Professional Documents
Culture Documents
tar&duef&ŒJ usqk;H r+
z&efppfzu
l ,
l m;rm;
( a0wifh bmomjyefonf )
tdkif'D,m ykd@ukefESpfrsKd;
72
trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f tvif;&eH@ *sme,f
'kwd,}uD;rm;wJh tkdif'D,muawmh tar&du[m wurBmvkH;&JŒ vpfb&,f
'Drkdua&pD jr‡ifhwifol/ wifykd@ol jzpfaejcif;ygyJ? ykdrkdºuG,f0+yD; yGifhvif;r_&Sdr,fh EkdifiHwum
a&;&m tpDtpOfawGtwGuf taumif;qkH;vrf;a=umif;vkd@ jrifcJh=uygw,f?
rSefygw,f? tar&du&JŒ yg0geJ@ =oZm[m usaemfwkd@&JŒ wifhum;eJ@ a':vmawG
ay:rSmwif wnfwm r[kwfygbl;? vltrsm;pku tar&dueftpkd;&ykHpH[m pGJaqmifr_
&Sdw,f? 'ga=umifh olwkd@ vl@tzGJ@tpnf;awGrSm tvm;wlykHpH vkyfcsif=uw,fqkdwJh
tcsut f ay:rSm wnfygw,f? Ekid if aH &;odyyH` nm&Sif *sK;d ZufEidk ;f uawmh 'gawGuydk J usaemf
wkd@ EkdifiHa&; ‘yg0gtaysmh’ (soft power) vkd@ trnfay;ygw,f?
tckawmh tJh'Dtar&du&JŒ ukd,fykdiftrSwfwHqdyf wefzkd;0daooawG b,f
avmufawmif qkd;qkd;¶Gm;¶Gm; oduQmusqif;ae+yDvJqkdwm em;vnfzkd@awmh cufygw,f?
2002 eJ@ 2007 ckESpft=um; urBm}uD;rSm wkd;wufr_udk róuHpzl; cHpm;ae&csdefrSm Oa&my
qkd&S,fvpfawGeJ@ vufwiftar&duom;awGu tar&duefpD;yGm;a&;ukd ‘aumif;bGdKif
t&if;&Sifpepf’ armfvf',fqkd+yD; ESmacgif;±_H@wkef;u usaemfwkd@awG vG,fvG,fyJ vspfvsL±_
ypfcJhw,f?
ok@d ayr,fh tckawmh tar&duefp;D yGm;a&;ukd aqmifusO;f ay;cJw h hJ tJ'h D wk;d wuf
r_ tif*sifarmfvf',f[m vrf;acsmfxGufoGm;+yD;/ usefurBmukdvnf; oleJ@twl ajrmif;xJ
qGJcszkd@ ajcmufvSef@aew,f? ykdqkd;wmu w&m;cHvufonfu b,folrS r[kwfbl;/
tar&duefarmfvf',fukd,fwkdif jzpfaew,f? tpkd;& 0ifa&mufrpGufa&; *gxmrE W&m;
atmufrSm 0g&Sifweftpkd;&[m bÀma&;eJ@ aiGa=u;u¾ xdxda&mufa&mufxdef;csKyfzkd@
ysufuGuf+yD;/ usefa'ovl@tzGJ@tpnf;awGukdvnf; r[m'kuQvSvSay;zkd@ cGifhðycJhygw,f?
ajym&&if 'Drkdua&pD[m tapm}uD;uwnf;u oduQmpGef;ax;cJhyg+yD? tpk
vkduftòyHvkdufzsuftm;jrifh vufeufawG quf'rfrSm r&Sdbl;qkdwm odayr,fh/ bk&Sf
tpkd;&[m ‘us,fjyef@wJh vGwfvyfr_tpDtpOf’ qkdwmeJ@ csdwfqufta=umif;jy+yD;
tD&wfppfyGJukd qufaqmif¶GufcJhw,f? 'Dacgif;pOfeJ@yJ 'Drkdua&pDwkd;jr‡ifha&;ukd t=urf;zuf
0g' qef@usifa&;ppfyGJ&JŒ t"duvufeufwpfcktjzpf tokH;cscJhw,f? 'gayr,fh urBmh
jynfolrsm;tzkd@awmh tar&du&JŒavvkH;[m aemufxyf tar&dueftifyg,mcsJŒxGifa&;
ta=umif;jycsufyJvkd@ jrifae=uygw,f?
