eos videbatur natugrandior : Ego , 6 vtri Trttones, imo jacui.Cumj^ amfriformidine intra thalamos me conjiciens flihs delirare animadverterentur dimittuntur ab ignofcente Aiagiftratu, commoniti modogravius, caverent inreltquum invitatiQB*m hujusmodi brutalem. At illi , velut gratiam fatentes : Si inquiunt fervati ex tani procetlofis undis portumjuerimus ajfecuti intermarinosBeos vobis.o Tritonetjitjervatoribm inpatrtajiatuas
,

furrigemus.

Geminas lucernas vjdere ebrios , poculum in menfa collocacumnoniuolocofpeftare, ideoque manum cxcendendo aberrare,aliaquefimiliadeliramencaabnsperpecrari nocumeft
,

Itppisacqueconforibus. Pluradeebriorumfpedirisdabimusinfr? in libro de Mirabilibus Hominum ubi de ebriofis,

,

/. III.
Spe^rasx

Spedraexapprehenfionefalfa.
RecemifEmafolum

lepida in hocgenereoccurrunc, in narrabo ex mulcis pauca. Z^uu

.

\>l Ulcaac

ft#

Novi inSiciliaReligiofume Sociecacenofrra^ virum apprime meciculofum. Hic cum noftu , Luna iplendence, per Collcgii noftri ambulacrum irec, fui corporisumbram in oppoficum pariejcm proje&am cow fpicqrec ; terncus vehemencer , quod /peftrum

&

pucarer,

Spettrorurru*
pucaret ,
ceret
,

231

greiliim

fugam medicabacur.Uc tamengenerose^ut ajebat , fevinnon folum ftirit , fed concito gradu contra ivit,
allifio.

frontemque cum impetu parieti

Quod fequitur^a viro do&o& magnae auk>riratis,qui etiamnumMadritiinHifpaniafuperftesviviCjdumhaec fcribo^ olim ia

SiciHa narrari audivi. Erac ^inquic, in regni Neapolicani Colle^ia quodam Societatis noftrae Religiofiis juvenis y Humaniorum lic ce-

rarum ibidemProfeHbr admodumcimidus qui ob

,
:

id quemvis; nodiirnuminCollegioexcicacumfTTepicum,fped:rumfiispicaba-

apud Superiorem , apud alios conquecur unde frequencer rebatur, loca omnia cubiculo fuo vicina efle fpe&ris obnoxiaj. nec aliud tamen unquam qu^m rifum abfportabat. Contigit no~,
,

&

&

fte

quadam cum omnes cubitum conceffiflent

,

te excitato concucerentur

, ut vento repenvehementius valva? e regione cuhiculi

cu/usdam e Collegis aperca* , fomnumque impedirenc. Surgit is &fbloamitusindufioegreditur, clauditque valuas 5 fedpertur-^
, ucfleri in tenebris aitolet;nefeit quorfumrededextrorfumne undum > , an finiftrorfum. Cum igitur cubiculi fui januam apertam fciret, aiiorum vero ifi eodem ambulacro claufas exiftimaret; prehenfo muro fingufos pertericac januas ; deprehenfoquecandemoftioBibliotheea? proculafuo diftantisapertOjinMox errorernnotat , & obferatum_j greditur ocyus,&craudif. oftium intus aperire non valerts , deficierite clave pulfare incipk identidem. Audit ftrepiturri juvenis illemeciculofiis; horrec , fu dac y ac pene prae dmore enecacur. Surgft tandem ac precibus Superioremperpellit^utfocuminfeftum iecumaccedac &experimenco mariifefto deprehendat , quod credere antea noluerat. Vu
, ,

badi phantafia

d:us precibusSuperior, flrrgit

delis ,

aecedit/audit
,

credit

& exorci,

frnos parat. Excitantur ergo focii icur

ad locum cum cruce canPerftac ince,

aqua luftrali
,
:

& aliis fimili occafione uficacis.

:

horrens in ifidufio riulfare frequencius oftium accedunt exorciffe proprus rrotat ille lumen , tirnensque linteatus deprehendi, clamat Auferte hinc lumen fiohte aCcederecumlumine. Infukantilli,&, jarii fcimus^inquiurit, qiialts fis
:

rim

claulus

& frigore

Spiritus^

quoniamluCbmodifti > egrediendumtibihinceft & ad Orcmti

,

&
2 $2
Liher II. Mirabilia

Orciim mfgrandum.

Quo vero magis lumen appropinquat

eo

contenciori voceille amolicur , eoque magis inftanc acque infultancexorciftar^faftijammecufpeclrianimofiores. Aperiunccandem c!a ve oftjum , akerum confufione plenum fruftraquc dc-

&

decusafe amoliri conancem y deprehendunc, &cumrifucragoediamfiniuno. Viralius,minimealioquin timidus, eSociecacenoftra,narrat , anteannos aliquocfe palliumadpariecem cubiculi fui, loco confueto,eregionele&ifuspendifle, & fuprapalliume clavopileum prouc femper /blebat. No&u evigilac & Luna fplendente videt e lecfti regione Spe&rum, ut pucabat, chlamydatum ac pileatum, Aliratur primum , tum horret , tandem infra flragulam fe condic. Increpansdeindetimiditatem fuamfurgic ; & dum fpeftrum invadere, ac propius pertencare audet , errorem fuum deprehendio. PaticosanteannoSjCumrecensexIcaliavcniflem^&aliquantisper in Collegio noftro Moguntino fubfifterem ; EminencifTimusEle&or , proftiofingularierganosafFe&u , graciflimos hofpicesquosin Arce tunc habebat, nimirum Serenifllmos Duces Ncoburgicum , Sultzbacenfem , cum SereniflimisConjugibus acliberis, aliisque e gyrieeceo primariis foeminis , epuloindicto Collcgio excipere voluic. Erat inter CoIIegas Religiofus juvenis, HinnairiorumlitterarumMagifter , tam timidus , quam pius ac' modeflus. Mirabaturis,&cancumnon indigneferebac,foeminas Religioforum domum invifere , cum Religiofis cibum fumere; tacuiccamendoIoremeoncoquens,& DEI vindictam pertimefcens. No&efequenci unusquispiameCoIlegiscacharroderepente adeoobruitur vehemencer ut nec clamare , nec eloqui verbum poflet. Surgit itaque y pulfans vi.cini oflium y nutibus ac geflibusopemimplorat. Vocatur mox CoIlegiifuperior,parantur adhibentur remedia qu# poterant. Itur interim ac reditur ab ac,

&

&

&

currentibus cum facibus accenfis per Triclinium, in quo pridic ci-

bum fumpferant quos dixi Principes.

quo principio
,

Audic meticulofus ille , de

,

ftrepitus atque discurfus videtquc

Iumen ad cubi-

culi fui feneftram reflexum. Surgit ; refpicic per feneftram ; videc Tricii-

$j>e&rorum.j.

23$

Tricliniumignereplecumtocum, ucexiftimabac, luminaquetiuc illuc discurrehcia plenusque hqrrore, vicini cubiculum ingreditur ,& Eheu, perdici fumus p inquit> quod cimui 3 evenic,- e.nDei vindi&am m-anifeftam^ igne expiacur locus quernMuIierescontaminarunt fpe&ra adfunc; fpe&ris omnia func plena; discurrunr, tripudiant infulcanc. Tum obfecro inquit , permitce in angula aliquo hacnodtehieconfidere > oppidoenim timeo, ne vaga fpe<ftra invadanc cubiculum meum.Poft hax orat cum focio 3 cui non modicum quoque cimorem incuflerat,& coniblando fe mutud reliquum no&is confumunr-j nec ante timorem ponunc , quam fa&o mane, & narrata aliis vifione , erroremdeprehenduno.
;
:

Paulo ante contigeratin hoc Herbipolenfi Collegio noftro

haxalianonillepidahiftoria.

MonachiduoDettelbacenfes,eS*

Francifci Ordine , facerdos nnus Sacrae Theologiae Le&or 3

Theo-

logix ftudiofus alter facrosOrdirxes fuscepturus,pro more fuo apud

noftrosdiverterant.
ftus fiirgit ;
,

;No&u ftudiofus neccffitateguadamcoa.,

& reditum ad leftum guaerens > longe a fuo & a Sa,

cerdotiscubiculoaberrat.
jus id efle putabat , vocat.
lito,

^rimumnihilominus , quodincoecis

tenebris deprehendit , pulfat;& aperit , ac facerdotemfocium , cu-

Audit vocem infblitam tempore infequi inillo decumbebat ( Sacr^TheologiaefludiofuseCollegis noftris erat) quid fibi velit^ interrogat. Ex voce data^ errafle

&

fe agnofcitMonachus

,& filentio $bk

aliaque cubicula percencat,

fuum quamtans P. Leftorem. Surgit interim nofter s vicini ciibiculum ingreditur opem contra fpe&rum implorat. Surgic & alter^amboque januam intus communiunt. Redit Monachus > 6c pulfat oftium oppeflulatum. Hic tremere primum uterque , &ja-5

nuam occlufamprobe cuftodire, tumcrucis figno fefe munire,erigere animos ,

;

& Omnis Spiritus laudat Dommum

idcntidcm incla-

mare Tandemque ereftis animis, quis fit , quidve petat 9 interrogare. Refpondit Monachus ;& voce fe prodit,mecuque clauios, fe errore Hberat , in fuum reduftus ettbile.
,

Aliud de (peftro , ex aliquorum falcem apprehenfione putaco

Julii , concigit

exemplum,quodnuperadmodum, Annonimirum 1656. die 19, m tcmplo Collegii noftri,& cujus ipfe oculauis fum

Gg

x&is,

134ceftis
,

Liber II Adirabilia
cleganter ( ut iolec ) ac verifiime defcribit P. Melch i< >r Cor3

MtfusinAnci-Crociopag.
f.

i3.Reliquaqu#occurrunc,omicto.

IV. Spe&ra cx ignorationecaufarumnaturalium,&

artificialium.*.

ignarisfpedra videncur , dcemonumqueludibria, quicamen_. callencibus nonmodo nullum genuiniNaturceffe&iiSj&caulam rum namraiium, & incutiunchorrorem, fed ne admiracionem quidem afterunc.
aitifkia,

speftra cx rgnoratio-

JDLurima fepe apparent, qaae imperids, & caufariim naturalium

lium.
ignis fat-ttus.

Harc incer pra?cipuum Ioeum tenerevidecur lgnisille, quem exa&e infra in MiMeceorologici fatuum appellanc,de quo fuse rabilibusMeceorum. Fic, dumexhalacionespingues& vifcofiuab nimis condenfato, prope nos decinencur , ab aliis aere frigido vehemeiuiusagicacxcalefiunc actandem inflamfuccedencibus

.11

&
,

&

&

mancun Apparencinterequoriuniccragentiumaures;ineorun-

dem jubis,*fupra hominumiudancium,velvino, ira,aliaveexcaufa effer vefccntiura verticcs ; in coemiceriis

,

juxta fepulchra, buftuin

aria pacibula.
,

Hu jusmodi ignes qui noftu

campis fequuntur,

fkpe ieducuntur,& in loca paludoia auc ftagna fdpfbs pnvcipitant. Quse caufa eft, cur non vulguscantum, verum eciam nonnulli do{kiorcs fedrerumcaufas ignorantes , exiftimencillos fpeftra, ac
t

dcemonum Jndibria efle mafumque Genium inficum habere. Hac

,

Lutherus Comment. in fenrentia eft Auiior DtmouoL lib. 2. cap. 3. dubicare f non feJtantcs aic capras volantes , e , 9. Gcnefubi in cap. efieeffedus meceora fimilia malorum Spi, dracones, Janceas, r/tuum in aere fic ludencium , ut auc cerrea nc , auc decipianc homines. Sed de hac re exaftius in Mirabilibus Meceorum^.
,

&

&

Speftra quoque videncur fubindemulca ex illis pyroparaftafibus, de quibus in Magia noftra Pyrocechnica egim u^ 4. parc.MagixYib.
2.

cuiusmodifunc nodti luca piurima ibi recenfita

*

nempe

ligna putrida,fungi,capita&fquama*Iucii, gobii, ranarpifcacriC2s 5 halecis ? bftreacea icem cruftaceamarisfoboles, prxfertim da-

Erucaquoque montiumGuatimalenfiumNovas Hiipani, Co9oyusHifpaniokifuccuscicindelarum ; foleaJs,pu!mv;ni5malyli.

rinf,

$j?e$rd?Unbs

2l>$

rini,&c Hucfpe&anc varia? paraftafes Nacurae , de quibus in j. parc. Magia? lib. 4. fuse egimus a incer quas eft Morgana Rhegino^

rum in freco Sicuio , ali&que quas recitavim us ex Phocio, Scipionc

Mazzello , -Cornelio Agrippa j Pomponio Mela , Plinio , Haychoaliis. ne Herrera 3 Thoma Fazelio Nonnullas brevifilme indico, iniilorumgraciam, quidictonoftroOperecareno. Damajcms icaque in VicalfidoriPhilofbphiapudPhociumin mdibrf Biblioch. aic, in aliquibus locisSicili^videriequicumpugnancium oaiioruntj fimulacra , idque maxime xttms tempore 3 cum ardenciflimus eft # r* ^[l
,

&

Scipw Mazzellm in Defcriptionc Regni Neapolic. Io- quibus quens de Nerico oppido , aic circa illam videri fa?pe , Auft ro flan- de1 te,inaere, veluc in fpecuio , imaginesquasdamrerum circumjameridies*
,

vi-

^*

centium,quasvulgus, caufaniignorans, d^monumillufionerru exiftimar. Avrippa lib. 1. Philofbph. Occuka? aic,fepe in aerc deniaco , veluc infpeeuio \ reflefti imagines caftrorum , nrioncium, equorum , hominum , aliarum rerum. Pomponius MeU refert, inMauricanias regionibus recroAdancem , circameridiemincra monces varia fpe&ra comparere , qusegeftushominuminomnibus^mulencurjicaucvideasibichoreas , audiasrubarumcympanorumqueftrepicus. flinim aic, incralmaum inScychiaregionem efle , in qua quocannisinvaftaplanicie appareanc varia fpeftacularemmfubfigurahoiniiium, animaliumque Scinftarexercicus; quibus viacores non raro in avia de via deducancur .Haython Armenm referc ad flumen Obii regionem efle, ad quam nullusadhucpenecravic , obformidabilium fpe&rorum, quceexilla fluminis parce comparenc mukicudinem ibi quoque atidiri hinnicusequorum , balacusovium, hominumvociferaciones>ideoque vulgus exiftimare y illam efle diabolorumregionem. Herrer* de quodam loco in Quicamalenfi regno Americ^ referc , ibi quotannis , ftaco tempore, idolum quoddam ceu Deaftrum aliquem h\ nubecompartiifle,choroquodamDeaftrorum ftipacum. Thomat Yazellm Decade 1. lib. 2. caf. 1. fcribic , in freco Siculo cercis cemporibus varias animalium hominumque formas in aere crebro cprni, quarum aliae penicus immotae finc , pleraeque vel iu aere discur-

&

&

ranc , vel incer fe dimicenc,

Gg

Jiorum

2$6
,

Liber

II MirabiUa
,
i

Horumomniumfpeftrorum caufcm naturalcm Ioco cic. diximus efle variam rerum in aere vapido & ad refle&endum magines apco reflexionem quod qui ignoranr, deemonum ludibria
,
;

efleexiftimanc.
tuHibria aurium,

Sra ilil
auibus vlJentur.

Ha'cocuIorumfuncludibria;, nonamalo darmone, fed aludenceNacuraexhibica. Necfuadefuncauribus. Hujusmodifunc omnia illa qiue 2. part. Magia lib. 2. Syntagm: 4. retulimus in Hiftoria Echonica , dc Echo Syracufana, Cadurcenfi, Auriculx DionyfiiSyracufis.ViHeSimonecca^MediolanijquadrupIiciapudCar* danum, variisapudPlucarchum^Plinium^PaufaniamjSepulchri MecellorumRom^j&aliisalibL Taliaeciamfunc, quaeibidem Syntagm. $. diximus de prodigiofis quibusdam fonis videlicet rupisloquacis in montis regniGoyamae SpecushorrifoniSmellen inFinlandia , monciumBritannicorum&Perilcorum, aliorumque multorum tocorum. Talia deniquefuritmirifici quidam foniuterini , quando (aitCornel. Gemmalib. f.Cofmocric.cap.7.) k venenatoftiritu inflat& arteri& y diducJdtfo in amplitudinem y fecundum longitudinem contrahuntur\unde neceffefit aliquando rnulierem flrangulari : unde j$ voces mirand&s ex imis vifceribus exaudiri, nuncvelut ranarumcoaxatus^nuncferpentumfibilos, nunc erocitm eorvorum y gallorum cucurritus % latratm canum , ejr c. qu& tamen pro viarum (5 erumpentis (piritus proportione cafus effingit. Quae quidem res imperitis Medicis non raro imponic Necnaturaliatantum , fed artificialia etiamquandoquedepro fpedtris habentur. Nam ut taceam de cipiunt imperitos , ftatuis automatis Dedali,de ferpentibus reneis fibilantibus Boechii, deboviscapite mugienteAlberti , de ferrea mulcaNorimberga^ injer discumbentes circum volitante de aquila aenea ibidem QefariCarolo V. obviamvolante, deremigibusargenteis triremem argenteam Parifus circumagentibus , multisque Hydraulicis artificiisinMechanicaHydraulico-pneumaticarelacis ut nihil di,
.

&

camdemirabiIibusarcificiisopcicis,cacopaicis, dioptricis anamorphoticis, paraftaticis , dequibusin i.part.Magicenoftneiuc

,

omictamphonocamptica, phonote&onica, echote&onica mufica 3 otica,& alia mulca , dequibusin 2. part*Magie innumera
,
:

etiam

Spettroruwu.
etiammathematicaartificia
,

^j^
3.

de quibus

parr.

Magi<e hisce
:

fpe&avi oculis nonfemel, fpe&ra , auc fpe&ris fimilia cenfuifle mulcos arcificia omnisgerieris , qua^P. AchanafiusRomas in Mufeo fuo exhibec ^ & quorum multa in Operibus ffieis jam explicaviV
/.

V. Spetra ex metu 5 ex ociiforum

medii alceracione, aliisque capicibus.

vitio,

MEciculofosperfuaderefibi , niulcafe videre atqueaudireqte XBCtu re vera nori fun^notius eft quam uc confirmari debeac.Exem Unum hic pla mulca dedimus in pr<ecfedencibus toto hoc capice. addomirabire&memorabile 5 exP/^^(?inLibellode fera Numinis viridi&a , de Beflb quodam. Is cum pacrem incerfeciflec, delituit longo tempore 3 metu incerim ne deprehenderecur agicatus, Tandem cumt aliquarido coenacuffi irec , nidum hirundinum ex ^dibus hafta decurbavitrcumque (Imuf coenances hanc ejus cru.,

%* es
''

objurgar erit $ Nonne , refpondit > jam delicacem deteftarencur > diu falfum feftimonium adverfum me ferunc * clamicances me patreffi iricer fecifle ? Praefences admiracione dudti , heec verba ad Regem detulef unt j qui torffientis Befluffi fubjecic 5 reque diligencer discufsa , ac depr eherisa, parr icidii poenas de illo fumpfic.
, quf iri priricipio libri de Eello ItaRegiltaliae Theodorico coenanti, poft occifos egrelicotradit r giosvfrosBoethium & Symmachum s cum in menfa eflec caput pifcisoblacum horrendam ac minacemin illovifamSymmachi faciem , qua? labro inferiore mordicus apprehenfb, fibi torvis oculis minarecur ideoque Regem pavore confternatum,in morbum incidifle 5 &obiiflo.
,
,*

&

Addo alterurri ex frocopio

Apoftoli eciam Chrifti

,

tem confpicerenc ac fibi appropinquantem

ftionem fuam
tarunt,
fc

cum eum noflu fuper aquas ambulancum poft refurrej

januis claufis ingreflus fuiflec intra coenaculum , in

quo congregati erant propter metum Judaeorum

pu? prse pavore Spiritum feu phantafma videro. Conftatitaque,exmetu multosfibi imaginarife videre, vel $pe&ra ex

ocuaudire,quaemmimevident,aucaudiunc. VenioadoculorumviJJJJJ^

Gg

tio

2 3%
viciolaborances.

Liber II Mirabilia
Oculorum
fuffufio facic videri volicantcsance
falcitantes

Spe&ra ex

formicas;quoddefeconqueDelrtm /ib. 2. Disc^uijh. Magic qu&ft. 27. fec~i. 1. Apud hunc Abenzoar lib. i.cap.i.tracl.g. meminicmorbicujusdam oculorum, diCtiha/aho/ Arabica bngua,*quo qui afTe&i func,fingulafe pucant videregemina. Hoc ipie laboravioiimlongocemporc in Sicilia, aepereumvisus praftantiam ,quaanceapollebam,perdidi. Pauciscciamantediebusvirum honeftum idem fibi concingereconquerencem audivi. Apud Ansiotelem me legifle meminidequodam , qui fuammct imaginem feu fimulacrum in aere fibi , quafi in peculo , propcerocuJorsm vitium, femper obverfari exiftimabat. DeSicuIo quodam reculi alibi , cum diu Solis eclypfin libero oculo, concempca aliorumadmonicione, fuiflec incuicus, longocemporepucavitfeSolernantefevidere;necquidquamaliud pra?cerSoJisfimulacrum , cumad videndum quidpiam fe applicarec afpiciebac. Medii alceracio efficic , uc res auc majores quam fiinr auc lonoculosquafimufcas, vel
littir
f
, ,

madone"

S^ a ' ltercl u arcideberent

,

appareanc.

Comwdusin

finelibri i.de

rebusgeftisLudovici X L Galliarum Regis, fcribit , cumCarolus Dux Kurgundiee alii Principes , exercicum ad Luceciam admoviflenc > eum per indicium cognovifle , quod Rex poftero die cum omnibus fiiis copiis eos adoriri conftituiflct. Sequenci igicur die Carolus prasmific equites fpeculandi causa 5 qui cum Ccelum obfcurius , aer denfior ac vaporofior eflec pucarunt fe eminus videre , ingencem nijmerum haftacorum progrefli dein longius coelo

&

jam fereniore , cognoverunt eum locum in quo arbicratieranc regemcopias omnes habere coaclas , conficumefle pra^alcis car,

duis , qui ex longinquo, per

ces ,

medium denfius fiii fpecies refringen*

haftarum fpeciem preebebant. Brake/im in Hiftoria fua narrat, nos retulimus in 1. part. Magfelib.4.rufticumquendamin Lithvvaniafub crepufculumma-

&

cutinumvidiflelupumfimul&proceramarborem eapofitione, utradius vifiialis per lupi verticem profufus, fummum quoque ar,

boris cacum&naccingerec; crcdidiflequelupumarborismagnicu-

dinem excequare, & vicinos armafle concra lupum prodigio/i magnicu-

i,

Spe&rorurru.
deprehenfus.

239

gnitudinis;quitamendeindenonnifiordinarte magnicudinis fuic

Loco citato Magiae circa finem , in Diacrifi Paraftafis 3 narravidequodam milite hiftoriam quinoftuinexcubiisputansfe
,
.

ingentismolisgigantemvidere, contraie tendentem

corruit
,

& diu mutus perftitit.

,

exanimis

EodemlocoMagiasnoftne retulimus varias praxes exPorta, &Pfeudo- AlbertoMagno efficiendi ut adftantes luminiappareant fine capitibus , aut forma gigantea ; habere capita equina vef afinina 3 ut videatur conclave efle plenum ierpentibus , homo habere tria capita,&e.

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm P A R S IL

QUIBUS IN LOCIS
CTRA
initio

SPEB

SINT.

hujm Librihuc mque patet > tametfif&pefattanturfenfm , imagmatw ho~

Xdi&is ab

&

mtnum ? utputentfef^eBra^aliaq^ mira videre atqueaudire , qu& revera non ^vident , necaudiunt? certum nihilominus e[fe > 'verafape videnatque au*
dirijpectra.

Videndum nunc, qmbus m loaspofis^

fimum otcurranf. Quamvu enim nuttu propemodumlocafint in quibm fieatrafubinde />on abpareant, aut audiantur\ qu&dam tamen peculiarifer

& pra

uteris mfefiantur

ut ex fequentibm pa-

tebit.

CAPtlf

2 4-0

Liber

11,

Mirabilia

C A P U T
Spetfra in
spe&rain
foiitudi-

VIL

locis defertis

yfeufolitudinibm.

T Nter Ioca5pefitris infeftaca

X
inculca? iblicudines.
,
:

praecipuevidentur efle dejcrt*& Innuere videcur hoc Jjkiascap.^.v. 14. ubi

,

mbus

xumdixiflec, Idumxamadeodevaftandamfore, ucdeiertafic futura addic Et occurrent d&monia onocentauris vilofus clamabit alter adalterum : ibi cubavit la?nia , invenit jibi reauiem. Ec S. Joannet in ApocaLcap. ig, v.2. de Babylone excidenda in folitudinem redigenda loquens aic Etfacla, eji habitatio d<mo?uorum y cujlcdia omnis Spiritus immundi. Raphael Angelus uc habecur Tob. $. v. 3. apprehendit dtmonium ( Asmodicum ) ? religavit tl~
,

&

&

&
,

&

ludindefertojuperioris /Egypti. Chriftus

3

Dominus in deferco cenMatth.

cap. 4.
,

tacusfoic adiaboIo vifibilifpeciead/e veniente,

DeipecTris^&da^momuminfulcibus quos fuftinuicS. Anco(cribit S. Athanafim in vita S.Antonii , Dsemones, beftiarum formas mduentesyomnia 3 ubi vir Sandus agebac , replevifle phancafiis leonum 5 taurorum, luporum, afpidum, ferpentum , fcorpionum, pardorum, urforum & h#c fingula (ecundum fuam fremuiflenaturam Rugiebat leo y occidere volens\taurus mugitu comibm minabatur ferpentesfibilo perfonabant luporum
nius y in eremo
,
:

&

impetm inhiabat spardm difcolor auciorisfui calliditates varias indicabat : truces omnium vultm y voces horrida dirm auditm. De y eodem S. Anconio per eremum icer ad Paulum primum Eremicam habence, fcribic S.Hierony mus , confpexifle hominem equo mixtum,cui opinio Poecarum hippocencauro nomen dedir.icem inter fexoiam convallem haud grandem homunculum y aduncis naribus,froncecornibusafperaca, cujusexcrema parscorponsinca-

prarum pedes definebac. Sed de his infra fuo loco.

tricio Novarcho fcribic

Joannes Curopalates inCompend.Hiftoriar. de Adriano pacum ad liberandos Syracufes cum exercitu a Conftancinopolicano Imperacore miccerecur,& haud profperanavigacioneufus , inporcuPeloponenfi h^rcrec inteJlexifle a dasmoni,

SpeBroruwj).
inquic Curopalaces
,

24-1

dxmonibus deferca loca incolencibus, urbem efle captam.Locut esf, qui vocatur palm propterfil, in Pelopormefo hocfortitm cognomentum. Hic Romanottl qu& ibi eft , denfitatem rum clafjts in ftatione trat. Jguadam igitur nocle , cum damones il,
>

habitantes interfi col/oquerentur , audierunt paftores , heri ca~ ptas ejr folo aquatas Syracufias ; divulgata^ ab alio a/ium famk^
lic
,

adAdrianum quoquepervemt: qw accerfitis pafloribm\di/igenterL

interrogatkjomperit qUa audierat tUorum verbis confirmata:ckmL ve/letfuis auribm ipfe ea percipere >ptr ipfos d&mones percunclatm\

audivitjam captas efje Syracufas. Hujus rei mencionem fecimus Deirio.Huc fpediac eciam hiftoria,quam cap. 1 2. ex Fazello reculi ex Alexand. de Gordiano. fupra c^p. 3 Exhispacecquod propofuimus , fpedtra nimirum defercis
lib. 1.

&

frequencer reperiri

malos libencer i rum, cumabobfeffis hominibusejiciendiforenc, rogarunc^uc in defercamigrarelicerec , uc referc Fortunatus PicJ&vorum Epifi.in Vita S. Germani cap. 3 o.Ec Prochorm Vica S. Joannis fcribic, eum relegafle daemones , qui Ephefi locis vicinis habicabanc

Hinc D,Cyri//us in cap. 3 4. Ifaia? ak > Spiricus n defercis locis habicare. Hinc eciam quidam eo~
,

&

APUT
lib. 1.

VIII.

Speffra in locis humidis

&

paludofis.
n

Onftachocex di&is

cap. 12.

de dsemonibus aquaticis;Spe&ra

^quem locumvide. Confirmacur exemplo relaco ibid. cap.34. locishumidis.

de fpe&ris iii lacu Badenfi. Ec hac forcaflis de caufa frequenciora func fpe&ra , prcefercim diabolica , in regionibus fuppolaribus , in-

fulisque circumjacencibus , uc loco proxime cicaco 3 aliis paffim inlocis vidimus ex OlaoMagno , SaxoneGrammacico a aliis.

&

&

Ea^emforcafTisdecaufadcemones ignibus

quiinlocishumidis, viscofis ,ac paludofis maxime reperiuncur , fefe immifcenc, &viacoresfubindefeducunc 9 quiavidelicetiisinlocisfrequences
facuis
,

reperiuncur.

Hh

Crcmerm

jql 2

Ltber II. Mtrabilia

Cromerus lib. p. Hifior. Volon. circa finem refert , inCracovienlacum propter fpe&ra ab omni pifcatione ceflafle , & antra&u fi no 1 2 8 3 novo fpe&ro fa&iim efle ceiebriorem. Memoratur inquit in CracovienJiiraElu fiectrum apparuifie.. Lacumenim quendam peramplum. injefiattone d&monum pijcationibtts ejr ufibtts hominumexemptumfiuijfie. Ad eum hyberndglaae concretum vicinos
.

reliquias Jacras 3 qutbus vis d&cumJacerdotibusvexi/la\cruces y monum propuljaretur ,Jerentibm r pijcandi gratia conventjfie : im<

m.^'aute?n.reti- s primoqmdem'-trafturxontendentibttspijcatoribfts

Konftru
Craco vi-

trespifcicuLos y alteronihiLniJtrete convolutum $tertiodenique

Jl rum horrendum
lis

caprino capite,

& in fpeciem i^nis ardentibus ecu'

mon-

extraclum

efie:territis

autemtf dijfugientibtts cuncJis ^fpeBrum,

illudjub glaciemfie fiubmerfijfie ac toto lacu discurjans , terribilemflrepitum ejrfionitumedidijfie^ ajfiatos^ ab eo nonnullos homines,Jceda.ulcera, retulijje^

F^mr Thyraeuslib. deLocis

Michaele ab Iflelt Anno
1 5

infcdis part.

8 ^.Hiftoriaefua^efle
^

decempafluum millibus ahOdepe

cap. i. refert ex locumpaluftrem,, quod pra*dium eft Epifcopar.

tus.Vendadh Livonia, in eoque lacum quendam ita fuifle infeftaucnififmgulisannisfanguiS:infantiumineummiGteretuii, if , Scplurima damna iisda^mones tonitrua aerem, procellas, conturbarent afKi-rent, , fulmina Hinc ufitatum apud illos erat , matribus cempeftates excitarent. furari ihfantes y atqu^inlacumprojicere; autfaltem extraftum ex: eorundejncorporibus fanguinem it in eundem mittero. Diodorm Siculm\libh $.cap: 4. affirmat in eaLybia r quxcirca. Sy rteseft , quandoque , maxime quieto a ventis tempore, apparere in aere diverfarumanimancium formasjquarum(inquit) qu^dam quiefcunt, quaerdkmmoventur $ hx aliquando fugiun t,aliquando fugientesinfequuntur ; quos vero comprehendunt, frigidb circumdantconta&iv.. Spearumi ^yiventinus lib. 4. Annal #y<?r. Jiifforiamreferr, quae in pago Bmgcnfe. camvnsvulgo^ quafi caput montium ;,di&Oj non procul a Binga oppido, ubiNaafluviolus Rhenomifcetur-, accidir,.fanememorabilenv ibidem* inquit ,hisce dicbu6(circ*Ahnum f$f, ^dejertor ac
55

tum

ultra modumaffligerentur vicini

&

,.

&

&

tierfu?*

Spe&rorum-j.
,

24.%

ferfuga Spiritus multa miracula edidit circulatorias prdfligias /#umbr.afer.alis ,a nemine quidem cmfftefit y incolas infeftavit. Primb tta lapides in hominesjactare , pulfareforis ccepit. Moxjub huma*
,

najpeciepeflilens illegenimdelitefcens refponfk edidit fartaprodi-

dit y criminatores quoscunque nota infamia afperfit

difcordias fi-

multatetfy excitavit. IPaulatim horrta y cafas omnes fuccendit , at^ que exujfit. Sedunimoleftiorextitit perpetuo ejus lateri y quocunut viciniam^ que diverteret h&rens atque domum cowiburens 5
,
,

&

univerfam in necem innocentis excitarety 6bfcelera iUiushunc locum

infamem ac devotum ejfe y pravm mendaciorumfaberjacJabat. Coattus eit homofubdio manere:ab omnibus enim, qudfilemuribus mcturnisfacer Xeclo arcebatur. Atque ut ille confinibus fatisfaceret* icandensferrum manibusportavit y ac cum non violaretur infontem fe comproiravit. Mhitominus tamen in agrisfrumenta ejm in ncer,

sy

vos compofita >idem perditusxombufjit. ^Cumfa odidfus in dies magis acmagis effet ^coaflipagani^ rem adfontificem Meguntinum deferunt. Sacerdotesmifft y agros ,vit/as yfacris comprecationibus luflrali aqua .fale^ luflrico expiant > atque colluflrant. JPrava uc conturbata mensprimo quidem renitebatur mc lapidibusquosdam vulneravit verum divinis tarminibus incantatus y efficacibus^fupplicamentis adjuratus y tandem comtcuit^ecus^uamgentium comparuit. Chronicon Eandem hiftoriam habet Sigebertus di&o anno , Hirfaggienfe Trithemii.
, ,
,'

&

HucfpeaatetiamfpearumC^rari & militibus ejusvifomad Rubiconem y de quofupra cap.Jt. /. 2. Itemalterum Cimoni vifum de quo ibidem^.
.

C A
MEmorabile
y

U T

IX.

Speffra in camftis , &(ylvif.

&cui vix fimile invenias proditum memoriaj 5 P eira
,

fuitexempKim kGuaguino Hiftor.Francor.Scriptore,apud ?\, Delrium lib. 2. Disquifit, Magic. quseft 17. fed. 2. fcilicet Vhilippo

Hh

Bello

'24-4Bello
,

Ltber II Mirabilia
,

vallts Sarnarix

Rege quendam Laicumjive Converjum (ut vocant ) monaflern nomtne Adamum.paulo ante Naialttia Fejfa, (um,

\.

Spe&rum

mo mane, admonafterii negotia peragenda una cum famuLo (e wlb viam dedijfe equitem. Eife tn via offert arbor ingens gelu tfprui^lMofo n ^ kfita * adipfumproperans quajt conferregradum \$ corpus cuptda. Equus expavefaftus caput retrorfumfletftt, *$ vtam remettrt, cuidam apparens. quamperegerat conatur. Adamus tngenti labore jumentumretiy
,
,

calctbusporro cogtt. Propinquior ut arbort fuit 3 tlla confefltm net y evanuit ex oculis y odore tetro atque(uLphurco relifto. Argumentum precibus inde ducit Adamus y ddmonicum ejfe Jpectrum } jej s commendare fatagit neciter intermittit. Paulb po(treJptctens y videt nigrum quendam vtrum y equo injidentem (padjct,jejubfequt >

DEO

cui fubtr atus

Quomodo,
mea

inqutt

infelix

hiscechnisaggredi? Annefcis,fracres meos

me

faluceque
ecce

fupplices ad

DEUM
,*

quancumpoces;nulla cibimeicuracio
malus:fed
y

, audes me pro quidomifiinc, , preces fundere ? Abi Abu nilinmepoflides.

& damnace

mox redit

Jimiiis viro

gracile ejrprotenfum

bm

benti collum. Adamus, tot moLefliaspert&fus ygladtum y qut adephippium ligatm y flringtty enfe terquaterve per aerem vtbrato y ae-

refc propter celeremdivifionemfibilijonumedente

conatur abtge-

refpeUrum : hocvero Jubttv perjonam mutat y ^JtJiit fe flatura mediocris viri y cui caput cappa y ejrfcapulario Monacht corpus ornatumy
vel &ris radiis folaribus oppofttt, Adam punffim hoftem atiquoties petit ,fed irritisejr cafjis icJtbus, aereifc cedente. Tum majori defpettu ^f irrriflione, ddimon tnduit formam ajini. PerterritusfamuLus herofuadtt y gladto ctrculum im circuLi medio crucem Dominicam eJformare.Adaterra ducere <? mus conftlium exequitur : verum veterator non definit. Mutat aurtculas afini in comua ejrjic minabundm irrumpere in circulumfe vellefimulat. Denique lususjamfatur y in rotamje vertit ejrfeipJumvoLvens Monacbum invadtt y fuperL tllum continua latus ro-> tatione{Jicvidebatur ) tranjit circulum y $Jj Monacho prorJusilUfo
oculi fcintitlantes inflar chalybis
, ,

onfpecJumfugit.

Fidem
?

reifecere

longafamuli terroremconfecu-

ta Agritudo, 5? diutumusfoetor veflium Adami, ff raucedo ejusdem, atquc difficilis rejpiratio a quibus qg re convaluit \ equi denique (ubi-

tamu^

Spetfrorunu.

i&p*

ta mutatio 3 qui ex manfuetofjj cicure, pojl vijionem hancferox^fternax calcitrofm^ ejfe ccepit.
,

Olam MagnusXh.
los folere frequencer

3.cap. XI. refert 5 apud

,

nodurnos vlacores
,

gregumque&armen- M u[lo *-

Aquilonarespopu-Spe&ra

corumexcubiis incencos

porcencisac.fperrisdiverfi generis cir-

mv

Hunc nodurnum monftrorum choream Eluarum. Veftigia harum Iarvaludum vocanc incola?
cumfundi
,

mirifico concencu.

rum mane incerdum in herba rofcida deprehenduntur^incerdum

vero ceu igne exefa confpieiimcur.

ex ipfb Faze/lm Uh. Spe<5rru n* ^AriJiote/es lih. de Admirand. Audition. de RebusStculis , referc , in Lipara Infula cumulum olim fuiffe , ad Li P arir *~ nUm* quem nodu accedere nemini licebar. Cy mbala namque crocali, immanes foriicusacquecumukus y cumincondiciscachinnisibi Quibus cerriri Liparenfes 3 ne quid frbi maliacexaudiebaiicur. ciderec illuc progrefli perhorrebanc. Ac cum mero quidarrij
/.

&

&

> juxca cumuli fpecum obdormiperquarficusqueadomefticis, poftcriduum exanimis eft re> percus. Pro morcuo autem inde elacus eum fepulcurae paracis

correprus , eo cenierepervafiflec

vic

pompa cradendus efFerretur repence omnibus rnirancibus experre&us qux viderac x & pafliis fuerac enarexequiis ac funebri
>
;

ravio.

Sylvam noftram SpefTardicam noflurnis fpetris infeftari\ Spetfrum^communis eft perfuafio eorum qui nodtu illam percranfeunu. s pefiardi~NoviegomagnumaliquemPrincipem ^ quicum aliquandocum cum,
,

folopoftarioequice no&u illampercranfirer audivic coca nofte Infequences fe ftrepicus acque cumulcus5neccaufamincerrogan&
>.

re(ponfumaccepic,ancequara penicusillucefcencedie evafis^ fec cuncenim incellexic, fpedxa efTe ; quxiter illac agences infequi folerenL?,
;

mcom
Hh
k

capht

2j-6

Liber II Mirabilia

C A
Spetfra
Spearum

U T

X.

m locis ubi comrnijfa prdia.

,

\Oanne Trithemio in Chronico Hirfaugienfi, circa annum DomiJni i o 9 8 reference nonlongeaWormacia,mulcisdiebusacno

wormatienf^.

};ib us

max mam ulcicudoarmacorumequicum

i

& pedicumap,

parebac, canquam ad pradium procefTuri;

quafi per curmas discurrebanc; circa

& nunc huc

nunc illuc,

horam verononam noftis ad

,

exquo prodireconfueveranc/revercebancur. Tandem nodte quadam Monachus Limburgenfis Coenobii non produlamonccillo diftancis, aflumpcisfecum quibusdam aliis, ad locum infeftum acceflic muniensque fe fignaculo fan&se cru,
>

vicinum moncem

cis,exeunces de monce;quieflenc ,per YircucemSant#&indi-

Non phantafma /inquic ,'fumus y nec militum viventium turba fedanim& hominum^ quondam in hocmundo^Principi terreno militantium y non ante multos annos in hoc loco interfeElorum Arma habitus> $ equi, qu& nobis, dum viveremusy inftrumentafueruntpeccati etiam nuncpojlmortem y in nobtsjunt qu&dam indicia tormenti. Omnc quodjam cemitis circa nos totum ignitum eftnobis quanquam vos tgnem noftrum minime videatis. Cumfe Monachus utrum ab homividuae Trinicacis, uc dicerenc^ adjuravic.Cui unus ex curmis.
y
.

nibusjuvari pojfent
,

inquireret y rejpondit Spiritus

Jejuniis

&

orationibus, 55? rnaxime oblatione corporis ^fanguinis Chrifti y adju-

vari pojfumus ejr rogamus. JHfis dicJis omnis illa multitudo Spirituum ,quaft undvoce y cUmabat trindvoce : Orace pro nobis orace pro nobis orace pro nobis. Mox omnes in ignem refoluti videban,
:

tur. Sedejr mons ipfe y quajiarderet , ignem y

& maximumjragorem

arborum ^ftrepitum emijit. Speara JD^^^/^invicalfidoriPhilofophi apudPhocium ,ha?chacampi Ro- fo ct Commifdpugnd contra Scythas ante confpecJum urbts Rom<e, quos Attila contra Valentinianum quipoft Honorium Rom& imperabaty duxitjanta utrimquefaffa eft c&des^ut nemopugnantium ab utraque partefervaretur prxterquam duces pauci^fatellites eorunu. Hocvero omnium narratu maxime incredibile : cum cecidijfent pu
, , , ,

gnant es


Spe crrornTfU..
gnantes
y

24-7
,

corpore defatigati

animo adhuc ereffi pugnabant tres

tntevras nocles atque dies, nihilviventibuspugnando inferiore&.ne-

audita animarum forque manibus neque animo: Vi[# igitur, firepentes ejrantiquas {$ armis fimilesfobellorum , faciesin huncusque diemvideriajunt nifi quodomnia illafaciendoy qu&vivi homines bellando folent > ne parvam quidem edere vocerru>
,

&

m&pugnantes

Et unum fieffrum quidemin campojuxtaSudam > qui elim palmfuityvideri autem manevifionem aurorajam terram illufirante :fecundum in Cubis campo Caria yibi enim non quotidie y fid
poffint.
,

mterdum aliquibus diebus y neallis certis circacrepufculummatutinumaurora oriente in aere frequentia animarum fitecrra umbra?rum figura r inter fe pugnantiaviderL
,

Bujus generis foi taflis fuitfpeflrum illud , cujus mencioixetiT spe&rum. aurinenfecimus in i.part. Magi&iib. 4. cap. 1. Parafiafi 1. infine ; ubidixi-

mus,

Anno Chrifti 16 5-4x11111 adhuc Romsedegerem non pro~

,
:

cul aTaurino Pedemonrii urbe apparuifle fi equencer3 in valle

qua-

dam, miliaimpugnanciumacciraimcurfanciumfpecies dieclaQuaerescum ad P.. AchanafiumKircherirm delacafuisriflimo;

de ea judicium requificum diligentiffime in vericacem iiiquirendum ceniuic. Taurinum igfcur fcrrpfic ad quendam e Sociecace noilraPresbycerum, fibi nocum rogavicque uclocum accederec ,,& num ipie quoque ab aliis viia videre poflec , cencarer. alio aflumpto ibcio equum Fecic quod juflum fuerac Presbyter , confcendit , atqueamane usquead meridiem obequitandolocai omnia ab aliis fibidefignaca r nihil ullibi deprehendere pocuio. Incalefcence jam igicur vehementer iole^reditum parabatcum fo-cio,cumecceinfubje<3a valle videnr militum manipulbs inrer ie
iec
,

ipfiusque

&

eoncurfantes.Socius igitur perterritus additisequo calcaTibus aufugi t. Presby ter ver 6 propiiis cum equo aeceflit, vidirque contr a ie
,

ex equo pnecipiratus afiquamdiu exanimis jacuit , donee refumptis viribus ipie Ccfc proripuit , rem: totamadP.Kircherum perfcripfit > qui illam mihilegendam tunc
,.

explbdi bombardas

&

&

&

radidiu;

^
tm

&
htbcr I L Alirabilta 2 4-S fncampo Marachonio inquo olim pugnacum a Dario con,
,

Spe&ra

in

campoMa- tra Graecos fuerac fpe&ra frequcncia apparuifle , auclor eft Paufararhomo. n iasin Accicis,uc fupra eciamdiximus cap. i. %. 2. Referrieciamhuc poceft mirabile illud , quod, cefte Bonfinio Hiftoria
mirabiiis

homfn is
occifi loqucntff.

RcrumVngaric. Decade j. lib. 3. narracur concigifle in Valachiae q u darn campo,poft cruencam admodum pugnam incer Daan Mercheneodem genere nacos & de Valachiar dominatu contenSecundo y inquic , tertioveanno , cum plerique dencesPrincipes. ijneum campum defcendijjent ^ubt patratam ftragem futffe memorant , edtti/fmum^ cadaverum acervum fpettarent ; emtjjam inter
,

cjfa
,

vocemfubinde exaudtvere trijlijfma

,

ris $ Dtv& I& Virginis nomtna rejonantem. Admtratto (imul&pavor hos incefjit. Cum ad verbajubttcuijjent eadempau,

MAR

J E S'V

Chrtjit Salvato-

Dum vocem t?iter ojfa dts~ quirerent portenti defideriojuccenjij loquax tnter cadavera caput inveniunt. >uodubi homines ftbi adejfe agnovit J^uid tam tnmagn*. Atatri quit y Jlupidi hicftatis viri ? Chrifttanus egofum %
lo poft , quaft difficulter exprejfa , accepere.
,

D.

M A Rl JE femper addicl
Magna Dea
,

&

'tts

tnexptatus , inconfeffus^ in hoc bel,

lo occubui.

in cujus tutela vttam degi

plicii reum ejfe nonpatitur.

vit >ut ejr deliclafateri , queam. Proinde facerdotem qui confefjionem exaudiat ut me expiatum reddat ,accerfite ^quafo. Rogatus qui tantum a Dea beneficiipromeruijfet \ refpondit y peculiareftbi idin vitafuiffc nume?n fe trtna quotannis in vitafuafeftareverentifftmecelebrajfe relt,
,

me AterntfupHicme adhuc lingua compotcm (erva$ animam facris rtte Apoftolicis lujlrare
,

expane duntaxat ejr aqua decoraJfe\facrt<Juisquam fe ftudiofiffime operatum illi t antum numtni cunci as arnmt vires dedicaffe. Accerfito epago proximo Jacerdote cottfefjionem riimpetrata erratorum omnium remiffione acceptaL fe transegtt
giofifJimis^jejuniis
y

>

&

noviffima luflratione

id defuncii caput repente conticuit> fcrpetuo^ quievit. tfcec Bonfinius alii

,

&

mulciex

ipfo.

CAPUT

Sf>etrorMYU.

24*9

CAPUT
Speffra inthermis
,

XI,

>& balneis.

HUcfpetethiftoria,quamfupracap.2.jf. ^reculimusexPlu- Spe&rum * carcho in Vica Cimonis de fpeftro jn chermisChceronenfi- cheroncj bus. D.Gregorius Magnuslib. 4.Dialogor.cap. ^^.icribkjinther-fibus, &in ls t er mis angularibus aGermanoCapuanoEpi(copovifum(reSpiri- ^ ^a ^ tum Pafchafii cujusdam , Jiis verbis. Poji multum temporis (a mor-|",f te PaichafiiV GermanoCapuanoEpifiopo medici pro corporis falutes
#

angularibus thermis lavaretur. Jlle ingrejfus diciaverant > ut Diaconum obje^uentem in caloribus invenit. Pafchafium ihermasy

&uidillictantusvir( ApoJlolic& JedisBiaconus )faceret y inquifivit. Cui iUe :Pro nulla alia cauja^ inquit in hocpoenali loco deputatusfum } nifi quiainparte Laurentii^ contra Symmachumfenfi. Sed qu&Jo te ,pro me Dominum deprecare: atqueinhoccognojces quodexauditusjis ,Jihucrediensmenoninyifo

ipfoyehementer extimuit

veneris.Pecitvir BommiGermanus ^cpuod rogatusfuit^ ejrpoftpau-

jam diclum Pajchajium in eodem loco minime inveSimilehuicaliwd exemplumhabet idemD.Gregorius, quod Felice Portuenfi Epifcopo fe accepifle afleriu.
cos dies rediens
,

nit.

Cregorius , Nyflenus diftus 9

111

vita Gregorii Neocaefarienfis, Jpe^rutfc

a

apud Surium Tomo

4.

meminit etiam infeftorum balneorumj > Jh c r mi s

aitque 9 fpe&ra quse in iisdem fuere , plurima malaacculifle ;

praecer

& ne-

minem illorumquibalneanotuintraflet 3 maneyivumxivifle t

GregoriiNeoca^farienfisDiaconum
: :

<jui

fignocrucismu-

nitus nil fit paflus.

Verba Au&oris funt Cum yeffere ingreffus ciejfet ex

vitatemJDiaconm lajfus
vacro

itinere , necejfe ejfe duxit corpus la~

reficere. In eo autem loco dominatum obtinebat quidam d&homicida verfans inlavacro : cujusvis exitialis poji tenebnts operabatur in eos \ qui accedebant. Ba de caufapoft occafum Solisnom patebatadidaditm, neo[Heidexercebatur. AdquodcumacceffiJJet, rogabateumquiillipraerat) ut id ei aperiret &non ei invideret kalnei ufum > ^uofe recrearet. Cum is autem teftaretur 9 nullum ex

mon

Ji

2jo

Liber II Adirabilia
,

its,qut t/iihora aufl (unt intrarc

ncm omnes ve/pere fuperaffc

<rravtjftma
,

pcdtbiu ,Jcddjtmo~ multosfj ob ignorationem pajfos ejfe

,

Jttis rcditjjc

quos pro Jperata rccrcaacne cxccperunt lametitatio,

nes

ejulatm e^Jepuichra.

Cttm

h<ec rejcrret
,

& qu&JunJ hujutw

Tnodi > /7/<? nthil de Jtto remifit dcfiderto (ed inftabat omnino y cogens ut ettm intromittcret. llle autem fatisfe lucrtfacere cxtjfimans (i non cum ho/pitis ignoratione una veniret pcrtcuiunu | chm et dedtfjct clavcm prociii reccdit a balnco. Voflquam autern nudatus fuit inttts multtpltccs terroros c^* vartx cbjiupejactettdi caujk adomabantur a d&monio : nempe omnisgcncris vija % cfle?tqu<z tnjorma hominum dentianaturam igne zjffumo mixtam
,
,

&

^Jerarum

in oculos incurrebant
,

in auribus rcfonabant

anhelillle

tui appropinquabant

ejr

in orbem circa corptts ejjundebantur.

,

verojejignaculo crucis mu?zie?ts

fervajit ilUJus.
Interiits

^f Chrtjii ?tome?i tnvocans

,

domos
i?tctdit

autem prorreffus

t?i

gravtora

ingraviorem ajpecittm transjormato d#mo?tio. Nani^ (imulterra motu exiflimabat domumconcutt ti perruptum folurn nudamflammam oftendere inferiits > &fcinttlLts ex aquis emitti flammea*. Rurfus^ei arma itidem fuere ftgnaculum tfchriJii nomen ejr q^od per dMagiHri (Gregorii ) preces ferebatur attxilium discutiebat qu& videbantur gf febant terrtbtlta. Aquk
ffecJacula
y

&

cum properaret egredt $ rurfus prohibcbatur >fores opponente damo?tio. Scd hocquoque tmpedimentum part rurftts virtute eUjoiutum fortbt/s fgnacuio cedentibtts. ?o(iquam autcm eiomnta procejjerunt ex Jententia, dicitur d<amonium vocehumani adeumexclamajfe ?teftbivim iliam attribueret per quam effugit exitium : Vox enim qud eum commendavtt et,qui cufiodiebat,prHoc ergo modo co?tjervatus magnam Jiitit ut minime l&deretur. ftttulit admirattenem ivs qui loco praerant cum nttiius apparutjfet vivut ex tiiis qui iiia hork aquam aufi efent ingredt. H#c Gregorius de Gregorii Neocaefarienfis Diacono. Spe&rum Prcchorus Difcipulus S. Joan. Apoft. in e jus Vica , cap. 3. mentionemfacitbalneorum&ipeari diabolici inilliscommorantis, E hcfini!
fiiutem recreattts
,

'

hisverbis.

Cum prtmiim ponercntur

talis

d&monum

iliuftoctrca
,

ees facla nwrdtnr*

Nam

cttmftmdamenta locarentur d&monis

fuggejlti

pe& roruwu*
fuvpeftu

zfi

juvenculam venire prono adhuc viven* ibi mortua eji cceperunt^ adificare thertemfuppofuerunt $ qua mas illis perfuafi eas fauftiores ob juojenculam futuras. Sed longc

quidam

venefici

&

,*

'

Nam diabolus in eo loco diverfabatur , ff i$a oc~ homines g? ter in anno autjuvenem , autjuven^ cafione ludificabat culam in illis ba/neisfuffocabat. Deinceps vero quidamEpheJzna
aiiter evenerat.
,

nomine Diofcorides y obfervatum tempmpenesje habebat% >ui filium forma, quo tempore t gf quo die > id contmgere foleret. decorum y undevicejimumnatumannumtyabebat s.cui injidiabatur d&mon ut fujfocaret non obfervatofolito tempore. Ego p&riter invrejfus cum miniftris fuis y vasminifie.ru mei portabam. Verhm immundusd&mon repentinum impetumfaciens , eum illicofuffocavit%
civitatis y
,

dimifitfy mortuurru>,

U X

XII
cajtettu.

Spe&rain arcibm

&

ARxeftmexcreinisc^rrisFinlandiaefuppolaris , inqukO/aus Sip&tiih * Magnm lib. 20. cap. ip. regno Sneciae fijbje&a y didta ArxNo- ar G3 va, arce&nacuramunicifllma. Eampraecerlabicurfluviusvaftis~ fimus & infcrucabilis profundicatis. Ad hunc fpe&ra fiibinde apparenc ; & imminence morce Praefedti arcis^ vel milicis alicujus* citharoedus per not$m in mediis undis ludens confpicitur^ au-

^?

&

ditun..

Scerlingi arx in Scocia

ricibus infeftacur
:

tt9itBoethiolib.4.Hiftor. Scotor.kSpi^

quia ibidem gementes clamantes noftu au diuncur , nomen accepic ? uc Mons dolorofus dicacun,.

&

&

Kerope caftrum

eft

unum ex iis y tefte Michaele ab Jjjeit An;

no 1 5 g 5 Hiftor iee fuse y qua? Mofchus Polono ceflic in quo multi Germani a Mofchovicis occifi fiinc.Caftrum hoc,& coca vicinia, illufionibusdiabolicisadeoerancanceannos adhuc duodecim(inquic di&us Scriptor ) iitfeft a , ut Cacodamonespalam,dr in> confpeclu omnium> z

2$
,

Liber
,

II Mirabilia
,
,

cmnium cum Lunanotte (plenderet tn equis fedentes ejfujis habeniscircummcenia magnocumtwpctu, currerent ut (ubmdecqui
,

morerentur. Interdtu quoque more Mojchorum vefttti, integros currus onujlosJrumento tnhumcrts futs Jerentes omntbus ajpictentt,
,

bus, in vicinum locum vtlU cujusdam arci proxtms. coujtcerent. Anaflafio narrac quod iequicur. Erat his temporibus Glyca*

RexPerfarum Coades

,*

qui cum

caftello

quodam gemmas magni

tncolis loci Geniis tmpedi-

Qretii didicijfct , ac qub mtnus potiretur ,

ab

Jud^os, f quosretur ; emni gencre pr&ftigiarum uftts eft* Nam illorum quisquam ali~ tamen adhibcbat tieque : accerjitos dam alios

&

quid efficerepotuit. Ta?idem Antijles ejus loct

folo crucisjigno

d&mo-

nem expulit*
Aiiaexemplaarcium a Spiricibusinfeflacarum, tam anciqua, quam nova paflim occurrunc. Hinc ubique fere excanc arces dcferca^ ob moleflias quas incolar a f pedtris fuftinebanc^nunc incempefla nodie > nunc eciam clara dio.
,

C A
5pe&ra in
rodinis fpecubus*

U T
Iib.

XIII.

Speffrainfodinis,

&Jpecubus (ubterraneis.
i

&

i.cap. * J Uc fpe&anc qua? diximus de deemonibus fubHL. de daemonibus moncanis five mecallicis, cen aneis & cap.
2.
j

3 8-

Lavacero. Addimus nunc aliud ubi exempla aliqua ex Agricola, exChromerolib* 1. Hiftor. Polon. fol. 485. ubi aic Jnfaltnis Bochnenjibus exaudtuntur nonnunquam canum , gal-

&

lorum>& aliorum animalium ajjimulatdi voces tn projundi fjimis (pecuhus : idfo mali

& incommcdi alicujus imminentis portentum vulgb

habetur.

Referc quoque GeorgittsPresbyter y in Vica Magiftri fui, Theodori ArchimandrictE , apudSurium com. z.fol. 74i.quod ciim_* Gratianopoli , in Gordiana regione , incola? pro ponce conftruendo 3 inlapidibuseruendis occuparencur , magnavis d#monurrL*
eruperic > quorum pars viros

& focminas mvaferic, & corferic

pars

ca^cens

Speffrorunij.
c^ceris graves morbos
attulerit
;

253
vias
,

complures occuparinc

&c

transeuncibus acque beftiis nioleftiam pepererint.

Ex Ponti oppido Heraclea Theodorus cognomento Datzeas, dtves y claro loco natus, ad pium virumfi hcodorum) acceffit 3 e? ad fedes ejus frojiratus , lainjacra&de chrymans fupplicabat , ut adurbemfuamveniret 3
,

Idem Georgim ibidem referc quod fequicur.

&

fancliffim& DEI Genitncis pro domejlicorum Juorum falute preca-

Cumenim domi fu&foderetur 3 ex eafofjtone contigit 3 ut matwaSpirituumimmundorummultitudo, tumfamiliaresfuos 3 tum

retur.

alioscivesinvaderet, ejracerhevexaret. Beatu*igiturvir> cum El Genetricisprecaricuperet 3 abiit cum illo tde illafanBiffimsL

dejideriojuofatisfecit ^familiam^ prddari viri,

& reliquos

&

ab im*

mundis Spiritibus, precibus $jfufplicatiombus liberavit.

collis quidam fuic itt oppido Sandi, in fuerunc daemonia Cum enim Eucolmius quidam plurima quo coilis jam di&i lapiaream fuam cuperec reddere ampliorem ,

Eodem Georgio cefte ,

&

demamoverecnmmundimoxSpIricusegrediences, greges, ar~ menca , acquehomines invaferunt* & excruciarunc ; necfinem malorum fecerunc, donec adveniens Arcfairhandrica Theodorus, omnes rurfus in locum , unde egreffi eranc compulic.
3

CAPUT
Speffrdinlocis
,

XIV.

ubiverfantur crudeles

homicid&.
Rudeles quosdam homicidas, innocentis iimguinis effufb- Spera ** res occiforum Manes , aliave fpe&ra infequi > acque infeftajn^ftaa re^fequenciadocencexempla^, tia
,

&

Regem

Flutarchus inVicaCimonisrefert Pauianiam Sparcanorum 3 , incerfe&a Cleonice Byzancina virgine , per cenebras Ma-

nibus illius ad morcemusque exagicacum fuiflc. Eamaejl, inquk Plucarchus , virginemByz>antinam illuffribus ortam farentibus^ 3
li $

nomine

2f%L
,

Liber Ih JMirabilia
,

nominedeomcen quamftupri causa acccrfiverat Paufanias a P+l rentibus ftiijfe necefjitate & metu fu bactis dimijjam. Eam pro cubi culo prccatam ut lumen aufcrrctur. Cumper tencbras Jilentto ad cu
%

bile pergeret fopiti jam P aufanis. incurrrjfe invitam in lucern*m -At illum exflrepitu obturbatum .Jlricto pugtonc eamtj evertifje. quipropejacebat , quafiab hoffe aliquo peteretur .percufjijfe cjr proJlravijjepuellamh eamfo ex vulnere mortuam non permijijje Paufani& quietem Jedjpettrum nofitu Je offerens infomno > hunc verfuHLi cum tndtgnatione adillum protulifje : Tu cole jufticiam ceque acque alios manet ulcor. ^uodfactumfocit cumCimone iniquo ani~
% %
,

mofere&tes, arfitc obfederunt eum By2antti : elapfus tamen

est,tjj
\

vi-

fo

illo

exterritu* Heracleam confugit ad

Mamum

oraculum evoca-

deprecatm efi. Jlla in confpefitum Pau^ fani& venit.acbrevi eum ojlendit illis malis explicatum irt.ubi Spartam venijfet > obfcurc ut conjicio, immincntta illifata dtfignans. Anteqnam cadaver CCctfarisCaJigukvfepelirecur % cuftodes hortorum Lamiarum umbris inquiecati func. In domo vero, qua occubuit , nulJam no&em fine aliquoterrore transa&ameileaffirmarunt, donec caiidem xnccndjo domus coniiimpta eft, IcaJ^,

tdfe Cleonicet anima , offenfam

tonim in Caligula^. Neronem poftquam matrem Agrippam , di&a fa&aque e jus

,

aeeAiuscorrigeiuem,incerfecit,ubiqueSpiritusinfe"ftantesfecuti funt. Nunquam inquicSuetonius > potuitfccleris confcientiam ferre :f*pe confejfus ,fematerna fpecie exagitari.atque verbertbus Turiarirm^acardentibmtAdis. AnteejusdemNeronismortem,in Curia barbaricum murmur,cum multo rifu, tumulcum in thea,

&

tro

cum magno fletu audkum efle cum tamen nullus ibi homi,
, f
,
,

aum effec

cribit Xiphilinus in Diono. De Ottone refert Suetonius eum a fuppliciis imperium occifb Galba, au (picatum fed infelici ter fiquidem nox, qu^ primum
,

diemimperiifecutaeft, adeoinfeftaillicontigit, utgemitusedidencingences, repercusquefichumiancele&umjacens aGalbce

,

Manibus fe expelli & proiequi dicens.

-pertmcj?

Sueconii verba fiinr DicM

:

tur ea nofiteper quietem pavefaclus , gemitus maximos edidifje re\

4 coycttrfantibm humi mte lectumjacenStper omntaptaculorum

SpeEkrornnu*
lorum genera AianesGalb&
propittare tentajpLJ.
,

^jj

a quo deturbari expellifyfe viderat^

C A

U T

XV.

SpeEtra in JVLonafhriis > TempUs > alUsq^

lom Sanftis*
C^Jlffianus Cbllat. 7. cap. 2 3
.

aic^

in Ccenobiis ubi olim degebant $pe&ra

*

in

jMomchi octojvel decem, ica da^mones graflacos fuifle, & cam ^naiUj
frequencer , ^/ ^/z auderent omnespariter nociibus ebdormire , fed
viaffimaliis deguftantibusfe?n?ium

mis

& orationibus & leffionibm inhftfiffLj.

;
,

alios vigiliascekbrantes^ vfal*

In monce Serraco infidiis daemonis, qui eremicam fimulabar^ tencacum > acque fuperacum graviflimis fe criminibus fornicationis acque homicidii obftrinxifle virum alioquin fanftum , fblitudinis culcorem Joanfiem Garinum , referuneAnnalesHifpania? , ex his P. Theophi/us Raynaudus in lib. de Sobria alcerius fexus frequentacionecap. 3 .ubi& aliaejusdem gcneris reperks ex~
,

&

&

cmpla_,.

Maximas quoque a deemonibus moleftias fuftinuifleMonachosejusloci^ubiS.GregoriusOracorium fiiumhabuic docecin

,>

ejus vica Diaconus cap. 8 9

Horrendam hiftoriam de Monialibus quibusdam

Vexacis
10.
3

a fpeflris

referc Joannes

Wierus

lib. 4.

de

Praftigiis da^mon. cap*

Admirabilis y inquic^ vexatio cjuarundam Monialium occlufarum U?er* wertelens ." a " * fli in Comitatu Hornenfi exercitata a d&moniis. Initia autenu> J[ *" ejusmodi dedijfe pauperculamfceminam narrant qua in Jguadra- ftra? P

quam iftiusmet verbisreferre

,

placeo.

&

horrijica fuit

gejima Jalis

mutuo a Virginibus acceferat. Hinc inj Dormitorio inveniebantur (ph&ruU candida \ velut incruftatajkccarofemina at gufiufalfa quA tamen non edebantur necquumodo perveni/fent eo ^fciebatur. foflea eodem in loco obfervabatur
libras tres
,

incejfus

2$6
y

Liber JL Mirabilia
, ,

tncejfm rei ingemtjcentti velut hominti tgrott.

Audtebatur ttcm qua?idoque vox plcrasque Virgin utjurgerent ad tgnem fccurn accedercnt ,f Agrotam cfje commo.icfactens : ubt porro furrcxis-

Jent morbidam fororem tn vifurt y nihi/tnvcntebant. St quaiido etiamhdinarrepta matula me^cretentarent ea violenter erepta, lotio confpurcabant lec/um. Altqttoties pedtbus e lec/o ad pajftts altquotJubtrahebantur,atqueadeoJubplanttititt//abantur > ut pr& nimio rifu morituras fe vererentur. J^uibmdam carmsparttcu/A evellebant ur .? /ertique in adverjampartemprorjus intorqucbantur tibi& brachia, ^facies $c. Altqu&Jupra homtnu caput evehebantur viciffim dejiciebantur. Chm Agrotas > tuncjedatas l&tascj^ recreaturi circiter tredecim numero amici fimu/ monajlerium altas ingrederentur i/la e menfa deorjum citra vocem ejr intellettum dilabebantur :nonnu/ldi inverfis tibtti ejr brachtti tanquam mortutc.
, ,
,

;,

jacebant. ^Vna in a/tumfuflo/lebaturi quanquam manibtts i?i]eciti ob/u6iarentur ajjiflentes , tamenfupra eorum caput abripicba-

&

tur ,eo^denuo pr&cipitabaturmodo ,ut habereturmortua. Pojlea adfe tanquam ibfomno rediens e nofodochio in monaflerium progre* diturii/dfa. Nonnu/U incedebant tibiarum extremitattbm inntxd velui apodes^ citrapedumujum quividebantur tr/ihi tanquam ligamentti nimium luxatti 3 infdccu/opendu/i. Arbores quoque confcendebant utjeles y ab itify proferpebant nulla corporti immutatione. Aliaomicto. Duravicha?cexcarnificacioadannoscres. Non abfmile (pergic ibidem icrus)fuit , quodFirginibus Brigitta flriclti/egibus mauguratti , in ccenobto ?ion procu/aXanclti difjito olim ufu venit $ qux mirti quoque modis dtvexabantur p/ey rumque exilientes, nonnunquam ba/atum vocesa eltdentes horren,
%

>

das.

capitti

Vrgcbanturittterdumex deftgnattiintempltijedibus t ubt^ velamen quandoque abriptebatur. Fauces hti etiam ne ci,

nonnunquampr&c/udebantur.PerJ/tttt varia dira ea calamitas inplertique ad decennium. Tragoedid caufa imputabatur virgtni .juventi amore a/iquandojauctx quem ea affinitate non dtgnarentur hu uspuell&parentcs. Idctrco huic in extre,
,

bum admitterent

mo m<zrorepofit&

djtrnon accitajuventi t/ltus effigie ,Je objicit ,

,

eam

in votum tlludmonaficum cogens: qu<t dtiio audtensfe cancel/ti tm-

frtngi

Spftrorunu.
ftringifatitur. Inclufa ,<velut furore percita
,

2$?

omnibus borrendum plurtfariam exhibuit (pec-iaculum. Jguodquidem malum velut con-

tagiommultas proferipjitvirgines.

Idem ihidcm^Montales in Heffimonte Neomagii d&monium aliquot annos infeflajfeaudm quoddormitorium nociu velut cum turbine ingrejfum teftudine cithara^ tam videbatur ludere fuaviter* ut ad choreas temereinduci potut/Jent Virgines. Inde canis inftar in
,

untus leffum inftliebat. Csetera quae lequuntur usquead finem caqu# habet duobus fequentibus eapkibusr'. pitis , omitto, uti

&

WUhelmus

Parifienfis

apud Bodinum lib. j.D^monom.cap.

6.narrat Pidavii in Parochia S. Pauli Anno 1447. fuifleSpiritum qui cjathos , ejr vitramentajrangebat, injeclis lapillissnemi,

nem tamen mortalium prafentium l&deret. Huc fpe&at quod dixijmus fupra cap, 5. de tumultu no&urno , a me in templo Haugenfi audito poft Canonicum ibifepulturrL^
,

Joannes Diaconus in Vita D.Gregorii lib. 4. cap. 19. fcribit, Spintum quendam habitationem fliam habuifle poft abfidemus laudeseonfueveratcelebrare:eunOratoriijUbiGregorius incempeftivo incurfu f^pius fanftum Virum orationi <Jemque Jntentum , perturbafle ; equos ex ftabulo eduxifle ; duosexipfls praecipites egifle? virosreligiofos^ejusdemcumB.Gregorio pro-

DEO

feflionis,

nunc in formacatti unguibus tentafle lacerare, nuiic lub

fpecie iEchiopis lancea petiviflo.

C A

U T

XVI.

Speffra in ^dibmprivatis.
Lurima exempla huc fpectantia retulimus in praecedentibus. SpeSMfa His adjungimus fequentia ex probatiffimis Audc*:ibusr\ priv^o S. ^Auguftmus lib, 2 2. de Civit. Dei cap. g. refert , domum He- Hefper" fperii cujusdam viri Tribunitii , a Spiritibus plurimum vexatam domus *

fuifle.

Vir Tribunitius inquit He/perius , qui apud nos efi habet 3 3

,

in terrttorio fujfalenftfundum , Cubedi appellatum ubi cum afflti

,

^J^

Kk

ifionc

*
ffione animalium
,

Liber II Aiirabilia

fervorum fuorum domum fiuam Spirituunt' noxiam perpeti comperijfet rogavitnojiros mc malignorumvim
, > y

&

ecrum t//opergeret cujus orationibus ccderent.Perrexit unus; obtuht ibi Sacrifictum corporis Chr?(lt,orans quantum potuit ut cejjaret illa vexatio Deo^protinus mtjerante tejjavit. Acceperat autem ab amicofuo terramfanclam > de Hierofo*abfente^ presbyteros , ut dliquu
3
,
,-

lymis allatam, ubtfepu/tus Chriflus dte tertiorefurrexit, eamfcjuspenderat incubicu/ofuo ne qutd mali etiam tpfe pateretur. GeorgimVresbyter y in Vica TheodoriSiaeorum Archiman,

drica^meminitinfeftxcujusdamdomus

inqua&hominibus

>

&

quamdacmonitainfeftabat , uccum , eamdefererefuiflent coa&ijnifiPardetrimentodomini SLll!k magno y^l ff theniusrogatus * m Chrifh nomme Spincum ejecillet. Verba Meftaca, taphraftis fiint Accidtt ut offcina , inqua tingebaturpurpura imimmundus Spiritus appareSed pediretur ab immundo Spiritu* bat tincJoribus , zgopus Imperatoris non finebat ejfectum redderes damnum fervi futiinerent^ adeo utex hacre magnumpericulum tin6iores.^uamobrem cum hocreficivijfet homo DEI Parthenius^ ^ab iis fuijjet rogatm 5 prompto alacri animo venit adlocum oficum advocajfet immundum operat^tem dsimonem 5? eum fcina : invocajfet terribili cffancJo nomine Chriflt $ fecit eum evanefcere ex ommbusfinibas illo clamante omnibus audientibns : tan^uam ab igne expel/cr ingehennam , $c.
niiiaitofficinsepurpuraceae

Zntpittzueaoffici-

jumencis plurimum moleftiarum afferebanc immundi Spiricus*. Ineadem cumdomeftici pranderent^.aut ccenarenc , laptdes inj menfias. a Spiritibns jaciebantur , ^f tela mulierum rumpebantur, *Tanta quoque murium ferpentum rnultitudo domum occupabat^ ingredi auderet. utpr&formidine nemo zJWetaphra/lesinVitaS. Parchenii 3 apudSuriumcom. i. me-

&

/1

&

&

&

Spe&mrtr
Corinthi-

DcdomoquadamCorinchi refertPythagoricusquidam Ari*

gfiotusapud Lucianumin Philofpeude , fequentia Inhabitabt/is ^ p ropt er terricula : quodfi quis inhabkajfet expavefiacJus fubitofugiebat. Beciderat ergojam tectumque rumpebatur. NuiArignotm h&c audiens y incantatiolus erat qui ingredi auderet.
:

wmt

jifa erat

mhits

c*rrftifffpis.armatM ,dom?m ingrcditur ^Vmbram

,Ji*p.~

Spectrorutru.
,

zyp

pareat domo exaciurm. Dum tacitmm vajHjjimo atrio fedens 9 a$ iumen legit \ ade Fi dsmonfqual/idm hirfiaus , ejrtenebrts nigri&ry tmtatfefiqua-ratime teweat y expugnet^.nunc ifc canem,nunt in taurum ^nunc in leonem fe vertit. Nz hil his omnibm commovetur Arignotta ,fed affumpto carmine , wquendam domkilii tenebnxJum angulum 3 Spiritum compulityuhi mox ifie duparuit .Mane fum~ ptis ligonibus jufjit effodi locum y uhi Spiritum fe conferentem nociU ehfervarat : invenitur cadaver hominis defun6H ; quod exhumatum> , uhi fepuitur* fuit traditum 5 omnis infefiatio domum relt;

&

quit.

De Spiritu quodam m Dioecefi Hildesheimenfi Hudekin ap- Tamifiapellaro Saxonica lingua a pileo quo caput operiebat:, mira refert J^Rjt
,

Tetrm Thyr&m lib. de Locis infeftis parc.

Hiftoria Hiriatig. circa

cap.

Annum Domini 1 i 3 sL

ex Trithemio iru 4s hominum con~

.

ki o^

verfacione videbarur plurimum deleftari^ quibus nunc fub huma-

na fpecie in habitu ruftico,

,

fefe exhibebac ; nunc invifibilicer illu-

debac. Prineipes virosde rebus magnis admonebat*a3iisfua obfe*

In culinaPr jefoiis frequencius invenieba fur cocis miniftrare. Cum quidam , longiiis profeurus, ipfi uxorem fatis procacem commendaflet per jocum , officio ille ftrenue fun~ &us,quilibidinis causauxorem petebant, aliquQcies impedivi^ Ngminem 3 nifi prius Ixfus # injuria afficiebac.Laefus non parcebat. Itaque cum in prajdi&iPrsefuliscuiina puerulusquidam^ailldua eonfiiecudine ipfi familiarior fatus,9 eundem contumeliis afficeretjprincipioculincePr^efeftum admpnuit , ut infolentiampueri
coercerec

quia non negabao.

A t ubi nihil profecit inventum iti culina dormientem puerum primum fuffbcac , mox in frufta dividic > tand em igni appofitumcoquit. Nec hac vindi&aooncencus mulcisaliis modis&
,
,

culinse Praefe&um

& alios ex aulicis vexat

D UM

>

donec ab e jus loci Epi9

fcopoBernardo , perEcclefiafticascenfuras dere coaftus fuio.

jaines

Pro\dnciaiJlaexce-

Alia etiamioca infeftari folent a fpeftris, illa nimirum, ubi ho-

quidam gravius E ofFenderunt , ubi verfantur gravibus peccatis obnoxii >ubi Gentilium vigent fuperftitiones 3

&c

Sedojnni^ exemplis confirmare, infinitumforec.Calamumergo

JRk

concineq,.

26
continco ,
tsc

htbcr II. Adirabilta

& quid fpeftra

iltir

inquiro j quod certium eft propofi-

dispucationis capuo.

A R

III.

QUID SINT SPECTRA.

u^dTint.

1-J Oc eft pr&cipuumDisputatwnis noftra de Sbectris caput.

Et Ucet ex

dictts hactenpts hifioriis

;

atque exemplis h&cqu&ftio dectdtfaale queat pau16

tamen accurattus eam exammabtmus

fimulc^

Adverfariorumargumentisrefyondebimm.

Qui Speffira <vera agnofcunt

tn eo confentmnt

omnes , ut iUa Sptritus ejfe credant,feu tn affumptis corporibus qu& "vifuinojtro objiciunt y feu fine corpoAt quoniam duo funt Spirttuum genera, ribus. Angelicinimirum alii, altt humani , hoc ejt , animx hominumjam defunttorum ) <volunt nonnulli , Spetra ejfejolum Angelicos Sptritus\ bonos qmdcm ali-

quando malos verb ordmarte. Aluprater Angclicos * admktunt etiam humanos >feu antm&shominum > quocunque mjt atu& locodegant D feu in
,

ccelo

,feu tnmferno >feualw in loco.

(Jlmfolos Angeltcos Spiritus tnJf?etrorum cen-

fumreferunt >& tnter

illos

>

etiam bonos

ammas
<vero

SpeEtroruiru.

261

vero defunBorum excludunt, variis ducunturratiomhufy inanihw aliiprorfw ac futilibus > alii ap^

parentibus quidem > at mejfcacibm , utfuo videbimusloco.

C A

U T XVIL
Angeli boni
,

Spefirafapefunt d&mones^ f aliquandofortafiis etiam

cam bonos , quam malos , as~ fumere humana aliaque corpora^ in iisq ue hominibus comparere , loqui , movere alia corpora localicer variasq ue alias operationes exercere ; conftat ex difltis Libro 1 Spe&ra fepe efle daemones,conftat ex di&is hoc Libro 2.quo- Spe&r* niamfrequencer a Scripcoribus y maxime Chriftianis , dsemones* 11 appellancur auc tales funt a&iones eorum, uc fi Angelicifunc Spi- moncsT ricus , non nifi malos efle credibile fit. Talia fine dubio fuerunc fpe&railla , quee inThebaide cerrerecencaruncS-Antonium ;

POfle ac fblere Angelicos Spiricus

,*

&

quae Paftoribus Peloponnefiis indicarunc capcas Syracufasjde qui-

buscap.7. IcemflludquoddefcribuncMichaelablfek, Aventinus de quibus cap. 8. Icem illud quod Monacho Adamo com>

&

paruiCj&alceruminLiparalnfula dequibuscap. 9. Icemillud quod occurric Diacono D. Gregorii Nyfleni in balneo, &quod oecidkDiofcoridisfilium; dequibuscap.XI. Iremillaquaeinfbdinis&locisfubcerraneis vifuncur 5 dequibuscap* 1 3. Itemilla quac Monachos & Moniales cam varie vexarunc , ad ruinam vel percraxerunt^velpercraherecentaruncjdequibuscap. 1 5. Icem fpe&rum Uracislavienfe; de quo cap. 5. Icem fpe&rum dioecefis Hildefienfis;dequocap.i6.Icemipe6t:rumquodagrumBingenfem afflixic , choreae Eluarum apud Sepcencrionales, aliaque mulca in quibus de praecedencibus Parcis 1 hujus Libri capitibu^.
,-

&

&

Kk

Qui

$6

Liber II Aiirabilia
.
.

5Dmones Qyinam porro daemoncs max ime moleftielkfoleanc homi^uinam nibus,patet ex didis lib. i cap. 1 2 fi hd.es adhibenda eft Plelio, 1 rithemio, Agrippa^& aliis. Quidam diftinguunc darmones , qui homoiicftf
foieant esfc

homx-

minibus apparenc, & humanis rebns uicerfunt , in Mttes & Tctncos Ucrorumque meminic eciam Cafiianus Collat. g, ^eu Tmculentos.
cap.

^.Priorum his vcrbis:Nonnu//os immundorum Spirituum (quos

etiam Fauwo-s vu/g us appe/iat ) ttafedufiiore* &jocutatores ejfc manifefium e(i , ut certa qu&dam locajc.u vtd* jugiter obfidentcs, nequaquam tormentis eorum quos pr^tereuntes potuerint decipcre , deie,
,

clentur fcd ri/u

,

tantummodo 5? illufione contenti , fatigare eps po,

iiusfiudeant quam nocere. Pofteriorum vero fequencibus verbis Altos ita ejje furori actruculenti& deditos efimanifefium ut norL*

fmtcontenti hominum tantummodo corpora,quosfuppleverint>atroCidilacerationevexare >fedetiam trruere fuper emintts tvanseun-

Utrorumque mulra tes affligcrc il/osf&vifjima c&de fefiinent. cxemplahabesinpraecedencibus. Epriorumgenerefuic iile,cujus tCitrcamtWilhelmus Parifienfis cap. 8- parci.principalis, quicum Jocula tore,quem Wilhelmus ak fe novifle , fblebat ludere,nec eum quiefcerepacie%acurno&u , fedquietemnunc lapidibus in parieteminjectis^nunccumuku&ftrepicuruppelleclilis , nunc detra,

&

&o lecto interturbahac. Veriffimum tamen eft, quod noxano Thyraw & Delrius & nos eciam diximus, cum de paredriis dx,

monibus egimus , nulloseflsquicantumfintmites fedomnibus

,

HiefTe

nocendi voluntatem , nec a damnis inferendi abftinere, fi poceftasa concedacui^&fimajusindelucrumfperenc. Patet idex Hildesheimenfi Hudekin aliisque dasmonibusfamiliaribus y dc quibus in lib. 1 cap. %7.f.6,

DEO

bonosAngelos quod attinet , an fpe&rorum officium^ pbeant aliquando , & homines bonos atliquo fine terreant ^ incertum quidem eft 3 nec tamen omnino improbabile
,

Ad

utiex dicendis melius pat.cbiu

CAPUT

Sfjeffromwtjv

gtfg

C A

U X

XVIII,

S$etra aliqua

ejfe

animas dcfunStoruw?

gerfuafiofmt Gentilium*

POfleac

folerenonnunquain animasdefunftoiuifi apparero Aafmat vivencibus^illosqiieterrere^affiigerc^adaliquidobcinendum^ 6 ^ ^^

11

rogare > maxime ad fepulturam corporam aut libsradonem a pce- rerThominis,- multinegant* Horum e numerofueruntolimStoici, Epicu- nibas, per~ nunc omnes Athei, qui neganc animam hominis immorca- *^. fuh rei y lem efle-j &^poft morcem fiiperefle. Cicac hos magno n&mero DeU ih^/ lolide iJJos refiitac, rius Comment. in Senecas Troad.Choro 2. -ubi &ante ipfiim muki cum Piatone Ariftotele refutarunt , profcr ipcaque ab Ecclefia eft eorum opiniOjideoqueapud fideles ukeriovi refucacione non indigeo.
3

&

&

&

&

Alii,etiam Philofophi,fed fenfibus nirnis addiQi/ateritut qur-

dem animarn corpori fuperftiteni efle

tes redire ,-ab iisque videri

fed neganc illam ad viven9 aliquando s acque audiri 3 ideo cantum, quia idqvto fiat padlo , non incelligunt. Hi docendi fiint mod&m,& racionem ; quod in fequentibuspiceftabimus maxime cap. 2 9, Alii idemnegant , fed aliis ex capitibus. Quidam enim fpectra
,

verarejiciuntpenitus

eosquequi

fe vidifleilla

& -audivifleafle-

runt 3 judicantimaginofos v delui(>s 3 im6&lymphatos. Aliiadmittunt quidem vera fpe&ra^ fed quc^ dehominum (piritibus narrantur, fabuiofa vocant,& delirarum anuum Vana fcmnia.Contra priores in pr^cedentibus pugnavimus > contra poftenores nunc pugnamaggredimur^ea moderatione,quae hominemReligiofum, verkatis & pacisamantern, decet. Vellem,ut iliiquicontrafentiunt
y

animo

nulla opinioneobfirmato heec noftralegerent

fii?

multatesque inter Or tho paulisper feponerent

:

& Heterodoxos de Pur gatorii articulo

illam hic exaglcafic

necenim controyerftam

reintendimusjcum alierium id
Ajoigitur,communemfuiff^^

apropcfito noftro/

aninias defunftow adli^mines fubixlde redire^tiownibus jfe ipe-

anda

26 4-

Liber

II

Alirabilia

ftandas &audiendas pi\xbere,illos cerrere, (pectraaliquandoeffe animas defunctorum.

& affligere,- acque adeo

Rete
,

anlecus

ica

fenferinc,nuncnondispuco:pocuerunc enimmulcaeorum,qua: animabus defunctorum adfcribuncur ab illis , damionum opera fieri. Teftes ergoproduco. Plato in Pha^done, feu in Dialogo de Anima , in Socracis perfona aic , Animam , fi pura hinc discelleric, ad locum aliquem fimilem, nim. excetientem ^purum mvifibilem Sin nobisoccultum , revera ad bonum fapientem^ Deum migrare. autempollutaimpuratfc decedat utpote qu& corpm femper amplexa ipfium duntaxat coluerit ejr amaverit ejusL voluptatibus ejr libidinibus quafiiveneficiis quibusdam delmitafiuerit &c. circa monumenta fepulchra^ verfatur circa qu&jam nonnulla apparuerunt animarum umbrofaphantafmata $c. EademdocencPlaconici, Pqrphyrius, Achenaeus, Maximus Tyrius,Philoft:racu$,Eunapius,&alii; imcrquos^puie/usiib.de
, , , ,

Deo Socratis Placonisfencenciam explicans,aic, anitnas humanas, a corpore feparacas , fiboni mericifunc, poflerorum fuorum cu,

ram fbrciri, & pacaco quiecoque numine domum poffidere, & vocariLaresfamiliares:finfceleracevixerinc
,

nullisbonoramfedi,

busrecipi, fedincerravagacione, ceuquodamexilio, puniri

&

inanecerricuIameiKumbonishominibus
perhiberi.

noxiummalis, Larvas

I aic:/ tibi JEmitiane,Deus ifie Merinferum commeator virorum^ Deorum malam gratiam , ^fiemper obviasjpecies mortuorum , quidquidumbrarum efit unquam, quidquid Lemurum s quidquid Manium, quidqutd Larvarum oculis tuis ingerat : omnia noctiwn oecurfiacula omma buJlorumformidamwa>omniafiepulchrorum terriculamcntas>.
.

Jdem Apulems Apolog.

,fuperum

curiu-s

&

>

filio

Ineademopinione eracVirgilius ,lib.2.iEneid. deAnchife canens Infelixfimulacrum, atque ipfiu-s umbra Creufik vifa mi:

hi ante ocuios, ^f notamajor imago.

Lemuri, busfacra. Ex eadem fceleftaapudanciquosorcaeftiV^^/v/^, feu Necromantia , hoc efl evocacio morcuorum , & divinacio per illosi de qua rc egimus +. part. Magi* lib. 6. Syntagm. i. cap. 2. /. /. Item
,
,

Hac

perfuafT opinione
fefta eranc

Roma-

Remuria

five

Lemuria infhcuerunc quae

,

$
Speftroruntj.
,

26

Itemnoca paucis eorumconfuetudo fifocii in peregrinis regionibus obiiflent animas in patriam revocandi. Communis quoque acfirmaapudillosperfiiafioerat, fblereanimasiis,quiperca8*. dem iniquam violcnter ipfas corpore expuliilenc, apparere, omni,

bus adefle locis , minari,

rerrcre., divexare.

Exempladedimusin pracedentibus cap. l^.cxP/utarchoin Cimone, deCleonicePaulaniamperfequentes cxSuetoMoinUerone,de matre Agrippa infeftantefilium; ex eodem deGalba? Manibus Ottonem affligent-ibus. Similia exempla habet P/utarchus in Dione in Bruto., in Alcibiadc?.
,

Aliaexempia add.uximusfupraex Ariftotele dequodam irL, Lipara , exValeribMaximodeCaftore &Polluce , exPlinioJuniore de Philofopho Achenienfi Athenodoro,ex Luciano.de quodamin domoCor.inthiaca 3 &c. Exhis patet , quid de .animarum .apparitionibus fenferint antiqui Gentiles.

Scio aliquosfalso putafle

hominem conftare anitanquam medio

inten*

ma

corpore

& umbra five fimulacro

utrumque ( quo in errore etiam eft Paracelfus Medicus in libello de Scientia Aftronom.) &animamquidem peterecoelum, corpus in terr am definere , u mbram five fimulacrum defcendere ad infead ros hoc camen putabantmalo Magorum carmine evocari , homines redire. Scio pracerea , mulca ex pra?di&is ad dasmonusn illufiones referri pofle 3 uc jam ancea infinuavi. Nihilominus negari non poceft^quodincendimus, perfuafiim nimirum fuifle Gentilibus , ariimas defun&orumad nos redire, fpe&ra aliqua efle tales animas. Ec hoc non tantum libenter concedic Lavaterm lib.de Speclris par. 2. mp 1. fed etiam allatis aliis teftimoniis & exemplis confirmao. Cumigicur non apud vulgus tantum, fed etiam apnd do&iflimos quoqueGentiliumhaBC viguerit perfuafio; meritiflimo affir:

&

&

/3narelicet,noncaruifleprobabiliflimoargumento
fuerinc apparitiones

>

feu idvaria?

hCtx , feu do&rinaabiEgyptiis &Hebradshaufta , &adpofteros

propagata.*.

Ll

CAPUT

X
266
Liber

II Mtrabilia

c a

iTt

Ammas defunttorum

bomiritbtof aliquando appa^

rcre,perfuafiofuit Jud&orum> Chaldzorum>

JMahumetanorum,
torunu.
Animas
defundoPa

iurisconful*

lUdxosanceChriftiadvcntuhipiuafie^animasdefunftoriinijap-

Jp arere quandoquehominibus, patetex eo, quodpediiaiiimhalib. i.

Jwn!"

Regum, cap. 23?) non carminis magici vi a Py thonifla cxci:atam,(ed a adSaulemobjurgandum mifiam. Qiiod quidem fenierunc rrm^MaEleazarus , tefto hu meta- non veteres tancum Rabbini Ahias Saadias norum Ju-) e I r io lib. z. Disquific. Magic. q. 2 6. Seft, 4. fed etiam Jofephus lib. 1" Hocanverumfic , pofteaexaminabimusr*. 6-Antiquit. cap. 15.
fuafio fuit

rerT/pe r -"buerinr,animamSamuelis apparuifleSauli {urrefertur

^E^

&

& Jeremiam Prophecam, apparuifle Machaba^o , narracur in libro diu ante defunftos, Jiidae Chrifto vivente, apparuere in Thabor monte 2. Mdchab. cap. 1$. Moyfes & Elias uc habetur Matth. ij. Luc. 9. tf Marci 9. cap. Cum Chriftus antea crucifixus , & mortuus 3 uc Apoftolis con*
OniamquoquefummumSacerdotem
, ,

ftabac,poftrefurrelionem fuamadillos januis claufls fuiflec inlacere , vulnerum cicagrefliis , recencis in manibus pedibus cefte S. Luca cap. 24. v. 37. quia tricibus,* cerricifuerunc Apoftoli exiflimabant Je Spiritum videre , animam videlicetChrifti , iii_ corporenonproprio , fed pbancaftico feu aereo , flbi camen noto3 ntTheophilacJus,Augustinus Eucherius,Beda& alii explicanc*.
,

&

PucabancergoApoftoli pofleacfoleredefunctorumanimas apparerembcorporeafpeciehominibus;necobidreprehenfifuei-eaChrifto , fed tantum edodi quodnonSpirituseflec , fedillc 5pfe in vero ac proprio corpore. PoftChriftumidemfensereJuda^orum dofti apud eicacunL Delrium nempe Simeon Ben - Joaz n libro Machar Hafudoch ^^^^jF/^W^finlibroGala^razeya (ubimultas refertappari,
,

&

tcioac5)&aiucicariaI-6loycruIib.

3-

deSpecte

cap. 5.6C6. jty?fhtts

>

Spe&rorunu,
phus eciam loc.

267

cic. narrac , Caculum a Spir icibus oecifbrum dire vexatum fuiflo. Lavaterus quoque lib. cie Spe&risp. 2. cap. 1. aic Pofterisvero fuulu Jongo pofi Chriftumjxhibitum tempore altquctfuiffeapud fud&os y qui fenferint anim&s feparatas a cerporibus errarefhinc colligipoteft quod quidam ex Rabbinis (crihunf > animam Nabcthi ( qui propterea ahAchabo interfeclus fuit , qubd AchabovineanLD fuam tradere nollet )fuijfe Spiritum illum quifuam operam in decipiendo Achahopromittehat, ut qui expeteret ejus interitum. }ndxi
,
'

ergoexiftimar unt animasadiiosredire, IdenitribuicLeloyerus

,

loc.cit.Cabaliftisr

Idem ccndiit ZoroafterCha/d^usin Magicis. Idem Delriote*

,

fte 9

MuielmanniexfuoPieudopropheta, utx^fven^oer

ck Avi-?

cenna.IdemlndorumErachmanesCalecucii^Coloimi^JVlalabares, c^ceri Orientales, tefte Paulo Veneto lib. 3. cap. zg. Apud diftum Delrium cit. ioc. Vlpianm agnofck oftentumL* quoddam, <pVyu* *jfT?*i< *& Manes agnofek Martianus $ rnagica iacrificia quibus Spiricus evocari pucabancur , damnatModepoenam mor.cis fancit Imper. Conftantinus. Et hanc dc ftus> animarum apparitione iententiam tenuere JurisconfultiBud^us,

&

&

&

Alciacus , ChriftophorusPorcitis , Arnoldus Ferron. Alexander ab Alex. Didacus Covarmvias 5 Petrus Leloyerus 3 Barthol.Br efle-?

mius, &alii.

C A
acfolere
>

U T

XX.

Ariima* defuntorum viventibm apparere poffe 3

perfuafum fuit Ecclefm Catholtca

,

Patribm

^theologis

>

Hiforicis

aliiscfe njiris doffiis.

parum firma fortaffis videntur teftimonia ha&enus adduSI ia quas de Spirituum apparitionibus tcdcs in me;

fi

allati

4iumafFerunt, nonanimarum

fed Angelorum
3L1

aucd^monum
apparkio-

: ,

26$
Animas
defunao-

Liber

II Mirabilia

apparici-oncsvidebuntur obftinacis,- aliaproducamusccftimonia;

jiciancur,omniumScriptorum fidcs acquc au&oricas paerunu. fiiafu m 2>. igicuf Htcronymtx Itb. advof.Vigilantium hcuc haber. ^v.. * <dbrah* ir//;/ locorejrigerii^ velfubteraram DEJ ,antn1 *vetiJt bus^ Th""log! s,Hi- 7^ Apoftolorum& Martyrum conjediffi , ** pojfe fuis tumulis
rerT, p*??" vi jurc rejiciencfae
,

q U ^firc

&

ftoricis.

ubivcluerint ,adejje ftrafentet. Senalori&videLtcctdtgnitatisJunt, cjr nontnter homtcidas teterrtmocarcerc tfedtnltbcrahonefls.j, cuffodia in fortunatorum injulis % $in campis Elyfits rccludunt ur. Tu EO leges pones ? tu Apoflolts vincula injiciesi ut usquc ad diemju,

tcneantur cufiodid , necjmt cum Dominojuo , de qutbusjcriptum cjl: Sequuntur Agnum quocunque vadit. Si Agnus ubique ergo c^ hi qui cum Agno funt ubiquc cjfe credendijunt. Et cum dtaboltis cy d&mones toto vagentur in Orbe 5? celerttate nimia ubique pr,J'e?itcsfmt ^Martyres pojl effufiotzem fanguinis fui arca opcricntur i?iinde exire nonpoterunt ? Hox Hieronymus'" clufiy D. Ambrofius Serm.77.de Nacali Octavii , <kc. ak Nam licct univerfiSanciiubiqucfint, cjr om?nbusprofmt ^fpecialttcr tamen //lipro nobis interveniunt > qui &Juppltctapertulerepro nobis : Mardicii
, j
,
,

&

civtbus. Hxc tyr enim cicmpatitur , nonjibi tantumpatitur , fcd Ambrofiusf'. 6c alia D. Auguflinm lib. de Curapro mortuis totus fere ih eo eft , uc
,

&

ordinariam &(blaacnuc!aipfarumanimarumnaturalifacultate, animasillis , quibus adicripcac funt locis egredi ad tempus non pofle extraor dinar a ta men Dci permiflione,quandovoluerint easfuis receptacuiisadhomines vifendos egredi pofle. Ec cum cap. 10. fcripfiflet,ferri, morcuos apquo loco iliorum corpora jacerent inhumaparuifle viventibus, ta , nefcientes docuifle monftratisque Jocis monuifle ut fepultnra
probet, fecundumlegem
,
,

DEI

&
,

ejfe refponderimus contra quoruncontra eorumfenjus qui taliajibi accidtffe damjcrivta ftdclium affirmant , impudentervenire videbimur. Idem ibidem cap. j/.aic Mitti advivos aliquos ex mortuis divina Scrtptura teflatur^ ejr Samuelis atque Moyfs apparitionibus id confirmat. Fide ergo divina credendumidcenfuit S. Auguftinus.Idem pofteacap. j 6.Confcs-

prceberetur; fubdit: Hdcjifalfa

&

ibrem

y
Spettrorum^.

26

foremFeiicem ,cum aBarbarisoppugnarecurNola, nonjoliimbeneficiorum ejfcclibm ^verum etiam ipforum hominum affeciibm apparuijfe , non incerlis rumoribm,fed tejiibm (aic) ccrtisfe cognovijfe. Verhm (addic )ijta divinitks exhibentur longe aliter 3 quam feje
,

habeat ufitatm ordo.fmguliscreaturarumgeneribus attributm.

VulcergoSan&usDo&or,fieripofle acfolere, ucdefun&orum anima vlventibus appareanc , verum non naturaliter, fed Dei
,

permiffione&ordinacionefingulari^acfpecialiprivilegio. crgolihcodcm caj?. ij.dcMatrc fua Monica defuncia fcribensr ,

9

Dum

fhlhstaceam

rebm viventium interejfent anim& defunfforum i ut de meipfum piamater nuiianoc7edeJereret;tantumncgac id fieri de lege ord maria & pro libicu earundem animarum. Omicco aliorum Pacrum ceftimonia y ne longior fini_*.
dicic
:

Si

Admirandam hiftoriam prodidit Gregorim CdJariens.Vresby- Hi ftorUter .

apud Lipoman. com. 6. in Orac. deNicaraa Synodo. Duo \r\- dmiran : ^ quic, SancJiEpifcopi, Chryfanthm gf Mufonimr, cumnondumdeci^ -.concilla
}

Jioni fuas adjecijfentjubjcriptiones

accidit\

ut divwa providenti&Nicxno

ab humanis excederent. Divini ergo Patres (Nicseni Concilii) cum Q0Vxil ^ lU quo dormiebant ; cWn^fmul cum venijfent adcommunem locum , eis effent ,$ quadicebantur , audirent: O Fratres>dixerunt>ejrPatres y praclarum nobiscum certamen decertajiis , curJumperfeciJikY fidemfervajiis. Si ergo quodfaclum efi Deogratumjudicatis (nunc enim purius cernitis^ne cpuidfit impedimento quo minus vos quoque decifionemfubfignetis, Hacfimul gf dixerunt ejrjignata deciJione SancJorum Patrum loculoimpofita 3 totam illam nocJem infomnemperagunt in oratione. Dieautemfequenti , ciim venijfent ad loculum Jolutis qu&erant iwj?cfita (ignaculu cum fancJam revoly vijfentdecifionem > invenerunt SancforumPatrum ad easadjecias Jubjcripttones. Nicephoruslib.g. cap. ij.addicipfiusfubfcripcio-

nis verba.

Ex

his patec

habuifle, animas

Deumque id
tumfuio.

omnes prcedicffceSynodi Pacres perfuafiimfibi defun&orum fblere vivencium rebus incerefle, permiccere alioquin cemere peciviflenc quod narra,
;

Hiftoricosquodaccinet

func iiomnesquihiftoriasha&enus

Ll

relacas,

gyo
relatas

Liber II Mirabilia

pofthac ca dere rcferendas (cripferunt. Quibusaddc , Fulgofttm in lib. Exemplor. Vaulumjovium in Vica Aft Vicccon. &Hift.Iib. ^o.Carolum Sigonium delmperioOccid.lib. $.& 10.
i i

&

fcRcgniltdiclib. i. ^/^.o-^^^vwHiftor.Saxon.Iib. 7.cap. 14. &c 1 6.& iib. 9.MccropoI. c. 3 .Tr/wci/cum Gomaram Mcxieanae Hiftor. c. 2 o. 1 04. Hier. Oforium de Rebus Emanucl. Petrum Maf111 Hiftor. Indica. Tho.BoJium de Nocis Ecclefice pafiim Gtjih feium rem Baronium in fingulis Annal. Ecclcfiaft. comis & alios mulcos. Theolcgifunc peneinnumeri , qui ineademfencenciafunr.. Inreralios eftD. Ihom.Aquinas , 3.^.^.69. arc.2. GuilhelmusTanjienjis parc. ulc. de Univerf D.Bonaventura in 4. dift. 45.q. 3. J?/chardm , Paludanus, Scotm Gerfon, JacobusChufanusin librode hac re edico , Dionyfus Carthujianus , Toftatus Sottu Peltanus, Canifim 3 Valentia, Bellarminus > Angles , Thyraut De/rius, Ma~ rulus Mendoza , aliiinnumeri , quos cicac Delrius lib.2. DisqutJit. Magic. cj. 26.
1

&

&
1

11

' 1

'

>

yy ^
:

C A

U T XXI

AnimasBeatorum in ccelocumChriftorc<rnantiumfrequmtiftime apparuiffe homimbus , probatur exemplts.

Appauti- T^RobathocfufiiTimeZte/w^ //. 2. Disquijit. Magic. qu&ft. 26. ne Van * A JL /#. i- discurrens per omnia Sxcula ab mkio Ecclefi# a Chri " Exiisfequenciapauculadcfiimpfi. ftofundaca:. liijn,
PW;*? /g7>#r #ef/0 Chriftps ipfe D.N. feR.PecroApoftolo,per-

fecucionem vicanci

confpiciendum prcebuic excra

,

mam
dis,

quem cum Pecrusagnofcerec

,

&

qua^rerec ,

Urbcm RoDominequo va:

refpondic

Romam fe concendere, uc icerum crucifigarur

,

\m-

deDomini mencemincelIigensPecrus,reverfuseft
a&us.
fiii.

& incrucem Locum,inquojtpparicioconcigic, fepe vidi, & veneracus

4.

Teftancurhoc D. Ambrof. contra Auxcnt. D. Gregor. in

pjalm.

Spectrorurru*
lib. 3.

2~t

2. ffalm. famtt. Hegefippus alii. o~ dem Sseculo, Carpo Crecenfi apparuk J E S S multis- Angelis coL Hikatus 3 &c inclementiaenomine reprelieitdic ^quod iapfi fratris Sc

deMxcidio Hicrofcap.

&

{educloris

poenama

DEO infiigendam expeteret.

lib. 6.

TeftacurlX

I>ionyfim Areopag. Mfift. g. ad Bemoph.

Secuwdo S&culo , tefte Eufebio

mp. 4. D. Fota miaena appa*

fens Bafilidi carnifici #& ipfum r

& multos alios ad fidem con-

vercio

t haumaturgo appafuit A R I A Joanne Evangelifta tefteD. Gregorio Nyjfeno ih vita di&i Sanc~fc. B. Qparillofse apparuit filius Martyr , & ad martyrium corifirmavit , ut narrattir ifi Epiftola AjrieanorurrLz B. Agnes parenConfejfiapud Suriurn tom. 1. die 24. Februar. tibus ad ejus fepulchrum afifidue vigilantibus quadam fio&o choro Virginum comitata apparuit , tefte S. Ambrofioferm. po. B.
Tertio Sdculo
,
,

D. Gregorio

Deipara

cum

B.

AgathaeapparuitS.Petrus Apoftolus in carcereCatana? inSiqilia quo ipfemet fni ) mamillarn e jus pe&ori reftkuit , ut habent AclaS. Agathd apud Surium die 5 Febr. Poft martyrium S. AgathaapparuitS.Lucia^viventi , &matremejus afanguinisfluxuli* beravit, ut habent AffaS. X^^apudSuriumdie 1 j. Decemb.
(in

&

^uarto S&culo
,

Conftantino dederunt ut teftatur Comil. Nyc&num 2. Acl. 2. Cum Conftanti* iius-templum Deipara? coriftrui jufliflet 3 architedto apparensipia, rationem docuit 3 qua columnse poilenterigi , teHcGregor. Tu~ ron. de Gloria Martyr. cap. . Spiridioni apparuit filia Irene, lo-

S& Apoftoli Petrus & Paulus apparUeruntjj Magno Imper. & fanitati recuperandce confilium
,

&

cufridepofiti oftendit
cap.
s-

tefte Socrate lib. 1. cap. $, ejr Ruffino lib. 1. Febronia Martyr Virgo , natalis fui die quotamiis m*
,

&

diagnoaistemporeinNodurnispiecibus, apparebat cunclis iii^ choro verfantibus , eo ipfb in loco procumbens , ubi pfallere fol*ta,

ut narrat Meidphraft. apudSurium tom.

3.

die 1$. JuniiD.Mzr-

tinoTurontinfiEpifc.appaiuitecoelo defcendens B. Virgo

RI A

MA^

Umy

&exinfertsafcendens anima cujusdam latronis 3 quipro f c cotebr 4 hdb^ Suhitm Sever* vita & Martini.

gginti

272

Libcr 11 Mirabilia

Jgg/^/^i^w/^S.Marcinusapparuiciis^quicorpbr&qustrans-; lacionem parabanc,uc narrat GregoriusTuron. lib. de mirac.D.Mar.ti.ci. S. JoannesBapciftacum ancea duobuSxMonachis apparcns, doeuiflec quo loco capuc fuum fuiilec abHerodiade dcfolluni_j, idem hoc Saxulo Marcclio Alonacho mirabili modo locum fepulchri fuicapicis(cujusmemoria jamincerierac) indicavic, uc doccc
Troficr
4p.

Ubinam fepulca forenc corpora DD. Gervafii & Prothafii, per

$ Sigebert. in Chron. Sozom.

lib. g. cap. 21.

Niccph.

lib. 12. cap.

vifionemeorumD.Ambrofiusdidicic , cefte B.Auguft. lib.22.-de Civit. cap. g. quo lib. p. Confejfcap. 7. S. Ambrofius eodem die

&

obiic, apparuicquibusdamfandisvirisalibicxiftencibus

oransr'

eum illis, cefte B. Paulino inVita S. Ambrofii. D. Chryfoftomo, comrnencarios inD. PauIiEpiftolas fcribencijaftiftencem,, eumque docencem B. Apoftolum vidicProcopius Conftancinopolicanus, nc habecur in Vi ta S. Chryfeft. apud Lconem Auguftum , Mctaphr. EideinD.Chryfoft.abexilioredeunci , ComaneeincempIoD.BafilifcusMartyr.apparuic 3 utmrrzt Pa//adi?ts inDialog. Mulcaalia omicco. Sexto Sdcu/o , Cofmiana? tixori Germani Pacricii apparuic Deipara cum aliis fanftis foeminis , propcer heerefis concagium a templi adicu arcuic, cefte SophronioinPrato Spirit. cap. 30. D. Bartholomseusin Darisapparuit Anaftafio, ubi corpus fiium fepul-

&

&

&

tum eftec
fiiiflij

indicavit, uc fcribic Niceph. lib. 16. cap. 37.

RomamGo-

thisobfidencibus,

moeniumparcemaB. Pecro Apoftolodefenfam

B.Scephanumvifiim apud Apoftolorum Principes pro urbe xMecenfi intercedere,in qua

CctibitProcopitM /ib.j.de Be//oCothico.

eranc ejiis reliqui?j , fcribit Cregor. Turon. lib. 2. Hiftor. Franc. cap. 6. Septimo>S<ecu/o ,tefte S. Gregorio Magno Pontif lib. 4. Dialog.

Virgo cum coasvis ei in veftibus albis ProboReacino Epifcopo SS. Juvenalis & Eleucherus tfcap. MarcyresB. lldephonfo Tolecano Epifc. candidam veftemdonavicB. Virgo eidem , & Regi ,cociqueClero ac populo, excumulo fuofurgensB.Leocadia apparuic , velum manu quafi porrigens, tefte Pomerio apud Surium tom. 1. die 23. Jan.
,

cap. 17. B. Mufe apparuicB.

12. B.

OffavoSaculo>S. Suibercusapparuic &*gris, qiiosmulcoscuraviti

Spettrorunu.
vit y tefte B. Marcello in ejm Vita c.
3

273
,

apud Surium Menfe Martio. B. Joanni Damafceno manum reftituic B. Virgo Maria ut narrac B. Joannes Patriarcha Hierofolym. in ejm vita. Arnulphus Longobardus m pradio prote&us fuit a B. Sabino Marty re , quem vidit &
.

agnovi t Barbarus y tefte Paulo Diacono tib.4. cap. >. de gefiu Longob. Aliaomitto.
ftolus

NonoS&cu/oy Kaymiro Regi Hifpania? apparuit SJacobus Apo* milites confiteri &fumpcaEuchariftia iterum , juflitque pradiari in pra?lio vifus eft cum equo albo > ut narrant Rodericm
,
,

&

ufiirpator

Chronicum Alphonfi Regts Mariana lib.j* cap. /j.Quidam bonorumEcclcfiafticorum vidit D. Mauritium fibiappedumfacrumcapitiillidencem, parentem , increpantem, ut habetur in Annalib. Andegav. Omitto alia_>.
Bpifc.
,

&

&

&

gererenc y SS. Apoftoli Petrus

Decimo S&culoy cum noftri in Apulia contra Saracenos bellum & Paulus in pnelio confpe&i , Chri-

ftianisvi&oriammaximam pepererunt. OmittoaIia_>* VndecimoS&culo , noftri inBello facroa S. Andrea Apoftolo apparentefueruntconfirmati > &monitidelocolance^Dominica^
,

tefte Gui/helm. Tyrio/ib. 6. cap. 4.

ff. p.

Eodem bello cum noa

,

ftriexpugnarentHierofolymam, AdimarusEpifcopus

diuante

defunchis, vifuseftmilicesprxire, &murosconfcendere, &adhorcariucfefequerencur. Iza Nauc/erusvo/. s.Gen. 37. Pauloance Chriftus Dominus , cum B. Virgine , SS. Pecro , Johanne Scepha,

no Marcino
,

& aliis

mulcis quoque Angelis tknrico

,

1.

Imper.

oftendic fe noftu in cemplo ner.34, Omicco aliainnumera^/

,

Roms vigilanci.

Idern JSlauclerm Ge-

Duodecimo S&culo Alphonfb Regi Caftelta Baezam obfidentiapparecD.Ifidorus, &au&oreftpradiicomirfitcendi. Ruperco TuicienfiapparecB. Virgo, ad fcribendum impellic , tefte ip (b Ruperto Pro/eg.in Cant. Omitto alia-,.

&

Decimo

tertio S&cu/o
,

D. Jacobus AlphonfbLegionenfiRegi
;

adEmeritam

& D.IfidorusZamorae aliisapparuit & auxilium

praliantibus culic cefte Mariana /ib. 12. cap. 1$. Omicto alia_.. Reliquis fubfequencibus S^culis vixere mulci Theologi ma^

Mm

gni

274-

Liber

II

Mirabilia

gninominis ienciunc,animas defundlorumappaxere hominibus. Aliquosinfracicabo.VideZ)^//'/^w/^f//.inSa:culo 14. 1 5-& 16.

C A

U T

XXIL

Animas damnatcrtim fspe honunibm apparuijfe,probatur exemflis.

Anfmas
damnatohominfbnsappaniffe

T3R.a?cedencicapice ^inSa^cuIoquarto, retulimusex&^///0i>yltaf jy Martini dictum San&um vidifle animam cuj^ jusdam Jacronis,qiw pro Marcyre cunccolebacur,aicendentcm ex

^^ m
^

inieris

b cmplis,

^"

^SyP c

Marulws iib.^.cap. 11. icribk 3 Eiiamquendamindeierco vicamagencem cefteCyrillo, vidifle animam cujusdam
3
,

AnccnicaniEpiicopi, divinocnbunalififti, ftacimquepofladgraviflimaiuppliciarapi. D.Gregor.//b.^..D/a/og.cap.jo.^K a quocam Eremica, in Lipara I nfula habicance vifum/Theodoricum Re-

gemArrianum,

incer

Joannem Poncificem& Symmachum pa-

triciumvinclisdeducimanibuSj&decrudi in ollamVulcani.Idem D. Gregor. ibid. cap. 30. afleric , vifam monialem in Ecclefia S. LaurenciiRoma?,ancealcarepermediumiecan\
Inflar

mulcorumexemplcrumfic quod exLfrcerisPeruanis

,

Anni
fit.

590. recicac Francijcus Bencim apud Delrium

l/b. 2.

Disqu/-

Magic. qu(l.26.fec~f.$. his vcrbis.Accidn M'/ffione(f\\z in lacinz ) e/dem Patri Samaniego res admirabi/is , eyconj/deratione digna cuiii eo ingenere vix conrfig/t Jimilis $ qu& etiam ejusdem urbi*
,

qua evenit f ita innotuit tot teftimontls confirmatur ut nullus dub:tandi locus relinquatur, quaab iisperfonis accepta eft^qui
inco/u in
;
,

Qculis tf

Jus

ejl

auribus hauferunt, >uicafos eventu /nfe/ix , fdeo permisIncnovuspopulus dijcat^quafide integritate uti debeat ut ,

&

pcenitentia Sacramenla

in quo non parvam fentit difficultatem^

oculis

Jguare etiam Jnda 3 qu& /n omnium

,

/tgem /ntegrx
,

confejfionis

a/io/abat videntibus eisdcmpunitaef/

9

,& cafiigata

ut unius ani,

ma ruind mullarumja/us procuraretur.

e>\usmodi.

Res ig/tur qu accidit esi

lefcen-

Agebatin domoprxc/puAcujusdam Dominx hujuslociado-

Spettrorurru.
lefccntula detem

27$

qu#beilocapta y acbaptifino twtia y Catharina vocabatur. In ea cum dtate crejcebat libermores dijfoluti y etiamfinon raro ab hera reprehenja cajligatas
, ,

&fix

circiter annorum

retur : qua eopervenk malitU, ut cumperditis quibmdam clam confuefceret ,nec tamenpropterea

a conjeffione abHineret
,

\fed hoc pec-

catum labris premeret 9 ne meretricula aut perditis moribm haberetur. H&C igitur Kal. Augujli i$po. morbo deprejfa Sacerdotem evoSed idfecit ?ton integre > ut cavit y cui animi noxas aperiret. eadem agritudine novem aliis vieibw. Recedente Sacerdotepr&fentibm atiis famulis contemptimridebat hacfierme oratione : Aliud quodagerem, non erat, quam utpeccatafaterer : adjeffis etiam turpthm cf tnhoneftis verbis quibus offenfi c&ter& y fingula ad heram referebant qu merito Catharinam increpans tandemvultu^ voce mutatis amice rogavit qu&narn illa ejjent qu&Patriaperire non veilet.Narravit illa non dtfficulter y adjunxit^ quoties Fatrem inmorbo vocaffet, ut fe purgaret confieffione ,ftetijfe ad Uva m quendam Aithiopifimilem y quimoneret ne fateretur squodeapeccat ij> ex illorum confefjione a Pa~ levififima ejfent , ? nullim momenti tre dijfilutior haberi pojjet : A dextra vero manu apparuijfe S. Mariam Magdalenam , exhortantem utquidquideffet, libere evomeret. Accerfitum rurfium Patrem Bomina de omni eo , quodacciderat, inftruxit: qui modis omnibm tentavit, ut adintegram anima expiationem induceret sfiedfruftra : quo enim exhortabatur magis ee reddebatur obftinatior ,ita ut necnomen JESV enuntiare vellet. Alio etiam tempore cum iilifiacram crucifixi imaginem offerrent ut in eum intueretur y animo revolveretChriftum , pro nobk cruci in cruce mortuum ^fiumma cum indignatione ^f animi affixum

$m

,*

&

&

&

commotione refpondit : Jamficio y fied quidvultisfaciam ?

Ad quayru>

hera : ut ad Chriftum te convertas y qui admijfia crimina remittat y fi fatendo recognojcas. Cui Catharina : obfecro ut mihi definatis ejji moleft*. Curn^ hera absceffijfet ccepit amores fiuos turpitudinem decantare ; duravit^ ad dies plures h&c agendi dicendi ratio do,

&

&

h#c in verbaproripuit Torqueor animo angor plurimum y ob violatam confefifionem. Et ab ea hora usque ad mediam nocJem toto corpore obriguit, ut crederetur flm 2
,
,

necquadam nocle

&

accerfitk cum ancillis hera y

276
tur mortua
,

Liber II Mirabilta

Sed adfe reverja, accitofy Sacerdote.mhitde antiqua fatendt ccnfuetudtnc remifit. Trespojt horas ,paulo antequam exptraret exhortata a fervu , ut apprehensa manu crucc ejr cereojacro , nomen J E S1) invoeffet cogitatio.
, ,

^ de humatione acjepnttura

: ac in ultimam partem lecJi rejlexa fedensj, audiebatur cum alto quodam, qtti tarnenoculosfugiebat co/toqut. Ac altaferva qu&eodem inlocoxgra decumbebat ^vchementer Dominam rogavtt ut tn dtHinctum cubtculum transferretur-, quod ut ajcbat, larvas quasdam atras vide-

carct\refj)ondit: futi eft ille

J E SV S? eum non novt

,

ret , quibus admodum terrebatur. Nocte ea , qua Catharina extintla

efl
,

domus tota tamfcettdo ac putrt odore perjuja ejl necejjarium ut

,

fuerit , cadaver locopatente

& aperto exponere.

ejl.

Domina ettamfi'a-

ier e cubitt brachio extrablus

Aitcilta

qu&darn tn humerti veluii

,

calcepercujfa efl ^pertuttt^ atiquot dies

,

e]m Ufionti figna. Equus manfuctiffimus altoquin acititn murum caiabus huc&iituc dticanes mutta discurfiocurrens , tota ?tocle infanttt. idemfecerunt

ne =jf latratu. Humatojam corpore y cum ex anciltti qu&dam tocum tntrajfet , in quoCatharwadecubuerats nemine confpecJo fenfit tnfe vas quoddam quod tabutatti impofitum efl yjact. Major prxterea pars hujus urbti vidit multo crepttu ^fonitu huc^iltucplurimos tategulas, etiam adduo mitiiapaffuum projici $ non quodtnpateres latio uliusfit tater vel teguta cum utpleraque hujus urbti adifcta crmnia ,paima tegatur. ^4ncitla alta fpecJantibus multti^pedeprotracJafttit longiffime , etiamfi qut traheret non videretur. Septimo OcJobrti cum qu&damferva veftiartum ejfet ingreffajit inde veflem aiiquamfibtfumeret vidtt Calhartnam erigentemjeje tn pedes ut
,

&

'Vas

quoddam arriperet :fugiente tlla , tatito tmpetu vas tn murum^ impulit , ut in mtlte partesfrangeretur. Die infequenti vefltario annexajuit
confpecJu
cructi

imago chartacea ; qux uno impetu a muro avulfa trL5

,

Gmnium trcs inpartes dtstracJa eft. Eodem dte citm in horto Demtna ccenaret medius tater lanci ini.ecJustotam coenamevertit:cu usfittus annorum quatuor.eo ipfo tempore clamare coepit.bMatercula\Catharina me prafocat^appenfts<fc adcollum SancJorum exuvtti ab eapoena UberatusJuit.HacDorntnam coegerunt^ ut ddes mutaret^ in confobrint domum fe reciperetsettffti ancillti quibwdam &dtum
3 ,

Spetrorum->.
,

277

*dium cuflodibm. Decimo dicJimenfis cum ex anci/lis aUqua in offr am dispenfatoris ivifjet fenfitfe ter k Catharina vocari : quamj* ttmore nimio di/apfam exhortata funt c&terd ut invocato Domini noftri auxilio y cereofacro accenfo, regrederetur. Ajjumptis duabm>

quA c&teris animofiores videbantur , Jecure rediits quam defmicJas

monuitjit dimifjis a/iis, cereo abjeclo^qubdpcenam inferret,folaperffteret.Emittebat Catharinaex omnibm corporisjunciurisJlammas y incredtbiii cumjoetore^ caput cum pedibm ardebat j cincJa erat ve/oclo aut decem digitis lata , qu& in terram mque uti ignita fafcia protendebatur ^videbatureu libidinis gf admijfd turpitudinis pcena exalbejcere ccepit r caftigatio qu&dam. Vifo hoc fpeciro, tremere ferva. Adquaminfe/ix defunc/a: Accede huc$quoties egote evocavi ? Rejponditjerva pne exanimis : Bone 3 E SV quis non horreat te visa ! )u& cum diceret y in eundem /ocum defcendit formofiffimm
,

&

puer a/bis veftibm quifervam hortatm eft utpofite timoreforti esfet animo , notaretL diligenter qua k Catharma acciperet ut irLs alios evu/g aret, acfimu/ atque ab hoc loco abscefjijfet, confeffione matu/as omnes expiaret. Tum hdcin verba Catharina : Scias tnferno me ?nancipatam ejr gravifjimis fubjecJam pcenis 3 quod cum Sacerdoti advoiverer utpeccatafaterer ] /eviffma tantum referrem cu]mmodifunt, quod garrula ejfem ^f loquax in iramproc/tvis $fj id o-enus alia filentio vero involverem libidines , conjuetos cum adoleJcentibm congrejfm. Tu igitur dijce bene confiteri , $ nu/lum erimen tacere. Horum vos commoneo , quodita mihi imperatumfit cogartL
,

&

aliorum in exemp/um hacverbis aperire. Jampulfm adfa/utandam

Deiparam Virgmem audiebatur $ defuncJa mox in angu/um quendam jecedtt ejr evanefcit. Angelm vero (Angelum emmfuiffe,quem viderat fuerum > credebat famula ) abire adfuos famulam jubet > quod sjffecit. Hi (loha eft omni fidc conceftaca jamdudum omni,

bus nota > mulcorum litceris ac libris evuigata j calique loco ac cempore pacraca, uc fi falfa eflec, auc falfis permixta,

dudum forec & verbis & fcriptis

confucaca^.

Mrn

CAPLIT

27$
1

Liber II Mirabilia

C A

U T

XXIIL
,

Animz defuncforumf^e a viventibns

paruerunt , oratwnis

auibus apope-

& alwrum bonorum

,

rum fubfidmm petiverunt

Animae purgand*

autproob-

tento gratias egerunt.

T^TOndispucohiC, an purgatoriumfic animseque defun&oJ[ \| rum nonnullorum proculpisinhac viraadmifllsfocisfacianc a locieft &ab aliisprarfticum. Solam ergoex "iftSiIcera:jtftcriusid ru |^f t ^
,

hiftoriis

fidedigmftimisoftendo, defunftorum ahimas fupe a

,

vi-

vencibus poftuiafTefubfidiuin oracionis

,

aliorumquebonorum_

operum acque adeo, preecer animas defunftorum coelo Sc infcrnoadditas,alias efle, & hominibusapparere , quocunque in loco & quomodocunque appellaco deganc. Quar quidem hiftoriar,
,

obScribencium, auceasailerenciumauctoricacemcalcsfunc
rejiciancur 3
,

ucfi

tx rejici
S.

aucindubiumvocencur panracioneomnes ancediauc vocari in dubium debeanu*

Gregorius

Magnus

lib. 4.

Dialog. cap. 40. de animaPafchafii

,

hanc narrac hiftoriam. Cum adhuc ejfemjuvenculits atque in laico habitu conflitutus^narrari a majoribus atquefcientibm audivi,quod Pafchaflus , hu)us Apoflolicdfedis diaconus cujus apudnos rectiffimi
,

ejr

luculenti de SancJo Spiritu libri extant, mirxfancJitatis Virfue-

eleemofynarum maxim} operibu* vacans , cultor pauperum , contemptorfui. Sed hic in ea contentione , qujt inardefcente z>e/oflde/ium inter Symmachum atque LaurentiumfacJa efl adPontificatus ordinemLaurentium elegit.ejr omniumpofl unammitatefuperatm infua tamenfententia itsque addiemfui exitus perftitit, illum amando atque pr&ferendo ,quem Epfcoporum judicio pr<eeJfeJibiEcc/efia refutavit. Hicitaque cum temporibus Symmacht Apofto/ictferit ,
,

&

dis Vr&Ju/is ejfet defuncJus ,e ius dalmaticam feretro Juperpofltanu> dtmoniacus tetigit , ftatimfy fa Hatm eff. Pofl multum vero temporisGermano Capuano Epfcopo cujusjuperius memoriam feci Medt, ,

cipr*

Spectrorurru.
ci

27$
,

angularibus thermis lavapro corporis falute di5iaverant y ut easdem thermas ri debmffet. jgui ingreffus pr&diffum Pafchajium caloribus invemt. objcquentem )uo vifo diaconumflantem > quid illic tantusvirfaceret inquifivh. vehementer extimuit

&

Pro nulla aliacaufa in hocpcenali loco deputatus fum nifiquia inparte Laurentii contra Symmachumfenfi. SedquAfo te 3 pro me Dominum deprecare. Atque in hoccognofces quodexau* ditusfisft hucrediens me non inveneris.^ua de re vir Domini Ger~ manmfe in preabusfirinxit *? pofi paucos dtes rediit 5 fedjam di~ itum Pafchafum in loco eodem minimb invenit. >uia enim non ma~ liti,fedignorantiaerrorepeccaverat, purgari poftmortema pec~
:
,
'

Cm ille refpondit

cato potuit.

jQuodtamencredendumeft quiaexillaeleemofynarum
y

fuarum largitate hocobtinuit, ut tuncpoffet promereri veniam> ckm

jam nihilpojfet operari. Hadenus D. Gregoriurl Idem D. Gregorius eodem libro 4. cap. y j. hanc aliam narrat/
hiftoriam. Si culpA poft mortem infoLubiles non funt
let
,

multorum (o-

hofiia falutaris adjuvadefunc~iorumanim& expeterevideantur. Nampradicius Voelix Epifcopus 3 a quodam vit venerabilis presbytero qui ttsque ante bienmum vixit f efyin dioecefiCentumcellenjis urbu habitabat atque Ecclejitf B, Joannis y qux in loco quidiciturTauriana.fita efi y pr&erat cognovijfe fe ajferit quod tdempresbyter in eodem loco y inquo aqu& caltdx vapores nimios Jaciunf y quoties corporis neceffitas exigebat lavari confueverat, Vbi dwn die quadamfuijfet ingrejfusy invenit quendam incognitum vi~ rum adjuum obfequiumpr&paratum y quifibi de pedibus calceamenta abHraheret > vefiimentajusciperet^ exeunti de calorihusfabanapr&beret y atque omne minifierium cum fflagnofamulatuperageret. Cumfo hocfkpimfieret y idempresbyter diequadamad balnea iturus intrafemetipfum cogitans dixit : Viro illi qui mihifolet tam devotiffime ad lavandmn objequi y ingratusapparere non debeoifed aliquidme necejje efi, ei pro munereportare. Tunc duasfecum oblationum coronas detulit* J>ui moxutpervenit ad locum, hominem invenit atque exmore e]ut obfequio in omnibus ufus Lavit itaefi. que 5 tf ckm vefiitus voluijfet egredi hoc quoquefecum detuleraf, ob-

animas etiampoft mortem facravblatio

tti ita

uthancnonnunquam
,

ipfz

&

fequenti

2go

Libcr II

Mirab

ilia

(cquenttfibi viropro benediffione obtultt ,petens ut beni gnefusctpc

reret , quodet gratia charitatis ojjerret. Cui tlle mocrens ajfliclusj ;

fpondtt :

Mihi tfta quare das Pater ? iftepanis Janffttsejl ego hunc manducare non pofjum :cgo etenim, quem vtdes hujus Loct domtnu* aliquandojut Jedpro culpis rncts htc pofl mortem dcputatus fum. Si
,
,
,

opem miht pr&flare vis, ommpotcnti DEO pro me ojfcr hunc panem t utpropeccatis mets interventa*. Et tuncexaudttum tc ejfe cogno/ce, cum huc ad lava?idum veneris , ey me mintme repereris. Jn qutbus verbis disparuit^ is qut homo ejjc videbatur evanefcendo tnnotutt y quiafriritusjuit. Idern vero presby er hebdomada contmuajepro eo tn lachrymas afflixit y falutarem hoftiam quotidte obtultt^ ejr revcrfmpbft adbalneum eum }dm minime invenit. ^ua ex re quantum profit ammabus immolatio facra oblattonu oftenditur quando hanc f ipfi mortuorum Spiritus a vtventtbus petunt ejr figna tndicant
y
.

quibusper eam abfoluti videautur. Eodem capite 5 5. narrac &: hanc hiftoviam.Neque hocfilcudum puto quodacium in meo mona(lerio anie hoctrienntumremtntfcor.
,

Jjhtidamnamque Monachm 'Juftus nomtne medictnali arte fuerat imbytm qui mihi in eodem monafterio conflttuto fcduloobfcqui,
,
,

atque tn affiduis dgritudinibus meis excubare confueverat. Htc ttaque languore corporis prAventtis , ad extremum deducitts e(t. Cut tn tpjajuamolefttafratergcrmanm y nomine Copiofw y fervtebat\qui ipfe quoquenuncin hacurbe pereandem medtcin& artern temporalis Sedpr&diclmffuHus cum jam fe adextrevit&flipendiafeclatur. mumpervemjje cognovijjet etdem Coptofo fratrifuo^ quia occultatos tres aureos haberet , innotuit. Juodnimirumfratrtbus non potuit celari fed fubttliterindagantes , atque illius omnta medicament* perfcrutates , eosdcm tres aureos invenerunt abfcondttos in medtcamine. ^uod mox ut mihi nunttatum eft tantum malum de fratrct qui nobiscum communiter vixerat dquanimiter ferrenonvalui; quippequta ejusdem mcimonaflerii femper regttla fuerat utcuncli fratres ita communiter vtvcrent quatenus eis fmgulis nulla habere propria liceret. Tuncnimto mocrore percujfus cogitare ccepi velquid ad purgationem mortenttsjacerem velquidadexemplum viventibusfratrtbus providerem. Prcciofo igitur ejmdem mo?iafterii Prxpo
,
:
>

ftto

SpeElrorumj.
fito ad me accerftto dixi : Vide ut nullm

2$t

ex fratribm fe ad eum morientem]ungat ^necfermonem confolationis ex cujmlibet eoruni ores percipiatfed cum in morte confiitutmfratres exquifieritfifum car,

nalisfraterdicat^ quiapropter aureos^quos occuitatos habuit a cun-* iisfratribm,abominatm ftt $ ut faltemin mortede culpafuamentem ipfimAmaritudo transverberet atque apeccato quodperpetravit fpurget. Cum vero mortum fuerit , corpm illim cumfratrum corporibm non ponatur fed quotibet fterquiliniofojfamfacite in ea corpm ejmprojicite ibtquefupereumtres aureos quos reliquit* jaclate .omnesjimulclamantes : Pecuniatua tecum fic in perdirioQuod fa&um. Cumvefb folt ne. Etficeumterraoperite^c. trigintajjtm ejfentdies evoluti > ccepit animm meus demortem ejm funcJocompati 9 ejmdem^ tumdolore gravi fupplicia penfare, &Ji quodejfetereptionis ejm remedium quarere. Tunc advocato adme todemPreciofo\monafterii meiPr<epofito y trifiis dixi:Diu eftquodjrateriHequi defunclm eji, tnignecruciaturi dehemm ei atiquid cha-> ritatis impendere^ ejr eum inquantumfoffumm, ut eripiatur ^ adjuware. Vade itaque , >ab hodierna de diebmtriginta continuis offerre proeo Sacrificiumfiude y ut nutlm omnino pr<ztermittaturdies y quo pro abfolutione illim hojliajalutaris offeratur. ^uiprotinm^absces^ Nobis autem alia curantibm 3 atque dies evoJit ^f dtftis paruit. lutos non numerantibm , idemfrater qui defuncJmfuerat noctc^ quadamfratri fuogermano Copiofo per vifionem apparuit. ^jiem tlle cum vidijfet , inquiftvit dicens : >uideftfrater? quomodo esf Cui refjtondit : Nunc mque malefui \fedjam modo beitejkm, quia hodie communionem recepi. fuodidem Copiofus pergens protinm indicavit fratribm in monafterio. Fratr&i verp follicite compuiaverunt diest&ipfe dies extiterat,quopro eo tricefma oblatio fuerat impleta > &c. Haec ex S. Gregorio j cujus quanca fic auftoricas, nema non videu*
t

&

&

;,

A ncifiodorenfis cap.
terribilis
>

Scribic Conftantinus Presbyter

1
.

inVitaS. Germani Epifcopi

chm Santtm Vir in loco quodam fteftris 7 tnfefiomoraretur intrepidm Jiibito ante os legentis adfiitit umbro-*

& faulatimfub

oculis

Jaxorum imbribmcclliduntur.

intuentis erigitur. Varietes etiam Tuncvero deterritm lettor prtft,

Ntt

di/m

'

z$2

Liber II Mirabtli*

Aiutn Sacerdotis imploravit.^Jutftatimprofi/icns, efftgiem UrribtlU imagtnis intuetur\&pr&miJ*A obfecratione nominii Chr/ftt ,i mpcr.it ,
ttt

qups c(fit y qnidve

mtatc

agcrct fat"cretur\ jQui prot'inus terrtfcx z \idepoftta, voce humt/t morejupp/icatis e/oqurturje contparcwj^
tl/ic

Juu aucJoresfuiffi multorum criminii inftpultos jacerei gf ob hoc inquietare h-omines,quiatpft quieti effiVnon poJJent.Rogat.ut pro cis Do*

minumprecaretur,quatcnus receptt requicm mercrcntur.Ad hxcvir ut iocum oftederet^ quoJaccrent.Tum ve* fanctus mdo/uit,imperatj s rb cereopraccdete, duxumbraprogreditur, vjtnter difficultatcs maximas ruinaru,intcmpeftk nocle locumjn quopro]cciifuerunt,indicavitSVt vero mudo reddituseftdies y circujecJos incolas invitat,hortatur,ipfe operis maturator infifiens\ ruderatumultuariefuperjec/a ndtempus raftris avulfapurgantur.Inveniutur corporafujafine ordine,offaferreis adhucnexibm illigata. Ad/egejepu/turxfoffa dirigitur$membraexuta vinculisjtnteis induutur\humu*fuper)cc/a cofonitur^ oratio interceffionis impedttur ; requics defunctis obtinetur y tta utpojl eande diemjfine ullo lerroris indtcto, domici/tu fiequentato babitatoreflorueritHxc cicatus Au&or apud Surium Men fc Julio S.BernardusinVitaS.Malachi^HybernieEpifcopi dedidli Sanftifbrorehancnarrachiftoriam.A/'^/^^/? Ma/achtstforcr. Hujus Jzquidemfancl/us vir carnalem exhorruerat vitam,& tanto ze/o, ut fe devoverit non vifuru eamin carne viventem. At illh carnefoluta^ folutum eflvotum 5 ejr capit vtdcre infpiritu y quam in carne noluit. Jguadam nocieaudivitperfomniumvoccmftbi diccntisfcrorem ejus Jfareforis in atrio,& ecceper totos triginta dies nihi/ guftaffe. Jui evigi/ans 3 citbinte//exit,cujus efcx inediimarceret: cy dUigeter discujfb numero dierum,quem audieratjpfumefje repertt, ex quopro et% panem de ccelo vivum non obtultJfit.Tunci//e,quiJiroris non ammam oderatjedpeccatumjbeneficentiam quam intermtferat ^rurfum adoritur.Neque idff-uftra. Non mu/tbpbft vifh ejl illtperveniJJe ad limen JZccleftA necdum tamen poffie intrare apparere ettam in veftepul/a. Cumfoille perfeveraret, curans ne quo diefo/ttafttpejruftaretur \fecundo vidit eam in vefle fubcandida admijfam quidem intra EccleJiam,fed a/tare contingere non permitti. Tertib tandem vifa efi aggregari ccettri candidatorum^& in vejfie candtda^c.HxcD.BcrnarGlycas dusr*.
,

^peStrdrUnhl. *
Glycas
part. 4.

&$$

AnnaL lcnbfr ] jn Hiftoria Ecclefiaftica Philo-

nis hiftorici reperiri a quodamperfecutionumpriscarum tcpvpore.fe-

ab Antiftite Sacris interdiciumfuijfe. Cum. 4uf em fenior iile quandam ob caufam necefjariam aiio prcfeciusfuijfefy a~ xidit utabEthnicis comprehenfus teflimonio fuoveritatem cbjigna^ ret. Hincintra templum eo locotonditur K renovaita peraguntur* *Ci*m Antifles hdcverbapronuntiaret : Pax univerfis sfandapiltL* tempio exceffit, idfy nonfemelyfedbts, tervefaclum.Hincper quietem* Antiftiti Senior obiatm: Abito> inquit, &EpifcopomeoJis auclor ut hucveniat me^vincnlis exfoivat : nam officio mefacro exciujit*
niori.EccieJiaJiico

ideotfc CacrU interejfe

vobiscum nequeo. Tejlimonii quidem coronanu*

conJecutmfum.JedBElfaciem nondum confj>exi.ubdJime ipfepro** feclus hucnon exfolverit aiim exfolvere nemopoterit. Cum igitUT^ his obtemperatum ejfet .fandapiiatemplo excedere dejiit. FrancifcmFicm, MirandulccComes, inVitaJoannisPicipatrui fcnbit,non longopoft obitumJoannisPici tempore /pe&rum apparuifte Hieronymo Savonarofe, eique dixifle 3 torqueri fe pcenisexpiacoriis , eoquodnonfatisdiligenter&foecundetalentumi quia ingenii multiplicaflet i fibi a D E O creditum erudi tionis non quanti par erat feciflet internas Dei foggeftiones, infpirationesque, qua^adhortabantur ,honeftoslabores, quosinchoarat* quze fibi animo propofuerat ea iixftanter openon abrumpere rari atque perficero. Omitto innumera &3ia exempla 3 qtioniam heee pauoa fufficiunt ad perfuadendum id quod propofui a etiam pervicacibus. Si enim ledato 3 nulla antea opinione pr a^occupato animo, ha&eiiusdiftalegant,expendantqueutrum2equius tutiusqueflt y crederetotomniumSaeeulorumteftibus totpiisaceruditisSeriptoribus , tot Ecclefise Catholica? Doftoribus tot Sy nodi Nicama? Patribus ytot gravibus Theologis probata? fidei Hiftoricis , quatn 3
,

&

&

&

&

&

paucis huius ac Superioris S^eculiScriptoribus y qui negantmortuos viventibusapparere ad tempus pofle ac folere^ pernegantq;

Dcum id unquam permittere; fieri non pofle exiftimo,quin in veram & receptifllmam concedant fententiam. Nunc fecus fencienctium argumentis refpondeamusr'.

N,b 4

CAPUT

2$4-

Liber

II.

Mirabilia

C A

U T XXIV.

Refftondetur argumentis illorum , quiputant

defunfforumammasnunquam comparere viventibuf

argumentum , quamqubd non capianc Angelici,. quam humani cum mvifibiles tam Spirkus do Uomo q
feruntfui erroris
,
, ,

aUi

(peclraveraadmicruntnulla, pauci funt,

& vixaliud aJ>

,

omnia
gant

ne>

a 1

g^ aC q ue impalpabiles
achei finc
3
>

hominum fenfibus objici queant

&

illasr'

exercereoperationes , qiicefpedxis attribuuntur.

,

Sedhi cum vel

animaxjue immorcalicacemnegenc, acfortafljseciam Spiritus quoscunque vel carnales in quibus videliceccota regula intelligendi eft confuetudo cernendi acpalpandi nihilque credant quod feniu non percipiunt, ideoque revera nihil credant di, ;

fi modusexpliceairquoapparent,idcredent, PofleporrbacfbfereAngelos, cam bonos quam maloSjCorporaaflumerc, in iis comparerehomiuibus, &varias exercere operaciones humanis fimiles ; probatum.*
,

mictendi funt ft Jionpoflunt^utfpedlraaliquideilecredant; nec

:

enim

tot lacrisac profanisteftimoniisadduci

fuitlibropraecedente.Adeundemergomodumdefunftorumani-

mx jfiDEUS permiccac
cemusPL
Speftra in

aflumere poterunc fimilia corpora , vel

,
,

propria y vel Angelorum opera effbrmata eaq ue Joco movere

aliasoperacionesinillisacper illaexercere
,

&

uc ia fequencibus di-

dubium
anta
*ui,
*"

fuspeflumreddancomneapparitibrxum genus % a junc Cacholicorum libros ,prcefercim a Monachis fcripcos plenos efle tmfurifjimis obfccenufabulis : & quod hi de

Heterodoxorum
,

aliqui \, uc

&

beaciflim<e Virginis Mariee appancionibusfparganc,aliasq;fabulofas appariciones , aut fingi ipfis

,

aut ab ahis confidtas in medium

adduci ,vehemencerqueexaggerari. Lavaterusaddit, LegendisSan&orum, Promptuariiscxemplorum,&VitisPatrum in^ quibusmuItaeapparitionesSpirituum continentur , non multum efle tribuettdum > quod pleraque par um verifumilia fint , & fortas,

fisad

Speffrorunu.
fis

2$$

ad religionem ac timorem hominibus injiciendum confi&aJ, Idem dici pofle aic de multis Pontificiis Scriptoribus. Sed quant falso fint dida, fuppofitis relatis , xquus le&or judiIiC temere Impura ergp obfccena? fabulaefunt , quae D, Gregorins 5 D, cet. Ambrofius, D. Auguftinus~> D. Bernhardus, aliique SanftiPatres,

&

&

& Ecclef i& Catholicae column^ crediderunt & jibris fuis manda>

runt l An plus credendum paucis Neotericis quam tot ac tam doftisantiquisHiftoricis i Demus nonnullos impios 3 invidiaatque avaritiaftimulante\r falfascdnfinxifleapparitionesj nura propterea reliquae omnes rejicienda? ? Sed pergo ad alia_> Lavaterusparz. 2.1ibrideSpe6tris 5 probareconaturJ Spe&ra, Spe&r* fepe etiam- omnia eite quae revera variis temporibus ac focis apparuerunt^ num quotfdie apparent, nunquam efle animas defun<3orum ne- AngeiN que fidelium j.nequeinfidelium , fedfemper efle vel dsemones, vel cos aiiquS Angelos bonos Conatur idprobareau<3oritate SacraeScriptura^;P UUI San&orum Patrum; Ex Scriptura ut probet opinionem fuarn^, adducit multa loca, in quibus videtur afleri,, animasdefuniorum ftatimamorte deferri velad ccelum velad infernum , indeque nunquamexireantediem judicii $ undeconcluditpurgatorium-*
.,

&

~,

&

,,

nullum eflc, & nunquam animasad nosredire. Ita cap. 4. locicitati. Ex quo patec\ totam hancdisputationem eo dirigi, ut probety nullum efle purgatorium cu jus contrarfum probare cum non fic noftri inftituti, & ab aliis abunde jam faepe przeftitum fuerit ideo non immoror. Solum dico x ex Scrip tura Sacra conftare 3 Samuelem apparuifle Saulr 3 Jeremiam & Oniam Judae Machaba^Moylen&EliamChrifto & Apoftolis in monteThabor 3 lazarum a Chriftorefuscitatumrediifle e fepulchro 3 poftChriftimortem^ multos mortuorum fiirgen tes appar uifle multis, innummeras ani:

>

marum apparitiones agnofcere Patres y Scriptores do&iflimos, indubirataeque fidei.Vel ergo falhc Scriptura , Patres , Hiftorici velfallitur ac fallit La vaterus. Refpondet tamen fequentibus capi-

&

&

tibus , ait , Samuelem non apparuiffe , fed daemonem Samuelis lpecie:Machabaporum hbros non efle Canonicos:Moyfen Eliam exfingulan DEI ordinationeapparuifle Lazarun&aliosfuifle

&

&

qu idem 1 efuscitatos ,

at non peti vifle vivorum fufFragia.

Sed

hx

Nn

refpon-

&$6

%iber 11 Adirdbilia
,

Fefponfiones > prima excepta ( de qua poftea ) non func ad rem uc ponfiderantipateo. ExSan&isPatribus uc probec eaiidemopinionemfuam , adducic primo mulca eorum teftimonia, quibus videncur docere, defun&orum animas ftacim a disceflua corporedeferri vel adcoe* ium 3 vel ad infernum,. praecer harc nullurn aliumefle locum iru

&

jquopoftmorcemdecineancur: cumergonequee coelo , nequeex inferno redea,nc , uc pucac fe probafle ex Scr ipcura ; concludic non xedire ad nos. Hic icerum ducic nos ad controverfiam depurgaCorip y qua? huc non percinet.
SeeundolocoadducitteftimoniaD.ChryibftomiVTertulliaai,Athanafii 5 6cD. AuguftiniYdicentis , fi animabus defundorumpoteftas foret ad nos redeundi , fingulis noftibus matrerru fuamfibiadfuturam. Sedhiomnes* aliique,tantum negantpos/eanimasproIibitufuolocisfuis.,quibus a addidli 3 excedere 5 aut non permitti^ut compareant ad facisfaciendum curiofitati noftra; non veronegantabfoluteid fieripofle,aut folere. Vidc

DEO

Delrium lib. 2.

Disc^uifit. Afagic. q.

z6fei. j.

C A

U T XXV.
|

Vtrum <verw Samuel apparuerit Sauli in Endor > an vero loco Samuelis diabolicum
Spetirurru

a
Samuelis

Ua^ftionemhanc, fa^piusinpraecedenEibusta&am diftuli - ^** n hunc Iocum. Referam primo hiftoriam ; fecundo aliorum>tertiomeamfencentiam; quartQ contrarixfentcntias ratio,

nes fblvanu.
Hiftoria habetur lib.
/.

Reg. cap. 2$. ubi

cum diftum fuifleu,

tcr^ap^a- Philifthasos congregavifle

^uericSap-temSamuelis,
Ui

mor( poft &poft expulfas a Saulo magos & hariolosdeterfa) fccaftrametatosfuifle in Sunam; congegravifle autem & Sauagmina
fua contra Ifrael

'

SpetrormLji*
letnuniverlamlffael
Saulcafira Philisihym
, ,

zg^r
:

& veniile inGelboej fubjungitur

>

5? timuit

',

Etvidii* ejrexpavit cor ejm nimis. Con~

fiduitfy Dominum (J? non refpondit ei , riequeperfemnia \ neque per Sacerdotes , nequeper Prophetaf. Dixitfe Sauijervisfuis : Jj>uarite

mihi mulierem habentem Pythonem >$ vadam adeam ^Jcifcita* borper illam. Et dixeruntfervi ejm ad eum : MJt mulier Pythonem habens inBndor.Mutavit ergo habitumfuumsvefiitm^ efi aliis veduo viri cum eo \ venerunt^ admulierem abiit ipfe, fiimentis y ait ilti : Divina mihi inpytkone, ^fufeita mihi quem dixenocT-e^ ro tibi. Et aitmulier adeum: Ecce, tu nofii quanta fecerit SauJ hariolos ii terra : quare ergo infdiaris cpuomodo eraferit magos anima me& ut occidar l Etjuravit ei SauliriDomino, dicens : Vivit DominuS) cpuianon eveniet tibi quidquarrimali propter hanc renL? Dixitfo ei mulier: Juem fufiitabotibi ? JgUiait: Samuelemmihi
,

&

&

&

&

&

fufiita.Cum autemvidijjet mulierSamuelem exclamavitvoce magnk ^dixit adSaul: JJhtare impojuifti mihilTuenimesSauL Di~ xitfcei RexfNo/itiwere;quid vidiftif Et ait mulier ad Saul : Deo$ <vidi afcendaztes de terra. Dixit^ ei : ^ualts efiforma ejmf^ua ait; Virjenex ajcendit g? ipfe amiclm eftpailio. Et intellexit Saulquod'
,

>

Samueleffet ^inclinavitfe fuperfaciemfuam in terra ^f adora, ,

<oit.

DixitautemSamueladSaul: Jguareinqmetafti meut fujeita* rerf Eiait Saul: Coarffior ?rimis :fiquidem Philifthym pwrnant ad~ Dem receffit ame y exaudirefne noluit, neque iru^ verfum me-,

&

&

manu Prophetarum
recejferit

nequeperfomriia : Vocavi ergo te ut cfienderes mihi quidfaciam.Et aitSamuel: JJuidintetrcgasme> cumDominus

'

a te ,ejr tranfierii ad ^mulum tuum i Eacietenimtibi Do-~ minmjicut locutm efi in rrianu mea\ fiindetregnuni tuum de ma-* nu tua, ^Jdabit illudproximo tuo David\ quia rion obediftivoci Do^

&

mini y nequefecifti iramfuroris ejmm Amelec: idcirco qubdpa-teriSy fecit tibi Domtnm hodie.Et dabit Domirim etia?n ifraeltecum in manm Philifthym :cra$ autem ~tu &filii tuimecum eritis y &c. Ec hano hiftoriam refpick Eutefiafiicm cap. ^."duin poft enarratas Samuelis rcs geftas & laudes \ fubjungit Et notum] pofi hoc d&rmivit ,
:

&

fecit regi , tf ofiendit ittifinem vit&Jua

3 gjf exaltavit vocemjkam de

terra inprophetia delere impietmemgentk.

De

2$$

Liber

II Mirabilia

DeSamueIeigicurperpytliJiiiilamfuscicato,ucrumverusSainuel fueric , an can cum fimulacrum ejus diabolico formacum ardiu in ucramxificio , adeoque diabolicum fpedrum , vecus eft ,

&

queparcemagitacaqurcftio.
tPrimafen.
;tentia ne-

gans

Prima fentenciaeft , fedfpedrumdiabolicumrepr^iencansexacte^d^monisope^Samuelem. H^nc videncur con vi ncere fequencia. Primo , fi py chonifsa arcem uecromancicam exercence^ apparuic verus Samuel Sauli,vel fponvolens apparuic vel eoa&us vircuce ac potencia necrote fiia mancica, velada&usvoluncate ac potentia DEI: fed nullum ex hisfaseflfencire ac dicere de ian&iflimoillo viroj ergo, &c. Noa primumjalioquin dicendum forec Samuelem exemplo fuo fiiffragacum efle arti magicae, maximamqueapud homines fidem ei ad-

Qua inro quod non fuericyerusSamuel,

&

ftruxiflejquafiejuspocenciafuscicacusipfefuiflec:Necfecundum, alioquin concedendum eric , damiones ac magos habere jus poHbicu fuo revoteftatem in animas San&orum 3 pofleque illas pro care ad nos Nec certium quia E S 3 Deuteron. cap. i$. prohi-

&

.,

D U

buic confulere pychones

& a mortuis veritatem

:

fciscitari.

Er<-

go,&c.
Secimdo. Il{equicuncapparuitSauH,pafIus eftadorari feabillo,utiexreIatahiftoriaconftat acSamuel nullomodo admifisfiflet

D E O debltam
le erat in

iflamadorationem , utpote contrariam ergo B &c.

;

legi

divinx 3

& fbli

Hterjfio. Jllequi apparuit,dixitSauli: Cras tu^filiitui mecum /mV^:Sedhoc 5 fi de veroSamueleintelligatur, falfiimeflr.quiail-

Hmbo Patrum s feu in Sinu Abraha^ cum reliquis San&is;

titpote qui poft peccatum hariolationiscommiflum , erac feipfum occifurus; fi vero de Diabolo, iub Samuelis larva comparente, intelligatur verum eft ergo,&c.
,

quo Saulnon erat perventurus.,

JVuarto. UlequiapparuitSauli,dixitilli: J>u/ire inquieta/li we ,utfuscitarer ? atqui verusSamuel 3 cujus animainSinu Abraha; quiefeebat
,

nonpotuitinquietari a Sauleperpythoniflamauc

perdiabolum , cumnullum jusacpoteftatem in eumhabuennt, srgo^&c. guinto. Saul legitime con&lens Deum per fomnia , per Sacerdotes.

SpettroruTYu.

2$$

cerdoteSj per prophecas, non meruic reiponfum a Deo ullum accipere 9 ergo mulco minus pefmific Deus; ut impie confulens pychoniflanx,

sahilicerabftferisiufcicaco

refponium acciperet aSandiflimopropheta Sarauele,mi~ prafercimcumDeus, Deuteron.caf. nedifcamus amorcuis, aucabillisvejjvminackerprohibueric, ritatem inqiuramus uc jam ancea didum^.
: ,

Qui Sauli apparuic, nihii boni coniuluic, fed eum in defperacionem con jecir nee ad poenitenciam horracuseft ergonon
Sexto.
,

fuic verus Samuel , fetd iarvacus ac

pha nrafticus.

Septimb.

Non poceft adfignan idoneaac probabilis caufa, ob

quam DEUS

ordinacamviam volueric,ucSaconcra uficacam thonifik ad mandatum muel impio regi , py 3 exiens m limbo, comparereu. In hacopinione eft Tertullianus Auclor librorum de Mirabilibus Sacrae Scripcurar , Auclor Quaeftionum Veceris ceftamenci. S. Auguftinus , S. Juftinus Martyr , Procoptus 3 Theodoretm Rufer.,

&

tus 3 Cyrillus y Beda 3 fanfeniusfLeloyerus , Lavaterm ,

&

alii.

Ex his

Tertullianus lib. de Anima cap. $7. ficfcribic. Ecce 3 hodiefy Simonis hareticostam diuprafumftio artis magic& extollit,utetiam Prophe-

tarumanimasabinferumoverefe fpondeant ; tfcredo; quia mendaciofofifunt : necemmfythonico tuncSpirituiminuslicuit animam Samueiis effingerey foft Deum mortuos confuiente Saule.Abfit autem% ut animammjusquam SancH ,nedumPropheta , ad&moMocredamusextr/icJam, certi>qubdipfe Satanas transfiguretur in Angelum luds^etiam Deum fejtffeveraturus .Jigna^poteniioraediturus > ad evertendos.fifierifojfet.eleclos.ltz 1 eiiullianus.Idem afleverancer tradkur inJib, 2. de Mirabihbus S. Scripc &: in libro qq. Veteris teftam. q, 27. qui habencur incer Opera S. Auguftini, ille como 3 hic tomo.4. S.Auguftinuslib.2. adqq. Simpliciani in refponfione ad q. 3 Ec in Itbro de ocJo qq. Dulcitii q. 6. air , fieri pocuifle , uc ex dispenfacione divina Spincus Samuelis , non invkus , nec magicaarcecoa&us fed volens,& obcemperansocculc<edispenfacioni E \3 fe oftenderk confpedlui Saulis; propenfior camen eft ad cre. .

dendum non fuifle verum Samuelem qui apparuic

,

fed

aliquoddiabolica arceformacum

ipfi firpilej appellari

fpedrum ramen in
Scripcura

6o

2po
Scripcura

Liber
,

II Mxrabilia
,

Samuelem quod ilJum habicu fpecie ,& au&oricace ad amuflim repnefencarkrNon enim infrequens eft.cum in communi hominum loquendi confuecudine , cum in (acris liccei is reruni imagines & fimulacra, nominibus lpiarum rerum a^ellari.ST/wmas 2. 2. q.py a. 4.ad2. tf q. 154. a. $.ad 4. in utramque parcemdis,

pucac propoficam quatftionem , fine alcerius ailevei aciono.

Secunda
affirmans.

Secunda fencentia eft apparuifle vere an imam Samuelis in-, corporeaereoaflumpco qualeaflhmuncAngeli,dumliominibus
,
,

apparenc,&qualiinduuncuralia^animevivencibusvifjbilicercomparences. Racionesproillaha-func. Primo, quiaidclare&indubkancer docecEcclefiafticus loc. cic. dum aic^Samuelcm poft mortem prophecafle exalcafle de cerra voccm iiiam in prophecia- adeoque hanc ultimam maximam laudem dat Samueli. Sicuc igitur alia? pra^cedentes laudes , quas ipfi dat in eodem capite, vere
,

&

&

conveniunc veroSamueli.&nonejusfimuIacro;

lca & hceceidem convenic,& non fimulacro ipfius.Etqueelb, quadauseilec SamueJis jfiejus imago feuumbra, ufurpaca a d&*mone, ferviiilec py:ho-

incancacioni ,& fi dxmon fublarvaSanifli > ejusque magiae. muelis, non ipfeSamuel ^Saulipra^dixiflecilla^quctpofleaevene-

&

runo

Secundo

quiaidipfumclarefignificacnarracioreigeftaeinci-

tacocap. 2g.libri i.Reg.ubinonaIiusnominacur-, loquirur, pro-

phecac^quam Samuel
, *$c.

propheca.>/Ar/> autem SamueladSaul: qua~ Etait Samuel: quidinterrogas me^c. Taciet re inquietajli me Locucus auenim tibi Domhmsjicut locutus ejl manu mea ^c cemfueracDoiriinusSauliinmanu veri Samuelis , dumadhuevi* verec, &nonperda;monemfub ipecie& umbra Samuelis ; ergo verusSanuicl loquictirSauli, non phancafticus feu darmon. Et cei tc,uri alu i iemper, itaeciamhic, verbaScrircura^accipienda funtutlbnant r nifialiquidfalfi,autabfurdi inde fequatur i quod hicnonfequicur ucinreiponiionibus ad contrarias raciones pa-

cebio.
Tertio
,

quia

Spiritu Sanclo cnbuicur Samueli ea

:

idem arguic prophecia qu# in prardidla hiftoria a enim gravicer & vcre ,DEI
,
,

jqtomine jmorceniSauli Bebrads cladem^obfcelera eorum-incen-'

cac&

SpeBrorunu.

291

tac&vacicinatur rquasomnia adlitteram, uti prsedi&afuere, evenerunt ; ut dubium efle non debeat , hanc non fuifle conjedionem velilluilonemdiabolicam , fedveriilimam prophetiam , Deique oraculummequeenim dsemon , tametfi probabiliter praevidere

poterat,pradium committendum

& multos occidendos

fcire

poterat , etiam probabiliter , Saulem cum filiis occidendum_s. Kanc opinionem amplluntur S. Ambrojiw in cap. i. S. Luc&> $. Hieronymw in cap. 7. iJaia^S.Juftinm Martyr libro contra TryphoAbulenjis \ Lyranus , Cajetanw^ Dionyfim Carthm. Rabanw^ Hugo Cardinalis Cafpar Sancher Cornelim a Lapide Bonartius Serariw , alii^ recentiores in cap. 2$. lib. 1. Reg. S. Bajiliw

nem

>

Palacius

Epiji. $0. S. Gregorim

Nazianzenm Orat. 3.
16. theji^io.

Pererius in caf>.

$.

Exodi
de Ap-

Disput. g.Bellarmmw lib. 2. de Purgator. cap. 6.Thyr<ew

parit. Sptrituum cap.

lib. /.

Delriw iib. 2. Disquijit. Magic. q. 6. gr q. 26.(eci. 4. Corneliw a Lapide in cap. 46. Ecclejiajiici> P. Joannes de Pmna ibid. Suarez in 3. part. S. Thom& tom. 2. disput. 42. fel\ 2. Salianw Anno Mundi 2p?p. n. 76. Pr&tereajojephm lib. 6. Antiq. cap. 13. Imo S.Augu(linw lib. deCurapro mortuis cap. 1$. S. Tho-

&

masi.p.c[.$Q.a.S-ad2. pofico quodLiberEcclefiafticifitCanonicus cpuodpojl Concilium Trident. non potejl revocari in dubium.
,*

Notandum aucem^hbrum qq. ad Or thodox. citatum pro contraria fentenria fub nomine S. Juftini. , nequaquamefleS. Juftini, ut bene alii probant , praeiertim ex eo , quod aliqua Sacne Scripturae

contraria continere videatun..

Haec fecundafententia , utcommunior, itafmedubio verior Samuei 3 v eft propter rationesaddudas, prasfertim illam,quse ex lib. Ecclefiaftici cap. 46. defiimpta eft. Dico itaque , verum Samuelem in asfumpto corpore apparuifTe Sauli , non quidem vi artis magicce, quam tunc exercere inchoaverat Py thony fla nec a dasrrione coaftum atque addu&um > fed imperio E I , occafione tamen magioe fiiperftitioms tunc a Py thonifla exerceri coeptse. Adprimum argumentum contraria? fententiae refpondeo, Sa- Ar s u men muelem apparuiflc quidem,Py thonifsa incantationes fiias necro- " fenten manticas exercente non tamen (ut jam dixi) coa&um ab ipfa , aut ti$ foi vun adaemone, fed juffu DE I fponte occurriflezlli , imo pr^venifle& tur
,

^^

.,

Oo

impecti-

292

I+iber

II Mirabilia

impedivifleejusincancacionem, &incancanonisefretum. Conftacid primoexeo , quodcumSaul confuluicPychoniilam , illic5 fe ei oftendicSamuel , ancequam ipia fua carmina magica recicare , ricusque alios magicos (qui morofi longi eile folent) ad evoeandam umbramSamuelis exercere poflec , ucpacec cxverfu M. didti cap. 2 g. lib. 1 Reg. Conftac fecundo ex eo , quod Pythonisiacurbacafuic, cum vidicSamuelerrucomparere ancequameum evocaflec. NonergoaPychonifla, feda fufcitatusSamuel, Pychoniffe fponce occurric, &incancacionesprvenic , tumuu eas impedirec ne da^mon fpecie Samuelis comparerec cum uc Saulemprohocmagisecnmine,aliisquefceleribus, denunciacionemorcis&cladis fucuraj cerrerec , caftigarec , ex voluncace^ DEI. Ica Auguftww&d Simplician. lib. 2. q. 2. ubi aic Non eft abfurdum credere , ex aliqua dtspcnfattone divin& voluntatu permijfumfuiffe y ut non invttus nec dominante aut fub ugante magica potentia , fed volens atque obtemperans occulta difpenfattoni E I qu& Tythonijfam illam ejr Saulem latcbat confeuttret Spiritus Prophetafi oftendi ajf>ectibus regis divina eum fententia percujfurus. Neque novum eft , E U occafione illicicas alicujusimpiorumaclionis aliquid per fe , auc per alios facero: ficenim y cumBaalam vellec confulere d<emonem pro Balac re-

&

DEO

,*

&

ge

Moab

,.

pra^veaic

eum Angelus D EI

ac fublimem illam dc

Ifraele

& Chriftopropheciam peripfummec Balaam edidic, Nu,

mer. cap. 22. v. 32.

cerec legacos
cacefiia
,

quoque cum Ochozias rex Ifrael afger micadconfulendum idolumBeelzebub de vica&faniSic

,

prarvenic eos

DEI

ordinacione, Elias, acpropcerhoc

peccacumillia

DEO morcemprzenunciavic, &incencavic, lib.4. Reg.cap.i.v.i6. SamueIisergoevocacio,&appancio,a DEO fa,

ta eft accedence for caflTis mimfterio Angelorum , qui corpus iltli ada pcar uno. Ad fecundum argumencum refpondeo illud levc efle, & jam paflim a mulcis tum hac cum aliis occafionibus fblucum. Verbum Gnimadorandi rreque in lingua Hebraica^neque in ufu Sacrae Scri,

pcura? fignificar:

*ed quamlibec veneracionem

cancum adoracionemlacriae , foli DEO debicar; & culcum fi\c DEO, fivc AngeJis,
,

fivc

Sfeffrorurru.
firc
,

293

hominibus cumexteriori quadam corporisinclinationeac demiffionefatum,ut pacetexGenef cap. i8.&cap. zj.&exalii* Scriptura? Sacra locis.

Ad tertium argumentum r efpondeo verifEmum fuifFe illud, quodSamuel dixk Crastu, ejrfitittui mecum eriiis non enim.* dicere voluit , Saulemfutummfecumin KmboPatrum, fedeum moriturum & defcenfurum ad inferos , apud quos etiam Samuei
,
:

erat

licet

diverfb in receptaculo.

Itaque verba

>

mecum eritis ,

& corifuse locum ftatumque defun&orum, qui erat in inferioribus partibus terra*; nonautemparticulatim & diftincte idem receptaculum & fedem aho enim in loco erat Safignificant generatim
:

muel, nempe

in

limboPatrum

inaliofuturuseratSaul,

nempe

in inferno; in aliodeniquefortaffisjonathas, nempeinpurgatorio. Infinuat hoc S Auguftinus loc. cit. ad Simflician. dicens , verba illa Samuelis non ad ^qualitatem felicitatis , fed ad fimilem_> conditionem mortis referri debere > ut ffenfus fk eras erisinter morcuos apud inferos ubi ego fum-.
; ,

&

,-

Ad quartum argumentum refponded , Samtidem fuifle inquietatum a Saule per Pythoniflam , non caufaliter quafi verd Saul , aut Pythoiiifla eum fufcitarit, fedoccafionaliter, quiaad pead pra^veniendam incantacionem Pychoniffe, titionem Saulis , Deusfufcicavicillum, &elocoquiecis in terram eduxit , adSaulem objurgandum ^ malo mortis caftigandumw
,
;

&

&

refpondeo, prius riom, rcfpondifle Sauli neque per Somnia neque per Sacerdotes , ^c. quod indignus eflecdiviriorefponfo , &ur inde cognofcerec fL> defpe&um a DEO y Poftea vero a faeie ipfius rejeftum_s.
,.

Ad quintum argumencum

DEUM

&

refpondit

illi

perSamuelem

ut deceftabilem ejus impiecacenij

inPyrboniffaconfulendainfupefadmiflam damnarec, fiffiulque futuram dadem morcem denuntiaret , per illum ipfum , cui

&

impefanci obedirc noluerac. Ica, rion ad corifokcioricm, fedadmajuscormencum y in pcenamnovi infuper fcelerisadmifli, dum pythonisfemconfului^.
,

dum

viveret

nomine

DEI

querefporifumaccipk

C^o %

Ad

'

294Sauliientenciama

Liber

II.

Mirabilia
,

Ad Sextum argumcntum rcfpondeo Samuelcm

aliieciam Propheta: impiis fecerunc.
di caufomaflumpfiflec(quod

indicaflo

DEO decretam,miiVumabeodemDco,'quod
Quod fi Saul inde defperannon
ih

conftac,

DEO obcinenda? de(peracione

cifleo.

non enim ex venix a occidic , (ed ex mecu, ne in ma,

hushoftiumdevenirec) id nonPropheca:

fedpropna culpafc-

Ad Septimum argumencum reipondeo, iamdiftum fiepiusSamuelemnonadPychonifla?, (edad DEl mandatum comparuisfe. Caufo aucem idonex , ob quas id voluit D E U S , jam func indicacar.

A R

IV.

DE VARIIS SPECTRORUM CONDITIONIBUS.

T7 Era SpeBra dari
cos
9

,
,

eaqf Spiritus effe vel Angeli-

velhumanos ex haftenus dtsputatis conftat. Nunc^uaru tUorum conditionesfunt examtnayrda: ut >qu&namfrequcntms appareant undc^j
j

conftarepofiit

utrum
an

pria perfona

^ eti adfint i^*<*?o**<. f p ro \i*pw*** feu in perfona aliena\

quibus de caufis , qutbus maxime temponbus , quibus hominum genertbite quibus modis ac formisfc,

fe h

minum fenfibus offerant

aliacfe

hujmmodu

Sit

igitur

CAPUT

>

Spe&rorunu.

29$

C A

U T XXVI.
infeftent.

Qu&nam Speftrafrequentius appareant, Cf

hominesac loca
BRevi/Ilme
perftringam multa , utnihilomittameorumqux spera ad Speftra pertinenc nec camen prolixicace nimia moleftiam 2 uaenam rrequent n. l. t creem Lectonbus. Icaquo tiusapp*. I. Quod adSpiricus Angelicos fpeftac camecfi certum fit ex reant. bonos Angelos,& madiftistam hoc, quam praecedenti Libro,, losapparerehqminibuspofle, ac fblere, variisfubformis,* tamen quifpeftrorum vicemiubeunt , hoceft, quihomines cerrenc, loca reddunc infefta, mali potius quam boni func Angeli. Racio ex diftis patebic ,cum de caufis feu flnibus , ob quos Speftra apparere
,

&

&

permiccuncur, agemus infra cap.

I I.

3 3.
,

prascedencicap. Dsmones uinai * , falcem perpecuo usque ad j| excremi judicii diem ^degere, fed mulcosin aere, inaquis , in ca- tius appavernis Terra?,aliisquecircaTerramlocis habicare quodeciam. reanthomimblIS confirmavimus variis exemplishoclibrocap. 7. S^feqq. Ajoigicur,omnesquidem cupere vivencium rebus incerefle hominesr*

Ad Daemones quod fpeftac

diximus

lib.

1 1.

&

1 2.

non omnes nuncin inferno

,*

>

cerrere,

quia omnes cupiuncinfernoexcedere, ucpoce moleftiflimo carcere omnes hominibus nocere, quibusmodispoflunc,utpocequibusinfenfi(Timifunt noncamenid omnibus permicci videcur , fed iis cancum , vel falcem potiflimum qui excra infernum iti variis locis circa Terram verfan;
>

& locareddere infefta

aDEO
,

tur.

Racioquaememover,eft,quiaexuna parredaemdnesquiinternofuntmancipati prolibicuexcederenonpoflunt, nonfecus ac alii apud nos malefaftores ob delifta fua carcenbus mancipati alioquin enim & frequenter excederent , & femper exeflent , turri
,

tum ur hominibusr* nocerent ex alia vero parte nulla apparet caufa , ob quam D E U S permittat uc inde egrediantur,ad homines& loca infeftanda^cum hocfufficienterpriftardqueac ab aliis daemonibusinterhorrnnes.
utinfernaliscarceris fupplicium efFugerent
:

habitantibusr*.

III.

Quod

2 $6
Anim ?
funaode-

hiber
rar j us

II.

Mirabilia

rum

mm trcjucnciiis

miae-

Quod ad humanos fpiritus attinet, crcdibilemihi vidcdamnatorum hominum fpirkus iacereflevivencium ~ o rebu$, & moleihas excicare quam hominum purgandoruai KaIII.

cur
i

/i".

ppaream.

eadem fere quse ancea, quia neque ipii fponce luacxcederc unc inferno , utpote non minus quam dxmoaes , llli velut carp ceri fceleribus fuis dignoa D E O mancipaci neque caufa facis efficax apparec y cur 11 S permictat^ut frcquencervel excedanc per fe 3 vel a da^monibus inde educancur, cum per d#mones efficercqueac quod perillos vellec. Cum ergo &pius defun, dorum hom inum Spiricus apparere foleanc, uc ex allacis fupra exempJisacceftimoniispacecifequicLirfrequentiusapparerepurgantio eft
fl
:

DE

DEUS

tiorum

fpiritus,

quam damnatorunu*.

IV. InterdamnatorumporroSpiricusilii potiflimum apparere videncur , Dei permiflione , qui graves exercuerunc cyrannidesin fubdicos, vel innocencer ab aliis fuerunc in pcccacisfuis occiPacec ex hi ftoriis fi , vel graviflima aliqua fcelera commiferunc. in prsecedencibusallaus. Incer purgandorum vero Spiricus illi frequencius , ad auxilium a vivis pecendum, apparenc, qui mifericordesfuerunc in cgences , dum viverenc ; &quiaerealienoobftridi

deceflerunc , h?eredibus commtfTo onere refticuendi. Pacec eciatn

cx. variis hiftori.jjr*.

C A
rent ,
ejfe

U T XXVIL
>

fynde conftare poj&t

Spettra

qu& appa-

dxmones , vel humanas Animas.

,

SUpra cap.
ne
ntft

4.

& alibi fiepe diximus

,

aliquos in ea pcrfiiafio-

efle

uc pucent

humanos

Spiricus

nunquam
,

dvTo-xpott*.

feu in propria perfona viventibus apparere

in perfona aliena
,

fed fem-

per

lT t f>o7rpovu<BCK feu

nempe Angelorum-
Santtum Chryfoftomum
HbfnJi

maxime malorurru.

Adducunt

teftes

SpecZrorutru.

ip/

Homil. ulc. de Lazaro , aliis nonnullis locis, Tertullmnum lib. de Anima , Athanafium aucquisquisAudtor eftqq.ad Anciochum 1 3* Ifidorum lib. 8- Ecymolog. cap. 9, TheophyUtlum in q. 1 1. cap. 8- Macchasi. RationesadfignancPrimo, quiaviaaperirecur mulciserroribusacdecepcionibus uc animas pucaremus fpe&ra Secundo , quia nulla eft neilla , qu# revera da?mones forenc. ceflicas nulla xicilicas apparicionum a defun&orum animabusr' Tercio quia explicari non poceft , qua ivroTtfQs Twcfadarum. racione animae poflinc in corporum formis apparere , cumulcus
,

&

&

.,

cxcicare

.,

aliaquefimiliaprasftare, qua2afpe.trisfierifcimus^^
.,

Nos
ferunc
,

in pnEcedentibus capitibus conceflimus

,

non fempeiL. Animae

"

animasefle

auc.quaeft talesefleas- non fem fed fiepe dsemonum fraudem incervenire : qui cum fe in ^ ani-

quceanim<enobisvidentur

.,

Angeloslucis transformare,& non cancumSanttorum, fedChri- m videain fpc ftiac DEI ipfiusperfbnammenciripoflincacibIeanc> mir.umvi-^ deri non debec , quod defun&orum quoque perfbnas induano. Cerce qui Necromancicis carminibus excici fe fiftunc hominuin cbnfpe&ui d^mones funt hominum te&i fpecie , non ipfi Jho'

mines , cum dxmones in defun&os poceftacem non habeanc , uc quovis cempore loco , occafione 4 & fine , hominum confpe,

ftuiillosftatuant, feuinfernoaddi&ifint, feupurgatorio. Qiiis enim credac, homines, non da^monesfuifle, quosOfthanes , Ne-

&

cromanciae expertiflimus,, tefte Vliniolib. 30. cap. 2. revocavio? quem Appion per cy nocephaliam herbam , quae in j&gypto di-

evocacum incerrogavic, qua pacria Homerus, quibusveparentibuseflecgenicus ? icem quiexcicusabEri&one venefica,apudLucanum, denunciavicSexcoPompeio 3 exicumPhareicur Ofyrices
,

ialicaepugnae?

