Professional Documents
Culture Documents
2007
Foclóir Béarla-Gaeilge de Théarmaí Míleata agus
de Théarmaí Gaolmhar a
ii
Noda (Abbreviations)
adj. (aid.) adjective
amn. ammunition
anat. anatomical
arty. artillery
av. aviation
CCÓÉ Ceanncheathrú Óglaigh na hÉireann
CIS Communication and information services
C.-M. Court-Martial
dept. departmental
DFHQ Defence Forces’ Headquarters
do. ditto
elec. (leic.) electrical
engrs. engineers
g. genitive
geog. geographical
G.T. grenade training
H.E. high explosive
instr. instrument
intr. intransitive
L.M.G. light machine gun
mag. magazine
M.B.R. movement by road
mech. mechanical
mil. military
iii
M.G. machine gun
M.L. military law
M.R. map reading
M.S. manual of the sword
M.U. manual of umpiring
musk. musketry
n. noun
N.C.O. non-commissioned officer
N.W. nuclear warfare
per. person
phot. photography
pl. (iol) plural
P.T. physical training
rev. revolver
R.F. range finder
rly. railway
R.M. rifle marksmanship
R.P. range practices
SCE seirbhísí cumarsáide agus eolais
sigs. signals
surg. surgical
tac. tactical
tls. tools
tr. transitive
vb. verb
vl. verbal
iv
A
‘A’ Administration, Riarachán ‘A’. the a. of proof to the contrary,
ABATE vb. Traoithim. mura gcruthaítear a mhalairt. A. of
ABATEMENT Lacáiste. casualties (M.U.), easpa taismeach.
ABATIS Leagarnach. A. of fire and its effect, easpa
ABATTOIR Seamlas. lámhaigh agus a héifeacht sin. Period
ABBREVIATION Authorised a’s., of a., tréimhse neamhláithreachta.
noda údaraithe. Unauthorised a., neamhláithreacht
ABDOMINAL A. wound, créacht bhoilg. neamhúdaraithe. A. without leave, N.
ABERRATION Mental a., saochan gan chead.
céille. ABSENT A. soldier, saighdiúir
ABET Aid and a., cabhrú agus neartú (le). neamhláithreach. To a. himself,
ABEYANCE In a., ar fionraí. (Duine) a fhanacht as láthair. To be a.
ABIDE To a. by Military Law, géilleadh off parade, Bheith a. l. ó pharáid
don dlí míleata. ABSENTEE A. without leave,
ABILITY Cumas, ábaltacht. A. to group, neamhláithrí gan chead.
cumas grúpála. ABSORB To a. a shock, turraing a
ABLE Cumasach, ábalta. A. sea-man, mhaolú.
mairnéalach inniúil. ABSORBED Súite.
ABLUTION A. rooms, seomraí ABSORBER Shock a., maolaire
ionnlaidh. turrainge.
ABNORMAL Neamhghnách. ABSORPTION Sú.
ABOARD I go a., bordálaim To go ABSTRACT A. of evidence, a
aboard, dul ar bord. chomaireacht fianaise.
ABOLISH vb. Díchuirim. ABUTMENT Teannta, pl. teanntaí.
ABOUT Máguaird, timpeall, thart ar, ACADEMY Acadamh.
tuairim is, faoi, mar gheall ar. About to ACADEMIC Acadúil.
fall, i riocht titim, ar tí titim. The local ACCELERATE To a. speed, an luas a
district, an ceantar máguaird. ghéarú. vb. Luathaím, tapaím, brostaím.
ABOVE Os cionn. ACCELERATED Brostaithe. A disease
ABRASION Scríobadh, pl. scríobthaí. a. by a wound, galar a brostaíodh de
ABRASIVE A. paper, páipéar scríobach. dheasca créachta.
ABREAST To be a., bheith ar bráid, ACCELERATION Luathú.
taobh le taobh. ACCELERATOR Luasaire. A. pedal,
ABRUPT Tobann, giorraisc (of language). troitheán luasaire.
ABSCESS Neascóid, easpa. ACCENT Canúint, blas.
ABSCOND Éalaím. ACCEPTABLE Inghlactha. a.
ABSCONDER Éalaitheoir. tolerances, Lamháltais i., a. hazard,
ABSENCE Neamhláithreacht. Contúirt i.
Authorised a., n. údaraithe. A.from ACCEPTOR A. circuit, ciorcad glactha.
duty through illness without medical ACCESS A. to, cead dul isteach, teacht
certification, n. ó dhualgas de dheasca air. A. routes, bealaí isteach.
breoiteachta gan deimhniú dochtúra. ACCESSIBLE Insroichte. In readily a.
Illegal a... n. neamhdhleathach. In form, ar féidir teacht air go heasca.
Accessibility Acquitial
Act Address
Adduce Advance
Advanced Age
Agency Air
Aircraft Alarm
Alcohol Alteration
Alternate Ammunition
Ampere Annex
10
Anniversary Apex
11
Apparatus Approval
12
Approve Area
13
Arm Arrangement
14
Arrears Assess
15
Assessed Attack
16
Attacker Audiovisual
17
Audit Azimuth
18
B
BACK B. pressure, cúlbhrú. B. of sword, BAGGAGE Bagáiste. B. lorry, leoraí b.
cúl claímh. B. bearing, treo-uillinn ar BAIL To b. out (aircraft), Toirléim, vb.
gcúl. The back lift (of wounded), an toirléimim, taoscaim, taomaim (bád).
dromthógáil. B. electromotive force, BAILER (water), Taoscaire.
cúlfhórsa leictreaghluaiste. BAILEY B. Light House, Teach Solais
BACKFIRE Cúltortadh, vb. intr. Seinscire.
cúltortann. BAILEY BRIDGE Droichead Bailey.
BACKGROUND Cúlra. Protective b., C. BAKER Báicéir.
caomhnaitheach. BAKERY Bácús.
BACKLASH Cúl-lascadh. BAKING Bácáil.
BACKLOADING Cúl-lódáil. B. point, BALANCE Spring b., Ainsiléad. To
pointe cúl-lódála. b. an account, cuntas a chothromú.
BACK-PAY Riaráistí pá. B. in bank, fuílleach sa bhanc. B.
BACKSIGHT Cúltreoir. Aperture weight, meáchan cothromaíochta. B.
b., cróchúltreoir. B. bed, leaba wheel, roth cothromaíochta. Point of
chúltreorach. B. bed cross pin, b., pointe cothromaíochta. B. sheet,
crosbhiorán leaba ch. B. complete, bileog chothromaíochta. The b. step,
cúltreoir chomhlán. B. crown/drum, an choiscéim chothromaíochta. Exactly
coróin chúltreorach, druma cútreorach. b’s, a chothromaíonn go cruinn.
B. fine adjustment worm wheel,
BALANCED Electrically b. state, staid
piastroth mionchoigeartaithe c. B.
chothrom leictreachais.
leaf/ protectors/ ramps/ slide, Cláirín/
BALL B. joint, Úllalt. B. and socket
gardaí/ fánáin/ sleamhnán c. B. slide
joint, Alt úll is slocáin. B. ammunition,
catch, greamaire sleamhnán c.
lónlámhaigh beo. Locking b, liathróid
BACKWARD Siar, ar gcúl, mall,
ghlasála. Safety b’s, liathróidí sábhála.
spadánta. B. men (instruction),
BALLAST Ballasta.
Mallfhoghlaimeoirí. B. motion,
BALL BEARING Tual gráinneach.
cúlghluaiseacht (gluaiseacht ar gcúl).
BALL-COCK Coca liathróide.
BACTERIA (pl. of bacterium) Baictéir,
frídíní. BALLISTIC MISSILE Diúracán
BACTERIOLOGY Baictéareolaíocht. balaistíochta.
BAD B. conditions, droch-choinníollacha. BALLISTICS Balaistíocht.
BADGE Suaitheantas. Cap/ collar BALLISTITE Balaistít. B. grenade
b., s.caipín/ cába. Corps b., cartridge, cartús balaistít gránáide.
córshuaitheantas. B. holder, sealbhóir BALLOON Balún. Hot air B., b d’aer te.
suaitheantais. Marksman’s b., s. Observation b., b. breathnadóireachta.
aimsitheora. BALL-RACE Gránlann.
BADMINTON Badmantan. BALL-VALVE Comhla liathróide.
BAD-TEMPERED Taodach, crosta, BAND Bianna, banda, banna. Inner b.,
cancrach. banda inmheánach. Inner b. screw,
BAFFLE Coscphláta. cuirim amú, cuirim scriú banda inmheánaigh. Inner b.
i dteannta, cuirim dallach dubh ar, screw spring, tuailm scriú banda i.
millim faoi (phlean). Lower b., banda íochtarach. Outer b.,
19
Bandage Base
20
Based Battlements
21
Battleship Belt
22
Benchmark Bivouac
Tag end of b., lámhghreim c. Spaced BILLET Isolated b., Billéad ar leithlis.
b’s, criosanna spásáilte. B. of fire, crios B’s, Billéid. To b. troops (on), trúpaí a
lámhaigh. B. fed, crioschothaithe. It choinmheadh (ar).
is b. fed, is le crios a chothaítear é. BILLETING Cur ar coinmheadh. B.
Demolition b., c. scartála. Subsidiary accommodation, cóiríocht choinmhidh.
b., fochrios. Compulsory b., coinmheadh éigeanta.
BENCHMARK Marc airde. B. officer/ parties/ requisition,
BENCHMARKING Public Service oifigeach/ meithleacha/ foréileamh
B.M. Body ( pay review), comhlacht coinmhidh.
tagarmharcála na Seirbhíse Poiblí. BILLIARD B. room, seomra billéardaí.
BENEFICIALLY Go fóinteach, B. cue, cleathóg billéardaí.
tairbheach, sochrach. A person b. BIN Gabhdán.
entitled to receive a gratuity, duine BINDING A condition b. on an
atá i dteideal go tairbheach chun aisce applicant, coinníoll atá ina cheangal ar
a fháil. iarratasóir.
BENEFICIARY Tairbhí. BINNACLE Bosca compáis.
BENEFIT Sickness or disablement b., BINOCULAR Déshúileach. B.
sochar breoiteachta nó míchumais. attachment, Nascán déshúiligh.
BENEVOLENT Daonchairdiúil. Army BIOLOGICAL B. Warfare, cogaíocht
B. Fund, Ciste Daoncharadais Airm. bhitheolaíoch. B. Effects, éifeachtaí
BENT Eag (mech). claonadh, lúbtha. bitheolaíocha.
He has a bent for.., tá claonadh aige BIPLANE Déphlána.
le… B. of sear and firing pin, eag an BIPOD Déchosach. B. head cover,
tsabháin agus an bhuailteáin. The full/ clúdach ceann déchosaigh. B. joint, alt
half b. of cocking-piece, lán/ leath e. d. B. legs, cosa d. B. level, leibhéal
na tinneallmhíre. d. B. mounting buffer spring, tuailm
BERET Bairéad. adarghabhálaí seastán d. B. sleeve,
BERTH Leaba loinge. muinchille dh.
BERTHING (vessels) Calú. BIRCH Beith. B. tree, crann beithe.
BETA B. particles, cáithníní beta. B. Silver b., beith gheal.
burns, dónna b. B. radiation, radaíocht BIRTH Breith. B. certificate, teastas
b. B. window, fuinneog b. breithe.
BEVEL Beibheal. B. gear, giar BISCUIT Briosca.
beibhealta. B. wheel, roth beibhealta. BISECT vb. Déroinnim.
BEVELLED B. edge, faobhar beibhealta, BISECTION Déroinnt. B. Point, pointe
fiarfhaobhar. The b. portion of the déroinnte. Power of b. of the eye (R.F.),
stem, an chuid bheibhealta den lorga. cumas déroinnte na súile.
BEYOND Bullets that fall b. the target, BISECTOR Déroinnteoir.
piléir a thiteann lastall den targaid. BIT Greim, blúire (beatha), piosa,
BIG B.-end, leathan. B.-end bearing, giota (páipéir). Bridle b., béalbhach.
imthaca an leathain. Reversible b., b. iniompaithe. Snaffle
BILATERAL déthaobhach. b., b. féasraí.
BILINGUAL Dátheangach. B. BITUMEN Biotúman.
document, doiciméad dátheangach. B. BIVALVE Déchomhla.
forms, foirmeacha dátheangacha. BIVOUAC Biobháig, pl. -áigí. B’ing,
23
Black Blue
24
Bluff Bomber
25
Bombing Branch
26
Brass Brigade
27
Brigadier Buffer
28
Buffet Butt
29
Button By
30
C
CABIN Cábán. ghairm amach ar buanseirbhís/ chun
CABLE Cábla. Electric/field/submarine traenála agus freachnaimh/ ar dualgas
c., c. leictreach/machaire/fomhuirí. i gcabhair ar an gCumhacht Shibhialta.
C. reels, spólaí de ch. Flexible c., c. C. sign, glaoch-chomhartha. On
solúbtha. c. targets, targaidí ar ghlaoch. At
CADET Dalta. C. Captain, Captaen the commander’s immediate c., ar
Daltaí. C. Master, Máistir Daltaí. gharghlaoch an cheannasaí. Single c.,
CADETSHIP Daltas/Daltachas. glaoch singil. Multiple c., ilghlaoch.
Appointment to C., ceapachán do Net c., líonghlaoch. Collective c.,
Dhaltas. cnuasghlaoch.
CADRE Caidre, pl. caidrí. C. of a CALORIE Calra.
group of squadrons, c. de ghrúpa CAM Ceam. C’clip, Ceamfháiscín.
scuadrún. Regular Army C’s, caidrí Long (lower) c. groove, ceameitre
na mBuan-Óglach. Fixed anti-aircraft fhada (iochtair). Short c. groove,
regimental c., c. cónaitheach reisiminte Ceameitre ghearr. C. lever,
frithaerárthaigh. ceamluamhán. C. lever fixing screw,
CAGE Transit c’s, Caighin eadarthurais. scriú nasctha ceamluamháin. C. slot,
Prisoner of war c., caighean ceamshliotán. Steps of c’s right and
príosúnach cogaidh. left, ceamchéimeanna deas agus clé.
CAKE Císte. C. surface, ceamdhromchla. Cam
CALCULABLE A gratuity c. at the shaft, ceamfhearsaid. C. operated
lower rate, aisce is inríofa ar an ráta interrupter switch, lascthrasnálaithe
íseal. ceamoibrithe.
CALCULATE Comhairim, áirím, CAMBER (M.R.) Dronn.
déanaim suas. Reports calculated to CAMERA Ceamara. Digital c., c.
cause alarm or despondency among digiteach.
the troops, luadráil a bhéarfadh scaoll CAMOUFLAGE Duaithníocht. C.
nó droch-mhisneach ar na trúpaí. discipline/net/ officer, araíonacht/ líon/
CALCULATION Áireamh, ríomhadh oifigeach duaithníochta. Individual c.,
comhaireamh. duaithníocht aonair. To c. a minefield,
CALCULATOR Ríomhaire (instr.). C. log mianach a dhuaithniú.
range corrector, r. raoncheartaitheora. CAMP Campa. C. Adjutant/
CALENDAR Féilire. Commandant, Aidiúnach / Ceannfort
CALIBRATION Calabrú. C. sources, C. C. Commandant’s Staff, Foireann
foinsí calabraithe. Cheannfort Campa. C. Orderly
CALIBRE Cailibre. Room, Gnósheomra C. Overnight
CALL Gairm, glaoch. C. to arms/c. up, c., c. thar oíche. Prisoner of war c., c.
gairm slógaidh. To c. off an action, príosúnach cogaidh. C. Quartermaster,
comhrac a aisghairm. To c. out the Ceathrúnach C. C. staff, foireann ch.
