‫ﻣﺒﺎرزات ﺑﺪون ﺧﺸﻮﻧﺖ در‬

‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻓﺎع اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬

 ‫ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻓﺎع اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺠﺎزي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺮوﻧﻤﺮزي ﺷﺎﻣﻞ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‪ ،‬ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن‪،‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﻛﻮﺷﺸﮕﺮان ﻣﺪﻧﻲ در آن ﮔﺮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪف ﻣﺸﺘﺮك اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺗﺮوﻳﺞ و آﻣﻮزش ﻛﻨﺶ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺪف ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻮاع ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻬﺎي ﻣﺒﺎرزهٔ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻴﻢ؛ و ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫در اﻳﺮان و دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﻮرد اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻛﻨﻴﻢ‪.‬ه‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ در ﺑﺎرهٔ ﻛﻨﺸﻬﺎي ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ را از ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن در اﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎي‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ زودي اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ را ﻃﻲ رﺷﺘﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺗﻠﻮزﻳﻮﻧﻲ ﻣﺎﻫﻮاره در دﺳﺘﺮس ﻫﻤﮕﺎن‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺷﺒﻜﺔ ﻣﺎ ﺑﺮون ﻣﺮزي اﺳﺖ و از ﻛﻤﻚ اﻓﺮاد و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﻲ ﺷﻤﺎري از اﻳﺮان و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻬﺮه‬
‫ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪www.bikhoshoonat.net :‬‬

 ‫ﻣﺒﺎرزات ﺑﺪون ﺧﺸﻮﻧﺖ در‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻓﺎع اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬

 ‫در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 1/20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻌﺪازﻇﻬﺮروزﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﻳﺎزدﻫﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﺎل ‪ 22) 1979‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،(13
7‬وﻗﺘﻲ ﺳﺘﺎد ﻣﺸﺘﺮك ارﺗﺶ اﻃﻼﻋﻴﻪ‬
‫اي ﺻﺎدر ﻛﺮد ﻛﻪ ارﺗﺶ در ﻣﻨﺎﻗﺸﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﻠﺖ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻲ ﻃﺮف ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ارﺗﺶ ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﻲ‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﭘﻴﺮوز ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﺣﺎﺻﻞ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪن ‪ 70‬ﺳﺎل ﻛﺎر ﻓﻜﺮي و ﺳﻪ دﻫﻪ ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎه ﺑﻮد‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻓﻜﺮي‪ ،‬وﻗﺘﻲ در ﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ اﻳﺮان )‪ 1906‬ﻣﻴﻼدي( ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﻄﺮح ﺷﺪ ﻛﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺑﺸﺮ از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺎرﻟﻤﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺖ آن اﻧﻘﻼب ﺑﻮد‪ ،‬در ﺧﻮد دارد‪ ،‬ﻛﻮﺷﺸﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻫﻪ دﻳﻨﺪاران اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ را ﻛﻪ از دﻧﻴﺎي ﻣﺪرن ﺑﻪ ﻧﻈﺮﺷﺎن ﺧﻮب ﻣﻲ آﻣﺪ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ از دﻳﻦ اﺳﻼم و اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻳﻌﺖ اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬از ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻓﻴﺰﻳﻚ و ﺗﺮﻣﻮ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‪ ،‬از ﻧﻈﺎﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﺎ اﻗﺘﺼﺎد و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﻗﺮاﺋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮي‬
‫از دﻳﻦ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﻮون زﻧﺪﮔﻲ در ﻳﻚ دﻧﻴﺎي ﻣﺪرن‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﻪ اﺳﻼم و اﺣﻜﺎم ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻧﺴﺒﺖ داده ﺷﻮد و ﻳﺎ اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ‬
‫اﻳﻦ روش وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه رﺳﻴﺪ و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺒﺎرزات اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﻗﻬﺮآﻣﻴﺰ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﺪ ﻳﻚ اﺳﻼم اﻧﻘﻼﺑﻲ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎﺷﺎه ﭘﻬﻠﻮي در ‪ 19‬آﮔﺴﺖ ‪ 28) 1953‬ﻣﺮداد ‪ (1332‬ﺑﺎ ﻛﻮدﺗﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﺎ و آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻫﺎ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻠﻲ دﻛﺘﺮ ﻣﺼﺪق را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻛﺮد و ﺧﻮد ﻗﺪرت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮﻋﺪم ﻣﺸﺮوﻋﻴﺘﻲ راﺑﺮاي ﺣﻜﻮﻣﺖ اورﻗﻢ زد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ اوﻫﻤﻮاره ﺑﺮآن اﻧﮕﺸﺖ ﻣﻲ ﻧﻬﺎدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 1963 -1962‬اﺻﻼﺣﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي آﻣﺮﻳﻜﺎﺋﻴﺎن در ﻣﻮرد ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫اراﺿﻲ را ﻫﻢ ﺧﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ روﺣﺎﻧﻲ و ﻏﻴﺮ روﺣﺎﻧﻲ راﺳﺮﻛﻮب ﻛﺮد‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮر ﺗﻤﺎم ﻋﻴﺎري ﺷﺪ ﻛﻪ در‬
‫ﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻳﺮان ﻫﻴﭻ رﻗﻴﺒﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﮔﺮوه ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻳﺮان را ﻣﻲ ﺗﻮان ذﻳﻞ ﭘﻨﺞ ﺳﺮﻓﺼﻞ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻃﺮﻓﺪاران ﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫‪ .2‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ‬
‫‪ .3‬ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ ﻫﺎ‬
‫‪ .4‬ﻣﻠﻲ ﻫﺎ‬
‫‪ .5‬اﻗﻠﻴﺖ ﻫﺎي ﻗﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ آﻧﺎن اﻛﺜﺮا درﻣﺮزﻣﻴﺎن ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ ﻫﺎ وﻣﻠﻲ ﻫﺎ ﻗﺮارﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫دراﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ وﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ ﻫﺎ درﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺎه ﭘﻴﮕﻴﺮﺗﺮ ورادﻳﻜﺎل ﺗﺮﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬درﻣﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه راﻣﻲ ﺗﻮان‬
‫ازﻫﻢ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ .1‬روﺣﺎﻧﻴﻮن‬
‫‪ .2‬ﺑﺎزاري ﻫﺎ‬
‫‪ .3‬داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻫﺎ‬