^t^ik feuin propria perfona.

,

Afleruimus nihilominus

&pe

defunftos apparere

eciamj

Probavimus id hiftoriis ac te-

ftimonns omnium cemporum ac locorum. Teftes ergo a concranafencentiaaddufti cancumvolunc , animas nonapparerevircute propna pro libicu fuo , fed D E I permiffione ac virtuce , uc , iupraeciamdiximusexS.Auguftino.

&

'

Pp

Nunc

yg
Signa disccrflcndi

Ltber

II
,

Mirabilia,
neccuivis concefla
,

Nuncukcrius Aflerimtw
,
,

cameciiveredifticilisiicSpiricuum
,
\

hujusmodidifccrnendorumracio

nondc,

Spintuf^

tls

expericncia frcquen j|^ cameii figna adoftis prudencibus iumpca vel vel fingulacim ciinftru&is hominibus cradica , quae cum aliis jundla , in re dubia nobis pra:luceanc. Tradidic illa_>

&

olimBertramus

Epifcopu* lib. de illufion. deemon. Joannis de In~ dagineCarthus. hb. de apparicione cujusdam defuntta? , Jacobus de chu/alib. dc apparkionibusSpiricuum Peltanu* de Purgacor. cap. j.Petrus Thyr&us\ib. i.deapparicion.Spiricuum,c. 16.& lib.
,

deLocisinfeftisparc. 2.cap.
gic. q.26.fck. 3.

j.&feqq.Z)^wlib.

2.Disquific.
,

Ma-

Exhisfequenciadefumpfirnus figna nonquidemomnes/piricusquiapparenc, difcernendijedillosfolumqui fpe&rorum nomen merencur hoceft, qui homines , auc loca, auc
,

ucraqueinfeftanc.
I.

Icaquo
,

SiSpincusquiapparenc
fi

111

ne finc , an dxmonfaci
vel

SU,

MAKIJE
,

vel

&de quibus dubium eft hurrainquam fignum crucis nomen J Eeorumve relialiorum Sandtorum
,
,

quias, agni

DEI cereameffigiem,luftralemaquam,benedicum
cereum
,

panem

falem

& alia hujusmodi

,

Sacramencalia
>

vei

Cacholicae religionisfymbola fugianc

aut deceftencur

fi

poft-

quam quod femel exegerunc , prafticum fuic , rurfus urgeano uc praeftecur ; probabileeftd^monesefle y aucdamnacorum animas. Racioeft , quia id docuic frequens apudCacholicos pios, ab omni fiiperfticione , omnique fallendi animo alienos experiencia anciqua& recens quam omnem repudiare noncft hominis vericacem indagare volencis. Scio Novacores abEcclefia Cacholica Segreges , ridere fimilia ; fed hos nil moron,, Pergo.

&

,-

&

II.

Si Spiricus qui apparec

,

dicac fe efle

animam damnaci

Juspendendum eft judicium auc pro diabolico habendus. Rarioeft , quiararo uc pra? cedenci capice dixi damnacorum animaeapparenc &quia nullumincurricur periculum , vel ullum-
, ,

infercur nobis , aliisvedamnum, five judicium fuspendamus, five dcemonem efle cred amus nec enim beaca, auc purgacorio addi:

&a poteft cfle anima

quae damnacaiu fe efle aflfcriu

III. Si

Spe$rorumj.
III. Sipratexit apparitionicaufamfalfam.,

2$$

velmalam , utfl conjurationis magicar , velutfevedicat, fe apparere eoa&am vi let 3 aut interroget curiofa 3 parum neceflaria s aut quae nefciri
e&pediret
patet
%

daemon eft, aut certe malus fpiritus. Ratio per ikj quia nec beatorum > nec purgandorum anim<e talia fa,

ciunUo
Sioratioejuseftmanifeftefalfa, fuperftitiofa, malefua* da > fi defperati , fuperbi , Jibidinofi , vindipac appetentis, aut aliter
perturbati animi oftentadonem prce fe ferat; malus eft fpiritus.Ra-

JV.

tioefteadeiru.

forma non iiumana , fed canis 5 hirci , fefpentis, ftiis y draconis bufonis , vel fimilium animalinm , auu nigri iEthiopis apud non ^Ethiopes 5 malus cft genius. Si vero humana forma apparet , confiderandps funt ate circomftantie ut capitibus fequentibus dicemusr Ratio primi clara eft , quia bonos fpiritus fiib tam tetris monftrofis apparere indecens eft , & alienum a fine, quem pnefixum in apparitionibos fuishabeno. Ratio fecundi patebit ex iequentibus , inquiV.
Si appareat
,

&

bus melius reiatafigna exan^inabuntur

buntun,,

$c alia infuper adfigiia-

C A

U X XXVHL
homines

De modis quibm Speftra pracipue

if loca infefiare folent*

^JOnunomodoSpe&rafemanifeftare , ac infeftareh6ffiine*$ P eaw? N &loca, conftatexrelatistotohoclibro hiftoriis. Namali-- V ? riism *

quandopercipiunturvifu, aliquando folo auditu au^aliquandoaliis modisr
1

aliquando

ta-

p-^tufi
Lmini.

Pp

.! Spe-

) ,

joa

hiber II Mirabilia
. I.

Spe&ra viaiiobjecSta.
mon-

V///variisformis(ereobjiciunc,pra:cipiiccamenautrubrpecic

humana

auc brucorum animancium, auc horrendorum

ftrorum; aliquando eciam iub aliis formisr\

Spedtrafiibhumanafpecievifa.

TN forma humana apparere

fub hvnna-

docenc innumera fere exempla^

ecic
ra^

*coco hoc libro relaca. Ecquidcmaliquandoapparency^^y^rIca apparuic Spiricus Pacic 3 quam vivcntes homines habuerunt. fchafii,dequocap* i i.quemobidftacimagnovicGermanusEpifcopus Capuanus. Icem Spiricus Agrippee macris Neroni filio, de quo cap. 1 4. fpiricus Julii Ceefaris ( vel pocius da*mon ejus loco umbra macrisTacici ac Floriani, Cajo Cafiio, dequocap. 2. 3 fpiricus Ludovici Alodifii pacris Secrecario filii, de qua ibidem fpiricus marici amicce Melanchchonis, de quo de quo cap. 3*

&

'.

&

& &

ibid.

& fpiricus coci Milicis Rheni eidem Milici

Huc
fpeftac
,

quod

referc

de quo cap. 4. O/ausMagnus lib. 2. cap. 3. cftk in Is,

;

circapolumarclicum > promontoriumperpecuisr' ignibusinftariEcn^moncisa^ftuans ibique fubmerforum > five alio violenco cafii occifbrum fpe&ra fefe ofterre congrefiibus notommhominum, cammanifefta, ut tanquamviventes acciptantur ab ignaris mortis i//orum> ncc deprehendi errorem^priusquam dkparueruncumbrar. AIiquando/# trijli, ^f macie c^uaficonfecla imagine fefe /]>ec7andos prabent. Talis fuic Spiricus, qui Achenis Achenedoro philofbpho appaqui Corinchi apparuic Arignoco 3 de quo cap. ruic 3 de quo cap. 2 1 6. & qui apparuic Juliano Cxfari ancequamocciderecur,de quo c. 2. q ui amico Alexandr i ab Alexandro in hofpici o., de quo cap. 3
landia Iiifiila
.

&

&

SpeclrumquodCurcioRuffb apparuic 3 dequo cap. 2.. 1. habebac mulierisformam humana grandiorem, acpuichriorem quod Ju:
.

lioCa?faripropeRubiconem, dequoibid. . 2. Tritonisformam habebat eximi&magnitudinis : quod Dioni 3 de quo lbid. foemina cratgrandisjurit tragic&pcrfimilis : qua? in campis Marachoniis, pugnantium virorum (pecies rcfcrcbant; aliud ibidem viri agrcjlis; ahud

Spe&romrn-j.

301

aIiud7^/?/.DrufbGermanico, uc diximus cap. 2. . 3. apparuic nmlierhumanaformagrandior: Romanisad lacum Regillum pugnancibus x Cafior^ Po/lux : P. Vacinio duo juvenes equis inflidentes: Romanis ad Thurinam urbem Mars : PercinaciCeefari homo eum gladioinfeflans: Gordianus,dequocap. ^.vidic trium hominum imaginesimmanes y *$ formidabiles nigris demiffis tunicis7
,

&

barba cafillo^fubmijfo. Poloni Naclum obfidences, uc diximus cap. *4 videnc armatorum hofliurn acies y ftativaflua adequit ante* 5? in~
curflantes ; Bohemi viros equeflres variis colortbm tndutos : Miles Rheni cocum fuumequo inflidentem : Hifpanusnobiiis virumgravemprolixocapillitio ^ barba y lorum wgens manutenentem. Aliis alio habicu fub humana camen fpecie 3 fpectra fuerunc ob je6la 3 uc
,

cx alii&hujuslibricapiribus pacecv Vandalixcap. 29.hisce verbis. ^Anno i531.gr andis ubique u ^ tztRiti fer Germaniamfkviit peflis, Lubeca in conventw Prddicatorum^ audivit Frater ex Converfls y qui curam habebat pra cateris coquin& nocJeunafubterfe y ckm infirato effet in hofpitali domoflreintereavocem loquentis adfeneflram coquina : Coce y pafitum > ra cibum abtturis ffatribm* Et ille in tm : >uot funt tranfituri f duo advens cum illis proTum ille : Trigintafex de Conventu ille evocattonem de lecJofurgens Miratm intempeftam feciuri. y domum hofyitalem. Videt menflk affldere^j intuetur per foramen numerumlratrum y auemaudierat y inalbis y velatisfrontibm y ut Horrens rediit in lecium nec audebat feriflolet ]am tumulan dis\. rem detegere. Sed cum eventmomnia frobaflfet funeratis triginta fex de Conventu Fratribm y ^duobm qui Hamburgo veneranti tum falam dixit, auodante vidiflfet
lib. 8,

Nonpoflum

hic omiccere

quod AlbejrcusKraiizius narraoofien^im.

&

&

Spe&ra fubbrutorumfpecievifa.
apparencfub formabru- p* a ** "corum y uccanum , felium urforum y leonum , ferpencum, r u m fpcde &c. MarcusBrucusvidic horrendam monflrofam imaginem cor- rife. porisferi ataue terribilis : Cimon canem latrantem ac/oquentem ut diximus Pp 3

Liquandoeciamfpedra feu

fpiricus

go 2
diximuscap
horribilem
ronitis vidic
i.

Liber 11. Mirabilia

Miles Uracislavix cum
aliis
,

mulcis vidic Draconcm

.

ignemjpirantcm ut diximus cap. 5 S. Andaemones iub formts leonum, taurorum^Iuporum, afpidum , ierpencum (corpionnm 3 pardorum urfbrum, uc diximus cap. 7. Sub iisdem formis fpiricus moleftos fuifle Guchlaco Anachorecas & Confeflbn , ceftacur IPilhelmus Ramefey Anglus apudSurium cam. 2. Wilhelmo Pidhuorum Comici ac Eremitx , uc habec in ipfius vica Thcobaldus : Saba? Abbati, uc efl apud Metaphraflen inCyrillo, quiejusdemresgeftas fcripfit. SiC ipforumquidammoleftus fuic bubulcis iub fpeciei tauri.in fundoBarbilianOj tefte Jo. Diacono in vita S.Gregor. lib.4.cap. 95. Aiius fub fpecie bovis comupeta S. Catharina? filice Brigicca?, apud Surium tom. i. Alius in formzjerpentis adolefcenci > qui S.Nicecam confilium rbgacurusaccedebac apud Suriumcom. 2. Alius in forma meruU avis , Machario Alexandrino , apud Alius P-alladium in vita duorum magnorum Machariorum. informanunc/>^r- 3 nuncy?//^ S.Dominico, utfcribitTheodorus de Apoldia in eius vica lib. 3 cap. 7. Alius in forma canis religiofo cuidam y tefte Jo. Diacono in vica B. Gregorii lib. 4. cap. 89. Aliusfubforma arietis Ducieuidamfepulchrurn 9

,fumum

&
,

&

&

,,

Domini

vificare cupienti

Adamoilli, de quo
fub aflnifpcQk.

uc habetur in Prato Spiric. cap. 49. cap.9. apparuic deemon > iaceraliasformas,
,

Spe&ra fub monflxorum fpecie vifa. Antonio vifuseft diabolus, tcfteS. ^thanafloincjusvkz, mo?ft?orfi Ocult emtn fpecieviia. c * ferme forma, qua.defcribitur a B. Jab. cap. 41. ejus crant ficut fpecies luciferi ex ore ipflus procedebant lam* padcs ardentes \ crines Hncendits fpargebantur ; ex naribus cgrediebatur fumus quafl fomacis afiuantis ardore carbonum; hxlitus cjus ut pruna flamma vero ex orc ipflus glomerabatur. An huc percineac Hippocencaurus , id eft , homo eqno
S.
,*

mixtus ; Satyrus, id eft , homunculus aduncis naribus, frontc comibus aflerata , pedibus caprinis ( quos idem S. Anconius vidic in icinere $d S. Paulum primum eremicam , tefte S. Hiero-

&

nymo)

Spe& rorunu.
nymo ) examinabimus in
lib.de Mirabilibus

3*3
monftrorum.
,

Huc

ipedacmonflrumCracovieofisiacus, de quocap.g.&formadiaboli, quafeB.Dominicoexhibuk inipecie lacertn, deformis duo grandia capita gerentis ut in ejus vira legitur lib. 3. cap.7. 6c
,

qua? terruit

Marinam Virginem

&

ferpentihm per totumcorpm ctncii y ut te~ ftatur frater ipfius S. Gregorius NyiTenus. Illa quoque , qua centipes aggrefllis eft S.Brigittam puellam adhuc centimanus teneram, tefte Suno tom, 4, Et illa ., qua in Pra^monftratenfi monafteriofecuidamReligiofoexhibuit, tria capita oftendens^ SS. Trinitatem feefle conteftans r ut refert Sigebertus cijrca an-

draconu multicoloru r

&

y cui fe exhibuit per

modurrv

&

numChriftixi^.
/. l Spelra auditui objeia. Spe&ra non cantum vifu fed etiam auditu 3 aut eerte %eha folo auditu percipiuntur. Quaadam enim agitato folum aere audi; ui Je prafentiam fuam infinuartc alia ftrepicus excitant alia incedunt 3 fcreanc gemunc , vociferantur ? rident , fimiliaque faciunc. S&pe domus infeftas inhabitantes putant no&u ollasr ^
Aiulta
,
;
>

pacinas

orbes

nienfas fubverci

&

per fcalas dejici

mane
lib.

tamen fato nihil loco mocum deprehendunc.

Lavaterm

de

Speclrisp. i.cap. 16. afleric, quosdamSpiricusevuIfamecardini-

omnia domo evercifle ac curbafle > nec bus januam abjecifle , Idem aic , ncxftu in monafteriis, poftea loco fuo repofuifle. Iocis aiiisfolicariis audiri ftrepicum inftar vietorum, vafa vinaria

&

&

religancium ; aliorumque opificum opificia fua exercencium_ Ec quando exftruuntur novae doiftus, vieinos noftu audire fabros lignarios, caementarios, aliosopificesnonaliteromniatra&a>-

&

re,

quam fi labori diurno intenti mnes ab opere ceflafle.

eflent

cum tamen

conftet o-

Nunc exemplis rem confirmemus. Spe&rum Athenienfo, dequocap. &., 1. & Herbipolenfe^derquoc.j.&Corinthiacum, de quo cap. 1 6. cafenarumftrepitum excitabat. Quod ego audivi yfcamn* Virunculi domeftxfedes evertere putabatur. ci , de quibusJib. 1. cap. 33. folo Jlrepitu quo aliquid facere

&

fe

304.

Ltber

II.

Mirabilta
incerdum cachinnos edanc.
cap. -tf.Usave cxnebat,
,
,

ib fimulanCjdcprehendunturjquamvis

SpiricusfamiliarisDrepanicanus
&: domcfticos

dequo
.,

cUmonbus prannonebat loquebacur

,

& alia facie-

bac, quadblumaudiebancur.In fodinismecallicisdarmonesmon-

taniie/^/v/prodiderunc

ucvidimus Jib. i.cap. 33. InarceScerliniScocia^, ucdiximus cap. 1 2. gementes ejr cUmanies noclu audiebancur. In domo quam inhabicabac Alexander ab Alexand. nodturni audiebanctir /##*#///# $$ horrendifremitus cum ejuU,
,

tu iflridnl&fy vocis fono. In Bochnenfibus.Salinis exaudiebancun* canum 9 gatlorum , a/iorum animalium voces uc vidimus cap. InAionafterio Virginum Werceli y quod , uc vidimus cap. 13. 15. a fpe&ris infeftabatur , obfervabatur mcejjus ingcmtfcentis velut hominis agroti y audicbatur vox evocancis ad fe virgiNo&urna fpecTra apud Aquilonares populos circumfunnes. dnnc viatores&armentariosWr/yfo? concentu. Da:mon familiarisDrepanitanus, dequocap. 37. . 1. jaciebatfaxa prxgrandia_>, nulliuscamendetrimento &vaia domeftica akcjaculans y non frangebao.

&

Lavateruslib.dcSpcctrisp.
lib.

1. c.

17. referc ex FeliceMalleoIo

Rodolphi regis Romanorum 3 excare^quod Rodolphus cum praelio Othocarum regem Bohemift viciflec,in campo ubi praeliumcommiilumfuerac pernoclariu, quodque incempefta nole le/nures feu fpectra exercicum horribili cUmore tumu/tu turbar int. FuifleaucemfpecTra hincapparuifle 3 quodfumi inftancerdisparuerino.
de Nobilicace cap.
o. inhiftoria
3
,

&

Idemexcodem

cap. 53. fcribic

Anno Domini

1444.

anco

forciflimamillampugnam , quam pauciHelveciieoncraingentes LudoviciDelphiniFranciascopias propemoeniaurbisBafileenfis commiferunc aliquoc no&ibus circa llla loca audicos efle mili* tumcUmores armorumfonitm pugnantium ftrepitus, tfc.
,
,
,

TheodoretusinVkzS. Jacobi
circa

eap. 21.

apud Baronium tom.

424. referc de feipfo , cvim inimicus esfetMarcioniftarumheereticorum y cosque perfequeretur;taiem_* noftu vocem audivifle. Cur tu bellum geris cum Maraone^ f Cur

Annum Domini

SpettroruMj:
Cur hanc pugnam adverfus eumfufcipis
fecit molefiia ? Define belligerare
fces experientia
,

joj
af-

^uanam te unquam

^uantum

definea maievolentia ; aut dibonumfit quies , gfa quas alibi dabi$

musr

9
,

de pefte inguinaria a civitatcTrevirenfi depulfa fcribens hasc habet in vita S. Nicetii. Cum lues inguinariaTrevericum populum incircuitucivitatis valde vafiaret^ $fj facerdos D E iWicmus pro ovibmcommijjis DEImifericordiam imploraret affidue ifaclus eji fonrn de nocle magnus tanquamtonitruumvalidum >fupcr pontemamnis ^itaut putaretur urbs iffa
-Cregorius Turonenfis
,

omnis populus exterritus in leciulis refedijfet lethiferum fibi interitum operiens yaudita eji in medio vox una c&teris clarior ydicens : Et quid hic, ojocii ^faciemus ?jldunamenim portam Eucharius Sacerdos obfervat adaiteram.Maximinus excubat $ in medio verfatur Nicetius. Nihilhicultrapr&vaierepoffumw* nififinamus hanc urbem eorum tuitioni. M^caudita voce (iatim morbus quievit &v.
abforberi. Cuwife
>

Cardanuslh.a 9/Subtilit. exErafmo Roderodamo, refeftliiftoriam 3 quam hic ex Henrico Glareano audiverat , de oppido Schikach , ofto milliaribusGermanicisaFriburgodiftante, da?monis fraude in cineres penitusreda&o^ Anno Chrifti 1 533 quar.

Dsmon inquit , fibiio jU to Idus Aprilis die Jovis ante Pafcha. gnum dedit e quadam &diumparte.Caupofuff>icans effefurem, afcen,
,

dit

ejr

neminem

reperit.

Sed idem fignum rurfus ex altiore ccena-

culoredditumefl. Ethuc confcendit caupo yfurem perfequens. Cum nec illic quisquam appareret ^fibilmauditmeftefajiigiofumarii.
lliico

tetigit cauponis

ammum

>

ejfe

damoniacum quid ijubetjuos es-

fe pr&fenti animo. Acciti funt facerdotes duo : adhibitus exorcifmus. Refpondit fe ejfe ddimonem. Rcgatus quid itlic ageret > aitfc

veileexurereoppdum gravio.

tfc.

Paulopoft

totum oppidum confh-

Joannes Curopalates inHiftor.Bafilii.&Conftantini^ol 97. fcquencia refero. Hoc tempore , inquic , incredibile prodigiumjy accuht in Trpzcrfium repicne ^ ad radices.montis Cu&a >ubi fons

o6
rfl pulcherrtwru
,

Liber II Adirabilia
tf limpidt(Jim& aqu*.
y

Vox qutdam audiebatur

.

mijerabilu

cum lamenti*
,

ejr
,

latutfmilisi tdcfcuon femel

v&h , {$ ploratu , ejr multcn aut iterum >Jed a Martto moife

Cumtfc abiijjent
i

h<lo~

quead tpfumjunium eum exptoratum y ubi vox

dtes noctc<tj r
t/Ia

qutdam

cmtttebatur

cju/atus alio evafit.

Huc ipeftat hiftoria,quam fiipra cap. 7. ex eodem Auclore retulimusdeSpe&ris,nuntiantibusSyracufasefle captas.Icem quod rcEulimuscap. 5. de Spiricu teftudine ac cithara Moniales ad choreasprorocancc.
1

111. SpecSira tatuiobjeta.

$pe&r*
4<*"

XTArik etiam modis SpedTra tadTui fe ob jiciunt. Aliquando enim

>mc u ^ a cor P or ^ s l^fio-ne , &finedoloris fenfu tanguntralipr^cipices agunu : taclos propellunt procrudunc , aliquandourunc, aucverberainfligunc aliquandoipfamnecem inferunt aliquando non corporibus tantum , fed bonis etiam_
*

uS**

quando

&

fbrtunaj

incommodanc denique aliquando ad ftuprum compel;

luno*
Spe&ra
fi-

Ad primum modum quofne corporis dolore tf Ufione tan,

,
,

tieiaenone

g U nC ^ pertinet quando dormientibus lecTumdetrahunt,aures* ungciui. ve ]ij cant ^ manus capiti ac faciei admovent &c. Huc pertinet quod narravimus fiipra cap. 3 de amico Alexandri ab Alex. in cujusledTo fe fpedTrum collocavit , ad eum prope acce/fit,quafieum amplexibus petiturus. Item quod retulimus cap. 2. I ex Plinio fecundojdefratrelibertifui, Scdepueroquodam, quibus capilli fliere a fpe&ro detonfi. Itemquod defamiliari d^monepacris Cardani reculimus fupra cap. eodem . 2. quod manum fupra- Cardani faciem ponebar , digicum in os ingerebau.
.

&

Spe&ra

Ad fecundum modum quo propellunt

,

5?

pr&cipites

agunt y

uo ddiximuscap. i6.exS.Auguftino deSpiricibus do^llentf" mum Hefperiivexancibus. Itemqua; ex Gregorio Presbytero de &pj2cipiP ert ^ neCc
l

HQjia,

aliisSpiritibusrecuIimus ibidem. Senfic

& fimiles moleftiasOcco

quem

quiaSpirinbusepropriolecTo aliquando excurbacus foic,ucvidirauseap. 14 SeniitoperariusinfodinaGeorgiana^

,

Imperator

Spectrorunu.
,

py
quent

quem ex infimo ioco ad fupremum non fine corporis actricti iub~

vexerunt ut diximiis cap.
,

g Senfit S. Nicolaus Tolentinas,

.

improbus fpiritus nuncin terram proftravit^nuncfuftibus excepit 3 nunc dire ad angulos allifit ut fcribfc in ejus vita Surius tom. $.
,

SenfitEuphrafiavirgo,afpiritumalo ex tertiofolarioaliquando , aliquandoetiamin puteum deje&a y uc inejus vita narracur apud eundem Surium. tom. 2. Adtertiummodum^quo uJlione&cverberibuj&iRigimt, fpe-Spe&? hc, quod diximus cap. 3 de Ner one I mperacore, qui confeflus eft, ^JL^u fe non prapfencia fblum macris incerfe&a? moleftari, fed eriam verteribus Furiarum y ardentibus c^dis cruciari. irginibus Wtrtelenfibus fepe partieulae carnis ex corpore decrahebantur ; 8c nune ribiae 3 nunebrachia in adverfam partem corquebantur , uc vidimus cap. 1 5 Nobilis Hifpanus a Spedxo loris crudeliftime fuit ca^fus y uc exDelrioretulimus cap.4. Euphrafia , cujus paik loantememinimus y ab immundo fpiricu aliquando mifere fau^ eiaca fuit , aliquando oleo bullience perfufa. Alia exempja in
pnecipitata
.

&

praecedencibus inveniet
cap, 38.

Le&or
,

maxime

cap. 15.

& libro *.
percinet
SpSlra

Adquarttimmodum quoneceminferunt fpe&ra ,

quoddiximus fupracap. 11. ex vita Gregorii Neocaefarienfis de Speftro , quodin balneisomnes vefpere ingrediences graviflime affligebac & occidebac. Ec quod ibidem ex Prochoro reculimus deSpe&ro, quod in chermis Ephefinis incer aliosmultos quos
,
,

^^^

fingulis annis fufFocabac

occidic filium Diofcoridis.

Dasmon

metallicus Annebergicus in fodinis interfecic unoflatu amplius duodecim homines s ut vidimus cap. 38- l*b. 1. Hudekin \m* dioecefi Hildesheimenfi ftrangulavic puerum fibi iniukantem*

utvidimuscap. 16.

Huc

referri poteft

horrendum exemplum,
:

de quodam Ludimoderatore 6c alibi de caupone pejerante quem dremon caufidici fpecie abstulic. , Item illud quod referc Michael ab ijjelt contigifie Anno 1 584Hiftoriae fuos in pago Apeldorn. Duo nobiies Germani inqtiir, Germani
lib. 1.

quod retulimus

cap. 37.

ordinibusmilitantes , inter fe convenerant , ut vino aduffoJeJLj tamoiiu mgurgitwent , donec alter illorum exffiraret. St quts

<*

U0 adi*.

p i unWl

jo$

Liber II Aiirabilia
,*

priorfurgeret,in eum diabolus potcftatem haberet.Acctdit dumflrentte haclevc votarent > mercatoremforte illactransire quem f utjc tertium adjungerct coegerunt. Invitus ille huc tndutiut eft mor,
,

tisn.

Fau/opoft ma//gnus Jptrttus mgrejjus iocurn ubt feHuc prarcerea fpe&ac hiftodebant , utrique eerviccm fregit. ria , quam ex Sifrido Presbycero Mifnenfi lib. 2. Epicomes fuar,
metu.
,

afFercThyra2uslib.de Locis infeftis cap. 19. num 16. his vcrbis. Kjlnno i26o.ftudtcfus qutdammifcre depertbat puellam. Ciim alii fcens boio oc~ ratione nonpofjet ipfimfibt copiam fieri pcrKccromanticum , dac?iditur. Hic fe adoiefcentem^ circulo iiTcluta pecuui& jumma y cupit. Mox ad condit ,Jeveriffime ne cundemegredtatur > imperans.. jurationes converfo plurima fe (fiectes phantafmatumojfert $ tandem ipjk quoque qu& qu&rebatur imago puell&, Hic adoleJcens3 libidtneviffm > prdcepti immemor manu?n exte?zdit amatam apprehenfurws j fed maximo fuo malo : ftquidem a Spirttu ncquamparieti al/ifm s mifere exhalat antma/ru.. Huc denique fpe&ac , quod memini me f#pe audiviflc , ac
le *
,

ni fallor , apud Joachimum Rhecicum de quodanij, mirabilern planecas Marcis agnofcerec , diabolo fedevovic y fieo deferrecur ubi*rem prope infpicere licereu his enim cogicacionibus ac defideriis incencus cum in cubiculo fuo fedec , a fpiricu quodam arrepcus capilficio , cubiculi cholo aJlidicur ac cer quacerve circuma&us , in terram cum impecu deturbatur his addicis verbis vStcefimotm Martu,. Spe&ra Ad quincum modum > quo bontifortuna incommodant per>quoddiximusfupracap. 16.de Spiricu, quiHefperiidoner ^ tunKhi^ infeftabac non cancum hominibus erac moleftus , ftd , commodantia, eciam animalia affligebao. Qui a Theodoro Siaeorum Archilegiffe
?

qui uc

mocum

>;

mum

&

mandrica pulfus fuic > mulierum celas prarcer alia , rumpebac, uc diximus ibidem. Qui in agro Bingcnfi fieviebac , horrea & caias rufticorum incendebac & ad excremam paupercacem miferosredigebat , ut diximus cap. g. Qui fibilo in oppido Schilcach fe prodebac, tocam urbem incendic, uc paulo ance diximus. Virginibus in Monafterio prope Xanftas velamen capicis abripiebacur , uc diximuscap. 1 5* Spiritus Pi&avii in Parochia S. Paulifrangebat cya,
.,

chos

Speffrorunu.
thos

jojp

& vicra -, uc diximus cap. eodem. Alius , uc ibidem di&um, cquos e ftabulo eduflos > agebat pr^cipkesr' Ad fextum modum quofluprum intentando aut inferendo Spe&ra
,

ftupra infefiant homines diabolicifpiricuSj percinenc ea^qucediximuslib, JP^ i. cap. 2 1. &ci2\ de daemonibus incubis ac fiiccubis. Hujus rei

exemplum

concigic inoppidoFlandriaeBoerburgi
,-

aGravelinga

, haud procul anno Domini 1587- ubi poft quacuor annoruirL*

,.

moleftias quas vir doclus ac pius Joannes aPorca , ibidem Plebanus ,. cum caftifllma fororepafllis eft ; candem ipiricus immun-

duscompciadolefcencisperfbnam induic , fbrorem lolam doprimo muneribus deinde , minis ad ftuprum.3 mi deprehenfam fbllicicavic > candem eciam , ubi fic nihil proficit , vim Virginis pu.dickiae; afferre coepic

&

fuperveniens frater fb roreraexdamonismanibuseripuiflet.._HiftoriamnarratT^r<e//^ loco proxime cic. n. 7. ex Appendice ad Biftorianx di&i anni Mi:

Sc perfeciffet

nifi

chaelisablflelo.

Similiaduo addic ibidem ThyrsBUsexCafario- , quorum alcerum)Bonnae inDioecefiCoIonienfi contigit 3 alcerumPrumia^ in Bmn& 3 inquic Thyimis , chm quidamfili&fu& pudicitit Eiflia. timens y illam in folario domus fu& ^fi qua?ido exiret includeret > JJiritm mformm adolefcentis ad virginem ingrejfm cum illa renij> habuit Aigerrime tulit i/lafe a Spiritu deceptam y tantumfe nonm Juroremrapiebatur. ?ater fili& cafum miferatm ut impojterum a
,

Spiritm molejiia libera effet

ipfamalio mifif- -Apparet mox d&mon

farentiyuxoremfuam repetens^ejr fiomachabundm itapeffm ifjius percuffit, utpoflfanguinis vomitumterfia die exfjiraverit. Trumi& vero nonfoemina^ fedvir diaboli verfutias expertm efi$ verumtamenjuHafuaculpL- Sollicitaverat illefueUam , ut adfe intempe/la nocle libidinis expfend&causa veniret Venit non illa , fed in illius forma (piritm nequam>fcedumfc concubitumperficit.Vrius illud Caefarius cap. g. poft erius c. 1 o. lib. 5. recenfec Addic his Thyrams,quod Sozomenusin Trip. lib &. c. 1. refeit deApelle eremica fimul fabro ferrario.Huic,cum nofte quadam
,

&

fabrilemarcemexerceret,apparuic daemon, fub forma fpeciofae mulieris,invicanseumadturpem libidinem , necnonadlabcfa-

Q^q j

ftandam

$io
,

Liher II Aiirabilia
, , ,

tendam corporis & \nx quam diu coluerac puricaccm. Scacim ille ferrum, quod elaborabac e fornaceexcrahens, in faciem cara
percuffic.
lyienippus

E^dxmonftridens^ac ingemiicens, proculaufugio. Placechoc loco addere hiftoriam miram quam recicac Car,

Lycius a
mulicris
lpecic dc-

^ipuur.

de ouodam Menippo his verbisr ^utt Mentppm Lyctm annos uatm qutnque Vtgmtt , tngento haudinfctto corpore item multk exercitattone valtdo ftfri #/ /irHunc peregrtnd mttmofi athlet& liberalisfy fpeciem pr# feferret.
fi
lib. 2 0.

m j^hodtq-inm
,

cap. a.

&

iiercuUplerique amortbm irretitum putabant.

njidebatur , Jpecioja quidem erat
Daemtfnis
hifhn-ia
,

Ea vero ut
,

turru>

*$ pramolltcula, nec non dtvttiis

jni,

ubertimfulta>cAtcrumea omnia ojientattonem rnodo exhtbebant, verifuberatnihiL InejmfefamtUaritatem ad hunc modurn tnjinuajfe ferebatur. Vergebat quandoque Mentppm Cortntho Conchvai folm: ecce phantafma quoddam tlli occurrtt y quod fe in mulierts (peciem conformaverat ; atque ex manu apprehendens Menippum y jam pridem inquit feilltm amore tenert tmplicttam : ejfe verb injuburbano quodam juxta CortnthurrLi fe genere Phcenijfam y habttare $ id etiam dtgito monftrans , illucventret hvrtari cceptr. vJJ^uodfi) inquit ^feceris intentam muficis invenies me , numbibes qualenonf&pe altds , nec te rivalis ulla velltcabit fufpiHit mortar. cio : pulchra fiquidem puhhro contenta vivam

&

&

blanditiis delenitm adolefcens

,

bandexpers amoribmtamen JJeri ad mulierem pergit acfrequenter detnceps, perinde ac adfuas deltcicis. Necdum entm cujmmodi phantafma ejjet y callebat. id intuitm vir quidam ( ut ipfe tnterpretor ) magm y aut philofophuss ut tumcreditumejl rfummgravitatisacprudentt& y prinwjtatuariiinjiar Menippum tn/peclans hominem expendebat y contemplabaturj*. Vbi vero rtmatus akunde eH vijus : O formofe inid quit , {f aformofis exDetite mulieribm foiv d-etAve^ c\ c?ie
,
>

ettamfi phtlofophia myflertorum^ obnitt obluclart^ non valens ver

,

*.

Cum in tis mirabundum animadr tft yferpentem confoves, ejr is tc. verteret Memppum $ hoe protnde inquit dtxi , quoniam mulicr Sed rogo te , ecquid ab tlla te amari puefi tibi , qu uxor non efl. tas ? Per Jovem , tnquit Menippus quidem eximie. ^in igtiur , inquitis , eam tibi watrtmQmum adfctfces ? Equidem , re,
,

&

(ftondtt

SpeBrorum^.
,

jn

fpondit: quid enim jucundim quam amantem ducere f J^uando y inquit ille ,futuras opinaris nuptias ? Cito ? ait ; velfortajfe cras*

Id cum vir ille tnandtjfet objervans convivii tempm y cum jam vo-> cati pr&fioforent > pofieaquami//uc^ipJe perrexit : Vbinam, in~ quit f mulier efl , cujm causa convivium celehraturi conveniflis ? Tunc Memppm : Frcpe adesi 3 wquif. At is : argentum hoc > 3? aurum , c&tera^ domus hu]m ornamenta, tuane % an mulierkfunt l tJMulieris inquit > ac femilaceram ejr pilarem omnino veUerru>
,
,

mquit 3 cultmfunt. %j4& ille eos qui ad~ hortos videtis \ qui >ficuti ab 3 mquit , Bomero proditum esi fpeciem quidem pr&ferunt aliquam mmj tamen fint nihiL Ejmmodi vero ornatum hunc omnem concipia^ tis licet : nequeenim quavidetur materia ullafubejl >Jed (imulacrum modo eH , ac imago* ^uod ut verumfciatis beila hacfponfk yUna esi TMtfjwvGtdv a; x&f%U4 t$ vJ^fAcpt*o?iV)ii&$ u m%&tr$:ljgm'eu-# mormolycias plerique putant* hocefi ex Empufis 9 quas lamias Suntautemin amorem g Venerem proclives r humanas carnes vehementer expetunt Venereorum^cupidine alliciuni multos + quos deglutiant mox. Hsc veraaudiens illa: i^sfge, inquit me*
ofiendens
:

Tales

mei
:

,.

erant converfm

Tantali
,

,.

&

&

atque inde ojfenfior acperturbatior phiiofophos pau loprocacius profiidit y eos omnes delirare inquiens. Ijbi vero au~
liora loquere
:

reafupe/lex

& imaginarium argentum

tandem fefe lamiam

>

adminiftrifaydrcoquiK acreliquafamilia
fet ,fateri cogeret.

velutfumus effluxere, increpita evanuit \ la~

,

mialacrymanfi jamfimilis rogabat\> ne fe forqueret nevequidesjUo autemacrker infiante * nec Je dimijju-

rum

afjerente

conjejfa efi
,

ejr voluijfe

Me~

nippum voluptatibm delinitum obvolvere

deglutiref.

ut e)m pofiea corpm

poribus , ubi adfummam fimgmnis

Ejfenamquefibt perjamiliare ^Jormofiorum vefci cor~ abundantmm vemjfent. H$denus Rhodiginus , qui ea ex Philoftraco defurnpfio.
Fuic heec mulier fine dubio daemori , rtiulieris ^ecie. Formc*-

ciqui.

forumcorporibusfeve(cidixic 3 quia id perfuafiim habebancanDe Lamiis nos infra * cum deMirabilibu^Hoininum , auc MonftrorumLj.

$uccubi

p2
Taemonis
:

Liber

II.

Mirabilia

;incubi mi<j ncu bi ra^hjfto-

^^
,

Succubid#monis hiftoriain audivimus: oddainiisnunc aliarn priori mirabiliorem quam ex vka S. Bernardi rofcrt Thyj.^ j c Locisinfefttf cap. 92 dc mulxere quadam a diabolo mi,

Apparutt 1//1 diaboltts tn (peciemilttu ferrime vexata , his verbis. tn amorcm fuum tntiis fuggejlione iaten^ valde fulchri afpeclu ti extra locutione blandientt , animum e)us fallacttcr tnclinavit* CumL ajfenfum multcris obtinutjfet expanjis brachits pedes ejus
,

fupraunam manuum Juarttm pofuit altera vero manu caput ejus llla qutdem vtoperuit fibid, eam hujus focdcris figno dotavit. hu]us execrabihs militcm commercii fed firenuum rum habebat
,

ettam in eodem ioco cubantcmarito invifibiliter , impurifftmusille adultcr &incrediSex annis tantiim latuit malum nec dete^ bili vexabat Itbtdtne. xit mulierperdita tanti criminis probrum. Septimo verb anno confufa efi in Jeipfa , &expavit , tumpropter colluvtoncm tam continuAturpitudints tumproptertimorem DEI, cujus judtcio fingu* Confugtt ad Sacerlismomenlis timebat intercipi ejr damnari.
penitus prnarum.
,

yibutebatur ergo

HU

dotes

tfpiacuiumconfiteturiperagratlocafancla &Sanclorum implorat fuffragia : fednulla eiconfeffio nullaoratio > nullaeleemo(ynarum largitiofuffragatur. Jgttotidte ut prius $ importu* niits a ddtmone tnfefiatur. Quomodo tandem a D. Bernardo fueri
,

liberaca , dicemus infra hoc

eodem libro.

APUT
,

XXIX.

Qualia fmt corporailla , inqmbmSpeBra apparent homimbm.

tribus pracipue formis Spe&ra apparere hominibus dixiIN mus hominum brutorum, monftrorum. Quasrimusnunc,
,

qualiafint illacorpora
phantaftica->*

in

quorum

formis apparent

anvera aa
:

J.

QH a -

Spe&-rorum2
. I.

313

Qualiafintexphilofophiacommuni.
didis
lib,

CUppono ex

Primo y pofle Ange-C r P fl ^los acdajmones producere vera aliqua animalia imperfefta^^u^^a.
i.variiscapitibus
,

& tam haec

db
y

quam perfefta ,
,

aliunde celerrime adducere.

Secun- lia fint.

pofle

afliimerehominumac brutorum tam vivorum, quam

; iniisqueexercereadiiones fimileshomiac brutorum aftionibus , cujusmodi fiint ambulare , federe clamare loqui , tangefe , percutere , &c. quse tamen non_. fmta&ionesvitales , cumcareantprincipiovitali , quaeeftanima

mortuorum corpora

num
,

informansr*,

Suppono prceterea ex philofophia communi, traft. de A nima

feparata, habereanimamfeparatam, quocunqueinftatufit,poalia a fediftinda , non fecu$ centiam naturalem movendi fe ,

&

Itaque fi corpori alicui vicina fit , aut poteritilludmovcre ;& illo mediantc^, alia corpora. Similiter fi corpori hominis , aut bruci alicujijis fiveorganicumilludfit fiveex aereformatum , interne fit prafens ; poterit cum illo progredi , federe y tangere alla corpora , perAn vero ipfa fibi ipfi propria virtute formare pofiic cutere, &c. corpus ex materia aliqua , ficut de Angelis ac dsemonibus diximus* incertum eft His fuppofiris, Ajo I. Corpora Spedtrorum quse humanam figuram referunt , vel fimt humana cadavera vel corpora ex aere aut alia materia formata. Ratioeft, quiatamd^mones, quamanimsefeparatae , pofluntaflumerecadavera , in illis apparere Item daemones poflunt formare fibi elementaria corpora , illaque afliimemere Animaevero feparata? , finonpofliant illaeademformare, poflunt tamen abAngelis aut dsemonibus formataaflumere , cum illis ambulare , federe, &c. Exiftimotamen , rariffime cadaveraaflumiadsemonibus , &animabusfeparatis , quia humanacorporainquibus apparent , plerumque objicinntur fub nota
ac Angeli illam habent.

eidemintimepraefens

&

&

aliis fpecie,

& tamen longo tempore poft obitum ilIorum,quos refiint

fcrunt

apparenc, quandocadavera jam

fanieac tabecon-

fe&a-u

Rr

Ajo

fi^.

Liber
II.

II Mirabilia
,

Corpora Spe&rorum quecbrucorum figuramrefea dccmonibusaliundc iuncverorumbrucorumcorpora, runc, vcl allaca auc, fi imperfettafunc abipfismecprodu&ai velucplurimum func corpora elemencaria ab ipfis efformaca dxmonibus ab iisque , auc animabus af lumpca. Racio eft , quia calia eile pofliinc >

Ajo
;

alia

vero ab hisomnibu-sdiftin&a

efle

non

poflunc
in

,.

in

communi

philofbphia_,.

Ajo

11

1.

De monftrorum corporibus,

quorum forniis fpc-

ftra apparenc, idcm dicendum eft, qiiod de brucorum corporibus

diximusr*.

Ajo IV. Spedra quae apparent fub cribiis pra?di<frisformisr\ nec veri funt homines , nec vera bruca , nec vera & viva monftra. Racio eft , quia queecunque illa finc corpora , in quibus apparenc Spiricus , auc non func vere organica ; auc fi organica func, non irw formanturabillis:namdamiones non func formae infbrmances^, fedfubftanciaecomplecce anirn& veio feparacae non pofliincpropria auc d&monum vircute infoi mare corpora , quce ancea lnfbrmavei ant; alioquin refufcicacio feu refurre&io hominis poflec fie;

rinacu<mlicer_.v

Ex hoc fequlcur , corpora in quibus Spefltra apparenr noiLr

,

fleanimacaacvivenria,

cumnequeinhominum > nequeinbru-

torum , neque in monftrorum etiam genere fint. Vera tamen ac

realia llinEcorpora , quia aut cadavera, auc ex aliqua materia effor-

mata^i

Ajo V. Corpora in quibus Spe&ra apparehr pofTunt eflo phantaftica. Racioeft, quiaAngeli&d^monespoffuntilludere
,

fenfibus noftris,& facere x ut appareat efle id,quod non eft^uc vidi-

muslib.

u
. II.

Qualia fintexphilofophianova.

A Udores afiqui fecentiores , qnibus vilefcunc vecera , & prifr "ricadnovaarque exocica irigenium riovaiiicudunc phiJofbphandirationcmtcii-ca modum quo res corporeee fenfum mo,

vmc

putantquev iUo admiflb facillime explicari pofle quomodo

re$

Specf-rorunu*
res fpirituales
,

jij
,

nempe
>

Incelligentiae

& Animae feparatse

,

nullsu

aflumendo corpora

efficere queanc ut videantur.

audiantun, t

rangantur , ib cercis corporum fpeciebus , eo prorfus modo , quo corpora , fub quorum fpeciebus videntur , audiuntur , can~

Unam aliquorum phi, audirencur, &c. loiophandiracioneminfinuavi lib. 1 cap. 10. Aliam nunc afFeult. Philofbphia? Naturas ro ex Emanuele Magnano cap. 33. Propofit. irit. num. 3 1. ubi ait , Animas corpore exfblutas paricerque alias Inteiiigentias , aliquando mortalibus apparere fub fpecie humana 3 vel alia , haberi ex hiftoria , cum facra , currLs profana modum aucem y quo fiunc hujusmodi apparkiones calem efle. Res corpore* y cum nuUam aliam agendi vim habeant, quamut moveant localiter velrefifiant motui localis confequen* ter non alia vi fe prabent fenfibus quam ea y qua proprios motus Uanquam proprios characieres feu Jpecies imprimunt fenfibus vel qua refiflunt alienis motibus. Itaque fiinteUigis ypojfejubfiantiam imnmterialem exercere in fenfus tUos omnes metus 4 quospotejl h&cvel illa corporeafubflantia in eosdemfenfus exercere$ itemifo rejijlere motibus alienis ad modum &menfuram refiftentia y quam ad eosdem motus exercet fubftjintia corporea : hocipfo inte/ligesy eandem immaterialem fubflantmm pojfe percipi Jenfibm fub (pecie now propria y fed aliena ; id eft pojfe apparerefub fj?ecie ^f forma corporea y videlicet e]us corpore&fubftantid , cujus imitabitur moven* di y aut motui refiflendi modum atque menfuram. Igituranima Jeparata y vel\Jdngelus , utdentjefe in confpecJum noflrum j minime egebunt ( ut vulgo putatur ) compingere fibi 3 coapt%re mj corpus aereum tali modo compac7um , conftipatum y figkr#tumj> t t$c. ut colorem habeat y gf figuram y ejr duritiem y pondus ejus corPorts y in cujus fiecie optant apparere : fed ut vifui v.g.Je exhibeant omnino fufficiet eis ( quod eft longe facilius ejr expeditius )Ji iUi ipja quaputantnr compingere y formare y movere y tfcaereum iUud cerpus , lucem incidentem refimgant &flecJant ad oculum eadem menfura y $ eodem modo , quo eam re~ fringeret y &reflec7eret > fi adejfet corpus iUud cu\us in frecie voy
guncur viderentur
,
.

&

--.

& &

&

Ittnt

apparer^,

Atfimihter ut auditm fejc offermt Rr z

fufficiet

fitc-

316
fi

Liber
,

II.

Mirabilia
,

aerem velut ex arte

5?

nempe imttando naturam

eodcm modo
,

pel/ant

verbercnt

q.uo

eum

pc//cret ac vcrberaret

Ji adcjfct

res corporeafonora

beratm

, cu ]u* imitari cupiunt fonum : ficenimaer vermotumillum ab rmmatcriali fubjlantia receptum , com>

municabit tympano auris f confequcnter h&cperciptctjonum omninofimilemei , quemedcret vt /edere Jo/et res i//acorporca tfita fubfiantiam immaterialcm pcrctpict auditusjub fpeae ta/U reijonor&. Et ita dc aliis (enfibm. sltque ut vides y hacartepotefifaallime Angelws vel anima darcfe in confpecJuw unius ejrfe occu/tare alteri: quodfane ejjct tl/is impo/Jibi/c in eo aereo , utputant , invo/ucro ajfumpti corporis : hujusmodi enim corpus quantum eft de fe ,
,

>

,.

omntbtis tndijfercnter

$Jf

^que daret fpeciesjui.

Haxphilofbphandiracioeft , meo judicio , longedifficilior, > quodfacile oftenderem , fihoc hicagendum forec. Ununi folumqu&'ro , cur frigida Spe&rorum corpora plerumque finc , prouc elle experiencia conftac , poftea cap. 32. dicecur^ &quomodofuccubi&incubiofficium peragancda:mones fi vero corpora nonfunc in quibus illa opera exerceanc* Recineoigicurcommunem acoc jamSseculis recepcam philofbphiam alioquin dicendum forec femper in hujusmodi ap-

quamcommunis

&

,.

&

paricionibus iliudi ienfibus noftris

corpusr*.
"

& nunquam percipi verum

i

111

ii

.,

.1

iii

C A
e

U T XXX,

Qualesfint voces 3foni ,ftrepitus D ac tumul-

tm> quosfj?etra excitant.

Spcatrafonos actu-

npi Xvariis hiftoriis coto hoc libro relacis conftat fpedra , fepe 3 r r 1H t n muituscx- JL^ cxcicare voces, ciamores, gemicus, riius, cancus, ftrepims, citautia.. tumukus , &c. Qucericur quales hi fint j an veri videlicec , nec nc
.
.

Brevicer expedio.
Soni
a fpe-

modoex^ autexcitariputantur
!tantnr r

Soni jftrepicus, tumulcus, &c. qui a fpeftris excirantun., Ra, aliquandofuncvcri , aliquando txon
tl&

SpeffroruTTts.
tio

p?

primi eftcommunis omniumfenfiis atque confenfiis , quotidianaexperientia confirmatus omnesenim judicant,fe audirc verosfonosacftrepitus, necprobabile eft, omnesha&enus fuis:

fc falffis

tametfi aliqui fiibinde fallantur

,

mauirexeo quodaliquandoorganum modi fonorum perceptione Iafdatur & quod ab omnibus

>

ut dicemus. Confirauditus graviter ex ejus,

qui
.

aliquo
fi

communi loco circumfcribuntur percipiantur camecpropcer unum cantiim ex omnibus terrendum aut affligendum
,

excitencur , reliqui vero innoxii flat.

,

Racio fecundi eft > quia ali,

quando contigit ucinmultorum pr^fentia untis tafttum aut alter tumukus ac ftrepitus fe audire putet , & aflerat reliqui tero
f

nihilpercipiant.

contingere poffe, tit veri etiam fbni ab uno aut altero percipiantur , ab aliis prafentibus
eft
y

Verumquidem

quoniam uti organum visiis ita & auditusr impediriadamionepoteft 3 quo minusobjedtum fiium percipiat. negari tamen non poteft y auditui riori minus quaiii vifui ilfudi pofle f ut atidiri putentur s qua? minime fiitit. Patet efgo AflTertio.

non

pefcipiantur

>

1 1.

Voces 3 clamores y gemitns ,

rifus y

& cantus

qui fubiride
:

aSpe&tisfiunt, non funt vere &univoce voces s clamores f &c. noVfunt funt tamen aliquando veri fbni, Ratio primi eft^ quiat ad voces, verc & oc ^ clamores y rifiis cantus edendos , qui vere tales firit y f equirituf anima informans parces corporis^ad fimilia edetida requifttas, velut orgaria ut ex Philof ophia conftat.Sola ergo animalia edtint veras& univocas voces, gemitusy rifiis, cantus, &c. Ratio fecuridi eft, corporum, audifus orgaquia formaritur ex collifione aeris numakerant > KoriiecusaLcvtrorumhoriiiiaum& animalium vo,

oces s P e *

&

"^

,-

&

&

ces,&cf,

Ex hoc fequitur, Spiritus,qui prsedidas voces , cfanidres y rifus, &c. edunt,rion iridigere organis, homirium animalium organis

&

fimilibusjhdceftjriori iridigere ore , riori pdato , rioridentibus, non lingua , non gurgulione, non pulmone y ndri aliis inftf umentis
;

poflunt enifQfirieillis edi pr^di(S^rioriverae

I IL

& tinivoc^vo-

ees,&c.
Soni , ftjjpitus, ac tumuftus, riori femper a Spedris exci^o modo tantur iis corporibus ceu inftrumentis > quibusexcitari^^pmtantuf.excitentut
^^^

Rr

Ratio^ sP ^ ris

j/g

Liber

II Mirabilia

Rario efl: , quia feps disjetfa pucatur f iippellex , liisque deque verfafcamna&fimiliaalia, quajcamenprorfusimmocamaiienc. Sxpe excicari pucancur loni malleis, quando nullus malleusefl domi fepearmorum, cacenarum aliarumquererumcollifiocredicur
,

fieri

cum nulla finc arma domi

nulla; catenae.

Aerem icaque col-

prafencecur.

Iiduncfa?pe fpiricus, ea arce, uc pra^didorum corporum colhfio reSa?pe camen illis ipfis corporibus excicacur fbnusa
,

Speftris , quibus excicari creditur

quoniam vere aliquando fimi-

lia corpora reper iuncur disjetta , & confra&a. hoccapico.

1

H#c fufficianc|>ro
j
'

C A

U T

XXXI.

Quomodo Speffra m ajfumptis corporibus tangant,

<verbermt > urant^necemmferant*
$pe&ra in affumptis
corponbus

(^\ Uod vere Spe&ra vivences canganc verbercnc urant iny^f cerimannprobavimusfupramulcisexempliscap. zq. Quo,

suomodo .fliodo hasc fianc , brevinime exphco. tangant, J. Spe&ra iii aflumpcis corporibus vero machemacico eoncaCt &u cangunc vivencium corpora illa , qux cangere vulgb dicuncur, adeb uc incer fpe&rorum corpora qux cangunc, vivencium corporaqua? canguncur,nihilincermediec, ieducrorumqueexcrema

^^V

rr

ft

i-

&

fimulexiftanc.Patecexperiencjafrequenci&ferequocidiana,dum fpeftra alios verberanc vellicanc , crahunc, accollunt in alcum, dejiciuncguctur elidunc, &c. Noncamen calisca&usrefpe&u fpeftrorum eft vera vicalis fenfacio , quoniam non proficifcicur ab
,

&
:

animaco corporo.
II.

Ex hispacec, quid de verberacione, vulneracione,occifio,

dicendum vere enimSpedtraverberanc & vulneranc,& aliquando ad necem usque, uc ex fupra relacis exemplis conflac. Ec
ne
fic

haxquidem

faciunc aliquando immediace per ailumpci corporis

jmembra , puca manus , pedes , &c. aliquando p Aarrepra alia cor^ pora veluc inftrumenta puca per fuftes , lora gudios > aliquando
,

per

'

Spe&rorumj.

jip

perfolumacreni.rehemenciusconcicacum , quo ali& corpora impellunc , evercuncque. Pacec ex iisdem exemplisr*.

I } I. Urunc vel aflutnpco aliunde vero fgne vel corporaicat compingendo ex variis maceriis y uc urendi vim habeanc auc foi^
:

malicer , uc ignis; aut eminencer ,uc urcica?. Haec fufficiano.

C A
Dmcutiuntur

U T XXXIL
corporum , inaui-*

conditiones

bm Spetfra apparent.
fubinde eciam odoracu percipiuncur ( uc ex relacis ; f illo, quod Monacho busfpe&r* oxemplis de Speftro Uracisla vienfi , Fracri Adamo apparuk, conffac ) aur veroram animalium corpo- a ppa^* raeflediximus auc humanaferinavecadavera , aucexaere,aliave maceriacompa&afiraulacra. Lubetha3(rmelius ftabilireexem-

C^Orpora vera y in quibus Speclra videnrur r audiuncur y t&i%- Corpomm * *'

j guncur y

&
,

fiipra

&

glis^&racione^
. I.

De veris vcforuffi anirrialiurn corporibus,

D vera igicur verorum animalium corpora quod arcinec , quin Corpora vei orum ""illadxmonsslalcemfubincrare, varias operaciones per llla _ exercerequeanc , dubitim non eft y pacuic in ferpence qui vam * ^tbm decepic, & quocidiem energumenis e^cperimur. Et calia fuere v&- fpeara ap^. par<fntv rifimiiicercorpora animaliumillorurn y in quorum formaapparuerunc daemones S; Antonio eremo uc vidimus fupra cap. 7. exS.AchanafioinVicadicBSancTi. Talemeciamfuifleeredibife cft canem Agrippa3 de quo Jib, 1. cap, 3^

& &

. II.

Decadaveribushumanisyacferinisi
arciner
y

/L Dcadavera humana ac ferina quod

poffun^fitfe dtt-

* ** bio daemones illa affumere,, movere, ac impellerfe, nonquiderh ca, in qnibus fP e<a mocu vicalK, id eft * r y ab anima informaace profe&o ' y ftd loeali
F
\

^y^

sancum.

apparentv

$20

hiber

II Mirabilia

cancum. Ech^ccorpora, i\ nonfunc valdediilbJucaaccabida, posiunc ica cempcrare , calefacere , inflecrere , ac movere , uc non tancum vifiis > fed eciam cadus fenfum fallanc , exiftimencurquc efle vivacorpora, propcercarnis molliciem , oilium duriciem_>,

teporem ac fuavem calorem

&

cxceras cangibil.es quancicacesr'.

Nec defunc hujus rei exempla. Guilhclmm Panfienfis parc. ulc. de Univerf icribir, darmonem aliquando aflurripco beftia: cadavere delufiflemilicem;quicumpucarec , fe formosa pocicum virgine, invenicieinamplexu cadaveris belluinicabefoluci foecidiifi-

mejacencem,ucdiximuseciamlib.i.cap. 2i.infine.

Quidcum
,

cadaverefludiofiLovanienfis feceric d.aemon juflliAgrippa: diximus epdem Lib. cap. 36. ubi eciam alia iimifia exempla repeIn hiftoriaJLaodunenfis energumenae Nicolai de Obry leries. gimus , diabolumBalcazum, aflumpcofuspendioficorpore, conacum abigere ab ea Exorciftam. Ctfarius Monachus Eifterbacenfislib. 12.Mi.racul.cap. 3. (cnbic,

cujusdamPrincipisfterma,

nimorcuiporpusgeftafledtfmonern incegro anno priusquam_> Subdic , iimilia icarexifte , qua.fi ifiud vegecarec. legi in vica S. Pacricii Hybernorum Apoftoli, de quodamhomine, in cujus corpore mulcis annis diabolus habicans pro anima , ad inpulnucumviri Sanfticandemexivic , corpusverocorruic * verem redaclum fuic. Eccap. 4. ejusdemlibri icribic , Clericum quendamadeodulcem acfuavemhabuifle vocem, uc audireeum
fepelirecur ,

&

&

delicia?

pucarencur donecjteligiofus quidam vir fupervenicns, monuicnoneflehominisvocem , feddiaboli ;daemoncmquead;

juravic

quo difiedente , cadaver corruit planiffimefcrtens. Credibile eciam eft , diabolumfive fuccubum , five incubum, ucplurimuminducocadaverehumanocum iagisrem habere > unde& inhochominumgenerecadaveroium quendam foecoremgravcolenciae deprehendi aic Delrius lib. 2. Disquifit. Magic. q. 2f.Jec7.i.
:

infint^. Mirabile eft exemplum , fabulse fimile , quod Vhlegon 7r*l^ en s qui eclipfin, quae Chriiloin crucemorienceconcigic, cum fi ( exemp"uin uiir^biic. aliisfpe&avic) lib. deMirabilibus&Longaev.refcrc ; quodcamcn occulacaiefideTrallis cognoviflc tcftatur. Remcompendionar.
Succubi

&

S^eSiroruyyu.
rat ex ipfb Delrius loco pairio ante moflrati hofpitis
pit.
cit.

$n
,

charitns fi/ia

>

Vhi/innium Da~ Machatemhojpitem amarecoehis verbis.

,

Jndigne idferentibus parentibm mcerore mortua publice Sexto pojl obitum menje % -cum eo revertijfet Mafuit funerata.
chates y ingreffaad il/umihi/innium hofpiti fe\poft longa col/oquia,

&

commifcuit nonjeme/ illovefpen\ quo jgj cum eo coenamfumpfit annu/umferreum &joculum inauratum a Machate dono accepit, ipfivicifjimannulum aureum , grfafciam pectora/em dedit. -Nu,
,

&

^fatagere^ videtcum Jjtaparentibm id indicat. Il/i flupentes accurrunt yejr altero die utrumcjue deprehendunt y ^f cum .ejulatu dormientem cum hofpitefiliam amj/ecluntur. Sed torvk ineosintmnsFhilinnium : Ovoscrudelesyait^ in filiam parentes l dcrgone vos invidijjemihi > meo Machata ,paterna in domo vel triduumfo/idumfrui ? Magno vobis dolore h&c fiive curiofitas 3 five
trix
,

dum pergit fedula >ne quid hofpiti defit

alumnam.

-eo

in lecJulo jacentem

duritiaftabit-.
fepe/ietis.
,

Renovabiti* do/ores pr&teritos

dicJis
,

1?

Hu

expa/Iuit ,
( ut

erat ) mortuum. -Concidere fimul oppreffimceroreparens uterque. ^Re populm ^JMagifiratm intellecla
,

rumfimile feu potius

& concidit cadaver &

Vacuum id

filiam iterato
,

mortuo ite-

]ubent fepu/chrum aperiri.

corpore repertunu*
,

Erant in eo duntaxat annu/m ferrem 3 f Seyphus,auratm dona MachatA. Sed in cubili JecJu/o inventum cadaver fhilinnii $ Hilli cujmdam auguris confi/io ut prodigium^ ejecJum extra urbis limites avibm acferis devorandum. Jpfe Machates a fpeclro vidensfe delufum ,fibi pau/o pofi manm , ignominiam nort^ ferens confcivit. Hax ex Phlegonte 3 fufius narrante , Del-

&

riusr

III,

A D corpora

DeCorporibuselementariis. elementaria, ex aere aliave materia compadoT,^^

iti-

quod attinet 3 circumdat ea fibi utplurimum diabolus, dum vi- lf a

fibiliformaapparerevultj&nonaliterfibiunit.quammotori
tus exiftenti corpus

^ \v&*
316111,

busfpcar^

mobile&inanimatumunitur. Et intalibus 3 ^ corporibus plerumque etiam anim^e deftni(ftorum apparenOj .quamvisnonipfefibiillaconficiant 3 fedAngeIiboni>utmali.Dubitac Ss

$22

Liber

II.

Adirabilia
>*

bitat camen Dclrius loc. ctt.fccl. j.an poflit dxmon ex folo aere maceriamdefumcrepro calibus corporibus pucatquc non polle cum condenfare fblum aerem rta , uc quid fblidum exhibeat. Scd

ipfumaericommilcercparuc& , exhalationum , colores faeilius hac mixcioneexprimac & meliusmembiaconglucinec acque condenfec. Ec hanc aic efle fencenciam P. LudoviciMolin i. parc. q. 5 1 a. 2. difp. 2. & anciquiorum.Nec Virgilium id ignorafle , cum cecinic JEncid. 1 o. Tum Dea nubc cava. tenuem fine viribus umbrarn y in faciem Mne& vifu mirahtle monftrum, Dardimiis ornat telis &c. Non aere folo , ied nube mixca eftbrmac umbram feu fimulacrum. De vapore Sprengerm in Malleo dofivepoiTic^fivenonpoflic
rescerreas
,

aicfblere

&aqueas, nubium

vaporum
,

eec, vifas vefte fiibducla in agris muIierculas,corpusmocicances,

eriflancesque fblas

& adfpectum mox daemonem vaporis

fi

ve ex-

Ego pucarim, ucrumque posfeacfolere AngelosacDamiones, exiblofcilicecaere p &exaerc

halacionis atra? habku recedencem.

aliismaceriismixco, efficere corpora , quae eJementariavocavi nam fa^pe apparences in aflumpciscorporibus,cvanefcuncfubico in conclavibus undique claufis , uc qpllum appareat veftigium vaporis^aucalceriuscraiTiorismacerice. Soloergo aerecuncconftanc

ex conclavi> &c. Talia corpora habuerunc fine dubioSpeclra plurima , quorumin pracedencibus mencionem fecimus , uc illud quod apparuic Achenodoro , Facio Cardano ,Curcio Ruffo , Percinaci Impcratori,Conftancio Juliano, JuIioCaffari, & aliis. An vero in his, in omnibus Gencilium ac damnacorum apparicionibus fempcr da?mones,&nunquam animae damnatorum apparuennc (quod cxiftimac Delrim loc. cit. Secl. 2. ) non aufim dicere puro enim ( uc iiipra dixi ) eciam damnacorum animas fubinde in aflumpcis corporibus apparere > cujus concrarium docec Delrius. Crediderim

calia corpora. Nifi velimus dicere, celerrime fubduci

& excra abire in aerem ac vaporem

,.

&

tamen quod addic , da^monum appariciones efle illasomnes , in quibus Speclra apparencia mifcent varia multiplicia > otiofa colloquia ; uc firit illa Facii Cardani , de qua lib. 1 cap. 3 7. . 2 Hinc pronuraeft judicarede apparicionibus fo{\i$Mel*mhthm q"i
,

&

///.

de Anima ^eftatur, fe
inftieuifle.

mis Spe&ris

Quaiis fuerk vir ille grandis , quem Bafi,

& colloquia & difputationes cum plur y

tzftcThyr&olib.i.Appji-

ieenies Ecclefiafta? in

quadam Epiftola

r/>.<r^^.ajunc 5 vifumiiatenipIo,CaroJftadioconcionante , aedes ipfiusintrailejacfilioimperafle, ut patnindicart 3 eum poft tri-

duumafeauferendum(quod&fafl:um,
-Carolftadio ) judicet Le^toii^

fublato tercio die evivis

Spe<ftrorum apparentium corpora fqbinde brevi temporisr' fpatiocrefcunt,& decrefcuntJ qu<e.antea ftib gigantea videbancur mole ^paulo pdft pigmseorum vix excedqnt. ijujus rei caufam putat efle Pfellm y quodaerea cqnftent fubftanf ia quaefacillime rarefieriaccondenferi ac proiode dilatari ac fpjflari ^ daemonis ope potefh

&

..,

. I

V. Decorporibus

muh

efFormatis.
,

^DRaeter tria enumerata corporum genera ait. Deirim liba.Dis- Corpora e * quifit.Magic.Sec7..reperirialiud rarkisculum , quorundam^ ^J^ f* figmentorurn &u ftatuncularum^ de quibus exhibet cxThcwaMa- qu ibus fpebantino lib.2. deB0ncrVniverfcap.j7.pag. 21. fequentia duo exem- ^ ra a PP a=I pla. Gunerchena Brabantid villaejlfolemnis ^nota.. Jn hjicqmdam ]uveni6 puellam virginem adamavit. CumLpraejmnuptiispareftttbm ejm loqueretur ejpi/ii renuerent ? pueita medio tempore incidit infebremacutam '.quaingravefcente^ omnibm mori Vifa efl.Lutu ergofacio campand-quaji pro mortua pulfat&funt. .Nec morar? juvenis amator pueila de- vilta eadem in crepufcufa nocJis tranfibat ad aliam : cumper dumeta pergeret, audivit vorem quafifoemins lamentantis. Sollicite ergo discurrens , qu^rens auditam , invjsnit puellam quam mortuam diftimabat ; cui dixit : sJfyCortuam y te plan&unt tui y Q hucundevemfti ? Ecce ,ait y vir ante me-vadit, qui deduxit me. StupefacJm adhocfuvenis y cum neminem alium nifi pueliam videret 3 audacJer rapit eam ejr in domum extra villam protinm occultavk. Hincregrejfm vittam , amicis fuis loqui~ tur : ingreditur ad patrempueitdi , cumamicu fuis Jedentew adfu,

&

&

&

: qu&rit fifiliamfuamfibi daret y quam quafi mortuam deplangebat. Cuipater admiratm refyondit : Nunquid pro mihi e$*

nm

DEO

ut.mortuam refufiites

t$ accipias in

uxorem

Cui juvenis

Tan-

Ss 2

iUmt

'324titm
,

Liber II. Mirabilta

ait
,

libens ffondcas
y

ut filiam tttam habcaut %n uxorem

,

fi

vivam reddidcro &J'a?iata?n. Ctti patcr confcnttens ram omntbus confir?navit. Jlfox juvenis revc/ato /intco
,

dicttrmcoqtto coopcr/

ta putabatur , figmc?itum mirabi/c quale a nul/o homtnumfieri oDicitur atttcm ab his t qttt figmenta hujttsmcdt tuit , in ve?terunt. Diabolica inffexertfnt, cffc inicrtits putrido /tgnofimi/ia leviL cx,

ieriuspel/icuU circumducia. Hincrcduc~iapuc//a cfi

,

&

patrt rcd,

dita fanatjj pof: dics aliquot dtciumjuvcnem marttum acccpit cr usque ad tempcra ncfira inco/u?nis perduravtt. Simi/t propc modc citm quidam tn confinio F/andrixforore??!^
,

eadcm die , antequamjepelireturfigmentumj?iter arundineta]uxta maris littora wve?tislanguidam ,

,*

& mortuam putatam

$

,fiub

ingrejfus do?num , ubi ab amtcis quafet reduxit eam adproprta : mortua p/angebatur , difcoopertum figmc?itum extracJo gladto fi c/ama?ittbus cur tn fuin frufiraconcidtt yhorrentibm cu?zciis ,
'

&
,

Et moxjubrtdcns : crude/is, tanta crttdelitatefizviret. inquit\ videorinfororem? Non cfi t/lud fororis corpm ficd fig??tcntum zjfiilujio d&monum> Et hac dtcens fecum cunclos acceptt , $$ etsfororem reduclam oftendit. Et adduxit addomum propriam h&c nsque ad tempora ?ioJlra permanjit*. Quid de his fentiendum % aic Delrius cum Alberto Magno Canripratenfe y fibi non liquere. Fieri pofle a dcemone D E O permitcente, dubiumnoneft.Putat tamenidemDelrius,procum in primohocexemplo , puellam infecundo , forteSataneepar tiarios fuifle. Idem ego judicium formavi, antequam Delrii crifm
ntisfororis
, ,

&

&

legiflerru..

V,

De forma corporum
appareno.

>

in

quibus fpecftra
.

Corporum tOannes Trithe?n, libro ofto Qii^ftion. quceft. 6. Thyrdus lib. i Ap111 Jparit.cap. 9-&feqq. Delrius\\b> 2.Disquifit.Magic.q. 26.fe&.3. qu^ibifs
fpeara app*rcnc.

&

alii

figna aliqua commemorant, e quibus agnofci quear,utrum

,

(piritusquiincorporali formaapparent Angelicifmt,

anhuma,

m$ Angeliboni,and^monesj Animae
purgandae.

beat#e

andamnatae
I.

auc

Hu-

Specirorutfu.
I.

32$

Humanas animas jam beatasajimc I&ciore vultu apparere; ^l* rm

,
,

quadhucpiu*gancur 3 nubiloaccriftiori. Hocprobabilevidecur. wpori-

Adderem damnatorum animas apparere vultu tetrico defbrmi, bl,s a PP a *

irato^&c. Sedhsecmelius poftea,
II.
reant *

AngelicosabhumanisfpiricusicadifcernuncaIiqui,uchu- Angeli iw , fi fe barbatos > fencs foeminas exhi- quibus % pueros or or im beant % auc mcefto habitu nihil enim Iiorum Angelos decere au- P bus appa1. T r c ''.-' tumanc- Iceni Ii 211 animalium rormisappareanc jpucanc enim r eanr. " Angelos in nulla animalis ? cciamcolumbaefpecic , folere fe cx-

manos

efle velinc

,.

',

hibere,

Icem fi humanam cognicionem fuperancia praedicanty aucdoceanc Icemfi'preces, velquidaliudfubfidii poftulenc Sed h^cdifcriminanecDelrio > nequemihi quoque placenc Nam Angelietiam prxdiCxas formas fufcipere fblent 5 uc dicemus aninice Beacorum mulca nunc norunc, quae viacorum f uperanc co~ gnicionem T uc & fucura eciam y D E O revelance. Incerca? ergo func illae noca?. Quibus & hiftorias nonnullis repughanc- Nam in vicis Pacrumhabecur, Angelum Anachorecae judiciorum DEI infcrucabilem abyflum incelligere cupienci apparuifle fpecie Sc vukufenilL S. Auguftino Cbmmencarios de Trinicace cogicanti apparuic Angelus pueri fpecie 3 conancis caffb labore eocum Oceanumexiguocochleari exhaurire, & inexiguam fcrobem cransfundere 3 uc knbitj/acobw de Voragineferm. 3. de Trinit.Sc alii mulcL Hiftoria pervetus cercaminis D. Dorothese , apud Surium tom.
;

&

2.

Angelumfimifempueroquadrimo pulchellulo 5 & tenellulo^rofas fuaverubentes, &malarecentia Theophikr media hyeme cum illis in locis omnia gelu vi frigoris conftrida horrerent acculifle uc Theophilus ( ferjocum tamen ) pecierac &
narrac
,
3<

,,

animofa Virgo promiferar. Ruffinus & D. Bonavencura teftancur, D.GregorioNazianzeno fe videndamobcuIifleSapienciam cum Caftitace-.probabileaucemeft y fuifle Angelosfoemineo fchemace indutos. In vica D. Gommari apud Surium tom. $. legicur, Angeluma DEO miflum, incolnmbae fpeciemirabilifplendorerucilancis^fupratencorium fe confpiciendum prasbuifle.. Aliashiftotias lege apud Belrium loc. cit. III. Vulgaris perfuafio eft in humano , quando diabolus corpore Ss 3

$26
Corpora
a

Liber II Mirabilia
iisefle
,

corporeapparec,fblerefemperaliquidin

quodeprehen-

dxmoni- darur demonicum efle Spe<ftrum.Qiiam perfuafionem eciam Chi-

alicjuem

nenfibus efle , nai rac P. Martinus Marti?uus tn Htflofemper dc - riafuaSinenfiDec. i. ubi afleric , ideo Chinenfuun mulferes tanco fetum ffcudio jnici , uc quam minimos nancifcancur pedes , concinuo
pca ,sn

bus afftun "

communem

&

horrendocruciatu

illos

confcringendo, quoniam id pulchricudi-

nispraxipua; infoeminis apud iilamgencem eft inHicium; idque ideo,qubd uxor nefcio cu jus Imperacons Chinenfis,qua? omnium
tociusregnifpeciofiflima
^iabueric pedes.
nulii
,

uno ore depreedicabacur cam exiguas AdduncaucemChinenfiumHiftoricorumnonda^monem fuifle uxorem illam foeminea fpecie , fed capri,

nis pedibus;quos uc cegerec

^ fafciis

involvere

& ftridis calceis

conftringere folebao.
Hirci
fpe-

cic fsepe

apparee

Disquift. Magic. q. 2$fecJ. j.

Ver ifimiiis efthaee vulgi opinio. Puco camen cum De/rio lib. 2. fi majore poceftace non impediancur
,

dasmcn.

da:mones, poilequa velinc apparereforma humanamque pcrfedam&omni ex parcepuicherrimam exhibere. Talem forcaflis exhibuic B. AlbercoCarmeliCce ,/a quo crucis figno objefto fuiu
fugacus
forcafiis
y

uc narracur a Joanne

Maria Compoftellwo. Taiem eciam

MenippoLyciofe monftravic , dequocap.2g. Ucplurimumcamenvidecurineoprarftando fmpediri a DEO , ne defio aliqind,quodecegacur frausilliusj&nequam morcales ignoranxix juftam excufacionem pra?cexanc inquic Delnus. Qui eciam addic,Deum nondum permififle d^monemcomparerein forma columba? oviculae , agni force quod Chnftus fic verus agnus D E I, quod Spiricus Sandus in fpecie columbee apparere fic folicus,quod ha?c animalia doio careanc , &c. Frequencius apparec in forma hir,
,

ci feu capri , uc pacec ex mulcis exemplis relacis lib. 1, c. 2 3 Ec valde fblenne ill i eft , q uando paftum exprefllim inic cum aliquo, ofFer.

rbrma virili poft pa&um y quando adorandus, forma hirci, uc iibi accidifle facecur Jpannes Scapulenfis apud Deirium loc. cit. & innuicur in confeflione Edelini Do&oris Sorborrici, apud Jaquerinumcap. 4. & habecur in fencencia? Avenionenfisf
re leconfpjcuum
;

JFormas
varias in-

duitdiabolus.

Breviculo apud eundem Delrium lib. $. Quando vulc familiarkaVh & fideifpeeimenprebere, fumk effigiemcatci^velcanis. De
caccis

i.

$p$frommix
cattis
q. 2$.feft. 3.

327
,

quotidiana fagarum confeffio fidemfacit

i.cap,

aitDelrius
,4.

lib.

!L

De cane habeniusexemplum in canibusSimonisMa3 7.

gi 3

&CornoIii Agrippa^jdequibuslib.
lib. 3.

Siquisali-

quo d evehendus , equum induit

, ut contigit Hadingo apud

Olaum

Gomiti Matiscanenfi apud fetrumCluniacenlib. de Miracul. Roman Ramirez apud Delrium lib. 2. quafi', fim lib. i> tap. 32. Si per locum anguftum 3 vel riapud nosfupra 24.

Magnum

&

mam fubkurus
,

&

cuftodihus illufurus 3 fit vcfpercilio, mufculusr 3 vel muftela ut eft apud Cyrillum in VitaS. Damelis ^&CAfuleium tn^ Milefia. Si quos latere vult , ne loquentem fc audiant 3 fit mufcg, partes auribus vicinas occupans iniiifurrat quse vuk ut feribic
,

NUermlik ult. Formic. Si in gregem , -aucin homines fevire vuk3 induit lupum ut habec Remigws caf. 13. S. Pachomio apparuic uc
3

galliisgallinaceusmagnus&ferociens 3 apud Surium\mMajoe& Metajthrafte ;S.R:omu&ldo uc corvus, aut vultur 3 apud Damian, inejus vita : S. Hilarioni vulpecula 3 apud D. Hieronym. in Hita rione. Dunftano ut eanis , apud Surium in ejm vita Menfie Majo : Leonardo Corbeiacenfi utferpens , apud Marulum lib. $. D. Mar^garetce-3 &Ferdinan4oGun2alvoCafteIteComici 3 &ejusexercirui ? ucdraco 3 apud Rodericum Sanaum part. 3. Hiftor. Hijpan. eajg ^..Siad malum fpecie boni velit inducere apparet forma Chrifti3 ut D, Martinoapud Severumi vel forma DEI 3 ut Theodorse vidua^ vel forrna Angeli 3 ut D. Julianae apud Marulumloc. cit. In vita S. Roberci Abbatis legirur fequens exemplum. No5le Moaacfci quadamvir fanfmvidit maUgnumadchoriaditumconfiftere <f infidiatuy conari quidem J&pius ingredi 3 Jedfiuftra tamen. Habebat for- d^mon.

mam
ducio

rufticipr&cin&i
circuire

tulam r

& adpe&us lignum funibus innexum.

chorum
y

nudis longis^tibiis ,ferentis a tergp fpopCwpit porro pro-

oculos in fratres attente conjicere ,fi quid poffetjorfitan gratum fibi in aliquo cernere. \^dt viro
collo

DEI

inftantius orante, &ftatres atorpore excitante , improbus explora**

tor dtufrufira exffeeclans,

dus

cum nilfe proficerevideret, indignabunad chorum fratrum Converforumje contulit illic quoque cun~
,

ffos curiose contemplans

.fprjtvit
}

cachinnans $.fi quofvideret fomnolentos ,

,

fi noxiu

cogitmumbm occupatos

mimm

modunu>
tripth

j2$

Liber

II.

Mirabilia
,

tripudians applaufit. Tandem tnter Novittosreperit juve?iem qucn-

dam animo ad i/Iicita evagantem nec nififolo corpore tlltc pr&fentem imo etiam clandeflinam fugam meditantem. Auimadvery

tens igitur illumfuxjbrtis

ejje

fufctnula apprehenfumin JifcclLim

proripuit.

Cemens id Vtr Sanctus multumprojalute illius anxius $ Jo/Iicttus mane dtltgcnter jufjit illum inqutrt. Sed ille ante auroram vagus ^ projugus excusfo fuavi jugo Chriftt y fecntus erat intmicum. Adjtmxtt autem fe

Juam projectt ><& celeriter indeje

,

hominibusjcelcratis , deditusfy latroci?uis , non dtupbftcaptm eapiteplexus , miferrime c vtta cxceffit.

Abbatis
fpecicdiaparet,
.

ejl

Simile huic eft

i
e

quod Fetrus Cluniacenfts Abbas lib.

,

de Mi-

acu J oCa p ij.narrat

,

hisverbis.
,

Cum altquandoFrater qutdam,

;

foannes nomine > natione Jtalicus regularis dtfcipli?^& feveritate?n faftidiens etiamfugere de monafterio cogitaret ipje ei dtabolus

Nam duobus dxmontbfs i,u> Abbatis JJecie aJJumPta fe obtultt. jpecie monachorumfe comttantibus Fratri tn quodam wo?:a/Ierti loco fecreto foli rejidenti y multa^Jecum volventi y opportunurrL* fallendi tempus fe inveniffe credens , apparuit ei afjidens dtxit : Bgo , Frater , modb huc hojpitandt causa diverti 5 fed cafu te confjiciens , agnovi multa te Jbllicitudine laborare , ??iultosfy
, ,

in corde tuo cogitationum xjius verfare^?.

^uorum

causa

licet ,

mihi ex parte notajit $Ji tamen eam-a plenius i?^dicaveris \poteroforfitan utile tibi dare conjiitum. Vnde quis Jis y ejr quare mceftus fis y amicoqu^renti expone. citmft
referentibtts
,

quibusdam

formidarct

utputabat y homi?ii fccreta cordis fui apertre^j y natione Jtaltcum ejje reffondifjety ejrfetantummodb 5 d&mo?i , qui monachttsvtdebatur adjunxtt : Et ego ipftus regtonis Abbasjum ejr ttbi bene in omnibus auxiliari pojfum. Novt enim$ Itcet tu rcticeas y qubd Abbas monafterii hujus ^f c&teri male te tracia?zt neque ut dignum effet> honorant tnjuper multis fepe injuriis vexant. Vnde admoneote , ut tibi co?%julos , ejr locum hunc omnibus pemtciofum derelinquas , tf mecumrecedas : paratmemm fum te ab his maiis eripere , f Abbatiam meam qu& Cryptaferrata dicitur perducium omni te ibi honore fublimare. Ad hoc dAH " Fraterrefpondit : Ego hi?icexirenullomodo poffum auia
Fraterilleignoto
,
,

&

fura

Specfroruwu.
,

jmtj
,

fura monafteriiprohibet rjFratrum memultitudo circumdat. Tum

te in aliquojuvaut Jepta monaflerii transgrediaquod poflquam feceris , egoflMim adero 3 tetfc adlocum meum3 ris qui non permittit tit dtxi perducam. Sed mtjericors nos tentari fupra quamferre poJJumuSj tzonultrapaffus eflhoflem procedere\ fed ficutfcriptum efl qui fecic illum 3 applicavit gladium ^uando namque hoc agebatur 8 'Fratrum jconventus in re~ <e jus. feclorio ^exconfuetudine yhoraccenandirejidebat : qua expleta y a friore y fecundum morem s uno iciu fcilla percujfa efl. Juo fono audito mox d&mon qui Abbatemfefingebat ^acJusdivinavirtu-

diabolus

Necego fincjuit

quam diu hicfueris

,

re potero; fedfac qualibet arte

5

DEVS

te

aFmtrey cuiloquebatur Je abripMtyejrprAcipiti

'

curfu
,

ximo impetu ad Jatrinas qu& froxime erant tendens Fratre )am dicJo , in earum fe inferiora demerfit* S.Roberto Abbati 3 de quo paulo ante 3 apparuk da^mon im nuptiarurnpompacalamiftratus > procaciyuku, &ad*liofus:MaximoRhegienfi 3 uonayis & naut^ recens appulfi Evagrio 9 uu Clericusfereticus Macario 3 #mel uc meflor 3 femel ucpharmacopola Nathanaeli , femel ut agafo agens afinum yfemel uc Referunt hxc Marulus cap. 7. & Sabellicm likjc. fervus lorarius. exempL cap. 3. Apelli appariiit ut pulchra 3 compta^ Bcillecebrpfa
,
3
-

, acfnavidente

muiier ut fupra etiam dixicxSozomenolih.6. cap. 2g. edquantumvisilleyeltt.(inquit]Dt\vi^ gic. q. 2 8- feft 3. ) pu/cherrimam hominis fimilitudinem reprjfentare qu& DEl bonitas tantumjolet ajfumere quam ejr,q^a/em c hv^m ut efl , permittit foR.hom. 4 dt>ldzaro :A>ideovel*Kmnzt Chrv tefteD S
,

^3!"
clxmon,

D EV
-r
'

'

invitvfteriviaemus utqui.mnobeJ#mmiumme^ oe rperfi attendant\fucum queant deprehendereJAutemmfe oftenduntmtutuv* d&moneA humanocorpore atro , illuviofo ,Jc[ualido ^Jgetente ^tetro , ac
tpjo
i

/>

'-?

-a

-V

formidabilii faltem obfcuro.nigro .fcedo^ vultu? naribm vel deformiter fimis ^velimmane aquilis oris riciufparfo froJunde^ 5 fcminibus valde -abditis yflammantibmfy\mambus pedtbm^ obuncu ac vulturinu 5 Jlrigofis brachiiSyCruribusfc admodum villofis | ca>

prinisetiam

uno vel utroque pede hifido corneofyjnterdum &folidungulo$ interdum mutilopede altero vel
,

velafininis tibiis

2"V

ntroq*te$

$jd
fcmpcr

Liber

II.

Mirabilia

utroquc; dcmumjiaturk

corporis

mmquaw jujfa
,

ac decora

d&monU prodentU. Probant

eap.

dcformitatcm prav it.it cwj^ exempLipa/iimalhu anqbis, cca SebaftianoMichaelisPneumalog. cap. 4. 1 hyrxohb. i.Appaiic
adjit aliquid infolit &not <z
td
9. Binsfeldiodeconfcfl.* malef prjcl. 12. Remigiolib. i.Dctmon.cap. ^.aliisque. Moribundis eciam cecernma ipcciefolec ap-

&

fcd cui

parere , uc ex hiftoriis variis conftao. QuandoSpecha diabolica in aflumpco corpore loquuntun,, To*& lojudad*- icrinoncucunturiicpluiimuni illo quo regionisilliusincola: in , Seducuncurvoceftridula, fubfibilance,confusu, quaapparcnc. quali&fit, pufilla, quafi dolio vel per ceftam rimofam. ex obicura , debili y 3
,

&

Docenchoc fagarum confefllones plurimas apud Rcmigium lib. 1. D&monol. cap. s- Racioeft quia inftrumenca in cali corpore non
,

func facis apca. Crediderim eciam, aliquos diabolos (cire melius actemperare corporaaftumpca, &adloquendum ,aliasque functionesobeundasapcare. Crediderim pr&cerea animas purgando,

rum comparentes in apcacis fibi ab Angelo bpno corpor ibus auo

,

nihil fepe auc valde parum loqui quia non habenc fuiiiciencia inftrumenta, auc minus f ciunt illis uci,quam Angeli ac daemone$r\.
,

VI. Cur corpora Spe<5lrorum fintplerumquefrigida^..

Csrpora fpearo-

^A

T^Rigida efle taftucorporaa Spiritibus Angelicis, falcemmalis,

aflumpca,auchumanisSpiricibusadaptaca,pacecexiisqu^dixi16.

daTurfint. rnuslib. i.cap. 37.infine,, cxCardano/ib.

Varict. cap.

pj.&choc
Gcnial.

libro2.cap.
cap. p.

3.

ex Alexandro ab Alexandro
3.

lib. 2.

Dierum

R eferc Cajetanm in 2. 2. q. pj. art.

,

deemonem cuidam faga:

de hoc frigore& horrore corporisquerenci refpondifle , fe noru pofTe meliiis facere. Caufahujus frigoris eft , quia vel dccmon cadayeribus
auc corpcr^bus elementariis a
,

fe afliimpcis

non vuk

communicaregratumillumceporem

velquia

DEUS non

permiccicid facere.Quo fenfu accipiendum eft id>

quod ex Cajecano retulimusr\

CAPUT

SpetfrormnJ:

331

A
f

U T XXXIIL

Ob quas caufas fenfnes potifimum Spectraap* pareant:qmbm item hornmum muribm y

qmbm temj?oribm.
ob quasSpe&ra
,

voluntate.

Aufe leu

fines

ft

homiaum fenfibus obii-

spe&ra
.

ciunt ^petidebenc vel ex

DEI velex ipforumSpeftrorum rwnt Spedra autem,ut jamfepe diximus y velfuntd^mo,

nes 3 vei ani

cia
I.

mx damnacar

vel anima? purgandae. Brevicer iequeiii

ftatuo cum

Thy raeo lib. de Locis infeftis cap.

, ,

Animae purganda^ideo apparenc auc quavis alia ratione A ^^^ praefentiam fuam manifeftant uc viventium opera juventur. Pa- *" appacet exallatisfupra, aliisquehiftoriisr
I I.
5
.

jezMt.

Animae damnatorum apparent ad viventes terrendos,aut ni * x % aliis modis infeftandos. Patet fimiliter ex relatis aliisque hifto- C urs'f p** riis. Cerce nullum quaerunc ab hominibus auxilium , cum fciant ^mz fe omnis folatii & fubfidii incapaces efle nec uc bene faciant aliis,
:

apparent , cum perverfiilknae fint voluntatis 3 nonminus quairt ipfi daemones. Scio nonnullos antiquomm credidiife , animasr* damnatorum fore aliquando apoenis infemalibus folvendas; alios vero , etfi non omnino a peenarum aerernitate fblvantur 3 fublevaritamen vivorum orationibus , jejuniis , eleemofy nis , aliisque bonisoperibus , eorumque fupplicfa mkigari, Sed prior fententia fuit ab Ecclefia Catholica reje&a^ fecunda vero eft jam penitus obfoleta. Siquae hiftori^ damnatorum animas ex inferno liberatas aliquorumSan&orumprecibusteftantur ; autfalfefunt, autanima^ illae inferni poenis non nifi ad tempus fuerunt addidae a DEO, intuitu precum a San&is illis fundendar um. Lege Bellarmmum lib. 2. de Purgator. <zw?.%.Vdentiam in 3 p. difp. j 1 pun&o 2. Suarez in3.pto.2.difp.43.j(ed.3.r^^/^lib. 3.deAngeliscap.g,
.

& aliosr

3
.

III.

Ctemonesapparent, uchominesterreant.iismoJeftias,

**"
f
x

Tt

imdrcdiit.

$3 2
bus
,

Liber JL Adirabilia
locis,

Nam idiplum quod omnibus cemporimodis, conacibus, ac fludiis quserunr, in his quoque apincolum icat is hoftes accrparicionibus 3 ucpoce tkfflianse falucis

imo & perniciem inferanc.

&

Dcuscur
fpe&ra ap-

rim^qii^runc.Quarecamecfiinfpeciemrubindehominibuscommodare videancur, id cocum, uc incommodenc, faciuno. IVo DEUS quemadmodumomnibusinrebiis ica&inhis

,

mimrf^nifihominum bonutnquaericv

quoqueapparicionibus^quas permitcir,acfubindepr#cipic,noru In purgandarumenimanimarum apparicionibus pnecipue mifericordiae&bonicacis fucedacdocumenca , cumergaanimas defun&orum quaeapparerm tumerga hominesvivencesquibus apparenr: nam illas fidelium operibusr* juvancur , hi acf peccaca vicanda y ad poenicencice opera fubeunda' incicancun. In damnacarum animarumapparicionibus fimilicer mifericordicefigna^ergavivencesfalcem , exhibec, dummericas
,

pro pcccacis poenas exhibenda, iilasad vkx pra:ceric#poenitenciam excicaCo In Dimomim apparicionibus mali a malis abfterbonisrV rencur boni confirmancur
,

V.- InnumerasaliasucilicacesmorcalibusafFeruntr apparicioex fpearo- neSt Difcunc enim?, animaspoft morcemnon incerire , fed auc
utiiitates

StonflS*;*#ei?fta&|tf0 peeeatispcfcnas y aucdebicaprobonisoperibus prsemia percipere. Difcunc valorem oracionum , reliquiarum , aliarumque rerum confecracarum, Difcunc quanco odio profequarur

DEUS innocenciumccedem, pauperumoppreflionem,alioOmitco alias ucili,

rumquefimilium fcelerum perpecracionem

cacesr*;.

VI. Exhisreddi potefTcaufa curquibusdamhominumgene ri6us frequenciores concinganc appariciones , quam ahis. Pur^pp^ea^^W^anim^eapparencpocius fidelibus , quaminfidelibus, &inquam cerillos pocius affinicace vel contanguinicace , aliovequopiam *"?'; vinculo conjun&is quam excraneis quoniam ab unis fubfidium fperanc non abaliis. Damnacae animas iis apparenc ftequencius > qui poenarum infernalium auchores ipfis fuerunc. In dasmonumapparicionibus pocefl haberi racio velcriminum ob vel perverfae voluncacis , qua noquae morcales perfequuncur
Spe&ra<
cu>-

aliqui-

cere appetunu

Racione prioris , majoi es moleftias ab iis paciun-

Spefifr orurru.
tur
,

333
,

qui gravioribus peccatis funt impliciti ; ratione pofterioris, Hinc totf ab illis moleftias fuftinuerunc qui integrioris funt vita?; Hilarius Antonius aliique ; item Paulus incofe eremi celebres 3
,
,

Sanftifllmi Religioforum
allatis,patet:

ordinum

Inftitutores,

cuminnumeris

utriusquefexusSancb's 3 uti ex multis exemplis in praecedentibus

(^ibusaddequodrefert^/^^ Ge?uat Dierum cap: 1 9-his verbis, Sedfr&ommhm qu&audiverimy autviderim resest admiratio?udtgna\ quam recenti memoria e~
y

veniffe comperimus Romtz:

quidam infma fortu

riofus

&

>uippe ncta res:eff\ chmapudGabios obfciiris natalibus adolefcens\vefarius $fu-

D *m<m
^venr
>
i

(cuiuspravi mores& vitafacinorofafuefatjinparenfem patrem ?' gravibusjurgifs convitiatttsforet ; poft jurgia immodica\ cumfurifs im ll agitatus 3 advocafo damone cui fe devoveraf homo i/Ieimprot?us&
,

Romam petere ccepif impurus\furore cacm ^f ame?zs discefjijfef fet eo conftio^ ut atiquod dirumfacinusinpafrem moliretur^dum iterfaceret\ damonetn facie bominis truculenfa, fordida barba capillo^ veftefc objoleta e&Jqualida obviam hahuiffe: Jgubckmjimul pergerent\ itluminterrogajfe fuveriem ( quem anifrio anxio^fot* ttcito videbat ) quidfam triflis incedefef ; afqueitie \ cum quidjibi jurgij cum patrefuiffet quod^ aliquid- fcelefii facinoru pafrarecuperet > refJ?ondiffet ; damonem iltum fe quoque flmiti cafu pereitumfuijje dicere : proinde pergerent\ ^Juasinfuriasuitum irenf. Cumqueriocie appetenfe a,d urbem applicuifferi>t\ iri proximo hofju
, ,

&

'

tio diverti(fe y atqueiri cubiculun^t^

quod a cauporie ufritL exhibitum

fuity haud muito poH cubitum ivijfe.* Cumque unk cubarent\ pe-~ (temiliam immanem cum illumjomrio opprejfum videret\ infeftis'
,

manibusjugutum hcminis apprehendijfe\ ufeiiJtsfauciBusnecaref:' quemjam ofprefflfjet, ni expergefacius i/Ie\ Deiopem& auxilium advocaffet : )uo audito ,furiam iilam feterrimam flridore tumulfumaximo tantoque impefu cubiculum > urideevafft dicitur coltifffe y uftigna& tecium everterit feguias^penitm perfiege^ y

rit:

Ita

Alexander.

Ad temporaquodattinet,poflunt quidemSpe<Sra quo- $pera visappareretempore, fepeinterdiu conipieiendafepr&bent,* quiiu$ TK><3em tamenpotiffimumdeligunt , utperpetua docuic huc us- "^ p
VII.

&

Tt

que

ap reant.

^^.

L/^cT

II.

Mirabilia
, ,

que experiencia. Faciunc hoc mali fpiricus quia cum malc aganc, lucemodernnc. .Bohi\rcr6id faciunc quoniam ncdu folos, &c quos fubfidii recipicndi aliis negoriis expedicos deprehendunc auc dandi causa conveniunc. Exempla innumera in pra:cedenci,

busacculimusr

3
.

C A

U T XXXIV.

DeNotis ad discernenda S^tdtra diabolica

ab humanis.
Motx
dis: e
ac?

^^

en "

tii iaboiica

(H[Upni cap. 27. aliquocadfignavimus flgna ex quibus conftare j3*jueac anSpecra,quae videncur ,aucaudiuncur diabohca_< an humana. Eadem nuncenucleacius explicabimus^ aliajfint
, , ,

ab hmiu
n:?t

quenonnullaaddcmus. Capice fequenci figna dabimus , humana Spechvi incer ie discernendi 5 & an bonas auc malce finc anima?,
cognofcendfo
. I.

Ancxforrna inquaapparent Spedradi&)

)

cerni poffinc diabolica ab humanisr

3
.

I^Orma in qua appareiic Spe&ra,

.

eft

uc fiipra vidimus cap.

3 2. ,

monftrorum. Ajo nunc, hapt 5 rum formarumquasdam efleomnibus Spe&ris communes,ac proinde ex iis diabolica ab humanis discerni non pofle , nifi aliud accedac fignum aiias convenire probabilicer diabolicis^alias pi;oba:

vel horninum, vel brucorum,vel

bilicerhumanis,

Humana
r

eft

o ^fb

fpe&ris

commum5
*

ItaqucHumanaformaeJl omnibmSpecJris communis. Pacec ex i nnumer i sexem plisiupraallacis. Ecracio eft , quiaquamfacile Angeli boni poflunc fibi animabus bonis apcare corpora-* humana , tam facile Angeli mali poflunc eadem fibi animabuS malis accommodare. Icaque ilib humana fofma apparuerunc* Hudeplerique dasmones familiares dcsmones mecallici >
I.

&
*

&

&

&

kin

Spe&r oruwUr
>.

33j

qui iub fpecie genitoris acceilitWilhel- D*roen kin Hildesheimen-fis fubfbrm Pita vor um Comitem > qui fub ipecie marici miierabilis 3- hu mana

&

mum

&

Melaniamj &quifub ipecie Monaehi S, Dominicum &quifub appam fpecie mulieris S Juftinam & quiiub fpccie nunc iEthiopis nunc vari is ^ g inS Eremit<e.S. Vincentium &qui(ubfpecieMediciS. Benedichim> & qui iubipecie nigelli pueri S, Claram ; & qui fub (pecie nunc Jovis, nuncMercurii.,nunGVeneris nunc Minervas , nunchomi* nis D..Martin.um. Leguntur ha:c in vitis di&orum Sanftornnij,.
>

'

:>

Judasis y tefte Sigeberto

iis

Anno chrifii 43$,

,

& ie ducem m promiffionis cerram ftitumm pollicicus

peritiaiosad
rac

apparuic in-forma Moyfis 5

,

induxic

mare transfrecandum

plurimosquc iliorumundis

involuit. Jacobus
,

Mayerm Ub.

$.

AnnaL Vlmdria Anno 11$$. nar-

diabolum in Furnenfi agro x pago Eggafridi inferiorisGermania? 3 Gerarduni DncemBecaniae fe mentitum efle, .& diu muitumque variis praeftigiis illufifle-hominibus \ donec randem a Diacono quodam Rodolpho adjuracus , quoderac .immundum fe Spiricum efle confeftus eft,
,

&

Nechumanam tantum formatti, ied Angelicamquoque,im6 D*monipfiusChrifti eciam non femel induic dsemon. SubAngeli^^" ^1

fpecie fe exhibuit

S. Eiphego Epiicopo Cantuarienfi & B. Ofwai- chrifti ap~ doEpiicopo Wigornienfi ,-ut in eorum vicislegitur apudSurium P a et com. 2.& 5. SubChrifti Domini ipecieapparuitS.Martinomortiproximo ucconftacex ejusvica &Sedundello % ucrefercurin Vica Friardireclufi apud Gregor. Turonenflih: de vita Patrum cap, 10. & Valeriti Eremita? ut icribit Falladius in Hiftor. SS. Pacrum
,
>
,

fet.

de quibus infra fuis locis. Ex humana itaqueformafola nifi aliquid acccdat, ut paulo poft dicetur diaboiica Spe~ ffiraab humanis discerni neccert9,nec probabiliterpoffunu
2g. aliisque
,

II. Formabrutorum ac monftrorum Frrma eft probabiliter propria fod&mombus Moscl k> /peciris humanis discemit. Racio eft, brm rum qu:a c!a.monesapparentes (olum terrere & moleftias inferre vo- rtrorumcft y Iunt,-& DEUS vukplerumque utcogncfcanturabhorninibus & P r p-i*
lis
_
s

fugianrurobdeformitatem meritoergoiubtalibtisformisappa- r^ m rent. Animae vero hominum > tam purgand^ > q.uam damnat, boiicoapparent rum *
;

$j6
,

Liber II Mirabilia
;

apparenc,utcog(io(cancurquales finc ergo iiibilla formaapparent fiib qua cognofci pofllnc. Exempla Spectrorum fub variis

belluarum ac monitrorum formis apparencium reculimusfupra

cap.2 3..
For ma hur.

HumanaformaperJecta,qu nihilperegrinum nihilab humma ahenum habet 3 ej/probabi/tter/o/is humanis fyeclris proprta, U&*non convenit /^^/i^//i^//V^^^r//.NihilabhumanaaIienumhabec,quenec fpearis ulla fuiparce, necperegrinocolore, nec figura nechabicu, nec \geftuum auc morum levicace , nec mole., nec parvitate. ab humana jdegenerat.Racio eft.quia da^mon vix fub humana forma confpicitur,nifi eciam fui aliquod indiciuin quodam fornra defccTu auc de formicace pra:be3C.,uc ex innumeris exemplis pacec. Addo quod referc Alexandtr ab A/cxandro lib. 4. Genial. Dter. cap. i g. his verbis. Aucfor efi Thom,tsMonachtM,homo minimc malus cujus egofidcm au\ |J,
,

thoritat emj.pluribus

w rebus cxpcrtus dtdici: quijerio miht rctu!it

quodcitm in monaferio dfacris #dibus,qua inLucanis mon tibusjitnt, cump/uribus )urgatmforet^J pojl immodim convitia ejr rixas 3 animoperturbato indcfep-eriperet ; cumper nemora ttcrjoimintenderet 3 (pccicm hominis vu/tutetro nig^a barba ,promifJis tuntcis, vul,

tu
ret

deformiy a/J?ccruJ ;
,

&Jkvo obviam habuijje. Quem cum compella3

,

quid tpjefolus per devia errabundus inccdcret dtxit j equum, quo vecjabatur 3 amt(i(fe 3 atque inproxtmos campos tl/umevaftjje crcdere. Citmtfc perftnminvios equum una qu&fitum pcrgcrenK/idpro-

fluentem ,in cu)us alveo gurgites magnt tfj formtdabiles redundapaitt 9 devenijfe. Bt cum monachtts ut aquam trajiceret calccos ftbi Ximere appararetvllum ?nagnopere coegijfe 3 &i ande?n pervicijje.ut fuper Jcapu/asfuas afcenderet ,pottusa^afe 3 qut corpore ma)orerat 3 veclaretur. Jj>ut acquiejcens 3 citmjuper il/iusfcapulas 3 utjuccollaretur 3 monachusa[cenderet,i//edjjam aquam ingredi appararet^ dum
,

vada exquirit
c-on/frexit.

; il/impedes non humank 3 fed tetra defprmi Jpccie Juo animadverfo horrtbi/t terrore percitus 3 Deum , utftVtpr&Jto eJJet 3 acclamavtt Mox damonem ^f dtram t/lamJJeciemM" vino audito verbo 3Jlridore querulo $$ vi ma xima 3 quanta dicipot, ,

efi 3

ita e confpetlu abitffe dicit, ut

imminentem quercum ingenttirn-

petu co/Ziferit ^ac perfraclis ramis ftmditus everterit.

Ex

SpeSirorurru.

337
,

x di&is pacec, duobis modis formam excernam probabilicer proderefpetradiabolica:prim6, fi fubbrucorum aucmonftrorumformaconfpiciancur fecundo fi flibhumanaquidem fed yicium a!iquodhabence,uc fi caudam, pedes beliuinos,afininas aures 3 cornua habeat ficapire,brachiis, vel alia nocabiliparce
:

,*

careac

fi

prodigiofe magnicudinis auc parvicacis fit,* d peregri,

noprorfus& apud homines inuficaco habicu fic

ris,

i fi

mocuscorpo-

Sag<eapud Remigium\h.i.t)xmonoi. cap.7. facencur 3 facies fuorum arcinellorum ( fic vocanc

geftus , inceflusdiflblutior.

diabolos fibi adfignacos ) efle Jubokficuras

& atras
,*

,*

luminapenitm
ac

abdita

& infiarftammdmicantia
,*

oris riffus fparfos, profiundos y

perpetuo clidifulphurei^ aliqutd dftuantess manusjlrigofikf^ viliu atCL hamis dejormes pedes corneos ac bifidos flaturam nunqukm

juftamjedaut brevitate.aut vaftitate femper aliqua infolentem^c. Dixi,biUtorum formam probabiiicercLabolicorufpe&rorum efle: cercoenim& infallibilicernonfunc: namuclib* I. vidimus^fagse non raro fiib brucorum formis comparuerunc.
jr-II.

Anex

voce^&tumultuexcitatOjpojTititSpe^lra
diabolica ab

humanis

difcerni.
fP e "

ab homtnibus edifioliti>non reffe diftinguunt SpecJra diabolica jJaTpro ab humanis. Racio eft, quia daemones, anima: defundorum pria fii d^menis. apparences, hujusmodi fbnis ucuntur,uc pacecexreiacisexemplis. Nec etiam vox obficura aut exilis five debilu, recJi idpraftat. Eft

.XT Ox articulata humanAfimilis.clamor.rifius^geanitus^alii^fioni ^ ox

*

&

quidem vox daemonicorum Spe&rorum fepe obfcura, & cenuis fed nec femper , nec folum. 1 Voces qu& non nifiibruta animantia>atfe horrenda m onflra referunt i item Jeniqui cum ingenti tum ultufiunt funt probabilitcr Speclrorum diab&licorum. Priores quidem, quia uc forma? brutorum& monftrorumprobabilicerd^monesprodunc, ica &
,*

,*

voceseorundem. Pofteriores vero , quia fblum ad cerrorem mcucicndum tendunt,* quod dcemones praecipue procurare nituntur,utdiximus.pr2ecedenci: qiiamvisenimdamnacaequoqueanimar rerrerecupianc ; quia tamendivina? providenti<eraciopo-

Uu

ftuluc,

jjg
ftulac
,

Liber
ucpocius feprodanc
,

II.

Aiirabilia
;

nos

ibnos excicanc.

quam noceanc ideo pocius humaHinc vin fandi prarfenciam darmonumde,

prehenderuncex vocibus beftiarum uc &peinprarcedencibusdiximus. Similiracionefe prodidic diabolicum fpe&rumCorinchi

Dacius Mediotanenfis Epifcopus inhaTembicabac cefte D. Gregorio lib. 3. Dialogor. cap. 4. his verbis. fore igitur Jufliniani , chm Dacius urbis Mediolanenfis Epificopus, causafidei exaclus Confiantinopolim pergeret , Corinthum deveui ciim largam domum ad hofpitandum qu&reret qu& conit. vix inveniret afpexit eminus mitstum ejus totum ferre pojfiet domum congruentis magnttudinis eamfyfibi pr&parari ad hofpitandum juffit. Cumfo ejusdem loci incoU dicerent > tn ea tunc manerenonpojfie.quia multis jam aiznis eam diabolu* inhabitaret vir venerabilis Dacius refpondit duens : Imo ideo hofpttari in eadem domo debemusyfihanc malignus fpiritus invafit, tfab ea hominum habitationemrepulit. Jn eatgiturfibi parari jufjit, fecurusfy illam, antiaui hojlis certamina toleraturus intravit. Itaque tntempeft& no~ clisjilentio , chm Vir DEI quiejceret antiquus hoftis y immenfis vocibus magnisfy clamoribus ccepit imitari rugitus leonum> balatuspe,

inquadam domo
,

quam

,*

corum^rudnm afinorum.fibilos ferpentum,porcorumgrun?ittusftridoresjoricum. Tunc repenie Dacius tot vocibus excitatus ,furrexit, 'vehementer iratus^contra antiquum hoflem magnu ccepit vocibus clamare , dicens Bene tibi contigit mijer : Tu ille es qui dixifti poerofimilts altifjirno. Ecce perjunamfiedem meam ad Aquilonem perbiam tuamporcis & foricibusfimilisfiacius &i& qui imttariDeum
,

>

&

indtgne volutjli

ecce ,

ut dignus

es,

beflias imitaris

Ad quam e)us

vocem dxmon erubuit^ ejrfiidelium habitaculum domusfiaclaeft>absHaec D. Gregori us , & ex ipfo infidelisjpiritus. cefjitfy mendax Barontus com. 7. anno 540.

&

probabile indicium funtJpettrorum

vox triflis 5? lacrymabilis ^c. humanorum. Quamvis enini hcec poilinc eciam dcemones habere aiiLtores., humanis camen, maximebonis,magisconveniunc ucpocemiferias fiias hdminibus exprimere cupiencibus quod d<emones non incenduno.
III. Sufpiria .gemitus ,fletus>
,

. III.

An

fyeBrorunL*.
.

jjp
Spi-

III.

AnSermoSpe&rorumdistinguat
ricus diabolicos

ab humanis.
,

I.

Qj^rmo aperiemalus ^cujusmodi funt blasphemia

^cationes
,

dird, imfire-SevmoSpe>

contumelU detraiiienes mendacia tur-** rormr) ploc^uia > $$ Ji quijunt alti non disiinguunt diabolica (peclra ab <a&incmnibushumanis. Eadem ejl ratio defermone a bono dehortatorio ,g ,ia 5 dia * aut admalum hortatorio. Racioeft quia non cancum darmones, hununis. fed eciam animas damnaca? , ucifolenc hujusmodi fermonibus, cum fincparicermali , acin &hominesira&odiocommoci. Experiencia quocidiana conftac , dasmones in energumenisevomere plauftra blasphemiarum , conviciorum decraftio- D*mones num s mendaciorum, &c. Quidam a Theodoro Archimandrica convku" ejitiendus ex puella , quam viginci octo annis inifere vexaverac, jaciuntin ipium vocac merecricis filium uc in vica Theodori ceftacur Ge- alios orgius Presbyter apud Surium com. 2. Alius merecricem vocac S. Euphrafiam , cum fibi vim a Virgine afferri fencirec , uc Surius com. z. in ejus vica fcribic. Alius , quem S. Malconius Epifcoconvitia
,
,
,

DEUM

inconviciaeffundebacur, uc fcribic Sigebertus Monachus in e jus Vica. Ab alio audic S. Bernardus devoracor porcellorum , &brafticarum , ucin ejus vita lib.2. cap. 4. habetur. Ab alioS* Benedidus vocacurMaledi&us , cefte D. Gregorio. Unus S. Melania? faadec ucreliftafideorchodoxa, ample&acur fe&am p^mones Neftorii alius S. Clarae , uc deftudio oracionis remiccac alius S. hortanturl Vincencio , uc relifta feveriori vicae difciplina , genio in florida secaceindulgeac: alius Sedundello , ue relifta eremo operam dec
pusejecic
, ,
:

miraculis pacrandis.
tis.

Habencur haec in di&orum San&orum ViOmicco innumera alia exempku.

II.

non diHinguunt humana Racio eft quia eciam d^mones ad bonum aliquando horcancur ; non quod bene nobis velinc , fed uc fiib fpecie boni iliaqueenc. Exempla reculi in pnecedentibus , lib. 1. cap. 37. . 1. . 3. Joanni Gorlino Eremira f*% moncis Serrati, dequoinpracedentibus, fuaficdaemon , fub Lrum, alcerius Uu 2
Sermones
hortatorii
,

ad bonum

Sfeclra

diabolicis.

&

$4-0

Ltber II Aiirabilia

akeriusEremit^fpecie apparens, uc filiam comicisa dxmoneliberacam apud ierecinerecperaliquodcempus,& forcicerconcra, carnis cencaciones pugnarec fedlapfusfecucusprodidicquoanimoid iiiaferic. Alius Juftinx iuafic virginitatem fed ica, ut pro;
,

pofica difficulcace ac peniculoavertcret ipf am a

propofuo uc ici ibic in eius vica Metaphraftes. Alius iiib forma puella* in ercmo crranciscommendavic S. Viftorino"eremum,cuncincoIenti hoipicalicacem, & uc ie reciperecpernotem, rogavic, fedcaiiis fi,

milicer aperuic diaboli fraudem.

III.
,

Omicco alia.
,
,

Sermones aperte rnali ad malurn hortatorii a bono dehortatorii diftinguunt (peclra diabolica ab humanis bonis nimirum ab animabm purgandis. Racio eit, quia cales anima malum facere nec poflunc , nec volunc. I V. Occultorum revelattoplerumq; dtabolica (peclra ab humanis di(ttnguit. Racioeft, quia da^mones, uc diximus lib. i.c. j mulca occuka cognoicunc nacurali (ciencia , qnae anima; defriinftorumnon poflunc /cire, nifi DE0 revelance cum igicur non conftec,an DEUS hic&nuncaliquarevelavenc di&is animabus,
,

>

conftec aucem diabolum ea icire ex fe pofle

(equicur

quod

dixi-

mus.

Icaquedcemonesfuere Speclra illa qua? in Tracenfi Proapud radices moncis Cuzenae cladem Romanorum in Cadify ria denunciarunc,uc fupra diximus.DQmonium icem probabilicerilIud,quodCurcioRuffopriedixic,fucurumucRomamproficifcerecur , ibidem honores gererec , in Africam cum fiimmo imperio redirec. Omicco alia.
,

vincia

IV.

An molefliae acdamna hominibus a Spe&ris

>

illaca,

diftinguancdiabolicaabhumanis.
ajpeclris iltaM,

Moleki*
iilat

L \i Olefti&fine corporis Ufione

^diabolica ab humanis.

non diftinguunt

quo-

Nam

cam da^mones, quam anirrwc

mododiftmgnaat
habolica

damnacorum
.

abhuma- ipincus Agnppse

**

poflunc,ac iblenc,uc probatCIeonicaeByzantirce VireinisipiricusPauianiam inietans,& 7 r . r\,cales moleftias inferre

-

macnsfihum Neronemexagicans. IL Necgravia damna, imo nec mors ipfa heminibu*

iilat*,

fuff-

Spe&runu.
fufficienter diftinguit diabolicos (piritus

34.1
ab humanis,

Nam faepe

a San&is comparencibus fuere viventes percuffi , vulneraci , neca-

De S. Petro refert Beda lib. 2. cap. 6. Hiftoriae Anglor. quod San&i c 5Laurentium Cantuarienfem Epifcopum , fugam rneditantem,no- p * ntcs j t de flagellis caxideric. De D. Virgine Maria teribic Nicefhorus homfnes. Iib.i8.cap.3 3. quod impiocuidam hofpici dormienci adfticeric & verbis increpicum vimine e jus genua circumcinxeric , adeo uc vibicum fignaremanerenc. De Pappolo Epifcopo Lingomenfi, qu2gregisfuinulIamcuramhabebac,ideoqueaTecricoejusaiKeceflbre defun&o percuflus fuic gravicer 3 fcribic Gregorim TuronenDe Udone Magdeburgenfi fis lib. 5. Hiftoriae Francor. cap. 5. Epifcopo , a San&is in cemplo S. Mauricii accufaco damnaco acque occifo noca eft ommbus Hiftoria.
d.
*>

III. Damna tamgravia.ut humanorumSpecJrorum viresfuperare putentur recJl adfcribuntur JpecJris diabolicis aut certh Angelis bonvs. Racio eft, quia DEUS per caufas fecundas agic >
, ,

pra^ter

caufae fecundae

aucem diabolica fpe&ra , & pneter Angelos bonos aliae taliumdamnorumadfignarinonpoflunt. Harc de fignis feu nocis, fpe&ra diabolica ab humanis difcernendijdidlaiufficiant qui pluravolet^legat Petrum Thyr&um lib. deLocisinfeftisacap. 26. usque ad 37.
, ;
,

mL

^.

C A

U T XXXV.
inter/L^.

JDe Notis addtfcernenda Speffra humana

C Peftra humana aut

O vocare

fiint animae damnatse ,

,

aut purgandse.

Ula Not*
d^

ad

placet

mala haec boaa Spe&ra humana.

Hasc quo-

s^ata
*

Rem hanc fuse humana fed if^er nantur, nunc inquirimus. difcutit 7hyr*us lib. de Locis infeftis, a cap. 3 8- tisque ad 5 3. Nos imcr ft
ihodo
incer
bj?evicet

fequenti&ftacuimus.

Uu

/.An

j^. 2
. I.

Liber 17. Mxrabilia

An exforma^quahumanaSpeitraapparent,
difcerni poflinc

bona a malis.

Formafpe-

/^ Apice pra^cedenci

i .

diximus,humana Spe&ra vel fblum,vel

fumuioru m.

plerumque fub humana formaapparcre. Nunc ftacuimus J^uantitas formd humanx non difcernit Spettra humana I. Nam ucraque poflunc ac folenc app irere cam fub bona a malis. magna,quam fub parvaforma, proucnimirum, dum viverenc, magnas aucparvaefueruncftacui x: apparenc enimuc cognofcancur a vivencibus. Quae nimis magna forma apparenc, diabolica
SpecTra efle diximus ibidem. 1 1. SpecJra humana, qu*. apudnos nigro vultu apparent ,funt Pacec ex eo, quod probabilitermala > qu& albo ,feu nativo > bona.

fkpedamnaci fiibnigro
vifi.

,falvaci fub albo auc nacivo colore func

Coftflrmacur Tequenci exemplo , quod ex Eviraco in Praco c 3 9. referc Barontus com. 6. circa annum Domini 5 1 3 de Ifidoroquodam.ErachicIfidorusgenereMelicicieniis,Monaehus cum Sernonafterii Philoxemes,in emporio Cy pri Dada diclo veriani dogmacis aliquando f uifTec aflercor uxori cacholica? > qua:
Spiric.
.

&

clam ipfocommunicaverac, facram communionem pervimind igna bundus, guccur ejusdem premens, excorfic, indigneque craclavic.Sedftacimcorufcacionemhoftiafacradiftundence,peccacu liium agnovic Poft biduum vero paracum fibi fupplicium incellexic per ipiricum hominis damnaci calem , qualem ipfe his verbis

biduum ajpicto virum quafi Aithtopem femicincJii4 veftitum^dicentem^mihi Evotf tufimulm unum fupplicium condemnattfumus. Etego adeum , Tu, tnquam, quises ? Refpondit: Egofum.qui Conditorem Dominum omnium JESVM CHRISPVM,
defcnbic. Poft
,
y

in maxtlla percuffipa/Jionis tempore.

III. Trtjlis aut trux forma non difcemitSpccJra

humana maU
,

* bonis.

Nam & animx purgandx plerumque criftem & animx

cum apparenc, formam afliimunc, uc ex mul-

beacse fa?pe crucem ,

risexemplispacec.
,

II,

Anexvoce, &fermone,humanaSpe#ra
mala k bonispoffincdifcerni,
I.

GcnU-

Spe&rorunu.

34.3

l.f^EmitusfufpiriaJacrymationeSiqutJine impatieti&fignoedun- V c**$?t n ^*1 tur, denotantprobabiiiterJpecJra humana bona qua verocum hnmaao\ impatientia eduntur mala. Ratio eft , quia mala impatientiilime rura, illubentiftime pxms tolerant, bona vero patieneifllme &ii~ bentiflime. Difcriminis caufa per fe patet. II. Sermo bonipetitorius non efifignum certum SpecHri humani boni. Rano eft y quia etiam darmones aliquando bona petunt 3 viventium orationespoftulant. Petrus Marmoriusapud Bodinum lib.3. Daemonom. cap. 6. narrat, in Gallia Confollenti ad Viennamfluviumaccidifle Anno 1458- inaedibus cujusdam CaplanA\ y diabolum y qui animam defunci&fe ejfe frradicabat 3gemitibus querimoniis omnia compleviffe monentem habendas clamoribus y preces peregrinationesque obeundas y ejr res veras plurimas reve7

&

&

lantem : fed dicente ei quodam $ (i tibi vis haberifidemy dic3 mifer ere mei Deus fecundum &c. rejpondijfe hocafefieri nonpojje. Tunc ludtficantibus tpfum iis , qui adflahant y fremebundum aufugijje. Idem accidifle Nicolaae Alberiae Ver uinenfi, narrat apud eundem Bodinum loco cit. D. Bartholom^us Faycu Confiliarius Parifienfis
,

Curiaej

nempeSatanam hutc adfoffampatris oranti apparuijfejan,

quam efepulchro prodeuntem y qui mijfas plurimas celebrariy certasque peregrinationes fujcipijuffit nec propterea miferam exagitare quamvisjeipfum prius avum iilim eJferefpondiJfet y tandejiitit ;

&

iem Beelzebubum ejfe confejfus efi.

III. Nihiiominusfifermobompetitoriustalisefi
\

ut ex modo

(jrforma petendijudiceturfieri bono animo ; efi probabiliter boni Speciri humani indicium. Ut fi petatur aliquid boni y v. g. fubfidi-

um orationum
cum
caripoteft

humilitate,

eleemofynarum &c. Dei aut Chrifti nomine, levitate,ironia&c. Tuncenim/udiomni peccaco carere , acproinde boni, nonmaliSpey

non cum

Qriefleoratio.
.

III.

Anexmolcfliisexhibitis^&offiGiispraeflitiSjdiftingui poflint Spe&ra humana mala a bonis.

I-\AOieftiaexcitantes

^X

ad peccatum item con)uni& cum

y

leviejr Moleftf*

feurriligefliculatione>itemfolum vexandi causa illat&funt a

f**f

Spectris nunorufn.

34-4-

Liber

II. Aiirabilia

Speclris malis:qu& autem adnullumpeccatu excitantjiihd lcvttatu

habent ^adproprtam Speclrorum aut viventium uttlttatemdirigunturfunt a bonts. Racio per (e pacec. Ad propriam Speclrorum
ucilicacem dirigi cenfencur moleftiaeillacae, quandoriunc, ucco-

gno(cacurcondicio& milei ia Spe&rorum

juvencur.

& fubfidiis vivencium

fs^arU
humanis
pr*ftita.

unt f

*' bfeqHt*viventibiisaSpettri6pr&(iith fi per fchonefl* y humtlta probabtltterfuntabonis. Nammaconftantia, Ji fi Ja Speftra , camecfi obfequia aiiqua per ie honefta aliquando exerceanc , humilia camen horrenc, propcer fuperbiam auc fi & ha:c

>

'

'

fufcipianc, conftanciainiis

non iunc.

Exempla obiequioruma
,

bonisSpedrisexhibicorumhabescap. 23. ex D. Gregorio de Pafchafio,

jf.

& Presbycero

encumeellenil.

IV.

Anex locis&remporibus,
fenciuncur, diJcerni poilinc

in

quibus Speitra

bona a malis-

Spc(ftra in

boni funt,

l.CpecJra qu& in templisvidentur\ aut audtuntur , funt probabi****r ^ona. Nam Speclxa ideo in cempiis (e maniieftanc uc
,

juvencur > quod bonorum eft proprium , non malorum. Mala exciudi e cemplis, probac exempium Valencini, viri lubnci ,

&

cun&islevicacibus occupaci , uc D. Gregorms loquicur hb.^.Dialog. cap.53. cujus coi pus cum in Ecciefia B. Syri Marcyns fepulcum

fuiflec,moxindeexcracT:um

fuic.

NocJecnimmedtd
,
,

ram

w eadem EcclefiafacJafunt voces

,

.poflfepultu-

acfi violenter ex ea exvel-

lereiur.

Ad qu<u cum concurrerent cuflodes

,

duos teterrimos Spiri>

tus viderunt

qut Valenttnuvn ligatum pedibus for as traherent

quimane factofepulchrum apertentes corpusnoninvenerunt.

^* fyecJra qu& in locis, ubimortes hominum pr&ceflerunt , lods uVi" mortes ho. verfantur , infelicem mortem obierunt funt mala fi feliccm mmum funt probabil? ter bona. MortemeniminfeJicem iequkurdamna" cio& malusftauis; felicem,probabilicerbonusftarus. Feiiccm runt poiToniorcem n< w appeJlarnus illam, qua? qui.ecis & cranquilliMorsfeiix

snanam

cacis eft pJena, qna* cai ec

gra vi doioris feniu , quae aditancibusnuJrignis

lum mcucic h^.rorem, ubi plures adfuncamici confoIanccs,ubi m-

, , ,

"

Spe^rorumJ.
fignis

*}4~$

pompa
,

confcien tia eft conjun&a ,

fia

funebris &c. Sed quae cumnullapeccatimortalis ubi nihil eorum , qu# Deus Eccle-

&

&

poftulac

pnetermitticur.

Hinc pacec

qu<e dicenda

fic

ia-

felix.

III. Speffra qu etiam interdiu apparent , &facris ternporibus fentiuntur Juntprobabiliter bona. Mala enim luc^m ocler u n^
t

&

& iacra omnia fugiunc.

C A

U T XXXVL
>

De Spe&rorum adjurationc ad cognofcendam

eorurn conditionenu.

NOcas dedimusad cognofcendam Spe&rorum condicionem: Ad i" fed quia hx fiepe defunc auc infufficiences func videndum, ^^ an & quomodo ad juracione id aflequi poflimus.
f
,
;

ti#

Adjuratioporro eft , quando per Deum, aut Chriftum crucifixum,adjurantur& adiguncurSpe6lra,uc(uam condicionem prodanc , hoc eft, qui qualesque flnc Spiritus, prodanc, quid velinc,

an & quibus mediis

ju vari queanc.
,

Huius magna efle vim ad Spe&ra uc prsedi&a enuncient faadec racio. Nam bona, adigenda, pacec diucurna experiencia, uc a fidelibus juvencur ex reverencia erga Deum Chriftum , caufam prafenci<e manifeftanc j libencer condicionem fiiam , mala vero ex cimore idem praeftanc. Licicam efle adjuracionem concra Speftra y dubium non eft fidebicomodofiac eftenima&usreligionis,&cedicinDEihonorem Spe&rorum aut vivencium ucilicacem. Confirmacperpetuus fidelium uius , a do&is ac piis approbatus. " Forma ad juracionis eft vel praecepcoria, pr#cipiendo, veluti ^^J" 1 neceflicatemimponendo,ut divini nominisreverentia id faciant, arorum quod peticur vel deprecatoria, precando hortando tantum,ue forma,

&

& &

&

&

id faciant.
:

Prior fervari deberet erga inferiores , poftcrior erga

fuper iores at quia ignotus cft ftacus Spe&rorum , quando ad jura-

Xx

cio

34.6

Liber

II.

Mirabilia

rio adhibecur \ poteft ae folec adhiben plerumque pr*cepcoria Echocexrx>dic,quia&peSpcclrafunc c!a;mones , auc formula. anima; damnaca* y quasnon decec rogare ac precari.

Poflunc quidemomnesadjurareSpecT:ra,quia Iicet aclus fic non eft camen aftus Ordinis, qui iolis eo confecraws perfonis conveniat noncame omnes cum fruLtuid faciunt,uci Quae experientia eciam docec, uciliusid faexperiencia conftat. ereperfbna$DEOconfecracas, velvicceiandlimoniaconfpicuos. Prodeftigitur, praemiccereoraciones, jejunia,aliaque piacxerciPoiliinc facerdoces adhibere veftes facras , aliasque ecclefiacia* fticas ceremonias $ fedneceflariumnoneft: ucilecamen eft, quia hiiTUsmodi ceremoniee ab EcclefiaCatholica infticuca?,& rice uiiu paca?, vimhabentin fpiritus, maximc malignos,uc pacec mukis cxemplis , qua? afFeremus , ciim de Energumenis agemus. Adhibcridebecadjuracioiislocis, inquibus Speclra prarfenciam (uam manifeftanc ; iis cemporibus, quando fe produnt: eft
religioni-s ,

&

&

cnim locutib praefentis ad prarfencerrL^

DEMODIS SPECTRA
PELLENDL
f "^ Ari SpeEtra, eacfe homines ac loca infeftare,pro-

bavimus

iUorumnaturam ,variasquecon-

ditiones acvelutiproprietates expiicavimusfuper-

eB, ut qmbus tila modis a nobis& alocis infeftis averruncandafmt ,pr&fcribamus. Ducem fequemurpr&cipue Thyraum , ^Delrium qmhocargu,

mentum

Spe&roruwu.

a)fff

mentum c&terisfufius atc^accurattks verfant} ilie ^if^ffuntt in Ijihro de Locis infefiis tota par.j. a cap.54.. usc^
adfinem hic in lib. 6. Disquifit. 2\4agic. a cap. 6. Suppono autem tanquam indubitatum , Speifra pellipoffe ,& infeflationem illorum ab hommibm
5

&

locis averti,

ut conflat ex multis exemplisfupra

nempe de domo Hefpeni per Presbyterum purgata,de aliaper Theodorum Sic&orum Archirelatisy

mandritam , de thermis angularihus perGtrmanurn Capuanum Epifcopum , de caflelio Regis Per-

farumper Antiflitem, de agro Btngenfiper Clerum Aioguntinum 3 de agro VVormatienfi per JMona* chum &c. Ordinemfervabimus quifequitur. At antequam veros efficaces modos Spe3ra pellmdi

&

tn medium afferamm , paucis indicandi funt > atc^

examinandt ,falfi nonnullt

adhibiti, necfine affeftu*

ab aliquibus fubinde

Sit itac^*

C A

U T XXXVIL
tur Speffra.

An convitiis & dtrisimprecatimibuspellan*

HOcremedidufumfuifle ApolloniumTyanseumconcraLa- Spe&m a miam quandam apparentem narrac Philojiratus iib. 2. Vica? pelu ?^ " V1 ipfiuscap.2. Namcumis cum Damide& lociis Caucafummon&C
,

tem sonfcQnfevQtiLmtUpbmtafwa occurrit y modo in hmc modo

,

Xx

34-$

Liber

II Mirabilia
y

inaliamfiguram fe convertens % quandoque ab oculis repente evar uipollonius autem quidnam id ejfet agnofcens gravibus nejcens.
que contumeliofis verbis illud t?icrepans tjocios , ut idemfacerent % hortabatur : id emm contra ejusmodi tnvafiones optimum cjje medicamentum. Eius diclis cumjociiparutjfen t yftrtden sphantafna Hoc eodem quoque remeceleriter y tanquam idolum y aufugit. Martyr lib.9. Decad. ^ Petrus dio forcaflis ucuntur Indi llli, quibus

&

deRebusOceanicis, aicno&u
,

& fepiflime inicineribus, pra:ci-

puequeviispublicismorcuos occurrere ; concra quos fiincrepidi ftenr, diftblvi phancafmaca fi vero percimefcanc, adeo ab iis invadi , ac pei cerreri , uc fapius ea formidine debilicencur ae ftupeanc. Vel ipfiquoqueLuchero placuit, congerenda efle acerrimorum convitiorum plauftra , quibus dsemonum cencaciones difpelli cenfuic, tcfteDe/rio/ib.f. Disquis.Magic.c*p.iStk.l.c\.i. Certe

D.AnconiusapudD.Achanafium in ejus vica, & primicivi Chriftianiapud Frudentium hoc remedio ad cxpellendos drcmonesufi func unde hic ica canic.
:

Intonat antiftes Domini; fugecallideferpens 9 JExue te membris , &fptrasjilve latentes Mancipium Chrijli.fur corruptiffime , vexas*
Inexorcifmiseciarn, quos Ecclefia? Catholicaeminiftriconcra daemones ex obfeflis pellendos adhibenc , mulca mifcentur convitia imprecaciones concra ip fos. Quaericur ergo, an Spe&rs* filtemdiabolica, convitiis& imprecationibuspellantur. Aio I. Scurrilibusauciracundisconviciis, &acrocibusmalediliseorum,quiJevicaceanimi, aucpaflionead idmovencur, noncharicace, acfidei zelo, nequeex offieio id munerisfufcipiunc; Speftra mala pocius accrahi, quam peili, per fe Ioquendo , quia peccatis hominum deledancur. Quod fi experiencia docuic, dxmones aliquando ob fimilia convicia fugifle, id fecerunc uc hac rarione allicerenc homincs ad ejusmodi .mediumadliibc .vumj

&

&

confirmarencquein eiusufii, Aio II. IisdemconviciisacmalecH&is pclli Spe&ra bona , id cft defun&orumSpiricuspurgandos ; nonquodrimhabeancea fugandi
,

Speffroruryu.

34.9

fogandi y fed quia ipfis difplicec Dei offenfa , nec fperanc auxilium ab hominibus qui hoc remedio ucuncur. Aio 1 1 1. In legicimis probis exorcifinis ab Ecclefia Cachoab au&oricacem habencibus ufurpacis, mala lica approbacis, Spedra fugiunc ad convicia , bona non fiigiunc, Conftac experiRacio efl: , quia mala Spe&ra ob fuperbiam non pofliinc entia, illa colerare ; bona vero iis minime afficiuncur,quia concra illa non jaciuntur. Exempla dabimus , cum de energumenorum exorcifrnis agemus,

&

&

C A

U T XXXVIIL
fugentur.

Angladm , lanctis > almque armis Sj>etra

MUIciolimomni asvo, & noftro etiam, gladiisjanceisvaliis- s P |*fa ai U
e
*

que armorum generibus , concra Spedtra pugnafle depre- C ixc"r. g henduncur, Plutarcho cefte in Laconicis, Lacon quidam noiepr&teriensmonumentum, cumvideret SpecJrum y accurrit lancea tra~ jeffurus : ^uofugis Jnquiens anima bismoritura t iEneas apud Virgiliumlib* 6, ad inferos defcendenci s fiiadec Sibylla ferrum
r

"

ftringere adverfus fpiricus occurfuros,dicens

Tuque invade viam > vaginaque eripeferrum : Nuncanimis opm eHAinea, ?wncpec7ore firmo.
y aic , multos ajjerere d<two~ aciem reipsd nesferri eompertum ejje y &fenoJfe reformidare , quibus hoc ipfum nocJumis horis accidit^fed cum magna adverfz valetudinis confliUatione. Ulyflem quoque cum ftrido gladio fe-

Quem in locum fcribens, Horcenflus

&

dencemjiiecusquam prope ad facrum cruorem

OdyJJea.

Umbram accedere permiccencem , cum Tirefiam audieric y fcribic Homerm /ib.n.

De hoc eodem remedio
ica fcribic

Pfellm

lib.

de D#mo-

nibus y in fine, D&monicum corpm per totumfe naturaliter fenJuale y fecundumpartes fmgulas absfe mediovidef, audit y tangit>
f*titurc[uetangende i3divifmt dolitficut corporafolida :fedhoc y

Xx

inter-

,,

jjo
,

Liber II Mirabilia
,

interest qubdcorpora quidemjolida divifa cumfunt , aut vix

aut

nunquam rejlituuntur
liquidincidit folidum
:

corpus vero
;

dtmonum ttbtjecatur.mox infe

idem rccreatur, atque coalefcit Suut aqu& acrisquepartes quando arevertitur.

fed^ diclo velocius d&monicusSpiritus infc Dolet tamen tnterea dum dividitur. ^uamobrem

aciemferrimetuit, idque animadvertentes quifugare d<cmones m*~ liuntur , te/a enfes tn recJum ibi conftituunt, qub nolttnt d&mones

&

adventare. Hxc Pfellus, ex ipfo Rhodigtnus lib. 2 .cap. g. Pfello in hoc confentiens quam recte, mox videbimus. Erajlus in vica
;

&

Paracelfi narrat,folitum Paracelfum noftu confurgere,&

machx-

utraque manu in boflem invifibilem huc illuc corquere. Supra eciam ex Sozomeno lib. &. Triparc. cap. 2 8 vidimus., Apellem anachorecam depuliflea fe ferro candente da^monem mulieris fpecie ad fe accedencem. Alia recencia exempla mox dabimus. Qusericur, an Spech a gladiis armis aliis

ram fuam Helvecicam

&

abigancur.

Aio^ Spelranonpoflekedigladiis,& aliisarmis, ideoque

necabigi.

Icaque fialiquandofugiunc

armorum idus^id

faciunc

quiavolunc,nonquiacogunrurfacere Probacurratione,& cxperientia. Ratioefl, quia Spe&ra qua? in aflumptis corporibus apparenc, auc daanones func, aus fpiricus hominum defun&orum: nec deemones , nec fpiricus humani, corporei funt ncc corpora in quibus apparent , habent fibi natural icer unita Ergo &c. Darmones non efle corporeos, probavimus lib. 1 De Spiritibus humanis prob.ibimus, cum deMirabilibus Hominum agemus. Nec durmoncs, nec .hiunanos fpiricus haberecorpora, in quibus apparent, fibi nacuralicer UlUta, probavimus hoc lib.cap.29. Quaecunqueergo finc corpoi a in qinbus Spedra apparenc , pofliinc quidem pungi fcindi, dividi, crajici, gladiis glandibus plumbeis, fagiccis &c. Spe&ratamen nullatenus teduncur , nec ullum fentiunt dolorcm, a.c proinde fi qwandoque fugiunt , id faciunc non quiaJ<eduntur
,*

aucfedi timenc, fcd quia volunt fugere. Experientia clucet in exemphs relatis fupra cap

4.

de duobus
tra

nobilibubHifpanisexD^rio^&cap.

5.

demilicellracislaviscon-

SpeBrorunu.
>

351

craSpe&rum Draconis fernia pugnantecumgladio & cap, 9. dc MonachoAdamo, contraSpeftrum diabolicum campis gladium fruftra vibrante HisaddeduoexemplaexCte/ar*olib.i2r Exemplor. Prius eft cap.ij. de milite morcuo, qui in Meneveric ap- Miles apparens veftitus pelliceo indurnento,quo vivusfblebat uti, non po- parcns tC cumilloc^ederetur, nonpotukullarationefug a ri cuit gladio fugari yulnerari, taiemexfe fbnum eniictens, ac flmollisietuspercu-3 adi* teretur defiit tandem apparereaqua adfperfus, quas clavo Do~ minico fuerat (uperfufa. Verba Carfarii funt ha?c. In TrevirenfiEpifcopatu in quo ^fuperior vtfiofacJa esf , alter quidam miles erat Henricm nomine cognomento Nodm. Nam ipfe malitiofm vatde y rapinas adulterta inceflm ,perjuria y hisq^fmilia y virtu~

>

&

&

tesjud/cans.
fellicio

Hic ciim mortum fuiffet in provincia Meneverit y

,
,

novoy cpuo uti folebat vivm y multis apparuit domumfili& maximefrequentans. Non crucis [igno nongladiopoteratfmaru G/adiofkpe c&debaturfednonpcterat vulnerari $ talem exfefonum emittens ac (i moUk leBm percuteretur. Cujm amici cumfuper hoc confulerent Dominum Epijcopum Treverenfemf ohannem>dedi conflium y ut acjua clavo Dominicofuperfusa domm filia necnon* ^uodcumfaclumfuijfet , de c&? tpfefadeffet afpergerentur. tero non comparuit. AlterumexempfumnarratidemCasfariuseap.io.citatilibri^^oncifbi-his rerbisv Concubina cu]mdamfacerdotis cum ejfet moritura fic- a c u s " J " ut a c^uodam Religiofo didtci $ cum multa mftantia calceosfibi novos rici app ejr bene taccumatos ( fortaffis accommodatcs) fieripetivit y dieens rct. Sepehte me in eis^ valde enim erunt mihineceffarii. Juodcumfattumfuifjet noclejec^uenti knge ante lucem Lunifplendente mi~ les quidam cumfervofuoper viam equitans ^f&mineos ejutatm audivit. Mirantibm iUis quidnam hoceffet ecce mutier rapidiffimo curju ad eos properans clamavit : Adjuvate me adjuvate me. Mox
,

'

>

miles de equo defcendens y

diciis in dut a erat.

&'gladio circulumfibi circumducensfcemi-

nam bene notam tntrmllum recepit :fola enimcamtfia,& calceispraliter buceinantis ?iecnon y

Et ecce y ex remoto vox quafi venatoris terribilatratmcanum venaticorum praceden-

&

tiumaudduntun

guibm auditis >

iila

dum mmis

tremet , miles wgni-

tt*

Liber II Mirabilia
,

cognitisab ea caufrs , equumfervo committens tricas capil/orum eita

dextera gladium tenensextentum. jipproximante inferna/t illo venatore, ait mulier militi : Si~ ne me currere [ine me currere ; ecce approptnquat. J//ofortius i/lam retinente, mifera diverfrs conatibws militem pulfans ,tandem ruptu capillis effugit. ^uam dtabolus infecutus ceptt equo fuo eam injiciens ita utcaput cum brachtispenderet ex uno latere y $ crura ex
brachiofuofrniflrocircumltgavit
y
, ,
,

#ltero.

vit.

?os~ipaululum y militific obvians y captam pr&dam deporta>ui mane ad villam rediens , quid viderit expofuit y capillos

cum minus referenti crederent y aperto fepulchrofocmioflendit : namcapillosfuos perdidiffe repererunt. Haccontigerunt in Epifcopatu Moguntinenfi. His aliisquecontra Speftra digladiantibus^ nihil profuit gladii vibratio; necprodeflepotuit nam cumcorporaSpedxorum pIerumqueaereafint,fimiliveexmateriacompada,- veriflimum cftquodPfellusdicit,ea fe&amoxcoalefcere in ununi, uti aeris auc aquae partes diile&^ iterum coalefcunt. Falium tamen quod addit , dolere dasmones dlim di&a corpora dividuntur : falfum quodidem,&Hortenfiusaflerit,metuereillos ferriaciem. Nec Laconis igiturlanceam timuit ac fugit Spe&rumex monumento prodkns $ nec Ul y ffis aut JEncx arma Umbrac. Atque hoc eu ndem^EneamaliquandodocuitSibylla ; utproptereapnus ironice locuta credatur fic enim ait apud Virgilium lib-6. Aneidos:
,
:

&

Corripit hicfubita trepidusformidineferrunu

Mneas flriclamque aciem venientibus offert.

y

Et nidocta comes tenues fine corpore vttas jidmoneat volitare cava fub imagine form&> Jrruat , $$ fruftraferro diverberet Vmbras.
,

Paracelfi

fa&um putat Delrius vel ferocientis furoris fuifle

fic

vel

cx patto conven co ,

moleftiarum inducias a dsemone paredrie impecrare volentis. Apelles fide oratione munitus , diabo-

&

lum repulit potius quam ferro; & hoc non nacu,

rali, fed

DEI vircuce fingulari.

CAPUT

Spe&romrru.

333

C A

U T XXXIX.
,

An accenfo igne vellumine

aut obferatis oftiis\

arceri pofiwt Speffra.

Ignem, auclumennonbenedi&um (debenedi&isce- $ pe & ra ac non arcere Speftra. Quia illa naturalicer fugentur non corquencSpe&ra, nec aliud quid phyfice in ijs producunc, Jg 3 ^ c< quo fugencur. Quod vero virtucedivinaper ignem&lumen fugencur nec conftac ex Scri pcura facra , nec ex Sanftis Pacribus , nec experiencia.Ergo &c. Infernalis ignis corquet quidem daemones & animas ac divinicus elevacus. Nofter ignis revocac forcalHs Spe&ris malis in memoriam ignem infernalem,- ac non propcerea
I.

AIo

reis poftea dicam )

eum ,

ut internalem , exhorrefcunc ,

&

f ugiunt.

Si igicur quan-

doque ad ignem auc lumen confpe&um recedunt , id faciunc, non

quiacoguncur, fed quia volunc. AioII.Oftiaobfervaca,acbenemimica, nonarcencSpe&ra.
s pe

Namoftiismanoncibus claufis pofliint excicare tumulcum, &ea fugentu* racione adhuc infeftare loca > homines. Deindealiquando ftii ? ob* d#mones& animae nullo aflumpco corpore pr^fenciam fiiampro- cr * tis dunc cunc aucem, cum (piricus finc,oppefliilatis oftiis excludi non poflimt. Praecerea fi aerea habenc corpora , poflunc ea cxincra oftium alia fibi formare eadem arte tra oftium deponere , id fecerant vel per fe, velper alios Spiritus ac facilicace , qua excra adjucores. Demum , fi Iblida aliunde aflumpca habent corpora pofllint cum iis excra oftium cumulcus excicare pofliint depo-

raa!t
*

&

&

&

nere

&

fpiritu penetrareintus, acmoleftias creare.

Quae dixi , confirmat, quod fibi contigifle mrratA/exander % e(5crum *b Alextmd.Xfo.^. Genial.Dierumcap.2 3.hisverbis. Notatfvul- Romanum gat* res eH , &des quasdam Rcmst , quas ego ineolui , evidentilfime ofientUita infames , ut nemo illas incolere aufusfuerit^ quin affiduU RJmbrarum illufionibus tetris imaginibus , no&ibus fere fingulisinquietetur : in quibusprtter nocJumos tumultusy quosmedio fe,

&

re notttifUentio mdiebamtts,

g homndosjremitus cum ejulatufiriYy

dulo-

^ sjl

Liber I /. Mirabtlia
,

duloquevoctijbno, qutbm lacrymart^ tremerevidcbatur .Jfectem homtnti fqualtdafaae vultu minaci \ nigro corpore zj) afpectu for,

midabitt nomcnfuum exprimcntem tf opem implorantem ccrneSed ne quti hoc fabulojumaut commenttt ium putet, auctor barnm. expertxjidei, qut ciirn rct explorancH Nicolam Tuba , vir mult prtma faae ad nos advendocttsjuventbus nonnulits gratta cum d# tajfet y cupido inccfjit antmo h&c vera ejjent tntueri. Et nc quid inexpertum relinquerent noctemper vigtlem egere mecum, ut rem notamexploratamque haberent. Nequeeos optnio Jejelltt : nam ckm accefis lumimbm pervtgilesftarent haudprocul fpecies hacdtri
,
,

&

terrtbtttquefacie 3 ejrvultutetro repr&fentataest

,*

multuari gf
,

dirti nos

voctbm agttarevtdebant.
y
,

quam tpft tuCumqueomma

,

clamore

& tumultujlreperent

poH multa oculorum ludtbria tan-

tumformidinti pavortique intultt ut terrttt

incolumijatti conflarent.

& treptdi vix mente

Et cum totd tdes gemttu funeflo mtfce-

rentur yJingultique cubicultipeftti illa tmportuna obverJaretur\dum

queruta voce lumen effupropius accederemm illam retrocedere y gerecernebamm. Bemum cummultum diuque tumultuatajuifJet yhaudmultbpbfl ubi multum nocJti procefjit vifio omnti tlla dilapfa esf. Sedpra aeterti, qu<e ibi expertmfum non omittam mtracuium ingens y quodmihiptane vigitanti majore atiquantb treptdatione haud multb pbft obvenit. Nam cum tenebrts obortu cubtcult fores objerajfemfirma fera y jaceremque in teclulo 3 nulla adhuc quiete compofita Lumine accenfo horribilem iltam fpeciernfortijam tumuItuart,ejrcubicuttfores mantbmpulfare fentiebam.Nec muttbpbfl fimulacrum tliud.opertti adacttiqueforibm (vix credibite dtftujper rtmas in cubicutumfe tntromtfit > quodfub lcctulo commijfuras meojacens cum Marcm alumnus ejr cliens mem utpote qui e con/pcffu cubabat tetra dirafacie afpiceret ; pavore fubito confternatm tucJu ejrgemttu omnia opplebat ipfamque intromtffam non fineformidme clamabat. idque cum mihi, qui occlufum cubicuit ofttum afpicerem y vix credtbtlevtderetur interim dtrum tliudfimulacruw, quodfub lecJojacebat meo manum ejr brachtumprotendere lumenque quodjuxta aderat extinguere vtdimm. )up exttncJo Itbellos meos gf quidqutdrerum erat querula voce mtfcere acomma c~
, ,
,

mm

&

ver~

verterenon deftitit,
tulijfent
,

SpeBrorunu. jjj; ckm Mox ad tumultum exciti focii eofe con;

iumenque intromijfuri obvervarentur veftibulo interim

ipfum opertum cubiculi oftium

manu aperire , &foras

ejfugerevi-

Erat enim ipftm Jpecies 3 ut pianeperjpeximm 3 fimulacro lllud utique mirum fuerit \ dihominis nigerrimo non abftmilis.

dimm.

gnumquememoratu fguram
y

cumfores tubiculi rejerajfet,

confpecJam
:

nobifcumftc luc~iaretur % ab his\qui lumen intromisere y ?ninime fed cum primum cubiculifores exivit y elapfamex ocuin auras evanuijfe. Haec Alexander.

illam,

dum

lis iiiicb discefjijfe 3 ejr

Reh's-

fime ergo D. Anconiusapud Achanafium, de daemonibus loquens aic Sifuijfent hocfragili corpore colligati i obferato introita Cum autem hoc impedimento (int libeiisdem negaretur accejfm. ri, obftrucJa penetrent atque tn omni licenter voiitent aerei manifeftum esi ,ob enervationem eorumpermanere Ecclefta corpus
,
:

&

iU&fuYrLa.

Ac dicec aliquis Vocari d#mones ab Apoftolo Ephef 6. tenebrarum retiores y & a Davide Pfal. 90. timorem noclurnum *gotiumperambulans in tenebris, Solenc icem Spe&ra omnia noctu & in cenebris mulco crebrius ac libencius apparere quam in~ Ergo lucem terdiUj uci ex relacis (iipra hifloriis plurimis conftac. Refpondeo, vooderunr, ac proinde luce conlpeda difFugiunc. cari eciam dxmonem Jagittamvoiantem in die , incurjum^ dd,

monium meridianum.

Frequencer icem incerdiu apparent Spe-

&ra. Nihilergoprobatargumentum..

C A

U T XL

Anodore fumo ,herbis , lapidibus , aliisque reuus fenfbiUbm Speffrapellantur.

aliisque fimilibus rebus fenfibilibus pellatur dx- dore,fumonecorporibus energumenorum, aucarceacur,ne homi- mo, aiiisq; nesinvadac; examinabimus infra, cumdcMirabiJibusenergu-^^ ^/
,
1

N hifce

Yy

menQ-gentur.

2 $6
menorum.
math.

Liber II Mirabtlix
rebus arceancur

Nunc fbluminquirimus, an di&is auc pellancur Spe&ra, maxime diabolica_..

Aflflr

ti^argu"" Toftatum
mcnta.

p e lli odore & fumo,pervulgata eft quorundam opinioapud m i. Re%. cap. 16. q. 43. Primum argumentum fumicur a Namdarmones alliciuncur quibusdam odoribus ercontrario.
*>

Antecedens aflerunt anciquiores Theologi apud Petavium lib.ydeAnge/iscap.i. quipaffim dicunc, dcemones hoftiarum nidore, pinIta exprefse S Jufttnm guedine , ac fumo pafci , ac dele&ari. Martyr in Apolog. x.Athenagoras in Legacione proChriftianis, Clemens Alexandr. lib. 7. Scromac. Ortgtneslib. ^.concraCelfum, JuliusFtrmicus lib. deerroribusprofanar. religion.&alii. Sed hi omnes Audores accribuunc d&*monibus corpora unde mirura corporeas delectationes eisdem concenon eft quod fenfus Simulanc dcemonesfe Horumerroremrejecimuslib l. dant.
,

gpabfiirdi nihileft dicere, pelHeosdemquibusdamaliis.

&

&

dele&ari nidorevi&imarum, aliisque odonbus ad fehonorandumexcitatis, uc hominesin peccaco ldololatriae ,.quo delectantur,decineanr.

Secundumargumencum fiimitur*?.*; libro TobU, incuiusc. 6. narratur, quod cum profeclusellec Tobias cum Raphaele qui Amanfiflec prima manfione juxca Fluvium zariam fe vocabat , eccepifcis immanis exivit Tigris ,exivit uf lavaret pedes fuos : addevorandum eum. guem expavefeens Tobias, clamavit voc$ Et dixitei Angelus : Ap* magnaydicens : Domine, invadit me. trahe eum adte. prehende branchiam e)w ^uodcumfectffet ; palpitare cceptt ante pedes etus. attraxiteum inftccum\ Tun dixit ei Angelus : Bxenterahuncp/fcem ^coreiu^^fel\^iect4r repone tibt sfunt enim h#c neccjfaria ad medtcamenta ut tliter &c. Tuncinterrogavit Tobias Angelum y ^f dixifei obfecro te\ Azaria Jrater\ ut dicarmtht quod remediumhabebunt ifta qnx depifcefervarejufjifti ? Et rejpondem Angelm dixtt ei : Cordts particulam (i fuper carbones ponas fumus eiusextrkat omne genus d&moniorum

&

&

JiveavirO) five amulterc\ itautulfranonaccedafadeosejrc. Capite deinde feptimo, cum narraflet Scnptura Tobiae tradicam fuifTc ifcuxoremSaram Raguelisfiliam ,cuius leptcm viros dawnonium
,

occi*

Sf>etrorumS.
Angeli .protulit de cafftdilifuopartem jecoris , pofuitque
earbones vivos.

357
eam fuper

occiderac,- fubjungkcap.8. Recordatus itaqueTobia* fermonum

TuncRaphael Angelm apprehendit damowum,&

pj-

religavit illud in defertofuperioris* jEgyptt.*

Exhisconftac^fumumprirdiftiimhabuifle vircucem expel- Fumi

lendi da^monem , eumque vere expuliile ,,-quoniam idexprefse as-^dalbitu!* ferkSaeraScriprura. (^iamvisenimaliquidicant^fumumillum *n,-& qui
nihil efFeciflead

dgmonem expelleridunr, fedeum^a folo Angelo vim,t c fu "

.

Tobiae a& Sane $m* mlntm*' mum vero fuifle ab Angelo jufliim adhibeiri , vef ne deprehenderecur eum efle Angelum ex canco rniraculb *vel canquam fignum remporis quo iilum expellerec r auc efficackacis ac vircucis precum Tobiaeac Sarae ; reveracamennihil horum congriiedici pocefi, alioquin Angelus rion poffec excufari a mendacio dum dixit , cof &fel, Scjecur , effenecejfaria admedicamentum utiliter : icem :fumumcordisextricareomnegenm damoniorum r id eft vim habere excricandi. Cerce Graecus HebraicuscexCusclare agnofcunc vircutemaliquam:. Namin GVa?co haberur : && tw *4pp*vgc& Accepit cineremfiu prunam thymiamatum y ejrimpofuit cofpifcti ejr heparfumumquefecity&quando odoratmefid^mon odofemfugitad &gyptifuprema.Hebmicc vzv6\PercepitAfmoddus odorem$fugiK> Vircutemergoaliquam habuk praedi&us fumuspifeis addaemQ-nem expeilendum , ficuDeciam fel ejusdem pifcis habuic vir^_ tucem^ uc vifus refticubrecur feniori* Tokix fruffra eriim ad;

fuifle expulfunr > acccdence efficaeia orarionis

&

Acque hanc fencenciasifl quod vircucem feu eficientiafm diquam coricra daemonem habuk , deferiduric GuilielfuiCo
.,

hibicus non

mus Varijienfis'Iib.de Uriiverfb', Dionyfim Ckrfhufianm in cap.

;

g.

Tobi^ Tirancifcm Vallejiusin Sacra Fhilofoph. cap.2g. Petrus Gregorim Tolofanm

34.eap:22. Bartholomam Taius in Energumenieo, Francifcm Georgim com, 6. Problem. 1 9.
Syricagrnacis Juris
lib.

HieronymmMengmm FlagelioDasmonumDocumerico -$.Serarim'

incap. 8.Tobi^,
lib.2 Disquis.

&

alii

Incerpreces recenciores ibidem. Deirius

1

Magic; q. 30. fe&.

3:.&lib^6^cap.2.fcd-

3.

&

aiii

&

mnes niox ckandi.

Yy

Con^

3SS

Liber

II.

Mirabilia

Conrroverfia rameneft, quam vircurem habueric fumus i!Ie, nacuralemne, anfupernaturalem, an moralem. Aliqui pr#difto iufficui ex corde prfcis exhalaro (uri & mulcis aliis rebus , de quibus infra cum de Energumenis ) cnbuunc virrurem nacuralemac phyficamaddjemonesexpellendos , divinicus indiram a Deo ranquam Auctore Nacura^. Ira Vetrm Gregorius y Francifcus Georgius,&t Faius locis anrea cicaris,

& aiii apud Delrium & Celadam Jocis eriamcicacis. Racionem danr quia ficucDEUSprxvifismorbis, indidir rebus aliquibus virruresme,

dicasjiraprarvifisdiaboli infeftacionibus, indidicaliquibuseciam

rebusvirruremexpulfivamaurrefrenarivamipfius Addunr,conf

gruum cfle,ur fuperbiflimi fpiricus viliflimisrebusfubderencur.

eidem fuffirui virruremfupernaruralemdivinirus indiram a Deo ranquam Au&ore fupernarurali. Ira v*UeJius\oc,c'\z. Leloyerus lib. g. deSpeclnscap. i. Mouradclwcant. fecT:. i. cap. 3. Manden ki cap. 8- Tobise , & alii. Racionem adlignanc, quiaex verbis Angeli conftac, fumum pra^didum habuis/e vim expellendi dsemones & ramen non habuir vim naruralem, ut ex preecedenri ftnrenria cqnftar dicendum ergo eft , habuifle
Alii rribuunr
,
:,

iiipernaturalerrL. 9 .

Alii media inrer urramque pradi&amfenrenriamincedunt Viajaiunrq^expuKumfuifledtemonemperfumumillumjparrim virrure narurali illius, parrim virtute /iipernaturali, arque adeo

virrure mixra ex narurali

& fupernarurali.
in
,

Ira Serarius

m cap.

g.

Tobiceq.

3,

Jujlinimus

idemcap. &,refteCeIad.i Comment.

ixi &\QLumc3Lput,Eufebiu$ Nierembergius 1. par. PhiloibphiceCuriofe Jib. 1. cap. 49. &y^#e* Niderusin Malleo Malief.c. 1 2.

denique nullamvim naturalem aur fupernaruraler agnofcunr in hoc fuffimenro fed meram efficaciam moralem, qua Angelus ad eiusmodi fuffimenrum excirarum abegic dsemonem , in deferrum religavic. Ira P. Didacus Celada cap. 6. Tobia? . 233, Afferro feprimo, Rarionem poftea dabo.
Alii
,

&

Egocirca propoficam iuiriocapiris quasftionem, ha^creipondeo ( 1 vo meliori judicio ) cum ciraco Celada.
l.Nul-

, ,

Spettrorunu.
I.

jjp
,

Nullavisnaturalisrerunicorporearum poceft diredle a- f?J****

peiiunt
ire

gereirid^monem^acqueadeonecodor, nec fufFumigacio nec

acphyfieeillosabigerejfivealociSjfiveabhominibus. Ita S.Tho0^in4.dift.7.arc.ulr.&incap.4i'. Job. LecT:. 3. Abulenfismi. Regum cap. 16. q. 46. Marttnus Delriohb.i. Disquis. Magic.q.
30. fecl.
3.

herbae, lapides, aliaeve res fenfibiles quaecunquepofluncdirecle d*monem

e*

&

lib. 6>

cap.2. ihtt.z. Theophtlus

log. Nacurali dift. z. arc. 2.

ftis

num.

5 j.

Thjraus

Raynaudus in Theolib. de Locis infef

cap. 42. Ce/adain cap.6.

Tob. .233. Serarius inidemcap.6.

1
.

& apud ipfos Eujebms Nieremberg.

par. Philofoph.Curiofadib.

cap.49. MenochiuSjTirinus,Gordonus, Juftinianus, Mandeii

& plerique m cap. 6. vel

.

g.

Tobiae,

cum

aliismultis.

Ratioeft,

quia cefte Job. cap. 4 1 v. 24. Non e&fuper terram poteftas y qu& comparetur ei ( diabolo ) quifaclus es~i y ut nullum timeret. Imposfibile ergo eft (utbeneinfercAbulenfis loc.cic.&cum ipfopleriquealii ) quod minor poceftas > qualis eft omnium rerum corpo rearum , fubjiciac fibi daemonem > eumque cogac uc abeat y auc veniac y auc operecur. Adde quod inter rem corpoream y & rem ihcorpoream fuppofico diverfam ^grandis eft improportio , nec apparec quonam modo corporeum agens poflit direcTe & per le age-

re in rem omnino fpiricualem , quafiseft daefnon.

Cercumeft^resquasdamcorporeashabere vim riaturaIemarcendiauc peHendi indire&e daemones hominem infeftanExplico ,,& probofic. Dasmones fepe pro diverfahumates.
II.

Cot Prex
refpoffunt

indire&e

norumcorporum tcmperieauc incemperie,diversa ratione exagi- P ellcrc tanc ahquos, ahcer nimirum llios qui acra bile y aliter qui humor e ncm
,

fpiritibus, aiiisve humomelancholico, alicerqui fanguine ribus abundant. Cum igitur certum fit res quasdam corporeas valere ad humores temperandbs, Cofporispafliones mitigandas certum etiam erit y easdem res efficere , ut homines minus iubjefti finc daemonis a&ioni ac vexationi quod eft , indirecle eum ab homine arcere, aut pellere. Ita docent Gmlielmus Parifienfis y ViSforia y Carthufianus y Zacharias Vicecomes y Le~ vwus .Valiefius y Codromenus ,Abutenfis\Serarius y De/riushb. 2. Disquis. Magic. q. 30. feft, 3.8C JUb. 6 cap, x. fe& %. q. 3. Ceiada
,

&

&

tl

360

Liber II Mirabilta.

incap.6.Tob..2 3 3.AiIert0 3. &alii piurimi apudhos duos ultimocitatos. Quibusautem rebusadfcribaturab Au&oribus variis
prardifta virtus ,
III.

dicemus infra^cum de Energumenis. Etiamfi demus res matei ialespofleagere vel dire&e, vel indirefte in fpirituales fuppofirodiverfas , atque adeo in dxmo,

tamencorpiicis,de<]uoin hiftoriaTobi#,infumum refolutum, nonpotuit phyfice, dire&e, vel indire&e pr#ftare effe#millum, quem Angelus ipfi tribuit. Sic enim T obiae interroganti reipondet Angelus Cerdis eius particulamfijuper carbonesponas ,fumus eius extricat omnegenus d&moniorum ,five a viro ,five a muliere y ita ut ultra non accedat ad eos. Ac fi natura lis eft vis prardidi fumi ad pellendum darmonem, camdiufblumduraceiuseffe&us,quamdiu ipfedurac; cransa&o vero fumo quis vecac diabolo quin redeac ? Aliam ergo vim prardifto fumo cribuic Angeius quam naruralem.
nes,:

IV. Verofimiliusmihividetur, prcedi&um fumumnullam vim phyficam eciam fupernaturalem habuifle inditam ad praflandum effetum,quem Angelus promifit , ied folum vim moraIem,quatenusnimirumilloexcicaco Angelus darmonQm abegic. Ica Celada in cap.^.Tobia? .233. Aflerro ulc. Racioprimi cft,quia fi vircucephyficaTuiflec aba&us da?mon, pocuiflcc transdtofumo
redire; ceflanceenimcausa phyfica, ceflare debecphyficuseffeftus : atqui.qoii potuic redire, uc ex Angeli verbis conftac,- ergo

&c. Raciofecundieft, quiavimhabuicabigendidcemonem fed non Phyficam naturalcm, nec phyficam fupcrnaculem ergo cantum moralem mododidto. Quod ipfum videcur infinuarc SacraScripcura namoap.g. dicicur Recordatus itaqueTobias fer:
>

monum Angeii.protalit de caffidilifuopartemjecorti.pdfuitquceam

fuper carbonesvivos.

Tunc Raphael Angelus apprehehdit d&mo-

mum
mus

y s$ religavit illud in defertofuperioris Algypti. Non ergo fujecoris Sc cordis abegic phyfice dajmonem ; fcdcxckatofu-

mo Angelusapprehendit3a?monem, & abduxic, atxjue ligavic

quod ef t ,
iticutione
,

>

fumum id pneftitifle moraliter tanquam figuum ex ineiusdem Angeli poficuaij.

Si

Spetrorurru.
Si quseras
i

361

an ergo idem fumus, nunc quoque , a quocunque excitacus, eundem pr^ftiruruseflecefFedum , quem tunc praefticir;refpondeoego,negacive,five tunc illum pncftiterit phyfice, fivemorahter;& fivenaturaliter, five fupernaturaliter. Videor id coliigereexipfaScriptura nam Angelus Tobise interrcganti , reipondet cap. 6 v. g Cordis ciusparticulam fifuper carbones fonas ,fumus eius extricat ejrc. non dicit >fijuper carboncs ponat altquts quicunquefit fed tujiponas. Ergo pro Tobia ibium id fignum infticuic.
:
.

_
P

~~

C A
j

U T

XLI.

De veris modis ac remediispellendi SpeStra

diabolica.

REjetisfalfismodisadSpe&rafuganda,adfignandi funt at- Remedu queexaminandiveri acpnmoquidemiijquibusd^moneslpg^

1
:

profligancur

deinde ij , quibusablegantur juvantur animas purgandce: tandemii, quibuscontradamnacasanimaspugnatur.

:

&

diaboiica.

H^cporroremedia, alianonfuntquamdivina, feuecclefiaftica, a Chrifto vel Apoftolis, eorumque fiicceflbribus inft ituta, fapienChriftiane fentientibus Medicis approbata, ut funt Cofmo* ^oannes Ferneliuslib.^ deAddit. Cornelius Cemma crit. BapttJiaCondrenchusWb. demorb. venefic. Andreas C&falcum illis Theologi doftifllpinus Disquifit. de natura damaon. mi ?etrus Thyr&us lib.de Spedxis a cap.66. Martinus Delrius lib.6
tioribus

&

&

Ad hec non raro da?mon Disquifit.Magiccap.2.fe(3:. 3.&alii. aDeocoa&us mendaci ex pre veritatem promere, ablegavic homiries , ut ex fequencibus nonnullis exemplis apparebic.

I.

Prjmum Remedium
,

>

vera

& viva fides.

V
tio
:

Era& viva fides eft, qu# charicateD e i & proximi vallatur, & *'*** ** quambonacomitanturopera & mandatorum Dei obferva- ^nVntw fidem emmfineoperibus mortuam efle, affirmac Scripcura & dsmones.

Zz

Pacres.

362
Pacres.

Ltber I / Mtrabilia
Hanc veluci fcucum nobis prebec D.Paulus ad Ephef c. 6.
:

concra diabolum. HancdifcipulisfiiisconimendacD.Anconius, dicens Magna, dticclifjimi ,adverj'us d&mcnem armafunt vita
,

fincera,

&tntemerata in DEVMfides. Da^mon ipferefpondic iMagoCypriano,poftca fancto fe Chrijli fide munttis nocere non poJJe\ cefteNazianzenoOrac.inCyprian. Sedremexemplis confirmamus.

Smbit foan.

Nideriits in

Formic.epicomecap.4.
:

in

perfona

cujusdan: fagavn hunc

modum

curn

quidam maleficus me invcca;

ret,utquendam mimicumjuum vitaprivarem^aut in corpcre Udere graviter,fulminis iciu y aut alto modo vocavi ego Magificrulumji eH D&monem : qui mihi refpondit quod neutrum facere poffet Ha,
>

bct enim inquit >fidem bonam 3 ejr dtligenter Je figno cructs rnunit. Cnios iiparteJ jdcirco non in corpore *J fruciuumJ [uorum in , fed in undccima gnumconf Ltbet campo ei nocerc pojjum^. Jt tra dx~ 3 monem, Comeltus Kempenfis Iib- 3. de Origine& ficu Frifiaecap.} 1.
,
.

/cribic , circa cempora Locharii Imperacoris erant pafjim m Frtfia multa laruarum infernaltum Spetira s qu in parvo quodam fupereminentu collis fupercilio (ubterraneum habcbant fpecum abs^
,

humana ope artificioprtftigiofo exftfuttum

antiqui vocabant Albas Nymphas
y

in quo rcfidcbant^ quas

five vulgari gentis fermone

333ittC QBiWtU fpectem adumbratam, nonveram futjfe conjiat. u&folebant nocJumos viatores gregumque ejr armen,

Harum

torum intentos excubtts, puerperas cuminfantibusjdpifjime in abditafua ^fubterranea antra clanculurn abducere in qutbus fubinde fubterranei murmuris Jonus atque ettam vagttus tnfantiumauditifunt , ejrpraterea etiam mgens fletus&gemitus hominum ,& quandoque Mufarum concentusejr voces dubia aure co/iigebantur. Quade caufamagna fiebat cuftodia pr&gnanttum mulierum^ {$ parvulorumtnfantium ne ab ifiis Nymphis tnfemaltbus clam abriperen tur. >u& omnes ddmonum i/iufiones poft agnitum Jincerum DEI Evangeiium ( erant enim turn Frifit y Sabellti ^f Aru erroribus dementati ) evanuerunt ejr tn nthilum redacl* funt. Scripfit enim S. Odulphus contra ejusmodt iliufiones d&monum char: y
,

tamde S Trimtate, quam per Ecdeftas tf'Parochias Frtfi* facerdch

ttbui

Speffrorurru.
ttbus mijit ut in^ofulo frec^uenter publtce legeretur.
,

363
Concmeba-

cur in charcaCacholicas fkiei explicata profeffio, ut pacec in exemplari,quoclprardiclusAuchoriLibciic. Mulcafimiliainaliiseciam

regionibus, prafercim in Sicilia, eoncigerunc, ubi poft incro-

du&am
facioncs.

ficiem Chriiti evanuerunc

daemenum

manifeftae gras-

/.

II.

SecundumRemedium,Oratio.
y
,

Ona efi Oratio, cumjejunio )ad I) Tobiam ) uc ad aiia mala

ejr

ica

eleemojyna (inquit Raphael ad Spectra quoque diabolica

Oratiod*-

Oracionis efficaciam locis infeftis avercenda. ab hominibus confirmant exempla aliquoc in prcecedencibus allaca nimirum illud de presbycero, cujus D. Auguftinusmeminic, qui oracione alcerum facerac facrificioMifli domum Hefperii purgavic: docum , qui a Moguncino Frxfule cum auctoricace miffi, aqua lullrali&comprecaciombusprofligaruncpeftilencemin agro BinAdjungo his alia nonnulla cum vecera, cum genfifpiricum.
,*

&

"" * 6
1

'

&

recencia_>.

Jcannes Diaconuslib. 4. Vic2eS.Gregoriicap.93. fcribit, dicli fanctihortacu Licaniis recicacis,formidabilequoddamdaemonis quail cornuciSpecTrum, quod cerco cuidam loco ica infcHum erat,

eo commorarinulluspoflet, abadTum candem efle. Icem ibidemreferc,oracioneinfugamconverfum nequam Spiricum, qui in forma cacci Religiofb viro haud parum fuic moleftus.Z>.(7/r~
uc in

gorius

lib. 1. Dialogor. cap. 10. fcribic, Forcunacum Tudercina: EcclefiaeEpifcopum oracionedamiones exhominumcorporibus ejicere fblicum. D. Bernardus concinua unius noclis oracione Cremonae daemonem.profligavic , uc in eius Vita habec Bernardus Bonavallenfis. B. Hilarien inCyproInfuIa, a mifera daemonum vexacione , oracione ad Deum fa&a, ducencos propemodum,partim viros, parcim mulieres, eripuic, cefte B.Hieronymo in eius Vica. Omicco alia anciqua recico nova. Anno 1 5 49. uc ex Sociecacis noftra hominum licceris re,

&

fert Delriuslib. 6. Disquis.

Magic- cap.
,

2. fct. 3.

quidam

no-

firis confejfus

medid circher m(fe

dHmposmmfro

deliclis ftbi

Zz 2

irr<h

z&%
;

Ltber

II.

Mtrabilia
,

trrogatamperflvit repenre vnfirfeles

colcre atras ajfeiiuque te; ribrt
;
,

?nuresquc, *$ kiias beftriu

,

/.////

muiias #/ totum occupare

>uo ille vfoperterrefatlus, timcre rceptt, cubtculum viderentUr. slnxius tYepidtts accurrtt ad Done vivus a befiiis abriperetur.