Reserve on permanent service/for C. Standing Orders, Buanorduithe
training and exercise/for duty in C. Training c., campa traenála. T.c.
aid of the Civil Power, An Cúltaca a grounds and ranges, tailte agus raonta
31
Campaign Car
32
Carbon Case
33
Cash Cell
34
Cement Chain
35
Challenge Charge
36
Chargeable Chemical
37
Chemically Circumstantial
38
Civic Clearing
39
Cleft Code
40
Co-Efficient Column
41
Combat Commander
42
Commanding Company
43
Comparable Complex
44
Complexity Concern
45
Concertina Confidential
46
Configuration Consistent
47
Consolidate Continuation
48
Continue Conventions
49
Conventional Cornflakes
50
Cornflour Counter
51
Counteract Cover
52
Covered Crisis
53
Critical Current
54
Curriculum Cynical
55
D
DAB Daba. of re-enlistment, d. athliostála. D .of
DAGGER Duirc, miodóg. replacement, d. athsholáthair. D. of
DAILY Laethúil. reversion, d. aischéimithe. D. of
DAM Damba. termination of service, d. foirceannta
DAMAGE Damáiste. Barrack d’s, seirbhíse. Critical d. (Army Pension), d.
damáistí beairice. Culpable d., cinnteach. Operative d., d. feidhme. D.
damáiste inmhilleáin. Collateral time groups, grúpaí dáta agus ama.
d, d. comhthaobhach D. to military DATUM Dátam. D. point pointe dátaim.
equipment, d. do threalamh míleata. DAVIT Dáibhí.
D. caused through fair wear and DAWN Breacadh lae, éirí gréine, fáinne
tear, d. trí ghnáthchaitheamh agus an lae.
gnáthchuimilt. D. attributable to DAY D. of absence, lá neamhláithreachta.
circumstances other than f.w. and t., D. in custody, l. i gcoimeád. D. of
d. is inchurtha i leith imthosca seachas detention, l. faoi choinneáil. D. of
gnáthchaitheamh agus gnáthchuimilt. imprisonment, l. príosúnachta. D.
Secondary d., d. tánaisteach. room, seomra lae.
Structural d., d. Tógala. Wilful d., d. DAZZLE Drílse, dalladh, dallrú. To d.
toiliúil. oncoming traffic, trácht i d’aghaidh a
DAMPED D. galvanometer, dhallrú.
galbháinmhéadar maolaithe. DEAD D. axle, acastóir daingean. D.
DAMPER Maolaire. body, corp (marbh). D. centre, ceartlár.
DAMPNESS Taise. D. level, cruinn leibhealta.
DAMP-RESISTING Taisdhíonach. DEADGROUND Marbhthalamh.
DANDRUFF sail chnis, codam. DEAF Bodhar.
DANGER Contúirt, dainséir. In the DEAFNESS Bodhaire.
case of imminent national d., i gcás DEARTH Ganntanas.
contúirt náisiúnta a bheith ag bagairt. D. DEATH Bás. Sudden d., bás tobann.
area, líomatáiste dainséir. D. flag, brat Suspicious d., bás amhrasach.
rabhaidh. DEBATE Díospóireacht.
DANGEROUS Contúirteach, DEBAUCHERY Ainriantacht, drabhlás.
dainséarach. D. zone, crioslach DEBIT Fiachas. To d. a sum to the
dainséarach. account of ‘A’ , suim airgid fhéichiúnú
DASH (sigs.) Dais. D.-board, pludchlár, do chuntas ‘A’. D. balance, fuílleach
painéal. D. light, solas painéil. fiachais. Mess d’s, fiachais bhialainne.
DATA Sonraí. Reference d., s. tagartha. DEBONAIR Lúcháireach, soilbhir.
DATE D. of commencement of pension, DEBOUCH To d. from a wood,
dáta tosaithe pinsin. D. of desertion, d. brúchtadh as coill.
tréigin. D. of discharge, d. urscaoilte. DEBRIEFING Dí-mhionteagasc.
D. of dismissal, d. dífhostaithe. DEBRIS Treascarnach, smionagar. D.
Effective d. of appointment/ clearance, iméiteach treascarnaigh.
promotion, d. éifeachtach ceapacháin/ DEBT Fiach. Bad debts, drochfhiacha.
ardú céime. D. of initial formation DEBTOR Fiachóir, féichiúnaí.
of unit, d. céadbhunaithe aonaid. D. DEBUS To order troops to d., ordú do
thrúpaí tuirlingt.
56
Decarbonise Deduction
57
Deed Defiladed
58
Defile Demolition
59
Demonstration Depot
60
Depreciation Destination
61
Destroy Develop
62
Development Dilution
63
Dim Disappointment
64
Disaprove Disinfectant
65
Disinfector Disposition
66
Disprove Diver
67
Diversion Draughtsman
68
Draw Drum
69
Drummer Dysentery
70
E
EAGER Díocasach, cíocrach. E. (for, to), adj. éalárnach. Lever for e., luamhán
i bhfách (le). d’éarlárnach.
EAGLE Iolar. ECHELON Éisliún. Assault/ double/
EAR Cluas. E. defender, cosantóir reserve/ support e., é. lingthe/
cluaise. dúbailte/ cúltaca/ tacaíochta. Forward/
EARLIEST E. time, am is luaithe. rear e., tuléisliún/ cúléisliún.
EARLY E. warning, luathrabhadh. ECHELONED E. defence system,
EARMARK Sainmharc. córas cosanta éisliúnta. E. to the rear,
EARNEST Dúthrachtach, dáiríre. éisliúnta i dtreo an chúil.
EARPHONE Cluasán. ECHO Macalla. E. signals, comharthaí
EAR-PIECE Cluasán. macallacha.
EARRING Fáinne cluaise. ECLIPSE Urú.
EARTH Úir, domhan, cré. Scorched ECONOMIC Eacnamaíoch.
e., lomargain. It circles the e., ECONOMICAL Tíosach, coigilteach,
timpeallaíonn sé an domhan. E. - cnuaisciúnach. E. fire, Lámhach
connection úircheangal. E. -wire, coigilteach. The most e. type of fire,
úirshreang. E.-pin, úirbhiorán. An saghas lámhaigh is coigiltí. An
EARTHING E. clip, fáiscín úircheangail. article beyond e. repair, earra nárbh
EARTHQUAKE Crith talún. To fhiú a dheisiú.
withstand an e., c. t. a sheasamh. ECONOMICS Eacnamaíocht.
EARTHWORKS Úiroibreacha. ECONOMY Coigilt, tíos, cnuaisciúin,
EASE To e. off to the left, bogadh fó fearachas, baileachas, geilleagar. E. of
chlé. To e. springs, tuailmí a bhogadh. force, coigilt nirt/ cnuaisciúin nirt. E.
To stand at e. from the order, gabháil of effort, coigilt iarrachta. E. label,
ó shuí go seasamh ar áis. E. of handing, duillín fearachais. Political economy,
éascacht láimhseála. geilleagar polaitiúil.
EASEL Tacas. ECZEMA Eachma.
EAST Oirthear, ag dul soir, ag teacht EDDY E. current, sruth guairneáin. E. c.
anoir. losses, caillteanais srutha guairneáin.
EASTER Cáisc. E. privilege leave, EDGE (sword) Faobhar. False e., f.
saoire phribhléide na Cásca. bréige. Front e. (sword), f. béil.
EASTERLY E. variation, Diall soir. E. Chamfered e., frainse. Forward e.
wind, gaoth anoir. (area), tulimeall. E. of the bull, imeall
EASTERN E. area, líomatáiste an oirthir. an bhulla.
E. Brigade, Briogáid an Oirthir. EDIBLE Inite.
EASTING E. co-ordinate, EDIT Eagraím.
comhordanáid soir. EDITION Eagrán. Revised e. of training
EASY Stand e., seas ar socracht. regulations, eagrán athscrúdaithe
EASYGOING Réchúiseach. E. person, de rialacháin traenála. Layered and
boigéisí. hillshaded e. (M.R.), e. slaodaithe agus
EBB-TIDE Aife, taoide trá. cnocscállithe.
ECCENTRIC Corr, aisteach, n. and EDITOR Eagarthóir.
71
Editorial Electrolyte
72
Electromagnetic Embussing
73
Emerald Endorse
74
Endorsed Engineer
75
Engineering Entry
76
Enumeration Essence
77
Essential Ex
78
Exact Exercise
79
Exert Experimenter
80
Expert Extractor
81
Extradite Eyepiece
82
F
FABRIC Uige, faibric, Aircraft FAILURE Teipire (G.T.), loiceadh, teip,
f., faibric aerárthaigh. F. coupling, cliseadh. Mechanical f. (vehicle),
cuingireas faibrice. loiceadh meicniúil (feithicle).
FABRICATION F. of evidence, cumadh FAINT Fanntais, laige. To f., titim i laige,
fianaise. FAIR Fionn, cothrom, cuíosach,
FACE F. of target, éadan targaide. measartha, cóir, réasúnta. A f. haired
FACIAL F. injury, gortú aghaidhe. person, duine fionn. A f. Judgment,
FACEPIECE aghaidhmhír. Fitting breith chothrom. He is only f., níl sé
surface of f., dromchla feistithe ach cuíosach/ measartha.
aghaidhmhíre. FAITH To bear true f. and allegiance
FACILITATE To f. him in the (to), fíordhílseacht agus géillsine a
execution of his duties, éascú dhó a thabhairt (do).
dhualgais a chomhlíonadh. FAITHFUL F. discharge of duty,
FACILITIES To afford f., saoráidí a dualgas a chomhlíonadh go dílis.
chur ar fáil. Repair f., s. deisiúcháin. FALL F. of grenade, titim ghránáide. F.
FACING (he) f. the officer, (a) aghaidh of shot, urcharthitim. Bullets that f.
ar an oifigeach. beyond/ short of the target, piléir a
FACSIMILE F. of signature, thiteann leastall/ lasbhus den targaid.
macasamhail ar shíniú. On a date which f’s after the date
FACT Fíoras, fírinne. Based on of this order, ar dháta a tharlaíonn tar
f’s, bunaithe ar fhírinní/ fhíorais. éis dáta an ordaithe seo. To f. back
Established f’s, firínní bunaithe. (combat), titim siar. To f. in/ out
Material f., fíoras ábhartha. (parade), luí isteach/ amach. F. of shot
FACTION F. fighting, faicseanaíocht. decoder, díchódóir urcharthitime. F. of
FACTOR Fachtóir, ceist, coibhneas, toisc. shot encoder, códóir urcharthitime.
Time and space f’s, ceisteanna ama is FALL-OUT Astitim. F. areas, líomatáistí
spáis. 2 & 5 are the f’s of 10, is iad 2 astitime. Atomic f., astitim adamhach.
agus 5 factóirí a 10. The safety f., an Local f., A. áitiúil. World wide
coibhneas sábhála. The terrain is the f., a. dhomhanda. Significant f., a.
most important/ limiting f., is é an éifeachtach.
tír-raon an toisc is tábhachtaí/ an toisc FALLING F. plates, plátaí titimeacha.
theorann. F’s affecting the mission, FALSE F. crest, cíor bhréige. F.
tosca a mbeadh éifeacht acu ar an declaration, dearbhú bréagach. F. oath,
misean. Limiting f’s, tosca teorann. mionn éithigh.
FACTORY Monarcha. Armament/ FALSEHOOD F. of confession,
repair f., m. armála/ dheisiúcháin. bréagacht admhála.
FACTUAL Fíorasach. F. knowledge, FALSIFICATION F. of official
eolas f. documents, falsú cáipéisí oifigiúla.
FADING Éagadh, tréigean (of colour). FAMILIARISATION F. Practice,
FAHRENHEIT Faranhaít. cleachtas taithíoch.
FAILING For f. to, toisc gan, toisc gur FAMILIARITY Eolas, caidreamh. F.
theip. with the ground, eolas ar an talamh.
83
Families Feed
84
Feeder Field
85
Fight Find
86
Finder Fire
87
Fireball Fixture
88
Flag Float
89
Floatation Foot
90
Footing Foresight
91
Foresight Forming
92
Formula Frequency
93
Fresh Fungus
94
Funnel Future
95
G
GABERDINE Gabairdín. gaschosc. G. -cylinder, gás-sorcóir. G.
GABLE END Pinniúr, binn. escape, gáspholl. G.-exhaust (LMG),
GAIN vb. Tuillim, gnóthaím, bainim gás-sceitheadh. G. fitter, gásfheisteoir.
amach. n. brabach, méadú. To G. -generator, gásghineadóir. G. -
g. surprise / fire superiority, mines, gásmhianaigh. Mustard g.,
ganfhiosaíocht/ barr lámhaigh a g. amharaig. G. passage (L.M.G.),
bhaint amach. To g. ground, talamh a gásbhealach. Persistent/ nonpersistent
dhéanamh. To g. Speed., luathú. g., g. marthanach/ neamh-mharthanach.
GAIT Siúl, imeacht. Poison g., g. nimhe. G. -port (G.T.),
GAITERS Loirgeáin. gásphort. G. -proof, gásdíonach.
GALLANTRY Act of g., gníomh G. -regulator, gásrialtán. G. -r.
calmachta/ curatachta. key, eochair ghásrialtáin. Stud on
GALLERY Áiléar. g. -r., stoda ar ghásrialtán. G. sentries,
GALLEY Cocús. gásfhairtheoirí. G. shield, gás-sciath.
GALLON Galún. G. signal, gáschomhartha. G. -slot,
GALLOP Ar cosa in airde. gas-sliotán. G. -spray, gás-sprae. G.
GALLOWGLASS Gallóglach. -tightness of respirator, teanndlús
GALVANOMETER Galbháinmhéadar. aerscagaire gáis. G. training facilities,
Damped g., g. maolaithe. Highly áiseanna traenála gáis. Training g’s,
sensitive g., g. aníogair. Tangent g., g. gáis traenála. G. warning, gásrabhadh.
tadhlaíoch. Insufficient g., easpa gháis. Timed g.
GAME Outdoor g’s, cluichí amuigh practice, amchleachtas gáis. Nerve g.,
faoin spéir. G’s of military value, g. néarógach. Solid g., g. tathagach.
cluichí a bhfuil fiúntas míleata iontu. GASEOUS G. materials, ábhair
GAMMA G. radiation, gamma raidíocht. ghásacha.
G. exposure, g. nochtadh. GASKET Stráice teanntaithe, stopallán,
GANGED G. condenser, gaiscéad.
comhdhlúthadán cuingrithe. GASOLINE Gásailín.
