Hóa10CB Tap2

Cao c gic (Ch bin)
T th kiu anh

Thit k bi ging
ha hc

a

Nh xut bn H ni
tp hai

Chng 4
phn ng oxi ho Kh
Tit 31 Phn ng oxi Ho Kh
A. Mc tiu
1. Gip HS hiu c cc khi nim v phn ng oxi ho kh da vo s
thay i s oxi ho (SOXH), bao gm :
Cht kh (b oxi ho) l cht nhng electron SOXH tng.
Cht oxi ho (b kh) l cht nhn electron SOXH gim.
Qu trnh oxi ho (s oxi ho) l qu trnh cht kh nhng electron.
Qu trnh kh (s kh) l qu trnh cht oxi ho nhn electron.
Phn ng oxi ho kh l phn ng xy ra ng thi qu trnh oxi ho
v qu trnh kh c s thay i SOXH ca nguyn t.
2. HS hiu c nguyn tc chung v cc bc cn bng mt phn ng oxi
ho kh theo phng php thng bng electron.
3. Rn luyn k nng lp phng trnh ho hc ca mt s phn ng oxi ho
kh n gin.
B. Chun b ca GV v HS
GV : My tnh, my chiu, giy trong, cc phiu hc tp.

HS : n tp cc khi nim v cht oxi ho, cht kh, s oxi ho, s kh
v phn ng oxi ho kh hc THCS.
Thc hnh xc nh SOXH ca cc nguyn t trong hp cht theo
cc quy tc hc chng 3.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng ca GV Hot ng ca HS
Hot ng 1 (10 pht)
Kim tra bi c
GV : Chiu ni dung ng thi pht
phiu hc tp s 1 cho i din cc
nhm HS.
HS : Nhn phiu hc tp v chun b
tr li vo phiu.
a) Xc nh SOXH ca Cl v Mn trong
cc cht sau : Cl
2
, HCl, HClO, KClO
3
,
KMnO
4
, K
2
MnO
4
, MnO
2
, MnCl
2
, Mn ?
a)
1 1 5
2 3
Cl , HCl, HCl O, KCl O ,
+ + 7
4
KMnO ,
+

6
2 4
K MnO ,
+ 4
2
MnO ,
+ 2
2
MnCl ,
+

o
Mn
b) Xc nh SOXH ca Fe, Cr, N, S
trong cc hp cht sau :
FeO, FeCl
3
, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
, K
2
Cr
2
O
7
,
CrCl
3
, Cr
2
(SO
4
)
3
, HNO
3
, H
2
SO
4
, H
2
S,
Na
2
SO
3
?

GV : Chiu ni dung phiu hc tp s 2
ln mn hnh ng thi pht phiu cho
i din cc nhm.
a) Ly v d minh ho cho cht oxi ho,
cht kh, s oxi ho, s kh v phn
ng oxi ho kh hc THCS (lp
8) ?
b) Theo nh ngha , phn ng sau
y c phi phn ng oxi ho kh
khng ? Gii thch
2Na + Cl
2
2NaCl.
GV nhn xt : Mc du khng c s
nhng nhn nguyn t oxi nhng
y l phn ng oxi ho kh. iu
ny c gii thch da trn nh ngha
mi sau y v phn ng oxi ho kh.
HS : Nhn phiu hc tp v chun b
tr li vo phiu
a)

CuO + H
2

0
t
Cu + H
2
O
(cht oxi ho) (cht kh)

b) Theo nh ngha lp 8 th phn
ng ny khng xp vo phn ng oxi
ho kh v khng c s nhng v
nhn oxi.

I. nh ngha
Hot ng 2 (5 pht)
1. Cht oxi ho v cht kh
GV yu cu HS xc nh SOXH ca
cc nguyn t trong phng trnh phn
ng sau :
CuO + H
2
Cu + H
2
O
HS :
2 2 1 2
2 2
CuO H Cu H O
+ +
+ +
GV : Hy ch ra cht oxi ho v cht
kh ?
HS : CuO cht oxi ho
H
2
cht kh
GV : Hy nhn xt v s thay i
SOXH ca cht oxi ho v cht kh ?
HS : SOXH ca Cu gim t +2 xung
0 v ca H tng t 0 ln +1.
GV : Ti sao c s tng gim SOXH ? HS : Do c s cho nhn electron.
s oxi ho H
2

(chim oxi ca CuO)
s kh CuO
(tch oxi ra khi CuO)

GV : Nh vy c th da vo SOXH
xc nh cht oxi ho v cht kh nh
th no ?
HS : Cht lm tng SOXH l cht
kh.
Cht lm gim SOXH l cht oxi
ho.
GV : Chiu nh ngha ln mn hnh :
Cht kh l cht nhng electron
(cht b oxi ho) SOXH tng.
Cht oxi ho l cht nhn electron
(cht b kh) SOXH gim.
HS : Ghi nh ngha.
Hot ng 3 (5 pht)
2. S oxi ho v s kh
GV chiu nh ngha ln mn hnh :
Qu trnh cht kh nhng electron
gi l qu trnh oxi ho (s oxi ho).
Qu trnh cht oxi ho nhn electron
gi l qu trnh kh (s kh)
HS : Ghi nh ngha.
GV : Hy biu din qu trnh oxi ho
v qu trnh kh cho phn ng trn ?

HS :
Qu trnh oxi ho :
1
2
H 2H 2e
+
+
Qu trnh kh :
2
Cu 2e Cu
+
+
GV : p dng nh ngha mi ny hy
xc nh cht oxi ho, cht kh, s oxi
ho v s kh cho phn ng sau ?
2Na + Cl
2
2NaCl
HS :

1 1
2
2 Na Cl 2 Na Cl
+
+
(cht kh) (cht oxi ho)
Qu trnh oxi ho :
1
Na Na 1e
+
+
Qu trnh kh :
1
2
Cl 2e 2Cl

+
2 1e

GV : Yu cu HS phn tch v d 4
trong SGK :
H
2
+ Cl
2
2HCl
HS :
1 1
2 2
H Cl 2HCl
+
+
(kh) (oxi ho)
Qu trnh oxi ho :
1
2
H 2H 2e
+
+
Qu trnh kh :
1
2
Cl 2e 2Cl

+
GV : Thc t trong phn ng ny khng
c s cho nhn electron m ch c s
chuyn dch electron t cht kh sang
cht oxi ho v HCl l hp cht cng
ho tr ch khng phi hp cht ion
nh NaCl.

Hot ng 4 (5 pht)
3. Phn ng oxi ho kh
GV chiu nh ngha phn ng oxi ho
kh ln mn hnh :
Phn ng oxi ho kh l phn ng
ho hc, trong c s chuyn electron
ca cc cht (nguyn t, phn t hoc
ion) phn ng.
HS : Ghi nh ngha.

GV : Hy xc nh SOXH ca cc
nguyn t trong hai phn ng sau v cho
bit phn ng no l phn ng oxi ho
kh ?
CaCO
3
CaO + CO
2
(1)
2HgO 2Hg + O
2
(2)
GV : Vy c th nh ngha phn ng oxi
ho kh da vo SOXH ?
HS :
2 4 2 2 2 4 2
3 2
Ca CO Ca O CO
+ + + +
+ (1)
2 2
2
2HgO 2Hg O
+
+ (2)
Ch c phn ng (2) l c s thay i
SOXH (kt qu ca s chuyn dch
electron) (2) l phn ng oxi ho
kh cn (1) khng phi l phn ng
oxi ho kh.
HS : phn ng oxi ho kh l phn
ng ha hc trong c s thay i
SOXH ca mt s nguyn t.
GV : C phn ng oxi ho kh no
xy ra m ch c mt qu trnh oxi ho
hoc qu trnh kh khng ?
GV kt lun : Phn ng oxi ho kh
lun xy ra ng thi qu trnh oxi ho
v qu trnh kh.
HS : khng c.
II. Lp phng trnh ho hc ca phn ng oxi ho kh
Hot ng 5 (2 pht)
1. Nguyn tc chung
GV t vn : Gi s trong phn ng
oxi ho kh, cht kh nhng hn
electron cho cht oxi ho, ta c th cn
bng phng trnh ho hc ca phn
ng theo phng php thng bng
electron.

