Ο Βιώσιμος Τουρισμός στο επίκεντρο του Δικτύου Παράκτιας Πρακτικής

Μετά τους πρώτους έξη μήνες υλοποίησης του προγράμματος INTERREG IIIC – Coastal Practice
Network, το Δίκτυο Παράκτιας Πρακτικής μέσα από την ανταλλαγή πρακτικών εμπειριών και
πληροφοριών έχει παρουσιάσει σημαντική πρόοδο σε ότι αφορά τη δημιουργία Ποιοτικών Δεικτών
για την πιστοποίηση του βιώσιμου παράκτιου τουρισμού.

Οι εταίροι του Δικτύου έχουν ήδη παρουσιάσει τις προσπάθειες και τα εργαλεία πιστοποίησης των
ποιοτικών χαρακτηριστικών του βιώσιμου τουρισμού στις χώρες τους. Το επόμενο βήμα είναι η
ανάπτυξη μιας σειράς Ποιοτικών Δεικτών για βιώσιμους παράκτιους τουριστικούς προορισμούς, που
θα είναι σε πλήρη σύμπραξη με ήδη υπάρχουσες προσπάθειες και εργαλεία πιστοποίησης (π.χ.
Γαλάζιες Σημαίες, Green Coast Award, Seaside Award κ.α.) αλλά θα είναι προσαρμοσμένα στις
σημερινές ανάγκες και το επιστημονικό κεκτημένο. Αυτοί οι Ποιοτικοί Δείκτες και το εργαλείο
Πιστοποίησης (quality label) θα σχεδιαστούν με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να είναι εφαρμόσιμα σε
Ευρωπαϊκό επίπεδο και οι βασικοί παράγοντες που θα ληφθούν υπόψη αφορούν θέματα ασφάλειας,
περιβαλλοντικής απόδοσης, προστασίας της φύσης, του τοπίου και των πολιτιστικών
χαρακτηριστικών κάθε περιοχής, αλλά και ζητήματα που άπτονται του προσφερόμενου επιπέδου
τουριστικών υπηρεσιών.

Η πιο σημαντική επιδίωξη είναι να εξασφαλιστεί ότι οι Ποιοτικοί Δείκτες και το εργαλείο Πιστοποίησης
θα είναι μετρήσιμα και προσαρμοστικά σε οποιαδήποτε χωρική ενότητα και χρονική στιγμή, καθώς
και ότι θα καλύπτουν και τις τρεις διαστάσεις της βιωσιμότητας, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και
οικονομικές παραμέτρους δηλαδή.

Στα πλαίσια του Δικτύου Παράκτιας Πρακτικής και μετά από πρωτοβουλία του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
SOS, επτά ξενοδοχεία της GRECOTEL συμφώνησαν να τοποθετήσουν στον χώρο τους ενημερωτικά
ταμπλό με πληροφορίες στην Αγγλική γλώσσα σχετικά το παράκτιο/ θαλάσσιο περιβάλλον της
Ελλάδας, τον βιώσιμο τουρισμό αλλά και να ενθαρρύνουν περαιτέρω την περιβαλλοντικά υπεύθυνη
συμπεριφορά των τουριστών και των τουριστικών επιχειρήσεων.

Τα ξενοδοχεία της GRECOTEL που τοποθέτησαν τα ενημερωτικά ταμπλό είναι τα εξής:

1 GRECOTEL Rythimna Beach, Αδελιανός Κάμπος, Ρέθυμνο Κρήτης
2 GRECOTEL Creta Palace, Μυσσίρια, Ρέθυμνο Κρήτης
3 GRECOTEL Elounda Village, Ελούντα, Άγιος Νικόλαος Κρήτης
4 GRECOTEL Corfu Imperial, Κομμένο, Γουβιά Κέρκυρας
5 GRECOTEL Daphnila Bay, Δασσιά, Κέρκυρα
6 GRECOTEL Pella Beach, Κασσάνδρα Χαλκιδικής
7 GRECOTEL Royal Park, Μαρμάρι, Κως

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Τα ξενοδοχεία αυτά είναι μόνο η αρχή μιας φιλόδοξης πιλοτικής προσπάθειας συνεργασίας και
διαλόγου μεταξύ τουριστικών επιχειρήσεων και του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS με αντικείμενο τα
θέματα του βιώσιμου τουρισμού σε παράκτιες περιοχές καθώς και πιστοποίησης, ελέγχου και
προβολής των ποιοτικών χαρακτηριστικών μιας τουριστικής επιχείρησης ή ενός παράκτιου Δήμου. Το
πιλοτικό αυτό πρόγραμμα θα επεκταθεί και σε άλλα ξενοδοχεία το 2005, ενώ αντίστοιχη πρωτοβουλία
προβολής των ποιοτικών χαρακτηριστικών και ενημέρωσης των επισκεπτών ετοιμάζεται και σε
επίπεδο παράκτιων Δήμων.
Τον Ιούνιο- Ιούλιο του 2005, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, στα πλαίσια του Δικτύου Παράκτιας Πρακτικής, θα
διοργανώσει ένα τριήμερο εργαστήριο/ σεμινάριο στη Σίφνο με θέμα τη συμβολή των εργαλείων
συμμετοχικού σχεδιασμού και διαβούλευσης στη βιώσιμη ανάπτυξη παράκτιων περιοχών, με
συμμετέχοντες επιστήμονες, διοικητικούς και κοινωνικούς εταίρους από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και
την Ελλάδα. Επίσης θα διοργανωθούν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά διεθνή εθελοντικά προγράμματα
στη Σίφνο και τη Σαμοθράκη με την υποστήριξη των αντίστοιχων Δήμων.

Διεθνές Σεμινάριο «Εργαλεία και τεχνικές συμμετοχικού σχεδιασμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη
νησιωτικών και παράκτιων περιοχών», Σίφνος, 10-14 Ιουνίου 2005.

Στο πλαίσιο των δράσεων του Ευρωπαϊκού προγράμματος INTERREG IIIC – Coastal Practice
Network, το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS θα υλοποιήσει μεταξύ άλλων, στις 10-13 Ιουνίου 2005 στη
Σίφνο, ένα τετραήμερο διεθνές σεμινάριο με θέμα «Εργαλεία και τεχνικές συμμετοχικού
σχεδιασμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη νησιωτικών και παράκτιων περιοχών».

Στο σεμινάριο θα συμμετάσχουν οι εταίροι του προγράμματος Coastal Practice Network (21 φορείς
από 11 χώρες – Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, αυτοδιοίκηση και ΜΚΟ) αλλά και κοινωνικοί
εταίροι από τη Ελλάδα (ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης, απασχολούμενοι σε
περιβαλλοντικές ΜΚΟ) που ασχολούνται με ζητήματα ανάπτυξης και διαχείρισης παράκτιων και
νησιωτικών περιοχών.

Το Coastal Practice Network είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο Περιφερειών, Δήμων, Πανεπιστημίων,
Ερευνητικών Κέντρων και Μη-Κυβερνητικών Οργανισμών, που αποσκοπεί στην ανταλλαγή
πληροφοριών, εμπειριών και καλών πρακτικών για τη βιώσιμη διαχείριση και ανάπτυξη των παράκτιων
περιοχών της Ευρώπης. Στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG IIIC- Coastal Practice Network,
θα πραγματοποιούνται μια σειρά από διεθνή συνέδρια και σεμινάρια, όπως αυτό της Σίφνου, που
στοχεύουν στην ανταλλαγή καλών πρακτικών ανάμεσα στους εταίρους του προγράμματος και τη
μεταφορά τεχνογνωσίας στις τοπικές κοινωνίες.

Οι 30 συμμετέχοντες θα έχουν τη ευκαιρία αφενός να παρακολουθήσουν εξειδικευμένες διαλέξεις και

παρουσιάσεις καλών πρακτικών να ανταλλάξουν εμπειρίες με καταξιωμένους ειδικούς σε ζητήματα
βιώσιμης ανάπτυξης από όλη την Ευρώπη και αφετέρου να συμβάλουν στη διαμόρφωση βιώσιμων
αναπτυξιακών επιλογών και προτάσεων για τα ελληνικά νησιά με έμφαση στην Σίφνο. Πιο ειδικά
στόχοι του διεθνούς σεμιναρίου είναι:

1 Η παρουσίαση εργαλείων και τεχνικών συμμετοχικού σχεδιασμού για μια πιο ολοκληρωμένη και
ορθολογική διαχείριση των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
2 Η μεταφορά των Ευρωπαϊκών εμπειριών και καλών πρακτικών σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη
παράκτιων και νησιωτικών περιοχών, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
3 Η ενημέρωση και κατάρτιση των ελλήνων συμμετεχόντων γύρω από κρίσιμα θέματα που άπτονται
της βιώσιμης ανάπτυξης νησιωτικών και παράκτιων περιοχών.
4 Η ανάπτυξη συγκεκριμένων προτάσεων για τη προώθηση βιώσιμων μοντέλων ανάπτυξης στη
Σίφνο, με έμφαση στον οικολογικά βιώσιμο τουρισμό και την τοπική παραγωγή προϊόντων και
υπηρεσιών.
5 Η παρουσίαση του προγράμματος Coastal Practice Network και η περαιτέρω δικτύωση φορέων
που ασχολούνται με τη παράκτια ζώνη στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Συνοπτικό πρόγραμμα Σεμιναρίου:

9 Ιουνίου
Άφιξη συμμετεχόντων στη Σίφνο

10 Ιουνίου
Εγγραφές

1η Ενότητα – Πρωινή συνεδρία

1 Παρουσίαση προγράμματος COPRANET
2 Παρουσίαση της Ευρωπαϊκής πολιτικής για τις παράκτιες ζώνες
3 Παρουσίαση καλών παραδειγμάτων και τοπικών πρωτοβουλιών διαχείρισης παράκτιων περιοχών
4 Ολομέλεια, συζήτηση

2η Ενότητα – Απογευματινή συνεδρία

1 Ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιων και νησιωτικών περιοχών. Προκλήσεις και βιώσιμες λύσεις
2 Ο ρόλος των ΜΚΟ στη βιώσιμη ανάπτυξη νησιωτικών περιοχών
3 Εργαλεία και τεχνικές συμμετοχικού σχεδιασμού για τη βιώσιμη ανάπτυξη νησιωτικών και
παράκτιων περιοχών. Παρουσίαση μεθοδολογίας Deliberative Community Visioning

11 Ιουνίου

1η Ενότητα – Πρωινή συνεδρία

1 Το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον της Σίφνου
2 Βιώσιμη ανάπτυξη παράκτιας ζώνης στις Κυκλάδες και τη Σίφνο

2η Ενότητα – Απογευματινή συνεδρία

Επιτόπου επισκέψεις και παρουσίαση πιλοτικών δράσεων του Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, σε
συνεργασία με το Δήμο Σίφνου

12 Ιουνίου
Ολοήμερη συνεδρία. Σχεδιάζοντας για όλους: Όραμα και σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη
Σίφνο και τις Κυκλάδες

13 Ιουνίου
- Εναρκτήρια συνεδρία του Ελληνικού Δικτύου Παράκτιων Δήμων και Φορέων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
στη Παράκτια Ζώνη.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
- Στρογγυλό τραπέζι. Συνάντηση εταίρων του προγράμματος Coastal Practice Network και των
συμμετεχόντων στο Σεμινάριο με εκπροσώπους από ελληνικές παράκτιες και νησιωτικές περιοχές
(Αυτοδιοίκηση, κοινωνικοί φορείς, επαγγελματικές ενώσεις κλπ) που ασχολούνται, καθώς και
εκπροσώπους διεθνών οργανισμών όπως το Μεσογειακό Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον των
Ηνωμένων Εθνών (UNEP/MAP).