GANGRENE Morgadh. Gas g., GASOMETER Gásmhéadar.
gásmhorgadh. GASSED G. area, líomatáiste faoi ghás.
GANGWAY Stangairt, clord. GASTIGHT G. plug, plocóid
GANTRY Droicheadán (M.R.). ghásdíonach.
GAP Bearna, mant. Armature g., mant GASTRITIS Gaistríteas.
armatúir. GASTRO-ENTERITIS Rup rap.
GARAGE Garáiste. GATHER G. evidence, fianaise a bhailiú.
GARAGING Garáistíocht. GATHERING Comhthionól.
GARNISH Maiseachán, tarsann (ar bhia). GAUGE Tomhas. Narrow g. (rly.),
GARRISON Garastún. To g. troops, iarnród caol. Standard g. (rly.), i.
trúpaí a chur ar garastún. G. church, caighdeánach. Caliper g., cailpéar
eaglais gharastúin. tomhais. Plug g., tomhas plocóide.
GAS Gás. G.-affected part, páirt lena Striker protusion g., t. forsháite
dteagmhaíonn g. G. -attack, ionsaí gáis. buailteáin.
Blister g., gás boilgéasach. G. -check, GAUNTLETS Lámhainní fada.
96
Gauze Glance
GAUZE Uige (fem.). Cotton g., u. gh. G. staff training directive, treorán
chadáis. G. -pad, pillín uige. Wire g., traenála ardfhoirne. G. terrain exercise,
uige shreinge. freachnamh tír-raoin ghinearálta.
GAZETTE Defence Forces’ G., Iris G. training depot, iosta traenála g.
Óglaigh na hÉireann. G. transport company, complacht
GEAR Giar, gléas, gléasra. Actuating iompair g.
g., giar gníomhaithe. Cut-off g., g. GENERATE vb. Ginim.
stoptha. Cut-off g. actuating rod/ GENERATING G. station, stáisiún
setting tool, slat ghníomhaithe/ uirlis giniúna.
socraithe an ghiar stoptha. Elevating GENERATION Giniúint.
g., g. ardaithe. E. g. housing/ jamming GENERATOR Gineadóir. G. AC.,g.
bolt, cumhdach/ bolta pulctha an gh. srutha ailtéarnaigh. G. DC., g. srutha
a. Firing g., g. lámhaigh. High g., g. dhírigh.
ard. In g., i ng. Lateral deflection g’s, GENEROUS Fial, flaithiúil.
giaranna taobhshraonachta. Low g., giar GENTLE Caoin, mánla, mín, séimh.
íseal. Neutral g., g. neodrach. Out of g., GENTLY G. undulating, ag tonnadh go
as g. Quick-loading g., g. mearlódála. réidh.
Re-cocking g., g. atinnill. Reverse GENUINE Fíor, dílis.
g., g. cúlaithe. Top g., g. uachtair. GENUINELY Dáiríre, go fírinneach.
Traversing g., g. trasnála. Vertical GEODESIST Geodasaí.
deflection g., g. ingearshraonachta. To GEODESY Geodasaíocht.
change g., g. a aistriú. To change into GEODETIC Geodasach.
second g., aistriú go dtí an dara g. G. GEOGRAPHICAL G. area, líomatáiste
box, giarbhosca. G. ratio, cóimheas geografach. G. co-ordinates,
giaranna. Range g., raonghléas. R. g. comhordanáidí geografacha.
bracket/ indicator, brac/ taispeántóir GEOLOGICAL G. map, léarscáil
raonghléis. gheolaíochta.
GEIGER G. counter, áiritheoir geiger. G. GEOLOGY Geolaíocht.
tube, píobán geiger. GEOMETRY Céimseata. Coordinate g.,
GELDING Gearrán. c. chomhordanáideach.
GELIGNITE Geilignít. GERMS Frídíní (galair), baictéir.
GENDER Inscne. GET vb. Faighim. ‘G. away’ man
GENERAL Ginearál (n.), ginearálta (patrol), fear éalaithe.
(adj.). G. -officer, ginearáloifigeach. G. GIB Ding. Bottom/ top projection of the
Officer Commanding, G. i gCeannas. g., bun/ barrstarrán na dinge. G. spring,
G. Officer Commanding a Brigade, G. tuailm dhinge. Cover of g. s., clúdach
i gCeannas Briogáide. G. -Officer C. in tuailm d.
the field, G. i gCeannas ar an machaire. GIDDY Éaganta, aerach.
G. Staff, ardfhoireann. G. Staff Officer, GIRDER Cearchaill.
oifigeach ardfhoirne. Army (G) GIRTH Giorta. Leather/ web g., giorta
Headquarters, Ceanncheathrú (G.) an leathair/ uige.
Airm. G. salute, cúirtéis ghinearálta. GIZZARD Eagaois.
G. functions of the staff, feidhmeanna GLACIS Claonfort (M.R.).
ginearálta na foirne. G. list, liosta GLADE Gléarmhá, plásóg choille.
ginearálta. G. principles, prionsabail GLANCE To g. at the shoulders of the
97
Gland Graphited
98
Grapnel Gritty
99
Groin Guard
GROIN Bléin (fem.), pl. -te. g., grúpa sróngháis/ deorgháis. Check
GROOMING Grúmaeracht. g., promhghrúpa. Fighting g., g. troda.
GROOVE Eitre. Annular/ spiral g’s, G. headquarters, ceanncheathrú
eitreacha fáinneacha/ caisimíneacha. ghrúpa. G. leader, cinnire grúpa.
Safety g., eitre shábhála. Traverse g., Order g., grúpa orduithe. G. of single
traseitre. shots, g. d’urchair aonair. Group of
GROUND Talamh, áit, líomatáiste. On squadrons, g. scuadrún. Zero g., g.
compassionate g’s, ar chúiseanna nialais. Vertically elongated g., g.
comhthrua. Commanding g., talamh ingearfhadaithe. Battalion/ Brigade
ceannasach. Dead g., marbhthalamh. g., Cathlán/ Briogáidghrúpa. G.
Dominating g., t. tiarnasach. G’s centre, airmheán grúpa. Address g’s,
of an application, forais iarratais. seoladhghrúpaí. Date time g’s, grúpaí
On the g’s of ill-health, ar fhoras dáta agus ama. To g. to standard,
easláinte. G. attack, ionsaí talún. G. grúpáil de réir caighdeáin.
controlled approach, tárrachtain GROUPER Grúpálaí. 4”, 8”, 12” g.,
rialaithe ar talamh. G. controlled Grúpálaí 4 orlaí, 8 n-orlaí, 12 orlach.
interception, tascradh rialaithe ón GROUPING Grúpáil. G. of kindred
talamh. G. disruption, réabadh stores on requisition forms, stórais
talún. G. force, fórsa talún. G. liaison den tsamhail chéanna a ghrúpail ar na
officer/ section, oifigeach liaison/ gasra foirmeacha foréilimh. Owing to the
talún. G. observer centre, airmheán closer g. of the machine-gun, toisc
breathnadóirí talún. G. observer dlúithe ghrúpáil an inneallghunna.
team, foireann breathnadóirí talún. Standard of g., caighdeán grúpála.
G. zero, nialas talún, pointe nialais. G. burst, maidhm ghrúpála. G.
G. z. indicator, taispeántóir pointe practice, cleachtas grúpála. G. target,
nialais. Jumping-off g., áit tosaithe. targaid ghrúpála. Main unit g’s,
príomhghrúpálacha aonaid.
Killing g., áit áir. Vital g., talamh
GROUPMENT Organisation of troops
riachtanach. Dropping g’s (aircraft),
into g’s, trúpaí a eagrú ina ngrúpaí.
láithreacha leagain. Ornamental g’s,
GRUB Traversing bush g. retaining
tailte ornáideacha. Parade g., láthair
screws, mionscriúnna coinnithe an
pharáide. Review g., l. léirbhreithnithe.
bhraicille trasnála.
To search g., talamh a ghrinniú. To
GUARD Garda. Advanced g., tulgharda.
study g., t. a bhreithniú. Steep sloping
G. axis pin, fearsaid gharda. Billet
g., talamh claonard. Wooded g., talamh
g., garda coinmhidh. G. commander,
coillteach. To g. arms, airm a leagan.
ceannasaí g. G. duty, dualgas g.
GROUNDWORK Obair thalún. Flank g., g. cliatháin. G. of honour,
GROUP vb. Grúpalaim n. grúpa. The g. onóra. Hospital g., g. ospidéil. G.
barrel/ body/ pinion/ piston/ striker/ of the sword, coimeád an chlaímh.
trigger g., grúpa an bhairille/ na New/ old g., nua/ seangharda. Rear g.,
cabhlach/ an phinniúin/ na loine/ an cúlgharda. On g., ar garda. Quarter g.,
bhuailteáin/ an trucir. 1”, 2”, 4”, 8”, ceathrúgharda. G. room, seomra garda.
12” g., Grúpa orlaí/ dhá orlach/ ceithre To come to the g. position, teacht
orlaí/ ocht n-orlaí/ dhá orlach déag. ar suíomh g. To g. against surprise,
Blister/ choking group gases, grúpa bheith san airdeall ar ghanfhiosaíocht.
gáis bhuilgéasaigh/ tachta. Nose/ tear Track g’s, rianghardaí.
100
Guardian Gyro-Compass
101
H
HABIT Gnás, béas, nós. HALL Dining h., proinnteach.
HABITABLE Ináitrithe. HALT vb. tr. and intr. Stadaim, vl.and n.
HABITATION Áitreabh. stad. H. signal, comhartha staid. ‘Halt!
HABITUAL Gnáth-, gnách. who goes there?’ Stad! Ce siúd ann?”
HACURE n. Scáthlíne, vb. scáthlíním. To h. troops, trúpaí a stad.
HACKNEYED Smolchaite. H. phrase, HALTER Adhastar.
abairt smolchaite. HALTING H. place/point, áit/pointe
HACK-SAW Sábh miotail. staid.
HADDOCK Cadóg. HALLUCINOGENIC H. drugs, drugaí
HAEMORRHAGE Rite fola, fuiliú. mearaíochta.
Arterial/ capillary/ venous h., HALVING Leathú. H. adjustment,
f. airtéireach/ ribeach/ féitheach. coigeartú an leathaithe. Housing for h.
Varieties of h., éagsúlachtaí fuilithe. adjusting head, cumhdach do roithín
HAEMORRHOIDS Fíocas, daorghalar. coigeartaithe an leathaithe. Incorrect
HAGGARD Iothlainn. h., leathú neamhcheart.
HAIL To h. a vessel, forrán a chur ar HALYARD Scrúta, háilléar.
árthach. HAM Gambún, liamhás,. Baked h., g.
HAILING To be within h. distance (of), bácáilte. Baked Limerick h., g. b.
bheith i raon forráin (do). Luimnigh. Limerick h., g. Luimnigh.
HAIL-STONE Cloch shneachta. HAMLET Gráig.
HAIR Gruaig, rón. H. cloth, rónéadach. HAMMER Casúr. H. axis pin, fearsaid
H’spring, ribethuailm nó tuailim ribe, chasúir. H. catch, greamaire c. H. c.
H. trigger, fothruicear. Horse h., rón screw, scriú greamaire c. H. (with
capaill. catch spring and swivel assembled),
HAIRCUTTING Laundry and h. casúr (le tuailm ghreamaire agus sclóin
deductions, asbhaintí i leith níocháin chóimeálta). H. plunger, tumaire casúir.
agus gruagaireachta. H. roller, rothlóir c. H. spring, tuailm
HAIRDRESSER Gruagaire. ch. H. s. and plunger, t. ch. le tumaire.
HAIR-LINE Ribelíne (M.R.). H. stirrups, stíoroipí c. H. stirrup pin,
HAIRY Gruagach. biorán stíoróip ch. H. with stirrup,
HAKE Colmóir. casúr le stíoróip. H. strut, teanntóg ch.
HALF H. -bull, leathbhulla. To put H. stud, stoda c. H. swivel, sclóin ch.
the Flag (Ensign) at h.-mast, an H. s. screw, scriú sclóin ch. H. s. pin,
Brat (Meirge) a chur ar leathchrann. biorán sclóin ch. H. with s. assembled,
At h. -cock, ar leatinneall. H. life, casúr le sclóin chóimeálta.
leathbheatha. To put patient in HAMMERING Casúireacht.
h. -sitting position, othar a chur in a HAMPER To h. the movement of
leathshuí. H. -pay, leathphá. H. shaft, reinforcements, ceataí a dhéanamh do
leathfhearsaid. H. wave rectification, ghluaiseacht trúpaí athneartacha.
ceartú leaththoinne. HAND Lámh. H. -angle (M.G.),
HALF-HEARTED Fuarbhruite. lámhuillinn. H. bag, mála láimhe.
HALF-LIGHT Breacsholas, clapsholas. H. Ball, liathróid láimhe. H. book,
lámhleabhar. H. cuff, dornasc.
102
Handle Head
103
Heading Helmet
104
Helper Holdall
105
Holder Hour
106
House Hysterical
107
I
ICE leac oighir. ILL-TREATING I. a soldier, ainíde a
ICE CREAM Uachtar oighir, reoiteog, u. thabhairt ar shaighdiúir.
reoite. ILLUMINATED Soilsithe.
IDEAL Idéal, idéalach. ILLUMINATION Soilsiú. To employ
IDEALISM Idéalachas. a shell for i., sliogán a úsáid chun
IDEALIST Idéalaí. soilsithe.
IDENTICAL Comhionann. ILL-USAGE Mí-úsáid, drochúsáid.
IDENTIFICATION Aithint, céannacht. ILLUSION Seachmall.
Aircraft i., aithint aerárthaigh. ILLUSTRATION Soiléiriú.
Evidence of i. of documents, fianaise Diagrammatic i., s. léaráideach.
ar chéannacht cáipéisí. IMAGE Íomhá, dealbh. Inverted i.,
IDENTITY Aitheantas. I. disc, diosca íomhá aisiompaithe. I’s symmetrically
aitheantais. Chemical i., aitheantas disposed with respect to the dividing
ceimiceach. line, íomhánna suite go glónmhar i leith
IDLE I. stroke, buille díomhaoin. na líne teorann. Imaging equipment,
IGNITE vb. Adhnaim, vl. adhaint, vb. treallamh iomháithe.
lasaim. IMAGINARY I. line, líne shamhailteach.
An i. line drawn from the quay, l. s. a
IGNITER Adhainteoir. I. set, gléas
tharraingeofaí ón gcé.
adhainte.
IMAGINATION Samhlaíocht.
IGNITION Adhaint. I cap/ distributor,
IMAGINATIVE Samhailteach,
caipín/ imdháileoir adhainte. I. point,
samhlaíoch. I. thought, machnamh/
adhaintphointe. I. circuit, ciorcad
smaoineamh samhailteach.
adhainte. I. coil, tochardán adhainte. To IMITATE vb. Déanaim aithris (ar).To i. a
advance the i., an adhaint a luathú. person, aithris a dhéanamh ar dhuine.