GV : chiu nguyn tc bo ton electron
trong phn ng oxi ho kh :
e
(cht kh cho) = e
(cht oxi
ha nhn)
HS : Ghi nguyn tc.
Hot ng 6 (15 pht)
2. Cc bc cn bng
GV chiu 4 bc c bn khi cn bng
oxi ho kh ln mn hnh v yu cu
HS cn bng theo v d 1 (SGK).
HS : Cn bng phn ng :
P + O
2
P
2
O
5

Bc 1 : Xc nh SOXH ca cc
nguyn t trong phn ng tm cht
oxi ho v cht kh.
Bc 1 :
5 2
2 2 5
P O P O
+
+
(kh) (oxi ho)
Bc 2 : Vit qu trnh oxi ho v qu
trnh kh.
Qu trnh oxi ho : Kh
1
Oxh
1
+ ne
Qu trnh kh : Oxh
2
+ me Kh
2

Bc 2 :
Qu trnh oxi ho :
5
P P 5e
+
+
Qu trnh kh :
2
2
O 4e 2O
+
Bc 3 : Tm h s thch hp cho cht
oxi ho v cht kh da trn nguyn
tc BTE :
Kh
1
Oxh
1
+ ne m
Oxh
2
+ me Kh
2
n
m Kh
1
+ n Oxh
2
m Oxh
1
+ n Kh
2

Bc 3 :
5
P P 5e
+
+ 4
2
2
O 4e 2O

+ 5
5 2
2
4 P 5O 4 P 10O
+
+ +
Bc 4 : t h s ca cht oxi ho v
cht kh (m, n) vo s phn ng, t
tnh ra h s ca cc cht khc c
mt trong phng trnh ho hc. Kim
tra cn bng cc nguyn t khng thay
i SOXH (nu c) hon tt vic lp
phng trnh ho hc ca phn ng.
Bc 4 :
4P + 5O
2
2P
2
O
5

GV : Pht phiu hc tp s 3 yu cu
cn bng phn ng sau theo 4 bc :
Cu + HNO
3
Cu(NO
3
)
2
+ NO + H
2
O
HS : Xc nh SOXH v cn bng :
5 2 2
3 3 2 2
Cu HNO Cu(NO ) NO H O
+ + +
+ + +
2
Cu Cu 2e
+
+ 3
5 2
N 3e N
+ +
+ 2
3Cu + 2HNO
3
3Cu(NO
3
)
2
+ 2NO + H
2
O
GV : Phng trnh ny cha cn bng
v ngoi 2 phn t HNO
3
lm cht oxi
ho th v tri cn thm vo 6 phn t
HNO
3
lm mi trng (khng thay i
SOXH) to mui. Hy hon tt vic
cn bng ?

HS :
3Cu + 8HNO
3
3Cu(NO
3
)
2
+ 2NO +
4H
2
O
GV nhn xt : Trong 8 phn t HNO
3

th :
8HNO
3

3
3 3
2HNO (oxi ho) 2NO
6HNO (mi trng) 6NO

Hot ng 7 (3 pht)
Cng c bi bi tp v nh
GV cng c ton b tit th nht, lu HS :
1. Phn bit cc khi nim v phn ng oxi ho kh :
Cht oxi ho Cht kh
+ ne
SOXH gim
Qu trnh kh
B kh
ne
SOXH tng
Qu trnh oxi ho
B oxi ho

2. p dng thnh tho cc bc cn bng phn ng oxi ho kh.
Bi tp v nh : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (SGK)
D. t liu tham kho
Ngoi phng php thng bng electron nu trn, i vi cc phn ng
oxi ho kh xy ra trong dung dch, ngi ta cn dng phng php cn bng
ion electron. Khi cn bng cng tin hnh theo 4 bc trn nhng bc 2 cc
cht oxi ho v kh c vit dng ion theo nguyn tc sau :
1. Nu phn ng c axit tham gia : V no tha nguyn t O phi thm H
+

v bn kia thnh H
2
O.
2. Nu phn ng c baz tham gia : V no tha nguyn t O phi thm H
2
O
v bn kia to thnh OH
.

3. Nu phn ng c H
2
O tham gia :
a) Sn phm to ra axit theo nguyn tc 1.
b) Sn phm to ra baz theo nguyn tc 2.
4. Kim tra s cn bng in tch v nguyn t hai v.
Bc 4 : Cng 2 na phn ng thu c phng trnh ion, chuyn sang
phng trnh phn t (nu bi yu cu).
V d 1 :
FeSO
4
+ KMnO
4
+ H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ MnSO
4
+ K
2
SO
4
+ H
2
O
Qu trnh oxi ho : 2Fe
2+
2Fe
3+
+ 2e 5
Qu trnh kh :
4
MnO
+ 8H
+
+ 5e Mn
2+

+ 4H
2
O 2
10Fe
2+
+ 2
4
MnO
+ 16H
+
10Fe
3+
+ 2Mn
2+
+ 8H
2
O
Phng trnh phn t :
10FeSO
4
+ 2KMnO
4
+ 8H
2
SO
4
5Fe
2
(SO
4
)
3
+ 2MnSO
4
+ K
2
SO
4
+ 8H
2
O
V d 2 : NaCrO
2
+ Br
2
+ NaOH Na
2
CrO
4
+ NaBr + H
2
O
Qu trnh oxi ho :
2
CrO
+ 4OH

2
4
CrO

+ 2H
2
O + 3e 2

Qu trnh kh : Br
2
+ 2e 2Br
3
2
2
CrO
+ 3Br
2
+ 8OH
2
2
4
CrO

+ 6Br
+ 4H
2
O
Phng trnh phn t :
2NaCrO
2
+ 3Br
2
+ 8NaOH 2Na
2
CrO
4
+ 6NaBr + 4H
2
O
V d 3 : Na
2
SO
3
+ KMnO
4
+ H
2
O Na
2
SO
4
+ MnO
2
+ KOH
Qu trnh oxi ho :
2
3
SO

+ 2OH

2
4
SO

+ H
2
O + 2e 3
Qu trnh kh :
4
MnO
+ 2H
2
O + 3e MnO
2
+ 4OH
2
3
2
3
SO

+ 2
4
MnO
+ H
2
O 3
2
4
SO

+ 2MnO
2
+ 2OH

Phng trnh phn t :
3Na
2
SO
3
+ 2KMnO
4
+ H
2
O 3Na
2
SO
4
+ 2MnO
2
+ 2KOH

Tit 32 phn ng oxi ho kh (Tip)
a. mc tiu
1. Tip tc rn luyn k nng lp phng trnh ho hc ca cc phn ng oxi
ho kh.
2. Gip HS hiu c ngha ca phn ng oxi ho kh trong thc tin
b. chun b ca GV v HS
GV : My tnh, my chiu, mt s bng hnh v ng dng ca cc phn
ng oxi ho kh nh s chy, in phn, luyn gang, thp,
HS : n tp cc bc cn bng phn ng oxi ho kh, chun b bi tp
v nh.
c. tin trnh dy hc

Hot ng 1 (25 pht)
Kim tra bi c Gii bi tp v nh
GV : Chiu bi tp 1, 2, 3, 4 ln mn
hnh.
1. Cho cc phn ng sau :
A. 2HgO
o
t
2Hg + O
2

B. CaCO
3

o
t
CaO + CO
2

C. 2Al(OH)
3

o
t
Al
2
O
3
+ 3H
2
O
D. 2NaHCO
3

o
t
Na
2
CO
3
+ CO
2
+
H
2
O
Phn ng no l phn ng oxi ho
kh.
HS : Chun b 1 pht
p n A.
2. Cho cc phn ng sau :
A. 4NH
3
+ 5O
2

o
t
xt
4NO + 6H
2
O
B. 2NH
3
+ 3Cl
2
N
2
+ 6HCl
C. 2NH
3
+ 3CuO
o
t
3Cu + N
2
+
3H
2
O
D. 2NH
3
+ H
2
O
2
+ MnSO
4
MnO
2
+
(NH
4
)
2
SO
4
HS : Chun b 1 pht.
p n D.
phn ng no NH
3
khng ng vai
tr cht kh ?

3. Trong s cc phn ng sau :
A. HNO
3
+ NaOH NaNO
3
+ H
2
O
B. N
2
O
5
+ H
2
O 2HNO
3

C. 2HNO
3
+ 3H
2
S 3S + 2NO + 4H
2
O
Phn ng no l phn ng oxi ho
kh
HS : Chun b 1 pht
p n C.
4. Trong phn ng :
3NO
2
+ H
2
O 2HNO
3
+ NO
NO
2
ng vai tr :
A. L cht oxi ho.
B. L cht kh.
C. L cht oxi ho, nhng ng thi l
cht kh.
D. Khng l cht oxi ho v cng
khng phi l cht kh.
Chn p n ng.
GV nhn xt bi lm v cho im vo s.
GV chiu bi tp 5 ln mn hnh.
HS : Chun b 1 pht
p n C.
5. Phn bit cht oxi ho v s oxi ho,
cht kh v s kh. Ly th d minh
ho.
HS : Chun b 2 pht
S oxi ho : cht kh nhng e.
S kh : cht oxi ho nhn e
th d.