14 Ιουνίου
Αναχώρηση συμμετεχόντων

Για αιτήσεις συμμετοχής και πληροφορίες παρακαλούμε επικοινωνήστε με τον Μιχάλη Θεοδωρόπουλο
στο 210-8224481 ή το medsos@medsos.gr

Πρώτη συνάντηση του ελληνικού Δικτύου Παράκτιων Δήμων και Φορέων για τη Βιώσιμη
Ανάπτυξη στη Παράκτια Ζώνη

Στο πλαίσιο του Διεθνούς Σεμιναρίου σκοπεύουμε να έχουμε ειδική συνεδρίαση με εκπροσώπους της
αυτοδιοίκησης και φορείς από τα ελληνικά νησιά, για τη δημιουργία του ελληνικού δικτύου «Δήμων και
Φορέων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στη Παράκτια Ζώνη».

Η δημιουργία του δικτύου Παράκτιων Δήμων και Φορέων ανταποκρίνεται στην ανάγκη να γίνουν
κοινωνοί των εμπειριών, γνώσεων και αποτελεσμάτων του προγράμματος Coastal Practice Network οι
φορείς που διαχειρίζονται ή επηρεάζουν τις παράκτιες περιοχές. Αποσκοπεί στην ανάπτυξη ενός
ευέλικτου μηχανισμού που θα ενθαρρύνει την ανταλλαγή πληροφοριών, καλών πρακτικών και
τεχνογνωσίας ανάμεσα σε παράκτιους Δήμους και φορείς της Ελλάδας και άλλων περιφερειών της
Ευρώπης. Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS θα έχει την ευθύνη γραμματειακής και διοικητικής στήριξης.

Στο πλαίσιο του ελληνικού δικτύου θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση, εκτός από την ανταλλαγή εμπειριών και
τεχνογνωσίας:

1 στην προώθηση καλών πρακτικών διατήρησης του φυσικού πλούτου των παράκτιων περιοχών,
2 στην προώθηση προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης,
3 στην υποστήριξη δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης σε συνεργασία με τοπικούς φορείς κάθε περιοχής
(βιώσιμες μορφές τουρισμού, αποκατάσταση υποβαθμισμένων περιοχών, επάνοδος φυσικών
χαρακτηριστικών ακτής, προστασία από τη διάβρωση κα).

Η συμμετοχή των Δήμων και άλλων φορέων στο «Δίκτυο Παράκτιων Δήμων και Φορέων για τη
Βιώσιμη Ανάπτυξη στη Παράκτια Ζώνη» συνεπάγεται ετήσια συνδρομή €500 προς το Δίκτυο
ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS (θα εκδίδεται αντίστοιχο παραστατικά). Το ποσό αυτό θα υπερκαλύπτεται από τις
υπηρεσίες του Δικτύου προς τα μέλη του. Η συνδρομή είναι απαραίτητη για τη βιώσιμη λειτουργία του
και την κάλυψη ανελαστικών (υλικοτεχνικών) δαπανών και δαπανών πληροφόρησης –ενημέρωσης.

Οι Δήμοι και οι Φορείς συμμετέχοντας στο δίκτυο αυτό θα:

1 Έχουν άμεση ενημέρωση και πρόσβαση σε πληροφορίες για τρέχοντα ζητήματα, προγράμματα και
συνεργασίες σχετικά με την Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης στην Ευρώπη και τη
Μεσόγειο, μέσα από τα ενημερωτικά δελτία και το ηλεκτρονικό φόρουμ.
2 Έχουν άμεση διασύνδεση με εκατοντάδες φορείς από όλη την Ευρώπη με παρόμοια οράματα και
στόχους για τη διαχείριση των παράκτιων περιοχών.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
3 Επωφεληθούν από μια Ευρωπαϊκή «δεξαμενή» τεχνογνωσίας σχετικά με την βιώσιμη ανάπτυξη της
παράκτιας ζώνης και θα ανταλλάσσουν εμπειρίες και καλές πρακτικές για τη διαχείριση των ακτών
4 Μπορούν να συμμετέχουν σε ημερίδες, εργαστήρια και Συνέδρια
5 Αναπτύξουν θεματικές συνεργασίες και πιθανά εταιρικά σχήματα μέσα από τη δικτύωση με τα μέλη
του ελληνικού και ευρωπαϊκού Δικτύου
6 Δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα των τοπικών εμπειριών σε διεθνές επίπεδο μέσω του
ενημερωτικού δελτίου που θα εκδίδεται.
7 Έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε μια βάση δεδομένων με πληροφορίες σχετικά με
χρηματοδοτήσεις και πιθανούς εταίρους- συνεργάτες για την υλοποίηση προγραμμάτων σε
Πανευρωπαϊκό επίπεδο.
8 Έρχονται σε επαφή με άλλους εταίρους για υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων, καθώς και για
την υποβολή προγραμμάτων χρηματοδότησης

Όλες οι εργασίες και οι πληροφορίες θα είναι διαθέσιμες σε όλες τις παράκτιες τοπικές Αρχές και τους
ενδιαφερόμενους φορείς που θα συμμετέχουν στο δίκτυο.

Η συμμετοχή του Δήμων στο διευρυμένο Δίκτυο Παράκτιας Πρακτικής, θα είναι μια μοναδική ευκαιρία
να γίνει ο Δήμος μέρος μιας συλλογικής πρωτοπόρου προσπάθειας για:
1 τη προώθηση μοντέλων και πρακτικών βιώσιμου τουρισμού στην Ευρώπη,
2 τη βελτίωση της διαχείρισης του περιβάλλοντος και των ακτών, καθώς και
3 τη βελτίωση της πληροφόρησης των παράκτιων κοινωνικών εταίρων και φορέων

Για αιτήσεις συμμετοχής και πληροφορίες παρακαλούμε επικοινωνήστε με τον Μιχάλη Θεοδωρόπουλο
στο 210-8224481 ή το medsos@medsos.gr

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Το Δίκτυο Μεσόγειος SOS και η Ένωση Λιμνίων διοργανώνουν Ημερίδα στην Αθήνα, την Κυριακή 30
Ιανουαρίου 2005, στο Ξενοδοχείο Αμαλία (Αμαλίας 10), με θέμα «Οικολογική Προστασία Και
Βιώσιμη Ανάπτυξη Του Β. Ευβοϊκού: δυνατότητες και ευκαιρίες για ευημερία των τοπικών
κοινωνιών και δημιουργία θέσεων εργασίας». Θα επιδιωχθεί η μεταφορά καλών παραδειγμάτων
και εμπειριών σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη παράκτιων περιοχών από το Ευρωπαϊκό επίπεδο στο
τοπικό, καθώς και η διαμόρφωση ενός συνόλου συγκεκριμένων θέσεων και προτάσεων ώστε να
αναπτυχθεί ένα πιλοτικό και παραδειγματικό σχέδιο τοπικής βιώσιμης ανάπτυξης. Στην Ημερίδα έχουν
προσκληθεί εθνικές και περιφερειακές αρχές, τοπικοί φορείς, η αυτοδιοίκηση, σύλλογοι ψαράδων,
τουριστικοί φορείς, κ.α.

Για πληροφορίες επικοινωνήστε με τον Νίκο Χρυσόγελο στο 210-8224481 ή το nikos@ecorec.gr

Οι 21 εταίροι του Coastal Practice Network

AICSM, The University of Αγγλία http://www.abdn.ac.uk/aicsm/

Aberdeen
Atlantic Andalusian District Ισπανία
Office of the National Coastal
Authority
CCDR-C Πορτογαλία http://www.dra-centro.pt
CMRC, Coastal and Marine Ιρλανδία http://www.cmrc.ucc.ie
Resources Centre, University
College Cork
COMREC, Coastal Management Σουηδία http://www.sh.se/comrec
Research Centre
Down District Council Ιρλανδία http://www.downdc.gov.uk
EUCC - The Coastal Union Ολλανδία http://www.eucc.nl
Gironde County Council Γαλλία http://www.cg33.fr
Esturiales
ICCM, Institute of Marine Ισπανία, Κανάρια http://www.iccm.rcanaria.es
Sciences Canary Islands
IHE Delft, Education and Ολλανδία http://www.ihe.nl
research Institute
IHRH, Hydraulics and Water Πορτογαλία http://www.fe.up.pt/ihrh
Resources Institute
Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Ελλάδα http://www.medsos.gr
Ministry of the Interior of the Γερμανία http://www.landesplanung.schles
wigholstein.de

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
State of Schleswig-Holstein
Municipality of Calvia Ισπανία http://www.calvia.net
Δήμος Σαμοθράκης Ελλάδα http://www.samothraki.gr
Municipality of Zandvoort Ολλανδία http://www.zandvoort.nl
RIKZ, National Institute for Ολλανδία http://www.rikz.nl
Coastal and Marine Management
Sefton Metropolitan Borough Αγγλία http://www.sefton.gov.uk ,
http://www.nwcoastalforum.co.uk
Council
Storstrøm County Δανία http://www.stam.dk
Stepnica Local Community Πολωνία http://www.stepnica.pl
WL Delft Ολλανδία http://www.wldelft.nl

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
 Οι Ευρωπαϊκές ακτές απειλούνται από τη διάβρωση
Από το Τεύχος 43 του περιοδικού ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Οι Ευρωπαϊκές ακτές απειλούνται όλο και περισσότερο από τη διάβρωση, τη σταδιακή δηλαδή
καταστροφή της ξηράς από τη θάλασσα, διαπιστώνει μελέτη που εκπόνησε Ευρωπαϊκό κονσόρτσιουμ
με επικεφαλής το Εθνικό Ινστιτούτο Διαχείρισης των Ακτών και της Θάλασσας της Ολλανδίας, για
λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ολοκληρώθηκε τον Μάιο 2004. Η μελέτη "Living with
Coastal Erosion in Europe: Sediment and Space for Sustainability" διαπιστώνει ότι το ένα πέμπτο των
ακτών της Ευρώπης των 25 έχει επηρεαστεί ήδη σοβαρά από τη διάβρωση, με την ακτογραμμή να
υποχωρεί κατά 0,5 έως 2 μέτρα κάθε χρόνο, και σε κάποιες σοβαρές περιπτώσεις μέχρι και 15 μέτρα.