tck usaemfwkd@&ifqkdifae&wmu aiGa=u;tusyftwnf;rS u,fxkwfzkd@
okd@r[kwf orwopfa¶G;zkd@udpPawGxufukd ausmfvGefoGm;yg+yD? tjcm;armfvf',fawG
udkif+yD; pcef;oGm;aewJh w±kwfeJ@ &S&Sm;wkd@u olwkd@[mukd ykd+yD;pGJaqmifr_&Sdatmif óud;yrf;
aecsdefrSm usaemfwkd@ tar&duefarmfvf',ftrSwfwHqdyfu aumif;aumif;}uD; rSwf
ausmufwif ppfaq;cHae&+yD? usaemfwkd@&J@emrnfaumif; jyefxdef;zkd@eJ@ usaemfwkd@trSwf
wHqdyf&JŒ pGJaqmifEkdiftm;awG jyeftouf0ifzkd@u aiGa=u;u¾wnf+idrfatmif vkyf&rSm
jzpfovkd/ tjcm;pdefac:r_awG &ifqkdifzkd@yg trsm;}uD;&Sdaeygw,f?
73
tvif;&eH@ *sme,f trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f
a&*ifacwf&JŒed*kH;
74
trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f tvif;&eH@ *sme,f
tifpwDusL;&Si;f rsm;u zGŒH òzd;qJEidk if aH wGrmS aps;uGuw
f cH g; ykzd iG v
hf matmif wGe;f tm;ay;jcif;
jzpfygw,f? 0g&SifwefoabmwlnDcsuf[m 1980 jynfhvGeftapmykdif;rSm tm*sifwD;em;
eJ@ b&mZD;vkd tvGeftu|HaiGazmif;yGr_ (hyperinflation) '%fudk xGef@xGef@vl; cHae&wJh
vufwiftar&du&JŒ aºuG;+rDjy\emukd oufomatmif ukpm;EkdifcJhwmawG &Sdygw,f?
tvm;wlyJ aps;uGufzGifha&;ay:vpD wGef;tm;ay;r_uae w±kwfeJ@tdENd,ukd
pD;yGm;a&;tiftm;}uD;awG jzpfvmapygw,f? okd@aomf AifeDZGJvm;u [l*kdcsmAwfvkd
vlxktusKd;=unfh0g'DqkdolawGu 0g&SifwefoabmwlnDcsufukd ‘zGwf=um;’ oabm
wlnDcsufvkd@ qJaewmawGvnf; vufiif;óuHawG@ae&jyefygw,f?
jyef=unfhr,fqkd&if ,cifqkdAD,uf,leD,HeJ@ tjcm; uGefjrLepfwkdif;jynfawG&JŒ
A[kdcsKyfukdifwJh pDrHudef;pD;yGm;a&; tpkd;&vufwH&SnfvGef;wmukd awG@Ekdifygw,f? 1970
vGefESpfrsm;rSmawmh tJh'Dwkdif;jynfawG[m olwkd@òydifbuf t&if;&SifawG&JŒaemufrSm
bufaygif;pkH trsm;}uD; jywfusefcJhygw,f? bmvifwHwkdif;òydust+yD;rSmawmh tJh'D
wkdif;jynfrsm;&JŒ 0JvfzJ,m;pepfawG ajrmif;xJa&mufoGm;cJhygw,f?