IGNOMINY Dismissed with i., dífhostú IMITATION Colourable i. of uniform,
faoi aithis. aithris dhealraitheach ar éide. I.
IGNORANCE Aineolas, ainbhios. Gross method, modh aithrise. I. of the
i., dubhainbhios. demonstration (musk), aithris ar an
IGNORANT Aineolach. léiríocht.
IGNORE I. it, ná bac leis, scaoil thart é. IMMATERIAL Gan tábhacht,
ILL Tinn, breoite, olc, dona, droch-. A neamhábhartha.
soldier dangerously i., saighdiúir tinn IMMATURE Anabaí.
go baolach. IMMEASURABLE Dothomhaiste, as
ILLEGAL Neamhdhleathach. cuimse, gan teorainn.
ILLEGALITY I. in enlistment, IMMEDIATE I action, beart láithreach.
neamhdhleathacht liostála. I. build-up, neartú l. I. objective,
ILLEGIBLE Doléite. garsprioc. I. superior officer, gar-
ILL-HEALTH Easláinte. oifigeach uachtarach. I. relative,
ILLICIT Aindleathach, neamhcheadaithe. garghaol. In the i. future, go luath
ILLITERATE Neamhliteartha. amach anseo.
ILLNESS Breoiteacht. IMMEDIATELY The i. preceding
ILL-TEMPERED Cantalach. subsection (Regulation), an fo-alt
deiridh roimhe seo.
108
Immense Inability
109
Inaccessible Incorrect
110
Increase Inefficiency
111
Ineligible Inhabited
112
Inhale Instead
113
Interpersonal Intelligence
114
Intelligent International
115
Internee Inversely
116
Invert Ivory
117
J
JACK Giolla ardaithe, seac (mech.). To organisation, gabháil le heagraíocht.
j. up a car, gluaisteán a chrochadh le To j. in a mutiny (offence), Páirt a
giolla ardaithe/ carr a chrochadh le seac. ghabháil i bhfrithcheilg. To j. action,
JACKET Fatigue j., seaicéad giotamála. dul i dtreis chomhraic. J. together,
JADED Spíonta. ceangal le chéile.
JAM vb. Pulcaim, n. pulcadh (mech.), JOINER Siúinéir, saor adhmaid.
formhúchaim (wrls.), subh (food). JOINT (mech.) Alt, comh-, siúnta
Causes of j’s, fáthanna pulcaithe. (adhmaid), spóla (feola). Elevating
JAMB Ursain (door). j., a. ardaithe. E. j. bracket/ pin, brac/
JAMMED J. striker (G.T.), buailteán biorán ailt ardaithe. J. pin, altbhiorán.
pulctha. J. p. screw, scriú altbhioráin. J. screw,
JAMMING Formhúchadh (wrls.). J. bolt, altscriú. Sliding j., a. sleamhnáin.
bolta pulctha. Solder j., a. sádrála. Splined j., a.
JAR Próca. splínithe. J. staffs, comhfhoirne. J.
JARGON Glafarnach, béarleagair. trials, comhthrialacha. J. of meat,
JAUNDICE Lí bhuí, buíochán, na spóla feola.
buíocháin, an galar buí. JOINTING Altghléas, siúntú.
JAW The lower j., an giall íochtair. JOINTLY I gcomhpháirt.
Wounds of jaw, créachtaí ar an ngiall. JOKER (target) Áilteoir.
JEALOUS Éadmhar. JOURNAL Siurnal (mech.), irisleabhar.
JEALOUSY Éad. Unit j., dialann aonaid.
JELLY Glóthach. Tanic acid j., g. JOURNEY Turas, aistear.
d’aigéad tainneach. JUDGE J. Advocate/ Advocate General,
JEMMY Sparra. Abhcóide/ Ardabhcóide Breithiúnais.
JEOPARDISE Cur i gcontúirt. Deputy J. A. G., Leas-Ardabhcóide
JERK vb. Siorcaim, n. siorc, sracaim. Breithiúnais. To j. distance by the eye,
JERKING Siorcadh, sracadh. fad slí a mheas leis an tsúil.
JERKIN Seircín. JUDGING Meas. To turn, j. the time,
JERSEY (football) Geansaí (peil). iompú ag meas ama. J. distance
JET J. of blood, scaird fola. J. engines, record, taifead fadmheasa. J. distance
scairdinnill. J. -plane, scairdeitleán. test, tástáil fhadmheasa.
J. -propulsion, scairdtiomáint. JUDICIAL To take j. notice (of), aird
J. -propelled aircraft, aerárthach bhreithiúnais a thabhairt (ar).
scairdtiomána. JUICE Sú.
JETTISON To j., caitheamh thar bord. JUMP Abhóg (musk.), léim. Lateral j.,
JETTY Lamairne, cé. taobhabhóg. Vertical j., a. ingearach.
JEW Giúdach. Long/ high j., léim fhada/ ard. Jump
JEWEL Seoid. off (show jumping), Athléim réitigh.
JODHPURS Triús marcaíochta. Show Jumping Léimneach seó.
JOG Bogshodar. To jog memory, an JUMPER Geansaí (knitted).
chuimhne a mhúscailt. JUNCTION Railway j., acomhal
JOIN To j. the Permanent Defence iarnróid. Road j., a. bóithre. Complex
Force, Dul sna Buan-Óglaigh. To j. an r. j., a. Ilbhóithre. Hedge j., a. fáil.
118
Jungle Jute
119
K
KALE Cál. KILOGRAMME Cileagram.
KEEL Cíle (boat). KILOMETRE Ciliméadar. K. grid,
KEENESS Díocas, díbhirce. K. on greille chiliméadair.
games of military value, díocas chun KILOTON Cileaton.
cluichí a bhfuil fiúntas míleata iontu. KILOWATT Cileavat.
KEEP Coimeád. To k. an objective KILT Filleadh beag.
under close observation, sprioc a KIN Gaol pl. gaolta, Next-of-kin,
choimeád faoi ghrinnbhreathnadóire- neasghaol.
acht. To k. direction, treo a ch. To k. KIND Saghas, cineál; cneasta, lách,
the reserve up to strength, an cúltaca cineálta.
a ch. ar lánlíon. To k. in touch with KINETIC K. energy, fuinneamh
a commander, fanacht i gcumarsáid gluaiseachta.
le ceannasaí. To k. to the point KING-PIN Príomhbholta.
(instruction), an chaint a chruinniú. To KINK Ruaircín (wire).
k. the step, coimeád ar comhchoiscéim. KIOSK Both.
KEEPER Coimeádaí. K. pin, biorán KIT Feisteán, cit. Flight tool k., f. uirlisí
coimeádta. K. split pin, gabhalbhiorán eitilte. K. history sheet, stairbhileog
coimeádta. feisteáin. K. of tools, feistean uirlisí.
KEG Ceaig. K. replacement record, taifead
KELP Ceilp. athsholáthair feisteáin. Trade k., f.
KENNEL Conchró. ceirde. K. bag, trucaid. K. inspection,
KERB Ciumhais. cigireacht chit. Issue of k., eisiúint ch.
KEROSENE Ceirisín. KITCHEN Field k., cistin mhachaire.
KEY Eochair. Morse k, eochair fly-proof k., c. chuildíonach. K.
Morse. Retaining/ tightening management, bainistí chistine.
K., eochair choinnithe/ theannála. KNAPSACK Cnapsac.
K.-word, eochairfhocal. Codes KNEE-CAP Gealachán, pláitín glúine.
and k’s, códanna agus eochracha. KNEELING K. figure, fíor d’fhear ar
K. area, eochairlíomatáiste. leathghlúin. K. position, ar leathghlúin,
K. feature, eochairghné. K. suíomh glúine.
personnel. eochairphearsanra. KNICKERS Triúisín.
K. pair. eochairphéire. K. point, KNIFE Scian.
eochairphoinnte. K. position, KNOB Bailcín, cnap, meall.
eochairshuíomh. K. setting, socrú KNOCK Cnag, buille. K. out blow
eochrach. Key security installations, (boxing), buille scoir. To k. -out a tank,
lárionaid thábhachtacha slándála. tanc a chur ó chomhrac. To ‘k-off’ a
KHAKI Caicí adj, liathbhuí. gun, gunna a chorraí. K. on effect,
KIDNEY Duán. éifeacht iarmhartach.
KILLED K. in action, maraíodh i KNOCKER Boschrann.
gcomhrac. KNOLL Tulán.
KILN Tornóg, áith. Lime k., tiníl, áith KNOT Reef-k., snaidhm dhúbailte,
aoil. Sword k., scothóg claímh.
KILOCYCLE Cileachuairt. KNOWLEDGEABLE Eolach, feasach.
120
Known Knuckles
121
L
LABEL Duillín, lipéad. Economy l., LANDMARK Críoch-chomhartha, cloch
duillín fearachais. chríche. L’s standing in silhouette
LABORATORY Saotharlann. L. against the sky, críoch-chomharthaí
assistant/ attendant, cúntóir/ freastalaí a bhfuil a scáthchruth le feiceáil in
saotharlainne. Base l., saotharlann aghaidh na spéiré. Easily recognisable
bhunáite. l’s, c. so-aitheanta. Artificial l’s, c.
LABOUR Obair, saothar. Imprisonment saorga.
with or without hard l., príosúnacht i LANDSCAPE Tírdhreach. L. target,
dteannta nó d’éagmais daoroibre. targaid tírdhreacha.
LACE Iall, lása. LANDSLIDE Maidhm thalún.
LACERATE Stiallaim. Lacerations to LANDWARDS I dtreo na talún.
the skin, stolltaí craicinn. LANE L’s of approach, lánaí tarrachtana.
LACK L. of evidence, cheal fianaise. LANGUAGE Teanga, friotal.
LACQUER Laicear. Insubordinate/ insulting/ threatening
LADDER Dréimire. l., caint easumhal/ mhaslaitheach /
LAG Moillíonn (sruth leic.). Time bhagrach. Foreign l., teanga iasachta.
l., mallaga. Release l., scaoilmhoill. LANGUET Teanga (an chlaímh).
Operating l, moill oibríochta. LANGUID Marbhánta, fuarchúiseach,
LADEN L. weight, meáchan ualaithe. meirbh.
LAKE Loch. LANKY Caol ard, scrogallach.
LAMB Uan, uaineoil (meat). L. cutlet, LANTERN Laindéar.
gearrthóg uaineola. Roast and stuffed LANYARD Láinnéar. L. loop, lúb
saddle of l., diallait uaineola rósta is láinnéir.
dingthe. LAPEL L’s of greatcoat, lipéid an chóta
LAMINATE Lannaím. mhóir.
LAMINATED L. core, croí lannaithe. LARCH L. tree, Crann learóige.
LAMP Electric l., l. leictreach. Flash LARD Blonag.
l., splanclampa. Fog l., l. ceo. Head-l., LARGE-SCALE L. maps,
ceannlampa/ tul-lampa. Hurricane léarscáileanna mórscála. L. production
l’s, lampaí stoirme. L. bracket/ socket, of weapons, armáin a tháirgeadh ar
brac/slocán lampa. Masked l’s, l. mórchóir.
cumhdaithe. L. holder, logall l. Side l., LARYNX Laraing.
taobhlampa. LASER L. gun, gunna léasair.
LAND Military l’s, tailte míleata. No LASH Lascadh (punishment).
man’s l., talamh eadrána. L. -plane, LAST Deireanach, deiridh. The l. -
eitleán tíre. L’s (rifle), Iomairí. To l., mentioned order, an t-ordú is déanaí
tuirlingt (aircraft), teacht/ cur i dtír. a luaitear. The L. Post, an Ghairm
Reclaimed land, talamh míntírithe. Dheiridh. Shoemaker’s l., ceap gréasaí.
LANDING L. field/ ground, páirc/ LATCH Laiste. L. Pin/ retaining
láthair thuirlingthe. To make a forced pawl/ spring/ thumbpiece, biorán/
l., tuirlingt éigeantach a dhéanamh. ceapachóir coinnithe/ tuailm/ sloidín 1.
L. zone, Crioslach tuirlingthe. Air l., LATE To be l. on parade, bheith
aerthuirlingt. déanach ar paráid.
122
Latent Leave
123
Lecture Level
124
Level-Headed Lieutenant
125
Life Line
126
Linear Loading
127
Lobe Longitudinally
128
Long-winded Lyonaisse
129
M
MACADAMIZED M. roads, bóithre líontóir/ leantóir p. M. Fort, An Dún
macadamaithe. Armthaisce. Forward portion of m.,
MACH M. stem, machghas. M. effect, íochtar éadan p. Left/ right m. stop
éifeacht mhachghais. pawl, bac-cheapachóir clé/ deas p. M.
MACHINE M. Gun, inneallghunna. lip/ loop, liopa/ lúb p. M. opening
M.G. belts, criosanna inneallghunna. cover, clúdach logall p. M. pins,
M.G. company, complacht i. M.G. C. bioráin ph. M. platform, léibheann
in attack/ defence, c. i. ar ionsaí/ ar p. M. p. spring, tuailm léibheann p.
cosaint. M.G. competition, comórtas Plunger of m. bolt, tumaire bolta p.
i. M.G. nest/ position, nead/ suíomh M. post, post p. M. stop pawls spring,
i. M.G. section/ subsection, gasra/ tuailm bac-cheapachóirí p. M. testing
foghasra i. M.G. symbol, samhaltán gauge, tomhas tástála p. M. tube,
i. M.G. oblique traversing target, feadán p. To change m’s, piléarlanna
targaid sceabhathrasnála i. M.G. a athrú. To charge a m., piléarlann a
stoppages target, t. stopanna i. M. líonadh.
gunner, inneallghunnadóir. Loading MAGNANIMOUS Mórintinneach.
m., meaisín lódála. M. operator, MAGNESIUM Maignéisiam.
oibritheoir meaisín. To m. -gun enemy MAGNET Adhmaint (mineral),
troops, lámhach inneallghunna a maighnéad (elec.).
dhéanamh ar thrúpaí namhad. Lifting MAGNETIC Adhmainteach (mineral),
m., inneall tógála. M. tool setter and maighnéadach (elec.). M. compass,
operator, socraitheoir is oibritheoir compás adhmainteach. M. effects,
meaisínuirlisí. Syko m., gléas syko. iarsmaí maighnéadacha. M. effects
MACHINERY Sáslach, innealra. of electric current, iarsmaí
MACHINIST Meaisíneadóir. maighnéadacha srutha leictrigh.
MACKEREL Ronnach, maicréal. M. field, réimse maighnéadach. M.
MAD Ar buile. flux, flosc maighnéadach. M. force,
MAGAZINE Piléarlann (cartridge- fórsa maighnéadach. M. induction,
chamber), armthaisce (storehouse ionduchtú maighnéadach. M. intensity,
for amn. etc.), armlann (factory and déine mhaighnéadach. M. north,
store). Badly-filled m., p. drochlíonta. tuaisceart adhmainteach.