‫درﻣﺎه ﻣﻲ ﺳﺎل ‪) 1961‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ (1340‬آﻗﺎﻳﺎن ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن ‪ ،‬دﻛﺘﺮﻳﺪاﷲ ﺳﺤﺎﺑﻲ وآﻳﺖ اﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ را اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان‪ ".‬اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ را درﺧﻮد ﺟﺎي داد ورواﺑﻂ ﺧﻮﺑﻲ ﻫﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺟﻨﺒﺶ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﻗﺮارﻛﺮد‪" .‬ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان"دراﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﻃﺮﻓﺪار ﻳﻚ اﺳﻼم ﺳﻴﺎﺳﻲ ودﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺷﺎه‬
‫ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮدن ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﻲ و روﺷﻨﻔﻜﺮان و دﺳﺘﮕﻴﺮي و ﺗﺒﻌﻴﺪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬رﻫﺒﺮ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‬
‫و رادﻳﻮ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﺮدن اﺣﺰاب ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﺰب واﺣﺪي ﺑﻪ ﻧﺎم رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺑﺴﺘﻪ و ﻏﻴﺮ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻜﻲ را ﺑﺮ‬
‫ﻛﺸﻮر ﺣﺎﻛﻢ ﻛﺮد‪ .‬در اﻳﻦ دوره ﻳﻌﻨﻲ دﻫﻪ ‪ 60‬و ‪ 70‬ﻣﻴﻼدي‪) ،‬دﻫﻪ ‪ 40‬و‪ 50‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ( ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺷﺎه‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺖ ﻫﺎ‬
‫و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﺒﺎرزه رادﻳﻜﺎل وﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﻴﺰ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺷﺪﻧﺪ وﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻨﻬﺎ راه ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺎه را ﻣﺒﺎرزه ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ و‬
‫ﺟﻨﮓ ﭼﺮﻳﻜﻲ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺮﻓﺘﻦ از ادﺑﻴﺎت ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺘﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺒﺎرزات اﻧﻘﻼﺑﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻮع اﺳﻼم اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ و‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺧﻠﻖ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دو دﻫﻪ ﻣﺒﺎرزات ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﺎ رژﻳﻢ ﺷﺎه‪ ،‬ﺳﺮﻛﻮب و‬
‫ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪن دو ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺰرگ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﺘﻲ و اﺳﻼﻣﻲ )ﻓﺪاﺋﻴﺎن ﺧﻠﻖ و ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ( و دﻫﻬﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﻮﭼﻚ دﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺻﺪﻫﺎ ﻧﻔﺮ در درﮔﻴﺮي ﻫﺎي ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻛﺸﺘﻪ و ﻳﺎ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺣﺒﺲ ﻫﺎي ﻃﻮﻳﻞ اﻟﻤﺪت ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺎه ﻧﻴﺰ‬
‫ﻋﻤﻼً در دﻧﻴﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮر ﺷﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ آن ﻫﺎ ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺒﺎرزه ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﻴﺰ و ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ وﻇﻴﻔﻪ اﺻﻠﻲ ﺧﻮد را زاﺋﻞ ﻛﺮدن اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮدن ﻣﻄﻠﻖ ﺷﺎه و ﺳﺮوﻳﺲ ﻣﺨﻔﻲ او‬
‫)ﺳﺎواك( ﻗﺮار داده ﺑﻮد و ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﺑﻘﺒﻮﻻﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻄﻠﻘﺎً ﺿﻌﻴﻒ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ اﺻﻄﻼح اﻳﻦ دو ﻣﻄﻠﻖ را در ذﻫﻦ‬
‫ﻣﺮدم ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺰ"دوﻣﻄﻠﻖ" ﺷﻬﺮت داﺷﺖ درواﻗﻊ ﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮض ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺟﻮاﻧﺎﻧﻲ ﺑﺎدﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ درﻣﺒﺎرزات‬
‫ﭼﺮﻳﻜﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺿﺮﺑﺎﺗﻲ را ﺑﻪ ﺷﺎه وﭘﻠﻴﺲ ﻣﺨﻔﻲ او)ﺳﺎواك( ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم اﻣﻴﺪوارﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ وزﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ‬
‫در ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 1976‬و ‪1355) 1977‬و‪ 1356‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ( ﻋﻤﻼً دو ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺰرگ ﭼﺮﻳﻜﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ وﭼﺮﻳﻚ ﻫﺎي ﻓﺪاﻳﻲ‬
‫ﺧﻠﻖ‪ ،‬ﻣﺘﻼﺷﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﻣﻄﻠﻖ را در ذﻫﻦ ﻣﺮدم ﺷﻜﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺎر آﻣﺪن آﻗﺎي‬
‫ﺟﻴﻤﻲ ﻛﺎرﺗﺮ در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺗﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ اﺳﺎﺳﻲ داﺷﺖ و ﻋﻤﻼً ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰار او در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﻠﻮك ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻋﻼم اﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎه اﻳﺮان ﻧﻴﺰ در دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﺧﻮد ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﻛﺮد‬
‫ﭼﺮا ﻛﻪ او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮردﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺷﻬﺮت واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ را ﻧﻴﺰ ﻳﺪك ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺷﺮوع ﺗﻌﺪﻳﻞ دﻳﻜﺘﺎﺗﻮري ﺷﺎه‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ او ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزات ﺧﻮد ﻋﻤﻖ و وﺳﻌﺖ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫درﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ‪ ،‬ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻲ دراﻳﺮان ﺑﺮﺳﻪ ﭘﺎﻳﻪ اﺳﺘﻮار ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪ .1‬اﻳﻼت )ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﻳﻞ ﺗﺮك ﺗﺒﺎر ﻗﺎﺟﺎرﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪه وﺳﻠﺴﻠﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻗﺎﺟﺎررا درﺳﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪(.‬‬
‫‪ .2‬زﻣﻴﻦ داران ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري ازآن ﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺎﺟﺎرﻫﺎ وﺻﻠﺖ ﻫﻢ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ازاﻳﻨﺎن ﻫﻢ ﺑﺎ ﻗﺎﺟﺎرﻫﺎ ﻓﺎﻣﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ ﻗﺎﺟﺎرﻫﺎ وﺑﺮﺳﺮﻛﺎرآﻣﺪن ﭘﻬﻠﻮي ﻫﺎ دراﺑﺘﺪاي ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ وﭘﺲ ازاﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻪ‪ ،‬رﺿﺎ ﺷﺎه ﭘﺎدﺷﺎه اول ﭘﻬﻠﻮي‪،‬‬
‫اﻳﻼت را ﺳﺮﻛﻮب ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﺷﺎه‪ ،‬ﭘﻬﻠﻮي دوم‪ ،‬ﭘﺲ ازﺳﺎل ‪ 1963‬وﺳﺮﻛﻮب ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎﺗﻘﺴﻴﻢ اراﺿﻲ‪ ،‬ﻋﻤﻼ ﭘﺎﻳﻪ دوم ﻗﺪرت را‬
‫ﻫﻢ ازﺻﺤﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﻛﺮد‪ .‬ﺗﺼﻮر او اﻳﻦ ﺑﻮدﻛﻪ ﺑﺎ ارﺗﺶ وﺳﺎواك ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺸﻮر را اداره ﻛﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﺳﻨﺘﻲ ﻗﺪرت ﺗﻨﻬﺎ روﺣﺎﻧﻴﺖ‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺷﺎه ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در"ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان" ﻳﻜﻲ ازﺷﻌﺎرﻫﺎي اﺻﻠﻲ‬
‫"وﺣﺪت روﺣﺎﻧﻲ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ" ﺑﻮد واﻳﻦ ﺑﺨﺶ از داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن رواﺑﻂ ﺧﻮﺑﻲ ﻫﻢ ﺑﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻌﻲ داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ اﻧﻘﻼﺑﻲ را ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ درﻧﻬﺎﻳﺖ اﻳﻦ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ وﺷﺎﮔﺮدان ﻧﺰدﻳﻚ او ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﻲ از روﺣﺎﻧﻴﺖ را درﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺷﺎه ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻜﺸﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺰرگ ﻣﺴﺎﺟﺪ درﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر درﺧﺪﻣﺖ‬
‫اﻧﻘﻼب وﻓﻜﺮ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻣﺴﻠﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ درآﻣﺪه ﺑﻮد ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص‬
‫ﻋﺰاداري ﺑﺮاي اﻣﺎم ﺳﻮم ﺷﻴﻌﻴﺎن‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﻫﻢ ﺗﻮاﻧﺴﺖ درﺧﺪﻣﺖ اﻓﻜﺎر اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻗﺮارﮔﻴﺮد‪ .‬ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺗﺌﻮري ﻫﺎي آن را‬
‫دﻛﺘﺮﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ روﺷﻨﻔﻜﺮ دﻳﻨﻲ اﻳﻦ دوران اﻳﺮان وﻣﻌﻠﻢ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪرﻧﻴﺰاﺳﻴﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺎه درﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮان ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺎ ﭘﺎره اي ازﺳﻨﺖ ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻨﺖ ﻫﺎي دﻳﻨﻲ درﺗﻀﺎد اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻲ ﻣﺜﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﺒﺪا ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺸﻮرازﻫﺠﺮت ﭘﻴﺎﻣﺒﺮاﺳﻼم ﺑﻪ ﺷﺮوع ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻛﻮروش ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻲ دراﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن وﻳﺎ ﺑﺮﮔﺰاري ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ‬