6. Th no l phn ng oxi ho kh ?
Ly ba th d .
HS : Chun b 2 pht
nh ngha phn ng oxi ho kh
(theo SGK)
Th d (HS ly 3 th d).
7. Lp phng trnh ho hc ca cc
phn ng oxi ho kh sau y theo
phng php thng bng electron :
HS : Chun b 5 pht.
a) Cho MnO
2
tc dng vi dung dch
axit HCl c, thu c MnCl
2
, Cl
2
v
H
2
O.
a) MnO
2
+ 4HCl
o
t
MnCl
2
+ Cl
2

+ 2H
2
O
b) Cho Cu tc dng vi dung dch axit
HNO
3
c, nng thu c Cu(NO
3
)
2
,
NO
2
v H
2
O.
b) Cu + 4HNO
3

o
t
Cu(NO
3
)
2
+
(c) + 2NO
2
+ 2H
2
O
c) Cho Mg tc dng vi dung dch axit
H
2
SO
4
c, nng thu c MgSO
4
, S v
H
2
O.
GV nhn xt v cho im.
c) 3Mg + 4H
2
SO
4

o
t
3MgSO
4
+ S
(c, nng) + 4H
2
O
Hot ng 2 (15 pht)
IIi. ngha ca phn ng oxi ho kh trong thc tin
GV cho HS c SGK v chiu mt s
bng hnh v cc hin tng trong t
nhin v nhng ng dng trong thc t
c lin quan n phn ng oxi ho
kh.
HS : c SGK.
GV yu cu HS lit k vi v d thng
gp c lin quan n phn ng oxi ho
kh.
HS : t chy than, ci.
S chy ca xng, du.
Cc phn ng xy ra trong pin,
c quy,
Hot ng 3 (5 pht)

Cng c Dn d Bi tp v nh
GV yu cu nm vng cc nh ngha v phn ng oxi ho kh v cc
bc cn bng phn ng oxi ho kh.
Bi tp v nh : 8 (SGK) v c th yu cu HS lm thm cc bi tp sau
(*)

1. Cn bng cc phn ng oxi ho kh sau :
a) Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2
S + H
2
O
b) Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ SO
2
+ H
2
O
c) Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ S + H
2
O
d) Fe + HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO + H
2
O
e) FeO + HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO + H
2
O
2. nhng vng gn cc va qung pirit st FeS
2
, t thng b chua do cha
H
2
SO
4
v mui Fe
2
(SO
4
)
3
, ch yu do qu trnh oxi ho chm FeS
2
bi oxi khng
kh. khc phc, ngi ta thng bn vi trc khi canh tc.
Vit cc phng trnh phn ng xy ra v cho bit phn ng no l phn ng
oxi ho kh.
d. hng dn gii bi tp
Bi 8 (SGK)
3
AgNO
85. 0,15
n 0, 01275 mol
1000
= =
Cu + 2AgNO
3
Cu(NO
3
)
2
+ 2Ag
0,006375 0,01275
m
Cu
= 64. 0,006375 = 0,408 (g)
Bi tp lm thm :
1. a) 4Zn + 5H
2
SO
4
4ZnSO
4
+ H
2
S + 4H
2
O

(*)
Xem thm : Cao C Gic. Phng php gii bi tp Ho hc 10. NXB i hc Quc gia TP. H
Ch Minh, 2006.

b) Zn + 2H
2
SO
4
ZnSO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O
c) 3Zn + 4H
2
SO
4
3ZnSO
4
+ S + 4H
2
O
d) Fe + 4HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO + 2H
2
O
e) 3FeO + 10HNO
3
3Fe(NO
3
)
3
+ NO + 5H
2
O
2. Cc phn ng :
4FeS
2
+ 15O
2
+ 2H
2
O 2Fe
2
(SO
4
)
3
+ 2H
2
SO
4
(1)
H
2
SO
4
+ Ca(OH)
2
CaSO
4
+ 2H
2
O (2)
(vi bt)
Phn ng (1) l phn ng oxi ho kh

Tit 33 phn loi phn ng trong ho hc v c
A. Mc tiu
1. Gip HS bit c : phn ng ho hp v phn ng phn hy c th thuc
loi phn ng oxi ho kh v cng c th khng thuc loi phn ng oxi
ho kh. Phn ng th lun thuc loi phn ng oxi ho kh cn phn
ng trao i lun khng thuc loi phn ng oxi ho kh.
2. Gip HS hiu cch phn loi phn ng da vo SOXH : phn ng oxi
ho kh v khng oxi ho kh.
GV : My tnh, my chiu, bt d, giy trong.
HS : n tp cc nh ngha v phn ng ho hp, phn ng phn hu, phn
ng th, phn ng trao i c hc THCS.

c. tin trnh Dy hc
I. phn ng c s thay i SOXH v phn ng
khng c s thay i SOXH
Hot ng 1 (5 pht)
1. Phn ng ho hp
GV yu cu HS nhc li nh ngha
phn ng ho hp ?
HS : L phn ng trong mt cht
mi c to thnh t hai hay nhiu
cht ban u :
X + Y Z
GV hng dn HS ly mt s v d v
phn ng ho hp, cng nhiu cng
tt.
HS c th a ra cc phn ng sau :
2H
2
+ O
2
2H
2
O (1)
CaO + CO
2
CaCO
3
(2)
2NO + O
2
2NO
2
(3)
4Al + 3O
2
2Al
2
O
3
(4)
SO
3
+ H
2
O H
2
SO
4
(5)
H
2
+ Cl
2
2HCl (6)
CaO + H
2
O Ca(OH)
2
(7)
Li
2
O + CO
2
Li
2
CO
3
(8)
N
2
+ 3H
2
2NH
3
(9)
PCl
3
+ Cl
2
PCl
5
(10)
..
GV gi HS tnh SOXH ca cc
nguyn t trong cc phn ng trn t
suy ra phn ng no c s thay i
SOXH (phn ng oxi ho kh) v phn
HS : Tnh SOXH v kt lun :
(1, 3, 4, 6, 9, 10) c s thay i
SOXH phn ng oxi ho kh.

ng no khng c s thay i SOXH
(phn ng khng oxi ho kh).
GV chiu nhn xt ln mn hnh :
(2, 5, 7, 8) khng c s thay i
SOXH phn ng khng oxi ho
kh.
Phn ng ho hp c th l phn ng
oxi ho kh hoc khng phi l phn
ng oxi ho kh.
HS : Ghi nhn xt.
Hot ng 2 (5 pht)
2. Phn ng phn hu
phn ng phn hu (phn tch) ?
HS : Phn ng phn hu l phn ng t
mt cht ban u b phn tch thnh
hai hay nhiu cht mi :
Z X + Y
GV : Hy so snh phn ng phn hu
v phn ng ho hp.
GV : Phn ng phn hu xy ra do hp
th nhit c gi l phn ng nhit
phn.
HS : Ngc nhau.
GV hng dn HS a ra mt s v d
v phn ng phn hu
HS c th a ra cc v d sau :
CaCO
3

0
t
CaO + CO
2
(1)
2KClO
3

0
t
2KCl + 3O
2
(2)
2HgO
0
t
2Hg + O
2
(3)
Cu(OH)
2

0
t
CuO + H
2
O (4)
2H
2
O
in phn
2H
2
+ O
2
(5)
2NaCl
pnc
2Na + Cl
2
(6)
..

nguyn t trong cc phn ng trn, t
kt lun phn ng no l oxi ho
kh v khng oxi ho kh.
HS tnh SOXH v kt lun :
(2, 3, 5, 6) l phn ng oxi ho kh
(1, 4) khng phi l phn ng oxi
ho kh
Phn ng phn hu c th l phn ng
oxi ho kh hoc khng phi l phn
ng oxi ho kh.
HS : Ghi nhn xt.
Hot ng 3 (5 pht)
3. Phn ng th
phn ng th c hc ?
HS : Phn ng th xy ra theo s :
A + XY AY + X
GV : So snh phn ng th vi cc
phn ng ho hp v phn hu ?
HS : Phn ng th c s lng cht
tham gia phn ng bng s lng cht
to thnh sau phn ng.
GV hng dn HS vit phng trnh
phn ng ca mt s phn ng th.
Na + H
2
O NaOH +
1
2
H
2
(1)
Cu + 2AgNO
3
Cu(NO
3
)
2
+ 2Ag (2)
Zn + 2HCl ZnCl
2
+ H
2
(3)
CuO + H
2