M. auxiliary spring, tuailm chúnta MAGNETISATION Adhmaintiú,
philéarlainne. M. base/ bolt, bonn/ maighnéadú.
bolta p. M. bolt retaining pin, biorán MAGNETISM Adhmainteas,
coinnithe bolta p. M.b. spring, tuailm maighnéadas. External m.,
bolta p. M.b. thumbpiece, sloidín bolta maighnéadas eachtrach.
p. M. case/ catch, cás/ greamaire p. M. MAGNETO Maignéató.
catch lock/ nib, glas/ gob greamaire MAGNETOMETER
p. M.c. spring, tuailm greamaire p. M. Maighnéadmhéadar.
centre block, lárbhloc p. M. centre MAGNIFICATION M. of the right
disc, lárdhiosca p. M. c. d. rivets, eyepiece, formhéadú na súilmhíre deise.
seama lárdhiosca p. M. filler/ follower, MAGNIFIER Formhéadaitheoir.
130
Magnify Manner
131
Mannerly March
132
Marching Material
133
Maternity Medal
freagra. Classified m’s, ábhair aicmithe. m’s, b. d. áitiúla. Unit of m., aonad
To draft the m., dréacht a dhéanamh tomhais. M’d, tomhaiste.
den ábhar. To obtain m., ábhar a fháil. MEASUREMENT Degree m.,
Raw m., bunábhar. céimthomhas.
MATERNITY Máithreachas. M. leave, MEASURER Tomhaiseoir.
saoire mháithreachais MEASURING M. rings/ rod, Fáinní/
MATHEMATICAL M. ratio, cóimheas slat tomhais.
matamaiticiúil. MEAT Feoil.
MATRON Mátrún. MECHANIC Meicneoir. Radar m., m.
MATTER Ábhar. radar.
MATTRESS Tocht. MECHANICAL Meicniúil. M. energy,
MATURE Aibí. fuinneamh m., M. engineer, innealtóir
MAUL Smiste. m. M. failure (veh.), loiceadh
MAXIM Fírinne ghinearálta, seanrá, m., cliseadh m. Movement by m.
léireasc. transport, gluaiseacht d’iompar m. M.
MAXIMUM adj. Uasta, n. Uasmhéid. transport officer, oifigeach iompair
M. fire effect, lámhachéifeacht uasta. mheicniúil.
M. brilliance, loinnir u. M. period of MECHANICALLY M. -propelled
continous sick leave, tréimhse uasta vehicle, feithicil innealltiomána. M.
de shaoire bhreoiteachta leanúnach. operated, oibrithe go meicniúil.
M. range, raon uasta. M. permissible MECHANIC Meicneoir.
range error, raonearrráid incheadaithe MECHANICS Meicnic.
u. The m. of surprise, barr na MECHANISATION Meicniú.
gannfhiosaíochta. MECHANISED M. field kitchen, cistin
MEADOW Móinéar. mhachaire mheicnithe.
MEAL Béile, proinn. MECHANISM Meicníocht. Additional
MEAN Meán; suarach, ainnis, m., m. sa bhreis. Advanced /
sprionlaithe; íseal. The mean of a elementary m., m. ardchéime/
series of readings (R.F.) an meán de bhunchéime. Elevating m., m. ardaithe.
shraith léamh. M’s of communication, Firing m., m. lámhaigh. F. m. cover,
cóir chumarsáide. M’s of ignition, clúdach meicníochta lámhaigh. Breech
ábhar adhainte. M. Percentage of m., craosmheicníocht. Lever of b. m.,
errror, meánchéatadán earráide. M’s luamhán craosmheicníochta. Sighting
of transport, córacha iompair. The m., meicníocht treorála. Traversing m.,
means of two ranges, meán dhá raon. meicníocht trasnála.
M. deviation, meándiall. M. point of MEDAL Bonn. The Service M., An B.
impact, meánphointe turrainge. The m. Seirbhíse. The 1916 M., An B. 1916.
residual, an meániarmhar. Bronze circular m., b. comhchruinn
MEANING Within the m. of the umha. Emergency Service M., B.
paragraph, de réir brí na míre. M’less, Seirbhíse Éigeandála. Military M. for
gan chiall. Gallantry, B. Míleata Calmachta. M.
MEASLES Bruitíneach. with/ without Bar, b. le/ gan barra. M.
MEASURE Tomhas, tomhaisim. ribbon, ribín boinn. M. with ribbon,
Disciplinary/ security m’s, bearta bonn le ribín. Distinguished Service
araíonachta/ díonachta. Local security M., Bonn Seirbhíse Dearscna. The
134
Media Merit
135
Meritorious Micrometer
meastar nach ísle ná ‘go maith’ a METER Méadar. Moving coil m.. m.
iompar míleata. In order of merit, in luailchora.
ord fiúntais. METHOD Modh. Distant aiming point
MERITORIOUS M. service, seirbhís and post m., m. fadphointe díríochta
inmholta. agus cuaillí. Appearance m, (musk) m.
MESS Bialann. M. accounts, cuntais dealraimh. Back (forward) bearing m.,
bhialainne. M. bar/ caterer, beár/ modh treo-uillinne ar gcúl (ar aghaidh).
lónadóir bialainne. Corporals’/ Bisection m. (R.F.), m. déroinnte.
privates’/ officers’/ sergeants’ m., Crest m., cíormhodh. Degree m.,
bialann na gceannairí/ na saighidúirí/ céim-mhodh. Direction m., treomhodh.
na n-oifigeach/ na sáirsintí. M. credits/ Director m., modh stiúrthóra. Finger
debits, creidiúnais/ fiachais bhialainne. m., méarmhodh. Horizontal/ vertical
Defence Forces’ Headquarters clock ray m., modh gathanna an chloig
Officers’ M., bialann na nOifigeach chothrománaigh/ ingearaigh. M. of
Ceanncheathrún Óglaigh na hÉireann. adjustment/ firing/ harmonization/
M. kit/ meeting, feisteán/ cruinniú instruction, modh coigeartaithe/
bialainne. M. property/ records, lámhaigh/ comhchuibhithe/ teagaisc.
maoin/ taifid bhialainne. M. room/ M’s of judging distance, modhanna
rules/ secretary, seomra/ rialacha/ fadmheasa. Breaching m(s), modh
rúnaí bialainne. M. tin, stan bia. (anna) tolgtha. The known range
MESSAGE Cipher m., teachtaireacht m. (R.F.), modh fad ar eolas.
rúnscript. Code m., códteachtaireacht. Predicted m’s of fire, modhanna
M. from, t. ó. Relay m., t. athchraolta. réamh-mheasta lámhaigh. Peg or
Verbal m., t. ó bhéal. Formal m., post m., modh pionnaí nó cuaillí.
t. fhoirmiúil. Long m., t. fhada. M. Platform m. (M.B.R.), m. léibhinn.
centre, airmhéan teachtaireachtaí. Send M. of scoring/ signalling, m. scórála/
your m., seol do theachtaireacht. To comharthaíochta. Target, observation
clear m’s, teachtaireachtaí a imréiteach. post and gun m., modh targaide.
To send a m. in clear, t. a chur ar poist bhreathnadóireachta agus gunna.
aghaidh i léirscript. M. passed, t. Tracing paper m. of resection, M.
Seolta. ateasctha le rianpháipéar. Voice control
MESSING M. allowance, liúntas m’s (mortar), modhanna rialaithe ó
bialannais. bhéal.
METAL Miotal. M. conductors, METRE Méadar.
conduchtairí miotail. Sheet m., METRIC M. system, córas méadrach.
leathánmhiotal S. m. worker, METRONOME Méadranóm.
oibrí leathánmhiotail. Base m., m. MICA Míoca. M. condenser,
neamhlómhar. comhdhlúthadán míoca.
METALLIC Miotalach. M. deposit, MICRO Micrea. M. amp, micrea-aimp.
iarsma m. M. farad, micreafharad. M. henry,
METALLURGICAL Miotalóireach. micrea-anraí. M. volt, micreavolt. M.
METEOROLOGICAL Meitéareolaíoch. watt, micreavat.
M. report, tuarascáil mheitéareolaíoch. MICROBE Miocrób.
METEOROLOGIST Meitéareolaí. MICROFILMING Micreascannánnú.
METEOROLOGY Meitéareolaíocht. MICROMETER Mionmhéadar. M.
136
Microphone Mint
137
Minus Mode
138
Model Motion
139
Motive Multiple
140
Multiplication Mysterious
141
N
NAIL Ionga, tairne. N. clip (compass), NAVIGATOR Loingseoir.
iongán. NAVY Cabhlach. Navy Blue, dúghorm.
NAIVE Saonta, soineanta. NEAP Mallmhuir (tide).
NAME N. and address of next-of-kin, NEAR In aice le, gar do. N. side, taobh
ainm agus seoladh neasghaoil. First n., abhus. N. side (of horse, vehicle), taobh
céad ainm. clé. The n. limit of safety, an teorainn
NAPE N. of the neck, baic an mhuiníl. sábhála is gaire.
NARRATIVE Tuairisc, scéal, insint. NEARBY In aice láimhe.
N. one, t. a haon. Opening n., NEAREST The n. railway station, an
réamhthuairisc. stáisiún iarnróid is gaire (dhó).
NARCOTIC Támhshuanach. NEARLY Beagnach, nach mór, i ngar a
NARROW-MINDED Caolaigeanta, bheith.
caolintinneach. NEAT Néata, slachtmhar.
NATION Náisiún. NECESSARILY An amount n.
NATIONAL Náisiúnta. Irish n., expended by him in the execution
Éireannach. National Maritime of his duties, méid a chaith sé ó
College of Ireland, Coláiste Náisiúnta riachtanas i gcomhlíonadh a dhualgas.
Muirí na hÉireann. NECESSARY Riachtanach.
NATIVE Dúchasach. N. speaker, NECK Muineál. N. scarf, scairf mhuiníl.
cainteoir dúchais. NECKLACE (demolition) Bráisléad
NATURAL Nádúrtha. N. elasticity, (scartáil).
soshínteacht n. NEED Gá, riachtanas. Needed badly,
NATURE Nádúr. N. of radioactivity, n. ag teastáil go géar. Training needs,
raidighníomhaíochta. riachtanais traenála.
NAUSEA Masmas, déistin, múisiam, NEEDLE Magnetic n., snáthaid
múisc, adhascaid. adhmainteach, snáthaid mhaighnéadach.
NAUTICAL Muirí. N. mile, míle NEGATIVE Diúltach. N. (phot.),
farraige. N. chart, cairt mairnéalacha. claonchló. N. ion, ian diúltach. N.
NAVAL The N. Service, An tSeirbhís angle, uillinn dhiúltach. N. over-
Chabhlaigh. The Naval Service pressure stage, staid róbhrú dhiúltach.
Reserve, Cúltaca na Seirbhíse N. charge, lucht diúltach.
Cabhlaigh. The n. rank of warrant NEGLECT N. of duty, faillí i ndualgas.
officer, an chéim chabhlaigh, oifigeach N’ing to obey an order, faillí i
barántais. N. rating, aicmeach gcomhlíonadh ordaithe. Losing
cabhlaigh. N. engagement, muirchath. ammunition by n., lónlámhaigh a
NAVEL Imleacán. chailleadh trí fhaillí.
NAVIGABLE N. river, abhainn inseolta. NEGLIGENCE By culpable n., trí
NAVIGATE Loingsiú. To n. a ship, long
fhaillí inmhilleáin. Serious n.,
a loingsiú.
tromfhaillí.
NAVIGATION Loingseoireacht. Aerial
NEGOTIATE To n. an obstacle
n., aerloingseoireacht. N. party,
(M.B.R.), constaic a shárú.
meitheal loingseoireachta. Navagation
NEIGH Seitreach.
by GPS, loingseoireacht leis an
NEIGHBOUR Comharsa. Next door
gcóras suite domhanda.
neighbour, comharsa bhéal dorais.
142
Neighbouring Non-Essentials
143
Non-Exercised Null
144
Nullify Nut
145
O
OAK Dair. OBSCURE Doiléir.
OAR Maide rámha. OBSERVATION Breathnadóireacht,
OATH Mionn. False o., m. éithigh. The breathnú. Air o., b. ón aer. O. aircraft,
o. to be taken by officers/ soldiers, aerárthach breathnadóireachta. Hostile
an m. atá le tabhairt ag oifigigh/ artillary o., breathnadóireacht
saighdiúirí. Evidence on o., fianaise ar airtléire an namhad. O. of
faoi mhionn. Form of o. to be taken fire, breathnú lamhaigh. Close o.
by a recruit, foirm an mhionna atá le grinnbhreathnadóireacht. Ground
tabhairt ag earcach. o., breathnadóireacht ar talamh O.
OATS Coirce. Oatmeal, mín choirce. group/ officer/ post, grúpa/ oifigeach/
OBEDIENCE Umhlaíocht (do). To post breathnadóireachta. Powers
render o. (to), u. a thabhairt (do). of o., cumas breathnaithe. Distant
OBELISK Oibilisc, g. oibilisce. o., cianbhreathnadóireacht. Position
OBEY vb. Umhlaím. To o. orders., of o., suíomh breathnadóireachta. O.
orduithe a chomhlíonadh. training, traenáil bh.
OBJECT Cuspóir, ball. The o. of this OBSERVATIONS Breathnuithe.
lesson is, is é c. an cheachta seo ná. OBSERVE Te o. air discipline, déanamh
OBJECT vb. Agóidim. Cur i gcoinne, de réir aeraraíonachta. To o. orders,
agóid a dhéanamh. To o. to member of orduithe a leanúint. To o. intervals,
a court, agóid a dhéanamh i gcoinne eatraimh a choimeád. To o. a day as
comhalta de chúirt. an army holiday, lá a choimeád ina lá
OBJECTION O. by accused to charge, saoire airm. The procedure to be o’d
agóid ón gcúisí i gcoinne an chúisimh. in trials, an nós imeachta is inleanta i
OBJECTIVE Sprioc. Initial o., an dtrialacha.
chéad s. Allocation of o’s, dáileadh OBSERVED O. fire, lámhach
sobhreathnaithe. Mean o. range,
spriocanna. Fighting through the
meánraon breathnaithe.
o., troid trín sprioc. Successive
OBSERVER Breathnadóir.
o’s, spriocanna i ndiaidh a chéile.
OBSERVING The o. group, an grúpa
Immediate o., garsprioc. Intermediate
breathnaithe.
o. s. idirmheánach. Final o., s.
OBSOLESCENT Ag dul as feidhm/ i
críochnaitheach. Limited o., s. teoranta.
léig.
OBLIGATION Oibleagáid.
OBSOLETE To be o. (weapon etc.),
OBLIGATORY Oibleagáideach,
bheith as feidhm.
éigeantach.
OBSTACLE Constaic, bac, stairricín.
OBLIQUE Sceabhach, ar sceabha. O. Anti-armoured fighting vehicle
to the line of fire, ar sceabha leis an o’s, constaicí in aghaidh feithiclí
líne lámlaigh. O. fire, sceabhlámhach. armúrtha troda. Artificial/ natural/
O. fire task, tasc sceabhlámhaigh. O. protective/ tactical/ wire o., constaic
stroke, claonstríoc. shaorga/ nádúrtha/ chaomhnaitheach/
OBLIQUITY Sceabhachas. oirbheartaíochta/ shreinge. O’s to
OBLONG Fad-dealbhach. movement, constaicí i gcoinne
OBSCENE Gáirsiúil, graosta. gluaiseachta.