Η διάβρωση των ακτών έχει δραματικές συνέπειες στο περιβάλλον και την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Μπορεί να γκρεμίσει σπίτια στη θάλασσα, να καταστρέψει δρόμους και άλλες υποδομές. Απειλεί
οικοτόπους της άγριας ζωής, την ασφάλεια των ανθρώπων που ζουν στην ακτή αλλά και οικονομικές
δραστηριότητες, όπως είναι ο τουρισμός.

Η διάβρωση οφείλεται συνήθως σε ανθρώπινες δραστηριότητες έντονης ανάπτυξης και χρήσης της γης
για κατασκευές και τεχνικά έργα (έργα μηχανικού). Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας του
"φαινομένου του θερμοκηπίου" και η αύξηση της συχνότητας των καταιγίδων και των περιστατικών
πλημμύρας έχει επιδεινώσει το πρόβλημα.

Οι επιπτώσεις από τη διάβρωση των ακτών μπορούν να ταξινομηθούν σε 4 κατηγορίες:

Απώλεια γης οικολογικής αξίας: Από τα περίπου 132.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα (υπολογίζοντας
500 μέτρα γης από την ακτογραμμή) που απειλούνται άμεσα από τη διάβρωση των ακτών στην
Ευρωπαϊκή Ένωση των 25, τα 47.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι φυσικές περιοχές με υψηλή
οικολογική αξία. Αυτό σημαίνει ότι είναι πλούσιες σε βιολογική ποικιλότητα και αντιπροσωπεύουν
σημαντικά οικοσυστήματα. Ένα τμήμα αυτών των περιοχών είναι περιοχές που ανήκουν στο
Ευρωπαϊκό Δίκτυο Φυσικών Προστατευόμενων Περιοχών NATURA (ΦΥΣΗ) 2000.

Απώλεια γης οικονομικής αξίας: Εκτιμάται ότι η τρέχουσα συνολική αξία των οικονομικών στοιχείων
που βρίσκονται μέσα στη ζώνη των 500 μέτρων από τις ακτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 25,
συμπεριλαμβανομένων των παραλιών, της αγροτικής γης και των βιομηχανικών εγκαταστάσεων, είναι
μεταξύ 500 και 1.000 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι δημόσιες δαπάνες για την καταπολέμηση της
διάβρωσης αυξάνονται και για το 2001 υπολογίζονται σε 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Απώλεια περιουσιών: Κάθε χρόνο, εκατοντάδες σπίτια στην παράκτια ζώνη της Ευρώπης πρέπει να
εγκαταλειφθούν ή χάνουν την αξία τους επειδή κινδυνεύουν άμεσα να καταρρεύσουν ή να
καταληφθούν από τη θάλασσα.

Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία: Τα τελευταία 50 χρόνια, ο πληθυσμός που ζει σε παράκτιες
κοινότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υπερδιπλασιαστεί και φτάνει τα 70.000.000 (το 16% του
συνολικού πληθυσμού της ΕΕ των 25 χωρών). Εκτίθεται σε αυξανόμενους κινδύνους διάβρωσης και
πλημμύρων. Το 1953, στη διάρκεια του χειρότερου περιστατικού πλημμύρας από τη θάλασσα που
έχει αναφερθεί στην πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία, πάνω από 2.000 άτομα έχασαν τη ζωή τους στη
Βρετανία και την Ολλανδία.

Καταστροφή της φυσικής άμυνας: Η διάβρωση κάνει ευάλωτα τα φυσικά μέσα προστασίας από τη
θάλασσα, όπως είναι για παράδειγμα οι αμμόλοφοι. Το Νοέμβριο του 2001, τμήμα των αμμόλοφων της
ακτής Jurmala στον Κόλπο της Riga (Λετονία) κατέρρευσε στη διάρκεια μιας θύελλας. Αυτό οδήγησε σε
πλημμύρα της γης που βρίσκονταν πίσω από τους αμμόλοφους.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Υπόσκαψη των τεχνικών "αμυντικών" συστημάτων, που οδηγεί επίσης σε αύξηση των κινδύνων
πλημμύρας. Αυτή είναι η περίπτωση του Essex στη Βρετανία, όπου η διάβρωση των προστατευτικών
αλυκών έχει οδηγήσει σε συχνή καταστροφή των παραδοσιακών μόλων, στη διάρκεια καταιγίδων.

Η διάβρωση των ακτών συμβαίνει λόγω φυσικών αιτίων αλλά πολύ περισσότερο λόγω ανθρώπινων
παρεμβάσεων. Η άμμος και τα χαλίκια που απομακρύνονται από τα κύματα και τα ρεύματα
αντικαθίστανται συνήθως από υλικά που κατεβάζουν τα ποτάμια και οι χείμαρροι ή από υλικά που
εκβράζουν στις ακτές τα κύματα από τη διάβρωση του βυθού και των βράχων.
Η γρήγορη ανάπτυξη κατά μήκος των ακτών και των χειμάρρων έχει ανατρέψει τις φυσικές
διαδικασίες. Κάθε χρόνο, πάνω από 100.000.000 τόνοι γης, που θα κατέληγαν με φυσικές διαδικασίες
στα παράκτια οικοσυστήματα, χρησιμοποιούνται σήμερα για κατασκευές, συγκεντρώνονται από
φράγματα ποταμών ή μπλοκάρονται από τεχνικά έργα. Οι φυσικές περιοχές, που είναι σημεία
εκτόνωσης (buffer) για τη δύναμη της θάλασσας, εξαφανίζονται.

Τα αποτελέσματα της διάβρωσης των ακτών διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Για παράδειγμα, τα
δύο τρίτα των ακτών του Βελγίου αποτελούνται από αμμουδιές και το υπόλοιπο ένα τρίτο κλείνει από
κατασκευές. Ως αποτέλεσμα, το ένα τέταρτο της ακτογραμμής του Βελγίου διαβρώνεται, κάτι που
αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο σε σχέση με όλες τις άλλες χώρες. Η Ιταλία υποφέρει, επίσης, από
υψηλό επίπεδο διάβρωσης, φτάνοντας το 23%, εξαιτίας της ραγδαίας αστικοποίησης των ακτών και
των παράκτιας ζώνης της. Η Ελλάδα υποφέρει, επίσης, από τα υψηλότερα επίπεδα διάβρωσης
(28,6%), το 4ο υψηλότερο επίπεδο στην ΕΕ των 25. Από την άλλη, οι ακτές της Φιλανδίας
επηρεάζονται πολύ λίγο, επειδή το 50% των ακτών της είναι βραχώδεις και διαβρώνονται πολύ αργά.

Διάβρωση στις χώρες μέλη της ΕΕ που διαθέτουν ακτογραμμή

Χώρα % διάβρωση
ακτογραμμής
Βέλγιο 25.5
Κύπρος 37.8
Δανία 13.2
Εσθονία 2.0
Φινλανδία 0.04
Γαλλία 24.9
Γερμανία 12.8
Ελλάδα 28.6
Ιρλανδία 19.9

Χώρα % διάβρωση
ακτογραμμής
Ιταλία 22.8
Λετονία 32.8
Λιθουανία 24.3
Ολλανδία 10.5
Πολωνία 55.0
Πορτογαλία 28.5
Ισπανία 11.5
Σουηδία 2.4
Βρετανία 17.3

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Οι παράκτιες περιοχές επιλέγουν να αντιμετωπίσουν τη διάβρωση συνήθως με "βαριά" τεχνικά έργα,
για παράδειγμα με την κατασκευή τεχνητών κυματοθραυστών, αναχωμάτων και άλλων κατασκευών
στη θάλασσα. Τέτοιου είδους έργα, ενώ περιορίζουν τοπικά τη διάβρωση, συνήθως διακόπτουν τη
φυσική μεταφορά υλικών και προκαλούν διάβρωση σε κάποια άλλα σημεία της ακτογραμμής. Από τα
875 χιλιόμετρα ευρωπαϊκών ακτών που άρχισαν να διαβρώνονται τα τελευταία 20 χρόνια, το 63%
βρίσκεται σε λιγότερο από 30 χιλιόμετρα απόσταση από περιοχές που άλλαξαν πρόσφατα λόγω
τεχνικών έργων.

Παρόλα αυτά, ήπιες τεχνικές προστασίας, όπως η τροφοδότηση με άμμο – όταν παίρνεται άμμος από
κάπου αλλού για να ενδυναμώσει τα συστήματα αμμόλοφων και ακτών – μπορεί, επίσης, να έχει
απροσδόκητα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, σε μερικές περιπτώσεις άμμος αφαιρείται από περιοχές
θαλασσίων λιβαδιών, που κατά μια ειρωνεία είναι αποτελεσματικά στον περιορισμό της διάβρωσης
των ακτών.

Στην εφαρμογή των διαδικασιών των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που απαιτεί η
Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, οι επιπτώσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες πάνω στις φυσικές
παράκτιες δραστηριότητες και οικοτόπους δεν έχουν αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά μέχρι σήμερα. Η
συνέπεια είναι ότι το κόστος της προσπάθειας περιορισμού της διάβρωσης των ακτών αυξάνεται (3,2
δισεκατομμύρια Ευρώ για το 2001 για όλη την Ευρώπη). Αυτό το κόστος πρέπει να καλυφθεί από τους
φορολογούμενους.

Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος απαιτεί νέες μορφές διαχείρισης της παράκτιας ζώνης. Για το
σκοπό αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται να ενσωματώσει τις παρατηρήσεις της μελέτης σε μια νέα
πολιτική της, αυτή της "Θεματικής Στρατηγικής για το Έδαφος". Το δήλωσε εξάλλου πρόσφατα η
Επίτροπος για το Περιβάλλον κα Margot Wallstroem: " Πρέπει να διασφαλίσουμε καλύτερα τις ακτές
μας. Η παράκτια ζώνη προστατεύει τους ανθρώπους από τις δυνάμεις της θάλασσας, είναι σημαντικός
βιότοπος για πολλά ζώα και φυτά, έχει μεγάλη οικονομική σημασία – πολλοί άνθρωποι νιώθουν
μεγάλη ευχαρίστηση περνώντας τις διακοπές τους στην παραλία. Η Επιτροπή θα εντείνει την
προσπάθειά της για να εξασφαλίσει τη βιώσιμη διαχείριση της παράκτιας ζώνης (Σ.Σ. "Οδικός χάρτης
για την προστασία της θάλασσας και των ακτών"). Αλλά και οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές
πρέπει να κάνουν το καλύτερό τους για να σταματήσουν τη διαδικασία της διάβρωσης. Στο μέλλον, τα
αναπτυξιακά προγράμματα κατά μήκος των ποταμών και στις ακτές πρέπει να λαμβάνουν πολύ πιο
σοβαρά υπόψη τους τις επιπτώσεις στη διάβρωση των ακτών. Απαιτείται, επίσης, περισσότερη
διασυνοριακή συνεργασία στην Ευρώπη."

Η κόστους 5 εκατ. Ευρώ μελέτη "Living with Coastal Erosion in Europe: Sand and Space for
Sustainability", που διήρκεσε δύο χρόνια (2002-2004) και ήταν μια απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης
Περιβάλλοντος της ΕΕ μετά από πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με σκοπό την εκτίμηση
των κοινωνικών, οικονομικών και οικολογικών επιπτώσεων από τη διάβρωση των ευρωπαϊκών ακτών
καθώς και των αναγκαίων δράσεων, κάνει τέσσερις συστάσεις για την αντιμετώπιση της διάβρωσης
των ακτών στην Ευρώπη:

Ενδυνάμωση της προσαρμοστικότητας των ακτών με την αποκατάσταση της ισορροπίας των
ιζημάτων. Αυτό συνεπάγεται τον εντοπισμό των περιοχών όπου συμβαίνουν ουσιαστικές διαδικασίες
ιζηματοποίησης, και εντοπισμό "στρατηγικών δεξαμενών ιζημάτων" από τις οποίες θα μπορούσαν να
παρθούν ιζήματα χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η φυσική ισορροπία.

Συνυπολογισμός του κόστους της διάβρωσης των ακτών κατά το σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων
για επενδύσεις. Η ευθύνη του δημόσιου τομέα για τους πιθανούς κινδύνους και την αποκατάσταση των
ζημιών θα πρέπει να περιοριστεί και εν μέρει να μεταφερθεί στους άμεσα υπεύθυνους και τους
επενδυτές. Αυτό θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο βαθμό υπευθυνότητας. Επιπλέον, οι

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
κίνδυνοι θα μπορούσαν να αναγνωρίζονται και να ενσωματώνονται στο σχεδιασμό καθώς και στις
επενδυτικές πολιτικές. Η ανησυχία για διάβρωση των ακτών θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις
Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθώς και στη διαχείριση των ακτών.

Ενεργή και σχεδιασμένη αντίδραση στη διάβρωση των ακτών. Αντί της σημερινής προσέγγισης
για προσαρμογή στη διάβρωση των ακτών όταν συμβαίνει, μια μακροχρόνια και καλύτερα
σχεδιασμένη προσέγγιση είναι απαραίτητη. Θα μπορούσε να βασίζεται σε περιφερειακή διαχείριση των
παράκτιων ιζημάτων με στόχο την αποκατάσταση της παράκτιας προσαρμοστικότητας. Τα σχέδια
πρέπει να αξιολογούν συγκριτικά το τι διακυβεύεται και ποια είναι τα κόστη και οι συνέπειες των
διαφορετικών πολιτικών επιλογών (προστασία – καμία ενέργεια – εγκατάλειψη περιοχής).

Ενδυνάμωση της γνωστικής βάσης σχετικά με τη διαχείριση της διάβρωσης των ακτών και
σχεδιασμός, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται βασίζονται σε πληροφορίες και
ότι εφαρμόζονται οι καλύτερες πρακτικές.

Τα επόμενα βήματα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να λάβει υπόψη της τα μαθήματα από τη μελέτη της διάβρωσης των
ακτών στην "Θεματική Στρατηγική για το Έδαφος", που θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι την άνοιξη του
2005. θα χρησιμοποιήσει, επίσης, με πιο αποτελεσματικό τρόπο υπάρχοντα εργαλεία, ώστε να
διασφαλισθεί η βιώσιμη διαχείριση της παράκτιας ζώνης. Αυτά τα εργαλεία είναι κυρίως:

- Η Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά του 2000, ένα σημαντικό εργαλείο για την αποτροπή της
παρακράτησης κρίσιμων ιζημάτων (υλικών) σε φράγματα ποταμών.
- Η Οδηγία για τους οικοτόπους του 1992, που μπορεί να εφαρμοστεί για να σταματήσει τη συχνή
μείωση των παράκτιων περιοχών που είναι μέρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Φυσικών
Προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.
- Η Οδηγία για τη Στρατηγική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Strategic Environmental
Assessment -SEA) που θα τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούλιο 2004 και επιτρέπει την έγκαιρη αναγνώριση
και αποφυγή των ανεπιθύμητων επιπτώσεων των σχεδίων ανάπτυξης της παράκτιας ζώνης.

Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα εγείρει το θέμα της διάβρωσης των ακτών
στις επαφές της με τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές.

Νίκος Χρυσόγελος
Πρόεδρος Δ.Σ. Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Το Τσουνάμι στον Ινδικό εξαναγκάζει σε Ολοκληρωμένη Πολιτική Διαχείρισης των Ακτών

Η ζωή μας δεν θα είναι πια ίδια μετά την 26η Δεκεμβρίου 2004. Η ημερομηνία αυτή δεν πρέπει να
μείνει στην ιστορία μόνο ως η μέρα κατά την οποία συνέβη μια πρωτοφανής καταστροφή στις χώρες
του Ινδικού, αλλά και ως μια ημερομηνία - σύμβολο που άλλαξε τη ζωή μας ριζικά και οδήγησε σε
επαναπροσδιορισμό των σχέσεων μας με τη φύση και τον πλανήτη.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Χρειάζεται να προβληματιστούμε βαθύτερα για τα όρια της ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση. Η
θλίψη και η συμπόνια μας για τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα θα πρέπει να συνοδεύεται και από ένα
βαθύτερο στοχασμό για τις παρεμβάσεις ή τις παραλήψεις που μεγιστοποιούν την καταστροφή. Τι
φταίει και ένα φυσικό φαινόμενο, σχετικά συχνό στην ευρύτερη περιοχή, έχει τελικά ως αποτέλεσμα μια
πρωτοφανή καταστροφή που επηρεάζει άμεσα τουλάχιστον 15 χώρες και έμμεσα ολόκληρο τον
πλανήτη;

Σίγουρα δεν μπορούμε να αποφύγουμε ορισμένες φυσικές καταστροφές (σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων
κα), μπορούμε, όμως, να περιορίσουμε τις επιπτώσεις τους (π.χ. με έναν καλύτερο αντισεισμικό
σχεδιασμό). Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους τυφώνες και τις καταρρακτώδεις βροχές. Μπορούμε,
όμως, να περιορίσουμε τις ανθρώπινες παρεμβάσεις που οδηγούν στην αύξηση της συχνότητας, της
έντασης και της καταστροφικότητας αυτών των ακραίων φυσικών φαινομένων, να εκπαιδεύσουμε
καλύτερα τους πολίτες. Δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τα παλιρροϊκά κύματα μετά από ένα μεγάλο
σεισμό και την εκτόνωσή τους στον παράκτιο χώρο, αλλά μπορούμε να περιορίσουμε την
καταστροφικότητά τους, λαμβάνοντας υπόψη στο σχεδιασμό μας τον κίνδυνο να συμβούν παρόμοια
φαινόμενα, αποφεύγοντας την οικοδόμηση πάνω στο κύμα καθώς εγκαθιστώντας συστήματα έγκαιρης
προειδοποίησης.

Η καταστροφή στον Ινδικό μας εξαναγκάζει να επανεξετάσουμε τον τρόπο διαχείρισης και ανάπτυξης
της παράκτιας ζώνης σε μια περιοχή σαν την δική μας, όπου δεν απουσιάζουν ούτε οι σεισμοί ούτε τα
παλιρροϊκά κύματα. Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, στη Μεσόγειο έχουν καταμετρηθεί
τουλάχιστον 600 μεγάλα παλιρροϊκά κύματα (τσουνάμι), μερικά από τα οποία προκάλεσαν, επίσης,
τρομακτικές καταστροφές. Τουλάχιστον 7 από αυτά συνέβησαν στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο με πιο
σημαντικά:
Αυτό που προκλήθηκε από την έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης και φαίνεται ότι προκάλεσε την
πλήρη καταστροφή του Μινωϊκού πολιτισμού.
Αυτό που δημιουργήθηκε μετά από ένα σεισμού 6,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στον Κορινθιακό
(373 π.Χ.) και εξαφάνισε την Ελίκη.
Όχι μόνο στο μακρινό παρελθόν αλλά και πολύ πρόσφατα έχουμε δημιουργία ισχυρών παλιρροϊκών
κυμάτων στην περιοχή μας μετά από σεισμό μεγάλης κλίμακας, όπως:
Το πολύ ισχυρό παλιρροϊκό κύμα που έπληξε τον Ιούλιο 1956 τα νησιά του Ν. Αιγαίου μετά το σεισμό
σε Αμοργό – Σαντορίνη. Την εποχή εκείνη, όμως, οι ακτές των νησιών ήταν σχεδόν άχτιστες και έτσι οι
ζημιές ήταν περιορισμένες, αν και το τσουνάμι που σηκώθηκε ήταν ίδιας περίπου έντασης με αυτό του
Ινδικού.
Το παλιρροϊκό κύμα που έπληξε τις πυκνοδομημένες ακτές της Τουρκίας, αμέσως μετά τον σεισμό του
Αυγούστου 1999, αυξάνοντας την καταστροφικότητα του ίδιου του σεισμού και τον αριθμό των
θυμάτων. Η έντασή του ήταν αρκετά μικρότερη σε σχέση με το πρόσφατο στον Ινδικό.