0
t
Cu + H
2
O (4)
.
nguyn t trong cc phn ng nu
v rt ra nhn xt.
HS tnh SOXH v nhn xt.
Cc phn ng (1, 2, 3, 4) u l phn
ng oxi ho kh.
Trong ho hc v c, phn ng th
bao gi cng l phn ng oxi ho
HS : Ghi nhn xt.

kh.
Hot ng 4 (20 pht)
4. Phn ng trao i
phn ng trao i c hc ?
HS : Phn ng trao i xy ra theo s
:
AB + XY AY + XB
phn ng ca mt s phn ng trao
i ?
NaOH + HCl NaCl + H
2
O (1)
2NaOH + CuCl
2
Cu(OH)
2
+
2NaCl
(2)
AgNO
3
+ NaCl AgCl + NaNO
3

(3)
CaCO
3
+ 2HNO
3
Ca(NO
3
)
2
+ CO
2

+ H
2
O
(4)

nguyn t trong cc phn ng nu
v rt ra nhn xt.
HS tnh SOXH v rt ra nhn xt :
Cc phn ng (1, 2, 3, 4) u khng c
s thay i SOXH ca cc nguyn t
khng phi l phn ng oxi ho
kh.
Phn ng trao i lun khng phi l
phn ng oxi ho kh.

Hot ng 5 (5 pht)
II. Kt lun
GV gi HS tho lun :
Da vo s thay i SOXH c th
chia phn ng v c thnh my loi ?
Mi loi bao gm nhng kiu phn
ng no ?
HS kt lun :
Da vo s thay i SOXH c th chia
phn ng ho hc v c thnh hai loi :
Phn ng ho hc c s thay i
SOXH l phn ng oxi ho kh. Bao
gm cc phn ng th, mt s phn
ng ho hp v mt s phn ng phn
hu.
Phn ng ho hc khng c s thay
i SOXH, khng phi l phn ng oxi
ho kh. Bao gm cc phn ng trao
i, mt s phn ng ho hp v mt
s phn ng phn hu.
GV b sung : Da trn c s s thay
i SOXH th vic phn loi phn ng
va tng qut va bn cht hn so vi
vic phn loi da trn s lng cc
cht trc v sau phn ng. Tuy nhin,
thun li c th s dng c hai cch
phn loi.

Hot ng 6 (5 pht)
Cng c bi Luyn tp
GV chiu s phn loi phn ng ln mn hnh :

GV hng dn HS tr li cc bi tp 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 (SGK).
Bi tp v nh : 9 (SGK)
d. hng dn gii bi tp SGK
1. p n A.
2. p n B.
3. p n A.
4. p n D.
5. Cc phn ng oxi ho kh l : c, e, g.
9. Vit cc phng trnh phn ng
a) 2KClO
3
2KCl + 3O
2
(1)
O
2
+ S SO
2
(2)
SO
2
+ 2NaOH Na
2
SO
3
+ H
2
O (3)
phn ng (1), (2) l oxi ho kh.
b) S + H
2
H
2
S (1)
Mt s
phn ng
ho hp
C s thay i SOXH
(phn ng oxi ho kh)
Khng c s thay i SOXH
(phn ng khng oxi ho kh)
Mt s
phn ng
phn hu
Phn ng
th
Mt s
phn ng
ho hp
Mt s
phn ng
phn hu
Phn ng
trao i
Phn ng ho hc

2H
2
S + 3O
2
2SO
2
+ 2H
2
O (2)
2SO
2
+ O
2
2SO
3
(3)
SO
3
+ H
2
O H
2
SO
4
(4)
phn ng (1), (2), (3) l oxi ho kh.
Tit 34 luyn tp : phn ng oxi ho kh
A. Mc tiu
1. Cng c kin thc v phn ng oxi ho kh, cht oxi ho, cht kh, s oxi
ho, s kh v phn loi phn ng ho hc.
2. Rn luyn k nng lp phng trnh phn ng oxi ho kh theo phng
php thng bng electron.
GV : My tnh, my chiu, h thng cu hi v bi tp theo SGK.
HS : n tp kin thc v chun b bi tp theo SGK.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (10 pht)
a. kin thc cn nm vng
GV yu cu cc nhm HS tho lun v
n tp theo h thng cu hi sau :
Th no l phn ng oxi ho kh
cht oxi ho ? Cht kh ? S oxi ho ?
S kh ? Cho v d ?
Cc bc tin hnh lp phng trnh
ca phn ng oxi ho kh ? Cho v
HS t tho lun theo tng nhm, sau
c i din trnh by.

d ?
C th phn chia cc phn ng ho
hc thnh my loi da vo s thay i
SOXH ? Cho v d ?
Hot ng 2 (14 pht)
b. bi tp
GV ln lt chiu cc bi tp 1, 2, 3, 4
(SGK) ln mn hnh v hng dn HS
tr li :

1. Loi phn ng no sau y lun lun
khng l phn ng oxi ho kh ?
A. Phn ng ho hp.
B. Phn ng phn hu.
C. Phn ng th trong ho v c.
D. Phn ng trao i.
HS : Chun b 1 pht.
p n D.
2. Loi phn ng no sau y lun l
phn ng oxi ho kh ?
A. Phn ng ho hp.
B. Phn ng phn hu.
C. Phn ng th trong ho v c.
D. Phn ng trao i.
HS : Chun b 1 pht.
p n C.
3. Cho phn ng :
M
2
O
x
+ HNO
3
M(NO
3
)
3
+
Khi x c gi tr bao nhiu th phn ng
trn khng thuc loi phn ng oxi
ho kh ?
A. x = 1 B. x = 2
C. x = 1 hoc x = 2 D. x = 3
HS : Chun b 2 pht.
p n D.

4. Cu no ng, cu no sai trong cc
cu sau y ?
a) S oxi ho mt nguyn t l s ly
bt electron ca nguyn t lm cho
SOXH ca n tng ln.
b) Cht oxi ho l cht thu electron, l
cht cha nguyn t m SOXH ca n
tng sau phn ng.
c) S kh mt nguyn t l s thu
thm electron ca nguyn t , lm
cho SOXH ca nguyn t gim
xung.
d) Cht kh l cht thu electron, l
cht cha nguyn t m SOXH ca n
gim sau phn ng.
GV nhn xt, cho im.
HS : Chun b 2 pht
Cu ng : a, c.
Cu sai : b, d.
Hot ng 3 (20 pht)
GV ln lt chiu cc bi tp 5, 6, 7, 8,
9 ln mn hnh HS chun b.

5. Hy xc nh SOXH ca cc
nguyn t :
HS : Chun b 3 pht
Nit trong NO, NO
2
, N
2
O
5
, HNO
3
,
HNO
2
, NH
3
, NH
4
Cl.

2
NO,
+

4
2
NO ,
+ 5 5
2 5 3
N O , HNO ,
+ +

3
2
HNO
+
,
3 3
3 4
NH , NH Cl.

Clo trong HCl, HClO, HClO
2
,
HClO
4
, CaOCl
2
.

1 1 3 7
2 4
HCl, HCl O, HCl O , HCl O ,
+ + +

2
CaOCl .

Mangan trong MnO
2
, KMnO
4
,
K
2
MnO
4
, MnSO
4
.

4 7 6
2 4 2 4
MnO , KMnO , K MnO ,
+ + +

2
4
MnSO .
+

Crom trong K
2
Cr
2
O
7
, Cr
2
(SO
4
)
3
,
Cr
2
O
3
.

6 3 3
2 2 2 7 4 3 2 3
K Cr O , Cr (SO ) , Cr O
+ + +

Lu hunh trong H
2
S, SO
2
, H
2
SO
3
,
H
2
SO
4
, FeS, FeS
2
.

2 4 4 6
2 2 2 3 2 4
H S, S O , H S O , H S O ,
+ + +

2 1
2 Fe S, Fe S .

