Pir mmi Sinan Hazretleri Evliyann byklerinden, insanlarn hayrls, tarikat sahibi, Hak dostu, hakikat arayanlarn rehberi,

zahiri ilimlerde de yksek bir veli. Haram ve phelerden saknan ince din bilgilerini, tasavvuf meselelerindeki mkilleri zmekte emsalsiz, duas kabul olan yce zatlardan. Doruyu sylemekten ekinmeyen, ilmi ile amel eden ok mtevaz her hali ibadet olan, zamann biricii gnl gz ak her hali dine uygun daima nefsi ile mcadelede, insanlara Allah- u Tealla nn emirlerini hatrlatp yasaklarndan emreden gemiimize k tutan tarihi yce bir insan peygamberimiz (s.a.v.) Nebiyyl mmiye diye medh olunmaktadr. MM SNAN Hazretleride ENDERUN Tahsili yapm alim bir zat olmalarna ramen grdkleri bir mn zerine mmi Mahlas kullanmlardr. mmi Sinan Hazretlerinin asl ad brahim olup babalarnn ad Abdurrahman dr. mmi Sinan hazretlerinin doum yeri hakknda alimlerimiz ihtilaf etmilerdir. Bunlardan Bursal Mehmet Tahir Bey Osmanl Mellifleri adl eserinde bir icazetnameye dayanarak Bursal olduklarn yazmakta ise de, Hafz Hseyin Ayvansarayi Velyatnamesinde Arnavutluktan geldiini, Sadk Vicdani Beyde Tomar- Turuk Aliyyeden Hlvetiye silsilenamesi adl eserinde, aslen Prizrenli denilmekte, Mstakimzade Meiyihname adl eserinde mmi Sinan (k.s.) hazretleri iin Nevahi- i Kisra min biladi Arnavud yani (Kisrann memleketi olan Arnavudluktandr) demitir. Ahmed Hilmi Bey de Seyyid Yahya irvani adl eserinde Rumeli ilinde ok irin bir yer olan Glikesir kasabasnda doduunu yazmaktadr. Bu duruma gre doum yerinin Rumeli olma ihtimali kuvvet kazanmaktadr. mmi Sinan Hazretlerinin Doum tarihinin; Yine Bursal Mehmed Tahir Efendi Osmanl Mellifleri adl eserinde Gitti 958(1551) de mmi Sinan msrasn yazmakta ise de, aadaki bu beyitte 976(1568) olduu yazlmaktadr: Elli sekizde rhleti yazld, lkin shhti Allah u lem hliya, get bu beyt eder yan Ol eyhi hakan Ceml buldu visal-i zlcell Tarihi eyler (sofiya) bu lafz eyhllah beyan eyhullah tabiri ebced hesab ile 976(1568) ya tekabul etmektedir.Osmanl Mellifleri sahibi Bursal Mehmed Tahir Efendinin beyan bu hesaba uymamaktadr. Ahmed Hilmi Bey de Seyyid Yahya irvani adl eserinde 976 da vefat ettii, Hseyin Vassaf Sefine-i Evliy adl eserinin drt ciltinde de mmi Sinan Hazretlerinin vefat tarihini 976 olarak yazmaktadr. Doru olan da 893 ylnda dnyaya geldii 976(1568) ylnda vefat ettiidir. Mbarek mrleri 83 yldr.

mmi Sinan Hazretlerinin Eserleri; mmi Sinan Hazretleri umuma faydal iki eser brakmtr. Bunlardan birincisi, Risle-i erife-i stanbuli mmi Sinan dieri de irfann gsteren lahiler Divandr. lahileri Anadolu ve Rumeli de herkes tarafndan okunmaktadr. renenler rendike, insanlar faydalandka mmi Sinan Hazretlerinin amel defterine hayr hasenat yazlacak, nam hayrla anlacak...nallah Kendisine hayr dua edecek salih evlatlar brakm, edeb vefa rnek varisler brakm, bu hayrl altn silsile devam etmektedir.

mmi Sinan Hazretlerinin Vefat; Topkap, Krkba mahallesinde ki derghnda vefatna kadar ird grevine devam etmi 976(1568) senesinde cemal alemine terif eylemitir. Tarihi tedkik edecek olursak, slamn ruhiyatn aktar- cihana evliyaullah hazerat yaymtr. Onlarn szleri doru, efal ve halleri Kurn- Kerim i beyan ve hitaplar ruha olduundan tevhid neesini gnllere muhabbetle, evkle sokmulardr.