‫ﺟﺸﻦ ﻫﻨﺮ درﺷﻴﺮاز ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﻪ ﮔﺎه ﺑﻪ ﺷﺪت ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﻛﺎرآﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ودوﺳﺘﺎن اﻳﺸﺎن‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺞ روﺣﺎﻧﻴﻮن آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻨﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرن ﺷﺪه اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺰرگ آن درﺗﻀﺎد اﻓﺘﺎده ﺑﻮد اﺳﺘﺒﺪاد ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺎه‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرن ﺷﺪ وﺳﻮاد آﻣﻮزي رﺷﺪ ﻛﺮد‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪرن ﻫﻢ درآن رﺷﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ آزادي ودﻣﻜﺮاﺳﻲ وﺷﺎه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ درﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ اي ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﺷﺎﻫﺎن ﻣﺴﺘﺒﺪ ﺳﻨﺘﻲ اﻳﺮان ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اي ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ او ﺑﺮآن اﻧﮕﺸﺖ ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ودوﺳﺘﺎن اﻳﺸﺎن ﻫﻢ دراﻳﻦ زﻣﺎن ﺧﻮد را ﻣﺪرن ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ وﺣﺮف‬
‫ﻫﺎي ﻣﺪ روز درﻗﺎﻟﺐ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﻌﺪا ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﺮز دﻳﮕﺮي ﻋﻤﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ دراﻳﺮان دورﻫﺒﺮداﺷﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ و دﻳﮕﺮي ﺷﺎه‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻣﻜﺮرﺷﺎه‪ ،‬زﻳﺮﻛﻲ ﻫﺎي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص درزﻣﻴﻨﻪ اﻳﺠﺎد وﺣﺪت درﻣﻴﺎن ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ وﺑﻪ ﻣﻴﺪان آوردن روﺣﺎﻧﻴﻮن‬
‫وﺗﻐﻴﻴﺮات درون ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮان ازﻗﺒﻴﻞ رﺷﺪ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ‪ ،‬رﺷﺪ ﺳﻮادآﻣﻮزي‪ ،‬رﺷﺪ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬رﺷﺪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت ووﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ‬
‫وﺗﻐﻴﻴﺮات درﺳﻴﺎﺳﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺷﺮاﻳﻄﻲ را ﺑﻪ وﺟﻮد آوردﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﺑﺴﻴﺞ ﻣﺮدم درﻳﻚ ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻧﻘﻼﺑﻲ را ﻣﻤﻜﻦ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﺟﺎﻟﺐ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1356) 1977‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ( ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺎه‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺗﺌﻮري اﻧﻘﻼب ﻫﺎي ﺧﺸﻮﻧﺖ‬
‫آﻣﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﻋﻤﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزات ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﺑﺮق آﺳﺎﻳﻲ در ﻳﻚ دوره ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎﻟﻪ رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫دراﻳﻦ ﺟﺎ‪ ،‬اﺻﻠﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزات ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﻛﻪ در ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ درراه ﻫﺪف "ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻛﺮدن‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ" وﺑﺎ اﺳﺘﺮاﺗﮋي روﺷﻦ "ﻓﻠﺞ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ "،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻧﻘﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻲ در زﻣﺴﺘﺎن ‪ 1977‬ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎي آﻗﺎي ﻛﺎرﺗﺮ اﻋﻼم ﺷﺪ‪" ،‬ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان" )ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر( ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫در اﻳﺮان اﻣﻜﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﻀﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﻣﻘﺎﻟﻪ اي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﻣﻴﻠﻴﺘﺎرﻳﺰه ﻛﺮدن‬
‫اﻳﺮان" در ﻧﺸﺮﻳﻪ "ﭘﻴﺎم ﻣﺠﺎﻫﺪ" ارﮔﺎن ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان )ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر( ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻃﺮح ﺷﻌﺎر ﻣﺤﻮري ﺑﻪ ﺻﻮرت "ﺷﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود" ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺑﺮاي آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬رﻫﺒﺮ "ﻧﻬﻀﺖ آزادي اﻳﺮان" )داﺧﻞ ﻛﺸﻮر( ﭘﻴﻐﺎم ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ ﻛﻪ ﺧﻮب اﺳﺖ اﻳﺸﺎن ﻃﻲ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﻠﻨﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ وﻣﻨﺘﺸﺮﻛﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻛﺘﺮ ﻳﺰدي از رﻫﺒﺮان ﻧﻬﻀﺖ آزادي ﺧﺎرج ﺑﻪ ﻧﺠﻒ رﻓﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ آﻳﺖ اﷲ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ در ﺗﺒﻌﻴﺪ از اﻳﺮان ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮد ﻣﻄﺮح ﻛﺮد‪ ،‬او ﻫﻢ ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﺮد و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪ او اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن اﻳﻦ اﻃﻼﻋﻴﻪ را ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد و ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎ ﺷﺎه ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮده و ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﻀﺎء ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺎه ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻣﻀﺎي اﻳﻦ ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ دﻋﻮت ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن‬
‫اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻣﻔﺼﻠﻲ در ‪ 60‬ﺻﻔﺤﻪ در اﻳﺮان ﻧﻮﺷﺖ ﻛﻪ ﺟﻤﻠﻪ آﺧﺮ آن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﺮ ﺳﺮ دو راﻫﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ :‬ﻳﺎ‬
‫ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺪاي ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺷﻮد و ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ آن ﻳﻚ ﻧﻔﺮﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻴﭻ راه ﺣﻠﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪" ،‬ﺷﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود‪ ".‬ﺑﺤﺚ ﺑﺮ‬
‫ﺳﺮ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺎﺳﻲ در اﻳﺮان آﻏﺎز ﺷﺪ‪ ،‬و ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺗﺤﺎدي ﺣﻮل ﻫﺪف ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬
‫ﺷﺎه ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻫﻨﻮزاﺳﺘﺮاﺗﮋي روﺷﻨﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﻣﻄﺮح ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻢ از ﻃﺮﻳﻖ‬
‫ﺷﺎﮔﺮدان روﺣﺎﻧﻲ ﺧﻮدﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﺗﺤﺎد را در ﻣﻴﺎن روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺎه ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ روش در ﻣﺎه ﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎه‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬از ﭼﭗ ﻫﺎ ﺗﺎ ﻣﻠﻴﻮن‪،‬‬
‫از اﻗﻠﻴﺖ ﻫﺎي ﻗﻮﻣﻲ و ﻧﮋادي ﺗﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺎه و ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﺴﻴﺞ و ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪) .‬اﺻﻞ اﺗﺤﺎد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ در ﻣﺒﺎرزات ﺑﻲ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ(‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺷﻌﺎرﻣﺤﻮري ﻫﻢ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺗﺤﺎد ﺑﻪ وﺟﻮدآﻣﺪه ﺑﻮد وآن "ﺷﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود" وﻳﺎ درزﺑﺎن ﻣﺮدم "ﻣﺮگ ﺑﺮ ﺷﺎه" ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻌﺎر‬
‫ﺳﺎده وﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬درﺑﺎور ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺻﻮرت درﻣﺎن ﺗﻤﺎم دردﻫﺎ وﻛﻠﻴﺪ ﺑﺎزﻛﺮدن ﺗﻤﺎم ﻗﻔﻞ ﻫﺎ درآﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم‬
‫ﺷﻌﺎرﻣﻲ دادﻧﺪ "ﺗﺎ ﺷﺎه ﻛﻔﻦ ﻧﺸﻮد‪ ،‬اﻳﻦ وﻃﻦ وﻃﻦ ﻧﺸﻮد‪) ".‬اﺻﻞ اﺳﺘﻔﺎده ازﻳﻚ ﺷﻌﺎرﻫﻤﮕﺎﻧﻲ(‪.‬‬
‫درآﺧﺮﻳﻦ روز دﺳﺎﻣﺒﺮ ﺳﺎل ‪ 10) 1977‬دي ‪ ،(1356‬آﻗﺎي ﻛﺎرﺗﺮﺑﻪ اﻳﺮان ﺳﻔﺮﻛﺮد ودرﺳﺮﻣﻴﺰﺷﺎم‪ ،‬ﮔﻴﻼﺳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺷﺎه‬
‫ﺑﻠﻨﺪﻛﺮد ﻛﻪ درﻣﻨﻄﻘﻪ آﺷﻮب زده ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ازاﻳﺮان ﻳﻚ ﺟﺰﻳﺮه ﺛﺒﺎت وآراﻣﺶ درﺳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ درﺣﺎﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ وﻗﺘﻲ درﻫﻤﺎن‬
‫دوران‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ازدوروزﻧﺎﻣﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻮد ‪ ،‬درﻣﻘﺎﻟﻪ اي ﺑﻪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻟﺤﻦ ﺗﻮﻫﻴﻦ آﻣﻴﺰي ﺣﻤﻠﻪ‬
‫ﻛﺮد‪ ،‬ﺟﻤﻌﻲ ازﻣﺮدم ﻗﻢ دراﻋﺘﺮاض ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺷﺎه اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻮب ﻣﺮدم ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ وﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ رﻗﻢ ﻛﺸﺘﮕﺎن را ﺻﺪﻫﺎ ﻧﻔﺮاﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﭼﻬﻠﻤﻴﻦ روز درﮔﺬﺷﺖ ﻛﺸﺘﮕﺎن ﻛﻪ ﻳﻚ رﺳﻢ‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ اﻋﻼم ﻋﺰاداري وراﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر درﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﻪ ﺧﻮن ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪ واز اﻳﻦ ﺟﺎ زﻧﺠﻴﺮوار ﻫﺮﭼﻬﻞ روز‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎر درﺷﻬﺮﻫﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮات اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺎد وﻫﺮ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ درﻳﻚ ﺷﻬﺮﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮي ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪) .‬درﻣﻘﺪﻣﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﺎ ﻧﺜﺎرﺧﻮن ﺷﺼﺖ ﻫﺰار ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب‪ ،‬رﻗﻢ ﻛﺸﺘﮕﺎن ﺑﺎ‬