6. Cho bit xy ra s oxi ho v s
kh nhng cht no trong nhng phn
ng th sau :
a) Cu + 2AgNO
3
Cu(NO
3
)
2
+ 2Ag
b) Fe + CuSO
4
FeSO
4
+ Cu
c) 2Na + 2H
2
O 2NaOH + H
2

HS : Chun b 2 pht.
a) S oxi ho Cu v s kh Ag
+
(trong
AgNO
3
)
b) S oxi ho Fe v s kh
2
Cu
+
(trong
CuSO
4
)
c) S oxi ho Na v s kh H
+
(trong
H
2
O)
7. Da vo s thay i SOXH, tm cht
oxi ho v cht kh trong nhng phn
ng sau :
a) 2H
2
+ O
2

0
t
2H
2
O
b) 2KNO
3

0
t
2KNO
2
+ O
2

c) NH
4
NO
2

0
t
N
2
+ 2H
2
O
d) Fe
2
O
3
+ 2Al
0
t
2Fe + Al
2
O
3

HS : Chun b 2 pht.
a) Cht oxi ho l O
2
, cht kh l H
2
.
b) Cht oxi ho l
5
N
+
, cht kh l
2
O

(u trong phn t KNO
3
).
c) Cht oxi ho l
3
N
+
, cht kh l
3
N

(u trong phn t NH
4
NO
2
).
d) Cht oxi ho l
3
Fe
+
(trong Fe
2
O
3
) v
cht kh l Al.
8. Da vo s thay i SOXH, ch r
cht oxi ho, cht kh trong cc phn
ng oxi ho kh sau :
HS : Chun b 2 pht

a) Cl
2
+ 2HBr 2HCl + Br
2

b) Cu + 2H
2
SO
4
CuSO
4
+ SO
2
+
+ 2H
2
O
c) 2HNO
3
+ 3H
2
S 3S + 2NO +
+ 4H
2
O
d) 2FeCl
2
+ Cl
2
2FeCl
3

a) Cl
2
l cht oxi ho, Br
trong HBr l
cht kh.
b) Cu l cht kh,
6
S
+
trong H
2
SO
4
l
cht oxi ho.
c)
5
N
+
trong HNO
3
l cht oxi ho,
2
S
trong H
2
S l cht kh.
d)
2
Fe
+
trong FeCl
2
l cht kh, Cl
2
l
cht oxi ho.
9. Cn bng phng trnh phn ng oxi
ho kh sau bng phng php thng
bng electron v cho bit cht kh,
cht oxi ho mi phn ng :
a) Al + Fe
3
O
4

o
t
Al
2
O
3
+ Fe
b) FeSO
4
+ KMnO
4
+ H
2
SO
4

Fe
2
(SO
4
)
3
+ MnSO
4
+ K
2
SO
4
+ H
2
O
c) FeS
2
+ O
2

o
t
Fe
2
O
3
+ SO
2

d) KClO
3

o
t
KCl + O
2

e) Cl
2
+ KOH
o
t
KCl + KClO
3
+
H
2
O
HS : Chun b 5 pht :
a)
0 8/ 3 3 0
4 3 3 2
Al Fe O Al O Fe
+ +
+ +
(kh) (oxi ho)
0 3
8/ 3 0
3
4
3
2Al 2Al 6e
3 Fe 8e 3Fe
+
+
+
+

8Al + 3Fe
3
O
4
4Al
2
O
3
+ 9Fe
b)
2 7
4 4 2 4
FeSO KMnO H SO
+ +
+ +
(kh) (oxi ho)
3 2
2 4 3 4 2 4 2
Fe (SO ) MnSO K SO H O
+ +
+ + +
2 3
7 2
3
5
2
2Fe 2Fe 2e
Mn 5e Mn
+ +
+ +
+
+

10FeSO
4
+ 2KMnO
4
+ 8H
2
SO
4

5Fe
2
(SO
4
)
3
+ 2MnSO
4
+ K
2
SO
4
+
+ 8H
2
O
c)
2 1 0 3 2 5 2
2 2 2 3 2
FeS O Fe O S O
+ + +
+ +
(kh) (oxi ho)
2
2 1 3 4
0 2
2
4
11
Fe S Fe 2 S 11e
O 4e 2O
+ + +
+ +
+

4FeS
2
+ 11O
2
2Fe
2
O
3
+ 8SO
2

d)
5 2 1 0
3 2
KCl O KCl O
+
+
5
Cl
+
l cht oxi ho
2
O
l cht kh
5 1
2
2
2
1
Cl 6e Cl
6O 3O 12e
+
+
+

2KClO
3
2KCl + 3O
2

e)
0 1 5
2 3 2
Cl KOH KCl KCl O H O
+
+ + +
0
2
Cl va l cht oxi ho va l cht
kh.
o 5
o 1
1
5
Cl Cl 5e
Cl 1e Cl
+
+
+

3Cl
2
+ 6KOH 5KCl + KClO
3
+
+ 3H
2
O
GV yu cu HS nhn xt bi lm, GV
b sung nu cn v cho im.

Hot ng 4 (1 pht)
Dn d Bi tp v nh
GV yu cu HS cng c li ton b kin thc ca chng.
Bi tp v nh : 10, 11, 12 (SGK).

Tit 35 luyn tp : phn ng oxi ho kh (Tip)
A. Mc tiu
1. Tip tc rn luyn k nng lp phng trnh phn ng oxi ho kh theo
phng php thng bng electron.
2. Rn luyn k nng gii cc bi tp c tnh ton n gin v phn ng oxi
ho kh.
GV : My tnh, my chiu, h thng cu hi v bi tp.
HS : Chun b bi tp theo SGK.
C. Tin trnh dy hc
b. bi tp (tip)
Hot ng 1 (3 pht)
GV chiu bi tp 10 ln mn hnh
HS chun b.
10. C th iu ch MgCl
2
bng :
Phn ng ho hp.
Phn ng th.
HS : Chun b 1 pht.
Phn ng ho hp :
Mg + Cl
2

o
t
MgCl
2

Phn ng th :

Phn ng trao i.
Vit phng trnh ho hc ca cc
phn ng.
Mg + 2HCl MgCl
2
+ H
2

Phn ng trao i :
BaCl
2
+ MgSO
4
MgCl
2
+ BaSO
4

Hot ng 2 (3 pht)
GV chiu bi tp 11 ln mn hnh :
11. Cho nhng cht sau : CuO, dung
dch HCl, H
2
, MnO
2
.
a) Chn tng cp trong nhng cht
cho xy ra phn ng oxi ho kh
v vit phng trnh ho hc ca cc
phn ng.
b) Cho bit cht oxi ho, cht kh, s
oxi ho v s kh trong nhng phn
ng ho hc ni trn.
GV nhn xt, cho im.
HS : Chun b 1 pht.
Cc phn ng oxi ho kh :
CuO + H
2

o
t
Cu + H
2
O
MnO
2
+ 4HCl
o
t
MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O
Cht kh : H
2
; HCl.
Cht oxi ho : CuO ; MnO
2
.
S oxi ha : H
2
; HCl.
S kh: CuO ; MnO
2
.
Hot ng 3 (5 pht)
GV chiu bi tp 12 ln mn hnh :
12. Ho tan 1,39g mui FeSO
4
.7H
2
O
trong dung dch H
2
SO
4
long, d. Cho
dung dch ny tc dng vi dung dch
KMnO
4
0,1M. Tnh th tch dung dch
KMnO
4
tham gia phn ng.
HS : Chun b 3 pht.
Phng trnh phn ng :
10FeSO
4
+ 2KMnO
4
+ 8H
2
SO
4

5Fe
2
(SO
4
)
3
+ K
2
SO
4
+ 2MnSO
4
+
+ 8H
2
O
4 2 4
FeSO .7H O FeSO
1, 39
n n
278
= =
0, 005 (mol) =

4 4
KMnO FeSO
1
n .n
5
= =

0, 005
5
0, 001 (mol) =

4
ddKMnO
0, 001
V 0, 01 ( )
0,1
= = /
hay 10ml.
GV nhn xt bi lm ca HS, gii thch
cc bc tin hnh tnh ton, sau
cho im.
cng c thm k nng gii bi tp v
phn ng oxi ho kh.
GV chiu cc bi tp sau ln mn hnh,
cho HS luyn tp.