l gnlleri ihya etmi, akllara, fikirlere k tutmu, mahzun gnllere kederli insanlara b- hayat sunmu olan mmi Sinan Hazretleri, vefatna yakn dostlarna yle buyurmular; Ryamda grdm, bir gemim var imi, yelkenleri atm gidiyordum. Rzgar sakin olunca yelkenleri indirdim. Gemiyi karaya ekmek istedim. Bir kimse gelip yelkenleri indirme kaldr, az ok rzgar vardr taki menzile eresin, bir ayak daha ileriye varasn dedi. Dostlar bu olaydan murad nedir, ltfedip bidirmesini rica etdiklerinde mmi Sinan Hazretleri buyurdular ki; Can sineye geldi, biz hayatdan, hayat bizden el ekti, can var iken sakn tevhidsiz durmayn nefsi rzgar az ok vardr. Gemiyi bir ayak ileri srmekte kar vardr. Bunun zerine derviler alamaya baladlar, gzlerine yalar dkerek sinelerine talar baladlar. mmi Sinan Hazretleri Ya Hay Ya Kyyum Diye cann terk ederek fani alemdem ebediyet alemine getiler. Cenaze namazlar Fatih Sultan Mehmed Han tarafndan yaptrlan Fatih Camii erifinde klnp, halifeleri eyh Nash Efendi tarafndan kendileri iin yaptrlan Eyp, Dmeciler mahallesi mmi Sinan Sokaktaki Dergha defnolundu. mmi Sinan Hazretlerinin Kerametleri; Keramet: Velilerin lzumu annda gsterdikleri fevkalade hal, ermicesine yaplan i demektir. mmi Sinan Hazretlerinin pek ok kerametlerinden en nemlisi 83 senelik mrnde Srtnn duvar ve baldrnn da yer grmemesidir Bir gn bir mderris avanesi ile beraber dershanesinden kp evine giderken yolda mmi Sinan Hazretleri ile karlam. Pir Hazretlerini mahza alay maksad ile: eytan bilir misin, Hazreti Pir bilirim buyurmular; Kimdir? Diye sorunca Zat alinizdir, cevabn vermi Bu sze delilin nedir? Sualine kar

Biz Rabbimizle beraber olup onun muhabbeti zerimizde iken siz mzekkiri eytan oldunuz. Bizi Rabbimizin zikrinden ayrmaa sebep olmak hasebiyle eytan size isnad eyledim buyurmulardr. Bunun zerine ham sofunun can sklm. mmi Sinan Hazretleri onu bir kat daha ilzam iin; Siz bize eytandan bahsettiniz, bizde size Men refe nefseh fakat refe Rbbeh Hdis-i erifi mucibince size yakn olan nefsinizden sal edelim. Onu, nasl bilirsiniz? Diye sal buyurduklarnda, ad geen; Bizim nefsimiz bir kpektir deyince mmi Sinan Hazretleri mderris geinenin yanndakilere dnerek hitaben kpee uyup nereye gidiyorsunuz? Demesi zerine molla skt etmi bir daha kimseye dil uzatmamaa karar vermi. Her zaman olduu gibi, mmi Sinan Hazretleri zamannda da slam dininin ruhiyatna vakf olmayan, bu aziz dinin zne varamayan benlikleriyle yaptklar bir para tat ve ibadet marur aleyhinde bulunurlar. Onun etrafnda toplanan dostlarna hakaret ederler, lisnen talarlarm. mmi Sinan n dostlar da arada srada; Efendim, biz ok rahatsz oluyoruz. Sizin aleyhinizde bulunuyorlar. Bizlere de lzumlu lzumsuz hakaret ediyorlar, ne olur bir cevab verin diye niyaz ederlermi. mmi Sinan Hazretleri ise; Grn, gln, sz sylemeyin, gein dermi. Tabi dostlar edeben bir ey diyemezlermi. Nihayet gnn birinde zamann eyhl slam Ebsud Efendi de dil uzatm: Cahil herifler diye hakaret ederek inhisarc ruhu ile: Dini meselelerin halli ancak bizim gibi alimlere aiddir diye ileri geri sylenmeye balam. Zavall zira okumann baka, ilmin baka bir ey olduunun farknda olamam, ilmin bir ilahi nr olup Allah- Tela nn onu sevdii kulunun kalbine koyduunu duyamam, nki ilmi ilahi yle bir eydir ki okuyanda da olur okumayanda da olur, erkekte de olur kadnda da olur, pde de olur, emirde de olur. te bu biare bunu anlayamadndan, bir hayvan yk kitap okumakla alim oldum zannetmi.