Με αφορμή την τραγωδία στον Ινδικό ας ανοίξουμε ένα ειλικρινή δημόσιο διάλογο για τα λάθη που
πρέπει να διορθώσουμε, ιδιαίτερα σε σχέση με την παράκτια ζώνη και τις τουριστικές περιοχές. Η
πυκνή δόμηση, σήμερα, της παράκτιας ζώνης σε συνδυασμό με την καταστροφή των φυσικών
στοιχείων που θα μπορούσαν να μειώσουν την ένταση του φαινομένου αυξάνουν τους κινδύνους για
πολλές παράκτιες περιοχές. Θέτουμε μερικά σημεία που πρέπει να μας απασχολήσουν ιδιαίτερα:

(α) Οι σημερινές οικονομικές και πολιτικές επιλογές σπάνια λαμβάνουν υπόψη τα φυσικά
φαινόμενα και τη δυναμική τους, όπως είναι για παράδειγμα η δημιουργία παλιρροϊκών κυμάτων.
Όταν χτίζουμε σε ένα ρέμα ή δίπλα από το κύμα αργά ή γρήγορα θα πληρώνουμε το λογαριασμό, στην
καλύτερη περίπτωση με την απώλεια περιουσιών ή στη χειρότερη με απώλεια ανθρώπινων ζωών. Η
ιστορική και επιστημονική γνώμη υπάρχει αλλά εμείς συνεχίζουμε να την αγνοούμε. Η έκταση της
καταστροφής στον Ινδικό δεν οφείλεται τόσο στον ίδιο τον τρομακτικό σεισμό αλλά στο γεγονός ότι
οικοδομήθηκε από "άγνοια" ή "απερισκεψία" η παράκτια ζώνη σε μια περιοχή του κόσμου, όπου οι

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
πολύ ισχυροί σεισμοί και τα παλιρροϊκά κύματα δεν ήταν άγνωστα. Τετρακόσια ή πεντακόσια μόλις
μέτρα από την ακτή ελάχιστες ήταν οι ζημιές και οι θάνατοι ανθρώπων. Είναι ανάγκη, λοιπόν, να γίνει
καταγραφή των περιοχών αυξημένου κινδύνου και να διαμορφωθούν Στρατηγικά Σχέδια Μείωσης του
Κινδύνου από Παλιρροϊκά Κύματα. Η δημιουργία μιας παράκτιας ζώνης 500 μέτρων από το κύμα
όπου δεν θα επιτρέπεται η δόμηση είναι πλέον αναγκαία, υπό το φως της εμπειρίας στον Ινδικό και όχι
μόνο.

(β) Οι αμμόλοφοι, τα φυτά και δέντρα της παράκτιας ζώνης, οι ύφαλοι, τα κοράλλια και τα
βράχια στο βυθό της θάλασσας μειώνουν την επικινδυνότητα των παλιρροϊκών κυμάτων και
εκτονώνουν την ενέργεια που έχει συσσωρευτεί σε αυτά. Η καταστροφή αυτών των στοιχείων του
παράκτιου οικοσυστήματος εξαιτίας παρεμβάσεων στην ξηρά (δόμηση παράκτιας ζώνης,
"διαμορφώσεις" για τουριστικούς λόγους) και στη θάλασσα (δημιουργία λιμανιών ή μαρινών,
διευκόλυνση της πρόσβασης πλοίων) αφήνει τις παράκτιες κοινότητες περισσότερο απροστάτευτες
απέναντι στην καταστροφική δράση των παλιρροϊκών κυμάτων μετά από ένα σεισμό, όπως ακριβώς
έγινε στην περίπτωση του Ινδικού. Είναι, πλέον, απόλυτη ανάγκη, στο πλαίσιο μιας Ολοκληρωμένης
Πολιτικής Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης να διατηρήσουμε τα φυσικά χαρακτηριστικά των ακτών,
όπου υπάρχουν, και να προσπαθήσουμε να τα αποκαταστήσουμε, όπου έχουν καταστραφεί.

Η διαχείριση της παράκτιας ζώνης και των πόρων της πρέπει να γίνεται με μακροχρόνια οπτική με
βάση τις αρχές της βιωσιμότητας, όχι στη βάση μιας λογικής κοντόφθαλμου κέρδους. Αποδεικνύεται με
τραγικό τρόπο ότι μια διαφορετική στάση οδηγεί σε εκατόμβες θυμάτων και τρομακτικές οικονομικές
καταστροφές. Όλο και περισσότερο, το μικρό παγκόσμιο χωριό συνταράσσεται από φυσικές
καταστροφές. Είναι, λοιπόν, θέμα επιβίωσης να λαμβάνουμε υπόψη σε όλους τους σχεδιασμούς μας
τις περιβαλλοντικές διαστάσεις, το ρόλο και τη λειτουργία της φύσης. Είναι δυνατό να πιστεύουμε ότι
δεν θα γίνει ποτέ σεισμός, δεν θα σηκωθεί ποτέ παλιρροϊκό κύμα, δεν θα κατέβουν ορμητικά τα νερά
του χειμάρρου; Πώς μπορεί να αγνοούμε το γεγονός ότι όχι μόνο χωριά αλλά και ολόκληροι πολιτισμοί
καταστράφηκαν στο παρελθόν γιατί αγνόησαν ή υποτίμησαν αυτά τα στοιχεία;

Δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει, αλλά ήδη το καμπανάκι του κινδύνου έχει χτυπήσει εδώ και
τουλάχιστον 20 χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία των ασφαλιστικών εταιρειών, τα τελευταία χρόνια έχουν
πολλαπλασιαστεί τόσο οι φυσικές καταστροφές όσο και κυρίως οι ζημιές που προκαλούνται. Στην
εικοσαετία 1950-1969 συνέβησαν 20 μεγάλες φυσικές καταστροφές που προκάλεσαν καταμετρημένες
ζημιές ύψους € 42,2 εκατ. Τη δεκαετία 1970-79 οι φυσικές καταστροφές υπερδιπλασιάστηκαν (47) και
οι ζημιές υπερ-τριπλασιάστηκαν (€ 136,1 εκατ.). Μέσα σε μια μόνο δεκαετία (1990-99) ο πλανήτης
βίωσε διπλάσιο αριθμό φυσικών καταστροφών (89) με σχεδόν τετραπλάσια οικονομική ζημιά (€ 580
εκατ.).
Όπως και στην πρόσφατη τραγωδία, θρηνούμε συχνά υπερβολικά πολλά θύματα στις πιο φτωχές
χώρες, εξαιτίας παρεμβάσεων που έχουν γίνει στο φυσικό περιβάλλον, αλλά αυτό δεν είναι
αποκλειστικό «προνόμιο» των φτωχών. Οι πλημμύρες που έπληξαν την Ευρώπη το 2002 συνέβαλλαν
στο να αυξηθεί το κόστος των φυσικών καταστροφών κατακόρυφα, ενώ την επόμενη χρονιά (2003) οι
νεκροί από ακραία καιρικά φαινόμενα (καύσωνας-θερμό καλοκαίρι) έφτασαν μόνο στην Ευρώπη τους
35.000, ενώ η οικονομική ζημιά € 10 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού
Οργανισμού Περιβάλλοντος («Σήματα του ΕΟΠ», 2004).

Έχουμε εισέλθει σε μια εποχή όπου τα υπάρχοντα συστήματα και υποδομές, η κοινωνική οργάνωση
και η προετοιμασία των πολιτών τόσο στις πλούσιες όσο και στις φτωχές χώρες δεν αντέχουν την
ένταση και τη συχνότητα των ακραίων φυσικών φαινομένων.

Νίκος Χρυσόγελος,
Πρόεδρος Δ.Σ. Δικτύου ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
 Εκστρατεία για τη προστασία
Ακτών και Θάλασσας

ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2005

Οι ακτές της Μεσογείου, πλούσια αλλά και ευαίσθητα οικοσυστήματα, αντιμετωπίζουν σοβαρά
προβλήματα που οφείλονται στην υπερσυσσώρευση ανθρώπων και δραστηριοτήτων. Τα πρόσφατα
ακραία καιρικά και κοσμογονικά φαινόμενα που πλήττουν παράκτιες περιοχές σε όλο το πλανήτη, η
δυσκολία των κυβερνήσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών να ανταποκριθούν σε αυτά αλλά και τα
υπάρχοντα μοντέλα ανάπτυξης κάνουν απαραίτητη την ενασχόλησή μας για μια ακόμη χρονιά με την
ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από αυτά τα θέματα.

Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS έχοντας την πολύτιμη εμπειρία διοργάνωσης αντίστοιχων πρωτοβουλιών
τα τελευταία 15 χρόνια, θα συντονίσει μια ποικιλόμορφη εκστρατεία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης
και ενεργοποίησης μαθητών και πολιτών για την προστασία του παράκτιου και θαλάσσιου
περιβάλλοντος αλλά και της πλούσιας Μεσογειακής ποικιλότητας και κληρονομιάς. Η εκστρατεία είναι
τμήμα της παν-μεσογειακής πρωτοβουλίας "Καθαρίστε τη Μεσόγειο" που θα πραγματοποιηθεί
ταυτόχρονα σε 21 χώρες το διάστημα 27-29/5/2005, με διοργανωτή την ιταλική περιβαλλοντική
οργάνωση Legambiente.

Στόχοι:
1 Ενεργοποίηση χιλιάδων μαθητών, πολιτών και φορέων για την προστασία της θάλασσας και των
ακτών μας αλλά και της Μεσογειακής κληρονομιάς γενικότερα
2 Ενημέρωση για τα προβλήματα που δημιουργούνται στο παράκτιο και θαλάσσιο περιβάλλον από
τα υπάρχοντα μοντέλα ανάπτυξης καθώς και για τις βιώσιμες λύσεις τους
3 Εφαρμογή αποτελεσματικών τρόπων καθαρισμού και αποκατάστασης παράκτιων οικοσυστημάτων
4 Καταγραφή και επεξεργασία των ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων των αποβλήτων και των
πηγών προέλευσής τους
5 Ελαχιστοποίηση σκουπιδιών και αποβλήτων σε μακροχρόνια βάση
6 Γνωριμία των συμμετεχόντων με την οικολογία του παράκτιου οικοσυστήματος και την ποικιλότητα
της Μεσογειακής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, ούτως ώστε να ευαισθητοποιηθούν και να
συμβάλλουν ενεργά στη προστασία και βιώσιμη διαχείρισή τους

Οι κοινές δράσεις σε ολόκληρη τη Μεσόγειο έχουν και ένα γενικότερο συμβολικό χαρακτήρα:
καλλιεργούν πνεύμα αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ κοινωνιών με διαφορετικές κουλτούρες.
Θέλουμε να τονίσουμε με την κοινή μας εθελοντική συνεισφορά ότι η προστασία του περιβάλλοντος
είναι μια προσωπικά υπεύθυνη στάση που ενδυναμώνει το ρόλο και τα δικαιώματά μας ως πολίτες.