Hot ng 4 (10 pht)
14. Kim loi Al tc dng vi dung
dch HNO
3
cc iu kin khc nhau
thu c mui Al(NO
3
)
3
v hn hp
kh A gm NO, NO
2
c thnh phn
thay i.
t
1
o
C c
3 4
A
C H
d 1,1. =
t
2
o
C c
2
A
H S
d 1, 3. =
a) Vit v cn bng cc phn ng xy
ra t
1
v t
2
o
C ?
b) Tm khong cch xc nh ca gi
tr
2
A
O
d ?
HS : Chun b 5 pht.
GV gi HS tm t l % th tch gia 2
kh NO v NO
2
tng iu kin, sau
vit v cn bng 2 phng trnh
phn ng to ra 2 kh. Cui cng cng
a) t
1
o
C : gi l % V
NO
trong hn
hp A.

li thu c phng trnh phn ng
ng theo bi.

A
30. 46(100 )
M 1,1.40
100
+
= =
= 12,5%
2
NO
NO
n 12, 5 1
n 87, 5 7
= =
Phng trnh phn ng.
10Al + 54HNO
3
10Al(NO
3
)
3
+
3NO + 21NO
2
+ 27H
2
O
t
2
o
C : gi l % V
NO
trong hn hp
A.
A
30 46(100 )
M 1, 3.34
100
+
= =
= 11,25%
2
NO
NO
n 11, 25 1
n 88, 75 8
= =
Phng trnh phn ng :
11Al + 60HNO
3
11Al(NO
3
)
3
+
3NO + 24NO
2
+ 30H
2
O
b) Nu A ch c NO :
2
A
O
30
d 0, 9375
32
= =
Nu A ch c NO
2
:
2
A
O
46
d 1, 4375
32
= =
0,9375 <
2
A
O
d < 1,4375
GV yu cu mt HS khc nhn xt bi
lm, sau GV b sung, nh gi v
cho im.

GV b sung : Vi phn ng c to ra
nhiu sn phm kh th cn ch ti
t l s mol gia cc sn phm trong
phng trnh phn ng theo iu kin
ca bi.
Hot ng 5 (10 pht)
15. Cho Kali iotua tc dng vi Kali
pemanganat trong dung dch axit
sunfric, ngi ta thu c 1,2g
mangan (II) sunfat.
a) Tnh s gam iot to thnh.
b) Tnh khi lng kali iotua tham gia
phn ng.
HS tho lun, chun b 5 pht.
Phng trnh phn ng :
10KI + 2KMnO
4
+ 8H
2
SO
4
6K
2
SO
4
+ 2MnSO
4
+ 5I
2
+ 8H
2
O
a) Tnh theo phng trnh phn ng :
2 4
I MnSO
5 5.1, 2
n .n 0, 02mol
2 2.151
= =

2
I
m = 0,02. 254 = 5,08g.
b) n
KI
= 5.
4
MnSO
5.1, 2
n
151
= 0,04mol
m
KI
= 0,04.166 = 6,64g.
GV cho HS nhn xt bi lm, hng
dn HS cch cn bng phn ng oxi
ho kh v tnh ton theo phng
trnh phn ng. nh gi, cho im.

Hot ng 6 (10 pht)
16. Cho 1,35g hn hp gm Cu, Mg, HS : Tho lun, chun b 5 pht :

Al tc dng ht vi dung dch HNO
3

thu c hn hp kh gm 0,01mol
NO v 0,04mol NO
2
. Tnh khi lng
mui to ra trong dung dch.
Vit cc phng trnh phn ng c
th xy ra.
Trnh by cch lm.
GV hng dn HS vit cc qu trnh
oxi ho v qu trnh kh, sau s
dng nguyn tc bo ton electron
tnh khi lng mui.
Qu trnh oxi ho :
Cu Cu
2+
+ 2e
x x 2x
Mg Mg
2+
+ 2e
y y 2y
Al Al
3+
+ 3e
z z 3z
Qu trnh kh :
5 2
N 3e N (NO)
+ +
+
0,03 0,01
5 4
2
N 1e N (NO )
+ +
+
0,04 0,04
p dng nguyn tc BTE ta c :
2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07

3
NO
n 0, 07
=
GV nhn xt v cch gii theo nguyn
tc BTE trong phn ng oxi ho kh.
nh gi, cho im.
m
mui nitrat
= 1,35 + 62. 0,07 =
= 5,69g
Hot ng 7 (4 pht)
Dn d Bi tp v nh

GV : Yu cu HS cn bng thnh tho cc phn ng oxi ho kh theo
phng php thng bng electron, rn luyn k nng tnh ton theo phng trnh v
bit s dng nguyn tc bo ton electron gii nhanh bi tp
(*)

Bi tp v nh : GV hng dn HS lm thm cc bi tp sau y :
1. C 2 mu kim loi A c cng khi lng, mi mu tan hon ton trong
dung dch HCl v dung dch H
2
SO
4
c nng thu c kh H
2
v SO
2

(
2 2
SO H
V 1, 5. V = trong cng iu kin). Bit khi lng mui clorua bng 63,5%
khi lng mui sunfat.
Xc nh tn kim loi A.
2. Cho m g Fe tc dng chm vi oxi khng kh, sau mt thi gian thu c
12g hn hp A gm Fe v cc oxit FeO, Fe
2
O
3
, Fe
3
O
4
. Ho tan hon ton hn hp
A trong dung dch HNO
3
long d thu c 2,24 lit kh NO duy nht (ktc).
a) Vit phng trnh phn ng xy ra.
b) Tnh m.
3. Nung nng Cu trong khng kh, sau mt thi gian c cht rn A. Ho tan
A trong H
2
SO
4
c nng c dung dch B v kh C. Kh C tc dng vi dung dch
KOH thu c dung dch D. D va tc dng vi BaCl
2
va tc dng vi NaOH.
Cho B tc dng vi KOH.
Vit phng trnh phn ng xy ra trong th nghim trn.
d. hng dn gii bi tp
1. Gi x, y l ho tr ca A khi phn ng vi HCl, H
2
SO
4
v a l s mol ca A
(y > x) :
2A + 2xHCl 2ACl
x
+ xH
2

a a
1
2
ax
2A + 2yH
2
SO
4
A
2
(SO
4
)
y
+ ySO
2
+ 2y H
2
O

(*)
Xem thm : Cao C Gic. Hng dn gii nhanh bi tp ho hc (3 tp). NXB i hc Quc gia
H Ni, 2001.

a
1
2
a
1
2
ay
Theo bi ra :
1
2
ay = 1,5.
1
2
ax y = 1,5x
x 2
y 3
=

a(A + 35,5x) = 0,635.
1
2
a(2A + 96y) A = 56 (Fe).
2. a) Cc phn ng :
2Fe + O
2
2FeO (1)
4Fe + 3O
2
2Fe
2
O
3
(2)
3Fe + 2O
2
Fe
3
O
4
(3)
Fe + 4 HNO
3
Fe(NO
3
)
3
+ NO + 2H
2
O (4)
3FeO + 10 HNO
3
3Fe(NO
3
)
3
+ NO + 5H
2
O (5)
Fe
2
O
3
+ 6HNO
3
2Fe(NO
3
)
3
+ 3H
2
O (6)
3Fe
3
O
4
+ 28HNO
3
9Fe(NO
3
)
3
+ NO + 14 H
2
O (7)
b) T cc phn ng trn ta thy lng Fe ban u chuyn ht vo dung dch
dng Fe
3+
. Ta c :
Qu trnh oxi ho : Fe Fe
3+
+ 3e
m
56

3m
56

Qu trnh kh : O
2
+ 4e 2O
2

12 m
32

12 m
8

5 2
N 3e N (NO)
+ +
+
0,3 0,1
p dng nguyn tc BTE ta c :

3m 12 m
0, 3 m 10, 08g
56 8
= + =
Ch : HS c th gii theo cch sau :
Gi x, y, z, t l s mol ca Fe, FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
trong 12g hn hp A. Ta c
h phng trnh ton hc :
56x + 72y + 232z + 160t = 12 (1)
y + 4z + 3t =
12 m
16
(mol nguyn t oxi) (2)

x + y + 3z + 2t =
m
56
(mol nguyn t st) (3)
x +
y z
3 3
+ = 0,1 (mol NO) (4)
Chia phng trnh (1) cho 8, ri cng vi (4) sau khi nhn 3.
Ta c : 10x + 10y + 30z + 20t = 10(x + y + 3z + 2t) = 1,8 (5)
Thay (3) vo (5) m = 10,08.
Nhn xt : Cch gii ny phi dng nhiu n k thut ton hc gii h
phng trnh v khng cho bit bn cht ca cc qu trnh oxi ho kh xy ra.
3. Cc phng trnh phn ng :
2Cu + O
2

o
t
2CuO (1)
V A tc dng vi H
2
SO
4
c nng thu c kh C cht rn A cn d Cu :
Cu + 2H
2
SO
4
()
o
t
CuSO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O (2)
CuO + H
2
SO
4
CuSO
4
+ H
2
O (3)
Dung dch B l CuSO
4
v kh C l SO
2
.