Esasen ilim, Allah bilmektir. O nu kim iyi bilirse en byk alim odur. Alim insan da Allahn yaratt her eye sayg, sevgi efkat ve merhametle yaklaandr. eyhl slamn bu hareketi zerine dostlar eyh mmi Sinan a tekrar gelmiler: Efendim, artk biz bu zatn ar hakaretlerine dayanamayacaz ne olursunuz bir ey syleyin, diye niyazda bulunmular. mmi Sinan Hazretleri de bu kerre bu aziz kardelerinin yalvarmalarna dayanamayarak; Pekala ben imdi eyhl slam efendi ile grrm diyerek doru eyhl slamn odasnn kapsnn nne gelmi, ieri girecek, kap aalar odaclar; Nereye ? diye nlemiler girmesini. mmi Sinan: eyhl slam efendiyi greceim. Bir mkilim var, sormak isterim. demi Kendilerine soralm bakalm kabul buyuracaklar m? demiler. mmi Sinan: Sorun, demi.

eyhl slam Ebsud Efendi sorulduunda eyhl slam; Meselesini evvela yardmclarma sorsun, onlar halledemeyince o vakit bana gelsin. Diye yksek sesle emir verirken, dardan Hazreti mmi Sinan bunu duymu. Aa, efendinin emrini sylemek zere dar karken mmi Sinan Hazretleri yksek sesle: - Syleyin o ierdeki adama! Bunlar gya peygamber efendimizin varisiyiz diye geinirler. O aziz peygamberin huzuruna girmek iin byle aalar, odaclar merasimi var myd? Allah tercmansz seyreden o merhametli peygamberin perde arkasnda oturduu grld m idi? diye sormu. eyhul slam Ebsud Efendi; - O zat kim ise ieriye gelsin demi. mmi Sinan Hazretleri ieriye girince, onun kalender vaziyeti eyhl slamn yzn ekitmi. Ne istiyorsunuz? diye sormu.

mmi Sinan Hazretleri cevaben; Ben mmi bir adamm. Allahn ilmiyle mahlukatn ilmi arasndaki nispet daima gnlmden geer, bunu bana ak ekilde anlatabilecek bir alim arardm. Bugn de siz hatrma geldiniz, bu mklm herhalde eyhl slam Efendi, alimlerin ba olan bu zat halleder diye yannza geldim. demi. eyhul slam Ebsud Efendi prhiddet; Bu biim sual mi olur? diye mukabele edince, mmi Sinan Hazretleri;

Resl-i Ekrem Efendimiz bu dini retirken, anlay ar olduu halde ihlas olup anlamak isteyenlere: Anlamadndan dolay hiddet gstermeyiniz, retinceye kadar alnz, diye buyurmulardr. Siz kzp hiddet edeceinize bana haricde bir misal vererek aydnlatsanz daha ho olur zannederim. demi. eyhul slam Ebusuud Efendi; - Otur, deyip, mmi Sinan nne oturduktan sonra, bir daire izmi ve dairenin ortasna da bir merkez noktas koyarak mmi Sinan Hazretleri ne: Simdi dikkatle bak! demi. Ltebih u daireyi Allah Tella nn ilmi farzederseniz orta yerindeki o nokta da gelmi ve geleceklerini heyeti ummiyesinin ilmidir. Koca mmi Sinan; O halde, o noktada zat- alinize isabet eden ilminizi gsterir misiniz? Deyince, eyhl slam nisbeten uyanarak Hak dostu gnl sultanna kar nazarlarn deitirmi, kendi sahasnda ikram ederek, Hazreti mmi Sinan ile bir para hukuk tedarik etmi ve sk sk temasa balam.

Fakat, okuduu eylerin tesiri, Ynaniyyat ilminin basks, rhmaniyyat zevkinin i tarafna daima engel olduundan mmi Sinan Hazretlerinin kendisini ve baz szlerini sevdii halde, hakikatin derinliklerinden kan ve kalbin gzn kamatran eyleri zevk edinemezmi. Hatta bir gn aralarndaki sohbet kzm, mmi Sinan Hazretleri nin baz szlerini hazmedemediinden hiddetlenerek; Senin cenaze namazn papaz kldracaktr! demi.