&

mtnt nofirt rmaginem magna voce opcm impiorans. Quare omntum animaiium fpectesfubito cvauuerunt, tanto cum tmpetu,ftrepztu,$ fragore ut domi&ruere vtderet ur. An. f 5 5 5 .codcm Deirto rcicrcwtc.Sun^h'njapont afamilt afutt , quam jam a centum annis dtmones infcft aba?>t ^eymolefiia rnpofteros quafih&redttaria tranftbat. Paterfamtiras ope< omues piacaA* dis tdoiisinfitmpfcrat \fed potriisaHcitrmris cruam ceffavit malum. Wigtnta annorum fiitum dtmon cccttpavitv ita utnecpatrem nec marremagnofceret nec quindeci?n diebits quidquam cibi fnmerer. Suh hdrumft?iem Patrum Societatu un %? eum acteffit ju/fitque ut D. Mtchaeiemnomtnaret. Dum Dtvu nommat y vehementttremore ccrvartos m- tu: mcmbrcrum ederc\it a ut ctrcumflanttbus plttincttt.i Inv&cante vero PatreDsiXlM Patreni,&: Filium,8c terrortfuertt.
, ,
'

Sp-ricurn SanQum;fubi tb a ddmone liberexttttt. ^\h '&ieh-lbgio Graxorum^ die 5. Marcii > in

Ifaurid legicur ,po!i ipfime vita disceffum, <zdes

vka Canonis e)us in templum

verfas \ tefiasque-iiias qtiibmmaiosgenios inclufierat, rcperttts ; quafrum unamcitm refignajfent, qubd thefiaurum tbt iatere tb pondtts
fiatimfiuiminisinftar erupiffe dxmones ut omnes exanimati conciderent ,& quidquid inftauratum erat proeumbe-

arbitraretitur
ret

'

ad iocum illumad* quamper httedstmonum tyrannis ffirare. fanclivirt preces \ cum popuius fe jejuntis &vtgtltrs dedtffet mox depulcre. Aliaexemplapaflim in fequentibus occurrenc nam
y

nemotfe omnirio poli occafum Sviis auderet

Sedmn diuturna futt

,*

^mialiisremediispIerum^ueoracioeftconjun^a/Omniumorationum eflkacijfllrna videcur efle OrncieDominica^in qua pecimu$ kberart amalo \ utique eciam a ciabolo , qui kcit -ifyx * f *fo
appellacur.
.

III,

Tertium Remediam > Reliquix

Sari)lorui3Xj^
.

*S

Ufum

S$eEtrortii7L>.

36 f
?
e
f

u Sum
BQ.
S.

reliquiarumS
>

mdorum Spectra diabolicadepellere^doanciqui

'i?"

'cenc Sancti Pacres

& Sancli Chnfti culcores omnium

Dcemonem allou-

j>eii UJ

nacionum , experienria perpecua adhax usque cempora concinuaHieronymtts hb. concra Vigilancium,

<**mones.

Sanftorum viliffimum pulverem appellaverat, aic Tu ficpe viltj&mohoc tortus es palvere. Sanflorum reliquias fugere dcemones , docec S. chryfoflomus Homii.7.deSepcemMachab. hisverbis ut audaces latronum ducesy (iveimpii Sepulchrorum effcffores fiforte\>dum pradas agunt aut fpoha capienda concpuirunt: in armavelornamenta Imperatoris in~
juens , qui per os Vigilanrii reliquias
;
:
?

currerint^uamlibet cupidipr^darum^tameTtagnitis Regis infignibf& deterrentur y utfugiant;, nec cominus accedere vei aitinger& audeant itaprofecfh ^d^mones, qui vere ejr lafronum prmcipes
>
' '

funt,

ejr

magiftri, ubicoronatorumMartyrum viderint corporapofi-

ta, longe itlicba conffteiiu eorum pavidifugiunt %

$ abfiitunt. Ornic-

coaliaceftimonia^qucefuseadducunc^qui Keliquia?rum culcum concra Vigilancianos noftrorumcemporum de&ndunc. Exempla do. De Semicin&iis Sudariis D.Pauliy adhuc vivencis.fcribic S.Lucas;in A.&ibus Apoft.cap. 1 9. in hunc modum: Firtutssque nonquashbetfaciebat DEVSpermanum Pauli, ita ut etiamfuper langmdos deferreniur acorpore eiwsfudaria y &femicinciia \ recedebant ab eis langmres $$ fpiritusnecjuam egredie* bantur. Supracap* 2 g. . 2. exemplum reculimus ex Gregorio Turonenfidz diabolis ab urbeTrevirenfi depulfiSj obreliquias Sandorum in eaaflervatas. Ibidem ex Theodoreco parcem hiftorne reculimusj ipfius Theodoreci verbis quam nude incegram damus. E xecrandus inquic , Marcio multas fpina* impietatis Eascum conarer evellere radiei feminavit inre^ione urbis Cypri\ tus noclu ventt-qutdam damon exitia/is, clamans y ling.ua utens Syriaca.. Cur , inqutens, tu bellumgeris cum Marcione ? Cur hanc^ pugnam adverftu eum fufcipis i ^uanamis teunciuam Orfecit mo~~ leflta $ Definc beltigerare ,define a malevolentia ; aut diftesexperientia quantum bonumfit quies, Scias quad fejariipndem con-

&

&

"

&

fodtffem^ ntfi
Jacebo.

cuftodientem vidtfiem > cum Hoc-egoja&diztt^Mxi euidamexfamikaribusy quiprope

chomm Martyrum te

Z^

'* e

L iber
$

II.
,

Mirabilia
,

Medorrntebat : sludts, inquam qu& dicuntur? lllevero: Omnra 4*4 qutt, audivi cum veltcmfurgere , refpicere Cr /cire quis loy queretur ; tua causk quievt qiita te putarem auiefcere. Ambb ita, quejurgentes rejpeximus neque ullum quiwoveretur, vidtmus \ ncc qut loqueretur audtvimus. llla verba alii quoque qut nobts-

&

cum habitabant y audiverunt.

lntcllexi igttur
olei

quidem chorum dicebat lccyihum

quod Aiartyrum qut tim a Martyrum

,

multis Martyribus colleclam haberet benedtcltonem peud-:bat , meo lecJo. Sub meo autem captte erat magm jacobt vetus amtttus i qui quovis claujlro adamantino fca futt miht vaitdtor.

Theodorecus Hiftor.SS. Pacrumcap.2 i.& exipfoBaroniuscom. 5. circa Annum Domini 424. Exempla alia huc fpe&ancia referaminJibrodeMirabilibusEnergumenorunij. Noirri cemporis Seftari uc olim Vigilanciani, ridenc & execrancur reiiquiarum Sandorumufum,' ajuncque damiones illas fugere, non quia fugere coguncur fed quia voiunc homines illas venerances decinerein fuperftitione.Sed qui micam iblum prudenci^habenc,uciquevidenc,pluscredendumanciquis & fandbs fidelibus, quamnuperis id inflciancibus. Piuradicam infi-a.
i ,

/.IV.

QuartumRemedium,Sanhe
fignurrL*.

Crucis

Crucisfi-

pmimfnnes.

QUcsSan&iPatrcs, qu^Scripcoresantiqui, quaeomnium

fe-

culorum Hiftorici.de Sant# Crucis fignaculo concra da?molarvas infidias , .nfeftaciones , cencacionesque icripferunCjCaliafunt, ut necipieCacodarmon contradicere,auc iecusinterpretari audeac.Exemp<a viSroriarum concra eadc damio, ,

num Specfrra

numSpedxa

& infeftacionesre ac.irum.codem crucis fignaculo

T

frontibusimpreflb^&concralocainfbftaformato > nec ipfi qui facraomniafusquedequevertunr,noftn temporis hseretici , negareaudenc. Audenc tamen fmiftre, concra fandrorum Pacrum iententiam, concra fiddium o ':nium fenfum, incerprerari, fuperftitiofumappelInre,quod f cn fanduim antiquiffimi Patres appellarunt. Legancur D. Cypnanm fermon. de Paff Chnfti.

&

&

Origc-

Spetr orurru.
.

367

Origenes lib. 3 in Job. LacJantius Jib. 3 cap. 24. D. Athanafius iri VicaS. Antonii,& delncarnac. Verbi. D. Gregorim Naz>ianz>en. Orac. J in Julianum 3 ad Nemefium D. Chryjoftomus Homil. 8inEpift.adColofl Homil. 50. in Macch. D. Cyrillus, D.Hieronym. D. Auguft. Theodorettts y D. Gregorim, aliiapud P. JacoburnGreczei um in libris de S. Cruce. Ipfe Lavaterm Calvini fta, omnium Ecclefio? Cacholic^ rituum hoftis acque irrifbr, lib. de Spe&ris par. 3 cap. 9. quxrens , Jguo paclo fideles in veteri
. .

&

&

&

&

Ecclefia ad occurfum Specirorumje gejferint

ha?c fcribic.
cruce munire.

IJfitatus mosfuit y

ad

occurfum

harum rerum fe

Idem hodie quoque multifolen tfacere.

cruce.

TertuUia?msfcrihit in libro

fuo de Corona militti, veteres Chrtftianosfrontemjuamfkpefignaffe

D. Hieronymus Demedriadem hortatur ut crebro fignaculo crucisfrontem muniat ,rie locuminea exterminator JEgyptiinve,

quoque y Epiphantm y Chryfofiomus , ejr Auguftinus multa fcnbunt de vtrtute S. Crucis. D. Athanafius fcribit in lib. de Humanitate verbi y eiusque corporali adventu y fol. 67. Oltm inquit y d&monia inani (pecie ludibrtisque rerum intricabant homtnes y infefjis alibi fontibus alibi fluviis lapidibus , aut lignis 3 atque itapr<eftigiis fatuos inftuporem agebant: nuncvero cum apparuerit Deiverbum Spectra hujmmodi ludibria imaginum cejjarunt zjjc. Ladiantim fcribit Divin. lnftitut. lib. 4. cap. 26. $ per integrum caput 27. hacde re y dicit ttd illos qui frontem crucefignant diabolum non habere acceffum y nec Udere eos Addit Chriftianos hac c&remonia anttquitus in expellendis pojfe. d&moritbus, zjjjanandu morbis ufos effe. H*ec Lavacerus. Eandem vircutemetiamnunc hodie deprzedicamus,& experimur, quotquoc verae Ecclefias Catholicae membra nosfatemur ; cur ergo imniat.

Origenss

&

piecacis

& fuperfticionis accufamur Addamus exempla.

?

Supracap. 12. retulimus ex Glyca , Antiftiteniquendam,e caftello quodam folocrucisfigno dxrnones expulifle. S. Margay

rethacruccdaemonem in formadraconisfibiappropinquancem profligavit, tefte Metaphrafte in eiusvita. Julnnus Apoftata j dum fccruce fignat daemoaes quos evocaverat y fiigat y ut
,

fcribk

36$

Liber II. Mirabilia

D^monesexpulfiaS. Pa:

tciibk Nafian^enus Oxzt. ineundem.

xapio apud Metaphraften Menie Novcmb. clamanc Vere terri* ubiquc in omncs obttnes im~ bilis es Ni^arene , vere terrtbtlx cs , pertum. Juo ergoproficfcar ? Si tn derjertum ,fttn civitatem Ji ubtcunque duxertt altquu , tu illtc pravenis Jo/a crucis figurit Jblo tuonomine nos expeliens. S. Daniel Scylites, ad effugandos da:mones , ubtque crucem ut arma tnexpugnabtita tnferebat^k Alecaphraftes. QuiddecrucisefHcaciafaiiuifuencdiaboluscuidam Epiphanius in fag#,vidimus. i.exNidero. efi Ebionicar. GUceeftcrigeftma^fcribicconacusMagorumjUC fceminam quandam Chnilianam in amorem pellicerenc, candenujuo pacto per crucis fignum, Sc Chrifti fidem fuperaric mulier; claudit narracionem hoc epiphonemace quod non valutt incantantis vis
,

&

Hm

&

&

ubt erat

nomen Chrijii *jjjignaculum crucis. CircaannumChniti 1591. PoncimujTi puer erat nobtU ma,

gis poUensgenere 3 qua>n

,

d'j%no

opukntd

(^ompir.gitur tn

aulam pa-

rentumjujju a ymnaft) abflraclw : (edmobiiitate ingenii , chm re~ curfaret dejideriumvitdprioris jtatuit interlixas calonesfy verj n potius in cajlris. Iter ingreffo atra viri fp ecies ccc urrtt ferica ve~ Jle : quiinterroganscau(awtrifliti,pollii:etur remedium. ! erum ubi ego te adfuvero ecquideritpr^mii ? i^Atpuer : ut totum inqu t }
,

Suktjicit alter : i7 meexcutias ne teruncium Da te m ihi m odb nuUz tibi cup iditasfruflra erit Exifiim 1 vitp uer fein lUe contra onerare ftrvitium expeti : pofiulat tempu* deliberandi. promijis inventihui : ut vflpuefo tani* ja?n vaniloquentia mira effet. Sufpefiare c(epit,numin figura hominis iateret cacodcCmcn.zJAiox cum tucitus totum etus corpus err.etttur oculis.finiflrumpedem animadvertit cum bifiia ungula ac deformt. Stattm cohorruit 5? qui mos reffe ( inftitutis in metu repentino ) JESVMingeminans , Crucis figno armacfroncem: eodemquepuncloftevafpeciesevanuit. TertiophHdit adfuos revertenti eadem imagofe offert $$ proditur pedis eadem nota JJfudtrenti utrum captum eftet conftlium , refp mdttpuer (ibi do* mino opus non efte. ^Rpgatus qub iret urbem nominavit Tum d<tmonanteeiuspedescrumenamjacitfonantem, in qua trigwta qua dragintave Flandrici nummi{ex his repertipoftea inaurati duodeci*>\
,

quide??/ reperias.
.

recen-

Speftrorunu.
recentes diceres

$6$
:

& afferos, veiutiab adulterantibm monetam

3

nam

areosfuiffe ignis oftendit.) Tumpuiverem in linteo pemicialem tra~ Addit confdia ad turpes libidit y cuicunquefubitdmorte tdllendo.

ab piacularis ufu .aqua y %jj. ab adoratione confecrata hofti&tyuameontemptimplacentuiam appe/Iabat) abftinendi. Eamklafyehmmdum averfaturpueranimopio .fimui^ veretur ne obtorto colloftranguletura monfiro ; Salutarem Crucem imprimit peUori flatim^ magno impetu alliditur in terram \ nec nifipoft femihoram exfurgit. Mox matri redditus yfchoid^ &facrd confesftone expiatus e iacpueo venantium metu^ereptumfeeffedivinA ope
,

dines $

& admonita

gratuiatur.
Francise.

Jca FranciicuSaBcnciusinXicterisAjinuisProvinci^

Alcerum refert exemplum idem Uentius^exLitterisAnnuis Collegii notri Mediolanenfis ejusclem Anni 1591. quod tametfi longiusculumfic , expartetamen exfcribendum eenlui. Sicergo adifcribit. iSacerdos ^uidam Aron& agens pollicituserat D ' turum noftramSocistntemiid^unie ndfirisaperuit.Indigne hoetulit damon ffe^adflitaarmaeonvertit. Jmpuriscogitatiombushominem adgreditur jita infeftis sMtadimerentfomnum. Surgite le~
,

Uo miles Chriftk^declitandispiorum hiftoriismcJes ducit infomnes.

Neque hoc tuiit adverfarius ifuspenfamlucemamwdparietemficde^Neque hocfatis jicit , ut ejfufooleo totum vdiumen fiedeproiueret. Hic a menfa ftatim in inter ccenandum invadit immundo affiatu.
cubiculum ,humtles.adDeumpreceseffundens humi frojecJus, ^pro cibo corporiftagrajngerens rCumficquoque c&coigne carperetur>nudatis pedibus terram inftititbinas hor&s

yVeitemas ydum importunmcalor defervefceret. Deinconjicitfeincubilefeffus. ,Vtfus in eo~ demftrato videre mulierem 5? attingere e]us comam manuumextentu. Defilit repente attonitus y ad ieclulum converfis luminibus nihilvidet. Alias artes, quibus tandem pius Sacerdos da?i!K>nemvicic, taceo. Rediittamen paulopofl: vihisadpugnamadjmirabiii arce adverfarius. Egreffus aliquando Sacerdos idem ex ep' pido levandi aftus causa , juxta lacum inambulat ,perfolvens hora,

Maria Virgini. Vix ducentos paJfusproceJ]eraty cum affecutus eft eum vir ^uidam cum rutila barba ^promtjfa , veftefy magni <Aaa
rias preces
,

^yo
gnipretii.
illis

hiber II Aiirabilta
Injidebat equo pulcherrimo atri coloris
,
-

qualis nuUus Famuli eranta pedibus duo. Qum accejjijfetpropius Tum verb equitem inter facerdoperhumaniter falutavit tfc Trior eqaes , fpecie rimantis y temfiermo inflitutus-, hoc ordine. qua ett animo tibiinfixa cura l quAjoilicitudo mentem exedit ? <iAd mihi bene esi inquit s frufira tibi huitu rei quoz$Ue diffimuians (jui eques : CWi homo , mibi dare verba difficile esl cui Jiiofuit. datum olim a Deo y ut introfpiciam quid tacitis cogitationibus voregionibus.

&

lutent homines agitentque.

Cumfiletifjet Jacerdos admiratione de-

fiixm > &fiiupens loquentis habitum> corpusque totum luftraret iuminibus s fumpto animoait : jQuodJitibieaeslvirtuSyejfarejqudme Cui ille: Votum Societatis Jejuitarum : hic angit molejlia ? &c. (iimJut cor vedicat y hoc te quietum ejje non Jinit , fedtu alias res a

gasnecejfe efi

:.

adillam

tibi aditus

non patebit
:

catus alter 7 ne aliqua ratione inaudijfiet a nojtris

fiatis
,

: me vide. Sujpi*Non certumyinquiz^

fed ut itajit j Ji certum eli Patri~ busmeexcludere , non abjiciant ammum , necme discrucia >o neque

votum illudfecerim , nec ne

tnim una esi tantumpie acfianEie Deo infierviendi via. ^Bjfie tfiiud quidem , aiteques ; mitteillam de pefiore curam : esl ttbi ea indoles ingenii yis truncm corporis , .& h<ecfiuper eavoluntas utvelin ijia y qua nuncuteris , ratione vite , pojfis innocentiam tueri, Qubdjime tibi Arana relicla :jam uudis , aliam terram vide , ubiDeo vivas mejequere ; nectemere erit confiultumrationibus tuis \ optima apud
}

>

&

rne erisconditione^noniailo inanibus promiffiis : hucreJpcice.Haccum

diceret
to.

crumenam prtgrandem manu percutiebat crepantem argen*

,

Egic gracias facerdos

negans cius
:

fe liberalicace frui poile

Tum paulbfidenttor Tu verb , inquic , qub iter inauc velle &c. tendis? ubi habes l ^PallantU rejpondit ( nomen eft oppidi adlacum Jferbanum )& qui ad nos appellit linter , meus ad vicinalem ufum <LAgehatur ab uno atque altero remige , utroque pullato. paratus* b unc , aic eques* ^Ajpicit facerdosy t$ miraturnon antea vifum* conditionem, Pallanti&mecumeris quamdiuvoles accipis : ji (iat> Ji reiigiofam vitam complecli , ut in unam admittaris injignem &faiu tlitatepraflantem curabo.Laudo , fubjungic facerdos, bumanita*
, ,

temtuam quafponte
>

uteris in

homimmignotum : fedhabeo

caufiu

re*

"

SpeBroruntj.
remittendi.
cerdos
cit ,
:

371

cpr&iyDomineftnquit

Hacfermonum uicecum paulumfubfiftere cogereturfaNec aliter fe; paulbpbsl fequar.

Tumfalutare crucisfignum in fronte exprimens at~
,,

ac dixit.

&penftkmcorollam baccis infertam facris , queis preces numerantur , manu prehendens pr<eeedentemfequitur> ^Dey fiere adcmcemfubitb apparere eques y famuli y cymba y remiges.que.<, yides crucis falutiferce fignaculi effieaciam^
queinlococordisy
jf.

V. Quintum remedium, Acjuabenedi&a_.

Quabenedifta, 3 tumadaliatiiala, tum-prae-cipne ad dtabolica Aqua \s* -^*Spe<3xaaverruncanda, a primis EccIefiaeCatholicae cempo- ecil ^a
rlbus in
ufii fbic

,& femper a Catholicis omnibus magno cum fru-

pe uit e

Joannes Diaconus in vita S. Gregorii meminitmonafteriij pereiusafperfionem a d^monibus liberati.

vtu retenta,

& ufurpata.

Palladim in Laufia. cap. 1 9. teftatur , cum B. Macariusaquam benedixiffo , fuper caput mulieris qux magicis pr&ftigiis in cquam transformata putabatur precatus fudiflet ; fecifle,ut, quod erat , omnibus videntibus faemina videretur. Apud Theodcretum lib. 5. Hiftor. cap. 21. Marcellus Epifcopus Jovis Apameni fanum cum dirueret, atrum dasmonis Spe&rum flammae -vim^nemateriamligneamdepaiceretur, impedire cernens , aquam fignaculo crucis munivit, hoc eft, benedixit, ea juflk flammamafpergi Conta&um non ferens improbus ille aufugit aqua quafi oleo excitams ignis, momento temporis fanum coniiimpfit. De Beato Theodoro Archimandrka Sica^orum narravimus fiipra ex Georgio Pmbytero, cum in cuiusdam Trihuni domahomines anii^alia omnia a d^monibus vexarentur, adeout cum domeftici pranderent , aut coenarent , lapides fuper menfas jacerertur, mulierum telae rumperentur, tanta ferpentium ac murium multitudo domum occupa fec y ut pra formidine in eam ingredi nemo auderec diftum Sanftum ingrefliim , totam no&em pfallendo Deum obfecrandotraduxifle, ejraqul, cui benedixerat t.otam domum afherfiffe eamque * fpiritibus immundis hberaffe. S. Hiiberti Epifcopi

&

&

&

&

&

&

;;

&

Aaa

Leo-

ffijh

Liber

II.

JMirabilia

Leodienfis habitaculum niulciplices cjcervaedtfmonum invaieId animadvercensVirDei, puerodixic Vadei aqua y quA runc. ad effuganfacerdotali confecratione ,Jale admixto y beneiicla darn inimia ncquitiam orationu vtrtute imvr&gnata eft$ liquorque
:

oleiitidem
.

Apo/fo/ica aticleritate bencdiciu*

hucdeferatur

quo-

rum afpergme y atcpie litura y mox

njirulent

ita effugabuntur hinc inimtci vel fa--

a phant afinat a y ut ampliusjua non audeat wjerre machiIca narrac

namenta,.
miliaris
,

Anonymus, D. Hubercidifcipulus,
S.

ejus vicae. Scripcor

tannia ,

& S. Annon

taurencius Dunelmenfis in Bri-> Archiepifcopusin Germania,c<: S.Maelovius

inGalliis J apiid^/^^.invicishorumSan(Storuni;&.aliiduoapud

r^fepe dcemones aqua beneT.etrum CluniacenfemYibA. eap.7. divSafugarunc;. Similibus exemplis plena^.funtHiftoriee Indiar FrancifcutLope Gomara ceftacur , dae Occidensalis. Griencalis appariciones apud Indosdepellipociffimum monum ludiBria Venerabilis Sacramenti Eucharifti<epra:fencia , Crucifixi imagi-

&

&

&

nibus illacis y &t acju* benedicJ*aJ}erfione,

Innumera

alia

exem-

plaomirm
Si igiturnullonontempore^ nullo nonloco,tamfalucaris extiticaquebenedifeufus; fi canco in precio ac veneracione ab antiquis y a reeentibus Chriftianis fuit femper habita quid caufe eft y quod noftrorum temporum nonnulli eius ufum.cantopere,
;

averfancur

?:

/"i.VL

SextumKemedium, Agnus Dei

resbenediftse*.
illas

aliaeque

AgnusDci
^;gat Spe-

formas orbiculares,aucovales, ricuCatholicobeV-* necj ci folitas a fumma Poncifice Chrifti Vicario quas Agnus Dei vocamns propceragm effigiem unain facie impreflam , virtucempra^fenciilimamhabereadfpedradiabolicaavercenda, in,

/^Ereas

numera
fubjicio.

ceftancur hiftbria;.

de daemone familiari Drej^anicano,

Uham recicavi lib. 1. cap. 37. 1. Unam adhuc auc alceram hic
.
.

In Trevirenfi ditione hoc ipfo tempere (ihquit Delrius lib. 6. Disquifit.Magic.cap.2.fecl. 3.) ut funt plurimvillic faga 9 qu&-

dam

Spedrorurru.
ofio circiter
,

jyf
,

annos natum Juis praftigiis ac carminidam puerwm bus circumventum^ in easfedesfolita erat abducere ubiper licentiam noclis. acrtenebrarum nefariis lufihus indulgerent. Hicfua quoque partespuero dabantur s ut dum ilU choreas conjertis manibus tnter (e ducerent r is earum faltationem tympancy profequereNec modb, ludorum erat chorique fleciator , Jed kpe etiam tu/\ pr&ftigiarum, cpuibus illkhumanis corporibppsvitisque nocent. Hunc u4rchiepi(copw deduffium in aulam cuftodiri juffit\ ut catechtfmo , Cmckmfacerdos noder efficuim erat planerudurimbueretur. giem coekftis: zgnhde cervicibus Ju(fendiJJet y noclu adfuit d&mon.graviterquepuerum increpanSi quodtamfaciiefe decipi paslerritus fus effet ,ju(fit ceram illarn ni vapuldre vellet\ abjicere. puer imperatafecit $\ continuoque dkmow^eo^quodmetuebat.jam amotOy admurosurbueum abripit\ nigrccjue imppfitum hirco y ad
<

imfurifjimas^ fagamm regtones

*

momento

transfertl

jui

cum

aiiquamdiu intef veneficM latitajfet \, reftituitur iterumin Palatium 3 fraffhimplicit&cjue- nodulureflicula^ unde cera* illa pendebat: Fuic hic puer randem a laqueis diaboli ef epcus ; fed poftea r^piiis y pcenas criminis dedic; Idem Delrius ibidem fobjicic amid exemplum de puero 3 ,eodem crimiiie coirftridlo y
cii

notu a dasmone Jacn

agm

'

cerea effigiesc^ colio abripieba-

Anno 1 590. e TuronenfiCollegio noffropericripcumfuitv puellam recens nupcui collocacam,pofthorarumcriumirricam luftam cum horrendo Spetro,mox brevi geftacione/S^/^ agni imaginisfiudh&nimu refticucam: Sub idem cempus Avenione muliermaligno vexaca IpiricUj cuifuaferatunus } noflrisut conveniret facerdotem ( datb interea parentibus coelefti agno \ cpuem ignar&confuerunt in veflem^ cum confilium eblivifcitm-, autdifferty a quatuor quaflfelibus perfeneflram raptatae&fupradomes

fticum teclumi

Mox audivit humana voce minantem , abjiceret quam in vefte habebat Intellexiti/Ia quid ejfet agnovit fuaErgo magnoanimo negavitfacJuram ftatimque confores malL
,

&
$

verfaadpreces\ reliclaest ( ut camdnvenitmaritus excitatusclamoribus ) de teffoJufpenfai>

Aaa ^

Eodem

Liber II. Mirabilia 374. Eodem anno Treviris acceptam adolefcens injuriam cum m,

Jigni rerum jaffura

>

a quibus minime debebat ferebat tniqutus

y

quarn Chriflianum deceret. Jta dolore atrox.ejr mceroris immodicns, cum fub crepufculumfolus okambulat d<zmonem haud occafionum
,

ignarum, autfegnem, obvtum habuit, effigieviri nobtlis, atro colore. Exhorruit primum ifedfalm dicJa timorem dempjit.jguarenti caufam triftiti& y rejpondet quoderat. Tum ddcmon \pr&cfam omnem fpem recipiend&pccuniAyper validiorum potentiam inverjk.proind* fequatur^compenfaturumomnialevi negotio. Cui adolefqpns : k^A ab amicis impo?ut ur , ? habebo fidem ignoto , ey quer notis mihi nuncprimum afpexifBone DEVS! Hocextremo dicJo velutfulminatum monflrum hominis 3 in auram ceffit. Poftridie eadem hora idem agitanti, ojfertje mulier amceno cultu : orat breve Jpatiumfecreti recejfus. Abnegatjuvenis : inftantem repellit. Exinfuadet illa,proferat e cubiculo gladium, $$ in adverfumparietem impingat. Recufatprincipio : demum nejcius quidageret (aut cura abjlulcrat mentem ) moremgerit. Jnterferiendumparietem , Deus bene vertat i exclamat. Hocquoquejecundumjulmend&monemabegit. Reduttf tertio (h&rebat enim adhuc infixa animo folicitudo &&llax non deferebat j mulieremaffimulatpollentem &tate acforma.mftuprum illicit lafciva voce ,geftufy : necfe continet intra verba > vim adfert Vociferaturjuvenis^opemimplorans. Accurrentibus renitenti. fubito domefticis improbafacies evanuit : atipfe confeclus laffitudine linqm nte animo repertus. Rogatus timorts caufam ^f damoris, ne hifcere quidem : adeo jacebat rigentibus oculis exanimatus , per

metumetiam voce amifsa.

Jgitur collocatur in leclo

ac refovetur

fimulque revocatur animus ajperfuaqu&piacularis.

Poftridie rem

omnem exponit

& noftrorumfuafujacris myflertis

confecrata cera ,

c&terisque armisjormidatis diaboloy inftrucJus y ita perterrefecit ad-

verfarium, ut apparere defierit. Ita Francifcus Bentius ex Litteris AnnuisProvinciceRhenanceAnni 1590. IdemexLitterisCoIle-

giiColonienfis&Trevirenfis Anni 1 jgs^narratdequadammuriere,qUcechirographo,quodpropriofinguincconfcripfei*at, (c dcemonidevoverat,cumrefipifcenti illud dsemon fepius oftentaret 3 freta divini agni pnefidio , cuius itnagine pe&us municrat,


Sbe&rorunu.
,

1
~_
-

..

-'"-

37
-

-1

fiierat

cum

reddi chirographum

fibi jufiiflet

tandem vidit illud

incinerem

& faviilamconvcrfumadpedesfibi abjici.

;

Septimurn Remedium, NominisJESU enuritiatio invocatio MARI^E. SAlutiferum nomen J E S XX pie prolatum quantam contra dia/. VII.
bolicas larvas
fib. 1.

Nonwnj*-

vim Mabeat, conftae ex

.

relatis aliquot hiftoriis^ ? ]*'

qjui volet , legat mftes.

cap. 2

3.

& hoc ipfb cap.

4,

Plura exempla

Anavham \ib.4.dc nztmzd^mon.Metaphr^ften in vita B.Auxentii:

plures aliorurn vitas apud

cap. 27.
.

vitam S.Euphrafia? Virginis Menfe Martio apud Surium^ eundem, .& Gret^erumlih p deCruce

&

dasmones praeftito per DEI genitficerriMariaVir. IWariam^innumera paflimleguntur exempla. Celebre iri tota Lu- p P er? fitan ia eft quod fequkur.,& hFerdiwando dellcdftilto rerumOrd inis a a m r c!T D. Dominiei Hiftoriographo narratur par. i. lib. 2. cap. 72. No- ligiofbi bilis quidam cui iEgydio nomen , Roncefae municipio ConimBf icenfiraatus, vixdumadole{cens > induftria& favbfeffesCaribnicacus&Frioratumunumadeptus, orrini vitiodirBuebat r ribriindodlus humartiof um litterarum , Philofopriiae > & Medicina?, Huicultimae,quam fibi oportuniorem ad nequitiarri rebatiif ,cocumfedare, & LutetiameiusaddifcendsBcausaproficifcicogita fter aggreflb darrnon obviam fa&ris fe cbmiterri jungit hubat.

De auxilio contra

.,

'

mana

in fpecie
:

& poft varia incef rogata

Quin tu^inquit
,

ut audivit profe&id?'

nis confilium
,

indicabo quse voluptatesque ,

&

Scienriam ufu pfafcipua ad dignitates adeptu facilfs, ipfius etiam Mediciriae fufnma perfe<5tio eft :

me potius audis

&

Necromantiam

dico.

Dixit ,

& fuafit.

Abdiicit

^gydium,
Ibi

& adducit in vaftum fpecum

na effigie.
)

prope Toletariam

civitatefn.

occurrerelaetij&exc^pere venicntern
Itur iri
:

viri, daerrionesquehuriia-r

fpecum exigitur non fecrefi tariturri , fed & fi-

de^fivehomagiiperpetuiSacramentum. Vblehsadigitur> & fchedula propriocorifignatacruore prorriiflumconfirfnat.Septennio >

ilhc tetris artibus,& caliginosa fcientia imbiiitur.Poft Lucetia prb-

fe&us , miros brevi inter Hippocratis fc&atores progreflus

ftcic

&

Liber II Mirabilia 37* & Docftoratus laurcam adepcus. Glifccbant cnormia magis magisquepeccata:ruebatdefcelereinfcelus erudicionis, an nequicia? infamia major.
:

ambiguumcrac, fama Sed Deus ( obonica-

tem

quem

lenicacenequierac vi crahere flacuic.

,

Quodam igi:

equitemhqplomachum, lanceam vibrantem, & intentantemmifero,irato vultuyminaci voceclamancem Vitam hancmorcsque defere adfrugem revcrtere. :Subicus /Egydium terroroccupavit fed veloci mota,cum terrore,inftitutumpriftiturdie,eccetibi
,

Poft criduum idem ille eques, jam cerribilior , non folum minatur, eadem verba repecens de mucando vicadnfticucq,fed lanc eam pe&ori infigic,&

num difplicere defiic, ad volucabrum luci reverfb.

vulnus^ecfinongrave, imponic. iFraftnsaniiXioyEgydius Dedo, inquic , me \faciam Domine quodjuferis. Scacuic ferio fe cocum
: ,

Deo dicare ; & quo incus

fticuca?

impelli fe fenciebac , religiofee alicuius iw-

familte

fe

addicere.

dum perPallenciam icer

viros fan&itate

Hoc animo Luficaniam repecens, habec, ubi cum .Monachi Dominicani

monafteriummoliebancur $

&

&
,

fubic cupido.cernendi operis. Vidic erudicione xlaros , quosdam eciam viribus

setate

defe&os

delicace dlim :nucricos

,

calcem
:

fubigere.,
,

ligna dolare, lapides parare

& onera iiumcris porcare

fe
illis

ium-

jungere pecic inftanter Tirocinio defungicur, magna fpe fan&iadmitti impetrat. tgcis futura^excitata. Poft aliquot annos mifliis Sancarenum in Luficaniam ibi crefcebac oracione vi&oria fui. Unus angebac fcrupulus , quod penes dsemonem harreret fchedula illa obfcoena , Igitur.ardentiusReginarcreiodeteftabilis. rum fe commendabat , mali hujus ^remedium aJiqaad poftulans. Die igicur quadam , cum infacello templi prolixius orarec,apparuic illi daemon formidabili afpedu^deceriore uliilacu; convicium facic, praefticamfidem 3 aecepcaque rbcneficia perulancer exprobrac. Tandem poft mulca minacicer procervc obje&a Faxo, inquic, hujus te .monachifmi , & violentis. qu&
alacritate.
: ,

ma Isecicia

&

Opcac

&

&

&

&

me
fiic.

tibi

fyngrafhum hunc

cogit reftituere

nunqunm

fatis fce-

niteat.

Simul abjicic eum ad pedes iEgydii , & viden deNec JEgydius charculam accipic , lacerac minutim.

&

vana:

$?e$rorunu.

377,

vanac daemonis minse fuere. Admirandis ilium modis plus fepcennio poftea vexa yit. Inccr alias vexaciones, quas micco , afliimebat jVionachicujusdam, quiin eodemdegebac monaftefio, fimilicudinem,&nihilnon^quod incerdomefticos excogicari poflec^molcftix ^Egydioinferebac. Paciebacurhic
;

fedcandem dolens,ma-

fracrem^nc pucabac, illum fic femper offenliciam illam ferpere, dere Deum > rem defer c Priori , pecit alio micci , caufamque ape-ric. Accerficofracre^deprehenfuscalumniacor,defiicvi(3:orinegocium faceftere. Vi vus candem clarus mulcis non vk cucibus cantum, rapcibusque, fed miraculis variis 3 Anno iz6^ mundo denafcicur^ uccalonafcerecui^fepulcusSancareni ucSan&uscoli% ur. Aliud non minius admirandum exemplum narrac TurfeMnus in Hiftoria Laurecana. Aliaduo valde illuftria referc Cdfitnus Mi27.deefficacia nominis MARLjE invoraculor.lib. 6.cap. 2.6. pneftigiasr*. caci concra d^monum

&

&

&

&

ADMONITIO AD LECTOREM.
Lura Pfuganda
ri(tiA
,

alia remedia funt

ad damonum Spe&ra > ut Exorcifmm > ufw Sacramentorum

Ecclefm Catholic$rafertim Confefioni*

& Eucha^

recurfm adSanttos viros , aliac^ > de quibm ageturalibijcum de Mirabilibus Energumenorum

C A

U T

XLIL
>

Demoduavertendi afe,

& a domibuf

molefims

Speffrorum humanorum bonorum*

SPe&ra humanabona vocavimus in pr^cedencibus animas pur- Remedi gandas,vifui,velaudicuihominumfe objiciences. Horummo- pj^"/^.
leftias

fe& ab aedibus infeftis avejtendi modus unicus eft , facisfa- man* bo-'

Bbb

cere n a.

?g

Liber

II Mirabilia

cere eorum pecicioni, hoc eft juvare oracione,mifla: Sacrificio, jcjuniis , eleemofy nis , peregnnacionibus, aliisq ue corporis afHidtationibus. PofTeacfolerepncdittasanimas prardi&is modisacre-

mediis juvari, conftac ex multis hiftoriis, parcim in praecedencibus relacis , parcim hoc ipfo capice referendis ; ac praecerea ex mukis Sandlorum fencenciis fiiafionibus , adhorcacionibus. Audi quid
,

&

Aims
riefun6lo-

ramur"
fuffragiis

S.Ephremfenciacdeauxiliomorcuisimperciendo.Iscumjammor j curU5 erat,& viventiumproie poftularec/uffragia; dupliciperpulchrafimilitudineoftendic, defun&os vivencium fuffragiis juvar j yidetis , inquic y exemplumexpartieuUribMD
I creaturis,

vi voruxn

vino quodin doliispojivefu^ inJ(tu.vitis , uva acerba in agro 3 igitur racemusin vite vigeti tunc deftatu fuo metum eft. Jguando vebiturquod eft immobile indomovinum. C&pa etiam, cjua pofita eft in agro , cumtemforefuo virefcere inceperit $ arida qus in domo eft y
t

&

germinat. Si igitur rerumjcetusjic interfe conjottiunt, quanto magis mortui in memoriis veftrarumoblationum obleclantur i Ita ha-

becurinTeftamencoS.EphremapudSuriumTom. i. Nuncquomodooperibus bonis paulo ance recenficis juvencur exemplis& fencenciis venerand^ auciquicacis ftabiliamus eum Thyr&o lib. de
,

Locisinfeftisa cap. 7 5. quas fi, quifecus fenciunt,. veritacisdifcendce ftudio y non contradicendi animo legerinc ,, nae cum re&e fendencibus fencieno.*
,

Orationejuvantur animaspiedefunftorunL*..

Oratlone
ju vantur dc

wm.

^^

A C primo quidem orationejuvari pie defunclorum animas ,quse ** expiacione adhuc, ancequamcoelo recipiancur indigenc Ca,

"thoIicorumomnium , omniSarculb

fenfiisfuitatqoeconfenfus:

fempereniminEcclefia pro defunftis oblacum fuit Miflkfacrificium^femper in quocidianis oblacionibus eorum fa&aeft comme moratio ,uci in Horis Canonicisa perfbnis*Ecclefiafticis in pri-

&

poft in mcnfe benediftionibus , menfamgratiaruma&ionibuSjincranfitu percoemiceria , inaliis mulcis occafionibus. Et apud omnes nationes , quotiescunque de
vatis fidelium orationibus
,.

&

ctefunttis fermo incidir,di vina ipfis confblatio optatur : quod

Ger-

mani

Spettrorumj.
/

379
,

mani noftri his vcrbis^quas aum lafte materno*fugunc,exprimunc: 4> f rdfle ^n @fOt t fle&c i5m &ttc n>f3^ 3tgr.
\S.

QriUmHierofolym. Catechefi

5.

Pro omnibus

inquit

ora-

>mw ^minternosvitifundiifuntAm

Theodofiusjunior > proanimabus adReliquias 8, JoannisChryfbftomiprocubuit parentum.fuorum Arcadii &Eudoxi2e 3 jam defunftorum , fupplicavic ,- tc&cTheodoreto lib. 8.'Hifton cap. 26. Conftantinus^agnus voluic fepeliri in celebri templo , ut multamm morcuus ora,

&

tionum

fierer parcieeps

tcfteEu/ebio

lib, 4.

Vicaeipfius.

Jofa-

>

phac , ut DAmafienus h^bctincjus vica , in huncmodum pro pacrefuooravic ^Co/locaeuminlocumrefrigerii ^ iw locoquietis > ^ne memineris iniquitatum e)us antiquarum.&c Macario ficPaffadius fcribic \?roconfuetudmefua ^prodefuniisprecesfunde%art Macarius. De Theodoro Sicaeorum Archimandrica refert (Georgius Tmbyterm ejus vica , quod prodefuncJamatrisfaluteDeofuppli''
l

cavit
d

S.
i

Ephrem Sy rus ,

ut vidimus ex ejus teftamento , pro fe mor-

tuo expeciic fieri preces. jEduardus Rex Anglorum > tefte Alreda
S. Eufebia, ue Metaphrafiesm\us Vita refert/has fibi voluitpraftariiifua? prpfeffionis Virgihibus,Euphrafia uxor Antigoniyviriditiffiirii Conmaritumdefun&um. ftantinopoli , :tempore;Thepdofii ,;& fe, voluit efle commendatos precibus Euphrafitf Juriioris filice>ut ha* becur in,ejus vica apud Surium co. 2* S, Kunegundis Imperacrix Congregatiorii in Confugia fcripfit uc animam.matici defun&i Henrici Imperacoris Deo commendarenc , oratiQnis eleemofy\

in ejus Vica , easdem fibimorcuo cupivit impendi. ;

&

-.

&

na reficerenc uc apud eund em Suriumm e jus yica habecur. B. Pau-. linus Nolanus , Epift. 5 ad Delphinum Epiicopum , ejus oracionibus animam fracrisfuicommendat. :Eandem commendac Epift 6. ad Amandum eidem Amando-Epifcopo. rs. Gregoriuslib. 4,-

Dialog.

commendac animam fracris Laici Superiori Monafterii fui , uc fupra diximus. Judas Machab&m curaVic orari pro defunz.Machab.cap. ^addicqueScriptura Sancia cogitatiopro defuniisexorar)^ut a peccatis folvanlib.
:

ftismilicibus,

tffatubris eji

Mr.

Bbb

H&

2$q

Liber II. Mirabiiia

His exemplis nos praeiverunc Sanfti. Audiamus iencencias. S Clcmens Apoflolorwm di/ciCyrtllus quid fenciac , jam vidimus.
pulusfichabecEpift.
I.

Chry foftomus Homil.

.

Oportet dtltgenter orare promortuvs. S. 1 111 Afta Apoft. Si voluerimus mortuo be.
.

wefacerc y preces pro illofaaamus conttnuas. Yx Homil. 4 1 in Epift. I ad Corinch. Jwvetur mortuus non lacrymU , fed prcctbm ,fup~ Ec infra Ne fattgcmur mortuis auxiflicationtbus , eleanojynis.
:

liumferre 3 preces protllts offerentes. S. Ambrofuib lib. 2. Epift. g. adFauftinumdeobicufoions: Nen tam deplorandam quampro,

jequendam orationibm reor ncc moefitficandam lacrymtsjcdcblattontbus animam ejus Domino commendandam. AddamuscumThyraeo exempla nonnullorum , quioraciowibus adjuci fuerunc. S. Germanus Capu<e Epifcopus oracione
;

jfua liberavic

animam Pafchafii

cefte

D.Grcgorio

lib.4. dialogor.

MarcinusVicalianam Virginem y tcfte GregortoTuroGloria Confeft. cap. 1 5 B. Malachias fbrorem cefte lib. de wenfi J>. Bernardo in e jus vica. D Bernardus Monach u m , cefte IPtlhelmo ^Abbate in vica ipfius. S. Elifabechce Regis Hungarice filrx uc inejusvicafcribic JacobusMoncanusapud Surium co. 6. macer vjla eft obverfari , lugubrique vulcu & flexis poplicibus orare , fui quamprimu mifererecur ob vicam enim negligentius aftam igne
cap.40.
.

ad

jfepoenas folvere : moxquehoc vifoexpergefa&ae , ac poft eftufas preces , lacrymasque , denud in foporem depreflse,

DE UM

icerum apparere vifam , ac immorcalesgraciasagere prqmacura Virgo incegerrima Tecca , Anglor um Regis foror, liberacione. ob nonnullaspeccacorum labeculas,. virginifororidcfunt<c , poenasadhuc luenci , veniamoracioneobcinuic. Argumenco fiiic ipfius cumuli cerra , quae fubfiderac , & rurfum aiTurrexic , hiacumque inanem replevic Ica fcribic Rudolphtts Rabani difcipulus lib. deS.Charicaco.

&

. II.

MiflTae

Sacrificio juvantur animae defunftorum-5.

Tllrc femper fuic fenfus

bus Ailili

"

& confenfus Ecclefiae Cacholic^in otnnidefun&orum commemoracio.

Sunc
Mifl

4Qf ificiis fic

SpeffrorunLs.

jgr

^fl*&Miife p^oprice pro defun&is , in primo, feptimo j crigeflmo, *** S. Auguftmm Serm. 34. de verbis '5 anniverfariodie poft obicum. j * Apoftoli docet , univerfam Zcclefiam pro defunttis in Sacrificio m* de///# o/w<? /?/<?^. Excanc D. Jacobi Apoftoli , Clemencis , fuQ &~ rum* aliorumque Licurgix. Excanc Concilia Provinciarum omnium r quae Sacrificiipro defun&is memineruncv
1

&

&

Confenfumhunc confirmant exemplaMajorum.

S.

Ambro*

/Wproanima

fratrisSacyriobculicSacrificium 3 ucipfemetfcri^ bic in Oracione funebri, quain in obitu ejus habtiic. Pro matre B\

Augujiini idem Sacrificium

alcaris obculic
lib. 4.

fuifie

oblatum

ceftacur ipfe

lib. 9,

Confefl. S.Bemartfas cum VerduiniinGalliaagerec y Sacnficium

proEpifcopoOftienfi recens defun&o ucpacetex & Gallus Abbas pro Columbano , cap. 2 1 ejus vita? proGaUo Joannes EpifcopusConftantienfis 5 cap. 29^ ejusdem Galli vitae S.Severus,Ravennenfis Epifcopus^pro GeminianoPrarfule y in vicaipfius apud Surium to. 1. Anfelmus pra &nimaOsberti ^in vica ipfius ab Edivero Anglo confcripta apud Surium co. 2. Hugo Epiicopus Gratianopolitanus pro patre &c xnatre y tefte Guigone quintoPriore prim<eCarthufia?. S.lldalricusEpifcopus Auguftanus* cum Adelbercum in pradio intellexis,

cap. 4. Vicae ipfius.

:

fetoceubuifle

primumquidemcorpusAuguftamdefert
:

&ho-

neftaefepulcursemaridac

mox

deinde Spiricum pcr/kcra immo*

tationk hoftiam do Agienfim ipfius

D EO rogat efle commendacum y cefte Bernaryix&.

quemadmodum
,

in vica

Epifcopus Herbipolenfis Embricus , dilexicBaboriemBambergenfemEpifco-

pum itamortuum
ruseft
:

egregiisChriftiariae pietatis officiis profecu-

humerosenirii funerifubjecit ; proanimadefun&i publi* ce MilFae Sacrificium obtulit cathedram confcendens, ad pr^ fentes maximo riumero audicores y egregiam habuit orationemL^ ftmebrem. " Icahabetur in vita B iboriis apud Surium to.4. Venerabilis Bedalib. 3. Hiftor. Anglic. de geftis Regis Osvvaldi rej.

&

fert

Ftacres

cciefiae

quam RexOsvvaldus fuit

Hagulftaldenfis fingulis annis , pridie cccifus , convenire folitos ad Iocum ?

,

ubi crucem aliqpando orationiS gratia erexerat

ibique preces-

Bbb

pro

$%$

Liber
,

II Mirahilia

pro ialuce znimx ipiius

& victimamfacrA oblationhs ofFerrcCum

exemplisconfencicvecerisEccIefKEdo&rina. .Unoaucalceroceihmonio concencus ero. S. Chryfoftomus Homil. 69. ad Popul. Non temere , inquic ,h&cab ApoflolUfancitafuerunt, ut in tremendis Myjleriis defuncJorum agatur commemoratio : Sciunt enim iliis indc multum contingere lucri , multam utilitatem. S. Auguftin.Serm. 32. de verbisApoft. Hoc ,inquit , aPatribustraditum univerfaobfervat Ecclefia.ut pro iis quiin corporis &fanguwu Chrifli communione defuncJifunt y cum ad ipjum Sacrificium fuo lo9 commemorantur orctur , acpro illis quoque id offerri commemo,

1. deOfficiis cap. J8- Nifi Catholica Ecclefia credtret 5 fidelibus defuncJis dimittipeccata ; nonpro eorum Spiritt-

retur.

Ifidoruslib.

bus veleleemofynamfaceret , vel Deofacrificium offerret.

Excmplaillorum, quiMifTarSacrificio adjuci fuere , funcfcquencia j exmulcis pauca. InF/ta B.Anfe/milcgkur , ipfum integroanno infticifleSacrificiis quocidianis pro amico defunfto; qui candem apparens yfeSanfti precibus adjucum efle ceftacus eft. S. Gregorius , iit/fupra vidimus exJib. ^.Dialog.cap. 54. juflic triginca diebus continuis Sacrificium altaris offerri pro Jufto Monacho,-

ad liberationem a poenis. helmus Abbas lib. 1 cap.

.
:

illud fibiprofuiflo y Bernardus, uc narrac in ejus vica Wil10. pro quodam ex fuis, quem cognoverat in alia vita expiari Sacrificium alcaris obtulit , ut alii offerrent 5 praecepic j eundemijue poft aliquot dies a poenis purgacoriisabiolucum incellexic. S. Malachias ,uc fiipra recicavimusr', cum in fomno percepiflec fbrorem fuam defiin&am per dies quadragincanihilguftafle > intellexitcujus efcae inedia laborarec , diligenter discuflb numero cognovit illo quadraginca dierum fpacio fe pro fbrore non obculifle hoftiam alcaris incruencam. ReS.

qui& ibipofteaapparenscuidamdixit

&

&

^petit igiturSacrificia

, &fbrorliberatamfe eflemanifeftat. Omjtcoexemplaeorum , quibus profuitMiflieSacrificiumobiatum tanquam pro defun&is , cum tamende-

fuattinonefleno

III.

Spz&rorurru.
,

IIL Eleemofyhis juvanturanimaedefim-&brunis.

Nampleriquc Eieemofyancequam moriantur , jubenc pro fe dari eleemo- nis >" v an fynasr&plerbrumquea
pocentiores
,
.

P&ohoc eft primo fenfusSeconfenfus fidelium.

giuricur^ucqUbcidiefierividemuSo

rum,

E&fiecunda ftudium Majorum,, S.Bieronymus ad Pamachium* fcribens v ait eum uxonsfuxfancJam favillam y offafe venerattda yeieemofynarum balfamu^rigaffe ^opod fcripcum fcirec \Sicut aquaexiinguifignem itaeieemojyndpeccatum. Hdgo Epifc. Gratianus mfcribkGuigo inejusvica, diem obicus macris ac patris Conjux Ottonis II. eleemofynis y quoad vixitv celebrem dbxic Imperacoris Romae agens r iti Apoftolbruira templb marici ani~ mamorationibus&eleemofynis y quas faciebar ,DEO cupiebaC eflecomnlendatanr, ue habeturin FitaS.Adaiberti r ManyrisS EpiicopiPragenfis,apudSuriumco. Z,- Henricus rniperacor 3 cum in vita moleftior fuiflet Herberco Archiepifcopo Colonienfi, ipfum defundimtf voluit profequi largis eleemofy nis aliisquo
,

--,

Chriftianse pietatis exerciciis

ejus vica apud Surium co. 4.

ut teftatur

Rupertm

Tuitienfis in

fuoBabonedefun&o oracionesad

Bambergenfis populus pro pr&fule fudit 3 in pauperes profiidit infigneseleemofynas 3 uc in AcJisSabonis apudSurium In vecer i ceftamento jubetur Tobias Junior a pa* to; 4. Iegitur. vinumfuperfepuituramjufli confiituere^ hoc treTobia , panem eft , refedtionempauperibuspr^beroo

DEU M

&

&

Eff

^'^Apoftolorum difcipulus Epif^

: ,

tertioSan&orum Ecclefiae Fraefalunl tcMmonium. Cler. ad JacobumfratremDo-

mini Oportet inquit > pro mortuis eieemofynas dare , S. ChryfoftomusHbmil. 20. Sivoiuerimus mortuobenefaserer, eieemofynas demus. EtHomil.^r.inEpift. 1. adCorinth. Juveturmortuus> non lacrymis tfedprecibus , eleemofynis. Ec Homil. 3 in Epift. ad

&

Philipp. fauperihmproiis indeficientes eleemofynas demus. Et Homil. 2

1
.

in A#a Apoff .

Non fruftra eleemofyn^fiunt pro defunttis.

B.Am-

3%4>
B.

Liber

II Mirabilia
,

Ambrofius lib. 2. de Exceilu fracris Sacyri , horcacur pareaporcionem haeredicacis qu& aci filios morcuos percineJbac , fpiricibu$ ipfbrum per cleemolynas pauperum cransmicre*, uc

rano.
/. IV..
Jejiimo juvantnr anims dcfundtolU11
*'

Jejuniojiivanturanim^defun&orum.
.

^ 1 , r vtventtum er eleemo[yn& , j ]eunta e?maxima celebratio , #/ #;;/<? dtemjudicti Uberentur . juvant.l heodorusSicasorumArchimandrica, nonconcencusoracione^unius hebdomadis jejunium pro defun&a macre fufcepic , cefte Gregono Presbjtero in ejus vica apud Surium co. 2 In vica S. Remigii Archiepifc. Rernenf aicHinemarus,eumdocuifle,defun&osex pur,

fOnfirmac hoc Aneelus Bcdam. lib. 5 apud r & Vv

tos >t&qutens ^prec.es
,
,

Hiftor. cap.

1 3

MhI

gacoriispocnisliberari fidelium precibus

flecihus,

eleemofynis

jejuniis,

& hoflicefalucarisoblacionibus.
,

Idem confirmanc exempla eorum

purgacoriispoenisfuncliberaci.
chiepifc. cui poft

qui jejuniis vivorum a

Pecierac quadraginca dierum jejunjum presbycer quidamArnolphusa S.RembercoBremenfi An

morcem

nens

& abfbluco cocidem

,

apparuerac , necefficaces fuas eiexpor dierum jejunio fignificavic eidem S,

efle.

Remberco
berci co.
1
.

fe

omni poena fblucum

Ica Surius in vica S.

Rem-

Sandta Lucgardis virgo fufceperac pro defunfto Simor

jne nobili quodam viro, jejunium,& incellexic eundem quieti f San&arum donacum , & ab omni moleflia purgacorii ignis libera-

rum, Ica7>&^^fCanciprac.inejusvicaapudSuritimco. 3> Sanfta Lioba incellexic,profuifle jejuniumcriduanum cum precibus conjun&um 3 quod pro virgine quadam indixerac. Ica Rudolphus Rabani difcipulus in Vica S. Liobae. Qiia porr 6 racione defuifttos juvac je junium quia efl: corpons afRi&acio , eademracione juvac eosdem peregrinacio ad loca pia y genuflexio humicubacio , cilicina veftis , aliaque poenicen* Spise opera. Cereorum accenfio juvac forcaflis , quacenus efl: opu$ pium,in DEI aucSan&orumhonoremfufcepcum. Alie,
,

ai r$fticucio

quomodo juvec
video,

non

CAPUT

Spedtrorurru.

jgf

C A

U T
,

XLIIL

De modis averruncandi a fe
^Ja, hoc eft,
;iilis

& a dormbus
I.

infe^

fiisfpetirahumanamala.

JjReviflime meexpediam. JDicocrgo

fpiritus

Spe&ra humanama- Rem edi

poflepelli peiiendi

damnatorum hominum, non

remediis, quibus pelluntur Spe&ra humanabonajioceft, fpi- f pe<ara ntus purgandorum. >Ratio .eft , quia malis non pro- ma a funt, cumex infemo nulia fit redemptio.

hommum

Dico II.Eademremedia^quibusdiabolica peliunturSpe&ra, pellunceciamprobabilicerSpeftrahumanamala. Racioeft,quia hcec fpiricusfunc/& fpiricusmali ; ergo probabiie eft 3 iisdem hos rebus affligi acque fugari quibus illi

&

Antequamclaudamihunc

deifpefitrislibrum,

Notol nec

fepulturam .defuntisnon exhibicam in cauliefle , uc animae eorum vivencibus appareant,* nec exhibitam efficere, ut, fi antea apparebaht , ac moleftias afferebant ,idfacere definant. Ratio primi eft , alioquininnumera forencSpeftrain omrii loco tempo-

&

cuminnumeripoenehominesdefunctifepultura careant. Mifera quoque pler um q ue Sa naorum Martyrum foret conditio,cum plurimorum corpora fepultura? honore fuennt privata. .Rati fecundieft, quia non ob fblam fepulturam confequendamBpparent^ fed ob alios fines, uti ex praecedencibus pacec.Redierunt quidemaliquando defun&orumfpiritus velfepulturas velhoneftioris fepultune nominei fed prdboram jamcum Chrifto regnantium quorum corpora Deus voluit eohonore affici. Spedrum Athenienfe 3 & SpeftrumCorinthiacum, quae iepulturam petiverunt % & poft illam obcencam a moleftiis inferendis ceflarunt, fueruntjUtprobabiliuseftj dsemones, qui ob finesnobisoccultosid
re,
,

&

fecernnt.

Noto II. Quando ignoratur eonditioSpe&rorum infeftantium,diabolicanefinc, anhumana, bona, anmala non ftacim initio exorcifmos adhibendos /nec illa remedia, qu# contra dia;

Ccc

bolica

3fd

Liher I L Mirabilia SpetfroruTru.

,

boiicaftacuimusadhibenda, fed inchoandum abiis^qua: pro anfmabuspurgacorii poenas- fuftinentibus adhibeiifolenc eaque aliquamdiuconcinuanda; deinde, cumde moltftiis nihil remkcitur, ad remedia maiisSpe&i is pellendis apta progrediendum>cander^

cum nihil proficicur exorcifmum adhjbenduaL^

,

Monitio adLel:oreiTLj.

AdSpeBranon immerito revccantur Auffo*

resnotturnorumtumultuum 3 qui hominummortes portendere

creduMiur

>

9*

variisfubinde fche-

matibm transformati
paucis >qu& de

apparent.

At quoniam

itlu dicenda
\

aut exagitanda occurconfultiusjudtcavi^ad

runt ^expediri nequeunt

ilium refer*vare locum > in quo de Aiirabiltbus Por~

tmtorum agemus.

Ad Hominum ergo

Mirabilia trans^

LIBER

3t7-

^a <y> Sp Sp vp &p p &p $p &p <$p &p &p &p $p vp z*p vb 66 &h $ 6

S $6

c$6 <$ 06

LIBER TERTIUS
MIRABILIBVS HOMINVM P R G OE U U M.
4

&

OmO) animantium omnium noMiffi-Homm,*

mvm

Angelorum confors

perfe&iffi- th.

mumDeitatis exemplar^tantas in fe uno

ciaudit dotes ac praerogativas > ut meri-

toFavGrinuspraetereum
mortalis infignierint

nihil in terris

magiraoi a-

gnoverit j merito ^Egyptiorum Sapientes titulo Dei

j

Mercurius Trismegiftusa-

nim&ldivinitatis plenum , Deorum nuncium, domi-

num rerum inferiorum amicum farniliaremque fuy

periorcmappeUarit 5 Syneiius horizontem corpo-

reoram & incorporeorum^Zoroafter Naturae decus

Platoadmirabilium admirabile , Ariftoteles animal
ratione

& confiiip plenum,

Plinius

Mundi

epito-

men^TheoIoginoftrire&orem

llniverfi,

rerumoexiftat

mniumfinem^ oninem denique creaturam, ut qui

Ccc

2$$
exiftat
beftiis
,

Liher III. Aiirabilia

cum elementis,vivat cum plantis,fentiat cum intelligat cum Angelis vocarint. Huius Mi,

rabiliaftfermonecompleHvelim, nae tempus

charta ,
fpicias
y

&
in-

& ingenium deficiet.

feu

Seu enim corpus

animam
>;

feu externos ccnfideres fen-

fusjfeuinternos, ingeniumymemoriam^ induftriam,

fcientias > artes

virtutes y. vitia , aliave: qusecunque y

omnia admirabilia funt ^fcribendique ac commentandi materiam fiiggerunt inexliauftam..

Ergo ex.

ihnumeris pauca feligam..

Ai

R & L

DE HOM.INIBUS
dubiis:.
5

J^?/""

^P*&
^~*^

initium fu~

mimpwah illu feu. hommibm i feu befliis > velfi mavis ^monfiris, dequibm an homtmbmaccenfendifnt ^ netne , duhitaturapuddoffos. Ex horum
.

numero funt CentauriyHtppocentauriyOnocentauri, Faum)> Satyri',.Tritones; Sirenes>, alia^fmiliamonfira) deqmhus,

infecjuentihus..

CAPUT

Hominunu.

jgf

U T t J3& Centaurh yHippocenfauris >& Onocentauris

C A
P
t

anfmt fuerintvV altquando.

Encaurorum iiomine iritefiigimus hicmonftrailla ,qua*exCentauri;
iinE-

^ uid cernacorporisfpeciehonTinem &equum, auc hominem afinum referunt , paflim a pictoribus Poetis variisque fcriptoribus ea forma ginguntur ac defcribun tur.u Qua? quidem fi femifemiequi fpeciem referunt y Hippocentauri -appellanhominis femiafini figuram exhibenc, dicuntur tur ; fi vero femihominis Onocentauri. Dehis qucerimus y anilnc y auc aliquando fuerint, An vero finc fuerincve vert homines-infra difcuciemuSo

&

&

&

&

'.

J I.

Hfreautfui{reHlppocentauros>
ros
-,

&Onocentau'

alii

neganc ; aiii dubicant.

pR^didaduplicfsnatura^monftraefIe,aurunquamfuifleinre- HippocenPoecainprimis PhilofbphicusX^- ^ urosdaii yneganc mulci;. wetiusub.4: canit lnhunc modumis^ gant ^, di&mn Nam certe ex vivo Centauri nonfit imago , Nu//afuit quoniam talis natura animai..

* rum natura

Idem repeticlib*

5.

his verfibus ':-:

Sedneque Centaurifuerunt \ nectempore in ullo>

Ejfe queat dupiici

natura>& corpore bino

Ex alie?rigenis membris compaclapotefias:*

Cumquehanc fencenciam argumentisnonnullis confirmaflet;>
ita

concludit*::

Ne forte ex homine, ef veterino femine equorum'

Confieri credas CentaurospoJJe > nec
ejfie.*

Tufculan; Quaeftl His verbis. perfpiciet \interHippocentaurum\ qui nunquamfuerit

1
.

Idem fentit Tu/iius lib.

Isplane'
ejr

regem Agamemnonemmhiiinterejfe. Et lib: 2: de Nac: Deon Etenim videmus c&teras opinionesficlas attfervanas diuturnitate exolevijfe:
,

quis

enimHipppcentmrumfuiJfe^aut^cUim^ramputat? Idem fentire Ccc 5

3j)o

Liber IIL Mirabilia.

y

tirevidecur <$<?//#/# cap.

1 3.duniaic: Acne in montes notos camm* Pindum tf Othryn agitent qui Lapitharum originem profequun;

Offam ^quosCentaurorumfabulis immorari juvat. Poecis&HiftoricisacceduncPhilofophi, Medici, ac Jurisconfulci. Senecalib. s.Epift. jp.ficpronunciat. Et h*c qu*funt a rerum naturacomplecJitur ,qud animofuccurrunt tanquam Ccn~ taurifiiganttSy ejr quidquidfalsdcogitationeformatum habere aliquam imaginemcoepit.quamvis non habeatfubftantiam.Yfatonicus Philofophus Maximm Tyrim ferm. 3 ^aic. HAcfunt Centaurorum
tur
%

fiffiones

hocGorgones .Geryones yCecropesfibivotunt.

Ineadem

Artemidorm lib.de Sornniorum incerprec. cap.49. quoque, caecerique PhilofophiGreeci, Arabes,& Latinipaflim, cum fi&arum & impoflibilium rerum exempla proponunc,chimaeras,hircocervos, hippocencaurosnominanc. Medicorum princeps Galenm lib. 3 de ufu parc. incer *c/\Wc* ,feu illa quae efle non poflunt, ponir , ex hominibus & equis Magnefiis Hippocencaurosnafci quod volunc concraria? fencenciae Auftores nonnulli. Jufiinianm Imperacor de inutilib* ftipulac . 5. ait Atfiquisrem^ qu& in rerum naturanonelt^ auteffenonpoteff dariflipulatm fuerit veluti Stichum> qui mortum fit , quem vivere credebat aut Hippocentaurum qui effe non poffit ; inutilis
fcntencia eft
Arifioteles
.
,*

eritftipulatio.

Idem docenc Celfm , Accurfim, & alii I. C. L. Si ica ftipulacus 97. D, de verborum obligac. Nec defunt San&i Pacres. S. Augufl. lib. I g. de Civic.cap. 1 3.
,

JrabuU ficldfunt , inquic de Triptolemo $c. de Minotauro ejrc. de Centauris , quod equorum hominumquefuerit natura conjuncla. Dubicare videcur S. Hieronymm in Vica S. Pauli primi Eremicoecap. 6. ubi camecfidicac, Sandto Anconioad Paulum properanci apparuifleHi ppocencaurum,non audec camen definire,num Da^mon fueric, an monftrum. VerbaHieronymifunc lllico erumpente luce3 venerabilis fenex infirmos artm baculo regentefustentans , ccepit ire velle , quo nefciebat. Etjam m :dia dies 3 coquente defuperfole >fervebat nec tamen a ccepto itinere abducebatur
:
;

dicens
mifit
,

ofiendet.

CredoinDEVMmeum.quodfervumfuum^quemmihtproNecptura his 9 conjpicit hominem equo mixtum,

cui

ut opinio

Poitarum Hippocentauro

vocabultim-indidit,- Jguovifo,
9

falutark impreffionefigmarmatfrontem.

Et Heustu,inquit,qHanaminparte hkfervm DElhabttat ? At ille barbarum nefcio quid infrendens,& frangens potius'verbaquam proloquens inter hor,
:

ffentiaorafetisblandHmqudfiviteloquium , ^f dextera manmpro tenfionecupitumindicatiter ^ficpatentes campos volucritransmittensfuga ex oculu mirantu evanuit. Verum h&c utrumdia,

bolus adterrendum

eum fimulaverit j an utfolet eremusmonftrorumferax animalium , ifiam quoque gignat be(liam % incertum habemm. HxcHieronymus: cuiusproinde,ut benenotat Saronim
, ,

An.Chrifti 343 /ruftra exigicur fides^qui de his dubicans^quidnanx fueric 2 ,nuni ipeiruni 3 an monftrum 3 liberaflevoluitfidem &am, Chryiantes apud XemphonUm iib.^.deCyripa^Dubicac dogog. ubi aic jS^fofit ut maxime ex ommbm animalibm ada~ memHippocentauros ,fifuerunt $ qui tum hominis uterentur antt manuum arttficio $ tum haberent re?n confuitandi prudcntia , eqm &. velocitatem 3 vires*. Dubicat fimilicer , auc falcem judiciuniiiifpendk JElianus kk.17. cap. 9. Hiftor. animai.dumait: Qmcentaurum- quisquk vidit 3 non incredibile ducet quodfamt pervagatumeJtl Centauros fuijfe $ neque ficJores atque pfforesin corum defcriptione mendacesfuijfe 5 fed eos quoque a tempore produ0os y ejr gemina diverja naturti corpora in unumcoaiuijje , negabit* Verumfive reverafuerint ^five omni cera flexibilior adfingendum hahilior fama illos finxerit r ( tanquam dtmidiato una conciliatis anihominis ,$ alteroequicorporibmpermixtis, omnino fimilia qui neganc veJ mi pr&tereo. Alios Au&oreSj raonftra, yel de iis-dubkant^iavenies agudld/iumBz/ciolamlih

&
:

&

nm

&

&

).

1 2. Horar.fubcifiv. cap. 4,

Nunquamergo&nuliibifuerunt 3 ex praedi&orum plero*

mmque Audorum fencentia

eft

3 Cencauri bimembres, fed pura puta Poetarum fidioy aut vana fimplicis popelliperfuafio. Unde vero naca fuerit foeofi&io ^auc vai^a periuafio , non una eft omnium entau fcncencia. Plerique dicunc^Cencauros fuifle populos Theftalia^ r nm origo fecus Pelionmontemhabicances^exlxione Nubegenitos;un- su^J^m de &Nubrgen^di<ai funt, Hos gutatDiedorm SicuL lib. j. cap.2, J^S: HlD- fentcntia
;

&

Spz

Liber III Mirabilia

Hippocencaurosappellacos, quod primiequumafcendere,id eft equicare finc aufi, uc propcerea hominis &: equinacurainunum coagmentacacorpus videretur. Alii fcripferunc, Ccncauros diquod equis infi(flos dTro Tevw nrw<; r*up-\ a ftimulandis cauris dences pupugerinc ac ftimulaverinc cauros uc Servius in lib. 3. Georgic. Virg. narrac velquod ex equis in cauros jaculances eos
,

ex eo Boccatius lib. 9. Genealog. compulerinc, uc PaLcphacus , Deor. exiftimac. Aiunc enim cum quidam Rex Theflalise facelillipedilicesfuosmififlecadrevocandosbovesoeftropercicos, buseosnonpoflencaflequi > afcendiflecquos ,&:ftimulis compulifledomum quicumavicinispopulis fpelarenrurinequis,fivecumboves ance fe agicarenc, fivecum ipforumcqui in flumine Peneo.biberenc inclinacis capicibus in aquam habicos ab iis parcim pro hominibus., parcim pro eqtiis, hoc eft, pro animalibus, feu monftrisinferne.exequo,fuperne exhomineconflacis,indeque didlos Hippocencauros. Simile quiddam commemorac de Indis Quicenfibus Petrus Leo par. 1 Hiftor. Peru. c. 3 9. apud Ldmm Bifciolam loco fupra cicaco , eos fcilicec mirari fblicos cum Hifpanosequis ve&os incuerencur, exiftimancesunum acqueidemcojrpus equos hominesque efljb.
,

&

&

jr. I

L Credibile

efl:

fuifTe

olim

&
.

etiamnum

elfc

Cencauros, Hippocencauros,
Hippocentauros dari , probabiluseit.

& Onocencauros.
.

TJUjflenjhilominusolim J .acforcafliseciamnuncefleeiusmodi ., , ,#, h,, A biiorrma animaha 3 ex parce hominis ex parceaucem equi

aucafini figuram referencia

racionis
;

five racione pra:dica

five cxpercia

quod
,

infra

examinabimus ) ideoque merico Cencauros,

;

Hippocencauros ,
lius

judico

& Onocencauros nuncupara longe probabidu&us auftoricace, exemplis, & racione. Audi ce,

ftemoculacum Blinium qui

,

Nacur. Hiftor.c. 3. Claudius> inquic, Ccfar fcribit Hippocentaurum in ThejJaUa natum eodem die interiisfe : 5? nos principatu eius allatumilli ex Ngypto in melle Audi Vhlegontem Trallianum 3 Hadriani Csefaris libervidimus.
lib.

7.

cum,quiinIib.deMirabilibus&Longxvishcecfcribic .Arabi*. urbseHSauna. In ea inventus esi Hippocentaurm in monte ad-

modum

Uominumj.
,

jp$

medum excelfo qui lethali abundat veneno > Cui veneno idem esi cumurbe nomenfefique omniumpefiiferorumacutijfimum atqueeffiHtfpocentaurmn Rex cum cepiffet y vivum cum donis caciffimum. adCafaremalifSinJEgyptummi/it. Vefcebatur camibm. Sedaeru mutati impatiem y mortum eft. Eum conditum ?r&fe6im Aigypti Romammifit y pmnumque inpalatheftmonfiratm. Facies quam humanafuit^eitruculentior ; manm , (f earum digiti y pilis intecli > datera itemventri^ prioribm pedtbm contigua \ ungulx, equin^fohcU $ jubafubfulva y quanquam condimenta y eamfere Magnitudo non quanta pingicutis in moremnigramfeciffent. tur s nontamenexigua. Vemnturinnominataurbe etiam alij
tffe.

efi

poty videre dixL ut conditm, repofitm eH enim infinibm Imperatoris ,

Sed eum y qui

illo.

Romam miffm esl ^fiquis discredit

Ha&enus

Dc Onocentaura Pythagoram
animm explicare qu&
,

narraflerequentem hiftori- Onocenfcribititr.

am,ceftatur Cratesex Myfio Pergamo,apud Mlianum lib. 1 7.C.9. Hiftor. Var. his verbis. 3>e 'Onocentaura quidem mihi nunc eft
auditione ^fama accepi.

Eam

tpfam fcili:fi-

cet

homim orefimilem effe y *&

pilisprolixisfaciem eimambiri

mulejr collum , ejrfeclm humanamfpeciem .fimilitudinemque gerere. Mammas quoqueturgidas inpeilore^ humeros y brachia cubi%

humanamfiguram habere\ dorfumjatera y ?ven"trem pofieriorespedes afinoperfimi/es esfe $ &>quemadmodum afinum yfic imum ventrem ad latera lemter exalhefcere. cinereo colore effe Duplicem ujum ei manm pr&fiare. Nam celeritateubi fit opm e&
tos , manwifc
9
,

>

pr&currunt antepofieriores pedes ; ex quvfit y ut c&terorum quadrufedumcurfunmfuperetur : ac rurfmubi habet necejfe y velcibum capere , velquidquam toMere y ponere, apprehendere y aut corifiringere > qui anteapedes effent manm effcitmtur : tumL non graditur ,
,

fedtnfeffione quiefctt. Animaleft gravi animiacerbitate. fi'capiatur y non ferensfervitutem ftbertatis defiderioabomni cibo

Nam

abhorret 3 fjfamefibi mortem confeifcit. H&c deOnocentaura Py~ thagoram narrare, tefiaturCratesex Myfio Pergamo.HxcJManm: ex quibus, ex aliisfupra rclacis apparet* eum potius in afiirnian-

&

tem quam in ne^intem fentenciam inclinare,

,

Ddd

Hip-

224

Liber III Mirabilia

,

HippocencaurumD.Xnconiovifum, fupraexD. Hierenymo vidimus; dequo tamecfi Hicronymusdubicec, diabolusne an monftrum fiieric, nihil camen prohibec dicere monftrum revera
,
L

fuiflecale, quale ibi defcribicur.

lmo

facra ipfa fcr-iprura ifais.

,

cap. 34, v. 14. defcribens vaftacionem Idumea: mencionem facicOhocencaurorum,dicens Et occurrent d&monia Onocentau:

r&

tfpi/ofus

id eft

Sacy rus uc infra dieemus clamabtt alter ad

,

alterum. Supponic ergo Scripcura , Onocencauros efle in rerum nacura,ftcucifupponirefleonocrocalos,ericios, ibides, corvos>

dracones, aliaquefimiliaanimaliaac monftra, dequibuseodem capice fit mencio. Hippocen^ Hanc fencentiam affirmantem,Centauros, Hippocentauros, tauros d ar Qnocen taurosqueefle poflibiles ,& al iquan do etiam extitifle, am1

affcwot.

pletuntur, praeter citatos

Au&ores, innumeri

alii.

Nam

Plu-

tarchus in Convivio Sapient. allatum ait a paftore infancem

domu*

Pindari ex equaortum,cujuscaput,collum,manus,hominiscsfentjCcetera eflentequi. Quod prodigium Diocles jodicavit fy m-

bolumfeditionum,Thalesver6Milefiushabuitpro naturali ani-

mante 5 ideoq; Pindaro dedit confilium, ne haberec equifbnesj aut fi habere vellet^uxores ipfis daret ; judicans monftru ex congreflu
equifbnum cum equa ortum.
Empedocles quoque, cu ius fepe decreta Lucretius ample#itur, fenfit in rerum natura foifle Centau-

ros , ftve efle potuifle ; monftra enim , in ipfa falcem prima rer um molitione compofitione,quae partim ex hominis, partim ex bo-

&

vis,ut&reliquorum animantium membrisconficerentur, conceflTit,utad Ariftotelislib.2.Phyfic.tex.82.obfervaruncGra:ci In-

hos imitati Latini. In eadem fententia funt praster plerosque Poetas Veteres Recentiores, L&ltus Bifaola lib. 1 2.
terpretes,
,

&

&

Horar.Subcifw.^/drovandmm Hiftoria Monftrorum cap. 1 de Homine De/rius Comment, in Herculem Oeteum JoannesEu.

febimNierembcrgim lib.-f. Hiftor. Natura: cap. % LaurentimTorerm Difpucac. dc Animal. num. 15. & 1 6. GeorgimStenge/ius lib. de Monftriscap.2>. 1 7. Heribertus Rosweydm inNousad vicam S.PauJiprimiEremitara S. Hieronymo defcriptam, Paremlib.dc Monu\ri$>$eorgim Schencsimlxbro item de Monftris^Laure&tim
Bayer-

Hominunu.
JBayerlmck in Theatro Vitx Human, Vlib.

jp$
Monftrum
j

Lycofihenes

de Prodigiis, ubitiam ailerit , in regionibus quondam magni Tamberlanirepertos effe Centauros talis Formae, ut fuperior pars humanam,mferiorequinamreferretfiguram. Idemaliiplure* Scriptor.es fentiunt* eum Torrebltmc&Xib. z. cap. 3 2. Majoloin DiebusCanicul. CoIIoq. 2. Accedit ratio, quod pafljm quovis Fere loco ac tempore confpe&afoerintmonftra ediverfis animalium Formis configurata. Nam Arifioteles lib. z. de Hiftor. animal. cap. j narrat x Ctefia mancichoram habere diverfarum Ferarum membra. Plimmlh.j. Hiftor. Nacur. cap. 3 aic ,Craihim paftorem capellam Fsepe inientemex ea filium FuftuMe Facie fimilem homini, cruribuscapr^ Idem affirmat in Indorum montibus,id eft, inregione Caratulorum videri animal perniciifimum quadrupes, rede currens humana effigie. Olaw MagnmXh.z \. Hiftor. Septentr.in Prooemio*

&

&cap. i.tanquamrem certiffimamreFert monftrareperirjpifcium Forma htimana, quae fi capta non ftatim reddantur Iibertati,, procellasmoveant & ululacus lamentaqueexaudirifimiliumbeftiarum , qua? in certum periculum pifcacores & nautas adducanc*
,

Sabe/Iicotchc Iib./.Ennead^. natuseft MartinilV Pontificatu^ex:

illuftri

Foemina , puer villofus

,,

& in fpeciem urfi unguiculis arma1

tus.

Apud Subalpinos in Quiero,decem a Taurino milliaribus pooppidulo

fico

Anno Domini
,

578. die

7.

Januarii, ad oftavam

horam vefpertinam
rit mulier ,

pepearietinis fimilia capice cornua quinque fibi ad verfa gpvzntzm.Lycofihenes de prodigiis reFertjmonftrum Romse inTyberi inventum circa Annum 1 49 5. corpore humano, Fquamofo,
tefte Pareo lib.24.de Monftris, Fcetum
.,

&

capiteafinino, pedum alceroaquilinos^alcerobovinosiingues ex primence. Innumera alia fimilia tum hoclibro, tum libro fequenti

de Mirabilibus Monftrorum reFeremus. Si ergo cam variarum Formarum monftra paillm extitertint* quid jncredibilicacis habetCentaurorum quoqiie ,Hippocentauroi um, & Onocentaurorum inrerum natura exiftentia ? An vei*6 ejusmodi monftra uti & multa alia de quibus fequentibus capitibus, homines Fuerint nec ne, decidemus inFra Fuo loco. Auctorespleriq; contrariae fententitf tantumnegafitCentauros ex Ddd z
,
,

2 $6;

Liber UL Mirabilta. ex duabus naturis compoficos , humana icilicec cquina, fcti humana&afinina: quales&nosnegamus^cumdu* calesnacurae, arq-,
adeoduae formaefubftanciales illas confticuences,incompacibiles^ fincin eodemfubjefto, ucPhilofophi unanimiconfenfudocenc:

requirerenc.enim diverfas&valdeincompacibilesincer fe difpofiHippocencauri Tideico- cionesunaque alceram in operando impedirec. nifmi i, figuram exhibec Iconifmil. Figura t
lg *
*

Hippoccn-

HippocaKaurorumporroorigmcmP/Wtfr^ OdaPycb. z. hanc ftaruic quod Cencaurus quidam nomine in ThcflaKa circa
,

^primus cum equabus, quas vcnuTl monrcrn Peliurn

go.

lpfe

Magnefiasvo-

cat, fuh difto

monce fecommifcueric indcque fcbolemucrique

,

parencifimilem fuifleedicam, rnacri inferrie, pacri fuperne, ideoq*,

Hippocencaurum vocacam, nempeexequa &Cencauronacam_^. Hancfencenciampucacveriflimam2Wr//^in HerculeOeteo, indequeftabilicur,quod fepe.alibifimilis nefanda virorum cum beUcrum vero ex fimili ftiis commixcio fimilia monftra pepercric.

commixcione.ven homines nafci poflinc,&ancaleshomineshomines fuerinc Cencauri, Hippocencauri, & Onocencauri quos variis locisac cemponhus excicifle vidimus,examinabimus infra.
,

e A
satyrian
d*ntur.

II.

DeSatyru ,an unquamfuerint..

CAtyrorum
cap.2.
)

frequencifllma eft apud innumeros pene Scripco anciquos memoria. Sunt ejr Satyri ( inquic Piinius lib. 7. ^rcs
Subfolanis

Indorummontibus(Cardatulorum dicitur regio)

,

ferniciffimum animal, tum quadrufedes , tum refitecurrentes y humanaeffigie $ frofter vtlocitatem y mfifenes aut dgri , noncapiunDe Sacyro quodam prope Apolloniam capco Jcribic Plutur. tarchus in vica Syllae , dicens Sylla per Thejfaliam tjr Macedoniam ad mare defcendens.mille aaducentis navibus aDyrrhachioBrunduProxima eft Apollonia^ quam penes est fium.trajicere parabat. pratis ignis fontes effunNymph&umfacer locus e vtrenticoUe
:

dtns per fcarfos rivulos defluentes.

Hoc in

loco

memoru proditum
elt.

TwTiifwu s 1

Vonat

r tai onc j &a

Z$ <f

Hominurru*
y

$py

eH fomnopreJJum Satyrumfuijfe captum^ qualem poetAacpielorex

perducJm eft adSytlam, complures per interpretet interrogatm quunamesfet nihilquodpojfcfintelligt, vix vociferapm eH. ^At vocem ajperam y equi pr<sjertim hinnitu y hirci bahtu permifiam edens cum Syliam obfiupefecijjet y datis comitibus Paulo ance citatus Plinius lib.6. cap. 30. cum iEthiodimijfm eft.
effingunt.
Is
'

&

piee

tra&um defcripiiflet

ait

in

fiiie

J$utdam & in eo traclu mo-

dicoscolles

dunt.

amcena opacitate veflitos /Egipanum SatyrorumL proIdem meminic Satyrorum lib. 8- cap. 54. mitiffimam iis
Diodorus Siculmlib.
jEiianus
,

naturam efle aflerens.

de loq uens , ait
:

1.

Bibliot.de Oiiriy

Cimrejfet in JEfhiopia yfe^unf oblatos ei Satyres

lib. 16. ait
:

wmas

umblico tenas habenfes.

^Ad lndi&
,

montes Corudalocm efi opaciffimm ubi bejli& Satyrorum toto corpor* hirjut&equieaudambabent r,dp

afummis montiumfaxa-devtik

vunfvenatoribm: Majus omni exceptione eftteftimoiiium, quod de Satyris

m Vita S. Pauli primi Ererriitae cap* 7. nam cum praecedenti cap.6. narraflet, HippocentaurumaD. Antonio
reddit D. Hieronymus

Vifum j ut capkefaperiori vidimus y fubjungit de eodern D. An- Hippocentonio fiufensitaque Antonim y tf'deeoquodviderat fecumvol- j^jyV^ vens uheriusprogredifur. Necmora : inter Jaxofam convallem toniuj. haud grandem hmumulumvidet \ aduncisnaribm^ fronfe cornibm af}>erata\ cuim extremaparrcorporis incaprarum pedes dejinebaf. hot Antomm f]>eftaculo y fcuturn fidei\^ loricam fpei InfracJusfy bonmprAiaforarripuif Mhilominus memoratum animal pal:

&

marumjruftm eidem ad viaticum y quafi pacis obfides offerebaft Jgu&cognito gradum preffifAhtonim $ quisnam ejfet imerroy

gans y hocabea refponfum accepit

Mortalis egofum\ gT ex accolis eremi y quesvario delufa errore gentilitan faunosSatyrosfe, gf Mcubosvocans; colit. Legatione fungorgregismei. Precamur
:

Ml

depreceris quemprofalute Mundi cognovimm $> in univerfamferram exiitpnm eim. Talia eo loquente long&vws viator ubertim factem lacrymis rigabat y quas magnitudo UtitU indices cordis ejfuderat. Gaudebat quippe de Cbrifti gloria, ^f de inter&u Satana : fimulfyadmirans qubd eim Ddd &
y

ut pronobis communem D E
venijfe
,
,

VM

$pg
y

Liber III

MirabdU
y

tiuspojfetintelligere(ermonemA &baculohumumpercutiens a]eb(t:

Va tibi %Alexandria quapro Deoporlcnta venerarts; V* tibijivitat meretriXy in quam totius Orbis d&moma.confluxerc. Jgutd nuncdtCbriftum loquuntur ,ejr tu pro Deoportenta vcncraris. Necdum verba compleverat, quafi pennigcro vo/atu pcHis fubjungic S. Hieronymus Hoc ne tu/cum anima/ aufugit. Hippocen- cuiquam ob incredulitatem fcrupulum moveat, fub rege Conftantio , clura es
l Beftia

&

riis7iiocis viCi,

Nam A/cxandriam iftiustefte , defendttur. homo vivmperduclus mag num popu/o fpeclacuium pr&buit : ejrpo&ea cadaver exanime ne ca/ore aftatis diffiparetur Jale infufum Antiochiam > ut ab Imperatore videretur> al/atum etf. Hasc Hieronymus. P^yi#/^inAccicis,fivelib. i.deSacyrisfic fcribic: DeSatyris autem quinam fint , ut a/iquid certius quam ab aliis tradu tumflt cognojcerem fingu/a ex multisfumpercuntfatus. NarravUautemmihiEu-phemusCas.fecum in Ita/iam navigaret ventorum impetuin Oceani extremas oras delatum. ibi defertas ejfe Bt ad a/tas qutInfu/as multas , quas agreftes homin.es inco/unt. demnoluijfe nautas appeU^re ^cum^ ante appuliffent y ejr a quibus Tunc vero tempef/ate appu/incolis tenerentur , now igmrarent. inco/as appellariSatyridas rufos ejfe & caudas haud Infulas , fos. mu/to equinis mmores infra clunes habere. Eos ubi primum ho/piunwer f Mundo
rnodi
,

tesfenferunt prope adeffe adnavimconcurfufatto} nulli emifti voce, in mulieres , qua in navi erant , manus injeciffe. Nautas vero pain : eam Satyros irruentes vefaclos barbaramf&minam expofuiffe Hxc Pauianias; non eam tantum t$c. petu/antifjime appetivijfe. quae camen fabuke, quam hiftoritf , umilioramihi videncur. SoUntit inPoIyhift. cap.40. in fine, numerac Sacyros incer Simias,
y
,

quas vocant Satyros , facie de quibus ibi agic. Sunt inquic , ac/modum grati^gefticulatis motibus inquieU. Sed errac meo judicio, Solinus, cum longealiam, quam fimiarum formam SaMagis ad Satyros acty ris accribuanc Auclores ha&enus relati. cedunt monftra illa , dequibus Nierember^ius Iib. 5. Hiftor.Natur.
,

&

cap.

9.

ex Alberco

Magno

referc his verbis

A/bertus
illa

Magnus
tempora
capta

inSi/vis Saxonia verfus

Daciam duofcribit paulo antc

jRomintimj.
captafuiffe monftra pilofa;^humanam
tnorfibus

gpp

habemiaformam. Toemm* venatorum interiit. Mas advixit cicw* ratus^ didicitque ereclw incedere, y quamvis impeditc, loqui vcce capreoli exili ihfiar Addxc 5 fedfine vefiigio firmo mentisi Nierembergius,haxfQrtafle monftra ex fatyrorumfamlliafaisfe, eo quod falaciflima uc tota Satyrorum turba, fucrint & ipfurri Albertum fcribere \ fuperftes illud ffionftfitfri foeminas oppido appetiviile 3ur publice obvias qaaseunq^ opprimere tencaverit: Ex ailacis ha&enus teirimoniis conftat haud fab&lofa efle quas de Satyris referunc vecerum hiftoriae. Eosdem agno vifle vi~ deturJ/S/^fProphcta. Namcap. 13.^20. de Babyloniscxterfriinio loquens > ait tion habUabiturusque mfinem nonfundacanum,
tetiscpie

&

&

necponet ibitentcria Arabs , necpaftares requiefcent ibi ^fedrequiefcentibibeflik^ replebuntur domm eorumdraconibus ,.gf habitabunt ibifiruthiones, $i'pi/ofifaltabunt ibi^ refftondebutot ibi ulul&m adibut eius % renes in delubris voluptatis. Idem Propheta cap. 34: defcribens fijo/U-defblationem Idurneae praedicensque eam fticuram habitatiorierri l^?**~ beftiarum ponit inrer alias beftias pilofos, ut vidimus capite prar- phetam cedenti diceris Et occurrent d#mmiaOmeentauris , pilo/ut s U!n am inta adalterum $c. Qua^untr inf:erprtes qui alter clamabit fin t pi, Quidarii inferpretantur hirlofi, de quibus his locis Propheta,
bitur usque adgenerationern ejrgenerationem
'

&

&

cos,

alii

dasmones fpecie hircofum 3 aliorumve ariimalfiim hir,

ftitorum ac piloforum apparentes quafi Dii nemorum eflentu Sed nec daemones inteltexk Propheta , riec hircos. Non dsemo-

nes , quia cum dixiflet habitafuf as ibi beftias , fingulatim illaS eriuferae ergo funt pilofi , noa daemerans ponit inter alias pilofos mones. Nec hircos intellexit,<juiade feris nonOommunibus, extraordinariis Ioquitur, unde ftd valde monftrofis paftores excludit ex illo loco. Et quoniaroait Propheta, pilofbs ibifal:

&

&

caturos,

& ad feinvicem clamaturos, Satyriaucempetulcifunt, apud Poetas & Hiftorieos notiili^ & mumeft iderj verofimilius mihi videturcum Nierembergio &
faltationibus deledtantur , ut
;

aliis,

piloforumfdtantium atqqe clarnantium nomine

incelligi

Eropheca^Sacyros,

Qui

^oo
Hiftoria:

Liber III. Mirabilia

.

Qui plura volec deSacynsJe^ac Lilium GrcgoriumGyraldum Deorum Syncagm. 1 5 MartinumDelnum par. 3. Commenc. in SenecaeOedipum & lib. 2. Disquis. Magic. q. zy.icd:. z. Natalem Comitem lib. 5. Mycholog. cap. 8. Laurenttum Bayerlinck in Thcacro vicas Hum. Verb. SacyrL Ldium Btfciolam \\b.\u Horar.Subcis.cap.4. Henricum S*/muth in cit.48. par. 1. PancirolhRerumMemorab. Laurentium Forerum Difpur. de Animal. Num.17. Joannem Eufebium Nietembergium \\b.$. Hiftor. Na,

tur.cap.9.& 10. Vtyjjem Aldrovandum inHiftoriaMonftror.c. 1. Sed alios mulcos. Jorreblancam lib.2. Disquis. Magic. cap. 3 3. ac corrupcinumerorum fciac , miram efle in plerisque ver borum onem , dum, uc fic , unus alcerum defcribens non fblum fuos facic aliorum errores, fed vcceribusaddic novos. Ego nihil hoc capicc

&

acculi

quod non apud Au&orem quem cico

legi.

FaunosaliquiconfundunccumSacyris^aliidiftinguunc.
"

Ho-

rum icerum alii monftrofos illos ftacuunc, aliiminime.vide Gyralnifma.

Fig.n.
111
dc

dumloc.ck. Sacyrorum nonnullorum fchemaca

proucapudAl-

drovandum excanc,exhibecpraceedcncisIconiimiI.Fig.II.& III.

CAPUT
/^\Ceanus non minus quam Terra
VidclcoifmiYi. " fi g- &
ii

III.

De^Tritombm ^anfuerint aliquando, aut etiamnumfmt.

^-Mibrofequencividebimus.
eft monftrorum ferax , ut Nuncfolumde iliis agimus, qiice

hominem excerna fpeeie referunc,& de quibus dubiumelle poteft,

an hominibus accenfendi fmc, an feris. Incipimus a Triconibus, quosajunc, a fuperiori parce ad umbilicum usque hominem,ab umbilico ad caudam , referre pifcem, ideoque homines marino
aliqui appellanc.

Tritoncs

an

fint.

Hujusmodi ergo homines pifci-formcs (feu Tricones nominare placeac, feu hominesmarinos,feualioquopiam apconomine) di verfis locis ac cemporibus fuifle vifos, varii referunc Scripcores.

Nam Plinio cefte lib.

9.

Hift.Nacur. cap.

Ttbcrio Principi

nun-

conifmus 11

Pcmatur

rcaionc jt&a.+Ol

'

Ubminunu.
nuntiavit.

^wt
nofcitur 9 formd. Tritomrw

Olyfiipponenfium legatio ob idmiffa > vifum auditumfo

inquodam fpecu conchd canentem Tritmem> qua

Idcm eodem cap. aic

tes,

Auclore* habeo in equefiri ordine fflenden- antlqua?

vifum ab his in Gaditano Oceano marinum hominem, toto corpore abfolut&fimiUtudine : afceadereeum navigia nocturnis temporibm sfiatimfe degravari, qum infederit ^partes $ (i diutius maneat etiam mergi : Quorum Triconum meminic Paufanias ia Boeocicis, fivelib.9. videncureflediverfeform^abilIa,qu2ecommunicer illis accribuicur fic enim habec. Elt in Liberipatris &dc dignumy quod (petfetur, fimulachrum ex Pario marmore Ccelamidk opus. Admiratimem intuentibm majorem Tritonaffertyde quo dignitatis ett quidampleniorfirmo. Tanagr^orum primarias matro -

nas y arcanis Libenpatris initiatas y ad mare y quo expiationis causA lavarenti defcendiffe $ in eas natantes Tritonem impetumfeciffe > implorantihm Numinis opem , ,Bachumpraftofuiffe i &&b eo pugna Tritonem fuperatum. Alter vero efifermo^mn ille quidemfuperioripar dignitate ^fedkfide hominum minus abhorrens : Jguacunque admare agerentur pecora r ex infidiis Tritonem adoriri rapere* invadere etiamleviora navigia folitum 5 Tandem Tanagr&i vini crMerem exponunt $ LAd eum cum MccurriffetTritonodore a/fohk M potum ejrfomnocorreptumyde littoristumuloprmpitemtoUapfum\ mox a Tanagr&o homtne bipenni caput ei a cervice abfciffum ? ei Jguiverb tunc eum te* faclumut ejrnunc fine capite cernatur. mulentum videre > a Bacho occifum crediderunt. Vidi ego alium Tritonem inter Romanorum jpeffiacula c&tera ,fedhcc y qmiapudTa-* nagr&os eft y magnitudine certe inferiorem. Hancprsfeferunt Tri- Tritonut*

&

tonesfiguram.

Capitiscomaperfimilis esl palufiri apio y tumcolore. forma

tum quod
es~t y

capillum omnino nutium*ab

alw pofps difcernere

,

quaenata

reli-

quum corpus/quamd inhorrefcit minuta ,fedeademprope qua lima

duritia
oris
:

gu

tum
funt

branchias infia aures habent , nares hominis , rilatiorem , ejr panther& dentes oculi glauci mihi vifi
:
:

manm digiti
-

chyliorum tefia
uti de/phinis.
tun..

quali funt formd fuperiores con* , ungues s pinnula fub ventre peitore pro pedibm , Haecexanciquis. Recenciora fiinc qu^lequun;

&

Eec

Alt-

jf&&
Tntonum
xcmpia
'

Liber III Mjrabilia

Alexandet ab A/cxandro \ib. 3. Genial. Dier.cap.g. aic 3 Draconeccum BonifaciumNeapoliuanum, pacriciae gentis& inclitae iamili^virum, & mulcarum rerumGOgnicioneclarum, in con-

vencumaximo^prslenceacque audiencefe, referre folitavijfe ,fc dum tnHifp.ania mi/ttaret\marinum hominem vu/tutfcorpore prorfus humano abjolutifjimafimtiitudine pube tenws pofiremis vero in pifcem definenttbus vtdiffe, in melle ex ultimd Maurttaniaey Occa,

nifinibm adregu/os yfub qutbttsfiipendt a faciebat 5? ho?ieJlum ordtnem duxerat >pro monfiro al/atum. Futjfe autemfacie hominu
,

vetujii y captl/oey barbdhifpido.atquehirto, colore cAruleo y (latura procera y $$ majore humana : alis quoque tenui cartt/a^ine , qutbus martnos fiucJtts fecabat , %jj membrana paffim inter/ucente muni-

Et hancrem nonfibt tantum ,fedp/j:ris<fc fummA nobilttatts Acfdic deinde aliam relacioconfpicuam fuiffe. notam y nem dicens Sedfuperomma in nofiro Avohaud abfimi/e faclum accepimus in Epiro proJecJb excmplum intcr pauca memorabtle quodnonnu/lt prodendum pofieris putarunt ejr acJis qucqxepub/tcis tefiatum eH y ad fontemjugis aqu y ad quem mu/teres ex opptdulo aquatum ventitabant y Tritonemfeu marinum homineme

tum.

*viris

&

(pelunca , quamforte.ibi nacJusfuerat > obfervarefolitum , fiquan-

do folam ad aquas accedentem y aut per littus obambulantem mu~ lierem vider.et iffumex undis ejr (pe/unca leni grejfu y tacitisque a tergo accedere, ac vi comprejjam mulierem <vefiigiis defilrre admare concubitus causa arriperey arreptamex infidivs adortri J%nod cum apud loci inco/as que fub undis deferre confuevijfe.
, ,

& &
,

percrebuijjet

diutu/e

martnum monfirum obfervajje $$ laqueos il/t intendtjfent haud multopoH do/ocaptum

,

di/igenttus

citm
,

&

laqueis vtncJum ceptjfe

re diutius nequijfe

cumque cibo abfiineret y extra aquas vivefqualoreque tandem ac t&dio~adextremam ta$

,
,

bem ventjje. Tenet fama , venereos. eos ejt flagrautijjime mu/ie rum amafios efife proptereaoppidt inco/as edicJo inhtbutjfe ne qua Hac deinceps adjontemmu/ier y mfi viris comitata y accederet, nos y e^hujusmodi, ab his qui dtverfa maria penetrarant , f ca~
\
-

dem monfira plactdps nquis colludentia vtdijjent y f in cccurfum nautis ^exertis capittbus ab undis y occurriffe y voces audtjfc re-

&

fere-

Hominuwu.
ferebant, plerumque acceptmus. dro^ vir probacae fidei,

4.03

Ha&enus Alexander ab Alexan-

Tritonesigicur in rerum natura

exticifle,

& fubinde vifbs

probanc allata exempla , & confirmanc alia muka,qu2ede aliis Monftra marinismonftrishumanam figuram ck pai cerefeisiitibusnarrant marina ex variis icriptoribus Gefnerm lib.4. de Aquatilibus, Majolus iftfj^*f" DiehusCanicuL Coiloq. 9. Torreblanca lib. 2. Disquis. Magiacap.
34. Nierembergius lib.
alii.
5.

Hiftor. Natur.cap.14
1,

Aldrovandus^

Navigat. in ratiocinatione deHannonis Carchaginenfis navigatione finerefert, in liccore^Ethiopfco ultra Bon^ Speipromontorium fuifle repertum pifcis cadaver homini perfimile, homine tamenlonge rnagis procerum, cui cucis erac fquamis conce&a , capilli duriffimi. Olaus magnm lib.

Nam Ramufius to.

1.

cap.

1.

cradic , in Norvvegia? oceano

fic

marina qua%tam monftra

Nortvvegia captum ett mariproceUofo. Idquotquot videruntyftatim m^. Monachi nomen impofuerunt. Humana facie ejfe videbatur fed Videicoruftica&agreftt s capite rafo 5? Uvi humeros contegebat veluti ^ ["JJ^ Monachorum noftrcrum cucuUus. finnas duas longas pro brachiis habebat. Pars infima in caudam latam definebat media multb erat latior, fagi militaris figura. Hanceffigiem mihi dono dedit Ea aviro nobili ef llluftrtfjima Margareta Navarr& Regina &c figiem hanc acceperat qui ftmilem ad CarolumV.Imperatoremin Htjpama tum agentem deferebat. lUe Regina ajfirmavitje monftrum hocin Nortvvegia captuvidijfe ^poHgravifJimastempeflates undis&fluclibus iniittus ejetlum, locumque dejignabat DieZundt, juxta oppidum Den Elepoch.Eiutdew monflri ptcJuram mthi oftendit Gisbertus Medicu* ex eadem Nortvvegia Romam adfe mijfam > , qua picluranonnihil a mea dijferebat. Jguare > ut dicam qumd fentio quadam prater rei veritatem a picJoribus addttafuiffe puto ut res mirabilior haberetur. Credidertm igitur^ monfirum hoc humanamformam eomodoreferre, quoparscapitis ranarum^ quia
,
'

humana facies, fimul cum Monachorum cuculli quadam firniiitudine. Dehocicafcribic^W^/^WapudGefnerum loc.cit. Jnter marina monftra esi (5? illud> quodnoftraMate in n [^ f^
efle,

quibus

>

'

Mee 2

pofi

4
t

Liber IlLAIirabilta.

utrimque /att, homtnum omoplatis njponquicuculli Monachorumfiguram movebantur dentes , mufcuiisque 3

H caputpartcs erant
;

repr&fentant

qualis innobts Jpefiatur Jecundus mujcu/tts omop/a~

tas movens ,fci/tcet easpartim adfefe attrahens ,partim att olUns t Adh&c nonjquacucullt Mcnachorumformam apttfftme rcferens.

rugosa veluticorttce conteciumputarim.quem^ mis ,Jed cute dura admodum de leone martno dt cemus. Haec Rondeletius. Plurade eodem ex Bellonio vidc apud Gefherum loco citaro > ubi muka

&

alia marinorum hominum exempla reperies.

Homines
marini.

de Animantibus ex ipfo Petrus Htffaad RenacumRegemallacumfuifle marinum hominem. Ludovtcm VivesXh.i. de vei\ iid. Chnft.narratj aecace fua apud Bacavos marinu hominem vifum a plurimis, cum jam incefupraduosannosibidecencum mucumfuifle, pifsec fari^pefte caftum fuifle in mare remiflum gaudencem. Idem narrac Ludovicm Guicciardtnm > in Defcripc. Belgii. EugenioIV. Boncifke (inquic Majolm loc.cic.) apudurbemSibinicum in IIlyrico capcus memoracur marinus homo^ qui ad mare puerum lapidibus Is ab accurrencibus, qui rem infpexeranc trahebac.

Petrm Gtl/im

lib.

&

ln Jis par. i.cap. 22. referunc,

&

&

fuftibusque vulneratus

in fblum recraftus

eft.

Eius effigies

pene humana
cc

nifi

quod

cucis angnillae fimilis erac,

:

& incapi-

manus quoqueduorumcancum pedes aucem in duas veluti exprimebanc digicorum formam

duo parva babebac cprnua

,

caudas definebanc cxcenuabancur.

a quibusad brachia ake uc invefpercilione

Memoriae quoque cradicum eft in Volumine Rerum Romanarum, cefte Majo/o, Nterembergio & aliis, in yEgypto Mena Prae^fe&o deambulance una cum populo prope Nilum in loco qui di~ GicurDeka,SoleorcOjanimalia humana? formaeperfimiliaapparuifle in fluminis medio 3 virum fcihcec & foeminam & virum quidem fuifle pettore ingenci,vulcucerribilem,comarufa,,usque' adlumbosdenudacum:mulieri verofuifle mammillas, cumfoey
,
:

mineo prorfus vulcu, ac c#farie prolixa. Vifa feruncur usquc ad horam nonamab omni populo j deque ea re fcripfhlead Mauricium Imperacorem Menam. Majolm x&%xux 3 Theophanem Ifaurum

Hbmimmj.
Ifaurum Abbacem id (criptum reliquifle
prece Anaftafio Bibliothecario Romano Anno

<$&f
Dom. 5p2. Eodem

in Chronologia, inter-

Be/fonio, apud Aldrovandum Majolo tefte, uti& Rondeletio, mari Anno Ralthico in Domini i^i.captus eft pifsEpi&cGeJnerum> dono datus* Sigifmundo Regi, qui Epifcopum ^? pi for " vir marinus, infulis ornatum corporis habitu quodammcdo exprimebat Da- vide ico< mianu* Goes in Olyffipponis enarratione referc ex Ferdinando njimifo l AlvarOjdomusIndicaslcriba^nonprocula Lunae promontorio FlSt v viium adoleicentem marinum in littus prodeuntem> pifcatorti&u que pifces furantem , & crudos edentern. Et quoniam res tanta inHifpaniailluftriserat , habebaturqiie copia illo mari Sirenum acTritonum; adhibkaeftfides nam comperiuntur in antiquis lufitania^ regni archivisdeea re monumenta , cum ea monftira ad fe pertinere tum Rex , tum Magnus Maglfter S* Jacobicoa^ tenderenc Transaftione au tem lis illa dirempta eft , decretum* que non Magiftro Ordinis , fed Regibus deberi ve&igal Sirenum,aliarumque belluarum marinarum, quae in littoribus Ma giftri capcrentur. ScaUger Exercitac 2 2 6. in Cardan, Num. 1 z* refert, aknHieronymusDominius e NoriconobiliffimusaefoFnffimus Vir, in navesimpofitammanummilitum, juflii patris, duceret fuppetias Rhodienfibus Equitibus aTurcaobfeffis,peranchorze funem fubeuntem vidifle hominem marinum $ idq; Maximiliano Csefari nar rafte didum Dominium Scaligero audiento.

&

&

Anno
gio
3

523. tertio die ^OYemhris, GeJhero&^Nieremhr-M^in^

repertum eft Romaj in ripa majore mari- j* on !*f? lJllnum monftrum homini-forme usquead timbilicum,deindepifcis formT lia, bifidacauda , infemilun^ fpeciemrecurvsL A&dk Nierembergius, e Norvegia in Germaniam recenter adve&os duos pifces hominiformes , marem & foeminam. Petrus Gillius narrat^ cum Venetiis
teftibus loc. cit.

eflet,quosdamDalmatas, (pe&atafide viros,

fibi teftatos efle

fe

ad oppidumDalmatise, Spalatum nuncupatum, vidiflehominem

marinum,quifefpetantibus fummum terrorem injeciflet cum fe in terram incitavifler, ut mulierem quas circum littus forte tum
,
,

ver fabatUr , corriperet

verum

ubi eam fugere perfpexiflet , fta-

tim ad mare regreflum imam maris fedem petivifle*

Idem Gillius
ait,

Eee

4-o6

Liber III. Aitrabilia

aic,magna fide homincs, quiadMarerubrumper mtilcum ccm~

ponsverfacifuerant, fan&iffima al]everationefibiafi-irmafle,il-

JicmarinoshQminesfepccapifolere, quorumduriflimisudJibus cakeamenta cam robuftaconficiantur, uc ad quindecimannos

India apparuiile, narrac Petrus Martyr , qui incer alias hanc narrat hiftoriam. Ataiam effe Cbiribtchenfibus vtctnam regionemjalims nobilem y dixtmm ali$ut oculos in mare quandc. Eius littora pcrcurrebant Hijpani. habebani protentos cdtcris autludenttbus aut alias tittojis Jupernerem ignotam vtdere natantem. Intuitufixo qutd ejjet penfitiando y caput humanum crimtum ,ac densa barbafultum , ac lacerdurenr.
, ,

Ahummarinum hominem in

tatum fe vidijje profeffifunt. Dumfic taciti proJfecJant fecure monjirum navis ajfetlui intentum vagabatur. Dum vero clamore ingenttjocios alios excitant, eo audito monftrumexterrcturjubt ,

Vide ico-

FigSy.

mergitquefe ylatentemque priusfub aquis corporis inferiorem partem oftendtt ; qu& inpifcem cum cauda definere inftecla esi cutus concujju $$ agitattone locus ifte maris , anteatranqutllus , undofus Tritones cffe arbitramur quosfabulofa t fluffuofw nddebatur. EtecPetrus Marcyr. Prodit vetuftas Neptunitubidnes appeUat. quoque Francifcus Hemandus apud Nierembergium lib. XI.Hiftor. Nacur. cap. i Tritones in Occidencali Indiarum Occano repertos* Omitto alia ,qu habec cicaco loco Nierembergius. ttxc de Tritonibus , hominibusquc marinis. Nonnullorum effigies uc apud Aldrovandum extant, exhibec praecedens Iconiimus II cuius Figura IV. Sacyrum marinum referc
\
, .
,

C A

U T

IV.

De Nereidibtis feu Njmphis , StrembM, *& unquam extitermt.

Nereides u ra "

&

ph2 dent ur.

fed muliebri quoque formaconfpeda fuiftc ^marinamonftra,NereidasicuNyrnphas, ac Sirenesyocata cam vecerum quam reccnciorum docenc hiftoria:.
,

>^On virilitantum
,

.I.Dc

'

Uomtnunu.
/.
I.

407

DeNereidibus,

tyLinimiih. o.Natur. Hiftor.eap.f .ciimdoeuirtet,TiberioPrin- Neretfirii* cipi nunciafle Oiyffipponenfium legacos, vifum audicumque emph!^ in quodamfpecu coneha canentem Tritonem^quanofciturforma , uc vidimus cap. fuperiori ; addic Et Nereidumfalfa non eB ( forma ) fjuamis modo hijpidocorpore, etiam qtfa humanam effigiem habent. Namque h&c in eodem fjreciata littoree&i cuim morientis etiam gannitum trifiem accofo audivere longe. Bt Divo Augufio legatm GalH^compluresin littore apparere exanimes Ne feidoA Jcripfit, Ec paulo poft Nereidas veromultas Turanim prodidit. HaecPlinius. ^^^W/^quoqueVenecus in Commeiic. ad lib. 9. Plinii fcribic^ vifas Nereidas a navigancibus. EtJSltanm Jib. 1 6. cap. 1 8>aic,clrcaTaprobanem reperiricecemuliebrifacie quibus pro crinibus ipinae dependeanc

'

Alexander ab Alexandro lib. 3. Genial. T3ier. cap. g. poft hiftoriamdeTricons narracamcapitefuperiori^ addichasalias de Sednequis y inquir^ hoCvahum aut commentitium Nereidibus. fortaffe putet\ Theodorm GaTa vir GrMa facundia clarm y apud Jovianuw Pohtaphikfophi/z prMeptis tmbuttis egregie

$
3

num ad quern frequens ventitabat% complaresqtie hdftrafes fcite admodum *g? luculenter ratiocinabatur\ fe dum in Peloponnefo ay

geref,

& foedamaru fempefiateobvrta^durifiimotempore anni

,
,

nonnultapifcium monjtra procellg ad littm illifijfent 3 fhter c&teravidiffe Nereidemin littore fluclibm expofitaw , viventem fam Jpirantem vultuhaud abfimili humano ^faciequoque decora, neque in venufia\fpecie \c6rporefquamis hirt(r y adpubem usque, niji quhd cditera ih locuJtA caudam definebant. Adquamprope vifen-

&

damcum

frequens concurfmfieret

ipfeque^ nonnulli e propinquif

turba
cir,

cppidis vicini affinesque eb Je contuliffent , itlamfirequenti

\

cumdatam, mwfiam ^f animo conflematam ut exvultu conjecJari

erat\ in litiore lacentem^crebroquefufpiriofatigatamconf^exijfe.

Mox cum a tam frequenti corona infpiceretur fefo in ficco deflitutam videret \ p? dolore gemim fij/irantes& lachrymas uberes*
,
*
-

jf.o$
dedtjje.

Ltber III. Mirabilia

Cutus mtjericordta

motm ipje ,
,
,

ut erat mitis placidusque ,

,

cum turbam decedere de via )u(fjfct tpfam interim branchiis ~$ cauda y quo maxime modo poterat humt reptantem pautattmad aquas pervenijje. Cumqueje pr&cipitem magno ntxu in mare deingenti impetu Jiucltus Jecare cceptjje momentaquc temporn dtjfet Georgius quoque Trapcctapfam ex oculis , nusquam apparuijfe.
;
',

Zuntius vir midti nominis $$

, ,

magn& eruditionis , aperta profe/Jio-

nereferebatamicis ,Je chm

,

(jtatiaretur
,

haud procul a littore infontequodam puellam con/pexiffe eleganti forma undis extantcm
,

pube tentts quajitafaviret fubtnde emergcntemjubmergcntemque fe , quoadfe conjpefiam intelligens haud amplius apparuit*

&

Hxc cicacus Audor.

aiiacxcnu

pU.

Majolus in Dieb. CanicuL Colloq. 9. LudovicusGuicciardinus in Defcripcione Belgii , ex Jacobo Noicro narranc,uci JonJlonusin Thaumacologia Claf 10. cap. 5. arc. 9. Anno Chrifti 140 3. capcam in Hollandia; lacumarinammulieremfuifle, eo e

&

&

marireje&am, &inHarlemumurbem delacam

fec ,

,*

cum nuda

es-

& csecerorum ufum admififle didicifle quoque filaecolo ducere, & obfequi rebus mulcis muliebri more fimul & Chrifto crucifixo genua flexiflc
paflam fe veftibus indui
;
>

panis , ladis ,

venerabundam, docilem ad omnia,quse mandarec pacrona nunquam cainen locucam fuifle, fed femper mucam manfifle, ac multos annos ibi vixifle. Gefnerm lib. 4. de Aquacil. aic, Anno 1 548a Philippo Archiduce Auftriae marinam mulierem morcuam fpe&aculi causa Genuam addu&am efle, uni cum duobus Sacy*

ris vi vis.

Scatiger Exercic. 2 2 6

m Cardanum Num.

2 . vidifle fc

aic Parma? in officina cuiusdam aurificis Nereidem

unam,magni-

cudine infancis bimuli. Recenciflima cft hiftoria, quam de fimili marina muliere narrac Capicaneus JoannesSchmidc in navigacione Anni 1 6 1 4 , quam ipfe cum Nova Anglia oculatus ceftis defcripfic apud Stenge/ium lib. de Monftris cap. 2 . 8- cx Jeanne LudovtcoGottfrid inHi&.Antipod.par. \ .p. 1 93,his verbis. Non pojfum hoc locoftlentio pr&terire admirabtlem DEI creaturam ,
.

quam Anno 1610.

ipfe htfcc

meis ocnlu vidi.

^rfccidit ut ali-

quan-

Hominurru.

4.09

quando, aurora primulum pungente', intittore nonproculaportu S+ ^joannis me conftftente , fummlceleritate adnataret monftrum marinum. Eximiaittieratforma lOculi r nar.es y aures igen&^ os, cottum, Jrons ejr totu* vultus virginem venuftifjimam prajeferebant : CaHoc monftrum , citmvix pilhcyaneocoloreperhumeros defluxere*
,

longtoris haftdjfkatioame famulo^meo abejjet. y ita

cogeret.

me perterruit,
.,

ut referrepedem .Sedgff ipfum afjectunoftro perterritum aq uasjubivit. Paulo tamen poft denuo emerfit ibi ubi ego apputi.

Rurfus igitur datum eftmihi ittudintueri5 ^uanquam diftantid lonVidebatur igjturacapiteusque .adumbilicum vetejfe homot giore. vel hominis imago\ eaautem^qu&ab umbilicodeorfumerant pifcem repr&fentabant. Hocipjumetiam prodigium inde adillam navem fe tranltutit > inc[ua alter.memJervusGuilielmusHacobrigde y nunc
,

OrientalisIndU Cafitaneus,erat. foftquam.adnavim acceffit y omni vi conatum eflin illam confiendere. ^udaudacid omnes quinavem cuflodiebant;, informiiinemfuntdati. ^uarefudihus contis^ illud percutientes ^nmarereputerunt. Tant&:autemeratpertinaci&> ut
:3

repulfum ad alias duas navesnandopr.operaret 3 atque inibi etiam Hujus reife 3 $ quampluriterritos vefiores infugam conjiceret. mos alios oculatos teftes profitetur wavigationis illius CapitaneM*

Haec illo.

.11.

De Sirenibus.
*

Clrenes aliqui confundunccumNereidibus , feu foemlnis mari- Sirenes uid fint *-*nis putanc enim efle monftra marina , fuperne mulieris,inier- l
:

nepifcisfpeciemreferencia. VLndcOvidius

lib. 3.

deArco

res.

tJWonJfra maris Sirenes erani y qu voce canord J2uasiibet,admijfas detinuere rates* Ejusdem fentenci<e func Forerus Stengelius 3 <5c alii recentioTheopompus ra meii y Ifacius Jfidorus apud Laurentium Bay,
-

&

erlinck ,&apud

Nierembergiumlh. ^.Hiitor.Nacur.cap.

3.feia-

, Sirenesinferiori parceavesefle , fuperiori camen humana pradicas forma. Addic Nierembergius , eonfpirare in hoc Graecos Grammacicos.^/w** quoque, Boccatius apud eundem Nie-

ciunc

&

rembergium cribuunc illisumbilicocenus corpus virgineum,dein-

Fff

ceps

^L/a

Liber III. JMirabtlia

cepsgallinaceospcdes. Sed &SiienumcumMufiscerramen ,cu~ Paujantas meminit , aliquid volucre in jus in Boeocicis feu lib. 9.
illis

agnofcir,

quoniam emullis ipfarum pennis Mufae concexuero

fibiindeferra.Eademeft<ft*/W<e(encentia. Mythologi pleriquedi-

cunc,Sirenas efle quasdam foeminea facie praeditas aviculas.quxin maripra^tereuntiumaurescantilenis fuisdcmulceant, inmorFabularcaufa eft quam paulo ance cecitis difcrimen addncanc.

&

Ipfe cciam Ovidius lib. 5. Mecamor. alicesagnofcic Sirenes Proierpinam qua^rencesr'. Ipfa denique Scripcura Sacra videcur agnofcere Sirenes ex avium, non pifcium efle genere-.Nam^/^cap^ 1 3. in fine,degi;

ducic illas in
lucribus..

lbcum defercar Raby lonia? una cum aliis

:

beftiis

& vo-

Sic enim aic Sed requiejcent ibi bejli& ,

,

&

replebuntur
,

domus eorum draconibus

faltabunt ibi?,
ejr

ejr

habitabunt

ibi (iruthiones

ejr filofi

rejpondtbunt ibi uluU in tdtbus ejus , 5? Sirenes Chaldseus pro Sirenibus habec Dracoin delubris voluptatis. , auc monftra , aur dracones maHieronymusdaemones nes ; D.

gnoscriftacos& volances ; Scholiaftes Graxus volacilia,quxnoLaciftu emiccnnc querulam vocem , ac propemodum ululanc. nus camen incerpres vercere maluic Sirenes , incelligens monfirum aliquod volucre acque alatum mulieris ac avis formam rc5

fferensr

..

>III. DuplicisgenerisSirenesfunt^natatiles,&volacilesr*.

skcncs
aiiae nata-

Aldrovandus , piftorum pechis deducic Nierembergius t-> caC Ego^ efle , aquarili geftu ac habicuSirenas depingere.

pX

&

um

vohtiies*

autemexiftimo , &nacatiles& volatilesefleSirenas , quoniam_, ut vidimus ,.& marina funt monftra qua? mulierum acpifcium,

& volaciliaquajmulierum acavium referunt figuras.

ginea
>.

Denacaci-

libus five marinis lego apudGeJnerumlib. 4. deAquatilibus, eas fepe viddri in mari Germanico ad oram Germania? , facie vir-

inferiore corpore pifcis

magnirudrne ovis

& vocari
F.Atha-

popu\os#ft(tYtmbt Ivel&fcmatX; quod virginemmarinamfignificat. De iisdem lucuknciffimum exemplum habec

apud

illos

Hominuwu.
P.

^n
'

Athanafius Kircherus

lib.

3.Arcis Magnec. parc. 6. cap. 2.

.,

6.

Sl reni lfa
.

aufta? edicionisRomana? ubi hsec fcribic. fecundx Capitur tiumexcertti anni temporibwinMariOrientalilndi&adlnfulasVijJayas , eraplum. quas InfulasPicJorum vocant rJub Hifpanorum dominio , pijcis quiaam dr&fa>7TQjuof(po<; j id efl > humana prorfm figura quem ideo Peche muger vocant > ab indigenis Duyon. Caput habet rotundum> nulla colli intercapedine trunco compaclum : Xtrem& auriumfiauricuU nominantur ex cartilaginea carneele?anbra qua ter vejlit<z $ quarum inferior pars ampli(fimis formata anfracli,
,

&

&

.,

aurem : oculos fuos ornatos palpebris najus nonnihil colore non pifcis fed hominis judicares Jitufy aberrat ; nam maiam inter utramque ,non mc^uequaque eminet Jed levi tramite bipartitur | fub eo verb labra y magnitudine Jpeciefy nofiris (imillimn : dentium non quales infunt pifcium generi
bus
y

veram

hominis refert
,

&

.:

ferratilium fedplanorum %jj candidijjirnorum continua feries : pecJus albacute eontecJu>m x hinc atque hincpaulo latius quam pro corpore , in mammas extuberans , nequeeas utfwminispendulas^fed qualesvirginibus globofas^plenaslacJis candidiffimi : brachianon longa ,Jed lata ad natandum apta , nulltstamen ipfa cubitts^ ulnis^ mambm , articulisve disiincJa ; in adminiftris Jobolis propagand&
,

membris in utrotfefexu nulla ab humanis diliincJio: poflh&c inpifcem cauda definit.Hdzckafe haberejConrlrmavic etiam Roma? eidem P. Achanafto Kirchero orecenus P. Didacus Bobadilla x qui ex Infalis Phili ppinis,ubi di&ae belluae capiuncur, Procurator ad venerao-

C A
nafcihomo
aliacfe
j

U T

V.

An ex^ermiftionefeminishumanicumferino pofit

& anHippocentauri
,

>

Satyrh

monftraanthropomorpha^Jint

reverahomines, MUlca fuperfiint monftra quae humanam &belluinam fimul

formam referunt (
uc ex

hoc

& fequenci libro conftabit)

ffz
de

$.12

Liber III Mirabilia

,
,

de q uibus quaeri poceft lium rcvcra homines finc an vei 6 belluar,. ananimaliaex humanabeliuinaque nacura mixca. Idebquod de enumeracis hadlenus ftacuemus de illis eciam mcelligendum erit. Sed antequam definiamus quidquam , discuciendum prius efV, num ex permiftione feminis humani cum ferinonafci poflic verus homo. Ecquoniam duplicicer fieri poceft ha*c permiftio primo (I homomafculuscommifceacurbelluce fcemina^ fecundb fibrutum mafculum mulieri $ ideb duplex mfticui poceft quceftio.
,
;

L Utruraexpermiflioneviricumbeftia,
poflic fcecusliumanusr
3
,,.

nafci

Homo ex "pleri id pofle , videcurdocereexperiencia. Namucvidimuscap: permiftio--*- i. Pindari &aliorumopinioeft, Hippocencauros fuiflenacos
cmn^beftia

anpoflu
nafci..

ex Cencauriscongrediencibus cumequabusMagnefus;infanshippanchropusapaftoreoblacusPindaro,eracorcusexeqiia ucique ab agafbne aliquo impr^gnaca , tefte Plucarcho > Crachis paftor ex capellafuftulicfiliamhomini&caprcefimilem, ceftePlinio. Plutarchus quoque apud Nierembergium lib. 5. Hiftor.Nacur.cap. 6. prodidiY, afinam peperifle filiam humana effigie formofiflimam,. Onofcelin dictam.. Item ab equapartu editam filiam Hipponam nomine: Famaqnoqueaudivicdidtus>Nierembergius , apudBelgasvirumpiumevaccagenitum. &/ianus\ib. 6.Hiftor. Animal. cap. 4 1 fcribit , hircum ob riva/itatem in urbe Sybari adolefcentem gaftoremoccidiffe, quod capram adamaret , ^f ei coiret:nam exe*> natusefiSy/vanus wfans huwana facie >fed caprina habens crura..
,
;

Haecpro affirmante fententia_>..

numihvehitur
centauros

Cbrrtrarium CcntitGa/enus lib. dellfli part. 3. ubi inPinda-qui ex hominibus &Magnefiis equabusHippo,

nacos dixerat, cum impoilibile judicecex homine prcegnancem reddi equam. In eadem fentenciaeft Henricus Sa/~ muth.]. C.inCommcnt. ad ticul- 48 Pancirollipart. r.Memorabilium Co?iimbricenJes Commentar.ih lib. 2. Phyfic. Ariftocefuifle

&

liscap.p.q. ^.arc. ^.eoqubdefFecTusfequaturdeteriorempartem,

acproindeex femine humano &belluino (quod utiqueperfeftiuscft quam belluinum ).non poflitnafci nifi foetus belluinus^. Nierem-

JRominumj.

^rj

Nieremberghts loc. cic.& ex ipCoA/drovandus Hiftoria Moneflicacia feminis fi utriusque dicunt , ftror. parentis neceflaria eft adfoetum , non pofle humanum foetum praterquamafoeminea vulva prodire , ac proinde ex commiftioneviricumbeftianoru

exmatre bellua hominem at fi mafculini feminis folum vis foetum fabricat, & foemina tantum officina eft,in qua formatur fortafle juxta Phyficos poffibile efle , poft nefandum coipofle nafci
: ;

cum bellua foveri humanum fdetum in belluino utero, praejaflo humano femine Deceretamen Theologos, aflerere, id nunquam contigifle. Jguare ( concIuditNierembergius )fiqui
tum
viri
6-

fjeriparfm beftiarumfuerunf.s unde fcetm homini-formet prodiere, inanes potius mentefuerunf\ ejr femper cum pignore aliquo irratio-nalti natur&>
ageriarrLjo^

Egp quid fentiam

poft fequentem paragraphunx

/.

1 1.

An ex

permiflione mafculi Belluini currf

muliere , nafei poflit foetus humanusrV

hoc pofle r dbcere videntur non pauca exempla. Nam Homo *: 10 Saxo Grammaticmlihi o. Hiftor Danicae,itemque foannesMa- IJ" ^ Drllll r* r* r' rr tt* gnus Epifcopus Upfalienfis e jus fuceeiTor Olam Magnm rn Hi- C um muii. ere an p os ftor. Septentr. fcriJSuntv Eeges Danorum habere prdgenitorerrLj f l Urfum , quema junt rapuifle virginem^pulcherrimam, eamque ex fera peperifle filium elegantem forma, ac ftrenuum robore, vocatum a par reUrfum: hunc genuiffe Trugillum Sprageles^eximiunr ducem hunc dei ndeUlfonerri celeberrimum iftius gentis hiftdriis:Ulfonem autem Suenum, quiDanixRex fuit. Saxonisverba , quia longiuscula y non placet hic adfcribere:- jfoannesBarrm teAatmzpudNierembergium loc. cit.cap. yiconftanti traditiono in regno Pegu Afleri , eam nationem ducere originem a cane, qui rem habuerit cum puella naufraga. In Hifpania quoqlie fama eft eodem Merembergiozcfttjvi Gallaecia famiJiam^ quam d icunt

Ipleri

&

"

&

i*

Marinorum e Tritone cdncumBmterffe curii adolefcentula originem duxifle: Anfonim Turrecrewafaapudeundem fcribit, no,

ftris

pene temporibus efimio qutjdam Foeminam , deportatam ad

Ff if

3;

quandam

4.14-

Liber III Mirabdia

quandaminlulam,exiisquasvocancLacertarum,^uftuIiilequos-

dam liberos. Hax pro fenrenria aftirmanco.

Nterembergius lococicacoaic
cere.
,

non

liberalirer ifta
,

Nec camen

pucac efle ulcra nacurcc vires

f\

crcdiopormuliebre fe-

men efficax fic. Conimbricenfes idem dicerenc hic , quod in^ prsecedenci quseftione, fieri nimirum non pofle, uc excommiftionebellusemafculaecum muliere nafcacur verus homo cumeffe,

&us fequacur dcbilioriscaufe , nimirumfeminisferini, nacuram. Cardanus lib. 1 4. de Variec. Rer. cap. 77. in fine,dubicac an hoc fieri poffic
,

nimk dijfentientibu* inter Je genitalibm , tumforma

ta~

tius }

pariendi temfore^,
. 1 1 1.

Noftra fententia cxponitur.

Go haec ftacuo. Primh.Si ucriusque parencis femen neceflarium ^eft ad fabricandum foecum probabilius mihi videcur nunquam ex permiftione hominis ciim beftia nafci pofte nacuralicer
j ,

Ec fi ica neceflarium eft ucriusque parencis feucucerquedebeacefleejiisdemfpecieiinfimae resclaraeft. Si ver6nonrequiricur,ucucerqueficejusdemfpecieii adhuc prbbabiliuseftquoddixi : quiaferinum femen humano permiftum,

verum hominem.
,

men

>

five in ferinouceroidconcingac,

fiveinhumano noneftapcum ucconeurracadeftorrnandumcorpusicaorganizacum , uc exna,,

rura fuarequiracinfufionem animar racionalis ; cum humanurru corpus fic longe perfe&ius quamuc a ferino femine , eciamcanquam a caufa parciali cancum concurrence , efformecur. Quare vel fabula eft,quod Saxo Grammacicus de Dania? regum origine ex urfo narrac ; vel urfus ille fuic homo urfi pelle ce&us auc forcaftis diabolus incubus , puer deinde nacus fu ic fuppoficicius.NobiscumfentkTorreb/ancalib. 2.Disquific.Magicar.cap.3 i.infine, ubi cicac eciam Maniliurru*
,-

&

Secundo. Eciamfinon requiracur ucriusque parencis femeru. adfcecum efformandum , fed fufficiac folum virile ; adhuc probabilius mihi viderur non pofle ex permiftione hominis cum beftia nafci verum hominem. Ec quidem quod id fieri nequeao * quando
,

Hominunu.

4'f

quandofitpermiftio brutimafculicummuJiere , clarumeft,quia cunc deficic omniscaufa efFormativa& organizaciva humani corporis , qua? eft femen humanum virile ex f uppofitione. Quod etiam non poflit fieri quando fic permiftio viri cum beftia , videtur inde probari , quodfemen virile non habeat in omni loco vimefformacivam & organizacivam humani corporis,fed cunc tantum, quando debice confervatur ejus virtus j quod non videcur fieri posfe in ucero belluino , cum hic pocius retundat ac deftruac ejus vim quam confervet excitet x donec foecus fit forrnatus , fufficien,

&
.

&

ter organizacusr

Tertio. Si
e aurorum

vefumeftquoddeHippocentaurofumacOnocen-

Hippocen*.

origine dicicur , eos nimif um ex permiftione hominum uri n011 ^ h cum equis auc afmis fuifle orcds i conftat ex diftis , non fuiflo mines" veros homines. Fuerunc icaque monftra , excerna quidem fpe-

ciehominem& equum
turam

aucafinumreferencia
y vel
,

vel ruerunc meri equi aucafini

homine & equo

ve & afina
3

diftindram

, acfecundum nahabneruncnacuram ab ficuc mulusexequat & afino equo,

lycifcus ex lupo

& cane

vulpicanis ex vulpt

& ca-

ne progenici , habent differentem ab illis naturam. Nec refert, quod pfaecipua pars cforporis calium monftrorurn fueric humana^ ucpropcerea homines pocius quam beftiae dici debeanc : nam ho~ monon a figtira tantum y fed a rarione praxipue eft homo ; quam tamen Hippdcentauri minimehabuerunc , utpote racioriali ani-mo 3 uc proba vimus , carentesr
9

>uarto\

Neque

Satyri videntur fuifle auc efleveri homines,

Satyrinon--

fed monftra ex genere brutorum.

Ratfo
,
:

eft

quia verus ho-

monon nifl ex utroque pafente homine

patrehomine ofiginemducere poteft
,

^^'

auc falcem

non nifi ex

non conftec
S.

pacec Aflerrio.

cum igitirr de Satyris id Nec refert quod Sacyrus , de quo

fueric locucus
:

Hieronymus , utcap. i.vidimus ,

fe ac fociis fuis

pro

DEUM

precacusque
-

rdgari

Nam

vel diabolus fuiu

fub Sacyri (chemace appafens , uc S. Anconio illuderec ? vel fl fuic beftia vera ( cerce S. Antonius vocac eurfi beftiam , uu conftat ex citato capite ) miraculose ac E I voluntate fuic

lbcutus

,,

non

fecus

acafma Baak^

4-i6

Liber III. Mprabilia

3
.

uc Baronius quoque cenfec 40.

eoprobabiliuseft, quodnihilcaleinaliisSacyns fueric deprehenfurru.

Tritoncs acSirenes

Annal. in Anno Chnfti 343. Hoc dequibusiupraj

,

Ad Triconesac Sirenes quod accinec

danr fuiflehominesmarinos veros
,

inclinanc aliqui, uc cre-

quilongaaifuecudineicana-

homin. turamafluefecerinr, ucfine refpiracione inaquis degerenc.

Nam

&Volacerranus(inquiunc)dequodamhomineicribic, quicem1 pore Gregorii IX. Sum.Ponc. in Apulia paulacim adeo marinisr
Colapifcis,

&

fludibus ac belluis afluevic , uc in piicem mucacus viderecur , ac propcerea qui aiiLeaNicolaus dkebacui , poftea Colapjcis ( Co/a e(l Coianus. c a i a b r i sa c SiculisNicqlaus) jfueric nominarois, In Sicilia quoque
Colaniijsquidarn
ca nacandi

\M>t&sMex#nd abMex. lib.l 1. cap.

r

2 i.can,

& fub aquis vivendi cupidicace &afluecudine

ucad

quingenca ftadia nacando perieverarec,anxieque viverec excra fluftus qui candem fubRegeAlfonib y propoiico nacancibuspra:mio inmare profiliensulcerius nonemerfic, mcognicocafuexcin&us. Accedic (ajunc ) quod Tricon apud Bacavos fari incepeSiren apud eosdem formare crucem , venerari Chnfti imaric y mulcamuliebria muniaobire. Ajo nihilominusr* ginem , gumijb. ProbabiliusvideriynecTricones , necSirenes, fuifle Racio eft quiafimilia mulca monftra , cap. 5. veros homines. 4. relaca, nihil ina&ionibus fuis humana? raciocinacionis oftende:

&

&

&

Namfari poflunc& pficcaci , aliaequeaves, runc, quod iciacur. crucemformare, aliaquefimilia , pofluncacfolencfimia?. Adde

quod

fencaneumnonfic

CondicorisprovidencijEj&Redempcorisbonicaricon, hominesabAdamoperfeminalem propagaticwiem deicendences (alios enim homines fana Cacholicorum doftrina nonagnoicic) marims flu&ibus perpecuo addicere , &j*b hominum aliorum conforcio penicus avellere.Tancum dedubiishominibus nuncdemon,

DEI

jftrofiV,

PJRS

Hominunu.

4.1?

,P

AR

S IL

DE
,

VARIIS HOMINUM FORMIS.

ln
^

ore > auri- H nes DEvariishominumJformis yd capite, * variaru

m.

bus

,nafo ,oculis ,pedibus jcaudis ^flaturd de- For maum.

femptis ytam multa acmirafcripfit Plinius ? Solinus, aliiq^ veteres ;nt niflnova hujus generis mon-

Patrum noflrorunu flrainnoveOrbe> mflris memoriadeteBa^idemnonnulliswnciliaret^ fromendaciis ut olim dmultis^itanunc quoqued nobismerito haberipoffent. ~Ex innumeris pauca
colligam,ex diBuAuBoribm^exvarmk

&

Navigatiombm >

& Hiflonis defkmpta.

Non*

nulla quoque collegit P. foannes Eufebim Nierembergimlib. $. Hiflor. Natur.cap. i*&ftqqJe Ala-

rmfcriptisvculatorum acflde dignorum teflitifri cujusmodi funt iprater alios manufcriptos Codtcesy

Volumina DoBoris Francifci Hemandi ,in Regia

Bibliatheca S> LaureritU in Ejcuriali confervata
y

qui Hemandmjufu PhiUppi II Hifpaniarum Regis

Novumperagravit Orbem,ut

ejus exploraret

Ggg

condi-

jf.ig

Ltber III. Mirabilia

condittonem. ln multis

fujpendo phalu.

tamen ^fateor ,judiaum ut fubinde mdtcabo. Incipio a Cynocc-

C A
De homimbm
Cynocfphaiorum j\
sxcnipiar

U T VI

Cynocephalis feuCanicifittbus*

"TOmincs Cynocephalos , feu caninahabentescapita noi^ J U no loca reperiri tam mulci & graves Auftores Veteres ^que a c Recentiores aflerunt , ut nefas videatur rem in dubium-t
, ,
,
*

a fabulofis circumftanvocare faltem firei fubflantiam fpctes, tiis , quibus illam nonnulli conveftiunt ; fepares.P/w///&f in Bibiiotheca ex CtefiaGmdioydcrebus ac montibus Indicisloquente, hivc refert Degere iisdem hisce in montibus homines mernorat canino capite> quiferarumpe/tibus veftiantur.Sermone hos nullo uti canum tanthm more /atratumedere atque itamutuofefe intef/igere.Dentes illis effe quam canibus majores , $$ caninos ftmiliter ungues y fed
; , ,

&

longiores , acrotundiores. Montes incolere ad Indumftuvium usque,

f$ colore effe.nigro )infignesfy']uftiti& cu/tores, c&terorum Indorurru mjore inter quos verfentur. Intel/igere quoque qux ab Jndis dican~ tur 3 licet ipfi/oqui minime poffint ut propterea/atratu , manibus, Mque digitisfigna dent , quemadmodum fere furdi ac muti folenti Vocari hbs ab Indis Califtrtos ; quod Grxci dicerent xw * <p*A*$ , id eft, Canicipites. Carnibuse&sdern vefci crudis totiusfo Gentis capita nuvipinti millia% merari ad cen tum Haec eadem ex Ctefia referc J7/#//&rlib.7.cap. i.&LAIlianus Jib. 4.HiftonAnimaLcap. 46. cujus verba infra referam. Et licet Philoftratus vica Apollonii ceaicat haec efle fabu Iofa, confirmanttirtamen a Marco Po/o y lib. 3 cap
,
,

&

1 8-

qqi Indias perfuftravit

fcripfitque

inr

Infula

Angamannon

folumcapitecanino, verumetiamoculisdentibusquecaninis, authropopJiagOs effe, Quod de Tarcans quibusdam aflerimr kjoan^

&

&

Hominuifu*

2/am

ajoanne Piancarpio Mitiorkz , apad yincentium Beluacenfemlib. 3 i.SpeculiHiftor.cap. li. Qui JoannescumablnnocencioPapa circa AnnumChrifti i245.cum quibusdam aiiisfuiflet mifliisad
per annum ac menlesaliquoc apudillos manfifletf Tarcaros , omniaquseapudilloseranc/ummadiligenciarcrucatusfuir^&qu^
veloculispropriisvidic, velaChriftianisfide dignis , quiincerillos capcivi eranc, audivic, in libellum hiftorialem conjecic. In illo

&

ergo libelloh^c narracPlancarpiusapud Vincenriumlococicaco. Cum autemper defertaredirent in c^uandam terram venerunt^ qua ,fimt nobis apud\lmp^ratoris curiam per Clericos Ruthenos ^* aiios qui diufuerant inter i/ios firmiter ajferendomferebaturjnQnftra qu&dam imagi&em ftzmineam habentia repererunt: Jguas cum per multos interpretes interrogajfent, ubiviri terra illim effenti re(ponderunttfuodin i/ia terra quacunquefcemina nafcebantur Jhaberentformaynhumanam, mafcuiiverbjpeciem caninam. Dum^moraminterra illa protraherent ycanes in aliafUivii parte convenerunt. Et cum ejfet hyems afterrima omnesfe in aquam projecerunt* Poflh&cin continenti ff>onte tnpulverem volvebantur ,fic<Lpuivk admixtm ac^u&fuper eos congelabatur. Et ut ita piuries fecerunt*
,

giaciejuper eos depreffata cum impetumagnowntraTartaros ad pugnam convenerunt. At ver)> ckmitii fagittasfiiper eos jacJabant % acfifuperiapidesjaclaffent^ retrbfagitt redibant. Aiiaquoquear,

Ipfiverb canes infultum im occiderunt r Tartarosfacientes y morfibm vulneraverunt multos , ficfy i/ios definibmjuis e)ecerunt. Unde adhuc interillos efl prover.

ma eorum m nutlo^ eos l&dere poterant.

bium de hdcfacT-o quoddicunt ad invicem ridendo xPater mem , vel

,

frater mem a canibm fuit wcifm. Haec Plancarpius % quas etiam ex parcecradic Antonin.xk. i9.cap.8-- ig. 3edredeoadVeteresr\

merac

*Sb//^^inPolyhift.cap. 43. agens de populis iEchiopias inter illos eciam Cynamolgos * quos aic habere
:

^ims^j^^
'

n\i-yt\x>e*-

ricim >;& prominuia orcu>. ,Ec cap. 6 f. aic eJWegaflenes per a iia exem diverfos Jndi& montes ejfe fcribit nationes capitibm equinis ar- P ia matas unguibm y amiclas veflitu tergorum adfermonem hu- Cynamolmanum nulla. voce , fed latratibm tantitm fonantes } afperis ri u clibm. IdemafleritP/m^lib. 6.cap. jo.quorum eciam meminic
,

Ggg

idem

4-20

Liber

III Mirabilia
,

&

idemlib. S.cap. zy.lLtStrabohb. \6. Suprahoc y mquk y quaJiadMe ridiemjunt. Cynamolgi y qui ab tndigeuts Jlgrii appel/antur ccmatt, barbart. Hi canesmaximos aluni > qutbus Indtcos boves venantur
eyicina. regionevenientes >Jtve aferispu/fos yJivepafcuorum tnopta. HisaQCcdiz^u/.Ge//tustioCt. Attic.hb. p.cap. 4. id aiTerensabantiquis Scriptonbus fuifle annotatum. S. Auguftinu* eciam Jib. 1 6. dc Ci vir. Dei cap. g. mencionem facit Cy nocephaloi um \ uti IJt-

&

doruslib.

Cynopro- cap.
foj?1
'

2.5.
?
.

i.Etymol.cap. $.TandcmdE/tanuslib. lo.deAnimal. Cynoprofoporunihominum. *, qui caninam faciem ha1

:

mentioncm facit his verbis V/tra Oafin Azgyptt .foiitudo maxima adfeptem dterum iter extenditur.Eam exctptt regto quam
benc
y

Gjnoprofopt homines inco/unt , inviaAithiopiam verfus. Vtvunt tl-

caprearum ^f bubaltdurn venatu.j4fj?etm eis n.tger;caput dentes canis. >uod anima/ckm referunt> non abfurda eorum hoc in /0acuto quoco exijlimanda ejimentto. Narn fermonis ufu carent os dam Jlridore Jonant. Barbam tnfra fupraj^ gerunt y draconum quadam fimi/ttudine Manuseorumva/idis sjf acutiffimuungutbus armantur. Corpusomne hirjutum eji ;hoc etiam injlar catium. Sunt mtempernicifjimt > &[aquas regionis norunt atque eam ob caujam difficiles captu. Idempra^erea>7/^#/# lib. 4. cap. 46. fupra cicaco h#c refert de Cynocephalis lhdi%ipopnlis.iM.eodem:Jndtdtrac7u9 uMCanthari jam dicJi Cynocephali etiamrepertuntur \ quibusa fricie^ corporis fpecie nomen inditum : nam caput caninum , cdtera
/t

&

&

&
-

ferehumanahabent \fjj yeftiti pel/ibusjerarum ingrediuntur. JuNon fermone y Jed flifunt hbminum nemini mo/ej/i aut tnjurti. Venatione u/ulatufonant. Indorum tamen linguam intelligunt. atnimaliumferorum vivunt qud utfunt celerrtmi^faci/e ccnfecuti interimunt $ fruflatim divtfa ad Solem ajjant: Capras etiam dr oves alunt utex tacJepotu fruantur: Horum inter animantes ray
,
;
,

tionis

expertesnontemere mentionemfect : articu/atoentm discretj?& hwmanojermonenon.utuntur, HaecAu&oresha&enusci-

tad
C
h
<

n&"

Cynoprofopi oiim cur

fwcrunt.

Hominesigitur Cynocephal6s,aut Cynoprofoposolim fuifle, cum tot ac tam graves Auttores affirment, verifimilius mihi vide-

minime fablilofum efle, fi\ uc inicio hu jus capitis dixi, fubftantiam

Hominunu^
,

4.2F

tiam rei attendas. Ejusdem eciam fententize eft Majolus in Dieb. GanicuL Colloq. 2. Tdrreklancalib* 2.Disquific.Magic.cap. 3 3. i/^^//>^lib.deMonftriscap. 5; $j Nierembergiuslh. 5-Hiftor. Nacur.cap. 1 5. camecfi hic pleraqiie qua? de Cynocephalis referuncurabAucloribus 3 cenfeateflevanayillisqueoccafionemdediile aftuciffimos quosdam fimiosalicubirepercos y qui humanam pene mentem fimulent; addit tamen fuiffe & hominesnonnullosimirances caninos.ri&us > atque hos monftrofbs homines Ccefiam Plancarpium mfcis vanitatum^appendicibus ommendafle. An vero etiamnum hodieJncegr^naciones;aucgences CynocephalommaucGynopro/bporumreperiancur 5,mihinonconftac. Apud nos in Europa fiibinde 5 led raroi&raris locis, uc& alii varii mon-

&

ftrofi 'homines-i^periuntti^^urihfequentiLibro dicemusr'.

1

'm

11

11

n ii.

. 11

i^
,

C A

U T

VIE.

JJeNanis >

& Pygm&u^

an acPygmaeorumunum, Gigantumalterum; quorumprimiab ^ygm ^^ ordinaria menfura brevitate deficiunc^alceri longicudine eandem

STacur a monftrofbrum hominum duo fiint genera Nanorum

excedunt; Deucrisqueagendum 3 ac primo deprimis. Horum iterum duplexeft:genus:alii enimin ornflibuspeneMundi regio-

unde &Principum virorum deleftaadmirationi^materiam praebent alii vero tionis, &fpedtatorum iricegras alicubi Provinciasimplere;8rggntes feu nadones pumilorumconfticuerecreduncurfredeianfecuSypauiopoftvidebimus. Prioresvocabimus Nanos , pofteriores Pygmseos 5 quamvisalioquin utrique ucrovisnomine promifcueappellencuji,.
nibus
,

fed rarireperiunturi*

. I.

DeNanis

feu pumilispcr variasregionesiparfis..

^TAnorumfeuPygmaeorumpervariasregionesfparforumnon ^ani fcu A ^ unaubiqueeftftacura 3 \ func enim mediocres , func minores^" /^ funcminimi dsrcpe/ Eodem riuntu rGgg *
1

'

22

'Libtr 11/.

Mirabilia

^wtempore,inquitNicephoruslib. I2.cap. ij.ettamdu* hominum corpora vtfajunt 5 altcrum quidcm in Syria ,fupra humanam naturam magnttudinc exvedms alterum vero tn Argypto /\
,

brevitatcm confiftens. Syrut in longttudinem cubitorum quinque $ unius palma cxcreverat y ejrc. Aigyptius autem tam brevisfutt u t perdicipcrfimilis ejfet. Neque ingrat um jpeclaculum erat, fquis cum ilio inglobo hominum converfaretur dr ad contentionem excitans coJiuderct. Porrb quod mtrabtle duiu qualis homint formofo competit $ quippecui efl yprudentiaeiinerat corporis exilit&s ea de re n ihil ademiffet. Vox a Mufis non abhorrebat. Scrmo rnentis generofitatem Jpeclandam exhtbebat. Vterque eodemillo temporevigens >nonftatimvitamfiniit : maximus enim viginti quinque explcvit annos minimus autem non multum ab eic
, t

fr a incredibilem Jtatur*

Lugduni duos cubitalis menfura vidkjoannes Caffinon. lib.deGigantib.p.76.quorumalcer barbam habens promiflam,
abfuit.

eleganti

fat

erat forma. 'Jonflonus

m fua Thaumatol.

Clafl.'

o cap.

4.art. 2.ait, contuberaalesfuosvidifleFalcohurgi f quipaguseft

uno a Leyda , feu Lugduno Bacavorum , lapide diftans) foeminam

ulna? magnitudino.

In nuptiis Ducis Bavaria nanusemt, qui tntcgre armatus , cum brevi hafta y gladio accintius in artocreas occultatm , ut non confyt,

ccrctur

%jf

inmenfam appgjitus frac7o artecreate erumpcns, ejrjtriy

,
.

cio gladio gladiatorum in moremjaliens , omnibus rifum *$ admirA-

tionem incujjit inquitPlater. lib. 3 Obferv. Dresdce in arce Eledoris Saxonia? oftendi fceleton pygmad,alcicudine infra cubicum, oflium foliditace , &omnium proportione tanta , utembryonis ofla fuspicari quis poffit teftatur Bartholin. de PygmaHscap. 6. In
,

Marchia,&Lufatia,integrumfceleton cumcranio, duos pedes, &tresdigitoslongum, inventum fcribit LconardusTurnheuJerut apud Jonftonumloc.cit. Joannes Eujcbtus Niercmbergius lib. 5. Hiftor. Natur. cap. 16. de quodam nano in Hifpania vifo hax fcr ibit. AnnecJam hu quod Hrfpaniavidtt annispr&teritis y adaliquam hujm gentis puJilUfidem. Homunctonem parvulum y optime conftitutum mcmbris y qui natus cum denttbus , nunquam ulium amijit iprodttt quoquec vulvm

matema

matema cumpi/is $ pube.

,

Septennis jam barbatus erat $ decennis

omne roburjuumhabuit drgenuitfilium. IdemeocfenilibrOcapo Y%.Vidiego,m^\t,$univerfaauU gis Philippi I V. homuncionem ejmdemftatur&cujus ?ygm&i ejfe feruntur in nullarepr&ter exiguitatem monftrojum aut deformem: Bonami dicebatur. Ejmdem pene pujil/itatis vidi aiium y aptiffim&
, ,

iamen^abfo/uta compofitionis virum ^jam quadragenarium ,

gantis com&

ele-

& barba.
.

De Solimanno Turcarum Imperatore riarfat Surius Com-* notlim ment. Rerum inOrbe geftar. Anno % ^41 cum Peftum in Hunga- lorum^iia
ria

occupaflet 3 maximis ufiimitmeribusinPannoniam pefVenifle., ExcmpU, addutosq,- ad fe Chriftianoscaptivos circiter olingentos 6mnes>
paucis dempti^crudeliter trucidari
procerse militem Noricum
I

juffifle,

iiieerque illos ftatune

occidendum

tradidifle cuidam pumi-

lioni fuo 3 qui vix mllitis il ius gentia capite fuo attingebaf .Cardantfc
lib.
1 1
.

de Sub&il. drca finem aflerit, fe vivente circumferri folkum

lib. 7,

in Italia virum per fecla aetate^cubiti longieudine,in pfittaci cavea.

A/bertus Magnus
fcnbit puellam
deretur.

de Animal.

tradt. 1. cap.

tf.afefpettatam

no vem annorum,qme magnkudine unius anni viMarcus Antoniusad pompas ornatum Sifyphum pumi-*-

lronem, incra bipedalem ftaturam^ngeniOTivaeem fertur liabuisfc. Auguftus autem adolefcentulum honefte natum bipedali minorem Lucium nomine fcribitur fpe&aculis exhibuifFc* Caefaris Augufti tempore,tefte P/inioilb. ^.Natur. Hiftor, cap.< 6iminimus homo duospedes &palmumy Canopa4 nomine 3 in ck/icik
,
,

Julid neptisejusfuit

: &mulierAndromeda liberta Ju/mAuguft^ Manium Maximum^ M* Tul/ium Equites Romanos, binum cubito" r-umjuijfe auelor eft M. Varro:& ipfividimmin/ocu/is ajfervattos; Ita Plinius/U/^ Aldrovandmm Monftrorum Hiftor. teftatur fe

vidifleJBononiae
fchalli
:

Nanum Ducis Caroli

,

de Crequy Francia? Mari3

&duos huic non abfimilis ftaturae fimillimos elegantiquc membrorumconftitutione formatos domi aluifleEquitem Ferdinandum Cefpium. Sed fruftraadaggero plura exempJa , cum
y inPrincipum prcefertim acCa-farum aulis,huiusmodi pumili vifan tur ; .& ego ipfe non paucos in SiciJia, Italia,& Germania

paffim

fpeftavi.

11. Py-

4.24.
. II.

Liber

III Mirabilia

Pygmasorumintegrasalieubi nationes
efle
,

probabiJius videcur-

Pygmajo-

T/Tx in ulla humanorum monftroi um narracioneScriptores anacnovi variancmagis,quamiuPygma^orum. Referam quocquocinfpicerelicuic , ucquidftacuendum , prudens Le&oripfe difpiciac.Incipioabiis,qui proaffirmance ftanc fencencia,- quotiqui

erlsnanonesfui/re,

probabilc

rummuIcoseflefacccurD.Auguft.lib. is.cap.
^friftoteles lib. 8-

8.

deCivic.Dei.

de Hiftor. Animal.

cap.

i2.cum

dixiflec,

grues exScythicis campis ad paludes JEgyptojuptrtores ^undeNilm profluit veniunt , quo in locopugnare cum Pygm&is dicuntur addic
,

Nonenim
c

id fabulaeft , fedcertegenus

tumhominum % tumetiams

equorumpufillum (utdicitur) eft, degunt^ in cavemisi unde nomc troglodyt& afubeundis cavemis accepere. Hxc Ariftoceles.

Photius in Bibliocheca ex Ctefia Gnklio lib/Indicorum hsec Pygmaeom exem- fcribic. Narratj?r&terea ifta , in medta Jndia homines reperirt ntpia^x anpygmti appellantur: :Eadem hos 3 qua Jndi reltqui, lingui ros ^
ru

utiffedvalde ejje parvos >utmaximiduorumcubitorum s$ plerique uniusduntaxatcubiti.cumdimidio altitudinem non exceda?it: Comam alere longtfjimam >ad ipfausque genua demijfam > atque et,

iam infia cum barba longiore quam apud ullos hominum

,

Qua qui-

dem ubi illispromijjior ejfe cceperit nulla deinceps vefte utifed capillos multh wfragenua a tergo demijjos barbamfyprater peclus ad
,

pedesusque defluentem y per totum corpus tn orbern confiipare cin~ gere atque ttapilos tpfisjuos veflimenti loco ejje t$c. Pygmaos hojce deformes. Jpforum item ovesagnorum noflrofimis ejje uaribus , ruminftarcffe 5 boves ^f afinos arietum fere magnitudine equos item mulosfy cAterajumenta omnia nihilo ejje nqflris arietibus majora : 7rta horum Pygm&orum rnillia Jndorum regem infuo comitatuhabere y qHodf'agittarii(intperitiffmi:Summo$eJfe]uftitUcHU tores, iisdemL quibus lndi reliqui, legibu* parere : Venart quoque lepores vulpesfy non canibus Jedcorvw > miluis comicibus aquilisad* hibitis. His fimilia habec idem Phocius ex Nonnofi Hiftoria Le,

&

&

&

gationum ad iEthiopas

& Homeritas

acque Saracenos fiifcepca-

nm

Hominunu.
rum
juffu Juftinianilmpcratoris
:

+*5

Pharfia Nonnofio ,$
occurrit , velipfi

ficenim fcribic. Naviganti^ ad extremam mque Infularum delato, tale quid

auditu ddmirandum. Incidit enim in auosdamforquidem cutem nigros 3 tom &figun\ humana yfedbrevi/fimos y tumLpiloJos corpm .Sequebantur viros &qualesjcemin# y pueri adhucbreviores. Nitdi omnes agunt y pelle tantum breviadultiores ve-

&

rendatefli ^virifjnriter acfa>min& : agrefte nihil

amdprdt fe fierentes.
accolis
,

hnn $ vox illis humanajhd omnibm etiam

y

neque ejferurn

,prorJm ignota 1'wgua, muito^ amplius Nonnojijociis .Vivunt marinis oftreis &pijcibm emariad Injulam projeclis. Audacesmimmejknt , utnoftrisconJp.e6iishominibm y quemadmodum nos visH ingenti fiera y metuperculfi fuerint.

Plinim variis iocis Pf gmasorum

Nacur. Hiftor. cap.
1

facic
,

i.agens deThraeia

mencionem. Libro g* numerac incer alia ejus

.

oppida Geraniam, ubnaqukyP)gmorumgensfiuiJfeproditury quos Catizos Barbari vocant ^reduntj agruibmfiugatos. E c lib. 5 cap. t 29. loquensdeCaria, ejusqueoppidisvariis, aic ^uidamibiPygmdos habitajfe tradunt. Ec lib. 6 cap* 1 9. agens de India? gencibus, aic Indusftatim a Prajiorum gente quorum in montanis Pygm&i traduntur. Ec cap. 3 o. aic ^uidam Pygm&orum gentemcxediderunt ante paludes exquibm Nilm oriretur. Ec 7. c. 2 de Afi# populis ad excremos finesIndia?,abOrience circaGangisfontem habitances, aic: Supra hos extrema inparte montium Spithamd Pygm&i narrantur y ternm ffiithamas iongitudine , hoc eft ternos dodrafttes non extedente* yfialubri ccelo femper^ vemante montibus ab ^iquibme ofpofitis: quosagruibm infieftan Hornerus quoque prodidit. Tama eft> injidentes ari.etum caprarumL dorfis, armatos fagittis ve~ rk tempore univerfio agmine admare defcendert gf ovapullos^ ea,
:
.

&

lifc>.

rum alitum conjumeretfernu expeditionem eafflrnenjibmconficiyaliter futurisgregibm non refifii. Cafas eorum{utopennisj ovorum r putaminibm conftrui.Ariftoteles in cavernisviverePj/gmos trad.it.

&

Cztera de his ut reliqui. Ha&enus Pliniusr3 Pomponius Mela hb. 3 de Sicu Qrbis , agens de Sinu Arabico,& Arabiae orbibus,aic:F^w interius Pygm&i, minutumgemps^ %uod profatisfrugibm contragmes dimicando defecit*
,

Hhh

Philo-

426

LiberHI. Mlrabilia

Philofiratushb. 3. VitarApollonii , cum mulraqua? delndia recenfentur ,interfabulasccnfeat , Pygmasosexcipic, akquePy-

gmaeosfiibterradegenteSjfupraGangem pofitalocaincolere
vivere,non
bari, unde

&

vanum efle.

Soiintts in Polyhifl. cap.

5.

mentionem

facicGerania? urbis Thracia?, quam inquic, Cattu&amvocant Barefl ex Plinio loco fupra cicaco.

a gruibus Pygmtos ferunt pulfos. Quod defumptum Idem Solinus cap. 6 5 loquens de In.

d\3.,2ik:MontanaPygmMtenent.
cap.
1 9.

Quod

& ipfiime Pliniolib.6.

dc/umptum videtur. A. Gellius lib. 9. cap. 4. No&ium Atti-

car.cum ex antiquifllmis Au&oribusGraxis , quos ibi recenfet, mulraadmirandadehominumvariisformisreculiflec, addic, Pygm&os quoque haudlonge abiis ( qui extrema lndi& poffident) najci, quorum qui longifjimi Junt , non longiores ejje quam pedes duos

&

quadranterru).

de Animalib. cap. 2 9. Pygm<torum aitj gentit citm majculum genut proprtum pecultare regnum ejje audio ; regium altquando defecijjet mutterem , Geranam nomine y ipjis im~

&liahus lib

1 {.

&

&

ferttajfejtfc.
^ygmseoyum cxcmc Jntioxi" fr us t

w'^ irtMafcho via

vititi

Badenusex Antiquis.Venionunc ad Recentiores. Paulusfo**

\ cu jus Hifloriam ex relatione Legati MofchoDemetrii ad Pontifkem fcripfit , haec habet Vltra Lapones
:

-Aquilonem perpetua opprefia caUgtne s Pygmaos reperiri.aliqui eximi&fidei tejies retulerunt\ quipofiquam ad fummum adoleverint 3 noftratis puert denum annorum menfuram *vix excedant : meticulofum genus hominum , garrttujermonem exprimens, adeo ut tamjimtdpropinqui, quamfiatura acjenfibus ab juji&proceritatis homine remoti videantur. Olaus Magnus lib. 2 cap. 1 1 agens de incolis Grunland iq (quos in ticulo capicis pra?cedencis Pygmaeos vocaverac) zh:Fix crederem fiequenti hominum relationi de mirts hu)m terr&GrunlandU,mtht etiam per grave* virosfacJa 5 quodcontra multitudinem gruumincolis hujus tellurufit bellt^erandum nifiPltnius ii/r. 7. cap. 2. deScythicisgentibm loquens Jcriptis , rationibusfimilia allegaret.

in regione inter Corum

&

orbem navigationibus & peregrmacionibusfuisperagramnc, noftro& prarterico fa-culo, yariis inlocis Pygmasorum gcntem
Qtfi

Hominunu.
cemrepererunt.
2.

$-27
,

Nam AntomwPigafetta apudMajolumColloq<

tefta turque re-

reperit eos inter Moluchasinlnlula Aruchetto

periri etiam inter easdem Moluchas in Inlula Caphi.

Ibidem eos

ftatuit^^^/S//apudNierembergiumlib. j.Hiftor.Natur cap 1 6. Odericus lib. I deHebus Indicis ait , ibi Py gmasos trium palmorumafedeprehenlos,quiaetatisanno quinto jamgignerenu.
.

Idem referc^ tn eadem India Orientali , non procul a Quinzai, efle crium palmorum Pygmaeos juxca Chilenfe. Petrus Szmon 3 tc{\e Nierembergio jam citato, invenrosfcribk Pygmaeos ultia Andes a Joanne Alvarez Maldonato cum novas Indix terras explorareu, Gemma Frifim apud eundem Nierernb. narrat,cymbam PygmjKorum vifam in Sepcencrione vi cujusdarn cempeftatis appulfam ad
.,
,

regnum Norwegize.
Relacis ha&enusAu&oribus accedunt Majolw Colloq.2.Dier. 1 g. StenCanicul Nierembergiw iib. $. Hiftor. Natur. eap. 16. geliw lib. de Monftris cap. 4. .7. Mendo&a in iridario lib. 4. Probiem. 1 z.Joannes Camers Commenc. inSoiin. aliique multi recentiores^quosomicco.

&

III.

Refpondetur argumentis eorum r quivelneganc unquam fuifle Pygraaeorum nationes vel aflerunt
>

eos noneilehomines^.

pTolim, &noftris etiam temporibus, non defuerunt,

,

quine-Pygm^o-

^garent aut unquam ac ullibi fuifle Pygm^eorum gences ac na^"u tiones; velcertenon incrahominum 5 fed fimiarum cenfumillos defcndi-*
referrent fabulolumque crederent quidquid
,*

^"

casScriptorum

fama vulgi ^audt.ori- tur aucopfia multorum de iis (parfit. Hancilniftram

opinionem ut refutaret Ariftoteles vferio & data apera afleruit lo=co Rvpra notato , fabulofum non efle , quod de iis diceretur. Quod teftimoniumabundeiaciseftad fidem aliquamhujusreicornpa--

randam cum cantus incerpres Naturae-, tanti ingenii 5c induft nx Vir tam accuratus mirabilium Mundi fcrutator tam ierio ac 110,

tanter aflerat^ > P icrt -tZro ^uBo^ neque enim hacresfabu/aeJlHanc Ariftotelis teftificationem , qudminusPygmasoscommentitios efle putar ent , v-eneracl funtplerique ckatomm Au&orum ? curft

Hhh

S.Au-

4.28
,

Liber III. Mirabilia

S.AuguJtmo\\b. i6.deCivic Deicap. 8-ubidediveriishominum monitris integrasnationesacgentesconftituentibus, acnomi-

natim de Pygmads agit ha*c in fine capitis addit Non itaqucnobts videri abjurdum debet, ut qucmadmodum infingu/u qutbwfygcntikus quadam monflrajunt hominum ita in umvcrjogenere humano qu&dam monjlrafint gentium^. FidemtamenAnftoreli^ctotaliisScriptoribusderogat^/r/?ko liK 2. Geograph. paulo poit lnirium, ubiait EximieveroDtemacho -f Megajlhem fides abroganda efi. Hijunt qui homines in auoris ^narisexpcrtos fcriptis commcndant ;Jimulcr recubantes. Jnnovarunt tibits proceros ejr digit is retro invcrjis. monoculos ctiam Pygm&orumadverfitsgrues decantatapridem ab Homeroprs.lia s trium etiampalmorum homines ajunt. Et lib. 7. poft medium, ubidixiilec, in Athiopia&^gyptopecora& aliaanimaliaeflo parva> ob ingentem calorem ac aeris intemperiem addit Etjortajje adhorum parvitatem Fygm&i conficltjunt nam nemo fide dignm id ex viju narrat. Sedhaxipiaratio,ut beneadvertitNierembergius, probabilesfacitPygmzeos, Nam iiillarumregionum ingens adftus fic minuit & contraxit animalia, cur non & homines? Prceterquam quod nonuna tantum in iede eos Aucloreslocent, led indiverfis^ utvidimus.pracedenti. NamCtefiasponitillos in India^cum Philoftrato;Nonnoius in iEthiopia 3-Plinius in ThraT cia in Caria in ndia Melain interiore Arabia Solinus in Thra;
:
,
.

& &

cia,&India;aliialibi

Nec dicat quis^ hanc ipiam locorum diverfitatem arguere vanitacem hiftoriae;alioquin

& Gigances negandi forenc

,

qui eciam

Dicac in diverfis regionibus-extiterunc uc poftea videbimus. fortafle alius multa aperte fabuloia videri in Pygma-orum hiftoria,

maximeapudCteiiam,

qua fabulofa videri > at tot Aucloribus > cum fepe& pailimcontingat verashiftoriasfuco fabularum infici ut patec ex jam didla de Gigancibus relacione. Dicac icerum quispiam nunc cocum exploracum efle Orbem nulhbi Pygmaeorum gencem repercam. Refpondeo, terrarum , Au&oresveceres non dicere, Pygmarorumgencemexiilere, fed
-,

Fateor& mihialinon propterea deroganda omnis fides eit

utiexdittispatet.

&

excicifle?

Hominunu.
cxcitifle;

4.29

Recentiores vero ailerunc

:

>

gnis inceliexifle eciamnum exiftere

feillos vidifle > aucafidediquid ergo dubicamus^?

i^Jldrovtmdm negacPygma^os au&oricaceScrabonis. At quo jure unus Scrabo anceponacur Arifioceh , cocahisAu&oribus, Albertm MagnuscQncc&it Pygmaeos, led aic efle finon video mias homini - formes, non veros homines. Cardanm lib. 3. Variec. Rerum cap. 40. mulcis rationibus probare nicicur , Pygmaeos non

&

eile

conflderanci pacebic.

cem nec jiifticiam Reipublic^ exercenc & quia carenc religione 3 Ac his prorfusconcr^ia aflerunc citaci a-nobis Au&oresr
,
;
,

veros homines \ ac omnia func infirmifllma acque jnvalida uc Niphm negac efle homines ideo > quia non habent perfeclum ufum racionis t nee verecundiarti, flec honefta,

. I

S^riptUr^facr^rdefiif ^&rff&bf^gi^fcere

prohominibusrV
',

pX di&ishaftenus conftac

quiddePygmadsfenrienduni
,

fue- Pygm*os
i,:
'.

*^runc enim olim non Uno in loco & eciaiHnum func alicubi , & gnof s Cn veri func homines,non minus quam nani^quorum mulci non ftinc p*ura. Pygmaeis majores. NeC videcur abnuere Scripcnrafacra. Nam Propheca Ezechielin deicripcione Tyri urbis aifeap. 2 7: v. -1 J Filii Aradii cum exeratu tuoeranfjuper muros \tuos in circuitu': [ed^ Pygmar, qui erant inturribmtuu , pharetras-juasjujpenderunt in muris tuts per gyrum : ipfi complevemnt pukhritudinem tuawu>. Quemlocumvariivarieincerprecancur. EorumnonnulliquiPypro veris horttinibusagnofcunc, a junc 3 non gma^os admictunc , adcucelamurbisfuifle p.oficosin currihus , fed.ad irrifionem ho.' '

&

ftium

quemadmodumJebafeicJaudos&c^cospofueruncinar-

ceHierofoiymicanao Sed fi hoc \ quomodo ipfi pulchricCidinem urbiscompleverunc ? Alii per Pygmaeos, (quod idem v&Iecac cubitales ) non pufillos

homunciones, fed immanes viiros, qui cubicis, non pedibus menfurarencur, incelligun c- Sed frigida eft haec m:

terpretacio
,

non folum gigancum

,

fed vulgarium eciam

homi-

num imo&Naiiorum acPygmaeorum ftacura. cubkis exprimi

Deinde quamcoaftum y fi non inconveniens y hominem cubicalem fignificarehominemgigancem qui cubicis menfiirari 5
fblec.

Hhh

foleac?

430
foleac
?

Ltber III. Aiirabilia,

^Eque inconcinnum videcur dicereEzechielcm perPy,

gmxos
miae.

inceiligere pugiles,ficdidtos^T^7rt^f,alufl:a&:cercaAlii ordinariosac jufbe ftacura htimana? milices intelii-

gunc,fedPygma?osaProphecadi(Sosvolunc, quod prccurrium alcicudineacerralpeftaciapparuerincnonmajoresquamPygmQi, hoceft,cubicalesi Sedquid hocadcomplemencum pulchncudinis} Loquicur Propheca de u: bis municione, ob cucelam variorum milicum, quosincer enumeraceciamPygmceos. Aliiad peregrinas confugiunc mcerprecaciones nam Chaldaeus vercic Cappadoces t Sepcuaginca O*/?0dfer Symmachus Medos , Theodocion Hebreeas vocis tcmxGammadim. Ac vulgaca noftra qdicio ( quam rerinere acdefenderepareft)cumAquila , Vacablo ,-Pagnino , Lyra ,
:

&

aliis^recinec

voeem Pj/gmorumj>.
,

telligere veros
caflis
,

Ajokaque, Prophecam EzechielemnominePygmajoruminPygm#os,hoceft homines pufillos, ex India foraliave ex Provincia a

Ty riis vocacos
:

collocacosque in cur-

ad cucelam acpulchricudinem adcucelamquidem , qufaJ eranc eximii fagiccarii, uc ex Ccefia Gnidio reculimus f upra . f undepharecrasfuasfuspendifle in muris per gyrumdicuncuraPropheca ad pulchricudinem vero,quia ad urbis ma jeftacem ac fplenribus
.

dorem maxime facic pr^fidiariorum e variis narionibus ele&orum

numerus. Hax incerprecacio plana eft profaiicequeerudicioni confencanea ; quam NierembergtHs ample&icur lib. 5. Hiftor.
,

&

Nacur.cap. ig.

C A
DeGigantibm
,

U T

VIIL

aliistL

extraordinaru fla:

tura homimbm.

UT

Pygmceorum

ica

funccercis in locis

cnim & Gigancum duo func genera conftifrequences & populos incegros
alii
,
,

cuunc,- aliiinvariislocisrarifunc

&monftrispene,obcorporis
uci isque,ied

molem ac procericacem

accenfencur.De

promifcue,
. I.

varia afferamsxempla-,.

Gi-

Uominum^.
. I.

^jt

Gigantes olim

fuifle

>

conftat ex Sacra

Scriptura-i..