146
Obstreperous Office
147
Officer Operate
148
Operated Order
149
Orderly Oriented
150
Orienteering Outwit
151
Oven Ozone
152
P
PACE A p. backwards/ forward/ PARACHUTE Paraisiút. P. descent,
outwards, coiscéim ar gcul/ ar tuirlingt de pharaisiút.
aghaidh/ amach. P. -setter (M.B.R.), PARACHUTIST Paraisiútaí.
siúlghearrthóir. To be responsible for PARADE Paráid. Ceremonial p., p.
p. (horsemanship), bheith freagrach deasghnách. Commanding Officer’s
sa choisíocht (eachaíocht). Troops P., P. Oifigigh Cheannais. Church/
moving at foot p., trúpaí ag gluaiseacht Funeral and Commemoration P’s,
ar ráta siúil. Paráidí/ Eaglaise, Sochraide agus
PACER (patrols) Séadaire (patróil). Cuimhnithe. Defaulters’ p., paráid na
PACK vb. Dingim, n. paca. P. drill, druill mainnitheoirí. Guard Mounting P., P.
phaca. Not to p. a team (shooting Bhunaithe Gharda. Inspection/ meals’/
competitions), Gan togha lámhachóirí morning sick p., p. chigireachta/ bhéilí/
a chur san aon fhoireann. Tightly mhaidine an lucht breoite. To go on p.,
packed, dlúthdhingthe. dul ar paráid. To p. a unit, aonad a chur
PACKER Pacálaí. P. rings, fáinní pacála. ar paráid. Check p., p. phrofa. P. state,
PAD Pillín. Gauze p., p. uige. To p. a staid pharáide.
splint, cliath a phacáil. PARADOS Cúlbharr.
PADDLE Céasla (engrs.). PARAFFIN Pairifín.
PADDOCK Páircín. PARAGRAPH Paragraf, alt,
PAIN Pian. P. killer, pianmhúchán. mír. Appropriate draft p’s, na
PAINTER Péintéir. dréachtpharagrafanna cuí, na dréachtailt
PAILING Páil. chuí. Detail p., p. na sonraí.
PALATE Carball. PARALLEL n. and adj. Comhthreomhar,
PALISADE Pailís. parailéalach. A line p. to that along
PALL Páilín. P. -bearer, impróir páilín. which fire has been distributed,
PALPITATION Saothar (croí). líne atá comhthreomhar le líne
PAMPHLET Paimfléad. P. system, córas imdhála an lámhaigh. P. bars, barraí
paimfléid. comhthreomhara. P’s of latitude, línte
PAN Outer p. (mag.), beiste forimeallach. domhanleithid.
Frying p., friochtán. PARALLELISM Comhthreomhaireacht
PANCAKE Pancóg. (arty.).
PANDEMONIUM Dúchallán. PARALLELOGRAM
PANE Pána (of glass). Comhthreomharán.
PANEL A p. of officers, painéal PARALLELOSCOPE Comhthreoascóp.
oifigeach. P. code, cód painéil. PARALYSIS Infantile p., Naíonphairilis.
PANIC Anbhá, scaoll. PARAMEDIC Paraleighis.
PANNIER Cliabh. PARAPET Uchtbharr.
PANORAMA Lánléargas. PARATROOP Paratrúpa.
PANORAMIC P. sketch, léirín PARENT P. unit, aonad bunaidh.
lánléargais. PARITY Cothroime.
PANTRY Pantrach. PARK Advanced vehicle reception p.,
PARABOLIC P. path of a shell, conair tul-loc feithiclí. Tanc p., loc tanc. To p.
pharabólach shliogáin. vehicles, feithiclí a locadh.
153
Parking Patrol
154
Patron Pendulum
155
Penetrate Permissible
156
Permit Photo-Electric
impact from the point of aim, an desert from the Forces, áiteamh ar
fad incheadaithe idir an meánphointe shaighdiúir na Fórsaí a thréigean.
turrainge agus an pointe dírithe. P. dose, PERSUASIVE Áititheach.
miosúr incheadaithe. PERTINENT Cuí, oiriúnach, ag baint le
PERMIT Ceadúnas. To p. escape of hábhar.
prisoners, ligean do phríosúnaigh PERTUSSIS An triuch.
éalú. Passes and p’s, pasanna agus PESSIMISTIC Duairc, éadóchasach.
ceadúnais. PESTLE Peisteal
PEROXIDE Sárocsaíd. PETROL Peitreal. P. Fuel and Oil
PERPENDICULAR n. Ingear, adj. Account, Cuntas Peitril Breosla agus
ingearach. Ola. P. and Oil Salvage Book, Leabhar
PERPETUAL P. challenge cup, corn Tarrthálais Peitril agus Ola. P. -driven
síorchomórtais. P. challenge trophy, vehicle, feithicil pheitrealthiomáinte.
comhramh síorchomórtais. P. storage tank, dabhach taisce peitril.
PERSEVERANCE Buanseasmhacht. P. sub-depot, fo-iosta peitril. P. filling
PERSISTENT P. gas, gás marthanach. station, stáisiún líonta peitril. P. oil and
PERSON Duine, neach. VIP, duine lubricants, peitreal, ola agus ábhair
(daoine) mór le rá. bhealaithe. P. point, pointe peitril. P.
PERSONAGE Distinguished Foreign refilling point, pointe athlíonta peitril.
P’s, Coigrígh Dhearscna. PETTY P. officer, mionoifigeach. Chief
PERSONAL P. Staff Officer to the p. officer, ard-mhionoifigeach.
Chief of Staff/ Deputy Chief of Staff/ PETTY-MINDED Beagintinneach.
Assistant Chief of Staff, Oifigeach PHARMACEUTICAL (gnó etc)
Foirne Pearsanta an Cheann Foirne/an cógaisíochta. P. chemist, poitigéir.
Leas-Cheann Foirne/an Cheann Foirne PHARMACIST Cógaiseoir.
Chúnta. P. staff, Foireann phearsanta. PHARMACY Cogaisíocht, cógaslann,
siopa poitigéara.
P. for, Go pearsanta do. A rank p. to
PHASE Pas, céim, cor. P’s of an
the present holder, céim atá ag an
operation, coraí oibríochta. In p., i
sealbhóir láithreach go p.
bpas. Out of p., as pas. Several p’s,
PERSONALITY Pearsantacht (tréith).
roinnt céimeanna. Positive p., pas
Enemy p’s index, treoir ar phearsanra
deimhneach. Positive blast p., pas an
an namhad.
tséidte dheimhnigh.
PERSONNEL Pearsanra. Headquarters
PHASED A two-p. attack, ionsaí dhá
and Band P., p. ceanncheathrún
chorach/ chéimeach.
agus banna. Non-survey p., p.
PHASING I gcéimeanna, i gcoraí.
neamhshuirbhéireachta. Other ranks’ PHEASANT Piasún.
p., p. na gcéimneach eile. Storekeeping PHENOMENON Feiniméan, iontas.
p., p. stórálachta. Specialist/ skilled/ PHONETIC P. alphabet, aibítir
technical p., p. saineolaí/ oilte/ foghraíochta.
teicniúil. Enlisted p. section, Rannóg PHOSPHATE Fosfáit. P. glass,
na bPearsanra Liostáilte. gloine fosfáite. P. g. dosimeter,
PERSPECTIVE n. Peirspictíocht, adj. miosúrmhéadar de gh. f.
peirspictíoch. PHOSPHORUS Fosfar.
PERSPIRE Cuirim allas. PHOTO-ELECTRIC Fótaileictreach. P.
PERSUADE To p. a soldier to cell, cill f.
157
Photograph Piston
158
Pit Platoon
159
Plausible Point
160
Pointer Position
161
Positioning Power
162
Pox Prejudice
163
Prejudiced Primer
164
Priming Proclamation
165
Procure Property
166
Prophylactic Pulse
167
Pump Pyorrhea
168
Q
QUADRANGLE Ceathairuilleog. QUARTER Q. -column/ deck/ guard,
QUADRANT Ceathramhán. Q. angle, Ceathrúcholún/ léibheann/ gharda.
uillinn cheathramháin. Q. elevation, Married q’s, ceathrúna do lucht pósta.
ardas ceathramháin. Public q’s, c. poiblí. To give q. (to),
QUADRILATERAL Ceathairshleasán. anacal a dhéanamh (an). To q. soldiers,
QUAGMIRE Easca. saighdiúirí a chur ar ceathrú. To
QUALIFICATION Conníoll, cáilíocht, surprise a section at close q’s, teacht
dintiúir. Military/ professional/ gan fhios i gcóngar ar ghasra. To come
specialist q’s, cáilíochtaí míleata/ to close q’s, with an enemy, dul i
gairmiúla/ saineolaí. The platoon dtreis le namhaid.
commander is responsible, without QUARTERED Troops q. within a
q. for the training of the platoon, is é Brigade, trúpaí ar ceathrú i mBriogáid.
an ceannasaí buíne agus eisean amháin QUARTERING Ceathrúnaíocht.
atá freagrach i dtraenáil na buíne. Q. Q. dispositions (M.B.R.), cóirithe
practices, cleachtais cháilíochta. Q’s ceathrúnaíochta.
of military value, cáilíochtaí a bhfuil QUARTERMASTER Ceathrúnach.
fiúntas míleata iontu. To accept a Assistant q., c. cúnta. Q. General, An
thing without q., glacadh le rud gan tArdcheathrúnach. Deputy Q.-G., An
choinníoll. Q’s for an appointment, Leas-Ardcheathrúnach. Quartermaster
cáilíochtaí do cheapachán. sergeant, ceathrúsháirsint.
QUALIFIED Q. Officer, oifigeach QUARTZ Grianchloch. Q. fibre, snáithín
cáilithe. grianchloiche
QUALIFY vb. Cáilím. To q. for QUASH To q. the finding of a Court-
advancement to private three star, martial, cinneadh Armchúirte a chur ar
cáiliú chun bheith ina shaighdiúir singil neamhní.
trí réalta. To q. For promotion/ for the QUAY Cé, pl. céanna.
award of a medal, cáiliú le haghaidh QUELL To q. a riot, círéib a chur faoi
ardú céime/ chun bonn a fháil. chois.
QUALIFYING Q. Examination, QUENCH Múch.
scrúdú cáilitheach. Q. tests, tástálacha QUERULOUS Éagaointeach,
cáilitheacha. clamhsánach.
QUALITIES Tréithe. QUERY Ceistím.
QUANDRY In a q., idir dhá chomhairle. QUESTION To obey an order without
QUANTITY Q. of electricity, cainníocht q., ordú a chomhlíonadh gan cheist. Q.
leictreachais. mark, comhartha ceiste.
QUARANTINE To q. an officer, QUESTIONNAIRE Ceistiúchán.
oifigeach a chur ar coraintín. To be in QUEUE Scuaine.
q., bheith ar c. QUICK Mear, tapaidh. In q. time, ar
QUARRELSOME Achrannach, mearchéim. Q. to absorb instruction,
imreasach, clamprach. go tapaidh chun teagasc a thabhairt leis.
QUARRY Cairéal. QUICKENING Q. exercise, freachnamh
QUARTE The hand is in q. (M.S.), tá an luathaithe.
lámh ar ceathrú. QUICKLY Go sciobtha, go tapaidh.
169
Quickmatch Quote
170
R
‘R’ group Grúpa taiscéalaíochta. raidió. R. signal, raideachomhartha.
RACE Rás. Relay r., R. sealaíochta. R. silence, tost raidió. R. telegraphy,
RACIAL Ciníoch. raiditheileagrafaíocht. R. telephone,
RACIALISM Ciníochas. raiditheileafón. R. telephony,
RACK Raca, ealchuing. Bomb/ raiditheileafónacht. R. transmitter,
traversing r., r. buamaí/ trasnála. raidithiomarnóir. R. watch by
RADAR Radar. Search r., radar- telephone, airdeall raidió ag
chuardaigh. Tactical control r., radar raiditheileafón.
rialaithe oirbheartaíochta. R. cover, RADIOACTIVITY Radaighníomhaíocht.
clúdach radair. Fire control r, radar Induced r., r. ionduchtaithe. Residual
rialaithe lámhaigh. R. equipment, r., r. fuílligh.
trealamh radair. RADIOGRAPHER Radagrafaí.
RADIAC Raidiac. RADIOLOGICAL Raideolaíoch. R.
RADIAL Raidiúil. R. pressure, brú warfare, cogaíocht r.
radiúil. R. graduations (protractor) RADIOLOGIST Raideolaí.
gathanna raidiúla. R. line líne raidiúil. RADIUM Raidiam, g. raidiam.
RADIAN Gathán. RADIUS Ga. A circle of 10 meters
RADIATE vb. Gathaím, radaím. r., ciorcal de gha deich méadar. R. of
RADIATION Radaíocht. Back. r., action (vehicle)/ burst (N.W.), raon
radaíocht chúlrach. Electro-magnetic comhraic/ maidhme.
r., r. leictramhaighnéadach. Immediate RAFT Rafta.
r. r. thobann. Nuclear r., r. eithneach. RAFTING (engrs.) raftaeireacht.
Point source r., r. foinsephointe. RAID Ruathar. Air-r. -warning, rabhadh
Residual r., r. iarmharach. aer-ruathair. Bombing r., ruathar
Spontaneously emitting r., r. a chur buamála. A r. on a post, r. a dhéanamh
amach uaidh féin. Thermal r., r. ar phost. Saturation r’s, ruathair
teasa. Degree of r., céim radaíochta. sháithithe.
Recording the r., an r. a thaifeadadh. RAIDING A r. force, fórsa ruathair.
RADIATOR Gathadóir, radaitheoir. RAIL Ráille. Movement by r.,
RADIO Raidió, craolachán. R. -active, gluaiseacht d’iarnród. R. transport,
radaighníomhach. Highly radio- iompar d’iarnród.
active, an-radaighníomhach. R. - RAILHEAD Reception r., ráilcheann
communication, raideachumarsáid. glacadóireachta. R. Officer/ ordnance
R. detection, raideabhrath. R. officer/ supply officer, oifigeach/
direction finder, treo-aimsitheoir oifigeach ordanáis/ oifigeach soláthair
raidió. R. equipment, trealamh ráilchinn.
raidió. R. frequency, raidimhinicíocht. RAILROAD Iarnród.
R. location, raidiaimsiú. R. RAILWAY Double track r., iarnród
mechanic, raidimheicneoir. R. dhá rian. R. centre/ siding/ sleepers,
navigation, raidealoingseoireacht. airmheán/ taobhlach/ rasnáin iarnróid.
R. net, raidilíonra. R. rangefinding, R. junction, acomhal iarnróid. R.
raonaimsiú raidió. R. reception, signals, comharthaí i.
raideaghlacadóireacht. R. set, gléas RAINBOW Bogha báistí, tuar ceatha. R.
trout, breac dea-dhathach.