okd@aomf ðyjyifajymif;vJa&;v_yf&Sm;r_awGrSm jzpfwwfwJhtwkdif; a&*if
awmfvSefa&;[m [kwfawmhrvkdvkdeJ@ vrf;aysmufoGm;cJh&w,f? t"du ta=umif;u
awmh ol@vrf;a=umif;aemuf aumufaumufygatmif aqmif¶u G o
f rl sm;u a&*if0g' om
ajcmufypfuif;oJvJpif0g'vkd@ aoG;em;xifa&mufvm+yD;/ 0JvfzJ,m;pepf tvGeftu|H
jzpfwmawGusawmh vufawG@usus aqmif¶Gufzkd@ rpGrf;omcJhygbl;?
a&*if0g'ukd=unfh&if t,ltqESpfck[m txdrcHEkdifatmifukd tuJygvGef;
aew,f? yxrtcsuf tcGefaumuf,lr_ av#mhcsjcif;[m tpkd;&twGuf rdrdbmom aiG
a=u;yHhykd;r_ (self-financing) jzpfvmapr,f qdkwmeJ@/ 'kwd,tcsuf aiGa=u;upm;
uGuaf wG[m tpd;k &uom 0ifr±_yef @J ol@bmom vnfywfomG ;r,f (self-regulating)
qkdwJh tcsufwdk@ygyJ?
vkdaiGjywmudpPr&Sd
tpkd;&uef@owfr_ vkH;0av#mh
76
trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f tvif;&eH@ *sme,f
r&Sdav aumif;av? aiGa=u;tifpwDusK;&Sif;awGuawmh ,kH=unfr_tay: tajccHxm;&
wm? aiGa=u;vkyfief;}uD;awGrSm rxdefcsefbJ yGifhvif;r_&Sdatmif/ trsm;jynfol&JŒaiGawG
ukd ukrR%DawG tvG,frokH;Ekdifatmif tpkd;&u 0ifuGyfuJay;ygrS vkyfief;tay: ,kH=unf
pdwfcsr_awG tm;aumif;vmrSm?
aiGa=u;tifpwDusK;&Sif;awG òydvJoGm;jcif;[m tpk&S,f,m0ifawGeJ@ tvkyf
orm;awGukd 'kuQay;±kHomrubJ ab;u&yf=unfhwJh tjypfuif;pifol trsm;pkudkvnf;
Oyg'fjzpfapw,f? 'grsKd;ukd pD;yGm;a&;ynm&SifawGu ab;yrf;qkd;usKd; (negative
externalities) &,fvkd@ 0dò*d[fðycJhwmjzpfw,f?
77
tvif;&eH@ *sme,f trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f
Oa&myeJ@rwl
jynfwiG ;f rSmawmif tpk;d &uef@owfxed ;f csKyfjcif; r&Srd &_ ŒJ qk;d usK;d u a0gvpf x&d
ròydcifuwnf;u odomxif&Sm;aewmawG &Sdygw,f? u,fvDzkd;eD;,m;rSm pGrf;tif
aps;uGufukd tpkd;&u rukdifwG,fr_a=umifh v#yfppfaps;awG txdef;tcsKyfr&Sd wufcJhw,f?
Enron vkd pOf;vJwJh ukr`%DawGu olwkd@tusKd;tjrwfoufoufyJ=unfh+yD;vkyfwJh
&vm'fawGyJ jzpfygw,f? Enron ukd,fwkdifvnf; tjcm;ukr`%Dvkyfief;awGeJ@twl 2004
rSm aiGpm&if; pepf nhHzsif;r_a=umifh òydvJcJhao;w,f?