*** pluribus locis 3 eosque tum ani%tum poft diluvium extitifle af- U ^j"' fe n firmat. Antediluvium meminit illonimHiftoricusiacerii&]^ GeneJ. cap. 6. v 4. Gigantes autemer&nt fuperterram in diebus il- Scriptura, lis &c. Jfiifunt potmtes afkculo virifamo/iiQucm locum licet ali3
qui dekominibus infigni robore 5
praedicis accipia-nr,

A CprimoquidemGigancummentionemfacic ScripturaSacra Gigances

mor umque feritate ac foeditace

,

vetumfamen incelligitur deproprie di&isGi-

proceritate ftadshominibus mole eorporis turae coFifpicuis. Poft diluvium primus Gigas 3 de quo mencio in facris LitteriSi videtuf efle Nernbrod de quoGenefcap.io. v.p^ ^ PorroChusgenuit Nemrod: ipfeccepit effepotens inPerra, ejr erat ro-*' buftus venator coramDomino.Ob hoc exivit proverbium: ^uaji Nem-

gancibuSj booeft

&

rod robuftus venator coram Dominc.Verh&illa, Jpje ccepiteJfepotens3 Septuaginta interpretes vertuil t , Ipfe eratgigas\ mole fcilicet corpor is , robore crudelitate.2V##z*', cap zjJm^ exploratores reverfiaTerra fan&a y miffiefblituclineaMoyfe , italoquunturde habiratoribus riiius : Popuius quem ajfexifflM5 procemftktur% efi:ibi vidimus monfiraqu^damfiliorum Bnacde gente giganteo c[uibm comparati ,qua(i locufid videbamur. InHebraieo pxomon/ira, eft Nephilim , id eft , gigante&Deuteron. cap. %l v. tq. loquens Moyfes deMoabitis,ait Bmimprimi fuerunt habitatorp-ejus , popuius magnus ^vaiidus, ^f tam excelfks, ut deBnacimfttrpey quafigigantes3
,

&

crederentur,
20.

*?

ejjentfimiiesfiliorum BnacimSx infra

:

eodem cap.v.

loquens de terra Ammonitarum 3 ait terragigantum reputataejt-t $'in ipfk olimhabitaveruntgigames^uos Ammonit^
1
.

&2

vocant Zomz>ommim^populm magnm^

ff multus^ procerd longitu* dinis^ficutBnacim^uosdelevitDominmafatie eomm&o&Qm libro Deuteron. cap. 3 .v, 1 1 fcnbitur fic degigante Gg rege inBafan So. :

gigantum. Monftratur lecJusejusferreus qui eftin RabbathfiliorumAmmon^ novem cubitos habens longitudiniu-, ej? quatuvr latitudinis ad menjuy ram cubitivirilis manus. Et paulo ppft v. lf. CunclaqueBaJan wcatur terra gigantum* In libro jp/ue cap. 14, dicitur quod
reftiterat defiirpe
,

lus quippe

Og rexBafan

,.

Hebron-

4-3*
caabEnacim,
ric.

Liber III Mirabilia

HcDroncivitas^iixanreavocabacuiCariachArbe^fiieiichabica-

&quod AdamniaximusincerEnacimibi
:

iicusriie-

Apud-/fr#0*Prophccamcap. z.v. 9. dicic DEUS Egoautem exterminavi Amorrhdum a facte eorum$cujus altttudo cedrorum
,

altitudo^ejus x ^fortis ipfe quafi quercus.

GohachGecrmis Paladtinus , uc habecur lib. /. Reg. cap. 7. v. palmi &caffis dreafu4. & yerat altitudtms fex cubitorum per caput ejus *jf lortca fquamata induebatur : porro pondus lori1

&

^c. hafltle autern ha/ld , tpjum autemjerrum haflt > Cum David concra Phihfla^os ejusfexcentosficlos habebat ferri. ^pugnarec, acmprseliodeficerec ; Jesbtbenob , cujus ferrum hafld accinclus erat e?ife novo nifus eft trecentas uncias appendebat y Ibidem percutere David ejrc uc habecur lib.2. Reg. cap. 21. v. 16. habecur , alio in pradio Sobochaum de Hufahi percuffifle Saph
ejus erat quaji Liciatorium texentium

ca ejus quinque milltaficlorum &ris erat

&

de ftirpe Arapha degeneregigancum. Omiccomulcaalia loca, in quibus Gigancum fic mencio, & ad Scripcores profanos cranieo.
. II.

Gigantumexempla acteftimonia ex
Scripcoribus anciquis^.
, de Atlante, de Anteicibiacubicorumfexagin-

Gigantum

^[Ullas

hic atcexam fabulas ex Poetis defiimptas

,

exempu
10 "

1 verc
ta,

ce coelum fuftinente

nia^ex"
Scriptoribus anti.

deBryareocentimano,dePolyphemomariapedibustransmcante , de Orione fex &: quadraginca cubicos exa^quance , aliisquc fim ijib us fe d Scriptorum tancumapprobacorumceflimonia afferam. ItaqueP^/^^^/ilib^.deSituOrbiscap. delndia,tefte, corpore ingentes ^ut elephantu funt aliqui apudlndos ita proceri
.

&

etiam *$ tbt maximis^ficut nos equis yfacile atque habtliter utantur.

Explicacius<W/>z/#inPolyhift.c.

^.loquensdecorporumquorun-

dam

procericace, Licet , inquic .plerique definiant^ nullumpojfe ex-

cederekngitudtnempedumfeptem^uod intra menjttram iflamHercules fuertt 5 deprehenfum tamen efl Romanis temporibmfub Divo
Augufto
,

Pujionem

tj

Secundiltam denes pedes

& amplius habmjfe

procerttatis y quorum reliqaid adhuctn Condttorto Salufitanorum vi-

dentur. pofimodum Dtvo Claudio Principe

Gabbaram nomtne ex
Arabta

4-33 Arabia adveclum mvempedum y g$ totidemunctarum ejrc. Pn,

Hommunu.

Jcorum autem molern teftantur etiamOreftisfuprema cujus offaOlympiade quinquagejimi oclava ^Teg^a inventa a Spartanis oracujo monitts, didicimus implejje longttudwemcubitorumfeptem.Scrtpta quocfue ex antiquttqtememort^saccerjunt fidem vert , quibus receptum efi , QuodkeUoGretico^ cum eiata fluminaimpetuplus quam vi amnica. ittveUa terras rupjjjent , pofi dtscejfum fluminwn inter plura humi difjidia fmmanum corprn repertum cuhtum trium efr triginta ; cujus fftetlandi cupidine L. F laccum legatum^ Metellum etiam. ipfum impendw admodumcaptos^mimculoy quod auditu reJutaverant , vculispotitos. "Non omijerim Sdlmnind EuthymenufiItum crevijfe in trtennio tria cubita in fublimitate. JPiura limilia habec idemSolinus fequencibus capiribus^,
i

Plinius

lib. 7.

cap. 1 6. "In Gretq, inqiiic, term motu ruptomorife t

inventum
alii

eft

corpus ftans

X L VI cubirorum
'

>

quod alii

Ortonis,

Oti fiiijfe-arburartiur. ^Orefiiscorpus omcuii jujju^ejojjum^ VII. cubitorum fuijfemonumentis credttur $c. Proceriffimum bominem &tas noftra Divo Claudio Principe ., Gabbqrqm nomine e%
,

Arabia advectum , IX. pedumtfr totidem unctarum vidit. Fuere Jub D. AuguftoJemipedeaddiio 9 ^UGmmcorpora ejus mirqculigral

tia

in conduorioSaliuftmnor.um aJfervMbanturhortorum

Pu/ioni

Z$ SecundilU erant nomina. Male igicur hunc locum ad Pygmseps applicac Stenge/it/slib. de Monflris cap. 4. . 4.1dern P/iniuslib. eodem 7. cap..2. aic, loquens de India: Multos ib.iq.wna cubita confiat

/mgitudineexcedere. hc circa 'finem capicis; Item sEthiopa*, inquk octona cubita iongitudine excederc^J, Qux diximusex profanis Eclinicis ScriptonbuSySonrirrnat D. Auguflinm lib. 1 1 de Civi t/Dei cap. 9 dicens \,Sed de corporum

&

magnitudine plcrumcjue mcredulos.mutatqpervetuftatemjive per vimfluminum ^varios^cafus ,Jepulchraconvmcunt ubiqpparuerunt,vel undexeciderunt incredibi/ismagniiu.dinis offa mortuorum. Vidt ipfenonfojus .Jedaliquormecum .inVticenfi littore rpolarem homints dentem tam ingentem yUtJiinnoftrorumdentiiimmodulos mmutatim concideretur centum nobis videretur Jacere potuijje. Sedillumgigantisalicujusfuijfe crediderim. Nampr&terojuoderant
,

lii

omntxm

34.

Liber III. Mirabilia

emniuw ?ntiltbmajora >quam noftra nunccorpora,gigantes Ungccateris anteibant. HarcD. Auguftinus. Ad qucm iocum Lud<n>/cus
Vives.

Fefto

E>.

Chriftopbori

lnquit ,
,

cumfalutatum iffemus tllum

oftenfus e[i nobis

ad maximum urbisno(}r& tcmplum

\

densmolaris

Aderat mecum Hieronymus pugno major quem Iciem D. Auguftmus hbro eodem cap. 23. aic Burgarius , tfc. Nonne ante paucos annos chm Romana urbu , quod a Gotbisfaftum
dicebant
ejfe iUius.
,

eft,

approquinquaret excidiuvn ,
re>

Roma fuitfcemina cumfuopatre, tf'

fua ma

qu& corpore quodammodo giganteo longe cttersspr&emi-

neret? Ad quam vijendam m/rabilis fiebat mquequaque concurfus. Plutarchus in Sertorio,Gabinum Hiftoricumfecutus, tradit Anca^i fcpulchro inMauritania,aSertorio ex induftriadiruco,cadaver eo feptuagintacubitorum magnitudinisreperrum fui<le. Philoftratus inHeroicis,Hylli Herculisfiliicadavernovem jugerum proceritatis in Phrygia jacere; Oreftiscorpus in Nemea, fe-

&

& Ajacis undecim cubitorum inventum refert. Adh<cc in AiTyriorum agroOrontis fluvii praeruptam npam Ariadnis viri
ptem
;

^Ethiopis , five Indi (ut quidam dixerunt ) cadaver triginta cubitoin fpelunca Segei montis rum magnitudine lnlucem edidifle deprehenfum gigantis cadaverduorum viginti cubitorum. In
:

&

&

gremio erutam fuiiTe arcam & inea duodecimcubitorumgiganteminventum. InLemnoetiamgigantis cadaver , cum calvaria plusquamduarumamphorarurru Gretenfiumcapace, aMenecrateStirienfirepertum. Ecdenique

Gooquoque infula

e terrae

Prote(llaumvigintiannosnatum,decemfuiflecubitorumproceritatis, idem Philoftratus in eisdem Heroicis commemorau.

111. DeGigantibusSiculis.
Ciganm
&icMli

ClciliaminfulamolimaGigantibushabitatam

^rum
ejusrei

fuiflc, &ScriproauftoritaSj&incolarum firmiflimatradirio,& pervetufta

monumenta , luculentiflimam faciunt fidem. Exempla multa in medium profert Thomas T aze/lm, diligens Rerum Sicularum Scriptor, qu? ea partimamajoribusaccepit,partim (uisipfc oculis luftravit. Multa quoque&egoaudivi, vidique,novendecim annorurn lpatio , quo lnfulam incolui , variis occafiombus

&

perlu*

Hominuwu.
perluftravi
.

$$

pene univerfam. Pauca ex mukis referain, quae dictus Auftor Decade i lib. j cap. 4. colligiu. Eryx mons eft Sicilix nocifiimuSjOppidum habensin fiiprema

planitieantiqui{Iimum,& fatisamplurn,ad cujusradicesOcciden-

cem verfus Drepanum eft ficum, und e & Mons Drepani (Monce di
Trapanidicunc Siculi ) hodie vulgo nominacur. Ad hujus moncis radices alceras oriencemverfuscumRiftici quidam AnnoChrifti 1342. paftorali cafe fundand^ alcius foderenc,in ancrum immenfum inciderunc % in eoque virum pbrcencofemagnicudinis fedentem deprehenderunc.Novirace ergo conftemaci,oppidum.moncis vercict impofitum pecunc, quid monftri viderinc , oppidanis re&iunc.Eryciniamiaciancrumpecunc;facibusaccenfis r armisque procenfis mgredtuncur ; monftropropinquioresfadti , hominem nonvivum , fedcadaverhumanumftacuraeprocerieinfedepofitum,finiftra rnanu baculo malinaucici mftar innixum,nullaqueex parcecorrofum,deprehendunc.Tarus icipionis corcex confeftim in cinerem folvicunquo clava plumbea e cerra ad manumfedencis

&

porreclacelabacur. Ta&um&cadaveraequeftacimcorruic,
,

& in

pulverem vercicur cribusiblumdencibusrnolaribus admirandae

&ancerioricr.anii parcealiquotraodiorumSicilienfiurn capace, incorruptis ac firmiftimis reliclis. Erycini in rei fldem ac rnemoriam dentes fiio ferreo ad Crucifixi pedes,qui in me~
,

magnicudinis

diocenipliAnnunciac^ejusdemoppidipendebat , fuspenderunc Specus eciamnuma gigancenomen habecDences ad Fazelli usque temporaineocemplofuspenfi vifebancur , ac candem a civibus Francifcano cuidam ConcioriatQr &d Romanuin Poncificem dei

ferendifoeredari.

MazarenumfMazarino vulgo) in Sicilia mediterraneum ac recenseft oppidum.In hujus agro,cuiGibilo eft nomen,pauusferJoannesa hrachiis fortibus(Branciforce dicuncSiculi)oppidi Comes,cum Anno 1 5 16. advinea^quamibi plantaverat, cutelamfabricarijufTiflecdomum, fundamencisque eoememarnfoflampararenc, in cadaverhominisftacur^cubicorum circicer viginti, ligonibus impingunc. Fama ad oppidum delaca , accurric Joannes cum uxore ^milia , & oppidanis fcre uni,

me mille ad meridiem

Iii 2

verfisf

4jS;
verfisj

Ltber II L Mirabilia
:

inveniunc cadaver in gens^ capurq; iiiflar dolii (cd cl um rudiusaccre&ancjllicbinpulveremabic, moianbnsduncaxacmcegris rcpercis 3 quorum quilibec unciarum quinque pondus cquabac.
Mellillis incer Leoncinum & Syracuftsoppidulum m Hyblseis moncibus mari prominec a quo non mulco mrra ad mantiuai radices frequencia func gigancum fepulchra & fa:pe.molares mgen:

&ingentiaoflaeftodiuncur; Dencium plureshabuitipiemet Eazellus unciarum circicer.quacuor ponderis. Hyccara, nunc Cm* wz/jSicanonmi pervecuftiim eftoppidum, in amoeniflimocampo iicum, cui, i\ Panormiranum excfpias,coca Sicilia amoenioi em non vidr. In ejtis agro mons eft occidencem verfus,& ad radices moncis a.ncrum fere lmmenfum, aPirai ho nomen adepcum in quo plura reperiuncurgigancummonumenca oflaq;ac dcncesmiraequan-* ticacis. Ex his os humen laciffimumac pene monftrofum habuit. apudfeFazellus.. IhagroPanormicanofonseftinfignis, &copiofiflimus, ma rjsdulcisobidcognomencoinfignicus. Supra eum ,inipfa montjs rupe , fpecuseft longirudinis cubicorum plus minusfexaginca, lacicudinis vigidci in quo Paulus Leoncinus nicrum confe&urus, dum cerram pecuinam innicrariisdecoquendam effodic Anno ofto,membris 1 547;incadaverhominiscurJicorumferedecem omnibus incompacTum diflblucumque,incidic. Accurrunt Panormicaniagminacim,reinovicaceexcici.Atdumimprudentiusactredtacur, pmnia in pulverenr, excepca mandibiila, abeunc. Deferunc mand ibula Gapica neo Urbis Simeoni Va Iguarnerae jquar & ipfa, dumdencesexcucereniruncur, incineremrefblvicur molanbus folum incegrisremanentibus. SinguLunciarum prope quacuor ppndus confeceranc,noftns fimiles,iubalbi,&: carie prorfuscarentes. SimiliacadaverareperrafuereSyracufis, Calatrafi, Pecraliae,.
tes,
,
,
.,
.

&

aliisque Sicilix locis^ uc fnse profequicur FazelJus loc.

.

cic.

IV. Adhucaliaexempla antiqua Gigantium..

t

&l&nt*m*Vffi^otf
aHaaml^ua.u

ra li <T libro de MirabiJ. Lbngaev. air,iri Dalmacia,in 'pe)unca,qu^Dianeedicebacur,viiamulta corpora,quorum co-

&

ftae.X

VI. ubias excedebant. J^wfcribit,cum Carchaginenfofbsfam.

Hominunu.
ra , condicaarcis,

43'r

fdm agerenc circa Provi ndam fuam,iacidifle in duo oflea cadave-

L ldem\ in BofphoroCimmerio fubica cerr^ concuflione colliculumquendam diffxluifle , e je&aque in^

cubicos
->

alcerius

XX 1
?

quorum alceriuscompageslongafueric XXIV,

gencia fuifle ofla

ica

uc compage

eorum in-morem humani cor-

poris compofica ^ Jonga ea fueric

X X I V. cubicos,

Apolionius Grafnmatuusnamt^Hcronis arcace cerre. mocu mul-

rasac celebres Afia^ 3 Siciliaecjfurbescorruifle ,

& ingencia fuiflere3

percacadavera^horumqfunidencemexempcum^&RomamadTiberium mifliim, qui pedis menfiiram no accigeric modo fed eciam fuperark:Tiberium ergo infignemGeomeram,nominePulcrum,
ja/liflefaciem fingere proporcione decirefp6ndencenvidq;fadu,

Hefior Boethius in Scocise defcripc. recicac,in cemplo Pecra?,re;

gionis Mora vi^qu^ Scocia? pars eft, fervari adhucofla Licic Ihon,
ideft,parvi Joannis, acque inter rceceracoxendicis os^non brevius

humano crure,& crafllcudinisfurCjinquod corum Brachium infe;conjecturamq 5*efle,hominem illumquacuordeeim pedu alcicudinis fuiffe. Sigebertm icribic Anno 1 1 71. ofla cujusdam gigancis in Anglia aliuvione derefta fuifle^cojus longicudo fueric pedum qurnquaginca,J^T0 Grammmicmiib^. na*rrat,in regnoHelfingorum verius Sepcencrionem fuifle gigancem Harcbenum nomine, novem ctibicos longum habuifleq; duodeeim achlecas contubernales, qtiorumprocericacisinfignisdimidio videbacurinfevior.Avent, 1. 4. AnnaLBojor. narrac CarolumMagnu Imp. habuisfe gigancem^nocheru nomkie in exercicu fuo,orcu ex Durgia pago Suevie^quiVenecosAvaresq* hoftes in modu foeni demecebac,&
ri qtieac
, ,
>

in morem a vicularu hafta veluc cufpide fixos liumeris fuspedebat.

Henrico III. imper ance, An no Chnft i 1 02 8 corpus gigance^ molis ineorruptum in fepulchroRomq inventum eft;quod eretu,

urbis moenia ( qu<e altiflima func ) fuperavic , Grant&io cefte in Mecrop.l.4. c.

1 5

.& aliis,cum jlbulenjiq. 1

2.

ih eap
,-

.Genef In e jus pe-

&ore erac vulnus quatuor pedum & dimidii ad capuc vero lucer-

u& arriens

,-

epicaphiumquepr^ecerea ejusmodi adfcripcum.

Tilius Evandri Pa/las 3

,

quem lancea Turni

11i S

MilitU ocridtt morefuojacet hic:

Sub'

jfjS
liafparce,yjxca

Liber III Mirabilta

SubCaroloVil.Gallorumregc, inmoncanaNarbonen(i:>GaIValenriamurbemjRhodanusfepulchiumt^cccxit; in quo invenca funchominis ofla, cujusdimenfiocrigintapedes implevic.Ica ceftacur Fulgofus lib. i. cap. 6.qui & lcpulchrum,& osfium parcem vidic. Cardanu* Iib. %. de Rerum Variec. cap. 4 3 aic4 cam ingencia hominumoflainvenca fuifle inMexiciabHilpanis expugnati (epulchris uc parcium ad cocum habita racione viginti palmosexccderenc magnicudine.In Peruana rcgionCyJoanneMetello cefte, gigancum ofl a reperca func , quorum dences crium digioorum craflitudinem lacicudinem vero quacuor habebanc.
.

V. Reccntia Gigantum exempla.

,

Gigantum

VJOn defuncnoftra&Pacrum noftrorumsecacerecenciagigantum exempla nec paucorum , nec paucis in locis exiftencium. Antonim enim Pigafetta apud Majolum Colloq.z.&cjoxflonum in
Thaumacol.Clafle lo.cap 4.arc. i.ceftacur , viiumafegigancem apudCanibales, quifupranoftraces homines a cingulocminerec. Memfcribic adfretumMagellanicum fevidifle giganceos popuIos,quorumcervixadbrachiidimidium longicudine procendebacur.Pacagones in America duodecim fpichamarum efle nocifljmu eft,aic Jonftonm loc cic. Melchior Nugner in Licceris Indicis fcribic, inregia urbe Pequm Chinenfis regni porcarum cuftodes eflegiga,

wnipia

tcx ftacurq quindecim pedum. Argtfola apud Nierembergium 1. $, Hift. Namr. c.i. ceftacur,PecrumSarmiencum, cum Magellanicos
finus exploraretjOCcurrifle gigancibus,ccpifleunum,fugafle cseceros.

EfteciamP^m^iSVw^/au&or, inExpedicione,quam Joannes Alvarez Maldonacus abCuzeoinfticuic,uc novas cxploraret cerras, in vencos gigances qui-nque ul narum, pene canino vulcu , roftro &

dencibus acuminacis ac producT:is;occifum unum ucroq; fexu monftrofoni,re&um fulvo,raro,nec prolixo pilo.Idem fcribic,cum villa

qua^damPacrumcSocietacenoftraacdificarecur,quacuora Mc-

xicoleucis; in caementis reperra ofla gigancum

rem humanae manui concrahe

,&dencemmo!apugno sequalem. Wr///* narracinCommenc. rerum Anni 1 5 1 r.cum Maximi,

feu

lianusCa-far comicia indixiflec ad AuguftamVindelicorun^obla-

cum

Hominumj**
.
.

4.3$

armilli fuiflevirumprodigiofe vafticacis&crafiicudinis Fa&e/Ius Decade i lib. 3.cap. i ceftatur,paul6 ance fuam aecacemCacanae vi-

xifieGaleatium feu Gaieocum Bardafinum,eanccecorporis magnl-. fcudinis , uc communem hominum ftaturam vercicesque humeris

Berciusiiideicripc.ZekndixapudJonftonumJoc.cic. ex Annalibus-Zelandicis, a GujlielmoBonoHollandi^ Comite adntipriarum folemnia Caroli PuIchriFrancicsRegisadduftam fuifleinuficacam corporismoie feminam > nacioneZelan^dam 3 pnequa proceri eciam viri pufiones videbantur.
fiiperarec.

referc

AnnoChnfti i ^^^referenceZy^^^nacuseftpuerinagro
Tigurino ex parencibus Joanne & Barbara mediocris ftacura^, cu~ jus p&gproperum meremencum fuic omnibus admirarioni: nam cum fexcum ascacis annum abfblviflec, procerkacemadolefcentis quindeeimannorurn asquabar craflicievero & corpulenria fuperabac voce infuper erac magna, pubercare Jiispida* nec crefcere defiic. Annos quinque nacus ingencia onera baiulabat, aratrum inftar hominis adulci moderabacur, Hunc omnes Tigurini noverunc, & Gelherusfequinquennemvidifle ceftacur. Non diflimilis partusprodiicanno 163 irinagroNeapolicano, exparencibus* olicoribus mediocris fimilieer ftacurae, Puer erae , qui fpacio fesquianni alcicudinem o&o palmorumcum proporcionacacorpulen cia fiiperabac ; cuiproinde duarum nu cricum alimencum in in^
,

&

&

fancia

non fufficiebao*

VI r

Quaefitcaufa civrGigantesnafcantur.

0_

Eceptiflimum apud omnes Scripcores^cailiVeceres^quamRe- Gigantcr ~ ^centioreseftjConfencienceetiam D. AuguftAa^. deCivic. c. 9. r na

lib- 1 2,

QitantcFirgi/ium

iEneid:

homines olim

uci

& omnia reli-

quaanimalia, &quaecunqueanimaca)lbnge maijoris fuifleftarurae , quam nuncfinc > acpaulacim /enefcence Mundo,alimerici$que fiium vigorem perdentibus defecifle,indie$que magisdeficere. Quae eriam eft fencentia Urielis Angeli apud Esdram lib. 4. cap.
,

Mquicamenlibef noneftCanonicus) ubiaic V. 52. &feqq. lnUrrogaeam quxparit, $ dicettibi. Dicesenimei:J!>uare qucs
,

geperifti

num non funt

fimiles his y qui

ante te y fed minores

ftaturd

4.4.0

Liber

III Mtrabilia

tp(a:^4ltijunt qui injuventute virtutistmftatura? Bt dicet ttbi tt funt 5? alii qutjub tempore Jenetlutis dejiciente matrtccfunt natt. Confidera ergo& tu, quoniam minortjtatura eflispra his^ut ante vos i quipofi vos , mtnori quam vos quaji jamjenefcentes creatura , sfortitudtnem juventutis prdtereuntes. Ex quo fequicur,
,

&

omneshominesanciquicus, nonfolumance, fedeciarnmulcisfa:culispoftdiluvium , ficum noftratibus comparencur , giganceae fuifle ftacura?. Ec hcecfinedubioeftcaufa,cur ubiquecerrarum,uc vidimus, cam frequencia reperta fuerint.tam immanis moliscadavera^. Cur vero tam enormis inter difta cadavera fit differencia,quoadvaftitatem, exiftimohancefle caufam, quodficucinuncinter homines ordinarfe ftature^ reperiuntur non raro aliqui excraordinariaeacpenegigance^molis,- ita tunc quoque, quandoomnibus communiserac procericascorporum,reperti fuerinc variis in locis nonnulli j qui aiios mole ac vaftitate corporis longe excederent, ac illorumrefpedtu Gigances 2dlimarenc11r.Ec horum cadavera puto

efleilIa,qu^enormemillumcubitorumnumerum, in fuperioriGigantum busnonnullis exemplisrelacum,exaequare dicuntur. Fuei unt ieioiFm

erant,

tur non fblum Gigances olim

fed Gigantum quoqueGigancesr'

Idem

hodiernum diem fme dubio adhuc contingit inter lllos populos,quorum giganteam efleftaturam retulimus exE.ecentioin
,

ribusHiftoricisr*.

Adcaufamfeu originem Gigantumquod atcinet JRabbi Sa/omon, illosexgenere duorum Angelorum,qui

ciderantynempe Aza&Azael
i

fabulacur

e coelo de-

eflegenitos, ideoquevocari

Hc-

bra.iceNephi/im 3 hoceft , cadences. Sedhocdelirium eft. Polrarum quoque curba varias accexit fabulas , quas omitto. Franajcus

Fa/efuscap. 8.PhiIofbph.Sacr2e aliiquemulti , putanc Gigances ancediluviumnacosfuifleexda^monibusincubis ? &fceminisfuccubis. Sed non eft.quod ad cam peregrinamconfugiamus originem, cum eadem dc causa tuncnafci pocuerinc,qua poftea omnibus feculis adnoftrausque tempora variis in locisgenerantur,uciquenacuralicer, &fineda?monumconcurfu > camaparencibusgi,

gancibus ,

quam non gigancibus.

Puto

Hominuwu.

4.4.1

Puco icaque,Gigances cunc nafci $ auc cerce excraordinariq molis homines, quandofemen ucriusque pareacis eft copiofum, crasjfum , calidiflimum 5 fpiricibus affluens % ler i expers. Tale aucem ucfic, noneft impofiibile necadeodifficile. Sienim dsemon (uc Valefius fuam opinionem explicac ) poceft irnmiccere in ucerum mulieris^# q^alecunquey ne^ue (^uanttdumcunque femenjedplu-

&

tf feri expers, deligendohomines caltdos , robujlos , .$ abundantes multo femine qutbus $Juccumbat ^f incumbat , atque utrko[ue y viris in~
,

rimum ^crafjijjimum y calidi(Jrmum

,

(Jiritibus affluens

&

ejtiam crfceminis^ voluptatem folitomajorem ajferendo>ut canco ab-

undanciusfemenemiccanc; curnon pocericfimile femenabucroqueparencenacuralicer, finedamionisaur fuccubiaucincubiintervencu decidi, fi uccrque robuftus fic , femine abundet , vomulco lupcaceardeac? Addequod , uclib. i.cap.22. probavimus,

&

&

&

verifimilius fit , nuriquam ex dsemone incubd , ac mulco minus ex luccubo,veros homines fuifle natos 3 camecfi nafci pofle non fic improbabile. Acque hoc qisod drxi,longe probabilius eft^ quam quod
alii cenfenc,qui Gigancum caufas in aftroruminfluxum,& cercum fiderum ac coeli poficum referunt. Nobiscum fenciunc Commbri^enfes Commenc. in lib. 1 de Gener. tex. 17.
.

CAPUT
OMni a:vo
ribus
,

IX.
,

De hominibm [ylvefirihm
ac variis in locis
^

acpilofis.

noftraque eciam

& patrum no-

ftrorum aecace , homines fuifle fylveftres, pilofos^ ferinis mooftendunc % inquibusvix humanicacis fcincilla refiduaerac, varia Vecerum ac Recentiorum Scripcorum teftimonia , quocidlanaque fere experiencia probac Ex mulcis pauca referarru.
, I.

Exempla antiquaHominumSylveflrium.
lib. 3.
;

T)Omponius MeU igicur

Carmaniaepopulis
,

cap. 43,

aic

Carmmi

deSinuPerficoagens de Sylveftrifl nnvigantium dextera poJiti^

Kkk

fant) antiqua.

4-4* z

"

Liber 111. Mirabilia

Junt ,Jine vefteacf uge , fme

lant y came inPolyhift. cap. 45.de Arthabathitis^thiopwe populisloquen^ ait Arthabathits prom atque quadrupedes y necjecus acfer&Jinc fcdibus evagantury ccnfines MauritantA : certo tempore locufas fyU
:

pecore acjedibus \pfciumcutc fevcpr&ter captta toto corpore hirfuti. vejcuntur % Solinu*

veflres legunt y

duratasL jalfugme in prafidium vit&Jolas habent. Scdex illu quadragtjimum avi annim nullus Jupergreditur. idern
:

capitefequcnti45. cieLibya: populis intei Adantemn:ontem& Canopicum oftium habitancibus haec habet Ex his Atlantes ab humano 'ritu prorjus exulant. Nulli proprium vocabulum nulli fpeciale nomen. Diris Solis ortus exapiunt diris occajus profequunlucis. His fitur s ufiifc torrentis plag&Jidere oderunt miliafcribicP//W^hb. 6.Natur. Hiftor. cap. 30.& lib. ^.cap. g. ScHerodotus lib. 4. Idem Solinus proximecitato capite ait Htmantopodes flexis nifibus crurum repunt potius quarn incedunt r Sunt Hipergendi ujum lapfu magis deftinant quam grejfu. iu*v Ttifi^ mantopodes idem quod Loripedes , fic didti , ideft , aloro , &pede, quodquafiloroeorumfint pedes impli, ,

DEV M
,

&

-.-c?

&recurvi 3 mapitjoannes Camers inillumlocum. UndeP//mmlxb. 5.cap. 8- Himantopodes inquit , Loripedes quidam , quiEt Mela in fine fuiOperis ^yib ius ferpendo ingredi natura eft. 0 traUu quemferd infeftant , proximi funt Himantopodes inflcciti
,

xi lentis cruribus

quos ferperemagis quam ingrcdi referunt. Ef

Sylveftres homiVideTco- figiemtalis hominis exhibet prasfens Ffgura. nifmi III. nes colloeat etiam So/inuscap. 65. in Indh: Nzmfuntquijylve-

I*gk

flres

inquit

hirti corporc
lib. 7.

caninis dentibus
2.

Quod &

Plinius facit

cap.
,

, ftridore tcmfico. ac poft ipfum AGellius\h. 9.

Not Atti.c. cap. 4. Efau etiam

mopilofusr*.

ut habetur Genef cap. 27. erat ho-

Legati illi , quia Summo Pontifice in Tartariam fuerunt misfi,utfupracap.6. . i.diximus, fcribuntinLibrodeRebusTartaricis cap. 6. in Tartaria

tarequedeferta;irrationalesvideri
arint^ fblos

quandam gentem (ylveftrem efle, habiquodad rempropoficam ni,

>

hilrefpondeant,incruribuscarereflexupoplitis

&cumcecideporc

jfurgere non poffeQuin hu jusmodi fy lveftres y toco cof-

lcffnisrmuM. YH*tor c

rc^vrnc

jf*$

*f 5

Fig.I. Hatna

ViUofus
J

ntatn^

tn

Iava
.

Fia. IV, Honrv Jylutsirus

Filius anntrum Vtaintp-

*p

Tia. VI

Hama

/vlutstris

Tairr

amvorum jua m

U/

Hominuwu.
,
.

44.3

pore hir cos ali in regia magni Cham incra horcos ceftacur Odoricus Omicco alia expofterior ante finem apud Ma jolum Colloq. t

empla anciqua, 8c adrecencia venio,

. II.

Exempla recentia Hominum Sylveilrium.

CCripcoribus & exemplis ha&enus deSylveftribus hominibus re- Sylyeftrii ^iacis , fi quis forcafle dubicac > fidem facienc (equencia recencifli- cxcm^wT ma exempla quorum fimilia adhuc quocidieoccurrunr. Jcecsittia. Jacobtss Bontius f Civif acisBacaviae Novae in Java Medici Batavi, lib. 5.Hiftor.Narur. &Medicsecap. 32. de Hominibus Sylveftnbus in Java a fe vifis hanc narrac hiftoriam. Vidi egoaliquot Vide rco,

utriusque fexuserecfe incedentes i?iprimis

,

eam

fmill> " ( te^/^f effigiem A/tf"!

.

exhibeo)Satyram foemellamjantkfe verecundia ab ignotisfbi hominibus occulentem /iw quoque faciem manibm ( /jw ^/ /V/& dicere ) /^gentem> ubertimcfe lacrymantem^gemituscientem g? csteros humanos aclus exprimentem utinihilei humani deejfe diceres pr&ter loquelam. Loqui vero eos easfe pojfe , favani ajunt ,/ednon velle ne adlabores cogerentur: ridicule me Hercules.Nomen ei indunt Ourang Oucang quodHominemfylv&fignificat\ eos^ nafci affirmant e li,
,

, qu& fe fimiis gf cercopithecis detefiandi Hsec illo. anchroIn Infula Buchuan degere homines pilofbs , feros , pophagos , fcribic Anton. Pigafetta. De Scy chias populis per Ducem Mofcovia^fubjugacis, verfus Anfticum polum incerSepcentrionem &Oriencem , Matthias a Michou Medicinx Doftor Canonicus Cracovienf lib. 2. de SarmaciaEuropaea cap. 5. h<ec fcribic. Jn his regionibus non arant y nonfeminant panes non habent nec pecunias $feris fylvarum , qu& apud eos abunaant > vefcuntur* non nifiaquam bibwit: moranturin denfisfjlvis y in tuguriis ex virgultisfaclis. Et quia fylv& illas terras contexerunt , homints (ylvejlres &ferinos effecerunt. Sunt velut befti& ratione non utentes ; vefiimenta de lana non habent ; peUibus teguntur rude grofie y confuentesvarias pelles infimul , ex lupo cervo urfo , faHtfC Macbellis , tffcismis , wteris , prout fors obtulerit.

bidine muUerum Indarum

libidine mifcent.

&

.,

&

&

&

&

thiasr".

Kkk

De

44*4-

Liber III. Mirabilia

De habicacoribusregni Ferlech,quimoncana occupanc,fcribic

M.Pau/us yenetushb.}. c:\p.i 4 quod nu//amhabent legem ,/edbcftia/iter viventes quidqmd illis mane primo occurrtt adorant comedunta~carnesomnium animalium mundorumtfimmundorum, atquecarnes humanas.hi Hiftoria NoviOrbiscap. l io. quod eft de
,

Gencirxisvariis^loasqueinnumeris^abAlonroNigrcrepercJs.narracur de quibusdam gencibus qua: videbantur magnam rufltcitatem, imoferocitatem quandam pr&fefcrre j quamobrem crecUdimus fylveflres effe : corpora tamen habent habili(jima y fymmetricafy cohrc adnigredinem inclinato, inuniverfum maci/enta.Sylvciircm quoque gencem , ferarum more vivencem^nudamque incedencem , invenic Vefcutius in navigacionibus fuis. Sed Petrus MartjrknbiZy inGuaccaiarimaHilpaniola^Provincia, fjlveftreshomines ancra fylvasque habicare absqueullo hominum aliorum commercio, nudos % fine loquela capcos nunquam cicures fieri,. fine ulla lege vivere^ fblaque de facie homines racionales videri. lveftres Noftris eciam in regionibus iubinde fylveftres , vcl cerce pilofl Sy ac piiofi com p ar uere homines. A/drovandus in Hiftor. Monftror. referc,, in Europa Bononice fua aecace vifam puellam o&o annorum , pilofam , filiam
,
,

&

&

&

vifi.

cujusdamfylveftrishominisannorumquadraginca orciin Infulis Canariis , qui non fblum di&arn filiam genueric , fed aliani natu majorem , annorumcuncduodecim, &filiumannorumviginci. videko- Horumiconesha^func.^//i^6f^f//^:fubjungicAldrovandus>
,

n Sm
'

pr&ter nares , ^f /abiacirca os : pili frontif comparatione ad illos qui genas tegeerant /ongiores , g? hifyidtores i y^ & Iconi- bant , cum hi tac~lu effent molliores : reliquapars corporis ejrpot t([i~ 1 mum dorfi, hi/pidaerat^ejrflavisfcatenspilts ad lumborumusquel L&II principium : gu/a , peUus^ manus^ ^f brachiapilis erant nudata : c&ter& corporis partes afl?er,(trcutem avium nondum plumefcentium Amu/abantur. Neque quis hoc neceffariumfibi perfuadere debet ut totumcorpus generis [y/veflrium hominum pilis fcatere debeat > (iquidem tefte Eufebio Jefuita{\$ eft P. Joan nes EufebimNierembergius)i>//?funt fy/veftreshormnes , tamin Orienta/i, quaminOccidentali Plaga ffive in regione America egredientes ex materna all

lIl

lg ' \

^tma cumfronte

pi/ofa

w cmdidi

,nit?dt

& Uves

velnti noflrates infantes*

*

Sin tracJtt

temporu

Jcptiisntus

IV

Ptii&twr

rcyiom

yaa.

+ JS*

Via I Ri cUa,
.

vvhfn fika,

A,v,o&uvm,

ttiicr

acntis

Hominunu.

4-4-S

temforis pojieapili in aliqua corporis parte valde excrejcant y non tamen dicendum eft, totos hirfutos ejje debere. Alias hiftorias mulcas

villofbrumhominumapudEuropaeos repercorumdabimus libra

fequencideMonftris.
Inter fy lveftreshomines numerac Aldrovandm loc. cit. eciam Cinnamiospopulos ; quosaic ornatu prolixae barbce , &pilorum cociuscorporis efle admirandos & afinicimis Barbaris homines fylveftres vocari. Nucriunchi ad viras tucelam numerofumcanum gregem,quoniamabaeftivoad hyemalefblfticiuminnumeri boveslndici eorumpacriamaflidueingrediuncun qua decaufa , an
,.

ucaliasferasvicenc , animpuIfuhominumaiK ^anpabullinopia, incercum* Icaque hi populi > diffidences fuis viribus ad bobus refiftendum * canum mulcicudinem alunc y quibus boves permulcos venando capiunc ^ac vel recences edunt > vel fale condicos ad fucurum efum recondunc, Alia etiam omnis generis animalia praedi&iscanibus venantur.IconesCinnamiae gentis^tam maris^quam Vide iconifmi IY ~ foeminae y exhibemus ex fupradido Au&ore;:

Sylveftribus ac pilofis

hominibus accenfet Aldrovandus Cy-

'*

vl

nocephalos , acSacyros ; &aliietiamTritones , Nereides , Sirenes. Sed Cy nocephalis exceptis , reliqui homines non ftinc, uc fupradefinivimuscap. <>.. p Sylveftresaucemhominesha&e-. nus recenficos ^ efle veros homines y racionis parcicipes > dubiftm nullumeft quoniam paulacim manfuefcunc , humanicacenij induunc , fidem reftam fuscipiunc , legibus fe fiibjiciunt in optimam gencem evadunc y ut mulcorum annorum experientia
,

&

&

&

hoc & praeterito faeculo docuic mulcisin locis praefercim in Americae regionibusBoncius tamen infinuac foemellam illam, de qualoquicunnonfuiflemulierem, fedSacyram. Pilo, ,

fbrumexempla alia invenies librofequenci

cap.
1

5.

sg

Kkk

CAPUT

4-4-6

Liber III Mirabilia

C A
Androgyi
feu

U T

X.

De Androgynisfeu Hermaphrodttis.
Herr "

diu

NdrogynoSjquafidicaSjAlari-foeminas.vocamusilloshomines,qui utrumque fexum parcicipanc,fic diftos ab . rp, quod Hermaphrovixumjfc yvw quod mulierem fignificac. Eosdem dicos appellanc, a Mercurio, que.m Graeci Ip/uh a Venere , quam tidcm *<pf> Snm vocanc, quoniam Venerem aMercurio compres-

^\^

&

&

famaucumanccalemprolemgenuifle, quaefexumucrumquepartipipario.

Androgy-

Hern^

Fuifle olim , & eciamnum reperiri pafTim hujus generis homin es,ex variisconftachiftoriis.^^/^/sr lib. 4.deGenerac. animah
:

phrodito- cap.4. aic

Nonnullaetiam dupltci genitali

confinesfe
illis

altero rnaru
cap. 2.dicens

altero

Tumyaria fcemin&nafcuntur.
cxempla.

ConkntKPlinius lib.7.
Machlyas
(

^aJamonas
virilem
,

nomina

Supra func populorurrL*

:

Africce ) Androgynos ejfe utriutque natur& , inter Je vicibus coeuniis tes , Calliphanes tradit. Ariftoteles adjicit , dextram

mammam
cap.
3.
,

lavam muliebrem

ejfe.

Idem

Iibro

eodem

Gi-

gnuntur

$$ utriuscpiefexus y quos Hermaphroditos vocamus olim Antfrogynos vocatos , %$ in prodigiis habitos , nunc verb in deliciis.

Frequences Hermaphrodicos incer nonnullos Barbaros reperiri, lib. 8- Hiftor. Nacur. cap, 6. addicque , in Virginia Amei ic& Provincia plures efle , ipfis eciam Indis exoJfbs ; Indos ipfbrum opera uci jumencorum loco , quod robufti finc ad onera porcanda :deporcarcaucem annonam Regum, ciim proficifcuncur ad bellum defunftos geftare , concagiofo Gigas medicari. morbo afFe&os ad loca deftinaca deferre , quoque ille Cynoprofopus a Maldonaco invcncus in Expedkio9 ne fua , & occifus^de quo fupra cap. 8. . f* erac hermaphrodicusr
teftacur Nierembergius

&

,*

&

bfeque?ts fcribic M. Meflala & C. Livio Confulibus, J u r \ ,1 a r Androgynum duodeam fere annos natum juiiu Arulpicurrtj, ecabantur tanIcem L. Mecello , & Q^ Maximo Confiilibus, fu jfl e necacum. nacum & mandaco Arufpicum in mare deftia^or!" Androgy num Lunae
rr
, ,

A ndrogyni ohm

/7-

temofa.

laCUttl.

Hominuwu*

-^7

IteminagroRomano Androgynumocloannosnaturn latum. ad mare delatum , L.Cecilio f fuifleinventuni , L. Aurelio Coii. Licofihenes inProdigiisrefert Anno ante partum Virgin ;s

&

&

1 3 2.

in agro Ferentino

Androgy n um na tum, in flumen fuifle de1

jeftum. Ec rurfus Anno ante eundemLpartum

Saturniae annorum

4.

Androgynum
.

decem inventum,& alium Urbini Anno 9 3 & utrumque fuifle in mare demerfiim. Demergebantur-igkur ab anprodigiorum loco habebanair.MultaaliaAndrogynorurn exempla reeitat Licofthenesj cujus tamen &pe fides dubia fblet efls. Alia exempla legeapud Aldrovtmdum in Hiftor.Monftror* pag.i6.i7.& ig.itempag.5 5& 5 i6.editionisRononienf exHaly Rodoham inComment, ad Art. Medie.Galeni,ex Columbo lib. 1 5 Anatom. exHieronymo Montuolib. i.Theor. C.6.& aliis.Horum ul~ timus ait , fe no vifle Hermaphroditum qui viro nuptusfoeminese credebatur naturc^filioscj; ac fifias peperk,& nihilominusancillas eomprimebaC; ex iis generabac. Columbm vero lib. 1 3 Anatom.
tiquis,quia
,

&

fatetur jfeciflefeariacomiamcujiusdamHermaphrodici
terq* in veftigafle vafa(eminaria,nc difceret rium

diligen-

& qualis incer illa

coiifenfusforecjdeprehendiflequejVafaprceparanria a vafisaliarum foeminarum praeparancibus minime discrepare. Agnofeit quoque Heri^aphroditos D. Augufi. lib. 1 6. deCivit. c. %>

Quatuor porro
conftkuunt.

Hermaphroditos Aticlores tie&*. Alios enim vocant Hermaphrodicos mares 3 qui fe- P hrodjtci
differentias inter
,

xum vinlemperfecliusacvalidiusparticipant
:

quamriiuliebrem,

tuor funt

quoad genitalia alios Hermaphroditos fceminas,in quibus e cori- differcntix. terio foemineus fexus elucec perfetius , quam mafculinus ralios

Hermaphrodkos perfedlos quidem > qui nimirum expreflamta utriusque fexus imaginemin genitalibusreferunc > fed tameii ad
generationem y & feminis profufionem inefficacem alios deniq> Hermaphroditos perfe&iflimos , in quibus rion fblum utriusq; fexus figna perfefte apparent fed etiam omnesconditiones ad perfeclam generationem necefTarias haberit. Qiii haec clarius explicatai volet legat Aldrovandum in Hiftor. Monftror* pag. 4 1 Bononienf edit.ubiinvenietfigna, exquibus dignofcitur , quinamin Androgynis fexus prag valeat & quandonam utriusque ^qualis fit
:

,.

virtusacpotentia,

Quseri

^g
Androgy# nis an
li-

Liber

III Mirabilia
,

Quserifblec,

num Androgynisliceatmammonium concrahequia ucerque poflec

re, praffercim incer fe. Ec racio dubicandi cft

^bire vires viri ac foeminee, & ucerque gcnerare ac parerc, pnc fertrfm niumcon- tim fi ucerque fexus inucroque pra?valeat;quodnon videcurcon1"
trahcre.
lis efle

cedendum.Refpondecurcommunicer ,concedendumquidemiImacrimonium , ob carnis imbeallicacem non camen licerc

>

utrique ucroque fexu

fi

uci, fed illo

uterquea?quepra?valeat fexus
velinc,

tantum,qui magis praevalet.Quod ucerque Hermaphrodicorum

,

&

a^queinucrumque

incalefcat,- ajunc

cogendoseflead fexum cli-

gendum, quouci jurejurando, icaufurosfemacrimonio, ficutpromiffumfuit. Ita docet Baldus, &aliiinL.Qiiarritur, D.deftatuhomin.cumCafiftisacSummiftiscommuniter. Et etiamfi fucceflutemporismutatio fiac , qui mafculinum fexum elegerat , fceminefcat ( ut ita di-

& faclaele&ioneadigendos ab Epiicopo

&

cam)&quifcemininum,mafculefcat;ftandumtamcneftpromisfis
,

& perfiftendum in fexu elecTo

m

eciam fub pcena capicali ,

teftc

Bareo apud Aldrovandurn loc. cit. pag. 43.

Quseri przeterea folet,quaenam fit Androgy norum cau fa .Nonnicurna- nulli Aftrologi caufam influxum fiderum referunt , ajuntque

a ndrogy-

cjuxnam
fu caufa.

tuncpraecipueAndrogynos formari in materno utero,quado conceptustempore Synodus VenerisacMercurii in fig*isbicorporcis (cujusmodi funt Gemini, Virgo, Sagittarius, & Pifces ) celebratur. Sed hx nugce fant,& Aftrologaftrorum fbmnia. SueJJanus apud Mdrovandum in Hiftor. Monftr. pag. 5 1 8- Bonon. Edit. ait poft menfiumfluxumaprimocongreflusdie ad quintum mafculos procreari* adoc"tavum, fcemellas;adduodecimumHermaphroditos. Sed huic f ententiae nee ratio , nec expcrientia fuflfragatur, quandoquidemmafculusvelfoemella,nullodimimintervalloobiervato exfeminemarisvelfceminx pradominante generatiiE-. Addc quod , fi poft duodecimum diem fluxionis menfium producerentur Hei maphroditi , magnus eorum ubiquc reperiretur numerus.Ipfe igitur Aldrovandm cum Bofcio in Concordia Philofophorum&Medicorum , &communiorifententia , caufam attribuit a^quali feminis parentis utriusque vigori.Nam hujusmodi fce,
,

tus a macerice feminalis ubertate provenire folent.

EfFusa enim
sequali

Homwurru.
sequali

4.4.2

formacrix, qux fimile aliquid

fi

porcione maceriaefeminalis ab ucroquegenicore , faeulcas fibi fingere conacur, aequalibus viri-

businucramquemateriamineiimbic
in
.

j ac proindemirumnoneft, uno eodemque foecu poftea ucerque fexus reluceac. Majolm

.

Colloq. 3 ex Alberto Magno lib. I g- de A nimal. traft. 2 cap. 3 hanc adfignac cau&m.Nam ut utrimquefiexm fiant \ ea ratio efi inquic, quod humor, unde corporagignuntur^ ab omnibm genitorum feu pa.

d^uiffimafingulorum membrorum portio inftillatur : itafit } ut omnia membra prater genitalia > a maris ac fiozmin&fieminibm rite femper componantur j at de ipfis genitalibm^
xo.\\mvcipartihusflutt
y

e^r

tum diverfia utrimquefiorma/it^ utrimquefiemina invtcempugnare necejfie efi inefformando hujmmodi genitali Si igitur utrimque genitalis materia fuperfluafit tum maris^ tumfce?mn&$neceffarium
,

illud Jequitur., ut utrimque fiorma refineatur

jj

$ ideo erit herma-

fhroditm: at cum alterim genitalefemen ab altero abfiumitur, ejm forma redditur , quod alterum efficaciajuperavit. li igitur populi^
qui omnes hermaphroditici (unt
abfiumi. Prior
,

magnum

in

modum genitaleje-

men,tammares,quamfcemin> emittunt^ quod invicemnequeat

& communis fencencias racio fine dubio eft prafe-

xenda^.

C A
T>e Hommibm

P
t

U T
,

XI.

variarumformarum.

PHaecer homines ha&enus enarracos alii func mulcarum aliarum formarum apud anciquos & recences Scriptores. Praeci-*
3

puorum mencionem faciemushoc capico.

JL DeHominibusCaudatls,

^JOn defunc naciones integrae caliumhominum

nec raro incer Hominci s A ^ hommesordinariae formasreperiuntur nonnulli , qui vel Nacuras vicio , vel puni cione divina , caudis (unt deformati. Pliniw lib. 7. cap. 2. circa finem ait , alicubi cauda villosa homines nafci pernicitatis eximia.

Ad Infulas Sacyridas

in Oceani extremis oris

J-ll
ficas,

4p
ficas
,

Libcr III Mirabilia

vi cempeftatis appuiios fuiilenautas
,

, narrac Paufanias in additquc tnco/as rufos cjfe , f$ caudas haud multb equinis minores infa clunes habere. Dc regtio Lambri I nfu\x]avx minoris M. Vau/us Vcnetus lib. 3.cap. 28-loquens aic: Jnveniuiztur cti'am quidam inhoc regno 3 qui caudas habent ut ca~ nes , longttudinis unius pa/mi ^f hi in ctvttattbm non habttant ,

Accicis

five lib.

i.

fed in montibus.
Petrus Martyr
,

Hax raciunt,uc credibile videacur quod nari ac

,

ica

(cribens

Esi alia regto

dicia Jnztgnanin.
,

K^idhancautem tnccU referunt ex majorum relatu quondam pelagoadveclas gentes caudatas ad fpitham* lc?;gitudtnem $$ la,

cauda non rnobiU ut in quadrupcdibus fed fol:crocodtlis videmus , tftn c/Jeam dudk tn turbinem y ut in pifcibus r quando protentL Onde federe cupiebant (edtltLus pcrforttiem
certi vroceritatem
,
,

&
,

utebantur? &illis deficienttbus ejfojsa tellure ad fptthamapaulb ampltus fcrobem cauda imnnfa opus erat quie/ccrcy. lem Anno 1 5 97. Coloni<e nacus eft pufio cefte Aldrovando pag. 59:. ex Schenkio, qui pra^cer mulcas parces monftrolas in pai ce pofteriorifuprapodicemcaudamiuillamgeftabao. Sed ha^c Nacurze func opera quod fequicur , DEI vindida Scvihit joannes Major hb. 2.deGeftisScocorumcap. <\ contigic. K^ddRocheftriam tranftens Auguflinus Monachus , in Angltam a S. Cregorio Magno mijfus verbum DEl evangelizare ccepit fcdcontra virum D E 1 ptfcium caudas vulgus irrifbrie projecit : quare Numenfupplex Augufltnus tmplorat quatenus illtus /ociparvu/i caudati y in peccafi poenam nafcantur 5? quatenus montti addifcant
ratis
,

&

,*

non temnere Dtvos. Et propterea ut Anna/es Ang/orum recttant* parvulicaudatinafceba ntur. Cellavittamen jam poena illa. In Hifpaniaquoquealiamhujusmodigencemfuiflc^ceftacurAT/>r^,

iergiuslib.
. I

.deMiraculisEurop<ecap. ulc

L DeHominibus longasaureshabentibus.
;

Hommes I^Ehominibusenormiterauritismira produncur

longas^aures habentes,

qucequomii-

*'nusfabulofa
, i //^/V^
,

penicus videantur
1

facicScripcorumaudoricas^.

lib.4.Nacur.H]ftor.cap.
,

populorum

3.meminic FanefiorumScythi inquibus nudaaltoquin corpera pr&grandes ipforum

aures

lcomCmus *
!
II'

V Pon aytur
~

r cgiontijaj

f ^t.
t

'4

Tij.ll.

Homo Astomus

Tij 1 .Hom-o Tmcfius auritus

,

Ttj.HI Hjmo hrachy

stomus.

ttfrtvc fxawraxu $cr c% rorcrty cLyfOs^: <+St. dicit cjsc qua^riccnv

Ftj.

IV. HortujMouficulus

Tvci^VI.

Homo fcitous

a.ucrfis

Tij V. Homo jhalus

.

Acc

4.51 Idem lib. 7. ca p. 2.cumdixiflecdelndicequi- videicobusdam populis.aliquos riafci villosa cauda,uc jam vidimus; addir, ! fmi T* alios auribus totos contegi. His fimilia habec Mela Jib. 3 cap. de Hiaurestotacontegant.
.

Hominurru.

quibus aic cttcSatma/os, quibus Ipania&SepcencrionisInfulis , adambiendum corpus omnepatuU nudis alioquin magnd aures gro vefle Jint y pr&terqnam quodfabulis traditur ^Auttoresetiam quosfequi non pigeatjn vemo. Similia Megafthenem icnpfifle refeVc Scrabo , quem camen ipfe ridec. Confenciccamenib/fe/# cap. 3 o. in fine diccns Bffe lnfulas y $$ Phanefiorum gentem , quorum aures adeo in effufam magnitudinem dilatentur , ut reliqua vifcerum iliis contegant , nec amiculum aliud/it quam ut membra membrams aurium veftiant Nec de/unc recencia exempla. Maximilianus Tranfyivanm in Epift. de Moluccisaic Hinc ad infulam Gilonam ventum eft y ubi homines conjfexere auriculis longis, atque adeo gendulis ut humeros attingerent. ^ua cum admodum admirarentur noftri y intelligunt ab mdigenis y haud longedijlare alia?n infulam, ubi homines ejfent nonfolum pendulisjed adeo latisampliseL auriculis y ut cum ex ufu effet , altera earu?n univerjum caput contegerent. Accedk Antonius Pigafetta , qui apud Ramufium com. 1. asremocis ab Infulis lacroferiCj in quibusdam Infulis non admodu num , adeo iongas hominibus auriculas eiie , uc brachia ceganc.
,

&

IdzmPigsfetta aflenc , mcerMoluccas In/iilamquandam adnumerari, cuinomen Aruchecco (cujusfupraeciammencionemfecimus cap. 7.$. 2. ) in eaque viros ac mulieres efle cubkales,fed adeo
expanfis auriculis , uc in alcera excenfi jaceanr, alcera cegancur.
toniut Daz,a
,

An-

&: Petrus

Simon

apud Nierembergium lib.

g.

Hiftor.

Nacur.cap. i.aucloresfiinc^hominesinveniriTucanuchasdiclios,

quibusadeoprolixceauresfmc/ucusquead cerramdependeanr, fexhominesfubunacondi po/finc. HosrepeririverfusCaliforniam. Ejusdemreifidenifac!uncHoIi.andorum& Anglorumnavigaciones. Hcec Aucioreshacrenusrelaci. Egoucnon nego,bomines reperiri, quibus folico majores finc aures, ica uccredam caatx efle magnicudinis quancae di&um , adduci vix poflum. Puco icaque pleraque effe

&

hyperbolice didfcu.

Lll

III.

De

452
. 1 1 1.

Liber

III Mirabilia
aflomis brachyfto,

De Hominibus

mis,elinguibus,&:c.

TJOmo Aftomus(*W^gnece) eftquicaretore:Brachyftomus /^(5pa^ii$-o^:graxe)quiparvoe(lore:Elinguis quiautlingua fto ^ c mt,e\in- earet,autejus ufiieft privacus. Defingulisvariaexcancceftimonia &exempla. Me/aiib. 3. cap. de^chiopia aic Sunt autemtrans g ues ca, quamododeferta diximus multi populi ejr quibus pro e/oquio nutttsef/ > alii Jine Jotio /ingu& y a/iijine linguis s a/tt /abris ettam coh&rentibus mji quodjub naribtts etiam Jijiula ejl per quam bibereavcnt : fedcum incefjit iibido vejcendt granafingula frugum Videlco- pafjim najcentium abforbere dicuntur. Similia habec Plinius lib.. inli^JLA 6.cap. 30. inicio^loquensde^chiopi^populis. Feruntcerte % li I. quic, ab Ortentisparte tnfima gentes ejfe Jine ?iartbus y tqualt to~
Homines fto mi
'

'

titts oris

planitte

alias fuperiorc labro orbas

y

alias jine /tnguis..

Varsetiamore concreto
,

& nartbus carens

Jbirat potumL calamis avena trahtt , ^utbusdamprojermone nufbonte provenientis y advejcendum.

&
,

uno tantitm foramwe grana ejusdem aven<

Idem Iib. 7. cap. 4. Adextremos fitusmotusfo membrerum ejl. nes Indiaab Ortente circa fontemGangis Afiomorum gentem Jine ore corporetotohirtam veftirifiondium lanugine > halitu tanquem naribus trahunt. Nullum il/is citiirn viventem y 5? odore
,
,

nuliumL potum ; tantum radtcum florum^ varios odores malorum y qu& fecum portant /ougiore ittnere ne (y/veftrium 5? paulb odore hauddtffculter exanimari.Ezgraviore : o/facJtts defit

bum

demhabec So/inus cap. 43.

in defcripcione itchiopia^.
1.

Nierembergiuslib. 8.Hift.Nacur.cap.

referc exaliis

efle in

Xamocohuyca
,

gences, qua membris purgattoni excrementorum-*

,

deftinatis careant , aii propterea fo/um odore frucluum 3 florum naribus y non ftomacho condiunt. Idem herbarum quas o/Jaciui prodcrcakGregoriumGarziasndcquibusdam Peruenfibus eosque propterea (emper (ecum deferre fru&us & herbas odoriferas^ eoque (blumcommeatuuci.

&

Efle homines prorfus aftomos,difficuIcer adducor ut credam;

Hominunu.

4.53

eflebrachyftomos, hauddifficulcercredo. Hosforcafllsaliqui viderunc, Scpropterosexiguumaftomoscrediderunc. Elingueseciam, hoc eft, omni iingua carences, difficulcer admicco; ufu lingiKe camen nucibus incer fe agences , non negaverim nec. carences , impoilibile eft > imo nec diffieile quidern , nucibus iblis incer enim feagerehomineSj&arJmiconcepcusmanifeftare. Excelluncin eareSicuIi, ucfepevidi. Ecfaciuncidpaffimacdexcerrimemuci. ScripficadmeRoma pneccricoanno 16 59, P. AchanafiusKirche-

&

rus , fuiiie fe Florenci<e >

& incer alia rariffima & curiofa a Serenis-

fimo Hecruri^ Duce fibi oftenfa , vid ifle concercacionem nucibus expreflam incer mucum ac furdum/hscepcanciuir^num prceftarec pOpv Verba Kir- f^um' & efle mucum ac iurdum fimul ,an folumakerticrum. cherifunc Finitaqu^fia Mu(ica y mi rapprefentoun altro fpetta mutum. Erano due eolo non di mmore maraviglia 3 che fojfefiato ii primo. dijua natura e mutoli efordi. Jguxfli commandati chetra efjicambievolmente dijputaffero ( ll Vroblema era , / era meglio ejfere e Jhrdo e muto y averamente fol unodi quefii due ) Lofecero con fegni tanto efireffivi y che mifecero affattofiupire > ejfendo veramente eofa quafi prodtgiofa y come poffino tanto alvivo dare ad mtendere co gefii e cenni y quello cU un altro efprime co/leparole. Hoc eft Fwttd kac MuficJ ( p fmaci nimir um tk canis y cancancium ad fonum clavicymbali ) aliud fpecJaculwn mihi exhibuit priore non> minus mirabile. Frant duo a nativitate muti rjfurdi. Hi )ujji ut inter fe concertarent ( Problema erat y utrum pr&ftaret ejje Jkrdum mutum an alterutrum tantum )Jecerunt idfi^nU adeo fignificativU ut magnum infiuporem me rafuerint : efl enim omnino mi:

&

rabile ac prodigio (imile y pojfe adeo ad vivum exprimere geftibus ac

nutibus y quod alii exprimunt verbU. Alia exempla,. qu^ quocidie^

occurruncomicto.
.

IV,

De Monoculis

Acephalis diverfis for niis hominum^.

,

aliisque

T)Linius lib; 7. Nacur. Hift. cap. 2. de Monoculis ica fcribic Sed p Homines * juxtaeos , quifunt ad Septentrionemverfi haudproculab ipfo QnQzyxXu
:

Lll j

Aquilo-

::

4-54Videlco- ^yfquifoms exortu

Fig.
I
,

L ber III
f
,

Mirabilta
.

v.

fbecutLejtts dido qucrn /ocumGc clttron xppel**** proauntur Artmajpt qttos cUxtmus ##0 0^/0 tnjrontc mcdta
}
,

infigne*.

Idem dc Anmafpis aflerit ^. Gclhus

,

lib. 9.

cap, 4. dicens

.//V;w

^? homines fub eadcrn rcgto?te cccli frontis medio y qui appclfantur Arimaffi

unum ocu/um
s

habcntes

quafacic

fuijjc *u*x*&*tt
,

foet&feyuKt. Eadem habet Solinus cap. 2 5. ^Artmafpt inqufc , arca Gesgfitron pofiti unoculagcns efl. Ec cap. 4 3 de jfcchiopiae populis Joquens , aic Occidentem verfus Agrtophagi tcnent qui
:

fo/as Fantherarum
tania

rege pr^ditt^cujus in %fj Leonum cam&edunt fronteoculusunus eft. FuIvioTorquacoConfule dicicur cMn.uri,

Romam perduclus homo monoculus, in vEgypci vaftiffimis eremis incercepcus , quiper urbemcircumducebacurfpeclandus miraculi gracia. Ica Majofus Colloq. 2. \\\ Taprobana lnfula , fi Lycoflheni fides eft adhibenda habicanc homines nonnulli unicum in fronceoculumhabences. Homines oculos in peftore habences ccftacur fe vidifle iru. an3 "ha ^Kthiopia S. Auguflinus Sermone 37. ad Fracres in Eremo dicens li, oculos inpe&ore Bcce ego jam Epifcopus Htpponenfis eram , ($ cum qutbusdamfcrvis Chrijlt ad Aithiopiam perrexi , ut eis fandum Chriftt Evange/tum tfidc?*'. nifmi v. pr&dicarem : ejrvtdimtts ibtmultos homines ac mulieres capitanon Fl - v habcntes fedoculos groffos fixos in pedore y c&tera mcmbra aqualia nobis habentes. Ec pauld poft Vtdimus fff in infcrtoribus partibus &thiopi& homines unurn oculum tantum tn fronte habcntcs. Hareille. Qiioddepopulis^chiopia^acephalis , oculos inpeclorehabentibus fcribkhic Auguftinus, longeanceafcripferacde Blemniyis,ejusdem JEthiopix populis.P/in^s lib. 5 Nac. Hift. c Blemmyis traduntur captta abejfe , ore ey ocu/is pcdori 5 ubi aic Blemmyos ,fed affixis. Confcnric Solinus cap. 44. Polyhift. dicens non eos qui vicina rubro Mart incoltmt y credunt truncos nafc partc, qua caput esf os tarnen tf oculos habcre tn pedore. Ec Alc/a ib. I ca p. de Cy renaica in fine Biemmyis aic , capita abfunt vultus tn pcdorc cft.
,
,
-

&
.

>

i^f/drovandtts credic praxhctos populos non efle revera accphalos, feu finc capice, fed folum fmecollo 3 ob idcjuecnputita i mmedft. ci connexum bufto,uc os peclooculi appareanc efle
,

&

re.

Ec

.re.

Hominunu. /p$f Ecboc vcnfimilius videtur ita emm neceflariumefthomini

:

omnium ienfum internorumexcernorumquefedes, ne ilio homo fubfiftere nequeac.

capuc,

ucfi-

Omictoinnumerasaliashoirunumformas

feu potius defor- Homine*

mitaces,quarummeminitFIinius,SoIinus, MeJa, aliique Aucto- p[^f?s respafliminprcecedencibuscitaci.- Afleritenim P/inius hb.y.Na- vidzicotur. Hiftor.cap. z. jam fepius citaco ex diverfisanciquis Au&ori- n frni v lgu bus in quadam convalle magna Imai montis in Scychia efleregionem , quae vocatur Abarimon , in eaquefylveftres homines vivere averfis poil crura plantis , eximfae nihilominus velocitaos, paflim cum feris vagances, Item in Triballis 6c UJyriis efle qtii
,
j

&

pupillas binas in oculis fmguiis habeanc.

,

Ejusdem geueris &c

, ,

foe-

minas in Scy thia eile quae vocentur Bichyre. Icem in monte cui norneneftMiio , hominesefleaverfisplancis oclonosdigicos m Itern hominum genus non longe a Hdminw fingulis pedibus habences. Troglodycis abeffe , qoi Monofceli vocencur niirae pernicicacis Sci0 Pd** ad ukum 5 eosdemque Sciopodas vocari quod in majori aeftu humi jacentes refupini , umbra fe pfedum procegant. item in Meridianislndiceviris plantas efle cubicales, foeminis adeo parItem gencem inter Nomadas vas, uc Struthopodesappellentur. Indos, narium loeoforaminacantumhabencem^anguiummodo
,

loripedem, vocari Syri&os

concludic Plinius dicturn cap. 2. ex hominobismiracula , ingeniofa fecit Natura. Et fmguia quidem qua facit indies , ac prope horas quis enumerare valeat ? Ad detegendam ejus potentiamfatis fit inter prodigia fofuijje gentes. Quae non ideo falfa ac impoilibilia vidcnobis ri debent , quia mirabilia ac prodigiofa 5 nec ideo rcjidenda , quianobis non vifa alioquin quid non repudiandum forec ? Adde quod mulca , ab iisderri Aucloribus relata qux olim fa, bula? prorfus ac falfa ae ftimabancur hisce cemporibus , quando maria ac infulae navigationibus , continentes peregrinationibus frequentiflimis fuere perluftrata , certiflima ac fndubitata^ fuerunt deprehenfa. Nec tamen ego ( uc cumPlinio loquar ) im
ta/ia
(
,
,
:
,.

H&c afque

num genere /udibria fibi

&

pkris-

4$6
cuos pafllm ac
fi

Liber III. Mirabilia

,

plerisque corum objlringo fidern mearn

potiiisfy

ad Auclores relego%
,

dcliflTme citavi, infpectis

libris

non fine ingenci labore,

,

ac temporisdifpendio/mgulorum

nealiorumerrores

uc

mukos fecifle deprehendi , tranfcriberem_*.

A R

III.

DE RARIORIBUS HOMINUM
VITIIS,VIRTUTIBUS,
ET ACCIDENTIBUS.
,

*\ Vantumpraftat homo uteris animantibm.fi

^^ ad naturam accedat indoles, ed.ucatio

fuivendi ratio

mores,
i

fecundum

retta rationis

duttum

tantofit omnibus deterior ,fidefunt

qu& diximus,

accedatcy
<verfa \

mfuper fimfira mfiitutio , foaetas per,

mala libertas , rerum humanarum acdivinarum ignoratio , aut oblivio alidfa humamgenerispefles.

Hinc videmus quotidie deploramusfy, ho-

mmestigride truculentiores , lupovoraciores ,fordidwresfue , virulentiores <vsperd, <verbo , ommbm Vitia hdc deploimrnamfiimisferis immamores.

rant, acdepellere conantur aln

gris^alii

fcriptis

Ubriswte-

adomne

officium i^iformare

hominemni-

tuntur. Ego ex mnumeris rariora qu&dam ac magis admirada in mediumproferam\Addam, velin-

terferam <virtutu exempla,& ^varia alta accidetia.

CAPUT

Hominunu.

4.57

P U T XII. De inftgnibm Edonibm j acBibonibm*

, acque Edone *ac ex eo conftat infamc incer c&cera , quod redf^* u dac hominem beftiis non dico fimiiem , fed longe deccriorem be-

C A

VOracitacisacbibaeicacisviciumquamprobrolumfic

humana vicia ,
,

famemfedenc , aucvolupcatiinhomines fepe \ uclaudem apud fiii fivencremimplenc, dulgeanc , miles referanc , ncc alios poft fe relinquanc. Eft tamen fepe voracicas non hominis , fed nacurae vitium Utriusquegeneris exempla
ftiajenimeciamvoraciflima?
uc

dabimus, Athenauslfo. io.cap. 1. lcribit , Herodotum cubicinem Megarenfem magnicudinis trium ulnarum cum dimidia fuifle , ac fex panisfemodiosedifle, earniumlibrasviginti , binosvinieongios bibiQhJdem ibidem aic , Aglaim tubicinem comedifle carnis duodecimlibras , quatuorque femodios panis \ ac vini congiumbibisfe. Idem adhuc, mulierem Alexandria fuifle ait , qua^ I ibras carnis duodecim ederec , panis quacuor choenices , id eft , totidem am-

&

pliuslibrarum,vini aucem congiumebiberec^^/f^lib. i o. cap. Iib. 6 Ennead. 7. ex Capitolino fcribit , Maximinu 1 o. Impera-

&

torem , qui AlexandroMarnmeae filio fiicctfiit nonmagis corpulencum & validum , quam edacem & poculentum fuifle quippequiquadraginca libras carnisunodie(alii fcribuntfexaginta) efitabac, pocabacqueviniamphoram > adoduberclmfiidancecorpore , uccalice fudorcolligerecur implerecque uno die tres fextarios. Amphora "" remotocongio$capic. FUviMVopiJcMait, AurelianoImperatoriindeliciisfuiflePhagonemquendam , qui lino die ad menfam Imperatoris cderit aprum intcgmm , centum panes , vervecem , &porcelIum , biberit autem infundibuloori appofito plus orca. Orca erat vas vinarium amphora ma jus. Pltitarchwin Convival. Hb. I quaeft. 6. fcribit , pugilemHeraclidem fuifle prope infiniti cibi potusque capacem* nec ullum m pocando
,

>

parem ipfi repercum. AthmtHs loco fapra

cic.

deMilone Croconiaca

Mmm

fcribic

>

car-

nium

j;8
perficcafle tres.

Liber II L Mirahitia

niumminasvigincidegluciviile,8cpanistocidcm,'vinivcr6choas Eundem inOlympicis quadrimum abfumpfifle taurum , quem per ftadium recenco anhclitu porcaverat fuishumcris.Sabelttcuslib.
7.

Ennead.7.deFirmo quodam,

fuiflecibiap-

petcntifTimum, uc ftruchionem uno die comederit; bibcrit ex provocacione duas vini fitulas* increpitumqueacompocacorequod
refpondifle, cerram non bibi. Capitolino ccfte ClodiusAlbinus Imperator cancum pomorum haufic,quancum raquingencas ficus paflarias jejunus tio humana non pacicur. Nam

fecem non ebibiflec,

&

comedir^&centumperficacampana^&mclonesOftienfesdecem, uvarum Lavicanarum pondo viginci , & ficedulas ccnclim , &

&

oftreaquadringenca. Surius mCommcnt. Anni 1 5 1 i.fcribic, virumillumprodigiofevafticacis &crailkiei, oblacumAugufta: in GomitiisMaximilianoCaefari, dequofupracap. g. fuifle incredi-

bilisingluvieijadcoucincegrumviculiimcrudumjVeloveminco-

ftam una devorarec &camennecdumfamemexplecam dicerec. jfonft onusinThaumatoL Clafle io.cap. 2. art. 3.refert Ugucrionem Fagiolanum jam fenern > apudCanemScaligerumVeronae gloriatum in menfa fe ju venem quaternos capones alciles & toti,

demperdicea, itemhoediclunesaflbs
praecer falfamenca
,

& vituliinfar&umpe&us,,

una in coena eficaflo.

Edbnum
acBibo.

Innumerisaliisexemplisomifris^unumaucalcerumderecentioribusbibonibus acque edonibus , qui nullo faxulo dcfuerunt,, adnumero. Hoc ipfb feculo quo h<ec fcribo , magnus quidam 111 Europa Princeps potatorem habebat infignem inaula, qui,quoscunquead potandum invicaret, vincebat. Sciens hoc alius Princeps , qui alcerum vel officii, vel negocii causa convenire volebat, elegicecocaampliflimadicione fuabibonei.xinaximumac pocenConvivii cempore cum poculis t-iflimum , quem fecum ducerer. canchariscertaretur, implecprior modium integrum vino,proHichofpes , velutconte* pinac hofpici , unicoexhauric hauftu.

em^ia
ncia.

re*

&

Uinens cam modicum poculum ; da moram inquit,ut probem prius,numiinicocciamhauftu v uttu , evacuare queam ; moxque implecum exhauric tiim pofle me video inquit imple ergo debuo, vide fis >& cum di&o denuoexhaufit ^plaufum^ue culit.
,
:

&

Hominuwij.
Alibi plebeiushomo
,

$p & robuftiftimus bajulus, cumcuppam

multisadftantibuspetiit a patrefa-

ingencem atque ampliflimam mufto plenam ad torcular vinde-

miarum temporeoftencUfTet,
milias, Iiceret fibi os

immergere, ac quantum luberet, forbere. Venia obtenca tantum haufitunicaconcinuaca fbrbicione , uc nocabilicer in cuppa muftum defecifle apparereo.
Alius arcocrearum piftorcm, dum calidas e furno excrahebac, accedens, quancopreciofblucolicerec fibiad faciecacemcomedere, fcifcicabacur moxquefoluca quarcafcucifeu imperialiscaleri
:

parce >{ quancum piftor perierac ) ad unam omnes, quotquot e fur-

no excrahebancur , abfumpfic arcocreas : quod cimenspiftor cuni bibereeumincervomndum juiliflecjcum bibam , aic cum alcerum fubfequencem furnum abfumere occepero nondum enim
,
,

Quo audico refticuk piftor precium folucum damno fucurum pracavens damnum, Pigec plura , qua? occurrunc,addero.
iacur fum.
preecerico
,

Nam

Variae porro func caufae voracicacis ac bibacicatis immodicar. Voracit*aliquando oricur ex incemperantia , aliquando ex morbo aliquo,quemcaninamappecenciam appellanc aliquandoopedia-i mmo diboli y aliquandoexvermibusvencriculi/(!7^^^F^//?^lib. i Co- * caufo.

l^^J

'

meminic cujusdam mulieris a^tace fua non adeo qu& ne ad momentum quidem absque ingeftione ciho* rum$ potuumvivere protuit quin ilicetanxiMfupra modum exfmocric. cap. 6.
,

grandaevae
iliret

$ tanquam injecJo laqueojlrangulanda quamprimum vi,

Boc illi vitiumfere apueris cum Atate habutt incremen* tum. Creditum eft multu aut anguem $ aut Jtmiie quidpiam in corpore nafci. Tentatis variis riihil omnes Medici profecire y Jed
deretur*

una duntaxat ratiofuit referendain

,

hepatis molem , vel 3 utver* bo dtcam (quod prius naturafuit ) monflrojam IftosvyzpaLcUv. Nam

aucJa pinguedine fupra modum ejr calore fuffocato 5 apettus eH venter y detracJa^ adipis libra propemodum viginti, inventum hepar tntegrlm , turgidum fanguine fptritutfe ffed impenjius ru~ bens ac mole inejfabili ut folafcilicet magnttudine membra Jfi, ,

ritalia ,

^ conterminas partes opprejferit.

tfcec Gemma^

Mmm

Theodo-

4-ti

Liber III. Mirabilia

Iec~r.

de quodam energumcno , quicamecfiunodiecrigincagallinasdegularec appecinoncm camen non pocerac faciare. Tanca camen fames cum darmone expulfa eft a S. Macedonio aqua benedicra , adeo uc calis prius helluo , poftea parvagallinec parcicula fliericconcencus. Alium fuisfe referc Palladim in Vica Abbacis Macarii fer. 1 7. qui crium modiorum panes una vicedevorare fblebac, &eosdemmoxerucl:ans
Theodoretusm Hiftor.
13. narrac
,

m vaporem & cum panes deeflenc cacomedebac, & fuum pocabacLcium..

refbl vebac
:

fua ipfe

excremea-

gniffimo

, uc ab alio icidem Religiofb ac fide diquiillumfamiliaiicer noverac , audivi nunquam domoefFerebacpedem quinpanisfruftum iecum deferrec. Corri,
,

Quidam Religiofus vir

,

piebacurenim quandoquecancaac camincolerabih edendiavidicace,ucfi quodcomederec,nonoccurrerec, humoalIiderecur,Sc ingenci dolore excruciarecur..

Yoracitatis

mir*

exempla

Qua? fequuncur 3 ucique prseftigiofa fiinc. Refercea NieremIncredibi/ta y inquiens nubergimlib. 3.Hiftor. Nacur. cap p. hacAula Phi/ippica Madrici hcminem qui omnias ^ ^ vidimm guflaret y omnia voraret y laneos adhuc pannos > $$ coria , ejr fnuJmajemei vifu^ eji manducare vivum fe/ern cum pellc res vivos. : repugnans anima/ mordebat ipfe. Crugf pi/is ipfumfo ejulans Nihi/ominus ojlendi , non novum hoc dele prorfm Jfreitaculum.. Nam monfirumfimi/e /egi apud Realdum Coin Natura fuijfe* /umbum , qui in Anatome Jua libro ult.fic ait.. J$uod majore admiratione me affecit y fuit infpecJio Lazari Vitri- voracis vu/go dicli , quem Patricii omnes Veneti y imo Veneti omnes 3 omnes Fer,

&

Hic nullo prorjus gujio , dum viveret .pradituserat , nul/am inedendo vo/uptatcm nihil injucundum perfentiebat : infipida , amara dulcia y pinguia falfu ,
rarienjes de facie noverant.
,
'

,,

acrianon diHinguebat ivitrum faxa y lapides /igna, vivaanima/ta carbones y pijces e vivario extraclos adhuc falientes voraVorabat /utum y lineos laneosfa pannos , foenum > (lipulam % bat. omnia compleclar , quidquid homines quidquid antbrevi ut gf mantia vorant. gutdquid illi edendum y feu degluticndum po,

,,

tikt

:u

Horninunu*
tius offerebatur
,

^j

dic?um acfaclum , ingurgi9 ^Cartinm re/iquos Tejlis tabat. Aromatarius Patavii efi inter ad \yngeli injigne cuifacculum carbone refertum , &facculum >up vifo perfolvit quod pollicitm fuerat infuper devoravit. comminatus ne ad gharmacopolium amplius accederet y veritus ne Cum tgitur hoc Natura monvafis efitaret* Je cum taberna ftrum mihi diJJecandumeffetPatavii y corpi hujmce reidilio-enter^ quoadejus fieri potuit y caufam venan j quam me iandem >DEO duce y exparticulari illius ftruElura affecutum ejfe confido. Nam quarta nervorum conjugatio quA gufius gratia in aliis hominibus a Natura produffa efi in hocLaz>aro Vitri-vorace neque ad palatum > neque ad linguam reptab&t , fed ad occipitium reflecJebatur. HdcRealdus*
mercede propofita.
,

Nierembergius
citaserat
>

Priorisvoracitaserat utique, utdixt 3 praeftigiofa aliter fentire videacur. Pofterioris non

:

quamvL

tam voraaliis et-

quam guftus privatia qux tametfi rara fit , naturalem

habet.

tamencaufam
tivitate
tuta.*.

Solet haec lenfacionis privatio in

:

iarnfenftbus occurrere

nam

& ego perfbnam novi

qiice

a na-

ad finem vitae usque omni odoratus fenfacione

fuic defti-

C A

U T

XIIL

Iterum de monftrofisT$ibonibm>& Ebriofis\ detfe remedik ebrietatis*

allod Seneca ofim praedixk

taci ftt
>

>

iri vi|;tuti

habendus > plurirnum meri cepifle repuraturrL fequemibus ad noftra usque tempora evenifle, haud dubia monftrant exempla_. Optimus fane non femel judicarus fuit , non qui fermone philofophico uti novit y Jed qui
id in
calices exficcavit y ait

&

fbre# ut aliqnando honor ebrie-

muttos maximoscfe

quodam
?

Etquotiespotanabusappofitafuerepramia

Mmm

loco Galenus.. Bibonum MlianusXfo 2.Va^f2 infigniun

fl

riar.excmpia.

4*s
riar. Hiftor.

Liber III. Mirabilia

^Athen&u*
,

lib.

xandri Magni

cum aliis

referunc

10 cap. \1. Plutarchut in Vica AIccum Calanus IndusPhilofo,

phusfein pyram accenfam conjeciflec, ejus excquias celebraflc Alexandrum , & pracer muficum cercamen & pateftram mcri quoque cercamen ob Indos vini ftudiofbs , inftituifle ineo,
, ,

queprimumpramiumfuifletalentum

akerumminas
:

triginta,

tertiumverodecem. Exiisquivinumbiberunc, triginta&quinquecontinuo ob ingens gelu obortum incerierunc ac fex pauco incervallo incerpofico moraii func in cencoriis. Qui plurimum bibcndo vicit , Promachus Macedo , meri quacuor choas haufic, Sc propterea ab Alexandro calenti corona donatus eft } fed triduo tantum fupervixio.
^Athen&u* paulo ante citato Iib. 1 o. cap. 1 1 referc , cum Alexander Magnus aliqu&ndo poculum bicongium (viginti Iibras
.

bibensqueProteamMacedonem, &poilleaccepit,- atquecum regem pluribus verbis laudaflet , ita bibit ut ei ab omnibus applauderetur. Poftea vero exiguo tempore interpofito idem poculum ex5 petivit Proteas , rurfiisque bibic regem provocansr Quod capiens Alexander , egregie quidem bibit non tamen pocuit ferre , fed poculo ex manibus demiflb in pulvinar decubuit. Idem Alexandercum apudMediumTheflalum coenaret , adeflentquc vigintiinSympofio;omnes provocavit ab omnibus pariceraccontinebat^expetiflet
,

rationibusadfuetum provocaflet

cipiensr

9
.

Bibonum
recentia

Paucis ab hinc annis

tus

diem

vixit

ultimum Dux

bello incly-

xempia.

, rebusque pr<eclare pro Imperio Romano geftis maxime qqIq^j^^ Hic in convivio quodam cum a mulcis Belli ducibus , aliisque primariis viris diu multumque ad bibendurrL* in fanitatem ( more Germanorum noftrorum ) diverforum Potencatum ac Principum fuiflet provocatus , omnibusque ac fingulis ftrenue relpondiflet ; jufllc candem tot Scyphos impleri , quot menfr affidebant , omnesque fimul toties propinavic fingulis , acque exhaufic , quocies ancea fingulos evacuarar. In Nupciis cujusdam Nobilis , cempore Lipfii, quidam fex con*

gios

Hominunu.
arc. 4.

4.63
2.

giosfimulexhaufic, t&ejonfiono in ThaumacoLclaff io.cap.

exempla nulla affero , quia adeo frequencia funt, EbrietaEbriecaci muka re- f em ^jH* uc admiracionem amplius non mereaiicur. impCL fiftere experiencia docuic. Brafficam imprimis crudam y illam prcefercim qax pliis cseceris rubefcic , id facere y Levinm Lemn. lib. 2. de Occuk. cap. 1 1. ceftacur ; calidam maceracam } capicique circumpoficam y Galenus 1 ib. 2 de Compofir. Medicam. cap.
Ebrietacis
alii ex efu ejus craflbs elevari vapores 3 qui 5. Caufam fi quaeris vinofos fpiricus incraffenc fcribunc ; Ariftoteles vero aic , humores vinofos undique in alvum crahere y cof pusque refrigerare. Eadem vis hederae cribuicur a Weckero $ apio nucibus > fttpinis , ab A/exandr-o j pulveri pumicis in aqua fumpci a Fufflanello\ croco aGrataro/o de Vini nac. cap, 5. caprino pulmoni ab Africano la&i je juno ftomacho fumpco y ab Amando de Sanda Sophia Ub. 1. deveris fecrecisj pulciex lafte farina hordei cum-s aceco fumpta^a P/ateroPrax. Medic. com. 1. cap. 3. Idem P/a,

&

term pulverem quendam ebrietati refiftencem ica defcribic. Reeipefeminum cautium drachmam unam y toriandri drachmas quinque y camphor* grana decem. Fiat pu/vis y cujus coch/ear unum ex vino aufiero exhibeatur. Abftemium reddere dicicur hirundinum ftercus pulverizacum ^ bibicum , fi Plinio credimusr\

&

CAPUT
potu abftinentia j
naturalis*

XIV.

Ve diutuma quorundamhominum a cibo

& num eafuerit

:

&
qui-

Mlra&fere ineredibilia diucurnae abstinencia? a cibo & pocu extanc

apud varios Au&ores exempla

quorum

dem

4-64-

Liber III. Mirabilia

,

dem

aliqua fine dubio miraculose ac fupernacui alicer

:

alia

da>

monis ope concigerunc an vero nonnulla eciam

tigerinc
,

nacuralicer con-

&

vires Nacurac

tur

uc poftea videbimus.

minime exceflcrinc , mericp dubicaPofle enim dj?monem nacurahbusr*

acfibinocis, nobis aucem occulcis mediisdiucurnam procurare inediam , probavimus lib. i. cap. 30. Pofle quoque ac fblcrc non raro homines miraculose ab omni cibo ac pocu abscinero

longocempore, probac quadragefimale jejuniumChrifti, MoyElise^aliorumqueSanftorumabscinencialongiffimaabomni Euchariftico. Nos illa priecipue proferc, pra^cerquam ab mus hoc loco exempla diucurnae inedias ac imbibcnti* , qux nacura viribus concigifle videncur j eorumque caufam indagafis
,

cibo

bimusr .
.
I.

Exempla

inedise aut perpetuae

diuturna?.

>

aut

T^Uifle olim ad excremos Indias fincs ab Oriente, circa foncem Q angis f Aftomorum gencem fine ore , halicu cancum acquc turns"x- odorevivencem , quem naribus crahcbanc , fupracap. 1 1.. 3.ex empia. Similia eciam ex Nierembergio Solino reculimus. Vlinio , Gregorio Garzia addidimus. Quaefiverafunc, facendumeft, illos populos perpecuamabomnicibo& pocuinediam fervafle. P/tarchm lib. s.Quseft. Convival. q. 9. referc ex Ariftocclc , TimonisinCiliciaaviam aucnucricem, delicefcerefblicamquovisan110 perfpacium bimeftre , acnulla re aliaquam fpirauone vidliinedWt
perpexu,

17

&

&

Olympiodorus Placonicus , incerpres Ariftocelis , cefte UoRhodig. lib. 24.cap. 2i.fcfipfic , Ariftocelis , quiremvidic, ceftimonio, fuifle hominem qui quoad vixic , neque manducaveric unquam , neque dormiveric , tantum in Sole manendo alitafle.
,

O-

mencumacfuftencacionemex aere
bic Vlatoin
inedix
S.

acceperic. Perfimilia his fcri-

Phxdono.

diucuro*

aUa?

, cemporibus Dealioquofinecibo. vixifTequadragincadiebus fuisquendam H.Benediq ue aflerit Pctrarcha apud Fulgofum lib. 1. cap. 2. &US Medicus apud Lilium Gyraldum Dialogis 17. in Thefauro

K^iuguftinu* Epift. 86. ad Cafulanumaffirmac

&

Cricico

Hominunu.
-Critico Gruteri fol.
,

4.6$

2. idem fecifle Venetiis & a multis rei experimentum fuifle fadtum. In Tullenfi territorio,villa Commerciaco, puelladuodennispoft facramCommunimieminPafchate aSacerdote lusceptam primum per decem menfes pane , deinde omni cibo& potu per triennium abftinuitj&pbft ad communem hominum vitam rediit s tefte Sigiberto Anno Chrifti 323. Abbas Vrftergenfis apud Gyraldum loco paulb pbft ci tando refert hanc ihiftoriamad AnnumGhrifti 1 32 2.uti& j^^/felib. l ,cap.6.
,

Animal. fcriptum reliquit , fuiffe foeminam Colonte in Germania ftlb Friderico IL Imperat.quas fi~ necibodies quandoque vigintitransmiferit, fepeverb&trigin*a. Virum quoque melancholicum fe vidifle teftatur, quifine ^cibofeptem perfeveraverit hebdomadas, alternis tantumdiebus aquam exfbrbentem. "Coeltus Rhodiginus\h:% 3 cap.24.teftatur, vifamin Hifpania puellam , qux comederetnihil,achauftutantum aqux vitam protraheret ad multos annos. Idem teftatur, quendam biennio toto nihil prorfusvelcomediHe, vel bibifle. Tu/go/us lib. I cap. 2 fcribit de quodam , qui jurejurando affirmavit , fe jam biennio nrh il comedifle nec bibifle. Apud Jonfionum clafle 10. Thaumatol. eap, z.art.^. puellam quandam undecim annis jejunam permanfifle dicitur. Eodem tefte Petrus Aponus Problem. 10. ad finem ^ aliam annos ododecim jejunam vidit Rondeletim verb quandam toto decennio foecundam pbft prolc parentem Hermolaus denique quendam facerdotem fbla aeris infpiratione fuperftitem per annos quadragintao
lib.7.
.

^lbertusM^gnm

Anno Chrifti 1460. Nicolaus Helvetius tJndertialdenfis, poftfufceptos exconjugequinqueliberos, cumhaudlonge apagofblitariam ageret vitam, per annos
ftavit , nec

potum 3 tandemque

e vita disceffit.

quindedmneccibitmguDuni adhuc vi,

veret , Conftantienfis Epifcopus , in cuius dioecefi degebat , pt ofe&us ad eumipfumlocum , ubi Nicolaus erat diligenter rem per-

commendavit. Qui ut certior ea de re fieret , fub obedientiae imperio recufancemparumcibi fumerecoegit obquamrem triduograviterftomacho laboravit. Nec illi tantum Epifcopo , fed multis quoque PnnNnn
quifivit,

inventamque veram diligenter

:

litteris

4*4

Liher IIL Mirabilia

Principibus Germanis, Gallis,& Icalis v qui ec profe&i fiinc, res baec exploraca fuic. Hxc omniateftacur/>^<///4lib.i.c.6. rddens fecumiislocucum, qui videranc,ac fermcnesunafeiucranu. vZWagit mirum illud videri potefi ( inquic Gyraldus loc. cic, apud Grucerum ) quod hocipfo tempore y quo nos h<cfcribimusjn urhe Spira

Germama qu&ad Rhenumfita

, ,

est y inpagoei urbi proximo y

puella ejfe dicitur Margarita y tredecim annos nata y qux tres ferme

annosfamem toleravit acut fcnpto teflatur Yhyficus inflgnts Gerardus Bucoidianus ?iomine eam pueiiam duodecim dies fuijfe apud fe,juffu Ferdinandi C&fkris Romanorum, ut rem penitu-s exploraret:. tum demum ait^fe comperijje, quod puella aec cibi quidquam 3 nec quod puella eH flaturi jufla potus ajfumeret j ^f habitudine bond oculis caflis vultu acfacie non iliiberali , ingenio p/anh puellari acfimplici > osfemper habet aridum ntlexffuit s nihilofenares emungit dormit , ciuspotus nihiladmittit y ejrflet tamen y quietemque capitj mter refpirandumnon admodum venter eicontrahitur y veldilataturivifcera, ut aitjiihilvitii habere videntur
,

&

necitemjecur.neclim.Acidit didusMedicusapud Gyraldurr^pucllam fcabie picuicosa urgeri. GerarsL^ Bocoldianus Medicus apud*

Ifiedi* diuturnae

txem^

LaurentiumBayerlinck inTheacro VicceHumana? Ver. Abftinenrem narrac. ApudSpirenfes y inquic in Villa Rhodo dicJa 3 jinnoChrifli itfg.puelia qu&dam Margarita y patrenata Suffrido Wcis #0 matre Barbard , cumjamfere decimum Atatis Jua annum attigiffety capitis ejr ventris dolore leviore adfeflum D.Michaelisefl correpta Cibum magis magistfefaflidire ccepit.AdNativitatem usfo Qommicam y cum adhuc comedijfet\nullum plane pofi id tempus aut cihum ajfumpfit y aut per alvum excrementumegefjit $ a-.potu tamennon abhorrebat. r ofl Pafcha etiampotumfaflidire cceptt, adeo utpofl .entecoftesfe(la y fifluoflij]tmo licet anni tempore y ne btberit quidem y aut urinam cmijerit. Ferdinandus Romanorum Rex^ ne-quidftau* dts fubeJfet.perMedicosJuos exploran curavit. H#c ex Bay erl inck. De hac puella Librum fcnpfic Simon Vortius lcalus,&Epiftolam Moguncia? excufam anno 1 5 40. cicacus Bucoldianus Medicus Alia duo exempla refenjofephusjguercetanu* in OpereDiiccedc puella quadam Conflanenfi y quam Cieo &&* 2 * Ci 4*. ^8*
tia, ica
,
!

'

Hominunu.
cum
i

2p.6?

pfe vidic^ erat cres aur quatuor annos nata,

& jam per fesqui-

annumfine cibo ac potuperftiterat. Mirabancuromnestamftu*. ftupendum cafum miilciq; fibi perfuadebant, aliter fieri non posfe, quin alimencis clarn pafceretur. Ac vero ubi Quei cetanus yen,

cricuIu,hypochondria,mefenterii,

& inferioris abdominis regioillas

nemattre&avit, dimovitillos a fsniftra opinione, aperte oftendens,in illo abdomine usque adeo depreflb,& inftar marmorei la~
pidis induraco,nihil colligi pofle^cumnihil in

partes trajici,nec

influere poflet. Ean-dem ptiella aliquot poft m&nksy cum per eandemurbem tranfirec Quercecanus , in eodern ftacu comperic, ica

ut per incegrum annum,ipfb aliquando prasfence ac invifence,calis perfticeric. Refere bac illa mdancholicum cemperamencum,taci-

turna admodum, uc ne verbum quidem unquam vel vix hifceret pendente femper capice/eliquis membris,uc brachiis cruribus, moveri nefciis.Succeflii camen cemporis crevit,ineeflit,ac tandem ti aturalem edendi ac bibendi appetitu reccpit<Atterumexemptum eft de quadam alia puelk, ododecim annos circiter nata, quando ipfam vidit,temperamento q*uoq; melanchdlico, qux citra cibum pocum fupra triennium vixerac. H&cfenfim primo panis.deinde tiborum aliorum omnium appetitumyVelfruffiuum ettamamiferat: adaliquodtempusjusculis nutrita^paulatim etiam ufum illorum remifit : tandem atiquot cochlearia vini aqua dilu ti ei oblatafunt^ d&necdr ufum itlimprorfus etiam re(puit^ nonferentefotumjlomachv, cruciatu ,quem illic pr&ferebat ; ita ut ad extremum ex dolore

&

&

*<m c; citra ulliusrei ingeftionem , hacinedia aliquot diesduraverit*

dein^ hebdomadas actandem integrum annum >quo citra ullitu

,

alimenti ufum^cjuamaerisyvivebat^vdietudme integra. Puelta h&c (qu&Apottoma Chrier nuncupabatur ) nata erat inquodampagofew eppidulo Galz> dicJo , ditionis Bernenfts. Du&a eft una cum matre>,

Bernam ad Xenodochium , uc obfervaretur,num clanculum ei a matre cibus porrigeretur. Cui rei cum per
juflu Senacus Bernenfis,

illam citra ullam alimenci ingeftionem vivere.

aIiquotdiesaccuraceinvigilacumeflec,cognicumcande vere fuiCp Huc eciam fpe&at illa RogeriiBacconi Anglicana puella viginti annis dicit quam , nihii comedifle:&Gallus illeSacerdos^quifemporeNieoiaiV.Poiat. Max. bieanio coco cibis potuq; abftinuic.

Nnn

S.II-

4*1
f. II.

Liber III. Mirabtlia

Quam

diu

homo absque
benriam-?..

alimento extrinfeco

poflic naturaliter. tolerare

jfnediata

incdiam ac inbi-

ac imbibenr"a"m

A Ncequam di/cutiamus num relatainediq ac inbibentia: exem*"pla Naturee.viribus contigerint, nec ne & qucenam eius rei
3
,*

quimdiu fitcaufa.
pofhtho'

fi

naturaliseft;
.

hanc priusqu#ftionemdecidere oporcct.

,

homonaturaiiter
tolerare^

rx Q^HrO
;

Cercumeft , poflehominem colerare famem ac fitim, perr triduum incegrum y nullo etiam remedio adhibito , nulloque refrigerio aut refocillatione per nares aut aliunde admiffis.
,

Nam
coEtSara.

virille^Egyptius, de

quo agicur//<7.

/.

Reg. cap. 30. v.12.

non

mederatnequebiberattribusdiebus tnbusnoGibus. Tobiae Junioris uxor tribus diebus & tribus nodibus non mandu cavic neque bibic , uc habetur Tob. cap. 3. verf.10. Et Efther Regina genriles fuos adhortata fuit uc non comederent nec biberent quidquam tribus diebus & no&ibus \ idemque fe fafturam cum ancillis fuis fpopondit. Efth.cap.4.vi6. Gra^ci, utrefertZ#r/^ nus> infuis funeribus totum triduum absque ullo cibo tranfige,

&

iEgyptii Sacerdotes ut refert D.Hteronymm lib. 2. contra Anglice Kegina, cum Jovin. hidui triduive inediam tolerabant, <ei a Gallis Galifium fuiflet ereptum, pree moerore a ciBo per trifeanti
.
.,

1
.

duumabftinuit,utfcribit7r^^fPoetaGaIlicus in Panegyrico de capto Califio, Alia exempla omitto y quia quotidiana pene.
.

funo..

triduum vivere queatliomo naturaliter diebus, incertum eft apud Au&ores. Htpfocrates Iib. de Principiisftatuit hominis vitam durare pcfle, fi ieptem diebus abftineac abomnicibo& potu 5 quem terminum fiexcedant aliqui , ait ijr los nihilominus mori. Varro etiarn apud A. Gellium Iib. 3 cap. I o. in fine aic y quodquibminediamori confilium eli .feptimo demum dte
ulcra
,
.

Quoc autem

mortem
lib. 1.
.

appetunt,.

Non

discrepafle. videtur

GWmAphor.

15.

PluresconceditdiesP//W/&r lib.XL cap.ult. dicens: Homini n.on utiquejeptimo lethalis inedia$durajfe ultra undectmumfle-

&

rpsque certumefU

Et meritd quidem id

afleric Plinius , alioquin

auc.

Hbmihunu..
zut de fide relatorum
tigiflo-

46$
dubitandum foret, auc fraudecon-

exemplorum
s

. I.

alTerendum,miraculoseomnia

vel cer;e diaboli

tametfi homo , cuius ventriculus, inteftina re~ liquayintegrafunt ac fana,& in naturali ftatu conftituta, ultra

Aio itaque

>

&

feptimum 3 aut nonum , aut fummum undecimum diem naturalicer abftinentiam ab omni alimento extriniecus aflumpto prorogare fine vit<e jaftura non queat poteft tamen aecedentibus certis caufis non folum ad didum , fed ad longius etiam tempus id faceNee puto hoe negare Hippocratem , Galenum\. Varronem y re. & alios qxii iblum tunc negant, ultra praeicriptum a ie terminum vitamfinealimentoprorogaripofle^ quando omniahominisin-teriora manentin naturaliftatui nec accedircauiaaliquaextrin-fcca alimentum iubminiftrans^
;

Caufe porro ob quas inedia diuturna prorogari porelF, funt Xnedfadii^ qu2.veltoliuntappetitum3veldiminuunteundem. Tolliturap^"^^ petitus, quando venas meiaraicae chylum nonattrahunt 3 6t e ven- queat, rriailo quafi exfugunt rdiminuitur, quando illa iiidioin orificio'
ventriculi

non percipitun

Non attrahitur chy lus ^ vel ob vena-e vacua--

rum obftrudionem 5 yel intemperiem caiidam , vel non

rionem alimenti propter copiarn > vel brificii ven triculi a pituitoNon percipitur iudio in ventriculi fis humoribns obieifioHem, orificio , vel ob infiuxus ipirituum animalium inhibitionem y languoremve illorum > vel facultatis diftra6tionem y vel ventriculi in-~ temperiemae ftiiporem;^ Sed quddhancappetkus fublationem in^'*^ aut diminutionem mors non iequatur , aliam adhue caufam liib- nam^cur
effe necefle eft:

H&ne langius conjicit in nervorum iix orificio mors

,

non

<

jguercefmw loco fupra cicatoin aercm fcc uatur v inipiratione attradum & ipirituum pabulum faftum $ Sennerfm exiftimat ^mortem nonfequi, quia corpora taliafunt peneindisfblubilia nihilque aut parum ex iis exhalatur quod humore tenaci, beneconcretoSc compaftb, & a&ioni calbris nutrimentum depafcentis minime cedente conftent, calbremque mitiilimumi
ventriculi relaxationem
,
I
,

6tplacidiifimum habeant , nec multum alimenti requirant.

Nnn

3;

Ego

470

Liber III Mirabdia,

,

Ego exiftimo & qu6d appeticus auc extinguaiur auc diminuacur,&quodmorsadabftinennam ab excrinfeco nutrimento nonfequacur,nonunameflecaufam, fedvariaminvariis, prout
~

abftinentiumtemperamenta,&corporum , ut bene ad vertic Delriw hb. z. Disquifir. Magic. q.2 i.quibus ventriculus & jejunum inteftmu humore chyvaria func huiusmodi

conftkutiones.

Nam

lofo vacant

in

quem calor naturalis

poffic

agere
,

dum
t

reliqua

omnia fiinc fana ) m longa inedia concrefcunc acque ita homines moriuncur. At fi vel a morbo pracedence, vel alia ex" caufa fit hi
corpore refiduus humor phlegmaticus crudus, lentus , atq; viicofus illocalornaturaliter utitur proalimento, donec totus abfumatur, Idemcontingit , fi ex fumma cerebri hume&ationemateria quaedam fubtilis picuitofa a capite in corpus defcendic , atque interea corpori in alimentumcedit tunc enim quidquid a corpore exfpiratur vel diffluit,continuo ab hoc humore in alimen; tum converfo reftituitur nec cibus homini neceflarius eft , donec hic humor penitus confumatur. Hanc inedice ac imbiberiae diucurnx caufam putat Delrius fuifle in illa Rogerii Bacconi Anglicain puella Spirenfi. napuella Hoc an in GalloSacerdoce, ita fic,nonaufimaffirmare anicaefle poflic, dubium non videtur cfle ullum , quoniam animalia quaedam cotam hyemem finc cibo extrinfecus aflumpco cransigunc,fblaque pinguedine fua nucriuntur,cuiusmodi funt urfiis,taxus, glis, &alia. Ha^eigitur in unis ,alia jn aliis fueric caufa , cur ad appecicum proftracum in aliquibusnonfueritfecucamors. Undemirumnoneft, quod aliqui ad priftinum communem vivendi ftatu m, recuperaco appecicu, redierinc, Lege guercetanum loeo (upra cic. De Aftomis quid ftnciendum, diximus cap.XI
;

&

&

&

&

&

/. JIJ,

Exemplum

itiedix diuturnae
procuracce.

diaboli

ope
turna! ope diaboii
ac wierata^.
,

TNediae ha&enus enumeratce caufam habent , ut opinor natura''iem qucefequitur^naturalemquidem ipfacaufamhabet, ac dsemonis fraudc contigit. Rem geftam narrat B. Projper de dimid. tempor. cap. 6. Noftris quoque temforibus ( inquic ) Ajpare VI
,

&

Cof.

'Hominuwu.

4*?$

Cofi Carthagini conftituto y hoc [ignum diabolicum monftrofumque y quod i/iic accidit y quis iiiius patri& civis ignorat ? u&dam juvencuia Arabanatione y ancilh DEJ habitum geftans y cum in baineo

lavansfimuiacrum quoddam Veneris impudice a$icerety ^f feipfam, eique fe confimilans domiciliumfie diaboiopr^buit. Statim ilie teo, qui rugiens circuit y quam qu&rebat y invenit. Meatus igitur gutturis eius occupam nullum cibum y nultumque potum trajictms y per feptuaginta ferme dies f totidemque nocJes fejunium fibi diaboius ex capto poffejfoquevaje cxhibuit. Hocmonftrumpare&tespuelUper toi dierumftatia auferri poffe/perantes dumjuge matum ulterius tolerare ncn poffent y fimul cum fitia fefe ingeffe^ runt Sacerdoti y qu&actaerant yfideliter intimantes. Hoc tantum puellafatebatur a avem qudndam nocJis medio apparere y qu&fibi ore nefcio quid infunderet. Stuppr tunc inerat cunciis videre pueilam nullis indiciis diutumi jejuniifcedatam, nuliopallore>feu tabe y vel debilitate confecJam y quinpotihs robuftam fucco vtfee* rum ; moleque mem Brorum, Cumque incredibilia tviderenfury qu& dieebantur, habitoconftlio y in Monafterio pue/tarum y in quoReliquis SanMi Stephanifitafunt y Sacerdos puellam fimul&Pr&pofitocommendavit. lllic primo tantkm die apparuijfe illam avem ajfruit
,

>

>

fibique increpafft,qubdnequefame y nequefiti CQtnp&lfiajllum appete~~ ret locum qubfibi accedere non liceret, Per duasfanehebdomadas
,

nihil cibi velpc>culifumens y in Monafterio mtfnftf*

AcUdit autem
,

ut quintmdecimm Dominicus illucesceret dies.

Sacerdote ut

Afcendentenobificum

matutinum ilticfiacrificiumfelitoofferretur puellam fr&pofitus ad altareperduxit^ ec incejfu& habitu\ quofolent rtibo-

reperfufx exepuiispoculisquemulieres advenirr. Sedutfe^illapro-

ftravit altari , clamorefletmfui cimcJis adftantibus gemifw lachrym&scfe induxity quibus tantum malum auferendum plebs Dominum

exorabat erat enimjamindecens murmur inpdpulo. PefacJo itaque Sacrificio ^cum ea-dem inter c&ferasbrevemparficulamcorporis Bomini fincJam a Sacerdoteperciperet y femihora'mandens traicere nonvaluit nondumillofugato dequo dicit Apoflolus : J$u confo;

nantia

Chrifti

ad

Beliai ?

&

iterum

Non

poteftis caiicem Do-~

mmibibere^& calicem4mmoniorum

y non poteftis

menfk Domini'
frarti-

$-?2
participare
,

Liber IlI.Mirabilia.
,

Manu tgitur jaciem eiui ($ menfe d&woniorum. projiceret 5 * quodam Diacono fuflentante Sacerdote ne Santfum
fuggeflum eli3 ut Calicemfalutarem gutturi eius Rontifex applicaret. uodutfaium eft flatim ut locum illum quem diabolus ob federat , Salvatoris imperio reliquit , Sacramentum } quod oregeftaHinc baty cum laude Redemptoris transglutijje puella clamavit. duos dies, Utitia hinc voces ingloriam Dei qubd poH ocJoginta Hasc B. diabolo expulfi 3 puella de poteftatefuerit eruta inimici.
,
,

Profper.

Ex quibus patet, poffc dsemonem nacuralibus remediis appliidque vel modis a nobis in prsecedenci . infinuatis y vel aliis nobis occultis multa enim funcqusefamemfedant mukoeciamtempore, ut vidimus libi. cap. 30. mulcaquse appetitum collunc , mulca quse quancumvis modica quancicate applicata, etiam fortaffisper odoracum, nuoccultiflime applicatriunt. Quce omnia cum fciat diabolus , cap. cic. lib. 1. j>robavire queac > verum cric quod diximus,
catis caufare tolerantiam diucurnae inediae
,
:

&

&

mus.

C A

U T

XK
, ,

DeLong&vu, &^long&vitatis caufa.

T7Icam hominum ance diluvium longiflimam fuifle adeo uc * nongencefimum annum muici fuerinc fupergrefli conftat ex
Libro Genefis. Poft diluvium femper magis ac magis diminuca fiiic, adeo ucRegii Prophecae Davidis tempore homines communicer vixfepcuagefimum auc odtuagefimum annum pr<rcergredeQui vicas cerminus usque ad noft ra eciam cempora comrencur. municer , plerisque rcgionibus perdurac. Nihilominus in aliquibus regionibushominesdiuciusuc plurimum viverc, quam in aliis ,& in omnibus fere regionibus paucos aliquosincer mukos vi-

&

tadongsevicace excellere fuifle fblicos, conftac ex facris aequeac pr ofanis hiftoriis. Ex mulcis paucas accingarru.
S.I.Excm-

Hominunu.
, 1

4.7$

Exempla

anticjua iongaevoruiru.
macrobios , f

T}Liniuslih.y. cap.2. refertex Ifigono, Cyrnos\lndorumgenman- Longsvor m cxcm* nis centenis quadrazenis.vivere. Item Aithiopas <$
V

quiAtbon montem incolunt. Ibidem exOneficrito vcitvi^quibusinlocis Indidumbrd non fint^corpora hominum cubitorum qmnum ^f binorum pa/morum extftere >$ vivere annof centum triginta, necjenefcere Jfed ut mediodvo mori. Cratcs Pergamenus lndos qui centenos annos excedant ^Gymnetas appellat non
Seras y exijtimat^
>
,

&

qua_>.

pauci Macrobios. Ctefasgentem ex his,qu appe/iantur pandora, in conval/ihusjham i .annos.ducentos vivere infuventa candido capil,

ArtemidorwjnTaprobana injula longiffimamvit amftne ullo corporis /anguore traduci. ..IdemP//W^eodemlib.7. cap.48. heec longaevitatis exdiverfis Auftonbus.enarrat exempla. AnacreonPoeta Arganthemio
/0,

qui infinecJute nigrefcat. Et paulo poft

Tartefjiorum regkcentum quinquaginta^tribuit annos )Cynir&Cypriorum decem annos amplius Mgimioducentos. Theopompus Epi-> menidi Gno/Jio centum quinquagintajeptem. Hellanicus quofdam in JEtolia Epiorum g entis ducentos explere. Cui adftipulatur Da,

maftes y memorans Pi&oreum exiispr#cipuumcorpore viribusque^ trecentosvixife. Ephorus Arcadum reges trecenti* annis. Alexan-

der Cornelius y .Dandmem

quendam

in

lllyrico

quingentis vixijfe*

Xenophon inPeriplo.marittmorum regemfexcentisfilium eim ocJingentts. Hanc eandem hiftoriam referens\Va/erius Maxim. lib. 8cap.deSenei.citansq;Xenophontem,no inPeriplo,fed nfi ynparc^ hoc eft,de fenetute,Latinorum regem IegifTe videtur,non ut hic, maricimorum. Inhoctamena vulgata PliniiledHone difcrepat, quodLacinorum regi oftingencosannos, filioautem eius dederic

Nocac tamen Plinius , hzec oiftnia infcicia temporum annidi&oregi & filio tribuantur , quoniam alii annum unum aeftace decerminabanc 3 alcerum hy eme alii quadrifexcencos.
accidifle, ut tot
.

parciciscemporibus^ficucArcadesvquorumannitrimeftresfuere; quidamLuncefenio, ut^Egypcii. Jta^apud eosaliqui ejrfngula

millia

annorum vixijfeproduntur, concludic Plinius, qui plura alia di&o capice longcevitacis exempla recicat.

O09

So/imu

jtg. 4.

So/inusin
fuifle

Liber TiL Mtrabilia,. Polyhift.cap. 21. aic, in fummo

, ,

vcrticc

monris
,

Acho quam aliisterris

oppidum Acroclion diitum

y

in quo dimtdio longior

incolentium ttas prorogabatur y ideo mde homtncs

pttitpoZixc Grxci nojlri appellavere Long&vos. EademhabccPrwponius Mela lib. 2. ex quo Solinusharcmucurcuseft Confentir O/ausmagnuslib.4. Hiftor.cap^.loquensde /Y/>*/Wlib..4.cap. 10. &tas vero hominum tbidern tn gencibus Sepcencrionahbus, aic
:

nationtbusfrigidis eoperve?iit,ut centumfexagtnta tf amplihs annosvtvant ; etiam tn Ang/ta ^Scotia, ubi quidam Venerandus Bjdfcopus Davidvixit ultra centumfeptuagiuta annos. Idem lib.
,

i2.cap-4. loquensdeIslandi&incolis

aic

Ht autem Is/andenfes

fani Jucundi, 5? libera/osjunt > dtu ftne medicin a y ettamfupra cen_tum annos vivunt. Petrus deNataltb. in Vica S, Severiceftatur 3

eum
2 97.

agebac enim annum exceflifTe longe annos crecencos quando fa&us eft Epifcopus Tungrenfis fedicque annos - 6 quare vixic annis 373. Huius exempli mcminit Baronius in Martyrologio ad 1 3 Mai ftd pucac rem porcencofem_.
:

>

j y

/vIL Exemplarecentia long&vorurru.

tongavo- /^Nlilidam e Gangai idum gence ( hodie Bengala dicicur , in Ori^umexemenca j| fojja Indiarum Praecorem Nunnium Acunnam

V^

Qen ~

liLl*

adiitj

& fene&utis

fiiae

cencoscrigincaiquinque,

Nacus erac annos crefubfidium peciic. filiumhabebac nonagenarium. Ali-

&

quociesillideciderantdences,aliisconcinuofubnafcencibus.Barba

ubi faepius incanu iflec, in acrum denuo colorem , idque paulacim femecipia vercebac. Ance cenciflimum cunc annum idola coluerac ; inde aeque miferabilierroread nefariam Mahomecis tranfierac fedtam. Is propter miraculi novicacem Regis Cambaya? ftipen-

&cunc,utajebam, idcm (ubfidiumvic^ac , non gravace obcinuic. Ica Majofene&ucis fuae a Nunnio peciic, lus in Colloq. 4. Nieremberg. lib. . Hiftor. Nncur. cap.g.ex MafFerdinandus Cajleneda lib. %. Addic fei Hift. ittdicx lib. 1 1. Nierembergtus loc.cic.in moncamsjucucan longcevicatem eflevaldecommunemj necmirum, ibircpercum JoannemNacencum
diisaliconfueverat

&

&

&

&quadraginraannorum. Invencum quoque,qui trecencefimum

lasque vixerau-

In.

HominuTru.

4.7$

ln Brafilia in cerra Verzino vivcre homines annnis 1 40.comperic AntoniusBigafetta. PaiTim vulgo inArabia Felici viverc 120. annis fcripf ic Ludov. Barthema lib. 2 cap. 9. Venecus nauca

&

apud Ramufiumto. l ceftacur, inporcuMudefuraba nonprocula Diu repercum hominera annorum crecencorum. In India ulceriori kicer Brachmanes repercum quendam hominem annorum crecentorunveftacur N/colaus de G^/>.Nauclerum centum annorumfe Scockholmiaevidifie, fcribic Lev. Lemnius Jib. 4. cap. 24. Occulc. quicrigintaannorum in macrimonium adfciverac (poniam y aliquoc poft liberorum parencem. Laurencius Hechlandusdipiid Bufhananum cencumquadragintaannosnatus, J&vifllma hyeme piicacum prodibac. Emanuel Demetrius^ obfcuro ioco nacus, cencum & cres vixic annos uxor iilius nonaginca novem feptuaginta expleyereinmacrimonio alceraltericresiapervixichoras Delphisambofimulanno 1603. fepulci.ica Thuanushh.i}^. AudivilTe& legifle me mcmini,cum non ancemulcos annos Proepifcopus Bambergenfis Dioecefin vificarec reperifle viros quam plurimos qui cencefimum vivendo cransgre/fi fuerancannum. Eftinhacurbe virpropecencenarius, adeoadhuc
,
*

,*

vegecus,

ut&pe

cabellariiofficio fungensperpatriamdifcurrat-

Aliosnon paucosnoviegoipfein8icilia > Italia,& Germania 110ftra , qui centum fere annorum ienedam cransigebanc felicem
ac vegecam. Guilielmus Pifo lib.
cur ,
1
.

Hiftor, Natur.
,

& Medicae cefta-

Americanos, de quibus illo loco agic macure pubefcere , fe nefcerecarde,idquefinecanitieautcalvicio. ^ubfit.qubd longe ultracentefimum Atatumnum viridifimik y frumUur totum,

que adeo territorium Macrobium dici mereatur.

f. III*

Caufelongsevitatis,
fcripfic

"\E

vica longa

librum

Marfilius Ficinm , aliique mulcl

*3ETtLwg

^eandem verfarunc maceriam. Aiunc omnes, & vere, probam tacis caUi X temperiem compagem corpons firmam , coeli clemenciam,
,

ac regionis bonicacem , vi&us cautam racionem 3 rerum ucilium obfervacionem in culru corporis , volupcacum deteftafbli

Ooo

cionem

47*
,
:

Liber III. Aiirabilia

,

tionem ac rugam non modo productionem jed & beaciorem his vercS concraria vicam decurcare. Prjrcipue vicamefficere conducic regionis ies, & facempei prorogandam vicam tamen ad Hinc in.Taprobana infula &: in Arabia Feiice, lubricasaeris. aliisquelocis,uc inpr#cedenribus hiftoriis vidimus, cam ianam ac longam vicam ducunc incolae, Sa^pecamen non vi&us racio,nonrerum utihum obfervacio, aliaquelimilia, vicam proroganc , fedad ciborumac laborum duriciemabinfanciaafluecudo 5 oninisq; moIlkieiconcempcus. Hinc pafilm in Germania noftra homines agreftes , & qui vicam in fyl,
(

vis.

fere incer durifiimos labores craducuntr, vixque

pane

& aqua

vencrem explenc^ longam& a morbis liberam vivunc vicam. In Brafiha quoque, teftcGu/ie/mo Pifone loc. cic. cum advenarum proles crebris morbis infeftencur , mulcique fuccumbanc, Brafilianorum liberi vivacifiimifunc quod illi viftus acvefticusaccuracam, hi hullam habeanc racionem, Hinc Brafirforum macres
,

rident ineptamnofiratium ^vefliendis {$ educandis parvulisindufiriam., qua perfpirationem impediri ^f catharros multos geneNulli inter illos firabones , lufciofi, claudi , gibbove derari aiunt. formatiinvemuntur cum tamen.infantes riunc^uam aut /inteis
,
,.

involvantur? autinvo/utifafiiis Europmrum more /igentur. Frigidafrequenter /avantur. idemprovecJiorib u ufitatifjimum e H, cum ob innatam genti munditiem , tum adfirmandam cr tuendam
corporisfanitaterrUo

C A

U T XVI

T>efembmrepuerajcentibus, &juvenibus mature

canefcenttbm.
ingenio noftroexaminencur,incredibilia videntur,ac fepe fapius fidemnon inveniuncnifiapudoculatos&auritos. Incerea(unc,qua;derepuera(cenubus/enibus,& mature canefcencibus juvenibus circumferuncur qu ae nifi proba* ti&
fi
'->

Acurae miracula

Hominunu^
ti

4.77

& oculaci fcribcrenc ceftes, fidem exeedere videri ppflenc. Ucroaffero.

rumque exempla
/'1.

Defenibus repuerafcentibus.
lib. 5:

TN 4. par.

Magiae noftra?,

^propofuimus an da^ffion

poflic icni

Syntagm. 3. cap. 1: quasftionem Sen rereddere juvencam. Eandem P ucra fcen~

brevicerexagicavimusfuprairD.jlcap.29. Interargumencaaffirmaciv2^iencencia?,fequenciaadduximusexempla;Torquemada Dial 1 HoreiFloridi narrac; fuifle anno 1531' Tarenci mlcalia centenarium fenemcapularem, qui pilis, cute, in melioris unguibus, ficu acque fqualoreeecacisdecidencibus, quinquaginsecaeis omnibus mucacis de fene juvenis prodieric, Ih Caftella quoque Rivia (inRioxa tapoftannis /upervixerit. C&ftillx 3 ah Nierewl>ergiuslib. 8* Hifton Natur. cap. 9; ubi easdem hiftorias recitat) alcericuidam feni fimilis fors concigiCjidque vulgi fama nocum fuic, ab Ammiralio Caftella? fedulo exploracum. Valefim Tarentafius fcribic fe vivo Monuiedri ( opp.idum eftValencini regni , olim Saguncus didum) fuifte Monialium Abbanflam veculam cui iiibko menfti ui fluores reiiovaci denfulci cucis adcequaci, mammae res renauV comae denigracae, rugae pendute acque pannofae ad mftaf virguncute fororiarinc \ fic deniquefe vultu 3 facie, cocoque corporis habicu juvenculaffiexhibuerit, uc rei novicace perculfa \ pfas vereCundia ie cun&orum Indo illi feni de quo pfa?ceden~ oculis fubcrahere fueric conaca. fecimus Maffeo ci capice mencionem ex y cer ju vencee flos exaruisFetrus Martyr apud Nierembergium fe cer reflbruifle dicitur. loc.cit. fcribic 5 Indum fenem cuiusdam foncislotione&potione Vidi ipfe oculis itleis Paomninoadolevifle repecica ju^encuce. normi in Sicilia virum, qui cum diu barbam capillos canicie venerandosanceacircumculiflet, nigroefatcapilloacbarba,nec quadragenario major videbacur. Idem,,aliique,quos noverefide digniffimi ,quiid fanfte mihi afleruere, perfpicilla 3 quibusob vrfus debilicacemunancea fuerant, depofuerunc^ vifu renovaco. Paucas ance fepcimanas Sereniffimus Dux Megapolkanus Chriftianus in arce noftra Herbipolenfi monftravic mihi hiftofiam
1

& &

&

&

.,

&

Ooo

Gallico

47$

Liber III Mirabilia

Gallicomecroconfcripcam, fibicjj recenciflime eGalha miilam, de vecula quadam paulo ance ad juventutis florcm redeunce.
/.
ju^encs
II.

Dejuvenibusmature canefcentibus*
,

!?!S!
tft

Qolinm \n Polyhift.cap. 25. fcribic. Albanorum Afice populo rum infances albo crine nafci ideoque Albanos dici. De Pandoris vidimuscap. pracedenci cxP/tn/o
lib. 7.

cap.2. eos efle

,

m ju-

Vidi ego una cum P.AchanafioKirchero, Rom^ inNofbcomio infanculam canis capillisnacam. Caufam cnbuk P.Kircherus in ArceMagnecica macris imaginacioni, qua? vel maricum, vel adulcerum fenem ac ^anum vehemencius fibi impreflerac. Didacus Ofbrius Hifpali, a RegeCachoIicoin carcerem conjicijuflus,cumadhucadmodumeflecjuvenis,unica cancum careerationisno<5te, prze nimia animi crifticia, cogicacionibusmenvenruce canos
,

nigrefcere in fene&uce.

cem agicancibus , cocus mcanuic , veluc fenio confedtus. Td cradic Petrus Hifyal. in Sylv. par. 2. eap. 7. Idem concigic noftns rere cemporibus fub Francifco Gonzaga Mancuce Principe. Is, tefte
,

Sca/igero Exercic.

fufpeftum conjuracionis,cumin curri porc^ Ceefareas ad quaeftionem auc fuppliciumfervarijuffiffec,nunciacumeftmane cocum repencecanum
3 1 2.

in Cardan. affinem /iium

faftum.

Quod

quafi prodigium flexic Principis

eipropcerea

&

veniae& vica?fecitgraciam.

animum, qui Quidam e naufragio

erepci prjeccr

fpem

mne Sper/ings
Jib.i.

, in momenco quafi cani fa&i func , cefte^in Anthropologia phyfica lib. 2. cap. 14. q. 4.
,

Vir etiamGenerofus,cefteZ>#z#/0 apud eundem

Obfervac. I qui in aula Cxfaris Virginem
,

&

Schenckio

quam adama-

rac,defloravic

&

in carceremconjeftus fuic

capice poftridie

pleftendus, cancoanimicorrepcus fuicangore, uceano&e,coucepcaformidine morcis , paucarum horarum fpacio faciesefte&a

fuericfqualida

color cadaverofus,caniciesindecora,barbafoedeformaca. Hinc fequenci die coram cribunali confticucus , a nemine agnacorum ne a Ccefare quidem ipfo agnofci pocuic. Qiia miferabili viri fbrce Qrfar commocus,
,

da

illuvic

&

cum

prius explorare juififlcr,an canicies illaeflec adulcerina,

&

barba

Hominunu* 4.7$ barba aliquo liquore oblica & nullarn impofturam deprehen,

commiferacionem. vindi&am Ex- Suetonio in Kerone & Galba habemus, cum SergiusGalba a NeroneadHifpania? fedandos mocus rnifluseflec, ac ingreflus Provinciam fadrflec
,

mueavit in

crificaret inrra
ci

edem publicam^ puero e

rniniftris acerram

cenen-

capillumrepence cococapiceincanuifte,
,

Excraordmario quidem naturali carrien modo recenfica CanefcenConrigerecanitidexempla;qua; iequuncur^prodigioiafunc.Scri-^^P 116 !!* bic Theodcretwm Philorheo, cum jacobus Nifibenus Epifcopus# amm i~ defcenderec in Perfidem juxca foncem quasdam puellas s ab-r*cuiosev jeta verecundia decedo capke > concraftisqiie veftibuS 3 impudentibus ociilis Sandtiim: Virum fpedafTe hanc rerri virum DEI aegf e tulifle volencemqiie divinam vircucem adcefnpus mariifeftam facere fonti rnaledixifle & confeftimaquarurn curfurn impudencem earum exaruifle maiedixifle quoque puellis y juventucem immacura eanicie puriiviiTe., Nara cum ftacim res verbiun fubfecuca eflec , capillorum nigredo in candorem mu,
'

>

&

ica uc puellas novis afborum piarltis fimiles evaderenc s 5 A$quas verno cempore aucumnalibus foliis languere videmus. aliireferunt 3.eum Vi- J /enis bertm KranzdmVh. 9. MecropoLcap.47. 1 ^** percus juvenisin Ravenburgenfis Ecclefia? Epifcopum fuiflec eleRomamque profe&us difpenfarionis causa foper secate , a icens, ftus Poncificeconcempcus eflec$ noftefequencicotumincanuifle.Quo difpenviforniraeulo, Pontifexcoiifirmavichominem fimul ,

raca eft

&

l,

&

fevit,

addita etiam confecrariorie.

quod atrinec rion videcur Canitiei Uni verfim loquendo aiunc 11^* efle eadem qua^ of dinarisecaniciei. Medici , capillorum caniciem ex frigidicace hnmoris alimerica;

Ad caufam

caniciei acceleraca*

lis

produci

igicur

Alii

ob humoris & in idem

In ferie&uce quia frigiditas albedinem gerierat. frigidi ablindanciam , crines albefcuno.

fere recidit
)

ex abundancia
fi

picuica* feu

phlegmacis

oriri dicunt.

Hinc

fenes canefcere pucarir, quia

abundanc maxime

pituita.

Verum
?

eur quidarri juvenes rriagis pituicofi

canos facic y nonnulli , nori quarii fenes aeque

pituita

4-$o

Liber

III

Adirabilia
-

seque ac hi caneicunc ? cur ianguincick cholerici venerandaoi nancurcanicie? curaliqui,quiminimepicLiicofifunc,unicanocle

canefcunc? curaliquiinfancescani nafcuncur,aliiminime, cum a^queomnes videanturefiepicuicofi ? Aliiitaque probabiliusdicunt, caufamcaniciei univerfim eiTe cuiuslibec ianguinis, five meJancholicus fic, il.ve cholericus , five phlegmacicus,viciacionem. Juxca hanc igicur fencenciam aio , plerumque acceleracam .& iiibi-

coortamcanitiemoriri ex fanguinis vicio ; quod non tantum cx fenio contingic , fed vel maxi me ex mecu cr i fr icia , alia vc magn a animi percurbacione. Infantis tamen Roman<e canicies proba-

&

bilicerorca fuit excaufafuprainfinuata: Albanorum veroinfantiumvel ex eadem,vel vircuce aliqua peculiarifeminiparentum indita , pro venience ex loci alimentorum confticucione.

&

C A
, I.
Sexu XUm

U T

XVII.

DemutantihuS) veldisfimulantibusfexum.
Demutantibusfexuni-?,

cxempl "mpia"

T^Efexusmucationeegimusfus^^^^ i, eamquefierifonon /iicam raro mulcis exemplis anciquis ac novis confirJ mavimus modumque,quoeamutacio fiac, explicavimus. Exem,*

plis ibirelacis

addo nunc fequencia.

1

Ambrofius Fareus lib..2. Chi-

rurg.cap. 5.aic,Anno

56o.quendamadannumusquedecimum

quintum^tatishabjtum fuifle profcemina, & cumJuderet cuixi aliis ancillis virjlja ad illum usquediem implicata erupifle. Hoc
,

cum parences intellexiflent

,

facultate Ecclefiaflica interveniente

appellalle.

nomine mutaco Joannem pro Joanna deinceps

tuia
lib.
,

Mon-

i.Theor.cap. 6. refert, fe intellexiflc a Sereniflima E!eonora,Caroli V. Imperatorisgermana quandam ancillam in ma-

remmutatam

Sedheneadvcrtit qu6din his aliisqueexemplisnonfueritmucacusfexus, fed dececlusqui antea latuerau.

fuifle.
3

In quo nobifcum fentit.Lege etiam Majolum Colloq. 3

jf.II.De

Homlnunu.
.II.

^t

Dediflimulantibusfexum^^

defunc exempla mulierum virilem iexum certa de caufa SexumdiV fimulancium,; qu*eforcaflis eaufamdederunccredendinon- f 11 *^ -J nullis,3 virosfuiflexeverainfoemiiiasmucacos, dum poft morcem cmpU. compercum fuic/oeminasefle, qux ance viri putabantur. Legicur
'

N On

enim apud Lipommmm tom.z.ejc Metsphrafte g. O&ob.

Peiagi-

am Anciochenam per plures annosnsque ad obkum lacuifle incer

.Monachos fubPelagiinomine y & fan&iflime vixifle,monachali habim , donec pot morxem fexus fuic deceftus. Idem fecic Euhascenim, ur eommodius Chrifto virummencica, & monafticaminrer viros vicam agens, eciam Abbacis officio defungi Alexandri^ meruic , uc fcribic Maru/ushb.4,. Euphrof) nequoqueeademin urbe, concempcis nupciis, fubSmaragdi nomine,1atensincer Monachos annis odo fupra crigin ta^vicam&nHiIIrnam vixk , ut Metaphrafterfcribk Z j Sepcembris. Sed& Marina virgo fuic in Achaia, viriii habicu Monachum repririencans qux accufaca,quod muliereni prxgeniaPhilippiComicisfilia
fervirec,
:

gnancem

reddidiflet, pacienceraccuiacionem culic,

accufacricisdiligeni^r edtscavic^omiiemque ab

parcumque Abbace impoii-

tam peragere poenicenciam podus, quam fe dle foeminafn aperire voluic fed pofbobitum cognica , unicum & inauditum incer Monachosconverfationis reliquit exemplum^ uc narrac Lipomannus com.6. ad diem 17. Julii in Pnefadone ad Vicam alcenus Santee Marinse. Theodora quoque Alexandrina? idem concigic,uc admiflaincerMonachos,eciamcriminis damnarecur, parcumque cducarec pocius,qu&m Jexum fuum decegerec^uchabec Metaphra:

/fedie

i.Sepcemb.

Pulcherrimum eft, quocl de Sanla ApoIlinariSynclecica feu Pacricia v&xri&Matth&m Raderm in Viridario Sanctorum ex MenadsGrsecorumcoilecto. Haja*Anthemii, viri dignicace prarftantiffimi filia,licecforma? venuftacejanimiqueiblerciafacilccafter as omnes anteftarec,a ceneris tanien unguiculis virginicacis cu.ltrix,

diurnis

DEUM no&urnisqueprecibus facigabac, uc in perpcPpp

apa-

tuo virginicacis ftore cuendo fe compoccm redderec. Enixe eciam

4$

Liker III. Mirabilta

flagitavit.

aparentibus copiamadeundiHierofolyrnam

Quam

cumimpecraflcCjmagnofeivorumancillarumquecomicacu^mulcoque auro& argenco ac prcciosa vefte accepcis profe&a , loca fen&a frequencavic fandaque Chrifti veftigia veneraca , opes omnes in egences chftnbuit, vernasque manumific, ieniore uno
,

Alcxandnam fe conculic ubi in loco eun-ucho retenco, Hic comicibusfocampeftri fefenonnihil abicinererecreavic. ingreflafylvamomnes humanas cumnooppreflls, illavicinam Poft mulcum deinde temporis virili culcu fumpco , & ras abjecic. Dorochei nomine adicico, Scccanam folicudinem fan&is frequencui Macanus cacam Pacnbus adiic , fefeque pro eunucho geflic domicilium adfignavic, in quo diu noduque prccibus vacavic. Habebat Anthemius alteram quoque flliam, a fpiricu maligno bfeflam > quam ad fanftos viros curandam in Scetam mific. qui paucosintra diesilHancPatresadDorotheum adducunc ad pacremremifit. Sedcumpoftaliquotdiesulam fanavit r
;
:
,

cum

&

&

eerum geftare

fuiflet

deprehenfa,- pater fufpicarus

eam
,

Doro-

theo devirginatam^expedicosmicciccurfbres^quiDorotheum fiVenit , per nota qu^dam figna, qux fit pacri aperic bi fiftant. revercicur infblicudinem, candemque poft morcem foemina dcprehendicur fumma omnium admiracione.
,

HaecGraecarumHeroinarunifiincexempIa: nunc Lacinorum quoque unum auc alcerum actexamus. Gregoriws Turon. de GloriaConfefs.cap. 16. de Ppppula baec narrat. Tutttf beata Poppulavalde reltgiofa. JQua cumftpius a parentibus flagitarct domoparcatum curis fe in Monaflerio locart puellarum eo quod non tllt pr& amore nolpo/fet y ftcuh tmpedientibus DEO fervire lenteam k fefeparari totondit comam capitis (ut mdutoque viin cong regattonem fe conrili habrtu Turontcam dicecefn adtens
,
,

&

jtultt

Monachorum

ibtquetnjejuntjs

ffj

orattonibus degens

vtrru,

ttbm multis emicuit.

ulii

Erat entm tanquam vtrinter viros nec

erat cogmtutfexus eius y atque adeo ettam renuem

m Jlbbatem
,

elecJaesL

agnita.
$et
,

Trigtnta autem annos tn Mouafiertofuit a nemtne Ante autem tertium dtem quam ab hoc Mundo migra,

id Moaachis patefectt

>

ejr ftc

defuntta

* multertbus

abluta.

fepulta

Hominuwu.
Jepulta eli , miraculk Hax Gregorius.

4.$$.

ad tumulum

eius deinceps corufcmtihus.

Mirabiliseft hiftoriaHildegundis quce inter Monachosin monafterio Schonavienfi habicans Jofephi nomcn aflumpfi t ; cus

ius acla C&farius

primum deinde Radcrus ex ManufcripcoCodi,

ce Velferiano enarranc , confcripca ab Auciore eidem Hildegundi Synchrono eodem cum ipfo ioco ac coenobio vivenreJ.. Hiftoriam , quia longior cft , omicco qui volec ; alcerucrum g~ deacAudorerrL^ Exhispatec, quaivquamSacrxlkcrXtDeuteron.xi. eius loci Incerpretes Tercullianus , Cypnafius, alii, rem DEO mviiam& abominandamdicanrefle, fi vir foeminam, aucfcemina virum indmt > f\ camen id pio fine periculo pudoris ,& itmoxix
,
:

&

&

&

vitae fiat ,

minime reprehendendumefla

CAPUT
jin

XVIIL

unquam
fuerit

mulier aliqua <virum fimulam

fummm in

RomanaEcclefia
r

5 tKj9 Ponttfe

ca

D
&

fcriptis

Ecantatiflimum eftrhoc tempore, mulcorum Novatorum joannx 1 ?* ore contraCatholicos vulgacum , fuiflc olim cir-

&

&

Annum Chrifti otingentefimum& quinquagefimum cercium, ^minatur"

fceminam , queeob do&rinam

usq,* incer

& vitx fimulacam probitacem eo

hieric , uc poft Fapae

CardinalesacClericosexcelLeonis IV. obicum , unanimi confenfti ele&a fueric in fummum Pontificem, rexerit Ecclefiam annis duobus rnenfibus aliquot , tandemque fub finem Poncificacus in publica aliqua proceflione pepereric in pktea. Quae res fi vera cft, ingens iane dedecus affert coci Romanse atque Cacholicaf Ecclefia? ncc parum labefa&at Catholicorum dodrinam , e facris Litceris hauftam de Spiricus San&i in Chrifti Vicario , & Pecri iiicceflbre
Ecclefia^
;
,

omnes Romanx

Ppp

eligen-

^gjL

Liber III. Mirabilia

cligendo afliftencia. Ec tameii\ vehemencer cupiam, rcm cocam exfundamentisdiscucere,ac poftcoc &cam infignesScripcores, quieamdiscuilerunc, meumquoque incerponere judicium ;quia

camen hic Ibcus adidfaciendum minimeopporcunus videcur ad 1 ancum igicur parris ucriusque fundaaliiim difFeram locum.
,

rem decidendam relinquam.

Cacholicis
,
I.

mencafihce/eacincegre proponam,acpiudencisLectonsjudicio Incipio ab iis qui fa&um aditruunc

& Acacholicis
tur
3

anciquis

& recencibus.

Au&oresqui velaffirmaxit,. vel affirmare dicunmulierem fuifle aiiquando Papam..

pRimusomxrium^quifoemiharn aliqiiandoPapam fuifle,fcripci9 confignaflediacur , fuk Marianus Scotm Monachus Fuldenfis, fuiffe-p pam,muir quiinChronico fuohb.3.iEcac.6. AnnoChrifti 8 5 3- & 8 54- Lor" tharii vero Imperacoris anno 1 3. & 14. Edicionis Bafileen/ls per lL^ manc. JacobumParcum,expenfis Joannis Oporini Anno 1 5 5 p. & Edi-

joannam

Leo / apa obitt Camulier annis 2. menfib us /. lendts Augufti. foanna Hutcfucceffit Nacus fuic hic Au&orannoChrifti 1028- fa&us Alodiebus 4. nachus anno> 105 3;,habicavic primd Fulda? , deinde Moguncias > obiicanno 1 08 6;xefte Dbdiehiiido Abbace, qui ad-eius Chronicon appendicem addidfcu Hiftbriam fuam ab Orbe Condico inchoacam r concinuavic usque ad annum 1 08 3. Hocicaqueanno , auc nonlongeance,fcripfic illa dePapa muliero.. Secundus fuifle.dicicur Sigebertus Aicnachus Gemlacenfis in.fuaChronographia, qui ad Annum.Chnfti 54. edkionfs Francofiu ccnfis cicaca? 3 hac haber Famaett > hunc^oannemfceuni folifamitiart tantum cognitam, qui eam cemmtnnmfuiffe,
cionis Francofurcenfis

Anno

15 8

3-

ca fcribic.
,

&

Jjlex;'s

eH \

& gravidafaclapeperit, Papa ex ifiens.

mtmerant quidam s
,-

ipfcr Pontifices non

facit:

>uare eum tdeo nomtni numerum non

.

Haxibi. Qua^camenveiba minimeGoh<erenccum anccsedencibus nuJIibienimfeceracSigebercusmencionem alicuius

Joannis,quem verbis illisdeiignarec. Vixic hic Aucor cempore Gregorii VIL Poncificis, &c obiic cempore EaichaJis Uxirea annura
Clwifti

lUZ.
Tercius

JRomlnumj^

jfgy

Tercius,qui id fine dubio aflbruifle dicicur, fukMartinus Po~

lonus in Suppucacionibus fuis, Edicionis Bafileenfis fupracicacce,

ubiadannumChrifti85 5.icafcribic.' Posihunc Leonem.Joannes u4nglus natione MargantinusyJedifannis duobusjnenfibus quinfo diebus quafuor. Et cejfavif Ponfifieatus menfe uno. Mortuus ett Roma. Htc y ufafferitur\foemmafmf* Etcum inpuellari atate % a quodmnfuo amafio y in habttu virili Athenis ducJafuit $ in di, ,

verjisfcientiisitaprbfecif,utnullusfibipar inveniretur
poft

adeb ut
e Jfet>

Rom&tr&nniumlcgems magnos Magi(lrosdifcipulos

Efcitw inmiievitl(f*fcienfi^

& auditc-

res haberef..

Sedmpafatuper Juumfamiliarem' imprxgnatur: Verum tempuspaytm ignorans y cum deSanBoVe^ tro in Lateranum tenderet angufiiata 3 inter Colifeum&SancJi
in Papmfrcomorditereligitur:.
,

Clementis Ecclefiampeperif.*
fepulta fuiu

Etpofiea mortua^bidem (ufdicitur)

Ef^roptereaqubdBommmPapaeandem viamfem perobliqwat * creditur omnino a quibmdam y qubd ob defeJlatWn\ em

facJi hocfaaaf. Necideoponiturincafalogp Sati&oriimtfonfificum,

tampropfer muliebrem fexum r quam\propter dSeformifatemfacJi. Haee ille; Fuic hic Marcinus nacione Polonus*profeflioiieMona~ Poenicenciarius Innocencii quarti chus, dignirate Epifcopus, Scripfic Chronicum in quo brevker res geftas PonPondficis. Imperacorum perfequicur usque ad fua cempora y id eft, tificum usque* ad Honorium IV. qui federe coepic ad annum Domini pro hiftoriisfabelJas obcru128 5- Dicicur fuifle vir fimplex

&

",

&

.,

&

fiflo.

Quarcus quiexprefse id afferic, eft Baptijia P/atinamHi&ork fua de vicis Pontificum , ubi de Joantie VIIL loquens, ica fcribio.
JoannesiAnglicuS) ex Moguntiacooriundus^maiis arfibusfufaiunt)

Fcntificatumadeptus eS.
adolefcens

Mentifusenimfexum y cumfoemina ejfety

'

admodum Athenascumamatorefuoviro docJoproficifci,

ibique pr&ceptores bonarum artium audiendo tantum profeut Romam veniens \ paucosadmodum\ etiam injacris Litteris^ pares haberefy nedumfuperiores Legendoautem diffutando docle^acute, tanfum benevolenti^ auiioritatisfibicomparavit ,
$

tur
cit j

&

&

ut mortuo Leone y in eius locum\ ( ufMarfinus ait ) omnium confenfu FontiPfp 3

sf.%6

Liber III. Mirabilia

Verhm poflea a fervo comprejja.ckm a/tquamPontifex crearetur. diu occu/ieventrem tu/ijfetjandem dum adLaterancnfem bajiltcam j>roficiJceretur 3 intertheatwm(quodColoJfeum vocant.a Neronis CoSancJum Clementem } do/oribu* ctrcumventa peperit eoque lojfo)

mortua^PonttficatusJut a?mofecundo s menfe unofdiebus quatuor, (ine ullo honorefepeUtur. Sunt qui ob h&cjhribant Ponttficem ififum,
loci
,

quando ad Lateranenfem bafUicam profietjcitur , deteftandtfacinoriscausd, ey viarn t//am conju/tb decltnare etmdemvitandi er,

$
,

remperforata ,genitalta ab u/ttmo Diacono attrecJari. Deprimo non abnucrim. Defecundo itafentio : fedemillamob id paratam ejfe , ut quiintanto magiftratu conflituitur ^fciat fe non Jedhomi-

roris causa ,

dum vrimb injede Petri collocatur ad eam

nem effe

neceffitatibus naturA utpote egerendi fiihjeclum efft , y unde merito flercorariajedes vocatur.H&cqu& dixi,vulgbferuntur incertis tamencr obfcuris AucJoribm : qu& ideoponere breviterejr Hudeinjlitui , ne obftinate ntmtum 5? pertinactter omififfe vidcar, quodfere omnes affirmant. Erremus etiam nos hac in re cum vu/go; quatzquam appareM* ea qu& dixi.ex his ejfe,qu& fieripojfe creduntur. Hactenus Placina, qui fuic pacria Cremonenfis, vixic cempore Si xciPapas quarci, cui dedicavic librumde Vicis Poncificum Roma,
t

&

DEVM

148*Quincus, qui exprefie id afleric, <e(l AucJorFafcicuJi Temporum y edki Veneciis anno 1490; qui Au&or adAnnum hrifti 364. haxhaber. JoannesGermanus. Jftejoannes Ang/tcus cognomine, fcilicet natione Moguntinm circa hdc tempora dtciturfutjfe. Et erat fcemtna habitu vefiitaviri/i. Sic tn divina Scriptura profecerat.ut par einoninveniretur. Et Papame/tgttur. Sedpojt impr&gnata, cumpub/ice tnproceffionepergeret,pepertt, %$ morttur. Ethicfextmvidetur fuiffe Papa, qui nomen faniittatis finerehabuit mque huc, ejr fimtliterficut altj a DEO p/agatusfuit necponttur in cata/ogo ^onttficum. Nugantur a/tqui, ea deeaujanullum Almannum in Papam e/igt $ quod falfum effe conftat. Harc lbi. Inaimedicioneanciquioreincerannumi^yo.&i^gd.faftajpauld alicer res de/cribimr hunc modum. Joannes Papamulier^dtlrus Anglicm y natione Moguntinm^ circahactempora dicitur fuiJJLs.
{
,

norum,&obiicannoDom.

Mu-

Hominuwu*
Mulierfuit amicla habitu
virili.

^7
m

Studiisfe contulit y $$ in tantum

profecit in Sacra Scriptura, quod par ei non inveniretur* J^uare in

Papam eligitur, Sedpofl impragnata cumpublice in proteflionepergeret 3 peperit,^ moritur. Et hicjextm videturfuijfe Papa y quiSanUitatis nomen [ine veritate habuit usque huc. Nec etiam catalogo Pontificumponitur. Fafcicuius temporunv,de quo hic,eft Chronologia ab initio Mundiusquead annurn I484. Au&oreiusdieicur eile Wernerm Wefiphalm tefte Bellar naino lib. de Scriptori,

busEccles.abannoDoni. i4oo.ad 1 500. Sextus eft Jacobus PhilippusBergomenfis^ OrdinisSanH Auguftini quivixitannoDomini 14P4.& fcnpficHiftoriarnab fnitio Mu-ndi usque ad annum Dom. 1436. libris qtiindeeim, vdcavitque SupplementumChroiiicorum. Hic igitur Au&or ad annum Chrifti g c 3 ha?c habet. Jcannes VII. Papa3 nationeAnglicm 3 po(l Leonem Pontificem PontifexfacJm^fedit annis 2, ejrmenfibm $> Hunctradunt fuiJfeJoeminam3 quod adolefcens admodum ex Anglia Athenas cum quodam doBiffimo amafiiofuoprofecJajbidembonarum artium pr&ceptores audiendo tantum profecit ut Romamveniens faucos admodum^ etiaminfacris literis-> haberet pares. Eaquippelegendo, difputando 3 docendo 3 orando 3 tantam benevolentiam ^tgraitamfibi comparavit 3 ut mortuo Leonepraditlo Pontifice^ in eimdem locum^ut multi affirmant ^mniumconJenfuPoi^ttfex crearetur. Ve,
,

rkmpojiea afamiliari compreJJagravidaturyPapaexiftenspeperit. Nam ex Vaticano adLateranenJem bafilicamaliquando ad litanias profecta, inter Colifeum 5? Sanclum Clementem 3 prMer fpem doloribm circumventa ffine obftetrice aliqua publice peperit $ eo loci ab

&

Gmnibm mortua ibidemfine ullc hmore cum foetumiferafepulta eJt.

x^Adcuim d-etefiandam Jpurcitiem nominis Continuandammemoriam^ hodiernugn mtfefummi Pontifices togationum cumpopulo
,

& Cierojacrumagentes
3

&

cum locumpartmmedioeim in

ttinerepofi*

tum abomincntur eo omifio declinant addiverticula vicos^^ficloco deteflabilipoftergato

3

reintrantes iterperficiunt, quodcceperuni.

Et ad evitandosfimtles erroresfiatutumfuit^ne quis de c&tero in Beati Petri collocaretur fede >primquamper perforatam fedemfuturi Pon tificis genitalta ab ultimo Diacono CardinaU attreclarentur,-

SeptK

4$8
SergioPoncifici
}

Liber

III Mirabtlia
,

Septimus zftAuclor Compilationis Chronologicx ab inicio Mun-

& altuspfcuanni ignorantur. Nam.multer erat^ utfadopapa cuius nomen elegantisform& magntJcientiA & in hypocrtfi tentur Romani, rnagns, vit* tn Papam H&cfuv virili habitu Lat uit tur. Ethacin papatu.conccpit & cum gravida, ddrnon in
fiibjicit
ejr

diusqueadannumChrifti 1474

qui poft

annum Domini
:

800.

Papjflam., his verbis

Futt

5?

cjuousfy

eitgi-

,*

ejjet

Confifioriopublice coram

ommbuspmditfacJum^damans ad Papam

buncverfum:
Papapaterpatrumpapijfnpanditopartum^.
jr.IL

Alioiuim Auctorum nomitia &loca indicantur,

cquicadem dere
fcribunc.
relacos, mulci alii

quandam
fuiiTe Pa-

piteter Au&oresiiaftenus

ex antiquioribus,

pam,quiaHUffirment.

&innumerabiles pene exrecentioribus, Cacholici arque acAcatholici y idem exprefliffimis verbis aflerunt quorum vei ba fi Solum adducere vellem in immenfum hoc Capuc excrefcerec. ergo CenturiatorumMagdeburgenfium verba adfcribam, reliquorum vero nonnuUorumnomina cum liimaucloco ,in quo de illa
;
,

recra&ant, referam. Centuriatores ergoCencur.9. cap. io.col. 500. loquencesde

Joanne VIII. ica fcribunc. Sacrificus quidam Anglicus , uxorem feufcortum gravidum fecum duxit Moguntiam. Cum autem tHhicejfet , venit diespartus eius , &peperit filtam , cui nomen Gilbert& inditum elt. Contigit autern illi ingenium amplius , quam pro muliebri natura. ^uare in ipfa dtate ado/ejcentid apud aliquem hominem eruditum educata> literts didicit ac in ccenobium Puldenfe yJexum mentita y a Monacho quodam ei< rei non ignaro iwtroducJa esJ. Vbi cum inter amplexus eius habitu monaflico non diu latere poffe videbatur peregrinationem ille Athenas dtJcencU gratia infiituit y acGilbertam quafijuvenemjecum abduxit. ibi autem inter homines docJosverJata , operam litteris egregiamnav*, ,

vit.

vit aclatine ^grdtce didicit ac difputandifolertiamfibi comparaMortmiHhicfuo amatore feumarito , Romam abut ; ac pro
,
,

homine Anglo fufcepta infcholisjeu carnobiu docere

,

ccepit

acfui
crtt-

Uominuryu.

^.gp

eruditioney {$ difputandipromptitudine y in ma^nam aufioritatem $$ exifiimationem venit, adeoque fibi hominumfavoremconcilia-

vit 3 ut Leoni* communi Cieri ejrpiebisjujfragio, ac Imperatorum Joannes Jeptimm ( ut Sabellicm confenfu Pontifex crearetur ,

&

vuit y aut ofiavus ut Platina ) vocatmfit > AnnoDemini $$$.juxta Martinum y &ut $54- )uxta Sigebertum. De necromantiafcriBaUm Centuria ij. cap. 10. In officio aliorum pfit librum unum.
_

^Pontificum more contulit facros ordines y presbyteros

$ diaconos or-

dinavit, epijcopos confecmvit > abbates confiituit , miffts celebravtt^ tempia confecravit ifacmmeMtaadminifiravit. Re5? aitaria

&

gna huim Mundi &gloriam eim ujurpavit namfedesfuos alifs

>
.5

exofculandos pr&buit.

Ludovico filio In quo reipsd impletum esi y quod Apocai 17. fcribitur de regibus meretricem Babylonicam adoraturis ejr potejiatem ab ea accepturis. Chronicon Saxonm Anno Domini $$6. Ab Mtheivvoipho An,

Lothario in Prumienfe ceenobium recondito% eius regni fceptra coronam folemni ritu contulit.

glorum regetributum^acmunera almaccefit. Roman/z Eccleji&privilegianonnijicentumannorumprafcriftionetoilipojfedecrevtt^ut

aliquifcribunt.

Libidinef fub Janclitatis g$ cajlitatis velamentd horrenda* exercuit, quas DEVSmirabiJi modo patefecit , ut eius ,

quorumviva imago in hac meretrice exoculis ejfet expofita. Nam libiturpttudoomniumpiorum prejfafuit > dini tarndiu indulfit y doneca Cardinale domeflico^quifolmfcribitur
fjj

aliorum Vontificum

,,

cum earemhabuijje (fedquisfacilecredatjliamprocacempellicem uno contentamfuijfe ? ) impragnata uterum quidem occultavit^ fedDElfudicio, fingulari p/rovidentia cumex Vaticanoinpro,

&

'.,

ceffionefolemni Lateranenfem bajilicam inviferet^mterJSferonis Co-

lojfeum $3 Ciementtsfanum ^obortis repente partm doloribm, enixa

esl3

dejuncta y cum a?mis duobm, menfibm quinque, ejr die^meretrixin fede Petri vicmtum Antichrtfii egijfet , anno Domini $$y. Sine honore pontificio JepultaeFt^ ejr excatalogo nomen eim refeclum accautum esi >ne Pontifex perillam plateam in Lateranenfem bafilicam eat : ut in fella Petri fedentis novi Pontificis virilia a Diacono explorentur atiaclu , exclamatione,HabetJoabet. Jguiquidem mos hodieabolitm ejfe dicitur^uia
loci

$ eo

bm quatuor

&

J2j{q

nw

^po

hiber III. Aiirabilia

y

non opuseofit y cumpe/Iices, concubmA tf (purij ea derecertifjimum Martinus in Chronico Marianus Scotus Sigcdicant teflimonum. bcrtus Ranulphus lib. y cap. 32. BaUus Centuria 2. cap. 20. ejr Ceny y y

aiu. Harc turia ij. cap. 10. Volaterranus y Platina y Berg omenfts y ftacuam in eo loCencuriacores \ 4jui addunc in fine marmcrea
,

&

co, ubi Poncifex hic peperic

ere&am fuifle ad rei memoriam

omiflam
efle

,*

& in

libro Poncificali, ac aliisquibusdam

hanc

hiftori-

am,propcerfcedicatemrei. Aliorum Auftorurn,qui a Marcini Poloni cemporibus ad ha?c

usquedeeadem

re fcripferunc, funcfequencia.

NuIIumfervoauc

temporis, auc dignitacis, auc iecl&' ordinem,fed prouc in calamum Bocacius lib. de Fceminis illuflx. Ba/dus incurrunc, enumero. de Scripcoribus Bricann. Anmymus de Joanna odtava contia Jefuicas, ^acobus Curio in Chronico , 'Joannes Mariw de Scbifmac. &: Concil. Baptifta Fulgofus lib. 7. cap. 3 Joannet de Marco.

de Viris Roman. deLaudeMuIier. Joanner Stel/a Poncif. Osvvaldus Cre/Iiusm Itinerario Ical. chrtftianus Mafxus inChron. Achiltes Gafarus in,pko. Zvvi ng erus inThcatro ySebaftianm Francus in Chrom Bibliander ih Chron. Francifcus^unius
vi/IeYxb.
lib.

in Bellarminumlib.

3.

de Poncif. cap.24. ^Albertus Cranziuskb.i.

Mctropol.^n/etmus Ridt in Cacalogo, Sabelticus Enneade 9. HenricutPrim&m&c Cxrcmon.Pontif.Michael Stifetius lib.de Numer.
Conradus Beckerus in Papifla Romana, Ranulphusxn , Polychron. Reincccius \n Schol. ad AlbercumScadium, Egbertus Grimmius lib. de Papifla , Sethus Calvifius in Opere Chronol. %^Annales Auguftani^ Joannes Hufi \ib. de Ecclelia , Valentinus Munzerin Chronico, Lutherus in Colloquiis cic. 27. Petrus de Mesfia in Sylva y Chronica ColomenfiaQcrmxn. Contarinus Cruciger. Theodoricus Niem> Paulus Merutain Thefauro temp. Theodorus Schorembergius \n Tragoediadehacre, Philippus Bergomenftsdc laris Mulicnb. ChronicaHot/andica y Nauc/erus Volum.2. Generac. 2 9. x^Antoninus i. par. Hift. cic. I 6. cap.i Joannes Rioche inCompendiocempor. Ccelius Rhodtginus lib.g.Lecl.anciq. cap.i Marcus ChronicoltdMco^Leander Albertusin Defcripr. Jcaliae Guaz,z,o in Cacalogo Paparum ad ann. 854. Francifcus Rofcrcs com,4Danielis
.

ftem-

HominujfU.
ftemmatum Ducum
in Hift. Hirsaugienfi, chronica

4.91

Lotharingice, Trtthemius in Rosvveida,

&

Ulmae imprefla , Catalogus adfcriptusOthoniFrifingenfiimpreflus Argentor.annoi 5 1 \ju4ip* nales Aquitania IPilhelmus Jacobus Egmondanus Joannes de Ne^ vizano iib.4. Sylv# Nuptial. Volaterranus Comment. Urbis lib. 2 2, Comelius A^rippa de Vanit. Scient. PhilippusMairnixius in Apiariopar.6. cap. 3 Matth&as Palmerim in Chronko Hartmannus
,
,
.

Schedelin Chromco , Catalogus Pontifi. praefixus Platinse, Beroal-

Chronico , Guillelmus Occham in Opera 90. dier. c. 1 24. Joannes Laziardus in Epitome Hii\orJFolphius Le&ionumMemorabiliumCenturia 9.&pjurimi apudipfiim, ChronieaSuevica Germanica, Baptifta Mantuanus , Laonicm ch#lcocondylas\ib. 6. de rebus Turcar. flores Temporum collecli a Minorita, Stephanus Blanck lib. de Mirabilibus Urbis Romae, Chriftianus Majfms in Chronico, Wilhelmus Brevvin lib.
dus in Chronico
,

Amandus a Zierixea

in

de feptem Ecclefiis principal. Komx, A/exander chooeke lib.de Papifla }oznm.,DavidBlondelin libello Galiico de ea re. Pr^ter hos multialii arelatiscitamur, multi in fequentibusnominabuncur,

&

/. III.
fe

Aulorcsquinegant,utiquammuIiercmfuisPapam^ & Argumenta quibus

id evincere nituntur.

TDRaecipuos tantum , qui ex profellb rem illam refutare co- Joannam nantur, proferam in medium. Hi funt Onuphrius Panuinius 2^?*^ Annot. adPlatinamloco fupra cit. Flerimundus RemundusSe^ pain, uinator Burdigal. Tiadtatu de hac re , Cardinalis Baronius tom. namnecnt 10. Anal.adAnnumChriftig54.&879- Longus inBrevmr. Bel- ^ larminus lib. 3. de Roman. Pontif. cap. 24. PoJJevinus in Apparatu (acro, Joannes Bemartius deUtilit.Legend.hiftor. Joannes Georgius Hervvart in Manufla contra Bzovium par. 3. fol. 30. Mir&us Annal. Belgicor. fol. 3 50. Majolus in Diebus Canicul. CoIIoq. 3. Serarius lib. 1. Moguntias, Petaviuspar. 1. Rationarii tempor.Iib.g.c.io. Joannes StalenusinPapi1lahAonftro{k Juftus y Lipjius Epiftola ad Francifcum Svvertium. Hi omnes Pon tificii funt. Ex Se&ariis etiam non pauci rem totam aut pro fabula Qcjq 2 repu-

&

'

, ,

jf.pz

Liber IlLMirabilia.

reputan^aut in dubium re vocanCjiiempe AucJor augmenci Chro niciCarionis, ^^w/^incraclacu de ea re cdicoanno 1588chronologia ad annum 8 5 SSethtis Calvifius 8 58- Chrtjlophorus Befoldus in Synopft ad an.g^ 3- Henricm Kommannushb. Cencuria 3. Decif 8- Paulus Merula \n de Virginicacis jurc Thefaurocempor. & noviffimefuseac do&e David Blondelm libeiloedicoann. 1 64p.hacdere ldiomaceGallico. Argumenca porro, quibusprobanc narracionemde Papiflk fabulofam efle func fequencia^o.

&

&

L Argumentum defumptum
>

ex difcordra Scripto-

rumdereilla_>..

joannem

numuam
fuiffe, cjui-

Equa mundi regione Papiffaprodierit; ReBocacius Bala-us, Anonymus cemporum, mus fcondec Fafciculus
enim Qua^racur
I.
,
,

concraJefuicas > Cuno J /^//^ 6

:

^w^^w
,

JoannesMarius, Fulgo-

bus argu-

fus Jacobus Bergomenfis, Joannes de Mai coville Joannes Scella Trobecu^ OswaldusCrellius Achilles Gaflarus, Zvvingerus , SebaftianusFranck, fuijfe Anglam Bibliander fuiffe in Anglia non natam y fed educatam ; Franciicus Junius , futffe inAng/ta neque nat am r neque educatam>?idditqucGnmmius>diciAnglicam non a nationc y JeddfamiliaMn$ele+ Refpondec Placina, Si Qua^racur II J$u&Jit eiuspatria Cranzius, Fafciculus cemp. Bocacius, Richardus Waflenburgius apudWofphium Anfelmus Rydc y Sabellicus , Prim^us , Carion Balaeus,Scifelius,/#^? Moguntinam ; Marcinus Polonus Marganfinamy Conradus Decker ius, ILngelheimenfcm cx d icecefi Moguncina auc Palaci nacu > Ranulphus >fuijft Anglarn natione Mo,

>

guntinam

>

Reineccius >patria?n incertam

ejfe..

SiQi^rkuvlll.^utfuerinteiusparentes^KcfpondcmCtnturiacores Magdeb. patremfutffe Sacerdotem exAnglta/niJJum in Germaniam ad propagandamfidem > Gr\mmius y Monachum tfSacerdotem Joannes de Marcoville , parentes ortos e Mayenem ; Quidam apudSechumCalvifium % Matremfutffefcortum\Patrem
>'

facrificum Mogunti*. Sk

Hominunu.

^pj

Si Quaeracur IV. guodei nomen\ Refpondenc Crucifer apud Grimmium^Bateus.CuriOjAnnalesAuguftani.Bocacius,^/^/^

JoannesHufSjFulgofLiSjScifeliuSjMunzer^Lucherus^^^ef ; PeCrus deMeflla, Joannes deMarcoville y j^^er veiJoanna^ChroniconColonienfeGerm.Jfc/7vz ; Germaniquidam^T/^^Marnus Polonus , Auchor Compilacionis Philippus Bergomenfis, Komen eim nefcitur. Si Quceracur V. >u eim in ]uventute vita Ref pondenc Magdeburgenfes Meretrixfuit ; Concarenus Cruciger,T^^/ Ve~neri quam artibus liberalibus operamdedit; Bocacius, Fulgofiis Domofortaf/isfrofugaobimpudicitiamsBalxus^ gerus Theodorieus de Niem s Continensfuifydumftuduif, ac ob laudatosmoresPontificafummeruif. Si Qiraracur VI. uis eius amafim 3 quo eam duxit RefpondentChronica Auguftana 3 Monacbm fuif ex monafterio Jzuldenfi ; Jacobus Curio , Ab Anglo quodam Fuldenfts Ccenobii Monacho tum'per Gr&ciam y tumper Italiam, menfifo fexu circum* ducla i Balaeus , Merula Monachuminmaritumduxif, a quo per Ecclejias MonafteriaeB deduc~ta$ Bbcacius y Studiofus adolefcens Moguntia, Concarinus, a Juveneftudiofo Moguntia didicit ab eo ducla e& in Angliam > domo paferna linguam launam r, Cardinalu quieamduxit inAngliam y Chronica Au^ Lucherus, guftana , Amafimduxit eamKomaryLD^ Si Quseracur VII. Vbiftuduerit > RefpondencMarcinusPolonus Plaoina, Fulgpfus^ Z wingerus r Bateus , Athenis $ Schorembergius Parifiis ; Bocacius > de Niem, Concar-inus >Bergomenfis 3 In Anglia\ e^exAngda^vemtKomarru^ Si Quaeracur V IL >uot annis Rom& docuerit ; Refpondec de Hticmyduebus i Meiula^ChronicaHollandica/r/^ > Bocacius,.
>;

-,

>

aliquof.
Si Quseracur IX. In

cpuarnm litferarumprofeffioneflorueritz

Reipondenc Marcinus Polonus Nauclerus, I^ocacius, Aiironinus, Trivium legens magnos Magiftros habuit $ &i r Jn trivits legens y magnos difcipulos z$ auditores habuit Fafciculus cemporum, Sic in dtvina Scriptura profecerat > utpar einon invemretur > Joannes RioQjjq 3
>

/f_()4,

htber III.Aiirabilia
,

Rioche, Romitittterisfacrufluduit- Concannus, Pr&legit aperte Grammaticam , Dtaleclicam Rhetoricam dc Nicm ,Grimmius, DocuitinScholaGracorum; Audlor Fragmenci veceris apud Wolphium , Per bienntum in Schola Grdcorum docuit artes humaniorcs, inquaejr Aiguftinus ,ut etiarn majora tfnobi/iores IJrbis eius lc~
i

cltoncsfrequenteraufcultaverint.

SiQutfracur X. >uandofac~tus Pontifex; Re/pondencAnco-

ninusex Marcino, anno gjo >Rhodiginus y anno sji i PecrusMeffia, J.oannes Scella, Joan nes de Marcoville anno $$2 Sigebcrcus corrupcus Marcus Guazzo Bal a?us , Leander anno ss4 Anonymus de Joanna o&ava concra Jefuicas annos$$; NaucIerus,Curio, anno $$6 Bergomenfis , Gaflarus, Franck, annos$S Franciicus Rofieres , amio SS3 Trichemius anno 11 20.
, \
,
, ,

>

Si Qrjceracur XI. Sub quo Imperatore faffus Pontifex ; RefpondcncChronicalllmae imprefla, fub Amolpho Anonymus, Munzerus, Rioche,& aliij^ Lothario Ludovici Piffilio Primacus, fub Ludovico fecundo. Si Quasracur XII. Juvenis,anfenex ad Papatttm venerit\ Refpondec Anonymus, jttvenis Concarinus Cruciger, annis matu;
>

venit Romanu. Si QugeracurXIII. CuiPontificifucceJ/erit;RcfpondctCAtalogus adfcripcus Ochoni Frifingenfi, Joannifexto,Mavtinus Polonus,&plerique, LeonilV; Bocacius, LeontV Schorenberger, Stephano V\ Marcinus Pradicacor, Formofo ; Grimmius, alii, BenediSfo III ; Rofieres , Martino ; Egmondanus, Sergto. Si Qimacur XIV. Sluodeius in Pontificatu nomen ; Refporidet quidam apud Marcinum Folonum,Benedic7us III; Nevizanus, Fulgofus, Bergomenfis, alii , Joannis r//>Placina, Bocacius,Scella, Agrippa,&alii,jT(?^^; f VIII; Mairnixius, Joann.'< /A',-Palmeris

&

&

rius,

Numerum nomtm nonfacit. SiQiiceracur XV* guot annis federit Refpondec Rofieres,
;

quidam Gallus, Annoi Menfe 1 Crantzius , Annis duobus nondum elapfis Zvvingerus, Anfelmns
Annoi ,
diebus 4$ Scripcor
,
-,

&

KydtyAnnisduobus; MarcusGuazzo,Annis2 ,MenJe 1 > Marcoville, Schedcl, Cacalogus Poncificum prxfixus ?fatinx,Annis 2,Menfe i,
diebus

iA

Homhwnu.

^pj

diebus 4 $ Rioche^ Annis 2 y Menfbus 2 1 BeroaIdus 3 Amandus a Zie-

rixea^Trichemius^Palmerius^^^^/^T?^. j : Antoninus,///z##2, Menfbus j y diebus 6 ;Bergomenfis,Scella 3 Franck,Ranulphus,/^## 2,Menfibus $ > Marcinus Polonus^Pecrarha apud Vio\\>\\\x\xxi Annis 2,Menfbus $,Diebus 4 Chronica Hollandica, Annis 2>Menfibus j
y

Diebusg\ Gaffar us, AnnU 2,Menfibus dsOccamyAnnis^.Men/tbusft Laziar dus , Annis 2 , Menfibus y Diebus 4 S teenhovvcl , Annis j, Menfibus 2 Petrus de Meffiaj Dos annos 3 y treintay tantos dias , id efl: , Annis2 , triginta gj aliquot diebus $ Auftor Compilacionis Chronologica? Anni nomen ignorantur. Si Queeracur XVLJgu inPontificatu ordinavit Refpondenc
,

>

>

&

Balceus, Magdeburgenfes, Privi/egia nonpoffe to/Ji> nifiprafcriptione centum amiorum ; Marcinus Polonus M.S.inBibliochecaOxonienfi apudGrimm ium 3 Compofuit pr&fationesMiffarum pofi SAmbrofiurnjamprohibitJs;IllyricusmCazalogoteu:ium,Acceptapecuniasniffis Legatis^Moravos ajurisdiffione Laureacenfs Epifcopiexemit{Wo\phius CoronavitLudovicumTLImperat.&Iithelvvolphum Avg/um-yAgrippayFacJa eius inEcciefia nonfuerunt imtajommuni errorefaciente jusfNzuclcvusfirdinati ab ea erant iteruordinandi* Si Qua^racur XVII. i^4quo impr&gnata ; Refpondenc Chronica Svevica^Bateus.RanuIphus^ domefiicoCardina/i\ Merute,a Co//egafuo Cardinali Annales Aquicanix a domus Pr<*/k?0;BapciiTa MzntmnuSifiabu/i Pontificii Pr&feclo\ Antomnus 3 Palmeriu$ 3 Ber* gomenfis, afamiliari confuetoAmafo $ PlacinajSabellicus^Rhod iginus^ alii 5 afervo dome(iico cubiculario.
y ; ,

&

&

&

KQufEraiwKVHL^y&^ qumd&p^peri^MefpohMhtisimmi
Tulgofusjn pub/icaprocefiione; Saxonius apud

Cotonumjn prom-

fone Corporis Chrifii ; Bocacius^ & alii

,

in diehm Rogationum $ Scho* 3 rebergius, in aula^ fdtiopapalhChalcocondytesjnte? ipfafacroru

;

myfieria Bocacius ^<?/? Miffam celebratam ; Quidam y Penes portam Petri Pauli^ Sabeilicus , Jnter amphitheatrum Domitiani gf C/e~

&

mentis tderni Chwnica Holtendica, circaBcc/efiam C/ementis$Re?> gomznus y adLitaniad[?rofec7a'yAnn2i\QsAqumn\^ EgmondmuSy dum equitaret $ Anohymus coricra Je/uicas, Dum e x templo rediret domum in Lateranum $ de ^iicm.Prope tempium Pacis s Wailenburgius^ augudo theatro, tf commum area, Si
y

4-96

Liber III. Mirabdia

Si Quxratur XIX. Vbi perut Paptjfa postpartum ; R efpondenc Bei gomennY, Anconinus, Platina, Stella, alii In viapub/i-

&

ca

^ in ipfaproccffione & tbtdem ftnehonore fepu/ta

y
,

Liber In-

dulgenciarum apud Nigrinum , Sebaftianus Franck ln templo dtruto S. C/ementu y Zvvingerus, Periit ex Janicult monte amburbialefacrum celebrans > Rabbi Abraham Zacu apud Grimmium, Fuit expulfa y Bocacius, Non perijttn via fed fupervtxit rctrufain carcerem Tulitanum periftinlnfulis. Si Quaeratur XX. >uid de puero (juem peperit > Refpondenc Bergomenfis,Stella,Marcoville,Franck, Anonymus, Perutftatimin ipjavia $ Bocacius, Perijt pott carcerem in Infulis Rabbi Zacu Occifus esl matre expu/sa y Junius Superftesfutt a/iquot
, ,

&

,*

annis

SiQuaeratur XXI. Kyin obhocfaffumSedes perforatafuerit /^^^RefpondencMaflkuSjChalcocondxlas^BergomenfisjScella,

z\i\ y Sedes perforata ideofacfa,ut PontificumelecJorumJexusprobetur i Mairnixius, Ta/esjedes du& Porphyrettc&Junt ubttanguntur virilia Pontificis e/ecli Pla.tina , Sabellicus Marcoville alii, Non ertob hocfedes perforatafacJafjed ut in a/tiorifiatu conftitutns ^Papa admo&eatur communis ejr morta/is natura y Junius iftafedesji qu&Juit 3 penes ^iucloresfitfid?*. Si Qujeratur XXII. Vbi hacfedesperforata ; Refpondet RobercusGallusapudWolphium,Fanchier apudPleflkum, Inporticu Lateranenfts palatij ; Wilhelmus Brev vin , In Capella Sa/vatoris ; Pieri us apud Wolphiu Profuggeftu S. Joannis tn totiuspo,

&

&

pu/iconff>ec7u$ Junius, Choocke, Non elt in loco pub/ico ,fed in conclavieleclionis.