C tc dng vi KOH :
SO
2
+ 2KOH K
2
SO
3
+ H
2
O
SO
2
+ KOH KHSO
3

Dung dch D c cha K
2
SO
3
v KHSO
3
:
2KHSO
3
+ 2NaOH K
2
SO
3
+ Na
2
SO
3
+ 2H
2
O
K
2
SO
3
+ BaCl
2
BaSO
3
+ 2KCl

B tc dng vi dung dch KOH :
CuSO
4
+ 2KOH Cu(OH)
2
+ K
2
SO
4
.

Tit 36 bi thc hnh s 1
phn ng oxi ho kh
A. Mc tiu
1. Rn luyn k nng thc hnh th nghim ho hc : lm vic vi dng c,
ho cht ; thao tc v quan st cc hin tng xy ra trong khi lm th nghim.
2. Vn dng kin thc v phn ng oxi ho kh gii thch cc hin
tng xy ra trong th nghim.
3. Bit cch vit tng trnh cho gi thc hnh.
GV chun b dng c v ho cht vi s lng cho HS thc hnh theo
tng nhm :
1. Dng c :
ng nghim.
ng ht nh git.

Kp ly ho cht.
Tha ly ho cht.
Gi ng nghim.
2. Ho cht :
Dung dch H
2
SO
4
long.
Dung dch FeSO
4
.
Dung dch KMnO
4
long.
Dung dch CuSO
4
.
Km vin.
inh st nh, nh sch.
HS : n tp v phn ng oxi ho kh; nghin cu trc nm vng
dng c, ho cht v cch lm tng th nghim.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (5 pht)
kim tra cc kin thc c lin quan n bi thc hnh
GV kim tra HS cc kin thc c lin
quan n ni dung bi thc hnh :
Phn ng kim loi vi dung dch axit.
Phn ng kim loi vi dung dch
mui.
Phn ng oxi ho kh trong mi
trng axit.
HS tr li cc cu hi l thuyt ca
GV.
i. ni dung th nghim v cch tin hnh
Hot ng 2 (10 pht)
Th nghim 1. Phn ng gia kim loi vi dung dch axit

GV : Hng dn cc nhm HS tin
hnh lm TN nh SGK trnh by.
HS : Tin hnh th nghim theo cc
bc :
Rt vo ng nghim khong 2ml
dung dch H
2
SO
4
long 15%.
Cho tip vo ng nghim mt vin
km nh.
GV : Hng dn HS quan st hin
tng xy ra trong ng nghim.
HS : Quan st hin tng, ghi chp
vo v thc hnh.
GV gi i din tng nhm nu hin
tng th nghim, vit phng trnh
phn ng v gii thch (GV c th cho
cc nhm HS ghi vo bng nhm, sau
dn ln bng v gi cc nhm khc
b sung).
HS nhn xt hin tng :
Vin km tan ra.
Bt kh hiro ni ln trong ng
nghim.
Phng trnh phn ng :
Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2

GV yu cu HS xc nh s thay i
SOXH ca cc nguyn t xc nh
vai tr tng cht trong phn ng.
HS xc nh :
Zn cht kh.
H
2
SO
4
cht oxi ho
Hot ng 3 (10 pht)
Th nghim 2. Phn ng gia kim loi v dung dch mui
GV : Hng dn HS lm th nghim
nh SGK trnh by.
bc sau :
dung dch CuSO
4
long.
Cho vo ng nghim mt inh st
c lm sch b mt.

vo v thc hnh.
phn ng v gii thch.
HS nhn xt hin tng :
Mu xanh ca dung dch CuSO
4

nht dn.
Trn b mt inh st xut hin lp
kim loi ng mu bm vo.
Phng trnh phn ng :
Fe + CuSO
4
FeSO
4
+ Cu
SOXH ca cc nguyn t xc nh
vai tr ca tng cht trong phn ng.
HS xc nh :
Fe cht kh.
CuSO
4
cht oxi ho.
Hot ng 4 (10 pht)
Th nghim 3. Phn ng oxi ho kh trong mi trng axit
GV : Hng dn HS lm th nghim
nh SGK trnh by.
bc :
dung dch FeSO
4
, thm vo 1ml
dung dch H
2
SO
4
long.
Dng ng nh git, nh vo ng
nghim trn tng git dung dch
KMnO
4
, lc nh ng nghim sau mi
ln thm mt git dung dch.

phn ng v gii thch.
vo v thc hnh.
HS nhn xt hin tng :
Mu tm ca dung dch KMnO
4
s
mt i khi nh tng git vo hn hp
dung dch FeSO
4
v H
2
SO
4
.
(n khi mu tm khng nht i th
dng khng nh tip KMnO
4
na).
Phng trnh phn ng :
2KMnO
4
+ 10FeSO
4
+ 8H
2
SO
4

5Fe
2
(SO
4
)
3
+ 2MnSO
4
+ K
2
SO
4
+
8H
2
O
SOXH xc nh cht oxi ho, cht
kh v mi trng.
HS xc nh :
FeSO
4
cht kh.
KMnO
4
cht oxi ho.
H
2
SO
4
mi trng phn ng.
GV : Kt lun, nh gi kt qu thc
hnh.

Hot ng 5 (10 pht)
ii. cng vic sau bui thc hnh
GV : Nhn xt bui thc hnh v hng
dn HS thu hi ho cht, ra ng
nghim, thu dn cc dng c th
nghim, v sinh phng th nghim.
HS : Thu dn v sinh phng th
nghim.
GV : Yu cu HS lm tng trnh theo
mu.
HS : Lm tng trnh theo mu sau
y :

Ngy .. thng .. nm ..
H v tn :
Lp :.. T th nghim : .
Tng trnh ho hc bi s :
Tn bi : ..

Tn th nghim

Hin tng quan st c
Gii thch Vit
phng trnh phn ng

Chng 5
Nhm halogen
Tit 37 khi qut v nhm halogen
a. mc tiu
1. Gip HS bit nhm halogen gm cc nguyn t F, Cl, Br, I, At v v tr ca
chng trong bng tun hon, s bin i m in, bn knh nguyn t v
mt s tnh cht vt l.
2. Gip HS hiu c :
Cu hnh electron ca nguyn t, cu to phn t halogen.
Tnh cht ho hc c bn ca halogen l tnh oxi ho mnh.
Nguyn nhn lm cho tnh oxi ho ca cc halogen gim t Flo n Iot.
Ti sao trong hp cht th F ch c s oxi ho (SOXH) l -1 trong khi cc
halogen cn li c SOXH l -1, +1, +3, +5 v +7.
3. Rn luyn cho HS k nng :
Vit c cu hnh electron ngoi cng ca nguyn t F, Cl, Br, I.
D on tnh cht ho hc c bn ca halogen l tnh oxi ho mnh da vo
cu hnh electron lp ngoi cng.
Vit c cc phng trnh phn ng ho hc chng minh tnh oxi ho
mnh.
GV : My tnh, my chiu, bng tun hon, bng 11 (SGK).

HS : n li kin thc v cu to nguyn t, m in, SOXH, vit cu
hnh electron.
c. tin trnh Dy Hc
Hot ng 1 (10 pht)
I. v tr ca nhm halogen trong bng tun hon
GV chiu bng tun hon ln mn hnh,
hng dn HS tho lun :
Nhm halogen gm nhng nguyn t
no ?
V tr ca chng trong bng tun
hon ?
HS quan st bng tun hon v tho
lun theo nhm.
GV yu cu HS in vo phiu hc tp
s 1 :
HS in vo phiu hc tp.

Tn
nguyn t

K hiu

Chu k

GV nu l do s khng nghin cu
nguyn t atatin (At).