‫‪4‬‬
 ‫دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ وﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪﻛﻪ در ﻃﻮل ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﻬﻠﻮي ﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺪروﭘﺴﺮ‪ ،‬ﺣﺪود‪ 2560‬ﻧﻔﺮﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪﻛﻪ ﺣﺪود ‪ 700‬ﻧﻔﺮ آن‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎل آﺧﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺎل اﻧﻘﻼب ﺑﻮده اﺳﺖ‪(.‬‬
‫ﺷﺎه ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻋﺪه اي ازﻣﺪﻳﺮان ارﺷﺪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮدرا دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬درراس آن ﻫﺎ ﻫﻮﻳﺪا‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ‬
‫وزﻳﺮي ﻛﻪ ‪ 13‬ﺳﺎل رﺋﻴﺲ دوﻟﺖ ﻫﺎي ﺷﺎه ﺑﻮد ﻗﺮارداﺷﺖ‪ .‬ﮔﻨﺎه ﻧﺎ ﺑﺴﺎﻣﺎﻧﻲ ﻫﺎي ﻛﺸﻮررا ﺑﻪ ﮔﺮدن آﻧﻬﺎ اﻧﺪاﺧﺖ وﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﺰﻟﺰل‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ درﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﺪﻳﺮان وﻧﻴﺮوﻫﺎي وﻓﺎدار ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدم را آرام ﻧﻜﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ آن ﻫﺎ را ﺟﺮي ﺗﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﺮدم ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎه ﻋﻘﺐ ﻫﻢ ﻣﻲ ﻧﺸﻴﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ دو ﻣﻄﻠﻖ ﺷﺎه ﺷﻜﺴﺘﻪ وﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬
‫درﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1978‬ﻣﻴﻼدي )‪ 1357‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ(‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎراﻧﻘﻼﺑﻴﻮن ارﺗﺒﺎط دادن ﺣﻠﻘﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻮد‪ .‬از ﺳﺎل ﻫﺎ ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺷﺒﻜﻪ ﮔﺴﺘﺮده اي از ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ وداﻧﺶ آﻣﻮزي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎ اﻳﺠﺎدﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ درﻣﺴﺎﺟﺪ وﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫دادن ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ودﻳﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﻛﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪﻛﻪ اﻓﻜﺎر اﻧﻘﻼﺑﻲ اﺳﻼﻣﻲ را درﻣﺴﺎﺟﺪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از‪:‬‬
‫‪ .1‬اﻳﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ و درواﻗﻊ ﺑﻪ ﻧﺦ ﻛﺸﻴﺪن ﺗﻤﺎم ﻫﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪه؛‬
‫‪ .2‬ﻣﺘﺤﺪ ﻛﺮدن ﺗﻤﺎم ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺷﺎه از ﻫﺮﮔﺮاﻳﺶ وﺗﻔﻜﺮي ‪ ،‬ﺣﻮل ﺷﻌﺎر "ﺷﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود" وﻃﺮدﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻫﺎي‬
‫ﺷﺎه‪ ،‬راه ﻫﺎي ﺳﺎزش ﺑﺎ او را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬اﻳﺠﺎد اﺗﺤﺎد ﻣﻴﺎن روﺷﻨﻔﻜﺮان ﻣﺴﻠﻤﺎن وروﺣﺎﻧﻴﻮن ﻛﻪ اﻳﻨﺎن ﺑﺎزاري ﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻨﺪ؛‬
‫‪ .4‬ﻣﻄﺮح ﻛﺮدن رﻫﺒﺮي آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺎه‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ او اوﻟﻴﻦ ﻓﻘﻴﻬﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﺮاﺣﺖ ﻓﺘﻮا داده ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻼف اﺳﻼم اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲ ﺷﺪﻛﻪ آن ﭼﻪ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺮاي او ﻫﺮروز اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺧﻠﻖ ﮔﺮدد وﭘﺎﻳﮕﺎﻫﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ درﺧﺪﻣﺖ ﻳﻚ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻣﺤﻮري ﺑﻮد وآن ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب ﻛﺸﺎﻧﺪن دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻓﻠﺞ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻫﺪف "ﺷﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود"را ﻣﺤﻘﻖ ﻛﺮد‪.‬‬
‫در ﺗﻤﺎم ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،78‬اﻧﻘﻼب درﺣﺎل اوج ﮔﻴﺮي ﺑﻮد‪ .‬درآن ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﮔﺮم وﻃﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰاري دو ﻣﺮاﺳﻢ درﺗﻬﺮان ﻧﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﺑﺴﻴﺎرﺧﻮﺑﻲ ازوﺣﺪت ﻧﻴﺮوﻫﺎ درﻋﻤﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﺮﮔﺰاري ﺷﺐ ﻫﺎي ﺷﻌﺮ دراﻧﺴﺘﻴﺘﻮﮔﻮﺗﻪ درﺗﻬﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎﻧﻮن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺘﺸﻜﻞ ازروﺷﻨﻔﻜﺮان ﭼﭗ ﺑﻮد‪ ،‬ودﻳﮕﺮي درﻃﻮل ﻣﺎه رﻣﻀﺎن آن ﺳﺎل‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰاري ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻫﺮﺷﺐ ﺑﻌﺪ ازﻧﻤﺎز ﻣﻐﺮب وﻋﺸﺎ درﻣﺴﺠﺪ ﻗﺒﺎ‬
‫درﺷﻤﺎل ﺗﻬﺮان‪ .‬ﺑﺎ اﺗﻤﺎم ﻣﺎه رﻣﻀﺎن‪ ،‬درروز ﻋﻴﺪ ﻓﻄﺮ )‪ 13‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ 4 ،1357‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‪ (1978‬ﭘﺲ ازﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺮاﺳﻢ ﻧﻤﺎزدرﻗﻴﻄﺮﻳﻪ ﺗﻬﺮان‪،‬‬
‫ﻧﻤﺎزﮔﺰاران ﺑﻪ راه ﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ وﻣﺴﺎﻓﺖ ﻃﻮﻻﻧﻲ راازﺷﻤﺎل ﺑﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮﻃﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و دراﻳﻦ راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر درﺧﻴﺎﺑﺎن‬
‫ﺷﻌﺎر"ﻣﺮگ ﺑﺮﺷﺎه" ﺳﺮداده ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎه‪ ،‬ﺷﺎه آﻗﺎي ﺟﻌﻔﺮ ﺷﺮﻳﻒ اﻣﺎﻣﻲ را ﻣﺴﺌﻮل ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﺎﺑﻴﻨﻪ ﻛﺮد وﺟﻤﺸﻴﺪ آﻣﻮزﮔﺎر را ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻳﻚ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﻫﻮﻳﺪا ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺮﻛﻨﺎرﻧﻤﻮد‪ .‬ﺷﺮﻳﻒ اﻣﺎﻣﻲ از ﻓﺮاﻣﺎﺳﻴﻮن ﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ وﺷﻌﺎرش ﻫﻢ آﺷﺘﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺎ‬
‫روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﻮد‪ .‬او ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎج دادن ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن وﻛﻤﻲ ﻫﻢ آزادي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن را ﻣﻨﺰوي ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ آزادي ﻫﺎي‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﻫﻤﺎن ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻧﻘﻼب اﺣﺘﻴﺎج داﺷﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ درﺑﻌﻀﻲ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻣﻘﺮرات ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺮﻗﺮارﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﻓﺸﺎرﺳﺎواك ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد واﻳﻦ اﻣﻜﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد ﺗﺎ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت دردﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي دوﻟﺘﻲ وﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ‬