Si Quseratur XXIII. ^An adhucfedis perforat*. ufts Refpondent Franck, Petrus de Meflia alii , Vjus adhuc eft y Magdeburgenfes , & al ii , Vfus eius non efi amplius. Atque hanc tancam ac cam evidentem Audorum difcrepantiamcirca fa&i circumfcantias,arguunt,purumputumfigmentum efle, foeminam aliquando fuifle Papamj.
; ,

&

II.Argu-

Hominunu.
II.

49?
ex altiffimofilentio

Argumentum,defumptum
,

Scripcorum anciquorum dc illa re.

TM[ Am ab Anno 8 fjt usque ad r 2 8 1> quod Martinus Polonus de * ^ illa re fcripfic primus, nullus nec amicus,nec inimicus RomanseEcclefise, qui camenmulci & magni cuncfuerunc, maxim
Grasci^proeerco adferripocefhquivelapicemdeillare
fcripferic;

nec fcripcorum quisquam ance Lucherum alcius afcendit, quam ad diftum Martinum , quadringencis annis fifta Papifsa pofteriorem ; quamvis Adverfarii aliqui conencur primum Au&orem facere Marianum Scocum^ducencis annis,ac deinde Sigebeitunu,
trecencisfereannisPapifsapofteriorem. SednonfolumCacho, verumeciam nonnulli ex pracipuis Se&ariis, praefercim Calvifius , Befeldus David Blondel , quidam Anonymus oftenSibegerci exemplaria imprefla eflecorrupta f dunc, Mariani ihilque ea de re in variis antiquis manufcriptis reperiri.
lici
,

&

&

I IL

Argumentum delumptum ex vera

,

'

ChronoIogiaL.

E* Jusdemrei falfitacem ac impoffibilicatem oftendunc& Catho*^lici y

& A catholici

ex vera Chronologia annorum Leonis I V.

Benedi&illL Nicolail.
intercedere potuit.

& Adrianill. interquosnullusaliusPapa

,

Rem totam fiise

diftin&iffime , ac do&is-

DavidBlondel fime diducunt Joannes Stalenus Catholicus , Acatholicus j quos legat qui volet ; nobis enim prolixioribus nullo pr#efleneclibet 3 nec licet. Quze fi veritatis amore, verifimiquod judicio depravata mence evolverit Le&or , ftacuec

&

&

lius efle ipfe judicaveric.

fem Papae
calumnia,

ac Papiftarum,

Ego cerce fi vel juraciffimus hoftis esnon poflem illos non liberare a tanca

Sed haec obicer.

Appenclix*
CCripferamhsec, cfim incidi in jfudicium viridofiiAwnymid^

&D. Smtuelis

Marefti

JommFapiffa

reftituta

annexum fini
Qpa-

Rrr

^pg

Liber III. Mirahilia

,

Quacernionis Diflercacionuml heologicarumStephaniCurcell&i Quamcur eo loci ucrum D. Saadverfus Samuelem Marefium. muelMarefius Joannam P^pillamrefticueric, Blondellumquerefterefiicaveric,
dellus recJe

necne

Refpondecurque, tantum abeffe ut Blon*

,

h D. Marefiofit refutatus , utpotiks D. Marefius oleunt

illo refutando perdiderit omnisfyjudicij logici vacuus in arenam di/Jtutatoriam imprudenter defcenderit , adeoque nihil % juxtim cum imperittffimis dtjputatoribus hodiernis efjecerit >egertt-

& operam in

que^

Juaprobanda auttoritates recentiores

,

Marefius adduxit urjitque pro Joanna tncertas^fallaces malefycohdrentes , adeofo infufficientes principiumque tatitum petentes. 2. quia Poliquam a B/ondeUo clariffime monftratum ejfet^ omnia veZ>.
y ,

Probatur L quia

tu{liJJima,iUiusque ( Joann& Papiffa dicJx ) temporis tefltmonia , Joannam PapiJJamprorfus ignorare $$ excludere , D. Marefius tefti-

moniatUa^ceu negativa elevat cancum , dicens,nihil concludiargumencis ab au&orica te humana negaci ve deiiimpcis>& plus credi tribus ceftibus affirmancibus,quam mille nihil dicecibus;modo ifti non negenc,quod alii affirmanc* Addic allacos aBlondello ceft cs tacences non plus videri Joannam excludere , quam includere, eo quod quicacec confencire videcur.Tandem,ac ii fencentiam fuam de Joanna jam opcime folidequeprobafter, ex illa fua nondum. probaca fencencia ad omnia ncgaciva ceftimonia ftrenue refpondec, in iis. Non immediat,fed mediaie BenedicJum Leonifucceffijfe dicifjoannamquepropterea quodnullojure Papabilisfuerit , ab AuUoribusillis omtffam effe. Hicaucemdifpucandi ac probandimodus concra negancesjoannem Papiflam,eft omnino inepcus incfficax y Ergo&c. Minoremfuseprobac Anonymusfere usqueacf

&

finem Judicii fui. Explosa Marefri refucationc

quserir

Anonymus Vtrum

ergo BlondeUifententianuncneceffaribfit vera y poftquam D.MareJium nihilfelidt in contrarium attulijfe hucusque oflenfum eH ? Rc-

fpondet

i Etiamji Blondeiius nuUasfententi&fu& rationv< i me dium adduxiffet omnino tamen ratianes in contrariumfive a Ma^
.

ab aliisjoanna. Papifftpatronis a/latdfuajpontefua^ infirmitate aut tenuttate evanefeerent^ in^ auras evolarent^adeoque Jen~
reJioyJive

Homlnunu.
de/lifententia

^p^

fententiam D.Marefii improbabilemfalfamque relinquerent$Blon-

antiquamfuam certitudinem ejrveritatem conflanter retinente oktinentefr Refpondet 2.Bkmdellumtalespraa:erea

rationes profententiaiua attulifle, quasetiamfitandem D.MareJius argutiolis effugiisque fuu variis eludere refutarequepotuiffet t

nondum tamen quidquam

ejfecijfet

neque fententiam aut thefin

Blondelli moxfaifitatisarguiJJet>eo qubdjuam antithefin ^fententiam minime adhucprobaveritJbUdisque argumentis adjlruxerit. RefpondetjTalesBlondellumprofententia fua adduxiflerationes, qu& duplici de cauja ( quas ibi adfignat ) Jb D. Marefio refutari

nonfojfunt.

Totum candem discurfum his concludit verbis. Et ex his nunc abunde conftarepotefl , quamfrivole inaniter D.Marefius adpleraque Autforumloca a BlondeUo citata exceperit^femper tantum urgens^ de mediata fucceffione Bonifacij ( Benedi&i volebat diccre) Papa in locum LeonuinteUigiy aut inteUigipeffe} necde immediata(quam tamen verbafimpUciter accepta innuunt.ejr poftulant) inteUigi debere : Leonem dici decejforem BenedicJi nontmmediatum fedmediatum : Joannam omijfam aut pr&teritam fuijfe ob fadi turpitudinem, qubdnuUo jure Papabilisfuerit ; qua eiusgenerufunt alia,quibus totamfuam refponfionem y prout fuperius vifum eft} abfolvit) Librumque fuum de 'Joannapapijfa r^flituta fuffareU navit^ refperfit : cum tamen h&comnia ejfugmfuafolide prius ejr

&

&

&

fufficienter probare debuijfet. Btfaneerrores hi in methodum difpu-

tandia D.Marefio commifji^ utplurimum in caufafunt , qubdhacJe*nus Andabat arum mort tantumdifputetur contentionees ejr rixa tnjimt& maneant^ neque veritas alicuius rei erui ^eertitudoque aliqua in rebus inveniri aut haberipopt. Namfi& D.MareJius veram difputandi rejpondendi methodumfcivijfet ^fine dubio hancfuam
,

Blondetli refutationem nunquam tiggrejjusfutffet >fefe<fo nihilfblidi

haber>quod BlondeUo opponeret^utdtffet^adeo^ veritatem agnovisfet y eamque intaclamreliquijfet inequejruflrafibiperjuajijfet , *cji

BlondeUooptimerefpondiJfet.

Hxc Anonymus.

Lege hoec, Letor,qui Joannam Papiflam ha<ftenuscredidifti,&

juftum judicium forma.
cesconficiunt
?

An non fiiis fe armis concrarium fencienAn nonfalucemex inimicis DEUS facit CAPUT Rrr z
?

r 00

Liber III. Mirabilia

C A
f\
pormieft- Tl

U T

XIX.

Weiis^ui dtu dormierunt >fS'elatirevixerunt.

U Exempladiudormientium^.
TUlta exempla longo temporedormientiumretulimuslib..

probavimusid naturaliter contingere posgo tempo- JlVJL i cap. 30. ubi scexcm- fe. Addimusnuncfequentia. P//#/Wlib.7.Hiftor.Natur.cap.52.
gl*->.,

&
.

refert 5 puerum &fiu zj itinere fejfum

in fpecufeptem g? quinqua-

ginta dormijfe annis

& expergifcentem rerum faciem mucacio-

fi poftero experre&us forec die. Rem incompertanovitatemirabilem ( inquit Krantzius lib. 3. WandaL ferunt juvenemfcholafli^ cap. 3 9. )filentiopr<terire non oportet. ck dijciplinis Lubeca intentumffecretiusjttfine interpellatione dor~ tnitaret , Je reclufijfe neminefciente. Cum non apparerct quid de illo cjfet afium .requlfiere : non invementes , arbitratt funt clam urbe

nemque miratum

velut

profecT-uminpatriam. Jranfierunt feptemtllofoporeanni. Jamper cafum evenit ut quispiamfcrutaretur curiosey quid concamerato muro capja contineret : vidit juvenem (oporatum : ejr cum ignotus. Jam redegerunt i& illi ejfet^graviterconcuffum excivit defomno.
,

memonam quiillumprodire viderant^antefeptenmum difparuijfe-'

juvenem: quem eundem non mutatajton maceratafacie,certiffimun?
judicarunt. Stuporapprehenditomnes.. lllemiratur quidftupeanty arbitratmje noffem. unamcumparte dteifomno confumpfiffeAjbi au ditfaBumftupetcumflupentibus ; necedicere potuit quid amplius
esjct paJJm,quamfolenthomine6profundofomno(lethargumvocant

foporati, Viderint Vhyfici.fipoterat humidus

ille locttsfovere

^f con-

tinuare tamdiuturnumfomnumfine cibo ? corporis maceratione^^ Hoceft illudtempus.quofummw Vontifex GregoriusXl.curiamfuamdeAvinione Galliarum urbereduxitin urbem Romamj>~ Ha?c credibilefaciunt quod Ldim Bijciola lib. 1 6. Horar.fubDamafceno> illius tempore rufticum irr ieciv. cap. 2. narrarex Germania fub ingenti focni cumulo per autumnum& brumamt continuo dormiifle, confumpto paulatim foeno > attonito|ac fe-

&

mimortuo fimilcm excitifle.

Minime ergoincredibile eft,.quod idem

RominuiYUi
idcm
Bifciola

pr
fan&e

ibidem

aflerir

narrasum

fibi

Anno

1 5

93, a

Bos

ruhi

quodam SabaudiaePrincipisauIico, bovemfinepotufubmaximo f^Tret multos vixifle menfes, quem ruftici credebant amis- pertus. funif poftremo inventum adeo pinguem, fe ut loco non poflec movero*
foeni cumulo

Relatorumexemplorumpleraquenaturaleshabuifrecaufas, vixdubito loci enim &c aeris.humiditatecerebrum hume&ari,

:

humidum cerebrum fbmnum

cet.

inducere,

fomnum immodicum
,

viciflimhumidum reddere cerebrum & ratio

& experientia do~

Septem

Quodde feptemfratribusEphefinism^ lib.14. H1ft.Ecclefcap.45. Cmfiantinm MmaJfesmAnml.

tmSigonius Sc
t

Caro*

mica "
te

alii yqui

Decii perfecutibnemfugientesintraiJ3elun-

camfeabdiderunt^oeclufoqueaperfecutoribusaditu a parteexfeptuaginra duobus annis usque ad Theodofii Impera toris tempora inibi dormierunt , tandemque t ecluib oftio evigilarunt,& urbem adeuntes omnia immutatarepererunt;prodigiofum fuit 3 ,& ad refurre&ionis myfterium confirmandum a permiffum^,
teriore, tr ecentis

&

DEO
j

l L Exempla
i

revivifcentium
elatifuera

poflxpam

multa quoque exempla retulimus eortrm , qui Re vivr^mortuicum fuiflenc, revixerunc^ His addo fequencia eorum, fcc
Ibro
r.

cap

o.

revixerunt,.defumptaex P/inio lib.y.cap. 52. ubiinter alia ai c Aviolaconfutaris in rogo revixit ( quod etiam loc. cic. retulimus ) g? <^uoniamfubvenirinonpotueratpr&valentefiamma t vivm crematm eff. Similis caufa in X. Lamia Pr&torio viro tra* ditur.. Nam Aitium Tuberonem FrdturafuncJum a rogo relatum y Mejfala, Rufmejrpteriquetradunt. Et paulo poft. Varro quotfe aucToreH^XX. viris agrosdividentibm Capu&> (fuendam qui ejferre~ turferetro\domumremeaJfefedibu$.HocidemA(uim quoqueCorfidium materterxfu&maritumfunere locato revixiffe^
qui
elati
:

^^^ mj? **

locatoremfunerisabeo elatum. Omito alia qure ibide addit Plkrius* Multicrediderunr, fckiliflimum Doftorem Joannem Sco- $cotns an tum fuifle vi vum diem co- ^* km

tumulatum. Ferun t enim eum fepe tumfa ampIius,immobilem federefoIitirm,fenfibusfbpitis,mente V

,

VXI

Rrr

nimi-

,,

$02
tibus aliquando
iis

LiberllL Mirabilia

nimirum rapca in alci/Iimarum rerum concemplationem

, abicnqui idfciebanc,feftinacofunere ab aliis lllius rei nefciis pro morcuo elatum. Addic Vaulus Jovtu* intlogiis

Doftor. Viror. cum cumulacus jam eflec redeunce vita , fero inorbi impecum nacuram discuffifle, eumque fruftra ad pecen,

dam opem miferabili mugicu edico , pulfacoque diu fepulchri lapide feu operculo , elifo candem capice periifTe. Nec his contenmsAbrahamus B^ovius s fcribicad Annum Chrifli i*94."ex Genebrardo, Scoruminrra fcpulchrum , cum jam vica rediiflec excremamanuumdevorafle addens de fuo, apercofepulchroin gradibus Maufolei de voracis manibus repercum fuifle. Scd hacc mera efle figmenca bene oftendic Lucas Waddingus in Annal. com. 3 anno 1 3 04. & 1 3 08 > icerumque in Vica Scoci primo como Operum ipfiuspraefixo,cap. 9. eft enim communis aliorum opinio y Scocum naturali ac communimorce fublacum die 8- Novem. Anni 1 308. Colonia: Agrippinae, fepulcumque in Convencu Fratrum Minorum Ordinisfui.
;
,
.

P U T XX. De hominibm in Befiias mutatis.

Homi ne

C A

m bcftias JL cransmucacorum, modumque explicavimus, quo id fa&um muuu.

:

%&* cap. 2 6. plurima exempla acculimus hominum in beft ias

fu jflg credamus. His addimus alia cria Sequenci vero capice exaj

minamus
tacus

num Rex Nabuchodonofbr fueric vere in bovem muan fpecie cancum cenus. Ad verce camen indubicacum efle
,

omnes fequences macamorphofes non nacurali

bisocculcofino.
Scribic kaq\ieMetaphraftes$o.Septemb.

fed fiipernacurali

Dei vircuce concigifle,ad hominum fcelera punienda , aliove noTeridacem Armc-

niorum regem, cum virgines Ripfimem & Gaianam nefandis modis ad impudiciciam allicere adnicerecur , marcyresque eflScere, jufticia

Dei verfum efle in infaniam , mucaca eius forma in porcum. Eterat Teridates ( verba func Mecaphraftis) extrinfecuspor-

cusjnternA crudelitatis^coeni voluptatum,&alterius porcin* ani-

m*

Hominurru

pj

Mirab.Europcecap.42. exSiive-ftroGiralda^hisverbis. Circatri- m bcfti a* ennium, ante adventum comitis'in Hyberniam contigit quendam mutatorummifacerdotemdepartibusHJltoniAverfusMediam itinerantem, infil- rabVlo ex* um* va quadam conjun&aMedi&pernocl-aJfe. Cum^adtgniculum.quem emP I_
,

mdacvitafimul imagotfpcena i tarndiuqueineoftatu permanfit, donec a S.Gregorio, poftea Martyre, fuic priftinas menti ac formae reftitucus. Longiffrma eft,fed mirabilis hiftoria, quam pius Le&or apud Surium invenietad diem 30. Septembris. Mirabiiius eft quod narratur apud Nierembergium lib. 2.de Kominum

fibifub arbore qnadam Jrendofia congejferat 3 uno tantum comitatus puerulo> lucubrajfet ecce lupus adeos accedens > quiftatimin huius>

modi verbaprorupit.

Securi eftote^

&

nolite timere %non enim tre-

Cumque ipfitanto vehe^ mentius conftematis animis ohftupmjfent , verba de DEO facrafuk~ Et obtefiatus afiacerdote> adjuratusqueper DEVMomnijunxit potentem, ^perfidem Trinitatis > ne ek noceret v quanam crea~ tura fiuiffet , qus Jub beftiali formz humana verba proferret $ catholieum in omnibm rejjonfum prabens y tandem tamen fubiecit. De quodam hominum genere fumus Ojfyrienfium ^unde quolibet Jeptennio per irnprecatimem SancJicutmdam, Natalisficilicet Abbatis 3 duo y videlicetmas ^fcemina >,tam ajormis , quamfinibus^
vobis efi, ubi timor non efi.
.

pidandum

&

ex ulare coguntur.

Eormam enim humanamprorfim exumtes

i&~

duunt lupinam.
ftites

fuermt > ad priflinam redeunt tam patriam , quam naturanu,- Et mihi quidem peregrinationis huius focia non procul graviter infirma* tur : cui , Ji placet jam in extremk agenti , Jacerdotale Jolatium mtuitudivin& pietatis indulgeas. luo dicJo s lupum Pracedentem usque ad arborem quandamfatis propinquam PresbyJer fequi^ tur tremebundus. Jn cuim concavitate lupam confyicit Jubfpecie ferinagemitus ejr planclm humanos emitten4em. uaftatim ut ipjum vidit pr&mittens fialutationemfiatis humanam gratias etiamDEO retulit > quodin tali articuk tanto eamfixdatio dignatus ejfet vifitare, ejrficusque ad extremam Communionem
, ,

Completo- vero Jeptennij ffatio , fi forte Juperalijs duobm ipforumlocojimili candittonefiubrogatU r

kSacerdote cuncla rite peraffiafufcepit , auam&ipfiamconftanter

r

effl*-

fojf*
tfflagitavil
9

Liber

III Mirabilia
,

$&t*wtim fuffluans', ut Fiatici largitione beneficium confummaret. ^uofacerdos cumfe carerefirmiter afferuiffet lufus y quifarumfer abscefferat y iterum acceffit , oftendens eiparvulum iibrum manualem > ^f a/iquot hoftias confecratas centinentem> qu& more fatria Presbyter itineransfub indumento a coUoJus* fenfa deferebat. Rogabat etiam y ne DEI donum &fubfidium eis dU vindfrovidentid de(l?natum aliquatenusdenegaret. Et ut omnem abftergeret dubietatem ,fede quafifro manufungens^fellem totam k cafite lufa retrahens usque adumbilicum reflicavit^ $$ itaftatim exfreffaforma vetuU cuiusdam affaruit. Jguo vifo^ tandemSacer~ dos obnixefoftulantem^ devotefufcifientem^terrore tamen magis quam ratione comfulfus , communicavit $$ ftatim a lufo fellis re~
,

traftataprioriform&fecoaftavit. His ergorite fotius

feraclis , humanamfotius

quam beftialemfocietatem

eis

quam recl} ad ignicu*

lum totd nocJe lufus exhibuit. Mane verofac~Ioy extra(ilvam iffos eonducens> Presbyteroque fr&bens iter^viam ei certijfimam longh
frAofiendit.

Multas etiam Sacerdotifufer imfenfo beneficiogratias in difceffu referebat , fromittens efficaciores multofe eigratias rela~ turum t fi Dominus eum ab hoc exilio cuius \am duaspartes comfie* verat revocaverit. Inter ultima vero huius confabulationts ^uerba
,
,

qusfivit Presbyter

lufo,

utrum gens inimica quain Infulamfu,

fervenerat , olirnforet diuque in eafermanfura. Cuilufusffrofter feccata ,tnquit > fopuli no(iri y ejr vitiorum enormitates 3 ira DEI defcendens in generationem fravam dedit eam in mantts inimicorum. >uam diu ergo gens ea mandata DEI cuftodierit > ($ in viis eius ambulaverit 3 tota manebit ejr inconvulfa : (in autem( cfuia froclivis eft curfus advoluptates^ imitatrix eft natura vitiorum} ad noftros ex conviffu mores forte condefcenderint , divinam infi quoque procul dubio vindittamprovocabunt. Similem quoquefen* tentiamin Levitico reperies Domino ad fopulum Ifraeltticum lo* quente in huncmodum:Omncs enim exeeraciones iftas fecerunt accote terrae qui fuerunt ante vos polluerunt eam. Cavete ergo, ne vos fimiliter evomat y cunrparia feceritis , flcut evomuic gentem quae fuit ante vos. Totum hocautemfoHmodum contigit, frimo fer Chald&os 3 in Ecclefaftico: Item foliea Romanos.
,
,

&

&

&

&

Regnum

Hominuntj.
Regnuma
jtirias
,

yoj

genceingencemcransfercurpropcerinjufticias >
,

&

k*-

& concumelias & diyerfbs dolos.

ut fuper hac re quid agendum

fecij]e y

Biennio verbpbfi elapfo contigit me per Mediam transitum ubiEpifcopm terr& illim Synodum tuncforte convocaverat,
Sacerdotis confeffwne

Epifcopes etiam ejr jibbates vicinos adfciverat y

(

quam ex
,

jam

didicerat

':)

communieato co7?filio certius inflrueretur. ^iudiens me transire per partcs ittiM y duos mihi de Clericisfuis trans~ tnifit y rogans ut tanto negotio traffiando in propriaperfona y fi
illiforet

ergo

fieri pofifet

fin autem , de ajjenfu meo iitteris faltem eos certificarem. Audito rgo ab itlis feriatim negotio prius tamen ab alij s audieram >) quia caufis quibmdam ( quod urgentibm adeffe non potui $ litterarum heneficio , ^confiiio qui,

interejfem

dem abfens nonfui. Cui Epifcopmxum Synodo obtemperans % Sacerdotem ipfum , cum UtterU fuis ^ remgeftam Sacerdotis Ah~ confe/Jionrm continentibm , appojitu etiam pifcoporum bdtum ,c[ui intererdnt yfigi/lis , adfummum&ontificem deftina-

vit.

iHa&enus Giraldus. Qui cum retuliflet alia quaedam mudatorumhominuminbeftiasexemplaex S.Jiuguftinolib. i6.cap. 8.

&

lib. 1 3.

cap.

1 g.

de Ci vic. DEI , addic

e

Mojtris quoque temporihui

quosdam vidimm, qui magicis artibm imbutij pingues , utvidebantur , porcos y fed tantum mbros > exc^uacunque pr&jacente materia producentes 3 rnnundinu vendebant : Jed hiftatim ut aquam atiquamtrunsibant->>e*vanefcentes , in propriam &veram revertebantumnturam : ^nantaiibet autemnndufiria fervatis ,
ajfumpta Jpecies ultra tridJumn ^noniiumbat.

Itemvetulas quaslac

dam tam in Wdllia^uam in Hybernin, & in Scotia ,Je inleporinam

transmutareformam y ut adulterinafub (pecieuberafugendo
,

alienum occuittusfurripiant.vetmqmdem fedej adhucrecensfrequens^querela eft. Ucrum vero tumfai cum alii homi nes fuernic revera in beftias mucati j disaiflrmus ac decidimus io.ck.lib. 1 icerumque poftea dicemus Tercium exemplum refert idem Nierembergius ck. loc. cap. 4 j cx Jocelino , his verbis, Regnabat in finibm quibmdam Bri,

Sss

tanntit

p$
Domini

Liber 111. Mirabilia

,

annU,qumodo IPalliadiatur , tyrannm quidamCereticm nomine >flagitiofm ^fraudulentm injuriofm y blasphemans uhique viam
ejr interfeffor crudeliffimm. , Chrt/iianorum perfecutor illim bellua Patritim tyrannidem effrenatam } K_Audiensautem S jluduit iilum ad viam falutis revocare , dirigens ad iUum conver,

tendum a

vitiisfuis pefjimis epiftolam

commonitoriam.

Ip/evero

venumdatm utfaceret malum^ dedie in diemfeipfodeteriorfacJm,

admonitionem deferit S. Fatrij y ejr defpexit ffuac^ue flagitia , faci~ ^uodckm nora , fraudumfacJiones cruentatas c&des dilatavit. divinitus edcffm veridico intellexit didiciffet , Patritim relatu vas contumeli& obduratum in nequitijs-, nulltmod& correffioni ,fed potiiirS perditioni pr&paratum > in huncmodum fertur oraffe ad Dominum. Domine DEFSomnipotens.fcutfciSjejrpot" ^hominemhunc vulpinum in vitijs monftrofum> modo monflrofo ejice afacie terr&^ ilhmconfummat& malitiaftnem impone. Inclinans Dominw auresfuas ad vocemfervifui y pradicJum tyrannumquadam die in mediofortfiantem^ circumflante multitudine fuorum y fubito in vulr
,
,

pem transformavit
,

in terraulterius comparutt.

omniumfugiens nunc^uam Hocfaffum nullm discrederejurepoterit qui uxorem Loth in cautem mutatam, awt hiftorias deNar kuchodonofor Rege legertt, Sed de hac fequenci capite.
$
,

tile^ a confpeclu

C A

U T

XXI.

An Nabuchodonofor Rexfuerit revera mutatm

wboverru
fide praecedentium hiftoriarum dubkare fihe piaculo quispoflet r quoniamnonnifi humana nitunturau&oritare ; fequentem revocare in dubium fmc crimine nemo potr Narro eft, qui divinaconfcripcam ac ftabilitam non ignorar. prius metamorphofin Regis > deindcqyalis ac qyantaeafuerit,

DE

quomodoque fa&a examino.

,

,I.Hi-

Mominunu.
jf

$oj

lf

Hiftoria

NabuckodonoforisinbelHam
mucaci.

pUit eapraedi&o Regi in fbmno indicata anno rcgni 37. quati- 'Mabucho* do poft debellacam ance bieniiiurn ^gypcum faftus monar- inbeftiam
,

cha,incumuic (uperbia. Duodecimo vero a fbmnio menfe cotti- mutati hiiaL->, ftorJ ftacu illo annis feplecaeft,- eje&usqueipfeuc beftia, manfic

pcem candemque o&avo anno menci & regno reddicus, agnovic acquelaudavicDEUM.Remgeftam proponic ipfeNabuchodo,*

nafbrepiftolapoftrefticucionemmifsa adomnes populosimpeno fuo iubje&os qua? habecur apud Danielem Prophecam cap. 4.
,

QuainEpiftolapoftquam

narraflet, fe,

cum

quiecus eflec in do-

inpalacio fuo, fbmniumvidifle, quodfruftra omnes arioli& fapiencesBabylonis incerprecari fuiflenc conaTi candem vocaco Danieli feu Balcaflan id expofuifie,huncque id itlcerprecatum. Verba Scripcurae fimc Vifio capitis mei in cubili meo. ecce arbor in medio terr&, Videbam, r altitudo eius nimia:

mo iua,s & florens

&

magna arbor

^fortis 5? proceritas eius contingens coelum : a(e~ 61 us illius erat usque ad terminos univerfk terr& : folia eius pul~ cherrima , &fruttuseiu4 nimius , ejr efca univerforum in ca :fUbtetr
,
,

eam habitabant animalia

bantur volucres
de ccelo defcendit
coeli
,

ejr beftia

^
;

in ramis eim converfacaro.

ejr

ex ea vefcehatur omms
ejr ecte
,

Videbam

in vifione capitis meifuperflratum meurn

:

Vigil, dr/ancJui

clamavit fortiter $$fic ait : Succidite arborem* Cr pracidite ramos eius $ excutitefoha eius ejr difcergitefrucius etus $ fugiant beftidqua/ubter eamfunt , ^volucres de ramis tiu& Veruntamen germen radicum eius in terrafinite , attigetur vinculoferreo ejr &reo in herbis qu&foris funt ejr rore coeli tingatur^
,

Cor eius ab humano commuZ cumferu pars eius in herba terra. tetur, cor fer& detur ei 1 feptem tempora mutmtur fuper

&

&

Infententia Vigilum decretum eH \ fermo Sm&orum petitio donec c&gnofcant viventes yquoniam dominatur Ex celj 'tis in regno hominum $ ^cuicun^ voluerit Jiabit illud, ^? humtllimum ho-

eum.

&

mmemconflituetfuptrtum, Heefimnium vidiegoNabuchodonofor kex Sss 2

jog

Liber tll. Mtrabilia

Rex. Tu ergo y BaltaJJar y interpretationem narrafeflinm , quia emnesfapientes regnimei nonqueunt fiolutionem. edicere mihi : tu autem potes^quiafjiiritm Deorum San.cJorumin te esL TuncDaniel, cuinomenBaltaJJar , ccepit intrafiemetipJumJ acitm cogit are quafi

und hora\ ^f cogitationes eitu conturbabant eum.Refpcndens autem Rex ait Baltajfar.fiomnium interpretatio eim non conturbent te. Rejpondit Baltajfar ,5? dixit Dominemi>fiomniumhis qui te ode:.

&
:

runt,

5?

interpretatio eius hofiiibm

tuis,

Arboremquam

vidifti

fublimem atque robufiam^ cuim altitudo pertingit adccelumi adffeclm iHim\in omnem terram 3 ^ramieim pulchcrrimi y eJrffucJm eim nimim^ $ efcaommumin ea,fuhter eam. habitantes beftt& agriy in rarnis eim commorantes aves cceli > Tu es y Rex. qui mag nificatm; es s inva/uifli ^magmtudo tua crevit y tf pervenit mque adcce lum , tfpotefias tua in terminos univerfik terr*. >uod autem vUdicere : Succidi Sanclum deficendere de ccelo 3 dit Rex vigilem, attamengermen radicum eim in ter te arborem zfifdijjipate illam

&

&

&

&
,-

&

ra dimittite,
,

efr

vinciat urfierro^i &re in herhisfiuis.eJt rore cceliccn-

Jpergatur, ek cumferisfit pabulum eim , donec feptem temporamu hdceft mterpretatio fententi& Altiffimi , qu tentur Juper eum.
>

pervtnitfuper dominum meum Regem

Ejicient te ab hominibm^ habitatie tua, erit ejrfoenum ut bos comeder^ bediisferisque cum $$
:

( rore cce/iinfunderis :Jeptem quoque tempora.mutabuntur fiuperr te , donecjcjas quoddominetur Excelfittfiuper.regnum hominum &' ^uod autempr&cepit ut relinquere-cuicunque voluerit det il/ud:
;

turgermen radicum eim , id eH\arboris $ reguum tuum tibi manehtt, poftquam cognoveris poteftatem ejfe cceleffem*. Huc usque fo-

mnium &: incerpretatioeius,.

Profequicur hiftoriam ip/e Rex, Seeventum narrat fequentibus verbis:. Omnia h&c veneruntfuper Nabuch&donofor regerru..

Pofffhem menfum duodecim in auta, Babylbnis deambulabat re

,

Nonne h&c esi Babylon. magna, quamego^ ait fponditque Rex, regni^in robore fortitudinis mea ej? ingloria adificavi in domum
:.

Cumque fermo adhuc ejfet in ore Regis vox deccelo ruit : Tbi dicitur Nabuchodonofor Rex regnum tuum transibit 4 te, ab hominibus ejicientte, &cum befiiis &fieris erit
decoris

mei

&

habh>

Hominunu..

jo^

habitatio tua : fcenum quafi bos comedes 3 feftem tempora mutabunturfuper te ^donecfcias quod dominetur Excelfm in regno ho-

&

minum, $cuicunquevoluerit>detillud., Eadem hora fermo com?x hominibm ejeffm eH 9 $$ fletm eHfuper. Nabuchodonofor 3

&

foenum ut bos comedit\

gf\rore

coeli

corpm eim infeclumfuit \ donec

capillieim in fimilitudinem: acjjiilarum crefcerent\ $$ ungues eim cjuafiavium^ Igitur poH finem dierum ego Nabuchodonofor oculos
t

rneos

ad cctlum levavi ^fen/m mem redditm- eH mihi \ m& benedixi, *? viventem mfempiternumlaudavi,
,

Jn ipfo tempore fenfmmem rtverfm'efi '; rem. regni mei decoremque pervem , S$figura. mea reverfa eH ad me y ejr optimates mei: mapfiratm mei requifierunt me 3 in regno, meo rejtitutw fup? >t ejp magmjiffntia amplior addita

vi

$c

& glorifica* adme & #d hono$

$ Altifi-

&

iH mihii
En:quanti.Kcgis,quanta&.quam.tera^iecamorpBofis nec enimparabolahece(l r utO^/g-i^excum fuisaufus eftaffirmare,. exiftimans fub nomine regis Nabuchpdonofbris fymbollce defcribi cafum Luciferi j: quod tamen Di Hieronymm alii paffimi ajunt non. tantum falfum fed eciam haerecicum efle , cum ex fTmplici.narratione.totiusfa<3:i pateat hifloriam efle &Scriptura clare dicat, Omma.hxc ( qu^ fcijicet narrata fuere \ venerunt; fuper Nabuchodonofor regwu>>. graphice certe certjaturv an vere muta- Nabucho-* Quxritur tamen^ tus fuerit Nabuchodonofor: in feram- Ac Primoquidcm aliqui donofor (^enfenr, Jofephumaffirmarev ipfum totumfecundum corpus& verd muanimamfuiflemucaaiminferam,> Sed neque Jofephus id fcri- tatu ? *" beftiam * bitjnequeratiopaLicur 3 ut pacetexdi&is lib. t.c.26. &contrarium:
:

&
,

,,

&

clare colligitur exverbis facr& Scripturae; recitati&. Si enim tam. anima , quam corpus fiibiiflenc veram eiusmodi mutationem,, non jam ipfeNabuchodbnofbr vinculb ferreo areo a/ligatm ftiiflec > non ipfe fcenum utbos- comediffetr$ non rore coelt corpus eim infeclum: eflec > non capilli eius< infimilitudinem.acjuilarum creviflent & ungues eim ^uafiavium non feptem temporafuper ipfiimmufataluiiYzm necquidquamiirorumv quceScripcuradiicconcigifleregi Nabuchodonofori, ipfireveraconcigiflec fed Sss ea

$
:

jro
ea

Liber III. Mirabilia

\

omnia bovi

auc beftiae accidiflent

& bos ^ non rex fuiflet

&

punitus.

Secundo igitur T>orotheut in Synopfi , Epiphtmiu* in Vita Danielis cenfcnc Nabuchodonofbrem non tocum in feram fuifle
,

mucacum,
ancerius,

iedincerius

nalem recinuifle,

excerius veio
:

formam hominis,ideft, ammam raciomucacum fuifle in figuram bovis

quodfecunduni ex eoprobanc, quoniam Scripcura dicic, eorferd detur ei % bosauc^m non fera, fedbeftiaeft, acieo & fera&beftia eft \ icem quoniam Sepcualeonis pofterius

&

ginca Incerpreces dicunt, capillos cius crevifle in fimiikudinem

Ac nulla eft neceificas aflerendi , figuram eius externamexbovisac leonis figura fuifle compa&am, cum quia in explicacione fomnii Daniel nullam leonis ied tantum bovis fack mentionem, regemque bovifimilem fa&um narrac > cum quia
ieonum.
,

non cancum

cicures ac domeftici ilinc boves, qui beftiae, ftd eciam

agreftes,uc /unc Uri

& bifonces

qui ferae dicuncur.

Tertio yMiehael Medina

lib.

2.de Fide. cap.7 pucat, tran&r

mucacionem Nabuchodonoforis in beftiam non fuifle veram , nequequoadanimam, nequequoadcorpus, fed mere praftigiatoiium,itautfdiumfibi& aiiis apparuericeflemutatusinbovefru. Addunt, pracftigiatoriam hanc mutationemfieripotuifledupliPrimd; per illufionemfenfus,perftringentevelDEO,vel citer Angelo, vel Da^mone, oculosRegis & intuentium , ut regem incuentesputarentfeviderebeftiam,* qua ratione fazpe ope d&mo:

hominum, utputentiagasacmagosefle mutatos in lu.pos , feles, bufones, prouc frequensexperientiadocec, & nos iupra lib. 1. cap. 26. explicavimus. Secundo , per circumpdfitionem corporis ferini , ponente vel DEO , vel Angc!o, vel Dsemone circa corpus regis figuram quandam beftia^, fub qua eum cerneretur a fe vel aliis , beftia putaretur. Sed neque
nisperftringuntur oculi
hic

modus
fenfii
,

explicandi mutationem regis in beftiam iubfiftere

poteft, quiaScripturainnuit,

eum

fuifle

mutatumrevera,inaii-

quandoquidem ait , cor eius ab humam mutatum fuijfe ejr corferd. ipfi datum i Stfcenum utbovem comfj e/tfiffos eim injimilitudinem a^uiUrum crevijfe fdtjfe
quo
in beftiam
,

.,

&

unguae

&
Mominuwu.
ung&? eiusquafiavium\ & ipfe rex facecur, Senfumfuum , figuramfuamejfereverfam adje : ac nihil Horum veredici poflet, Ti cancum pr<eftigiacorie modis explicacis fuiflecfa&amecamorphofis 5 ergo &c.
<

Jguarto,

alii

aiunc, uc praecedences

regem Nabuchodo,

nofbrem non fuiilerevera cransformacum inbeftiam neque fer cundumanimam^ nequefccundumcorpus, fed folum imaginarie
,

quia fua iniaginacione viciaca

formarus videbacur. Quancam imaginacio, uc pucec quisfeefle id quod non eft pacerexmultisexemplis ,qu*eGalenus Levinus Lemnius, alii afferunc, nos alibi recenfebimus. Ica cenfenc S Thomas ( vel quisquis eft Auftor ) lib. 2. de Regim. Erincip. Tranctfcus Vallejius de faHieronymus Mercurialis lib. 6. Variar. cra Philofoph. cap. 8Let. cap, 2.0. Sed hie quoque modus explicandi non fufficit, quia rex fatecur^&/ reftitutum non tantum fenfum y fidxtiam figuram ; ergo non cancum in imaginacione <k phancafia, fed eciam in corpore fa&a erac muiacio aliqua , uc fera viderecur. Ec cerce nifi fera fliifler vifa nec Daniel Sacrapas permifis.,.,

corrupca fibi ipfe cransaucem vim habeac corrupca

&

&

&

&

,..

&

fenc, ucinfylvas fugerec >ncc ali^feraeibidemeipeperciflencfine

fingulari proce&ione

DEL
,

cam difcrepances fencentias quarum alia? pur cant 3 Nabuchodonofbrem fuifle revera mucacum fn beftiam quoad animam & corpus alix, nullo modo fuifle mutatum nec quoad animam 3 nec quoad corpus ; aliar, fuifle qqidem_j> mucacum re vera quoad corpus a non quoad animam $ ego meIncer hafce
;

dia fere via incedo,

Aio l Nabuchodonofbrem uc camen manferic verus homo.

fiflec

ica fuifle

verus

homo, non

>

poflent:

mucacum inbeftiam Racio eft quia fi non manverificari illa, quae de Nabu,

NabHcho-

^^0.
nc fueritJ
in bcftian*

chodonofore dicuncur in cap.

4.

Danielis

uc confideranti
9

paceu
ipfo,,

nec punicus

fuiflec.

idem qui

peecaflet

fed bos pro

muutus

'

j/ 2

Likrlll. Mirabilia
, ,

Aio II. Eundem Nabuchodonoforem ica fuifle mucatum tam quoad animam quam qiioad corpus uc vere dici poflit, eum fuiflealiquaracionemutatuminbeftiam. Nam anima fuit mutata fecunduminteIle&um,Toluntatem , &imaginationem % quas omnia fuerunt ita Titiata , ut putaret rex fe efle bo vem ferum , & appeteret filvas & foenum, &fugeret hominum confbrtium^ quarreretque focietacem beftiarum. Fuit quoque cordisy & corporis, & omnium fenfuum temperamentum itaimmutatum ac efferatum , ut eflet fimile temperamento beftiarum , citra tamen humanitatisfeuhumansenatur^amiflionem: quiaenim foenum ut bos comedit, ftomachusaliamhabuittempenem, ut cibosferinos concoqueret > aliam palatus, ut ei foenum faperet ? aliam
,

odoratus, ut graminis fragrantiam fequeretur

,

aliam ta&us, uc

non fentiret adeo frigora & seftus, roremque coeli fuper fe cadentcm. Hac de caufa dicitur ab/atum ab eofuijje cor humanum $
,

datumcor fer&. CorhumanumfignificatindivinisLitteristam mentem feu intelle&um , quam appetitum feu voluntatern quia quod eft cor corpore , hoc eft ratio & Toluntas in anima , in toto homine. Cor ferarum , quoniam intelle&um & Tolunratem non habent, "fignificat earum imaginationem & appetiAblatum fuit a Nabuchodondfore cor humatum ferinum. amifit rationis ( & confequenter fanae voufumret<e num, quia luntatis ) & fa&us eft amehs. Datum fuit eidem cor ferinum, quia
>

&

appeticus fuic viciacusacque corruptus, *it cogitaret imaginatio defoeno, de foKtudine,& de aliisde quibusbefl:i;cogitant,ac dc iis dde&arecur. Cttedibile tamen cft , eum habuifle fubindc lucida intervalla, utagnofceret ftatum a quodeciderat, &ad

&

qucm devenerao.
potius

Alia etiam corporis mutatio fuit fah , adlo cxotica , ut feras quam homini fimilis appareret. 1. pili capitis barbze adeoexcrevcrunt,uc fimilicudinem haberencTelcapilk>

Nam

&

pennarum aquilanoftra habet , nirmrum od copiarn & denfitacem, ob hirfiitiem ac duriciem & ob colorem acrum ac dcformenu. 2. Exccrnus corporis habitus magis fuic ferinus,
fepciiaginta vercunc
;

rumleonum /uc rum , iit "Vulgara

Tel

quarn

Hominurvu.
ftes,

j/j

quamheimanus, quoniamnuliumadmictebatcultum, nullasvequasmoreinfanorumlacerabat,& abjiciebac, acnudus incedebac, ibli , seftibus nivibus, pluviis, omnibusque coeli inju?

riis

iepcem annorum fpado expoficus ae proinde enormiter de,

.

nigratus , ac deturpatus.
4. Icafuicefferacus, ut

3 bantur, in modumungaiumavium auc aquilarumexcreverunt.

,

Ungues y qui nunquam prafcinde3

&inaliosfevirety&domofugeret unde
;

neceflarium fuit vinculis ferreis &aereis eumligare. 5. Inceflus eracbeftiae, nonhominis> manibusenim pedibusque uc bosquacaudam , genuum drupes incedebac. An vero cornua,, vercebras inverfas habueric ., ucboveshabenc(quodafleruncaliForcaflis eciarn .humanam loquelam paulaqui ) incertum eft. boacum acque mugicum aflumpfic. Tancum de tim perdidic

&

&

&

&

Nabuchodonofbre. Caufa mecamorphoiis alia non voluncas Dei , volencis punireRegis fuperbiam_3.

fuic,

quam

c ap u T
DeNo&arnbuiisi
:mbm.

XXII.
1

& mirls eorum

operatio^

dormiences noftu furgunt/fe induunt, obambulant, alli varia opera perficiunc, uno verbo No&ambulos feuNo-

dambulones appellamus. Horum nonnulla exempla referemus!,. deindeejus rei caufamindagabimus,& ancidoca prsefcribemus.
/.
I.

Exemplavaria Noclambulorurru.

QUidamjuveniseledofurgens, inducusveftimencis&ocreis^No^anih inc e xempia. calcaribusque appoficis fuper feneftramconfcendic, eflet, equus atque inde di varicacis cruribus pariecem perinde ac fi
,

&

incicavit.

puceum defcendic , non ancea experre&us quam gelidam pede actigiflec. Ucrumque teftacur Jonftonu* in
Alcer in

Thaumacol.Clafle

10. cap.7. arc. 6.

Eodemcefte, apud Horftium

Tcc

quidam

pj
pocrac. de

Liher

III MtraUlm
,

quidam nobilis turnm confcendit , nidum avium fpoliavit per J/ema?m Comment. ad librum Hipfunem feiterum demifit.
Aere &c. refert ex aliis , quendam Parifiis gladio accinftum, Sequanamtranafie, eumqueinterfecifle, quemfibiincerficiend um vigilans propofuerat , & poft patratum feelus domum rediifle. Apud Libavium lib. de No&ambulis , puer nudus ad portam progreflus, domumque regreflus, vigilem in medio oppido fedentem obfet vavit. Apud Majolum Colloq. 4. Lmdenfis I. C. enarrationes in
Clementinas fcribens memorat confuetudine Anghci cuiusdam
:

cum
,

Parifiis

degeret

ufiim

fe

cui id in

more pofitum erao>

uc fomno correptus domo egrederetur , ad templa proficifceretur etiam procul remota atque eum aliquando juxtaSequanam fluvium fbmno adhucoppreflum ambulantem , etiam pue-

peremifle , ac fefe rurfum in le&um recepifle^ nunquam, dum illa perageret , expergefatum_. Apud eundem Alajolum Bartolus memorat^Pifanumquendamcivem inipfofomno fxpc arma corripuifle, urbem inambulafle concinentem , fem-

rum

per oppreflum fomno.

JMarianm quoque

Senenfis

I.

S.

apud

eundem
bat,

narrat t novifie fe puellam in vicinia , quae e leclo cubi-

lique,fbmno opprefla egrediconfueverat^piftoriamqueexerce-

nunquam

expergefacla^.
Iib. 4.

^Andreas Laurentim

Hiftor.

Anatom. q. 1 2. ait, Ga-

fe fbmno oppreifum confecifle fere integrum nec a fomno excitatum priusquaminlapidemimpegiflet.Item Theonem Stoicum dormientem in fomnis ambulare > Periclis vero fervum in fummo te&o fpatiari fbliturru.

lenum narrare
ftadium
,

iJMartinus Belrio lib. 1. Disquifit. Magic. cap. 3. q. 3. narrachiftoriam^quaeLegionein Hifpaniacontigit,inquodam Religiofbrumconventu , ante annos vix viginti quando illa fcribebat ; aitque fe nofle perfbnas quibus accidit. Erat inquic, Laicm unm , folitm interdiu pueros rudtmentis catechifim imbuert. Cogitationes eadem dormienti recurrebant r ita utinfomnis pr&cineret , doceret ,5^hortaretur , increparet pueros
,

dtjue clamose &ferventer l acfolehat mterdiu Jico[ue

turbabat vicino-

Hominum-j.
cinorumjomnum,
tffizpemonuerat
>

j/j
illi

Itaque cjuipropinquior

habebat.altusLaicuSy

quodam
,

die illiper jocum

3

mtnatur Ji pergat
,

hos cUmores edere

,

(urrecturumfe noclu

ad thalamum eius

iturum flagello exjuniculis intemperies h.u abaclurum. >uid Gundifalvus ? ( fic enim vocabatur. ) Surgit circa noclismedium dormiens 3 egrejjm ,ut decubuerat in indujio, cubicu/um Fratris Colleg ingreditur manu Jorfices ferens t$ pr&tentans j recfa ad leclum alterim qui fuerat interminatus y contendit* Vide DEI prQvidentiam-3. Luna lucebat ejr nox innubis erat f %f Frater ifle vigilabat, Vtdet accedentem , ejr celeriter fe de lecJo dejicit qua paries erat nonnihil rewotior. Noclambulus lecluU proximmjorficibm culcitram ter quaterve petit , & confeflim redit unde venerat* Manefaclo interrogatus negatje meminijfe , neA

&

&

idjacere unquamin
perterrejacere
, II.

animumvel leviter induxijfe

tantum

cogi-

tajje ,Jialtercumfiagello
,

adfe accederet^ iUumintentawJorficibm

? abtgere^j.

Curaliquidormientesobambulent,

f^ Aufam
1

^1

^" ia huius rci varii varie explicant. Plerique tamen, ^ recle,, imaginacioni adfcribunt , cuiias quantavis fit in cor- ^{"uUnlpus proprium , ac fortaffis etiam alienuni, alio loco explicabi- bulenr, mus. Incitareeandern dormientesadmoaim,adciamores, ad loquelam
,

&

quoticliana docet experientia.

Cardanus
induifle

lib. g.
;

de

Variet. cap. 46. refert,

quendam
;
\

fe

in

fomno

legifieimagina-

fupplicationes promortuis
cubicularius, accelTiile $ ac
difle*

demum etiam interrogantibus refpon- entibus,

,

ad ocantemPrincipern,cuiuserat [^rmi-

Pauci dies funt

cum quidam manum vulneratammihi

oftendit,

quod pugnum intencans contendenti fecum utfomni-

ans

fibi

imaginabatur ,

manum impetu vehementiflimo m proxi-

mum
illos

natio cantam

Ha?c eadem igitur imagivim habec in nonnullis fomno fopitis 3 uc ad furgendum , fe veftiendum , circumeundum , illaletto parietem impegiflet.

que ouinia
pellac

aliaque plura perpetrandum imautem dormientium imaginatio brutorum imaginacioni non abfimilis > quoniam racionem repugnantem non
quae diximus
,

Eft

Ttt

habec:

>

pS
~

Liher IIIMirabiliav
:

habet

ut multa periculofa. moliantur quse vigilantes quia imaginacio, vaporum caligine fbpita , non non auderent,, agnofcit pericula: &fi quandoque evigilanc(quod fieridicitur,

unde

fit

cum propno nomine

cadunc inpraeceps,

compeliantur

&

periculum agnofcunt

ucmemini me

audireconcigifle cuidam, qui

tollelonem confccnderatnudus^ & compellacus exnomine, in puceumdecidiOo Huic porro afFedtui ait Andreas Laurent. loc. cit. obnoxii mulcofervidoquefpiricuabunfunt, qui fanguine fpumante,
,,

&

dant.
,

MajoLus

loc.

etiam

cit.

ex Antonio Mujk

& TiraquelU
.,

re-

fert huiusmodi morbo feu malo beconicamherbam p: o antidoEgo nupercuidam a macre ad memiflb, utremedium toefle.

contra idem
quireret,

malum , quo laborare fe finguHs ncclibus aiebat

a
,

ex-

matre ut peteret ut quoties fe nodlu extra leambulantem deprehenderet viigjs exceptum ad ledum cT:um compellereUc
fiiafi

C A

U T

XXIIL

Defubito depilatis >

& enormiter harbatis

depilatorurrL;..
,

iTaliisinrebusminutifllmis, ita maxime inpilis, veldandis, ^veldemendis., mirabilem feexhibetNatura.. Exemplis rem,
illuftroo

/.
Depilato-

L Exempla

rum fubil

T Hr quidam toto Orbenotiffimus & fcriptis libris celeberriV mus, cumRoma? brumali tempore fub vefperum domum re-vertiflcr,&claufis.ad primum ingrefTum cubiculi feneflris ac valvis, illatoque

f\^

lumine 3 adftudendumfecompofiiiflet videt inquaerentemexiturru.. ad valvas oberrantem> foricem gentem forici ad parieArripitergobaculum qui fdrtead manuserat , temarreptanci camvalidum^infligit icTumj uc fanguis per baculum ad manum usque momento temporis > percutiente id minime advertente , magna copia deflueret. Quo facto , abjicic per
>

&

&

Hominunu.

p^

per feneftram apercamibricem, & ftudia profequicur, mencum cummaxiiladexcerafuftencansmanu, cubico men& innixo, uc facere confueverunt,qui hbros medicabundi legunt. Die fequenti cum primum in confps&um venic Collegarum fuorum, rifu excipicur&cachinnis eracenim( quodipfenonadvercerac)menci pars dexcera, dexceraquemaxilla penicusdepilis, pars vero reSubico igicur e confpedtu hominum liqua hirfutie pene obcefta. feproripic,& parcemquoque akeramabradinovactilacurac antidocumque ad pilos recuperandos adhibet. Ac cum pili jam crefcerent, non minori quam anceariiliexcipiebacur eranc enimquide novo erumpebanCj molliffimi inftarlana?, reliqui vero fecarum in modum duri ; nec parum exfpe&andum fuic donec ad aequalem ucriq.ua duriciem reducerencun. Quis credidisfec, forieum fanguinem pilos depellere ?; Fuichacinurbe, non mulcosanceannos, vir pene fexagenarius ,cuipoft inorbumdiucurnum omnescapkis ac barba? capilli deciderunt quos tamenbrevi cempore recuperavic perfediftime , domefticorumcura ^non alio adhibico remedio quam
,*

lixivioeradicihusiapparum aquas inco&is prarparato, quo capuc

ac

mencum

frequentiiisjrrigaban

Alium quinquagenario majorem , ac barba canicie veneranda ,& ad cingulum usqueprotensa ornatum novit nonnemo e Coilegismejs in Moguntina dioecefi qui cum a convivio ac lar,

gioricompotatione decubuiflet,

mane

evigilans deprehenciitfe

omnibus omnino pilis capicis

barbce, ciliorumac fuperciliorum acque adeo cociuscorporis, carere } nec camenvelunicuminleftocapillumreperit^nec quo id artificioautmakficiocontigis,

Ccc,

reicireunquampocuiOo Noviego in SiciliaLaicum e Religiofbrum coecuFracrem, Gallum nacione, qui in conferciffima hominum, ad nefcio cuius Sanfti feftivicacem cemplo quodam ce!ebrandam,congrcgacorumcurba^cumoborca incerim &V& cempeftace fuimen in cemplumdecidiiTec,illocalus,acincerram proftracusfuic, nuMoalio damno recepco,n ifiquod omnes cotius corporis pilos veftibus co, te&os fe deperdidifle, paulo poft fibirefticucus, deprehenderit.

Tcc

.ir.

, ,

$ig

Liber IILAiirahilia
/. II.

Exempla babatorum^.
3

Barbatorfi

cnormiter 1

excmpial

".

'

CUpracap7.. i,Yttu\imuscxNierembergio lib. 5. Hiftor. Natu r.eap. 16. nanum quendam ,quie vuivamaterna cum pilis Ibi&c pubc prodierat, annoaetatis feptimo jarn barbatum fuifle. dem. z.ex.CteJtaGnzdio lib.Indicorum apud Photium in Bibliothec. retulimus , pygm^eos olim in India habitantes aluifle comam longifljmamjadipfausquegenuademjflam^atque etiam infra, cum barba Iongiore,quam apud ullos hominum adeo ut capillos retro, barbam ance circa corpus colligantes, iis pro vefte ute,

rentur.

pilli

ApudChinenfes, quibus rari plerumque circa mentum caexcrefcunt in veneratione fijnt, qui longas ac latas circumfe,

qui Chrifti Evancausaadremotiflimas illas gentes naviganr, quam longiffirnam poflunc, enutriunt barbam. Horum duos eChinareduces vidi Romae, P.Martinum Martinium Tridentinum, P. Michaelem Boymum Polonum ; quorum uterque quoniamidemiterremetiricogitabant ( veroetiam remenfi (unc felicjter) non finecura longiffimasfuasapudnosquoquQ nutrier unt barbas.
gelii deprsedicandi

Hoc fcientes Europad , maximc

&

&

bantbarbas.

Urbano Oftavo Sum. Pontif vir qmdam Helvetus nationc

Romana peregrinatione (ufcepta

poft loca fan&a pie ac religiose vjfitata^ab Helvetorum Pontificiac cuftodiae deputatorum fummo Pra?feto obtinujt, ut ad ofculum pedis benedj&jonem Pontificiam admitteretur. Istamlongam ac latamrufi coioris bar,

&

bam geftabat^
,

totum pe&us ad genuausque tegeret, adeout Pontjfex dum eum in genua provolutum humaniflime alloqueut

retur,

& patriam pacri^que ftacum exquirerec, Pacernicacis ciculo

,

quo Monachos Icalicompellanc

ucerecur

exiftimabac enim prifcapulare a colload

moaipe&unon barbam,
gcnua defluere >

fed

Monachorum
mjhi
P.

uc ipfemec poftea , errorem

teftis oculatusc

fuum agnofcenv.,

eft faflus. Ita narravit

Athanafius Kircherus

CAPUT

Hominurru.

pp

C A

U T
J\dago.

XXIV.

De pueris Hammclenfihm [eduttis a

Mirabilia &ominummericontimeraripoteft exitusatqueHammefedu&io puerorum Hammelias quod oppidum eft inferioris ]enC Hiftoriam narrant quam [iftoHa!!! Saxonias ad Vifurgini fluvium ficum. omnium accuratiflime Saplurimi Auilores noviflime vero

INcer

editoque Anno 1655. Eandem nos recita vimus ex P. Athanafio Kirchero in p. z Magiaenoftra? lib.4- Syntagm. 2. cap. ?. ubi tamen innumero anni, quo ea condgifle dickur , error irrepfit nonenim anno Chrifti^^o, fed 1232 > aut 1284. contigit, eo quo fequitur
muelErichiiM
,
.

& m Libello Germanice confcripto

,

modo.
oppidi indigen^eoannoingentibusmuriumagminibus infeftarentur r malumque tantumcrefceret, utnihil fcrc five fruQruum , fi ve fegetum quod eorum rofionibus non.esfet ohnoxium,reperiretur ; vir quidaminvifusantehac, ftaturseprodigiofe comparuit 5 qui quidquid murium eo in oppido 3 eiusque diftriftu eflet , confeftim fublaturum fe, dummodo de certa pecuniae fumma fecum pacifcerentur , pollicitus eft. Nec fegnius quam promifitj crJcck. Nam promifsa mercede, dictus vir ex pera , qua cin&us erat fiftulam ( utriculus is erat ) extraxit fimulatque eam inflavit ,ingentia murium agmina ex omnibus domorumangulisac foraminibus prorupere, &aubedum illum praeeuntemextraoppidumadflumen usque funt fecuta. Ibiaulaedum fuccin&a vefte flumen ingredientem fbrices fecuti, una omnes fpontanea fubmerfione perierunt. Hoc perato,vir ille condi&am mercedem expofcit. Verum cum cives depecunia pro-

Cum difti

&

&

mifla

afleruitque

venda tergiverfarentur, minacibus illosverbisincrepuit^ nifi mercedemdarent, futurum,utaliamexigeret mercedem multo promifsa graviorem. Mime cum rifu acceptce fiint. Vertente igitur anno 3 die 2 6. Junii , circa meridiem denuo
fol
,

vir

$20

Liber IILMirabilia
purpureo

vir di&uscomparuic habitu venacons, vultu terribiii,

; fiftulamque aliam longe a priori diverfam fimul ac infonuic,' ecce pueri ac puella: numero 1 30. derepence confiuunc, ludionem excraoppidum cripudiantes fequuntur. quem Eft extra oppidum mons, feu pocius collis Calvariae moncem( ^dpffd^r^dicuncincola^lociillius^vocanc, in monce ca verna fac ampla jumencorum ftabulacioni apca. Iia hanccavernam unafecumomnes pueros duxic venacor. Acque abeocemporenullusunquampuerorumcomparuicamplius, nec unquam refcicum deinde, quid de iis fa&um, auc qud abierint. Umcapueiia, quannfancembrachiisgeftabac,& praeunces affequinonpocerac,rema Iongeaipexic,& regreflaoppidanos monuic qui agminacim onines egrefll, per loca omnia, omnes angulos liberos , fed fruftra , quaefiverunc. HiftoriamhaiicomnesHammelenfes, tradicionea majoribus accepca, veram efle ceftancur. Eandem exhibec pidura minuca in feneftra quadam Parochialis Ecclefias oppidi, quam Kircherus miilci alii, qui fcripcis eam confignarunc viderunc. Plurima alia in eodem oppido, excra illud, excancveftigia, quse accurace receniec fupradittusErichius, ceftisoculacus. Addun-c multi, oppidanos,abillo cempore, quorescaminfblens funeftaconcigic, annos fuos ininftrumencispubliciscompucarefolitos ab anno Exicus puerorum fiiorum. Dere geftaminime dubico, non cam propcer unanimem

muficatce compofitionis pileo

&

&

&

&

&

&

nmlcorum Scripcorum confenfum quam pr-opcer conftancem incolarumurbistraditionem. Magicaarce,& opediaboli, non
,

utrumqueegreflum, muriuminquam,& puerorom,concigifle ,dixilococicaco,& nunc icerum aflero, nec ulvifonififtulcE,

l&seftquialiterfenciat.
ius
,

Lege Erichiicitatilibellum,cuiticuExodm Hameienjts impreflum Hanovera;i6 5 5.

,

CAPUT

Hominurru.

$22

G A P U T XXV.
Demirafbmniantibus.
quotuplicia fint fomnia an fides & quando ad- SomnI aUid,& hibenda; qLiibusfignisdignofciqueancincerledivina^dia-^o^um?
( illisJ

quibus licita corum obfervatio , ac in$ an , quid naturalibus cx conje&are liceat ^ aliaque plura ; fuseexplicavimusin 4. par. Magice Jib, 6. Syntagmate2. S#pe
bolica
,

& naturalia

&

terpretatio

fbmnia manifeftare occulta, feu abfentia ,feu futura> fsepefomniantes afficere ingenti triftitia - feticiave > fepe fanitatem tudinem non raro afFerre quotidiana docet experientia.
,

segri-

Ex iii~

nu meris exempla pauca affero, antiqua, & recentia_,.

ValeriM Maximus lib. 5. cap. 5. de duot>us Arcadxbus nar - Somnium rat , qui iter una facientes , Megararn cum veniflent-, alter ad hoAr"adifT fpitem fe contulic aiter intabernam meritoriam divertit. Is qui in hofpitio erat f vidit in fomnis comitem fuumTogantem t ut fibi cauponis infidiiscircumventofubveniret, poffe enim-eeleri eius accurfii fe imminentipericulofubtrahi. Quo vifo excicatus profiliic, tabernamque * in qua is diverfabacur* pecere conatus eft$ Sed moxpropoficumfuum ipfetiamnans, ledum icerum ac fomnum repeciit. Tuncidem eijam fauciusoblacus obfeeravic, uc quivicas fiiae auxilium ferre neglexiflec , necis falcem ulcionem
, f

nonnegarec

xime

corpusenimfuuma caupone crucidacumcummaportam ftercore coopertum. Tam con~ ftantibus familiarisprecibuscompulfus, protinus ad portamcucurrit, & plauftrum % quod m quiete demonftratum erat, comprehendic, cauponemque ad capicale fupplicium perduxic. Hoc ucique non nacurze viribus , fed Angeli ope, feu boni, feumali, contigic neque enim nulla Ethnicis beneficia extraordinariaAn:

plauftro f erri ad

geli fubinde
^

conferuno.
,

De Galeno referunt Auttores plurimi cum segroro cuidam Sommum

GalcQU

nulla ratione remedia adhibere potuiflet , per fomnium fuifle monitum , uc e vena qu# inter auricularem annularem digitos

&

Uuu

eft,

px
eft,

Liher III MirahiUa

fanguinem educerec > idquecumperegiflet, peritiorfiiftua Quod quidem fbmnio quam ftudio s aegrotus convaluic.

&

ipfiim

non
,

fine boni Spiritus benignitate contigifle credenteftacur

dum
s&mmum
l0

eft
1,

&

MompoBt* Decad.

i.

cap. g. q.

3.

Qu^-

ftionis

lib. de Curapro aliquando fibicumMediolani degeMortuis V\r 1Ur Id narrat ipfe Eulogio Rhecoii Carchagine moraim ret, puif.

Mirabilius eft

quod

narrat D.Auguftinus

S .'

cap. 11. contigffe

&
>

Auguftmus
tutis

cit. lcc:

hisverbis.

C arthaginis Rhetor

Nobis apud Mediolanum conftiEulogim qui meus ineadem arte difciy

pulu< fuit jlcut mihi ipfe ^pofteaqua^in Africam

iulit
,

remeavimm 3 re-

cum. Rhetoricos Ciccronis hbros diftipulisfuis traderet y rece?i-

fens leclionem quam poftridie fuerat traditurws , quendam iocum Jguo non inie/UcJo y vix potuit dormire fbllioffendit obfcurum. citus. JVua noue fommanii ego illi y quod non inteUigebat y expe-

fui

imb nonego fed-imago mea nejciente me 5? tam longe tr^ws mare aliquid aliudftve agente ,ftvefomniante y ejr nihitde illhtt cu^uomodo ftant tfta nejcio. Sed quin Angeli ope , ris curante. PublicusCornelim feu boni, feu maii contmganc .,nullusdubico. lib.y. cap.jo.) inquit Plinius dormiens ( ocKlorumufumamiftt; JRufus cumtdjibt accidere Jomniaret. Quae fequuncur, narraty^/?^/^inThaumatol.Clafle 10; Luca ifelio , privigno Zwwgeri , Vefentione agencap. 7. art 5. ti y Huberi Baftleenfts Medict mors injomnis ap/erta eff. Nam videre viftu eH lecium fuum egefta humo recens opertum : quam cum lodice remoto excutere vellet ffub ftragulis Huberum Medicum vidit 3 momentooculiinpuerilemtransmutatumfpeciem. Neffenus eodem die quo in Albi fuffocatus eH fomnium de lintris offenftone
$
,
, ,

&Jui prolapfu habuit.

chriftophorus

Rhaumbauiw Medicus 1J,

rattslavienfis , monitum de curamorbiftbi incurabilis in

ftumjecutus , agrumpriftin& fanitati reftituit >

Jomnio fa* ^f cpuodmiror , me*

Somnium
snderbegi,

dicamentum illudin libro paucis pe(i annis edito confcriptu offendifc, HucpercinecmacrisScanderbegi fomniumdeferpence qui corani P" f uit Epirum.caput interTurcarum protendit fines,cruencisfaucibusipfosabforbendb,caudamimepehriftianos&V^,

neti

Hominunu,
mci imperiicenuiccerminos.
Bariet.
lib. r.

S'3

de GeftisScanderb. fomnia, cap. g 2. Mulca alia fimiiia quibus virorum vel fan&icate, vel Jitceris , vel belhca fortitudine elarorum vicae condicio prenunciata fuit^omitto.

Francorum.

Mirumeciamibmnium fuitquodhabuicGunchramusRcx Cum enim aliquando venationiintentus per nemus

,

vsigaretur ,forte a fociu avuijus ,uno tantum comite

cuius fidem

fr&
e&L

habebat ad aqua gelid& rivulum delatus Vbi cumfopor gravis eum opprimeret , reclinato infervifmum capitey obdormiit. Ibi rem mirandamfervm animadvertit. Ex dor*
reliquis perfpefiam
,
,

mientufiquidem orebefiiolam vidit prorepere reclfaad rivulum tendere. htem chmfruftra omni conatu transire laboraret y fervus evaginatum gladium rivo impofuit y per quem cum beftioia fatife evafjfet inforamenproximi montis irrepfit &poH horam inde regredienSy eadem via in os regis reverfaeU. ExperreBus deinde rex fervo narravit quodftbi perfomnium vifusejjetad ripam ingentis fluminis delatm effe ejr per ferreumpontem tranfiffe, inde admontem perveniffe in quogrande aurtfondm latuerit. jQftod cumfer~ vofuo expofuijfet rex y *f viciffim ex illo audiviffet, quidfe dormien-~ te monftriacciderit ; ambo ad m&ntem iftum contendunt , ibique de~ foffam ingentem auri vi?n effodiunt. Ica Heidfeld. in Sphy nge ca p. ^4. Marinus Merjennusixi Genefin vocat fbmnium hoc diabolicum. Mihi vero vehemencer fuipeda eft hiftoria. Si enim rex reclinacoin finumfervi capice dormiebat quomodo fervus fuit
,

&

? furgere beftiolam os regis reincrare permific ? Probabilior eft huic umilis hiftoria, quam WierusXfo, 1. de Praeftigiisdaemon. narrat in hunc modum. Refert Helmandm Monachus lib. Chronkor. 1$ fe au divijfe ab Ebando patruo fuo y qui k cubtculis eratHenrico Re-

aufiis

& beftiohe poncem fternere quomodo redeuncem

menfi Archiepifcopo
capiznte,, ?niles

Ludovki Gallorum

regis fratri

quod Hen-

rico Archiepifcopo aflate

auadam

in itinere fommum

meridianum

quidam inter
$

csteros dperfo ^f hiante ore polf

es~i

prandium dormlret

dam alba beftiola

ab alijs vigiiantibus qu&~ muftel&fimilisexijjfe ^atque advicinum ibi rivulumprocurrijfe. Cumc^furfum dedrfum in ripa rivuli cwurriflfet, nec transUuu Z e cujus-ore vifa

$24-

Liber IlLMirabilia.

tranfeuntiviaminveniret $ quidamex adftantibus accedens>evaginatum gladium rivulo anguft veluti pontem faciens imponit. Beftiolaillice rivulum fufer gladiumtransgrediens x longius froPauloplH redire vife, cum iterum notum currit , &fefefubduxit. discurrens transire non valeatque eojamfublato qu&reret> fontem rivuli ripas impofito gladio conjunret y idem ille qui antearurfum

ad dormientis adhu* Tum tranfit beftiola git , at que abfcedit* patulum os rediens y videntibus omnibus ingreditur : ac illicb qui dormierat, expergifcitur > rogatusque num quid infomnopajfm es>

&

Jet^re/pondit Jefeffumeffe

& defatigatum tanquam ex difficili&

,

in quo bisfuper pontemferreum flumen transivtffet. ^Undefocii collegerunt eum qua> ip/ivideran verejomniajfe. Ad-

longo itinere

dkWieruSjfibividerihoc fbmnium fuiflediaboliludibrium perfuadendum hominis animam efle corporearru.

Somnium
Athanahi

ad

Athanafius Kircherus Roma? habuit ( ut corporisfanitatemipfiacjpfemec mihinarravit) naturalefuit, Decumbebat culi t , magno Ref publicae Litterariae emolumento. nec Medicis fpes morbo, fuperefle vivitae periculofo isgravi Medicis Kircherus, petivit a ac Collegii debatur ulla. Sciens hoc RomaniSuperiore,liceret fibi applicareremedium, quodfaluti Conceditur. Poftulate pharmacopoleoColforeconfideret.

Somnium quod

P.

&

&

legii adferri fibi medicamenta fbporifera, qua?

,

nominaverac mifcet (umit , ibmnum capit profundum ac jucundiflimum , qui totam dura vit noftem. Somniavit enim Summum fe Pontificem ele&um, & ingenti perfufum laetitia excipcre Principum Chriflia:

applaufiis

norum legationes accongratulationes, omniumque populorum tum variarumnationumacgentium^dificareinUr\

be Collegia ac templa , aliaque multa fidei Ca tholicae propagandce

Evigilat mane fanum fe efle experitur, ac tacausa conftituere. lismox a Medicofiipervenientedeclaratur, magnaomniumadmiratione. Aliud eiusdem fbmnium enarravi inPrarfationc
,

ad ProdromumMundiMirabilis. Similiapallim
occurrunr, quae omitto.

X
CAPUT

Hominunij.

$2$

C A

U T XXVL

JDefumentibm innoxie venena P aliosque in[olitoscihos*,

SAn&orum hominum plurimos vcnenafibi aucpalamoblaca,,

auc clanculum praparacav flne
eft,

noxa fumpfifle, mirum non

:

venenisomnibusfuperior, noxiam rerundebac virtucem ' juxcaproniiflionemfadtam fi mortiferum quid biberint non eis. nocebit.. Animalia quoque nonnulla venenacis nucriri. herbisac animalibus^necfidem fuperac, nec Nacura? vim quoniamprceceK cemperamencum veneno refifticivum , afluecudb perpecua in nacuram cranfir. Sic enim caprae cocurnicesvenenis pinguefcunt ; ftellio ar^jieis vivic^ fues devo-

quoniamChrifti
}

vircus^

,.

&

& ichneumon, &xiconia* morciferis herbis pafcicur cacoblepa & caxus. Taceo alia^ Ac hominem cui
rancferpenceSyUci
9;

venenaca maxime noxia eo de venir e afluecudine , ut venenis fine noxa fruacur , incer Mirabilia hominum merico quis numeraverio. NonnuIIa ergo exemplai fubjiciam 5j eaufamxfFedus, adfignabo^
s,

&

I#

Venena innoxiefumpta-?;,
5;

Nacur. Hiftbr, cap.2. ) maxi- yen ena ^^musfuaatateregum^ quemdebellavitPdmpeius^ omniuman- ^mpu! tefegenitorum diligentiffimmvit&fuif/e, argumentis^rAterquam fama y intelligitur., Vni ei excogitatum y quotidie venenum bibere pr&fumptis remediis y ut confuetudine: ipsm innoxium fieret. Trimo inventagenera antidoti \ ex quibus unum etiam nomen eius
"Xyf Ithridates ( inquic Plinius lib: 2
retinet.
.

lllius

inventum autumant>fanguinem anatum Ponti-

carum

mifcere antidotis^ quoniam.veneno viverent.

Profecit

Unde illud

Martia/islib. 5; Epigram;.
-jtotQ Miihridates f&fe veneno\* loxica ne poffent fi&va nocerefibi. Kyilbertm Magnus hb. 7. de Animal.craft.

2.

cap.

5.

recicat

hiftoriam puelte Colonienfis crium

annorum
3

quae

comedebat
innoxie

Uuu

p6

TjiberllLMiraUlia*

innoxie araneasin angulisdomorumrepertas^&exhocciboproficiebac,acprxomnibusillumappecebac. S.AugujlinusXh, z. de Moribus Manich. referc hiftoriam famofie muheris Achenienfis, qu# affbetaveneno, candem ob facinora morcidamnaca, con^Auclor libri de Sefueco veneno incerimi nequaquam pocuic.

Secrecorum adAlexandrum Magnum, Avicenna,Rufus % &aliimeminerunc puelfecuiusdamlndica?, qu# ob concinuam yenenacorum eficacionem adftancibus peftiferum adflabac halicum. Porus Indorum Rex veneno quocidie ucebacur, uc alios
crecis

perimerec.

dcm

Vifus fuicqui comniorfusa venenatis, occidebaceanonfecusac ReligiofusLaicusHifpanus, de quo in 4. par, iEthiopes Magia? , cimices qui fe momordiflenc incerimebac.
>

Hyaipidisfluviiaccola^ 3 efcorpionibus&: afpidibuslauciflima parabancfercula. Thraciamulierexmanipulis veracrigracifTimum

habebacobfbnium^

Eadem vivendi

racio fuperiori
Is erac

&culo penes quendam In,

qiiem ferunc > halicu ut fuifle peftifero enucricum^ camque ab infanciaveneno vel mufcas fblumfecangencesinterimeret, ut teftatur Odoardus Barboja apud Majolum Colloq. 4. Quin confuetudo veneni adeo

dorumregemrepercaeft.

Cambaice Rex

n eo n valuerac
i

uc ipfo aleretur

unde fiebat uc vix ulla uxorum

fuaium

quae ipfi
,

commif:ebacur, efFugerec mofxem in diem

proximam uc teftacur-I^^v/V/^ Bartbenalndic.Rcr.lib. i.c. 2. apud eundem Majolum. Quemcunque etiam oderac, & necatum volebac, folo fpuco in eum miflb incerimebac. Veftes eius nemofine morcis periculoaccingebac/quoniam& ipfe cangentes inficiebant.

/.
cibos in-

II.

AliorumciboriiminfoIitorutTiefa^

TJUius

medenccr "

generis nonnulla exempla collegit Jonfionm in Thaiiniatolog.Claf. xo.cap.a art. 2. ubiaitex NaucelioXfo. 3. Ana-

log.puellamquandamftercoribusdeleftatam^ & virumnobilemt Item, calcem viforia infintum rccenciaavidifTime fbrbillafle. vam pugni magnitudine devorafle quaridam apudFerne/ium lib. 6. Patho. cap. 3. aliam filaex veftibus, apud Tricauelium, lib.7.
cap.

Homlnumj.
cap.
5.

$27
8<S*

aliamgofiipium&lanam, apud^/^/z^zcap.3.cur.

aliam lacercas, apud Marcellum Hiftor. Mirabil. lib. 4. cap. 1. mulierem quinquagenariam carcarum, apud Nicolaum Serm. 5. trad. 4. cap. 3 6. &-crine$'denique aham apud Camerarium. De
,

&

lazarovitrivorafermonemhabuimuscap. 12. Rufticus quidam Frifia vorabat promercedevitra, ligna^faxa, vivaanimalia, pifces vivos, aiiaque ftmilia nonfecus ae prasdi&us.Lazarus tefte

Jonflono

cit.

Sirniliumrerumappetentix.plerumque ex fingulari

morbo

in pra^gnancibus kfrlavin virginibus Caufaeius videtur efiehumorviciofus&pravustunicisventriculi impa&usabextrinfeco, vel in eodem genitusex pravavitusratione/vel ab utero eodem affluens. -FraegnanMflft;v/aj'
,
/

proveniunc,qnem

& aliisappella-mus.

tibus accidit-primis tribus menfibus

intercipiunturfluxus.
ftus

VirginibuSiCummenfium InLazarononexappetentia, fed ex guprivatione proveniebat privatioautem illa erat ex infolita

;
>

nervorum difpofitionis , jut citato Joco dixiex Columbo, Deaftornis, brachyftbmis, f61oodoreviventibiis aliisque fimiiibus,quid /entiend^mfitjdefinivimu^fupracap.XL
difpofi tione quartae

mus

C A

U T XX VII.
cafeum, alwsque noncibosi.alii caepas alipfiim aliialios cibos ; proble,,

De averfantihm
lia
alii

nullos
,

nonnufli cafeum averfentur CUr hominum panem vinum^

carnes,
,

&

maeft^quodmukorum jamdiu vexavit ingenium. Illud qi?oad eafei averfationem^ nuper discuffxt Martinm Schrackimlibtllo dQ ea re edito & ante illum fecifle idem dicicur homas Sagi ccarius
, ,

aliiquenonnullivariisoccafionibus.

Nosnon decafeimodo,fed

aliorum eciarn-quorumlibec ciborum naufea feuaverfione idern hoclocodiscuciemus-: acprim.6qui.dem more noftrovariaexem^ pla, deinde eius rei rationem tum alioru^ cum noftram afferemus,

PEx-

y 28
/.
I.

Liber III. Mirabilia

Exempla varia avcrfantium

cibos.

certos

a verfan.
tiumcer-

A Matus Lufitanu* narrat Cencur. 2

**
ab

am

Curat. qui pifces omnes adeo abhorrebac,

3 6.

novifle fe quen-

uccumdiequodam

exempU.
ATerfatio pi cium.

an" co a d coenam invicacus pifcis fruftum cibis aliis obvolucum ab amico fe infcio comediflec > in cancas animi anguftias & cordis prefluras cum vomicu & feceflu devenerie, uc parum abfuer itt q U infpiricuseumdeficerec,acmorerecur. ErachuicnomenSce,
,

phanus Surdafter, nacioneHifpanus, pacriaTolecanus. Erafmus in Epift. ad Lambercum Grunnium, fcribic de fe fub perfona pueriFlorencii, a pifcibus ficaborruifleadolefcencem,uc vel ad folum odorem procinusgravem capicis dolorem non fine febri fentirec. P/zra#Introdu&. ad Chirurg. cap. 22. ceftacur, fenovifle incer Galli<e proceres primaria? nobilicacis virum 3 qui appofica anguilla ,mediasincer epulas,atque fodaliumamicorumgreges, fic confternabacur,, uc repence in prsecipkem virium omnium Iapfum inciderec. Alius, tefte IVeinrichio in Commenc. de Monftriscap.8.anguillarumnon modo efum, odorem, & afpe&um
patinonpocerac,fed necmanere quidem in aedibus ubi occulcabanturvivse, absque infignianxiecaco.
Arerfatio

Non minus
mA t oc ,cit. nam illuftrem
j4
l

carnes alii,

quam hi
1 5 3.

pifces,averfantur,tefte

carnium.

Et Sca/iger Exercit.
noviflc, quae ance

num. 10. aic,

fe

foemi-

annum 2ecacisfuequarcumdcBrafk~

cimum nullius fuafu fle&i pocerac, uc carnibus vefcerecur.

uqIus in Commenc.
aic
,

4. ad 2. Hippocrac. de rac. vit. in morb.acuc.

Illuftriflimam

Taraconenfem Federici Regis Neapolitani

,

minorem , carnes nec edere , nec guftare potuifle, adeo ut fi bolum in os fiimerec in vehemenciflimam incideret fyncopen ,& horrendo clamore eiularet, in terramque defiliam natu

cidens volucaretur feverareo,

Averfatio

ac

cali

in

fympcomace per femihoram per-

cibl""

De rufticoquodam Nonhlando, in Wacerlandia , inpago Scermerio , non procul ab Alcmaria urbefica M fcribic EoreHm
in

Hominurru.
.

$29

in Scholio ad Obferv. 5 iib. 4. de Febrib. qui nullo alio cibo pocuque utebacur > quam fblo lafte vaccino. E concrario Conciliacor Pecrus Aponenfis, cefte MarceZ/oDonato ex Macchaeo Gradenfi,fic lac abhorruic uc ncc illud comedences quidern fine naufea afpicere pofibcBruj/erinus lib. j. de Re cibaria cap. 14, aic, novifle fe NorT mannum quendamrufticum, quinec panem, nec carnes, necpifcesjneccafeurnunquamdeguftaflec, fedfolisovisvefeebacur. E concrario , Marcel/o Donato cefte loc. cft. illuftrisComicis cujusdam puer cum o va comedebac , labia cumefcebanc , & facies purpureisnjgrisquemaculisconfpergebacur, psque fpuma circum,

venenum fumpfifleo. dMaranta Alech. cognof. fimplic. lib. 3. cap. 1 3 Jfcribic , patrem fuum alienifllmum femper fuifle ab efii leporis & cujuscundabacur, ac fi
y

que generis volatilium .Schrockius inlib.de A verfac. Caf ei aic , fe ha-

uccarnem Idemnovicvirum longedodtiiTimum , fcripcisqueiibriseeleberrimum, quicarnem fuillamasquc acangues

buifteancillam
,

cui perfuaderi nulla racione pocerac

viculinaniguftaret.

execrabacur , nec ullos cibos porcina pinguedinecondif?paciebarur. Horfiim in Obfervac. ad Levin. Lemnium aic obfervafle fe quendam Aacwerpi^ , qui quocies in conviviis porcellum Tro janum inferri , menfe apponi eonfpiciebac , ftatim fyncope correpcuscorruebao, SchrockiutloQ.cit ceftatur , uiiumeliberisfuisbrafficamabaminari. Creflbnibustancumvifishorrorefeperfundijfcribic^,

&

liger Exercit.

153 num.

o.

Maranta loc. cic. novifle fe aic vecu-

lam 3 quse melopepones canquam rem irifuaviflimamaverfabacur. Horftimloc.ck. Arriftadii Comitem ab olivarum oleo tantopere
abhorruifle dicit , utomnia ex eoparataedulia, eodemque quo
il-

le conclavi aflervata, fubito auferri oportuerit,ni exiciali eumfyn-

cope periclicari vellenc. Uladislaus jagello Polonorum Rex fic a pomis abhorrtbac ,uc ne odorem quidem ferrec refte Cromero lib.
,

2 o. Hift. Polon. Bruyerinmloc. fupra cic. aic ,

lebac malorum odoreacque afpe&u

novifle fe Joannem
I.

aQuerceco/Parifienfem, regiumSecretariumFrancifci
,

eundum eflec e convivio ,

*

quifoaded curbari uc ftacim illi abfi propius narifi appofica cernerec ; bus Xxx

&

, ;

J3

LiBer

fM Miralnlia

bus admovebantur , repence fan^uis effluebac. Jacobus Forolivicsnfis Medicu^ apud BruyerinumToc. cir. ceftatumrjeliquit, non z\w ter folicum fecruciari ab allio manducato, quam ab q)oco venenoj, quippe ea fibi accidere , qux fblent iisqui venena biberunt. Paulus Zaccbias Medicus Romanuslib. a.Qu^ft.Medico-Legaliurfuic. 2. q. 7. nobilem virumnoviiTefe ait,qui a quamplurimisrebusma*. xime abhorrebar , prsecipue vero"a fru&ibusquibuscunque > inter

quos melopeponesadeo averfabatur, uc neodoremquidemeo naufea fuftinerec ; fi quando clam do^ rumabsquefaftidio &ejici gr^cipieconfeftim mumdeferebancur 3 .illic6fenciebac 3

&

&

bau.
Quidconnaturalius Komini acmagisadvi$um quafinecespanis ? Ec camen Maranta loc. cic. ceftacur 3 v> farium , quam fal rum quendam nobiliffimum nullum obfbnii genus comedere po^
,

&

tuifle

quod ialem

etfi pei

modicum
6.

haberec admixtum. Bruye*

Averfatio pauis-

puellam novit fero la&is per inte-parenubus educatam ^quse ab omnibus raV a annos gros fexdecim bisicaaWlorrebac, ucetiam aJongeodoremmicae panisin ferum,, quo nucriebacur , injedaedeprehenderet. Meminiego 5 cumpuer admodtim eram , narrari ab avo meo de puero quodam rufticano rum vivente , qui panemaded abhorrebae ,,ut fi inadvertencer et*-iam aliiscondimencisobvolucumbolumfumpfiflec, ftacim ad vo*. micum provocarecur, Schrockius quoquealiumnovir, quinun^
rinuslib. 2, derecibar.cap.

Aywfatio
wfciv

& quotidiana ftabilitum experientia

penitus abhorrere.
Belgii , Siciliae,
Icaiiae
,

quam panem eficabatu. Jam quod ad cafei averfationem arcinec , notum omnibuseft,
,

quamplurimos efum
.,

illius

Ego certe vix ullo

in Collegio noftro in variis

Germaniae Erovineiis habicavi in quibus nonunusautalterfueritrepertus.Multietiamneodoremquidem,

Scbrockiusinlib.de averfat^cafeiaitjfenon
>

ejus tolerarepoflunt.

modo per omnem vitam averfatum fuiflecafeum verum iis quoque nacum parentibus >
avis
3

& proavis y qui fimili antipathia la;i

borarunr. Additjexfratribusfuis fex 5 duostantiim cafeum com*~ cdifle s ex matris fbroribus quacuor , unam fblummodo. Ln iis prro , qui eertos cibos averfancur ^hoc fingulare eft ih

&

quibusr-

UommuiTu.
.

$$f
.

quibusdam,ut 'Julim Alexandrinus lib.2 Salubr. cap. 1 3 etiam ob quod quidam cibi auc potus genus unumaverfantur , aliud yero quod cumillis agnationem maximamhabet, minime. Nam quidam refpuunt vinum or.dinarium pacrium non ver<?> Creticum , necdulce quantumvis generofum , uvasvero ingurgitanc Yoraciflime. Aliis cancrorum efuseftadverfiflimus pifcium ve ro aliorum cujuscunque generis nequaquam. Nonnulli carnem fuillam cancum abhorrent, aliibubulam , alii vervecinam, alii ;al Bnaceos folum pullosr*,
fervat ,

&

. 1 1.

Quas fit caufa averfatioriis cafei, &quo rundam aliorum eiborum, ex aliorum fencencia.
>

VAriasprimumfencencias proponam deinde quidegoien-Averfat^ tiam, propalabo. Ec tametfi plerorumque fententie ac ra- "^" .
tionesfoliuscafeinaufeamrefpiciant

rum cauf* quoniam lucem prarferentfententiae noftr^, Primo igkur putant aliqui nonaullos eafei efum abhorrere.^ m ^L non alia de caufa, nifi propter gravem od^rem quem exhalat, ma- tentia. xime fi putridus fit. Sed ncongrua eft hsec ratio, Primo , quia rauki cafei dum abhorrent , odorem vero minime nam plerique quos ego novi, qui cafeumnaufeant, non offenduntur ejusodore,
,
,
'}

& examinandas

proponendas tamenduxiydtfm

cib-

etiamfi cin&i fint undique at> aliis, qui eo fruuntur.

Hoc ipfiim de

feceftatur^^flt//^Iib.deaverf cafeiNum.-4.ubi addit , notam fibieflehoneftamfoeminam , qu# licetafrefucafeihaudaliteraDquecicutse abhorreret maritotamen , quimagnariuscafeorum mercator erat , auxilio erat in cafeis traftand is , ac vendendis quo innegocio longe foediorfolet efleodor , quamduminmenfisapponknr. Secundo quia ftepe cafei aliqui nullum habent odorem gravem , fed contragratum , etiam iis qui ab efu abhorrent. Tertio, quia quiacafeoabhorreiK, etiamfinefciences, aliis condimen,
:
,

&

risinvolutumefitent

nonminoremtamen naufeamacftomachi con vulfionem perfentiunt quam fi palam deglucivifleno. Verum tamen eft,aliquibuscafei odorem^flemoleftifllmum,
,
,

ftdeadem,vel fimilide causa^obquamnonnullisodorrofarum, ambra mofchi , zibeti , citrorum aliarumqueodoriferoru^ eft

,

Xxx

moleftus:

;;

yj2:
moleftus
:

Liber III. MirabilU:

nos.aucemhicnoninquirimuseaufam naufeseodoris,

fcjdefitarioniscalei;. -

Secundo , aliiputant, propterea quosdam a cafei efii abhorrere, quod perfuafum habeanc eum noxiumeffe valetudinifua* , imo &

morcem adferre.. Sedhsecquoque: racio incongrua

Primd, quia puerieciam nonnulJi,im6& infances, qui nullamhabenccalemap^rehenfionem^cafeumabhorrenc. Secundo, quiaaliqui non.mod6apprehendunt>fedetiamiciunc,ca{eum,eflbvalecudini (u^.noxium ,, ur func ealculofi , &, tamen ab ejus efii non abstine.nt.. Ajia e.rgo caufa eft. ave.rfarjonKLcafei ^ quam diftaappreeft.
*

henfiOo,

Poteft

quidem concingere ,

uc aliquis ab efu

illius abstineat;

conpropcer di&am apprehenfionem > fed hoc rariflimum eft, Nam Libaviws Tra&. de Ancjpach. extungiceciaminaliiscibis. ^mplum habec cujusdam qui a verfabacur fraga , quod exiftimarec. fubiislacibulafuahaberebufones, Icemalcerius,quifuillamnolebaccomedere, licecgraciflTmi faporisefle facerecur,qu6d audivisfec medicos quosdam dixifle,e jus efu obvenire lepram.Schrockius novicfoeminam honeftam qiiceanguillas noncomedebac , quod: perfuafum haberec,easex cadaveribusJoIummodogenerAri^&.an-Alium novit idem ?> qui ovafrixai guibus efle quam fimiHimas. nonguftabac , quodputarec ftomachinacuralemdispoficionem^ per lllacurbari. Etegonovi inSiciliavirumReligiofam, quiova. non guftabac quod fcire.c gallinas mulcas immunditias acyermes, deglutire. Idemadducinonpocerac, utcomederetiillamcibum,, quem fciebac aucapprehendebac fuifle ab aho ca<3um:unde camec-. fi avidjflimecomedererappofTcasficus,aut.alios frudlus , quarru primum tamen ab aliquo adftantium )oci gratia tangebanrur, illos rehnquebat,utnonfemel vidi; Imoadeo horrebatresab alioca-. ftas v uc fi fciret auc apprehenderec ,,aliquejn menf aflidere.noni locismanibus, recufaret aquam^aut.vinumfiimereexillbpoculo^ quod alius re.oigerat.Sed haec, ut dixi v rarafunt ;cafei autem averfatio frequens.eft , ideoqueab alia provenic caufa.. Tertio alii propterea exiftimant,plures & a cafeo , &.ab aliis
,

&

quiitosdam cibis comedendis efle alienos , quod dum uter.o geftarentur,,

Homirmmj.
tentur
,

^j

matreseorumadi&iscibisabhorruerint. Quamquidam praegnanciuma cercis cibis averfionemputant provenire a redundancia menftrui fanguinis in utero 3 cujus vapores os ventriculi
inficiant y ac ejus temperiem evertant

& mala afficiant qualitate, unde co&io & rradlio prapediatur 3 idq; pociffimum primis menfibus & in plenilunio quando majorredundatcopia fanguinis.
, 3

Verum nequehaxfententia placet

cibos quosdam, quos

quia conftataliquosaverfari

tamen macreseorum, dum illos ucero geftafaantytantum abeft ut abhorruerint yut vel maxime appeciverint. Nammacer; piTeri.illius ruftici r de quo fupra, qui panem averfabamr, dum ucerum gereret,,&. iixvicinia nupzix celebrarentur , videns panem primarium ac opcimum qui a cori viyis abfumebacur, & a con vivarum liberis domumdeferebatury ingenti defiderio illiusaeftuabat,

uc voticomposfieret r .nuptiarumlocumacceffit animopecendiXedpudoreprcepedicaregreflafuic^noncamendefideriumextinxit, fedaccendit. Hinc puernatustantumabhorruit panem-, quan tum mater illum defiderav.erat.. Alia ergo hu jus reicaufaeft indasandai,.,

&

jguartb, Martinus Schrockimlih. de Averfationecafei,

i:

Num.

5.

putat ^ideocjuosdam averfari cafeum 3

matrum aut nurricum mammis lac

,

quod infanres fuxerint cafeatum ^ quod jam tum

Hoc.uc probct ,/uppwit primb fortefoemina anrea illud in mammis habu^deindexoneeperityprdinario confueverit, feaindum ratirit onem cafeatiomsyconcrefcere accoagulari licet hocante conceptumquoqueJiaud raro concingerexonftieverit, proptercalorem quendam.prceternacuralbm mammis obvenientem , dum nimi-

naufeam caferillis ingeneraverit..

Num.j jvquod lac

,

fi

&

,-

rum

fer viens , poft conceptum fe ad

earumcalbr(e6qa6dmateriachyJofaJaftianteainucerum pro effbrmacionepar cium CDrporisrecipit)majorincipiteJ[le acqueimproporcionacus, rainfitus

tionemodici chyli in lacconvertendi.. Supponitfecundb\ quod fi quisaliquandocibum aliqueminfigniter faftidivit,abeodemabhorrere fere foleac longo cempore poft fi non per omaem quoque vicam. Sicipfe Schrockius , curn fali ancimonio ad vomicum
,

procurandum liimpco fuperbibiflec aliquando vihum calens ma-

Xxx

3j

jore

$34-

Liher

III MirahtUa

jorecopia, &cumrepugnancia, > poftea ad biennium

exhorruit. Sic

& amplius

ad vini quoqueodorem ktemnovic, poftquam inovoforbiiipullumiavencumincaucius Sic alia paricer ova degluciflec ova femper poftea abhorruio. averfabacur, quod ovum anacinum naufeabunda degluciiflec, ovo pifciumfaporem reference quod hosce deglucire anacesconfueverinc. Omicco alia exempla qusereferu.
,
,

macrona fpe&abilis, quam

His

fuppoficis ait

>

fibi

exploracum decennali experiencia*

plerique qui averfancur cafeum , eo usque nucrici fuerinc laftemacrum auc nucricum pnegnancium., donee ipfi iac eafeacum averfando iemecipfos abla&averunt. Teftacasnim fuit*
aviaejus
filias a cafeo abhorrences , quodnunquod didte filiae femecinicium concepcionis , ipfas fponce abla&averino. Idem de fe teftaca eft macer ejus quae habuic liberos a cafco abhorrences excepco cercio nacu
,

quod

qu<e cres genuic

quam

fciveric

&

,,

quem ob morbidam mammarum incumefcenciam

ablatavic.

folico cicius

Ec pacer ejus

qui a cafeo alienus

erac.,

commiflus

fuerac nucrici

famulo impnegnaca fuerac s camen , qua? clam a infancem la&averac. Alia ejusmodi exempla ulcra viginci aio Schrockius fe collcgifle. Ex his concludit cum Kenelmo Digbw cratt. i. de Nac.Corp.cap. ig.pag. 3 3 i.caufamcurcafeumaliqui abhorreanc, efle, qu6dfuxerinclacmacrum,aucnucricum., poftlac mammarum habebant cafeaquam hse jam gravida? eranc
.,

&

&

cum

quod cum infances naufeenc ob incommodumquod

,

ipfis

inferc

ficuccocavirafuadeindecafeumnaufecnr. Facecurcamen SchrockiusNum. ig. fieripoffe,uc infanceslaccafeacumfugences non abhorreanc a cafeo , fi praecer lac iumanc eciam alios cibo congruences".
,

%> II
Arerfationis calci

I.

Noflxa fentcntia
de

car aliqui cafeum

aliorumque nonnuHo-

aliosvecibos averfencur.

aiiorumqj

C Go in

t& "T
noftia fen-

m ciborum avcrfkione, ftatuo fequencia-*.

praefenti controverfia

cafei

^ncia.

I.

Cauft

Homihumji

fjy

I. Caufa cur aliqui cafeum abhorreancab infancia , non eft quod lac cafeacum e mammis macrum aur nucricum prcegnan* rium fuxerinc. Ratio eft 3 quia alioquin longe plures cafeurtL abhorrerent in oranibus nationibus ac populis , quam de. fa&o Nam plurimse macres func adeo foecunda? , uc fin^ abhorrenc. gulisanmsprolem effundant , praefertim ignobiles& paupenones ; qu^ tamenipfiemet la&anc infances fuos ancecedences fere usque ad parcum.fubfequentium plurimae itern macres , qu
;

non ..fingulis annis pariunt ,. fed vel fingujis bienniis , auc trimniis non abladant infantes 3 donec vicinae. fere finc partuL Si ergo omnes prsedidarum matrum profes a cafeo abhorrerenc y quantus eflec eorum numerus ? Vel ergo falfum eff > quod lac in mammis pragnanriurn cafeecur; vd falfiim , quod
;
.

cale

lacexfudhim ab infantibus
cafei.
,

ingenerec iisnaufeam

&hor-

Nec dicas r cales infantes fumere fimul cum la fte caieacaalios cibos , ucpukes, &c. ec ideo non horrerecarorem
:

feum nam eciam

aiii

infantes
-j

plerunr fimulalioscibos

, qui poftiea caieum horrent,fumquibus enim infantibus pultes non in-

geruntun, ?: II. Nequecafei

sales cibos.

oritur in infancibus ex eo

Racio eft , non horruerunt cibos illos^quos proles nacas horrefeunc , fed vehementifllme appetiverunt ut paterexdi&is concraterciam fen tentiam praseedenci *relacanijj,III. Caufa propcer quam aliquicertoscibos abhorrent a nativitace (' de his cnlm potiffimum eft (hrmo ) non eft una irL, omnibus* , fed varia invariis, Nam in aliquibus caufa eft averfio matrum pragnantium ab illis cibis y quos poftea proles abhorrent , uc Libavius cradl de Antiparhia contigifle putac matri cujusdam commiliconis fui qui fraga abhorrebao. In aliis e contrario eft vehemens pica defiderium matmmcibi, quo fuerunc defraudati , uc patec in puero illo ruftico do quo* /. prs-cedenti in cercia fentencia. In aliis eft certum-s ftomachi. ac. ventriculi temperamentum y cui contrarium^
, 5

nequealiornmciborumaverfatio 3 (empei* ,qu6d macres pnegnances horruerinc quiaaliquas matrespragnancesnon tantum

&

eft

$$6
,

Liber 1 1 1. Jldirabilia

cft calis vel talis cibus :'ficuc enim aliquibus adulris fupervenic cem-

peramencumcale ucrefpuanccibosaliquosquosancea avidecomedebanc ( no vi enim , qui falpas & ova frixa ancea comedebant non illubencer , nunc vix videre fme horrore poflimc ) ica infancibus nonnullis congenicum efle poteft fimile cemperamencum. In aliisdenique alia? lunc caufe , quas in hoc negocio ficuc in aliis
,

plerisque,qu2e per ancipachiam explicari fblenc,func ndbis occulcae

in parciciilari

phum
ias
,

quod quidem faceri ingcnue , non dedecec Philofodedecec aucem vel maxime incongruas comminifci caueasque percinacicer defendero.
;

.,

APUT

XX VIIL

De mtrabiltter fanatis.
MEdicorumf^omeeft, concraria concrariis pellenda cflo* Non Gracia modo,fed 5c Nacura hancfsepe legem infringic^

& modis
xima
,

aliis

iisque mirifl]mis,fanicacem lafgicur.Exemplis rem

ftabiliemus, fed iiscaucum,quaeNacuramoperacamfuifleauccer~

cum,auc verifimileeft.Unum camen adne&am,inguo GracisemaNatura? visnulla eluceo.

.
Sanitas
I.

Sanitasnaturaliterreftituta.
,

" ur
tuta.

H"

*.a ter rcfti

uc referc Plutanhus in Opu/c. Qua rationeexinimicisemolumcncumcapiendum,cubcrhabebacincurabile. Huic ciim inimicus occurriflec , & necem omni ftudio
intentaflet >g/adio tuber percujjit , atque itaaperuit^ut homini Jalute>\ attulerit , atque

pRomecheus Theflalus

a periculo vi?idicaverit rufto tubere. Phalereus (uc Plinius habeclib. 7. Nacur. Hift. cap. 5 o. vel Phaereus Jafon, uc legic Valerius Maxtmus lib. i cap.de miracul. ) vomicas morbo
.

laborabac
loc. cic.

& dcploracus a mcdicis

cummortem inaciequAreret,

hofle. Eodem Plinio ceftc ^Fabius Maximus Conful apudflumen ifarampralio commijjo adverfus Allobrogum Avernorum^gentes ad Fl. ldus Augu-

vulneratopecJore medicinam invenit ex

flas

Hominufru.
beratus
efi

^j

ftas x centum triginta mitlibmperdueUium ctfis ,febri quartana li-

ih acie~J.

Hisce ociilis meis vidi in Siciliae urbe

ciflima febri laborantemab aliquot jam

quadam juvenem ardendiebus/quicum leftode,

me & viris aliis hofteftis euminvifentibus minus decenter loqueretur rei indignitate motus adeo exarfit in illum , ut prse ira totus contremifcereti& in fudorcm fbl vereturjmoxque abillompmeflto liber amorbo apparuit. Ibidem cumaliainurbedegerem, viri tres cum famulo uno tgrefli adfluviolum pifcandi gratia , inje,

cumberet 3

& febrili calore vcl maxime seftuaret

aliusque

coram

&a in aquam matjori copia taxi qoam partrat $ piieesper imprudentiam intoxicarunt , ac Iargi ter deinde modis variis praparatos ardentifiima febri ad devorarunt > fed moxdomunvreverfi , unum omnes correpti ,intr^ triduum a famuIo excepto , animam fibi quoque Famulusaudiens dominos defun&os , effiarunt. mortem appropinqu^re feiitiens , c6m toto triduo intolerabili fiti

&

&

fuifletpeneene&us* uteamamemortemfakemdepelleret fiirrexit no&u clamomnibds , vini generofiflimi lagena reperta eam exficcavitjle&umrepetiit^fudavit largiter, &cumfudoro
,

&

Tenenumac morbum omnemejecro.

In vitaPaleologi II. Conftan^ MajoJoColloq. 4. ab Egnatio fcribitur , ipftrraexado quadragefi impcrator mosetatisanno adeogravi morbo laborafles ut integrum ferme jjj^^* annum kCto decubaerit 3 magno Reipublicas incommodo, nec quidquam Medicorum arte illi ^gritudinipr^valente. Quo temporeelapfo , a muliercutecujusdam Confiliolmperatrix didicit3 virumconvalefcerenonpofle 3 nifiacribus ac itnportuni$moleftiiscontinue vexaretur ; eo enim

modo dilapfuros humores; , unde aegritudo manabat. Admiflb muliercuteconfilio s Imperatrix cfcepkPaleoIogum virum vexare incredibilem ia modum, vixiilla

inreobfequensilli. Frequenti igitur vexatione discuflis humoribus, ealore nativo au&o> adeo Imperator convaluir, ut viginti*

&

quibuspofteavixit , annis, femper incolumis^extiterit. IdenirekttMondognetmin vkaM. Aureliilib* 2.cap- 2 j.Mirumiane, vexationes Yyy

fg

Liber I11. Mirabilia

xationes ac irritationes homini fuifle lalutares

, qua? alioquin pkr rumque valetudini folent eflenoxise. Qiiod fequitur exemplum fanitatis mirabiliter adept^e , multaaliaadmirandainvolvit ideo tametfi prolixum , referre non
,

piget iisdem verbis

Ptcchii

, ,

quibus a Majolo Colloq,

refertur.

4.

qui homincnxj,

cui contigit
fl

vidit
5?

Pecchius Cifalpinus fuit vir equi-

cafusmiera

us.

Hic cum aliquando in odiun(ju> multorum^ oppidorum Domino ///Jm nerans viarmatkcaptus abillo t clamfy esJ in/accum conjeclus ; ^f inima parte domus occlufus in arce quadam firmiffima y etiam infclis alits familiaribus y pr&ter unum fidum neceffarium fervatus ejt. Vt diutius in cruciatu Pecchius viveret y arcis Dominwjusaqua paululum dari velut reo ferat y quotidie panis frufium y

em i n dufirius

imperterritus*
,

jjr t ef cu ifiam viro illuftri

,*

.,

adcarceres perpetuos damnato : nemo tamen hominum , quis illt^ Interim dum per urbes oppida y vicos^ ejfet inclujus noverat. Piecchiusqmritur , eo non invento y Magiftratus ubi fuamvitam
, ,

degebat antea y occifum cenfuerunt : inventm enim fuerat mulus K^iclum eH ejus quoequitabat .Janguine aliquatenus afperjus. Jnventijunt duo y quibusjuduio publico y ut occijor qujtreretur. cum aliquandofuerat rixatus. Hoc indicio comprekenji ac torti y
,

quidem fufyendit y altert cum tamen illeinterim qui occifus putabatur viveretinclufus in eo , quem diximus y ?eterrmo carcere^ K^Abfumpfit is mifere annos decem $$ novem in eo i/itx genere y pane ejr aqui perexigue alitus nunquam vefiem aut exuens aut tnutans $Jempertamen(ut ipfe nobisjuis verbis nar-r ravit ) DEI ejusfyDiva Matris clementia memor ejrjpe femper confians ,Juturum aliquando ut inde eripereturi Filii interim^ nrelut patrimortuo jufta fecerant\ bjtreditatem quoque aditam ExacJo igitur aecimo n.ono analienarant. $$ adminifirarant n& ( nam Chrifti 1340. tnclujus fuerat .) quinquagefimo nonainven^ tusefiinhuncmodum. JamisarcisDominus y quiinclufirat y diem fuum obierat $ panis z aqua tamen velutreo damnato adhuc daba tur s nunquam tamen aut videri ab aliquo^ aut fibi attoqui quur quam inventus eH omni hoc aempore* Tmdem igitur cumde exoccidtjfe

hominem Jaffi funt.

,

Et

alteri

abscijfionis capitis fupplicium collatum eft

>

truendo

\
II

HotninuwLi
truendo loco ageretur atque murus
,

jgp
ille

quo undique

cincJu>seraty

nullaprorfus ]anua ,fidparvula tawtum ffiecula , qua perpaulum luminis irradiaret y permijfa fuijfet , dejtrueretur ; apparuit homo lacera prorfus vefle , barbd ad usque genua capillis ultra humeros y

^Admirantibus qui aderant , in vuigus mox res invenAccurrere omnes -, velut adjylveflrem hirfutumL hominem. Periti qui aderarit y confuluere nemoxfub dio homo traducereturs ne aut cacus ob nimium ambientem injuetum aerem fieret> nut etiam vitx vigor qui fupererat , nimio aere obrueretur. Has eavtione u(i aliquotdies hominemfervarunt incolumem \quisfuerit quisve (it y prodit quod vitd genus peregerit ; tandem cony fpecJusagnofiitur^ acvelut homo rejurgens Principis judicio bona a JUiis^iienatarecuperat , dum vivitfruiturus. zJMirum y ckm podagraiaboraret immijfusm carcerem reltquo omni tempore in~ columi corpore fuit etiampojlquameo pericuioexemptus fuit.Cum eo etenim cellocuti fumus , h&c<fe ex iliius ore didicimus y cum Mediolani compertum hominem rogaremm utJj&c nobis enarrareto Erattum annus i$6g. Novembris menfis. Haec Majolusr*.
protenfis.

ta tranfiit.

AlphonfusAragonumRexCapuse laborans adversa valeciidine

,

morbo

medicis mulca medicamenca adhibencibus , in graviffimo Quinci Curcii hiftorias de Alexandri Magni rebiis geftis
:

defcripcaslegerecoepic

cujus lefitione deledlacus

cum omnem

morbiimprobicacemfuperaflec , fanicacireftkucus fuic , ucfcribfc x^intonius Panormita de Rebus geftis Alphonfi , Sineas Sylvius Similicer quoque LaurenciusMedices hiftoriarum deejusdi&is. le&ione a morbocuracusefiedicicur. Ladislausdngari^ELexvenenohaufto , exenceracis mulisfe includens , morcenl evafic , uc De mirabili morborum fcchitVolaterranus lib. 22. Ancropo. lin&ionem cura per ferpencitm infanabilium in qua-

&

^danf fpelunca Icalise

^alibio

dicam

$.11.

S*

fjjLO,

Liber III
. II.

Mirabilm

Sajiitt&ixwfcafiurQsc^rcftituta.P.Atha-nafioKirchero..

Kirchcru$
mjrabiii. tcr fanatus

pfiw*.func-hiftoriadacnc.ac profanas plenae Sanftorum Vitce, * exemplis innumejjs,, maximeque.admirandis fanitatummi,

,

omni hominum generi , ftatui 9 fexui 3 ^tati Jf i^ipf !"Qmifli's tamen omnibus.utpoce ad hunc locum minime pertinenr,. tibus y unum tacerernolo a quod YiroCeleberrimoP. Athanafio Kirchero. olimPaderbornac. in Socieraris npftraeiColIegio acTyrocinio contigit^ qupniam id tetori Beneyolp haud ingratum furacu lose refticucarum

turumexiftimo , propter infignia Viri meritainRempublicam.*

titterariam 5 &.fingularem doftprumomniumergaeundemaffe.&um. Totam rei gefta? feriem accepi oretenus Rpmae primum ab ip(p P. Kircher.o 3 aeindehic in Germania-, aduobusoculacis&
integerrimae.fidei ce.ftibus, quiepdemtempore.diftUmCoJlegium acTyrocinium incpleb.ant 9 nempe#b AdmodiimR, P, Ricquino Goltgens nunc Provincia* noftrae. Rheni; Superipris Praepofito
-

a R; ci Alelchiore.Cornaeo Herbipolenfis Collegiit Provinciali , noftri , in-quohaec fcribo 3 Re#ore, Eandemautographa fuoconN

&

firmavitip(emetP.Kircherus 3 utpofteadicetun. Mpneotamen,, haud majorem fide.m a.rque. au&oritatem me narracioni huic tribuere ac tribui velle , quam quaehiftoriae deberur. Res itaquefic fehabet. CumannoChrifti i6i9.ditusP.AthanafiusKifcherus; Paderborn^e admodum juvenis (fextumdecimum vixexcefterac.
,

annum ) T yronem Sociecatis noftrae.agereD>duplicj

) infanabili
-

eoque.(ucvi--

malo affligebatur y pfora nimirum 3 &: hei nia>* dtbacur quorum poftremum e fcculo m Religionem jntulerat^neopra? pudore indicaverat. Cum enim non diu antea quahi e patriaad diftum Tyrocinium proficifceretur, hyemali tempore inceraequales fuosglaciem tererec & juvenili ardore abreptus crura immodice divaricaret corpusque totum vefiemencius, ad vires & agilicacem oftentandas agitaret ;illicp di&P malo, fibi nec nomine.tenus tunc noto corripitur. Ingenti ergo doloraaffedttis dbmum revertitur> fed nelocumafFe&um videri aut attre&aria quoquampermittere cogerecur , nemini mcrtalium rem aperit , tamecfi vultus
, ,
,

triftior,

, . i :

Hdmlhunu*
triftior ,

$*$
non obfcura da,

& corporis cocius pallor

infblici doloris

renc indicia.

Non diupoft Padcrbornam e pacria (quae Geifa eft,

qua? corpus cocum

non procul a Fulda oppidum )proficifcitur malumque lohgo ilIo icinere non parum irritac 5 nec.tamen indicat Pacribus. Ei mox
, fed crura pocifEmura ac cibias adeo infedic uc penecorroferio. \ Tandem ergo cum diucius dolori ferendo par non eflec, rem decegic. Diu^ fed fruftra,, ab experciflimo Chirurgo adhibica fue,
!

acceflic pfbra

cum malumucrumqueindies crefcerec ,& medicamentaomnia eluderet; concludicur aPacribuSi Achanafium in patriam , unde venerac 3 remitcendtim * ucpoce Sociecaci noftrae
reremedia. Ergo
inucilem.
fbciis 3 uc

Indieacur.idadolefcentiLvefperi fuh coenam^ Turba tur bonus adolefcens , ,& coena finica non ad jcolloquendum cura

morissapud nos , fed ad orandiim

,

:,

dulcicerque expoftu-

landum cum Virgine Dbipara.MA RI A ( quam culcu fihgulari ab infantia honoraverat & ut macrem femper amaverac ) in templumieconfert,. Ibiproftratusingenua,coramCbeliRegina?ftatua ( qu^n San&am Mariam Romanam vocabant 3 tunc in choro penfilitempli jioftri aflervabacun) in haeapaucula verba^corde moeftitia , &ore jacrymis perfuf^i prorupifc. MatenegoMundo,,

&

& rebm omnibm qu&in Mundohabebam^ ac habere foteram

tiumremifV fiatum^ Religiofum;>
Tilio tuoac^Tibifervirefine

>

nun

Societatemclegi \ ut imfedimentopojfemi^ecce^ Patres me

ac^ESfU

ejiciunt:\

Permiitin, boc:Mater?Vix dixerat , cum audic ( incernis, externisneetiam?auribus ^nefcit ) has flbivocesreddi Confidefili y nondimitterk? Hac audita voce 3 mox omnis moeftitiaabsceflit. Ingenci igitur fidueia:plenus 5 fociosrevifit jColloquia derebuspiis promoreinftituiCjConfuetaoratidnispenfaabfblvit^ adquieremi
:

Die-alcero cum Ghirurgus pro more fafcias^quibus pridiecircumligaveratycoram Laico Fratrey cui Tyronum ianicaciscura commifla erar, folvic \ necyulhus in cruribus , nec veftigium ullum pCorxdn corporereliquo apparetr. Obftupefcic
fe componicr
tibias
fcit.

Uterquej&medicinamhumanapr^ftancioremadhibitamagnoUfgent igitun edicar quomodo \ a.quo fahitatemhabeat:

&

aciile

pudore plenus, reli&isinChirurgi manu fafciis

>

aufligicin

Yyy

3,

horcum.

$4-2
ruio.

Uber ilL MirabilU

:

hortum domefticum unde recra&us

rem cocam ilncere

apc-

Hsec , ut fiipra dicebam, oretenus ab iplb P. Atfaanafio Kirchero , acque k citatis teftibus accepi. Eadem confignata func ae ty~ Eft penes pisexcufa in Litceris AnnuisPaderbornenfisColiegii. me libellus manu propria a difto P. Kirchero confcripcus Anno 16 20. c\\itk\x\m\Florilegium meditationum , exercitiorum variarum induftriarum fpiritualium virtutis ftudiofo accomodo;tarums in quodum varia beneficiaa , DeiqueMacreaccepca recenfec, incer alia haschabec verba Revoca inmentemquotquan* taque perjuam fanc7i(fimam y mijencordifjimam.pientifjimam Matrem in te contulerit beneficta ; nimirum non folum te mente ^fedej*

DEO

corpore Janando ut majort cum fervoreiliijervires jV. Scripferat longo poft cempore Paderborna P. Macchias Franck , ad P. Guilielmum Gumpenberg hiftoriam de imagine Beacae Virginis miraculofa Romana Padcrbornae , quam Adanci fuo Mariano infer uit * acin finemencionemfecerac, pracdiitummiraculumoiimcondgifle ibidem Pacri Achanafio Kirchero. Hujus confefllonem autographofuoconfirmacamucelicerec di&usP.Guilielnftis # licceras dedic ea de re ad P. Kirchcrum qui in hax verba refpondic.Arftderat Reverentia Veftra ex me fcirecur&miraculof&i quamDivi, ,

>

na Bonitas per merita BeatA Vtrginis circa meam perfinam operata eft olim in Novitiatu, modum $ rattonemAnjurimmerito in Deum* MatremL dici pojfem fttanti beneficii magnitudinem aut fateH
,

Sciat itaque y me duplici v erubefcerem autjilentio fupprimerem. uniuc noclisjpatio , infirmitate eAfcincurabili ,pfora 5? hernia coelitus curatum ejfe atque ex ea hora non corporis tantum fed t$ in,
,

genii vires in me plurimum auclas finjiffe. J%u ad

DE Igloriam
t

Matrisfo honorem diclafufficiant.

^uomodo autem id contigerit

cumnon fit hujus ioci

ne.

temporis

conjultius poflhum& vit& confer*

vabitur. Heecille.Qua^infercafunt AclancisMarianilibro 5.infi-

Hu jus e jusdem rei mencionem facit P. Joannes Eufebiu* Nie^ rembergim inTrophseisMarianislibro 6 cap. 59.ubi de ftacua B. Virginis Romana Pacterbornx agfc>.

CAPUT

Hominunu.

PPl

C A
.
I,

U T

XXIX.

Denumerojb partu quarundam mulierum.*

Variaexcmpla numerofipartus.
,
-

B/^^^/arunicopartuederemulieres necnovumeft, nccpartus nii*rarum nam & Rebecca uno partu peperit Jacobum & Efau, mcroii ex
:

^^r^.^.&ThamarPharenacZaramG^^/T^.
fimubiquegentium contingerevidemus
tefte Ariftotelelib. 7. Hiftor.
,

sS-

&idpas-

erap *'

prcefertim in iEgypto,

Animal. cap. 4. Tergemmos natos aliquando , conftat exemplisHoratiorum, Curiatiorum , ut eft apud Livium Decade I lib. 3 Plinium lib.7. ca P- J. Helionora Salviata,Bartholomad Frilcobaldi Floren-tini civisuxor , duos&quinquagintaliberosenixaeft , nunquam pauciores tribus unopartu, ttft^jacoboCapello in Fragmentis.^f^jolusColloq. 3.aiE, fe vidifle tempore Gregorii XIII. Pont.Max. indioecefiVulturanienfiinopern mulieremab mercenario agricola virofuotresunopartuluscepiflemares vivos , ac facrofan&o

&

&

baptifmateinitiatos

tamen diu non fupervixerint. Aldro^ ^W/^quoquecap.i.deMonftrispag>5 1 editionisBonon.tefta;

qui

turfevidifleBononiaemulieres, quae tresvivosfoetus enixae fint, brevi extinio$ x iimiliter baptizatos , guatuor uno foetu , duosmares , duas foemellas , enixa eft Oftise in Italia Faufta quaedam e plebe , fupremis annis Au^ Soli.no cap. 2. Lothagufti Caefaris , tefte P/iniolih?. cap; 3. rii vero fecundi faeeulo mulier uno partu quatuor mares enixa eft , tefte Wernero in Fafciculo temporum. Paulus Juris Jib. .17. ad Piautum , teConfultus in Pandeft. lib. 5. tit. 4, J> ftatur traditumefle,quatuor,pariter puellasa matrefamilias

&

&

&

&

natas efle

ponefiam quinquies quaternos enixam ^Elium icribere y (e vidiffe inPalatio liberam mulierem ab Alexandria perduda quae , eflet , utHadrianooftenderetur cumquinqueliberis,ex quibus quacuoreodemtemporeenixa dicebatur :, quintumpoftquadra:

& non leves Au&ores tradidifle &

,

mulierem Pelo-

gefimum

$4.4.
tic.

Liber III. Mirdbilia

gefimum diem. His eciam confencifCajusJ. C. in Pandeft. Iib. 34.

^.loquens de SerapiaAlexandrina, J TefteQr//ViJW/g'.'lib.4.
cap. 23. Rufticain pago"Jffift>pf / prope Acroniumlacum, A.D. I535. quacuor pueros mares uno parcu ineolumes edidic J non diu

pag.
ric,

tamen fuperftices y Stumpfio cefte. A/drovandus cap. 1. de Monftris 5 f edic. Bonon. aic, fibi a fpe&acae fidei obftecricibus affirijia.

tum unico parcu fuifle quacuor foecus edicos.

,

Anno

Idem ibidem aflemenleNovemb.uxoremcujusdamfabri lignarii 640.

quacuor foemellas fimul enixam^. mnt[nt eciam fimu I nafci proles ; non eft adeo rarum , AriJ/otele, eciam affencience, quilib. 7. Hiftor. Animal. cap. 4. aic^mu-. lieremquandam parcubus quacuor edidifle viginci proles , quinas Himirum fingulis parcubus. Idem fcribic de muliere quadam Alexandrina Antigonm \w irab.Nac. fi diverfa eft haec ab illa Ariftotelis. Eadem in urbe alia mulier quinque infances una peperic, cres mafculos , duas foeminas, quas fuis fumpcibus ali juflic Tra janus Imperacor. Eademque mulier exa&oanno cresalios peperic, ceftcPh/egonte dcMirzh ScLongxv. AulmGe//im lib.ro. cap.2.de

&

eodem quinario numero fic

fcribic.

^Xriftote/esPhi/ofiphm

me^

moria tradidit, mulieremin /Egypto uno partuquinque pueros enixam , eum^ejfeftnem dixitmultijugd hominum partionis ,nec[ut plures unquam fimul genitos compertum, Huncautem ejfe numeD. Augujlo imperante qui temporum rum ait rari/Jimum Sed ejm htjloriam fcripferuntiancil/am C&faris Augufti inagroLaurentipeperijfe quinque pueros dicunt y eosfy pauculos dies vixijfe : matrem cfuoquc eorum nonmulto poji qukm peperit^mortuam imonumentumife ei faclumjujfu Augujli invia Laurentina , in^eojcriptumejje nttmerum puerperii ejm deo\uodiximm. >Eoanno,quo Henricus 1 1. Rom. Tmp. morcuus eft , Alcaichii , inferioris Bojarias monafteriOjnu iKerqua:dam quinquefilios fimul enixa eft,uc fcribic Aventmm lib. 5 Annal. Bojor. Scribk A/bertmMagnm apud Coeljum loc. cir. muherem quandam in Germania peperifle fexa* gi nca filios , quolibec parcu quinque, quorum nullus ad dimidium annumpervcnerit. Z^r^/?^<fcefteinProdigiis , JoannisGislingeriTiguriniuxor,circaannum 1 j 5 3.peperit fimul crespueros;
.

,,

&duas

RoMtnunu.
:

$4.$

& duas puellas. FalfimamenfuicAriftoceles, &alii, quiadqinnarium numerum coar&arunc parrum numerofum nanis i^dmbrojiu* Pareus apud Aldrovandum cap. i. de Monftris* pag. 5 1. edic. Bonon. meminic nobilis cujusdam familiseMaldemerasdi&as, aiccjue Domini M&Idemera? uxorem anno primo>, quo nupfic y gemellos peperifle fecundo cernos , cercio quacerno^ quarco quinos, quinto /enosfa?tus & hoc parcu ulcimo eam periisfey& exhis fenis unum fuperftitem, DominumMaldemer^cunc adhuc vixiflo.
,

Sub AgelmundoHunnorumTlege meretrix quxd&mjeptem

wnoparcuinGerrnaniaenixa eft
,

licec in

lacum proje&osomnes

perernerk , uno excepco(cuinomen poftcaLamiflio fuit) quera Agelrnundus venacione adhuc ki aquis palpitancem repercurrbs
extrahi
juflic
y

& ali

qui

ipfi

poftea 3 a Longobardis in Regem ele-

, fub Benedido I. Papa. Ica Majolm Colloq, ^.cx^uc7ore Annalium quibuseftciculus,delnk

(ko y ac defundto , fucceflic in imperio

tiisregnorum ex Philifpo Bergom. lib.

trj>Hifj>al. cap. 32.

Idem fcripi

Pe~ ance hos omnes Vr/pergenfis An10.

fub Juftino juniore,

&

noDom. 565.cumLongdbardorumresperfequirur
olimunoucerofimulnacosj audor
cap. 2.
eft

, tksigeber//^in Chronico. In iEgypto 3 ubi fcecifer pocuieftNilus, fepcenos

TrogusapudP/imum Iib. 7.

Novem uno parcu fertur edidifle infanculos Comicifla quxdamQuerfurcenfiSjquosomnesadunumusquevoIuicincerirnerei, fedpatreforceforcunafupervenience, cofifervaci funt Brotujfus
lib. 4.

Hiftor. Anhalc. Princip. cap. 4,

& Schenckius lib. 4. Obferv,.

Vndecim Germana quckm in Ic&Iia anicoefrudit partu:nam fecundum Hymmum fiHim cefte y edidic illa geminopartu viginci proIeSjprimoquidemnovem^akerovero undecim. Idcirco geftans h&G mulier utertim longa & lara fafcia circa humeros nodara y alvum ad genua procumbencem fulcire cogebatur , uc referc Pareus ex Mirandulano apud Aldrovandumcap. i.deMonftrispag. 51. edic. Bononienf
Franc.Pico MiranduL in
, ,

Ifenbertus

Comes de Akorfuxorem habuit Irmentrudin_. Hc Zz2

$M
,

Liber III Mirabilia

Hscccum pauperculamfoeminameodem partucresliberosmares cnixam vidiflet & tanquam impudicam reprehendiflcc, quod ex codem viro tres fimul filios fuscipereimpoffibile videretur poft annum , D E O fic e jus temerarium judicium confutante abiente viro duodecim mares enixa eft Perterrita eo cafii quod jam de fiia
,

quoquepudicitiadubitari poflearbitrarecur , obftetriciundecim in proximo torrente Schercio mergendos committic , unico ferquid velatum ge~ vato. Paret obftetrix. Obvjus fit illi Comes , Ula Welfos ( fic enim lingua liia catutos vocaftet , interrogat. bant ) deformes fubmerfiiram fe aflerit. Moxiile Atpermitte, inquit , ut videam fintne aliqui , qui venarioni nobis infervire posfint. Repugnat illa. Tandemcoafta , infantesundecimoftendit, negorium Comiti ita ut geftum erat , narrat.Impei at ergo Cofilios educari mes utfaftumapud uxorem fuam diffimulet ; cum omnes viverent fexennio, prccipic jam Exa&o ,, inarcem adduci jubet, atque illic coram omnibusamicisimprudentia uxorisdetela,veniam iili dedit^&filiosporroduodecim^quali jure fuos efle voluit ftatuitqueut non Comices de Alcorf, fed ex vetu-

&

&

&

vitam illis undecim dederao, Welfi vocarentur & gi atitudinis ergo pro.divinicus fervata tam numerosa prole, inipfoAltoifenfioppidulo coenobium Monialiumconftruxit. Cromer uslib. il Hift.Po on. narrat, Matthiam Golancerium, Epiicopumllladislavienfem in Polonia fuifle fub UladislaoLo&ico rege ejusmatrem duodecimfilios uno partu edidifle verum ex iilis unum lllum vixifle Matthiam , reliquisr* mox,utnatierant,mortuis. P/iniushb. 7.cap. i i.ait, extare/V quibus. talift. confeclari curafuit , uno. monumentis Medicorum-,
lae

obftetricis

omin
:

<favoce

,.quse.

&

abortu duodecim fuerferia.egefitu..

^Albucafis* apud Aldrovandum lbco fepe cifc obfervavic muhere aborcien te qumdecimfcetm formatosr
9
:.
,

in*

^Avicenna apud eundem addic aliam muliercmviginti duos aborcus fecifle. Quod etiam notzyitGe lius lib. 4. cap. 23. ex AlbertoMagnolib.9.deAnimal.traft.i..cap. 5. demulierequadam in Germania primum etiamrecolk , Scholiajles Ter.tulliani hb.
:

&

deAnimacap.

z.

Cromer^

Hominuwu.

Crowerm lib. 9. Hiftor Polon. Guagninus in Vica Boleslai V.narranc, AnnoChrifti 1270. in Cracovienfi regionehoneftam quandam macronam , Margaricam nomine Virboslai Comicis uxorcm ^trigintajex puerosvirosuno pmuedidiffc, die 20. Ja,

&

j^

nuarii.
Ccelius Rhediginus loco proxime cicaco,ex Alberco

Magno rc-

ferc , aliam foeminam quandam abortum fcciiYeJeptuagintainfancium , configuracis conformacisque jam in ucero corpufculi*. Ica Albertus Magnus loc. cic. ex Avicenna^. Im6 , uc ampiiuscrefcat admiracio , idem ex eodem recicac, aliamejecifleinpelvimembryqnculorum, auricularis digici magnicudine y corpufcula ventum $quinquaginta* Cujus rei fa&a fides eft tuniculis , quibus obvolvebancur , confciflls. Addic quoque Albercus, pluribuseorumadfuifle diIacacionis& conftri&ionis mocum % figna alia vic# complura oculis camen imperfe&i5 oribus; manuum vero &pedum digicos fuifle eapillaresr .
,

&

>

. 1

1.

Hiftoria prodigiofiffimi partus trecenta-

rum& fexagincaquinqueproliuffu
monumencis D!confignaca hiftcria porcentofiflimi parcus Margaricae cujusjEcancacifllma eft
*

& plurimorum Scripcorum &

Partu*
P rodi ? iofi

dam Principis foeminse in Hollandia* coc uno parcu edencis proles, r um & fequoc dies conciriet annus., nimirum crecencas fexaginca quinque. xagima
oppidS porcencofis, concigic , uc cico di vulgaca , & verbis ac (cripcis mulcorum celebrata , infignicer quoad circumftancias cemporis , numeri prolium 3 nominisperfbnarumintervenientium , aliorumqueaccidencium Legi quocquoc reperire pocui ilfuericalceracajicquecorrupca. liusreiScripcores , incerquosfiinc JoannesCujfinianm inGuilelmo C^fare Hadrianusjunim in Baca via cap. 2 o. Jacobus Meyerus
Qusefi veraeft
,

idem

illi

quod rebus

aliis

P rollum*

Annal. Flandr.
Belgii defcripc.
.

lib. 9.

in Anno

273. VrancifcwGuicciarditius in

JuJ?ufiLipJtas(qmmvisohker ) in Virgine Hallenfi cap. 3 Genebrardus in Clemence V. Ludovicus Vives in Colloquiis, Laurentius Bayerlinck in Theacro Vicae Hum. Ver. Imprccacio,Af/ifc/^Colloq. 3. Hieremias Drexe/iusinFhactomcOrbis

Zzz

2,

cap.

fjL$ *
cap.27.
5.

Liber III. MirahiUa

'

lll

l.

"

&Autor IconumacHiftori^ComkumHollandia?,
.

&c.qui cicanc Fulgojum lib. 1 cap. G.Erafmum Roderodamum^Maralios. Pleriquc adcelium Donatum, in Hiftor. Med. cap. 24. deiumpcam infcripcionem exMonumenco ducunc epigraphenfeu dida* Margarita:,quodexcaredicicur inCoenobio MonialiumOrdims S. Bernardi \ cui Losduno eft nomen fed hanc iplam epigraphenapudunosalicer,alicer apudalios lego. Referamrem Junii vei bis , cui , ucpoce regionis in qua concigic , incolae , majpr fides habenda efle videcur. Icaergo habec. Losdunum ducbus pajjuum millibus ab Haga Comitis diffidet r h ccllibus, quos inter habitatur.nomen adeptum^ Bemardi inflttutum Jequitur arMathiide conflruclum : ubi ofienditur tnter alia monu-

&

wentum MargaretA Pnnctpis fcemina ^qudFiorentii IV. Comitisi Mathilde jam dicla uxore filia y Comiti Hennebergenfi nupta y imo pauciores quam annusvertens dies habet liberos partu portentofo J$ua res ut compendio abjolvam ad hunc edidtjfe memoratur.
,

habet modum. P aupercuiam gemellos enixam , ejrpendentes ut rimque ab uberibus lattantem qu* Comitis uxori Je Jorteobtulerat fti,

pem ftagitans.probroincejfebat
,

ipfa Princeps

& adulterio concepiffe

DEV M

inceftam prolem ajebat : Jiert enim pojfe\ut unoex marito binafiirps Jlia pudiciti* intemerata tenafceretur pernegabat.

ftemcitans .imprecaturillijobolem qu&numerum folidi anni die^ rum tquet , (i pudictt iaju conftaret honos. Precum efficaciam comprobaffe eventt Jides dicitur ^partu incredibili , nift pubiici monur menti aufforitatem conveliere frdemfy tabuUadteftandamfempiternam ret memoriampofitA , dijfolvere nefasputarem. Epigraphen non abs refuerit hocloco adfcrtbere > fervata ejusjkculi lexi > utSar liorum z$ Carment & obfoleta verba religiose retinenda duxit anticjuitas\ ejr ccnfervanda. ne fides perictite.tur. Iliuftris Domini Florentii Comitis Holiandia filia > cujusmater fuit Mathildis ,filia Henrict Ducis Brabanttdt. ,fratrem quoque haH<ec pr^fat a Dcmin a Marbuit Guglielmum Alema nnt& Regem,
,

gareta\anno Jalutismtllefimoducentefimo feptuagefimofexto, &tatisfu&anno quadragefimo fecundo ipjo dte Parafceves y hork noni ante meridiem } peperit infantes vav.os promtjcut fexus, numerotre,

centos

M m
^4:9

Uominurru.

centosjexaginta quatuor : qui poftquamper Venerabilem Epijcopum

DommumGuidonem Suffraganeum >prafentibus nonnullis proceribus ejr mag?iatibus inpelvi

,

quadam

baptifmi Sacramentum perce-

pijfent 3 ejr ?nafcuHs^oannes\foemellis vero

;

nomen Helifabetb impofitumfuijfet ipforum onmiumjiwulcum matris anim& adDEV &ternaliter viclumredierunt 3 corpora autem fub hoc faxo requieHaec Junius
;

fcunt.

qui addit in fine capitis, cxtare hodie ftipra WarcomiumcisMofe ripam arcem ejusdem rnemoriae teftern_?,

Puerorum cognomine nuncupatam

capita , feneftras olim oftentarit.

qeae totidem

quot ferunc
Drexelius*
obiit

A Junio non diffkntkmtGuicciardinus

Diflentiunt tamen iequentes.

Majolm

Nam Meyerus loc. cit. refert rem geha^c

ftamad annum 1 278.

'

in

quo

habek

Eodem anno

Ma-

thildm filia Florentii Comitis Hollandi& 3 ea qu& uno partufilios feperit CCCLXV. qui omnes ab Epifccpo TrajectenfiOthonefacrisab-

Hoe Mathildi accidijfe putatur ideo qubd paupereui& cuidam mulieri geminos exprohrajjet perinde atque adulterd : qu& confiientikfuA pudiciti& , Oro ( inquit ) DE%J > ut tot pariat ipfa 3 quot dies Erat autern Mathildis uxor Comitis Hennebercontinet annus. genfis : Mater illr Mathildis filia ducis Brabantia Henrici :jrater Guilelmus is Hellandi& Comes qui ad imperii apicem eleclus eft contra Eridericumfecundum. Sepulta eft apud Losdmtum in MonaJlerio a matrefundato. Errantqui eam Margaretam Comitem Hollandix vocant yeum^partum anno M. CC CXIV. adfcribunt. Haftenus Meyerus. Cufpinianus etiam puerperam pra^di&am vocat Meshtildem Comitijfamde Henneberg 5 dicit eam uno partu rniraculoie &Juprafidem trecentos quinquaginta pueros enixa efle ; ac omnes ab Epifcopo Irajeclenfi Ottone avunculo ejus in pelvi baprizatos^&poftmortuosefle. Genebr ardus vocat quidemComitiflamprardi&amMargaritas nomine , at dtcit eam uno partu peperifle 363. liberos idque c ' rca annumChrifti 1 3 14. Bayerlinek in epitaphio exprimit proles 365. annum veto rei gefta? 1266. Sed hic pofteri>r videtur efle Typographi error, aut calami
,

luti funt Jontibus , in pelvifimuljacentes , acdeinde obierunt.

&

lapfas.

Omictoaliorumdiscrepantiar'.

Zzz>

Confimi-

$$o
gic Junius) ne quid
stb

LiberJlL Mirabilia

Confimilis exempli in

partu numerojo objervati fides ( fubpn%

DEI omnipotentia derogetur adnotata legitur

Scriptore
,

Annalium Brunjuicenfium

conjentientibus Atberto
,

Crantzioin Vandalica hiflori& Commentariis

ejr

Ernejlo Anhalti-

norum Principum Hifioriographo:quorum confenjus tejiatur;tricejimo Jeptimo poji pr&dic~tum prodigium anno Margaretam huic , de qua loquimur y cognominem > HeifieimiComitis conjugem , totidem capitum Jobolem maturo partu enixam edidijje j in quo fatus omnes
,

humanam manijefie Jpeciem reprafentantes

unda ablutifuerint.

in baptijieriojalutari

Hax camen narracio prioris narracionis fi-

coca mihi fafpedta efle videacur.

demnontamcohfirmarejquamlabefa&arc mihi videcur , ucres Augec fufpicionem in libelio fupra cicaco

,

Hijioria lllujlriffimorum HoliandU in quo ad Iconem aeDominorum; Hiftoriam Zelandi&fy Comttum Florencii I V. Comicis XVII. poft rclacam ex Junio hiftoriam* fuprapoficamcumepigraphe, addicur , hodieTabulam feu epigraphen illamalicer legi , ad hunc vidclicecmodunxj En tibi monflrofum nimis memorabile faclum , >uale nec a Mundi conditione datum. H&c tege,mox animoflupefailus LecJor abibti. tJMargareta Hermanni Comitis HennebergU uxorjjuartiElo* rentii Comitis Hollandid Zelandiafiiia, Guilhelmi Regis Romano~ rum acpofiea Cdjaris feu Gubernatoris Imperii atque Aleitheia Comitis HannonUjoror y cujuspatruus Epifcopus Tra)elenjis>avun* cult autem filius Dux Brabantia , %$ Comes Thuringid. Hdjc autem lltujlrijpma Comitijfa annos quadraginta duos nata y ipfo die ParaJceves y nonam circiter horam y anno miliejimo ducente/imojeptuagefmo fexto y trecentos Jexaginta quinque enixa eji pueros quiprius aGuidone Sujfraganeo Trajeiienfi in duobusex &re pelvibusbaptiz>atifunt : quorummafculi quotquoterant Joannes y pueli& autem Elifabethx vocat&Junt quifimulomnes cum matre uno eodemfo die fatis concejferunt atquein hoc Lausdunenfi templojepulti jacent. luod quidemaccidit ob pauperculam quandam foeminam quA ex uno partugemellos in ulnis gefiabat pueros : dfuam rem ipfa ComitisJaadmirata, dicebat y idperunum virumfieri non pojfe , ipfamfc

cui ciculus lcones

:

&

&

&

&

>

contume-

Hominunu.
tontumeliose rejecit.
culfa ,

yjr

Vnde hdcpaupercula animo perturbata> acpermox tantumprolium numerum ac multitudinem ex unopar,

tu ipfi imprecabatur quot veltotius anni dies numerarentur, ^uod qnidem pr&ter natur& curfum obftupendd quadam rationeitafa-

iium eft ^ficut hicin perpetuam hujus rei memoriam ex vetuftis tam
manufcriptts^quam typisexcufis chronicis breviter pofitum enarS ille ter Maximus hac de re fufticiendus honorandus , ac laudibm extoUendm infempiternafecula. Amen. Ha~ ftenus ex didto libelkx, Haec infcriptio cum nova fic ( uc ex ft ylo colligicur ) a priori discrepec in prolium numero y merito rem cocam reddit fufpedam.. Si quis camen cerciora afferec 3 Iubens ampleftaxL-.

ratum eft.

DEU

$
,

&

Caufa partus numerofiiannaturalisfit. TTHamarem unico Judae foceri coicu gemellos mafculos edidis- Partns nu.

III.

fe facra Scripcura Gen, cap. 3 8- veliic

magnum myfterium enu- mer

ri

meraclcaquepluresnacuralicer non nifi pluribuscommiftionibus nafcuncur. Ad quancum aucem numerum nacuralicer concepcorumac efFbrmacorum in utero Nacura afcenderequeat , noncon^ ftac. Ariftoceles 5 ucvidimus. i.adquinariumnumerumidcoarftavic. Euic camen

procu 1 dubio fa Ifus , uc ibidem nocavimus , alioquin dicendum forec^omnesparcus^inquibusplures quamquinquefueruncedicifoetus,pra^cernacuralesefledicendos. Ultimus controverfla fine naturalis 2. nonfuic , ac fortaflis camen de quo . cciam nonnulli ex praececlentibus, Hsee infinuafle.fiifficiao.
II.
.
I I

.1

I-

C A

U T XXX.
quarundam mulierum veL
:

JDe tempore fiartm

contrafto > <uel ^rotratto..

acpariendi incaererisanimalibus Partus decerminatumeft, nonitem in hominibus. Schenckiusme- co P raHi, inorac lib. 4. Obferv. 152.1 53.1 54.&feqq,mulieresahquasquin- veiprocra,
,

TEmpus geftandi uterum

to/ uin

'

fj2

Liber III. Mirabilia

:

to, fexta, feptimo , o&avo, nono, decimo, &undecimomenfe pcperifle,& infantes natos fuifle vitales quamvis alioquincom-

muniteraliidicant/oetusantefeptimummenfem in lucem editos., &o&avomenfenatos, non effevitales &exeuntesmenfefeptimo efle admodum imbecilles. Conftat etiam apud D. Bemardum in vita S. Aialachi^ Epifcopi nobilem mulierem fexto decimo menfe > aqua luftraliepota peperifle regione Vlidiae , adftantibus teftibus idoneis pluribus. Geftatus quidam per viginti tresr* menfes apud Pafchal. in Riblioth Med, Imo Schenkius hb. cit. Ofafervat. 1 ^.cx^ventinolib. f.Annal.prodidit fuifle olimuxorem Ducis Baruch Vandaliae , qua? conceperit & bienniq utcrum loquentem peperegeftaverit,actandempuerumgradientem Infuper ex eodem Au&orc Obfervat. 1 60. fuit mulier , quas rit. quadriennio uter um geftavi t absque moleftia,imoum ante conceptjonem innumeris vexaretur afFe&ibus , gravida*eddita , liberata fuit ab omnibus. Ctefias apud Photium prodidit , quasdam Indorum mulieres femel tantum in vita parere, natosque confeftim canefcere. Sed hu jus rei fides fit penes Au&orem. Interim tamen nonum, decimumquemerifemnaturalemlegitimipartus docet experientia cumfoetus jarn terminumftatuuntMedici, giandior nec alimentum fufficiens habeat amplius inuteroma;
, ,

&

&

teino, neclocumiatamplumj. Ad tempus , quo mulieres ad concipiendum ac pariendum tx ptnXm *P ac P ocenccs cenfentur , quod attinet., meminit Schenckius lib, & paricn- cit.Obferv. 12 5. puellasquasdam octoannorum concepifle,ac pedum quan- pctidc. A/bertus Magnus lib. 4.Sentent. nonoquandamanno red***** ditam pr#gnantem , peperifle decimo fcribir. P/iniusvcroiib. y. cap. 2. feptimo quasdam parere , ac femel tantum.Et quamvis mas foemina usquead quinquageusque ad annum feptuagefimum, fimum generare poflit,- Schenkius tamen meminit mulieris fexagenarice, qux ex fcnc feptuagenario concepit nec non virorum,qui ad octuagefimum fextum annum, imo usque ad centefimum congredientes pepererunt. Sedh<ecrara furrt. NoviinSiciliafenem nonagenario majorcm , qui mulicrem o&ogenariam , &virginem adhuc ( ut dicebatur ) duxit inuxorem, cum fpe propagandas
Muiicres

&

faftiiliar.

Hominunu.
:

y^
Knftici

familise & dicebac quidem nova nupca gravidamfe efie , magnoque defidcrio pariendi cempus exfpe&abac ; fed candem fj3e fiia

fruftrata fuio.

Huc quoque fpe&at, quod mulieres nonnulke feciindo, tertio,

alium edidere vita- n^mpUcI^ lem. Unius quae bis iaatra duorum menfium fpacium enixa eft , tas. mentionem facit Nancelius lib. g. Analog. Mira haec at non illud, quodruftici cujusdam inFranconia uxor quarto poft matrimo9
:

& quarto menfe poft priorem foetum eclitum

nuptias celebratas menfe peperit, &tamen maritofimplici perfuafit,fe tempusordinariumpariendi non prqver tifle. irante enim marito praeproperum partum , ac aflerente , ab aliis fe intellexifle , ad minimum oCto a nuptiis menfes elabi debere,antequam pareret uxor; quasfivit mulier y quot eam menfibusuxorem habuiflet; quatuor,refpondit hic j ego, inquit uxor,

niumcontra&um

&

&

quatuor te menfibus maritumhabui, quidergo mirum fipeperi?

Quo audito

acqtrievic rufticusr!.

A
De formatione
materno j

U T

XXXI.
f ahortu.
,-

&fitufcetw humaniin utero

decfe ejmortu ,
,

ATcingendaetiamhaecfunt quoniaminterfoeminarUmmirabilia locu m non poftremum habent a t le vicer quoniam

,

aliorum,non noftrieftmunerls, ea pro dignitate explicare exfcribimusquaeex Anatomicis collegimus , &eolle&a reperimus, ab Aldrovando prcecipue cap. 1 de Monftris. Interim obft upefco, tam nobilis creaturae qualis eft homo , tam foedum efle exorcum.
:
.

. I.

Formatiofoetusinutero.
,

IGicur tamctfi

maeque fbemins^x Adami cofta formaveric , formacisque ani- * *?_ mam infoderio> relkjuommen-homines per viri ac foenlinae con- matio jugium, Aaaa
-

D E U S primi maris Adami corpus ex Iuto

pri- Fatns hn.

SS45

Liher III Mirahilm

jugium exieminisamborum pcrmiftione , quoad corporis fbrmacionem progigni voluic, cui ipfe deinde formato ac penicus abCirca quam eorporis formationem s hominisque conccpcionem , obfervanc Medici& Anacomici,quodmixcaambofemina, marisfcilicec& foemina? ,inucero foemineo, iilico quadam tenuicunicaexcalore inftar ovi cenuiffima pellicula uceri produ&a concluduncur , Poft concluficopulancur. Atque haiic vocant concepcionem.
(bluco infundcrcc

animam racionalem a fe creacam.

&

quammuniniencafrecus, nimirumtunicasproducuncur. Namex lcminis prsedido modo permixci excrema fuperficie cenuis membrana , chorion appeilaca , fic. Haec propcer humidicacem lacius dcinde fuccefTucemporis, crefcencefoecu in ucero, excendicur a poftparcumin fafciculum conclufa rejicicur. Exhujusfuperflua humidicacerefulcanc, exanciquorumfencencia, aliceduaminica?. Harumalceravocacurallancoides, admodumfinuofa; in quam^ fudor foecus profluic ubi ad tempus usque parcus decinenurina tur^quoniam infans non perureceres , fed per quosdam meacus Alcera vero cunica valde mollis, umbilicales urinam excernit. amna^a difta cocum ambic foecum,uc a laedencibus defendi posfic. Ad vercic camen Pareus, duas cancum cunicas foecum humanum involvere nimirum chorion , & amnaeam cerciam vero allancoidem in brucis cancum reperiri &ab anciquisex obfervacionein brucis fa&a accribucam efie hominibus. Incerim dum ambo femina ad formam coaguli mifta ad diftum modum concluduncur a primo die usque ad fepcimum plurima? & fubciliflimce fibra emergunc^ex quibus primum omnium bifurcacaqticedamvena, per umbilicum poftea fcecusad ucerum

&

&

&

macris dirc&a, deducicur. In alcero hujus vense ramo fanguis colligicur , ex quo primum hepar generacur unde conftac , hcpar nihil aliud cfle quam concrecum fanguinem. In alcero vero ramo generancur cexcura ill<e venarum, cum dilacacione aliarum venarum hinc vense omnes ad unum truncum in fuperiori jecoris par:

te ,

ncmpe ad venam cavam referuncur.

Dcin cor cum
fiiis

ope virtutis feminalis, hoc modo producicur. Vcnq calidiflimum& fubcili/fimum fanguinem atcrahunrf
venis
,

Jiominumj.
hunc
,
:

j^
,

ex quo cor nacuralicer carnofum&crafTum inprimordio* generacur ubi eriam arceria aorca obfervacur,qua? omnes alias arcerias,fpiricum vicalem percocum corpus diffundences,progignk. Quoniam vero ex ucraque ca vicace eordis erumpunc vena? pulmoni inferuncur * ex his pulmo quoque procreacur vena enim ex dexcra cordis cavicaceprocedens , fanguinem producic fubcilifllmumj qui, difperfishincindefibris, infubilanciampulmonis faeile transmucacur. Sed ex magna venacordis, & hepacis, nimirum cava , & aorca non modo cocum pe6lus fed fucceffi ve eciam cr ura

&

cum

brachiisgenerancur. Incra preedi&i cemporis fpacium praeeipua quoquc pars huma^

naeftru&ura, nempe cerebrum > procreacgrincercia , velpocius fecunda pellicula hujus prxdi&xmafth ea fiquidem animali fpiritureplecur,- qui magnamhumorisgenicalis parcem concrahic in_ quandam cavicacem y ubi cerebrum figuracur , operculo quodam circumquaque cegicur 5 quod ficcacum , in cranium redu:

&

cku^ Verum
?

venasab hepace , arceria? & corde ica nervi mollioresacerebrooriginemcrahunc , qui prsecipua fenfuumorgana efle perhibencur ; deinde ex cerebro medulja eciam fpinae dorfi dependec ; denique omnes alii nervi fumunc inde proprium inicium, qui fenfum acque mocum coci corpori communicano. Harcaucemomnia fanguine nucriuncurmenftruo per venasumficuci
,

&

bilici ad

ucerum directas accra&o. Icaque fex primis diebus poft concepcionem , maceria femina-

lisinuceroconcencaprae fefercfimilicudinemlaftis ; fubfequencibus aliis novem diebus in fanguinem mucatur,* aliis duodecim confblidatur$reliquisdecem& o&ousque ad quadragefimum quintum , omnia membra perfe&iflimam formam adipifcuncur , uc

dcincepsfoetustantummodoaugeacur. Undeverfus Sex in Ucle dies terfunt infanguine terni ; Bisfeni carnem ; terfeni membrafigurant*
,*

JHocopusmembris omnibus elegancer conftru&um &incc~ gracum , Nacura obducic cucc; dcinde coco operc abfoluto , DEUS animaminfuudio. Porro Aaaa z

ss*
mtni^?maepaVces

Liber
,

III Mhrabilia

"

brum excoagulacofemine

qusnani

^^^

, cor 3 cerepraxli&ismodiseffingi, indicioeft, alb^ bullae 5 la&:i concreco q U d n concrero femine cres parvre &eerebri jecoris,cordis, nondiffimiks.loco enafeuncur. Hoc iniciumell,hicprogreflus humanicorporisfabricascamadmirandx y coc ac cam diverfis partibus coagmencacae. Tocum quippe sedificium plus quam ducencis fuffulcum eft oillbus; cocidem carcilaginibus arciculi omnes incruftaci ligamecis quamplurimisomnia

Porro in hominis formacione prirnum hepar

&

&

connexa,- membranis innumeris veftica, nervorum plusquam criginca paribus , ceu funiculis quibusdam colligaca ; arceriis cocidem
fpiricu vicali perfufa; veluc aquse du&ibus fpumance fanguine mufculisferequadringencis, &diverfi generis carnibus , ceu cumencis y vacua fpacia repleca vifcera obce&a $ cuce denique
,

&

&

omniacircumdaca funo..
. II.
Faetus hu-

Situs infantisinutero.

mam fitus
inucero.

DEcerminacus infancis flcus in ucero perfe&e cognofci acque ex* primidifficulcerpoceft,quandoquidem non unum , fedva-

riuminvariismulieribusvivisacmorcuisobfervavicP/i^^. Quadoque enim infancem cum pedibus furfum elacis , incerdum deorImo facecur fe foecum vidifle , disf um porrcftis confpicacus eft. fctta macre ftacim poftquamexfpiraflec,inlongumexporre&um, facie fiirfum conversa, manibus veluci ad fupplicandum jun&is. Uc plurimum camen fbecusconglobacaac veluciorbiculari figura gaudec nimirum capice ingenua reclinaco,&geminismanibus v Atl iu} genis , calcibus aucem ad naces jun&is , uc in appofica Figura I. \m Yi appareo. Fi i,

&

'

. 1 1 1.

Ortus infantis ex utero*

>

QUando fcecus eft jam perfeftus ac macurus

reclufb macricis oriftcio
fusosttcerivotvicut-

prsegnantes dolch

ribus corripiuncurpropcer infancisimpecum,quirocacur,&

dcorfum adexeundum cendic. Hinc rupcis ex impecu cunicis , & , humorcs fluere incipiunc , & foecus ver\

Forma

,i

Nl

Hominunu.
Formaporroortus
feu egreflus infantis ex utero
,

SST
feu partusPanus naturalis ,&non mulierum

mulieris pr^gnantis, duplex inuniverfumeft , U" legitima forma partus eft , quan- an naturalis. Naturalis, feu vera s vado caput infantis primo ad orificium dueitur,manibus fiiper coxas rii o<n:

&

plicatis, ut in

Figura

II.

appareo.

Partus

non

naturaliseft, qui caret pradi&is conditionibusr9 .

i lg

con VI#
*

Hic autem multis modis fic. Frimus eft , quando infans pr#miflis lc0n vr. pedibus, manibus au tem ad femora deorfiim dedu&is , ad parcum f JS% IIX*
venit , ut in Figura III. appareo.

Secundm eft, quando pedibus quidem ad exitum accedic , ma- icon. vrj. nibus tamen nonad laterafeufemorajfedfupracaputporre&is,*^' lv * ut in Figura i V". appar eo. Tertius eft , quando infans quasrens exitum ', unum tantumj porrigit pedem, manibus quidem ad femora demiffis , fed pede al~ tero ad latus inflexo.

^uarttu eft,quando infans per transverfiim apparef, dorfcicon.vi, Fi 8* v* verfus orificium matricis inclinato, uc in Figura V. appareo. ^/^eft,quando infans pedibus^aebrachiisinflexis pro-icon. vr.
Fig.vi. gredituradexitum,utinFiguraVappareo.< Sextus eft quando infans utroqwe genu ad uteriorificiumicon. vr. procedit, manibus ad Jatera porre&is, ut in Figura VII. appareo Fi &- VIL ^//^^eft,quandoiiafansambabusmanibus orimatricisfc-icon. vr.
'',.

fe offert,ut

inFigura VI Il.appareo.

Fi -

vnr.
ix.
.

OBavus eft, quando infans

Figura I X. appareo.

natibus ortui appropinquat ,ut in i c n. vi.

F,'g-

Nonuscfty quandofoetus inpeftus proeidit, pedibus &mani-i con vl Fig.x. bus averfis ,& retro conjun&is* ut in FiguraX.appareo. Becimm eft , quando foetus pedibus manibusq; jun&is exieumicon, vr* Fi S* XI# fcllici tat, ut in Figura X I. appareu. 'UWm^/^eft J quandoinfans alteram manumorificiouteriicon, vu porrigit,akera ad latus demifsa, pedibus furfiim porre&is, uc in Fi 8* Figura X 1 1. appareo. Duodecimusc& i quando infans cerviceinfiexa, pronisadpartum humeris, capite retra&o ,.& manibus pedibusqueiurrc#is,ad iucemproperao*

&

Aaaa

Hi

"

Jf8

Liber III. Mirabilia

Mulcis eciam modis concingere fblec inna-

Hi func praecipui modiparcus non nacuralis fimpiicis , hoc eft,

in orcu unius infancis.
tqralisparcus genaellorum ^ quosomicco,
. I

Abortus cjusquccaufa.
,

Abortut
tjusque
caufa.

LJAfteniisdeparcumacuroaccempeftivo ; nuncdeincempefti* *^vo,feudeaborcu. Aborcusigicurproprienihilaliudeft,nifipraepropcra ac incempeftiva foecus jamformaciacvicalisexclMfioex macernoucero. Unde fialiquandoconcingac,ucfemina in

uccroperaliquoddierumfpaciumcoagulaca , necnonaliquando
porciones fanguinis concreci,excra ucerum dilabancur \ nofl eft ^borcus , fed effluxio cancum_>.

Aborcusaccidere fblec ( Ipquendo de caufis incrinfecis) vel propcer afFe&iones infancis , vel uceri. Racione infancis eoncingic,quandovelcocelydones func adeo debiles , uc ^cecabula cico rumpancur; vel membrana? foecum involvences adeo cenues , uc ancecempus/cindancur,&humoresdiffluanc, ac fcecus deficiac. Racione uceri feu macricis concingic , fi mulier infirmae fic nacune fi macrixaliqujbus affe&ionibus fic obnoxia. Aliascaufalegc

&

apudMcdicosr\

'

.)
'

CAPUT
,

XXXIL

De *V4riis mirabilibns qm mulkribm

acadunt*

COngeramin hoc capuc praecipua quajdam

fumcrcfcau.

qua? mulieribus , acciderunc admiranda ; reliqua omkcarn, neliber in immeiv

U l^usdlli TOn nubla

I.

Dc multiplici cujusdam mulicris connubio.

t

C\ 0<lit4S ^digintul^b. i4.cap.8.&cxipfo^/>i/^Coiroq.j. ^wranc muliercmquandamduo& viginci expcrcam cflemacrimo-

muitipic.

Horttinuiru,
trimonia.

ffp

JDamafo etenim Pontifice ( i nquit Ma jolus) Rom& homo repertus eft quifuerat viginti uxorum defunclarum vir : erai viginti viris fuperfles. mu/ier quadam jam duobus Jjuo igitur /efe matrimonio ]unxerunt y civibus^ omnibus magna orta exjpc* Prdmortua uxore y popu/us e/atio eff, uter ipforumpr&moreretur. virumjuperflitem coegit a lugubri Junere abT/inere squin ut lauro coronatM,palmapr& manibusjanquam vicJor3funusJequijuJfus eft. Akminit ejus rei etiam Jtraquellus Jib.de Jegib, connub.&itor. dccif ig6.&alii<
,

&

/.

II.

ttemuiieribusbarbatis,

Yf Ariis temporibus ac locis vife fuerunt mulier^s barbat#. Natft Mulier ea

* tQfzetyb/fio apud A/drovandum cap. i.de Monftris pag. 2 1 4 bwbtt ** 3 edit. Bonon. in Gynseceo Alberti Ducis Bavariae mulier barba nU

gra&promifsa

infignis verfabatur: in Mufeo IUuftfiflimiSenatus Bononienfis confpiciair icon muliexis German^, quse oliift
3

&

Bononia tranfiens barbamduospalmos longam geftabat. Ipfe ego in Sicilia muliereru vidi> quaebarbam fttlongam ac dehfartt
oftentabat nifi identidem eam prsefcinderec.
>

VifaLutetfcefoe-

minamyftacenigro &incano juftaemagrtitudinis,mentoetiam pilofo mediocriter, tefte Jonjlono inThaumatoI. Clafs. 10. cap.7.
art.7.

De Galla vidua, amord caftitatis bafbafca, S Gregorius Magnus

lib.^Dialog.cap.
1

J. ita

fcribm GothorumtemporibusGa//a hujus

9

urbis nobi/ifjima puella ,

Symmachi Confulu ac Patriciifi/ia , intrau

ado/efcentiA ttmpora fnarito tfdditd , in unius annifpacio ejus

morte viduata.
ptiis copulari

e& Jguam dumfervente Mundi copia > ad iterandum

tha/amum $ opes >

,

$ &tas voearet

e/egit

magis Jpiritua/ibus nu*

y
,

DEOjn quibus a /uc7u incipitur fedad dtemagau-

diapervenitur quam carna/ibus nuptiisjubjici qua a /atiti/t [emper incipiunt, S* *>d finem cum /uclu tendunt*. Hukverb cum val~ de ignea corporis confperjio ineffet , coeperunt medici dicere , quia nifi

adamplexus

viriles rediret > ca/ore nimio contra naturam tjfethabitura. ^uoditaquo^poslfacJumef/:

barbam

Haec naturalia fuatjquod f equitur> miraculofum.qiiod tame

refer-

, ,

yj(

Liber

III Mirabilia

referre non pigebic, quia rarum.

S. Liberata , alioquin Wilgefortis,apudBe!gas OncKommera, Germanis<D^rt2^ummettM0cfita,Regis Porcugallias filia, clamChriftiana nefcio parence , omnium rocius regni formofiffima habebacur. Quam fpeciem una cum virginicace, Chrifto addixic. Morcua macre, cum pacer fponfam circumfpicerec, nullam pocuichac filiafuavel nobiliorem, vel venuftiorem reperire.Echnicus igicur homo nihilifaciens reverenciam fanguinis, eam in conjugium expeciic. Exhorruic Liberacapecicioneminceflamjpociusqimilliesmoriftacuic^quam confencire innupciascaminaufpicacas. Sed quancumfiliaacali connubio abhorrebac , cancum impurus pacer ambiebac. Icaq; incoreserac, ucfiliam decreclancem regia poceftace adigerecad nupcias adornandas. Fugic lllaad fponfum Chriftum, rogavicq; concenciffimis precibus , uc id quod pacri maxime eflec illecebrofiim,&caufa cam infandae pecicionis, in fe mucarec, formamq; illicem infignicer devenuftarec. Audiic vocum E U S , una no&e icaeamvehemencer deformavic , uc diealcero viri, non fominseampliusipeciem prae fe ferrec. Barba enim hifpida& prolixa niencum illius genasq,- concexic undiq;. Parens ica demucacam nec profiemina, nec pro filiaagnovic,fed, quod comperiflec Chriftianam efle , diris eam cormencis prius fiibje&am , candem in crucem clavis affixam crudeliffime inceremic. Ex Martyrologio Romano, Mo/anozd X\fadX&x\m>Abbate Anhujano Scemm. Chrifti 9 2 o. Julii, Bartbolomao Riccio in criumpho Chrifti cr ucif. aliisr .

&

&

Mulieres
cruditx.

--

^mo quidem anciqua

tf

De mulieribus eruditis. ^ X mulcis pauca afFeram exempla vel pocius infinuabo

/.
II.
,
,

ac pri-

deinde recenciora.

Porphyrius in Vica

PlociniPhilofbphiPlaconici afferir, Amphiclaeam Plocino magiftro miros in philofbphia progreflus feciffe. Dicearchm fcribic,

duasdiciffimas mulieres reliquifle opes , quomeliusPIaconis dottrinamfequerencur. AflyoceaquoquepraecepcoremhabuicPla*

tonem ,& in ftudiis

philofbphicis mirificeprofeciccefte Pltttar*

Cheubolina,filia uniusa fepcem Gra> ci fapiencibus, a Smda, Athcn*o % &aliis magninominis Au&oribus
cho in libro dogmac. Placo.

Homtnum^.
busfummoperelaudaturabopeiibusinfignibus
quit. C0/7**//*,Africaniuxor,&
,

$6t
qucefcripcarcli-

Gracchorum mater,epifl:olas fin-

gularido&rina refertas edidic, >uintiliano cefte. Dapbne fiiia Ti* refcial do&ifiima , libros eomplures carmine exaravic, quibus, teficDiodoroSicttU, Homerus in fiiopoemace ufus eft. Damones Pychagorse filia adeo in arte philofbphica profecit , uc a proprio parentenonnulla Commencaria ipfi fuerintdicata,& poft parentis mortem Le&oris in fchola munus palam exercuerit.Zenobia Palmirenorufn Regina linguas omnes, quanturrivis arduas acdifficiles , poffedit, rerum Alexandrinarumhiftoriascompendio" narra vit tefte Trebe/iio. Omitco quae Laurentius Bayerlinck con-

&

Martyre , & aliis Multi$f\

geritde Afpafiar,Berfane, Leontia,Demophila, Femonoe, Helena , Flavia AuguftaBritannorumRegisfiiia > Aganice, Aretaphi-la Frina Teja 5 Theana utraque, Hipatia Alexandrina, Heptatachia , Ja-mbe , Diotima > Sappho Lesbia % S. Catharina Virgine
,

&

Eodem Bayerlincktt&Q
ftolas

rabilia fcripta ac gefta reliquit

&

Latira Verofrenfis , Nicolai fllia, miverfus Sapphicos compofui t , epiy orationesgrasco acque latiHo idiomace fcripfit. Cajfandm
,

Fidelis dodiflim^ publicani Patavii

disputationem edidic, pulchreverfusLyricoscompofuic. Baptifta , DucisUrbiniconjunx, excellens fuic in oracionibus,& epiftolis fcribendis.Romam fe contulic;ubinonfineomniumadmiratione& ftupore , coramjulio II. Ponc.Max. oracionem habuit.Hildega Germana,mulier doftisfiibtifima, fcripfitrerum nacuraliumlibros quatuor, do&rina licacecommendacos. Tm^///^ pedifTequa , ingenii&memorize docibus ornaciftlma fiiictorationes latinofermoneafefcripcas coram Summis Pontificibus mulcocies recicavic grsecas eciam lingu^ non ignara. Oracionem ab aliquo vel femel tantum recitacam , totam de verbo ad verbum reperebat e memoria: librum femel acque iterum a fele<ftum,totum feliciter memori^ mandabat: unde qu&fi Nacurae prodigiumabomnibusfufpiciebacur_.

&

&

loluca RoJJutta Saxoftica Religiofa plures libros ftri&a oracione pofteris reliquit. Conflantia Alexandri Sfortia? conjunx, adhuc puerula Philofbphitf Arti Poetic^ operamfedulo navavit; Bbbb
\>

&

&

LiherllL Mirahilia
nava vk unde celebris atque infignis a Politiano praedicata eft. Lu~ cretia Marinella Veneta libros vulgavit de nobilitare & excellentia foeminarum,quosjoannes de Cartagena (cribic ie cum voluptace Romar legifle^^^r^ Veronenfis in fcribendis epiftolis parem non habui t fua cetate. S. Brigitta libros ftarum revelationum fcri;

ptos nobis reliquit. S. Catharina Senenfis fcripftt infignes dialogos Urbano VI. Summis epiftolas, ac fepe corarn Gregorio XI.

&

&

Pontificibusfacund^ultraquam dici poflet,peroravit. Hyldegardes Virgo Urbis Mogunti<e multa in iucem edidit f adillam S. Bernardusmukasfcripfitepiftolasr CumPanbrmiin Siciliadegerem,celeberrimi nominiseratin ea urbe , ob mfignem in omni dodtrina? genere excellentiam ,,Domina Maria Bardi Centellas , e Comitjbus Vernii , Hluftriflimi AiarchionisSambuc^filia,acR.P. FrancifciBardieSocietateJefu , mei in Theologia Pi ofeflbris primum, ac deinde ftudiorum
.

&

Panormitano Collegio noftro Pr^fe&i,ex fratre neptis:qua decauetiam di&us R.P. Bardi non dubitavit ipfi librum fuum do&iflide Confcientia, tametfi alieno fub nomine, dedicare.Etiamnum fuperftes eft SerenifTima Chriftina Sueciae Regina , cujus quanta fit eruditio , Orbis Chriftianus novit uni verfus, innumeJfa

mum

&

ratcftanturdo&orumVirorummonumenta litteraria

ejusglo-

riofuTimonominiinlcripta. Nonnfinondoftrinasfamacelebris eft Sereniflimi ac PotentifllmiPrincipisCaroliEledorisHeydelbergenfis foror, adeo ut pailim non alio quam Dominx dote appelletur

nomino.

gy

IV. De fortitudine

bellica foeminarum..

quarundam

Wul iere* *
bcllicos ^coss:*

T Vcretia Marinella, de qua . pr^cedenti in Discurfu foo de ex-^ceHencia fa:minarum,narrat,mulieres Curfblenfes cummanifeftopericulo propria? vkx integrum exercitum Selimi TurcarumlmperatonspotentiflimijquiCurfolamurbemoccuparerencabat s invadere non exhorruifle & bellicis tormentisadeo hoftes defatigafle, ut Uluzalem y generalem Turcarum ducem, cum univerfb exercitu ejus 3 terga vertere, fugam ignominiose arriIn pere coegerinu*
,
:

&

Hominumj.
,

563

In Compendio rerumHungaricarum,per leucrmumAnneum t latine reddito refercur de foemina inter Chriftianos a Sinane Basfa capcos & Conftaminopolim du&os reperca habicu virili , quse cciam femper aCommilitonibus pro viro agnita fuerat.H^c itaque canquam prodigiumaliquodad Sultanum addudla, fevereabeodem fuic examinaca, ac incer alia rqgata, num fub illo habicu Turcam aliquem unquam proftraviflet. Ad qua? illa, uc quae fibi ucique
,
,

moriendum putaret,refpondit,fe,quamdiu ftipendiafecifiet,nunqsmii alicer quam forcem ac ftrenuum milicem deceret,egifle,* nec invelitationibus ac pradiis Turcas folumomni impeturetudifle,
fed vel decem

eorum manu fua proftratos

& candem fruftulatim

conciibsfuftuiifle.

Quibus Imperator Turcicusauditis, profpeftaculo eam per cocam ui bem cjrcumduci mandavic , candemque
,

con jugi fuse Imperatrici honorarii loco praefentavi t. Maria Bronchia ci vis Pifana, cum proprium maritum prx ti->
moreirruentis belli fugereanimadvercerec, ipfa continuo ejusarma capeflens,ad defenfionem urbisPifarum intrepido animoproperavit, adeoque in profligandis hoftibus fortiter fe geflic^ut ab in~

gruente lllo malo patriam fuam liberaret. Unde populus gratitudinis ergo , tanquampacriadiberatrici , honorificam erexit ftatuam. Omicto intt timera pene alia exempla,qtiae congeric Bayerlinck Verb. Mulier, de Semiramide, Macre Clementis Sparcarum Regis , de FoeminisArgivis , deMargarita filia Waldomarii Suecias Regis , aliisq; multis.RecentiflTimum eft, nec minuscrtidelc, quod fequitur. EftinSicilia oppidumleracicanurn non proculCatana, cujus incolas a Germanisoriginem ducere dicuntur. Eo oppido civesduoinforo,exortarixa, vefbis primo^ deinde pugionibus le muta61aceflebant,adeo furibunde, utpriusquamabaccurrentibus divellerentur illorum unus lethali vulnere accepto corrue,

&

ret in terram,alterfugafalutemqu<reret.

Nuntiaturconfeftin*

cafusuxori:accurritilla,

gientem confodit ,
,

& arrepto mariti pugioneinfequitur fupe&us aperit cor extrahit, & marito jamjam
,
,

exhalanti

animam oftendit, exhortansut kecus moreretur quo-

niamnon inultusobiret.

Bbbb

CAPUT

sH

Liber III. Mirabilia:

CAPU.T
3

XXXIIL

De mirabilibmquinquefenfuum hominis.
N hoc capuc con jicjam.quidquid pr^ter dita hadenus mirabiI le & dignum relacu occurreric circa quinque hominis fenfus.
Incipio ab oquljs 8c vifu
y.
Vi f
b "r

I.

Mirabiliaoculorum8cvirus^

mi ~ pX/>/.^.lib,.7.Nat, Hift. cap, 1 6, incer. oculorum exempla fidem x eX Qe(}Qncia(icaIoquicur)niuTierat 5 c]UQdquidam3Cicronetefle tocam Homeri Iliademadeo minutis ,in membrana chara&eCallicracem quoqueex ribusdefcnpferic >uc nuci inc.lufa fueric, ebore formicas, alia cam parva fecifle animalia 3 u$ parces earum acapceris cerninonpoflenc: Myrmecidem vero ex eadem materia
,

&

quadrigamfccifle , quammufcaintegeretalis ; &navem , quam apicula pinnisabfconderec. Pf cetereaquendam a Varrone ftrabonem vocatum.a Lily baeo Siciliar promontorio, exeunce clafle GarV. M pafluum,etiamnumerum thaginisporcu.distante deprehendiflo, navium Cardanushbi 8- deVariec.cap.43. inter quatuof mira > fibia natura indica^ aic Secundum ejl qubd cum vo/o y vyLeo qu& volo oculis \ non.vi mentis y velut imagines illas 3 de quibus dixi > cuminfans ejjem , me vtdijje, Sed nunc credo ob occufationes y necdiu ^nec per~ Itaque fedTas y nec omninofemper cum vo/o nectamen nijiveltm. video lucos y animalta y orbes~ y ac qu&cunque cupio, Credocaufam ejjk vimvirtutisimaginatricis, viJusfyfubtilitaterrLD, Suetonius in Vita Tiber ii Carfans Audor eft y ipfum noftu absqueluminecun&aclare profpexille. Idemfibicontigifleinprima Sed hoc fi confuetum fi t y secace , facecur Cardanus loc. cit. utiquemirum: fialiquandocancumj femperaucfa-pecontingac minime mirum , quoniam mihi , aliis fubjnde accidic , in ju-

CXXX
,

&

&

&

vencure maxime. Minusmirum videcur, quod dumnofteobfcuriflnna fu!gurac,claufisprobeoculis& fulgurvideamus.&omnia discin&e quaeinconclavi func,fedquafi admomentumtantum-*.