171
Raised Rank
172
Ransack Readable
173
Reader Reckonable
174
Reckoner Recover
175
Recoverable Re-entry
176
Re-examine Registration
177
Registry Release
178
Relevant Repair
179
Repairable Represent
180
Representation Resignation
181
Resist Resuscitation
182
Retain Reviewing
183
Revise Ringcraft
184
Riot Roster
185
Rotary Ruthless
186
S
SABOTAGE Feallmhilleadh, s., s. ilchineálach. Orange s., s. oráiste.
sabaitéireacht. Act of s., gníomh S. dressing, anlann sailéid. Russian s.,
feallmhillte. sailéid rúiseach.
SABOTEUR Feallmhillteoir, sabaitéir. SALE Díol, reic. S. by auction,
SACRIFICE To s. accuracy for speed, ceantáil. S. by private tender, díol trí
cruinneas a ghéilleadh do luas. thairiscint phríobháideach. Wrongful
SADDLE Diallait. s. of equipment, trealamh a dhíol go
SADDLER Diallaiteoir, saidléir. héagórach.Cash s’s, díola ar airgead. S.
SAFE S. areas, líomatáistí sábhála. S. voucher, cruthúnacht díola.
to handle, sábhailte le láimhseáil. S. SALARY Tuarastal.
disposal of records, taifid a chur i SALEABLE S. value of an article,
dtaisce go sábháilte. luach díolta earra.
SAFEGUARD Coimirce (taistil), cosaint SALIENT Rubha.
(ar bhaol etc.). S. his health, a shláinte SALIVA Seile.
a chosaint. SALLY Sceimhle, pl. sceimhealta.
SAFETY S. balls, liathróidí sábhála. SALMON Bradán. S. Mayonnaise,
S. b. recess, cuaisín do l. s. S. block- maonáis bhradáin. S. Trout, breac geal.
catch, bloc/ greamaire s. Finger Poached s., bradán scallta.
grips of s. catch, méarghreamanna SALOON S. car, carr salúin.
greamaire sábhála. S. c. locking pin, SALUTE Cúirtéis. vb. sáilim. General
biorán glasála g. s. S. c. with piston S., C. Ghinearáil. The Presidential
and spring, greamaire sábhhála le S., An Ch. don Uachtarán. The S. to
loine agus tuailm. S. c. plate Mark the Taoiseach, An Ch. don Taoiseach.
I (right and left), pláta greamaire The Royal S., An Ch. Ríoga. S. to
sábhála Marc I (deas agus clé). Seating the Colours, C. do na Bratacha. A
for s. c., leaba do gh. sábhála. S. c. return s., c. freagartha. To return
thumbpiece and locking bolt, sloidín s., c. a fhreagart. To exchange s’s, c.
agus bolta glasála g. s. S. hooks, crúcaí thabhairt dá chéile. To take the s., an
shábhála. S. lock, Glas s. S. l. plunger, Ch. a ghlacadh. To fire a s. of 21 guns,
tumaire glas sábhála. S. Regulations/ c. ghunna is fiche a scaoileadh. To
requirements, Rialacháin/ riachtanais s. by numbers, c. a thabhairt de réir
s. S. rules, rialacha sábhála. S. shutter, uimhreacha.
comhla sh. S. stop, bac shábhála. S. SALUTING S. to the front/ on the
precaution, réamhchúram sábhála. march, cúirtéis a thabhrairt chun
The first s. precaution, an chéad tosaigh/ le linn máirseála. S. judging
réamhchúram sábhála. S. angle for the time, c. a thabhairt de réir ama. S.
flanking/ overhead fire, uillinn sábhála base, bunáit chúirtéise. S. point, pointe
do lámhach chiathánach/ lasnairde. cúirtéise.
SAG Stangadh. SALVAGE vb,. Tarrthálaim, vl. tarrtháil,
SAIL Seolaim. Sailing Boat, bád seoil. n. tarrthálas. S. book, leabhar
SAILMAKER Feistitheoir anairte. tarrthálais. To s. aircraft, aerárthach a
SALAD Sailéad. Fresh fruit s., s. de tharrtháil.
thorthaí úra. Fruit s., s. torthaí. Mixed
187
Salvaged Scheme
188
School Scrubber
189
Scrubring Section
190
Sector Self-reading
191
Self-sacrifice Serial
192
Serially Sexual
193
Shackles Shock
194
Shoe Sick
195
Side Signal
196
Signaller Situation
197
Size Slope
198
Sloping Solid
199
Solitary Specified
200
Specify Spring
201
Sprocket Staff
202
Stage Statement
203
States Stock
204
Stock Straw
STOCK Gearrthóir scriúnna (engrs.). STOREY One s. house, teach aon urlár.
STOCKADE Sonnach. Multi-s., ilurlárach.
STOCKING S. -up of rifle, stocnú STORM Stoirm, anfa. To s. a position,
muscaeid. suíomh a éigniú.
STOCK-PILING Stoc-charnadh. STRAFE vb. Gleáraim, vl. gleáradh.
STOKER Tineadóir. Leading s., t. STRAGGLER Straigléir, stráillí. S. line,
ceannais. líne na stráillithe.
STOMACH Bolg, goile. STRAGGLING Stráillíocht (march).
STOOK S’s of corn, stucaí arbhair. STRAIGHT Díreach. A known
STOP Bac (mech.). Cartridge and s. -shooting weapon, armán is eol a
bullet s’s, baic chartúis agus philéar. lámhachann díreach.
Elevating s., bac ardaithe. E. s. screw STRAIN Teannadh (téide), straidhn,
scriú baic a. To s. firing, stad de scagadh (bainne), síleadh (glasraí),
lámhach. To s. up a road, bóthar a stró/ anró (intinne). S. screw,
dhúnadh. Recoil s. band, banda bactha teannscriú. Mental s., anró intinne.
athchasta. S’watch, staduaireadóir. Under s., faoi stró.
STOPPAGE 1st (etc.) position s., stop STRAINED Teannta, scagtha, silte, faoi
sa chéad (etc.) shuíomh. S. from straidhn. S. riveting, seamú teannta.
pay, asbhaint as pá. S. of shore leave, STRAIT Muincheann (M.R.), caolas.
saoire chladaigh a chosc. To set up STRAND S. of wire, dual sreinge. To s.
s’s, stopanna a bhunú. Extractor s., a ship, long a ligean ar thalamh.
stop ón tarraingeoir. S’s target, targaid STRANDED S. mine, mianach ar thrá.
stopanna. STRANGLED S. limb, géag thachtaithe.
STOPPER Stoipéad, stopallán. STRAP S. brackets, irisbhracaí.
STORAGE S. cell, cadhain taisce, taisc- Carrying s., iris iompair. Chin s.,
chadhain. S. tank, dabhach taisce. smigiris. S. -loop (sword), lúb irise.
STORE S. accounts, cuntais stóras. Main s., príomhiris. S. model ‘A’, iris
S’s organisation, eagraíocht stóras. de mhúnla ‘A’.
Article of s., earra stórais. Base s’s, STRATEGIC S. air warfare,
stórais bhunáite. S’s administration, aerchogaíocht straitéiseach. S.
riarachán stóras. Clothing s’s, stórais dispositions, cóirithe straitéiseacha. S.
éadaigh. Explosive s’s, s. phléascán. purposes, cuspóirí straitéiseacha. S.
S. groups, grúapaí stórais. Linen s’s, positions, suímh s. S. Planning Office,
stórais linéadaigh. Packing s., stóras An Oifig Pleanála Straitéisí.
pacála. Ration and meat s’s, stórais STRATEGICAL S. reconnaissance,
chiondála agus feola. Returned s’s, taiscéalaíocht straitéiseach.
s. ar ais. Technical s’s, s. theicniúla. STRATEGIST Straitéisí.
Torpedo/ warlike/ unit s’s, s. toirpéad/ STRATEGY Straitéis. Air s., aerstraitéis.
chogaidh/ aonaid. S’s under survey, s. Global s., s. dhomhanda. Grand
faoi shuirbhéireacht. s., ardstraitéis. Ground s., s. talún.
STOREKEEPING Stórálacht. Strategy statement, ráiteas straitéise
STORELEDGER Príomhleabhar stóris. STRATIFIED S. rock, Carraig
STOREMAN Stórálaí. Technical shrathaithe.
s., s. teicniúil. N.C.O. s., oifigeach STRATUM Sraith.
neamhchoimisiúnta stórála. STRAW Tuí. S. chips, caisníní prátaí.
205
Strawberry Stuck
206
Stud Substantive
207
Substitution Superimposed
208
Superintendent Surgeon
209
Surgery Switch
210
Switched System
211
T
TAB Lipéad, cluas. -unit covers, clúdaigh earraonaid. T.
TABLE Tábla, bord. T. of commissioned vehicle, feithicil deiridh.
ranks, tábla de chéimeanna TAIL-LIGHT Cúlsolas.
coimisiúnta. T. of conventional TAINTED Truaillithe.
signs, t. de chomharthaí nósmhara. TAKE To t. an oath, mionn a thabhairt.
Crossing t’s, táblaí crosála. T. of daily To t. delivery of articles, seachadadh
routine, tábla gnáthaimh laethúil. a ghlacadh ar earraí. To t. disciplinary
Equipment/ loading/ staff t’s, táblaí action (against), beart araíonachta a
trealaimh/ lódála/ foirne. Task t’s, chur i bhfeidhm (ar). To t. evidence on
tasctháblaí. Detrucking/ entrucking/ oath, fianaise a ghlacadh faoi mhionn.
entrainment t., tábla díthrucnaíochta/ To t. ground (right or left), talamh a
trucnaíochta/ traeiníochta. T’s of ghabháll (fó dheis no fó chlé). To t. off
establishments, táblaí bunaíochtaí. T. (aero), éirí de thalamh. To t. post, post
of lifts, tábla d’arduithe. Movement t., a thógail. To t. a soldier on attached
t. gluaiseachta. Sand t., bord gainimh. strength, saighdiúir a ghlacadh ar
Time t., amchlár. Trajectory t., tábla líon ar ceangal. To t. too little (much)
rothaig. foresight, tultreoir a bheith ró-íseal (ró-
TABLELAND Ardchlár. ard). To t. over guard, garda a ghabháil
TACHOGRAPH Tacagraf. de láimh. To t. over the duties of fire
TACKLE Fearas, gléas, tácla. Pulley/ picket, dualgais phicéad dóiteáin a
rope t., tácla ulóige/ téad. To tackle a ghabháil de láimh. To t. up arms (drill),
problem, dul i ngleic le fadhb. airm a thógáil. To t. up battle/ tactical
TACT Stuamacht. dispositions, gabháil i gcóirithe catha/
TACTFUL Cáiréiseach, stuama. oirbheartaíochta. To t. duty, dul i mbun
TACTLESS Ciotach, tútach. dualgais. To t. charge of parade, dul i
TACTICAL T. airforce/ air supply/ bhfeighil paráide.
control radar/ reconnaissance/ TALC T. superimposed on map, talc
situation, aerfhórsa/ aersholáthair/ forshuite ar léarscáil.
radar-rialaithe/ taiscéalaíocht/ staid TALKATIVE Cainteach.
oirbheartaíochta. T. doctrine/walk, TALL Ard, mór. Tallest on the left, (an
foirceadal/ siúl oirbheartaíochta. duine) is airde ar chlé.
TACTICIAN Oirbheartaí. TALLY T. cards/sheets, cartaí/ bileoga
TACTICS Oirbheartaíocht. Combined scóir.
t., comhoirbheartaíocht. Elementary TAMP vb. Stompaím.
t., o. bhunchéime. Infiltration TAMPION Stoipéad (arty).
t., o. insíothlaithe. Minor t., TAN Crón. Black and Tans, na
mionoirbheartaíocht. Dúchrónaigh. Suntan, dó gréine.
TAG Lipéad, iallóg, clib (iall bróige), TANGENT Tadhall, tadhlaí. T. sight,
global, liobar (éadaigh), nath (cainte). tadhalltreoir. T. s. axis pin, fearsaid
T. end of belt, lámhghreim an chreasa. tadhalltreorach. T. s. axis keeper split-
TAIL Eireaball. T. of column, deireadh pin, gabhalbhiorán coimeádta fearsaid t.
colúin. T.-unit (mortar), earraonad. T. T. s. axis pin washer, leicneán fearsaid
212
Tank Target
213
Tarpaulin Temporary
214
Tenacity Testimonial
215
Testimony Time
216
Timed Top
217
Topical Traffic
218
Tragedy Transom
219
Transparent Trigger
220
Trigonometrical Tumbler
tosaigh agus scriú deiridh do gharda TROPHY Trófaí. Perpetual challenge t.,
t. Hammer and t. screw, scriú casúir comhramh síorchomórtais.
agus t. T. lever/ pin, luamhán/ biorán TROUT Breac. Grilled t., b. gríosctha.
t. T. pressing, truicearfháscadh. T. and Rainbow t., b. dea-dhathach.
rebound slide spring, tuailm truicir TRUCK Truc. Tipper t., t. tuisil.
agus sleamhnáin athphreibe. T. ribs/ TRUCULENT Colgach.
screw/ sear, easnacha/ scriú/ sabhán TRUE T. to scale (map), ceart de réir
thruicir. T. snapping, truicearsciobadh. scála. T. bearing, treouillinn fhíor. T.
T. spring, tuailm thruicir. T. spring copy of attestation form, cóip dhílis
plunger, tumaire tuailm t. T. stop, bac d’fhoirm fianaithe.
T. s. spring, tuailim bac t. T. s. spring TRUMP Mámh (cards). To t. up a
screw, scriú tuailm bac t. T. stud, stoda t. charge against a person, coir bhréige
TRIGONOMETRICAL T. survey, a chur i leith duine.
suirbhéireacht triantánachta. TRUMPET Trumpa. Flourish of t’s, scol
TRIGONOMETRY Triantánacht. trumpaí. T. -call, glór trumpa.
TRILATERAL Tríshleasach. TRUMPETER Trumpadóir.
TRIMMER Dioscaire. TRUNK Corp, stoc (crainn), cabhail (an
TRIP Turas, tuisle. Rount t., turas choirp), príomhlíne (bóthar iarainn,
timpeall. T. wire, sreang thuisil. teileafón). T. call, cianghlaoch. T. road,
TRIPLE adj. Trí-, triarach, faoi thrí, mórbhóthar.
trífhillte, vb. tr. and intr. madaím faoi TRUNNION Truiniún.
thrí T. socket block, bloc trílocán. T. TRUSS Trus (engrs., med.).
time, am triarach. TRUSTEE T. for the dependants,
TRIPLICATE A report in t., tuarascáil iontaobhaí do na cleithiúnaithe.
trífhillte. TRUTH The t., the whole t. and
TRIPOD Troiste, trípéad. Folding t., nothing but the t., an fhírinne, an fh.
t. infhillte. T. rest, leaba throiste. T. iomlán agus an fh. amháin.
carriers, iompróirí troistí. TRY vb. Triailim, vl. triail.
TRIPPING T. piece, mír thuisil. TUBE Feadán. Cross t., crosfheadán. T.