Δράσεις:
1 Παραγωγή και ευρεία διανομή ενημερωτικού υλικού: Οδηγός καλών πρακτικών καθαρισμού ακτών,
αφίσα, φυλλάδιο
2 Επικοινωνία με δήμους και κοινότητες, ξενοδοχεία, τουριστικούς πράκτορες, σχολεία, κοινωνικούς
και περιβαλλοντικούς φορείς, επιχειρήσεις, για συμμετοχή τους στους καθαρισμούς
3 Συνεντεύξεις και ενημερωτικός φάκελος για τα Μ.Μ.Ε.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
4 Παραγωγή και προβολή τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών μηνυμάτων
5 Διοργάνωση πανελλαδικού διαγωνισμού ζωγραφικής, κολάζ από ανακυκλώσιμα υλικά,
φωτογραφίας και παραμυθιού για μαθητές με θέμα «αν ήμουν…ψάρι» (Φεβρουάριος – Μάιος)
6 Καθαρισμοί ακτών σε δεκάδες περιοχές σε όλη τη χώρα (15-29 Μαΐου)
7 Έκθεση όλων των έργων του διαγωνισμού παράλληλα με την επαγγελματική έκθεση φωτογραφίας
«Μεσόγειος το κοινό μας σπίτι» στην Αθήνα (Μάιος)
8 Τελετή βράβευσης των καλύτερων έργων του διαγωνισμού την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος,
5 Ιουνίου, στο Ρέθυμνο Κρήτης. Έκθεση των καλύτερων έργων του διαγωνισμού παράλληλα με την
επαγγελματική έκθεση φωτογραφίας «Μεσόγειος το κοινό μας σπίτι» (Ιούνιος)
9 Ολοκληρωμένα προγράμματα περιβαλλοντικής αγωγής και εκπαίδευσης σε δημοτικά σχολεία και
Γυμνάσια με θέμα τη προστασία του Μεσογειακού παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος
10 Συνεργασία με ξενοδοχειακές επιχειρήσεις για την ευαισθητοποίηση του προσωπικού, των
επισκεπτών και ειδικών τοπικών ομάδων
11 Πραγματοποίηση Διεθνούς Σεμιναρίου με θέμα «Εργαλεία και τεχνικές συμμετοχικού σχεδιασμού
για τη βιώσιμη ανάπτυξη νησιωτικών και παράκτιων περιοχών», Σίφνος, 10-13 Ιουνίου
12 Πραγματοποίηση εθελοντικών καλοκαιρινών προγραμμάτων για τη προστασία και βιώσιμη
διαχείριση ακτών και φυσικών περιοχών, σε Σίφνο και Σαμοθράκη (Ιούλιος – Αύγουστος)
13 Ανάπτυξη Δικτύου Παράκτιων Δήμων για τη προστασία και βιώσιμη ανάπτυξη παράκτιων και
νησιωτικών περιοχών (Μάρτιος – Οκτώβριος)

Καλούμε μαθητές, ενεργούς πολίτες, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, τουριστικές και άλλες επιχειρήσεις,
να διοργανώσουν ένα εθελοντικό καθαρισμό στην περιοχή τους το διάστημα 15-29 Μαΐου 2005.
Επιπλέον σας προτείνουμε να μαζέψετε φωτογραφικό υλικό και στατιστικά στοιχεία από τους
καθαρισμούς και να συντονιστείτε με το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, το οποίο θα προσφέρει ενημερωτικό
υλικό και συμβουλές για αποτελεσματικούς και οικολογικά σωστούς καθαρισμούς, για την μέγιστη
προβολή και επέκταση των δράσεων.

Συμπεράσματα Ημερίδας WWF για τις Προστατευόμενες Περιοχές

Όσοι από εσάς ενδιαφέρεστε μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του WWF Ελλάς για να δείτε τα
τελικά συμπεράσματα αλλά και τις περισσότερες παρουσιάσεις της Ημερίδας που πραγματοποίησε το
WWF Ελλάς για τις Προστατευόμενες Περιοχές στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, στις 20
Οκτωβρίου 2004.
Οι παρουσιάσεις είναι στο: http://www.wwf.gr/press_rel_16b.htm
και τα τελικά συμπεράσματα στο: http://www.wwf.gr/Arxeia_pdf/PAs_%20conclusions%20.pdf

MEDASSET: Η Carreta στο Ευρωκοινοβούλιο

Σεμινάριο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με θέμα «Η Προστασία των Θαλασσίων

Χελωνών στην Ελλάδα» πραγματοποιήθηκε στις 23 Νοεμβρίου στις Βρυξέλλες όπου
εξετάστηκε η εφαρμογή της Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους
Οικότοπους της Ελλάδας. Το Σεμινάριο διοργανώθηκε υπό την αιγίδα της
Γερμανίδας Ευρωβουλευτή του Κόμματος των Πρασίνων, κας. Hiltrud Breyer. Το MEDASSET
προσκαλέστηκε ως κύριος ομιλητής. Συμμετείχαν η Γερμανική ΜΚΟ "EURONATUR," η διεθνής
ταξιδιωτική εταιρεία TUI, Ευρωβουλευτές και συντονιστές της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Ομάδας
των Πρασίνων.

Ακολούθησε συνάντηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωκοινοβουλίου με θέμα τη Ζάκυνθο.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Η προστασία των άγριων πουλιών προτεραιότητα στην Ε.Ε., όμως...
Η προστασία και η διατήρηση του περιβάλλοντος πρέπει να έχει πρωταρχικό ρόλο στη διαδικασία
λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για το λόγο αυτό συστήθηκε ειδικό δικαστήριο στο οποίο
θα κρίνονται ενέργειες κρατών - μελών στις οποίες υπάρχουν στοιχεία παραβίασης της νομοθεσίας για
την προστασία των βιοτόπων και ειδικότερα των άγριων πουλιών.

Ήδη τις ημέρες αυτές εξετάζεται η περίπτωση όπου δύο μη κυβερνητικές οργανώσεις (NGO)
προσέφυγαν σε αυτό το δικαστήριο κατά του Υπουργείου Γεωργίας της Ολλανδίας, διότι δόθηκε άδεια
αλιείας ενός είδους οστρακοειδούς στην προστατευόμενη περιοχή της Wadden Sea, χωρίς να έχουν
εξεταστεί, όπως όφειλαν, οι επιπτώσεις της στο περιβάλλον. Στην αξιολόγηση του κινδύνου, που πάντα
θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη οι αρμόδιες αρχές στη λήψη των αποφάσεων, ο τρόπος που θα
εξετάζουν τις διαθέσιμες πληροφορίες και τελικά η μεθοδολογία διαχείρισης και υλοποίησης τέτοιων
αποφάσεων είναι τα σημαντικότερα ζητήματα που θα προσπαθήσει να προσεγγίσει το Ευρωπαϊκό
δικαστήριο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη έχει αναγγείλει κυρώσεις σε 8 κράτη μέλη για παράβαση της νομοθεσίας
περί προστασίας βιοτόπων και οδηγιών για την προστασία άγριων ειδών πουλιών. Σύμφωνα με αυτές:
στο Λουξεμβούργο έχει ήδη αποσταλεί τον περασμένο χρόνο προειδοποίηση για τη διόρθωση στη
νομοθεσία του ατέλειες, σχετικά με τον καθορισμό κανόνων στην οδηγία περί προστασίας των
βιοτόπων (ΕD 13/02/03). Το Βέλγιο και η Ιταλία θα λάβουν στο άμεσο μέλλον τις ίδιες προειδοποιήσεις
σχετικά με την αποτυχία τους να καθορίσουν ειδικές περιοχές προστασίας (ED 21/03/03).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει επιπλέον την Ιρλανδία, την Αυστρία και την Ελλάδα για αντίστοιχες
αποτυχημένες δράσεις στον τομέα δημιουργίας δικτύων προστατευόμενων περιοχών και διαχείρισης
αυτών. Η Ελλάδα, επιπλέον έχει αποτύχει και στην προστασία ενός σπάνιου είδους φιδιού. Η Ισπανία
έχει ήδη αναφερθεί λόγω της χρήση απαγορευμένων μεθόδων αλιείας - κυνηγιού σε προστατευόμενες
περιοχές και η Μ. Βρετανία εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών που ακόμη διατηρεί σχετικά με την
εμπορία άγριων πτηνών. Επιπλέον η Ιταλία έχει ήδη καταδικαστεί δύο φορές εξαιτίας της απόφασής
της να δημιουργήσει εγκαταστάσεις χιονοδρομικού κέντρου σε προστατευόμενη περιοχή και της
υπερβολικής αφαίρεσης νερού από μια λίμνη.
[Επιμέλεια κειμένου: Κωνσταντίνος Κουκάρας]
http://www.sciencenews.gr/articles.asp?Cat_id=9&Article_id=521

Νέο χρήσιμο website

Ο Αμερικανικός Οργανισμός Διαχείρισης Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ – Coastal Services Center)
κατασκεύασε μια νέα ιστοσελίδα για να διερευνηθούν οι «ανθρώπινες διαστάσεις» πάνω στη διαχείριση
παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η νέα αυτή ιστοσελίδα έχει σαν θέμα «Εργαλεία και
μέθοδοι διαχείρισης θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών» και δίνει πληροφορίες στους
διαχειριστές περιβάλλοντος πάνω σε έννοιες και μεθοδολογίες κοινωνικών επιστημών για να
προσεγγίσουν καλύτερα τις επιστημονικές δραστηριότητές τους και τη διαχείριση θαλάσσιων πάρκων.
Επισκεφτείτε λοιπόν την ιστοσελίδα στη διεύθυνση http://www.csc.noaa.gov/mpass/

Η ναυτιλία συντείνει στην ατμοσφαιρική ρύπανση

Ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πάνω στις «κοινές θέσεις» των
Υπουργών Περιβάλλοντος στις Οδηγίες της Ε.Ε. για την ενδυνάμωση των προτύπων της ποιότητας
του θαλάσσιου νερού και τη μείωση της περιεκτικότητας σε θείο των καυσίμων των πλοίων,
ακολουθώντας τις πολιτικές συμφωνίες που υιοθετήθηκαν τον Ιούνιο.
http://www.environmentdaily.com/articles/index.cfm?action=article&ref=16961).

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Παρά τη θετική κατεύθυνση των διαδικασιών σχετικά με τη μείωση της περιεκτικότητας σε θείο των
καυσίμων των πλοίων, στα αποτελέσματα του Συμβουλίου δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά οι προτάσεις
ομάδας περιβαλλοντικών ΜΚΟ (στην οποία συμμετέχει το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS) με επικεφαλή το
Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, που καλούσαν για πιο ριζική μείωση της περιεκτικότητας σε θείο
(στο 0.5%) και την επέκταση των μέτρων στη Μεσόγειο.