tar&duefjynfaxmifpkrSm rnDr#r_awGu +yD;cJhwJhq,fpkESpfwpfckvkH; jrifhaecJh
wmyg? pD;yGm;a&;wkd;wufr_&JŒ tusKd;tjrwfu vlcsrf;omawGeJ@ ynmwwf tar&duef
awGqyD J tcsK;d rnDpmG oGm;+yD;/ tvkyo f rm;vlwef;pm;&JŒ0ifaiGu wef@aecJyh gw,f? aemuf
qkH; tD&wfukd ru|rf;rusif odrf;ydkufr_eJ@ [m&Dudef;uufx&Dem aqmif¶Gufr_awGrSm
jynfo@l u¾ (public sector) pDrHr_ tm;enf;csufawG awG@vm&ygw,f? a&*ifESpfrsm;
uwnf;u t&yfbuf0efxrf;awG&JŒ t&nftcsif;nhHzsif;r_eJ@ jynfol@a&;&mvkyfief;awG
tay: tokH;p&dwfrxnfhr_/ pDrHr_nhHzsif;r_awG&JŒ &vm'fjzpfygw,f?
tJh'D azmfjyygtcsufawGu a&*ifacwf ukefqkH;oifh+yDvkd@ axmufjyaew,f?
'Dvkdajymvkd@ 'Drkdu&ufawG&JŒtqkd omoGm;+yDvkd@ ajymwm r[kwfygbl;? usaemfwkd@
wkdif;jynfukd Oa&myeJ@ vkH;0jcm;aeapwJh ta=umif;a=umifhyJ a&*ifacwf[m +yD;qkH;oifh
+yDvkd@ ajym&wm jzpfygw,f?
Oa&myrSm tajccHynmenf;olawG/ tvkyform;vlwef;pm;awGu olwkd@
pD;yGm;a&;tusKd;pD;yGm;ay:rSm tajccH+yD; qkd&S,fvpf/ uGefjrLepfeJ@ tjcm;vuf0J,drf;
ygwDawGukd ,kH,kH=unf=unf owfowfrSwfrSwf rJay;ygw,f? tar&durSmu vuf0J
vuf,m t+rJul;ajymif;ae=uw,f?
tar&duef atmufajcvlxku &kpAJh&JŒ New Deal ðyjyifajymif;vJa&;umv
eJ@ orw*|eq f if&ŒJ 1960 jynfv
h eG rf sm;rSm 'Dru
kd &ufawGjzpfae+yD;/ epfqife@J a&*if acwfrmS
&DywfAvDuef bufudk ul;ajymif;vmw,f? 1990 jynfhvGefrsm;rSmawmh uvifwef qD
ul;oGm;+yD;/ a*sm'h A,lb&k fS atmufrmS awmh &DywfAvpfuefqD OD;vnfvmjyefw,f? olw@dk
&DywfAvpfuefygwDukd rJay;=u+yDqkd&if bmoma&;/ rsKd;cspfpdwf/ rdom;pkwefzkd;/ aoewf
ykdifqkdifcGifhpwJh jy\emawGa=umifhyJ?
tckatmufajcvlxku Ekd0ifbma¶G;aumufyGJukd qkH;jzwf=uygvdrhfr,f? 1929
rS 1931 txd pD;yGm;a&;tusyftwnf; xkxnf}uD;rm;r_u 'Drkdu&ufwpfygwDudk
78
trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f tvif;&eH@ *sme,f
tm%m&apcJhw,f? 2008 ckESpf atmufwkdbmrSm usaemfwkd@[m tJh'Dtajcjyefa&muf+yD;
Ekd0ifbmrSm 'Drkdu&ufwpfygwDukd a¶G;cs,fEkdifw,fqkdwm vlxkppfwrf;u jyaew,f?
tar&duef 'Drkdua&pDpGef;ax;+yD
orwopftwGuf pdefac:csuf
79
tvif;&eH@ *sme,f trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f
pGef@pm;r_eJ@ armfvf',fjy\em
80
trSw(
f 2)? azaz:0g7Dv 2009 ckep
S f tvif;&eH@ *sme,f
tvkyform;awGukd olwkd@vuf&SdtvkyfawGuae tumtuG,fay;zkd@xuf
ajymif;vJaewJh *vkdb,ftajctaeawGeJ@ tvkdufrSDapzkd@ ulnD=u&ygr,f? tcGefav#mh
csr_[m tvkdvkdcsrf;omapr,fh enf;vrf;r[kwfovkd/ txdef;tcsKyfr&Sd y&rf;ywm
0JvfzJ,m; okH;pGJypfr_rsKd;uvnf; ºuG,f0r_enf;vrf; r[kwfygbl;?