TROOP Administrative/ cover/ outpost/ and sliding valve, feadán le comhla
shock t’s, trúpaí riaracháin/ clúdaigh/ shleamhnáin. Steam t., f. gaile.
urphost/ turrainge. Army t’s, trúpaí TUBERCULOSIS Coinsinseam.
airm. Armoured/ cyclist t., trúpa Pulmonary t., eitinn scamhógach. T.
armúrtha/ rothaithe. Friendly t’s, trúpaí aggravated by service during the
cáirdiúla. T. commander/ leader/ Emergency Period, e. a fortromaíodh
officer, ceannasaí/ cinnire/ oifigeach trí sheirbhís i rith Tréimhse na
trúpa. Assistant t. leader, c. trúpa hÉigeandála.
cúnta. Mortar t., mótarthrúpa. Combat TUBING Tin or lead t., feadanra stáin
t’s, trúpaí comhraic. T. movement, nó luaidhe.
gluaiseacht trúpaí. TUBULAR T. nickelled steel, cruach
TROOP-CARRYING T. Aircraft/ niclithe feadánach.
vehicle, aerárthach/ feithicil iompartha TUG-O-WAR Tarraingt téide. T.
trúpaí. T. transport, iompar iompartha competition, comórtas tarraingt téide.
trúpaí. TUMBLER Timbléar (mech.). T.
TROOPER Trúipéir. Feathers/ nut/ pins/ shoulders/
221
Tunic Tyre
222
U
ULCER Othras. UNAUTHORISED U. communications,
ULCERATION Othrasú. cumarsáidí neamhúdaraithe. U. use
ULTIMATUM Fógra deiridh. of decoratious, oirneasa a úsáid gan
ULTRA Sár-. U. high frequency, sár- údaras.
ardmhinicíocht. UNAVOIDABLE U. illness, breoiteacht
ULTRA-VIOLET Ultra-víolait. dosheachanta.
UMBRELLA Scáth báistí/ fearthainne. UNBECOMING Behaviour u. the
UMPIRE Moltóir. Chief u., príomh- character of an officer, iompar nach
mholtóir. Deputy c. u., leas-príomh- cuí do charachtar oifigigh.
mh. Chief u’s staff, foireann UNBELIEVABLE Dochreidte.
phríomh-mholtóra. U’s conference/ UNCALIBRATED U. weapon, armán
reconnaissance/ signal service, neamhchalabraithe.
comhdháil/ taiscéalaíocht/ seirbhís UNCASED U. colours, Bratacha
chomharthaíochta mholtóirí. U’s neamhchumhdaithe.
equipment, trealamh moltóirí. UNCEMENTED U. corner (dressing),
Command and staff u’s, moltóirí cúinne neamhtháite.
ceannais agus foirne. Ground u’s, m. UNCERTAIN Neamhchinnte, éiginnte.
talún. Officer/ noncommissioned UNCERTAINTY Neamhchinnteacht,
officer u., oifigeach/ oifigeach éiginnteacht.
neamhchoimishúnta moltóireachta. UNCERTIFIED Neamhdheimhnithe. U.
Opposing u’s, moltóirí freasúracha. sick leave, saoire bhreoiteachta n.
To u. an exercise, moltóireacht a UNCHANGED Gan athrú.
dhéanamh ar fhreachnamh. UNCHESS To u. (bridging), na
UMPIRING Moltóireacht. U. staff, croismhíreanna a scor.
foireann mholtóireachta. UNCLAMP vb. Díchlampálaim.
UNAMBIGUOUS Soiléir. UNCLASSIFIED Neamhaicmithe.
UNAPPROVED Neamhcheadaithe. UNCOMMUTED U. sentence,
UNARMED Gan airm. pianbhreith neamh-ionmhalairtithe.
UNATTENDED U. vehicle, feithicil gan UNCONDITIONAL
aon duine ina bhfeighil. Neamhchoinníollach. U. surrender,
UNAUTHORISED Neamhúdaraithe. géilleadh gan choinníoll/ gan chuntar.
UNAVOIDABLE Dosheachanta. UNCONSCIOUS Ainbhiosach, gan
UNAWARES Gan fhios. aithne gan urlabhra.
UNAIMED U. fire, lámhach UNCONSTITUTIONAL Mí-
neamhdhírithe. bhunreachtúil.
UNAPPROVED U. line, líne UNCONCERNED Neamhchúisheach.
neamhaitheanta. U. recruit, earcach UNCONFIRMED Neamhdhaingnithe.
neamhfhormheasta. UNCONSCIOUS To be u., bheith gan
UNARMOURED U. vehicle, feithicil aithne.
neamharmúrtha. UNCONSUMED Neamhídithe. U.
UNATTACHED U. list, liosta ar portion of the rations, cuid n. na
neamhcheangal. gciondálacha. U. rations, ciondálacha
n.
223
Uncontured Unit
224
United Unserviceable
225
Unsound Utility
226
V
VACANCIES V. in the establishment VAPOUR Gal.
of a corps, section or office, folúntais VAPOURISING V. oil, ola ghalúcháin/
i mbunaíocht chóir, rannóige nó galola.
oifige. V. in the rank of sergeant, f. i VARIABLE V. condenser,
gcéim sháirsint. V. and replacements, comhdhlúthadán inaistrithe. V. winds,
folúntais agus athlíontaí. gaotha athraitheacha.
VACANT Folamh. VARIATION Barometer and
VACANCY Folúntas. temperature v’s, athruithe
VACATION Saoire. baraiméadair agus teochta. easterly/
VACCINATE To v. a soldier, vacsaíniú a westerly v. (M.R.), diall soir/ siar. V. in
dhéanamh ar shaighdiúir. angle of elevation for a v. in range of
VACILLATING Guagach. 100 metres, athrú san uillinn ardais in
VACUUM Folús. V. cleaner, aghaidh athrú 100 méadar sa raon. V’s
folúsghlantóir. in the propellant charge, eagsúlachtaí
VAGINA Faighean, pit. sa lánán tiomána. Magnetic v., malartú
VAGUE Doiléir. maighnéadach. Manufacturing v’s
VALIDITY V. of attestation/ charge, (weapon), éagsúlachtaú déantóireachta.
bailíocht an fhianaithe/ chúisimh. Permissible v. in position of mean
VALISE Trucaid. point of impact, malartú incheadaithe i
VALLEY gleann. suíomh an mheánphointe turrainge.
VALOUR Laochas. VARICOSE V. vein, féith bhorrtha.
VALUE Luach, fiúntas, vb. tr. measaim, VARIETY Éagsúlacht.
luacháilim. Features/ games/ VARIOUS Éagsúil.
qualifications of military v., gnéithe/ VARNISH Copal v., veanais chopail.
cluiclí/ cáilíochtaí a bhfuil fiúntas VARYING Rifles with v. sizes of butt,
míleata iontu. V. of a contour, luach muscaeid nach ionann toise dá mbosa.
comhchuair. The v. of each hit, luach V. degrees of difficulty in location of
gach buille faoi leith. The v. of the targets, targaidí ar deacra a mbrath
highest scoring hits, l. na mbuillí is seachas a chéile.
airde scór. To value goods, earraí a VASELINE Veasailín.
mheas, a luacháil. VAULT To v., Rúid a thabhairt.
VALUELESS adj. Suarach, beag de VEAL Laofheoil.
luach. VECTOR Veicteoir.
VALUER Luachálaí. VEGETABLE Glasra. V. marrow,
VALVE Comhla. Sliding v., c. mearóg.
shleamhnáin. V. holder, logall VEGETATION Fásra.
comhla. Poppet/rotary/ slide v., c. VEHICLE Feithicil. Armoured
mhuisiriúnach/ rothlach/ shleamhnáin. fighting v., f. armúrtha troda. A.F.V.
VANE Setting v. Eite shocraithe commander/ crew, ceannasaí/ criú
(compass),. V’s of the tail-unit feithicle armúrtha troda. V’s in close
(mortar), eití an earraonaid. convoy, feithiclí i dlúthchonbhua.
VANGUARD Urgharda. V. driver, tiománaí feithicle. Gun
227
Vein Visual
228
Vital Vulnerable
229
W
WAD Ascart, loca, burla. Felt w., ascart WARLIKE W. stores, stórais chogaidh.
feilte. A w. of wool, loca olla. A w. of WARM To w. the bore by firing, An cró
notes, burla nótaí. a théamh trí lámhach.
WADDING Ascart, loca (alla). WARMHEARTED Teochroíoch.
WAGON Vaigín. General service w’s, WARN To w., foláireamh/rabhadh a
vaigíní seirbhíse ginearálta. W. line, thabhairt (do).
vaigín líne, ionad na vaigíní. WARNING W. of attack, rabhadh ionsaí.
WAIST W. -belt, crios coime. W. -line, W. orders, orduithe rabhaidh. Early w.,
coim. rabhadh tráthúil.
WAITER Friothálaí, freastalaí. Mess w’s, WARPED W. fore-end, urstoc craptha.
friothálaithe bialainne. WARPING W. of the fore-end, crapadh
WAITING Feitheamh, fanacht, freastal, an urstoic.
friotháil. W. bay, bá feithimh. W. detail, WARRANT Barántas. W. officer,
dream feithimh. W. -room, feithealann. oifigeach barántais. Railway w.,
WALK The ‘cat’/ ‘ghost’ w., siúl an barántas iarnróid. Circumstances
‘chait’/ na ‘taibhse’. Tactical w., s. w’ing his so doing, imthosca a
oirbheartaíochta. thabharfadh leorchúis dó chun sin a
WALKING W. wounded collecting post, dhéanamh.
post bailithe na gcréachtach insiúil. WASHER Leicneán. Anti-friction w., l.
WALKING-OUT W. uniform, éide in aghaidh frithchuimilte. Packing nut
spaisteoireachta. elevating w’s, leicneáin ardaithe an
WALL Loose-stone/masonry w., balla chnó phacála.
fuar/ moirtéil. ‘WASH OUT’ Neamhní (No score).
WALLET Tiachóg, vallait. WASTE vb. Diomaím, diomailt. Cotton
WAR W. of attrition/ movement, cogadh w., dramhchadás. To w. resources,
tnáite/ gluaiseachta. W. -head (rocket), acmhainn a dhiomail/ a chur amú.
pléasc-cheann. W. establishments, WATCH Stop-w., staduaireadóir.
bunaíochtaí cogaidh. W. strength, líon W. with second hand, uaireadóir
cogaidh. le snáthaid soicind. To leave his
WARD Isolation/medical/ surgical w., appointed w. (naval), a shuí faire
aireagal leithlise/ liachta/ máinliachta. ceaptha a fhágáil. W’s, faraí (ar bord
W. master, máistir aireagail. loinge).
WARDEN Maor. Range w., WATER Uisce. W. point, pointe u. Along
raonbhardach. the line of low w. mark, fan cothrom
WARDROBE Vardrús. díthrá.
WARFARE Cogaíocht. Chemical/ WATERCOOLED W. gun, gunna
fluid/ mobile/ static/ trench w., c. uiscefhuaraithe.
cheimiciúil/ iomlaoideach / ghluaiste/ WATERCOOLING W. system, córas
statach/ trínse. Atomic/biological w., uiscefhuaraithe.
c. adamhach/ bhitheolach. Guerilla WATERCOURSE Sruthchúrsa.
w., c. eadarnaíoch. NBC w., c. NBC. WATERFALL Eas.
Strategic air w., aerchogaíocht WATERPROOF Uiscedhíonach.
straitéiseach. WATERSHED Uiscedhroim.
230
Waterway Whizz
231
Who Within
232
Witness Wrong-headed
234
Appendix I
235
Appendix I
236
Appendix I
239
Appendix I
240
Appendix I
242
Appendix I
243
Appendix II
45!3#!)24
.
)ARTHUAISCEART /IRTHUAISCEART
)!24(!2 /)24(%!2
7 %
)ARDHEISCEART /IRDHEISCEART
$%)3#%!24
3
Ag dul ó thuaidh (going north) Ag teacht aduaidh (coming from the
north)
Ag dul siar (going west) Ag teacht aniar (coming from the west)
Ag dul soir (going east) Ag teacht anoir (coming from the east)
Ag dul ó dheas (going south) Ag teacht aneas (coming from the south)
Ag dul siar ó thuaidh (going NW) Ag teacht aniar aduaidh (coming from the
NW)
Ag dul siar ó dheas (going SW) Ag teacht aniar aneas (coming from SW)
N. by east., ó thuaidh lámh soir NNE., ó thuaidh soir ó thuaidh
N. by west, ó thuaidh lámh siar. NNW., ó thuaidh siar ó thuaidh
NE by E., soir ó thuaidh lámh soir NE by N., soir ó thuaidh lámh ó thuaidh.
NW by W., siar ó thuaidh lámh siar S. by East, ó dheas lámh soir
SSE., ó dheas soir ó dheas S. by West, ó dheas lámh siar
SSW., ó dheas siar ó dheas SE. by E., soir ó dheas lámh soir
SE. by S., soir ó dheas lámh ó dheas SW. by W., siar ó dheas lámh siar
SW. by S., siar ó dheas lámh ó dheas E. by south, soir lámh ó dheas
ESE., soir soir ó dheas E. by north, soir lámh ó thuaidh
ENE., soir soir ó thuaidh W. by S., siar lámh ó dheas
WSW., siar siar ó dheas W. by N., siar lámh ó thuaidh
WNW., siar siar ó thuaidh
244
Appendix III
Ex Military Iar-Láithreáin
Locations Mhíleata
Beggars Bush Barracks Dún Sceach an Bhacaigh
Clancy Barracks Dún Mhic Fhlannchaidh
Collins Bks (Dublin) Dún Uí Choileáin
Devoy Barracks Dún Uí Dhubhuí
Fermoy Aerodrome Campa Mhic Gearailt
Griffith Barracks Dún Uí Ghríofa
McGee Barracks Dún Mhic Aoidh
245
Appendix IV
Counties Contaetha
246
Appendix V
Laethanta na Seachtaine
Míonna na Bliana
247
Appendix VI
248
Appendix VI
249
Appendix VII
250
Appendix VII
251
Appendix VII
252
Appendix VII
253
Appendix VII
254
Appendix VII
U
Udmurt. An Udmairt f2.
Uganda. Uganda m4.
Ukraine. An Úcráin f2.
United Arab Emirates. Aontas m1. na
nEimíríochtaí Arabacha.
United Kingdom. An Ríocht
f3.Aontaithe.
United States of America. Stait pl.
Aontaithe Mheiriceá.
Uruguay. Uragua m4.
Uzbekistan. Úisbéiceastáin f2.
V
Vatican City State. Stát m1. Chathair na
Vatacáine.
Venezuela. Veiniséala m4.
Venice. An Veinéis f2.
Vienna. Vin f4.
Vietnam. Vítneam m4.
Vovjvodina. An Vóvaidín f2.
W
Wales. An Bhreatain f2. Bheag.
Warsaw. Vársá m4.
West Indies. Na hIndiacha pl. Thiar.
Western Sahara. An Sahára m4. Thoir.
Westport. Cathair f. na Mart
Windward Islands. Oileáin m1. na
Gaoithe.
255