Caufam

HominumJ.
Oaufamexiftimoefle
, ,

j<f/

quoniamfulgurisfplendorobfubcilicacem

& vehemencem difFufionem penecrac oculos claufbs & rerum

Longe mirabilius eft quod fcribic Cornelim Gemma lib. i Cofmocric. cap. 7. novifle fe quendam^ qui nolw y excerno luniine non adhibico 3 licceras legebac.Si camen noftu id fiebac , & non crepufculo vefpercino cunc enim qui debilioris funcvifus Jegunccommode^ aliisacuco vifupraedicis idnonpocencibus. Caufam examinabimus in Joco-feriis. Huc fpeftac quod referc AriftotelesXfo. 3 Ateceor. cex. 1 2. & lib. deMemor. & Remin. de Ancipherence Orrecano, qui ob vifus debilicacemyidebac femper ance fe imaginem jfai in aere, refle&ence in pculos ejus fpecies.
ipecies fecum incromiccic.
. :

Modum & icaufam explicabimus loc. cic,

5 auc lipochymia 3 videre nonnulla non ^//^^Exercic.274.meminiccujusdamfibinoci, qliiad fimplicis crefcionis five fyfimbrii aquacici afpeftum cali horrore corripiebaCLjr 3 uc iliico inde fugere cogerecur. Mareellus Donatus lib. de Hift. Med. cap. 4. aic , fe novifleMancuse virum no^ilerru HippolycumLanzovum , erjcii cerreftris afpe&um adeo formidancem, uc ipfo vifb ftacim corriperecur fy ncope. Abenzoar de feipfb fcripcum reliquk, fe vulnus eciam fimplex afpiciencem animi deliquium incurrifle. Novi ego Religiofii in Sicilia qui fanguinisafpedum modis omnibus fugiebat. AngliaeRex Jacobus uc referc Illuftrif, Digteus in libello de pulvere fy mpachico, ftridum enfem non pocerac afpicere , & eo vel cafu vel neceilicace cogence afpiciens pene obftupef cebao*

Aliqui fine horrore

poflunc.

m
',

jf.Il:

MirabiliaCoecorum..
Igirur Coecomm
mirabiIia

A D mirabilia oculorumreducimus mirabilia coecorum,

y ;

^DiodorusScoicus coecus non modo Philofbphiam ac Mii.ficam* fed.GeomecriamqLioquadidick &hancL]Irimamquoque

(quod incredibile videri queac) docuit, prxcipiens difcipulis , ubi, unde,&qLi61ineaquadibec eflec ducenda. Dydimus Alexandrinus^PrsefulCcefareenfis^apuericiac^cLis
tefte
,

dialefticam

&geome-

triamdidicitjnecnonCommenrariain pfalmos

fcripta reiiquic,

RuffiwXib.

2.

Ecclef Hiftor. cap. 7.

Bbbb

F.Lau-

$66
P.

Liber III. Mirabilia

Laurentius Stengetius lib. de Monftris cap. 1 6. %. i o, narrac, 16 i2.Ingolft'adii juvenemquendamarcularium,dumflftuiam seneam expolirec, pulverem nicracum ineaucius cra&arec^ilJo incenfo urrumq, oculum raiferando cafa perdidifle , eascumquc faftum , in hofpiralem domum fuifle recepcum. Ibi uc in mecha (enu ac vecularum curba fecrecus habicarec,Iedum fibi,& exiguum juxca locum cabulis affabre circumrnunivifle, pi&uris affixis exornafle.Duo deinde minuciora rnolendina(qua:piperi molendo

Anno

&

&

idoneaforenc^cumfcah^cumarcaiCumrociSjCumradiis^cumdeanbus & axibus,cum omnibus denique rebus perfeliflimo molendino neceflariis, culcro exfculpfifle, adeo exati ad amuflim , uc unum illorum dignum fueric judicacum quod Monachium, ad res Principis raras arcificiofas , inpinacochecam cransferrecur. iV^^w^OnquicPhilip.Camer. Horar.Subcif Cencur. i.cap. 3 7-)fui/]e maj&rum nofirorum temporejoannem Ferdinandum% natum ih Vlandria patre Hifpano c&cum ejrpr&terea inopem. Jum

&

&

tamen ambas difficultates

itafuperavit
,

admodum
,

contrarias hominibus doclis,

ut non folum Poetatf Philofophus infignis evaferit^

fcdettamtam eximius Muficus ut cum maxima audientium deleclationevariagenera Mufica tratlaret ^atqueinfuper cantilenat aliquot vocum artifctofifjimas memoriter componeret. Hunctamen ( pergic idem Autor ) longe fuperavit Nicafius de IFerda Mechlini& natus. Qui licet ab anno tertio atatis oculis captus y ob idetiam elementorum litterarmn penitus ignarus fuisfet tamen nihi/ominus in omni doffrina divina ejr humana adeh profecit, ut admirationi omnibus ejfet; ? ehm Lovaniigradum Ma~ giflerii accepiffet y fcholis aliquamdiu Mechlinia cum laudepraeffet, Lovanii aliquanto pofi Licentiamin Theologia confecUtus > cxcus qnamvis , Evangelium tamenpulchre docuerit. >mn pofi h&c
,

&

,*

&
:

&

rradum DccJoris
V fjct
,

cum acceomnium, docuit, in gymnafio publtce ibidem fura cumfiuport

utriusque luris in Academia Colonienfi
y
,

elibros utriusqtie ^uris^quos nunquam viderat ;%$ legerat/ne*

t^ortter recitavit

donecColonia moreretur Annoi492.

Mirabilins forcaffis

eft,quod de ceeconarrac Antonius Panorm.

lib. 3.

dc Rebus A!f honfi Reg.

dicens Audivimns a rege Alphon:

fo;

Agrigenti adhucvivere y quemfzpenumero dutem vmationis habuijfet, monflratttemhis ipfisy qui oculis cemerent^ [atebras Sed $$de hu]m induftria mirum accidisferarumfaltm hunc aureosferme quingentos y defy his valdefolNempe : habuijfe fe in agrodefodere \ defodientem avicino ejm comlicitum ,ftaiuiffe patre confbecJum eo^ abeunte pecuniam ablatam. Cum veropaucis diebm thejaurumreviferet y nequeinvenijfet ^animo angi y discruciari, exedi, neque alium conjetiare^nifivicinum compatrem furriperefotwf]e\acceffJfe^adillum, atque dixtjfe y ejfe quod confulere
io y c&cum natura.
,

&

..

quorum partem dimidiam ab.strujijfetjam in tuto loco 3 dereliqua autem dimidia anxium ejfe 3 ut~ pQtecaeum y rerumpcrquamincommodum cuftodem : propterea fi ei quoquevifumfuerit y hocreliquum ineodem locoillotuto quide?/Ls> propere trudi abscondipojfe : compatrem approbaffe confilium y pr&currijfe quingentos^ aureos% unde nuper ejfoderat y recondijfe, ratum totos mille jibi nequaquam defuturos.VofthdccMum inagrum
\

eum oporteat

ienereje aureos mtlle

&

&

recurrijfe y repertk^ pecunik

compatremappellandoexclamaffe

c-

l&tumfo rediiffe^p. Miiceli. Medic. Ep. 1 ^.teftatur., yi.ciis- c.^-n? per " s(um vi jtefe caecumquendam y nafb pro ocuiisqtericem^ejusquebeneficio bjefta omnia difcernencem. Ts dextro oculo ante annos multos y cum puer ejfet privatm fuerat 5 tandemjuvenis facJm ( ruflicm erat) ex cerafo inpalum dumi ligneum faftigiatum delapfm, vultum impegit y ut nafum , una cum oculo (iniflro 3 gena y palpebra utraque, fuperalio disrumperet y adeo foede y ut Chirurgm oculiglobum avulfum prorfm crederet >eum<fc palo inh&JiJJe. Cicatrice tandem obduc7a y poft annumab acceptaplaga^dum in.gr amine apricatur } for~ U lucem^ acflojculorum candorem humi animadvertere occcepit per naji cavitatem: ey- jam per quinque aut fex annoscontinuos vijio ntmeo modoexercuit y ut quidquid ojferatur nafo oculato diftin,

mm oculato meiius vidijfe

Henricm Smetimlih.

5.

&

guat exacle ,feddeJfecJando sfufyecJando enim lucemferre nequit.

H<ec 81^6^0^.
:;

fcribit Keckermannm Phyfic vifu en radeftitutum,folocacT:uaibumaiiigro difcernerepctuiile. Arud a u ^olorcs BieronymumBardum \\\ Medico Politico- Gathol. cap. 4. Appen- (ljscen:c ^,

De Comite Mansfeldio

ciice

iH

Liber 7/7. Iviirabilia

dice i.fcribicKeplerus, fimilequidolimHeidelberga^concigifle, nempe quendam^oculoalteroamijfo 3 alteromanus palma teclo

,fi

(plendens quidpiam infra naresfifteret ^lendorem agnojcere, atctue etiam intemojcere quadantenus potuijfe. Caufa portentofe hujus

in utroquevifionisuciqtiefuic, quodiux&fpeciesrerumper hiar

umaliquemenafo(urfuminvacuamocuIicameram,adretinain usque via re&a appulerinc , ibidemque non fecus ac alias objetorumimagines depinxerinc. CamerariusHor.SubciCCcnt. 3. cap. 80. fcribic de Francochalenfi quodam, ab ucero coeco , quiex cribus filiabus cu jusdam , caftu manus formdfiflimam felegiiu. Noftradtate (inquit Aldrovandus in Hiftor. Monft. pag. 2 13.
,

Bonon.) Joanner Gambafius Volaterranus, infignisfiatuarius9 Romam profecJus ett. Hiccirca annum atatis vigefimum >uocirca per decennium in hac arte nil utroque captus eft oculo. crat operatus. Sed deinceps fubiit eum cogttatio ingenii denuo tri arteftatuaria experiendi \ ejr contrecJata diligenter manibut ftatua marmorea , qux Cojmum I. Hetruria Magnum Ducem referebat aliam ex argilia adeofimilem exprejjit ut omnesreinovitateftupidosreddiderit.^uarejujfu Terdinandi Magni Ducis He^ truria Romam petiit^ exprejfamljrbani VIII. Pont.Max.exar*gM* effigiem quamfimillimam eidem obtulit. Deinde multas etiam nomiullorum formas effinxit. Idem addic , laiiium caecum , Bononuv tuncadhucfuperftkem , fblotactubelluasma&andasquanti cllenc ponderisa^ftimafle, libellas ftacerae numerafle^monecas noviile ,equicafle & aliamalcaad munuslaniiatcinentiafeliciter obii(\c. Dodonaus inObfervat.apud eundem memiiiitfenisnonagenarii c#ci, qui vulnerefupra frontemaccepto, iterumquefanato;
edic.

Florentia

nium cumomniumadmiratione
ra
/. III.
Auditus

receperic.

Mulcacoecorummi-

& iagaciffima opera quotidieoccurrunu.

Mirabiliaaurium&auditus*
lib. 7.

Y\EAHr'tbm
,

(cnbizP/inius

cap. 11.
erac
,

m.rdjiiM -^V.eleraeft

eodie

quo geftum

ternc longiflima. intirvdla maris lepidum exemplum ex Sca/igeroExerretulimus noftra ln Magja

cit.

&

pradium quo Sybaris auditumOlympiae, per Sed num naturaliterj

Hominuryu.
cir.
,

$6y

344. de quodam nobiJi GaJio ad phormingis feu lyrae fbnum ln 2. par. ejusdem Mag. muka rerulimus illico reddence urinam. cumnaruralia , rum artificialia, ad auditum & aures fpeclanua.De habentibusmagnasauresegimus fupracap. 1 1.. 2. Ov/awrp cefte
lib. 8.

Hiftor. Pol circa

annum

1-240.

tantaa Tarraris Polonorum

ftrages fuir edira/ur auriculispra^cifis Tarrari novem ingenres fac-

cosimpleverint^.

Thowajw in Horro Mundi cap. 1 9. narrar , tempore Gregorii cujusdam Ponrificis natum inLombardia infanrem tam magnis
aunbus ut corpus incegerent. Vifi funr qui aures promptiffime moverent tefte Dalechampio. DefedumauditusfuppIetNatur^inmukis, qui exfblolabio- surdi lorum motu fecum loquehtium percipiunt^ quardicunr , & ad inrer- qens c rogata eriam fubmifsa voce refpondenr. Noviin Sicilia virum fjj r ".! do&iflimum e Socierare noftra 3 qui furdus erat penitus , & camen piunt, prompriflime de quavis re , tam cum noftris A quam cum externis agebat tametfi nullum perciperet verbum dummodo labiorum motumloquentiumvideret. Hujusrei experimetum manifeftum tunc vidi cum virumalium, ejus rei experimentum capere volenrem per/pexi diu cum illocolloqui , nullo prolato verbo , fed fermone rantum lingue ac labiorum moru efFormato.Idem notatum fuirinP.PauloLayman, viro seque pioacdo&o;quicumfiftul<e
,

.,

aenea? incauta explofione

prope aures illius ra&a y in fblemni qua,

damproceflione

vim audiendi prope omnemamififlet;affidua poftea oris loquentiurn obfervatione didicir vifu percipere quod non porerat auditu. Similia paflim occurruno. . IV. Mirabilia Nafi&odoratus. QUidam rofarumodorem, utut grariffimuni,ferre nonpoflunr. odoratus
,

* 8.HierogIyph.fcnbit,01iveriumCarafFamCardinalemquorannis,rofarum rempore,Romae lecederecoadum, feq; Rofarmn intra fuos, quos in Quiri nali habebar, hortos claudere, cuftodiis ad od r * tia r oftia dispofitis, ne quis aut faluranrium,aur amicorum,officii gra- cxcmp a tia ingredienrium, rofam inferrer. Scribir quoque Scaliger Exercir.

Pter/uslib.

mirabllu

1 5

3-Num. io.Cardinalemquendamarofarumodoreabhorruis-

fe.PerrusMehnus,ingenio, erudirione,& loco nobilis rofaru odore

Cccc
-

pluri-

'S7 plurimum ofFendebatur

,

Liber 111. Aiirahilid

y

jimatu* Lufit. Med. Centur.2.Curat.36.fcnbit, Monachumquendamfe novifleexD.

tefte Pierio loc. ck.

Dominici familia &BerberigorumVenetiisprofapia , quicum rofeodorem perfentiebat,autexlonginquoeamvidebat,illicoin animi deliquium incidebat , & tanquam mortuus humi proftratus jacebat. Servhu Medicus Rom. libello de odoribus fcribk, novisfefe pediflequum, quirofarumodoremadeo abhorrebat , uteo percepto animo deficeret. l/Iuftrifi Kenelmu* Vigb&w trad. l de Nat. corpor. cap. 3 8 ait , nobilem quandam Anglam , Elifabethas
.
.

Regina? olim a fecretionbus cubiculis , fummopere abhorruifle ab odore rofarum: cum quidam dormientisgenu rofam impofuisfet, experturus num tanta illi eflet cum flore illo antipathia, quantadicebatur;puftulasin genuortas. *5^/2^/0teftelib.7.Obferv. Medic. cap. ult.Doftor Joannes Echtius ex rofx rubr^ olfadtu continuo in fternutationem provocabatur. Eodem Schenckio teft. Joc. Henricus a Cardona Cardinalis , ex rofarum odore delicit. quium animi patiebatur. Cromerus lib. $. Hiftor. Polon. ait. Laurentium Uratislavienfem Epifcopum ex rofarum odore extindum eflo. ^JMarcellm Donatus lib. 6. Hiftor. Mirab. Medic. cap. 4. fcribk, odore vini inbriaFueruntnonacj ruca ocj or emmilitem fblitum arriperefugam. tx nulli,quifblomedicamenti olfa&u magis purgati funt , quamfi niedicamentum intus iuscepiflent. Sunt qui ex vini odore fuere inebriati. No vi virum Religiofum ac doftum , adhtfc fuperftitem, qui juvenis adhuc,cumdormiflet capite fupra doliolum re-

&

>

&

clinato, in quo prius aduftum fuerat vinum ,

tam vehementer fuit

,
.

inebriatus , ut vel pafliim progredi

non potuerk

fueritque ad

lts-

lum deportandus, quo novumgenuscrapute edormireo. Leo Africanus de Hamar duce quodam Cara vana? fcribit, eum
cx fblo odore agnovifle ubi locorum eflet. Apud Antuerpianos rufticum quendam , cum in myropolium divertiflet,deliquio animi periclkari coepifle,& fimo equino nanbus admotorevocatum, fcribit Levinut Lemnius lib. 2. Occult. cap< 9. Foeminam novi, qux cota vita odorem nullum perceperat.Gr^^/^ Iib.8-deVariet. cap. 43.defefatetur, quodiemperodoremaliquemperceperit, nunc
carnis

Hominunu.

$?i

carnisvidelicet,nuncthuris, modofulphuris, modoaliarumre-

rum. Caufamakellefubcilkacemraaximamfenfusfui, &cutisrarkacem, cenuicacemque humorum. Ad nafi mirabilia ipe&ac, quod nafum aliqui moveant, huc Nafum atque illuclibere concorqueanc NoviegoinSicilia virumReli- movcntcs giofum ac dodum , qui incer JoquGiidum movebac diftaracione nafum adeo manifefte uc rif um inafluecis & fibi ipfi r uborem in~ ducereo.

&

V. Mirabiliaguflus. \jAncetim lib. ?. Analog. meminu puelte cujusdam ftercoribus Gu&urmU

.

Idem virumnobilemforia puellarumrecentiaavi- WU. difl^mefcrbillaflereferc, ucfupraeciam diximus. Calcemvivam pugni magnkudinedevoraflequandam y legicur apud Femelium iib. 6. Pacholog. cap. 5. aliam fila ex veftibus apud Trmcanellum Jib.T.cap. ^.aliamgoflipium & lanam , apud LufitanumCent. 3. Curat. g6. aliam lacertas apud Marcellum Bonatum Hiftor.Mirab. Med. lib.4-.cap. i.-aliam quinquagenariam carcarum , apud NicoUum Serm. 5.crac"t.4.cap. 3&aliamdenique crines apud Camerarium* Ha^c omnia referc Jonflonm in Thaumacol. ClafE 1 a
deleftafta?.
, ,

* *

cap.2.art. 2.ubiaddit

idfingularimorboacciderepofle, quem 3 inprafgnantibus^AWai/jin virginibus &aliis K/V^appellamus . Caufam ejus morbi efle humorem vitiofum pravum tunicis eodem genitum ex prava victus ventriculi impatum , vel ratione , vel ab utero eodem affluentem > ut fupra eciam vidi,

&

mus^.

De Lazaro quodam
vide quae diximus cap.

Z.

alioque Madriti , omnia devorancibus De variis varios cibos averfancibus

egimuscap. 27. Quibus addeConciliacoremAponenfem, refermttMatthaoGmdenJt apud Aldrovandum inHiftvMonftr. pag. 2 1 4. edic. Bonon lac i ta abomi nancem.uc ne quidem illud edences fme naufea inrueri poffet. Apud eundem MarceUus Do&atus novit Mantuse virum nobilem qui illud ovacartici genus quod ex , , ovisfturionisparatur , vulgoin Siciliz Cavia/e % alicubi inltalia Caviario nuncupatur in> non modo non libare , led nec
.

&

Cccc

cueri

j/2
co

'

Liher III Mirabitm

tueri poterat. Qiiod

& gliis circa aliud ovatarticum,vulgo Botara-

in Sicxliz y Botarga alicuhi inltaliajauncupatum, accidit , eodem

Marcello tefto..
.

VL

Mirabiliatatus.

rabiiia.

Ta&us mi- 1"^ Auguflinuslfo. 14. de Civit. Deicap. 24. fcribit de quodam '-^'Presbytero Reftituto nomine , quiqucties volebat , jacebac mortuofimilis , itaut necveilicantesfentiret, necquamvisigne

Exftafm

moveretur hominum tantum voces , fi clarius quereritur 3 canquam ex longinquo fe audi vifle, poftea referebat. l jr pacienono b n tenc oaureroj fec nois-fenriendo immotum fervaflecorpus,eoprobabarurargumento , qu6d velut defun&us omnis exSimilem fe afenfibus auferendi habitum -ex pers eflet halitus, morbo contraclum Elifabetham Burtoniam virginem Cantianam habuifle , BiftoriaAng/icanainmut. Hoc idem apud Turcas frequens efle afleric Cardanm lib.8- de. Variet. cap. 43. ubi etiam fibi ipfi eandem vim tribuit,dicens: Jguoties vo/o, extrajenfum quaJi in exftafim tranfeo. Volo autem docere quomodo idagam, ^f quid. fentiam : nam non eodem modo quo ille Presbyter affcior: lile emm dolorern magnum non fenttebat anhelitu^ deftttuebatur y ut diclum eft voces tamen e longtnquo audtebat :mthtverononita y fedvocem qutdem Itvtter audto quid dtcant non intelligo ; dolorem magnum anfenfurusfm nefcio velltcattonem validam , ejr podagr&dolores Sed diu vehementtjjimos nihil prorfut fentto. eapermanere non pojjum. Sentio y dum eam ineo , ac( ut verius dicam)facio juxtacor quandamfeparationem , quaft anima abscederet toti^ corporires h#c commumcatur 3 ctuafi oftioium quoddam aperiretur. Et initium hujus eft a captte maximi a cerebello dijfundtturfopertotam dorfi fpinam. Vimagnacontinetur yhoc^Jolumfentio ^ quodfum extra tneipfum> magnkfy quadam vi paululum.me contineo. Hcec Cardaambuftus fuiflet
,
,*

naturaii.

'

>

,*

nus.

Nonnemotamendehac,

& presbyteriilliusexftafiacin.

dolentia dubitet , an naturalis fuerit:

A n dcemon poflit hominem reddere immunem a lasfione/vailner e ,

& dolore

discuflimus lib.

cap. 28-

CAPUT

Hominurru.

j^

C A

U T XXXIV.

JDe Alirabilibmquarundam humani corporis

partium, ac membrorum.
/.
I.

Mirabiliacapillorum.
,

DEcanefcentibusno&eunica dequepueris&infantibusca- Ca piiionis Jocutilumusinpra-cedentibus. Cardanuslib.

8-deVa- 5"^"""

riet.c.43.exrAuguftinomentionem facit quorundamhominum, quicapt//os immoto capite traducerent ad\frontem %$ reducerent: aitq ue hoc valde mirabile efle,quoniam nulla vis,qua ld fiat, capillis inefle poteft 3 fed caufam in cutis /axitatem ? robur referre de,

hemus. Aldrovandus in Hifior. Monfiror. pag- 446. Edit. Bonon. ait fe vidiffemulierem exteram, capite adeocapi/lorumferace, ut crines exp/icati ad terram usquepertingerent ; ideoL adoju&ftum peregrinabatur^dum crmes exp/icandojwagnacumadmirationefefyeffiand/improebebat..

Eaoccafione narrat ibid. equum Illuftrif Comitis Aldrovandi Bononice Senatoris Jv jubas colli usque ad-terram pro-miflas geftafle,quibusgradiendohiimumverrebat;&obhoscefortaflisca,

Equus Jnf
l

nirer

JU atUS'

pillos^^Da^^dicebatur. Idemibidem narrat , natum Anno Domini 308- Antiocliiae puerum cum barba , cetateConftantini
Magni. Demulieribusbarbatisfuprafiimuslocuti. CardanmXoc. Puercum
cit.narrat de

Monacho quodamCarmelkaniOrdmjs , qudd per barbanatus * perpetuos , quoties caputium reducebat ad occitredecim annos put , fcintilte ignise capillis erampebant^

fll. Mirabilia lingu2e;;&ejusdefe6lusaDeo,

& a Na tura luppletus.

\ E/a
*
lib. 3 .

cap. 4. refert, extra ^gypti

fuifle

& Macrobiorum defer- Wngu

mirabilia *

populos y quibus proeloquionutus fueritjalios fine (bno linguar, alios fine linguis,alios Iabris etiam cohcerentibus. Idem aflerit So/mus cap. 7.&cP/inius lib.6. cap. 3 o. necabnuit S.Au^?/^Iib..i6.deCivic.Deicap..8.&^&r^lib. 1 i.cap. 3.
.3

^ca mutos

Cccc

De

^Muti ioQUtl *

9, defumpca ex Filim Crcefiregis cumjamper dtatem fariposJet y infans erat : ejr cumjam multum adoleviffet item nihilfari quibat. Mutm adeo elinguis diu habitm eft. Cum vero in patrem ejm betto magno vic~lum y ejr urbe in qua erat capta , hofiis gladio educT-o y regem ejfe ignorans y invaderet ; diduxit adolejcehs os , clamare nitens y eo^ nixu atque impetu fiiritus vitium nodumffc linguArupit , planefy ? articulate locutm ejl y clamans irL* Tum ejr hofiis gladium reduhojlem % ne Rex Crcejm occideretur*

Liber III. Mirabilia ^74. De Croefi filio hcec fcribic A Gettius lib. 5. cap.

Herodoto

m Chio

&

adolefcens loqui prorjm deinceps donatm es~i y Herodotm in Hifioriis hufm memori&Jcriptor esl cfmtL >tverba (unt qu&prima dixiffe filium Crcefi refert : & dvdfcav* vi Kposccv. Eandem hiftonam fcribic Plinim lib. 1 1. cap. ^ 1 fed aic , di&um filium Croefi femeftrem effe locucum in crepun-

xit

efrrexvita

incepit.

dii^.

Idem Gettim Ioc cic. aliam fimilem addic hiftoriam de Aegle Samio , dicens Sed $ quispiam Samim athleta ( nomen ittifuit All-yx; ) cum antea non loquensfuiffet , obfimilem dicitur caufam loqui ccepifje. Nam cum tnfacro certamine fortitio tnter ipjos ad:

&

verfariosnon bonafide fieret^fortem nominis falfam fubjici animadvertiffet > repente />/ eum , qui idfaciebat y feje videre quid faceret , magnum inclamavit. Atque 1$ oris vinculo folutm per omne inde vita tcmpm , non turbide y neque adhase locutm eff. De infancibus , de hominibus quibus exfefta fuerac lingua, divina virruce locucis 3 mulca excanc exempla in Hiftoriis Ecclefiafticis, quaj
,

&

omicco,quiamiraculofa, acfupraNacuraevires. Lcge de

\is y Majolum Colloq.
Linguae
2.

illis , fi

Lingua: defedum in mulcis

non raro fupplet DEUS non ra,

i

defe&um roNacura.feu '

Conftanciaeadlacum lupplet !! r\ n vir Niderohb. Acronianum erac,cefte 2.Formicarn, cap* Joanne Natura aiiquand^^.quemaprimisincunabulisNacuramucumfurdumque^forcuna cus inopem efle voluic, Hic quia D EO corporis mencis iHibaca ferviebac virginicace, occulcarumrerum fciencia fuicab ipfbornacus: quanquamenimlinguieufLidefticucuserac , nucibusranienmulca fuccii a acque arcana indicabac incerqaealia quod fequicur. Nu*

DEUS ucAu&orNacura. rr

&

?%

criebac

i>

Hominunu*
triebatillum
, ,

57$

utpote pauperem civisConftantienfis opulentus, eumquefiiiilocohabebat. Hicaliquandolacum trajefturus, domi convaiabat. Quodubi viditmutus,manibuspedibusqueobftitit^eiquequapoteratgeftuumvehemenria^iterdiiluafit. Etcum diu fruftra dominum ac Mecoenatem fuum fuiflet dehortatus, nec tamen a propofito dimoviilet ; domo exeuntem proiecutus eft ad praeripialacus:&cumnec ibi profedlionemdifluaderepotuiflet, tandem contra navem de littore fo! ventem manus ad coelum oculosquefuftulit , lamentisque& gemitibusoftendit Mecoenati fuo grave aliquod malum impendere,- neque antea ceflavit abeuntem plangere quam eum defnt e propinquo videre. Vatem fuifle exitus probavic. Nam intra paucas horas ,<soorta tempeftate , fludius navem civem cooperuerunt. Philippus Camerarius Centur. i. Hor.Subcif cap. 37.refert, fuifle fuo tempore Norimbergas adoleicentem virginem y ex iisdem parentibus prognatos; qui licetambo muci& furdi forent,tamen uterque icice legere , icribere elegantiftime , nec non rationesmercatoriascomputare poteranc. Adoleicens preeterea uti exnutu,quefibifaciendaforent > dexterepercipiebat 5 .& r iideeraccalamus y gefticulatiomhus fuas cogitationesexprimebat ; ncc noninomnibus ale*e lufibus excellebat pnellavero acu&ingeniosatextura alias puellasfacile fiiperabat. Jnter c&teras autem mirificas dotes ( inquic citatus Au&or ) quas illis Natura comfenfavit , memorabtteeft , quod exmotu labiorum interdum percipe^Vnde videas eos conciones re videntur > quid aliquvs loquatur, Jacrasfiepiffimefrequentare \ut aliquis non abjurde dicere pojjet > videri intentis oculis viju eos haurire y quod alii auditu facere^j Siquidem orationem Dominicam y altas^pias preces, quanfolent. do volunt , absque fuggesiione , aliisve adminiculis ^fcribunt Ev,
,,

&

&

&

&

angeliaa^fefiis diebus defiinata

nonfecus ac alii

memoria com-

mendant , ita ut expedite ea fcribere poffint. >ubdfi in templis falutiferum nomen JESV Chrifii prefertur , hic pr& cateris caetu detraffo pileo ejr genufiexo venerabundus confpicitur, ^Adeo
,

Natura.veluti fidelis mater , compenfando (ollicita &ftudiofa eft y ne tanquam dura noverca meri. o accufari poffit. guod emm iru>
ahis

j7 6

Liber III Mirahilia

certamineincerduosmu-

aliis (enfibus adimit, maliisreftituit.^Dc

tosnucibusfadro Florenciae, dixirnusfupra.

/. III.
Dentium
mirabiiia.
iti

Mirabiliadentium.
3. lib. 8-

refert, aliquando \X Ajolus Colloq. 4. ex Bonfinio Decad. V1 ueru m Picenacum fex dentibus natum. Marcum eciam p

Curiumolim cumdencibus naturn ,& ob id dentatum di&um, teftatur Pltniuslib. 7. cap. 6. IdemdeCn.Papyrio aflerit, & de Va1

leria_>.

Aliqui vice dentium continuo ojfe gtgnuritur ^ficuti Prufi* rcgis Bithyniorumfi/iuSy/upernaparteoris^kibidcm Plinius.Eodcm modo dencacum fuifle Pyrr hum Epirocarum regem 3 fcr ibic Fulgo,

/uslib. 1.

Dencesnoviffimi , qui genuinivocancur , circicer vicefimum annum nafcuncur homini,mulcis o&ogeiimo, inquic Plinius lib. 1 i.cap.37.Ve(aiiomolarisdensnacusanno^cacisvigefi:nofexco, uc ipfe ceftatur lib. 1 c. 1 1 Collegae cuidam meo , viro do&iiTimo,

&

nacifuncquadragefimo. IdemexMulianoprodit

ZancliSamo5

chracenocivi renacos efle dences poftcencum& quacuor annosr , Timarchus Nicoc/is filius Paphu , duos ordinet habuit maxiUa,rum> eodem cefte. Aldrovandus inHiH. Monftr. pag. 2 1 4.edic. Bonon. aic , Jonem Chium apud C celium Rhodiginum accribuere Herculi triplicem ordinem dencium addicque hoc mirum non efle,cum
,

&
Dcns
in

Columbus lib. Anatoru. cap. j o. memineric pueri,triplicem den-

palat0f

cium ordinem habentis. in palato geniti inquic Plinius ft exemplum dentis homtni loc. cic. Euflachius quoque lib. de dencib. apud Aldrovandum loc. cir.meminic mulierisRomanae cum denre prope foramen palati

naco

icem&alceriusdegencisinMonafterioSancliilimaeTrinicacis Eugubii , rn cu jus palaco anno aecacis decimo dens apparuic.

:

jr.

IV. Mirabilia cordis.

drachmas, acdeinusqjadquinquagefimumpondusduarumdra-

Cor dis
mirabiiia.

\[4rro apud Aldrovandum in Hift. Monftr. pag.6 9. edic.Bonon,

*

cradic,cor hominisanniculi duaspendere

ceps fingulis annis

chmarum

J-Jorninutru.

/77

chmarum acquirere, ica uc cunccencum pendat drachmas, a quinquagefimo vero usque ad centefimum fingulis annis decrefcerc icerum duabus drachmisusque ad defe&um. Ex hoc deducic, hominem nacuralicer ukca cencefimum annum vivere non pofle.Sed 9 hocfabulofum eile pacec ex di&is fupra capice deLong^visr
,
.

Cor figura: eft pyramidalis

uc conftac,

tra pericardium veluc incra burfam eft ficum.

& incer pulmones m- ^ or

P' 1

**

percumeft piiofum % uc tcfte Dodmeo in Obfervac. & Beniveniut de Abdic. cap. 3 *in quodam lacrone epacibulo fuspenfb , qui habicuspromorcuofuk depofitus , acquecuratusconvaluit; fedad eadem fcelera devoiucus, tcerum capcus, icerurnque fuspenfus fuic, ac cum dernum apertus deprebenfumque cor, ob eximiam caliditacem , undique refertum pilis. Hoc idem obfervacumfuic , cefte ValerioMaximo lib. 1. cap. 8- in Ariftomene MefTenio, qui trecenaliquocies capcus , aliquocies tos Lacedzemonios iiicerfecerac > etiamelapfusfuerat cor enim prorfus hirfiicum in eo repercum fiiic. In quibusdam defideracum finiftrum vencriculum , in alik carcilagineum feptum repercum , fcribkCo/umbus lib. I 5. Anatom. Os in eo in duobus virorum cadaveribus deprehenfum notavic GemmaAib. 2 Cofmocric. Calculos quancicace piforum in aliis invencos , cradic Wierus Iib. 4. de Praeftig. Dsemon. cap. 16. Pericardium defeciffe in juvene , & ideo fyncopen pafilim , annocavic
3

Hoc in aliquibus re- ^&^

&

Columbusloc. cic.

VulnusaHquandoincordeexcicaripoffe
,

MarylliMimographipuer ret , mors tamen eonfecuta non eft , oftendit apud Galenum lib. 7.

nectamenlethafe, cuifeftolicecpericardiocorappare,

Adminift. Anat. Idem fere in cordis vulnere accidifie , teftatur Nico/aus Mulerius in Epiftola quadam de milite , qui vulnere iacorde a commilicone accepto Anno 1607. die 22. Augufti , vixk usquead diem o&avum Sepcembris. Epiftolara recitatt: fonfionm inThziimzzoi. claffe io*cap
tf.arc.
-i.

Dddd

CAPUT

j7$

LiberHLMtrabiti^

C A

U T XXXV.

DeAiirabilibm memori^
Mtmon* T\ f[ 'Emoria (inquicPiin, Iib. 7. cap. 24. ) neceffarium maximevikabilia. j^V 1 t& bonum cui prmpuafuerit^ haud facile dicJu eft tam multis vloriam ejm adeptis. Cyrm rex omnibm tn exercitufuo milittbm nomina reddidit $ L.Scipio populo Romano yCtneas Pyrrhi regis leratw Senatui tf Equejlri ordini Rom& pofiero die quam advenevigintt gentium rex tatidemj> <JMithrtdates duarum rat.
y
,

&

linpuis jura dixit

Charmidas

pro concione fmgulos fine interprete affatm. y recliits fortaffis Carneades ) quidam inCr&cia qu&

quis exegerat

volumina in btbltothecisjegentis modo repr&fentavit.

.'.
:

Idem P/inimlib.ck.cap. zj.dc^ JulioCxfareceftacur^eum

m *

fcribeie& legere firnul , diiare& audirefolicum epiflolasquoquediveifarumrerumquacernasparicerlibrariisdiftare>aurfinihil agerer fepcenas. Quod urique fine excellenciflimae memorice pr<efidio fieri non pocerar, De Hadriano Imperarore rradir Spar,

//^/^eumunoeodemqueremporsfcripfifle, didafle,
(e

audivis-

& cum amicis fabulacum efle > moricer reddidiflo.

,

libros

quoquele&osltatim me-

Eufebim C*farienfhb.%.cap.2 1 de Valence Mix civicacis diacono fcribic ,d\vmarum liuerarummemoriaminpeftusadeoil.

lum inclufifle, ur quemcunque locum cicare,vellec pennde expedice illud facerec absque fcripro , acque fi ex fcriprolegerer. Idem
3

cap. 22.

de JoannePalccftino caxo narrac , eumobexceJlencem memoriam incegros facrarum Scripcurarum librosmemoriceii. fcivifle , ur tnterdum Legis %$ Prophetarum tejlimonia , fetpe hijlo-

rias y nonnunquam Evangelta, aut Apoflolorumfcriptamemoriter exanimi domicilio , tanquam ex quodam litterarum thefauro pro~

ferre potuerit.

Auguftinm lib. 4. de A nima & e jus orig. cap. 7. de quodam amico fuofic (cribir. Amicm quidam memjam inde ab adolefeentia.ySimplicim nomtne homoexcellentismirabilis^ memortA , cum
S.
,

interro^

Uominunu.
,

^,

j?p

mterregatm ejfet a nobis quos verfm Virgilim in omnibm libris fu~ pra ultimos dixerit $ contmuo cederiter memoriter^ refpondit: quajivimm etiam , fuperiores ut diceret ; dixit , ejr credimm eum
,

fojfe

retrorfum recitare Firgilium : de quocunque loco voluimm pctivimm ut faceret $ fecit. Prosa etiam de quacunque Orationcj Ciceronis quam memori& commendaverat , id eum facere voluimm quantum voluimus furfumverfm , [ecutm eft. Cum admiraremur , teftatm efi DEV M> nejcivijfeje hocfojje ante illudexpcrimentum. Haxillo. Seneca teftatur iib. i Declam. fe m ledione magiftri fui duo millia vocabuloratn memorias commendafle, qux le&ione finita eo ord ine, quo didia erant & retrogrado, memoriter recitaverk,
,

>

Portius Latro
>

qusedicluruserat

edifcendicausanunquamrele

gebac edidicerac enim cum icribebac dicebat ica, ut in nullo un~ quam verbo memoria eum deciperer. Marcm Antonim Muretu* icribiclib. ^.Varior.cap. i. ie Pacavii novifle hominem e Corfica originem trahentem , quitdgincacriavocabulorumrnilliaordinequocunque five redo five retrogrado , recicarec. Petrarcha narrac de quodam militc , amico fuo mulcorumque itinerum focio,memoriaeumtantafuifle,ucomnia vel viiu,vel auditu iemel tempore, percepra , fideliflime retinerec obfer vato etiam loco quibus vel res gefta vei narrata fuiffet.Innumera alia exempla m~ VQiues apud Laurentium Bayerlinck in theat. Vcr. Memoria.*. ^Maiolm Colloq. 4. refert exRob. de Menc. Anno Domini
,
.,

&

1 1

28.inSueffionenfi urbepuerumomnemVeterisTeftamenti hi-

ftoriam rhy chmice retuliffe j ipfum quoq, E vangclium omne ac

quidqnid Chriftus egiflet in cerris , occlufis oculis veluti ex icripco

recenfuifle. Et tamen erat pecorum cuftos ,

& omnium litceraruni

ignarus.

Leander in Sabinis ceftatur , Francifcum Cardulum Nar,

nieniem cum plura folia eonicripta fibi pradegi audiviflec 3 mox fingulaverbarecenfuii]e,&reitoordine } &c6verfb.IdemfecitJa^

cobusCritoniusScotusAdoleicen.sVcnetiisAnnoDomini4 531. Hatenus pr^ftantis 'memoriac exempla;nunc mirabiliter de- mira biUpcrdite,aut mirabilicer aufte unum aucalcerum addarnUs.Laeditur ter depermcmoria nunc ad cempus,nunc citra regreflu jicem nonnunquam exco mp ia. Dddd z

3^^^

Liher

IlLMwakiti&
7. cap.

cxcoco,aliasexparce. Tdk^PlimoWb.

24.quidamicT:usla-

Maximus lib. 1* pide oblitus eft litterarum. Hunc uifleAthenienfem&docr.um,&: litcerarum tantum,non aliarum
fcribit Valerius

rerum memoriam perdidifle, Alius, eodem Plinio tefte, laplus ex alto y matris, affinium, &propinquorumnominafwitperpetu6
oblitus.

rum ,.& fervorum

MeilalaCorvinusex2egritudinenoncantumpropinquo^ uj: ldem P//~ , /ed & proprii nominis eft oblitus illequiCommentariaegregiain Corneliusjmfeniu*> musknbjx. iacramScripturam edidic litterarumquoque oblkus ftuflfe dici,
,

tur , tefte Bayerlinck loc.

cit.

paulo ance..

Haecdeperdita;nuncdeacquifita > velaura. Clemens VI. Pont. Rom.tamfeJiciseratmemoria^utquidquid vel femel legisfet , obli vifci

amplius non poflet. Tantum bonum obtigifleei teMemoria , ex vehementi capitis vulnere cu~ jus indicium erat cicatrix in vercice. Friderici II. Imp. cempore quidamGermanus clericus , ex petra S.Michaelisortus 3 evena haufto fanguine , fervataaliarum rerum memoria , litcerarumj tancumoblicusfuic, necplusauclegerejaucfcribcren6rac,quam fiucrumquenunquamdidiciflec annumqnnhacoblivionemanfic: pofteaeodemcempore , acque ex eodemlocoicerumhaufto fanguine , legendifcribendiquefcientiam , quam ancea habebac,
ftatur Petrarchadc
, ,

recepic. Fu/go/uslib. i.cap.6.

C A

U T XXXVI.

De infigni quorundam robore > evelocitate s

agilitate)& de pedum dexteritatc.

&

E
!U>bt exi-

X innumeris pauca adnotabo

claudaxru.
,

-,

aliaalibireferam

&librunr

Deroborequorundam.

TiLinius lib. 7.Hift.Nat. cap.20. ex Varrone de prodigiofi virium

Biiumquo-

zclatiQtxc^izfextyCorporevt/fo yfedexiwinvJributTritanum,
\

\uu

inglfr*

Hommunu.
litem

jf$>

ingladiatorio ludo Samnitiumarmatura celebrem yfilium^ ejus

mu

Magni Pompeii

reclos

transverfos cancellatim toto

corpore habuijfe nervos y in brachiis etiam y manibus^. Ato^ue etiam

hoflem ab eo ex provocatione dimicantem y inermidexterd unq digitojuperatum y poftremo correptum incaflra translatunu>.

Idem ibidem de A. Junio Valence , qui meruic

Augufti Caefaris Cencurio r fcribic
, ,
:

in pracorio

eum vehicula cum culeis onu-

fta rdonec exinanirencur fuftinerefolicum carpenca quoque apprehenfauna manu recinuifle^obnixumconcranicencibusjumen-

tis:&aliamirifica fecifle 5 .qu2eznfculpcamonumencoejuslpeftabancun,.

EufusSalvius fpergic Plinius) duo centenariaponderapedibus^ totidemmanibus ducenaria duo humeris contra fcalasferebat. J&os^uoque vidimus Athenatum nomine , prodigiojx oftentationis y quingenariothorace plumbeo indutum , cothurnka^ quingentorum pondo calceatum, perfcenamingredi. DeMiloneCroconiacarefercidemibidem^eum, cumconfti,

Miionis
"

tiflec

neminem veftigio movere $

& cum malum cenerec manu, ^n,a

.f

neminemcorrigeredigicumpocuifle.

IdeminOlympiabovem

per ftadium, recenco anhelicu, porcafledicicur , i&uque manus de= inde nudae ftravifle, eodem die folus abfumpfifle non gravacimrj ne pugno forcior quam ftomacho viderecur. Hic camen cam nervofusachleca robuftiorem feinvenic* Scribic enim Ceelius Rhodigi^ nus lib. 2 i.cap. 36: egrecoperiu y fuiJfeBuffequam Titormumcor-Buftcquxy porejiaturojum 3 viribus pracellentem. In eum ubi incidijfet Milo robu *-_

&

hicCrotoniateSyViriumfiducid elatior
,

acflbi placens percupiebat*

msk proceritate infgni iUiuspericlitari robur. At is non (ine iroliia pojfe nilje magnum ajfeverabat. Mox tamen in Evenum dey

fcendens

rejecJa. vefle 3 permagnumarripit lapidem quem primo. quidemadfe pertraxitiindetfpropulity bisj^acteripfumhocejfey poftea fuflulit fednm ultra genua : demum humero impofitum
,

ad^utnquagintafere tulit orgyias id eft uln&s y projecit^.. At lapidem vixemovebat Milo. C&terum eoneccontentus Bujfequa pergit in armentum Jians^inmedio feroci(fimi omnium maximifc. y tauri pedem corripit ^furentemj^ acinde fe proripere adnitentem
,
,
,

.,

Dddd

frujlra,

$$z

Liber IIl Mtrahilia

frufira , retinet confiantiflime. Necfatis \ quin imb manu altera pr&tereuntis forte tauri alterius pedem apprehendit audaciffimi ,

a; compriwit feroci ter. Id cum intueretur Crotoniates in ccelum WanibtiS JublatU , u fyu f gp , // vktqv upaxXvv tijuuv \rtpov '%7<mpan j id elt o Jupiter , inquit an alterum profeminafii nobis Hercu,
,

lemhunc
.

Miferandum intencum Milonis

,

viribus fuis
1

nimium

pnsfidentis

defcribit A. Gelhus iib.

1 5

cap.
,

6*

Nam cum jam

natu grandis artem athleticam didicijfet

facerct fortefolus in

id eft reliquiflet ) iterfc

me viam
mijjis in

locis ltali&fylvefiribus ; quercum vidit proxipatulis inparte media ramis hiantem. Tum experiri
,

{credo)etiamtuncvolens anull&ftbi reliqua vires adejjent , imcavemas arboru digitis diducere^Jj rejcindere quercum conatus est. k^Ac mediam quidem partem discidit y .divettitfc quer,
;

cus

autem in duas didufta partes cum ille , quafi perjeclo quod erat connixus y manus laxajfet cejfantevirediit in naturam ^ma,

mbusfo

ejus retentis ^inclufisfo ffiricladenub %$ coh&Ja dilaceran-

dum hominem feris pr&buit.

Leonemin Nemea (inquitRhodiginus lib. 1 3. cap.$6.)fuiffe ab Hercule peremptum poterat fane Jabulofum videri : fedpraTMydzmx fto ex H/ft-oria Po/ydamas eft a quo itidem inOlympo feram idgetobur nus magnitudme vifenda ejr rcbore confeclam , z quidem inermtprorfum inobfepto^ prodtdert finceriffimi ex Grsicis conditoribus. ^yfd id verb provecJum audacia ferunt , Herculis modb ^yidjtcitur quinimb &mutatione^>. miraculum alterum : nam idem hic leonis domitor boum ingrefjus armentum inibi taurum^ magnttudtne tnfignem , ac prdcipue ferum confpicatus y ex pofterioribus alterum amputt pedem retinens^ pertmaciffime fe-<
,

&

rocientem
/jrf.

ac tmpetu pr*rabido profiiientem

non dimifit prius

'

quam indignabundus
>i

ac Jurens

tandem

in Polydamantis

manu

Narratur ejr illud quadrigas tota vt conci t at as conftanter retinujfe , alteramcdbmanuretrbcurru appre henfb. Hac tantafortttudtnis fama perculfus Perjaru m rex Darius , Artaxerxis filius , fed nothus , virum nuntiis cre~ bris y ac pollicitationibus magnifcis Susk pellicuit. >ub is cum^ ventjjet mox de iu qui immortales a Perfis nuncupantur y tres
v
,

id e Fi ,

ungulam reliquit.

conffli-

Howinunu.

$$3

ionjfiratu unonitibundos ex provocatione arma in adverfum fe rentes contrucidavit folus. Tejiatiffima fiunt omnia h&c ex ejus

(iatua cum epigrammate in Olympia. Caterum , qui plerumque^ viribus nimium fefe ejferentes exitus manet y quemLefi vaticinatus in carmineHomerus ejr Polydamantem excepit. Siquidem* quoddicitur , fuo efi ipfim gladio jugulatus. Cafu quippe cuwu> aliis combibonibus quibusdam in fpecu dflus vi flagrantifjima fefe
,

commodumconjecerat sforte ita evmit , damone non bonautique, ut montis apex convulfus haud dubiam infpec~iantibu<s ofientaret ruinam , quidem proximam : inde re/iqui , cum malum ingruens prdfentijfmum^ prdcepijfent y e vefligio fuga prafidiurn^>
'

&

mandantes, citatiffimi ex mortisfefe faucibus proripiunt. i^dt V.olydamaS) ut quifato ruentis molemfaxi manuumfultura conatus reprimere yponderis vajiitate moxopiprejfmac contritm inttriit.
-'

Gimus>.Maximum Tyrannum

Hiftoriarum Seriptoribus didi- Maximi r anni , ut ok> peJ/ bu des digito egrederecur ; pollice ita vafto,ut uxoris dextrocherioannuliviceuteretur 5 tantorobore , ut hamaxas manibus attrahere equispugnodentesfolvere , cakecrura frangere, lapides taphicos digitis friare , arbores minus annofas dirumpero Qua de cauia ab aliis Milo Crotoniates , ab ahis Hercupoflet. les, Antamsanonnulliseftappellatus. Haetamenfortitudinefua

Exju/io Capitolino

aliisque

ea proceritate fuifle

abufus

tandem inceriit, a miiicibus confoflusf*.

,

tempore Galieni 3 a militibus ex fabro ferrarioMar n Imperacor eft fattus. Fuic is tam robufti corporis , ut Trebe/lim btlr Vollio in Hift. 3 o. tyrann. fcribac , nullim manm veiadferiendum^ vei ad impellendum fortiores fuiffe , cum in digitis nervos videa'

C Marius

ro-

tur habuijfe

tofalutarirepulifle

nonvenas. Fertur enim plauftra venientia digi; &fortiflimosquosquedigitoitaafHixifle,ut nonfecusacquerni ligni , velclavis ferread&u percufli dolerent. Mukas res collifione duorum digitorum contrivit. Hic tamen tertio die imperiia milite illo fuic occiflis qui ejus quondam in fabriii officina opei anus fuerat,
,
,

&

Memo-

384qmiVuni
roour #

JJbcr JIL MiraUlia

Memorac F/avius Fopifcm in Aureliano , eum ftatura procera,

.fuifle i manu fua , bello Sarmacico una dic quadraginca& o&o incerfecifle; diver fisaucem diebus, ulcranon^gencos quinquaginca.Ob quam forcicudinem pueri in Aurelianum canciuncuIascompo(uerunc,& choreas, quibusmilicaricer falcicatf

& nervis validiflimis

renc , in hunc modum infticuerunc. Mille y millc % miUe$ mille>mille , miUe decoUavimus. ^Unus homo miUe , mille , miUe , miUe decoUavimus. MiUe.miUe^vivat^quimiUe.miUe y occidit. lawthw&ini habet nemo , quantum fudit fanguinis. Omicco innumera alia ex-

empla , cam ex profanis, quam iacris hiftoriis, deSamfone, de Davide^&fociisejusforciflirnisr*.

Sarcacor
fas auri

f* quidam inSuecia , zpu&Olaum Iib. 5.cap. 2.appcncencum viginci libras collo appenfas geftavic perpecuo.
achlecis
,

Idem novem objeftus

niumRer. Ungar. Dec. 4. Iib.

2.

truncavit univerfbs. Apu&BonfiPaulusquidam ftatura;& mepibris

Hcrculi fimillimus , armacum hominem dentibusarrepturn, incer milicares choreas non inermis circumduxit faltando. Leandro cefte in Mediol. Ubercus de Cruce Mediolanenfis jumentum frumenco onuftum porcabac ; uno confticutus pede , a ncmihe de ft acione depell pocerao.

&

Maximamviriumiubftantiamnervosfacere 3 certiflirnunLj inquh Soltnus cap.4. Polyhift. quantoque fuerint denfiorcs, tanto propenfiusaugeicere firmicacem. Nocavic id Varro in Tritano,dequofupra. *^
eft
,

. II.
-Agiiitas

Deagilitatequorundam.
ckncseagilicacisfuit, utfuper

TPhicIusPhilaci&Clymenesfilius,
J[ frugis ariftas fine oflFenla currerec.

quor un-

Quidam & immunem fuper

marisaquaminceflilTeprodunc. JoannefCawersincap. 4,. Solini, exHiginiocap. 35. lib. 2. Aftronomic. Accujusidope fo&um? Scrkofinnoscurftiantevertere feras , auftoreft Krantzius inSuccia. HeraldumnobilemHibernicum equosceleritacevicifle , ab

eodem

InOcciduinoviOrbis proditumlib. j.Norweg. cap. 6. ut diem intcgrum inIndi valent , curfu , quadam adeo pro vincia
fequancur fcrani, doncc laflitudinefeflam incercipiant.H/^/.Sylvsep.

Hominuiru.
xxp.
5.C.7.

j$j

InMexicotabellaniquatriduo (eptuaginta trarisvolavere lcucas. Polymneftor Miieilus puer leporem afleeutus efl ludicro. Philonides mille ducenta ftadia, feu feptuaginta quinque leucasGallicasuno dieemenfuseft itmcre pedeftri. FoncejoVipfanioque Confulibus in Italia odlo annorum puer , quinque quadraginta miilia pafliium a meridie tranfi vit ad vefperam. Jonftmits in.*Thaumatol. Claif k o* cap. 8. ex aliis. At maxime mira eft ilia agilitas, qms , tefte G&wwwvVCentur, i.cap.7 5.inruftico quodam inter pecoranato, apparuitinaula Principis Papebergenfis. Habebatilie Princepsm aula nanum quen,

&

dam Martinettum

>

qui illumagilem hominem veluti

equum

con-

Jcendebaty quem deinde in gyrumducebat^ej^ himinde curjitationibtts variis modis exercebat : verum quando voiebat unojaltu Jejfo,

remfuum^

dorjoinh^rentem > absquevmni difficultateexcutiehat. Poft quadrupes ille cum molojSis ejr generofis canibus , inter quos erantferociffimi 4 quos Angli J>okassuocant , certamen inibat y eos^Juo latraiu^ fremitucanino pendula^coma. conflematos y xubiculo exigebat.Mordicusinterdum comprehenjis iilicet

pertinaciter

illius

lis

min ortbus ex indagatorum genere.

,

Bxac~iis canibus gf molo(Jis y

miris Jaltibusjurjum^ deorfum

fulos Jubltmores cubiculi permeahai

Jet,

quadrupes tamen^fere omnesan$ ut (imia vix hocperficerefos-

quodtam rufticum

& quadratum corpus^absque omni dtfficulta,

te , uti videbatur.Jaciebat yidijemeiatque iterum.mm apudPrin-

cipem inprandioeffem
Jiiper

pjoftquam Juum Jejforem

;

^f canesjuo ficiu latratu e cubiculo exegerat

nanum excujferat, eum falientem a tergo

humeros unius exconvivis : inde in menfam, int ac~iis pocults ^f vafts apfofitis mox injubtimiora loca tanta celeritate, utinftar Addit,multosineafuifle Jaurivelfelis Indtcivolare videretur. opinione , pneftigiis c fafcinacionibus oculos hominum pr&
>

ftrinxifle^

.IIL De dexteritatepedumqiiorundam.
V^Wc-qusedicimus hbro fequenti cap. 7. ubi de Motiftris humanisfine manrbus Sc brachiis agimusf.

Eeee

LIBER

$$

Liber IV. Mirabilm

pt (."pwY^upi,^- v^cpu Y^cyj<- c<,y; -r-<;YOwr:^.^\v-YwOvJ^Y-M-^>MJ C^^^: cwf

gf@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@3g
r
-

fjc j<.Y.:crviCY:cp<* ,; cy cy* ** 1 r'~7i r cy^o &v<* f ;?!*;:* * c y-c f"" tf*vY2*jfp .l"* ~. << *^V

$>

c%

cV;-

cv6

cw c% <y6

<y"p c\<b cV<a cJ|<b <yjb iy.cc

<yp

<yjo <yja

<yp exa

<y*<*>

cy*6

eVo c^?

cV<s

cVo

<y<s

&b <y6

LIBER CIUART US
MIRABILIBUS ENERGUAt E

N O R U M.
quaedaemonea in hominum
<

PROOEMIVM.
wirabiiia

^ftfSSfilSiItNter; mira,

Energu-

gN^i^

enorum. gtKIfl

f&P*&k

j^0perniciem perpetrant inhocMundo,inftimulante miferis mortalibus infe-

vr

*5&3$ PS^ter malamnumera,quae odio atque mvi-

^fl^f^^dia

runtjnonpoftremumeft^quodnonnullos^.r^o^^^ ingrediuntur,& obfldent dirisque adeo modis dive,

xant ut non minorem Commiferationem intuenti>

bus

quam admirationem pariante

Inter hominum

quoqj admiranda, quaermagno numero produximus inmediumSuperiori Libro > hoc velmaximum eft,
quodaDaemonibusfubindeinfefli adeo patrantmira
,

dumverrufticiatqiilliteratialioquinhomuncio-

nes linguis loquutur peregrinisjdumdebilesalioquin

dirumpunt fortiffimas; , atque e multorum ac robuftiffimoru virorum manibus elamulierculae catenas

buntur,,

Energumenorumj.
perglabrosetiamreptantmuros
vel

jjtjjr

buntur , dum vel cattorumaut ftellionum in morem

,

avium

inftare
y

pavimento ad conclavium tholum e vehuntur ut luculentiffime pateat, non propriis illa viribus^ fed Spiritus fuperioris auxilio perpetrari.

Horum noshomi}

num^quosaliiObfeilbsadsemonejaliilnreflbs

alii

Daemoniacos,alii Arreptitios ? aliinobiscum Ejhergu-

menos appellant,mir abilia hoc loco pandermisjpoft-

quam nimirum in prxcedentibus copiose de dasmonumachominumAdmirandis difleruimus.Qui praeter ea,qux

dabimus, plura volet ? legat Petrum^Thy}

r&um Libro dtDxmoniacis RaphaeIem deLaTbrre

tradh dePoteftate Eccl. Georgium Stengeliuml^ibro

de Monftris,

&

GuhertumVoetmm part.

t.

Difput. Se-

led. Difp.de Energumenisj&alios quos ckabimus.

~~

C A

U T

lmdfmt Energumeni.
Hierarchia , &fignificaci d&mme vexatum y feui msnf <juid dxmone correptum deducio vocabuIo,uc bene cuin aliis nocac We- llIK tim y 2ib mpj&v, quod agere,operari,acetiam permoverefigriificat: unde diaboli homixiem obridences^acque vexances,uep> i-t^ .Vep. r^3<dicuncur(infacraver<ySc^^^ vexacio demonum obfidencium sVlp>yua,Apud LacinosScripcores Ecclefiafticos& Scholafticospermanfic ufhs vocisenergumepro quo camen fepe ufurpanc voeabulum D&moniaci y quafi a
ciefiaft.
*
,

VOx Uif^fyn&iC^t&t^^

d-eEc- Energu-

&

Eeee

cbemo-

j.gg

Lib&r IV. Mtrabtlid

,

dsemoneinvafi atque obfefli ; &.Arreftitii y quafi adsemone fubico mvafi arqiie arrepri non ad auferendum atque alio transferendum , fed ad vexandum atque torquendum aliasque variasin illo atque per illum operationes exercendum. Qbfe/ft dzniquc , Infejp> atque FoJfeJJi (a daemone videlicct ) dicuntur a Latinis, a Gracis vero K*Ttx^>'> qui tenentur , ac poffidentur a daemone ; cujus vocab\dli Synonymumcti cr&i/4vioyix Mi> * dsemonium habens , apudx>.
,

Matthtumczp.
tiAtrw*
E'yfp>^,
*

8- v.

Zj.

ma dinicx. mon

operatione dxduplex aliqui facxunt , fpirituale , Sc corporalcSpiritua/e vocant,cum diabolus po/Iidet implet menipfbs venit , atque ih nshtpi& tes&cordahomjnumjneaque feu operatur. Sic Luc 2 2. v. 3. dicitur Satanas intrafle in Judam Iscariotem , id eft, ut D^oannes cap. ij. v.i. videtur interpretari, mififleincorejusperoccultamfuggeftionem,ut JESUM traderec. Corpora/e duplex itertim faciunt* vel Mediatum per puras res natude rales applicando ahva paflivis , aut per artificia Magica j hoclib. i.egimus-.vellmmediatum^quod abipfbdcemoneimmeHoc rurfus vei efl ahextra y fic comprehendic diare provenit. omnes vexationes extrinfecus a diabolo homini illaeas quarurru multasloc.cit.attulimus;vel^^/r> , quando darmon invadendo hominem eum vexat atque exagitat. t de hoc Energimate (liceac i ta loqui ) nunc nobis erit f ermo.
fi

in malam partem pro motione ,

&

,n homiuem fumitur ,

&

&

&

&

Encrgima
qui
*

haquc(nergima ) CwcObfeffzo adiabolo ejlvexatio homini illata k diabolo immedianjocaliter intra-corpu* e)us exijlenoperante illudL ad tempmfubigente. Itaque ut Energumete ,
Evepy/u*
,

nus,Obfeflus,Infeflus,Pofleflus, Arreptitius, Daemoniacus quis dicatur , requiritur > ut in illo fitdiaboIusoTo^o<r<srf ,feu,utita
Encrgu"uis Sica'

dicam , perfbnaliter, hoc eft in propria perfbna immediate , & loca ^ cer eo videlicet modo , quo Spiritus rei alicui mtime praefens,
,

tur^quid dicitureieflelocaliterpraefens.
rcquirat

2.ut corpusilludadtempusfubi-

g ac cum poteftate in ipfum ac per ipfum operandi , non ut forma in fubjeftum, fed ut motor in mobile ipfum movendo torquen, ,

do,variasq ; operationes exercendo.Non itaque fufficit,utEnergu-

menus quis fit , in eo efle diabolum ut motorem ipfius, nec diabolum

Energumen&rufru.

jgp
,

iumadeumvexandumatqrexagitandumhabereporeftatern uti accepitollminD.JobJnD.AntoniumJnS.FrancifcumXaverium, aliosque mukosSan&os fed requiritur utrumquequod diximus, Addit Veetipi4. yitZi localiter intra corpus hominis exiftere debere diabolum , ut non tanthmfit in corport ,fed intra corpus qmdfit> cum operaturintra terminos quantitatiscorporum.Quibus quidem
>
;

verbis exigere videtur

diaboli fubftanciam intra corporis cerminos concludi atque coardari debeix , ut nihil fit extra. Quod ra^

ita

metfi plerumque ita fiac 5 puto tamen id minime neceflarium efle^ quia fi diabolus obfidens ita fe intra extenfionis fux fpheeram dijacaret
,

uc ftmul eflec incra

& extra corpus>adhuc vere dicerecur ho,

nqocbfeflus,-

Ex his pacet neque Chriftum Dominum,dum a diabolo fupra pinnaculum templi ac in montem fuic cranslacus Matth. 4. neque Jobunr dum ab eodem fuic coc modis exagicatuscum poceftace ia carnem Jobi; neq> maleficiacos,dum per Magorum incancaciones
3
?

ob maieficia diris morbis acq,* doloribus vcxancur^dici pofle ac debere Energumenos. Pacec praecerea, nec-bruta, auc vegecabilia , auc
cadaveradefun&orum , per qua? & in quibus diabolusfubindealiqua operacur dici energumena quoniam energhnatisfubjedtum proprium ^exhominum ufu,eft corpushumanum. Explicaca nominis ethymologia 3 nunc varia de Energumenis fiintdiscutienda; acprimdquidem tanquamcasterorumbafisac
> 3 ,
i

fundamentum^anfintreveraaliquiEnergumenijqualesdefcripfi-r mus an veremalum quod mp>Hyu* diximus, fit diabolicum malum 3 illa tum homini a daemone ; an vero naturale fit,& vi alicu jus
:

&

morbi 3 alteriusve caufae naturalis cauiatum-*.

capui

Anfint reveraaliqui Energumemi* feua,

Damonibm obfefii.

Energu-

Alum quod vocavimus l^>^, non dsemoniacum malu ab mcm reve; u obfidentibusdqmonibusillacu,fed nacuralem efle morbu,ab " * vr [ mi " Eeee 3 humo- n <s,

ypo Liber IV. Mirabilia humorum discrafi, auc iiderum influxu aliave causa illarum
,

nec

homines quos Energumenos appellanc facri profaniq; Scripcores, omniumque gencium lingua,a daemonibus poflideri fed nacuralibuscancum morbis laborare,cenfencnonnulliaucimpiiachei,auc nimium nafuci phiiofophi. Alii haud melioris condicionis^animas jam olim defundtorum Arrepcicios invadere exiftiinanc. Ucrorumq; error ex dicendis confurabicur.Soiere enim perfepe homines quosdam a diabolo revera invadi, obiideri, moveri, rorqueri,
variisque moleftiisaffici, pacec exinnumerishiftoriisqua/acris,

& eciamnum docec quocidiana experiencia apud omnespopulos & fuadec nacionum univerfaquaprofanis; docuicque femper
,

rum fenius unanimis acque confenfus.

empla.
. I.

Pauca ex mulcis raarro ex-

Hxernpla

Energumenorum
fanacorum.
g. v. 1

a Chrifto
i.v. 32.

Energu-

L3lftoria'EvaHgelica^i//^/cap. LJlftoriaEvaHgelica^i//'^/cap.

S.dcMar&aipi

x J menorum * -referc:ChriftLimServacorem referc:ChriftumServacorem > cum in domoD. Pecrimorarefbcrum ejusa fcbri liberaverac/vefpere fato variosfanafle cur,ubi fanatorwm
exempia.

D^moniacosfibioblacos./^rr^/^w/i^(inquicD.Macch^us) cbtu/erunt eimultos d&monia habentes rjr ejiciebat Spiritm verbo. D. Marcus habet Vefpere autem faclo > tkm cccidijfet Sol> ajferrebant ad eum omnes male habentes ejr d&monia habentes ejr erat omnti civitas congrecrala adjanuam. Et curavit multos qui vexabantur variis languoribm^ ejr d&moniamulta ejiciebat. Lodem
:
:

anceacicaco D. Matth*ote(\t
chriftfts ventfjet

cap.

eodem

v.

23.

& feqq.

Cum^
cccurre-

trans fietum inregionem Gerdfenorum > runtei duohdbentes ddmonia , de monumentis exeuntes 3 /kvi nimis t ita ut nemo pojjet tranjire prr viam illam. Et ecce clamaverunt dicentes : Jguid nobis , F E tibi J SV ILI DEJ f Ventfti huc ante tempw torquere nos. Erat autem non longe ab tllts grex multcrum porcorumpafcens. Ddmones autem rogdbant eum % dicentcs : Si ejicis nos hinc > mitte nos in gregem porcorum. Et ait illis : tte. At illt exeuntes dbtverunt in porcos : ? ecce impetu ab,

iit

totm grexper prxceps in mare

*$ mortui (unt in aquis.

Horum
duorum

Energumenorumj.
duorum da^moniacorurn
unius cancum
5. v. 1.
(

jp
)

ucique fevioris

men-

cionem facicD. Marcus cap.

his verbis.

fretum in regionem Gerafenorum. occurrit de monumentis homo in [jtiritu immundo 3 qui domicilium habebat in monumentis : &> neque catenisjam quisquam poterat eum ligare , quoniamf&pe compedibus ejr catenis vintius dirupiffet
catenas
re
:

Et venerunt trans Et exeunti ei de nave flatim

& compedes comminuiffet $ nemo poterat eum doma3

acnocJeinmonumentis&inmontibus erat , clamans concidens (e lapidibus. Videns autem J E SV a longe 3 sucurrit y adoravit eum 3 c/amans voce magna dixit : ^uid mihi &tihi JESV E ILI DEI altijfimi : adjurote perDeum3 ne me torqueas. Dicebat emm. illi : Exi Jpiritus immunde ab homine. Et interrogabat eum : quodtibi nomen eft? Et dicit ei : Legio mihi nomen e[i quia multifumm. Et deprecabatur e.um. mulfum , nefi expelleret extra regionem^ Erat autem ibi circa montem grex porcorum magnusy ^r.Similiadeeodem narrac Z>. Lucas cap. . v. 26. in hunc modum. Et navigaverunt ad regionem Gerafenorumy qu& efi contra Galil<zam. Et cum egreffus effet adterram 3 occurrit i/li vir quidam quihabebat d&moniumjam temporibm fnultis.cr veflimento non. induehatur> neque in domo manebat^fed in monumentis Js ut vidit fefum procidit ante illum > 5? exclamans <yoce magna 3 dixit tihi efl ^Jefu EiliDepAltipmif cbficrote, nemetorJguidmihi queas.frdripiebat enim[pirituiimmundo\utxiret ab homine.Mulvinciebatur catenis ejr com^ tis enim temporibus arripiehat illum } pedihus cujtoditus : *$ruptk vinculu agebatur a d&monio in deferta. Interrogavit autem illumjefus y dicens : >uodtihi nomenefl ? At iUe dixit: Legio: quia intraverant d&monia multain eum.Et rogabant iltum.ne imperaret illis 3 ut in abyffum irent.. Erat autem ibi grexporcorum ejrc... In eadem Evangelica Hiftoria legimuSj Matth. 9.V. 3 2.& c. 1 z 2.& Luc.i i.v. i^.Chrifto adduftum fuifle hominem mutum>d&V. 2 monium habentem3 ejecJo d&momojocutwn effe mutum.Quo vifb, dixerunc Pharifei, eum no ejicered^mones nifi in Beelzebub principeDqmoniorum.Quam camen calumniam repulic a feDominus. Unde pacec,perfuafiflimum Judseis fuifle^dsemones & infidere homines,& ab iisdem expelli. De
ejr femper

die

&

&

&

'

&

j<)2

Liber IV.

Mkdmlm
1 4.

De viro alio narrac D. Matthdm cap. 1 7. v.

D..Marcm cap.

o. v. 1 7. D.Lucds cap. 9. v. 3 8ruIiceiFilrumfuumlunacicumfmiui&a^ Tuque uca maligno illohofpicehberarec quandoquidem Difcipu3

qui pi ov^ lums adgenua J E Sll , ob-

quibus ance oblacus fcerac 3 id facere nequrveranc. Domwty malc inquic apud D. Macch. miferere filio meo quia lunaticm eft\ ignem crebro inaquam y $c. Et increpatitur : namfkpe cadit exiit ab eo d&monium^ curatm e U puer ex ilpavit iilum Jefm
\\

ejus y

&
:

Li hora.

A pud D. vero Marcum aic

:
,

Magifter y atiulifitium meum

habentem fpiritum mutum qui ubicunque eum apprehenderit y allidit eum ejr (pumat , &ftrtdet dentibm tjr arejcit &c. Et cum vidiffet cum yftatim[piritmconturbavit iUum :&elifm in terram volutabatur Jpumans. Et interrogavit Patremejm : )uantum tcmporis eft y ex quo ei hocaccidit?At ille ait : Ab infantia: frequenter eum inignem in aquas mifet, ut eumperderet^c. Et ckm videret jtfm concurrentem turbam.comminatuseft fpintui immundo y duens illi : Surde ejr mute Spiritm, ego pracipiotibi exi ab eo y Et exclamans, -& multum discerpens amplius ne introeas in eum. eum exitt ab eo tffaclm efificut mortum ita utmulti dicerent: JVuta mortum eft. Jefus autem tenens manum ejm elevavit eum,
adte
,
,

&

&

zffnrrexit.

Eadcm hzbet D. Lucas.

Cum in Synagoga apud Capharnaicas docerec Jefus , erat ins Synagoga corum homo in fpiritu immundo : cxclamavit dicem tibi ESV Naz,arene perdere nos : fcio venittt J^uid nobis f J Et comminatm eft ei j E SlJ S > dicens : cbquifes , Sanclm DEI. exi de homine. Et discerpenseum (fitritm imnuindm^ mutefce exclamans voce magna y extit ab eo. Ica narrac D. Marcus cap. % IdemDominusdum iterfaciebat V. 23. &>. Lucas cap. 4. v. 33. per civitates caftella y pr&dicans > ejr evangeliz>ans regnum^ D E I; fequebantur ipfum duodecim Difcipuli f mu/ieres al':qudy qu erant curata a (ptritibm maltgnis y ejrinfirmitattbm : Marta qucque quxvoentur Magdalena 3 de qua feptem d&monia exierant. OmiccoaiiaceftimoniaEvangehflarumde d^monibus aChrifto ejeflis^nempee r^liaChananae^ qu^ a dasmonio malevexabaIcem a muliere tur , Matth. cap. 1 5 v. 2 2.'& Mara cap. 7. v. 2 f habeuce
,

'

&

&

,*

593 cap. habente ipiritum infirmitatis decem & o&o annis Luca 1 3 v.
_**y.--

En&tumtnorunu.
_
.

........

'

.>

u.&alia_>.
, 1
1.

Exempla Energumenorum ab Apoftolis

Chrifti ikmtorum.

'HriflumdedifleApoftolis^aliisqueDifcipolisfuis,

p^
ex ^T*ffi

'ejiciendi daemonia , illosque epe ufbs ea poteftate 5 conftat

fi funt autem

Evangelio,&ex A6lis ApoftolorumaD.Lucaconfcriptis. Rever- \ IS nfnato( inquit D. Lucas cap. 1 o. v. 1 7. )feptuaginta duo cum mm exgaudio y dicentes ; Domine etiam d&monmfuhjiciunturnohuinno-^^ ** mine tuo, Quibus Chriftus-: Nolite gaudere, quia fyiritm vobisfubjiciuntur gaudete autem > qubd nomina vefira fcripta funt in^
?

Ccelis.

Dc D. Petfonarrat D. Lucas A6i. Apoft. cap. f

v.

6.

Con-

ferentet &gros

multitudo vicinarum civitatum Jerufalem , af: qui curabany De Philippo Diacono narratur ibidem cap. %. v. 7* tur omnes. tJMulti enim eorum , qui habebant Jpiritm immundos y claman* Cum D* Paulus Philippis in Macedotes voce magna exibant. iiiabaptizafletLydiam purpurariam , cumtota familia , introisfetque domum ejus obviatn habuit puellam quandam haben* tem fpiritum py thonem , qu qu^ftum magnum pmftabat domifocios 5 tlamabat nis fuis divinando. Hdicfuhfecuta Paulum y qui annuntiant vodicens : ifti homines fervi DEl excelfifunt , Dolens autem bis viamfalutis. Hgc autem faciebat multis diebm. Paulm ^f converfm y fpiritui dixit : Prdrijpio tibi in nomine jBjk Chrifti exire ab ea. Et exiit eadem hora. Omitto alia Scriptura^ facra? teftimonia^ quibus confirmatur* malos etiam in noraine Chrifti d^mones ejeciilo.

currebat aMem

$ vexatota fpiritibm immundis

&

III.

Homines

fubiti-de

vere a dsemone
,

obfidentur.

Q
efl

UodexfacraScripturaprobatumhadenusfuit dxmonesin- obfiden r in" adere ac fubinde ac vere obfidere homines , confirmari pot-

innumeris aliis exemplis, quae varii Scriptores afferunt, tam il- homincs * luftria ,uthumanitatemomnemexuifleoporteateum qui fidemdxmonc.
,

Ffff

omnibus

jpjf

hlher IV. Mirabittd

omnibus derogare volet. Accedit confenfusPatrum , Coneiliorum^TheologorumjaliorumqueilluftriumScripcorum^quiTraratus integros de hoc argumenco confcripferuno. Quocquoc aucem hancyericatem confenciunc , fatentuiL, (quodetiamexcicacisScripcura: facrae loeis pacecmanifefte) dxmones flc poflidere energumenos, ut eorumcorpora ipfimet fub-

b. iidegar-

eanc

moveant , & vexenc. Secus fenfit olim B. Ildegardis qiwexe,

disopinio ftcTheodorico ^bbatelib. 5. ejus Vicae cap. 20.feribicinfiiisReve811

mcxiir

"

lacionibusdequadam energumena
permifjione
tatis obfejfa erat
,

femvif\oncvidi{icquod?gfi*
diabolica conglobofi-

DEl quadam nigredine &fumo

*f

cbumbrata
,

qu totam Jenjualitatem ratio-

nalis anim& illim opprimebat

nec

eam

elevato intellecJu jufjtira,

velutumbra hominis ,aut alterimrei vel fumm y obtegit oppofita ^f perfundit ; unde h&c reclos fenfm $ aclm perinconveaienter fzpim clamabat faciebat. Et me codebat , gitante ^f fcire volente quomodo diabolica formtt hominem in~ traret vidi , t rejjtonfumhabui quoddiaboimin fuaforma % ut eU y hominem non intraret $fed eum umbra &fumofu& nigrediSi enim forma illim hominem wtraret> nis obumbrat ejr obtegit. citius membra tllius folverentur quam Jltpula a vento dispergaS non permittit , ut hominem tnjua forguapropter tur.
re permittebat
:

&
,

DEV

inconvenimaintret \fed fupradicJis perfundens , ad infaniam per vocifcratur per eum entiarn evertit feneflram quafi ^? membra iliim exterius movet , ciimtamenineis informafuainteriusnonfit animk interim quaffopita ejr ignorante quid caro Qua? cum diflbnenc allacis hadlenus dicorporis faciat. H&*c illa. VerifTimum cnimefl didum vinisoraculis , ucique falfa func, hb. 3 Disquific.Magicar. pan Delrim Theologor um (uc bene nocac
, ,

&

,*

i.q.4.fed:.7.)f^peeos,quiafrueveremulcisrevelacionibus3eciam veris , pucarefe habereper revelarionem , quodhabuereperdisSufpicor tamen , perfbnam illam de curfum , auc opinionem. qua B. Ildegardis loquicur , non fuifle obfeflam a da?mone , fed

niorboaliquo nacurali afFedam, fimulque adcemoneoccafionc illiusmorbi exagicatam ; San&am aucem pucafle > vere obfeflam efle , modumquequoexagicabacuradairnone^perrevelacionem
incelle-

Energurnenorunu.
ISrdfaxiire
;
_,

ypj

quCEl niodum deinde vci jpii vei Sciiptor Vicaead energumenos ac vere obfeflbs a dcemone excendiO.
,

Ex diHs haftenus concluditur monemque vere aliquos obfidere.

cr^Scriptur^allatis.
i.

dari veros energumenos ,

d#-

&

2.

Probatur i. ex teftimoniis faProbatur 2. quiaChriftuspocefta-

cemdedicdifclpulisdaemones abobleffisejiciendi , &energumenos liberandi , uc exiisdem Scripcuras facrze ceftimoniisconftao. Probatur 3. quia in eoconfenciunc SS. Pacres, Concilia , Theologi, omnium feculorum Scriptores. Probatur ^. quia quos energumenosdicimus,cales fepenumeroeffedusedunc quinonnifi addaanonesinillisexiftences acque agencesreducipoilunc ,cujusniodiiuncfermolinguaeanceaplaneignoca? , revelaciorerum_ ancea incognicarum , eciamabfencium &occulcarum, mocio& cranslaciomagnoruraponderum, repcaciopermuros,eIevacio in aereusqueadfornicemcubiculi, &aliifimiles qui effe&us cum

&

viribus

hominum
,
,*

auc humanae induftriae

& arci adfcribi nom*

D UM
,

poffinc

neceffario referendi func in

manam

caufam alciorem ac fiipra huquee quidem non eftDEUS, nec Angeli boni > cum

E fa^pe effe&ibus illis admifceantur blasphemia^ in concumelia? in hominessergo func dasmQnesr*, daeia ,

men-

&

C A

U T

IIL

Faljk circa energumenos opiniones referun-

tur , acrefutantur,

& Angelos e rerum natura eli-Energu, qui minareconancur cumnonnullisnimiumphilolbphis, ne-meniimus garenondubicanc verum energumenifmum , illumque non dae- ^nddn/6 moniobfidcnci , fed variis aliis caufis atcribuunc. Nonnullasrefe-atheos,&
ATheiomnes
,

DEUM

"

ro opiniones^.

aii^uos
alros.

frfffz

.I.

Opi-

ypS
".

Liher IVl Mirahilia

i.

Opinion^STariaecircacnergufflcnifmunT.

Opinfa
1"

T)R.im6 ergofunc,qui hujusmalicauftmadfcribuncnacuralidispofitioni, vclpQciusindiipoficionicorporis., quafirotumillud

Jacirca*

cnergume.
nifrnum.

undeda^mon iacoscummaniacisacfuriofisconfimdunc. It&LdvinHs Eemnitts deocculc.Nac.Mirac.hb.2.cap,2.ubiconcendic , humores atroy

malum melanchoiia fic

auc furor inde proraanans,

ces
cis

& violencos excorquere melancholicis

,

maniacis ,.& phreneci-

peregrinas iinguas. Addic, mencemhominisimhucameflear-

noftrum fcire nihil aliud efle quam retibusance illarum ufum minifci. Idemfenfiflevidencur medici quidam anciqui: namP/wtius

&

m Epicome Philoftorgii
,
,

life g.

cap.

o\ (reference Voecio

lau-

dacmedicumFofidoniumfub Valence; fed quemeo nomine reprehendic quod dicerec homines noadsemonum vi furore debacchari
,

fed

humorum quorundamCacoehymiam
,

feunc effe*

himoperari;nullam-quippedaemonamvim.efle
,

quaenacuram

hominum-damno affjciac Inhancopinionem Foetim Difpuc. cic. deEnergum.Problem. 2.trahitAnftocelem dicens eumomnia
eflfe&a energumenica ex nacuralibus
caufis explicare inProble-

macis feh 1 1. Probl. 27. fed nihil eorum apud Ariftoceleminvenio quceric enim cic. Probl. 27. Cur pueri nonnu//i ante quam dtsu ueniat quii vocabu/afuo tempore exp/anare poffint y fari incipiant ,$$ ubi a/tqutd exprefie dixe.rint 3 rurfus obtumefeant , atque In ut prius degant , quousque folitum tempus /oquendi accedat. eandem fententiam ldem Foetius percrahere nicicur Serarium^BeL egreflum dasrivmJ&C Burgenjem , dicens eas velle , ingseflum
:

&

monis^fpj^T^penderea dispoficionibus corporalibus. Sedquo id afleranc , infra fenfii diCti ,aliique Auclores qui idem habenc
,.

dicecurcap. 15. Secundozlii ejusdem mali caufam tribuunc influenciaj aflroopinio fecunda Pal- r utn, quos nocac D. Hierouymus in Macch. cap. 4. Icaquoque fencit
encrgume- Petrus Vomponatius lib.

de Ineancacion. cap.

10.

m fuppofic. fexca^
y

nifmum.

dicens ^uodveluti reperiuntur homines qui aftrorum peritiam% reliquorum hujusmodi getuguriorum omnium > Jomniorum ,
:

&

neris habent

ex fcientia /ihrortm

experimento

dotlrina , vet aliquo

Energumenorunu.
,

jp?

aliquohujusmodi \jicaiiquandoreperiunlur , qui munere deorum y absque exercitio 5? labore talem cognitio? corporum coelefiium nemhabent 3 mirabilia faciunt $ quare vulgares 9 %jj qui rerum caufas non cognofcunt , credunt homines tales effe d&moniacos 9 vel fanctosjic natos ex materno utero y vel extra uterum maternum : ut verum , dicant , tales homines hoc habere munere deorum verum mediantibus corporibm coeleftibm- Ideni repetit cap. 1 Z lo-

quens de vatibus , Sybillis , & da^moniacis.

Tertib^ndreasCattaniusJmolcnfisTr^di.dccauCismirabil Ooimp

effeduum apud Hieronymum Magium

,

lib.4. Mifcellan. cap.

2-

'

ch^enert
*

cumatrabilisadcoEtantaq.Demirabilia, quaequoridieinhis, qui g-nmeni^, vulgo Damioniaci feuFanatici vocantur , quseque Anftoceles in fmum Problemat. rnelancholiee flicco adfcribic, tefte eodem Magio , animadvertuntur,patrandanoniitfatis;earejicitinIntellectumagen-

cem abstra&orum infimum

in Intelligentias abstradtasque
>

Men-

tescodeftes^qu^ homini junganrur

pofitioni(verba funt Cattanii)ac

& fuccum corporis coekfti dis&

1

quibusdam refpondentern. p' in '^ Jguarto, funcquidicunt , animas derun&orum incrare posa * lidere corpora illorum quos energunjenos vocamus.Ra tiones pro ijj j^a
ftellis

"

tiac

opinione affert Voecius ex aliis apud Raphaelem La Torre fc- energmquentes. Pr//iquiaipfienergumenij&peiddicunc. Secundb,quia. nifaiJi ^. anim^ fcparate habent hanc poceftatem mediance virtute mociva, qua fe &corpora de loco in locum movere poflunt. Terti\ quia faciunc operaciones arcificiales, quas defundti facere folebanc y noalii.^^^quiarevelancmulcaiecreca,qu2efolihomines,quo-. rum animas fe profitentuiyiofle poteranc. Jhtinta, quia muka utilia iandia monenc efle facienda fiffragia pecunt uc ab hisauc illis malis liberentur,refticutionem ablatorum iuadenc;ac illa non func

&

&

&

adiabolo^ergoabanimabusfeparacis.Hancopinionem^^V^Lb.2.cap.i

vocacvulgarem. Et Poetiusak, hacafflatosfuiflenon cefte Jo/epho !ib. 7. de Bello judaicocap. 3 3, fed Chriftianos,citacq;Achenagoram,ftacuencemgigancum(dequibus Gen. 6.v. 1 Jdefundrorumanimasind^monesefletransformatas.
3.

tanrum Judaeos,

&

CitatprascereaJr^^^y^r^r.Apolog.2. dicencem,
Ffft
$

?t

^i^v^m
/Ainst

jpg
fA&w
xaXHci.

hiber IV. Mirabilia

,

Plura addic teftimonia , quibus confirmac apud Genciles vulgacamfuiiIeopinionem,animashominum , qui malevixeranc huc illuc vagari y in da^mones transformari. Sed an hsec
,

&

ad rem de qua agicur , faciant , alii judicent. Qciosdam in Itaiia tempore Cardani male de energumenifmo
,

ex ipibmec Cardano,propter verba qu^e fubne&ichb. 14. de Variet. rerum cap. 76. hiftoriaf fepcuaginca puellarum in 01 phanocrophio Romano. Cardani relacio hdc c eft. Annis abhins duobus contigit ut in orphanotrophio Roms cmnes puelU (erant autem.ut audio y circiter Jeptuagin d) nocle un& Jacfdjint d&moniac& : nec ulla usque nunc cumjam exacri (int duo anni.curaripotuit. Caufa igitur ex halitu loci provenire poteji ,aut cx ac^ua: ac^ua emmpilos f$ humores mutat:potefi t$ ej/edclus. Agno(cq nuncvtrum qutpuerperjex^amplius annos d&monem je vtde~ refimulavtt tum ut liberius viveret y tum ut homines injui admi~ rationem traheret , atque etiam fic ejfr&ni voluptati operam daret. iJMulta contingunt in hominibus. Sedjiquis obfrmato animojecum reputet talia or/mia ejfe vana 5? dolis plena y facile fubolebit fucos* At d&mone corripi Jeu injanire y quis vanum non ejje dubitat ? utinam efjet. Si ergo hocabsquefuco contigit yfuturorum temporum y ejr *fe ttjlitum improbitatem declarat $$c. Ex poftremis hisce verbis, Jcdfiquis y &c. colligic Voecius quosdam in Itali a vanum pucafle, a da'mone cornpi.Faceor,verba Cardani efle oblcura.Puco camen, ea iolum afficere verba immediace prqcedencia,^/^/^^^^^^ tn homintbus.Sedf quis c^c^orta{VisctidLmredund2Ltp2iVticuhnon 9 in verbis iliis, quis vanum non efje dubitat > alioquin quod fequicur \otum,utinam ejjet, non cohserec cum prcecedencibus verbis. Sed
,
, ,

fenfrfle 3 deducere niticur Voetius

noloCardanieainrecaufamfusciperedefendendam quemfcio perpJexumubiquefeoftenderecircadarmonum exiftenciam.

,

Opinio
cuinta

Jguinto , func alii , cefte Raphaele la Torre 3 o ui vel nacuralibus

t

caufis,velaftroruminfluenciis,veIhominumdecepcionibus,vel n '^ s quibuscunque caufisomniaillaaccribuunc,qu^inenergumeirwqum" nifmum. nis videmus, perneganrqueadaemonibusefleobfeflbs. Rationes has afterunr. Primo , quia diaboli non poflunc incus adefle fimulacris feu idolis Gentilium, uc pacec ex Habac* cap. 2 .v.20. ubi de fculpcili

jznergumenomnu*

399

omnis fairitus non e(i in vifieribus pciii ex ligno coca in gjus. Secundo , quia anima racionalis eft coca in corpore , qualibec parce; ergo non eft ibidern daemon , cum quia non poceft efle fimul in eodem loco-cum anima cum quia operaciones eius
lapide dicicur
:

&

&

&

cum animae operationibusnon pofliint ibi confiftere fimul,

quin confunderencur. Tertio , ingredi corpora r in lllis
efle,

alio-

& in,

de ejici

mhil aliud nocac in Scriptura ,

quam fic illic operari

&

> acciperepoceftacem illic quin eciam Angelis bonis dum nos cuftodiunc,& diabolis dum nos tencanc obfeflio eflec tribuenda. Jguarta, quia.djemones.non posiuncillabianimabushominum necincraeasefle , cum hocfohus I fic fergo nec pofliinc efle incra corpora, auc in ea illabi. J^/;z,

operandi, & ab operacione ceflare

alio-

to , animae feparacae

defun&orum non poflimc corpora

5
..

vi vennuax

incrare , Scpoflidere > ergo nec dsemonesr

1. 1

L Refutantur prsedi&x

opiniorres.
iisrOpinio-

/^Mnes hadenus relatajopitiiones refucancur efRcaciflime

ri

^-^dem argumencis, quibus capice pnecedenti probacum fuic d^^Aarn m

vere energumenos ,

& a daemone mCcffos.

refmatio.
>.

TamecfiigicurulcroconcederecurLemnio &Pomponatio > melancholiam aftrorum influxuavim haberecaufandiin aliquibus hominibusaffe&us & Sympcomaca aliqua 3 iis finiilia , quibus vereenergumeniafrlciuntur;dicitamen non poceft,nullos esie vere dcemoniacos , propcer argumenca cicato capice allaca. Fal-

&

fumtameneftjCaufasnacurales, qua?cunqueillcefinc,efricereposhomines linguis peregrinis quas nunquam didicerunc loquancur ck fucura aut abfencia cognofcancatque praedicanc, cum falfum fic , icire noftrum efie reminifci y nihil fic in mence quod non fueric infenfu , nihil in Imgua quod in mence non fuerio.
ie,uc
,

&

Denique Pomponacius non alia de caufa delapfus eft in abfurdamillam opinionem.de aftrorum influxu,quamuc Ariftocelem defendac (uc ipfemet facecur cic. loc.)ouem pucac daemones non adrftififlc,nec alios AngeIos pr^cer Incelligentias coelorum mocrices, 3 & camen non ignoraverit opera mirabifia,.qu fepe & ubique in iis videmus quosenergumeiios vocamus. Sed de hac reicerum firmo eric infra. Andreas
,

6 oo

Liver JV>
,

MiraHlk

Andreas Caccanius quipr^cerimeiledtumagencem , &fuccum corpor is coelefti dispoficioni refpondencern, admiccic Incelligencias Mencesque coeleftes abscra&as , fi per hasincelligat Angelos bonos acque beacos, impie fentic, cum energumeni fepe abfurdiffimafacianc&dicanc , qua? calibusMencibus adfcribifineblasphemianonpofllint. Siautem malos Angelosincelligic, jamnon negac veros energumenos , quamvis non veramundequaque cau* famproferao.

Ad quarcamopinionemde animabusdefun&orumquodatnon eft admiccenda.Vel enim eflenc beaca^ vel damnaca^vel ftacumedio.Nonbeac^,quiaindignum& impiumeft,adfcribereillisadlionesomnescnergumenorum , ucpocefepeimpias/aut abfiirdas: non damnac$,quia nec tancam virtutem, nec cancam fcienciam habenc , uc illa praftent omnia , quas in energumenis Cxpc videmus non in ftacu medio exiftences cum propcer caufam proxime didtam , cum quia hx non incerfunc homimbus uc torqueant* f ed uc auxilium obtineanc. Da^mones ergo func. Nec referc i quod id ipfi fpiritus, qui energumenos infident , faceancur nam decicinec ,

in

,*

cere fblebant

&

piunc:nec 2.quod facianc operaciones artificiales,quas defundti fa, auc fecreca revelenc quse foli defunfti fciebant ; quia da*mones id pofliinc nec ?. quod mulca ucilia moneant; quia& diaboli calia ftibindeprarftant , nonut profint , fed utdecipiant, ac perdant. Voecius pucac , hac ulcima refponfione profiigari fpiri:

homo.

ruumapparicionem feanimasdefun&orum dicentium. Non,mi Fateris,nonomnesquienergumeniapparenc , eflevere en ergumenos, fed fepe incervenire fraudes ac decepciones; nec tameneiiminasverumenergumenifmum. Noadifficeris^da^monem fubChrifti& San&orum larvafubindecomparere nonca*

menemediocoIlisomnesverasapparicionesChrifti&Sanfl-orum.
Quincce

& ultima: fententia? argumenca

,

cum prorfus ftrami-

wea finc

reiponfione non indigenu. Fortaffisanullounquam fuerunc feno propofica , fed fblum , uc in fcholis fieri aflblet , exery

uc Voetius quoque facecur

cicii

causa.

CAPUT

\nergumenorurru.

6oi

C A

U T

IV.

An kominesfkri poftbnt acfoleant energummi ope

alwrum hominurru.
ANcequamulceriusprogrediamur quasftionem propoficam
,

E ncrgu _

Qucerimus igicur, an malefici,aliine homi- meni an liorum nes, poilinc ac foleanc alioshominesdevovere dasnioni , illiquc f * . hominuin .,< V n- j quaumancipare ica , uciiios vere mgreaiacur ,ac poiiideac , ener- opc ncri

enodare lubec.
.

gumenosque

reddac.

poflmt.

Pofle ac (blere id fieri, conftare videcur

& hominum & dx,

Failienimtepefuncmaiefici,ieda^mones in hominum corpora immififle ipfidaemones, cum exorci folenc fe ab aliis immiflbs. Scio daemonem zancur pr^cexere pacremefle mendacii > quin camen verum fubinde d jf dgp qihil ve:

monumconfeilione.
,

cac.

Iliuftre
:

his verbis

exemplum narrac S.Hieronjmm in vica S. Hilarionis, Gazenjis emporij oppido Virginem DEl vicinmjuvenis Energu-

deperibat.

meni va )ui cumfrequenter taclu Jocis y nutibm, fibilis, c<teris huimmodi y qu&folent moritur&VirginitatueJfeprincipia y ni- liorumi" hil profecijfet ; perrexit Memphim ut confeffo vulnerefuo y magicis dzmone artibm redirtt armatm ad Virginem. Igitur poB annum doclm obfefll
,
*

&

ab Aifculapij Vatibm ^fubter limen domus puelU tormenta quadam

verborum y ejr portenrofas figuras .fculptas in

defodit.
1/lico
,

#ris Cyprij

lamma %

infanire Virgo $$ amicJu capitis abjeclo rotare criy

nem ftridere dentihm inciamare nomen adolefcentis. Magnitudo quippe amoris eam infurorem verterat. PerducJa a parentibm ad Monafterium ,feni ( Hilarioni ) traditur ululantejlatim , confitente d&mone vimfuftinui ; invitmjum addutiw. >uam bene Memphis\Jomniis homines deludebam f O cruccs l 6 tormenta qu&patior l Exire me cogis ligatm fubter limen teneor. Non exeo niji me adoiefcens qui tenet dimiferit. Tuncfenex Grandis ,
,

&

ait ^fortitudo tua qui Jino gf lamina ftriclmteneris,

,

Bic y quare

aufvu

ingredipuellam DEI? Vtjervarem inquit y eam Virgtnem. Tujervares .proditor caftitatis i Cur nonpotius in wm.qui mittebat y
es
,

wgr&jHs

Vt quid

re/pondit 5 intrarem in

eum quihabebat
y

Gggg

cclle-

$02
collegam

TLiher

IV. Msrahilia*

meum

amoris d&monem ? Noluit autem SancJus juberefi-

gnaperquiri > ne aut folutis incantationibus d&mon receffjje videretur , aut ipfefermoni eius accommodaffefidem , aJferensfaUaces ejfe

dxmon es , f$ adfimulandum callidos. Severe autem , redditaferenitate increpuit Virginem , curfecijfet talia y per u& d&mon intra,

repotuiffet.

de Simo mult os tentantes eum dicere pr*ftigiatorem chm deinde convivi/ prdtextubovemfacrificajjet 4 eoseffetallocutus, ^eos convivio excepijfet $ variis morbis , <? d&monibus eosjubjecit. Claudius charon lib.de Antichrifto revelato,Nota 1. narKfAnajlafius Nic&nus qua^ft. 1 3 in facram Scriptur.
.

ne M ago r eferc

&

oppido Annonajo fuifle malefiqua? variis plures daemones non -cam , nomine Boyaronam , uno modo immifent , quibus graviffime di vexati fuere. In his firat,
1

Anno

53

1.

in Vinarefiae

filisHIlius fuerunc, quos nucibus alteri paracis, fed more lius pueriliabliguritisabipfisquideferebant, fingulos tribus dcemo-

&

nibuspoffidendosmancipavit.
ftrix alia,de laGochonnci ta ut

Similiafatitabat, eodemtefte,
illis

rintpermaleficiavotiva energumenis,

tum partibus cun&a plena fncquorum multosviditdi,

lm Audor.
Joannes BodinusWb.
1

\.

Daemonomaniae cap. 6. ait

Anno

5^6.

Amfterodami

triginta

puerosdaemoniacos compertos fu-

ifle,

a quibus nullo exorciimo

dxmones

potuerint expelli:id aute

fortibus&maleficiiscontigiflejudicatumfuifre,qu6dferramenta,
vitrea fragmenta,capillos,acus, pannos,

& fimilia excreverinc.

mu-

Idem ibidemaic,
liereso&oginca

Rom Anno

1 5

54.

puellasdamaoniacas&

fuifle

a Benedi&ino Monacho ^quem Cardinalis

Gondius Parifienfis Epifcopus eo duxerac, exorcizacas,eique percontanti a fatana ,eur miferas iftas puellas occupaflec, refpondifle fefuijfe ajuddis miffum , indigneferentibus qubdfit, quarum pars maxima adjudtam gentem pertinebat 3fuerint baptizata. Eo dem reference Bodino loc. cit. in Kendorpienfi Monafterio ad MarchiamGermanidy ubi Moniales maligni (piritw Annox $ $2. interrogati magi gf Monialesfamirificis tormentis cruciarunt gd, reJponderunt,fuiJfe iftud ab Elijabetha Kama coqua Mona,

fterii

Ictn-ifniiLs

II T'enccinr

rcaione %&%

(f&S-

cvm

Tig 1 Mfnjiruni picrvj altero cavvtt xrv vcntrc

.

Tig. II

Mon/irum

J~

cf^ccs

Energumenorumj.
fierij procuratum

603

qu^fagamfe agnovit drjortilegia ad hanc rem exercuijje &c+

,

ejje

^Jatanam rogavijji ,

Similiter in Monafierio

Nazdreth Colonienjis dicecejis , operd adolejcentu cuimdam Jag&? Gertrudis nomine , Moniales omnes k Jpiritibm matignis Juerunt In Flandria , eodem cefte , Antonio Suqueco Equiti OrobfeJJ&. dinisaurei Velleris, filiuserat nothus, qui antequam uxorem duceret , familiaritatem cum altera, qpx iaga credebatur effe > co~
Haecpuellaenobili^qu^amatoripoftea nupferar, inviluerac. dens,egiccumiatanamnovamnuptamincefleret. Faftumicaque ut a maligno fpiricu incefleretur in maxima frequentia vexahuc ilretur quamvisobnitentibus viris inaltum attolleretur,
,
.,

&

luc projiceretur.

Aliaexempla afFert^^wV/^rlib. Abditis rerum caufis.

2,

& Fernelm Ijb. 2.

quid fentiendum, nempe pofle ac fblere maliHxc autem immiiTio quomodointelligendafit, patetexdi&islib. i.cap. ]^on D ^ rai0 r 57.5.5. quomodo '*, n c t i enim provenit a racultatecogendi, quam Magi ac malencihabeM a gi s imanc in daemones cum nullam talem faculcacem habeanc ; fed vel mitantnr honu ~ adimperium, vel pocius pecicionem maleficorum, dcemones fii- r ^c nes. periorescoguncinferiores.uCjfiDEuspermictat^deftinatum horninem invadant ; vel d^mones ipfi poceftate fibi a Deo fa<fM fponte accurrunt,& ex padlo hominem in vadunt,fingentes fe obcemperare, imo & cogi. Propter quas porro caufas, pracipue propter quqpeccataDEuspermittat idfieri,dicemus infra fuo loco. Pacechincrefponfio ad concraria*opinionisargumencum,qu6d
his patet
,

Ex

ficos immittere aliis hominibus da^mones.

.
'

&

parinparem inferiorin fiiperiorem, homo videlicec in daemonem, poteftatem nullam habeat non enim ad hominis imperium hominem invadit dmon,fed vel ad f uperioris ac potencioris dxmonisimperium, vel fponcefuaobpadum inicum. Nobifcum fencic Petrm Thyrtus Iib.de Dasmoniacis cap. 16, FoetimDlibux. deEnergum. Bodinm ; Remigim, & alii quos citavimus. Reclamaccamen Wierm lib. 4. de praftigiis d^mon. cap. 1 8. fed nihil probat, nifi quod homo non poflic imprecando immittei e dsemonem fine Dti permiflione quod & nos aflerimus.
3
;
>

Gggg

CA-

604-

LiberlHI. Mirabilia

C A
inillos
qu^nam"
obfideant

U T

V.

Qm damones, quos obfideant homines\ & quam

habeant potejtatem^.
fupracap. i. vidimus, requiobfefli ,

^ verum energumenifmum,ut A homines /jl runcur da^mones

obfidentes ,

& illorum in

homin. hospoteftas.

Querimus igitur meritcsquidarmones, quosobfideant homines > & quam in illos habeant poteftatemL*..
. I.

Omnium ordinum
,

dxmonesobfident

homines.
Daemones pinres ah-

da^monesfit Reipublicae lib, i. vidimus, fintque probabile tamen eft, ex omnipotentiores; fuperiores ac , aliis alii inyrdunt unum ho- busclafiibusatque ordinibushominumcorpora ingredi, fi Deus
Iicet inter

\ formaj &; variae lllorum fint clafles, ut

K D primum quod attinet

miiiem.

p erm i traCjC umomniumequa fit malitia, aequum in hominesOdium,#quusnocendi ardor. ItaThyraus hb.de D*emoniac.cap. Necunus 1 2. ubi ex variis Scriptune locisid deducereconatur. hominem fepe duo aut fed invadit plures etiam unum femper
,
,

ad legionem usque
cap.i
l.

ut ex D.

Luca cap. g conftat

.

& apud eundem

mentioritfeptemdcemoniorumunumhominemfubeunThyrtum loc. cit. cap. 1 3 Nec dubium eft,quin pluVide tium. quam unus,; five omnes idem malum inferanr, crucient res magis
.

fivefinguli

propriumatquediftin&um; quodcitatus Au&or cap.

14. difcutio.

/. II,

Omnisgenerishominesadaemonibus;
obfidentur..
,.

Homines
omnis gefidentur"a

A D fecundum quod addinet

c-Uas,

invadit

daemon homines

cuius-

x\ cunquefexus, aetatis, conditionis, eciaminfantes, pueros, pudoftos

& indoaos, juftos & injuftosJudseos, Gentiles,Chrifacra

,

d*mone. ftianos.

Exempla fubminiftrat Scriptura

Scriptores Ec-

clefiaftici& Profaiu> quotidianaque experientia.

De infantibus
tefta-

Energumenorunu.
teftatur D.

60$

Marcm cap. 9. v. 2 1
;

ubi quis vqfti&tt , id eft , ab infan-

tiadicicurfuifledcemoniacus,-

& D. Hieronywus Epitt. adPaulam

de pueris ac puellis exempla acculimus capice prascedenci ex Cardano, Bodino de aliis alia excant exempla apud Scripcores varios.
dedormicioneBleffilla?
v

&

. III.

Poteftatem in corpora

hominum

pofTeirorum
Poteftas

habencpociflimum d^mones.
"" daemonibus obfidencibus y in ani-^e mam vero aut nullam , aut valde exiguam. Quae aucem mala cor- menos

A Dcerciumquodatcinet,aiocum7^^a cap.4. in corporapoefle

**ciflimum poceftacem

ponbus inferanc, dicemuscapite fequenti. Animas non poflunt q*nam # quidem privare viribus fuis naturalibus, pofliint tamen earum expeditum ufum impedire obfiifcare intelle&u, inclinare ad ma,

lum voluncacem confundere memoriam,

,

libercacis

ufiim indi-

recle hebecare

tium retardare

habicuum incelledualium ac moralium exercialiaque fimilia mala inferre. Non poflunt ca,

men privare animasfide,fpe, &charicacef nec vircutibusreliquis

infufis y fi ve in voiuntate fedes habeant five \v\ intelle&u. Nequeunt etiam renitentes animarum vires ad operandum impellere alioquin ad peccacum eciam invitos pertraherent. Non omnem tamen 5 quam habent, poteftateminhomines exercerepoflunt r fedcertamtantum acfinitam, quantam nimirum DEllS permitcit ne hominem penituspeflumdent $ quod utique poflent , cum nonfitpoteflas fuper terram qu& comparetur ei, quifacJus es~t>ut nullum timeat> Job.4 1
,

C A
Qu& mala

U T

VL
uci pacet par- Ecrg^s2
]

enervumenismferant d&mones.

PLurimamaladaemonesinferunt energumenis,

tim exdi&is fupracap.2. partimpatebitex hicdicendis. Nam menis aIa aliquos variis frimo occultis morbis cruciant ' , adeo ut medico*

&

?"

Gggg

ferant

da>

rummones.

6o6

Liher IV. Mirahilia

Ita

rum omnium arccm ac remedia eludant.

rituminfirmitatisappellatChriftus, afflixic

quidam y quem ipiperannoso&odecim

mulierem illam apud D. Lucam cap. 1 3. de qua Joc. cit. Ita quoque aliusaffiixiccuiusdamPrincipis filiam, cuius in vica Theodori Archimandricae&mentio, annis viginti, morbo graviflimo $ caius tamen audtor ignorabatur, donec puella ad San&um Virum addudla , ipfe fe prodere coa&us fuit. Alius etiam cruciavit Petrumquendam,cauponisfilium, qui graviflima cordis patiebatur tormenta nectamen fciebatur a da^mone morbum infligi,
>

Maia grapiurima energu

jnenis in-

donecadi&oSandtoagnitum id fuit,&d#monaba&us. ^oannes fcrnelius lib. 2. de Abditis rerum caufis tradit , juvenem quen-

dam equeftris
{

familia? in Gallia eevo fiio corporis concuflione

,

q m f convulfione ex temporum intervallislaborafTe

,

&

qua?

nunc

cktmones.

folumfiniftrumbrachium ,nunc dexterum,interdum etiam digitum unicum , alias crus al terum , alias utrumque alias corporis rruneum tanta celeritace exagitavit , ut vix a miniftris quatuor decumbenscohiberetur. Caput autem inconcuflum jacebat , iingua & locutio libera mens fana > omnesque fcnfus integri 3 vel Decies ut minimumquotidiecorripiein convulfionisferocia. inintervallisfanus, fed laboreconfra&us. Vera epilebacur
, ,

Pepfiajudicaripocerat,fi mentisfenfuumquelcefioaccefliflet. ritiflimi quique adhibiti medici convulfionem epilepfiae finitifpinae dorfi impa&o, cenemanaret qui a fpinainartus nervos fuerunt,equovapor in eos , quoquoverfum , non autem in cerebrum difleminantur. Hcec creditacaufaut fubmoveretur, clyfteres imperantur frequentes, valida^ cucurbitulac infiguntur nerpurgationes generis omnis

mama maligno venenatoque vapore,

&
,

vorum initiis

fotus , unttiones , emplaftra, primum quee discute-

rent , dein quae roborarent venenatamque malignitatem obtererent. His parum proficientibus, fudores proliciuntur balneis, Guajacina? ebeni decodo , quae nihilo magis proa-ftuariis, fuerunt,quoniamomneslonge(inquit)aberamus a cognitione

&

veri.

Nam menfe tertioprimum depradienfus dsemon

,

quidam

totius mali auclor

voce infuetisque verbis ac rcntcmiis tum

Latinis, turn Gnecis(

quanquam

ignaruslingu<eGrsec laborans
eflet)

Energumenorutru.
eflet)

6oy
,

feprodens.

Is

muka niedicorum fecreca decegebar

,

quodeosmagno

periculo circumveniflet

quodque
:

irritis

ridens phar-

macis corpus hoc pene jugulaflent. Quoties laborantem pacer Appetentem hunc invifebac , is procul a confpe&u clamabac
arcete ,
trahice

& al> ingrefllone propulfate

( ex hocenim, ffec ex Fernelio ; quse D.Michaelisimagopropendebat. eft r etiam habet Ma\olw itx Canicularibus tom. 2. Colloq. 3. dc-

auc torquem e cervice deuc Gallorum torquacis equitibus in more

,

Sagis.

Secundo, normullosfenfibus a feu fenfuumafo privant.

Pa~

cccidin exemplo fupra cap. 2. allaco ex D. Luea eap.XI. ded<moniomuto^&furdo,, quod poftquarn Chnftus ejeciflet locunequeenimdafmonium erat mucum acfurdum, tuseftmutus fed deemoniacus 5 quem furdum ac murtrm reddiderat fpiritus obfidens. Sic alius fexennio ufu lingu^ privavic mulierem quandam apud Talladium in vita PofTidonii Set. 7 1 , Alios non quidemfenfibusomninoprivanc , variis tamen praeftigiis ac ludi.,

ut credant fe percipere qua* revera non perdpiunt. Ideontigiflenonnulli putant Nabuchodonofori Regi, qui in bovem feconverfum exiftimavis > dequa relibro
ficacionibus ita fafcinant
,

praecedenti.

Idem fme dubio eontigk Abbaci Moyfi apud Cas-

/tanttmColht. 7. cap. 27. qui traditus dsemoni ingerebat ori fuo egeftiones humanas.
Tertib, naturalem liominis formam in quibusdam ica deturpant ac deihuunt, uc beftiis ac monftris fimiliores quamhominibus appareant. Mulierem illam , de qua pauld ance ex D. Luca, ica fpiritus infirmitatis deftruxerat, ut inclinata in-

ftarteftudinis autbeftiae incederet^necfurfumomninorefpicere

poflet.

lum auditu , &

Aliam mulierem dcemon,quem S.Bernardusejecir,nonfbvifu 3 & loquela privarat fed eiusdem linguam fe,

pe ih modum probofcrdis elephantinse protruferat,&adeo faciem deformarat, utnonprohomine, fed pro teterrimo monftrohaberetur y tefte IVilhelmo Abbate lib. 2. cap. 3. Vitar S. Bernardi. Alia , quam R Laurehtius Juftinianus fana vit> Cerberi inftar
aconi-

6og

Liber IIIIMirabilia
,

aconka vomebac, ore contorco fpurnaba t ~ dencibusque m morem irrica tse cigridis frendebac uc au&or eft Bernardus juftinianu* in vita ditti San&i cap. g. Repecancur exempla capkum przeccdenciuni-5.

Jguartb , mukis aliis modis affligit atque excruciac maks ifte

Nam aliquorum vires ica depopulatur^utfelocomovere nequeanc , utpatetinpuella,cuiusmeminic Fortunatus in Vica S. Germani Epifc. Parifienf cap. 27.
inhabicator quos femel invafit.

non poflet.

quamftygiusergaftulariusitadebilitaverat, uc cemplum ingredi Alios concrahic in globum , diftrahit in lineam, tor-

quet in omnespartes, utexperientia quotidiana docet, comprobatqueexemplofuo Eutychius miferrirne diftoitus ac volutatus, dequo Georgius Pr& byterin VitaTheodoriArchimandritce. Alios fur fum attoTlit,ut mulierem a S. Bernardo Mediolani curatam, uc legitur in eius vita lib. 2. cap. 4. Alios humi affligit, ut filiam Principis de qua fupra. Quosdam in ignem,quosdam in aquam prefolitudinem , ut vidimus cap. 2, ex Evancipitat quosdam agit gelio. Quorundam imaginationem&phantafiam itaoccupant, turbant, evertunt lfti fpiritus , ut obfeffl non modo feipfbs pro monftris habeant,aut fibi perfuadeant fe in hoftes fuosincidifle, belluas cruentas viderc, Iarvas cernere, morcem prafentemhabere fedetiamutfeipfos inbelluasconverfbsarbitrentur,utfupradiximus,ideoque inobviosinvolent,fa?viant, eos lacerent, &occidanr. TaIisfuit,quemgladioinfeftoperurbisplateasruentem , quoscunque obvios petentem , integritati reftituit Ar,

&

Linguaetiamenergumenorum non raro abutuntur d<emones eaque evomunt horrendas

faciuSytcft:eSozomenolib.4. cap.
1 j,
,

blasphemias, calumnias^convicia, dctra&iones ac diffamatioAbiituntur& gutture, perquod voces truduntinconditas nes. belluinas, iibilant ut ferpentes, rugiuntut leones, mugiuntut & Abucuntur tandem ftomacho , quem fubinde montauri HiFuit tefte Theodoreto fb ofx voracicatis ingluvie vexan^. ftoria SS. PatrumSeS.i 3. obftflus, qui tametfi uno die tnginta
,

&

g->.!hnascb4umeret,

famemtaroen

jitiare

non poterat.

Alium
trium

Ujfli refeic

V/W^invitaAbbatii Macarii Se&.

17. qui

modio-

Energumenoru?ru.
,
:

modiorum panesuna vice devorare fblebac ftansreiblvebacinvaporem &fipanesdeeranc, fua ipfe excremenca comedebac, ebibebac locium. Omicco innumera alia mala qua? inferunc cecerrimi hofpices energumenis. Quibus id modis efficianc , pacec ex diis lib. i. Non camen ica crucianc dxmones obfeflbs fuos quin a cru- ^'^non ciacu aliquando defiftant uc quocidiana docec experiencia. Quin fe mper multis aliquando annis obfidenc nonnullos, nec ullum camen c ruci a ntu * cruciacuminferunc/imonecfignumpraefencicefuceedunc. Con- nibusobfirmac hoc Obfefliis, cuius in Vica S.Parchenii fic mencio apud Me- fidentftay.

60$ & eosdem mox eru-

&

taphrajlen die7.Febr. Hic quamvismulcisannisd^moniumhabuiflec^de illocamennihil velipfe, vel alii iiifpicacifunc> donec Puella quoque prateriens S. Par chenium fe prodidic ds?mon.
,

illa

cuius apujd Forcunatumfic mencio ,

quamvis mulcis annis ob,

nullam camen moleftiam fiiftinuerac a fpiricu nifi quod a cempli ingrefiii fuifiet impedica. Ad cempus etiam aliquando difcedere ab obfeflis da^mones, ac deinde reverd, confirmac exemplis Thyr&iu lib. de Daemoaiacispar. i .cap. 8.
fefiafufflec,
"
.

j,-

'

'
.

'

'

C A

U T

VIL

De variis operationibm^quasdamones in ener*

gumenis exercent ^r&fertim de
locutiont^.
Uplices operaciones exercere folenc d^mones in energu- Energumenis, per corpora veluc inftrumencaalias, alias finecor- eratio alix ati- nes vana?. Pofteriorisgeneris func, velle , incelligere, poribus. ones fpiricibus propria^ quas fub nullum fenfum cadunc. Prioris generis, praecerenumeracasprsecedencicapite, func locucio, vin-

&

onerum ingencium translacio, velociflima progreflio, aliaeque fimiles, qu# vires humanas fuperare videntur. Praeter has adiones, quarum primae func propriie dannonum , fecundae communes homini & daemoni , func ali# hominis
culorum
disrupcip
,

Hhhh

pofleffi

Itm
pofleili proprix
,

Lifar IV.MlrahilU
ur eft viiio , audicio , locutio uc plurimum

greflio nacuralis,

r,ttrgu.

pro, Vulneracio propriaaucaliorum 5 membrorumdiftracT:io& comprcflio , organorum fenficivorum eorruprio, virium debilicacio &c. fiunc quidem mediance corpore energumenorum, accum hicancumpaflive ad eas fe habeanc dici-debencdaemonum proprixaftiones. Dubium non eft , obfeflbs mulca per fe loqui , non concur-

&

alia fimilia*

menorum rence, ti$c impellence dasmone obfidence.

^ cutl0

'

camen fic, uc cocalocuciofolorumdamionumfic, cum maxime,.quando.bfefli cembiles rugicus, &incondicos clamoresexckancj quando
Saepiflime

fucura, aucabfencia, aiiaquefimilia incognita manifeftanc

quae

abhominibuscuncfcirenon poflunc j quandohnguisperegrinis,

quas nunquam didicemnc, loquuncur quando de rebusalcifllmisfermonemhabenc ; quando in poceftaceObfeflorumnoncft uccaceanc fipoftquamceflancabripi,.& fibirefticuuncur, nefciunc refpondere de iis rebus alcis , auc incognkis, de quibus fermo;

nem

ArTerc hxc figna Alphonfm Toftatus in cap. g. habuerunc. D.Macchadq.i i4.&exipfoT^^/^lib.deDaemoniac.cap. 17. Expedicius ver6 loquuncur daemones in obfcflbruracorpoin cadaveribus, in corponbus ribus, quaminformacis exaere brucorum quoniam in iis apciora inveniunc organa , quam in E6 eciam prompcius loquuncur perobfeflbs, quo expedihis. tiora habenc organa , adeo uc cum impedicis lingua impedicius Fafliis id fuic ipfe diabolus , qui cum.per obfeflam loquancur. mulierem lacine loquerecur, & ob foiaecifmum commiflum a circumftannbus irriderecur, refpondic, minime mirum efle quod errarec, mirumporiusquodloquerecur, cum linguam mulieris grofliffimam difficuker adloquendum nedum ad expedice
,
,

&

corredle loquendum^moverepofleu. Ex his fequicur dum obfeffi,per quosda^monexplicatomodoloqukur^blasphemanc, peieranc , fecreca concra jufticiamre,

velanc

circumftances dirTamanc
peccacisefle,

aliaque fimilia perpecranr,

immunes a

quonianvncm carnagunc, quam agun*

Enermmenorumj.
De locucione infracap.ii.5c 12.
daemonum perenergumenos

611
plura dicemus

C A

P'

U T

VIIL

Quaformd damones invadant energummos 3 Jpeffakli) nec nh

RAcio dubicandi eft

quod

taniecfi fpiritusfincdsemones,

& Dxmone
*

corpora nulla habeanc, ne cenuifilma quidem, uc vidimus lib.i. poflunccameniliaailumere, quando 3 &qualisformae,pra:nec fercimbeftiarum, libueric, ucibidem, lib. z. probavimus raro fubmufcarum, araneorum, formicariim fimiliumqueanifaspe ecmalculorurn fpccie inobfeflbrumore fuere confpedi iaminenergumenorumcorporibus cuberaapparenc, ac de loco inlocummigranc, indicioque func damones fub corporea mole incra corpora lackare , acque transcurrere, Necdefunc ex-

qua forma
n

&

^*^

m cns.

empla_>.

tur,

cum

Georgius PreSyttr in vica B.Theodori Archimandritse tcftaBeacus illeexquodam cauponis fillo fpiricum imrnun,

dum ejicerec

illum magno clamore edico i

&

iii

fpecie mgrafor*-

miucx ore Obfefli prodeuncis,egreflum fuum prodidifle.

Vortunatus quoquePi&avorumAnciftesinvita S.GcrmaniParifienfisEpifcopi cap. z^.fcribit,

quod cum San&us

illeob-

cracis fignum imprimerec % feflaemulierimanum imponeret, darmon per nares in fpecie mufca cum fanguiiie fic egrefliis.

&

Idem S.Germanusalias ab infeftance danfione diaconuiii quendam!iberavic,quiabeovifuseft difcedere ifl 'fptcic p'arvu<U 4vh tefte eodem Forcunaco loc.cit. cap. 5 2.
f

Narrac Fincelius lib. 3.deMiraculis, Anno

1 5

59.

nonpro-

cula Joachimicis Valiibus dasmonem invafifie fabri cuiusdamfiliam inhauftu cerevifi#,fub Cpccicmufc*, cumancea per incegrum

biennium

fuiflec ei infidiacus.

Hhhh

Novi

612

Liber IV. Mirahilia

Noviego, cumMamis in Sieilia degerem , matronamnobilemacpiam J qu&ipiafatebaturcumlacrymis,& ab aliispasfimcredebatur ac dicebacur habere daemonem in corpore a qui idencidem peclus in cuber inflarec , ac paulacim per guctur ad os ac linguam af cenderec. Hoc camen uc crederec , adduci non pocerac Coliegii nofln Re&or Vir folide do&us ac pius , donec voca.,

tusdiequodamad cemplum noftrum a di&a matrona pecicura pro malo fuo auc remedium ,aur confilium y vidic. incer loquen,

dum incumefcerepelus y accuber fe.rpe.re. per guccurad linguam, foeminrcque vukum & oculos mire deforman & linguam in mi,

ram ac humana majorem loquacitacem diflblvi, Ex his videri queat daemonem obfidere homines fub forma Ego fequentia ftatuo. corporea.
,

Primb. D&monesobfidencesnonaflumuntnecefTariocor-

pofTuntinvadere homines 5 illosque affligere 2.pacet.. Secundo. ) uci ex diftislib. i. ( fimilia animalculorum velint corpora aflumePofliinc tamen fi re fub illorum fpecie homines invadere , intra lllos latere , huc atPatet ex iisdem duobus praecedentibus que illuc discurrere.

pora^quiafine

lllis

qui fcopus illorumeft

,

&

libiis.

Tertio.

Utrum^dumfubdidtorumanimalculorumlpecie

intracbfefloslatuerunc coiporailkjrumaflumpferint^incertum eft,quia poflunc iilis excrinfec<kancumaffiftendofjcere, quaein

di&isexemplis
jfpecie

fecifle narrancur..

^arto..

Uc cubera

m obfeffo-

neceflarium ut fub corporea intus lateant quia vi) tute fibijndita, absque corporis fubfidio, id pofluncefficere, utexhb. j pacec, AddkThyr* # ^putzrefe , mufcaSjaraneos, aliaquefimilia animalcula vilia fbrdida, nec fponte a dcemonibus fieri, nec ipfbs nifi invitos coa&os iisdem vel afliftere,, vel inefle, coa&os fcilicet a DEO , ut ipfi daemcnes confundantur y hominesque ititelljgantquamfitmiferum:llorumfubefleimperio,quinon nifi cum mufcis aut araneispoflunt efle
eft
,
.

rum corponbus excicent dcemones , non

& &

molefti.

CAPUT

Energumenorumj.,

613

C A

U T

IX.

Defignh addifcernendos <veros energumenos

afalfs.

a Chriftiana religione discemeContra di na Apoftatas 3 eile Eiiergumenosfeu a daemone pofleflbs. fentientium argumenta y eorumque folutionem y vide apud X^yrmmVfo. de Dcemoniaciscap. 1 8- ^qq-. Certumeft IL Non omnes illos quifibiperfuadentie a d^- Energuremedia expetunt, efle * n!* a * moneobfeflbs ,idque fatentur palam, tales.. DocetJd quotidiana fereexperientia. Novi egovirum fingunt.. dodumacreligiofumEanormi in Sicilia^qui vocatusadexorcimultis fignis atzandamiinulierem , quae energumenam fe diu queclamoribusoftenderatjClavemfeiTeam clamaliisveloinvolutam protulirin medium, experimentum fafturus an vere a dia.

mnes y necdenique omnesHa^reticos,

^ErtnmeftL Nec omnes qui baptifmatis facramento initiati Energu^nonilmt J necomnesSagas& Maleficos, nec Divinatores o- ll jj"

&

&

&

&

boloinieflaforer,.

Hicmulierjquoniam^.Rofali^cuiusiacrum

providentia, repertum fuerat y facralipfana fibi oftentari perfuadebat, horren-

corpus nonmultbante in Erda monte^

magna DEI

dum clamare^meditarifugam^vimfibi a San&a inferri teftata. Ex quo mulierisillufib patuir.. Alium novi ineademSicilia qui cumErycinoin monte & urbe prope Drepanum adpium & ho,

neftum Sacerdotem divertiflet \ reperit eum vehementer afHiftum obfbrorema daemone, ut ajebat, obfeflam \ rogantemque enixe, ut fiquam poflet, afferret opem. Accedit fororem hofpes,
alloquitur v examinat,
venit.

in fufpicionem fraudis ac fimulationis Amotisigitur arbitris, perfuadetfbeminxeaufam utaperiat, cur energumenam fe fingat , promittitque obtenturuma
fratre 3 quidquideafid:ioneextorjquereniteretur.

&

Tummulier,

diu fe ait , fed fruftra, a f ratrepeti vifle, fericum ut fibi pall ium coemeret , quali honeftiores uti folerent matronce* Hanc fimif ationis caufamefle.

Aliud tamen nihil a fratre facerdote, poftquam

Hhhh

id

6ijf

Liber IV Mirabilia

id refcivic^quam lumbifragium obrinuic,- quo

& ad mencem redfit.

unumfu-

Sirniliaexempla frequencerquibusvis locis occurrunc, pracap. 3. exCardanoreculimus.

Cercum eft IIL Nec vicam improbam, nec ferosacque agreftesmores, nec gravemac diururnumfomnurn , nec morbos nullamedicorum arcccurabiles, figna efle cerca &indubicacalacencium in hominibusdaemonum. Racio eft, quiaillaomnia alias poflunc ac folenc habere caufas. Omicco alia figna falfa , qua? Thjr&ut loc. cic. cap. 2 2. congeric.

/.

I.

Signa nonnulla ad dignofcendos

Daemoniacos.

Kcvclatio
occultorii fi2rum

TJls ftacucis,
*

probabiic U"
wicnf.

Ajol. Occulcorumrevelacionem,quashominum ea revelancium fcienciam nacuralem iuperanc,probabi!e fignumefTe lacencis in homine daemonis obfidencis , fi aliunde prudencer prafumi non pocefl, a DEO, auc ab Angelo bono efle. Racioeft, quia cum revelacionem illam a mence feu fpiricu aliquo fuggeri necefle fic , nec camen a privaco hominis fpiricu fic,cum fupereceiusfcienciamnacuralem > necaDEO, auc fpiricubono, ucprudencerfupponicur nccefleomninoeft a malo fpiricuproDixi probabile fignum efle lacencis in homine dazmonis fieifc;. a dsemonibus non obfidencis non enim id cercum eft, cum obfidencibus ea revelacio fieri queac , uc conftac ex variis hiftoriis % quocidiana fere experiencia. Si camen alia adfinc fignayrevelacioneminpraedidtis circumftanciis a daemone obfidence eflo.
,

&

&

Exempla vide apud Thyr&'um cap.2 3.

Locutio
pcregrino

idiomate
probabile

fignumcnergomt- curalicer nonpoceft, uc

n1 '

Ai n. Linguarum peregrinarum periciam & locucioneiti^ quasloquensnunquam didicic, lacencisquoquc dsemonisinhonoft num e ffe mi ne f,g probabile , fi aliunde prxCumi prudencer r ^ -^ V \ %^ r _ n >.. Racioeft, quiahennapoceft,efleaDEO,auc Angelobono.
-

-,

cum

peregrina

quam quisignoraclinguam llla loquatur, idiomaca non nifi magno ftudio addifcamus.
,
,
,-

Cum ergo opusmencis fic idioma ignocum loqui nec tamen h DEO, auc Angelo bono efle cenferi pofiic merico a d^mone
>

efle

Bnergumenorunu.
efle prarfumi poceft
,-

61$

inhabicantequidem,fialiaadfincfigna,loIdem incelligendum eft de quentem eile ftientia legendi , fcribcndi , cancandi , deque aliarum fcienHallucinacur ergo Le~ i iarum nocicia j ii eas nunquam didicit. *vinm Lemnim lib. 2. de OcculcisNaturae cap. 2. doccns melaneholicos phrenecicos ex frequenciflima humorum ebullicia-

energumenuni^.

&

iie,

& vehementi ipiricuum agicacione, pofle variis linguis, laamea earum nullam norino.
Hocfigno paflim

qui, quamvis

olim
tes.

&

nofti is temporibus deprehenfi fueredaemonesobfideir-

Sic deprehenfusolim ille, qui

candidatum quendamCon-

ftancii

Imperacoris pofledic

tamum

&

qui candidacus cametfi Francam ; Latinamnofletlinguam , tamen B.Hilarionirefpon-

debatidiomateSyro,

& quidem ica perfe&o

refte

D.Hieronymo

invitaHilarioniSjUtnonftridor, nonafpiratio, non idiomaaliquodPaLtftini deefleteloquii. Sicdeprehenfus&illejqui in mu-

Mediolanenfi ad S.Bernardumaddufta , latebat , quae nunc nunc Ibera loquebatur lingua,ut habetur lib.2^cap.4. Vkx S. Rernardi. D. Norberto Pr&monftratenfi apud Ningellam verbum D E I pr^dicante , puellam daemoniacam ad fe adduliere
,

Italica ,

&

ftam exorcizante, dcemon

irridens

CanticaCanticorumaprin-

ad verbum in cipiousque ad finem per os pueliae recitavit, Romana primum , deinde in Teutonica lingua interpretatus eft 3 tefte .5/e^^inChron.circaannumChrifti 1122. Mulierem dasmoniacam Melanchthon apud Majolum tom. z.CoIIoq. f> alios fcnbit , a fe in Saxonia vifam , nefcientem legere& fcribe^ re, quae Gra?ce tamen fevum illud SaxoLatine loquebatur niaebellumpra^dixithisverbis: sV^ **>$ U) :jh >jfc 7 fyp$ h XaS> tt ; Fernelim quoque lib. de Abdicis rerum caufis teftacur puerumievidiiledsemoniacum, qui Graxe loquebacur, cum tamcn literas nefciret. Simiiia quotidie occurrunt: Aio III; Praeter figna pnccedentia fatisprobabilia ac cerca, Baergv* n ru cilealia , minus tamen certa , latentium in hominibus daemonum. lgna+ Huiusmodi funt^barbara* & inconditae voces , clamoresque ulu- *

&

&

&

&

&

'

latusbelluini jhorribilis

& truculentus vultus

>

membrorumftu,

Ror ,

& fun&ionum fere omruum vitalium privatio

atque perpetua

616

Liber IV.Mirabilia
;

pecua quaedam fomnolcntia

fumma

inquiecudo

vires in cor-

pore humanononordinari2e,icaucrumpanc vincula& cacenas,

onerageftenc adquas hominumrobur non fufficic, repcencper muros,fummaagilicaceeurranc ; voracicas acque bibacicasprorRacio eft 3 quia qui vere energumefus exocica ; aiiaque fimilia.
-

ni fuerunc, hasc figna fiepeexhibuerunc

fignis

>

& faepe daemones his fe

prodiderunc in

obfeflis.

Nam ex lacracu deprehenfi fiinc

mulci ucriusque fexus efle obfefli Alexandriae, cefte Sigebertom Chron. circa Annum Domini f 1 7. De obfeflis cruculencifllmum ac mire deformacum vulcum habencibus mencionemfecimus c. 6. nullo lococonfiftencium, fed fblicudinesac feInquieciorum, pulchra pecencium, exempltimhabemus apiid D.Matth. cap.8. uc vidimus fiipra cap. 2 Mulier Mediolanenfis vecula obfefla , ad S. Bernardum addudta, fcamnum in quo illefedebac, cransiliic,& Voracicacis quoscunque equos fe curfu a^quare pofle afleruic.

&

exempla dedimus cap. 6. Hseccamenfigna,uc dicebam,nonfunccerca/quoniam aliisquoqueexcaufis, & fepe nacuralibus, evenire poflimc. Iri Maximinolmperacore, qui Alexandro Mammeae filiofuccefllc, cancum viriumfuic, uc equumpugnopercufliimnudarecdencibus , & ma jusculas arbores dividerec manibus. Caius Junius canri fuic roboris , uc carpenca praetervedta una manu obnixus cenerec, jumencis^eciam concra nicencibus. Celericacis fummae fuic puer novem annorum Rom#, Confulibus Fonceio & Viplano, adeo uc a meridiead vefperam perpccuo curfw conficereco&oginca millia paflhum. Roma? fub Ccefaribus incer fpe&acula populo exhibica produ&us eft, qui per adverfum pariecem felis modo repcando fcanderec. Maximinus jam nominacus uno die eficabac quadragincalibras carnis( alii LX. fcribunc) pocabacque viniamphoram, adeoubercimfudancecorpore, uccalicefudor colligerecur , implerecque uno die cres fexcarios. Narrac ha?c Sabellicus com. 4. Exemplor. lib. 2. cap. 9. 10. Quidam Bufcoducenfis nondum depofica cacodaemonis larva , quam in fabula paulo ance aflumplerac, uxorem fuam cognovic $ qu<e gravida effeda, calem poftea parcum edidic, qualem ipfa maricum pgrfonacum conipexerac, uc

&

referc

Bnermmerrorunu

617

referc Vairus de Incancac. lib.i. cap. i2.DeCippoquodamrege mrrat Petrus Mejf.par. z. Variar. le&. cap. 7. quodincerdormiendum e fronce naca fmc illi cornua,, cum commiflos incerdiu cauros fbmnians alcius animo agicafiec. His fimilia mulca alia

reculimus parcim libro fuperiori , parcim referemus libro fequenci

de Mirabilibusmonftrorunij.
Aic^ I V. Probabile eciam fignum irihabitantis deemonis in

renuanc proferrenomen JESU, invocare DEUM , recicarePfalmum Miferere mei DEVS, auc Jj)ui habitat auc ali^s pias^raciones item fi ad prolacionem norriinis JES U auc San&orum aliquorum > ad praefenciam rerum facrarum, ad fignum Sandta? Crucis y ad infiifurracioneminaurem horum verborum, Deum qui te genuit dereliquifti >$$ oblitus es Domini Creatoris tui > ad exorcifmos incencacos aliaque iimilia, exhorrefcunc, cerrencur, concuciuncur , impaciences Racioeft, quia exreddunrur, blafphemanc > fugiunc &c. periencia frequentiffima conftac vere obfeflbs fepe calibus conftac prascerea cadem experiencia^ fignis eognicos fuiile daemones fimilia honxre, ab obfeilis discedere, uc fuse ab aliis probacur

hominibus
,

efle

fi

obfeffi

>

&

fl

/. II.

Alia Daemoniacorum figna3.

.

\TOetius Difput. de Energum. parc. f reje&is fignis qire alii Energta* afferunc enumerac fequentia defitnipca , uc ipfe aic , ex c ucr ^h Scripcura & experiencia-f. Occulcorum , pracericorum>flg naL. 1. pr^fencium fucurorum revelario > & quidem absque ulla honefta caufa , plerumque ad DEI concumeliam & proximi injuriam. 2. Peregrinarum linguarum, adhax canendi, fcrtbendijegendi/rerum & difciplinarum nullo ftudio comparacafciencia. Onerum quaehumanum omneroburfuperarit, 3. geftacio > velox valida corporum agitatio aut dimotio i fic camen p!erumque,ut crura aliaque ofla, aut iyftema frangatur. 4. CorporisenergumeniciadmirabileponduSjCiusdemq;
,

.,

'

&

liii

rigor^r

LWer IV.
igor,&inflexibilitas. $\

Mirabiltai

Voce%boum, porcorum , urforumj. ^/Gravisvexatipiatusinvifceribus&parcibuscorporis. 7. AffliQio lmmediate ante depulfionem feu.egreflum d<emoais, g. Affliiofiequensadiabolo., 9. Ceflatio fenfuum tam internorum

quam externorum y
aquairu in
ipfos inter.ficsre 5> &.

& locomotiva?.,
nonnunquam

10.

Quod

projiciantur in

ignem, &;ipfi fe ftudeanc, auc potius diabolus ftudeac

incerficiac
I I.

Quod

acce-

quntaliquandoterribiJesrapparitipnes,, n., Subita vencris auc a-

ijarumpartjumintumefceiitia,, 13. Deformacjo, feudefiguratio, VuJtus, 14.. r.oquela.quarfiatapertooreabsque organis fermonis,

Ha?q V oecius, Videa t lefitor > an hcec certiorafi nt,quam quar

( fic

Xhyrseus, aliique Pontificii

fi III;.

illps appellat

danc,.

Adhucalia Daemoniacorum figna..

*7*Acharias Vicecomes inComplemoExorciftcepar. L.quam plu^nmafigna Dsmoniacorum y parcim eadem cum praecedencibus , partim diftin&a, proponit quae in Leftprum graciam exfcri-.
,

bere.placeo
^nergumcnorurri!
l

x
,

( inquit ) ef fumidamDamoniacus de Linauaw ntrram.

-

0--

irerumalia figna^
.

rcmultotfv contranafuramprofert : tnftatur guttur^veldtftrtn'gitur angufte ita ut vjdeatur velle (trangulari fed tamen in fu-~ um pr ftinumftatum rcdit, 2; Plorant nefctentes quid plorent. Sj Cumira ef contenftone reftondent interrogantib)44. guandofa, cttam coaffi. ut toquantur , nolunt. toqut. jy. Claudunt dentes^ &*> nolunt comedere, 6\ Hommes odioprofetjuunturi. yr Multadicunt>^ exquibja niinirnedtgnofcittir,^ quid^velintjnnuere; g Opprimi-,
->
.

n.

in

RemanentJ anquamfenfbm deftituti.. lo.Seipfos pugnis percuttunt ^vetlcs lacerant^ capillos.ii.Terribi-

muntur /oporegravt,,
les

p.\

habentoculos^

12.,

Terrore^repenttnoa[ficiuntur;\

$ confeftimi
ejr j

terror ilte recedit< 13: Dtverforum animaliumv.oc?* im.it antur ,

ficaudtuntur. rugitus leonum, balatwovjumfboum mugitm^ latra-* tus +anum porcorum grunnttw, ejrjimilium^ 14* Strtdent denti,

bus
1$.

L$ fpumant

^ figna. alia oftenduntt^

.
.

tanquam

canes rabidi.
-

Multoties exponunt jepr&cipitiisi 164 Discurrit aliquandoper

vclglacialis vapor.
/7..

mumcorpora igneus

Sentiunt per corpus;

ftgnm

^Energumenortmi^.

(6t%

ftgna tanquamformicas discurrentesy ranasfaltantes , viperasferfentes ypjcxnatantcs ^mufcasvolantes ,&ftmilia. i$. Variapr& ter naturamvident audiunt. ip. Sentiuntfiib mdnufacr a capitijuperpofita y vel exfkcra\leclione quid frigidiffimum ,velcdii-

',,

Cldmant ^cum aliguas Sanclorum reliquiascapitifuperponis >etiam cccuke ^&dicunt , auferte iftas k me , quoniammaii olent veifunt nrmis gmves : aut efflant dutcircumvolvuntmput aut ipfks reiiquiasprojicereftudent aut contrfo
diffimum, velgrave.
20.
,
,
.,

Mimftrum&adftant.ffeirdtos oftendunt ^fimilta.

r

fpiritualia odiohabent;

21. Omnid k facieSacerdottim ,& pr&cipue'Exorciftd-

rumfugiunt ; in Eccie/iam ingredi nolunt y &Ji ingrediantur , db eaflatmfugere procurant 5 velcoromz ^vel(piritualium hbrorum tddet CuncJa venediBa SancJorum^ue imdgine*, 'dr mdxime
.:
(

irihdc Cruciftxinotuntinfficere s necdeofculari imo projiciunt y ommaconfpuunt. 22. Sacrdverbaproferre negtigunt y qualiafurit MifereremeiDEUS; Quihabicat ^nadjucorio altifllmi $ Magiii,

ficat aniroa

mea Dominum ;ln priiicipio erat verbum

>

^fimilid,

Etfi eaprmuntiaverint, t?albutirejludentyVel verbacor~rumpurifrt

t&diumgravedemonftrantytandem eaperftcere nonpoffunt. 2j.Sen~tiunt in alic^ua frn corporis parte ddorem $ fifuper tum fignum SancJ* cruehs feceris tftatim per corporis membrdfugiet. 24. Cum fuper ipfos Evangelia Paffionem J E SV Chrifti Conjurationes &

&

fimilia legeris

contufbabuntur >fenfus occupdburit , intolerdbiies eiiam in illis anxietates acinftationes y velguttasfudorudeflueni& Injuper ftridores usque dd cctlum mtttent , profternerit confficies.
,
,

fe, acfimiliafacient. 2$.

Cum

dudieris idiotas y

^ ignaros difterd-

rumyinterpretdridifficiliaidiiorummanifeftarefecretaypulfareyVel
muficaiiter canereyaliquapr&dicere/loQ[ui vdriis linguis^ (ut verbo concludam)fuperndturalia
(

intellige , fepra vires natura? htt-

mana? )facere$ absquedubioftgnum erit didboJicpr&fenti/e. Hxc Viceccmes^ quattameii , ut ex di&is conftac , ne<: e vi*dentia atque infallibilia , nec {efwper probabilia veromm energt**menoram figna , quoniam multa eorum exhibeiit eciam fi&i t-

nergumeni, & maleficiati , &^iisnatura]ibus morbis afFcfti, maxim atrabilarii.

liii
z

De

$20
De
fignis

Liber lV.Miral?ilia

ad dignofcendum , an da^monum pofle/fio fic maleficio indu&a , plurima coUigkCodronchus Medicus lib. 3. alibi * quac. apud eum legat qui de Morbi Venefic. eap. 13.

&

voletL>*

C A
tfjBi

Anlycanthrogi >

& lunaticifmt enerfi

U T

X.

gum enu
VAriiiiintmorbi
duntfigna,
,

quibus

corripiantur homines , talia e:

& talia fymptomata produnt,ut energumeni

,

funt, lycanthropia, tideantur. apoplexia five fideratio paralyfis , carus, fyncope, catalepfisfeu narc^ , lelhargus , hifterica pa/fio, ftu fuffocatio -utenna , de-

Exhorum morborum numero

lirium melancholicum , mania, phrenitis, paraphremtis hydrophobia , choribantiafmus ex morfu tarantulae > quam choreamS. Viti aliqui appellant*, aliique multi , qui propterea ab
,

imprudentibus cum energemate daemoniaeo fepeconfunduninquit Voetius Difput. deEnergum. par. 1. Nonnullos ad tur limam vocabimus.
,

JCX De LycantHropis.
Lycanthro#
V1

p\f Lycanthropisfuse egimus lib.

cap.26. ubi varios adfigna-r

,
,

nt
\
#

meni

*~* vim' is modos quibuslycanthropia cynanthropia aliasque in aliasbeftiasconverfiones contingere fblent. HicdeilUtantum lycanthropise fpecie agimus de qua Paulus JEgineta lib. .3,
,

Lycanthrorcap. 16.
pia qualis tJjropia 1 orbusfit,

tur

&
.

ibidem citato, haecfcribitinaliaverfione. }m lycam detinentur * imitan* lupos omnibm in , nocJu domo erreffi & v ^. j. r C 1 do&ecdies lUucejcat, circa aejunctorum monumenta ple,
.
.

Ha comites tpforum notd ; facies pa/lida, 0rumque vagantur* culi ad videndum imbecil/es , &ficci y lingua aridifjima y nulla in
ere faltva >fiti* immodica y tibia, qubd frequenter- impingant^exulcerats,
,

adeoutfanari nequeant.

Tale*
ejfe

quidem funt nota.

,

Spe>-

demvero melancho/U

lycanthropiam

exijitmare convenit.

Energumenorunu:
Kec Jigineta.

S 21

lAunc moxbum Avicennalh.-}. Traft. j.cap. z&. vocac cutubut y &abileadufta melancholia provcnire fcribic, ac incer Ctxcera haechabec. Species melancholix plurtmum evenims in Februario ^qu^facit ut homo diligatfugereab hominibus vi-

&

v.is 3 .$ cupiat appropwquare mortuts tffepultis $$c. Hoc morbo correpcum ie vidifle aic Hieronymus Magtus libJ 4. Mifcel. Angla- i-ycan1 ?' qui ixpc ab Auguftinianis aliisque a^di- thro 1 ruis in fepulchris dormiens inveniebacur qui morcuorum ofii- piu^"

Anconium Donchium

.,

&

lycanchropis ^iubkacur an energomeni feu daemoniaci fint. Ecdubicandiracio eft, quiaduoilli d^moniaeiapud D. Matth.&D.Lucamc&p. 8- de quibus iupracap.2.egimus , alii non fuiflevidencur quam lycanthropi quia in monumencis, acfepulchris habkabancr Facecur hoc ErancifcusVaf/efimhr&cra Philofophxap. 2 g Joquens de illojquem
5

busdomuinfuam planecompleveraC; De hisergo

D.Lucas ck.cap.g. delcribic his verbis Bxhacnarrationefaale conjlabit cuivis, qui velfummis labiis degufiaverit medicinam,hunc
,
:

hominem laboraffe eamani#ffecie,qua vocatur a Medicis lycanthropua^feulupin&infania : his enimpr&cipue accidentibw definitur is morbm quhdita affe5ti , domt contineri nonpoffunt^fedcircafepulchrafrequenter vagantur.
,

Dicendumcenfeo,utnon omnes energumeni func Iycan- L ynthropi uc experiencia conftat ita nec omneslycanthropos efle eqt^funt'" nergumenos, concingere camenfubinde^ut energumeni fint fi- d*moni a mul lycanchropi five quod anrecedenter ad energumeniimum ci >aiiqui
,

morboillolaborarinc
invafi fuerinc
;

,&ad^moneoccafionem illamarripiente
poflefll a

noa,

five

quod jam

daemone, fuerinclycan-*

thropia correpri, obacrambilemcommotam,,& humoresalios ica agitacos atque commiftos,ucmorbi illiusiympcomata fequerencur. Et cales fine dubio fuere illi , de quibus DD. Matcha^us

& Lucas locis citacis.

rurru.
,

Yide incerpreces horum Efangelii ioco-

Icaquequilycanchropiae morbolaborant,nifi aliaenergume-

norum figna adfint non debenc pio daemoniacisrepucari acqjcurari neq*> omnes qui morbi illius figna habent^ debent ab energu^ xnenorum numero exciudi finepravio maturo examino.
,*

liii

JLDe.

*>

622
f. II.
'Lunatkodu fant c n c
ra_..

Jjiher IV. Mxrabilta.

DeLunaticis&:
,

Epilepticis,

/^ n

/*"YUod de lycanchropis idem dici debet de Iunacicis, necomnes i n:ii rurn energumenos efle lunacicos, nec omnes lunacicos efle a daemone obfeflbs. Duo enim func lunacicorum genera_*.
Aliinacuralimorbolaboranc, quem epilepfiam, morbnm comitialem , caducum ,facrum Herculeum ,magnum , aff e&umpuerifem Medici appellanc. Ec hi iidem func cum epilepticis , maniacis. Cur aucem lunacici dicancur caulamefle dicuncvel quod Lunacrefcenceacdecrefcence, morbus eorumcrefcat ac decre(cac ; vel quod epiiepfia cerebri morbus fic , cerebro autem, ucpocetumido, Luna dominetur. Alii vero lunatici funt, qui cum a dasmonefintobfefli, lunacicorum pathemacis funt fubje&i , hoc eft;quifcum energumenifmodiabolico conjun&um habencmalum maniacum auc epilepticum ; five id concingac quod diabolus pofleflbr malumillud inferac, humores fcilicec corporis accerebri pracipue concitando^turbando^mifcendo, ac corrumpendo > fivequbdmorbumillumincorpore inveniensoccafionem indefumachominem invadendi ucicurenim "fepediaboluscorporis difpofitione veluc occafione , uc poflea dicemus. Talis lu,

&

nacicusfuicille,cuius(ucvidimusfupracap.2.) meminic D.Matthaus cap. 17. a v. 1 4. his verbis Et cum venijfet ad turbam^ccesJit adeum homogenibus provolutus anteeum* dicens : Domine y mi~ ferere filio meo , quia lunaticm est , ^f malepatitur : namf&pe cadit crebro in aquam tfc. t increpavit illum Jefm in ignern
: ,

&

ecctjt

ab

eo

d&momum
ille
;

buic lunacicus
S.

Lunatid6s
r

CUt

quod eciam declarat S. Lucas cap. 9/v. 39. & vocatda:moniummucum,&ver.2 5furdum. Uhde fequicur non fuifle , ut nonnulli apud Voecium putant,morbum illum mere ac purenacuralem, fedvela daemone obfidence inve&um, vel ab obfefliiro prius in homine invencum-s. Quamver6 obrem dmo lunacicos quosdam efficiat, mulcas di-

& curatm eH

&

tfc.

D^monium ergo ha-

Marcm

czp. 9. v. 17.
,

ali quos

vef fi Auttoresa flferunt caufas.

origeneSttzQi.

in Mattheeum

d*mon.

D. Chryfoftomus Homil.jg. D. Hieronymus Comment. in cap. 4. Macchxiv. 24.afferunc,diaboIumidfacere,ut Lunam DEI crea-

turam

Energumenorunu*
turam infamer 3 quafi morborum caufa
(

**

ftc. Quod non cam mzMaldonatm Comment. in cap. 17. Macch^i ) quam quidam pucac experiencia enim docec, quanto ftudio per-

rabile eft

inquic

liiaderedcEmonesconentur^nonnullascreacurasplus, Nacura conceffity habere vircucis^

quam

illis

C A

U T XL
menL

AnPjthones ac

Pythoniffkfint energu-*

*m** *&***+
fYchonis^nitfcwsgrac^) vocabulum fiimicur profpiricu di- pyfhoness vinacorei qui per homines vacicinia edit 3 pro homineipfb quid fint* quiper talem fpiricum &: per< quem calis ipincus vacicinjaedio..

&

&

Horum aucemhominum alii habenc fpiricus^pl/py$

res 3 annulis , vitris
,

feu familia-

quos confulunt , &refponfaabillisaccipiunc ; dequibusfuse egimus lib.i. cap. 37.. Alii excrinfecus accedencem fobinde &: fibi affiftencem habenc fpiricum^cuius afflacu auc fuggeftione, divinant. Alii denique peros , auc per pudenda loquentem ac reincra fe habkancem
ciftis
,

aliis ve rebus

inclu/os ,

&

dancem habenti daimonem. Talis eratpuella illa de qua Aftor. cap. 1 6; v. 1 6 dicitur, quod ^efy** nMa os ,J}i~ ritum fythonhh^o^ozi frfive uc Syrus vercic quod in ea erac fpifponfa
,

fibi aliisve

ritus divinationis*,

Talis &: mulier

habens, quamconfuluit Saul;. Sacerdoces Apollinis apud Delphos, qu^confulencibus oraculai rjeddebanc. m mm**i& :

Reg. cap. i%.fythonemTales denique Pychi^e foeminae

illa /.

&

De Pychonibus in hac ulcima accepcioner fumptis fermo hic;

eftV&^qu^ricur^anfinweveraenergumenii feu a dfemone obfesfi.Quod uc defihiamus^yidendum qua racione daemones per diftos Pychonesrefponfadabant, cur cam fpiricusdivinacores, quam: homines per ipfbs divihances, dicanrur Pychones. Pythones Apollo divihandi fummus arcifex, Pychius cognomihacus s u modo

&

eft^veUdraconePychone, quemin

infula Delaconfodir,

velab^ ^*

homi-dsmoJr

$24*
hominc quodam
inceremic, uc vulgo

Liber IV. Mirahilm

fceleraciilimo,5

Pychone di&a, quem fimilicer apud anciquos cradebacur. Quoniam vero

Delphicus Apollo nonnullos vel viros , vel mulieres, in cr ipode fedences ,auc diva ricacis cruribus ftances, di vinandi fpiricu afflabat; Pychiar feu Pychoniflx. appellabancur hi Pychii fcu Pychones , Afflabac veroiftas Apollo cefte Plutarcho lib. de Defe&u oracuL Strabonelib. i. Ctcerone deDivinac. dum aura qusedam ex ancro per anguftjflimum os prodiree ipfbrumque vencrescanquam va-

&

&

fa

Unde uc dixi cripod i cuidam inucres quosdam implerec. uc aic Oecumenius in cap.16. A&or. fidebanc&ucinftabanc, Unde Apoftol. cruribus divaricacis auram illam excipiebanc. Ori Pythtj [pecus Origenes lib. 3. concra Celfum fcribic infidens quam vocabant Prophetidem per muliebria receptt (pirJtwnApotlinufatidicum nutto convejlttum terreno corpore. Ec 1 b. 7. Certe de Pjthia quo non aliud manteum eft celebrius narratur , vatem ilafceudentem iam Apoltinis dejtdercfuperforamenjpecus Caftalij, inde fpiritumper muliebrcgremium recipere $ quo raptMa profert
,

&

&

&

Confidera nunc> an ejr divina , utputant , oracula. non hoc ipfi intetligaturjpiruus itlius impuritas^ui $c. "ti* 4# Poftquamaucem mulierquarpiam (namhajmaximeabmfernalidracone afflabancur ) in cripode Apollinis fedens, aut ftans,per genkalia admifiilec fpiritum impurum,obfidebac is ventrem , acfucuram vatem cantofurorecomplebac,ut folucocrine, ore fpumans, ac debacchans, verba proferrec infana,& fic demuik de rebus occulcis refponderer. UndzSeneca in Oedip. A&.2. Incipit Lethta vatcs fpargere horrentes comas^ <* Et pati commotaPhccbum contigit nondum jpecum% Eminet va(tofragore majcr humanofonus. Quadecaufa fpiricusiftiPychii hebraice vocanturrftl^ oboth, ideft,ucres,graecver6a Sepcuaginca Interpretibus id eft , vcntriloqui quia per vencrem quafi per ucrem loquebantur,&,dabanc fkpeobfcuras^ftridulas, hiulcas,confufas, ambiguas,& perplexas voces. Qua de caufa Jfam cap.g. dicuncur ftridere vel uc in hebraico texcu eft, mufficare, fubmurmurare, uc nocac CorneUtu* Lapidc in di&umlocumv; addens,enchufiaftas
ittapr&clara
,
:

l^/^^

&

illas

Energumenorum^.
ilias
,

6 25
,

&pe a dsemone quafi furiis a&as auc quafi phreneticas ftridereacfpumareiblkas & dxmonem ipfam cumftridore&violentia coadtam vocem per os vel vencrem earum expreffiile. C/iusRhodiginwhb. 8.cap.io.refcrt,vidi{lc fe Pythonisiam, e cuius pudendisvox prodibac. Pythonifla quoque fortaflis fuicmulier illa 3 dcqu&Cardawushb.is. de Variet. Rerumcap.84. qu^d^monemfociumfehabereaiebat/a quofi refponfumquis,-

piam volebat, ingreflacubiculum jubebat utillum vocaret, & inr5

terrogaret , ipfa verb condebat capuc in finu ,

& interrogabat dse-

monemluum
ret.

rem ( ut videbatur) fed procul

tandem refpondebat nonprqpeipfammuliequa.fi vox e muri foramine prodiPorrb vox ilia , ut Cardanus refert^ verba nulla formabac
,*

qui

necquidquamfignificabat,fed exilis tenui%acftridula^ipfavero mulier interpretabatur quaraudieitaCo His pr*emiiTis , refpondeaad qu^ftionem initio propofitam , Pytfaones illos iblurn Pychones (feu viri fint^ feu foemince)efleobfeflbsad^- aii q uifunt rumc " mone, ac vere energunienos , qui modo explicato exceperunt fpiritumPythonicum, hoceft, damionem, ac per illum vaticinantur reliqui verb qui per dasmonem folum extrinfecus afliftentem /aut quomodolibet aliteraffiantem ^oracula fundunt,& futura pra^dicunt , minime dicendi funt obfeffi. Ratio ex di&is cap. i.patet. Puellam illam,quae z&^.eap. 1 6.v. I 6. dicitur habuisfefpiritum Pythonem, fuifle a daemone obfeflam plures exln9
?

terpretibus exiftimant,
iret
li
,

quoniam S. Paulus pra^cepit Spiritui ut exHiftoriam dcfchbkD.Lucas loc.cit.D.Pau,

& ftatim exivit.

:

Facfum efi autem euntibutnobis ad omtionem>fuellam quandam haberitem (piritum Pythonem obvmrenobis qu& qutfftvm magnumpraftabat dominisfuis ,divhmndo. Hdc
focius , his ver bis
,

nos y clamabat diceris : Jfti homines ^Jervi DEI Jubfecuta Paulum^ Hoc autem facieexcelfifunt qui annuntiant vobis viamfalutis. bat multis diebus. Dolens autem Faulus , converJus yJpiritui di,

&

&

Et exijt ekdem hora. An verb mulier quoq; illa Pythonifia^qua^V.i?^.^.^. evocavitSauliSamuIem^obfeflaa dsemone fuerit, non ita certo conftat nam fiepe in Scriptura facra generali appellationePyxit
:

Vr&cipio tibi in nomin^

J E SVChrifti exire ab ea.

,*

Kkkk

thonum

$?6
colligitur

Liber lV.Jl4irabiUd

tihonum feuPychonicorum,,omnes divinicomprehenduncur r uc ex Deuteron. cap. I g. v. 1 i. & Levit. cap. 20. v. 27. & lib.
cap.19. v.3. cap.29.v4. &g-.4,cap.2l. v.6>&c i/ai* cap.$.v. ii>. energumenos aliosque difcrimen eft, ,

&

&

Hoc camen incer Pychones

quod illi fint voluncarie obfeffi, ahi minime. DePychonibus plura dicemus in Technica Curioia...

C A

U T

XII.

An ex energumenorum operibwevidenterjjirohetur dari damones.

Energu-

> vdaemone ........ probent rante. Dantalesenergumenos,acconfe]uenterda:mones 3 probacvidcnter i.ac 2,totoquepafTimlibro,idqueargumennsvelex

mcnorum

E
j^f

Nergumenos vocavimus cocohoc Lbro illos, qui infidentur a

; lllos

vexante 6c mira opera intra ac per

llios

ope-

vj

m uscapite

mones?'

fidedivina^vel

humana experientiadefumptis.Prioratametfirem

cercam,non camen evidentem reddunc , ut per (e conftac. Expcrienciam fumpfimus ex mirisenergumenoruoperacionibus,cuiusfunc locutio peregrinis idiomatibus qua^ nunquam didicerunt antea , discurfus de rebus akiflimis/evelatio fecretorum,coabfentium fublevatio magnorum pondegnicio fucurorum

modi

&

rum ingens robur in rumpendis vinculis, magna voracitas, fumfalcando, aliaquefimilia ina celeritas & agilitas in currendo His experimencis aflerunc mulci probari evideucer damulta. Quid fenciamus, riiniis, per quosfiunc, dzemones alii neganc.
,

&

,*

infraflacuemusi

/.
Affirmans
C

I.

Scntentiaaffirmansproponitur.

e ius "a gume'nca,

14 -

'

j\ ffirmanrem fententiam tenenc quam plurimi Theologi, ac Philofophi.Ex Theologisprinceps eflDo&or AngelieusD.Tfe^^Qiixft.6. dePotentia arc. 10. quemex recencioribus fequuntur Molinam parc. 1. q.f o.arc.i.^^^in l par. Difpuc.i78.cx.
.

Vicioria in Releft.de Magia num.

1 o.

&

1 r.

Delrim lib.4. Disquific.

Magic.

Energumenorunu,
Magic.cap.
24.
2. q.

6 27 6. Se&. i.Thyr&m Jib.de Dasrnoniac. cap.23. &

1.

plurimiacprxftanciflimi.

Stephanm Bubalm de Angelis q. 50. arc. 1. quaefico 2. &alii ExPhilofophisidtenenc/V^&P/^praefercim Porphyrtm mILpi(L

*0W<r/,quoscicavimuslib.i cap.

adAnebuncemapudS.Auguft.Iib. f o. Civir.cap.i l.aliiquemulil Hi omnes pucanc, evidenter conftare, pr&di&os efteftus non
poflereferrinifiind^moneSjhoc
cuales
eft, in fubftancias aliquasfpiri-

& incelle&uales

homine fuperiores , Deo aucem inferiores.

/*

L Operationes mirae Energumenorutn non

poflimc Deo adfcnbi.
,

Ec poceftinfringi haec fentencia dicendo effe&us illos referri Deus no ad primam caufam , Deum. Nam arrepcicii J&pe ju vantur ac eft au<ftor fanancur pocionibus aliisque humanis remediis icemqueadjura- EnVrgu, ,

cionibus perEcclefie miiiiftf os,quibus increpacurjCorqueiur^ac fa?- menorum.

pe eciam fugarur inquihnus arrepciciorum , uc experiencia conftac,&nemonegarefine impudenci^ nocaaudec ergo non efl:
,

Sa?pe eciam impiafunc > qua?xiic^nc& faciuncenergumeni, uc dumfecreca re*> velamcumrubore& damno aliorum,dum adftances infamanc, dumblafphemias evomuncin Deum, Sanclos Ecclefia; mini^ ftros,dumadcuriofas&impiasqu^ftiones refpondenc&c, quae

DEUS,qui efFetus\illos perpecrac in Illis ,ac perillos.

&

fine piaculo in Deu

m au&orem referri non pofllinc. Quod rete

lib. 3 .

vel ipie Porphyrius agno vic apud Theodoretum

concra Gra>

cos poft

medium, &capadS.^4ugu/linumlib.io.

Civit.cap.i i.aC

Eufebiumhb.4. Praeparac. Evang. cap 1 1. ubi praeter ca?tera ha^ bec ha?c ex Porphyrio. Seducfi non pojjunt perjjicere nec Deum bonitati nocere nec pravitatem juvare unquam pojje : nam ut
,
,

nonpotesi caliditiu y ut Plato ait, frigiditatem inducere neefrigiditm caliditatem ; fic nec uftitianocere poteH $ }ufli(fimm autem o*>
,
:

mnium eft Detv non ejfet enim Dem nffiefjet jujlm. ^uare alia qu#dam eU virtm bonorum d&monum alia malorum. Hax Poi> phy rius & rede Ci enim ab inhabitanre quodam hofpite fiunt,
;
,
,

qna?cumimpietaceconjundafunc,nonpoceftisefle fpincus nequam,qui longe alius fit a Deo.

DEUS,

fed

Kkkk

111.

$2$:
/. III,.

Liher IV. Mirahilia

Energuxnet1.orumiOper-ationesmir2e.non.
pofluncattribuimorbo..

^on^

eft

caufa opcratio-

Eipondent primo R ^^prodirea

plexicnaviciaca*

aliqui, praedi&os effe&us energumenorum melancholia, a concicacis humoribus, a com-

&
,

Ita fencit; LevJnm

Lemnim Medicus

uc 1iipra

cumfna-" vidimus*. Namlicet lib.2,cap. 1 deOcculcisNatura:miracul.re<fte doceac fpiricus aereos ac damionesin hominum corporibus runi,
,

fJeie fehumori:meIanchoIico ficuk&;in aere-ipfis cempeftacibus, immifcere tamen cap. 2..negac eosquos energumenos feu.arreptitios appellamus teneria dcemone , aut fpiritu , quialienam linguam , & ipfi energumeno ignocam loquacur, aliaque opera initio
3 ;
,

huiuscapitisrecenficafaciac.

Excicarienimaic.animi nociones, quas ex Placone ingenicas efle aucuraac ,dum vi morbi melancholici anima concucirur, fpiricusqueeffervefcunr: quofic (inquic) uc recordentur mulcarum rerum, acque lca voces inaudicas fermonemque ancea prorfus ignocum effundanc , de rebus akiffimis discurranc , fecreta ac fucura agnofcanc 3 ac praedicant &c.\ Idem fencic Eetrm de Apono in Comment. ad Sedtion. 3 o.. Problematum Ariftotelis inProblem. 1. ubiteftatur, fe multcs vidifle vqui atra bileieu melanchoriapurgatajCumantea peregrinislinguisloque-

finedubiopro mirafupra vires Naturapra^ftarent., rentur J fana? menti reftkuci. deemoniacis ruberentur^curati fuere ,

&

&

&

Confirmac

exemplomuIierisPacavin& illiceraciilima? qua^ dum mekncholica#gricudinedecinerecur,Lacino iermone quam decenciilime loquebacur poftmodum vero expurgaco viciofo illo humore fanitati reftituta^ne verbum quidem Latni fermonis proid
>
5 ,

ferre noverat.

Petrm fomponatim quoque, qui Iib.delneanta-

tion. pimer Intelligentias coelorum motrices , omnes reliquos AngelosacDqmonescumAriftbtele&Peripateticisnegat,aitievidifle Mancua: mulieremquandamfutoris uxorerii , fecundum diverfaidiomata loquentem,cum tamevixaliquando pedem ex urbeextuliflet qua? tamenaMedicoquodam iankati fukrefhtuta, eo ipib quod melanchr>liam curavit. Hifce Philofbphis adhanec Sirenim lib.9. deFato cap. 8. damnans prope ftolidicaciseos,qui
>*

prae-

m
Energumenorumj.
dum

629

Addit, novjfle fe juvenculam aegrotaret , per dies quindecim JinguaHetrufca belleadniodumlocutam. Item Italum queJidamphrenefilaborantem, cum primuni haufto pharmaco benemultis vermibus corpusexojieraflet, facultatemTheutoniceloquendi, quapermorbumpraditusfuerat, amififie, ceftacur Trafmm Orat. de laud jbus Medic. ex ipfo Cardanm in Encomio Medicinae.. DeJiique S.AuguftmmXh. 1 2. de Genefi ad litt. cap. j 7.
illjteratiflimam,

pradiclos effe&us femper adfcnbunc fpiritui larenti.

&

phrejieticumquendamrefertjfuturammortemcuiusdammulieris tunc valentis ac fanae modumque elacionisad fepulchrum

,.

praenunciafle.
liqui
)

Eadem

refponfio videcurinfinuari (uc volunca-

ab Arifiotele
lib. 2.
3.
.

Haxtamen
Temelio
greflio.

Problem. Sed. 30. Problem. 1 refponfioacfencencialace opcimerefucacura de Abditis rerum caufis cap. 16. Carventario Di-

&

de fpe&ris cap. 8- Tazello de Daemonibus circa medium, quos citat & fequicur Theophylm Raynandm \\\Thzo\.. Nacur. Diftinet. 2. q.-i. art. 1. num.g. BubalmXoz. cic. fiipra, & alii paflim.. Namprimo, Aponenfis ac Pomponacius ii fiinc ( inquic
in
,.

Aicinoum

Loyero

Iib. 2.

Deeade

Rerum Sicular. lib. I o.

P/ello lib*

RaynanduslocxitOquibusinjuracisceftibus^aucfiiieprasde^fidem Deinde 3 admifsa eciam exemplorum adhibere non cogamur. ab jllis reiacorum veritace, refpoiiderinihilominuspoceft, effe&us habuifle^qui prillos a Jiidulance in corporibus illis fpiricu orcu

gaco humore abfceflerit, idque vel,uc homines non fibi > fed nacuralibus caufis effectusi fe pr^ilicosadfcnherejic ,yel alia de.eau fa a de qua infra fuoiocoo. Tertib, quix^utjdofte diflerunc Raynandus& Bubalus, ca- M rbus metfi aliquis per febrem humores exfiecantem adjundtam illi efficeteut audaciam, ac metusexpoliatiQnem vpoflic melius expeditius ef- quis idioferre qua: jam ancea novera t quam fanus poflec ; camen non pot- mat pe.,

& &

<:

humoris cuiusvis corporei aio|u] Jatur. feclio, confer it promptam, ord iha cam, acjftabilem durance morbo facultatem loquendi ioiomace > quod aeger prius non noverat ita videlicet, uc non unnm auc alterum duncaxac verbum (quod
eft febris, vel atra bilis 35vel iilla alia
,-

nc

cafu poflec fieri ) fed mulca,

& ordine debico pi*oferac,perinde ac

Kkkk
3

fi

idio-

6jo

Liber IV. Mirabiim

,

idioma quod novic , ufurparec. Neque enim febrilis ardor vei novasad fooc fpeciesconferrep@ceft,veI praexiftences ica conjungere, ucefFe&usille fequatur. Conftacaucem exdi&is paflim cotohoclibroj aiTepciciosquosdamprompce,conftancer, ordinateque loquialienislinguis , ad incerrogaca refpondere , aliaque in. eo genere pr^ftare , quas incegra^Sc minimepcrcurbac^mencis finc indicium;Quodconfirmac exemplum a CarpentarieDigixff.^ agro in Alcinoum relacum de muliere quadam energumena Landunenfi,qu# per mulcos menfes multaloquebatur^faciebat, qu& ad noftra religionis confirmationem valdepertinebant. Icem zitciumkFemelio lib. 2. de Abdicisrerum cauHscap. 16. relacum de nobili quodam Gallo qui infueca verba & fencencias cum La,

tinas,cumGra?cas (quanquam ignorans linguae Gra^cae ) profelebaCj&mukaaflidentium^maximequeMedicorum, fecreca detegebac , pacrem ad fe accedencem arceri jubebac, auc corquem, ex

quo D.Michaelis imago dependebac,e collo detrahi &c.

qua invitumfe protulijje fatebatur
,

Cum in-

tcrmifjioeratferoci&y laborans inquiete memineratomnium eorum^

Cum ergo ordi5? dolebat. proferre qu^adnoftraereligionis iiaCcIoqui,&fencenuisuci, myftena valde perunenc,prarrequirac in incelle&u /pecies ordinatas, acque in lmaginacionephancafmaca (eft enimfermoeorum, qux func in animo^noca , uc docec Ariftoteles iib. 1. Peri herm.

&

cap.

1.)

necefle profe<36 eft

fpecies,

pra^fuifle in illis

hominibus caufam

acqueordinancem flmulacrailla: nonenim rerum imagines percurbenturinanimo, ucmanifeftumeft in amencibus, &iniis qui memoricer aliquid Haxaurecicanc fi confundancur imagines res dicendarum. cem caufa non poceft efle nacuraiis & neceflaria decerminaca ad

difponencem

eftordinaca locutio,

fi

imum

fed debec efle incelligens ac libera

nifi incelligencis eft,
,

quia ordinare ac difpo-

nerenon

cumfit a&us rationis ad pruden-

tiam fpetans ex Ariftotele lib. 6. Echnic. Caufam aucem intelligemem ac liberam in cafu prcefcnti non efle arrepticios illos, qni igrotis loquuntur linguis, patecexeo., quod eorum verborum , qusc nunquam noveraat antea 3 non poflunc haberc
ordi-

Bnergtmenoruifbl

631

incellettu fpecies. Nam uc ordine ordinacas ac dilpoficas fpecies rerum ac verborum prius dedifponancur in incelle&u , benc eorundem fimulacra ordinari in imaginacione, quoniam experienciaconftat, quorum imaginacio percurbaca eft , eorum

incel!edumeilordinaceconcipere,ucinamencibus paceo, Non pocuerunc aucem fimulacra verborum alieni idiomacis ordinari inimaginacione illorum arrepciciorum , quoniam, uc fupponimus, nunquam ancea audiverunt, aut legerunc, auc proErgo ab alia cauia incelligence ac nunciaKunc eiusmodi verba,
libera

quas .illorum verborum nociciam habec, eft illa locucio, nonamorbo,,aucquavis alia caufa nacurali neceflaria acdecerminataad nnurru.
,

huius argu- Lcv aifmenci nefci recque expIicare,quo pafto peregrmiidiomacisigna- nio^de^e-" rus ex improvifo loqui ilio poflec. prompte ac ordinate, fecucus nergume" fencenciam Piaroeis dexerum nocionibus nobis cone;enicis dixic, "" refu humore melancholico excicari nociones rerum. Sed error PJatonis de reminifeencia , jamdudum confucacus a Tertu/IianoXk. de Anima cap. 14. Amobj&lib. 2. concraGences , S. Irenm lib. 2.

Levinm Lemniw cum

,

olfeciflec forcaffis vicn

eap. 59.

& 60.

S.

AugujlinoXh.