‫‪5‬‬
 ‫اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن درﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎي اﻋﺘﺼﺎب و ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻛﺸﺎﻧﺪن آن دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻓﻠﺞ ﮔﺮدد‬
‫وﺿﻤﻨﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ازآن ﺷﻌﺎر ﻣﺤﻮري "ﺷﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود" ﻫﻢ ﻋﺪول ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ درﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺻﻨﻔﻲ ﻛﻢ رﻧﮓ ﻣﻲ‬
‫ﺷﺪ وﺑﻪ ﺟﺎﻳﺶ ﺧﻮاﺳﺖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ ﺷﺎه وﺗﺎﺳﻴﺲ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺮرﻧﮓ ﻛﺮدن‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﺻﻨﻔﻲ دراﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ اﻳﺠﺎد اﻧﺤﺮاف دراﻧﻘﻼب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺷﺮوع ﭘﺎﻳﻴﺰ‪ ،‬دواﺗﻔﺎق ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﺴﻴﺎرﻛﻤﻚ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﺪارس و داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ دراﺑﺘﺪاي ﻣﺎه ﻣﻬﺮ)‪10‬‬
‫اﻛﺘﺒﺮ( ﺑﻮد ﻛﻪ درﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ داﻧﺶ آﻣﻮزان وداﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎم ﻛﺸﻮروﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ اﻧﻘﻼب‬
‫درﮔﻴﺮﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ودﻳﮕﺮي ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮت آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ازﻧﺠﻒ ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺻﺪام ﺣﺴﻴﻦ درﻋﺮاق ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﺸﺎرآورده‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ درآن ﻛﺸﻮر ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺎه ﻣﺒﺎرزه ﻛﻨﺪ‪ .‬دراﻳﻦ زﻣﺎن‪ ،‬ﭘﺲ ازﻳﻚ دوره ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺧﺘﻼف ودﺷﻤﻨﻲ ﻣﻴﺎن اﻳﺮان وﻋﺮاق‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫اﻣﻀﺎي ﻗﺮارداد ‪ 1975‬اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﻣﻴﺎن دوﻛﺸﻮرآﺷﺘﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ودورژﻳﻢ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ رواﺑﻂ ﺧﻮد راﻋﺎدي ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎرﺻﺪام ﺑﺮآﻗﺎي‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺗﺮك ﻋﺮاق ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬دﻛﺘﺮﻳﺰدي ﻛﻪ ﺑﺮاي دﻳﺪن آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺠﻒ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬درﺳﺖ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬
‫آن ﺟﺎ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮازاﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ازﻋﺮاق ﺑﻪ ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺮود‪ .‬او ﻫﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﻫﻤﺮاه ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ دوﻟﺖ‬
‫ﻛﻮﻳﺖ ازراه دادن اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﺑﻪ آن ﻛﺸﻮرﺧﻮدداري ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دﻛﺘﺮﻳﺰدي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮآن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ‬
‫ﻛﺸﻮرﻏﺮﺑﻲ ودﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﺳﻔﺮﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﻌﺪي ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻀﺎي آزاد ﻓﺮاﻧﺴﻪ وﮔﺴﺘﺮش دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي ﺑﻮدﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﻧﻴﺎز داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺒﺎرزات دراﻳﺮان‪،‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ورﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي دﻧﻴﺎ ﻫﺮروز ﺑﻴﺸﺘﺮ ازﭘﻴﺶ ﺑﻪ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺟﻠﺐ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬درﻃﻲ اﻗﺎﻣﺖ اﻳﺸﺎن درﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ‪430‬‬
‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ وﺻﺪاي اﻧﻘﻼب اﻳﺮان ﺑﻪ ﮔﻮش ﺗﻤﺎم دﻧﻴﺎ رﺳﻴﺪ‪ .‬دﻫﻜﺪه ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ درﺣﻮﻣﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﺑﻪ دﻫﻜﺪه اﻧﻘﻼب‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ اﻧﻘﻼب درآﻣﺪ‪ .‬ﺳﻪ ﺧﻂ ﺗﻠﻔﻦ وﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻧﻮار ﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﻪ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ دﻧﻴﺎ‬
‫واﻳﺮان ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻫﺮﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻳﻚ ﻧﻮار ﻣﺎدر درﺳﺖ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺳﭙﺲ ﻣﺴﻌﻮد ﻣﺎﻧﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻳﻦ ﻛﺎررا ﺑﻪ‬
‫ﻋﻬﺪه داﺷﺖ ﺑﺎ آن دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻪ ﺗﻜﺜﻴﺮﻧﻮار ﻣﻲ ﭘﺮداﺧﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﺎﻓﺮﻳﻦ ﺑﻪ اﻳﺮان ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻢ ﻧﻮارﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﺮان‬
‫ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﺪ وآن ﮔﺎه دراﻳﺮان ﺗﻜﺜﻴﺮوﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﻧﻮارﻛﺎﺳﺖ ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ‪ ،‬آن ﭼﻨﺎن‬
‫ﻛﻪ اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﺗﻠﮕﺮاف ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﻏﻴﺮازﻛﻤﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻫﺮﺷﺐ ﺧﻼﺻﻪ اي ﻧﻴﺰ ازﻣﻘﺎﻻت وﺧﺒﺮﻫﺎي ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫وﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻧﻴﺎ ﻫﻢ ﺑﺮاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮﭼﻨﺪ روز ﻳﻚ ﺑﺎر‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺤﺚ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ازآﺧﺮﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﮔﺰارش ﻫﺮﺷﺐ ازﻣﻄﺒﻮﻋﺎت دﻧﻴﺎ ﺑﺮاي آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬درﻫﻤﻴﻦ ﺣﺎل ﭼﻮن ﺗﺼﻮر ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺷﺎه ﺑﻪ درازا‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﻚ ارﺗﺶ ﻣﺮدﻣﻲ ﻫﻢ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﻌﺪازﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب‬
‫اﺳﻼﻣﻲ درآﻣﺪ‪ .‬ﻣﺪﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻘﻼب اﻟﺠﺰاﻳﺮ درذﻫﻦ اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻓﻜﺮﻧﻤﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزات ﺑﻲ‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻛﻪ درآن روزﻫﺎ از آن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ درﻣﻴﺎن ﻧﺒﻮد‪ ،‬رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺑﻪ اﻳﻦ راﺣﺘﻲ ﺳﻘﻮط ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آن ﻓﻠﺞ ﺳﺎزي ﻫﺎي‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ درﻧﻬﺎﻳﺖ آن را ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺎز ﺑﺎ ارﺗﺶ ﺷﺎه ﻛﻪ ازﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‬
‫درﭘﻴﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ درﻧﻮاﻣﺒﺮ‪) 1978‬آﺑﺎن ‪ (1357‬ﺷﺎه دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ژﻧﺮال ازﻫﺎري را در اﻳﺮان ﺑﺮﺳﺮﻛﺎر آورد‪ ،‬در اﻛﺜﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان‪،‬‬
‫ﻣﻘﺮرات ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻋﻼم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﻛﻪ ﺗﺎزه ﻃﻌﻢ آزادي را در ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻗﺒﻞ ازآن ﭼﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻗﻴﻒ ﺷﺪﻧﺪ و در واﻗﻊ‬