mmi Sinan Hazretleri de; Ona hi phe yok. Benim de imanma gre benim cenazemin namazn muhakkak papaz kldracaktr, diye cevap vermi. Zaman gemi bir gn mmi Sinan Hazretlerinin ahirete gidecei tahakkuk etmi. Son anlarnda banda duran dostlarna; Bana Hakn emri vaki olunca hemen kefenler, tabutumu hibir eyle rtmez, o ekilde musalla tana getirir, cenaze namazm klnr klnmaz da hi kimseyi beklemeden hemen tabutumu rter , ssler, tacm giydirir, beni gtrr, bu kalp aleminin vatan- aslisi olan topraa gizlersiniz, demi. mmi Sinan Hazretleri gzlerini bu alemden kapayp mana aleminde at zaman,dostlar vasiyetini yerine getirerek plak tabutla musalla tana kadar gtrrler. O gn de Kanni Sultan Sleymann kerimesi de vefat etmi, o da musalla tana getirilmitir. O gnk ananede de padiah, sultan, ehzadenin cenaze namazlarn eyhl slam kldrrm. Acayip! Tam namaz klnacak, musalla tanda plak bir tabutta bir erkek cenazesi var. Tabii eyhl slam ilk nce erkein cenaze namazn kldrp sonra sultann namazn kldrmaa balaynca, mmi Sinan Hazretlerinin talebeleri hi beklemeden hemen Hazreti mmi Sinann emirlerini yerine getirmee balamlar ve tabutun bana tacn giydirerek ssl rtlerini rtmler. eyhl slam da sultann cenaze namazn kldrrken gznn ucuyla bu hale bakarak arm. Selam verir vermez; -Bu cenaze kimin cenazesidir? diye sormu. Efendim sizler baki, Hazret-i mmi Sinan Haka yrd, cevabn alnca, eyhl slam Efendi sakaln tutarak; Hey Koca Sultan hey! En nihayet bizi papaz de yapt yle gitdi, kymetini bilemedik, diyerek gzleri ya ile olduu halde Ftihasn okumutur. mmi Sinan Hazretlerinin ba halifesi eyh Nash Efendi Pazartekke de ki dergha her gidiinde ordan bir torba toprak alr, Eypteki kendi derghna getirirmi. mmi Sinan Hazretleri bu davran glerek karlar Geldi yine bizim toprak hrsz dermi. mmi Sinan Hazretlerine Emr-i Hak vaki olup Fatih Camisinde cenaze namaz klndktan sonra, o zamana gre kendi dergahna gtrlp srlanmas gerekirken dostlar tabutta bir direnme ve ynlendirme hissetmiler ve o ynlendirme onlar eyh Nash Efendinin Eyp teki derghna gtrm birde bakmlar ki Nash Efendi mezar hazrlam Gel eyhim gel diye tesbihini ekmekte. Byk evliya brahim mmi Sinan Hazretleri hemen oraya srlanm. mmi Sinan Hazretlerinin Trbesi: mmi Sinan Hazretlerinin trbeleri Eyp, Dmeciler Caddesi mmi Sinan Sokak No:5 adresindedir. Bu trbe halifeleri eyh Nash Efendi tarafndan mmi Sinan Hazretleri iin yaptrlmtr. 513 senelik bu mekanda halen mmi Sinan Hazretlerinin ve Nash Efendinin kan ba ile birleen torunlar oturmaktadr. Bahe kapsndan girince genie bir gl bahesi ile karlarsnz. Sol taraftaki iki katl ahap evin (haremlik) ilk kapsndan girince bir talk ve hemen karda semhanenin giri kapsn grrsnz. Dualarn, sohbetlerin yapld semhane iki katldr, st kat kafesle kapldr, semahanenin iindeki 3nc kapdan merdivenle trbeye inilir. Trbede mmi Sinan hazretleri ile birlikte 9 erkek 3 hanm olmak zere 12 kii medfndur. mmi Sinan Hazretlerinin sandukasnn sanda ve solunda ikier sanduka vardr, sa tarafndaki

sandukada eyh Nash Efendi onun yannda Mevlevi Mehmet Efendi, sandukann sol tarafnda eyh Rait Efendi, stne srlanan Nrullah Efendi ve eyh Rit Efendinin zevceleri Seher Bac yatmaktadr. Ayak ucundaki sandukalarda srlananlardan sol bandaki Ali Rza Efendi, eyh efkti Efendi ve hanmlardan Ali Rza Efendinin hanm Emine Bac bilinmektedir. Trbe kapsnn zerinde u levha asldr; Mridi Rh- k Kblegh kndr Bu, Edeple Gir Gzn A Trbe-i mmi Sinandr Bu Baheden girince hemen kardaki iki katl ahap ev dergahn selamlk blmdr. Dergahn haziresinde zamann byk zatlar, dergaha hizmet edenler, ehzadelerin kabirleri vardr. Hazireye en son 1992 ylnda vefat eden mmi Sinan torunu eyh M. Talip Karg srlanmtr. Halen ziyaretgh olan bu gzel mekan stanbulun en feyizli, en temiz bir mekandr aklar, arifler her zaman giderler yz srerler. 1860 ylnda byk bir tamirat grm, 1982 ylnda da ikinci byk tamiratn grmtr. eyh M. Talip Kargnn vefatndan sonra vasiyeti zerine 1993 ylnda kurulan dernek tarafndan devaml korunmas ve bakm yaplmaktadr.

Kaynak: Rahmi Serin, slam Tasavvufunda Halvetilik ve Halvetiler, Sayfa:164..167 Petek Yaynlar