12. Civic. cap. 15.

tJMirandu,

lano

lib.-i 1. Everfionisfingular. Cercan. ^Piccolomineo Gradu 5. MoraL a cap. 24. exulac omnino a Scholis Chriftianorum uc mirum fic Philofbphum ac Medicum Chriftianum ad hanc an^ choram confugere aufiim. Deinde demus rerum nociones efle
,
,

nobis congenicas cercis occafionibus excicari ; ridiculum fane acque abfurdurn eft dicere , excicacionem illam fieri melancholix auc alcerius morbi concufllone , ahoquin omnes arrepcicii,& mulci alii aliis morbislaborancesloquerencurperegrinislinguis; quod eft concra omnem experienciam. Prxcerea,cumrerum fpecies ac nociones in mente hominis exiftences, debeant ordinaras efle uc quis ordinate de rebus illis loquarur f quis dicar melancholiam, aliumve morbum., illas ordinare, cum pociusillas perturbenc, ut quocidiana docec exper iencia ? Accedit ifud ad huius opinionis confurationem r quod Carpentarim cit. Digrefs. 4* in Alcino. nocat^. fi Energumenii

&

&

&

mor~

H
no idiomace
tus
,

Liber IV. Mirabilia*

morbofa qualicace corporea excicarencur ad loquendum peregri-

non alicer loquerencur quarn incervencu monacuralium vocis organorum, quaefuncos, lingua,pa!acum 5 dences,guccur&c. Ac conftac, muIcosenergumenos,illospr^fercim^quos Pychones pracedenci capice appellavimus, ioqui non modo lingua immoca, fed oreomnino claufo, peregrinoeciam idiomace quos inde didos vencriloquos docuic Galenm expolyy*c-p!/uvQor. ficionevocumHippocracis, verbo Animaiia Adha^cquseroego, fi vi morbi Ioquuncurenergunfenialie\

noidiomace , qua vi locucus fueric ferpens in paradifoquiEvam cxcmpi^. decepic ? Qua vi olim ftatuae idolorum Qua fimulacrum Forcun^quod erac in via Lacina ad quarcum milliare ab urbe Roma, eo tempore cumxde fua confecratum, quo Coriolanum ab excidio Urbis maternae preces averterunt Refer c enim V&krtm Maximm lib. l ca p. g nonfemel^fed bis lotutum his verbu : Rite me ma tron<& , vidiflis ; rite dedicaflis. Idem quzero de locucione quorundamanimalium.quorumlocuciocum impia fueric 3 auc fadtaob malum finem , a DEO immediate fieri non pocuic. Huiusmodi fuic canis Simonis Magi,quem Nicephorm lib.2. c.27.humana voce locucum,&proforibus adftancem arcuifle quos Simon ingredi
?

articuiate

nolletjaliosveroadmififlejCommemorac. alius canis, Talis quemfuo temporearticulate loquucum eommemorat Grillandm tradt.de Sorcileg.cap.7. num. 23. Taliscorvus Auftriacus 3 quem SybiUanm Decad. 3. cap. ^.q. i.refertlocucum&operacumexcraordinaria^.
/.

&

IV.

Luna &

aftra non funt caufa mirabilium operacionum inEnergumenis.

relacam refpondenc fecundo
alii
,

Aftranon
funt caufa

A D fencenciam

. 1.

efFe&us

operatio

nmn mirabihum
Encrgu-

mcnorum.fiS^Virginisidpacitradit Jultm Ftrmtcm lib. g. Aftronomicon Videcur huic refponfionifavere, quodcertis Lun<epecap. 24. riodis plus vexancur energumeni.

^iilosaLuna & aftris proficifci. Sicenim Lunacicos a Luna juxca Nonnum in Dionyfiacisdidtosexiftimanc. Quosveroinfoli^ um occupavic furor ille, quem arrepciciispaffimcribuunt, eosa _
r
r
.

*.

n.

Sed

'

^Energumenorum^.

63$

Sed haec reiponfio indigna eftrefutatione , uc bene dicic Raynandus loc. cit, fupra^num. 1 1. eamque jam olim a quibitsdamMetraditam contrivit Origenes crad* 4. in Macthae. Adde quod nonomnes energumeni funtXunatici, ut diximus cap. 10. . 2.
dicis

Quod autem'.energumenorum quof undam furor crefcit in eerris

Lunas periodis inde eft } qudd vei fimul Lunatici funt , Lunatico,

rumveromalumcrefciccreicenceLuna vel quod diaboli

j

opie id

fiatideOjUtjcredanthominesdcreacurisDEI efle, quod adiabolo eft^uccic.lo.noravimus ex Origme&D.HiemymoymonetqutCbryfologm ferm. 5 1 Demum omnia fere,quae concra priorern refponfionem acculimus , concra hanc quoque aecommodari poflimt.
.

/.

V. Operationes miraeenergumenorumjftando in folo Natura? lumine non probanc e videncer

,

dari daemones , fed probabiliter

tancuni-fo
, cicemonum nomine nos incelli- Energugere fubftancias complecas pure intelte&uaies incorporeas;^ qualeseflediximushb. i.omnes Angelos, tambdnos, quamma- nes non Ios. Prsecerea incer operationes mifas energumenorum recen- P r ? bant fuimus Iocutionem peregrino idiomate discurfiim de rebus altis- dlr i dL" fimis fupra loquen tium capcum, revelacionem fecrecorum,cogni- mone?. cionem fucurorum &abfentium > fdble vationem magnorum portderum, ingens robur, magnam voracitatem, fummam agilitatem ac celeritacem &c. Scacuimus nunc h*ec omnia , fimllia quas vis opera ab energumenis edita, tamecfi revera a dxmone finc,uc certoacfirmicer cumcomuni omniumpenereftefencienciumScripcorum confenfii ceneo, non tamen evidenrer id probare, adeo uc incelle&umconvincanc omnino,cogantq> ad judicandum,principiumillarumoperationum incraenergumenos latens, efle nacuram pure intelleftualem, & compkcam fubftantiam. Ita fentic Theophylus Rayndndus in Theolog. Natur. Diftind. 2. q.i. art. j.

IAm diximusinicio huius capicis

-.,

^?

,'

&

num.

12.

Rationem cum ipfohanc adfigno. Quia poflet aliquis dicere , afFectus illos oriri ab anima feparata , una vel plunbus , intra

1 1

ener-

634-

hiber IV. Mirahilta

^energumeni corpus exiftencibus. Ica fenfifle videtur Jufimus in Apologec. ad Antoninum ; nam uc perfuadeat animam noftram efle i mmor calem , ica loquitur. Credite vel necromanticis wjlris tfpuerorum nondum Venerem expertorum vifionibus y evo~ hisquos Magi Jpiritus familiaresvocationibmque Manium> cant immifforesque fomniorum ,peritisque talium artium animas bumanas etiampoH mortemfenfu ejfeprdditas ajferentikus. Credite i.dem confirmantibw y qui agit antur a defuncJorum Spir.ittBus y quas arreptitios ^furiofos vulgm vocat &c. Ha^c juftinus. Ex quibus apparet, eum fen fifle, energumenos ieu ai repcirios agitari ab animabusfeparatis, illisqueactribui debere iilorum dperationes mi~ Idem fenfic Plotinus , cefte S.AuguJiino hb.9. Civit. cap. 1 L.& ras. S.Thoma Qu&ft. j6.deMaloarc. 1. Opponic Abuienjis Qua^ft. 124. inCap.^. D. Matchad, non pofle animam feparatam loqui idiomacibus peregrinis^nec ingentes moles movere,nec fecretarevelare, cum id non pocuenc ia corpore. Sed refponderi poceft,fi anima dum in corpore erac, noverac peregrina idiomata, pofle illis loqui fi corpus lnvadatJDeindepoceft dici,efle plures animas feparatas in uno homine,quarum quce omnes fimulconuna uno, aliaalio loquacur idiomacei currantad magna pondera movenda, fiunanonfufficit. Ad fecretaillaqu<eenergumeni detegunt opedaemonis obfidentis, ex communi& vera fententia dici poteft, fufficerenaturalemperipicaciam intelledus creati animarum feparatarum^quia nonfunc plane fecreta , quae omnem intelleftus creati facultatem fu perenc, alioquin nec ctamonesearevelare poflent , ut pacet ex diftislib.l. cap.5. Eademeftratiodepraedidionefuturorum. Abfentiapos,

&

&

fenc manifeftare

illae

anima^feparatae, quae recenterexlocis,ubi

contingunt y advenientes hominem invaduno. Opponunt aJii cum Abulenfi loc. cie. ViQoria Releft. de Magia, q. 4. Conrado Bruno lib. de Imag. cap. 15. Pereriolib. de xMagia $ap. 1 L Loyerolib.7. deSpedtriseap.<?. &lib. 6. cap. 1*4. Mengoiti FufteOxmon.c. ^.^oVi Athanajium q.i i.adAntiochenos^anfmas damnacas(quibusfbiis pailent tribui efFe&usenergumenorum,ut-pote fepe turpes,vani,cr udeles ) nunquam redire ad nos. Sed refpon-

Energumenorunu.

6jj

ipondecur, quod nunquamad nosredeanc,nec nacurali Jumine d J^* probaripoceft^necexrevelarionefuaderi, cumfinc urgences ex- tomman perienci#inconcranum,ucvidimuslib.2.cap. 22. Unde illarum a ^and re " animarum redicum fubindead nos admiccunc ihyrdm lib. de Ap- dc lib. de Locisinfeftis cap. %G. paric. Fpiricuum cap. 1 1. 1 3

&

&

Sanchez, lib..2.inDecalog.cap.
,

%.MaldonatmCommtnt.in cap. 1 6,

D.Lucae Be&arminm \h. 2. de Purgac, cap. 8. ScfovetPame/imin Tertullia. Paradoxo 10. Deindeexconcrarise fencenciae Auftoribus concedunc2?r##/**, Loyerm , & alii, quandoque ex fingulari difpenfkione Dei animas damnacorum redireadnos,- quodfaciseft ad probandum a nonefle evidens ,opera energumenorum
da*monibus. Pofle pracerea energumenorum robur, voracicacem, ceiericatemmotuscorporis^aliaquehuiusmodi, provenire naturalicer abipfis energumenis, fine dsemonum&animarum feparacarum auxiIio,pacetexiisqUce diximus lib. praxed. dequorundamhominumexcraordinariorobore, voracicace , celericace &c. &confirmanc exempla varia apud Alexandrum ab Aiexandro Jib. 2
efle a

Genial. cap.2

1.

izfajlum Lipjiu?u Cencur.

Epift, 5 9^

C A

U T

XIIL

Anfaltem ex aliquibm Atagorum operationibut

efficaciter acevidenterprobctur
;

dari damones

Adjiciam 17. cocoque reliquo libro paffim. nuncaliaqusedam ope Cacopcromancia:pacrarifolica, ae deinde propoficamqua^ftionemdiscuciam qua? camecfi ad librum primum proprie fpe&ec, quiacamen ibiomifla fuic,huiclocoopporcap. 16.
:

DE

miris quibusdam

Magorum

operibus fuse egimus

lib. !

&

cune incerfericun

11

SXRc-

(3&
f.
I.

Liber IV. Mirabilia;

ReferuntutmiriquidamCatoptrGmaninuficaci, autverifunt,
,

Catoptiomantia;
effe

/^Mnes efTeftus Magorum miriacque

^*aut prtfftigiacorii ieu
.

apparences cantum aut ex ucroque ge-

2J

neremixci, ut diximus lib.> i cap. i g. Horumomnium plurima exempla, praster eaqua^di&o libro reculimus ex probafiflimis Au&onbus defumpta narrat paflim toto libro de Divinatione Janusfacobus B.oi/farduf3 ex quoiequens dcCumpfit.Bubalut Com.,

ment.de Angelisq.

50.art.i: quadito2.Difficult.2..3,
lib.cit. cap. 5.

Narratitaquediftus Auiior
,

nonmultisannis

antequam id fcriberet darmonem cuidam amicofuo^viroinprimis nubili ac iitterato ( cuius nomen ait fe reticere. ob Viri au<3oricatem

reverentiam ) per quendam Magum lllufifle egregie arteCatoptromantia?, in hunc modum. Exulabat vir i!Je nobilis ob cjedem patratam a patria relidta domi uxore quam ardenter thorum lllibatum confervaturam omnino confidebat. amabat
.

&
,

&

Urque exilii incommoda Virorumdo&orum familiaritate & colloquiis lenirec,in Academiis vitam degere inftituit.

Pcft aliquoc

quid eius cariflima uxorageret > cupidoincefTiflec^celebremibiMagum^ nontamquod eifidemadhibendam putarec,quam uteius vanas artes explorarer, confu-

menfes

cum illum fciendi

lit.

Specuii

g,el

pium.

Abeoigitur fcifcitatur , an in fpeculo monftrarefibipoflet, reuxor fua, camecfi iongifllme ( decem dierum icinere abePromicnc viro Magus fe efFefturum rac) diftans occuparecur. orania, qiice vellec prefcribicur dies $ conveniunc vin aliquoc Accerfitur puella o&o honefti 3 qui evencorum ceftes adeflent. annorum r Cui ( inquir Boiflardus ^folvuntur com# y ejr aqua luqua
in
-

jtrali cuminvocatione

&fufurratis exorctfmu tinguntur

circulo

incantato

&

circumcirca magicu character.ibus infgnito media

Jlatuitury ejr ut attenti comtemflaretur in fpeculum y jubetur. Poftquamautem ter interrogata eflet a Mago, quid cerneret, poftque
validas totius corporis contorfiones , pertuibato vultu
oculis , tremente atque interrupta
y

terrificis

vjdeo ijjideo.

Jt>uid

voce tandem refpondic. Video, inquit Magus.] Fideo hypocaujtum am-

plum

\
. ,

Enerjfumenorurvu.
,

637

flum y ornatumficluris diverfis a ^fornace excellentis &dificu\ VicUo in abaco vaja argentea deaurata % candelabrum e laqueari dependens y(camna Stromatibus acpulvinisftrata ,Juper menfampallium wmgalero ^gladio. Er poft pauca , y idere ie aic canem al-

bumcubanrem, propefornacem,&nihil praeterea.

:

Moxexim-

provifo exclamat puella Ecce mulierformofa ,pileo tec?a holoferico ejrc. Fejle amicia esi.viridiejrc- nejcio quidnigricansinvolamanus (ini(lr& continet yquodppllice dexterofativd tincioexplanati

&

lenit videns, \

Confpiciojuvenemflava cafarie cincinnatum^ui fo.

nefornaeemflatfemoralibmin genua demiffis. Quibus auditis , viriileexpalluic,&obmucuic noverac enim illa omnia iuae domus efle folita ornamenta > uxoris domefticum habicum &c. Sed iliumadeo corficeius juvenis afpe&us ucuxarem Ixfx pudiciciae fufpeftam cogitavericdemediocollereJtaq;celeremequumconfcendit,in patriamproperat,urbem tameingredinonaudet3 in vicumproximum i^cedit a ruftica quadam muliere de uxore icifci:
., .,

per eam rufticam epiftoliuttl, in quo inclufuseracannulusconjugiiindex , ad uxoremmitcic, Uxor Ixtim geftiens , rus ad maricum advolac.
tacur ,

deeaomnia
.

caftenarrari audic.

Tandem

jugulareo. quaeric ab ea, quid egericillocercodie^utrumnecaliloco, tali habitu &c.fuerit. Qux iUaingenuefaflaeftoninino, urviderac in ipeculo puella. Sed inquic yir, in vola quidy lenieba^falivamadidumf ^imfornaci ad-.,

Ille in

proximam fylvam Uxorem iediicic > T.andemuxorisemollitusbiandiciis 5 &forma

uc

eam

Jiabatjuvenis\femorahbus ingenua demifjis ? llla rei novitatem admiratajeparajfeemflaflrum reffionditFridericofratrifuOtUlcerein coxendice laboranti$ atqueillemihi rei teflisjuturus esi. Tandemvir exhiiaratoanimouxorem magna benevolencf^ fignificacione complexus &c. rediic exilium ^ execracus magieas fraudes diaboli illuilones , quas illumin uxorem caftiifimam in- cenderano.;
-

&

Huc fpe&ac eciam, quod mrmrNatalisComes Jib. 9. Mythblogise

,

s ? e cuio-

paulo poft inicium, fuifle apud Achivosfpeculumjperce-gicoru^ nui filo fuipenfum ad aquam fontis ibi exiftentis demiflum in excmpia 1 quotgri ,perac7is prius Sacrificiktde more eius loci , vel certamfani-^ *-" tatem^ Llll 3

&

6jg

Liber IV.

MkabUia
,

---

tatem^vehertiffimam mortem ex offerentihwfefe imaginihus intuehantur. Hoc eft fpeculum illud cuius memmimus 4. jpar. Ma~ gixbb.6. Syntagm. i. cap.2. .4^ Ibidem mentionem fecimus fpeculi Pythagorae, in quo fanguine dicitur fcripfifle quae volebat fignificare , &eoad Lunamobverfo commonftrafle res exaratas ftantiatergoindifco
Luna?.
Paracelfus quoque
lib. j .

balum
Spcculo-

loc. cit. .'5.

tria efle

de Speculi conftitutione , apud Bugenera Speculorum , qu^e res ab,

fentes refcrant oculis , ac fi in

nc ffeclantur, inquit
*o

confpe&u pofitx eflent. Naminuomnss imagines hominum > utfurum inimi-

Similitereirform&feufigur&pecudumtarmog^corllm" tr ia gene- rum.pugnarum, ohfidionum. Pr&terea omnia qu& homin patrant9 ra a p u d faciunt velfecerunt^ejrfive diesfive noxfitjn hocffeculoffecJantur. ^n nlterofpectantur omnesfcripti diffifermones verba 3 confilia > fu uu ubi sf a quo ea dicla , ejr tnftitutafint cum Mti omnibus qu& in cont
.

rum y $ aliorum.

filiis illis decreta

& conclufafint
,

h&cjamfacJasJ praterita effe oportet.

fcripta y in litteris ^fcriptisque

cum caufis illorum omnihus. Sed In tertioffeclantur omnia

quidc[uidcalamoconfignatum est* utcunque fecretiffimum tf abditiffimum Jit. Addit Paracelfus* iis nihilab iis, pro quibus fpecula confcfta non funt, fpedari propterea quod pro certis ac definitis hominibusfabricarieaoAddit prarterea y homini illi, ad quem huiusmodi fpecuportet. Ja direfta funt y apparere omnia qutfub horizontefiunt autfaffA funt , tam in difianti , quam inpropinquo ,Jive diu >five noclu $fi~ ve clam ,fivepalamfacJafint. Legequae de fimilibus fpeculis diximus 1. par. Magiae lib. g. Syntagm. 3. cap. 1. 4. par. Magiadib. 6. Syntagm. i. cap, 2. 2.

. 5.

&

& &

variis aliis Iocis.

Ad

haec

tamen

fpecula

non

pertiftet

fabulofum illud, quod Brigantini exiftimant fuifle in tufri ab Hercule aedificata in Brigantia^ portu, tam arcana arte fabricatum, ut in eo naves vel longiflimofpatiodiftantescontemplari Fabulofum enim eft , ex vocum ignorantia ortum licerct habet quod turris illa olim Specula dicebatur , ut bene notac

&

Eufe-

Mnergamenorurnj l
Eufebim NierembergiusXfo..
cap. 67.
i.

6 jp

de Miraculofis naturis in Europa

f. II*

Deciditur
;

qitaeflio propofita,

pX

didtis praecedenti
lib.

effeiibus catoptromantiae, &exaliis Dxmones

^fupra

x.paffim, prafertim verocap.

aic

16.&
6.

17.

relatis^e-^^^ 1-

videnter oftendi

Bubalus loc.
quia nec

cit. .

j*

& feqq.

Da^mones efle ro. Rationem

citatque pro fe D.
3

Thomamq.

affert

DEUM
&

xem

Angelos ac pr obciur de Potent^art. exoperi* uc pecuiiarem auftoJjJ^J*

fine cau(a fecuncia poflunt agnofcere

,

vel ex

obje&o rendunt enim

quoniam mali func , veiexcircumftantiisperfonx, modi> finis&c.

num damnum
audbrem minem uc
,

San&orum.,, in homicontemptum E I ac perniciem^in vanamoftentationem &c. Nee habent ipfum iiominem y aut caufam aliam infra hoin

multis probat.

Ergo

neceffario funt ab aliacaufa

,

hominefiiperiore , a DEO diftinda. Ergo ab Angelis hoc eft\ f utipfeloquicur .2. ) a natura creaca, hominis animo praeftanriore: qu*ecumnon poffintefleAngeliboni. proptereandemrarionem, ob quam DEO attribui nonpoflunt 5 confequens eft ,.efle:
)

Angelos malos y feu dkmones,

Ego exiftimo I. Tametfi multi ac mirabiles effe&us prasab hominibus poflint 3 ac fbleant, qui vim omnem humanam fiiperare videntu? ignoranribus caufam , ut patet ex toto Opere noftro de MagiafNatune Artis 4 certum tamen ac fere evidenseffe plerosque mirabiles effe&us Magorum ,, quos; hoc capite partim enumeravimus partirn ex aliis librfe noftris infinuavimus y nec faVos efle, nccfieri pofleviribus humanis nec ullius alterius caufe homine inferioris ,. fed a natura aliqua homine fuperiore , a diftinla ; Sive Angelus vocetur., five Daemon , five Genius , five quocunque alionomine. Et hoc fblum probat discurfus a citato Audorefaffusvquod nimirum i ) effeetus-nullo modo fieri poflunt ab homine, necaoaufanaturali homine inferiori,iiec a Dto fblo ; ergo acau*
ftari

&

DEO

4>jf.o

LiherlV Mirabilia

a Deo diftin&a acque adeo acaufaquse fic hornine fuperior, ab Angelo. Exiftimo 1 1. Nec recenfka, nec ulla alia Magorumopera t probareefficacicer, daridasinones, incelligendonominedaemoniimnacurasfpiricualescompletas. Racioeft^quiacamecfidemus, opera iila nec a Deo effe nec ab animabus feparacis ; nec ab homine, nec ab lilla nacura inferiori homine^fedefleadaemonibusi noncameneftevidens, daemones effe nacuras pure fpiricuales& complecas 3 quales hic inquirimus nam uc vidimus lib.i. cap. 2. PhilQfophis pucarunt plurimi ex anciquis Pacribus Theologis Angelosefle corporeos, fpiricus nimirum aereis, aliisve fubcilisfimis, humano obcucui non vifibilibus corporibus alligacos* Qux quidem fencencia,camecfi pofterioribus cemporibus usque ad ha?c noftra a plerisque fic reje&a ; nec camen hceretica eft , nec evidencer falfa nec concraria aliis, quam probabilibus tancum argumencis fuffulca, uc cicacoeciamcap.2. lib.i. diximus. ExiftimoIII.Eftenihilominuscerciffimum^dariinfraDEUM,
,
, : ,

&

&

&

& fupra hominem, nacuras fpiricualescomplecas,

,

praxli&orum

Probanc id omnia efFcftuum, aliorumque fimilium audlores. illa,qiKecicaco lib.i. deMirabilibus Angelorum acD^monum, lib. 2. de Mirabilibus Spe&rorum 5c hoc ipfo libro de Mirabilibus energumenorum adduximus.

&

C A
An
mcnTcur a d*mo"
ne obiideantur *
,

U T

XIV.
>

& qu& peccata hominumfnt caufz

damone obfdeantur.
'

cur a

Nam D.Paulus Sacana; cradidic

A Xx

^ ercum videri/requencer accidere uc homines propter

peccaca fua propria a da^mone obfideancur , ac corqueancur. quendam Corinchium propcer in-

ceftumcommiflum, i.Corinth. cap.$.v.4:& s Ifem Hymenacum & Alexandrum propcer blafphemiam /. Tm. cap.i. v.ult. Ex Maria Magdalena Chriftus ejecic fepcem daemonia, Marc. cap.uh.v.p. qux
,

Energumenorunu.
,

64.1

qua? ucique propter peccata eamob(ederant,utInterpretes volunt. S.Hieronymw.&L S. Epifhamm exiftimant Nabuchodonofbrem

Regem Aflyrior um fuifle a dasmone obfefliim. Quod fi verum eft, ucique propcer ejus fuperbiatn concigk. Regem quoque Saulem Peccata
pleriq ue cradunt fuifle obfciluni a

maiigno Spiritu , quando fure- curhomi,

bat in Davidem citharam pulfantem .. Reg. cap. i$. quod fine du- ncs a d. bioobejuspeccata fuit fa&um. Supra cap. 4. exS. Hieronymoin monibus ean ~ Vtta Hilarion. vidimus , virginem Gazen fem obf eflam a da^mone, ur \ Magocooperante fuifleincrepitamab Hiiarione quod taliafeciflet , ob qua* daemon intrarepotuiflet. In Vira S. Kiliani,Urbis noftrceEpifcopiacPatronijFranconiceque Apoftoh ( quod &Sigeberdus tradit in Chroniao > &indubicata traditioneapudnos conftat) habetur,GeilanamTrancon iae ducis uxorem illegitimam (fratris quippe Ducis era t uxor) a da^mone correptam, quod S. Kilianum ( cum duobus fociis , Colonato T otnano ) qui DucLper,

&

fuaferat>ut

moecham dimitteret, interfici curaflet. Eadempoeriam

lueruntduo, qui Gaiianas juflufcelusperpetrarant. Hocquoque modocorreptus fuit latroquidamLongobardus, ob furtumquod commiferat, &qu6dS.Meiincepiisadmonitionibusnonacquieverat & Gundericus Wandalorum Rex , quod templumad fpoliandum ingreflus fuerat. Innumera alia ftmiiia exempla extant. Vereergo AuguftinmXfo. 10, Civit. eap. 22 aflerit , Poteftacem inimicamDiabolivincereaut fubjugare neminem , nififocietate
,*

peccati, faltem ut pIurimurrL*.

fedetiam ob levia venialia , fubinde deemon homines invadit.Confirmac hocquodnarrat C^^^GoIlat.^.cap. 27.de AbbateMoyie ; S. Gregorim lib. 2 Dialogor. cap. 1 de quadam Vif gine -Moncali quorum ille poflefliis fuit propter impatientiam durius prolatum verbum , ha?e ob levem gulam. Item quod narratur in Vita

Ajo 1 1.

Non tantum obpeccatagravia& mortalia

&

&

&

Bemardi Iib. 2. cap. 1 .de quodam, qui quod in oracione distra&uS eflec fuic a damione obfeflus. Ajo III. Tametfiobquxlibet peccata, tam morcalia , quam vehialia, d^moninvaderequeathominem fi DEUS permiccat; quaedam tamen peculiaria pocius hac pcena puniri, quam alia, ex
,

Mmmm

mulcis

$4>z

Liher IV. MirahiUd

lib.

mulcishiftoriiscolligic Jhyraus

de Damoniaciscap. 30. Hymen^us Alexander , dequibus pauloance % ob blasphemiam fuc runccradiciSacanas^Corinchius illc ob luxuriam , Saulobfuperbiam > Gailana ob oedem virorum fan&orum injuftam , alii ob

&

alia peccaca.

Komlnes
aiiquando
ctipaft* aauaii, a

camen cerci poceft ftacui Ajo I V. Aliquando homines absqueulla

Nihil
Blcfillae aic
,

aftuali culpa fua a

(jjejnonibus pofiidencur.

Unde & HieronymmEpift. ad Paulam dt

infcrucabili judicio
,

dormicione

D E I .rclinqucndum

e (]^ qtiod bimuli , trimulive

.

& ubera materna la&antes a dxmo,

^bCdtnv#\

in lib. de Pro videncia y eciam hoc agnofcic divinam providenciam , quod fan&iores quidam homines a daemone poflideancur qi^i dum in viriis volucabantur, Diftum ergo D. Au^ fine moleftia eranc. Omicco alia exempla. guftini Aflercione I. allaci limicandum efta& id^quod fieriplerumque fblec uc ibi eciam nocavi. '"Ajo V. Aliquando eciam ob aliena peccaca aliqui poflidenAiiquandoeciam tur adarmone. Docenchocexemplaeorum filiorum,quosobpab peccata rencum ma lam imprecacionem diabolus invafic uc vidimus fupra a IC * cap. 3. & confirmac id,quod legimus in vica Zenonis Marcyrisr* apud Surium die 2 5. Maji ,ubi macer , cum febrienci filiopoculum

n * corripiancur Ec S. chryjoflomm
in

fc

aliquociesprabuiflec ynecfiliuspeceredefifteret yimpacienciavi-

da eidem poculum icerum offerendo imprecacur daemonium; moxq ue obfeflus ac male fuic vexacus*
,
,

Ajo t Sive ob culpam , five fine culpa homines obfidean*. obftderi homines turadcemone, obvariosfinesidpermiccic. , praeadsmone animasncv rer C3etcr0 s fines , i. hinc difcimus prascercorpora ft ras y c ^ e ai * os ^piritus ; quod Saducan olim,& nune Athei neganc. rniui " Peus # z. difcimus , quam miferum fit daemonisiervicuci fe per pecca-

DEUS

Nam

&

sum fubjicerej&quam iscyrannidemin hominescxercebicininferno , quicammirismodiseosvcxatinhac vka. Omictoalia^.

mcom
CAPtlT

EnergumenoruwL>*

64-3

C A

U T

XV-

An damones rebm corporeis $eUantur,maxi~

me ex Energumenis.
NOnnulIa quae huc fpe&ant
dum qua^reremus
,

bis,

expedivimus fupra lib. 2 cap. 40. an Speftra pellantur odore , fumo herlapidibus aliisquerebusfenfibihbus. Hic ad daemones arcta,
.

mus qu<eftioneoni

maxime qui Energumenos divexant. Pofie autem ac folere d semones fugari ac peili tum ex Ener,

illos

gumenis, tumahis ex
,

locis, conftat exhiftoriisfacris&: profanis,

,

& quotidiana confirmatur experientia

Solum quacftio eft quomodo id fiat.

nec indigetprobationec
,

Quod hic quserimus

eft 9

an rebus corporeis feu fenfi bilibus pellantur.

. I.

Affirmantis fententiig argumentum primum proponitur.

fenfibilibusalliciuntur ;er- .Tu
ari re "

\A Ultis argumentis lententia affirmans probari poteft. Primum Dxmones

*^-*-eft.

Dcemones rebuscorporeisac

go iisdem etiapelli poffunt.Antecedenspatet^r/^quiagaudenc nidoribus facrificiorum Gentilium , iisque attra&i advolant. Pro- puunt.
bat id Eupuhinm
}'
*

f reT/aYiqui

n cronbusannquis

r mu m hb 8- Perenn.Philofophix cap. 3 o. ex variis Au- nujuslenr o 111-r y ocjulms Ftrmicushb.dQJLtvoY.^roi^n. cap.14. tentia:ar& 27. exPorphyrio , & innuit Nicephcrus Gregoras ad SyneflumS umeri"
<~r

/-

de Infomniis.
ienfifle
,

Nec mirum Philofophos & Auttores profanos id

lenfe-

tum

cum idemmulti exantiquisFatribusacTheologis

rint

ut conftat de Jujlino Martyre Apolog^t. 2. Athenagorain Legatione proChriftian. Clemenie Alexandrino lib. 7. Stromat
,

Origene lib. 3 contra Celfum , aliisqueapud Diony/iumPetavium com. 3-TheoIogic. Dogmat, lib. j.de Angeliscap. 1.
.

locisdefertis ac fylvis

Deledantur aliqui daemonum locis humentibus alii undeorigoNereidum Fauno, aliialiis rum ,Satyrorum , aIiorumquc4moaum fylvanorum
Secundo.
,

Mmmm

Tertil,

6^4Tertib.

Liber IV. Mirabilia

Communis opinio eft dodbrum eciam virorum
2:
.

inter

quos eft Conradtis WimpinaXh.

de Superftic. cap, l o. 1 1 i i.Fran^/^/^&y?^in/acraEhilofbphiacap,i 5.&I8. mulcique alii.quibus & nos paffrm hoc libro confenfimus freqnencer ac libencer a dcemonibus invadi eos in quibus bilisacraniiajor eft copia ergo
,
, ;

fiigco ifto

& humoreattrahuncur<,.
cercis verbis
,

^uartb, Magi
vocanc, alliciunc,
,

fignis

& ceremoniis da^mones

Mulcieciam
fpiricus

& cogunc accedere ad fe, vel ad alios, ad refponpare-

fumdandum velauxiliumferendum.

dros feu familiares includunc.vicris 3 .annulisve, auc aliis rebus, per cercas incancationes , uc fiise probavimus- mnlris exemplis lib. 1 cap. 37.qui&cercoricucolidebenc 5 ucdominisfuis fefiftanc > Sanfti eciam viri non raro dzemones cercis rebus refponfa denc. vel incJusere,vel adftrinxere ut S.Conon de quo in Mena? is Gr#corum 5. Martii apud Matthdum Raderum fcribitur , qudd tantam vim $$ poteftatem ind^mones accepit ut aliuagros committe-

&

alios autem tecJis obfignatisincluejr fiugum cuftodes poneret fundamentum defoderet Icem S. Lupus fos , in &di$Ju& &dtficand& Senonen. darmonem , qui ipfum fici affligebac , & aquae frigida?

ret ,

4juam adferri preeceperac fe inferebac , inclufic vafculo ejulancem, fc quis eflec prodencem,uc fcribic vetuftus Scriptor ejus vice apud
,

&

SuriumMenfeSepcemb. incluficautem,uc ibidicicur,cumfignatumciucepulvinarftn&imadosvafcuii applicaffec, SicRaphael quoqueArchangelus ligavit Asmodaeum in deferco , Tob g.v. 2. Sic apud D Hieronjmum m Hilarione uc fupra vidimus, quaeri tur deemonfe licio& lamina conftriftumceneri a Mago auc juvene illoGazenfi. HermesapudDelriumlib. 2.Disquifit.Magic.q. 30.
,
,

fe&. 3.docecfiifFumigacione ex lignoaloes, velceti fpermace daemonescongregari. Omiccoalia multa,qua; huc congeri poffenr.

ExhisomnibusconftaCjda^monesallici^accrahi , cogi, ligari ad manendum , rebus corporeis ac fenfibilibus; cwr ergo iisdcm non pofliuic fugari ?

II.

Alia

Energumenorurru.
f. 1
1,

64.$

Alia argumenta affirmantis fententiae

proponuncur.
affirmancis fentenciee eft

CEcundum argumentum

quia Salo-Secundum

^mon fcivic arceni pellendi da^inpnes ex obfeflis

quam atxeai &: alii Judceorum fciverunc
Jepholib.
g.

cerca

radice^ usd<rm
>

D EVSy
ejr

3 & exercuerunc, tefte Jo~ zr gume*~ Andquit. cap. 2, ubificloquicur. Prafiitit autem ei tum ut etiam tontra d&mones artem 3 ad uti/itatem hominum y

eorum curas

edijceret : ejr incantationes infiituit , quibm xgritu*JA/Codos

,

dinesfoleant mitigari.
firicJi

autem conjurationum quibm ob,

damones ne denuo redeani effugantur 3 invenit. Et h&ccura haclenus apudnos mu/tumpr&va/ere dignofcitur.Vidietenim quendamE/eaz>amm degente neftra iprafente Veffiajiano 3 ejr ejmfiliis3 &tribuni$% alio^Jimul exercitu 3 curantem eos 3 qui a damonibus vexabsmtur. Modm autemmedtcina fuit hujmmodi. Intulit naribus ejus^ qui a.damone vexab/ttur annulum hafewtem fubterfiignacu/um radicem aSalomone monfiratam : $ deinde d&moniuwLD per nares odorantis abstraxit ejr repentececidit homo. Ptfiea con~ juravit eum )uramentum objiciens Salomonis ne ad eumdenuo remear.et; ideft \ canticaqusi/ie compofuit y edicens Juper eum.Volens autem fatisfacere atque probare pr&Jentibm Elea&arm hanc [e habere virtutem 3 ponebat. ante eos aut calicem.aqua plenum 3 aut ddimomotmperabaty ut egrejfusab homine 3 h&cevertepelvim? ret^ejr videntibusprdheret indicium.quodhominem re/iquiftet.Hxc Jofephus. AddicT^<e^lib.deDcumoniac.cap. 34. Jucteosnon his cancum a Salomoneaccepcis arcibus ufos adprofligandosdce,

>

',

'

&

moneSjVerumeciamadeandemremadhibuifle nomenDEI Tetragrammacon: ceftacur enim Epiphanim 3 agens adverfus Ebionseos, cuicunqueilludnomenfcire&enuntiarelicuiflec , eumfaculcaccm adverius dcemones aflecucum fuifle.

Terciumargumencumeft , quiamukcelietbcEacradicesvimTertium habenc ad dcemon es arcendos, auc pellendos;eriam ex Energume- ara " men * a" nis. De radice Babras di&a 3 Magia noftra Sy mpachica ex Joie- m ^n* pholib. y.Btlli Judaicicap. 2 5. ha?c reculimus. Vallis autem,qua^ntix. civitas ( Macherus ) aparte Septentriona/i cingitur 3 quidam locus Babras 3

Mmmm

6^
Babras dtcitur

hihtr IV. Mirabilm

, ubi radix eodcm nomine gignitur , qua fiammA quidemfimilis esJ colore , circa-vefperamvero veluti jubare fulgurans. Accedentibus ,eamfy eve/lere cupientibus , facilis non eft \Jed tam diu refugit, necprius manet> quamfiquis urinam muliebrem
%

vel menftruum Janguinem fuper eamfuderit. ^uin etiam tunc Ji quis eam tetigerit mors certa eft ; nififorte i/Um ipfam radicem ferat de manu pedentem. Capitur autem alio quoque modo fine pjericuio qui talis eft. ^Totam eam circumfodiunt s ita ut. minimum ex radice terrd fit conditum. Deinde ab ea religant canem, iUofyfequi eum y a quo religatusesi cupiente radix quidem facile eveUitur , canis vere continub moritur tanquam ejus vice , k quo herba tollenda erat > traditus. Nullus enim pofiea accipientivks metus eft. ^Tantis autem periculis propter unam vim capi eam opera pretium eft. Namque vocantur d&monia pejjimorum hominum (piritus 3 vivis immerfa , eosL necantia quibus Jubventumj>
,
,

>

>

nm fuerit.

R&c cito y etiamfi tantummodb offeratur g rotanttbus^ abigit. Ha&enusjofephus. Ingentem fimilium rerum ad daemones fugandos farraginem apud variosAu&ores , anciquos& reccnciores, invenies. Flimus \\b. 2 8. Nacural. Hiftor. cap.8. aic , hyen^ fanguinem inuri&um impedire omncsMagorum , confequencer D^monum arces lib. 30.cap.io. felcanisnigrseamulecumefledomus cocius^eo fuf:

&

&

fH<e/concracunda maleficia lib. io.cap. 9. eandem vim cribuicamiancholapidi &hb. 2$. cap. 7. menftruo fanguini , fi*pofteseoperlinancur &cap. j o. acricanis fanguini fi parieceseo re/pergantur , ejusque genicale fub limine januse defodiacur lib. 25. mandragorae effbffioni. PicJoriusin Epitomede iVtegia cap. 26. invifibiles hoftes ( quos incer funt 27. contra vifibiles urique darmones ) commendac cicorii radicem die S. Joannis Baptiftae paulo ance auroramcumauro&argenco flcxisgenibus conta&am > &ferro pergladium JudaeMachabadexorcizatam, fecum porcacam. Alii mulcis ceremoniis ex cerra erucam , concra eosdemhoftes , crines pe&inando evulfos , flon nifi cen^ confpucos abjiciunc>-& i\ ova comederinc eorum ceftas non
:
:

&

&

&

&

&

nifi

cercuIcroperfoiTas in catinum projiciunc.

Alii

Sammonici
Sereni

EnergutnenoruMj.
lo fuspendunc
,

64-7

ScrcmAbracadrabradivcim orciinc recrogrado minuencesdecolvel alia Hebrasorum , ex RabbiHama lib.Speculac. AJiipucanc y fic d&moniodio efle falem p ofanum uc ob ejusafperfionem makficiurn cogatur (olvere. AliicumOvW/^
,

lib. 7.

de Honeft. Difcipl.
,

& LambertoHortenfio in Virgilii ^Eneid.

, , concra fpe&ra eciam diabagkdii yibracionem , galli galhnacei

docenc

uclib. 2. cap.
,

40. vidimus

lica prodeiTecanes

equos

cancum.

^Amatm Lu/ita?tus in Diofcor. lib. 4. fcribic d&mones & ve*-,

neficia

quorum d&rnon eft auftor

c.

primarius
,

a-rceri

a Thapfia,
1 ft>.

Pliniushb.z

cap, 4; a Pa^onia nigra

Diojcorides lib. x. cap.

a Rharnmi ramo ad valvas feneftras pofico > ^#/^*Bocanographus lib. de Vircuc. herbar. cap. 7 u a Verbafco 9 Ovidiuslfo* 6, Faftor. a fpina alba y Flinim loc. cic. cum aliis a Ruca agrefti Diofcorideslvo. 2.cap. i68^aScyllainliminejanu^iiispenfa. Alii apudCodronchumin lib. de morb. venef plures alias herbas laudanc , uc Hyporicon r quod ideo vocanc fugam dasmonum Ver* benam , quam ideo herbam (anftam Veteres dixerunc ,'Ancir,*

&

rhmin ieuLychnin agriam ad colium appenfam Arcemiftam y( Abrocanum Mychridaeium, Scordicen,Cencaurium ^Sabinam,
;

PalmamChrifti
Salviam

Afterallicum
,

Ariftolochiam
,

Tuflilaginem\,

Marrubium Foeniculum , Chamaqrycim, 3 Anechum Cyclamium \ Allium Rutam caprariam Cupreflum ,.& alias
, 3

mulcas herbas ac radices. Mulcis eciam lapidibus vim cribuunc dsemones pellendi. Hv Nilo flumine lapillum inveniri , qui quarn primum Energumeni naribus apponicur r dasmonem excrahac , ex Thrafyllo fcribic Stobstus.

Uc da^mon compareac
,

& expecenri refponfum det,

Ver<F

jubec Zoroafter facrificari lapidem /uvtfr&v prius incancacum.

ba Zoroaftris in Oraculis funt

3
-

HvU*

i^xmivov tfcu/uom <po<ryzm

vi Xidx fxM^eAv tTratPcov. xfynw ^uando confyexeris d&monem terreftrem accedere , incantans facrifica lapidem Mniz>u~ mn. InquemlocumP/^//^inSchoIiisica fcribic Dxmones cir'

m terram
hii
'

volitantes natura fua funt mendaces.

cupias
,

^ubd

fi

ex
y

verum aliquem fermonem audire

aram

affar^Lr

64$
,

Liber IV. Mirabilia

%$facrtficialapidem Mnizurim.Habet enim htclapu vim advocandi majorem d&monem , qui oceulta rationemaiterialiGenioapplicatus rerum inquifitarum veritatem infufurrat quam ille porro homini interroganti profert. Jndicat enim nomen ipfum , quo in advo,

utendum ejl una cum lapidisfacrificatione. Ssmilia habec Nicephorusad LibrumSynefri delnfommis. Sufficibus dsemones expelli de corpoiibus , cenfuere Judad , & Genciles, cefte Juflino MartyrecontraTriphon.&c Thargum Chaih daic. Canc. 4. v. 6. De Hypenci fufficu ceftacur id Raymundus Luiius lib. i.dequinraeflenc.&^r//^W^inDioicorid. Sufficuquoque ucuncurExorciffcealiqui , tefteMengo in Fiagel. d#mon. Ex. 3.4, 6. Tobias quoque , inftru&ore Raphaeie fufficu feu fumo jecatione

&

cinoris

& cordis Pifcis fugavic dsemoneme Sarze fponfe 2edibus,uc

Negansfententia aciftruitur. Nullam rem fenfibilem acque corpoream acque adeo
. 1 1 1.
,

habecur Tob. cap. s. Innumei a alia omicco.

D^mones
non peU

q Ue herbas, radices , lapides , odores,- fufficus, aliasque quascorporeas, habere vim phyficam ac nacuralem,dire&e reaircbus cunc ue res per feda^monemcogendi ucappareac,accedac,fugiac , aliquid corporeis. faciac, vel faceredefinac. Ica exprefse fenciunc omnes,quos fupra lib. 2.cap.4oadduxi. Racioeftquamibidemadfignavi, quianimirum poceftasinferioracminor qualiseftomniumrerumcorporearum Angelis ac Dannonibus comparacarum, non poceft nacuralicer , dire&e ac phyficecogere , ac fibi fubjicere poceftacem fuperioremac majorem , qualis eft dzemonum prarfertim cum tanca fic incer corporeas res ac ipiricuales complecas fubftancias improporcio. Vide ibidicfta. Nullum icaque duobus prsecedencibus . recenficorum remediorum vim habec nacuralem dire&am aliiciendi auc fugandi
l

*i ne

Jo

I.

&

dannones,fiveexhumaniscorporibus, fiveexaiiislocis. Dxmones Ajo I I. Resquasdam corporeasac fenfibiles habere vim na"" ff tura l ema M* c i encu > arcendi & pellendi indirede dcemones,ho5 6U proboeodem modo , quo peiu rebus minemauc aliainfeftances. Explico
1
,

&

corporeis.

j^ probavi loc. cic.Sicuc enim daernones obfervanc hominum complexic-

EnergumenoruTfU.
.,

^^p

plexionemac temperiem cam naturalem quamadfcititiam ex ciborumaliarumquererumufuautabstinentia , exhumorumextraordinariacommocione , pra?fertim ex atrae bilis , &fanguinis abundancia proveniencem , &ftantetalitemperieaucincemperie hominem cencanc , ceflance ceflant tentare ? ica eciam eadem occafione aliquos uTo^oo(r&^& accedunc , divexanc , ac penicus inva,

dunc,ceflance verooccafioneillaceflancaccedere, divexare , acque inhabicare, uci experiencia conftac.Cum igicur mukce res corporeae , praefertim herbas , radices 3 odores , fuffitus, ac fimilia, humores hominum varie cieanc ac tcmperent;faciunt quoque,ut dqmones accedant aut recedanc ; quodeft , illas res habere vini nacu* ralem indirecte alliciendi ac pellendi damiones. Ica fentiunt exprefse Au&ores illi , quos cicaro loco attulimus^. Icaque non dicimus , nequeuliuscitatorum Au&orumdicit^ rescorporeashabere vim naturalem cogendi etiamindireie dxmones,utaccedantvelabeant. Non enimcogunturdasmones3 nec cogipoflunt aut di&is rebus , aut dispofkionibusperrescorporeasindudis , ad accedendum aut fugiendum , fed fponte id faciunt. Quia tamen ftantibuscer tisdispofitionibus per res corporeasinduHs, potiusidfaciunt,quamiisabfentibus;dieimus , res CGrporeashaberevimaJIiciendiaut pellendi daemoncs indiredeQuce quidem vis naturalis eft, quia naturalicer corpora loca disponunc Maleergo FoaiusDiip.de DasmonibuSjait^de quibusdam ex cicatis Au&oribus , eos tribuere rebus corporeis vim cogendi d^mones ut accedant aut fugiant. Id tribuit citatus Auftor inter alios Delrio y qui tamen Iib.z.Disq. Magic. q. 3 o. fed. 3 iterumlib.
,
,

&

&

6.cap. 2.q. 3.fed.

a.planecontrariumdoceo^
.

*IV. Refpondetur argunientiscontrarias

9

fententiae

. 1

allarisr
,

A D^W^/^refpondeo eodem modo quo citato cap. 40. libi ATgumen** 1. nimirumomnes Au&oresallatos tribuere daemonibuscor-." u ^j^""
i

pora

tametfifubtiliflima, ideoquemirumnoneflequodexifti-monespci,

ment, d^mones nidoribus facrificiorum aliisqueiuffitibusde- 11 rcblls le&ai Revera autem dsemones , ciim fpiricus fmt incorporei , fofvuntur.
i.

Nnnn

non

6$o;
D*mone$
cjuo fcnfu

Liber IV. Mirabilia

liori

deleftantur iis rebus dele&atione fenfus corporei,ut citatiAu-

tur^rebus corporeis

ftores volebant > fed folum dele&atione animi ; vel , ut S. Augujlinu* Mfc 2 Q. Civit. cap. 2 2. lib. x l cap. 6. ait y deledantur non uc

&

ftiocis hu-

nimirum cedunt in in judsemonum a & in detrimentum n honorem ipfbrum r am d i r mentibuj. T hominum. Itaque reverapeccatum amant , non nidoreirLj. Adfecundum^o y &Kmoncm&ic\ etiamin facrisScripturis, deleftarilocishumentibus & aquofis, nonad litteram , fed myftice intelleftis quatenus molles, & ccenoias, ac voluptatum humorediffluentesanimasinhabjtat , utC/^annotavitincap.4.Job. & lbidem CajetamM ad illud de Behemoth Sub umbra dormit fecreto calamo y $ in locu humentibm. Et Euthymim ad illud PfaL
,

animalia cibis >

j i
,
.

fed utfpiritus fignis, quae

6y. increpaferas arundinis.

Quod fi

reipsa comperti fiint

dsemo-

neshabitarefrequenter&libenter

m locis paludofis &humidis,

,

ut docent qu^dam exempla relata fupra lib.2, cap. g. faciunt id,vel

quodfignafinteorumafruumnefariorum
,

quibusdele&antun,,

nempe luxuria? & fpurcitiarum quorum vel folis fignis afficiuntur velquod a DEO ad illa loca fint damnati usque ad diem
;

judicii extremi , quandoomnes fimuldemergenturinabyflum, finepoteflate&fpeexitus. Haceadem decaufaaliihabitantindefert is

& (blitudinibus
i.

alii

in locis fubterraneis, alii alibi y ut conftat

9

exdidtishb.
Warino-

cap. 12..
.

tumhomonftra.

Quodadditur deTritonibus, Nereidibus , Faunis y Satyrisr a lii S q Ue f im iIibus,quaexparteverumcorpus,&folidamfubfl:anciam habent .,non funt d^mones fed monftra marina , ac fylveftria, ut late confirmavimus lib. 3 ab mitio per varia capita. Qui,,
..

bus adde,quod ex Platone fcribit Philoponm lib. Pofterior. part. 2. Icem quod fcribic cap. 1 f jam olim Nereidis cada ver repertum. Hec7or Boethm in Scotias defcnptione , apparere interdum corpora humano vuku, cucullata Monachorum inflar ,.ac umbilico tenus aquis cxtantia. Sinulis pifcis fpeciexn ae figuram dedimus lib. pifcis Epifcopifpecie praxed. cap. 3. exRondeletio, &aliis 5 ud qui Rondeletim part. i.cap. 2 2.dePifcibus, adducic oculatum teftcmvifaruminPomeraniafuo temporeNereidum. Bamiantts Goes in Defcripr. Urbis Oly ffippon. non mulrum ab initio, multa in
.

&

hanc

nergumenorurru.

651

Iianc rem recencia exempla refert, illudque praecer c^cera de quo-

dam,^#i pifces hamo captans^pr&dam in aridum fcopuli anfraclum

interdum vero nudum adolefcentem imberbemtfc inibi confpicatus^ ratus aliquem ejje ex incolis, quos ibi frequenter natare foiitos non ignorabat ^tandem advertitpifces ab eomanucaptos& ori admotos efitari. Ita^ue accurrens injuriam ulturus delufus eji ab cachinnante fe non terreflrem $ quaiis putabatur , hominem frodcnte. Ica Raynandm ex di&o Auftore. Alia exempla de Triconibus&Nereidibusdahitibi/^^Exercit. 226. n. 1 i.Serariusia cap. 16. Judicumq. 2 3-& planeinfigneHiftoriaSociecacisnoftrae parc.2. hb.4.n. 276. Quiddehujusmodimonftriscenfeamus^diximus loc. cic. nec enim veri homines iiint,neG daemones,fed monftra* Da^rnon aucem uc bene advertit Raynandus ex Porph yrio apud Eufebium lib. 4. Prseparat. Evang. cap. ii.hujusmodi monftrorum operacionibus fe immifcens,vel etiara quandoque eorum fpeciem fimulans \ olim quidem vigente idololatriaDeorum& Dearam maritimarum fabulis locum praebuit, apud eos vero qui
projiciebat
,
,

&

minus defiperenc deemonum corporationisinde fuadend^ occafionem capcavic. Idem quod ha&enus de Nereidibus & Triconibus dixi , intelligendum etiameft deFaunis & Satyris. Videdi&a
.,

lib.prax:edenticap. 2.

Ad tertium patec refponfio exdiftis . praecedenti: frequenter Atrabiiaenim ac

libencer a d^raonibus invaduncur ilii, in quibus atra bilis "^^ntufi majorefl copia, quia, ucbene notac Delrim fuccus&humoriflecUinone. cum primis idoneus efl, uc homines in furorem infaniam ver,

&

tahcur

& energumenorum
,

propriafymptomatapatiantunqua

occafioneuticurda^mon^fia

DEO permittator.,.
,
,

Adquartum jamalibirefpondimuscumT^/?^ Magosver-Ttemones a |" bis, fignis & ceremoniis illis quibus d^monesevocanc non coc
gere illos accedere, aut refpondere , aut aliquid facere, fed dsemo- gU ntur. nes fimulare fe cogi, ucperfuadeant hominibus,quod pofTuicillos cogere , quando volunc ad fe allicere* Cujus rei fignum efl, quod iisdem verbis , fignis , caeremoniis alle&i , aliquibus compareant,aliis vero minime, vel quia non vlunt , velquia

&

&

DEO

auc Angelo

bono prohibente non

poffunt.

Novi ego magnum

2

Nnnn

Prinei-

$
'f2

Ltber IFl Mirahrlia

#%

Principem , qui cum puer eflet, & fimiles daemonem alliciendi ca*remoniasabaliis didiciflet,euriofitate& ftudio difcendiadaemone ftimularus , frequenter fblus incerdiu noctu ad campos &laca fblicaria fe conferebat , daemonemque ardentiflime vocabat > nunquam camen obcinere pocuicuccomparerec, ucique DEO auc

&

Angelotutelari idprohibence. Curd#monesfepermktantinclualiis fimilibus cavitatibus , diximus Iib. i cap. di vitris > annulis , aliaSancSiillosincluferuncnonvirtutenaturaliverborum 37. fupernaturali. Archangelus Raftd adhibitarum rumve rerum

&

phael Asmodceumligavit in deferto , id eft ,coegit ibi manere,ut> potefortior fpiritusdebiliorem. Cur fuffumigationibus quibus^'dam congregentur dasmones y ex di&is patet non enimcoade,
:

fedfponte accurruno.
.

V. Refpondetur argumentis
,

. II.

aHatis

a DradicemSalomonis ajo non ipfam fblam virtute naturali fmuV&ra- ^^begifle darmones fed adhibitamcum adjurationibusfeuexSa^omonis
,

dix.

orcifmis , quas DEI autoiitateinftitueratSalomon y fiverafunt, quce Jofephuscit. loc.narrat. An veioEleazarus lllevirtuteexor-

cifmi Salomoniciejecent darmcnes , dubium videri poflet alicui, quandoquidem id poft Chrifti adventum & Evangelium per Ju,

dceampromulgarumcontigit. Cci te De/rtus lib. 2.Disq. Magic. q.

Jo.feft. 2.credit,

patti

Heazarumillum fuifleMagum , & perfignum operatum? ldque colligitex circurnftantiisquae apud JofeFortaflis

eciam verum noneft, adjuraciones&radicemillam , quibustuncjudadutebanturindaemonibus pellendis, fuifle a Salomone inftitutas , feda fupcrftitiofis Rabbinis. Quidquidtamenfit, certumeftexdiftis,radicemillamnonhabuiflevim naturalem pellendi damiones. Siadnominis DEI tetragrammatienuntiationemeje&ifuereda^moneSjfupernaturaliter id contigk , ficuti nunc ad enunciationem nominis JE SU fubindecontingio. QticederadiceBabrasdicuntur , vel fabulbfa funr , velfuperftitiofa: , ut faris colligitur ex fuperftitiofo modo illam efFodiendi Ad id, quod de var iis herbis , radicibus, lapidibus , animaliu

phumloc. cit. apponuntur.

membris

Energumenorunu.
membris & partibus ,
cur
,

tffj

aliisque quibuscunque rebus corporeis dicirefpondeoutantea s resillasdire&e&immediatenihiloperariindomiones , fi illosarcent, autabigunt ; indirefte tamen

&

mediatejuvarepofTe, falcemaJiquas^contra ejus conatus malefieos multo magis contra invafionem obfeflionem , quatenus impediunt vel auferunt dispofitiones illas , quibus tanquam occa,

&

&

fionibusadhominemvexandum , autinvadendumutifblentdaemones.
Qiia ratione fuffi tus feu fumus cordis ac jecoris pifcis a Tobia excitad expulerit daemonem, fuse discuflimus lib. x. cap. fapecitato.

Js$Vlt& alia hicexaminandaforent clrca poteftafem variam > varios modos peUendi damones ex Energumenis , eorumcfe epcacitate > prafertim

&

per Exorcifmos in Ecclefia ufitatos > perinvocatio-

nem nominis

fESV, perufum (acrorumlipfanohis fimilibmcfe

rmn,perimpresfionemfimifanttacruck> &c. Sed

quoniamvirtm qu&

rebm

tribui-

tur 3 non naturatis , fedfupernaturalis eB\ y ne extraPhyfiu Umites exorbitemm* y

calamum cohibemm^

Nnnn
3

LIBER

54-

Viber V. Mirabilia

>S6MMMMMMMMMMMM3g<

LIBER QlUINTUS
MIRABILIBUS

MONSTRORUM.
,

PROOEJtflvM
ivionftrum^^^^^^^^^ G>nftra <da.t>imus Hoc libro
fftra.

&iblamon,

Itaque

non cum Grammaticis

,

lacEtymologis

&plerisquePhyfiologis

monftrumamonftrandoderivamus 9 ac omne id monftrum appellamus quod aut monftrando fignificat , aut ob raritatem dignum eftmonftrari (quo pato fi fumatur, peromniaen,

tium genera vagatur ,

matis
>

& tam inanimatis

,

quam anire-

tamiupralunaribus

quamfublunaribus

bus

quaeadmirabilitatisaliquidad]un6tumhabent5

convenit ) fedad animantia duntaxat coar6tamus )

id

&

folum monftri appellatione dignamur > quod

in-

homines fint , feu bruta ) deviat a coniuetafecundum fpeciem dispofitione j five deinter animantia ( feu

deexpartedegeneret

utcumhomo nafciturmembris

Jldonftrorunu.
bris belluinis
,

S^
,

aut bellua membris hominis

5

alte,

riusveextra{uamQ)eciemanimalis
neranteprorfusalienamdeclinat
pariat, aut

fiveextoto

ut

cum foetus qualiscunque in effigiem & formam a ge>

velutifibosagnu

libro

canem mulier. Haec igitur monftra hoc dabimus eorumque caufas inquiremus nec
, ,

alia intermifcebimus

>

ne iiber in monftrofam excre-

fcat

molem. Ad duo igitur capita revocabimus omnia y admonftrorumhiftoriamj&adeoruadem

caufas*

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm^ P A R S
*

I.

MONSTRORUM
STOHIA.
\7 Arii varias
larga
ilia

HI,

adftgnant monftrorum

feuin

alwrum ,feu in ftri&a noftra acce-

ftionefumptorum > dtfferenttas^ ac <veluti ftecies prout cuify aut lihttumeft > aut commodum. Nobis

omnmmfaciUima ae diimtiftima <vifa eft partitiorfua fequitur\quam magna etiam ex parte fer<vat Ulyfles

Aldrovandus in fua 2\donftrorum Hi-

loco

****

ftoria,

& ante ipfum Schenckius

mox cttando.

P torc$

De

&
6$6
Liber V. 2/lirabilia

De monfhris (fiquisplura pr&ter hacnoflra defiderat ) fcrtpsere inter

alios Joannes

Georgius Schen-

ckius in Opufculo de Aionflrts , Fortunius Licetus

Aionflrorum Hifloria , Ulyfles Aldrovandus jam citatus in Aionflrorum quoque Hifloria Conra* dus Lycofthenes in Opere de Prodigiis , Arnoldus
,

Sorbinus deAlonflris>qu& a temporibus Conflanti*

m ad,fua wque tempora ortum habuerunt

Stengelius in libro de Alonflris

>

Marti-

nus Weinreichius de ortu A4onflrorum>Lmrentim

& monflrofis.Adulviu

ta etiam de Adonflris habet Alcoranus Turcicm Schvveickeri Norimbergici , Gornelius Gemma//z

Cofmocrit. Laurentius Bayerlinck tn ^Theatro

hum. Ver. Aionflrum , f alii.

C A

Tj

De Adonflris humanis acephalis.

Atura dum a re&o confiieto generationis tramite deviac, ac monftra effbrmatjgenerato foetui nullu aliquando caput in utero aliquando plura addit , tam in hominibus quam beftiis interduni caput diffimileac prorfiis alterius fpecieiadditj interdumverofimilequidem,feditaalteratum acfoedatum utmonitr um merico conftituac. Singulorum dabimus exempla in hoc
,
, ,

&

Monftra
acrphaia,

lequentibus aliquot capitibus. Ctefias Gntdius in Perficis , apud Photium in Biblioth. refert,

Roxanem Cambyfis

Regis Perfarum Uxorem peperifle puerum

capite

Monftrorunu.
,

6jp

capitecarentem,eumqueaMagisprodi^locohabitum utqui, obdefe&umcapitis, neminemexfamiliailla poftCambyfemregnacurum fignificaret, Accidit deinde ( verba funt Phocii utjacris operante Cambyfe y cum viclima jugularentur fanguis nonftuej ,

ret.

^uajane ex re animo concidere carpit

& Magi renuntiarunt

nullum ab eo regnifuccefforem relitium iri % hisce monjim portendi. AnnoDomini I ^^.Lycofthene reference , inMisniainfans natus eft absque capite oculorum effigie in pecJore exprejfa , de qiio fcribic eciam Jobus Ficellus in Miraculis. Ex eodem Ly cofthene rcfen A/drovanduscap, 3.Monftr.Hift.W'ittenberg^anno 1 525. puerumabsquecapiceinlucem exivifle ; quod ego camen in coco Lycofthenis Opere reperire non pocui, Anno 1 562.die 5, Novemb, Villae Francse in Vafconia , natam efle puellam fine capice,,refert Aldrovandus loc, cic. ubi iconemadpingit, communicatamPareoaFontano Agenfi quifo monftrum vidifle affirmac. Circa regionem colli eminebac tuber, aure$ fupfa fcapulas confpiciebancur; in dorfo oculi > & roftrum inftar probofcidis apparebannque omnia fimul collaca^oculorum, nafi,& quodammodo faciei rudimencum repnefentabant csetera muliebrecorpus afFabre compadum* nifiquodumbilicus paulo
,

&

&

longius propendebat.

Similiamonftra humana acephala Bononise vifa fuifle > teftatur Aldrovandus loc. cic. NamAnno Domipi trigefimo primofupra c^uadringentefimum , penesportam via ma)oris , millefmum yicu/oTotliontnuncupato 3 qu&dam mulier enixa eft mafculum^ omnibus Juis membris inPegratum y moxj^me/lamfine capite > brachiis^ cruribm, i& regione colli parvumve/uti ortficium apparebat. Rurjtxanno decimo quinto fupra miltefimum & fexcentefimum muiier oiimjcecunda , quapofieaperjjtatium quindecim annorum^ non conceperat y tandem concipiens peperitpuellu?njatu grandemfiin ne capite,& ubi collum refiderejolet^ os cum dentibus vijebatur y parte oppofita membr.ana amulans menino-es cerebn cernebatur, Hunc foetum obftetrix aliquomotu pr<zditumy &ab utero exceptum nobis monfiravit. Eurjits anno vigefimo quarto fupra millefimum 5? Jexcentefimum > tmnje Augufto interritorioBononienfinatumeft Oooo monftrum.
,

&

&

Libcr V, JMtrabiUd
monftmmf&mmz, cuju^/lum oculos, nafum
,

ftfwmit&te colli moliior caro inflar pyramidis eminebat

$ os referebat , in $ deindelin-

&

gui t laryxge &fophago/fr fulmombm carcbat^uorum lcco qu&dam carunmU cofcn sitrimque adh&rebant^ cum c&ter& partes recJe e/fent
conftitutfi.

HacienusAldrovandusr

3
.

Foetus accpbali hucusqiierecenfiti finedubiomonftrofifunc, quja a confueta fecundum fpeciem humanam dispoficione,& con~

formatione corporis deviant.Quod fi olim fui^aut etiamnunc eft alicubi genus hominurh acephalon ( de quo quid fenciamus- y lege quae diximus libro praeced. cap. 1 1 . 4- ) erunc illi refpeclu aliorum hominum monftroii^quamvisad feinvicem comparati, mi.~ nime talcs habendi fint. Caufam cur aliqui infances fine capice nafcancur , indagabimus infra fuo loco.
.

&

~~

C A

U T
:

II.

De Monfiris humanis polycephalif.

raaffingkcapita-r.
, I.

N
j

On per defeclum Cantum, fed per excefliim qooque eapit&m

Natura non raro aberrac
aliis

enim bina,aliiscrina, aliispk-

Monftrahumanabicipitia.
,
;

Monftra

TVlius Obfequens refcr t

humana
bicipnia.

JDomitioConfulibus

puellambicipitemnatamCLaelio, t, Orofius Vero , puellurilbicipitenrinagro

;

&

y e enc
refert

g Petifio, & C. Valerio Confulibus

quod Lycofthenes
,

171. Roriia? quoque, eodem Orofoetuiii enixa eft qui juflu Aubicipitcni fio tefte , nrulier abortiens^

ad Annum ante Chriftum

fpicum in Tybcrim fuit projecT:us.Ec RabbiMoyfestcftzttir Aphor. 2 5. mulieres Siculas quodam anno foecus deformes & potiflimum
bicipites peperiflo.

^Jmbrofius Pareuspucllx bicipitis effigietii exhibet omnium reliquorum membrordm veriuftate confpicuam aicque capka idem bibendi , edendi , dormiendi &loquendidefidermmhabuifle y vittum oftiatim quaefivifle fed tandem Bayaf ia , juflii Dynaftarum excefliflejtimencium^ne mulieresgravidae frequenci ejus confpe&u fimilem fcetibus deformitaccm imprimerent. Cardanus
;

jMonftrorumj>.
:

ff9

Cardanm lib. 14. deYariec. cap. yy.zk Anno M* D^XLIV. menfe Jan. nataefi puella bicepsi reliepuaautemommdunum corpns rejerebant : nam bina crura , bina brachia s vulva una. Sed tamen cum amicus nofier GabrielCuneus chirurgm difcipulusfe meus 9 eaw me abfente difjecuijfet $ primo quidem gulam interiorem (Junt qui merivocant ) ac cum eazentriculummvenit geminatum fedtamen infundo coibant : ibipylorusunm attamen ex eo intefiina gemina exoriebantur ut uterque ordo dup/icatus ejfet illorum^prAterquam in recJo ; nam in illo rurfus in unum coibantyficfe ad unumfiniebantur.Erant autem f&cesin ambobus pulmones gemini vijeiantur^atfa hi nulla exparte in unum coibant.Cjorpaulo altius quam in aliis efjeJolet ^ypfilon literamgr&cam rejerens ^bifidum Jcilicet >fed
,

',

tamen in unafede, An uterque ventriculusfuperior in eo ejfetjoaud exploravit.Jecur craffum^valdje oblonguWyfedabsfepemlis yfeuadditamentis atfo ideo informe.Spinadorfi duplioata^diiiabat^ una } rn^ ab alteya digiti magnitudine,unaqu^Juo inferviens cqpiti, adcrus quodfibi in direclo erat ferebatur.Dentes injeriores ,ann~

ores quatuor ,Juperiores autemduos

tantumjedmagnos , verum i&*

feriorfbus duriores , acpaulofolidiores

fica minime.Orta efi menfe

\fedtamen quinecipfidentk exquifitapr&ferrent duritiem, habuit.Renes duplkati^uterus zffve-

nono,& abfoluta,ac eti%m corpule&ta, Ve-

rum in ipfo ortu ob errorem obtorto collo unius ab obfietricejdem di&

cademfyhorajuit qua tenebras mortu %$ vit& hujus lucem expertts efl. Manijefium efiigitur , idemin his contingere3 quod injruUibuS. Duas tentavit Naturacreare proies : in ipjo exortu principaliuw-, membrorum collifa atque confiriclafunt omnia.prMer caput: omnm igitur primfpalia>prfitercerebrumjn unum mverunt.

monftra in Opere fuo cie Pro digiisproferc.Nampraecer illudde quo jamexOrofio, Anno 1 2 $, ance Chriftum nacum Frufinone exancilla puer bkeps natus eft. i t Anno Domini 595. ConftandnopoK alcer. Ec anno 60 1 in iiiburbanis vicisibidemalcer. Anno 1 044. Henrici I IL Imp.anno j. in confinio Nortmannia dr BritannU , portentum vifum e(i tn^ una vel potius dftsibm muUerihm Duo erant cafita ^f auatuor
Lycofihenes rouica hujus generis
,
.

O00&

brachta

66 o

Ltber V. JidirabiUa

brachiaj&teragemina usque adumbilicum^ inferiusfingula omnia. Comedebat s ridebat 3 loquebatur una^flebat, efuriebat, tacebat alte~ ra : oregemino manducabatur^feduno meatuper ventrem ejiciebat: una defuncJafupervixit alterapene triennio mortuamportans^donec cjr pondere molis^ nidore cadaveris defecit.Aimo 1 1 1 g, Monflrum quoddam

Namutinatum efi y bicepsvideltcetinfantulus, tam

,
,

fexu duplex a quam c&feris fimplex autem compage corporis. Anno in quo pr&ter natur& luxuj 487. biceps infans Patavhnatus efi riemnihil alioquin fcedum afieclu. AX\\MbiQ,z^percosdcm dies Fenetiis editusefi ore plurifariam Jciffo 5 ejrc. Anno 1494. in oppidoGermaniA Rotvvil, adHirciniamJylvam fitOy infans duobus capitibus quatuor manibm duobus pedibus natus eH. Anno vero 1 49 g. *# ditione Werdenberga monfirumfcemineijexus natum efi capitibus duobus , brachiis quatuor peclore Ejusdem meminic Cornelius Gemmn ventre uno , pedibus duobus. lib. 1. Cofmocrit. cap. 6. fed conjick in Annum 1489. ucique per
, , ,
,

&

errorem ; quem & Aldrovandus exfcripfio* Anno 1 1 4. in Sarzano y quinto idus Martii nobili quondam Italid vico3 inufitata magnitudinis monfirum vifum efi quodcopio* ^Coelius Rhodigi nus in leclionum antiquarum lib.24. cap.3. defcribit.Fuit autem infans bicepsjn quo multa mira con/piciebantur*Pri mum quadrimeflris magnitudo , membra omnia cumproceritate re,

(ponfum habentia, abJoluta,amuJfitatafy.Pacies utrafyfimilitudinis prope indiscreta.In capitibus crines aliquanto longiores > ac nigricantes.Inter utrumque caput ex collimitio humerorum tertiaporrigebatur manus,fed qua aures longitudine non excederet, nec integra vifebatur omnino.Reliquum corpusprorfus bene compacJum y ac citra uU

lam macuUfoeditatem. Poflridie allatus Rhodiginum efi , tfc.

Anno

1 5 3 l

in Helveti&quodampago, quempatrialinguaGos*

favv vocant,propeGroningam>natus efi monfirojus infans^adzp. Augufii diem, duobusfcilicet capitibusjernis brachiisjotidemfopedibw. Anno 1536. in agro Tigurino natus efi infans y eiplanefimilis%

qui in Helvetia etiam in pago Gojfavv ante fexennium nattu efl% unofcilicet corpore ydmbuscapitibus tribusmmibus totidemfype% %

dibus.

Anno

Mpnftrorunu.
Anno
excrevit

<$6i

1538- natm est quidam y

capite humeru tantumgemtnus 9 ita ut caput alterum y ante^alterum retro ejfet y mira inter Jefimilitudine : barbis etiam ejp oculisfefe referebant mutuo : idem erat cibi appetitus y fames eadem, vox fimillima y idem uxoris quam habebat 5? excernendi y utruque capitibus erat dejiderium. Annum excedebat trigefimum , quando huncvidere contigit HunceundemvidifTefefatetur trigefimum annum excedentcra, Jacobus Rufus lib. 3 de Concept. hum. cap. 5 Similequo^ mo?ifirum in Bavariammo 1541. conjpeximus : erat autem mulier vigintifex annorum^duobus capitibus\quorum tamen unumfatis deforme erat. Hc dum medici habitu ofiiatim viffiu qu<zreret y proptergravidas y dato viatico abire ex fimbusjujfa e(l. Idem crgo hoc monftrum eft cum illo, quod fiipra ex Pareo retulimus. Anno ] ^^ofcetumvidit Hafjin y editumquintoldus fjanuarii, geminis capitibus reflexis indorjum y quorumJefi Jaries obverfie in~ vicem minaci afpexerunt vultu. y
,
.

&

& ad perjeclam virifiaturam

illa

Anno 1 5 44. Mediohni menfefmuario nata efi puel/a biceps, nimirum y quam firpra ex Cardano defcri pfimusr\
Anno
1 5 5 2.

tertia poft fefium trium Regum die , infans mafculus biceps y collo duplici y duobus capitibusy ac
y

in Hafpa IFitzenhaufia

Eod em a nAnglia 3 non procul ab Oxonio y foetus biceps natus eft > reliquo corpore non bene compa&o nam illi quatuor brachia y tres pedes maie forma ti erant.
corpore optime cum reliquis membris compaclo natus efl.

no y ut recitat Rufus

in

&

^i.decimotertioCalendsuSextilujnMisni&pagoquodam Zicheft ynon procul a Pirnavv,natus efi injans duobrn capitibus^ membrisomnibusabjolutis. Ha&enusex Lycofthene* In Chronicis Trithemii legitur^anno 1 2 3 6. in villa Gebrab pucllum mafculu bicipitem natu , vixifle fex menfes, totidem dies. Cornelim Gemma lib. 1 .Cofmocrit. c. 6. ait,vidifle patrem fuum Lovanii, Anno 153 G.gemellos ita commijfos^ut capite diHincH.brachiis mambuspL quatuor y ventre ^fierno peltoris copulareniur. Jnventum iUo pr&Jente per anatomen cor communey cerebru fuum cuitfe
1 5

Anno

&

fecretum. Netfe vulgaris qu&ftio^ anpro uno homine anpro duobusjoretgenus hoc monjtri philofophis appellandum. Orta eft contentio va,

Oooo

riay

66 2
ri* % aliisfidem

Liber

K Mirahilia
,

rtk lrre*&'fc* in corde

aliis

in cerebro collocantibu*.

Mihi quidem (falvofemper meliorijudicio) form&humantdignitas ex rationis domicilio potius aftimandacenfebitur^ quanquam

corde fitfons caloris vitalis y acfacultatumanimalium &natura*>

lium prdcipuus nodus : hocenim ad vitam

Jitionempotius
J
$
,

$ totam animalis compo^

3$. x.ckc Aldrovando

quamaddijferentiamfl>ec7at>(jrc. EodemAnno , nacus eft inagro Tigurino infansunic

corpore, f duobus capitibus.

Anno x 5 5 5. die 27. Sepcembris inpago Freyvverk,nonprocul ab oppido Adorfio Voiclandia: , Aldrovando narrance , biceps infans edicuseft ab uxore fabri ferrarii , qui incer femora, ubi prodicus fexus, umbilicum habebac, fed precer duocapita, ha^
bebac quacuormanus,

& quacuorpedes.
,

1 575. nacus eft alius infans biceps Aldrovandum , quidexcro carebacbrachio.

Anno

ceftePareo apud

Anno 1 5 9 3

die

6.

o&obris , itf recicac Schenckius apud Aldro-

vandum, in dicione Monafterii Wolmerftalc, uxor cu jusdam cauponis puellam bicipicem pcperic ; quam morcuam Valencinus Wager vi vis coloribus delineavit. Anno 1 f 97. die 2 9.Maji,cefte eodem Schenckio,in vicoLuft* nau Ducacus Wircenbergenfis,discancenonproculTubinga,.a parencibus plebeis , nimirum pacre Jacobo Hang vinicore, & msu
,

cre

Agnece, parcus monftrofus morcuus edicuseft in lucemppft (exdecimfepcimanasaconcepcione,quiucriusque(exusgenicalia habebac,geminiscapicibus,&biniscollis,quorumucrumquecaput

binas aures,ocuIos binos,os unum,& unum nafum obcinebac.Erac hoc monftrum incuencibus formidandum hornbile. Capica a

&

craniisdefun&orum
difcifli.

hominum non mulcum discabanc, quorum

unacum
parvulis

fingutefronces in medionon alicer divifeapparebanc, ac fi eflent

Crurabina,

manibus,&pedibusmahu jusmodi abor-

cris , in anguftum concrafris, eranc , uc folenc in

cibus confpici. Fuic

idem monftrum Tubinga* a Medicis lege ana-

tomicadiligencerexaminacum,inveacumquecorduplex,pulmo icem & jecur duplex,in vencre inferiori ftomachus fimplex,& fimplicia inceftina.

Anno

3
i

JMonftrorurru.

66

Anno 1 598-die 26. O&obris , in oppicfo inter Angeriam St Torconam fico,ex congreflu confobrini& confobrin^ nacum fuisfeperhibecLTr,Aldrovandoreference 3 monftrumhumanumbiceps eum cauda,duobus pedibus, quacuor brachiis ; quorum duo rku

&

humanopropriumlocumoccupabanc, aliai duo juxca d^fum ex medioucriusquecapicis orcum trahebanc cauda fupra podicem
:

fpacio diiorum digicorum erac,longicudinepalmi,&excrementorum exicum cegebac , veluc in quadrupedibuscaudatis obfervatur $

quas quidem juxca inicium erac lacicudinis digici auricularis,& deinceps in acucum definebac. Nulla forma genicalis virilis fcrot apparebac , ideo foeminei fexus efle fuit credicum.

&

Anno

599vmenfe Augufti,ucrecicacA:^f/f/W,invicoZei-

tern, discance mille pafluum ipacio a Bruxelle EpifcopacusSpirenadmirandum parcum enixa eft.Hqc, fis,oxor Ffxtoris brcipitem

&

ruredomum veniens, gravibus parcusdoloribusvexaca,incerramcaden%extemploepilpfiacor^ nofte advencance , foecum edidic animamqueeadem repca eft, nofte,poft novem horarumparoxifmumcomitialis morbi,effiaviclnfansaucem fuic horrendi afpe&us: nam duo capica fimiarum faciesacmulabancur ; reliqua pars corporispuellobeneconftituto fimilis erat,praster brachia,quae aliqua ex parce manca videbantur; pedesformam potiuspedumSimiaru, quamhominisreferebant ; denique circa clunes rudimentum caotfee vulpinae cernebarur,
abiblucogeftacionis uteri curfu
,

&

&

. If.

MonftrumhumanumbicepSjCapiteuno
inventr^pofitd.
bicipitibus,

LJA&enusdemonftrishamanis x J proprio loco funt pofita:nunc

quorumcapita

in

lcdft *

VIL

mirabiliusoccurrit,cujus

capuc inloco propfio^alcerum alieno,nempe in vencre fuiccol- huma<num iocatum, ad juftam secaceitt excrevic. Lycofthenes cxjdcobo Rufo b !Ps > c?libel. de hurn. concepc. referc id ad Annum Domini i 5 1 & his ver- intre po

&
,

unum m! nftru. m

bis In
:

Germania vifus eftjuftx, atatis virjuialiudcaput ex umbilu ^ co exereret quedjtre more alterius quo^ cibuni mperet.Hujus memi,

ex quo eam , quam videsjmaginem mutavimm. E jusdem meminit Parem, & addit, fuifle membris optimeconftitucum , ac peregrinando magnam a
curiofisftipemcollegifle.

nit Jacobus RuffuJ in libello de hoMinis cohceptu

0:ca-

664.
Capitis

Liber V. Mirabiiia
>

Occafionehujusmonftrimeminic^/^z/^^cujusdamca-*
(us,qui cuncrecencer Parmaeconcigerac

humani

ubi juvenis fexdecimcir,

apoftema- citerannorum inciderac in cumoremcircamendorascoftas qui te extrafuppuratoriis medicaminibm ad intus^ tandemfuppurationem indi Xt cabat^ ormndo ab exee/lentiffimo ChirurgoTaliaferro apertus copiam
y

faniei e]judit,& deinceps ftngulis diebus^ex dilatato apoflematis fo-

raminey una cumpure, mandibuU

$ multa
ejr

ofjis

cranii humani ftu-

fta exierunt. Itacpue tumore depreffo ,

ulcere ad cicatricemperdu*

tto,patiens priflm&fanitatifuit reJlitutusJ/la igitur oJ]a>qu& a tu-

more exierant ^(imuldi/igenter^uncJa^ integrum hominis cranium Quadecaufapucac Aldrovandus, Nacuraminparteincima praedi&i juvenis aprimordiogenerationismonftrofum capuc produxifle,quemadmodumin parce excima vencnspraecedencismonftriproduxerac aliud capucjquodcapucincernum quia deinde vel a concufione vel alia causa prasmorcuum , Nacura per apoftema illius expuliionem procuraverio,
conflituebant.
,

III.

Monftrahumanatrium^&feptem
capicum.

pH//^/?^/^invicaApolloniilib.3.cap.4.cradic,eotempore,quo * ApolloniusSyracufasvenic, quandammulieremnonignobitricipitia lem peperifle puellum cricipicem , cujus reliquum corpus rede compahim& confticucum fueric. Monftra u4/drovandus akfelcgittequondamtin regioneNovarenfiex pedibus bubu^ ere vecula egreflum efle monftrum,cruribus mu heptace* cum lis humano, fepcem cocidem careliquo corpore brachiis, phaia. iconismi pitibusunichoraciafTixis; fedcapucincer alia mediumunicoocug * lo, auribus hircinis fuifle prsedicum, prouc in appofico Scheman)
humana

Monflra

&

&

&

Addic Aldrovandus , alios prodidifle , hoc monftrum hepcacephaloninftarhydrae , menfejanuario Anni 1 587-Eufigi
te apparec.

inregionePedemoncananacum eflo.

Idem ceftacur, Anno

1625. Bononia? apud Nicolaum Tebal-

dinumimpreflamfuifle quandamhiftoriammonftri fepcicipicis, nati ex muliere habicance in oppido Fori ]uliiperdonone appellaco.

CAPUT

\J corUfhvus

VJJJ Fra&Utr

rc^ionc f&%,

ff^

Monfl rormru.

665
III.

C A

U T

De monfiris helluinu polycepbalis.

aUx

in hoc genef e occurr unt , primiim ex Lycoflhene > ferva- Monft

s

toannorumordine amuncli

origine ad noftrafere uSquepoj" ^*

tempora, deindeexaliisquoque Audtoribusdelibabimus. phaia, AnnoigiturMundi 3 7 60. anteCiuiftimi 2 04. exLycofthenis Porcusb ^ calculo > Cer& porcm biceps'natm cft ,>ejus formce, quam appofitum ceps. refert Schema. Et AnnoMundi37<5g. Sinuejfa agnm cum duobm lc on capitibm natm. Et anno iequenti $769. Ajcu/i agnm biceps cum A^fnus biqainque pedibm natm pfrout in appofita figura patet. Et Anno ceps. 111 3 $4 1 Saturt Vttu/m biceps natm&z Anno 3 843. alius quoquei>/^"iy
.

'

*#/#*' biceps

natm.ix Afitio

3 g

70.

agnm biceps.

AnnopoftChriftumnatum 573. ineobel/o K quodRomamcontra Perfas gejjerunt ip/urimaprodigiaiRomanorumfuturas clades

.

vitulus* hlQ ^*'

portendentia >tum vtjafunt : inter alia bos recensnatmin initio Bos bkeps. belli confpecim eft, excujmvertice duo capit a eminebant Anno Domini 1 269. Ca/Jfzintra oclavum diemnata/is Chriftinatm eft vitulus cum duobm caninis capitibm atque dentibm > ej^Jeptempedi- Vitulus bm vitu/inis. Capitum autem majmquidem in loco/uo> minm ve- [" p^ rb adcaudamftum erat. Ab ejus cadavere canes atque voiucres ab- icon,vn r.
horruere.

Anno 1 496. irtpago quodam

,

qui

ad Argentinenfem fje- Fi g v
'

5tat Epifcopatum

cui

Sugenheim nomen eft clucbm ab Argentina

,
,

St

anfer monftrofk planeforma in ovo inventm >duobm capitibm totidemfo iinguis > collo unico> qnatuorpedibm quorunu>

mil/ianbm
,

>

dub eum /ocum occupabant > ubi in aliis aU emergunt $ re/iqui verb circapodicem (ubi dup/ex ettam ad ejicienda Natur& excrementa-* exitm erat)apparebant : al& verb du<& circa CQllum expanfk. Anno i^99*Vitulus prodiriofus > d&obm capitibm anie ^pbft > Cracovi& Vituli bi.

Habebat autem capita perfeffia duo: unumquoquehabuitfuam /inguam^acdentes> nares> ocu/os> aures ifedjunclaerant capitain occipitio > quorum
1 5

Anno

40. Medioiani Vitu/m biceps

natm

eft.

Pppp

unum

- - * unummafculirotundum^alterumfcemina oblongum fyeciem diverji fexm pr^Jerebant Ammakvituta erat exenteratum ac ex matre cxcifum occifa.qubd diutius partum traheret^quam utfervaripojfet.
.

Wlf
..

tiher,

V. JVf4kli2

'

--u

Supervixit
cancri.

utrtferebant ,fietm dimidio hor& ejr erat in caupona 1541./ Sardinia Injuia ed ipfe nccle>qua CarolmV. Romanorum Imperatorin Mauritaniam Jolutum venerat y Viiulm
*

Anno

duobm capitibmm oppido Lagaranatm efl. Anno 1 ^i.Vitu/mbiceps nafcitur menje Decembri in Schinnapago quemLongum nemiy

nant proxime Fribergum.

y

A gnus
sn on ft r o-

A nno
et e Jf
*

1 5 5 5

Halberftadii ig. Februarii atcidit ^ut

t ribus oculis
,

agnmnatm
,

ro rfm rotundo capite ,

Icon.vill./^ P ig. VI. prodigii loco

auribm

m tergo pendulis inftar

,

trigemmo ore gemino nacaninarum Jedquodmaximi

:

habendum eftjn tertio ore magnum oculum habuitjnaibify

jcrem y aliis
Vitulus
fi*ilimus"

linguam prolixam

exercuit. Vixit

unumrdienzjy

continuo clamore.

Eodem Anno

J 5 5 5.

dnm

comttia Imperialia

^uguft* Vindelicorum a^Serenif]ima Romanorum RegiaMajeUate

Ferdinando celebrantur ,Jeptem milharibm ab Augufta urbenajcitur vitulm Mafi vtge/imo primo die in pago quodam Leder nominey habens duasjacies % oculos quatuor duos quidem in fronte anteriori, in lateribm verb alteros per omnia alioquin in membris quidem
, , ,

Jingulisvero vitulo perjimtlis

edttmeft
>\gmjs bicepj,^

qui injuper quamprimum in4ucem animamaclutumexhalavtt. Ha?c fcribit Marcus Fryc:

fchius in Meceorologicisr*.

monftro-

Ha&enusex Lycofthene>nnncex *\i\s*Au&or\b\Jis.Aldr&van* ^inHiftor.Monftror.cap. 2,pag. 41 ^.edic.Bonon.referc, An^ o j ^ o6 Bononiae ovem quandam Illuftriflimi Thomce Coipii agnnmenixameflenigerrimum % duobus capitibus , totidemque caudisconfpicuum, redibus veroquinque, quorumquintusdorfb adhaeferit. Idemibidem teftatur excellentiflimum Joannern
,

AntoniumGodium fervare domi iuarexuviasagni bicipkis., cum

duobustantumpedibus. AmbroJimFarem apud eundem Aldrovandum narrat Anno Domini 1 577. in pagoBIandio,mbusmilliaribusaMeloduno di>

^gnustri-ftante
****

nacum
:

efle

agnum cricipicem &medium

,

capucreliquis
Schenkio

cra flius fuiile

&. balante uno reliqua pariter balafle.

Iconifous

IX

Pon&tur

regtoive

%&

6*<T?

fig.VIII.Puer
ca^yxte

eVtyhawtxno

Monft,roruntj.
Schenckio reference apud eundem

66/

cavinonacuseft vitulusduobuscapitibus
.

pofterioribus

&

Aldro vandum , ia agroPa> unico tantum corporp, anterioribus cruribus duplicacis. Ec hoc mon-

VMm
blccps
*

ftrum quidam ad quarflum circumferebant, Anno i j 06. cefte Aldrovando , quardam vacca Domini FrancifciBuecaferrei Bononiae vitulumbicipicem enixaeft, cujusduo capica in occipice junfta eranc.Eodem cefte paucis annis ancequam id icriberec > Morenzani prope Venecias orcus eft viculus biceps, Zeon.vni. Flg VlL duplici ridlu, quacuor oculis, & cernis auribus 5 quarum una in mediourriusqueeapidserac Ted alix duxin fronceamborumcapicum.Aliumbicipicem victiium , dupliciquidemri&Ujfed quacuor ocaIis i & biniscancum auribus,aicfexante ahnos.quamfcriberec, Ariminifuiflenatum, Addit pra?terea,fibiaPo!onoquodam nar~ racum,inPolonia natum fuifle vitulu iepcicipicem,qui duabus can- vit ? ius c u tahorisvixeric, &exfingulis capitibiisfingulaslinguasexerueric. Omicco hic aves 3 {erpences,& pifces bicephaloSjac fiibinde poly ce>haios,quorum nonnulla exempla cumiconibus afterc Aldrovandm loc. cic.Caufam niulciplicationis capicum^cam in humanis^ quam belluinis monftris , adfignabimus infra fuo loco.
*

^^

C A

U T

IV.

De monftris humanis cum capite non

humano*

DEhominibus Cynocephalis feu CanicipicibuS ttiulca adduxx- "Monitri

huinana mus exempla libro prascedenti cap. 6. Lycofthenes ad Annum Mundi 3757. referc , puerum cum ele- ^"htTphanti capicenacum Sinueflk Hoc idem recirari aic Aldrovandtis mano.

aPolydoroVirgilio

56 5. in Hungaria mulierem enixam eflo p hnti. puellum capice elephantis , reliquo corpore btne conftituto , pro- icon. ix, Flg ^ ucin appofita apparetfigura.
,

rum Anno Domini

& addit ex relatione virorum fide qignor p* c[

i
'

tg

^
*

EodemZ^^^^reference, AnnoDomini
lend. Septemb,

544. qttintoCaArgentina nohili Atfktu metropoii infmsfceminei

1
,

Pppp

fcxtts,

r
,.

66g
,

Liber V. Mirabilia:
natm efl.
,

fexus horrendo y monflrefo y atqueinjuperioriparte apertoplane capite > lato ore , bovinis oculis 3 tiaribm aquilinis
:y

Praecerea

Anno 1551./ Marchia villaDammevvalde prope Witflock y coloni cujmdam co?ijunx monflrum y quoddefcribit Fincelim edtdit* InIcon.
I

X.

ans totQ corporefuit fpadiceo colore, capite comuto> oculis craffis yprominentibm > absque nafo y patulo ore^quod longitudtne (pitam& distentumfuit y in cujm medio lingua candida eminuit y zjj quadrata y colli expers ( caput enimfcapulis accrevit jcorpm totum infiatum y f$ rugo[um> brachiatn lumbis h#ferunt,pedes tongetenuiJjimi.Abumbiltco

autem fpectes laxi inteftini ionge dependtt adpede*.

, ,

Anno

1555. Februartt 1$, inpago Pfeffelbach adFtnartam ut Fincelius narrat tale monflrum natum efl a conjuge pafloris pecudum.Puellm fuitfinefaciehumana; loco e]m habuit carnem glabram nifi quod duos oculos grojjos ejr difjimiles extantes habuit , non collocatos in cavitatibm tetro ajpeclu. Jn loc frontis , cujpis carnea prominens y
,
,

ereltaftetit.

Mentum habuit pendulum extguumforamen loco oris^

y

quo ownes videntes conterritifunt , necfuit bapti&atus 3 fed ftatim Je])ult m. Irerum Anno l 5 6 6. Bafilea Rauracorum puellm natm efl crudelt ajpeclu corpore quidemfatis bene co?npac7o Jedcapite hirjuto canem aut catum magis vel flmiam quam hominem referente. Vixit autem circiter horam dimidiam. Hadrenus ex Lycofthene. In Fafciculo cemporum//^/7*mlegicur,Anno 914. mulierem Monftra humana edidiflc parcum, corpore quidem humano, fed capice canino.FtnnoTapkc!" centim quoqueinipeculoNacur.Iib. 3 i.cap. 2 6.narrac zetate fua
,
,

mon(lroiumhominem,canino(ciliceccapice,adLudovicumGalliarum Regem fuifle dchtuvn.Aldrovandm aic,fe meminiflejegisfe y uxorem Cornelii Gallicani Roma? infancem capice Auubis , id eft 3 canino peperifle erac enim Anubis ^Egypciorum Deus,canino capice effigiatus,uc pacec pafllm in JEgy pciorum Hierogl yphicis. Anno i626.menfeMarcii , Perufii prodiic in lucempuellus
\

membris
exerca.

refteconfticucis formacus y piaecer faciem

qua, propcer

hircamfrcncem, effigiesbubonisreprcefencabacur 3 linguaabore

Anno

1 5 1 7.

ex parencibus infimaefbrcis,

nimirumexAmaRegis,
.

deo Perneo,& Magdalena Sar bu caca,in Breia /y I va^paroecia Bofci

3>

IconijmtiS

Tzncitur Ircaionc

&$ fw
.

Tiq.X

P u llus facxc

r&na

Txa.Xlfullus

epLtn-iLs

m&ncus

Monfirorurru.*

66

Regis,via ad foncem Bellae aqua?,mulier febre vexaca 3 confilio mu- Monftrum lieris cu jusdam clinicae, ranam vivam palm^ manus alligan jufTic, ^um ^facle camdiu ibi decinendam,donec exfpirarec.Eo habicu in viri cogres- ranae. fum veniens/recumpepericfacierana^cujuseffigiemhic damus. Iconif x x. _____________ ____-___-_____ ^s*

C A

U T
\

V.

T)e Alonfiris helluinis cumcapite aliena

fitecieu

DE

Hippoeencauris

& Onocencauris

de Sacyris , Triconibus, Monftra

Nereidibus,ae.Sirenibus >

a^

faciem habencibus, fuse diipucavimusinlibro przecedenci. Nunc re aiie-nse" alias belluas capka alienae fpeciei habencesproducemus , primum fpeciei, ex Ly.cofthene_deindeex aliis.De Harpyis agemus infra fuo loco.
Lycofihene igicui: narrance, Anno

Mundi 3 y^b.Tarquiniispor-

cm cumore^ capite humanogemtm eft. EcannoMundi 3766. FruJione agnm. cumjuillo capite.Ec

eodem Anno Sinueffizporcm cum capite humano.lLx. Anno 3768. alius SinueJJa porcm cum humano capite. An 110 3 8 6 1 in.Luca.nis duo agni equinis pedibm nati alter Ji3
.

mtninocapite.

An vero Domini iou. porca enixajoetum humana Jacie ediAnno icem 1 o 1 8 Sm Joeta porcellum humana Jacie enixa. AliaicemAnno 1055.circafinemImperiiHenriciIII.R0m.Imp. enixa efiporcellum humano capit e.Anno kcm 1109. in parocbiaLtgienjiporca enixa efiporcellum habentemjaciem hominuSx aliaAnno 1 1 1 8-inGallia. Annovero I if^.cumadmontem Atticumcoldit.
.

-,

latti Fiorentinorumejr.

FiCanorumJignisdecertatumeft ^monftrum

in agro Veronenfieditum exec^ua quadrupes-

Joedumhumano

ca-

pite.Adcujm murmur^vagitum >& conjufumhumanavocisjbnitum accurrens rurisiUim accola novo attonitm (peffiaculoy exertoingentigladio monftrum occtdit.^uamob caufiam adjudiciumtraffm, de occidedi caujis interrogatmjoorgf de monftrofipartm origine rore atc^ue abominatione rei tantumjefiecijfie reffrondit. J$uo audito, Jujpicionem omnem ademerunt .Meminit quoque hujus monftri Parem^Schenkius.AldrovandmM alii,cum Mufjato I1b-7.dc Geft.Ical.
,

$
y

&

Pppp

Anno

4?v

Liber V. Mirdhlia
infuburbana viiia.cuiNigra

Anno 1 290. in agro Conftantienft mulier humanocapite iemem

peperit. Anno 1494- Cracovias mulier

nomen eft, adduodecimum Calend. Novemb. monftrum edidit ,c&tera quidem humanafigurafedcollo ejr auribus leporinis3 ejr unograndiore inteftino totum ventrem occupante > diduclo riclu fpirans. Anno
1 S4.7.

adoppidumBitterfeidvituim in agrv repertm.oculis^naribm^

y

& auribus humanis/uertue tcnfo & miniato

riciu&peQore vitu-

ltnoy cruribm anterioribm vituiinis,pofterioribm humanis^ brevi-

bus admodumjed utrtstL dejinentibm partim tn ungulas vitulinas^ partim inhumanos digitos^uiungulUfuberant^ tjrjeparatimpropendebant. Hocmonftrum defcribit Cafparus Peucerus lib. de Teratefcopia.SicapudCcxiiumRhodigmum legimm> apudSybarimolim paftorem nomine Crathin exfre^uentioribm cum capra congrejfibw (quod turpefcedumfy diciu eft) capram quidem humano capite patris
,

jiwiliimo , corpore vero caprino matremreferentegenuiffe.

>uem

poftea duclor caprarim ac antefignanus hircus y zelotypia laborans* obUta occafione humipro more dormientem > maximo tmpetu corni-

bus mvafit^accorrivalem crebrioribm iffibus vuineratuminterfeciL

Ica Ccelius Rhodig.
3
ic on.
l.

lib.

14. cap. 6 2.

ledtionum anciq.

& nosfupra

lib.

cap.

2. ex Plinio lib. 7. cap. 3

x.
#

Anno

ig-

xi

yt adn
macuU

155 \.in vi/iaPomeraniaReckovv,vicinaRugio adoftium e qut pulius natus eft capite horrendo > in cujus loco oculorum

erantfitbrufasaurespenduU, qualesfunt canumfagacium, infimis auricuiis cuti adcretis.Os quofo eratmonfirofum Jabrisittftexu ^uemadmodum dux, tudicuU compofit^ut laciari nonpojfet. Coilum erat tortum, $Jinuojum, disiinclum coloribm tanquamcatenis
variaturr/.Juba erat impexa , plena plegmatibus. JJluando hinnie-

bat.putabaturhtnmreingenscaballm
rabiem verfus,

acjiquijorteexnobilibus
,

accederent , toto corpore movebaturjerram^ pulfabat

tanquamin

& quafiimpetum in ipfosfacJurm.

BrecKusftabat^

htnmtu terribiUs.Cives q? colonosferrepoterat.quibus accejjum libecrijla erigebatur.etiam mortuopu/io.Pes

rumpermittebat.Cutis erat afferior^veftis villofa'. Lococauda alta imm anteriorunm erat hu-

alternuliuserat Jedtantumtibiamanca. Pedes pofteriores erant equi?ii.Triduum vivebat.deinde extincim in triviojepeliebay

manm

tur.H*cfcr<'bit]obi\s Ffncelius deMiraculis.

Anno

- j

Monftrdrttftb..;....,i
,

tyr
r
j
i

...

D;cembri y in Pomeraniavi/la Roffovv ^r^^e unumtantummi/liarea Palevvalck fita efi y ex fceminamonflrum natumeJ/horrendum.CorpPtt autem erat vitu/inum,capuPg/abrum % acrotundumitiftarg/obi > ad Simi& fimtlnudinem , mentumhirfntum } prominens hngua* Pedes autern anteriores erant (ine ungulvs* fo/is globulisrotundis jpoferiores vero bovini>cauda veroeratabsqut nodisy offea3 acplane peromnia immobi/is. Atmo 1556. vicefimo quarto Jultt deformemonftrum vacca enixa eft in pago C/eisdorjf dif/ante tria mil/iaria a Pabenberga 5 quodFiceltm quoquedefcripfit* Pedeshabuitquatuorvitu/inos cajput humanum viri/e y atra barba ^geminis auribm humanis , ejr modicis capil/ts , peclm item humanum mammofum. NatumejlmonSic nobilis. Volaterranus vidua fcribit o/im ex cane inpr&dio firum humanafuperioreparte inferio^mu/ierenatum infantemforma y revero canina $ atque expiationis causa ad Pontifcemde/atum. Cu^
1 5" 5 5

Anno

#?<?#/

jusrei Czv&znmfneminit lib. 14.de Variet. Rer. cap. 64.

Bf uxete fuern peperifle fex nefrendes

HadrenusexLycofthene.^^r^^P^r^narratiAnno 1 564. quorum primus erac mon,

ftro(us:nam capice,& anterioribiis pedibusA Ornrnoplacis,h6mi~ nemrepra:jfentab^t 5 reliquoverdcorporetotofuem,im6genicalia fuis foeminae habebat > aliorum nefrendum morc ubera fugebac s

&

&

ieddie fecundo poftortum

, aplebemonftfih6rroreconcitata 5 una cum marre hic fdetus confoflus eft.

A nno 1
tuseft, die

6 9. audlore Schenkio, fus humano capite in

Cypro na-

iz.Decemb.Erattotumcorpus veriporci^nudum&il
capite efligiem humanam referebat, ex cujus fron>

pilisac
,

fecis,-

t crifta imicanscnftam galli Indici , oriebatur quae partem ocu-

Idrum,& parcem nafi

,

cegebat. Aureshumaniserantfifniles.
aliis

Mon-

ftfumex porea una cum quatuor

porcellis matri firhihbus,

ortum efle retulerunc.

Corne/ius Gemmalib. I .Cofmocrit. reftrc fua aitate natum ca~ nemcapite accipitrino , & fpe&andumpopulo a quodam circum,

latunxj.

CAPUl

67*

Liher V. Mirabilid

C A
"\

U T

VI.

De mon^ris hnmanis fcedam capitis conftitutionem habentihta.

Monftra

Jt Onftra humana acephala , dycephala,

fadamM- *-V J* nus exhibuimus,uci & illa,quce capice non-humano func decurpaca;nuncdabimusalia,qua^liceccapkaexhibeanchtimana,incamen aliqua noca curpkudinis fiinc foedaca. Referemus priLycofthenes collegic, deinde quae alii.Spe&anc huc quoq> ux ^ bcm a!" Q quae libro precedenci diximus de foeminis ac pueris harbads rinfancibus dentacis& fimilibus. Anno igicurMundi 377 z. Lycoflhene narrance , pueri ingenui Ariminijine oculis ejr nafo nati funt. Anno vero Domini 3 08. apud Daphnem^amcenum illud ambitiofum Antiochia fuburbium, vifu relatu^ horrendum natum est Conftantti Imperatoris temponbus monftrum ^infans fcilicet ore gemino^dentibus binu.dr barba^quatuor ocuHs^ brevijjimts duabus auriculis. Anno 1 2 3 3 /# Rathftadio oppido in Alpibus Noricis > quas Comutus Taurum incoU vocantjnjans cornutus natus eft. Vagitus atque ploratus ejus quatuordecim anie dies>quam ederetur, auditus.Huc eclam fpeclac monftrum nacum anno ) 494. iii villa fuburbana Cracovia^dequocapiceprxcedenci.Anno i^o^.inHaffiainJansbene distinelis membris natus eft niji qubd auribus oculis acnarihus in univerjum careret acinfaciefblum os haberet. inrans Anno 1542.2 Bilfen Bohemia cppido ut Peucerus de Teratocruufixi fcop.memoriA tradidit natus eft injans Jimilkimagini cruciftxi, qui collum tortumgj latum inftexum harcferens. aut fendentis e cruce buit y quemadmodum pingitur imago Filii D E I de cruce ablati ut
pitisconftitutio-

& polycephala hate-

figni

>

>

m
,

infans

obi^r o

qu# etji aliquoties fejungerentur y fua fpo?ite tamcn ad priorem figuram relapfafunt* Vixit aliquamdiuVienn& Auftria. Hucipe&acmonftruAnno 1 544.Argencinaenacu,dequocapice " ^' P r ^ ce deci. An. 1545.^ Saxonia menJeFebruario infans natus eft
;

propter obliquitatem Crura etiam transverfa tnflexa habuit

diffculter ipfius ori
,

cibus inferi potuerit.

horrendo

lc^mfnvus

I, Peiuttur

rejiotve ]>&%-

$ 7*5

Tij

X II. Infa,ns

FijXIII

Infcuxvs

t&

Irachio trans^ofito

Y^-te thcrftiicp,

Monftrunv Kjroni

Monftrorum^.
, ,

67$

horrendo aJfecJu y corporequidem integro y ejr bene compaffojedcontufis laceratis atque luxatis membris omnibus , excepto capite oblongo } ac quafi Turcico piieo infignito. Anno 1 5 50. Friberga infans natus efi obfcoeno vultu qui in fronte {$ occipite majjam carno,

fam duram
}

gf prominentem habuit.

Anno
exta Ovilia.
cceiii

1 5

^.indietrium Regum Stetini monflrum infuburbioinfons

Capitis loco maffa informis erat y mobilis ut

natum elt taliformL

on ftr0.-

Loco unius auricuU , brachiumflabat : iocojaciei, cin- n \mtu s.

lg '

cmnusfimilis pilisfelinis, ejr iupipifcis ova y per qud inferius lucebant Iconis,Xl
vitrei ejr renidentes.
bijs
:

Os contraclisjimo eratforaminefine lanajus quoque minutijjimus erat absojuecollo : Alterum bray

chium e iatere prominebat fjedneque pecloris y neque dorfi effigies aderat y pr&terquk\m quodiineoia notabatur rachi. Nuliius eratfexus, necandrogynus. C&tera monflrum y brachia cf iongipedes continuo ojfe rigebant,finejuncJuris cubitis^ popiitibus. Manus^ imi pedzs erant moiies 3 $ penduii tan$uambisfrac~ii yfimilesunguibu$ curvis ejr aduncis lutrx. Mortuus editus eft infans y quanquam vU veret in alvo materna antequam ederetur in hanclucem Hoc monflrum dejcribifjobus Yincclius demiracutis. Anno 1 5 4. Stetini accidit ut infans inlucem editm noclu baptizaretur qui diromodo , corporis gyratione , vociferatibnibus , geflibus varij's adverfatus elt paflori bapti&aturo y ut terrorem ommbus adflantibm incuteret. Tandem Vaftorfafiis ad D E TJMlconh. XI. ardentihiM votis y infantem baptizavit. Habuit ille in vertice Fl 3* XI1X majfam camis imaginem prxbens teftudinis rufd. In cervice cau, y

5^

&

dam carnofam habuit inflarmurisfed aibejcentem, quaiis erat cutis (inepiiis. Capite erat T^herfitico oculis extantibpts. De quofcribit
,

etiam jobus Fmcelius in Miraculis. Anno I555. Genevdt apud Allobroges monflrum quale feVlconis.Xl, fubietium vides, exGalla quadammuliere y Genevx tunchribitan- ^JS- iV * ^ m te natum eii quod materia rtdundantis indiciumfuit. idmon- Geneva
,
,

Jlrum bin&s habuitfMcie: ,h/?ces~i bifrons erat qualemjanum pin- *o. xit antiquitas. jSuod utrimjque pendet tnflatum y inteflinafunt ex dorfofrodeu itia. ^uod autem ex ventris inferioreparte pendetjdj ecur eft^exfceminA vulvaprolapfum. Monfirum hoc utrum, ,

&4H

$*

67 4*
enitereturffuerunt.

Liber V. Mirahilia
eli
,

que habetfexum , ad dexteram ma*

qu& ]acerejeparatim vides

(ic difcerpta ,

evu/fafe ex ipja

ad Uvamfoemina. Crura, matre^dum

Ad vivum expreffit Cajpar Mafenimpiclor,

natm eB
vi-

qui tum tbidemcum multis aliis aderat.

Infans fine
aur ibus,

Anno

^^ fexm

1 5 5

6.

quarto Decembrts , Bafile& infans

carens auribm y quarum loco habuit duo tantumfo,- amina , qud tamen ita clauja eranty ut nihilinde audirepotuerit. Vixit autem puellm valetudinarim mque menfem Auguflum , in cuim
,

infaJiscu

nar
^j"

Ecdemanno, Bafilea circa paprincipiomultis doloribm obiit. atque apertis naribm natm eH ut adeo fciffis fchatisfeftum , infans
,

Infans finecolio.

Eodem anno feptiinde eim cerebrumfacillimefit conffeclum. mo j rfugufti apud nos Bajile& mafculm natus eft y corpore Jatis quidem bene compacio Jedfim collo monftrosa planefacie, oculis mfolitA magnitudmis quafi in frontejiris ac (uperior capttis pars 0mninodeerat^in occipitio autem habebat foramenjufl&magnitu-

dinis y ex quojano-uis aliquantulitmfluebat,

unde ftatimpoftquamin
facit

lucem editm ejfet,

pueri

diemfuum Hadenusex Lycofthene.

,

obiit.

Aldrovandm mencionem

naci Veneciis
\

Anno 4 8 7
quem

adnacum habuic
decerrici,

1 > qui membrum genicale vercicr propcerea parences , obfccenicace rei

nonaufi fuerunc in propaculum deferre.

Idem men-

agroMucinenii,cum ceftibus tionemfacicpueri fuaa^caceorci fcroco urina pleno occipici adnacis ad quam defbrmicacem ab-

&

fcindendam cum flacim orchicomusfuiflecaccerficus

cruncavit

quidem

lllam
:

magna
unde
,

dexcencace

fed ilhco fupprefsa

habuifle.

unna
Idem

puerinceriic
infansmo- pra^cerea
UlU

colhgic,parcesillas fuperfluascum aliispar,

cibus gemcalibus

& cum vefica

confenfum

meminic pueri

naci Bononice

Anno 1630, rn

via S.Fe-

^ cis y enie Aprilis,cum maflacarnisinfronreinftarcornu. Or&b h oculo confpiciebacurin ftomu^s/" bica oculorum una cancum

cum magno

facie

fine nafo
,

oris

foramen rocundum

&

ftum

fuic

uc ubera nucrico apprehendere

non

rricionis gracia lac

per fiftulam parvo orificio

adeo angir, fed nuapcatum inftilpoflec

Iabatur-.

Anno

jMonftrorurru.

675
ruftici

Anno

1 5 1 2.

eodem Aldrovando narrance, in Germania

cognominaca ex conjuge
,
,

in villa ElcefFelbach

nacus

eft

infans oris foramine anguftiflimo

cuius eciam coca facies mas-

fam carnis cemulabacur , & in medio fimulachrum pugionis ex eadem carne formacum refidebac & fub ea carnis mafla oculi magni ac diflimiles eranc locaci. Ob hanc cancam deformi,

racemnonfuicaquabapcifmi luftracus, fedvivusfepulcus,

Pr^cerea anno
perfeftis

6tu erat

624 Firmi Icaliae civitace naca fuit puella membris omnibus incegrata ,pra?cer capuc, quodafpehorrificum , cum fronce rugofa , fubqua orbicae quas1
,

dam absque oculis cernebantur, loco nafi fruftum carnispyriforme mediam faciemoccupabac fub hac mafla carnis, pellis rubra figuraequadrangulariserat, qua? ucrimque oculos veloculus unusobfcurus in occipice,aluci gallinae reprarfentabac cec clarus humanus fupra fucuram coronalem vifebacur , fed flne palpebris ciliis , quorum vicem capilli capitis gerebano. Infancem quoque foeminam, oculis prorfus naribus carencem , memorac Comelius Gemma in Cofinocric. Die I o. Maij anni 1 5 14, delaca fuic puella ignoci cuiusdam civisBono* nienfis ? ad D. Pecri cernplum , uc bapcifmi facramenco renafcerecur , qux nafb eius foraminibus caruic.
:
:

&

&

&

&

infansfinc nafo *

&

&

Inicio huius capicis reculimus ex

Lycofthene monftrumj> infantes

.

natum cum quacuor oculis. quod&Marcellinusre- cum ^ ua* tuorocu/l^l -/l Chriltum Romas quoque anno poit nacum 123. puerum u s ferc. cum quacuor oculis nacum adftruic Aldrovmdm. Anconas quoque cefte Lufitano> mulier cerciogravidicacismenfeedidic
Anciochiee

corpufculumquacuorhabensoculos cum labiis adeo deformibus, uc cun&is afpiciencibuseflecadmiracioni. Menfe Januario anni 1 5 1 4. Bononia? conjux Dominici de Malacordis, cefte Aldrovando^pepericpuellamcumduobusorificiisinfacie, & quacuoroculis quam Cardinahs deGrafliscuncBononia^Epifcopus, ecelefti lavacroexpiavic,& Mariam app^lavic> fed vicam adqnartum cancum diem procraxiu.
,

J^fjf

Aldro-

6?6
infansbim

Liber V. Aiirabilia

^ildrovandus meminit cuius.dam monftri bifroncis, quod

utraque partefaciei,Ioco nafugerebat membrum virile,cum teftif&m<mftrofus. in fine. prodigiofi nafi confpiciebancur gemini bus loco me.nci , oculilncercusfuichuiusmonftrifexus fedcraduntfuifle nacum, antequam. Rex Galliar fuperiori feculo cum copiis in icaliam fe conculiflec. ttm dipmilk obfcxnitas (addicAldrov.) nuper obfervata fuit Parma \ in partu monjlrofo conftgk cujusdam Olitoris, nato menfe Septembrk anni. ocluagefimi quarti fupra fesquimillefimum. Hicpuer vixit duas horas nafo carebat y fed in fronte duos Deinde tefles , curn portione carnk mentulam ocm-u iante gerebat: pars anterior utraque infantk manttsfex digitis erat referta*, fexum maris , pofteriorfexumfcemin& reprafentabat. Ex hiftoriis Indicis conftac,uno milliari a Piraciningaorcam aliquando fuifle puellam, quaenafumextenfum usque admentum gerebat, os fub menco habebat, fuicque viva a pacre tumulata.. Infanscu Aniio 1 593. tefte Schenckta y ortus eft Konigsbergae infans ma ^cu us aure leporina 3 cum portione carnis inftar pilei. Item n"na &aiiuscum Eufigiiinterranova juxtaripas Danubii,monftrumhumanafafiaina. cie,& auribus afininis vifum eft.. De monftro cum auribus leporinis jam fupra exLycofthene locutifumus,. Infantts ^yimatm Lufit anm Centuria i Cur. ij-. meminitpuericum

&

:.

,*

&

'

'

tornucu

corniculo in capite naci, quod

cum puero
;

crefcence creicebao.

1 5 77. menfeJanuariiinCheroregionepedemontana 3 natus eft puer cum quinque cornibus in capice e cuius occipite masAlia monftra cornuca reculimus fa quaedam carnis dependebat.

Anno

paulo ance ex Ly cofthene. Aldrovandusaic , aliquando ex Gallia ffi Icaliam delacum monftrum humanum , quod carebac froncollo , maxilla inferior fterno adne&ebacur caput erac. te cornucum y fed cornua figuram cornuum ariecis re~ aurfcum fcrebano. jnfan^ Georgim Schenckius Mcdicus Hagenoenfis meminic pueri flac i Bagenoae Alfaci<e,anno i6og. menfeSepcemb. quicotocormonftro fusHage- poreabfo[utus r&undequaqueperfetus erat, nifi quod circafufl* natuf -periorislabri&nafLinterftitiummonftrofacaro, velutiqua^dam probofciseratadnata,& referebatfiguramorisovini, exertalin,

&

&

,*

&

gua

Monft rorurru.

677

guatanquambalantis, haec monftrofa carofpatium nafinon excedebac , reliquo ftiperiori labro ad ucrumque lacus fiflb. Quapropterpuelluseiulans, didudtoore, &c hiancibus alis fuperioris labri , admirandum vultum fpe&antibus exhibebac. Praeterea nafus huic caruncute prorfus connatus, impervius,& depreflus fuic ideoqueadaerem atcrahendum nulla vi illipatebat ; quemadmodum eciamad hauriendum alimentum non parum erac impedimenco. Puerfuic vocatus Joannes Jacobus, diu vixic.
>

&

&

C A
De

VII.

monfiris humanis fme brachtis j

& de mira
Monftra
u
!?

manuum
Clrca manus

ac hrachiorum comftenfatipnc^>,

pedes,brachia, crura non minus mirabilem fe , in humanis foetibus , idque vel per defectum, Nacura exhibec Proponemus primo exempla foetuum fine manivel excefllim. bus,autbrachiis r deindecumbrachiis mutilis, aut transpofitis $ tertio cum brachiis multiplicatis 5 candem cum. manibus auc pedi,

mana

chlul*'

bus monftrofis.,

Mundi ex Lycoflhenis enumeratione , 3772. abs^ manibus acpedibus natus eli. Ec Anno 3803 in Piceno infans Vrivernipuellafine manu.
igicur
,

Anno

in Thracia mulier puerum genuit infans monfirofumprorfiu, Natur&que ipfius piaculum : oculis namquey pal- Um caud3i pi C1S pebris >ejrfuperciliis caruit', neq.ue reliqua corporis confiitutione for.

Anno ver6 Domini 601.

'

'

mam & effigiemjufiam habuit

quippe cuineque manus> neque bra-

cui adcoxendices cauda pifcis ittis innata dependeret.. chiaejfent 1 DchocTheophylacJusSimocattalib. 6.cap. 1. 2. Hiftor. Mauritianae(MaurkiienimTiberii teraporeeontigit)ficicribit. Satellitibus adeius tabernaculum y proeo acdecebat^ excubias ducentibus, una muliercula partus eruciata doloribus > clarifonas voces iterum ac Egreditur de excubitoribus , qmfceminam tam abfitpius effudit.

&

&

dqqq

fono

67$

Libtr
^Ubi
$

K Mirabilia
domunculam intravtt caufamq&e vo,

fono c/amore prohibeat\

ciferationis exquifivit

illa

partufolvitur.

Is

Natur<z piacu/um

erat : puer nempefinevculis ffine paipebris yfine fuperciliis ^fnemaejr mforme. Ad coxen> caudapifcisagnata vifebatur ejrc. Anno I497. in pago Dirlistorff, fexto dte Decembris , qui Divo Nico/ao Ef fcopo facrat eli 3 natm eli pue/lm corpore quidem henecompacio, cui tamen brachiapedesque ob Natura defecJumnon

mbus 3 fine brachiis peregrinum qutddam

dices prAterea

convemebant. Dextra enim manm ckm omnino deeffet, eo loco quo pollex effe folet camofm tumor injiar verticuliautnucisparvaemimbat\finiflr& autem manuspars dimidia in tres tantum d/gitos, fedpla?u conjuncJos ut quoque pedes in totidem digitos, defnebant. Compen- Educatus autem.non tantkm cibumpotum^ monflrofis manibm canuum ac perefednumerarepecuniam fubducere rationes easdem^ eleganbrachio- ttffimis litterarum characienbm rationum libro adfignarepotuit > r m n u alias manuum auxi/io ab hominiquemadmodum alia omnia *, qua 1 nomini- d busfme bmfieri folent. Vivebatadhuc anno 1 5 57. natus tunc annos 60. manibus v ividusadhuc,&: obefbcorporefenex. Anno 1 523. natus eii infans qui brachiis in univerfum care,
,

ret reltqua corporisforma recliffime habens.

,

Pedes

huim , cum ad

vigefimum ttatis annum perveniffet jnanuum officiofungi vidimm^ acapiendo fecando 3 ori tnferendo necnon etiam alea $ff chartts iu>uod zfj alter quidam ore mentopr&fiarepotuit. dendo. Anno 1537. in vtlla Nepritz nonprobu/ab oppido tfurtzenfi
,

fito

adMoldam

Anno
>

natus elt infansfine pedibm. 548- decimooc/avoCalend. Mau\ inter fextam&fe+

,
,
,

ptimam Myfena natm infans divifo in fronte craneo unico crure , fine labijs , oris loco exiguum habens foramen reliquo truncattu
corporc^.

ga monftrum natum eli ex

,

1552. Widensbachi^quod diflat milliare unuma Schieufmmuliere imagine infa?itis , absque pedibus y quorum ioco habuit cufpidem demiffam s afemoribm etiam cujpides prominentes habuit. Cuim meminit Jobus Fmcelius de
Miraculis.

Anno

JMonftroruryu.

6?p
litteras

Anno

556. mulierFrancfordi&ad Meenumvifaest,qu<x,ma~

,

non tantum elegantifjime pingere ,fed tradere colum nere y numerare pecumam ", acjubtili/jima qu&fepedum dig itis conficere potuit
,

nibmcmnino carensr, arrepto pede calamo

muita ad- pedum~ ducic exempla eorum , qui fme brachiis in Jucem prodieruno. ^1**** Dion in vica Augufti., inter muneraab Indis Augufto mifla nu^meracadolefcentulumfinebrachiis, qui pedibus obibacfundio^
Hcec ex Lycofthene. Schenckius
lib. 5.

obfervac.

nesmanuum.&arcum
tubas inflabac.
vifle

intendensfagittasejaculabacur
Viclorius
lib.

quin&
fe

Georgim

4.

ferm. convi. ait,

no-

Hiipanum fine

brachiis

natum

& pedibus admodum ceuti poflet.

lerem j qui nebat,. &acu expeditius pingebat, quam mulier cLtiflimaambajxis manibus imo arma bellica ita afFabre pertra^
:

<3abat,ut nulius ttnlesmajoriagilitate

2. Itiner. ceftacur
3

lllis

Gyralduslib*.

fe

nofle

hommem
,

finebrachiis

natum, quia-

dultus,

locomanuum pedibusutebatur 3 miradexteritate

endo x rejiciendo , fecando

&

ludendo.

accipiNico/aus Rodreus nar-

rat lib.decur.morb. cap. 32, vidifle (e mulierem fine brachns an^ aoDomini 1 5 40. in caftro Amandino Allifera, qux pedibus^

apprehendebat more belhgerantium , arreptis bacuhs , tyrnpanum pulfabat. Pareus quoque Lutetiae muherem fme brachiis multa operantem fe obfervaile memorac. Cardanm lib. 17. de fubril. teftatur^ fe Vidifle quendam ambobu s bx achiis carentem y qui dexcro pede haftam vibrainacumfilum immitrbat, veftem fuebac, edebat, fcnbebat,
vice
,

manuum cyachum

&

&

hunc eundem virurn Antonium nomine, & Neapoli ortum, vidiflein Allobrogum provmcia? eumque, pictteroperationes a Cardano rcfacas, cla^tebac.

Sc&liger in Exercit.

34. addit

fe

vuminaflerempenicusmafleoadegifle,ac deinde mira celentate,converfismal]e;auncuiis,illumexciaxifleimuJtaquealiaperagendo omnibus miraculo fuifle.

,

Compen

vifum fuifle Lucecise homi- ktionis manuum qui quadragenarium, quadracocorporejbrachiiscarentem, nem mira
lib.

v <irew

24. cap. 6. teftacur 3

ex-

Qmm&empla.

6go
omnia munia
,

Liber V. Mirabilia.
,

quee manibus perfici folenc , felicicer obibac ; &: incollo adjucus , fecurim in opcer alia crunco , humeris capice ,

&

poficumpdumvibr&bacmajoriiftu,quam quilibec aliusmanuid Flagellum quoque aurigarum canca vi diftringebac, praftarec.

Praecerea pedibus uc magnum ftrepicum aere percuftb ederec. Tandem lacro ficarius aleis ludebac. edebac bibebac , calis deprehenfus ac comprehenfus, laca ulcimi fupplicii fencencia, rota? impoficus fuic. ftrangulacus , jfa. J^/z^^quoque,fiveeundem,five alium, eiusdema?confticucionis corporis , brachiis carencem , qui fe Hel vecacis ,
,

&

&

&

&

cumdicebaCjVidicHagenoae

ubipraceraliaa Pareo narraca, ra-

mum fagi crafficudinis brachii , menco humeris appreherifo, Ec fimili modobipenevaginacogladio,unicoi&udiflecabac. nem in defignacum lpcum in cabula parkci adha^rence exa&e impingebao. JoannesGeorgim Schenckim meminic alcerius ucroquebrachiocarencis,quiconfpetus fuicHalaeSuevorumanno if 6>& Thomas Schvveicken appellabacur. Hic quoqueingeniofifllma opera, quaealii manibusperagunc, pedibus perficiebac. Ec Schenckiusteftacur, fe vidifle fcripturam pedibus abhochomineexaratam, tam elegancerdelineacam, emblemacibusque variis circa margines exornacam , uc procul dubio periciffimos qui in civicacibus munus pnblicum fcnbendi exercent,pocueric fuperare.Hunc eundem vidic ComburgiCamerarius pedibus apprehendence cul,

&

&

crum^acpanemaliosquecibosfcindencem, poculumori admo* vencem ,calamosad fcribendum culcello apcancem, eleganciflimefcribencem germaniceaclacine. Digici pedum erancicalongi,&adres apprehendendas idonei , uc procul apparencibusapparerenc manus. Juflus quoque fuic exhibere fe Caefari Maximilianoll. cum Halam ad comicia Spirenfia cransirec, & Eledoribus Palacinatus acque Saxoniae \ qui eum cum admiracione confpexero. K^4ldrovandm tdftatuf * anno 162%. Bononiam transivifle juvenembrachiiscarencem, qui coram populo operaciones haftenus enarracas opcime peragebac, & praecerea cormencum manuarium

Monflroruwu.

6$i

nuarium dexterrime explodebac. Keckermannus hb. i .Phy fca p.4. mentionern facit euiusriam (tudiofi , qui uno tantumdigito, &: quidem minimo , in utraque manu erat prajditus, pedibus fine ullis digkis formam triangularem referentibus. Hic tamen majori robore pollebat

unico digito

quam

alius quinqiie.

Elegan-

cer fatis , fatisque celeriter icnbebac* piedibusramfirmus , uc rarius

quam cxceri in ldbricis labei etur locis. Mirandum maximeefi: fimul ac jucundifllmum
,

letu,ex-

empkimquodoeulisfiiis vidit Ingolftadii Anno \6z%. P.LaurentiusStengelius y idque refert in lib.de Monftris cap. 1 6,.9<his verbis. K^Anm Chrifti 16 2 Ingoiftadij inCoUegioIgnatianomultis Draterkas ac nobilisfimaftudioforum m x \ h perilluftribus , Generofsque Dominis corona,prafentibusyfederamus exfteEtatione novialicuimfpeffiacu-^^ l^
, ,

liintenti

cum

ecce

mediocris ftatur& vir in conclave ingreditur',

etihi~

chiis.

magnificis paffibus^pdUio in humerum contofto involutm^ atpLante

menfam jtheatri /oco appojitam reverentiamJpecJatoribus

y
,

Prdmiffohoccarimoniarum honore y pallium ore mordicus apprehendit ) fe expeditiffime'fuper ^u amoto projicit evolutus menfam ipfe adftat ftatu inftar y y truncatAyabhumerodeorfumplanus stanquam trabs qu&dam veftibusinduta y aut troph&um cui arma appenduntur Carebatenim ambdbm manibusy *fj utrcquebrachio erat deftitutm. Mox in menbet y ignaris quidfpeclaturi ejfent.

&a

fam itifilijt

& excujfts
5

catceis ^pauthplus

quam primores pedum dilllis

gitos ofiendit

quoshabebat haudmutto y qukmnos y iongiores.

,

tamen cmnia faciebat

qu& muficum Organumfcitiffimepulfdbat %

alij

manibm folent.
,

Nam

inprimis

^fi^quifolles attollenspone
y

adftdbat ^negiigentioremfe oftendijfet plano pede alapam ilii exlum panem y carnes aliaque , iisdem Pedum cuffijfimam dabat.

cultrum tenens fcindebat. ^uin vttrum ievabat um pede^ alteroque cantharum.fibique ipfe infundebat^ nuncvitrum, nunc cantharum ori admotum exhauriebat. Vcftea^ chartis piclis cumfotio ludebat easmifcens , diftribuens , tenens y atquein
drgitis
,

&

menfam cumfonituprdficiens nonfecm atque alim omnibm membrU integer homo. Benique calamum arripiebat pulcherrimos charaacumfumebat y quam cteresftribebat: quodquemagis mirandum,
y
,

&

Krrr

fih

'

'f$2
"
'

hiber
-

-'',

K Mjirabilia
^

"

"
'

filo

quovis fartore citius nebat y ^fuebat. cunque eumvfdebatoperantem^ man$t* dicebat ei

trajiciens
,

Itaque quiofficiama-

nm

nuum defuifje
co, dequo

aut certemanus ipfas in locum pedum demigrajfe^j* HocStengelfus. Pronum eft credere, hunc eundem fuifle cum
>

A Idrovandus.

Olav IFormius fn Mufeo Wormiano lib. 4. cap. 1 2. teftatur, foifle Hafnias Danorum(Coppen^agen vocamus)foeminam quanc!am Anglam brs chirs deftitutam qua? calamo icnptoi io oreap prehenfo fe vidente his littei is nomen fuum in charta expreffir Elisabeth Simson, Anno 1 620. Ore pra^cereaneFifleeleganter,
,

filumlinguaacuiintrufifle ,aliaquemuitaorepra ftitifle,qua:.alii

i

manibusfolenu-

C A

U T

VIII.
brachiis mutilatis >:
.

De monfl-ris humanis cum

f.
I.

aut transpofitis.
Mbnilracunvbrachiismutilatis*
3

ITcofibencs fcribic, Anno Mundi

.*

8 1 9 , Amiterni

puerum

cri-

bus quidem pedibus , ac una cantum manu fuifle natum_f. vero Chrifh J497 ^eodem referente, inpago Dir/isdorff, cm b"achiis mn- fextodie Decembris, natus elipuer i/Ie, de quo capite pracedenti , cui tilacis. Anno^i 640, teftc Aldrovando> vivebar dextra manus deerat.

Anno

adhuc Bononia^adoleicensannorumfexdecim , ThomasBugAnellusnominejCuibrachiumdexterumincubitotermjnabacur.ubi rudimenta quaedam digitorum & unguium apparebant.Eodem annOytefleeodemjeodemqueinlocOjdieigJunjijUXorcuiusdam fab lignariienixa eft puellum integrisomnibus membns, prater finifliumbrachium,quod incubitumdefinebat ubifimiliterru^ dimenta confuia digitorum & unguium confpiciebamur.
3

nonftra

&lh Monftra c um brachiistranspofitis..

A Nno
tUii
1 5
1

humina
C

4.

in

Sarzano

qui Jocusefl: in agris Rhodiginfs

z. ex

na

hi?s

tr

e ^ P uer *^c biceps ,

de quo iupra c,

CceltoRhodtgAib. iq-

pfit.

cap-

IconjJrtvivsXII.Voiv&t-ivr c rcgvorvc %&g- 6* 8

TiaXV. toetus

auatcrJM^^mn.-is Vra.ckys^t fck&w\

Rj,XVI;P^

digvbus

l\4onftrorunu>
,

6gj
mon-

cap. 3. incuiuscollimiciokumerorumiiiterucrumquecapucfurrigebatur cercia manus, aureslongitudinenonexcedens neco-

mnino

incegra.

Anno vero 1554, nacum

,

eft Stetini

ftrum illud^, de quo cap.6. ex Lycofthene in-cuius loco auriculas unius^ftabat brachiumununi ,alcerum verd elacereprominebat.

C A

U T

IX.

De monftris humanis curn hrachm

multiplicatis
ex Zjh ionftr * ^ cofthene reculimus 3 Anno Chrifti 1 5 3 1 in pago Goflavv. C um bra Helvetia?, nacus eft inf^ns cernis brachiis, totidemque pedibus. Ec chiii muiAnno 1 f 3 6. in agro Tigurino alius pnori prorfus imilis. fulim n P hcatls Juventio Confulibus,foetum Obfequens eciam refert,RCraflb,& cum cribus brachiis ex muliere nacum. Vcmfri quoque, reference LywftheneannoMundi -i 70, Jacobo Rufo Opuic.de concepc. &generat. hom. puercunurifaus Jbrachiis cotidemque manibus
)

HUiusmodi multa occurrunt. Nam

uc fupra cap.
,

1.

&

eft ortus.

Anno Mundi 3 go 1

Lycofthene referente, Theatri Sidiciniiconis.xiL

(Theani volebac dicere) puer cum quatuor manibm 3 ejr totidem Fi pedibmnatmzft. Etanno3803 Cerpueriquadrupedss&qim~ drumanes nati funt.Et anno 3 83 Sfncr zx ancilla quatuorpedibm,

xy

J'

manibm

e>culis,

^auribm^ g? duplici obfceeno natus.

1

AnnoChrifti

j89j eo ipfo die,quo pax inter Venetos ac

,

Genuen (es firmata fu it infans ?iatm eU crura brachiavL quaterr/a

habens y vixittfe quoadfuit exfacro baptifmifontefublatm.

Anno 1 4 1 3 y puella biceps in Boiaria Aquilonan y inter Danubtum atqueAlemannum amnesjn Sandersdorff.ncno Cal.Apr.nata eHinmolapagi y qudt quaternabrachia y totidemque manm $$ pe-

&

des habuit.

A nno 1529. propeEJfelwgam Neccari monftrum natum e&

Rrrr
2

infansvidelicet unocapite.quatuor aures^quatuor brachiax quatuor

ttemerura]>ed&(fc habens. kn.if$6.nonprocula LipfiaMceps infans %

quatutr

6^4-

Liher V.

MirabilU
,

quatuor manibm , totidemfc gadibus uno autem corpore , natus eit. Anno 1555. vipefimafeptima die Decembris y qui Divo Stephanofacratm ekjnpago Vreyvverck y nonproculak^Adorffio FoiilandU oppidoy biceps infans \ quatuor mambus acpedibmtotidem y absque fecreto fexum prodente ( cuim tamen loco umbi licum habebat )afabricuimdamferrarijuxore natmesf. Eandem hiftoi iam reculimns fupracapice 2. % 1. Eodemanno,cefte^fl?<? Rufo apudAldrovandum nacus eft in Anglia , non procul Oxonio , puellus bi,
y ,

Aldrovandm ceftacur, incellexiile ceps , cum quacuor brachiis. fea virisfidedignis, Anno 1 579,inagro Ferrarienfi,die 24. Jur Jii y ve j.ciCinocrepuiculoingrLience vmonfl:rumnacumcumquatuor brachiis, habens in fingulis mariibusfexdigicos..

C A

U T

X.

De monffris humank cummanibm <vitiatu,

aut truncatis y aut cumfuper^
jluis dtgitis.
/.
Mosftra
I,

ExcrnpIarnanuutntruncatarurrLj.

um manibus tru-

Lycofthenis compuco, nacus eft Si^t\- nueftx puerun/manm. Ec anno 3 372 , Romae ancilla puerum unimanurn peperic JulimOb/equensmeminitpucllx fme manu , mtx Privini. Jacobm Rufm Iib. % de concepc.& generac.hom.cap. 6. ceftacur fe vidifle infancem manibus mucilacisa

A Nno Mundi 3792 y ex

cum camen reliqua corporis forma eflec perfefta. Lequoque lib. 4. de occulc. Nac. mirac. cap. 7. vidiflc Lemnim vinm fe ceftacur puellam aliam manu cr uncam cum quodam camen cumore unde manus prodiredebebac > & conca&u deprehendic, in
nacivicace,
,
,

cumoreilloarciculos, qui Nacura munere eranc erupcuri y convolucos, acquein (e recorcos, icautnonnullum digicorum rudi-

mencum pra & ferenc.

/JI.Ex-

Monflrorunu..
/. II t

&$i

Exempla manuum multiplicatarunv

manus habentiainu;

G^pe etiam vifa /unt monftra duplicatas

^croque brachio
t

& alia habencia d uplicaeos digicosjn manibus, humana

i I

Monftra

ma Puellum geminatismanibus, ac pe- *V? % nibUSIIlUl a\ nn lr dumdigitis 3 ca^tensmembns recteconihtucis, defcribit Jacobus tiuUcaus. Aufus loc.cit. Bimanorurnac quadrimanorum mencionemquoque fecimus capiceprarcedench
auc pedibus , auc utrisque.
i

i\ IIL

Exemplamanuumoc
corum_r.

digitorumvitia-

i446,dieulcima Decembris,horanodisoftava, Momftra Aldrovando nacus eft infans imperforacuSjCum dencibus, h,lmana pedibus contortis. Monftridiftor- ^bus il labiis fiilis y fed manibus tis manibus ac pedibus meminic Pareus, Hiftoriam manus ha- tiatis maca^ in macerna dvo confornracce occafione gammarorum ,, narrac*5irfo^i/^ lib. 5. Obferv. recognitarum. Aldrovandus teftatur y anna 1 640. menfe Maij venifleBononiam quendam mcndicum ^cacis annorum viginci, nacumin agro Ariminenfi , nomine Ancon-ium 5 qui manum alteram valde. monftrofam > alceram vero intregram acriceformacam,ab uteromacernoreIn monftrofa manu: tres cancummodo digiti usque ad tulerat, fecundum arciculum^ quamvis retorti 3 diminuti eruperanc, reliqui verodigitorum articuii interpellem tuberofe manusfimul concreci ta&u deprehendebantur_. Effigiern vide apud cica*-^tefte
>

OOnonixanno

&

&

&

tum Aldrovandum.

quod habet Iyccftbenes Anno Chrifti 1274. nacum infancem in Germania , prope LauiFenburgum oppidum infinibus Helvetiae adRhenum > manibus acv
..

Huc

fpetac

pedibus anferinis 3 horrendo c^pice.: joannes Georgius Schendtmhabct iconem monftrofe, ma Fuercum nus.quacuor tantum digicos habentis,cuius pollex inuficatam lon- aili b us gitudinem refert; Aldrovandusi meminic viri fexag^narii \ cres anierijnis. cantum digicos habentis. Akerius icem Medicin<e ftudiofi Bononia? anno 1614, quacuor cancum digitos eosque male formatos&contortosinucraquemanuhabentis. Pareuskb. 24. cap. 5.
, .

'

Rrrr

ait,

6 $6
ait
iconis.xii
lg*
'

Liber V. JMirabilia

fe vidifleParifiis

Anno

tum ex p atre Renando 3

gici in finiftra

& macre Margaretha

57 3. puerum, in pagoParpanillas na, cui-duo tancum di-

manu erant , brachio usque ad cubitum xe&e, inde vero usque ad digitos invenufte formaco. Deinde cruribus carebat , a nace fimftra figura pedis imperfefta , quacuor tantum uigitisdiftin&a, proferebatur ,&exmediodextrae natis duo digitierumpebant, quorum unus genicali virili erac admodum fi-

&

milis.

Eneffisicm-!

/.
Monftra

IV.

Exempla digkorum fuperfluorum.

LdrovanduszitM&iffzih Bononias hominem infimae fbrcis, fextum quidem iocacum digicis in utraque manu y ns fuper- fuifle incer annularem& auricularem,mobiIem camen,&ad ufum; fluis Ec manumfuiflc infignis lacicudinis. Pati/us JEgineta apud eundemfcribic, huiusmodi digitos fuperfluosquandoquetotoscari>igitonofbs, & male formatos, aliquandoeciam immobiles fuifle. Hali R4*lmm apud eundem ait inCommenc.ad arcem medic. Galeni. Tu?P iu*i Certe um, xcm- fc multocies fexcum in aliquibus digitum addicum vidifle. pia_ Plinio tefte lib. 1 1. cap.43. ^x digiti erant in manibusfiliarum fedigitas appellabantur. Eadem de M. Coriacii qua de caufa caufa Poecam celeberrimum Volcatium appellant fedigitum_. Schenckim Obferv. 3 2 meminit honefhe ma tronae fenos in utraque

cum&ai- ^^ftnjs
*

&

>

&

manu&

pededigicoshabencis

quse& filiamfedigicam peperio.

fe vidifle Baiileze

Lycofthenvs

anno Chrifti 1556. refert ,

Rauraco-

rum agricolam, in utraq,- manu fex

aptae proportionis

digitos juftas magnitudinis ac

habentem. Valeriola apud Aldrovandum teftacur, fe adolefcencem annorumquindecim Arekcsecognovifle Anno 1561. quiucramquemanum fenis,& ucrumquepedemfepcenis digicis deformemhabebac. Schenkim novit juvenem, qui indicemmanusfiniftrsein cres acies diftin&umhabebat,
quae cres digicos aflPabre repraefen-

tabanOo
-

CAPUT

jSdonflrorurru.

6 gf

G A

U T XL

JDe monflris humanis cumjfravavcntru,

genitatium.conjtitutione.

&

'

NnoMundi 385 8- Ljco/thenc cefte 3 Nurfiae gcmfni exmulie- Monftrt ***) e ingenua nari: puella incegris omnibus membris puer a par-C um prava cepnore.alvoaperra,ica uc nuduminccftinum confpicerecur.Idem vcnuis Ahno Chrifti 1 547 , eodem Ly- conltitugofterioi e nacura folidus erat. tofihene ceiTe, / F/0/& FoittandU oppido infans nutusclt monflrofus: ineo enim ntque dorfum neque vcnter uppuruit $ praterquum qubd
; ,

ex uperto corpore longe dependerent h&t Icor, umbiticumm molajimfird tibia babuit* 1 caput inclmavit verfus capitefmt ucuminuto adjimilitudinem cidaris aut tiara. En figuram. Huic non muicum abfimile fuic monftf um illud bifrons mftar Jani de quo fiipra cap.6. natum Genevae exmuliere Galfa, ex circa parcem infferiorem ven* euiiis dorifb inceftina prodibant , cris jecur pendebao
intefiinu circa pecius
,*

XIJ

"

>

.,

&

1606. "Jounnts Georgius Schenkim ,Hagenoenfis Po^ Tuer fora. liacer,obfervavicHaeenoa?m Alfacia cadaver infancisprimofta- men in 1. *t ventre ha^ V.. . cimdiemorcui, qui a pnmain ucero macerno conformacione., bensinaumbilicocenusforamenrotundum 3acpatulum, ad intima vencris tivitato. vifcera a aperca via , penetrans, quafi pugione confoflum Iiabebac; per quod &alimenta, excremencaftatim effiuxerant. Cadave^ reaperco caecerisparcibusintegris, corpusveficadeftitutum y anus imperforacus fuit invencus. Caufam monftri formati in ucero indagans, deprehendic ^pr^gnancem foeminama marico terriram ftn&o gladio fugifle , ad evitandum eius impecum ab* feondifle fe angulumdomus haec enim corporis in angulo corara&io compreflio videcur oceafionem pradbuiflc defe&ui imperforacioni y timorverogladiiforamenvelucnove; .cae, camenfis in vencre.
.

Anno

&

&

&

&

&

Bono*

6$$

Liber V. Mirabilia.

Bononix vifus fuit peregrinus triginta annorum Anno 1 640 Menfe Martio, tefte Aldrovando^miraventrisdeformationis &cumin Xenodochio D.Francifci fuifletreceptus, fuita multis
dodiffimismedicisacPhilofophiseo vocatisinfpe&us, contreftatus; deprehenfiimque, omnia in illo reperiri quse in litteris patentibus Do&orum Medieorum Univerficatis Aquenfis quasoftendebat , enarrabantur. Littera? erant fequentis tenoris. Nos percelebris Vniverfttatis Aquenfts DocJores Medici , y* Profejfores Regij \fmgulis 3 ad quos h<z noftr& pervenerint infcriftiones fidem
,

&

facimus.nobis obviumStephanum Veannois y DiceceJis Bituricenfis, ac~ curata mentis ejr oculorum acie lubenter in fcho/a medtca luftrajfe,
cuius ventrts

>& obfccenaru maximepartium monftrojap/ane extat

,

conformatio : fquidem pr&terquam quod nullis esl interftincta umbilici rugis totius abdominis protenfa moles s in extrema imi ventrispartenon deligati ^fedve/utcicatrice obduffi umbi/ici veftigiu

ventriincerniturjanquam offipubis adh&rens e regione vefic&$ exquiftioris tamenfenfus ffaturatA carojungofa ffxa confficitur rubedinis -c^cis (piraculis pervia y per qu& continuo, efrfenfimjine (enfuftillat indefinenter urina $ qua numa prominente> ejr extra abdomen protrufa carnofore cervice veficA y aut eimdem mujculi ja,

&

nitoris vtcem gerente oriatur 9 ve/formatricis errore, ejrjeminalis

rnatertA agitattotce ex inverjis sjj in orbem flexis cavis i/lis mentu-

lam efficicntibus corporibus

t.

ad glandem mox coeuntibus proma-

net , utfolidus exiftat adnatus fungus >ftabi/tre es/ diffjci/iimum^. Vcrum defupercarnihuic irrigua >grandioris nucis magnitudinem vtxexcedenti Juccedit alterajubterlocata y ncutiuam perforata,
Ipeciem giandisreferens

qu^Jigitts preffa indo/et nec fpirittbus impletur, necdiftenditur y necrubet Jfedflaccida,cor?upta z$pa//iVrAputtumvincu/oal/tgatumJubius demittitur : ad davijitur. /atera verfus i?iguina nonforas obducti y neque penduli y fed intra ,
$
,
i

Crfatisprofunde /atentes utrimque traclantur teftes orbicu/aris,& pau/o oblongiorisfigur* , vagina g? involucro fo/a linea discretain Ex quibus noftram indementem promimus, fcorti locum contec/i. pr&diftum Stephanum ficet ab ortu adannum usque dectmum octa-

vum

ex ipfius relatione ,fcemineifexusfuerit creditus, vtrum ta~

men

Monftrorunu.
,

6&$

rnen revera exijiere cjuoniam virtlu intus ejrextra 3 licet maligni

conformatione prxdit&s Jortiatur partes.H&Ctcnm Medici Aquenfes apud Aldrovandurn ; qui addic , eundem fe eciam imperfora-

tum fimulafle

quia foramen podieis non

m loeo confiijeco^fed in

perinajo verlusfedem genitalium occulcabacur.

C A

U T

XII.

&emmftnttbumun
:fedihm.

^aut

UTinbrachiisacmanibus, itainpedibus accruribusroetuumMonftra humanorum conforrnandis in utero f quandoqueaucnimis^ umana

A

parca eft , aut nimis liberalis Natura. Nam ut omittam infantem ^""at iilum, qui cemporeMauriciilmperacoris AnnoChrifti 6ox , expedibus.
Lycofthenis calculo, natus,

defmebat in caiidam pifcis ;

& alcerius

Puer in
%

qui cefte Nicolao Rocheo apud Aldrovandum , A nno Domini 1-541, "?* ^. die 8.Febr. incaftroD. Amandi Alliferiin folo Borbonico nacus, fmens.

a capice ad umbilicum usque imaginern hominis referebac, &Puer in deinceps loco crurum ac pedum in caudam Sirenum ^efine-gj"^ ^ bac i Haly Rodoham in comment. ad Arcern Medic. Galeni ce- detinens.
1

ftacur , vidifle

fehominem finepedibus.

Ec Anno Mundi 57 72 , in Piceno nacus eft infans absque manibus&pedibus,cefteX/^y?^<?. ,AnnoveroChrifti 1 5^7,11^111praeciam mtulimusin vitta Nefrit^nonfroculab oppdolkurtzenEc anno 1 5 4 g fifita adMoldam , natus eft infans fine fedibus. decimovcJavo CaL Maij , Myfen& natm eB infans divifo infionte cranto ^anico crure > fine labiis $c. Anno 1 5 5 2 lFidembachi>quod diflat mittiareunum a Schleufinga} monftrum natum eH ex muliere imagine infantis absque fedibus ^ quorum loco habuit cujj?id,em deHxc omijfam a fwmoribus etiam cuffiides prommentes habuit. mnia ex Lycoftheno.
.
>

Huicultimonon mulcumdifllmile monftrum addit Aldrovandus, quod uxorfiguli feferit anno falutisfufra fescjMimittefi-

Ssss

mum

6cfo
Tuer i n

Lifar V.

Ti/Tirahilik

dem definc ns.

mumquinquagefimofexto^Eoc k vertice ad hyfochadriafiguramkumanamrepr&fentabat>ore tamenfrominente^facie torva : ab um~ bilico auttm , relicJa hominis figurk 5 in formam fyramidalem terminabatur, referens in cufpide fimilitudinem caudd fuu infiexa Praterea circa /pinam dorfi, umbilicieffigm *liacon(piciebatur % nullum prorfusjexum exhibebat. IdzmAldrovandu* teftatur Bo-

&

Androgycnir "bui f*iunt.

noniam vidifle , & admiratam fuifle anno 1594. Gallamquan^am nomine Carharinam Mazzinam, nat am in urbe Bifon territorii

A venionenfis ,.venuftx formze & altitudinis crium dodran, ,

cum ,palmo amplius

fed
,

tamen cruribus , confequenterque pedi-

Addit brachia fuifle perfede conftnuta, peftore bus carentem. trunco longiora \ partem vero corporis inferioremquodam-

&

modobifidamapparuifTe, imumlyra?a:mulantem. Loquebatur, canebat , citharam puHabat , cripudiabax manibu5y& ad conccntum lyrae geftusimperfe&icorporiskacomponebat, utpedibus Erae inluper androgyna , pra valente tamen felcarc videretur. foemineo fexu. Similiamonftraoccurruntctiaminterbruca natienimnon rarofunt vituli, canes, equi boves oves &c. bipedcs, auttripedes, quorum exempla invenies apudLycofthcnem a Aldrovan~ dumj&alios.
:

C A

U T

XIIL

Demonjjtriskurnanis tripedibm& qu&drupedibus.

Monftra
\

^TOhm reinonnulla exempla retulimusin cap. 1 1. praecedemi,

J. u bi
,

humana
bus" ut ^ua tuor pediuus.

de monftris humanis plura brachia habentibus egimus. Laelio Pr#ter cp&yjulius Obfequens narrat olim P. Africano y Confulibus , Amieerni natum efle puerum cum tribus pedibus y ^micobtachio & alium ibidemcum tribus pedibus, fed reliquis P.Metelk) corporis partibus re&e conftitutis-, AppioClaudio r Meminit quoque Lyoofihenu puelfae cum quatuor Confulibus.
J^

&

&

&

pedi-

jMonftromnu,

dpr

pcdibus,nac^annoanteChriftinacivitacemi3 i.KLomae. OmittoaliaexempkL,. In beliuis quoque fubinde pecjes multiplicaci confpiciuncur; namvifii^ eft gjlquancjoequus cum quinque pedibus, aiius cum oo icemvitulusqumifexpedibiis, $c aliuscumfepcem 3 vaccacumo$o. Similia monftra reperca fimp inter canes porcos^
;

&

feles.

Exempla videapud Lycofthenem & Ajdrovandurn, Taeeo aves pplypedel ? quarurp iftulca exempla iidem fubminiftranu.
-

..---..

ii

..
i

..

C A

U T

XIV.

Dt monflrk humanis acheUuinis maligm

pedum conflitutionis,
PPromiicue dabo exempla hominum ac belluarum^habencium Monfh a malignam ac fubinde admodum horrendam pedum confti- ^f "*_ cucionem. Igkur tcftcLycoftbene, AnnoMundi sS3-> Car&por- tionisp^
,

cushumanit manibus zfj pedibus natws eft. Ec anno 3860 circicer^ In Lucanis duo agni equinispedibus. Ec a n no 3905. djulius Cdfkr cum Lufitani& pr&effet r eauus infignis fiffis unguibus anteriorum pedum drpropemodum dtgitomm humanorum^ natus^H3firoxadmodum atque elatus. Anno ver6 Chrifti 1274, ut fupra eciam remli a in Germaniaprope Lauffenburgum > wppidum wfinibm Helvetiorum ad Rhenumftuviumfitum natus esi infans ?nanibws ac pedibws anferinis.
,

dllIT

Etmnoi4^^Kom^pue//aFirgofiliumfemicanepeperiti pavzc

n mirum fuperiore hominis^inferiore canis cum caudafpeciemrefe- "

s

ni- Puerf*
! s

rrH*

niX\X t

rencem.Etannoi496,inpagoquodamEpifcopatusArgencinenfis3 cui Sugenheim nomen y porcusfexpedilus y anferhmfiere fimilibus, natus efl. An. 1 5 5 4,Bafilee cattusLycoftheni domefticus^cum quacuor uno parcu caculos edidiftet invetuseft mms pedibus horrendis
3 %

ZyquafiinfpiravarijsFefiexibus convtrfis.Anno eodem^in villaPo-

meranieRekon^namseftpullusequinusilicdequofuprajCuiuspes
unusanteriorerathumanus^alternuilus.Sicetiam^tit Volaterrantu

Ssss Z

fcribit,

<fp

Lifor

WiMimBMat

fcribic,

&refcrcG5r^^xlib. J4.de -Variet.rcr.cap. jj.&i cx ipfo

Lycoflhcnes loc. cic. nacus

aliquandoexcane& mulieredieicurin-

fans forma expiacioniscausa ad Poncificem delacus. Hoc camen monftrum nequaquam fuie humanum , uc conftac ex di&is lib.prseced. cap. 5.

humana infuperiori parce , inferiori verocanina; acqj

& forcaffis illud idem eft de quo paulo ance.

Referc&^rgw/?.lib.)6. decivic.Deicap.g. apud Hipponem

Afticx natos olim homines lunacis pedum plancis, cumduobus Schcncktm fcribic 3 anno 1 597.nacumefle digiris in ucroquepede. Colonia? in Germania infancem , quibenecompara habebac corporismembra, nifiquod foemora pedesque ab imo vencre usque adextremkacem pedumcoalueranc,digicispedisfiniftriomnino deficiencibus, quorum loco regioni calcis eiusdempedis finiftri Huc fpettar, quod mulci fcrimalla quzedam carnis adhanxbac. bunc de anciquiffimoMari inlcalia,qui fuperna corporis parce hominis,inferna equifpeciemreculifle perhibecur.

Magim inMifcel-

Janeiscradic^anno 1 545. ribusfiipernishumaniSj&inferniscaninis

rinaci

Avenionenacumexmuherefoecumpar\

&obidmacremcum
Hiftoriampue-

fbecujufluFrancifciGalliarumRegiscremacam.

cum pedibusanferinis,reculimus capice prascedenti.

in Galiia a cervo

JacobmRufus narraclib. ^.deconcepc. bum. cap. 3.equam fubadam, enixamefle pullum pofterioribuscruribus & pedibus cervinis & aliam apudHelveciosacaurocom:

preflam , peperifle fcecum pedibusequinis,reliquocorporecauro non abfimili. Romce cum eflem anno 1654, vidi mirabile monftrum viculino fere corpore , pedibus cervinis , orcum Graecii in Germaniae vacca quod circumforaneus quidam magno precio lucomparacum circumferebac per diverfas Europa? regiones crigracia oftendebac. Anno 1 6 29, in Pacavina dicione, referentel/V^vifiiseftcaccuscumhumaniscruribus, quce animal parci pofticse adharencia crahebac ; quod monftrum uxor cuiusdam bubulci poft parcum puelli opcime confticuci enixa fuerac. Omiccoalia exempla.

&

>

&

I
CA-

Manfirommji

&$$

C A

U T

XV.

De monfiri&humanis ratione cutis varU

ajfe&d.

ALiquando ex parentibus albis nafcuntur proles cum cute ni- Monftra a gra inftar a^thiopum , qualisfuir,quam pnncepsqua^dam c c e

^^

mulieralbaexmaritoalbo
filia

fufcepit, cefteHippocrace.

Aliquando vaiie

affe.

c contrario ex nigris parentibus alba? nafcuncur proles , qualis fuit ^*-*

Perfin*eiEchiopie reginaj, quam ex Hidufte marito pariter JEchiope fufcepit, tefteHeliodoro. Non raro vifi funt homines pilofi \ quorum nonnullaexem- -Piiofi hominet. pla retulimus libro praced. cap. 1 1. Horum e numero fuit etiam puellaqua^damoblongisvillistotocorpore ETau, Genef.cap.2j. te<Sa in oppido Petra San&a agri Pifani , ex mu iiere glabra genica t tefte Majo/o.in colloquiis. InMartinilF.Papa Pontificatu ( inquit Ly cofthenes anno Chrifti i 2 3 2. ) exilluftri quadamfcemina, Ponuficisnecejfaria natus esf, puer villofm , gf mfpeciem urfi ungulis armatus. luo monftrifico partu permotus Pcntifex, omnes urforumimagines-, quafortein eius domofuerunt ^juffit deleri$manifeApu 4*fi~ fio argumento , receptx ab eaimaginationis in conceptu.

&

'

catumLycofthenemanno

549. Sitniarium ajpeffu

>& urfini* ob-

PrAterta fitos villis totadorfo .partusfe vidifife Peucerus tefiatur*. RealdusCoIumbus lib. 13.de reAnatom. cap. z.jatetur>fevidijfe

quendam Hifpanum pilis oblongis

pr&terquam in manibus y

obfitum in omni corporis parte ,

Scal iger Exercit. 114.

$ in facie.

men-

tionemfacit Hijpani pueri y quem ex India advecJumalif > alij paJs candidis pilis to~ rentibus Jndicis inHifpanianatumputabant. idcircoBarbet a Gal/is dicJus > quo nomine villotustecJusfuit.

fumvocant canem^ quem Flandri U?atterhund. Henricus Galliarum Rex,audore Bojcio apud Aldrovandum y LuceciceParifiorum euravic inftrui Iicteris humanioribus adolefcencem non minus canevilloiumL?.
Saepe eciamnafcuntur proles

aut eminentiis.

cum variiscutisappendicibus, Sic Levino Lemnio tefte nati funt infantes cum
Ssss
3

vitta

69
infcans

Ltfar
1 5 % 5 ,

K MiraUlia
reference
ita,

cu

v i cta quadam membranacea cucullum Monachorum

cumflua"
natus.

Anno

Brewopyrgi MarchU urhe> anmtante Lycofthene ex

in corporecircumfiui&l#X4Mmii Germanico crederetur. mole , ut indutmfago militari Fincelio, infans

Aiii

natmesi

c^u^Tr?
bus.car-

cum

aliis

appendicibus aut eminentiis carneis nafcuninfancis venufti

appendici-cur fubinde.

Nam Schenckius meminic

,

& eie-

gancis

adnacam habebac appendicem in~ , itar rarciminis. Idem memorat puiionem natum Colonia? anno J 597> afpe&u pulcherrimum nifi quodini:ervice duasconqui fupra podicsm
,

cinuasappendicescarnis, inftar duorumovorum, ex uteromatris retulerac P/wrotefte, apud Subalpinos inQuierooppido, duo~ infanscu > us milliaribusdiftantea Taurino, anno 1578, die i7.Janu.arii, mulier edidic foetum cum quinque cornibus arietinis ; ^ibusadc-'10110 tmis. qui prceterea a fumma fronte ad occiput totum fere dor~

,*

&

ium y oblongam
lantem geftabac
:

carnis

appendicem

capitiummuliebre^mu
alia fubftantia
;

detnde circa collum

,

carnofa

canquam
ci

collare fubuculas volvebatur

prceterquamquod digireliquum corpuscolore

crus

manuum erant unci & cum pede dextro rubefcebac, cum

poplites a genibus occupabanturL,

barcico eiTec. Infancis in lucem ediciScecini anno 1 554, habencis in T'crticemaflamcarnis,qua: teftitudinemreferebat, in cervice

&

caudam carnofam albefcentemj fcd inftar muris meminimus fu,

pracap

6.

Anno

1592. vifus

fuit

Bononteab Aldrovandohomuncio

quidamlndicusftaturafenumdodrantum, qui incer os&aurenl dexteram habebat propendentem ad pedus duplicem carnofam molem quarum ori proxfmior erac alcera brevior , & auri ad,

hhtrebat.

Similiscaro Iaxa
erac tecla
alia
,

quibusdam

inhumerumdevolvebatur,& villis Sub mento, & circa inificuti& alia?.

,

cium thoracis

carnofa primd humerum tegens deorium pendebat per totum fere ventrem extenfa ; deinde a mamilla ad axillam dilatabatur. Crartitudo molis carneze

maxima moles

&

erat femidigiti,

manibusque furfirmattollipoterat quiacutinon

,

nifiinexoicu luoadhxrebat.

Monphrums,
16'3 g.
Aldrovando
tefte

6#j

l 9T Anno , Olyflipone ex paren^^[ ft tibus honeftis mtus eft infans armati fimilitudinem referens iwtuu* cucis appendices ac figurae , habitum ilnam varia? carnis Ex eadem materia galeatus, reprade.ntabanr, ocrealum

&

&

&

tus erac.

Omitto

alia

exempla^ que apud Aldrovandum

&

aliosxeperiesrV

C &
jye

U T

XVI.

bumanuQ* belluinisfcetibuscumcute vulneratdy aut

dtjcjfa.
Chriff i
1 5

ANno fluminfans
eode tefte
,
,

56, LycoftheneteftQ, Bajilea circa Tafchatisfe- Monftra

adeofcijiii

tius cerebrumfacillimljit conftecJum.

ac apertis narihus natus el y ut inde^l^ Anno vero 1 5.5 7 Jbidem,

5

mafculus. tmUts

eH

corporefatis

quidembenecompaMo

fedfine collo monftrosaplane facie , oculis infolitA magnitudini quafi w-Jrontefitk, aefuperior capitis pars omnino deerat ( uc fupraetiamreculi cap. 6. ) in occipitio autem habebat foramen jufta magnitudinis ^exquofanguu alicfuantulum fluebat : undeftatim poHquamin lucem editus eft^diemfuum ebiit. Anno i6o6^iacuseft

de quo-ex- Schenckio diximus , habuifle fiipra umbilicumforamen patulum & rotundum., ad intimas ventris parces pe~ necrans, quafl pugioneia&um. Pufionis nati Veneciis ore plurifariamfciflo^mencionemfecimus fupraexLycofthene. Alceriusarmo 1 548-natiMyfens , divifo in froncecranio, meminiHiftoriam monftri bifioncis cuius insnus capite 7. ex eodem teftina e dorfb tanquam ex vulnere prodibanc , inveniesin cap. 6. Infancis vero hiftoriam cum vencre adeo aperto , ut omnia vifceInfans
ille
.
;

ra apparerent , nati Plose in Voitlandia y habescap.

I.

04 horrendo afteffu r corpore quidem integro ^f bene compaBo fed contufis y laceratu y atque laxatis membris ommbus,excepto capiteob1
y

Anno

5 r in

Saxmia y menfe Februark, infanf natus esi

longo >ac quafiTurcicopileoinfignito, ut Lycofthenes refertdido anno , nos fupra ex jpfb.

&

Anno

00
"

TJber V. Mirabilia

Anno-i 5 5 5. uc ex Fmcelw referc cicacus aucor, in Marchm ^tTiace rata nztus.nenprocula Regiomonte> monjlrojus ecfuus natus esi^undife lacerattL iconis. thorace fcijfo indutus uci ifi appoficu t e 3 caligis dependentibus , 8 ta magnum Nacune ura habicus , apparec. fane Ridiciilus ^S x viil

&

&

prod igium ; fi vera eft hiftoria_,.

C A
-jD?
Lapidofus
foetus.

U T

XVII.

monftrofofcetu lapidofc.

*TOannefGeorgius Schenckius mirabilem narrac hiftoriam , quas JtAngendiciSenonumaccidiCj de foecu lapidofb e macrisucera Mulier Senoprse doloribusexcin&as exfe&o, in hunc fenfum* nenfis nomine Columba Chacry> Ludovieo homuncioni, quabene eonfticucoSarcori, nupferac. Hasc mulcis dracocamen, annis poftquam nupfiflec ^cum nunquam ancea ucerumgeftaftec^

&

cerciflima habuic inchoaci foecus indicia.

Nam quce ftacis perio-

diserumperefblebanc purgamenca,ftacim fupprefla func ; Pica primis menfibus laboravic > cempeftivum foecus mocum, frequencemfenfic cumorem lumborum, mamutarumincurricj &tandemlapfb geftacionisucericurriculo, graves puerperii doloresfentirecoepic, fupprefsa aliquocdiebusurina, qua^candem magna vi erupic profufb eciam ilJo liquore , qui paricuras prsecederefolec? mamma?conciderunc,mocusinFancis ceflavic, dolores fafti func miciores. Quibus omnibusacconicxfueruntobftecrices, qucecerciflimum puerperiu exfpedtabanc. Paciensiudibrio huius foecura opprefla , criennium decubuic, aflidue conquerens de cumore, de duricie, de corminibus alvi $ necnon de gra vi pondere , quod ob varium mocum modb in hanc modb in illam parcem incumbebac. Poftquam defun&a fuic , accerfici Medici& Chirurgi, aperco mulieris abdomine, Scirrhofum cumoreminvenirepucabanc Sednovaculafecando, porcencoiam &gypfeammoleminvenere fiquidem foecus quem ucero geftaverac, inlapidemconverfusfuerac.

&

&

&

&

Sicus

Ic

w^us X UTJ natu,.

l rcX ioiue

y^.

fc: 6

XlwIII

Hautvs

Tw.X IX

onstrum Vvcor^or vmipo cayitc vartdcjttoTSML ^tnorvstrojo

.

>

AionftroruTru.

6$7
,

Siius auius fcetus iapiciei in utero , erac pene iphcericus facie ad thoracem fixa , (ublacis ad naies genibus , qvx ideo paculae , recu&, rcfimx confpecia? func. Oila capicis tenuia, & firraa, nec noninftarcornu nicentia,- cucis capicis miiitis ffi Iocis piJofa ca~ puc in f iniftrumbrachium ita procumbebat^ut a protuberante hu-

&

meroauris&
cernebantnr.

osoccipicis impellerencur, quia ea

parce

cavaa^

Cubitus

aci

iiimrnuin

hurnerum

refleftebatun,,
;

porre&a
digiti ica

fola

manu,quse

in

pugnum

erac concrafta

& fiimmi
:

palmce adhaTebant/jclicet apparerent inter fe diftindli, nihilominus in unum idem lapideum corpus concreverino.

&

Dextrum brachium ad umbilicum excendebacmanum femur, genu cibia finiftra dextris incumbebanc quibus camen ica eranc
,

,*

implicica

uc indiflblubili nexu colligarentur. Lltrumque crusin ventrem&peclusrefle&ebantur,& cerciffimam foeminei fexus notam cegebanc. Tibia ucraque ad naces incorquebatur, pedibus
,

&pedum digicis incer fe compaftis, &lapidefah's Diceres, Sculpcorem aut cadatorem ex marmore abfolutiilimam foecus iconemexpreflifle. Praeterea partes internae, uc cor hppar , vifcera omnia, uti & cerebrum, erant nacuraliter confticuca pra>
,

&

terquam quod nimiam duriciam eranc adepca minorem camen quam excerna. Dumhaec Schenckius fcribebat corpufculuma pucredine & ceredine adhuc incactum fervabatur. Cau fa huius la pidefcentis foetus fuic eadem, qua? lapillorum fubinde ih humano corpore crefcencium. Haec aucem duplex eft, nimirummateriacrafla&denfa, & praetereacalorauc frigiditasexcedens tamenimcalor ,quam frigiditas diflblvit parces cenuiorcs, & crafliores cogic in ciuritiem. Quia igicur materia
,
*,

generacionideftinacain hoccafa noftro fuiccrafla,vifcida,ac cerreftriSj&uteriintemperies jufto vel calidior vel frigidior, partes tenuiores diflipa vic; ideo reliqua? cra ffiores indiftam lapidolam maflam coalueruno.
,

Tttt

CAPtlT

tft

Liher V. Mirahilia

CAPUT
Monftra hurnana
b^corpora
fiipeni*

XVIIL

De rnonflru humanis inferne hicor^Qrihusfupernefimplicihm.,

"T

T Afia occurrunt humana monftra bicorpora aliqua enim y j n U1 fuperioripai ce fimplicia,in inferiori duplicia,* alia e
:

concrario in fuperiori riupiicia, fimplicia in inferiori

ci

alia

adglu-

iaca fibi

habenc aliud corpus

humanum,

idque

variis

modis.

iun^lKia.

Q mnium exempla afferemus* ac p

%

imo primorunv
,

Annoigicur Chrifti I \ji Lycofihene n.:i rance, Bernain Italia puel/a nata es/uno capite, duabm pcfterirribiM corporispartibus totidemque pudendis. Apud Alckova ntium Petr.us Aponenfts m commenc. ad Probl. Arift. meminicmonftri in Itaijaobfervati,
,

foerninei fexus,quod a vercice ad cavicacem venccs usque.erar uni-

que

cum & concinuum dcmceps vero geminacum. ValertoU quoLb. i. Locor. comm. cap. j*g. apud eundem Aldrov. referr, monftrumquoddam Avenione confpeftum infra cervcem bicorpor.

Jmperatm

praeterea apud cicacum Aldrov. ceftatur

na-

cum eile N japoii monftrum ex merecrice,morbo Indico laborance, quod duo corpora unicocan-cum capice habebac ,-caput autem
fuiiie

maximum
\

& una
lfe.

parte effigiem vulcus, altera

unicam au-

rem

-ySibuiile ;&cadaveied:i!ecto,
i

duo corda cumunicoven-

cricu lo c perca fu

An n^

1 5

mellt kstii diflirMis corporibm ttni

47, Lovan ij feptimo idu-ssJprilisgeadh&rentibm capiti, uc referc

MonftrumhuoMniiin

Lycofthenesex Peucero. Aniio 1^69, ^4/drovando rcfcrtrrte natuseft foecusex quad am muhere Turonenii,.qu;x peperit ducs gemellos mutuo fe compleftentesunicocapire. Fcanno ) 579, .111 Infula obfcunlacusdicicnii.Ferrarienfis, nacum eft monftrum unicocapice,duplici tiQgua unicocollo &: reliquo corporegeminato foeminei
,
,
,

?oo, menfe C<3ob. in pagoPicem , dioecefrs Aiinenfis cx agricolis ccn jugibus , sJ/drovando r eference , nacum eft
fexus.
1
,

A nno
f ti

cale

mon

um.

Caput ei erat unicum mag num , ecu/isprominentihuk

JMonftroruwu*
i tbfrs

699

ccuiorum bufonis^ naribus jurjumrepandis ? orepatulo, eiradaures ustiue dlducio , more ranarum ? Jibru carnofis injlar capliamentorum ex mentopendulis> cri/ftis, %$ inferne furfum nonnihil contortis y ideoque appendices carncfd barbam Satyrorum quodammodo dmulaban tur. Bi unicm thorax\venter>ejr umbilictts erat ^Jedbrachia qsmterna , crura totidem habebat y necnon mamtumentes $ Brachia pojiica erant aaeo brevia , ut eorum digiti cubitos brachiorum anterm um vix attingerent Cdtera membra inferiora cum ejjent duplicat-a fbi invicem per diametrum erant
;njt ar

&

m^

oppofta

quocircanates , ^f podices ad latera monflri erantlocati, dfJ}inioJexufo?mineO) ita utfoemina duplex ab hocmonfirorepra:

fentaretur : nam partes ab umbifico inferioret ita a natura erant j^^coms. cptime conformat&s ut admirationem intuentibm afferrent. cadavere dijfeclo y vifcera geminata , prater cor ^fueruntinventa. X ix.

En iconem monftri

C A
De

U T

XIX,
bicorporibut,

monfris humanu fuperne

inferne fimplicihm.
Auguftinmlh.lG. de Civic. cap. %. referc, puerum umbilico Moaftra u " ia "? ? *cenus fimplicem inferne, parcibus fuperioribus geminacis, fu nempe quatuor brachiis, coridemquemanibus, &duobuseapici-bicorpobus 3 natuminoppidoEmaus,imperanceTheodofio. Paulus Dia->'xv ^ni B lcUs conusCcribk poft obicum Theodofii fimilem 'partuminferneum-biiicocenusfimplicemacperfc&um > & deinceps in parte iupremageminacum , ruiile natum ; additque alcero capite dormience alterum vigilafie & viciffim aliasque plerumque contrarias opc3
,

&

rationes utrumque percgifie.

AlbertmMagnus lib.2.Phyfic.meEt Carda-

mink cuiusdam monftri

bicor poris modo prsedifto.

nus incomment. ad Hippocrar.referc , monftrum fn ^Egypco ad quartumusque annum vixifie, quod aeapice umbilieocenuserac geminacum cum par-ces inferiores unum cancum puellum repr*e;

ientareuo.

Tcct

Geor-

7 oo
Pner
fu-

Liber V. Mirabilia.
,

minatus"

Georgim Buchananus lib. 1 3. Hiftor. Scor. apudCamerarium monftrum quod infra umbi, natum aliquando in Scocia communihominumeffi^ienon licumfpeciemmarisreferens, a diicrcpabac , fed iupra umbilicum membra omnia eranc gemiIhquoiiiud mirabile erac, quod duocapicafepenxabannaca.
referc

parcibus inferioribus Ixfis ucrumoue corpus turinterfe dolore afficiebacur y lx$a verouna fuperiorum parcium lenfus doions akeri corpori noncommunicabacur ; quod manifeftum fignum erac 9 parces iupremasmonftri fuille incer ie diftin&as, atquedisjunc~t2s, mfernas vero ucrique corpori (lipenori commuerudienclum in nes. xMonfti um lioc R ex Scocia? educandum,
:

&

'

&

qua miros fecic progeflus, & maxima omnium admiracione modulace Vixicad annum vigefimumoclavumj. canebac. ruella fuLycofihenes fcribic, anno Chrifti !044,Henrici ImperacomTnlufr ^is III. quinco , in confinio Nortmannia; & Bricannise , monDuo ftrum calc fuifle in una, vel pociusduabus foeminisvifum.
vanisidiomacibus
,

ac pociiTimuminmuficacuravic

in

erant capita

& quatuor brachia, c&tera gemina wque ad timbiliomnia.

,

Comtdebat ridebat , loquebatur unaflebat efuriebat > altera tacebat : oregemino manducabalur , /ed uno?neatuperventreme]ictebat : una defuncl a fupervixit alterapene triennto , mortuamportans donec pondere molis ,ejr Icci um anno 1112, in Anglia natm nidore cadavervs defec/t. esi puer geminus a clune adfuperiorcs partr^ itadivtjus ut duo

cum

inferiiis Jiugula
,

&

haberet capita

duo corfora mtegra ad renes cumjuu brachiis$ qui

baptizatttstnduojupervixit.

Pruerea anno 1234 reference Aldrovando, in montofis BononiA locis exmuliere monflrum non abfimile prcecedenci advitaL auras egrejjum eH cuiws pars fuperior duos infantes , inferior
,
,

unumfolum referebat sjed horumfcetuum unmprima die obijt

alter jequentt dieinterut.