‫‪6‬‬
 ‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﺸﺖ آﻫﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﺳﻴﺎﺳﻴﻮن از اﻳﺮان ﺑﺮاي آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﻴﻐﺎم ﻛﺮدﻧﺪﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫اﻳﺸﺎن ﻓﺘﻮاي ﺟﻬﺎد ﺻﺎدر ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و ﺟﻨﮓ ﺑﺎ اﻳﻦ دوﻟﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻧﻚ ﻫﺎ را در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺖ اﷲ ﻣﻄﻬﺮي ﻛﻪ از ﻧﺰدﻳﻜﺎن آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد از اﻳﺮان ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ رﻓﺖ و اﺻﻠﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد او ﻫﻢ ﺑﻪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺻﺪور‬
‫ﻓﺘﻮاي ﺟﻬﺎد ﺑﻮد‪ .‬اواﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ازﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺘﺮﺳﻨﺪ ودﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻧﻴﺎﻳﻨﺪ وﺑﻌﺪ‬
‫ازﻣﺪﺗﻲ ﻫﻢ ﻫﻴﺠﺎن آن ﻫﺎ ﻓﺮوﻛﺶ ﻛﻨﺪ وﺳﺮدﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻈﺮدرﻣﻴﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ ﻧﻬﻀﺖ آزادي درﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ وﻣﻮرد‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻳﺰدي ﻛﻪ ازرﻫﺒﺮان ﻧﻬﻀﺖ آزادي درﺧﺎرج و ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺎور آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﻮد در‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻔﺼﻠﻲ او را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺻﺪور ﻓﺘﻮاي ﺟﻬﺎد دﻳﺮﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪ اﻳﻦ ﻓﺘﻮا را ﺑﺎﻻي ﺳﺮ رژﻳﻢ ﺷﺎه ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن آن ﻧﻴﺴﺖ )اﺻﻞ اﺟﺘﻨﺎب از درﮔﻴﺮي ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎر در ﻣﺒﺎرزات ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ(‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻓﺘﻮاي‬
‫آﻳﺖ اﷲ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ارﺗﺶ ﺑﺮوﻧﺪ و ﺑﻜﺸﻨﺪ و ﻳﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻛﺎرﻫﺎي ﺳﺎده ﺗﺮي ﺷﺮوع ﻛﺮد و دﻳﺪ‬
‫ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﺮدم ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ درﻛﺎرﻫﺎي آﺳﺎن ﺗﺮ از رﻫﺒﺮي اﻧﻘﻼب ﺣﺮف ﺷﻨﻮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب از ﻣﺮدم ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﭘﻮل آب‬
‫و ﺑﺮق ﺧﻮد را ﻧﺪﻫﻨﺪ و ﻳﺎ از ﻣﻘﺮرات رژﻳﻢ ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ ﻛﻨﻨﺪ )روش ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﺪﻧﻲ(‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ارﺗﺶ درﮔﻴﺮي ﭘﻴﺶ‬
‫آﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺑﺘﺪا در ﺻﻔﻮف ارﺗﺶ ﺗﻔﺮﻗﻪ اﻳﺠﺎدﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از ﺳﺮﺑﺎزان ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ از ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ ﻓﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻓﺴﺮان‬
‫ﺟﻮان ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺷﺮﻋﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ از ژﻧﺮال ﻫﺎ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ارﺷﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮان ارﺗﺸﻲ ﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن را ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻫﺎ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻫﻢ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺮادران ارﺗﺸﻲ ﺧﻮد را در آﻏﻮش ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺻﻔﻮف‬
‫ﻣﺒﺎرزات ﻣﻠﺖ دﻋﻮت ﻛﻨﻨﺪ‪) .‬اﺻﻞ ﺗﻔﺮﻗﻪ در ﺻﻔﻮف ﺣﺎﻣﻴﺎن دﻳﻜﺘﺎﺗﻮر(‪.‬‬
‫ﺻﺪور اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ از ﻃﺮف آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﻀﺎي ﻣﺒﺎرزه را ﻋﻮض ﻛﺮد و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺗﺤﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﺮدم ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮدم در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﮔﻞ را ﺑﺮﺳﺮﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺗﻔﻨﮓ ﺳﺮﺑﺎزان ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺷﻌﺎر ﻣﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ "ﺑﺮادر ارﺗﺸﻲ‪،‬‬
‫ﭼﺮا ﺑﺮادر ﻛﺸﻲ" و ﻳﺎ "ﺳﺮﺑﺎز‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻞ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ و ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻠﻮﻟﻪ‪ ".‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﺸﻮﻧﺖ ورزي ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺷﺐ ﻫﺎ از ﺳﺎﻋﺖ‬
‫ده ﺷﺐ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺮرات ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺷﺪ و ﻣﺮدم ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻛﻨﻨﺪ ‪ ،‬رأس‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ده ﻣﺮدم ﺑﺮ ﺳﺮ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم ﻫﺎ ﻣﻲ رﻓﺘﻨﺪ و ﺷﻌﺎر" اﷲ اﻛﺒﺮ" ﺳﺮﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدم ﺑﺎ اﻳﻦ روش‪ ،‬ﺑﺪون درﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺐ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‬
‫ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺎه و ﺣﻜﻮﻣﺖ ارﺗﺸﻲ ﻫﺎ را اﻋﻼم ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ژﻧﺮال ازﻫﺎري‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺷﺎه در ﻧﻄﻘﻲ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻤﻊ‬
‫ﻣﻌﺪودي ﺑﺎ ﺷﺎه ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﺎن ﻫﺎ ﺷﺐ ﻫﺎ از روي ﺑﺎم ﻫﺎ ﻧﻮار اﷲ اﻛﺒﺮ ﭘﺨﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻪ ﻋﻤﻮم ﻣﺮدم‪ ،‬درروزﻫﺎي ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم‬
‫در ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺷﻌﺎر ﻣﻲ دادﻧﺪ‪:‬‬