aiGa=u;tusyftwnf;rS u,fxkwfr,fh ukefusp&dwfeJ@ a':vm&JŒ a&&Snf
tm;enf;csuf[m aiGa=u;azmif;yGr_jzpfvmap+yD; tem*wfrSm t}uD;tus,f 'kuQay;
r,fh oabmaqmifygw,f? wm0efrJh usyrf;aiGa=u;ay:vpDu aemufxyfjy\emudk
tvG,fwul xyfjzpfapEkdifygw,f?
tar&duefjyifyEkid if t
H csKŒd u usaemfw@dk &ŒJ t}uH^m%fudk em;axmifcsirf _ &Sad o;
ovkd a&*ifarmfvf',fukd ðyjyifzmax;+yD; tusKd;&Sdatmif vkyfEkdifygao;w,f? okd@aomf
txdef;tcsKyfrJh aiGa=u;aps;uGuf ajzv$wfxm;r_ykHpHrsKd; r[kwfwmawmh aocsmygw,f?
Oa&myrSm tvkyform;awGtwGuf tm;vyf&uf&SnfawG wkdawmif;wJhtvkyfcsdef &uf
owWywfeJ@ tvkyftmrcHay;wmawG oifcef;pm,l&ygr,f?
tck a0gvfpx&dtusyftwnf;udk wkef@jyefaqmif¶Gufzkd@qkd&if usaemfwkd@ EkdifiH
a&;ukd trsm;}uD; ajymif;vJzkd@ vdkygr,f? a&*ifawmfvSefa&;u tar&duefEkdifiHa&;rSm
&DywfAvpfuef uGefqmaA;wpfawG pkd;rkd;xm;ap+yD;/ vpfb&,f0g'DawGeJ@ 'Drkdu&ufawG&JŒ
t&if ESpf 50 =um pkd;rkd;r_ukd csKd;zsufypfcJhygw,f? usaemfwkd@acwf jy\emrsm;twGuf
rwljcm;em;wJh csnf;uyfr_topfawGeJ@ tcef;opfzGifhzkd@ vkdyg+yD?
ESpfawGjzwfoef;cJh&if; usaemfwkd@rSm e*kd&SdcJhwJh vwfqwfopfvGifwJh tkdif'D,m
awGu w&m;ao t,ltqawGtjzpf wif;rmcufxefoGm;cJhygw,f? EkdifiHa&;'Dbdwf
awG&JŒ t&nftaoG;u tkyfpk*kd%f;*%tjzpf t±kyfqkd; =urf;axmfcJh&ygw,f? 'gawG
tm;vkH;ukd vufawG@&ifqkdifzkd@&mrSm usaemfwkd@twGuf tcuftcJ &Sdygvdrfhr,f?
'ga=umifh tar&duefarmfvf',fudk rSwfausmufwif prf;oyfzkd@u ol@&JŒ pGrf;
&nfudk wpf}udrfjyefo+yD; zefqif;EkdifpGrf; &Sda&;ygyJ? armfvf',faumif; trSwfwHqdyf
aumif; zefwD;vkyfaqmif&wm orwavmif;rJqG,fyGJrSm udk;um; ajymqkdzkd@udpPr#om
r[kwfygbl;? xkwfukefypPnf; tppftrSefwpfckukd aps;uGufrSm t&ifOD;qkH; apmapm
a&mif;csEkdifa&;udpPrsKd; jzpfw,f? pm;okH;olu armfvf',faumif;ukd apmifh=unfhaew,f?
tar&duef 'Drkdua&pDrSm ppfrSefwJh ukefypPnf;trSwfwHqdyf trsm;vufxJa&mufzkd@
tvkyfwm0efawG &Sdaeygw,f?
ÐÐÐÐÐ
81