{$

anno 1293, f u ^ finem Jmperij Gr*coultimo imperante , monjlrofus puer natus elt Bizanttj a pedtbus mque ad umbilicum co?i>tinuu' , inde vero feparatuS) ut duo capita , duopeclora, confequenterque duplicemdorji
reference
,

Eodem
,

rum Andronico
,

fpinam

Monfi roruiru.
(]>inam haberet
y

701
#b
ortu

cum quatuor

brachiis $Jed fott primum

diem exfpiravit.
Iniuper anno 1310, Lycofihene referente, in agrollorentinopuer natus bicorpore effigie gemmis capiabus , circa genitales Et partes connexm , Jic ut non nifi in geminos pedes defineret. hicquidcmpartm diebiu ,utperhibent ,pauas uixit. Huius mon,

itn meminiC eciam Pecracha in

icalas.

pere dc r^bus

memorandis

&

efrigieseiusdepidaeil Florenciae in pariecequodamhofpicalisad

Iterumanno !494,eodem Lycofthenenarrance, in eppido Cermanico Rotwil, ad Herciniam fylvam Jito y infans duobm capitibus quatuor manibus^ duobuspeatbus natus efi Ec anno 1 4 9 8>
,

uc ideai referc ditione IFerdenberga monjlrum fceminei fexus natumcH capitibm duobus brachiis quatuor peffore ejr ventre Prarterea anno 1 ^^inpago Rinack y non uno y pedibus ducbm. procul a Bajilea Rauracorum l mulier geminosedidit, concretis corporibm ducbutjupra umbilicum quatuor brachiis , tamen a lumbis
,
,

deinde in duos pedes tantum dejinehant. Omicco alia exempla, Nonnulla exhis relacis acculimus eciam fupra cap.2.ubidemon3

frrisbicipicibus"

C A

U T XI

De monfiris humanis bicorporihm fecundum

latitudinem conjunStis.

dabimus

Uka
fiinr
5

ex monflris bicorporibus ha&enus relatis conjun<fra fecundum lacitudinem nunc alia eiusdem generisMnftra tana qua? qmdem conjun&a erunc variis modis nimirum , pora
: ,

vel juxta parcem anceriorem, vel pofleriorem, vel lateralem.

fecundum

Itaque anno Mundi 3871, ex Lycojlenis ratiocimo, Vulginiis ^titudine conjUn puella biceps , quadripes quadrimana ,gemina fceminea natura ^
,

mortuanata.

Qua autem

paite fuerinc ha;c

junla,ancerecro, in latere,ediametro

duo corpora connonexplicacur. Anno > Tccc 3 IC ^3,

?m

Liher V. Mzrabiiia

1063 y Conflanti& ad locum Acroniu, duo tnfantes^ mafcuius acfoemeU la,duobus capitibus^quatuor brachiisjoiidemquepedibutjnembris 0

mnibus abfeiutkyfedcirca umbilicum con)uncliscorporibusy ?iatifunt, Icerum an. 131 jn pagovalizsfhperioru Arni nominelert aniofnonfrrum esi natum habes duospueros uno umbiltco adinvicemjuncfos^ cui ab uno latere^genitaiiaerant membra&bina quocLpendcbant
(>

tnvalida crura>ab alteroveroiatere crusfolum exibat tmperfectum^ vixitfe diem unum.kn.i 49 3 y Rom*gemtni natifimulfy uno corpore conjuncli adverfis interfe manibus acfacie^ ita ut dorfii dor (b adhqreret. Vixerunc dics pauculos.Icem m.y^^Berheldm in ditione

Principis Sereniffimi Palatini Eleclorisfn villa nonproculabHeydel-

berga^decimo quartcCal.Jan.natifunt gemint pecloribus (ibiaffixis^

untco umbtltct dependentisvincuio conflricii.knno 1 4.9 5 ,proj>elPorPuel I?

mactam, addcxtramRheni partem tn viliaBirfladqu&fita efi inter duac it^ormaciam ey> Be?tsheimjnulier qu&dam monflrmn entxa eft.quarX
* JdusSeptembris.rant dutepueiid corportbus integrdfedin vertice frontetenus connex infeparabiiiter, tffe mutuo infpicientes. MunfterusinfuaCoimGgraphiaceftacui^fchasvidifleMoguntiteannorti circiter fex.Cogebantur finrui incedere,fimul dormire,&furge~ i e.Nafi ucriusq; feie fere contingebantj ocuh vero non directii, led in!ateiatantumcorqueripoceranc 3 quia paululumfupraoculos cohanebanc fronces.Vixerunc usq>ad annum decimumj&cum cunc una moreretur illaque a fuperflite viva refecaretur , morcua quoque fruc,ieu cx accepto in capice vulnere, feu pocius ex vulneris foecbrc Sc pucrefadtione corrupca in cerebro.Occafione huic monilro dedit huiuscemodi evencus.Colloquebantur dua: mulieres, interquasunauterumgeftabatjcScfupervenienstertiaeximprovifo, concuffit coiloquentium capita 3 unde prxgnans terrefacia foetui concufiionisded.it figuram. Haxomnia i^r^fe/ei-annocitato.

hata'"

1503, inpagoGoffovv agri Tigurini apfid HeivetioS, mulier hcwefiapeperit mafctdos duos y duobw capittbw, uno quidem cjrpore, umbiUcivinculo conjunclos > quatuor mantbm y t ottdemque pedibus. Similiaferemonftranatafuntanno 1 $3$ utrctuhmus i upra cum de bicipitibus ageremus. An. i^i^die ip.Febr.Friburgt Myforum cditigemeilif\uncii tottus anterioris thoracis cohafu. Ean,
:(

Anno

dem

rrorumj). Monfl
clu.

70-3

dem hiftoriam referc bisLycoftheneseodem anno,memorice defeAnno fequenci 1 5 ^i.tnDucatuWirtembergenJi natifuntgemi^ nijoalitu pe&oris adumbilicum m^ connexi. Anno 1 4 3 OcJavo
5
,

idm Februarij, matutina hora qumta> eodema^ minuto.

Schaffhufi&

Helvetiorum natifunt infantes duo> uter^foemtneifixuSy capitibus duobiv Jbrachiis quatuorjotidemtLpedibm dujundis^ uno verofolido corpore a collo adumbilicmn mtfe y umbilidfubtm vinculo propendente.

Anno 1 ^^fieydeiber^a adNeccarumflumen^die? entecofies na- He 7<* l

ti

infantes duo confuntli^majculi^duobus corporibmventre conglu- monftru m tinatis^ duobus capitibm^ quatucr manibm^ pedtbmyquorumater
,

Catharina ypater veroCajparm Beslerfaber. Bapti&ati funt ambo r quorum mmsf oannet x aiter veroHieronymw nuncupatus efA Vixeruntdiem untim cum dimidio. Defuncli* vero.A Medicis membra interioraper fecMionemvifa.cor tantmntmuminventumefi.An.i $46. inAckem oppido Saxoni&adAlbim 3 infantesfeemoribm latere tenm concretijunty qua crurafubneciuntur cox^eoftu^ ut dexter finifirk manu humero dextero alterim incumberet finifter dextram thoraci alterim transverfim pr&tenderet. Haclenus ex Lycoftbene. Schenckimapud AldrQvandum referc, Anno -Domini 1 106 3 Ja- Argeijtinuario menfe,.in ImperialicivicateArgentina ex fabro lignario*" !c mor " Scephano nomine, matre plebeia/oecum monftroium bicorpor fceminei fexus,capiubus coJlo, pectore,& vencre concrecis fuiile eHoc nionftrum fi juxca parcem anceriorem fpe&abacur dicum. juxcaeam,inquaex nempe duobuscong!ucinatis capkibus facies effigiabacniMina apparebat fecies binisoculis^quatuor auribus 3 nafo & ore non mdecencer formaca: ac fcecu in faciem procumbence, ubi alcerius infincis facieserac formanda, vifebancur duo capica in modumncriscapulaca^nihilqjvpraTerduasauriculasincoliifaftigioIocacasexhibebacur.H^gemeli^pedore&vencrecoherences, fefe invicem complecli videbantur 3 nempe brachiis& cruribus vizifWm hinc inde x- ecui]acis,-unibiiico ucriusque fubcus propenderrYixic monftrum iesqinhoi am, te, poft obicumcorpuieuloa,*

&

>

&

peico^nvencumcorunum, unuspulmOj&unusventricuIuSjCum
^ dupHci hepace, & quatudr renibus. Recenciuseft feqiiensmonftrum, edicum Regii anno 3 6 5 ,GemcUoru menfeNovembris. ErarrcgemeUi.imusniser.alwalbus.coii-^f^^^ ! 61
1 1

**

)uncl:i

7^4-

hiber V. Aitrabilia
,

unico umbilico , cseteris parcibus perfejunch venrre, chorace di , qui quodammodo in mucuis complexibus efle videbancur. ononicn" Eodem anno Bononiae, menie res cancummodo horas vixic. j? in lucem prodierucc morcuce, gemell^conglucinaca?, duce Julii, itrum^. abibluciilinue ucrique eranc nec cancila perra?. Exceriores parces um ab aiiis perfeftis parcibus discrepabanc ; pedlore tantummodd commune nam hac parce invicem excepto, quod erac unicum conjun&io ab ore fterni in urnbilicopulabancur. Incipiebac cum definebac. Magnitudo corporis ucrique eadem erac, (ed non eadem figura: puclla enim,qua; lacus dexcrum occupabat,alcen ieie quodammodo inferebac,ita uc peft us alcerius & tergus incurvarencur. Qua: conftituciocorporis incaufafuic imbecillitacis vinum morcua enimprodiic, cum alcera viva egrederecur. Vens: urabilicalis non vulgaris erac ftru&ura , quoniam in ipfo ventrc erac fimplex mox vero ubi jecur ingrediebatur in duos ramos
i

&

&

&

&

,*

dividebatur,

quorum finguli

fingulis foecibus

nucrimentum alla,

turi inrigebancur.

Jecur erac quidem

geminum

fed diligencius

3n(piciencihaudquaquamunicumvidebacur;namalcerumiubali

_ro veluciocculcacumlacebac.

Follicuii feJliserancduo ,iffparte

>

iuperiori hepatis collocati. Ventriculi icem duo eranc qui deinde

vxci pylorum in inceftinum jejunum copulabancur. Renesnon conjuncli,fedfeparati, utriquetamenbini 5 aker juxca lacus jecoris & alcer ub eodem lacicabac. Lien erac unicus , & in foccu finiftro cantummodo confpicuus , figuram potius canmi lienis, quam humani 1 eferens. Inteftinum colon carebac cellulis. Diaphragma duobus in locis erat per foratnm , quia duo erant selbphagi,& tocidem ventricuh ad quos cendebanc. Oila fterni , ubi foecuscopulaba ntur, ita invicem ne&ebantur , ut unicum tantum os videretur. Pei W ndiumeracunum,quodbina camen cordaampledebacur,
,
f

quorum

licusa vulgarivaldediverfuserat

namcuminomniho-

nuiv-cufpiscordisdcoriumvergat a inhi(cegemelJiscuipidescorium opponcbantur. Ho*c omnia Aldrovandm , apud quem plualia exempla anciqua & recentia in vcnies, qux omitto, ne lectoa i
ri

faitidio fim_>.

CAPLIT

lc&nifaiiss

XIV.

Forv&tur

c re-giervt

%cv$.

J O jf

Oa .XX

onstrwirv Vv

coryor cnfiHhus fer -nvttrwnv aY^^flt-is

Tia.XXU .Itoctiis
rultiVus

atynvitULi

offojvtvs

Monflrorurvu.

705

C A

U T

XXI.

De monflris humanisbicorpcribtys fecundum

longttudinem conjunffis.
ACcidicnonnunquam^ucduo-^usin^matriceicaper-naces^Monftra & pcnnxum aliisve modis coalefcant in untim , uc capica k)101 *" per diametrum opponantuiy & infantes diametraliter fe intuean- fecnnSS
,
'2 ,,

Huius.ieimulcafuncexempla-, anciqua&recentia. Nam Jongitudi. on!* Anoo r 5 5 -fertio Augujti 3 inter decfmam ac undecimam x} tm nocfis horam Mildeii cfloni in Anglia natm esf infans duobus corporthm atque mpitibi$$ \ quatuor manibm^ unicoventre^umbilico^ ac alvoadejicienda natura excrementa. Ab unapartecorporis duobus Icon x jy pedibusjufliproportioneformatis ,ab altera unicopedetanfumjfed Fig, XX. ex duobusconflato, ac novem digitis ornato. Tta Ly cofthenes. Huic non diffimile monftrum muliebris fexus vifum alibi horumque foetuum altefuifle^referc Schenckius ex Jacobo R ufo rum vixifie dies quindecim akerum vero unico cancum > raro lachrymafle, unum fuifle admodum tecum , alcerum moeftum J in fbmnum propenfum > longitudinem ac latitudinem illorum fuiscur.
,
5
,-

&

fe

quinquepalmortim^.

Anno 1 ^^o^tefte^^^Pareo^LutetisePaririorum, Jumenfe,/# vico Gravillierorum adlnfigne Tintinnabuli 3 ex Patre bajulo Petro Germano dicto, ejr Matre Matth&a Peme/la duo parvuli natifunt) quos unitas natium^&unus umhilicus copulabat\ qui per diametrumfefe intuebantur^cum diflincHionefexiu $ Siquidem
lio
,

facro latice intinc~ii,Ludovici& Ludovica nominefuemntappellati.

Fuithoc monftrumOptimatibus & populomonftratum. Ibidemanno 1 572,Februariomenfe;tefteeodem Pareo, Viabani Pareetia.via qua Carnutum Lutecia icur in pagulo cui parvarum Bordarum nomen eft , Cy priana Giraiida Jacobi Mercacoris Agricolce uxor, peperic puellos ad nates copulacos , confequenterqueper diametrumfefe mutuo confpicientes ; quibus pu-

dendum communefuit,nec non umbilicus, & abdomen

vero duo, quacuor brachia,

peftora
Venetijs

& crura.

-Pa-f

um fupervixic. Uuuu

quo*

y$i
Monftn,m
"

Liber V. Aiirabilia
)

^^(verbafunc Aldrovandi

anno pofr Chriftum natum

fe-

Icftn

i-%

ptuagefmo quintofuprafesquimillefimum^ Majo menfe.ex muliere Hekrda monflrum admirandum natum eH. Erant duo infantes, juxta nates ?Jerin&um coaliti , cruribus invicem complicatis $ locis naturalibus defiituebatur quorum viccs umbilicusfupfecretis, plebat sfngulique oppofitis interfe vultibus cibum ef potum fuwe-

&

xv.
Pia " r *

bant. Infpice appoficam figuram. Aliud huic fimile ibidem natumfuifleanno \6\y, incellexifle ie dLitAldrovandus. Necdi/fi-

milealiudGeniia: MenfeMarcioanni 1607. Demumtodcm Aldrovando tefte 5 in agro Piftorienfannofalutis humana pofi millefmum , &fexcentefimum 3 decimo y Martio menfe ex conjugibus carbonariamfacJitantibus , nati (untinfantes nates adeo ccnnexi >faciebus fimiltter oppopariter circapudenda
,

&

fitis,

utjexui diftingui non pojfet quamvisfexumpottusfamineum participare viderentur. Erant igitur omnibus membrisperfeclt usPraterea alta que ad umbiltcum y unofolo excremmtorum exit&. inierna cuim cavitas duoforamina etiamrimaibi obfervabatur
\
,

exhibebat.
Icon.xiv Jentirentur Btf xxil
'.

Horum infantiumalter unum tantum crus po/Jidebat $

y

quamvis manuChirurgi obfervantis oJfa amboru crurum optimepeY: prdtterquam qubdhujmmodi crufculum in duos pedes m eb a t namoclotantumdigitkintegrabantur. jimbo mflncoS df potifjimum primus qui tn lucem pro~ infantes optime laclebant > alter mammamjugebat alterplorare dierat. Intcrtm dum hor%m
,-

&

vijebatur.

ln/picefguranu.

p u T Dernonflris humanix bicorportbm ex perfeto&

c A

xm

Monflra

"\

imperfetto corpore coAlitis. 7 Ifa functubinde monftra hun ana calis formae,uc corpus hoiV
j

perfed?um adjundu ac ve uci infercum geftarec aliud *perfe" imperfe&um , uc ex fequencibus pacebio. fko & imIn hoc monftrorum genere exhibec Aldrovandu* infenccm perfeao foeminarn , in quo alcerum corpus /ub bicorporem marem ex un& parce hrachio alcerius quodammodo lacere viderur %

humana

\J

&

&

mon-

lconifnvus

X V.ZRowAUvr c
;

r&giffitU>

J7

&

&*

^u.XXI

Infaivtcs

luo iwxtcv nQtes

conatntinahi

Icw/muJ.J[VI

P^^r

^fw^

^ ^Z

jXXHI
nocefhaXon

Mpnffrum
,

Hms

corpori

ryor, tt lYionoceyjh&lon ukrvu,sa Jcocus

?

Tw.X JCV.M tnstril

ccfhahtt hitor^or

dim

Monfirorunu*
monftnma br^chia
r
r
,

707
Icon
-

exakera unum cantumdependcc, uc apparec

x vr

mappofica ngura^. F/^/^r/^quoque apud eundem Aldrovandum rneminic in fuisobfervacionibusmonftrihumani, ex quo pendebacaliushomo omnibus parcibus abfolucus > pra^cer capuc. Ec quociescunque foecus perfehismingebac,reddcbaclotium&imperfe&us: podice tantumciaufo, &nuIIibiapparento. Kyfmatus Lufitanus referc apud citacum Aldrovandum, anno 1552. puerummonftrofumlllyricumifexannosnacum^&opcimeconftkuturn^veiiiffe Anconam,ex cuius umbilico choracem verfus aliud infanciscorpufculum pendebac,cum duobus brachiis, & cotidem pedibus, absque capice. Scrotumhabebatabsqueteftibus,
iabac.

Fig.XXIIf 6

reprasfencansoblongum prcepuciurn^ per quod lociumftil-

Quandoperfeduspuermingebat, repenceurinaperhanc viampueri imperfedifluebat. Fuicaucem tantaecunctisadmiracioni, uc peruniverfam Icaliam parentes eius magnam pecuniac vimcolligereno. Alium puerum huic non multum abfimilern defcribit Beneve/^apudeundem Aldrovandum,dicens Muiier qu&damnomi* ne AiexandraMediolano Threntiam venit.qudgeminos mares qu&Jiui $ecJandos dabat $ quorum, alter erat integertoto corpore membris dijiindis $ aiter verb ita adh&rebat alterim thoraci^ut illuc totum caput inferuijfe videretur reliquo corpore ab aliofiparato>dc more infantis mammillam fugentis. Marcellus quoq, Virgtlms in corfienc. ad Diofcor. apud AldroV defcribk monftrum fimile.ex Gallia in Italiarn delatu m. Ait enirn> imperfe&umcorpus finecapke&humeris,quodarnniodoe regione ventriculi alterius perfefti pufionis emerfifle,& ad lenfus ac ne~ ceffitates puelli perfe&i fuifle niotunb. j/oannes Baptifta Porta lib. 2. Magiae Natur. c. t/.ai t: Neapoit vidi vivumpuerum ex cuimpeUore alimpuerforasexibat integer re:

&

tentofolkm inpecloreprioris capite^ coh&rebantffefimulin ventrc^. Ovidim Montalbanus apudAldrov.teftatur^an. 1 1 ^dieundecimoMai j , venifle Bononia adolefceritemHifp&num,qui fub axilla

infantem geftabar, omiiibus membris ablblutum pra^ter caput quodintra thoracem juvenis pcrfe&ioccultari videbacur. Uyuu * Lji

yo$

Liber V. MirabilU
Lycofthene refere.nce,anno
i

^i^Colmaria y Imperia/is Alfa-

ti& oppidi ad l//umfluviumjiti natus.eft infans viriHsJexus,ex cuius

peclore a/iudintegri hominis>ejusdemq$fexus corpus, omnibus membris

iconis,

abfolutum adgenuausqspropendebat\fo/o capite inalio corpore

y

infixo.Dc viro jufta^eecacis 5 vii6inGermaniaanno

1 5 1

6,cuiaJiud

*y

1,

xxiVo

capuc ex umbilico exerebacur 3 quad cibum quoque uc alcerum capie.bac , (ermonqm habuimus iugra incer hiftorias bicipicum , ex

eodem JfLycoftheno.
Anno. 1.5 19, ex Sabaudia in He/vetiam venit quidamjufta ttatis, integraforma membris benecompaclis omnibus, ex cuius tamen ventriculo pr&terea ahudhominis ccrpus itapropendebat^ut caicon.X VI. put tantum atque brachiajola deejfent. Circumtulit v.ir bonus hanc f ig.xxy; rnolemjnagno hominum undequaqiconfluent.ium (peci aculosjladmi,

ratione^per regiones diverj'as y ex corporemiracu/ojo qu&ftumfaciens. Anno 1 5 2 5, in Hi>rcini&Jy/v& quodampago.nonprocula Kniebis,

infans monftrofus natus

es~i

viri/isjexus

>

in cuius corpujcu/o

circapecius a/iudprMerea corpus y membiris omnibusabfolutis.propen-

debat adgenua usquejblo capitein a/10 corpore tecJo. Pervenitmonflrumhaminis advirilem mqueMatem > hinc inde miraculi loco , ac Argentind adhuc injiundmis circa. oannisBaptift&feftumannoitjfr acjeqnenti quo h&cfcribtmus apud nos Ba(ile& in nundinis Divo M* n ftrum hoc forcafiis non eft Marrinofacratis confpccium ett. diverfum ab ep , dequo fermonem habec Jacobus Rufus in Opere ad vide concepr, homin dicens,vifum efie circa annum 1 5 2 9
,

&

nlem aecacem pei venifle, far.eas quoque non diflimilis meminic, confpe&i Panfiis anno %% $p Langius tom. z. Epiftol. 8- aic , anno 1 5 5 6 in pago quoa
.

damArgencinxurbi^n^AiHereniinopemjexfemirsisubeicace, peperifle mafcufum 3 ex cuius epgaftrio moies jnfantis non diflimilis pendebac5 icaucalcer infans colio tenusalreri mferfusefle videretur,cruribus&pedibusperfedis,fedmanibus.manci.sru^ tra quacuor, in la^va cres cancummQdo digf ci conr] icai encur. Simile monftrum bicorpor,& monoeeplialum, oblacum PatttlfititiMe0J&Qj*'m& Anacomico diflecandlim.uc ipfe teftacuf lib. 1 5. de re Anat. Erac infans femeftris,cum alio impe 1 fe&o , flne

&

capi-

JMonftrorunu.
,

709

capice , illi adgluci naco. Aperco cadavere in puero imperfe&o nonnulla inteftinarepertafunt 5 ex quorum porcione vefica&anus conftruebatur,fed nulIumcor 3 nullumjecur3 nulIum cerebrum:renes cancum permagni lbi eranc , qui munere forte hepacis fungebancur nam ab excremicace jecoris perfedi infancis crafla vena inftararceri^adillosmagnosreneSvperveniebac, acque inde alias complures vena^ per corpus difleminabancur. Pierius in carmine ad LeonemX fimilis monftrimeminiCo.
:

C A

U T

XXIII.
func incer Monftra

De monftris beliuink unico ca^ite hicorporibm.

Blcorpora monftra fubcapice unieo, frequenciora
brucajquamincerhomines, quoniamilla&multiparafunc, belhlin * &femine abundanc^ eum minus frequencer congreflumexerce- pii^bicorpora_>. anc. Icaquehocingenero,

Anno 1496, inSuntgoia,fertili(fmaG'nmanikprovinciaJn pago Langer , porcus uno capite, quatuor auribus , duobus oculis , ac linguis, ocJopedibuSy corpore acapite adumbilicumusqueconjunio> adpojieriores veroparmfeparato,natuseU\ Lycofthenereferente. Aliam monftrofi nefrenclishiftoriam Mterdt^/drovanduscxi Pareo, nacianno i f72,pofteroapafehacedie, MetisinLotharingia in hofpitib, cui Sandi fpiritus imago pro infigni eft y odonis unico ca pice quaffcanino preed icum. pedibus 3 quatuor auribus tanquamgemellbrum erantdiftincJa fed Partes monftri pofteriores
5
,

&

anteriores copulatA ,

cumduabus linguisin ore3 {$ quatuor denttbus

maxill& laterihus.. Sexus diJiincJio nonJatisaHaturafuitexpreJfa 3 quianum mas, autfcemina ejfet 3 nemo. dtgno'jre poterat : nam exiguatantum rimajub cauda,
infuperioris , totitemque in inferioru
utriuscjuecorpprts erat aperta.

indomo Ludovici l)heit&i felis domefiicainter relicmosfatus numerofos enixa *S: catellum.vivum mo~ nocephalon, biccrporem, ocJipedem 3 utriuswgjexus 3 corporibus invi1-5
>

\z 3 menfe Bebmarh

>

cem complexis.Cr in unum caput&t dixi, coeunttbus 3fic3 utfefemutuo

Uuuu

ejculan-

7 lo
felis

Liber V. Mtrabtlia.

ojcu/antiumjfieciem referrent ,kaLycofthenes dido anno. Alcerius

monocephali bicorporis,& odipedis,corporibus non cancum incapice, fed eciam in*fternoconjun<9:is,meminic Aldrovandus.
,

Idem aliam exhibec coloris albi o&ipedis, unicipicis juxfa parces fupernaSj&bicorporisjuxcainfernas.cumduabtiscaudis. Idem exhibec binas icones canis monocephali & bicorporis, quorum unus odo, alcer fex cancum pedes habec. In avium quoque familia non raro occurruncfimilia monftra, Nam uc Lycoflhenes referc,anno i S 3 8>Colmari^ in axlibusThoma: Eberlini A die Jovis ance feftum Pafcharis,qui fuic 1 8. Aprilis,ipfb vi~
delicec profefto falucifera? paffionisjefu Chrifti^ex ailiduis gallina?

in producendispullis,laboribus,demuminterca?cerosexovo pul-

lum eduxicquacuor pedibus,cocidemq; alis^uno capice accorpore,

fedexduobusconflaco,duplicinacura?exicu. Annoquoq,- j 5 5 1^ eodem reference inGa//ia duplices ex Ga/lina pulli inventifunt 9 quatuor videlicet a/is totidemtfcpedtbus Jed capite unico. Circa annum denique 1 2 6 8 , ex ovoprovenit anfer monftrofizform& ( quem fe vidijfe refert A/bertus y )cum duplici co//o y quaternis pedibm (j a/is y dorfo uno.ut videretur anfier untts a/ium deferens.Sednon diu vixit
,

C A
Monftr*

U T XXIV.
coalitis.

De monfiris bicorportbus, ex humano

luinofcetu

&

bel~

T"T Tharcaliquandooccurrunc. Nam anno ^^Lycofthene narLotharij C&Jarisquifuit SaxontA dux, Xl^tzm^circafinemlmperij ex^hum no& bcl- quddam mu/ier edidit partum monftrofum >fyecie videlicet hominvs luino fce. ac canis i n tegerrime ccrporibus conjunclis, dorfo connexis>acdorfifj>i'

nafo/idiffime conglutinatis.

Icerum 1 126, inAlbania ignobilis tnutierculamonftrumbisgecorporibusfibi coharens: mini corporis eH enixa averfis vultibus anie quidem effigieshmfrnisintegra, corptris membrorumque conformatione diftincla , tMro verofacies canis fimiliter corporis membrorum proprietate mtegra.
,
,

&

Anno

MonftrorHnu,.
Anno I494,
platea, qu& a S.Spiritu nomen habet infantem
,

?ir
extmimem peperit y
l

Cracovi& y menfe Septembri y mulier cu&dpimm

cuius dorfo ferpens vivus inh&reb&t , arrodens ac depafcens caaaver.

G A

U T

XXV.

De monfiris qm aprogenitoribm tota:

fyeaedeviant.
OUpralib.2.cap*2.:2.mencionemfe^ tot f ecie l3 Plutarchusm vita Br uci narrac oblatum Bruco no&u ex Afia * P Quod fpectrum ,aic Appianus t i i ? roin Europam trajiccre cogicanci.
,

mammis, &cornibushircofimile,riftucanino a- gcnit*t&* lisinftarvefperrilionum,cauda vaccina, & pedibusaviumrapa-^^

fuiflecorpore,
J

cium quale videlicec appofica refert iigura. Aldrovandus de hoc x vil monftroagens,aic, aliquos atfcumareex muliere quadam fuifle Fi ? ur nacum. VeriftmiHus camen eft d^monem fuifle m aflumpco corpore comparentem. Icaque non eft incer monftrorum cea;
,

hm accenfcndurrLr.
AnnoChrifti 6oi }u%taLycofthenzs chranolbgfom Jniperante Monftn,IRmr * DlJc Mauricio in Orience muher Thracia parcum edidic oculis, palpebriSjfuperciliiSjmanibus ac brachiis carencem,& ab umbilieo deorfum in caudam pifcis definencem, urfupra fuoloco reculimus. Anno 1 5 r i.Ravennasnacumeft monftrom cum cornu incapice,cum aiis,fme brachiis 3 pede uno avis rapacis,oculo in genujiccrucis effigie in pe&ore, rera ucriusque iexus fignis. Caecera cranthumana. Referc ha?c Lycojihenes ex Joanne Multivatle^c iconis. CafJaroHedionem Hiftorice Synopfi poft Sabellicum. Inipice fi- x vn*
y ,

V&

&

guram.Hoc idem monftrum aic Lycofthenesabaliisalicer defcri- xxvk bi ac depingi nimirum habuifle capuc facie Sacyri cornu, & auy
, ,

ribusbelluinisdecurpacum brachiorum locoalasinftaravis pedem unumhumanum,cumoculo ingenu $ alcerum fquamofum,

,

& in caudam pifcis definenrem m pe&ore cres licceras, nimirum Y,X,& V,&infia V, Lunam falcacam. Jnfpice figuram. Sed^^f
,-

haec ingens eft incer

ucrumque

| g,

variecas,

qusemerk6remcocarilxxviII.

reddac fufpectanxj..

Anno

yi2
vituio-

Liber V. Mirabilia.
1

Anno

523.natumeft Waldersdorfi^unoaFribergolapide^

iconis.

Fi^ju?*

xxix,

pago dicionis Cellenfis, villa ruftici cognomento Stecheri , monftrumterribile, quoda figura Vitulomonachum appellant Scriptores: omnibusenim ferepartibusmonachumxmulabatur,prceterquam in vertice , ubi tuberculum carneumrotundum confpiciebatur, quodaffabre verticem facerdotis in orbem tonfum referebat. Deindc carnea quaedam fubftantia a collo in dorfum ita eleganter formata pendebat ut cucullum mohachalem repraefen,

taret.
fcifla.

Crura prxterea habebat circumquaque lacera atque disMentionem facitmonftri huiusLycofhenes,Rufus,Pareu%

Sorbinus,&aIii.
Monftrum
BeJgicum,

Anno 1 543 , indieConverfionis SancIiPauliinBelgio ( licet on n defint >qui Cracovi<efcribant 3 intcr quoseftRufus,&Cardanus ltb.i2.fubtilit. ) natus eff infans ex honeflis
tibus, teter

& nobilibus paren-

admodum^ horribilis aftecJuflammeis $ radiantibus

oculis felium fubtus

oculisjre nartbusque bovinis^cornufigura exertis acprominentibus^

dorfopilis caninishifpido ^fmiarum fftciebus inpeffore

quamammarum locus

extantibus umbilicum hypogaflrw

adflxis > tetris acminacibus canum captibus adutrumque cubitum*

&pedisutriusquepate//am antrorfumfpec7anttbus r:MFfr?fAf.a yavox&p ^fgurapedum cygnt y caudafurfum reflexa g? recurva longitudine u/n& dimidi*. Edttus in lucem quatuer horas vixiffe tandem his emiffls vocibus y Vigilate, Dominus Deus vefter ad veniconis. tat , e xfpiraffe dtcitur. Ita Lycofthenesex Peucero , Munftero,& xviii. Brufchio ,& Aldrovandus ex Rufo Cardano. Monftri figura loco nafi promufcidem eft* Itaque ut apparetin iconeappofita. xxx.' gerebat; oculisrotundis,& alatis auribus afininis , cumduobus aliis oculis fupra umbilicum>pedum& manuum digiti quatuor accipitrinis unguibus erant fimiles, quorum tres more anferis membrana quadamcolligabantur. Monftrum ^ie 1 2. Februarii circa ripasDanubii,propeBuno j ^ u danilim;gark, vifum fuiflediciturmagnoincolarumterroreac damno, monftrumalatum tetrachiron, feuquatuor manuum, fareliquis ad umbilicum uscie humana, auribus afininis, pedibus que bovinis atque alatis. Manibus quatuor non paucos jaculabai

&

>

&

tur

Itotvifm,tLS

XVIII

Poiposiyur e

rcgvonc

y>a,g

J7

2-

I*i j.

XXX

In-fcivLS

owrtL jrro

V TtgXX IX i

STvbw
.

XortLOncLckiLS
rfLoXviLrtv
.

lcorivfinus

X IX. Fortatur

rcaicnc

yaa

jri 3

TvaXXXl .Mon/trum
tra.cktrort

tc

aXatxum cayvtc hn
&Msnto

ma.no

Tij trxcc^s

XXXII
cayitc
conxs, tt

Mcnstrum
vulyis. Th~a,

Aautlce

Monftrorurru.
turlapides, quibus plures accolasoccidebat.
cerrefa&i, congregata hominurn armatorum
hoftilis

713
Unde populipermukitudine , terga
-

monftri dato figno invaferunt,

& tandem magna arma

torum clade ftraverunt. Ad quod poftea in forum delatum^ma- x! fV gna hominum mukitudo fpehtum con venit. En monftri ico- xxxi. nem. Unde natumfueriCj aut unde veneric,nefcitur,
Aliudmoiiftruriijpr^cedeiicinonminusferumacterrificum, Monftnwi ~ appingit Aldrovandus, ut hicapparet,tribusfcilicet capicibus, a- ^[? .quike, draconis^ vulpis jcorpore fquamofo inftar ferpentis^bra- vide icon; 8% chio manu humana ab uno latere , aquilino.pede ab altero late- XI re.Mammas praterea .humanas habebat^caudam leoninam^pedes quatuor omnino diverfos, 5 fcilicet leoninurn unum, humanos duos, quartum anferinum cum tribus digitis. Naturae era t amphibiae > homines,reliquosque animantes de vorabat. Verfabatur circaripamNili.

&

&

^j

& &

Anno 162 1 natumfuifleaic.^/^rw^exadvenisin:urbe'Monftrum

Auguftarum Aquarum Aquitani^ quam vulgus Baionam vocaf, oculatmn infantem; qui quoad membra erat bene conftitutus,fed multi oculi totumcorpus deturpabant. Argum dixifFe% centum luminibus non caput tantum,fed corpus totum plenum habentem. Vixit dies quindecim & antequam exfpiraret clara voce fuic locucus. Quod nunc narro 5 ex annuis focietatis noIVrg litteris deprom;

pfic Eufebius

Nieremhergim, qui lib. i.Hiftor.Nat.cap.4. h<ec fcribir.

Moguntidf&mina h&retica omni najo ejr convitio profcindebat Religiofos mei Ordinis ^rahido furoreobvios'adlatrabat , abfentes

mor-

debat. Accidit illipartmmirm. ?uer>horrendum (petlrum!fcihcet Jimulacrumvitij 3 editm'eHfoetm cjmino vultu y excoriato 3 pracifis nare y ri&u opertmpileo quadrangulari , ut nojirifunt. ^tiid clarim ? Nemo non intellexit. Ipfiadhuc noflri Ordinu&fidei hofies non negarunt diz in& indignationis interpretamenturru.

&

C~A P U T
1

XXVL
Xxxx
,|.I.G^-

Derariorifats quibmdam monftris. Nhoc capu t con jiciam % r iora quedam monftra in fiiperioribus

1 omifla, ac nonnulia probiernatafcicu digniora^

?W
jf,

hther V. Mtfdbilia

L Galli gallinacei monftrofi,

,
,

GaiH

gai

linacei monftxofi,

N aula Francifci Mcdicei Magni Hetruria: ducis tefte Aldro*vando igzllus vifebatur adeo monftrofus,ut intuencibusmetum ^lcucerec> Caput non crifta carnea erat armacum , nec pale^ eranccarneae, fed ucraqoe ex pkimis conftabant cemulanabusconos milicum , quibus gaie^s armare fblent. Habebac in fronce duas pennas, feu pocms pennarumcalamos furre&os inftar cornuum >

item duos alios ab ucraque parce roftri prope naresjnec non aiium in cervice. Colbr totius cor poris erat fubfufcus, & radices pennarum albse. Propeuropygium unde caudaexit y tuberculum habercon.xx, batrotundum, &fubalbidum. Cauda eratcarnofa,&fubccgrulea, obliquainftarferpentisintorci inextremicatetamea xxxin pili snuc a > floccusdependebat.Tibicevelutccreiserantindut^.Eneffigiem. Dealio Auguftaeaetatefua natofcribitJV ^^//^,ade6monftrofo,ucobmirabilicacem fueritinsesincifus, &adfpe<ftaculum
l

propoficus.

Corfus iili erat unum \ cafita\ colla>urofygia duo \ ai& quatuor ; iotidem fedes* Hic , cum unitn cafitis rofleilofatisgranorum edtjfet y corfusfcitifjime verfabat >ut& alterofe fatiareP. Ita

vices altemabant edendi. Defrehenfumeli autem>fuiium illumeffe ab eagaliina qu^femper ova cumgemino vitello fariebat. Vitelli igiturgeminatio ^fcetum dufhcabat. Galiinain hiftoria fua monftrorumrefert Fortunim Licetm ^aluiffe fe rum par- dbmi gallinam quinquedigicos habencem, qua? poft mulca ova,ununi pufillum edidericfmeluceo, incuiusalbumineferpensfuefcftfi* ric repercus lureo fcilicec in ferpencem converfb ^mbrofius quoqueP^^/^narraCjAuguftodunijin^dibusBancheronisCaufidicij reper tum in ovo monftrum ab ancilla , dum multa ova butyro incoquendafrangerec, faciequidem humana, fed capite ferpentibus undiq; horrente,ac tribus icem ferpencibus ex mento inftar barbae Vide ico^ geminancibus,prouc appofica figura monftrat. Fuit forcaflisgallixx. Ffg. na^qua^ovumhocexclufitjCompreflaaferpente: namid fierifubIV inde^teftaturLicetusexobfervationeancilte^quaenonfemelgallinammanedomoegredientem adradicem annofequercus properantemviditjibiquecrocitatuevocanteferpentemmaritu: cuius deindeg^llinae o vanon pullos , fed parvos /erpentes exclufeHuic runc.
,

.,

&

IccnifmusXX

YcncLtur % regiotvc ja,a

Jr

<f+

Fy.

XXX III

tjfiaies monstrofa,

Qdllus

m ovo anscrw\

Monstrojus.

cjFtAics tnovo/toco t&yillorimt ct l&rbce haSens colla et-rostra, anfe

Monfkroruwu.

p>tf

Huic non mulcum diiiimile fuic ovum anierinum inGallia Anferlimi repercum , in quo fra&o humanum capuc fuic deprehenfum,quod P art " s lococapillorum , & barba? y coiia anferina cum roftro oculis ha- rU5< bebar, ucihcecaliaoftendicFigura. Caufa forcaflisfuicimagina- Videicon; cio& amor vehemensanferis erga hominem ; namanferesamare xx Fi s*

&

hominem,

fcribuntOrnithologi.-

xxxv,

/11.

Pilces monflrofiL ^
*

A Nno Chrifti ) 54 j,menfe Odobri^capcum fuifte referuncmon- Pifces mm? ^^ftrofum cypnnum in Auftriae flumine, in dicioneComicis Ju- ftrofi lii de-Hardegg, prope urbem Recz. Habebacis faciem humanam,

& fuicob raricatem diu confervacus.

Anno 1538 te(keO/ao Mag&o, fuic propeThitam infulam ^ifcfsmsSepcencrionalem comprehenfus monftrofuspifeis, capice quidem ftrofus m 1 fuillo , fed reliquo corpore fquamoib,, cum figura veluri crefcen- tud&m" cisLunasin dorfo^&cernisinmediolacerisucriusqueoculis. Animal erac incredibilis fere magnkudinis ; quippe Iongicudinem duorum fexagincapedum, alricudinem quacuordecim a^quabac. Incerftitiuminreroculoseracfepcempedum. Jecurhabebac camvaftum utquinquedoIia impleveric. Bizarru* pag. 303. referc, in urbe Coula IdibusMaij Anno Ceius Chrifti 1 563 ^ejeclumadliccuscetum non fblum mole confpicu- monftr*fUs um,fed etiam , ad morem Brafilorum y pi&iflime variegatum.non.
{
.

"'

&

&

'

hominispenicillojfedNacura^arcificio, Cernebancur in eius la-

ceribusplunmscriremesveluc coloribus feiciflimeexpreffe, cuin fuis remis , arbonbus ancennis velis, fu nibus , naucis , bellicis cormencis , incer flu&uances undas veluc impulfe. Nonnulla haium navium , haud exigua magnitudine , circa ingencem quandam criremem ftabanc , undequaque ad cercamen qimm Quacdam alias reliquas canopcime inftru&a? acque armacse. prselii acerquam harpogonibus injeftis jam adoriebantur , Qux omnia naturali rimi imaginem luculencam referebanc. quodam miroque arcificio, inpelle&carne pifcisexprefla, cum diftincle yut tanquam eo adolevifle videbancur, icaqueclare ipeftaculum nunquam antea vifum , aucaudkum , incredibilem omniXxxx z
,

&

&

~0f

Liber

K Alirahilia*
,

Mifk omnibus undique concurrencibus ftuporem gignerenc. huius prodigii exemplar ad Hiipania? regeniLicenciusVoleranus, urbisGibelcerne prrfe&us per Joannem fru&uofum fcribam regium^eiusdemurbis civem qui teftimonio fex gravium viro;

rum id veriiTimurnefle didtavit.

licet

Dubitarehicigiturnon defacJo

Jedde modo ( inquit Scengelius , eandem hiftoriarn referens. Potuit 3 cum partum hunc in utero ferret genitrix ems afpecla mari compuvnantium clajfe exterrita, imaginatione quadam } figuras ocuiis hauftasjoetut imprimere. Potuit DEVS, quodfuturum
,
,

>

videbat, inpifcem , velut in tabeliam y infcriptum pr&monere. PoNatur& efficacituit utrumquefimul ejfe , ut ^f Numinis bonitas tasfimulhomiwbiisinnotejceret. Si enim arsilla naturalisfuitfuit utique etia?n Natura ipja valde artifiaofa 3 cuim tam miro opere
,

&

afiecJodicipotuit

:.

Benedicitecete 3>&amniaqua^movencurma-

quis,
Pifcis

Domino.

AnnoChrifti i62r,dieSepcembrisolavo,inPoloniaprope capcus fuic eiusmodi pifcis monftrofus,^//ft^usVn Warfiviam inViftula ^//^narrantelib. deMonftriscap. i.huncinmodum. Longitudo poionia captus. rflt tylfrintajexpedum crajjitiesjeu latitudo trium ulnarum cumitidemjemis. Huic duabus partibus altitudo decem ulnarum tam va/fopijci caput erat, inflar hominis carneum $ quin c&tera crayit inftar carnis hunian&> acmolliajedfquamisita duris atquea>
,

mi-

&

&

fperis

capiteper collum usque amicta^ ut cornu ejfeputarent ur. adcaudam.cruczs, tanquamftelU qu&dam per coeium > difperf* cerJQua omniafi cui minus mira ejfe cenfentur 3 audiaf nebantur. ma?isportento/a. Siquidem nullaunquam Pallas adeo armata/iecL ita Mars ipfe adamantina tunica tecius horridebellum fpiravit. Pi, ,

fci

enim huicin tergo tormentum curule.futs rotis nixum impofitum ftabat $ ejr antrorjum quidem osporrigebat y adignem expuendum > retrorfum autemjyrmaa dorfoprojecJumtrahebat > more draconis. Jn pinnis rotundi h&rebantglobi 3 infrafupraque transfixi. ^yid
latera utrimfy longx. velut hajl&fufpendebantur. Armamentarium'

quoddam

ejfe credidijfes

decuffat&s vexillum utrimquefecus infignientes.

Neque deevant bipennes in modum crucis Atque ne Naturam*

fcript*

Gxiftimes illiteratam , uni vexi/Io litter&A.D. 1. H. altriF.R.F. in?~

Monfi rorurru.

?i*r

Prater firiftA legebantur , ittterfretatione fpectatoribm relictL hac,gladms &fijlula #nea jaculationibus aftajtemcumortui homi-

nu caput, cute ejr carnlbus denudatum> ut in cranio mortis effigies esfety necnon undi^ tubera.vulnera.cicatrices^exprimebantur, Caudajangutnei coloris erat fijfa in emnmodum , ut pr&rubra quddam parva fpiculain unumfiafcem viderentur colligata. Multi eafagittis fimilia effe diseba?tt. Habebat hicpifcis etiam duospedes, admo,

dum diverjos : alteracjuilino, alterleonmofimilisfuit.Referebatur hoc monftrumnon in novis tantkmpublicufedetiam typis acpenicillo

effigiatum videbatur. J^uid myfterij indicaritjnulta ingenia di-

vinaverunt

$ clariffime detexerunt hellaatrocia inde continuata^ ac fortaflis noviflinium hoc ipfo anno,quo hax fcribimus,fopitum pace confirmata int&r Casfarcm Leopoldum 5 PoIonia?acSueci^e

Reges

.,

pedes^ aquilino

& Brandeburgicum Marchionem :hocenimbinifortafliS; & ieonino fimiles portendebanc

5

jf.

IIL Avismonlkofa,,,
ftrcfa

ANno i^2 8.avisexoticaacoppido monftrofa in Hiipania, in Avi smon* -" urbe Ambgenita tefte FalentinoFifiore m Mercurio Germanico plumbeisglandibusdejeta > & CoirnnSchafgotiomifla, vi***
>

qua? inironce oculum hurnanum, caput autem bovinumhabuit & vereetiam bovisinftarmugiit.- Cceterumin vicem auriu m flaccidarum a!a? dependebant vertici cornuta vitta, cergo tuber teftudineum^pedori lorica 5 &his afperi aculei, cauda? gemini enfes, collo rnoniie carneum ^corallohaudabfLginti pedes longa
3 :

mile

munimen addideiunu.

MONSTRORUM CAUS^.
C^Irca monftrorum.caufasnon minorfere eftopi- caur
nionum^varieta^ % quam monjtrorum 3 eorum-w
s

ftro*

que nonnuUa monftris ipfts kaudparum monjtrofi-

Xxxx

ores.

ywf
ores.

Liber V. Aiirabilia

Eft

quifiolidisfime dicat , monftra deter,

minatis caufis carere

quoniam monftra nonfunt

potiiis ima-

effe&us a Naturaintenti, fed tantum per accidens

procreantur
:

quamobrem horum caufae

ginarix,quam legitimss ? in campum erunt afferendx-

Hic tamen idem non longe poft eodem loco fubjungit 3 nosmonfira tanquamopera Natur^ contemplantis , eorum originem ex quatuor fummiscau-

farum generibm haurire

cet ,finali > efficiente,

debere,materiali cuideli~

&formali. Alti tripUcem cau~ fam monfrorum adfignant ; prwrem fupranatuin ultwnem alicujmfceleris ralem , quando hominem de^venufiat , ut contigit Nabuchodonofori } alteram, infranaturalem , quando malus d&monfenfm humanos ludificat* ut quibmd.am homimbmin brutaper maleficium transfiguratis accidit^ tertiam > naturalem , quando vitmm aliquod

DEVS

principia naturalia generatwm

& conformationi

defiinata corrumpit.

jilii

ad generationem rmn-

firorum caufasintvmfecas& extrmficas concurre* re dicunt:& mterextrinfecas numerant naturam

revwnis ,

& confiitutwnem
,

aeris, inter intrinfecas

'verbvirtutemformatricem^materiamfeminalem-,

receptaculumfatus

membranam fcetum

invol<ven-

Aionfirorurru.

?rp

^ventern^el di(tinguentem> alia$c/ fimles. Alii alias f

velcaufas,
tur.
2\los
<vel

caufarum

dtvifiones comminifcunr

Anfiotelem fequentes , rimabimurcaufiam monfirorummatertalem y efficientem ?&finakm> omifisdformalts qu&alta non eft ,quam pro+
fria cuimcfe monfirtfiormafiuhfiantialisconfittuti^ *va; fivis , externa ac prarvamonflrof corporis

&

conjtitutio.

Ordmemfiervaktmm D quifequitur.

C A

U T XXVIL
,

De caufa materiaUjMonjtrorurru.
Aufa inaterialis monftrorum eft ex qua praeexiftente fiunc. Caufa maHxc alia non eft quam materia ferninalis, materno uteroin- ^"jjfcl fufa^qucevelobexceftiim, velobdefedum^ vel obincongruamruui.,.

commixtionem y vel indebitam colloeatibnem, velob uten anguftiam vel ob eiusdem in membranas non probam diftindionem (ut aliquiautumant) aliamve pravam difpofitionem autconftnv mationem , vel ob fimiliaaccidentia feminis ac uteri, caufam prasL,

bet

monftrornm fbrmationi& generationi. Et heec eft fententiaomnium Philofbphorum ac Aiedicorum refle fentientiutiLj. Hinc Democritus apud u4rtftote/em hb. 4. deGenerat,AnimaLc.4, damnabat frequentiores hominum congreflus quoniamex hif propter feminisabundantiam & commiftionem, &pemonftr
,

fieri ea causafcribit ,

prodire opinabatur. Democritus vero (inquit Arift.Io.cit.) monflt quod duo fubiunt femina> alterum anie , #/'qu& cum in utero cotifunduntur y evenit ut membra {& mmpoftea 5 /efcant^t^di^deant.ConfcntkEmpQdoclcs^qui propter copim, &defedum feminis,auteiusdemagitationem partusmonffofis
:

orjriajebat.

L^f/?^/^quoqueditolocoprimammonftroum
caifam

720 /

Jjiber V. JMirahilta

caufam in maceriam referc. Galenw lib.de Hiftor.Phiiofbph.monftra nafci docec, fi femen copiofum, fi paucum, 11 divulfum , fi mocuimmoderacoimiiTumfueric aucquia addicionenvdiminucio-nem, cranspoficionem, inflammacionem acquiric. Addic juxca nonnullorum Medicorum fencenciam y pra vam uceri eonfcrmationem,de qua poftea. Eadem eft fencencia Alberti Magni lib. g. de Animal. c. 6 Idem lib.z. Phy iic.crad. z c. 3 .aic, monftra oriri ex
;
,

macerice vel diminucione

, velfuperfluicace, ex parva qualicatum permiftione in eadem , ex malignicace concinencis uceri. SimiliahabctCardanujlib. 1 2.de Subtilk. ^mbrofius Pareusinlib.Am.rom. Celfus Mancinus in Opere de Monftris , Ludovicus Mercatus% Lycetus, Weinrichius quocquoc fere de Monftris fcripsere.

&

&

Sc m i n i$
cxceffus' confufio, fimiiiaq;
fa

Seminis icaque defe&us facic > uc foecus auc non omnia neces-

^ arn nanc ifcacur membra , eftormecurque fine manibus, pedibus,

nafb,capice&c. auceademmembranonpertingancad debicam magnicudinem_s.
brachiis, cruribus,

funt

Seminisfuperfluicas facic,uc foecusvel pluraacquiratmem-

monttro- bra, uc fex digiros, cres auc TUXL" yel folico majora_.

quacuor manus,pedes ve,duo capica &c.

Seminis confufio acque permixcio cumalceriusipecieifemi-

nc facic, uc nafcancur monftra bigenera quoad excernam formam,

cuiusmcdi mulca in pra*cedencibus reculimus
S^iiPc:

In Peruviana hifimios eximisc

ftoria legimus, in

quibusdam regionis

illius locis

cum" u . lierib,
untur^"

magnicudinis cum mulieribus commifceri , indeque oriri

ftracapice

mon-

&pudendis humanis,manibusvero

& pedibusfimiae,,
:

renc

lloc] uc I

corpore hirfiico, fine voce arciculaca_>.

fbs eflicic foecus , uc experiencia docec

Seminis indebica in ucerocollocacio, monftra, auc monftrofacecur Pareus nam dum macres coco gravidicacis cempore ociofse domi iedenc , du decuilaprono in genua corpore, celam acu pingu nc, is cr ur bus curvo \*l luunt, dum onus fubeunc, auc fublevanc, dum vencrem htciis^ aicveftibusardiusconftringunc, ac ucerum comprimunc > foetuiobftipos, repandos, gibbofbs,pedibus auc aliis corporispar,

&

&

cibis diftorcos enicuntur.

Seminis

2\donftrorwn&.

yzt

Seminisvkiummonftraefficic, dumnimiseftcrafTum acduvircus enim genicalis ac formacrix , nimis aqueum ac fluxile in craffiore fpermace ica obruicur , uc formationi foecus minus commode famulari queat ; in molliori vero ofla , nervos , venas

rum

,*

aliasqueparces fblidioresefformarenonpollic. Hucfpeftac vicium haereditariae maceri^ feminalis , racione cujus, ficuc ex
arcerias
_,

leprofis leprofi , ita ex gibbofis nafcunrur gibbofi , ex ftrumofis ftrumofi, nani exnanis: quamvis id non contkigatfemper.
. II.

Receptaculumfoetuscaufamonll:rorum.

materialem monftrorum caufam reduci poteft reeepracu- Recepfilum foetus, feu uterus maternus,e cu jus anguftia quin monftra euiur^fce. perfepe originem ducanc , dubicari nequic. Ac inprimis dum ma- ^0"^, ceriie pars una qux loco ab alcera fejun&a efformari jam coeperac rum.
,

AD

in

membrum corporis ,aucembijonemabaliodiverfum,fipoftea

loci

anguftiam mcremencurircapere nequeac, necefle eft,uc auc debica careat magnicudine , aut alceri membroadcrefcat, cum eoqueconfundatur. Acque hoc modo nafcuntur animalia cum pluribusmembris,quam Nacur^curfus poftulet, aut bieorpora, auc alicer viciaca. Idem enim contingit foetui quod pendentibus ex arboribuspomis^quae fi antequamdebitam magnitudinem acqui-

ob

fiverint, anguftisvafculisexcipiantur, a juftisincrementisprohi-

bentur.

Nimirum cumex Philofbphorum fententialocus fit for-

malocaci, necefleeftucea, quadocisadmodumartisconcincn= tur, motionis fuadibercatepriventur, adeoque mutilaacmanca reddantur. Sunc qui bicorpores foetus referunt in ruptas matricis membra- Bicorpt. ' nas:putantenimmatriceminplurareceptacula,interpofitis mem- m m * a branisvelutimaceriisqu]busdam ,discriminari,acquehacdecau- cau f a famulieresquasdamfuperfoecarefolere quae membranse currtj rumpuncur,fiveexfeminalismateri^abundantia,fivealiadecaunon fecus la > a junt foecus ancea receptaculis discrecos confundi ,
(

&

acpyrumpyro,pomumpomo,

Aliicam^nhanccdlarummulciplicicacemvericati repugnare ajunc^ cumanacomica

adcrefcere.

infpeftionullas in ucerocellasobfervario.

yyy

CAPUT

7 22

Liber V. Mirabilia

C A
Caufaefficiens mon,

U T XXVIIL

De caufa efficiente monftrorum. T^Raecer DEUM rerum omnium caufamprimam& univery- fd cm

\

m uka2 funt cauias iecundas earundem,five principales,

ea^dem femper in omnibus conve-

five infti umenca les.Nec camen

niunc , fed nunc h* 3 nunc ilte ,

. I.
Fojjnatrix yirruscau- J;
iftrprunu

modo plurcs modo pauciores.

,

Virtusformatrixeaufamonftrorum.
caufaefficiens

ViRima icaque

monftrorum

eft vis

formacrix

fe-

miniiuhaTens (eadem videlicec, quaealiorumqucrumquefoetuum ) <3 U ^ moreopificis cocum corpus uceroconclufum membracim delineac & effingic. Haec enim vis , dum fingendo foecui inflftic , fubinde obimbecillicacem acfiebecudinem cocum opificium exa&eetaborare &arciculacim acdiscin<5te exprimerenequio. Quo fic,uc fiibindemembra qua^damcorpori juxcaNacurqcutfum
,

debica definc omnino,* alias confufa,indifcreca 3 manca,debilia, acq;

adfundiones(uasobeundasinuriliaevadanc;nonnunquameciam
deceriorisfpecieiformam induanc, eoquepaftohominesariecino capice , caprinis pedibus, alicerquedeformaci enafcancur^
.

II.

Sideruminfluxuscaufamonflrorum.

QLEcundaQiLufa func coeli climaca ,locorum genius,alimencorum vis, fiderumque influxus. Sidera quippe uc in foecibus probe efcaufk*mV Jktoium. foimandis icainiisdem deformandisvimmaximam habere, is folum negabic 3 quieorundem in fublunaria efficaciam negao. Hancefficaciamalias ftabiliamauftoricace racione, experiencia nunc fufficiacexemplum 1 ecens, c\uod Laurentius Stengelius judam* in lib. de Monftriscap. 5. .6. narrac his verbis. Noftraenimmemo, ,

Herum

&

monftroio ^ntre.

yidHtd^in Tyroli^juvenis cAtera egregius fedibidem patrefud&o

y

admirabiiiter in ventre monftrofus fuit : quippe crefcente Luna inde ficilli quoddamtaurinumexcrefcebat caput 3 nonfine cornibtts\ ut caligdiiiiusnequaquam fatispos,
,
,

natus

nomine Bonaquiftus

fatt conftringi.

lua;dexauja^ femjper crefcente Luna domife con^

tme&aJfr

Alonjirorunu,

723

tinebat i decrefcente autem eadem ] quia tf monjlrum decre/cens fefe intra vifcerarevocabat ,aut detumefcebat potius fforas frodibat^

zonajam arcJiore. >uod alio juvene hic Jng olfladiifuit viderey cui itidem/emper LunaauclioreMteramaxUlarum.atque Ubra
oris in

&m

immenfum turgefcebant Lunaautem lumenamittente redi;

bat clementior forma. Quod ergo Luna fecit in his jam nacis,atque au&is, utique fa&itare coepit ia iisdem adhuc niaterno utero con-clufis.

EtfiLunaetantamattribuimusefficaciam, cur csetero fidei Certe quodalibiolimgigantum^ aiibi pigmarorum nationes integrse reperiebantur ; quod caninis capitibus ,aliisque figurisliomines nafcebantur , ut libro fuperiore vidimus, coelo fideribusq,- non improbabilifententia nonnulli adfcribunt, cum ejuscemodimonftra non ficutapudnosinEuropa , fingularia tantum, ex prodigio,fed fecundum ipfam quodammodo Ioci naturam ufitate nafcerentur , adeoquenecinter monftra apud naciones illas numerarentun.,

rum coetui eam denegabimus

.,

&

Alimentorum quaiitascaufa monftrorum. TErtia caufa eft locorum genius, alimenrorumqueracio. H#c AIimett. 1 1 1.
*-

monftrofitaticonciliand^vimnonmediocrem fubinde con-

quailta?

ferre,probant abundeflrumofbrum nationeSj Stiria prafertim^ac caufa moValefia^ubipropter aquarum per falem,per metal!a,per lapides la- ftrorum *

bentium atqs ferpentium infalubritatem, viri foeminxq; ftrumas e coIIo,tanquam carneas quasdam crumenas, nancifcuntur dependuIas^cumgutturali&ingratepinguiabfbnevocisruditate.Refert Seba/lianus Munferuslib. 3 Cofrnographte % in diciis regionibus
.

hominesadeoftrumofbsefle,ucnonfoIumftruniqpondusfermanem impediat , fed foemina: quoq; la&ances poft tergum illas,perindeacquefaccum^projicianr, ne infantibusad potum inhiantibus jfint impedimento.Nec fabulofiim fortafie eft,quod narrari a quopiamaudivi^ftrumofosiUoSjfiaquopiaminterrogenturjnonillico refponfiim dare , fed rnagno conanime poft moram non modicamcandem verbapaucula ex inftacoguccuredepromere. Quales aucemparentes,talesnafcuntur&filii;utiquequiamonftrofitatem Illamcumalimencoincra matrisucerumfuscepco hauriuno.

Yyyy

f-lV. Ima-

724*
.

Lther V.Mirabiliai
IV. Imaginatiocaufamonftrorum.

imaginatio caufa

, eft vis imaginaciva pareucum, matrum >^prcefercim , quae fcpeabfurdas , peregnnas, penicusque monmo^ftro. j^- ro ^ $ f ormas quas.mencevolvunc , dumuceroconcipiunc , aut foecum geftanc , eidem foecui inprimunr. Hax mulcorumac probatiflimorum Au&prumeftopinio , quamaliolocoaccuracediscuciam , acftabiham > nuncfufficiacpauciseamceftimoniisacque exemplis cpnfirmare. Referc Avicenna lib. 1, de Animal.galliraam

/^Uarca caufa, nec rara

,

quandam, qucd 3 dum ovis incubarec , milvi aipeftu percei rica fuePerfmaCharialiadiliseregis pullosmilvinocapiceexclufifle. He/iodoro lib. 1. de rebus iEchiop. afpe&a tcAc iEchiopiae macer
rac,
,

frequencjusaciblhciciuiftacua Andromedae,prope corumgenica-

lcmcollocacajalbamexiEchiopeprolemedidit, noniineadukeubietiam mencionem rii fufpicione, uc fapra cap. 1.5. recuhmus fecimuspueriinftarurfLvilljfi 5 &ungulisarmaci natiRomaeex illuftriUrfinorumfomili^faemina, Martini I V. Poncificis Maxi:

mi

neceflaria,

quodnon

aliade cauiaconcigiflenarrancScripco-

reshiftori2e,quamqu6d epccmpore, quoconceperac, 8cucerum geflerac , frequencer uribrum imagines quaeUrfinoruminfignia iunc ) ocuhs ac mence volvitlec qua re mocus Poncifex, omnes uribrum imaginese domo colli juflic.
:

Honftrum
duboii farma.

Apud LevinumLemniumhb.
p

1.

cap.

3.

de occult. nat.mirae.
,

mulier,Orcilarvisance.agavifa, monftrumeftenixa

quodpoft

rjrn umlucisincuicumconclaveftndoribusimpIevic,acqueulcr6

cicroque discurric , lacebrasque.quapfivic, dignas pnncipecenebrarum. Quincilianus , reference Stengelto \fa deMonftriscap. S". . 9. macronam defendic, quae jEihiopemenixa fuerat,cum ejusco-

iconem in chalamohabuiflec. Ec Hippocracesquoquemulierem fufpicione adulcerii laborantem, quia marico penicus diffimilem filium pepererat, liberavic, quod mulier illa in cubicuiopifturamfixiusafpexiflec, cih fimileminfancemgenuerar* IdemStengelitto ibidem aic , novifle ih virum bello ac fangume nobilem , cui inpuericia omnes Angelicum vulcum fuifledi&kabanc. Iffe au~ temfolebat dicere f fubjungit Au&or ) m*trem(uam> cumprtgn/ms
loris

Monftrorurru^

72$

eJJet yfcitiffim&form&Angelum inpyxide depicJum identidemfecum

in manugeftajfe,& adhuncipfumfinemaffidue contemplatam effe. Conjecutaejl igitur quod volebat , Angelum peperit\ jed carneat-

quecorpore

mdutumiquem m&fua affirmare audivi,

5*ipfe Jape

vidi\atque hanc caujamfor-

Aliaexlarvato viro rerribilem fbboli formam , ad Satyri Mo "ftru modumcontortos incrorfum oculos vultumque prorfus Ache- Jy r i/ S *~ roncicumimpreffic, Hiftoriam , inceralios , fcnbic Ludovtcus Vives Comment. lib. 1 2. f Aug. de Ci vic. D E I his verbis. Vrbs est in Brabantia Bufcumducur, in qua, ut in aliis ejusdem terr& yJfa* to anm die> quoferunt maxtmum urbis templum dedicatum > publiSunt qui tunc Dicefupplicatur 3 ludifevariis Divis exhibentur. vorum perfonas induant $Jimt qui d&monum* Bx his unm , cum visi puel/d exarfiffet domum faltitando fe recepit% ejr correptam ufr erat perfbnatus, uxoremfuaminlecJum conjecit , fefe exea d#monium velle gignere dicens concubuit. Concepit mulier , infans quem peperit fimul primum editus eft.faltitareccepit >forma quali d&mones pinguntur. Ifenaci pudica macrona glirem peperit, quia ex vicinis aliquis 9}**m pe. ent mu " gliri nolam appenderat , ad cujus fbnitum reliqui fugarencun Is [ occurnc mulieri gravidae , qua? ignararer 3 iubicooccurfu& afpe&uglirisicaeft concerrica > utfcetus in ucero degenerarec in forSupra cap. 6. mencionem feci pueri natiinBilfen mambeftiolae. Bohemia^oppido 5 fimilis imagini crucifixi 5 ideo utique,qudd macer gravida crucifixi imaginem fuiflet idencidem intuita ; tametfi Stengelius Ioc. cit. ; 13. exjfhmet % id contigifTein pcenam matris

&

haerecicae^ uc

quod

in crcifixiimagineirriferat

infilioproprio

incueri cogeretur. Similispoenapeccatielucet manifeftiusin illo, quod loco cit fcribk citatus AiKftor^perfcriptum fibi a vrro erudi-

to&fidedigno

videlicet

Anno Chriftiijpp.

die^g. OcJob.matro,

nam alioquin honeftamVenetiis uni partionegeme/los edidijfc quo* rum non tantum corpora invicem concreveranl >fed ettam cancellattscruribm itaiuncla erant^ ut Agrefexus difcemipojfet Diufuerat bmedicis ^chirurgis inquifiium^quk diffolvi pojfentfedoper* omnis
lufk^ omnes artes^ omnes indujirid ih irritum ceciderunt.

M&rtua
Hn0>

7yyy

yi6

Uber

V. Mtrabilia

srno , alter quinque diesfupervixit. Pudendi partus pudenda caufa Juit^fedquA merito terrere potefi conjuges illos, quiexiflimant, nihil obejje *Ji thalamos fuos Juspen/is undique objccenis imaginibmexornentdicam^andedecorenti Repertumeftenim > Venet&illiusdomm dominum propudiofam quandam in conclavifuo imaginem exp&~ fuijfe : qua complexus Sponforum exprt mebatur.Pareus icfen,mu/ieris febricantis ranampalm&maniisfuijfe alligatam aliquando , deinde gravidam faiiam edidijfefcetum cumfacie ran&. IPirtembergd ctvis eratfacie cadaverosa y quod matergravida ex eonfpeclu cadaverufuerat territa.Mulier prdgnans y cum maritum inpecJore vulneratum ex improvifo con$exiJJet ^fcetumedidtteademparte

&

vulneraturru.

Innumeraaliacxcmplaomitto

qux

alibi referara

quand

imaginationisviresin corpustum proprium, tum alienum disImagina- cutiam.Interimfcio/7eriffimum efle,quod D.ljidorusicribithanc m iK arumeJ7c &**#?##*> utquales perjpexerint , (ivementecogiinmuiic* fa taverint , in extremo voluptatis &ftu dum concipiunt , talem foboribus,
,

lem procreent. Etenim anima in ufu Venereoformas extrinfecas in~ tus transmittit earumfyfatiata typis rapit (pecies earum in propriamqualitatem. Eadem eft D. Auguftini , D. Hieronymi*
,

&

Muiier cx

aiiorumqueinnumerorum fententia. Aldrovandus in Monftrorum hiftoria putat,quoties mulieres

re par uc*" bciiiam. illa

^ um bcftiis congreflk pepererunt foetum beftiis fimilem,monftra ex beftiarum femine cum muliebri pcrmifto minime prodiisfe,cum ex Ariftotelis do&rina beftia ex humano & belluino feminegenerari non polTit,qu6d feminaillaquaKtate vehementerdisfideant,& beftiaetempusgeftationisinutero diverfumabhominc requirantjfed ailei endum efle cenfet,animalia illa ex humano orxa femine vi imaginationis vehemcntis ? kerato dum mulieres beilias admittentesapprehendcrinc atque cimncrinc , fimiles
,

foetusfegenituras.

Quod verumeflecrediderim
etiam viros admisero.

fi

przeter beftias

CAPUT

Monflrorurru*.

727

C A
De

U T XXIX.
nali
;

caujajtnali monfirorum.
mon -

MOnftra tametfi Naturae errores fint,fine tamen nequaquamicaufa g.

carent , quidquid Stagyrita contra fenfifle dicatur anonneCerte a fapientiflimo rerum omnium moderatore mine. E finem permittuntur. Duos recennec fruft ra > nec unum fblum ob feo,atque exemplis confirmo. Adefle ergb {verbafunt Stengelii )

D O

ftxoruro *

impatientid pupilli^ qui Natur* legem dicitts.ejrincoelum osponitis^ atque arma^in ipfosfuperos movetis quawdo tnfantuli adebinformcs nafcuntur y ut ?ton homines yfedabominationes videantur.
,

$.

I.

Monftra funf figna

DE

monere

>

auf:

fanarevolentis.

pRimaitaquefinalis monftrorumcaufa eff , ut fintfigna DEI, Monftra volentis incautos mortalium animos monere > aut fanare fi-funt figna Dei volen cut enim perfomnia per Prophetarum oracula ? ,pervaria pro^ digia ita & per monftra atq^e monftrofa prsemonere folet , non re a ut i>" probos modo &cultuifuoaddi<5k>s y fed improbosquoque:nec nare fingulos tantumhomines > fedHntegras etiam nationes , gentes. Sunt qui nullum unquam monftrumfiheprafagitione natum jvioftrovari efle pronu ntient. Sic^ajunt^tempore Xerxisregis vulpemexequa TUP % pN natam^ diflblutionemregni ejusportendifle:tempore Alexandri^g^,

'

&

Magni , monftrum ex muliere natum quod fuperiores parresho,

minis fedmortuaSjinferioresdiverfarumbeftiarumvfedviventeshabebat , repentinum regis interitum omniain pejusru,

,

&

tura^fignificafle.

Exeorundemmenteinfansille^dequofupral
,

eap. 6. ore

, dentibus binis, barba natus anno Domini 3g. apud Daphnen Antiochia? fuburbium , Conftantii Imperatoris remporibus 3 Kempublicam in ftatum deformem verti fignificavit propterea , quod ficulum fuccedens obfcoeniffimis moribus fuerit deturpatum cum mala pene innumera Eccle-

gemino

quatuor oculis
,

&

duabus breviflimis

auriculis

fiam Chrifti

,-

fevientibus

undique hominum perditorum inlultibus,

72$
fiiltibus,

Liber V. Mirabilia
invaferint,

& ImperacorConftantius, fraudukntisAr.

rianorum impofturisillaqueatus, a vera pietatereceflerit. Mauritii

Imperatoris setate^anno nimirum 5 78 puer alius inThracia natus fine brachiis , ab umbilico deinceps in piicem definens * canis infoper capite leonino , foetus quadrupes s infelicem Mahumetisadventumpraemonftravit , quippequi audaciillecebra ,.&

&

&

vaniflimiscommentis hominum mentes decipiens, terra marique dominariccepitjquodmonftrailla partim terreftria,partimaquatilia fignificaileautumant. Foetus humanus canino capitein lucem editus anno 9 4. mores Chriftianorum illius aetatis praxiixi t, quimutuismorfibusfelacerantes, fuere tandemareliquiisimpiarum haerefum Anthropomorphitarum Manichceorum defoedati. Monftrum bicorpor , ex homine cane integratum, Albanix in Epiro natum anno 1233. civitatem illam caninis morfibus, &dandeftinisproditionibusdivexandamoftendit. Aliud triceps apud Samnites anno 1 2^5. tres ImperiiRomani competitores
1

& &

Puerbiceps&quadrimanus anno i293.Bizantii natus imperii Bizantini ruinam ac perniciem Puellus quadrimanus& quadrupes , natuscircaannum 3g9.SchismaBenedidi XIII. quiantea Petrus Luna nominabatur , portendifle dicitur. Monftrum illud horrendum , quod anno 1496. in Tyberi repertum fuifle fcripfimus fupra cap. 2 5. corpore humano fquamofo , capite afinino manudexterihumana, finiftraadinftar pedis
, ,

>

elephantini, pededexteroaquilino, fmiftrobubulo, ventrefoe-

mineo,pe&ore mammisturgente^cum capitead podicembarbao alioque draconem mulante hoc inquam monftrum tam vatum aut varias ha^refes tempora illa fecutas , aut perditos temporisillius moresdenuntiavit. Alterum anno 1 5 1 2. Ravenna? natunt capite cornuto , pede rapacis avis genu ocuIato,alis loco brachiorum inftru&um ,& fexu utroque deforme,excepit bellumfu,

>

neftam inter Julium 1 1. Pontificem cum univerfa pene Italia^ Ludovicum XII. Galliarum Regem.De hoc cum Surius in Hiftor. anni 1512. Verba feciflet,addit Interpretationemquidamtjmmodi effe voluerunt. Superbiam , levitatem , virtutum inopiam , SodomiticamUbem amoremrernmfabmtium> Deioblivionemjn,

&

explebi-

Monjtrorunu-.
ciumefii.
tifice
,

729

expiehilem avaritiam 3 Gallicofiagelio cafiigatum iri. )uod f$ fa~

Eodem enim anno Gaiiorum rex Ludovicm ruptomm Pon~ Ravennam ohjedit 5? tandem dediti* one receptam urhem contrafidem datam > diripuit ^f magndclade Ex cribus Ikcens X Y , & V , i?i illo alcero de quo eoaffecit.
f Maximiiianoficedere
,

dem

cap.divini flagelli declinandi racionem aliqui didicemntLn

Nam X Chrifticrucem,Pychagoradicceram Y vircucerndefignasfeaflerunt,ideoquefihomines(ajunc)proarcenda DEI ira,ad vircuces confug.iflenc y procuf duhio coelum LuChrifti crucem i n^e penerrances , ad fedes usque empyreas penecraflenc.Concinna, nec ne , interpretacio fic , prudens Le&or judicec. Omicco praefagicioriem ex Viculo-monacho in Saxonia , ex monftro Cracovienfiin Polonia aliisquealibi nacis, de quibus eodemcapice: quoAldrovanruni iiicerprecacionem qui volec % adeac Sorhinum dunu. C#terum verumefle, quoddixlmus, monftra nimirum figna efle,impendencem DEI iram , acfcelerum ulcionern porcendencia vel ipfe malus dsmon eft faflus. Referc enirn Stro&iw Cicogna, inTheatr. univerf nac. part. 1. lib. 3-cap. 1. acqueexeofew7/# Kornmannus&z Mirac. morcuor. parc. 4. cap. 1 3 Jiiftoriammirabilemdefpiritu incubo > qui Palycritifiormd y JEtolorum princeps Monftmm

&

&

creatmefife ,

^juvenculam Locrenfem uxorem duxiffe

legitur,

cum

j^

quatribus exaciis maritali confiuetudine notiihus fiubito disparuit, gravidam uxorem reliquit : qu& pofiea hermaphroditum monfirofum valde partum edidit. Muiieris parentes attoniti, monflrum fiorum detulerunt iubiconvocatofienatu ^vocatis^ arufjticihus , de-

Confuluerunt aiii, ut ffirtus flammd aboleretur : alii ut mater cum partu ALtolorum finibus exigeretur. Htc Poiytritus nigro vefiitu amicim repente afefifet.
,

liberatumfiuit quidmonftro illo faciendum

paruit-,*? precibus primhm , deinde minisfiiium

busAitciis
,

repofcit.

Recufanti*

ivfiantem apprehenfum totum deglutivit) capite excepto Jlatimfy disparuit , dEtolis ingenti jlupo,

inmedium profluit

ejr

reperculfis
ientibus.

$ de legatis adQraculumDelphicum mittendisconfu*

caput in medio forojacens ioqui ccepit 3 ejrgravi

Jnfiantis

oratione magnam ciadempr^cUxit^u^ non muitbpofifiecuta eftypr^

Z&&&

lio

y$<r
lio

Libcr V. Mirabilia

inter JEtolos

& Acharnanenfes commiffo.. En monftrum monenctemon^monftripater,.Dei li&or,

\

ftrans, &praefagiens;:

&

malidenunnaton.
Monftraigitur

cuma Mundi gubernatore D EO

,

in finem

tam eximium ordmentur

fine carere fine.impietatis.nota

nemo

impofterum.afleret. Pergo..
. II.

MonftrafuntaDeoinflidajGbfcelera
Rominum*..
,

Monftra

Deo

pcr-

^JOn figna tantum fed fupplicia quoque funt monftra ,aDEO * ^ fcefenim ultore, vel in ipibs nionftrofoSj vel parences, vel ma;

hominum giftratus 3 vel communitates inflidta idque variis.modis, ob varia fcclcra. peceatorumgenera- Hocadeb caxaagnovit gentilitas. Hinctoc homines poenadignos,in monftra converfos^decantaveruntEthnicorumTheologiPoeta?.. H/^(verbafiintStengeliihocipfum

argumentum

pcvtva ftzntis) Afioeon

,

m cervum
,

Iphigenia incer-

Aglauros Vaphnis Anaxarete Niobe > Aconteus, Aty las , Lycas , Oienus,. Prcetus y in faxa Lycaonin lupum, Achelous in taurum Aifaav in mergum Antigone in Ciconiam, Atalanta iru>
>

vam

Scylla

,*

le&nam , Arachnetnaraneam y Alcithoe.invefpertitionem, Diana mfe/em, Cadmus tn anguem aiii^ in altas formas monftrofiffima wetamorphofiferuntur converfi. Ita enimunius curiofitas aLterius
,

crudelitas , tertii impietas

ficabantur..

cjr

aliacriminaaLorumcaftigatafegni-

De Nabuchodonoforis regis in bovem transmutarione , ob animi elationem a D E O inflidam , egimus libro fuperiori cap. 20. NotaefthiftoriaG^^^/Tcap lo.deuxoreLoth y qu&reJ]>iciens po/i fe y verfa efl inftatuamfalis\ urique in poenam cunofitatis. Sed de hac re infra<agemus.Supra cap. 1 5 retuli ex s nnuis Collegii no^ ftri Moguntini litteris,prolem ex foeminah#retica pileo Jeluitico re&am, ob matnsin Jefuitasodiumatqueprocaciam. Mirabileeft, quodinGeldria*circaannumChrifti 1 57 5.con.

Wonftru
daemoni^

cap.l 8. de praeftigiis D#mon. his verbis. ^uidam non obfcuri nominis Regi HifpaniarumapudGeldros militms cknfefamihanobili honeftam duxijfet conjugem quam& du^
tigifle fcribit IPierus lib. 4.
',. ?

rws

JMonflrorunu.

?jt

rius traclabatjntelligeret^ tandemjpfam uterumferrevndio-nan-

tersve/utifmiftreprecatM^ait il/i : Tu wfemalem geftas d&monem % quem g/adio confodiam. Non long e pbft ftliolum genuit y dimidiacorporis inferiorzsparte beneformata^ veritrn [uperior pars/iturisruhris ejrnigrts fceda apparuit, ocu/isin fronte locatis r ore rotundo niy

gro , tetro y ut.Satyrus $ aunbus longis , ve/uti canis venatorius \ iru* vertice duo comuanonnihi/ intorta , qu&manihm contreclata red~ debanturfangmnea. Taiem nimirurn huic rnarito partum edidit uxor quaiem optavit,, &rnonftra poenarnpeccati quandoque
,

efle,oftenditj*.

InHiftorise AquitaniccE fragmentis exiV/^/colle&ioneedi-

ad Defiderium Abbat. Caflln. legimus, Robertum Galliarum regern propinquamfibi copulafle in uxoreni,exeaquefuscepifle filium/anferinumcollum& capuc habentem. Aho monftro punitum refert.nobilem Teutonem Thomas Cantipmt. lib. 2. Apumcapc 4P. . 1 7.Hic adeo captus amo- Monftru * cu c re venandi erat,ut etiamDominicis feftisquediebustemplo& mis- t c c^ n fs Pvcfe facrrficio adefle negligeret nec pi*e uxoris monita injanimum natici.
tis
,
.,

& apud Petrum Damian. Epift.

demitteret.
felices partus
,

Quod igkur fbemina non emenda vit lua pietate,pu,

ni vit Deus Natura errore. Siquidem innocens uxor , poft multos

tandem peperitpuerumabortivum prodjgibfica:

pitis quod canis venauciipeciem habebat eratenim moloilico ri&u & auribus fiaccis ac dependulis , braccorum nxore. Erubuic partumater, initocum prsefentibus matronisconfilio monftrum mox terra obruit ne k fiiperveniente manto videretur. Ac is domum venlens evenatione , de partu inquirens, cum refci,

&

&

viflet

tumulatum

.,

ftriftogladio retegi coegit

&tarrrdeferniis

monftri af pe&uita mutatus fuit,uc negligentiam lacrymis ac feria

poenitentia eluerit^.

Libro (uperiore cap, 1 1 .ubi de hominibus caiidatis,exemplum retulimus ex JoanneMajorede Anglis quibusdam caudatis, hi-. vindi&am m juria? irrogat^ Auguftino Monacho. Similem hiftoriam rckYt Po/jdorusF/rgi/iuslib.i 3.Hiftor.AngHcana?.Poftquam enim D. Thomas, Cantuarienfis Epifcopus, bb impias Regis Hen~ rici voces , Jam paffim velut hoftis regis haberetur , cc vulgo ner

Zzzz

glige-

y$2
Caudati
,

Liber V. Mtrahilia

in odio eftet , contigic ut cum venisgligerecur concemneretur , iny^ quidam aliquando Strodum (quivicmfitm efl adMeduciamflumen^quod AngUa fiumen Roceftriam alluit ) e]m looi accoU cupidi bonum patrem it<u

&

non dubit arint amptttare caudam equiy quem tlleequitaretsfeipfos ^rpetuoprobro obltgantes: nam pojlea rnotu Deitta acctdit , ut omn.es ex. eo hominumgenere y qui tdfactnm feafjent natt fmt inftar mutorum animalium caudati* Sedea infamia notajam pridern u.na cum gente illa eorum hominum qutpeccarant\deleta efi. Quodulnmum anex vero ab Hidejpeffum tgnominiA aliqua afficiendi
,
,
,

ftoricofica-fticlum^aicD^/W^

lib.

2.Disq. Magic.q. 14.

Deono-

lumetlb.
Formidabilisefthiftoria,fiquaealia
libro de Alonftrjs , ex Janfonio
itfonftrum-rij ara "
igflfc ,
,

quam

referc Stengelim

& Michaele

Iflelc.

hb.

2.

Mercu-

Gallobelg. inanno
>

1 5

5.

his verbis.

Baccharach oppidum eft in

Conftuentiam f$ Moguntiam fttum. Aju?it y ibi nafcentk praftanttamfutffe notninaob vini olim Bacchi aram imrnortalium contemptor 3 lbi homo deg-ebat mortaltum tum. cujm %) S venter , temp/um fopina patronm cantharm. Hic anno Domini j j?j. die /4.Marttt , ipsa Dominica ^uinquagef/m^,

Rheni ripa *tf*

inter.
>

&

DE

ne moris fui oblivifceretur , in cauponam (e conjecit 9 mque advomitum potaturm , lufurm mque ad pauptrtatem. Vxor y poHquam tum e dorno elapfum amifit facile conjecit ubt locorum qu&rendm ejftct. J$uta igitur partui vicina , verita eft ne totum peculium puerperiofuo imminenti neceffarium abliguriret maritm ,femitibm verbis monere cocpit ut tandemfinem cutaeum^roo-are, imponeret commejfattontbm fecum redire domum vellet ante 3 Ebrios facilitts eli ducere , quam ebriofos. quarn omnia degularet. Hinc 5? tfte non (atiatm y facejfere uxorem^ejr in matamrem ires jam accenfius obloquentem , verberijuff/t > monere pergentem , bm abegit juftfy cum vivojuo malo dxmone , quem in utero gererety qutque tlli inpartupro Lucinafuturmfit^ domumjtnde malum
,

&

pedem attulerat rebitare 5 nipareret y fe gladiumfuum illi capulo tenm in ventrem immerfurum. Jlla vero Eja inquit , mi vir,Ergone egovivum in uterogero d&monem ? EUoigitur. Necplura /0cuta, acerbl Utrymans ad #des reverfaeft y reliffo inter edones^
: y

combibo-

Monfirorunu.
,

723

combibcnes aleatorestL marito. Vix domi apfulerat ctim dolores partus fenftt yftvequbd tnjuria acerbitas >Jive quod divina vindiciay

Jive utrumque >partumantetempusmaturavit. Vocatur obftetrix, adfunt vicin& mulieres editur in lucem foetus % o qualis ! quam horr.ibilis quamLprodigiofps ! Anteriore (iiperiore parte homini , in* !
,

feriore pofterioreL parteper omnia ferpentijimilis.

t.empoft Je caudam

Trahebat autribm ulnis longam dtverfcotopibm macutis variegatam. Hoc tam.horrendum monftrum > tanquamftellioCereris^ non diutius vixit , quam quoad munereJuo perjunc~tum ejfet. Mu%

nm autern erat

non tantum Jormidinem injicere iis qui aderant>&

(veJut olim cun ojd ill&

Erichthoniumprolem fmematrecreatam Infantemq ue vident s apporreciumque draconem, monftrum biforme conjfiexerant ; verum etiam ut reducem ex hojpitio pareniempro werito phcJeret y aftenderet^-quam fint imprecattones efficaces redeunttbus perjugulum aucJoris y unde maie exieruntydiris.Phdax igitur ilte y cumlibidinem fuampotando ludendooL Jaiis. explejfet , vino 5f fomno plenm domumrediit. Vix ingrejfus eft cubile in quo ^f puerfera ejr partm jacebat ej? ecce monftrum re,
, ,

cens natum inftar falconis in eum illatum eft

horrtficeAfibilans ho-

minem caud&fu& (piris implicatum , venenofsriciibm eum in modum pupugit yflagellavit^, ut toto corpore tuberibus pleno ,paulb post infelicem animam pnus quamcrapulam exhalarit. Conjuge de-* funcJo puerpera quoque extinffia eH. Sed monftrum vivere dequo T>eus pumvit viri in pr&gnantem uxorem inclementiarnfiit &crudelitatem\ ui alii dijcant& linguam frenare , cohibereL ab increpando 3 f$ manum abstinere a conjugeuterum ferente^c. Ha<3:enus Scengelius, qui eodem loco narrat ex Gaftio pag. 1 3. hiftoriama!iamdeMorindoBritannierege,qui poft iuperatos,& cru- Monftrum deliffimeenecatosinimicos,tandem fuit a monftro immani devo- Bntani ratus.Venit enimexHibernia formae longe monfirrofiffima*, m,

&

audicce fericacis beliua

,*

quaeprimo maritimos incolas invafit,eosq;

lacry mandum inmodu laceratos ab&mpfit.Narrata cladeMorindo advolavic isarmata fuoru manu comitatus, cilea certaturus &'
3
:)

immanicatis fuq mei cedem accepcurus.O^^^ telaemijja inirritS Zz,z>& 3 cecide*

7 34ceciderunt
y

^Liber

V. Mirabilia
eumL diduclis fau-

fquidem eafne noxa hauftmonftrum. Pharetris omni-

bus evacuatis y monfrum adregemacceleravit y

cibm pifciculiinftar devoravit.

Deus cur
xTa

fd pw-

x di&o hoc capice pacec cancum abefle uc DEUS fic iniquus, ^ non m d beftias fed homines quoque informesnafci finic uc
, ,
,

mizzit.

fummampociusTapienciam , bonicatem, acjuftitiaminiisdem-t oftendat; quandoquidem id vel in poenam uc judex , vel in medlci-

namutmedicus,

velaliosin fines fapienteracprovideordinat*

UtucNacura(Philofophorum moreloquor) errec, &a prcefticuco fibifineaberrec; DEUS ubique&fempercertofineagit , maximeque ordinata incedic via, fecundum abditiffimas divini confilii raciones. Nacura aucem mucabiiis ( uc pie ac dofte philofbphatur Comelms Gemma in Cofrnocriticis) illi obcemperans , etfi juxca infenoris mundi feriem a folica lege defle&at , rapitur camen divini fpintus vi, jam feipsa prope drvinior fa&a: quippe qux legi antiquiori & fan&iori Dei porrigens manum, coci fe fubjicic cocam,& vel deerrando ad deftinacumi Deo collimat finem_9.

CAPUT
particulari.
Monftro.

XXX.
caufts in

De nonnullorum monflrorum

/^
> -^u

g^ j e m0 nftrorum caufis haftenus diximus communia

,

in^arrku*
Uri.

omn ibus

monftroficace aliqua affe&is

nuncaliquo-

rum in parciculari caufas rimabimur , omnium cnim non poflumus , ob materiae vaftkacem.*.
. I.

Decaufa monftrorum acephalorum.

.

Mon frro.

Caufa eorum non eft pecenda a parencibus * n locis,ubi coca aliqua nacio acephala forec ) quopha^ormn ^^muulis ( n niam id experiencia: repugnac, cum nullum ex diftis cicaco capice, caufa. in Europa falcem nacis orcum ab acephalis parencibus fueric. Nec caufa eorundem monftrorum pecenda videcur ab inopia materi?,

V\L his egimus cap. i

&

auc

Monft rorurru.

735

aurab imbecillicacevircucis formatricis, aut ab anguftia receptaculi foecus;quia cum maceria principioindifterens fic ad fuscipiendas
dispoficionescuicunque membrocorporis fucuri neceflarias , non eftcredibilevircucemformacricem disponere acque elaborareillam ad aliorum pocius membrorum , quam ad capicis , cum hoc fic omnium praecipuum i ad animae fu&cepcionem maxime neceflarium. Veramkaquecaufamacephalorumhominum (dehis potiflimum loquor) exiftimoefle,quod vel porcio maceria?capicide-

&

exaliquo accidence corrumquodcapuc jamformacum ,&reliquismembrislcgirimecoha?rens, cafualiquoincraucerumance parcumavellacur, feu id concingatnacurali eausa, feuiupranaturali. Confirmat, quod dixi,hiftoriamemorabiHs 3 quamIegifleme.memini3mulierisgravidae , quaspoftquam vidiflerin eredo pegmace ampucari nefcio quorum-reorum capica , pepetic paulo poft infancem acephalum.
ftinaca % pacur ; vel
,

& jam aliqualicer dispofica

Caufa monftrorumpoiycepharorum, r\hisegimuscap. zSc 3* Bicipicuracaufam pucant aliqui efle Monftro

1 1.

^copiam materiae.feminis.Nam
capicis , di vidacur in

fi

materia deftinata formationi

rUf

p o1 ^"
?

duas parces vi faculcacisformacricis, a junc duo r [lm caufa. inunocorporerefulcarecapicarquarquidemmaceriafiexiguaeft, &uniuscancum capicis formacioni fufficiens , parva admodum_3 procreancurcapica :fi aucemcopiofa r &duobusfufficiens jufta? magnicudinisevadunt. Maceriamvporrofpermacicamcapicisformationia Nacura deftinaram exiftimancefleiilam , qua? ex fuperfluo alimenco nucricionis capicis parencum remanec que cum fic abundans , incerduma faculcaceformacricein duas discriminacur
,

parces ,

& foetus bicipicesprocrear.

,

copiam fed in.defedum materfe caufam bicipitummonftrorumreierunt. Nam quandomateria in macrice contenca minor quidem eft quam ut pro gemellis fufficiat , major ver6quamfimpIexfoecusexigat;tunc 3 inquiunt , Naturaprimum incumbens in capitisforrnationem, ob materiaecopiam caput geminat reliqua ver 6 membra deficience rnateria dmplicia eftor,
,

Alii non in

mat. Ethancarbicranturefierationem, curtamfrequenterhujus-

modi

7 36
modi
fcfeftiisr\

hiber V. Adirahilia
bicipices foecus reperiaatur
,

cam In hominibus

quamiii

Alii cam capicis , quam quorumvis aliorum membrorum geminacionem fuperfoetationi attribuunt dum cancum novaemaceriq feminalisutero ingefte prioriapplicacur,quancum novo membro confticuendo eft fufficiens. Alii eundem effe&um adfcribunc effufioni feminis macerni citra fuperfoetationem. Ac neutrum approbat dldrcrvH#dt&>quoniam alioquin membrum ex nova materia fupervenientegeneratumunacumprioriad debitam perfefti,

onem pertingere minime pofleo.

Aliicaufampradidtecapitum geminationis referuntinuteri materni anguftiam. Ubertas enim materise in loco angufto , inquiuntjformatispartibusprcecipuisprogenerationegemeilorum, fcilicetcapitibus inreliquas partesgeminatasnonpoteftconverti , quia illas locus ar&us noncapic , ideoque cuncexduplicaco unum cancum fic corpus , monftrum biceps generacur. Addunc hoc cafu parces inferiores monftri fblere efle jufto cras,

&

fioresr*.

Alii in parencum imaginationem atque rimorem conjiciunt caufam dum vehementer apprehendunc accimencfimilemonftrum a fe generarum iri. H^funcprxcipua^opiniones quasreperi. IngeniofusLe&or eligac quam judicaveric convenienciorem. Prima, fi per materiam uhi membroefFormando deftinatam, intelligat materiama vircuceformatricc jamad unius certimembri conftitutionemdisponi coeptam , omniumprobabiliflima mihividetur. Quamvis& alix quoque fubinde concurrere queant. Qua explicatione admifsa, jam facile redditur ratio, cur tamcapita, quam alia quoque membra , non folum geminentur , fed etiam multiplicentnr. Item cur aliqua monftra prater caput, aliaque membra naturali loco coa,

ftituta, alia alienis locis geftcnt , ut

chium&c manum m pc&ore , &c.

capnt in vencre, bra-. latere , oculos in

/.ni.

JMonftroruYru.
.

737
Monftr*f rum ca *

III,

Caufa monftroforum capitum.

,

"^non unam
3

^Emonftrishujusgeneris egimuscap.4. 5. & 6.Horum caufam efle reor cum ^ldrovando qui incer eas primum

locum dac debilitatigenerantis.Que debilicas cum latitudinem ha~ clSi? beac varios eciam effe&us fbrciri poteft. Unde fic discurrit.Genitordebiliscum virtute forrnacrice infirma tancum matricedominance , foecum mafculum quidem generat 5 at in figura non prorfus fimilem.fed dcfe&u auc monftrofitate aliqua deformeiru Si axi* getur languor utriusque , genicoris inquam , virtucis , non ma-

&

rcmfibiinformafimilem, fedfoeminamdiiTimilemprocreac.

Si

cum

virtutefexus imbecilliori

vis individui fitvalida

foemina

procreaturinexcremicacibuscorporisdirTimilis. Tandemeximbecilli virtuce /eminis emergic foecus , non homini fed bcftia? fi,

mrlis vel

fecundum partcm, vel /ecundum totum. Hinc, ait, opti, ,

languefcente vircuce maris, ex mulieribus procreari parcus monftrofbs eo magisminusve , qtio rnajorL. fueric iidtx vircucis debilitas. Ec monftrofitatem quidern modo oriri in capite , modo in manibus , pedibus , aliisve membris ,prout nuncha2C,nuncillaporao/eminismale eftaffHta , quseconftitutioni capitis vel aliorum

me colligunt viri eruditi

membrorum erat deftinaca. Quando

aucem hic languor ukimum attigerit gradum 3 nonanimaf procreatur , fed mola , aut femen purum infoecundum efFunditun. Ifec Aldrovandus. Caula igitur^cur nafcantur aliquando homi
nes cum capite non humano
,

aut bellua? cum akerius /peciei capi-

te^autqusecunquemonftrafoedamcapicisconfticutionemhabentia,ex Aldrovandi mente eft prsecipue imbecillitasvirturis formatricis in femen agentis. Aliamcaulamutadfignetidem, ait 3 quandovirtustotiusfeminis alienam nacuram induit redduncur foetus adeo monftrofi, ur referanc fpeciem animalis diverfi a nacura gener antium quando vero porciocancum femmisalienamnaturamfortitur,tuncfolum caput , vel alia pars foetus , degenerat rfi alienam formam. Ec hocnondehominetantum , fed dealiis quoqueanimalibusmtelligendum effc afferit. Hinc conftare dicit cur inttrdum ex con,
:

Aaaaa

greflu

y$g

Liber V.MjrahtUa

greflu legicimo nafcacur anirnaJ aliena? a genicoribus (peciei , aliquando vero homo cum capite bellumo , auc bellua cum capico

animalisagenerancibusdistmftLCumhisconfenciunc,quidid:orummonftrorum caufam in malam dispoficionem maceria; foetuumrejiciunr. 3icucienim (inquiunc)generans.minirne languidum neque a propria nacur a degenerans, dum maceriam per fe&e dispoiicamnancifcicur^efFedumfibifimillimum , hoceft, juxca
.,

individualis formacum conditiones nacurte generica^ , fpecific^ producic ; icae conrrario fiin maceriamminus idoneamincidic, minusqueapcam ad doces individuales excipiendas , effe&um fimilemquidem in eflenria fpecifica,ac:non in individuali procreat,
)

&

fi

aucem in maceriam adhuc minus idoneam incidic , & ad fpecifi-

cas nacurae condiciones recipiendas inepcam , animal diverfe fpeciei producic.

Quod fi porcio cancum macerianmperfe&a modo

y

prxdidto fueric

parcus habeb/c

membrum

iliudapropriafpecie

alienum , cuimaeeriailladeftinacafuerac: fi aucem plures porciones ica fe habuerinc plura procreancur hujusmodi membra. Aliicaufam, curmembraafpeciealienafbrciacurfoecus virttici nucriei vx actribuu n t , non pocencis alimentum auc ex coto, aut exparce,addebicam perducereperfetionem.. Alii veroinipfum
,

elemencum conjiciunc caufam.. Dubium non eft quin fepe monftra cum
,

capicibus aliisque

membrisafpecie alienis nafcanrur excaufa primo&: fecundo locoadfignacarpurocamen, prarcer pra?ditas monftrofi-

DEUM

tacesfubindeob fines peculiarespermiccencem ,.caufam pociflime

& ordinarie in imaginacionem genicorum, pra^fercim macr & in

is,

vehemencem appecicionenr, aliamveanimi paflionem,

eflerefe-

rendamjdumautimaginancur^autimmoderaceappecunr^cimenr,
refugiuncfimiliamembraa(peciefuaaliena;. Bononiar, cefte^/drovando uxor pharmaeopofe gravidacunrfepius angues excoriacos , aeri expoficos invicinisa^dibusperfeneftramobfervas,

&

fet ,

ac vehementius appeciviflec
,

>

puerumanguino capite peperic.

Aha in Sicilia X^/oreferente., cumaftacumfeucancrummarinumin manu pifcacoris e marirecenter capcum confpicara fuiflec,
ac defideraflec impotentius
,

aftacum marinum

prorfiis iimilem,

una

jMonfirorunu.

yjp

una cum foecuenixa eft. Macer,qu; peperic puerumillum , de.quo cap.tf.infine exSchenkio , mulcisannisaverfacafwerac capicailla
ovina, qu^inmacellisexercalinguapublicevenaliaexpanuncur. Hujus aucem averfioms caufa fuerac quod capuc hominis publice
,

decollari cum lingua exerca aliquando vidjerac. Ica ceftatur eicatus

aur alcerucer iakem genicorum fimili aliqua monftroficace eft affedus non dubium eft 3 quin foecui quoque eandem aliquando imprimanc. Hinc cynooephali a cy nocephalis, fciopedesafciqpedibus ; caudan a caudacis inaliquibuslocis nafcebancur ; &eciamaunc in Africa , ubi major eft copia monftroforum animaiium frequenrius fimilia generancurmonftra , a genicoribus videlicec moriftrdfis. Accedic nefaria hominis cum beftiis commiftio , auc ferarum diverfa? incer fe fpeciei eoncuhicus camecfi enim exiftimemj ex folo eongreflu beftiae cummiiiiere , nafci non pofle prolem humanam fi camen praeter virum admiccac mulier beftiam , foecum humanum cum membro aliquo belluino .progignere poceft fi beftia przecer beftiam admiccac virum ectere poteft foccum bellui, ,

Au&oc. Quod fi ucerque ,

,*

&

numcu m membro humano

ciei

fi

eadem beftia cum fola alcerius fpe-

beftiacommifceacurjfoecumbelluiiiumiuse fpecieicum memnon enimextali commiftionefem^ per oricur cercia quacdam fpecies y fed cunc cancum , quando genitores non admodum discrepanc quoad naturam,& femine ucriusque congrua proporcione coadunantur , uc fic dum ex equo afibroalceriusfpecieieffundec
,

&

na, aucexafino&equanafcicurrrmlus,excane&lupolynx.

non eft , dasmonemaiiquando , permicfeminahumanainucerofoemineoica debilicare acque corrumpere uc vel beftia , vel homo cum membro aliquo beftice inde nafcatur. Nec ulcra d^monum vircs eft , foecundum ac prolificum brutorum femen ucero foemineo
Incredibile quoque

tence

DEO

ingerere

ex quo deinde bellua

oriatun,.

Aaaaa

/. I

V,

Z4&
. I

Liher V. JMirabtlia

V. Caufa monftrorum cum brachiis nullis

mutilis , cranspoficis , multiplicatis.

Monftroru

egimus fupracap.7. g.&p. Nunccaufasbreauc mutila nancifcahcur brachia Quodnulla, j C er damus. eft maceriee defe&us in principio 3 auc corib aunnu. foecus ,caufa fine dubio riliscaufa. rupcio ejusdeminucero, aucucerianguftia*, aucparencesbrachiis
cum
bra-

LJ v

FNE

his monftris

Hoc ulcicarences,autmuciia habences,aucmacrisimaginacio. referc Illuftrifl^ComesDjg-^/^ conflrmac exemplum,quod in prxclaro Libello de pulvere Sympachico^de muliere, qu&* cum, gravidalicec , prohiberinon pocuiflec quinvifumirctinfanteiru cujusdam peregrinae fine brachiis naci expleto tempore ad pariendum peperic fimile monftrum. Contigic inQppidoS.Ma-

mum

xencii.

Quod cransponantur fubinde brachia, caufa praeeipua.ac forprava uceri conformacio , five nacuraJis ea fueric , five advencicia. Ecenim fi propcer obliquicacem macricis , vel propcer cumorem ejusdem aliudvevicium, maceriaad formacionembrachiideftinacain proprio loconon poceftcrefcere ac dilacari delaca in alium locum adglucinacur collo , auc capiti, aut alten parci ibique formam brachii obcinec perfe&i aucmuciprontmajus li, proutmagisaucminuscopiofa fuerit maceria , aut minusibidem fbrrita fuerit fpatium. Poceftquoqueobmocum &agicacionem nimiammacrispoft conceptionem concingere, uc pars maceria?, quae brachio formando deftinaca fuerat, alio transferatur , ibique ulcimam perfefrionem nancifcacun.. Qiiodbrachiafubinde mulciplicencur caufanon eft nifi abundantiamaceria? pro brachiorum formatione disponi ab initio coeptae ficut enim ex abundantia materiae pro foecu integro multiplicandofufficiencisoricur illiusmulciplicacio; ica ex abundancia materiae pro fblo aliquo membro foetus mukiplicando fufficientis , ilJius fblius multiplicatiorefukao.
taflis

unica videcur

efle

&

/.V.Cau-

JMonftroruwu.
.

7^/

V. Caufa manuumvitiatarum^auttruncacarum.
ftint Monftro-

rum irn monflxoficate naris. ? Plerumquecamenquod manusnon finc incegre formatas , in truncatif omnes digkos acque arcicuIosdiscinda; > atciibuidebecdebUicaci a utViitia ns caufa vircucis formatricis. Digicorum multiplicationi occafionem prsebec materia? digicis deftinatce abundancia.

QU* debrachiorumdefe&udiximus, applicandaquoque

manuum defe&ui in hominibus cum
illa

&

VI. Caufamonftrorumcumpravaventris

& genicalium confticucione.

f\E his egimus cap. 1 1. Caufe fblent efle varia?. Aliquando eft Monftro*-^macrismecusvehemens,ne foecus in ucero damnumincenta:- rnmcun* tumincurrac , uc concigic macri illius infancis , dcquo Schcn&iuSt*^^ 1loc. cic. Alias eft macris pnegnantis cafus , auc mocus alius vehe-tutione
4

mencion..

*&

^Blongiorfim, aliorummonftrorum> dequibm a cap* 12. usque ad 25. inclufive egi , caufas omitto y quoniam ex dittis haEtenus de caufis in genere acparticularifacile colligipojfunt. Pluraqui
'volet de monftris y legat autores initio

hujus libri citatos.

Aaaaa

LIBER

J4- 2

Liber VI. Mirahlia

P@0#000000@0#0##^S@e"0##M

LIBER SEXTUS
MIRABILIBUS PORTENT O R U
M.

PROOEMIVM.
port,nt b,lia *

^""f^^^Ortentum

five

Oftentum

fic

ditum_,

Ws^^Js^ uo ^P on y^ oc eftyproriumfeu antrorftim tendat, & futurum aliquid oftendat,

'&
,

fa&um

aliquod rarum atque

,

infbli-

tum ad futurum aliquem eventum

ternaturali
ci
y

feu profperum,

feu finiftrum^fignificandum ^a caufa naturali aut prae-

produhim. Poffent hsec & Monftra di-

nifi monftrorum

nomen ad aliud fignificatum ex

>

ufu hominum jam effet detortum , ut libro fiiperiore

vidimus.

Prodigia tamen nihil prohibet vocari

ta-

metfiFronto id nominis ad malos tantum evenrus

fignificandos coar6tet.

Multa porro contigiffe olim,

,

& etiamnum hodie evenire

queis portenti explicata

,

ratio&nomenclaturaconveniat

indubiumvocari

non

Portentorwwu.
nonpoteft
,

/^fj"
,

utiex dicendis manifefto conftabit

&

Libri integri hac

ftrant.

de re ab

aliis

confcripti

demon,

Nos

ex innumeris

illuftriora

folum
fint
,

&de
me-

quibus dubitarinequit,quin Portenta

in

diumadducemus, eorumque&cauias
tiones rimari conabimur.

&fignifica,

Plura qui volet

legat

Julium Obfecjuentem > ConradumLycofthenerru julium CafaremBulengerum lib.5* de Divinat.Gzrdanum lib. 8- de Variet. a cap. 69. Cornelium Gem-

mam

in Cofmocrit.

& alios.
P

Aliqua etiam habet

Henricm FamefiusEburo..

C A
ccelo

U T

De militum& armorumfimulacris m
comparentiim.
fimulacra ac fpedTra discu- Milicum ciam primoan finc, fecundo quid finc qpaseorum caufe; * ar ?". cercio quid porcendanc feu fignificenc. Hisdiscufils ,conflabiciii- acra *** e c m cer porcenca effe referenda y nec illorumfignificaciolacebio..
:

TRia praecipue circa hujusmodi

.,

&

parentia,

/.

I.

Incoerofeuaereapparerereverafubinde
rum probacur exemplis.
,

fimulacramUTcum , armorum , fimiliumque re-

Y77faea fiepius, diverfislocisac cemponbus ^dubicare non finic * Sacrorum ac Profanorum ScripcorumaxicToricas.. Nonnulla
exemplarefero.
Lib. 2,

Machabtorvmcap.j.ubijafonisprimum ex Ammonicidere-

tyjfcf

Lther

VL Mirabilia

dereverfi, deindeAnciochiEpiphanis ^Egypco exclufi cyrannis 'acquegraflaciofevifiima in civesHierofoIymicanos , cascerosque Judseos narracur , hax praemiccuncur. Contigit autem per univer-

Jam
'

Ierofolymorum civitatem vidert diebus quadraginta per aera

,

equites discurrentes , auratas ftolas habentes

& haftis
,

quaji cohor-

equorum per ordinet digeftos ejr congrefftones feri cominus, ejrfcutorummotus, ga/eatorum multitudtnem gla~ diis dtHriclis aureorum armorum fjtlendorem^ telorum)aius\
tes^armatos,
curfus
,

^ $

vmntifygeneris /oricarum.

Sluapropter omnes rogabmt in bonum

monftra converti.

H#c ibi.

AncequamTicus&Romaniobfiderenc

& caperencTerofbly-

tnam,dievigefimoprimoMenfisMaji, akjojephtts Hb. 7.deBello Judai. cap. i i.poft di&fejhs antejolis occajum vifjunt perinaarmat& acies tranantes nubila, neferri currus toiis regionibm , ctvitati Idem accidic Romee cempore S. Gregorii circumfufk. tf Fontif.Max. cum Longobardi in vaderenc Icaliam , uc ipiemecceftatur Homil. I. in Evang. dicens Priusquam Jtalia genti/ig/a-

&

dioferienda traderetur, igneas in ccelo acies vidimus > ipfum quipoftea humani generis fufus eft Janguinem corufcantes.
,

Ju/tus Objequens Lib. de Prodigiis ad

cap. 7&9.referc
,

Auguftum

Ca'(areni_

L.Opimio& Q.PofthumioCofl;Con{karma
:

incoelovolare vifa C. Mario ac HoroCoiTAriminiarma coeleab occafu vinci L. Scipione ftia ab orcu &. occafu vifa pugnare , Vulcurtk CNorbano Coff per Syllana tempora intcr Capuam

&

,,

&

num ingencem fignorum fonum armorumque horrendo cla, ,

more auditum , icaucvidercnturduee acies concurrere per plures dies:Pansaicem&HirtioCoil.cumadver(usAnconiumdimicarecur ,armorumcelorumque (peciesacerra vilacum fragoread coelum
ferri.

Eutropius lib. 6. Hiftori^ referc

jum dimicarec, ciochke quafi advencu hoftium in munsconcurrcvcmr.P/iniuj lib. 2. cap. 57. aic , armorum crepitus> 5? tub&fonitus auditos e cce/o Cimbricis bel/t* crebrosL , ejrprius ejrpoftea : tertio vero Confu/atu Ma,

cum C^far adverlus Pompecantum in aere armorum ftrepicurn fuifle uc An,

rit ,

ab Amerinu

& Tudertibus (Jeciata arma

cce/eftia

ab Ortu Oc-

Tortentorunu.

745

cajuque interfe concurrentiajulfis qu&ab occafu erantiHxcVlinius.

Apptanus lib.4. Civilium , deiignis C^faris csedem precedencibus loquens , aic hominum immanes voces s armorum ftrepicum, e-

quorumcurfus infpe&aHtenemine

audicos.

Qaasftionib. Natur. /iugu/finusNiphusiaMczcorologkiSfCorne/ius Gemma in Cdfmocnc. Phiiippus quoque Me/anchthonlib. 2. Meteor.ait, plurimain Port*nu Germania vifa abanno 1 $24.usque adi 543. /Fil/ebrordus Sne//ius Bcl & lQ *> Libello de Cometa anni 1 6 1 g, refert, circa ld cemporis ab HolJanalibi , quidem haudakefupra ipfaxulmina dis Amortsfortii , te&arum^vifa/G/T^//* ^tubiU^Jchpetorum dijp/djiones % caftrorum metationes y atquealia idgenusquAm plurima. >uin adeo ( adSit) priusquam clajJisHiJpanicanoftro^ Britannico OceanoJnftar.Xerxis cuiusdam y vincla^virgas injetlura videretur^ anno i$$$,memini

Similia mulca porcencarecenfec Seneca

&

&

me admodumpuerum a notis &fami/iaribus ,qui etiamnum in wvisjunt ^audivijfevifas Amjle/odamiin ipfo^aere ,pau/o ante Jo/is

9ccafum >naviumcorifliius maritimos y impre(Jiones

hdfliles$

hosvi-

ffos, illos viftores abire> tanquam inpueri/i naumachiajdque unius

aut alterius hor& (Jaiio mu/tis hominum millibus irifpeftantibus. Corneliu* quoquea Lapide comment. in cap. 5. lib. 2. Machabseor. aic, meminifle fe^cum puer eflet in Belgio fimilia in ccelo oftenta fuifle fibioftenfa fubinitium bellorum Bellgicorum ,vex iisque fapiences jam cum pr2enuncrafle,qu2e Belgio inftarent 5 eventumq>
, ,

docuifle pranunciationemfuifleveriffimam-s.

Ex

hifce iiiftoriis indubitate conftat veritaspraedi&orum

phafmatum. Tametfi enimude nonnullis fortafledubitari poflet, omnes tamen in dubiumrevocare Fine DEI offenfe non licet.
/.11. Aliisexemplisidemprobatur.

CEd placct l^anc eandcm veritatem confirmare aliis admirandis Portenu

^narracionibus , quas referc Majo/us concinuatus com 2. Colloq. ^er ma" poft ipfumJoannesJonftonusChfth 3. Thaumatographia: n ia rifa. 4. cap.ul t.ttis verbis. Anno 1532 , non procu/ ab Oeniponte mira vifc Junt imagin?*. Camelus emtprima y flamma circumdatm inorbem: altera^Lupusflammam cvomens^ &flammeo orbefeftus. Sequeba-

&

Bbbbb

tur

jrjj)

LikrVI.Mirabilia

%ur huncLeo > cui vir cataphracfw, in montiumftans aditu > blan de cpntrecJabat jubams blandirihicvkujimvidebatur, Ele&oris mortem, hae preecefsere JoannisDucis Saxoniae pictune. Arborprimoeratmarcida&everfa. Expeditushinceatra crux ques,. truncatam ramisgeftans arborem tum magna vifum excuti horribile intandemexeafulmea indenfa nube

&

&

genticumfunitu.;

An. 1

5 3

4, tertia dicjulii 5 in

oppido Schlesvvich,a meridie

cce-

lo fereno, confpec1:i in aere Leones, ex locis diverfis ad confli&um concurrence$.Cataphrarus his affiftebat hailam quatiens. Jacuit

equite humanum caput fine trunco, imperatoi io Modico poft irtervallo, A pri caput acukatu diademate. ofciatum vifum,& duo dracones ignem vomentes.Unicae deinde amplis-

non procul ab

&

terreftribus fima^ urbisefFulfit lmagp ad lacum pofitae, clafleq; obfeflicopiis. Crux fuper hancfanguineicoloris,converfi paulacim in atrum. Prodiititem alius eques, igneo flagrans colore, Im-

&

peracoriumincapite.diademageftans; queminfecutiisfinefeflbampla planitiadua^ardentes enituerunt arces, grandis Aquila dimidium fiii corpoadquam monti, vicinae ajto Aliquot ibidem pulli aquilarum, latus, rispoft montis abfcondens candido nitidi coloreapparuere;itemLeonisfupinicaput,infigniri corona Gallus gallinaceus,. roftro feriens fodiensque caput tanevanefceret tifper, donec a trunco cor poris delaberetur fblu tu, corporediuconfpicuo. Adftiterunt&aliiLeones,& juxtaapricaput Monoceros, paulatim in draconem converfus , aliaq; plurima magnitudinis ammajia. Arfit&incelfarupe inufitatae figurae vifa eft integra regio, frequentiarx duobuscinctaexcrcicibus, bus oppidis,arcibus,& vicis referca. Sed mox totus traftus in quo i uinas vafbe terrae haec fteterant igne conflagraviccorrepcus, tancum extantibus turribusin eo ohruic, ftagnum ampliffimum
re equus. Poftea in
,
;

&

&

&

&

loco in quo antea magna lla-urbs apparuerac. Ad ripam lacus grandisCameluS:, bibenti fimilis>confticic, Anno 1545, akero poft Pencecoften die , vife ha*in Silefia imagines. Duxic abOrience inftruclamUrfiis aeiem , cui ab occaarmaca manu Leo occurric. Incra exereicum utxumque lucii

&

diflima

difllmaemiaiic
cer, uc diitillaf e

ftella.

PortentorUMu. 74-7 Mox incerfetecQngrefli, dimicaruncacri,

ex fauciacis fanguis exanima corpora rfecidere vidercncur. Incerprarliandum Aquila fefefupracopias Leonis,de alca rupe , alarum libravic remigio. birempco quafi cercamine, nullum fuasfulfic cohorces; Urfi veftigium,fed proftraLeo incer ca jaeuerunccadavera,quaakerconfticerac exercicus quibuscanicie venerandi adfticeranc fenes.Finicopr^Iio^i eduxic exercicum ad Occafum Leo. Quo ahquo usque progreflb,quidam albo & ornaco vedusequo,ad pugna? locum a copiis rediic, acque in eum equum juvenem cacaphra&um ibi ftancem coliocavic,&verfusorcum procedencem comicacus eum caeceris fpeciebus evanuic. Hactenus jonftomi* > quicxMerGurioGallobelgico&d&k, anno \6iy y duos in Pomerania vifos confligere exercicus, fepcencrionalem evafifle vi&orern , eumque procedencem fecucam efle crabemigneam. Pra&erea anni i62 9.menfeMarcio,duasinMisnia in nfima aeris f egione concurrifle acies, easque ex nebula ica fcrmacas fuifle, uc videri vukus & orapotueri nc minorem obcinuisfe vi&criam^famfugacamque majarein. Muicaaliahifceadhuc re cenciora apud Neocericos Scripcores inveniuncur $ mulca quilibecnoftrumaudivic,acforcaflisecianividic. Cercehocipfbdie, chimhocfcribo, ex Auftria, obTurcarum ingencem exercicum imminencem nonnihil confternaca,affercur novi fimilisphafmacis ibidem vifi Schema ; quod liakdifferencis fic nonnihil forma? ab illo, quod paucasance fepcimanasindidem miflum fuerac, ac proindc de falficace vel alcerucrum,vel ucrumq? fufpedhim,- placuic fcoaxxr. camen ambo apponcre , <ac fcm poftericati cransmicterc. En igi- Fl,L & II# rurSchemaca^.
;
s

&

^lmdfmt^r^di^aphasmata^ eorum caufa.

& qim
hoc eft , quod vc-& Vrmf>

C Uppofica pra?di&orum phaimacum

l,: re exiftere fbleanc ,

vericace

& non fincoculorum ludibria

Bbbbb*

fupereft, urrorum

fi-

cfuid

finc,indagemus.

puhcra in
u,d

.I.Nonfir

, ,

y^g
/.
I.

Liber VI. Mirabilia

Nonfuntr.cs;alibrcxiftcntcsy& inaerevelut
in fpeculo apparentes..

SUnt qui exiftimentvpftediffa- phafmata* nihil aliud efle quam

,

fimiles res alicubiin terris exiftentes , ac fuas fpecies in nubem aut vapidum aerem^ tanquam in fpeculum evibrantes 3 indeque ad

intuentium oculosrefle&entes Vel, ut more Catoptricae impericorum loquar , efle imagines rerum in pradi&o aereo fpeculo ap:

parentes.

HancfententiamJ^w^^lib^Meteor.c.^art.i.&ex

ipfbGf^f^Comment.inlib.^.Meteor.tex.z^.q^.tribuuntAtheis Angelorum exiftentiam. fuorum temporum, negantibusDEI &..*totos, ut feipfb modus tarn fitfutilis fentiendi Sed tametfi hic corruat, nec indigeat refuratione > lubet tamen uno aut altero eum argumento eonvellere. Frimo igitur , fi milites, equites., exercitus,aliaquefimiliaobje&a , alicubiinTerraeaut Marisfuperficie exiftencia radiant in nubes, aut aerem vapidum indeque ad intuentium alibi conftitutorum oculos refle&unt fpecies fuas ; ergovidenturipfaillaobje&ainfe perradiosreflexos> proutinfpeVel ergo funt admodum remota abintuenticulisfieri aflblet. Si valde remota, non poflunt videri, bus,velfiintpropinqua. autnonnififiibexiguiflimaforma, tametfi prorfus giganteas forent magnitudinis ; cumconftet,ed minus apparere obje&um quo magis diftat , donec tandem penitus evanefcat. Si propincruenti qua fiint ergo dum in coelo apparcnt exercitus integri, quo eodem fere videntur facilefciripoteft, tempore confli&us, huiusmodi phafmata, aut non longe poft, fuifle alicubi confliftnm illum qui in coelo apparuit , quod tamen nunquam ha&e-

&

&

^W^fidicantimperitejpervifionem reflexamnonvideriobje&ainfe, fedimagines rerum in fpeeuloj

nusfuitdeprehenfiim.
Sit ita ut volunt, ut diftent

nubes in quibus apparent imagines illa?, aliquotmilliaribusa Terra^ut fieriaflblet ; quantas oportet efle imagines illas , ura nobis percipiantur ? ar obje&a exigua in terris
cxiftentia r iit funt homines , equiy currus, gladii ,

& fimilia

non

poflunt nubibus fpecularibustantasimprimcreimagines, &tam diftinftas, uti experientia conftatinveris fpeculisadmodumab

ob-

, ,

Portentorumj.
obje&o radiance remotis.

y^p

Tertio, fivelobjeftaipfa, vel imagi-

nes objeftorum in aereo fpeculo videncur^ergo dum apparuic Ca-

melus orbe igneocircumdacus, & Lupusflammamevomens, & Leo adblandiens cacaphra&o, Cacaphra&usque Leonem demulcens icem dumllrfus & Leo inftru&bs exercicus concra fe mucud duxerunc, & eonflixerunc^ finicoque pradio Leo exercirum re;

duxic&c. alicubi Terrarumeiusmodi cacaftrophxfuerunc exhibicae

:

ac quis haec credac

quis

unquam vidic

audivic, legic,urfum

aucleonemduftores efleexercicuum?^^/^ fi res, quarum imagines e nubein Terram refleduncur, exiflunc alicubi in Terra, er-

go & vocesclamoresquehominum^clangprescubarum, crepicus

bombardarum,qui e nubibus ad nos deferuncur^fiunc eciam alicubi in Terra & ad nubefr delaci refleftuncur ad nos quod eft con,

>

Philofbphiam ex quibus fbnos 3 quo magis provehuncur eo magis deficeconftacvoces re 3 accandemevanefcere. Jguwtb, dum fimilia in nubibus apparenr , manifefte nubes ipfae y aut earum parces in fe mucuo inlocummucanr, acproinde noneasdem:,quasancea,fucurrunc, perficiesadnosinTerram vercunc,- ergo anguli ineidentia^ ac reflexionismucancur ergonon ex eodem loeo,quoancea,poflunc viderires &camenaliquandoad mulcashorasduranchuiusmodi phafmaca$ in diverfislocis videncur; Omiccoalia argumenca necempus& charcam in expugnandis affaniis, quafi in re feria ,, confumem. Faciliuscredam^quodnonnullivulgierroredecepci fcribunc de fpeculo arcana adeo arce conftru&o in curri Brigancina Hifpaniar, uc naves vel longiffimo fpacio difficas reprafencec ,>
rra experiencianv,
,

&omftem bonam

&

&
:

&

&

uc cam impericse perfuafioniadhaerearrL^ Dicec aliquis pofle ac fblere variis in locis apparere varias ae prodigiofasparaftafesfeu repraefencaciones, uci nos ipfldemonftaavimus in Mhgianoftraparj.lib .# Syntag.i. exemplomirabilis Morgana^Rheginorum , aliarum fimilium in aere vaporofb reprcefencacionum ex: Scipione Mazzello r Corneiio Agrippa Pomponio Mela ,Plinio V Haichone y Herrera, Fazello, aliisque Scripcoribusrelacarum: cur ergo fimile quidfieri nequeacinniK in aere vapido ac craflb nubibus vicino ? Refpondeo, bibus,
,

quam

&

&

Bbbbb

tametfi

/fo

Liber VI. Alirahilia.

,

tametfi concederetur pofle fimilia fpe&ra in nubibus > auc in loco

nubium concingere ad eummodum, quo infinuacaconcingunc illa tamende quibusfermoeft, & vanisinlocisprope Terram qua*. I. relatafunt, nequaquam concigerunc,nequeconcingere pocuerunc pra^didto modo. Nam prima illa de quibus ki Magra tradtavimus non nifi cercis ac decerminatisiocis & temporibus
,*

concingunc, necnifiexcertis&determinatislocis videntur , nec durant nifiadbreve tempus atalia,de quibus nunc fermoeft, fiunt variisinlocisjdurantfepemultisdiebus, videnturavariisex locis a fe valde diffitis. Stet ergo non efle res alibi exiftentes , in aereo fpeculo apparentes. Quid ergo funt i qua:nam eorum caufe?
:
,

&

&

/.

IL Suntvapores, exhalationes, partes aerisaddenfati, effigiatee in formam equorum, hominum, fi.

miliumque fpe<3rorum,non cafu,aut Natura >

fed

bonorum Geniorum

opera.

VTafcntitFromondus , Cabeus ^Cornelius aLapide /locis fupra fu*pra cicatis , & alii communicer ,quide hac maceria fcnbuno. Horum caufamaterialis ( inquic Cabeus lib.) Meceor. cex. 24. q. 1 ex qua fiunt hutusmodi /pecfra, nemonegabit effe evaporationes^ tum cra/Jiores tum tenuiores y qu& diverjo modoformata 3 5? accenft diverfos illos colores , diverfas oftentantformas. Caujam veri efficientem nudam ejfe Naturam y velcaJ'uni^ omnino puto ejfe deJipientis affirmare : quisenim dicatcafu contingere , ut equorum hominum formas imitentur apparentiail/a f frequenter id contingere f admultos di&durare ? omnibusfefeoftentare? quod maius eH ,pr*currere bellorumftrepitum quajibellicum canere ? Harc Cabeus. Similia habec lib. 3. Meceor. cex. 29. q. 2. dicens: ^udritur ergo quid fint huimmodi apparentia f Et refpondeo quoad materiam effe re* meteorologias { vaporet >acfwnofos haiitus ,fic efformatos. Si enimfiunt nubes diverfarum figurarum qu&fiafpicianiur repr&fentant nobis fkpe diverfasfiguras } $monftra prout etiamquisque aliquando /ibi fingit cur non etiam ilh halitits i$* pojfunt efformari > ut mbU equites , z$ homi.

&

&

&

>

&

nes,

Portentomnu.
nes y
ejr

7 jy
$
Si

exercitm

ejr

clajfes

temperie alios ojlentant colores

(Jiendentes umbones^

reprajentent ? Et (i dtversa lucis cur non etiam auratas ve(ies y y

nobis potuerunt repr&fentare ?

ejr galeas
ejr

fulmina

tonitrua

alij

fragore* refultant ex

vaporum $*

(firituum agitatione ; etiam ftrepitm armorum , bombardarum poterunt imitari. Non ergv dubium elt y huimmodi oftenta ex halitibm pojfe fieri. Difficultas elt, a quo formentur. Nam quod cafu confluant ejr con]ungantur halitm , ut repr&fentent homines armatos y claffes inftruffas. ad pugnam 9 imoejr prdr liantes y videtur nonfolum caju dicium yfedabs^ ulla mentis advertentia. Et ut ut in aere iflo adfmtjfiritmomnium rerumnatura-r lium y in qutbm elt virtm Jormatrix navium > curruum* phalerarum y armorum.y qudfuntresartefacJa ; omnina nullm Jan& mentis dicet , aut cafu , aut a Natura id contingerepojfe. Dicendum igiturelt, tda Deo minijterio InteUigentiarum eJformari3 ut ijlis ludicrU ffeciandis mserudtat adimpietatem debeiiandam &dct metuenubus fe fignificationem uc fugiant a facie arcus y t liberencur
.

&

&

,-

eletti.

<$uare ejformatio harumimaginum nexejfario eli

a Mente e

&

qu& r?< quidemnaturah? movet y fedadcertumfibifinem ita difponit. Hactenus Cabeus^ cui jam anceapr^iverac
Inte/ligentia y

Fromondus loco fupracicato,

Exhiseonftati qu*enam fit caufa materialis, quaequeefficiens coeleftiumportencorum,dequibuseftfermo. Dicettamenaliquis, tamecficafunon fiant,non ideo tamenadcaufamprimam Deum, aucadInteliigentiasrecurrendum,cumaK^ fuppecanteaufenacurales,fideranimirum confteliationescoeleftes poflec enim dici, figuras navium in aere formacarum pendere a conftellatione Archinavis j figuras gladiorum gladiatorum ab Orione& Orionisenfe,- figurasmilitum,equorum,Ieonum,urforum,&fimilium, ab Hercule,Perfeo, Pegafo, Leone, Ursautraq; fimilibus aliis afterismis. chrijtophorm & Cafiro in Comment.ad Prophecas.Minor* lib. i.cap. 17. tnbuic hanc fencentiam Auguftino Nipholib. i.Meceorol.ubi tamempfam fubhis terjiiinis non invenio,camecfi velit, caufasdidlorum phafmaaim efle ilaturales.Namcum primo dixisfet, caufam illorum macerialeefle aliquando fblamexhalationem,

&

&

&

ali-

y52

Liber VI. Mirabilia

aliquando exhalacionem fubcilem vaporibus permiftam, aliquando vaporem craflum ad^xhalacionis nacuramaccedencem, aliquando aerem a frigidoaddenfacum > fiibjungic caufes efficiens dicens Ex parte vero agentisfunt tres $ calidttas elevans materiam , velillamcomburens sfecunda efi frigiditas medi& regionis aut nocJis condenfans aut vaporem y aut exhalationem >aut aerem , aut commifcensexhalationemcum vapore $ tertiaeH lumen a lucidis talimateria refraclum % aut emiffumafole glfiflellismijjum militer a tali materia refratlum sfjc. Jgup vero modo h&cgenerentur , dicamm. Cum enim circa medium materia illafuerit denfior, lumen ab illa refraclum apparebit nigrum. Cum verb circumferentiales partesfuerint rarioresjumen apparebit album in circumferentia quodab illis refrangitur z$c. Ex quofequitur phafmata poffe efje tot quot modis album 5? nigrum foffunt invicem conftitui. Non eft ergo ab ratione , in ckU vtderipoffe exquos velarmatos milites velnaves velarma , vel talia idgenus. ^uoniamcummultis modis album nigrum contingant proportionari , etiam multa
:
y

^a

fhafinatapojfunt videri. tres montes t intra illos

Narratumfuit nobis in ceelo apparutffe

,

equum magnum , dr nigrum. Cuiusphas-

matis caufa esi , quia erant tria alba^ circa quedlibet illorumerat nigrum, ita videbantur tres mmtes. Equus autem niger apparutt , quia materia eratficfiguratautequtts : nam ubi erat equus y
,

&

materta erat denfa , circa equum rara t intra montcs albos collocatttt.
H<eceft fencencia Niphi.
puerilis
Illa

& (icequus videbatur quafi

illa,

vero alcera de imaginum

rum a variis ftellis & afterifinis effigiacione

:

eft prorfiis ridicula

&

neccnim

afterifmiilli fancabanciquis PoecisdiftiLeo-

ones, Urfi, Hercules, Perfci , Archinaves&c. quod finc nacurse leonina? , urfinae, Herculeae , nav jfa&oria: &c. Sed ob memorabilesaliquoscafus , aut in graciam principum aiiorumve famofbru ; n on (ccus ac hoc ipfo faeculo novi illi planecar, quos comices Jovis appellanc, fucrunca Galilaco diCtx ftellae Mcdicese , int
,

graciamMagniHecruriaeDuciseMediceafamilia, nonobnaturam rnedendi. Deinde fi ftellar vim habenc producendi in aere effigies armorum , navium , fimiliumque rerum ucique vis
,*

&

illa

PorteritdrUMu.
ilia

deccrminaca

eft ad eflKgiandashas,
;

yjj & non lllas armorum acii*

miliumrerumfiguras

cur ergo olimaliaarma, alcerius figune

naves,& res alias effigiabanc,quales tunc inufu erant,nuncai*tem akerius omninoformae i Certe ut olim, ita & nunc, rerum iftarumformae&c figura pendenca libero arcificum beneplacico cui cau& nacurales ac neceflariNaon fe accommodant. Si olim
ergo fundibularios haftacos , arcu ^c
,

fagiccis

armacos repnefenca-

banc; non pocerunc nuncreprgefericire Sclopetarios, alceriusvear-

macura rnilices temporum noftrorum_

C A

U T

III

De:prdiffommforte?ttommJlgmJicatii.

pferumque calamicates ivx fuaeindicesprsefignificandas unani- gritfic*. mis fere omnium eft confenfus , & manifeftis fiepe deprehenfum- tio Prodigia Jerofoly mis vifa ance Antiochi advenexperirnencis. cumqoidporcenderinc, exMacfhabasoriilibriscicacoloco liquet. A lia, uc ex di&o . i pacet , obfidionem ac devaftationem Jerofblymorumac Judaea^per Romanos alia irruptionem Longobardorum , Cimbrorum , aliorumque barbarorum in Icaliam alia Qefarismorcem aliacumulcus variosGermaniasacBelgii, alia
,
'
.

Orcencofa efle explicafca ha&entis armoTum armatorum k^ortene^i figna a DEO mortalibus propofita, ad fucuras a ^* coelo fpe&ra,

&

&

alias prseftgnificarunc calamicaces.

AnnoChrifti 1453, ancequam ByzailciufnabimmaniffimisPomntiim Turcis cerra mariq; oppugnarecur, compercum eft apud Comum antc ca F! 6 Icaliae urbem , vergence ad Occafum die , ingencem canum mulci- y lfa^* cudinem per aera videri, poftquam diverfomm pecorum armenca, fpecies pedicum primolevis armacurse , deinde haftacos fcucatosq; fubfequi, equicesq; inturmasdiverfasingeixiinftru^taacie profecucas, h oris fere cribus imaginem advencancis exercicus prxbuifie "Prodigium referc lace Alexander ab Mex, lib, 3 .cap. 15. Anno)46 2.in Polonia minore,quadam die,cum fbl ad occafum Por " vergerec,plusquam duabus horis imagoChrifti crucifixi cu gladio Jo^ x>

Ccccc

ab


7 $4Liber VI.

Mirabilw

Fortcn -

rum Helveti*

ab Occidence ad Meridiem in aere. cendere vifa eft. Secuca func gravia lacrocihja in Eolonia h duce Bprivoio Scrinio $ & pralium cruencumaPolonisadEafcjLim fa&um > 8c alia mala quamplurima, Lyto/theneslibzdc Prodig. difto anno. Antio 147 8 in Helvecia^ variis Jocis vife funcin aere pugnanPoft aliquoc deinde/menfes y diverfi cium magnis viribusacieso, gencr.iscruces jacgtobiignei, qui in cerram cadences rerum veftigiaconfplciencibus.mulcisrel^querunc, vifafunc, uc ex Bafileenfium Annalibus refenLycoJlhenes.. Eodem anncyHelvecii concra

ducem Mediolanenfem qui pedicum

,

equitumquefeleftifli-

inorum

1 ^ooc.eduxerac, circa D. Martini feftum, ad Ticinum amnemmanusconferenceSjincerfettisMedioIanenfium i4QO,vi(ed prceda opulentiflima pocici ftores non cancum evaferunc.
,

funt.

Mulcaalia^qu^ein Aflercionispropoficaeconfirmacionem

afferre
Portcntis

ex variis Au&oribuspoflemjOmicto ^quoniam praeter AchepsvixeftquidevericacehacambigaCo.

SolereDeum hisiimilibiisque;prodigiisprsemonerehomines
:.

m^tho- defucuriscIadibus^agnofcuncnonGhriftianicancumjfedEthnici quoque Scriptorcs. Herodotuslib. 6. aic Cum Deus puniturus wines,
eltgentem^ veiurbem i prodigiisidpriusJoletJignificare. Confencic Ammianus Marce/linusMb.2.1 ubiaic Amat benignitas.Numinis feuquodmerentur homines >feu quodtangitureorum affeclione y his, quoque rationibus prodere qu& impendent Omicto alios..
,

..

'

C A

U T

IV.

Reycvariu portentis acfignis, mortemalicjuorum^

aliosv}notabiles cafusftmcedentibm.
Porteata

hominum

T Ohga omnium fieculorum experiencia conftac morrem aliJ^ quorum inftancem >Teu naturaliseafitfutura,feu violenta,,
,

tia...

^"e^n. fignisquibusdameditis prafignificari quae quin inter portenta; numeranda fint dubitari hon poteftv. Referam primo nonnul
?
,

Ia_:

deinde.eorumcaufamindagabo
J.Va-

"

JPortentorurru.
f.
I.

73$
ali-

Varia figna atque portcnta^quse mortem quorum auc caius infelices, pnEceduno.
,

Magia noftra Univei par.2 Syncagm.j. Prodigio 4/Portentum IN mencionem fecimus campanarum nonnullarumfponce fonan^* p*i^
fali

.Iib.3.

cium inftance quorundanrmorce. Referc enim JoannesLupus tc fonanEpilcopus Monopolerifis qpud Eufebium Merembergium lib.i. tiuQ1-" dc Miraculofis Naruris in Europa, cap.12. campanuiaminMonaderio Camorenfi Pacrum Pr^diGacorum,Triduo ance obkumalicuius Religiofl,fponce fua fblicam puliarvecfi nemo tunc cemIdem Epifcopusprodic/fimilem camporis decumberec leto panulam fuifle in Monafterio S.Dominici Cordtibenfi , quae ultrd infbnans porcendebac autFracris illius Monafterii, auc infignis aMcmink quoque Angelus licuius viri eiusdem Ordinis fatum.

Rocha, eodem Nierembergio ceft^alteriuscampanae in lcaliain Coenobio Salernitano Domiriicanorum, qua? morcem Fracrum
paricer pranunciabat. Xjbbelinus eciam in Vita S.Meinulphi Men-

MonafterioBodekerifuriGermania,quod dialiamhuiusmodieampanamfuifle ,.pr^monencem fponcaneo pulfu alicuius Monialis disceflumex hac Nihil hic dico de tampana Villill Hifpani^ oppidi , qu vica. fbno fpontaneo adver fbs cafus impendences prafignificac ; nec dc
feOftob.
fcribic, in

ftusSanclusa^dificavic,

fimilialia in Japonia

qusecumulcusfucuros prsenunciac.

In quodam Monafterio Ga//id(inc]uk Nierembergius !oc. cic. p rtentum cap. 53.) Sancli Mauritij appet/ato, totfunt inmiodam ftagno pi- ^oxtew fc;, quot Monachi yguorum a/icjuo Agrotante^jupematat a/iquu aiiorum
pifcis

infirmm morituro 3 frdmoriturpifcu. Eandem rem narrac g Vairus lib. 2. deFalcino eapl 4. eamque fe accepifle fcribit ab Antonio Cardinale Granuellano cefte oculaco , & ab aliis fide dignis ucremlocis illis nocam ,acque omni fideceftacam. Monafterium aicefle ad fltimen Rhodanum in Sequanorum finibus. n ^ Ex Vhilippo Vamerarie Oper. Subcifiv. cap. 7 3 habemus qui- ^ s busdam Nobilium Familiis quandamnotamefle, quajcertiflimatem prfl
>

nift -

ftiorum morcis indicia habeac , fi fons quidam nacttra fua va!de mi,lti * n C1S> Afceri fignum limpidus, ab incognico quoclam verme curbetur.

Ccccc

elle

>

ni
Eortenta
ajia

Liber

VLMirabilia
iii

e fle ,
in

fi

cerra qua^dam arci ipfbrum vicina

voraginem

fubfid io.

mar-

B hemia fpe&rum foemineum

vefticu lugubri apparere folere

JJuptj*.

m arce quadam illuftris familia?, ancequam una ex conjugibus

Dominorum
in

illorum e vica decedac.

lib.

Memini me
.

legifle

apud

Cardanum , de nobili quadam familia Parmenfi j quocies quis ex ea moricurus eft y conipici fub camino veculam quandam.Hsec cum cempore quodam,decumbejnce puella illius familiap comparuiflec & puella njhilominus convaluiflec > aliu incerea incolumis eiusdem familiae fubico exfpiravic.
,

de Variec. Rerum

Portcntum. B.Beatn-

Scardeonuslib.z. Anciq. Pacavin. Clafle6.fol.

20.narrac,poft

G bf Cg m B.Beacricis Aceftinae per iQngum cemporisfpaciumobfcrvacumfuifle^quodquocies aliquid novi familicc Aceftinar ex qua
,

fueracorca, imminerccvcociesmulcisancediebus, in facelloeius corpus eius , quod de pragrandis ftrqpicus fueric exaudicus ,

&

more fupinpm jacebac, repercum revolucum in akerum lacus.

Portentinn, ycfuvii. j

ij^/r/^i)^^/^^Epift,adBDominicumLoricacum,Ioquens e molKe Vefuvip & de Pandulfo Capuano >aic Jguandocunque ip i/Ii* partibus reprobu* divei moritur % ignu erumpere de pr&dicls monte videtur 5? tanquamfulpbured refina congeries ex ipfo Vefu3
:

vioprotinwfiuit ut torrentemfaciat y attjue decurrente impetu in

wwe defcendat.
Portentum

Herodotus

lib. g. fcribir

quando olim Amphienfibus finiftri

,

****
rortentum

aliquid publice e vencurum erac, fplicam facerdoci^Minerva? fubico promiflamenafci barbarru..

De

familja Serviliprum fcribic Vlinius

lib. 2.

cap. 6

5.

numqui ad

nummi

mum

ji]i s tuiile

# reum qucm auro

,

& argenco cibarenc,

,

fucuros familice profperps eyencus crefcebac

ad

infelices

mi-

nuebacun.. PontcntuHi Delrius

fpocis,

Magic. Disquific. cap. 2; 4. 7. Seft; 2. narrac ex Petyo Albinoin ChronicoMifnenDiecmario , Erafmo Scella,
lib. 4.

&

de foncequodamGermaniae, quiquandolamfspace & annona annusfubfecucurus-erac cricico , avena & glanderefercum fe oftencabac > quandopeftisimminebac, cineribus ; quandobellum, fanguine plenus fluebau. Idem afleric, alibi in Germania foncem efle .,. diftum ^ttrtgerbmrtoy qui qpando defi,
, ,

crefcic

'

Portentorurru.
crefcic,

?f*t
diram famem

gravem annonam porcendio

quando

exarefcic,

raro accidere, Portcnr ucin cemplis^ ubi fedilia fua habenc Religiofi, moricuri crunco variamorcapice confpiciantur. Scepe eciam in Curiis obfervacum eft, uc Se-, nacore aliquomoricuro, fragor juxca fedileeius, in quofederein prscurSenacufolec,audiacur , aucpulvinardejiciacur, auc penfile(edilc rcntia-'ancea elevacum reperiacur demiflum , auc aliud fucurse morcis Hoc in Curia Barnbergenfi ordinarium efle fignum nocecur.
aic; 3

Idem Delrius ibidem

in Monafteriis

non

"^"

& hoc ipfo anno^quo haec fcribo, concigifle. Idem in Ecclefiis quibusdam Cachedralibus & Collegiacis circa Canonicodicicur,

rumfediha accidio.
fofephus
lib. 6,

figna ac prodigia referens, quas Hierofbly- Portenta

micanumexiriumanceceflerunc, incer aliahaxhabec *^^7&*j^2f* pra urbemfuit rhomph&& non abfmile^Cometatoto annoperfeve- mirarum rans.. Die Azymorum > ociava Aprilis^ horar nocHis nona \ cum po- prxccdeatia""" altare emicuit , fulus conveniffet ^tawtum lumencircatemplum ut dies claraeffe videretur $ quod per dimtdiumhoraptrduravit:

EodemfefiobosadfkcrificiumperducT-a^agnum in medio templo peperit. Porta orientalis interior rea&firma i qu&fubvefi>eram dgreik viginti viris claudipoterat 3 vecJibmfultaferro viniiis ^ altijji-

mos habens demijf&s in Himen y qubd eperpetm ac foltdo lapide fuit ; Templi cuftodes propero curfu hora nocJisfexta fponte aperta e U. rem nuntiarunt duci $ cjui cum afcendiffet y vix eam claudere po^ Posi feftum J&ymorum , vicefima prima Maij (peclrum du tuit, vinumfide majus vifiim elt, Antefolis occafum per omnem imttmbitumregionem in aerevificurrw^ phatang?* armata exfilienteri nubibus ambientes urbem. Bie fefto Fentecofies de nocle Sacer^ dotes in interius Sacrarium de more progreffi adminifieriafacra x primkm motum fonitum perceperunt $ tum vox frequens audita : abeamus hinc. Et quod temhilim eli Jefus quidamfilius Anani& rufticus quatuor annis ante kellum ^fumma urbis pace { feltcttate cum adfefiumveniffet y quia moris es~h ut omnes taberna* cula DEO faciant y derepenie in templo exclamare coepit : Vox ab Qrtu, vox ab OccafU) voxa^uatuor Fentis, voxfuper HierofolyCcccc $ ma
, ,
,

&

75$ ma& templum

populum.
vocijeran s.

Liber VI. Mirabilia

y

voxfuperffionfos

Hocinterdtu

& nocJu per omnetangiportus circurnibat

y

$ fponfas

voxfuper univerfum

Cum a vtris altquot i/lujlribus flagris c&fus eH

iUe ne-

que quidquam profe dixit, nequeprivatim adc&dentes ^fedeasdem quasprius voces clamarepergebat. Duffus a Magiftratibus ad Pr<e-

Jidem y flagellisusque adoffafeclus y nequefupplexfuit , neque collacrymatuseH fedvocequam maxime miferabili adfingulaverbera refpondebat: V& ,vd Hierofolymis. *Albinointerrogantey quipr&fes erat quis efjet,unde domo eurifta loqueretur adpoflulata nihil re[J>ondit fedcomplorare urbem ac lamentari non deftitit donecAl,

>

tempore neque quenquam civium adiit ,neque vifuseH loqui f fed de die quafi preces medttans lamentabatur : Va y V* Hierofolymis. Neque altcui eorum, a qutbus vapulabat quotidte qutdquam imprecabatur> neque beneprecabatur iis,a qutbuscibum accipiebat % unum autem^ad omnes afperi ominis refponfum y maxime dtebusfefiis ,xclamabat , idqueperfeptem annos ejr quinque menfes neque vox eius hebetataeH y neque labefafta ; donec urbe obfefsk videns omnia re compleri qutevit. Ctrcumiens entm in muris y VA y V& rurfus urbi , ? populo sff templo, enixe vociferabatur : Ut autem addtdit : V* V* etiam mihi > lapis e catapulta mifjus , eumpercuffumfubito oppreffit ,
, , .,
,

binus eum infania damnans abfolvit.

llle autem beili

animamtfo emtfit omnia illa infaufia murmurantem. HAcfiquis reputaverit invenia DEVMcurare homtnes omni ratione iisfaluttsvtam aperire qut tamenpra amentia malittavolunt ana
,

&

pereunt.

f.

II.

Alia figna atqueportcnta ex Antiquis>ali(juorummorcem,b^l!a,clades,aIiosquecriftesevencus praecurrencia-.

Portema
varia ex
jr t-.sjuis.
*

Hlm

Nciqui, Grseci prafcipueacRomani,ade6 religfofi velmelius xl U perfticiofi fuere in obfei vandis ac incerprecandis porcencis t prodigiis, oftencis , quibuscunque fignis bella,clades,evencus mfauftos, hominum intericum praeeuncibus, uc merico iiifpedra

&

aIicuivJdenqueanc,qulibrisea derccommiferunc. Quoniam camcn indubicacumvider.ur, noa minus anciquis.quam noftns ac

&
?$p
\

Tortentorurru..

acPacrum noftrorum cemporibus,fimilia evenifle figna nefas fueric omnia iri cfabiitm vocare. x innumeris igirur qua? Bulen^maJongoordinerecenfee JibrodeProdigiis, paucaeXcerparru.
Lucanus lib.
l
.

BeJli Pharfal. air , ance

bellumcivile Ca^faris

Pompei,de nodte fteJlasignkas vifas, in aere igncs, & faces volances, fideracrinica,& c6maca conicruadie fereno, jacula ignea, lampades, capuc Jovis Lacialisdecoelo idrum , ftellas dedduasde. die, defe&ionem Luna? plenae. Ica enim canic
5

Spxfkltem trepidas mentes levet addtta fati

Peioris manifeftafides , fuperiqueminaces

Prodigiis ferras implerunt , stthera^pontum^y

Ignotaobfeur&videruntftderanocJes y i^frdentemquepotumfiammis, cceloque volantes Obliquas per inanefaces crinemque timendi Sideris , ^terris mutantem regna cometerL** lulgurajallaci micuerunt crebrajereno Btvariasignis denjp dedit aereformas ,
, ,

Nuncjaculum longo , nuncfparfo lumine lampas Emicuit ^ccelo tacitumfinenubtbusillis Fulmen, ejp Arftoisrapiensdepartibus ignem^^
Percuffit Lattale caputyJle/U^mmores Pervjtcuumjolitd noclis decurreretempus

Jn mediumvenerediem y comufecoacJo

famPhoebetotofratrem ckm redderetorbc-Js

Terrarumfubitapercu/fa expalluit umbrL
SignacJadisjefleair Vtrgilius \ih.
lacracus , dirarumavium cancus
,
,

i.

Georgia
,

inialicosrariurni

JEtnx incendia , voces cerrificas per lucos fimulacra horrencia de no&e bruca hominis voce locuca fluviorum defeftiones , cerrcG hiacus^fimulacrorumlacrymas, /udores. Eius verba func. Temporequanquamilloteltm qttoque:* jquoraPonti,,
,

&

Objccenife canes

importun&<fe vo/ucres ,

Signa dabant. ^uoties Cyc/opum ejferverein agros

FidimusundantemruptisfornacibusAitnam, fJammarumifeglobos > /iquefacJafc volvere faxa ?

Armo

?6o
i

hiber VL Mirabilia
K^drmorum fonitum toto Germania coelor
x^iudiit y injolitis tremuerunt motibus Alpes*

i .

Vox quoquefer lucos vulgb exauditajilentes Ingens > ^f fimulacra modispallentia miru Vijfajub obfcurum noc7is , pecudesque Locuta , Infandum. Siftuntomnes >terraquedehifcunt 3 Bt mcejlum iLlacrymat tempLis e*bur , ^raquejudant. Antc excidium Txovx fequentia porcenta contigifle icribit Jj>uitttus Calaber lib. I X VicJim* adcderi, ejrfacra urinonpoterant* ignis vis extinguebatur , quafiimber cumfonitu defuper rueret:fumusfanguine LentusfurJumferebatur,femora f cames omnes cadebant humi trepidantes $ ar& (ponte corruebattt > Libationes vertebantur in fanguinem > ejimulacris Deumfluebant lacrym& > templa rigabantur tabo > Jufptriaex inopmato referebantur i moenia turres ingentem Jonttum dabant , urbis longa fuccutiebantur , quaji rumam vereminarentur > veffes , repagula , ejrfer&porta.

&

rtim aperiebantur cum trifti clangore dirum autem lamentabantur noffurns, aves folttartum clamantes. Flutarchus in Py rrho refert , Cum bovcs macJatA ejfent earum
>

alLambere capitajacentia vifa funt linguas feorflim protendere y AquUa autem> qua in prtlia cum Pyrrho ire vulnus. confuefuum

&

verat y evanuit. i mor.s denuntiata. Idem ln Timoleonte ait Adranitaenuntiatum Timoleonti, inftante \>rx\io facraveftibula tempLifudftontepateJacJa^vifamBei hafiamjummd cuflide vibraIdem in Coriolano Judantia re faciem eius Largofudorefluere. fimuiacra vifa y lacrymantia, ejrfanguine fluentia. Pompeium, Diolib. 43. loquens de pugna mter Ca?farem Deus cladem Pompeioclariffimepraait Antepugnam Mundenjem nuntiavit : nam Judoresjimulacrorum , &Jonitus in aere exerci,
y

&

tuum, multianimalium monftroji partus >flaces d coelifaciein occidua?npartempercurrtnies qu& eo tempore per Hijpamam prodigix edebantur y ncn aperte utri minarenturexitium y Jciripoterat. Ve,

rum aauiL& exeratus Pompeiani alasjuas concutientes fflulminaque

qux aurea nonnulLapedibusgeflabant projiaentes y PompetopernU ciempalawprtnuntiabant tpfltfy adCsflaremavolabant. Innuy ,

lcowijwAis

XXI Ptrtv&tur e rcgigne

%&,.

5?

fi

vzl ut alv.Jt^emtis
Tia II
.

(cheTtvcrtc

Portentorurru.
,

761

Innumera aiia prodigia porcenca acque oftenta , cladium, infignium mutationum, aliorumque finiftrorum fiiccefluum prsenuntia, enumeratexdiverfisScriptoribus Bulengerite\oz.z\K.<z\ijusmodi funt , prodigiofe eluviones, fudores fanguinei ftatuarum ae fimulacrorum , mocus Ipontanei mucaciones fitus eorundem, monftrofi parcus, androgy ni, prodigiofi nuncii, voces cancus no&urni variae fpecies fimulacrorum , bruca loquencia, procelfe, tonitrua,, fulmina, nimbi, defe&iones SolisacLunae,,
,

&

&

ignes coeleftes, aliaque his fimilia, quae omicco.

Portent " atrociflimam illam peftem . oxxx r paucis ab ante P efte . , ; VT f hmcaniMS,nimirum anno 1656. Neapolicanam urbem populo- Neapoiififlimam miieranduminmodumdevaftavic^ abfumptis incra fe- nam-,. meftre cemporis fpacium trecentis fere hominum millibus ( horvix ab omnibus feculis audica ftrage) annoincegro rendafane, amplius ance luculenciflimo prod igio fuifle pi aenunciacam^cum S.Francifci Xaverii imago eadem in urbe Neapolicana publico locoin fumptuofiflimo ac fplendiflimo^Societatis noftr^templo, quod a falutiferojES.il nomine nornen habet, expofka,fepe ac diu, infpedanre toca urbis nobilitateacpopulo,vultum oftenditfublacrymantes oculos in omnem vertit partem. Fuit protriftem, digium ab Eminentiflimo Archiepifcopo Philomarino, aliisq; Vi-

Unum addo

&

&

&

risdodliffimisatq, integerrimisfeveriilime

examinatum,&abo-

mnifraudisfufpicioneliberumpronuntiatum. Nefcioanfimili prodigio lues eadem, qux anno eodem Romanx urbi illata eam mifcrandum quoq$ in modum eft depopulata fuerit pra?nunciata An. 16 5 5 ,cum adhuc Romcedegerem , quandoeiusdemS. Francifci Xaveriiimagoexpofitaalioinloco, fuic a multisnon femel fimilivultu& oculis fpe&ata. Hujus anni 1 66 1, quo haec fcribo,venti vehementifllmi magna ig ** ubiq; per totam fereEuropamcumftragegraflantes,tempeftates {u^lii]
,
1

maxime variis in locisOceani exort^ cum damno incredibili,coni~

nuaacfulgura
infolita
,

hyemali tempore exaudita, fpedra aerea

non uno in loco vifa Cometa inter Delphinum & Aquilam fpeQapupp uti & ignes anno prseterito, eodem die, fefto videlicec corporis Chrifti, di verfis Germanict Iocis die clara,& coclo fereno 3 ex aere in cerram evibrati,quid poi cendanc, dies dabit. Mala avertac

Ddddd

qui

f6z
rconis.

Liber VlMirabilid'

in fiaes qui propcerhominumimpiecacemeaminacur DEUS, Placet hic apponere figuram ficum Comecse, pellac Thracios.

&

&

* XIL

prouc dieodavo Eebruarii ftyl.nov.fuit pluribusinlocis obfervacusr^

C A

U T

V.

De caufa efficientepr&ditGrumPcrten<*
torumj^
rortento

-^ JIL<9 UC ralia temaTi

T"J Numeraca ha&enus parcentacumfucuraprafignifieenCjeaplerumque,qu<eauc a liberahominumdependenc

quorum
pr*cur-

m
caufa!

voluncace,aucafoIoDEOillaimmiccence, vel permiccence $ non poflunchaberecaufamcafualem, aucnacuralem neceflarioagentermquoniam abhisinfinempradi&umordinarjnequeunr. Incelle&ualem ergo habeanc necefle eft. Pacec aucem per fe, hominem,eam non efle, cum pleraque ex enumeracis effe&ibus humanam fuperenc faculcatem confequens ergoeft, ab Angelis fier , feu bonis , feu malis idq ue DEI ordinacione-, auc permiflione, prcmonenris homines, non bonostantum, fedimpioseciam,, adeoque ipfos Echnicos, ucmala impendencia veleffiigere nicancurvicceimprobremucacione, velad ea a^quiorianimocoleranda
: i

fc

Ec ea quiriem porcenca , qu^ hominum morcem praparenc. cerce ac manifefte denuncianc ~ uc func campanarum pulfus fpontaneus, pifeiumIanguoracmors,Beacriciscadaverin lacusrevo.

lucum, aliaque
dences.
illa

fimilia,

gelbsbon^s, iisque Reliqua , prarfercim quae apud Gencilesauc impios concingunc, ucroslibec habere poflunt audores ;ucros vero h#c,ucros
habeanc,,difficilius efle judico, quamuc ab homine definiatun,.

a DEO manifeftari cafus infallibilicerimpen-

crediderim habere femperauftores An-

Quae fucurapracognofcanr, ac pramunciarequeancDarmonesnacuralifagacicace, diximusfupraJibro par.4. lib.6. Sy ncag. 1 cap. 3 in Crifi.

.

i.& in Magia

noftra,

CAPUTf

I thnifa-ws 3L1Z.II Bffip&tvr

;

i <rcp,ont

J^-

7 &&

3
Vortentoruwu.

76

CAPUT
,

VI
r

JDefbno , ftrepitu^ac tumultibmrnoEturnis

mor~
ac
.

tem aliquorumportendentibm..
MOrtemaliquorumle&o decumbentium autetiamnum in- |oni
5

cegrarum virium ibnosquosdam /ftrepicus 3 acpraefercim a^o"^ riodturnos tumultuspracedere 3 acpraffignificare, frequens docet rum morexperientia. Hxc generali vocabulo praefagia mortis appeilari ten\P or ~ e pofllmt , funt vel morcis propriae , velalienae. De his agemus hoc capite. Afferam primo nonnullajexempla : deinde qua?nam illorumficcaufa^ inquiram. Defolisaucem fonis, no&urnis tumulti-

&

bus, aliisquefimilibushicagimus.

Non mulcis abhinc annis magnus quidairiPrinceps cum morbo lethalideeumberet, fbnum fupra cubiculi cabulacum feu fornicem inaudiic quafi ponderis ingecis in cabulatum decidencis. Cum foni caufam ab adftandibus exquirens y nihil a quoquam auditum intellexiffet aftum igiturde vita mea eft repofiiit,& animo forti atque quieto non diu poft adventantem mortem excepit. Annus vixeffluxit cum efbcietate noftra facerdos vir decre;
,
.,

pitus,& nullo prgeter feneftutemmofbo affliftus, fedens in cubiculo audit ad oftium non femel, fed poftinterpolatas vices,iterum ac tertio pulfum: at cum nufpiam au&orem deprehendiflecincelpropiorum lexicad vicam fe vocari alceram paravic ergo fe, more Sacramencis icclefiae munitus, ex hac vita intra diespaucosmigravit^.
:

&

dum morbo lethali decumbtint deambulantem quempiam per domum audiunt alii fores vel feneftras aperiri, & rurfus
Alii
,
:

claudi

aliiafcenderealiquidperfcalaSjacperdomumvagari.

Ludovicu* Lavateru* lib.de fpe&rispar.i.cap. ! 7.ait,fuifle fibi notum Pardchum , virum honeftum pium , qui graflknte pefte Noclu pnefciverit,fi quis in Paroecia fua moricurus eflet ex pefte. faccum ac audivit 'quu fi enim s inquit y fuprajuum lecJumfonitum

&

frumentoplenum ex humerujufer tabulatum deponeret. Hxcaudi*

Ddddd

cs,

yfi^

LiherVLMirabilia

enslUcebat : Iterwnquidam mihi valedicit. Idern teftatur 3 cum in quibusdam Coenobiis Monachi A fervi,aut alii incidunc in lethalem morbum, noftu audire multos parariipfis loculum , nonaliter quam poftea ab arculai iis paracur. Inpagis ( pergit idem ) cumaccemeteriis aiiquanliquis moriturm est Jub ve/peram, velnoclu do audiuntur qui palisfepulchrumeffodiunt : poftero die non aliter eftoditur, quam antea quidam audierant. Aliquan do nacJu > lucenteLuna/vififunt quifunuspro m&regentiscumpompadeducerent,

aut ante *d& conftfterent^ acfialiquis ejferendus effet. Muliifuam tmaginem feputant videre , vef ut dicunt ,fuam animam. De-

tmentur vintfi in carcere de quibus fumendum

,

eJi fupphcium

no-

tlu in arcibrn , auditur magnus tumultus , acfi aliqui carcerem ef fracluri ejjent y dr liberaturicaptivos : accurrentes neminemvident vcl audiunt amplius $ captivi quoque nihilfe audivijje affir,

mant.

Idcm Lavaterus eodem libro par. 2. cap. l6.ait,inditione Tigurina, non mulco ante quam haec fcriberet cum quendam
,

Piiirfedum itineri fe accingenteip aliquot jentaculum fumpturi exfpe&arent* vifbs fibiefle audirecukrum decidentem e fuperiore tabulato hypocaufti,in quo erant, nihil tamen vidifle: mox cumde oftento inter fe colloquerentur , iterum vifbs fibi idem audire hoc cum intereavenientiPrafefto narrarent, tertio cultrumdecidere audivifle omnes poft diem unum auc alterum, cum negotio confe&o domum rediret Praefedus , in torrente
:

fubito

imbnbus autto

equum collapfum

ac feflbrem mifere

periiflo.

fbni ac ftrepitus audiuntur ea ipsa hora qua abprocul amici cum morte lu&antur au t ex hac vita migrant. &n.tcs
, ,

Non raro

Exempkaliquot narratG^/w^lib. I f
cap. 84-

Variec.

m
CAPUT

Fortentorumj.

%j

C A

U T VIL

Dtrcaufaeffciente fonorum actumultuum> qu&

mortisfolent ejfe indiciurru.

ac pra^nuntiare, liquet ex relatis hiftoriis.

Onos, ftrepitus, ac tumultus mortem aliquorum pracedere, Sonorum Eosab aliquo fieri^ ac tu nk

non poffint. H*ec ^t^ln^' quoniam prseter has alia efle ne- quorum quit. Incorporea entia funt DEIIS 3 Angeli boni malique ho- P ra* ede n" minum fpiritus tam viventium quam defunflorum. Ex his omni- fe" m cau \>us qu<enam fonorum ac aimultuum prardidorum cau fa fit, nunc
dubitari nequit ,
fui

cum

ipfbrura caufa efle

vei corporea eft vel incorporea,

,

inquirimus*
/.
I.

NoneftDEUS,immediateperfe8ifoIus,nec
animae ipfcrum moribundoruni-s.

A C primo quidem nec DEUM per fe folum & immediate , nec "^animam eorum., quorum mortem pr^nuntiant fbni ac ftrepitus, caufam iilorum efle, extxacontroverfiameffedcbet DEUS enim cum aut omnia, au tfere omnia cjuae in Mundo aguntur,.mi:

nifteriocaufarumfecundarumagat
citationem
fibi

cur di&orum fbnorumex,-

peculiariterrefervet? Et

cumanima hominis

eo-

dem tempore corpus animare,& extra corpus vagari, ac tumultus,

illoscierenequeat; noneft cur iditafieridieamus.

/.11.

NonfunthomunculiinterhominesSc
beftiasmediL
,

Olnt qui homuiiciones quosdam medium incer bruta & homi^nes , fub humana tamen pufillae admodum ftaturae forma
mantiumgenusconftiaiunt, uc vidimusfupralib.r.cap.
38.
,

ani-

Hos

putant nonulli praeoccultis in locis quarundam xdium Iaticare, ac varia nofturnis teporibus minifteria hominu utilitate peragere, quas citaro capite recenfuimus ; cum inftare morte domefticoru cuipiam prxfenciunt tumultus ciere , afleres fecare componere tumbas, deducere futtus, aljaquefimiliaagere, quaehofpicesfiios in 3

&

Ddddd

766 /
cicaco loco conftec

Liher VL Mxrabilia

in morcis appropinquancis

cognicionem deducanc. Accumex homunculos illos aliud non efle quam dx, mones humana forma vefticos concidic fponce haec opinio. Sed ucdemus, efle in rerumnacurahomunciones illos., incer bruca& homines, medios morcem camen ^grorum lefto decumbencium
,

pr^cognolcere ac pra^nunciare nequeunc, cum nec hom ines ipfi, qui homuncionibus illis perfediores func , id queanc. JVlulco ergo minuspr^fciencillorumobicum., qui violencamorce > kilocis

&

remocisfuncpericuri
hiftoriis conftac
,

quorum camen

obicus fepe, ucexrelacis

fimiiibus fonis ac xumulcibus prafignifican-

tur^.

f* III.

Nonfuntanima^ctefun&orum-j.

CPiricus hominum jam vica defunftorum, cam beacorum, quam pro commiflisin vica peccacis adhuc poenas ^damnacorum, luencium, ad vivosquandoqueredire, dubium nullum eft, ucex

&

didis

lib,2. conftac.

Eosdem ipfos, praefercim primi&

cerciige-

neris fpiricus , plurima officiorum genera apud vivos exercere, ex

nosfpiricus fupra

Arbicrari igicur quis poflec, didos humadi&orumcumukuumcaufasefleacqueaucores. Ac quam infirmo auc nullo fundamenco , paucis oftendo cum Petro Thyr&o Libello de nocturnu tumultibus. Primo enlm ani-

eodem liquec

libro.

marumpofthancvicamnon illa propriacondicioeft,uc DEI apud homines finc miniftri acque incernuncii ^ falcem ordinarii, auc frequencer, fed Angelorum id officiuni eft, qui omnes funt
adminifiratoru (piritus y mifji in minijlerium eorum qui haredi,

tatem capient Jalutis : Spiricus aucem vica defun&orum vel laborum fuorum fru&us percipiunc in coelo , vel perpecuaspoenas folvunc in inferno vel cemporales in loco incer coelum infernumque medio ; nec fine fingulari DEI providencia ac dispenfacione idque raro admodum vivorum rebus adfuno. Cerce cum dives Epulo e flammis infernalibus Abrahamumpeterec, uc Lazarummiccerec, qui fracres eius periculorum acmiferand^ concidcionis monerec , refponfum tulic Moyfen lllos habere
, ,

Tortentorunu.
fiabere ac Prophetas, a quibus inftruerentur.

767

Deinde cum tumultus hi ac ftrepitus, de quibus loquimur, mortis appropinquantis indicia fint , nec cognofci a c^efun&orum animis fine fingulariDEIrevelationequeant", sequumnoneft,utDEUS damnatorumfpiritibusidrevelet
;;

neccredibileeft,idrevelarebeatorum
,

aut purgandorum fpiritibus cum ipfbrum non interfit. Adhasc cum beatorum ac purgandorum animae quandoque , permittente DEO, hominum rebusinterfimt , confpe&uieorumieexhibent,

& eo habitufe exhibent,utfacile dignofcantunat tumultuum illorum au&ores nufpiam

rem
apparent..

Omitto

alia

qua? in

eandem

adduci poflent argumenta^..

ThyrdmVbdlo cit. cap.4. discutit, ananimas puerorum , & eo-

rum adultorum^qut cum

cxDelo

folo>

peccato originali, vel etiam

cum

veniali hinc disceflerunt fineoriginalis peccati remedio ,

exclufifunt
fuifle

,,

eft

quod ea

in re

di&orum tumultnum fint audtores. tempus teramus, cum non credam ullumun-

ideoque Sed non

quam

quiid fibiperiuaferit..

Ad Angelicos igitur fpiritus

gradum faciamus..
jf;

IV* Angeli tam boniVquam mali funt di&orum tumultuumau&oresr*..

,

exdi&isconcluditur, cum fpiritus efle praeter humanos quos exclufimus , alii praster necsfle fit Angelosnonfuperfint. Dubitari tamen goteft ^numboni fint Angeli, an mali an utrique..

ANgelos

efte auflores,
,

Angeii

&
,

^J^J^;
n orum ac

tumuitu-

loquens de nofurnis tumultibus aCremaiJ" terrificaticnibus ,, multis probare nititur , bonos Angelos nonquorum dea ~ ordinarie. faltem (capifeenim 9. fatetur, efle illorum au&bres
cit;

T^r^rlib.

cap.

5.

,.

in rarioribus quibusdam cafibus bonos quoque Angelos id fibi officii aflumere. ) Kati6hemadfignaty$rtmo>3 quddfifinisdi&o-

{^

rum tu miiltuum ac terrificationum eft, ut mortis homihes admoneantur opus nonfit cottumultibus, tantoftrepiur, tamfunefta
,

pompae funebris exhibitione aliisque fexcentis modis , cum Secundv , quod multo facilioribus modis id praeftare queant.. certum
,

7*8

hiber

VI MirabiUa

cercurnexeoftrepicu argumencum fubfecuturae. mortis peti non Tertib, quod tametfi depofllt, cum fepe mors non fequatur. nefciatur mortis figna^ tanien cuius mortem tur eile certiflima familia aliqua integra portendant ac proinde fruin domo

&

ab Angelis ob ditum finem excitarencur. Jttuartb ^qxxod aliquando etiam aliis in locis } ubi , quorum mortem pramoftra

tant,

non
;

funt

ut in

dominorum

pradiis

ii

ftrepitus contin-

proinde abfentes nonmonentur,utadmortem(fe prseparent. Jluwtb, quod fepe eo ipfo tempore quo animam moribundi exhalant contingunt non ergo fiunt ab Angelis Sextb % bonis hoc fine, uthomines ad mortem fe pra^parent. infideliummorquiaetiam fceleftiflimorum hominum, imo tem przecedunt , qui tamen indigni funt uc ab Angelis bonis de inSeptimb, quod nulla fuppecat ratio ftance morce moneancur. bonis Angeljs id muneris demandet, & quodnulla cur huiusmunerisiisdem commifli mentiofiatinScripturafacra, Oc7avb, quod nonpauca levitatis argumenta eum lis Patribus. tumultibus funt conjunfta , qu# nefas fuerit bonis Angelis trigant
quibtis
,

&

DEUS

&

buere->.

fe

Ex his concludit Thyraas folos malos fpiritus audores esdi&orum tumultuum quod capite 6. confirmare nonnullis
, ;

rationibus nititur,ut>qu6didpoiTint, quodpraefencesfmtiis locisinquibusfiunc, quod ex nacuralibus fignis probabilicer coiii-

quod percupidi finc hominibus ganc moribundos moricuros moleftias exhibere > quod lucrum inde aliquod fperenc &c. Capice deinde 7. ftacuic, cumukus fivecerrificacionesmorcisprcenuncias
,

excicariada^monibusinferiorisordiniSj qui excra inferni carceres in variis fublunaris Mundi locis degunc. Racionempr^cipuam adfignac hanc, quod levioris momenci res fifnc, indi^ gnce ad quas fublimiores Spiritusfefedcmittant. Odavo capite ftatuit , ab illis inferiorum ordinum da^monibusexcitari diftos cumultus, qui fingulorum hominum quafi propriifunc, qui

&

&

&

DiidomefticifiveLaresolirnvocabantur, a nobisauceminlib.

r.

defcripcifuerefubnomineviruncuIorum,& a Germanis
mamtletrt appellancur.

fefcfifet

Ego

Portentorumj.
ttgo exiftimo I. Angelos ram bonos , qudm malos ftoruni ha&enus fbnorum ac tumultuum efle au&ores
fis.

76$
,

di-

& eatt-

Diffieile tamen efle \ ftatuere in omnibus cafibus f u1 1. illorum finc caufa , bonine , an mali. III. No&umorum tumulcuum ac terrificacionum , praefercim infblenciorum , auftores cfle demone$ > minus infblencium, ut funt cafus ponderum pulfus apertio portarum , aliique fimiles , fi proborum mortem pr^cedunt , probabilius eft fblos bonos Angelos cfleau&ofes ; fi improborum tam bonos quam malos. Ratio frinti eft quia effe&us di&orum fonorum fepe optimus eft,pra> paracio videlicec ad felicem morcem 9 quem effe&um fecututri
,

&

daemones, obdiuturnamexperientiam utpote humatii generis hoftes infenfifTimos , velle eum procurare, aut utfequacur, occafionem prasbere* Bonis ergo Angelis cunc adferibenduseft &fo~ Kzzio feamdi eft, /. quiaucriqueefficefoni effe&us. nus , re ilios poflunc. 2. quia boni Angeli, maxime cutelares, nort bonos cancum , fed impios eciam ad bonum excitant* 3. quia dasmones quoque ad bonum quandoque excitant homiriesr*, quamvisalio fine nobisoeculto,ucex didHslib./. patet,maxime cap. de d^monibusfamiliaribus. Coricingere ergo poteft,ut qusemaea.qux boniscribuuncurAngelis,amaIisfiri0profeda; Racib tertii, quia no&urni lis adfcribimus , orta firit a bonis. tumukus ac terrificationes ad fblufrrterroremincutiendumho* minibus videncur inftrtuci > ergo non a bonis fed a malispro concrario vero minus infolences foni f ficiscuncur Angelis. fblum eb dirigi videntur', uc homines morcis appropinquantis confeii , falucari timore concuciancur , feque ad illam pie obeundam prasparenc ; ergo fi probis exhibentur, abonis Angelis proficifei eft credibile $ fi improbis, ab aicerucris* Pofle porrb dsemones quoque vel certo , vel probabiliter faltem, praecognofeere morcem hominum , cam nacuralem , quam violencamabexcrinfecoinferendam, patecexdi&is lib./. decognicione Angelor um ac DsemonurrUf
efle curri
,

rum

non

laceac

eius rei

non

eft credibile, illos,

&

&

Eeeec

Nequc

??o

Liber VLMirahilia Vortentorum.

Ncquc
eft

neceflarium, uccorpora priusaflumanc Angeli velDaemones ,;quam fbnos ac ftrepicus excitent,cum id faeere queanc eciam fine corporibus, aflumpcis >. uc ex eoeiem libro ii

eonftacv

Acque

haec fufficianc de Porceacis

;

te Phyficae noftrse Cqriofe

ce fecunda fequenti 5

ac de toca primapardabimusparca^tera quse defunt

,
,

& in Opufculo de Origine fontium

ac fluminumu.

FINIS PARTIS PRIMyE

PHYSJCyE CURIQS&,

EIBER'

&