‫" ازﻫﺎري اي ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ! ﮔﻮﺳﺎﻟﺔ ﭼﺎرﺳﺘﺎره!"‬

‫"ﺑﺎزم ﻣﻲ ﮔﻲ ﻧﻮاره؟ ﻧﻮار ﻛﻪ ﭘﺎ ﻧﺪاره!"‬

‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻛﺘﺎب ﻫﺎي ﺧﺎﻃﺮات ژﻧﺮال ﻫﺎي ﺷﺎه در زﻣﺎن اﻧﻘﻼب ﭼﺎپ ﺷﺪ‪ ،‬در ﻳﻜﻲ از ﺻﻮرت‬
‫ﺟﻠﺴﺎت ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﺮارﺳﺮﺑﺎزان و اﻓﺴﺮان‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﺜﻞ ﺑﺮف آب ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫آﻣﺎرﮔﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺒﺎرزات ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻓﺮوﭘﺎﺷﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎه‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﺣﺪود ‪ 700‬ﻧﻔﺮ در درﮔﻴﺮي ﻫﺎي ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻋﺪد اوﻻً ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ‪35‬‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮي اﻳﺮان در آن روزﮔﺎران ﺑﻪ ﻃﺮز ﺑﺎورﻧﻜﺮدﻧﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد و ﺛﺎﻧﻴﺎً ﺑﺨﺸﻲ از آن ﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺎﺷﻲ ﮔﺮي و ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﺎري و‬

‫‪7‬‬
 ‫‪1‬‬
‫ﺿﻌﻒ ﺗﺠﻬﻴﺰات ارﺗﺶ ﺷﺎه ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در دﺳﺎﻣﺒﺮ ‪) 78‬آذر ‪ ،(57‬ﺷﺎﭘﻮر ﺑﺨﺘﻴﺎر ﻛﻪ ﺧﻮد از رﻫﺒﺮان ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺎه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﺷﺎه ﺑﻪ ﺟﺎي ژﻧﺮال‬
‫ازﻫﺎري ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﺷﺪ و ﺷﺎه اﻳﺮان را ﺗﺮك ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﺷﺎه ﺳﺮﻃﺎن داﺷﺖ واﻋﻼم ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﺮوج او از ﻛﺸﻮر ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮﻣﻌﺎﻟﺠﻪ واﺳﺘﺮاﺣﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﺮوج ﺷﺎه ازاﻳﺮان‪ ،‬ﻣﻮج ﺷﺪﻳﺪي ازﺷﺎدي درﻣﻴﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ ودر ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﻫﻢ ﺷﻌﺎرﻣﻲ‬
‫دادﻧﺪ‪:‬‬

‫"ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻴﻢ ﺷﺎه ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﻋﻮض ﻣﻲ ﺷﻪ!"‬

‫"ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻴﻢ ﺧﺮ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺎﻟﻮن ﺧﺮ ﻋﻮض ﻣﻲ ﺷﻪ!"‬