Το Συμβούλιο είχε αρχικά συμφωνήσει στις 18 Ιουνίου πως οι ναυτιλιακές εταιρείες χρειάζεται να
κάνουν ουσιαστικές μειώσεις στις εκπομπές διοξειδίου του θείου από τα καύσιμα των πλοίων,
αρχίζοντας από το 2006, ώστε να ευεργετηθεί τόσο η ανθρώπινη υγεία όσο και το περιβάλλον. Οι
παραπάνω αξιώσεις θα εφαρμόζονται σε διεθνή πλοία που εισέρχονται σε λιμάνια της ΕΕ. Η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί μάλιστα πως η κίνηση αυτή είναι καθυστερημένη, καθώς η ναυτική
βιομηχανία υπήρξε μια σημαντική πηγή ρύπανσης, εφόσον τα καύσιμα ενός πλοίου περιέχουν 5.000
φορές περισσότερο διοξείδιο του θείου απ’ ότι τα καύσιμα ενός αυτοκινήτου.

Η πρόταση, που πρέπει να γίνει αποδεκτή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν επικυρωθεί επίσημα
από τους Υπουργούς Περιβάλλοντος, θα επιβάλει στα πλοία να περικόψουν τις εκπομπές διοξειδίου
του θείου (SO2) χρησιμοποιώντας καύσιμα με μικρότερη περιεκτικότητα σε θείο (μέχρι 1.5%).
Επιπλέον, πλωτά σκάφη ποταμών και λιμνών θα υποχρεωθούν να χρησιμοποιούν καθαρότερα
καύσιμα στα επόμενα χρόνια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ισχυρίζεται ότι με την εφαρμογή των μέτρων οι
εκπομπές του SO2 θα μειώνονται κατά 500.000 τόνους το χρόνο από το 2007. Οι εκπομπές των
πλοίων συντείνουν, άλλωστε, στην όξινη βροχή, το νέφος και την ρύπανση της ατμόσφαιρας.

Οι προτάσεις πρόκειται να βοηθήσουν ανθρώπους που υποφέρουν από άσθμα, βρογχίτιδα και
καρδιακά νοσήματα. Η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να
καταψηφίσουν το σχέδιο της Οδηγίας.
http://www.planetark.org/dailynewsstory.cfm/newsid/25736/story.htm
http://www.enn.com/news/2004-06-29/s_25354.asp

Παρακαλούμε διαδώστε το: Δημόσια διαβούλευση στο διαδίκτυο για τη στρατηγική της
Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση
Την 1η Δεκεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση στο internet που αφορά στο
μέλλον της κοινοτικής στρατηγικής για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
http://europa.eu.int/yourvoice/forms/dispatch?form=356&lang=EN

Η στρατηγική αυτή είναι πολύ σημαντική καθώς αφορά, ουσιαστικά, τη γενικότερη πολιτική της
Ένωσης για μια καθαρή ατμόσφαιρα για την επόμενη δεκαπενταετία. Η διαβούλευση στο διαδίκτυο
είναι ανοιχτή από την 1η Δεκεμβρίου 2004 έως και την 31η Ιανουαρίου 2005 και περιλαμβάνει ένα
ερωτηματολόγιο με σύστημα πολλαπλών απαντήσεων.

Παρακαλούμε, απαντήστε στο online ερωτηματολόγιο και διαδώστε αυτή την ανακοίνωση! Για να
συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο χρειάζεστε μόλις 10 λεπτά από το χρόνο σας, ενώ προς το παρόν
μπορείτε να το βρείτε στις ακόλουθες γλώσσες: αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και ουγγαρέζικα..
Σύντομα , πιθανόν, θα μεταφραστεί και άλλες γλώσσες.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στην Ευρώπη: απέχουμε
ακόμα αρκετά από τις επιδιώξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξάλειψη των επικίνδυνων επιπέδων
ρύπανσης και αποτελεσματική προστασία όλων των ανθρώπων απέναντι στους αναγνωρισμένους
κινδύνους μιας ρυπασμένης ατμόσφαιρας. Πολυάριθμες μελέτες αναφέρουν στοιχεία ενδεικτικά των
αρνητικών επιδράσεων που έχει στην υγεία μας η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Είναι πολύ σημαντικό να υπάρξουν, λοιπόν, άνθρωποι που θα μεταφέρουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή
την αγωνία τους για μια φιλόδοξη στρατηγική απέναντι στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Σχετικές, είναι οι
ερωτήσεις 7-9, οι οποίες ασχολούνται με το πόσο σημαντική θεωρεί κανείς την ανάγκη να μειωθούν οι
κίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον μας. Πολύ σημαντικές επίσης είναι οι ερωτήσεις 15 και 16,
που σε κάνουν να αναρωτηθείς τι θα μπορούσε να κάνει ο καθένας από εμάς για τη μείωση της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Παρακαλούμε, σκεφτείτε πριν απαντήσετε και χρησιμοποιήστε την ευκαιρία αυτή για να ακουστεί η
φωνή σας.
Αν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση για το πώς να συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο, παρακαλούμε
επικοινωνήστε με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος στο cleanair@eeb.org .
Για επιπλέον ενημέρωση επί του θέματος ανατρέξτε στις διευθύνσεις
http://www.eeb.org/activities/air/ship-briefing-nov04-(1).pdf
http://www.acidrain.org/AN4-04.htm#CAFE

Ανάλυση των τάσεων των εκπομπών των αερίων των θερμοκηπίων και οι προεκτάσεις τους
στην Ευρώπη του 2003
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (EEA) δημοσίευσε πρόσφατα μια αναφορά με τον τίτλο
«Ανάλυση των τάσεων των εκπομπών των αερίων των θερμοκηπίων και οι προεκτάσεις τους στην
Ευρώπη του 2003». Σκοπός της είναι να αναλύσει και να παρουσιάσει την πρόοδο της Ευρωπαϊκής
Ένωσης στο σύνολό της απέναντι στην εκπλήρωση των δεσμεύσεων της τόσο στο πλαίσιο της
Συμφωνίας των Η.Ε. για τις κλιματικές Αλλαγές όσο και στο Πρωτόκολλο του Κιότο, αναφορικά με τις
εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, στην αναφορά της παρουσιάζει τη συνεισφορά
κάθε κράτους-μέλους ξεχωριστά στην επίτευξη του στόχου «καταμερισμού της ευθύνης» καθώς και μια
λεπτομερή καταγραφή της προόδου των 10 νέων μελών απέναντι στους στόχους του Πρωτοκόλλου
του Κιότο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της ήταν μόλις 2,1 βαθμούς υψηλότερα από τη γραμμική πρόβλεψη
του στόχου το 2001.

Πέντε κράτη-μέλη (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λουξεμβούργο, Γερμανία και Σουηδία) ήταν κοντά ή λίγο
χαμηλότερα από το στόχο που τους θέτει το Κιότο, ενώ δέκα κράτη-μέλη υπερβαίνουν το στόχο τους
Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Βέλγιο, Αυστρία και Δανία έχουν απόκλιση από το στόχο τους
περισσότερους από 10 βαθμούς. Η Ελλάδα αν δεν λάβει πρόσθετα μέτρα αναμένεται να παραβιάσει
κατά πολύ τη δέσμευσή της να αυξήσει… μόνο (!) κατά 25% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Περισσότερες πληροφορίες :
http://reports.eea.eu.int/technical_report_2004_4/en

Επιδράσεις από τις κλιματικές αλλαγές στην Ευρώπη

Ο αντίκτυπος των κλιματικών αλλαγών στο ευρωπαϊκό περιβάλλον και την κοινωνία καθώς και οι
προηγούμενες τάσεις για το κλίμα, η παρούσα κατάσταση και οι μελλοντικές αλλαγές παρουσιάζονται
με 22 επιλεγμένους δείκτες στην αναφορά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για το 2004. Η
αναφορά αναδεικνύει την ανάγκη να αναπτυχθούν στρατηγικές σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και
τοπικό επίπεδο αναφορικά με τις δυνατότητες προσαρμογής στη βάση των κλιματικών αλλαγών.
http://reports.eea.eu.int/climate_report_2_2004/en/impacts_of_europes_changing_climate.pdf

Αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 60%

Η ζήτηση για ενέργεια θα αυξηθεί κατά 60% μέχρι το 2030. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας
(IEA) οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα θα αυξηθούν με τον ίδιο ρυθμό. Σε συνεργασία με τα
Ηνωμένα Έθνη, οι ειδικοί της υπηρεσίας επισημαίνουν ότι είναι κρίσιμης σημασίας να μελετήσει κανείς
το μέγιστο ποσό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που η ατμόσφαιρα θα μπορούσε να αντέξει. Σε

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
επιστημονικό επίπεδο, πάντως, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για ακριβή στοιχεία. Το 2007 τα
Ηνωμένη Έθνη θα παρουσιάσουν τη νέα τους αναφορά πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.
http://www.worldenergyoutlook.org/media04.asp

Η Αρκτική θερμαίνεται επικίνδυνα γρήγορα

Η τετράχρονη μελέτη που διεξήχθη από μια διεθνή ομάδα τριακοσίων επιστημόνων στην περιοχή του
Αρκτικού Πόλου συμπεραίνει πως η Αρκτική θερμαίνεται σχεδόν με διπλάσιο ρυθμό από τον υπόλοιπο
πλανήτη με αποτέλεσμα μέχρι το 2100 η θερμοκρασία να αυξηθεί στη περιοχή μέχρι και 4,7 βαθμούς
Κελσίου. Σύμφωνα με την υπηρεσία «Αποτίμησης των Επιδράσεων των Κλιματικών Αλλαγών της
Αρκτικής» (ACIA) οι αλλαγές αυτές θα προκαλέσουν παγκόσμιες επιδράσεις, όπως την άνοδο της
στάθμης της θάλασσας και την επιδείνωση του παγκόσμιου κλίματος. Οι αποτιμήσεις αυτές στηρίζονται
σε έναν μετριοπαθή υπολογισμό των μελλοντικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων
αεριών του θερμοκηπίου, και ενσωματώνουν αποτελέσματα από πέντε διαφορετικά παγκόσμια
κλιματικά μοντέλα μέτρησης που χρησιμοποιούνται από τη Διακυβερνητική Διάσκεψη για τις Κλιματικές
Αλλαγές (IPCC).