‫ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮوز ﺷﺪه اﻧﺪ و روﺣﻴﻪ ﻣﻀﺎﻋﻔﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺟﻠﻮي ﻣﺮدم‬
‫راﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺗﺎ ﺳﻘﻮط ﻧﻈﺎم ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﻗﺪم ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮد‪ .‬درﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ‪ ،‬دﻛﺘﺮﻳﺰدي ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎرﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﻗﺪرت ﺑﻪ‬
‫آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻛﺮدواﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮرد ﺗﺼﻮﻳﺐ اﻳﺸﺎن ﻫﻢ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از‪:‬‬
‫‪ .1‬اﻋﻼم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب؛‬
‫‪ .2‬ﻓﻠﺞ ﺳﺎزي ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺸﻮر و ﺧﺎرج ﻛﺮدن ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺸﻮر از دﺳﺖ دوﻟﺖ ﺑﺨﺘﻴﺎر؛‬
‫‪ .3‬ﺗﺸﻜﻴﻞ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ اﻧﻘﻼب ﺑﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب وﺗﺎﻳﻴﺪ رﻫﺒﺮاﻧﻘﻼب وﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻣﻮر ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ دوﻟﺖ و‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﺑﺮاي ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن اﻳﻦ دوﻟﺖ دردﻧﻴﺎ؛‬
‫‪ .4‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺑﺨﺘﻴﺎر ﻛﻮﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ و دﻓﻊ اﻟﻮﻗﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ رﻫﺒﺮاﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻣﺮدم را ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﻋﺘﺼﺎﺑﺎت‬
‫ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ارﻛﺎن ﻛﺸﻮر را درﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻓﺎﺋﻖ آﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ اﻋﻼم ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب از ﻛﺎرﻣﻨﺪان‬
‫وزارت ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ وزﻳﺮان دوﻟﺖ ﺑﺨﺘﻴﺎر را راه ﻧﺪﻫﻨﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻜﻨﻨﺪ )اﺻﻞ ﺗﻔﺮﻗﻪ در ﺻﻔﻮف‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ( اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻼً ﺑﺨﺘﻴﺎر ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ دوﻟﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﻴﺮد و دوﻟﺖ او ﺗﻨﻬﺎ ‪ 37‬روز دوام آورد‪.‬‬
‫درﻋﻤﻞ ﺟﺎي ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻮم وﭼﻬﺎرم درﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻋﻮض ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎزﮔﺮدد و‬
‫ﺳﭙﺲ دوﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ اﻧﻘﻼب را اﻋﻼم ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺨﺘﻴﺎر دﻓﻊ اﻟﻮﻗﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد وآﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﮕﺮان ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻣﺮدم دﻟﺴﺮد ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻴﺠﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ آﻗﺎي ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻲ اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ دوﻟﺖ ﺑﺨﺘﻴﺎر و ﺑﻘﺎﻳﺎي ﻧﻈﺎم ﺷﺎه‬
‫را ﺟﺎروﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﺮان و اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺮدم ازاو و ﻣﻨﺼﻮب ﻛﺮدن ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﻧﺨﺴﺖ‬
‫وزﻳﺮ دوﻟﺖ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ درﮔﻴﺮي ﺳﺎده ﺑﻴﻦ ﻫﻤﺎﻓﺮان ﻧﻴﺮوي ﻫﻮاﻳﻲ و ﻟﺸﻜﺮﮔﺎردﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدﻛﻪ آﺗﺶ اﺧﺘﻼف را در ﻣﻴﺎن ارﺗﺶ‬
‫ﺷﻌﻠﻪ ور ﻛﻨﺪ و ﻣﺮدﻣﻲ راﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻲ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن اﻧﻘﻼﺑﻲ رواﻧﻪ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﭘﺎدﮔﺎن ﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ آﺧﺮ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ و ﺳﺘﺎد ارﺗﺶ ﺑﺎ اﻋﻼم ﺑﻲ ﻃﺮﻓﻲ در ﻳﺎزدﻫﻢ ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،1979‬ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب را‬
‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫_________________________‬
‫‪ .1‬ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً ﺗﺬﺑﺬب ﻛﺎخ ﺳﻔﻴﺪ واﺷﻨﮕﺘﻦ و ﺑﻴﻤﺎري و اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺷﺎه ﻫﻢ در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن آﻣﺎر ﻛﺸﺘﮕﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ را در‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺎﺳﺐ رﻫﺒﺮان اﻧﻘﻼب از ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزات ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ داﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻠﻔﺎت ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي رﺳﻴﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ آﻧﻜﻪ ﮔﺮوه ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ درﮔﻴﺮدراﻧﻘﻼب ﻫﻤﮕﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺗﺌﻮري‬
‫ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻓﺮداي ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﻴﻪ رﻫﺒﺮان ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎه واﻋﺪام ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن ارﺗﺶ ﺷﺎه آﻏﺎز ﺷﺪ‬
‫و ﺳﭙﺲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ درﮔﻴﺮي ﺑﺎ ﭼﭗ ﻫﺎ و ﻣﻠﻴﻮن و اﻗﻠﻴﺖ ﻫﺎي ﻗﻮﻣﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ﭘﻨﺞ ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻴﺎﺳﻲ‬
‫ﻓﻌﺎل دراﻳﺮان‪ ،‬ﭼﻬﺎرﺧﺎﻧﻮاده ﻋﻠﻴﻪ ﻳﻜﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻫﺎ ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪﻧﺪ واز ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ازآن‬
‫ﺟﺎ ﻛﻪ ﺗﺌﻮري ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﮔﺮوه ﻫﺎ دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ ﻧﺒﻮد‪ ،‬درﻋﻤﻞ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺣﻞ دﻋﻮاي ﺑﺮﺳﺮﻗﺪرت ﺑﻪ ﺻﻮرت دﻣﻜﺮاﺗﻴﻚ وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﻧﻘﻼﺑﻴﮕﺮي ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎرﻛﻪ در ﺗﺌﻮري ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﻣﺠﺎز ﻛﺮد و ﺟﻨﮓ و درﮔﻴﺮي در ﻣﻴﺎن ﮔﺮوه ﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺷﺮوع ﺟﻨﮓ ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻴﺎن اﻳﺮان وﻋﺮاق در ‪ 21‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮﺳﺎل ‪ 31) 1980‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،(1359‬ﻓﻀﺎي ﻛﺸﻮر ﺧﺸﻦ ﺗﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺑﻬﺎر ﺳﺎل ‪1360) 1981‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ(‪ ،‬ﭘﺲ از ﺷﺶ ﻣﺎه ﺑﺤﺚ وﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻴﺎن دوﻟﺖ آﻗﺎي رﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮوﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻗﻮه‬
‫ﻗﻀﺎﺋﻴﻪ ‪ ،‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ده ﻣﺎده اي اﻋﻼم ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ از ﺗﻤﺎم ﮔﺮوه ﻫﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﺧﻮد را ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻫﻨﺪ ودوﻟﺖ ﻧﻴﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫آزاداﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ آن ﻫﺎ را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮرﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﻤﺖ آرام ﺳﺎزي ﻓﻀﺎي ﻛﺸﻮرﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮد‬
‫وﺿﻤﻨﺎ ﻗﺪم ﻫﺎي اول ﺑﺮاي دﻣﻜﺮاﺳﻲ را ﻫﻢ ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺧﻴﺎل ﺧﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫"ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ" ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژي رادﻳﻜﺎل وﭼﭗ ﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد وﺑﻌﺪ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب ﺗﺠﺪﻳﺪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﻮي ﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺴﻠﺢ درآن دوران ﺑﻮد‪ .‬دادﺳﺘﺎﻧﻲ اﻧﻘﻼب ﻣﺮﻛﺰ ﻛﻪ اﺳﺪاﷲ ﻻﺟﻮردي درراس آن ﺑﻮدﻫﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫اﻋﻼﻣﻴﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ دوارﮔﺎن ﺑﺮاي ﻫﻢ ﺧﻂ وﻧﺸﺎن ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ وﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ درﮔﻴﺮي ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺧﺘﻢ ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎي‬
‫ﻻﺟﻮردي‪ ،‬دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب ﻣﺮﻛﺰ‪ ،‬درﻳﻚ ﺷﺐ دﺳﺘﻮر ﺗﻮﻗﻴﻒ ‪ 60‬ﻧﺸﺮﻳﻪ وروزﻧﺎﻣﻪ راﺻﺎدرﻛﺮد وﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﻫﻢ ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ دﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‪ .‬ﺣﻤﻠﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ودادﺳﺘﺎﻧﻲ اﻧﻘﻼب ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪن واﻋﺪام ﻫﺰاران ﻧﻔﺮﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬داﻣﻨﻪ ﺳﺮﻛﻮب ﺑﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﺮوه ﻫﺎي دﮔﺮاﻧﺪﻳﺶ ﺳﺮاﻳﺖ ﻛﺮد ودرواﻗﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪه ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻗﻠﻊ وﻗﻤﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪان ﻫﺎ‬
‫ﭘﺮاززﻧﺪاﻧﻲ ﮔﺮدﻳﺪ وﻫﺰاران ﻧﻔﺮﻫﻢ ﺑﻪ ﺟﻮﺧﻪ ﻫﺎي اﻋﺪام ﺳﭙﺮده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪﻛﻪ ﺗﺌﻮري ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎري ﻛﻪ درﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﻴﺎﻣﺪﻧﺪ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﻃﺮﻓﺪار دارﻧﺪ‪ ،‬وﺗﺎ از ﺧﻮن ﺳﻴﺮاب ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ازﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎزﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ‬
‫ﺳﺎل‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﮔﺮوه ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻓﺎﺋﻖ ﺷﻮﻧﺪ و ﻗﺪرت را اﻧﺤﺼﺎري دراﺧﺘﻴﺎر ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 20‬ﻫﺰار ﻧﻔﺮﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ )ﺧﻮد ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ رﻗﻢ ‪ 12‬ﻫﺰار ﻧﻔﺮ را ﻗﺒﻮل دارد(‪،‬‬
‫ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ دﻫﻪ ﺑﻌﺪ ‪ 4448‬ﻧﻔﺮ از اﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ در ﻳﻚ اﻗﺪام ﻋﺠﻴﺐ و ﺑﺎور ﻧﻜﺮدﻧﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن آﻳﺖ اﷲ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 1367) 1988‬ﻫﺠﺮي ﺷﻤﺴﻲ( در ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﻪ ﻣﺎه در زﻧﺪان ﻫﺎي اﻳﺮان اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ درﮔﻴﺮي ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻴﻨﻪ وﻧﻔﺮت اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ اي درﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮان ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ودرﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮﻫﻢ ﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺘﻘﺎم ﮔﻴﺮي‬
‫وﺧﺸﻮﻧﺖ ورزي ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت ﭘﻴﺶ روي ﻫﺮ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺘﻲ در اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻓﺎع اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺠﺎزي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺮوﻧﻤﺮزي ﺷﺎﻣﻞ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‪ ،‬ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن‪،‬‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﻛﻮﺷﺸﮕﺮان ﻣﺪﻧﻲ در آن ﮔﺮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪف ﻣﺸﺘﺮك اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺗﺮوﻳﺞ و آﻣﻮزش ﻛﻨﺶ ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ راه ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ٔ‬
‫ﻣﺒﺎرزه ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﻨﻴﻢ؛ و ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﻫﺪف ﻣﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻮاع ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻬﺎي‬
‫در دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﻮرد اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﻛﻨﻴﻢ‪.‬ه‬

‫اﻓﺰون ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻢﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ در ﺑﺎرهٔ ﻛﻨﺸﻬﺎي ﺑﻲ ﺧﺸﻮﻧﺖ را از ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن در اﻳﻦ ﺗﺎرﻧﻤﺎي‬
‫اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪ .‬ﺷﺒﻜﺔ ﻣﺎ ﺑﺮون ﻣﺮزي اﺳﺖ و از ﻛﻤﻚ اﻓﺮاد و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﻲ ﺷﻤﺎري از اﻳﺮان و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