Η ACIA αποτελεί μια πολύχρονη περιφερειακή επιστημονική υπηρεσία αποτίμησης της φύσης και των
προεκτάσεων των κλιματικών αλλαγών στην -πάνω από τον ορίζοντα- περιοχή της Αρκτικής που
πρωτοπαρουσιάστηκε το Νοέμβριο του 2004. Το «Αρκτικό Συμβούλιο αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο
διακυβερνητικού forum.
Η κυριότερη αναφορά της ACIA δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί και αναμένεται να είναι έτοιμη αρχές του
2005. Θα αποτελεί ένα περιεκτικό ντοκουμέντο 1000 σελίδων καθώς είναι το αποτέλεσμα μιας
ανεξάρτητης επιστημονικής διεργασίας από περισσότερους των 300 επιστημόνων, προερχόμενων από
κράτη μέλη του Αρκτικού Συμβουλίου και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Περίληψη της αναφοράς
δημοσιεύτηκε στις αρχές του Νοεμβρίου και είναι διαθέσιμη στην διεύθυνση http://www.amap.no/acia.

Η Επιτροπή πιέζει τα κράτη–μέλη για τη νομοθεσία στη ναυτιλία

Οκτώ κράτη –μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης φέρνει στο δικαστήριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθώς
απέτυχαν να μεταφέρουν το εθνικό τους δίκαιο τη νομοθεσία για την ασφάλεια της ναυτιλίας, που
υιοθετήθηκε μετά τα ατυχήματα των πλοίων Erica και Prestige. Η Οδηγία του 2002 καθιερώνει στην
Ένωση ένα ευρύ σύστημα παρακολούθησης και πληροφόρησης για τις θαλάσσιες μεταφορές και
διευκολύνει τις αρχές στην άμεση ανταπόκρισή τους σε περιπτώσεις ατυχημάτων ή άλλα επείγοντα
περιστατικά.

Τα κράτη μέλη όφειλαν να έχουν μεταφέρει στην εθνική τους νομοθεσία τη σχετική Οδηγία, ήδη από το
Φεβρουάριο του 2004. Ωστόσο, το Βέλγιο, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η
Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχουν ακόμα επιβεβαιώσει πως το έχουν πράξει.
http://europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/1488&format=HTML&aged=0&lang
uage=EN&guiLanguage=en.

Αδυναμίες στην εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε. – Καταστρατήγηση

δράσεων
Αναφορά που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2004 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή φανερώνει
αδυναμίες στη διαδικασία εφαρμογής των κοινοτικών περιβαλλοντικών νόμων. Η Γαλλία, η Ελλάδα, η
Ιταλία και η Ισπανία έχουν τις χειρότερες επιδόσεις. Οι περισσότερες ελλείψεις αποκαλύπτονται σε
τομείς που αφορούν στο νερό, τα απόβλητα, την προστασία της φύσης αλλά και στην αποτίμηση των
περιβαλλοντικών επιδράσεων. Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες στερούνται το υψηλό επίπεδο
περιβαλλοντικής προστασίας που δικαιούνται και απαιτούν.
http://europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/1038&format=HTML&aged=0&lang
uage=EN&guiLanguage=en

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Η αναφορά βρίσκεται στη διεύθυνση:
http://europa.eu.int/comm/environment/law/as03.htm

Για την :
Ελλάδα
http://www.europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/977&format=HTML&aged=0&
language=EN&guiLanguage=en

Ισπανία
http://www.europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/973&format=HTML&aged=0&
language=EN&guiLanguage=en
Γαλλία
http://www.europa.eu.int/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/895&format=HTML&aged=0&
language=EN&guiLanguage=en

MEDASSET: Η Επιτροπή πιέζει την Ελλάδα να σώσει τις χελώνες της Ζακύνθου
Σε ανακοίνωσή της η MEDASSET αναφέρει:

Η έλλειψη χρημάτων είναι η αιτία που έκλεισε το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο της Ζακύνθου, το οποίο
παρέχει προστασία στις υπό εξαφάνιση χελώνες Caretta caretta. Τα έξοδα του Πάρκου καλύφθηκαν
από το Υπουργείο του Περιβάλλοντος για δημόσια έργα και αστικό σχεδιασμό (μεγάλο ποσοστό
ολυμπιακών εγκαταστάσεων, αττική οδός).

Από τη στιγμή που οι Αγώνες τελείωσαν και χρήματα απελευθερώθηκαν ξανά για το συγκεκριμένο
πρόγραμμα, πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν πως το τελευταίο φρούριο για τις υπό εξαφάνιση
χελώνες της Μεσογείου πιθανότατα έχει ήδη πέσει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε ήδη το μερίδιο
χρηματοδότησης που της αναλογεί μέσω του περιβαλλοντικού προγράμματος LIFE για το 2001-2004.
«Αν δεν υπάρχει καμιά εποπτεία για τις φωλιές στις παραλίες αυτή τη χρονιά, αν δεν υπάρχει
προστασία για τις χελώνες και οποιοσδήποτε μπορεί να κινείται ανεξέλεγκτα στις ακτές όταν ελεγχθούν
αυτό το καλοκαίρι, τότε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναγκαστεί να στείλει έκθεση στην ελληνική
κυβέρνηση για να δικαιολογηθεί, γεγονός που πιθανότατα θα οδηγήσει την Ελλάδα στο δικαστήριο και
θα της επιβληθεί πρόστιμο για κάθε επιπλέον ημέρα καθυστέρησης λειτουργίας του Πάρκου».

Είναι προτιμότερο, λοιπόν, για την Ελλάδα να πληρώσει τώρα παρά να αναγκαστεί να πληρώσει
αργότερα ένα πολύ μεγαλύτερο πρόστιμο. Άλλωστε, τον Ιανουάριο του 2002 εκδόθηκε απόφαση που
σημείωνε πως η Ελλάδα απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της αναφορικά με την προστασία
των υπό εξαφάνιση θαλάσσιων χελωνών, σύμφωνα πάντα με το άρθρο 12 (α), (β), και (δ) της
κοινοτικής οδηγίας 92/43.EEC.

Η διεθνής καμπάνια συγκέντρωσης υπογραφών με αίτημα την εγγύηση από την πλευρά των ελληνικών
αρχών για την ετήσια επιδότηση και των 25 εθνικών πάρκων στην Ελλάδα, μπορεί να υποστηριχτεί και
από εσάς στη διεύθυνση:
http://www.medasset.gr/english_petition.htm

WWF: Η εξάπλωση του τουρισμού απειλεί τις μεσογειακές πηγές υδάτων

«Η εξάπλωση της τουριστικής βιομηχανίας στη Μεσόγειο καταστρέφει πολύτιμες περιοχές πλούσιες σε
νερό, συμπεριλαμβάνοντας τις διεθνούς σημασίας περιοχές RAMSAR, συνεισφέροντας στη μείωση
των διαθέσιμων υδατικών πόρων στις οποίες βασίζονται τόσο οι τοπικές κοινότητες όσο και η
τουριστική βιομηχανία.

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
 Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ισπανία αλλά επίσης στην Ιταλία, την Ελλάδα, τη Γαλλία αλλά και κοντά
στη Moulouya που εκβάλει στο Μαρόκο. Για το λόγο αυτό το WWF προειδοποιεί για τον κίνδυνο που
ελλοχεύει με την έκθεση με τίτλο «Φρέσκο νερό και Τουρισμός στη Μεσόγειο». Το WWF πιέζει τις
αρχές να μειώσουν τη συνολική ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται σε περιόδους ξηρασίας, να
εγκαταστήσουν συσκευές αποθήκευσης νερού ώστε να επαναχρησιμοποιείται όταν είναι δυνατόν, αλλά
και να διασφαλίσουν πως η τουριστική ανάπτυξη σε παράκτιες περιοχές λαμβάνει υπόψη της τη
σημασία συντήρησης των υδατικών πόρων»
http://www.panda.org/downloads/europe/medpotourismreportfinal_ofnc.pdf

ΣΥΝΕΔΡΙΑ 2005 Ημερομηνία Που; Φορέας

12o Συνέδριο Ιχθυολόγων 13-16 Δράμα Πανελλήνιος Σύλλογος
Οκτωβρίου Ιχθυολόγων
www.ichthyologists.gr
2nd International Congress of Seas 20 - 24 Szczecin - The International Navigation
and Oceans Σεπτεμβρίου Swinoujscie, Association (PIANC)
Πολωνία
The World Conference on Ecological 12-18 Zaragoza, www.ecologicalrestoration.net
Restoration Σεπτεμβρίου Ισπανία
International Conference: WAVES 3-7 Ιουλίου Madrid, www.cedex.es/waves2005
2005 Ισπανία
International Conference: Advances in 27-29 Ιουνίου Plymouth,
Marine Ecosystem Modeling Research Αγγλία
Διεθνές Σεμινάριο: Εργαλεία και 10-13 Ιουνίου Σίφνος Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS
τεχνικές συμμετοχικού σχεδιασμού για
τη βιώσιμη ανάπτυξη νησιωτικών και
παράκτιων περιοχών
CARICOSTAS 2005 – 2 nd 11-13 Μαΐου Santiago, pbeaton@rect.uo.edu.cu - for
International Conference on Integrated Κούβα information
Coastal Zone Management *Abstract
submission by 20 March 2005
COMRISK 2005 – International 18-20 Kiel, Γερμανία www.comrisk.org
Conference on Coastal Risk Απριλίου Daniel.witzki@im.landsh.de
Management
International Conference on Coastal 17 - 20 Tavira, Algarve, IHRH, Hydraulics and Water
Conservation and Management in the Απριλίου Πορτογαλία Resources Institute
Atlantic and Mediterranean* Abstract Icccm2005_as@aeiou.pt
submission by 31 April 2004 (ICCCM
2005)
11-15 Βαρκελώνη LIM/ UPC
Coastal Dynamics 2005
Απριλίου Ισπανία www.coastaldynamics.org

10-12 Zandvoort, Municipality of Zandvoort/

Διεθνές Σεμινάριο: Διαχείριση ακτών
Μαρτίου Ολλανδία ΚΙΜΟ
Διεθνές Σεμινάριο: Βιώσιμος 30/1 – 6/2 Ισπανία, ICCM, Institute of Marine
τουρισμός και Θαλάσσιες Κανάρια Sciences Canary Islands
Προστατευόμενες περιοχές
Ημερίδα: Οικολογική Προστασία Και 30/1/2005 Αθήνα Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme
Βιώσιμη Ανάπτυξη Του Β. Ένωση Ελυμνίων
Ευβοϊκού: δυνατότητες και
ευκαιρίες για ευημερία των τοπικών
κοινωνιών και δημιουργία θέσεων
εργασίας

Project part-financed by the European Union (European Regional Development Fund) within the INTERREG IIIC Programme