Hot ng 2 (15 pht)
II. cu hnh electron nguyn t, cu to phn t

GV yu cu HS :
Vit cu hnh electron lp ngoi cng
ca cc nguyn t F, Cl, Br, I v cu
hnh tng qut lp ngoi cng ?
HS : Vit cu hnh electron lp ngoi
cng :
F (Z = 9) : 2s
2
2p
5
.
Cl (Z = 17) : 3s
2
3p
5
.
Nhn xt s electron lp ngoi
cng ? S electron c thn ?
GV hng dn HS biu din s phn
b electron trn cc obitan trng thi
c bn v trng thi kch thch.
Br (Z = 35) : 4s
2
4p
5
.
I (Z = 53) : 5s
2
5p
5
.
Tng qut : n
2
np
5
.
Nhn xt : Halogen c 7 electron
ngoi cng dng ns
2
np
5
trong c 1
electron c thn trng thi c bn.
GV : Cho bit s electron c thn ca
cc nguyn t F, Cl, Br, I ?
HS : Nguyn t F khng c phn lp d
F ch c 1 electron c thn. Cc
nguyn t halogen cn li c phn lp
d s electron c thn ca Cl, Br, I
c 1, 3, 5, 7 electron c thn ty
trng thi kch thch.
GV t vn : Nguyn t halogen (X)
mun bn phi nh th no ? T
gip HS d on s hnh thnh lin kt
trong phn t X
2
.
HS : Tho lun v cu to phn t
halogen :
X X X X : : : : : +
- - - - - - - -
- -
- - - - - - - -

hay X X hoc X
2

GV chiu kt lun ln mn hnh :
Lin kt ca X
2
khng bn lm, chng d
b tch thnh 2 nguyn t X. Trong phn
ng ho hc, cc nguyn t ny rt hot
ng v chng d thu thm 1 electron,
do tnh cht ho hc c bn ca cc
halogen l tnh oxi ho mnh.
HS : Ghi kt lun.

III. s bin i tnh cht
Hot ng 3 (5 pht)
1. S bin i tnh cht vt l ca cc n cht
GV chiu bng 11 (SGK) ln mn hnh
HS nhn xt v s bin i tnh cht
vt l ca cc n cht halogen bao gm :
HS nhn xt s bin i tnh cht vt l
ca cc n cht halogen khi i t flo
n iot :
Trng thi tp hp.
Mu sc.
Trng thi tp hp : Kh lng rn.
Mu sc : m dn
Nhit nng chy v nhit si. Nhit nng chy v nhit si :
Tng dn
Bn knh nguyn t. Bn knh nguyn t : Tng dn
Hot ng 4 (3 pht)
2. S bin i m in
GV cho HS quan st bng 11 (SGK) trn
mn hnh v yu cu HS nhn xt v s
bin i m in ca cc nguyn t
halogen v SOXH ca cc nguyn t.
HS nhn xt :
m in tng i ln nhng
gim dn.
F c m in ln nht nn
nguyn t F ch c SOXH l -1 trong
hp cht. Cc nguyn t halogen khc,
ngoi SOXH 1 cn c SOXH +1, +3,
+5, +7.
Hot ng 5 (7 pht)
3. S bin i tnh cht ho hc ca cc n cht

GV t vn : Trn c s v cu to
nguyn t, m in hy d on
tnh cht ho hc ca cc n cht
halogen.
HS : Halogen l phi kim in hnh d
nhn 1 electron, th hin tnh oxi ho
mnh :
X
2
+ 2e 2X

GV gi HS gii thch v sao
halogen c tnh oxi ho gim dn ?
HS : T F I tnh phi kim v tnh oxi
ho gim dn do m in gim dn
v bn knh nguyn t tng dn.
GV yu cu HS gii thch v sao cc
halogen ging nhau v tnh cht ho
hc cng nh thnh phn v tnh cht
ca cc hp cht do chng to ra ?
HS : V lp electron ngoi cng c cu
to tng t nhau :
ns
2
np
5
.
GV gi HS gii thch v sao trong
cc hp cht F ch c SOXH l -1 cn
Cl, Br, I c th c cc SOXH 1, +1,
+3, +5 v +7.
HS :
F khng c phn lp d.
F c m in ln nht.
Cl, Br, I c phn lp d nn trng
thi kch thch c nhiu electron c
thn hn.
Hot ng 6 (5 pht)
Cng c bi Bi tp v nh
1. GV tng kt 3 sau :
Nguyn nhn th hin tnh oxi ho mnh ca cc halogen.
Nguyn nhn cc halogen c tnh oxi ho gim dn t F n I
Nguyn nhn ca s ging nhau v tnh cht ho hc cng nh thnh phn
v tnh cht ca cc hp cht ca chng.
2. Bi tp v nh : 1 8 (SGK).
D. hng dn gii bi tp SGK
1. p n B.
2. p n C.

Ch : bi tp c r ngha, phng n A nn b t ch tc l vit li
nh sau :
A. Nguyn t c kh nng thu thm electron.
3. p n B.
8. Gi a l s mol phn t X
2
ta c :
Mg + X
2
MgX
2

a a
2Al + 3X
2
2AlX
3

a
2a
3

(24 2X)a 19
2a
(27 3X). 17, 8
3
+ =
+ =

X 35, 5 (Cl)
a 0, 2
=

2
Cl
m = 71. 0,2 = 14,2g.
e. t liu tham kho
1. Tr F, cc halogen khc cn c th dng cp electron ho tr to thm
lin kt cho nhn, nh trong phn t Al
2
Cl
6
:
Cl
Cl Cl
Cl
Cl
Cl
Al Al

gii thch s to thnh cc phn t ClF
3
, BrF
5
, IF
7
ngi ta gi thit rng
khi to lin kt c s kch thch cc cp electron ho tr thnh cc electron c
thn. S kch thch ns
2
np
5
n trng thi ns
2
np
4
nd
1
to ra ba electron c thn, gii
thch s hnh thnh phn t ClF
3
, n trng thi ns
2
np
3
nd
2
v ns
1
np
3
nd
3
to ra 5 v
7 electron c thn dn n ho tr nm v by nh trong cc phn t BrF
5
v IF
7
.
Flo khng to c cc phn t tng t v s kch thch cc electron cp i
thnh cc electron c thn phi chuyn t lp trong ra lp ngoi, i hi nng
lng qu ln khng c b p khi hnh thnh lin kt ho hc.

2. Halogen l cc phi kim in hnh, c tnh oxi ho mnh nht so vi cc n
cht khc v tnh cht ny gim dn t trn xung di nhm.
bn ca lin kt X X trong phn t X
2
l mt trong nhng yu t quyt
nh n kh nng phn ng ca halogen. Nng lng lin kt X X nh s to
iu kin thun li cho halogen d tham gia phn ng hn.
Phn t F
2
Cl
2
Br
2
I
2
Nng lng lin kt
(KJ. mol
1
)

151

239

190

149
di lin kt
(
o
A)

1,42

1,99

2,28

2,67
Nng lng lin kt Cl Cl l ln nht v gim dn t Cl
2
n Br
2
v I
2
, cn
nng lng lin kt F F nh hn so vi Cl Cl, do phn hu nhit ca X
2

gim t flo n clo v tng theo chiu clo brom iot. Phn ng phn hu nhit
xy ra theo s sau :
X
2
(k) 2X(k)
Flo l phi kim hot ng nht, n phn ng vi hu ht cc n cht v nhiu
hp cht, trong c mt s cht kh tr nh kh him nng (Kr, Xe, Rn) bng
thu tinh v phn ng thng xy ra mnh lit, thm ch n :
2F
2
+ SiO
2
SiF
4
+ O
2

nF
2
+ 2Xe 2XeFn
(n = 2, 4 hay 6 tu vo iu kin phn ng).
Hot tnh ho hc cao ca flo l do nng lng lin kt F F trong phn t F
2

nh, i lc vi electron ca flo, nng lng lin kt ca flo vi cc nguyn t khc
v kh nng hirat ho ca ion F
u ln.
3. Trong thin nhin khng gp halogen di dng n cht do hot tnh ho
hc ln ca chng. Khong vt quan trng nht ca flo l florit CaF
2
, criolit
Na
3
AlF
6
v floapatit Ca
5
(PO
4
)
3
F, ca clo l NaCl (trong nc bin, mui m),
cacnalit KCl.MgCl
2
.6H
2
O v xinvin KCl; ca brom trong h nc mn, nc bin

(10
5
%); ca iot trong nc l khoan du m (0,006 0,4%), i km trong qung
dim tiu natri (xanpet) Chi L di dng ioat, trong tro ca rong bin.
4. Trong thc t Flo c s dng ch cht lm lnh (freon) v cc cht
polime cha flo rt bn (teflon). Flo lng v mt s hp cht ca flo cng lm cht
oxi ho nhin liu tn la. Clo c dng lm cht oxi ho mnh trong nhiu
ngnh cng nghip ho hc, c dng lm cht dit trng nc ung. Brom v iot
c dng trong tng hp hu c v trong ho hc phn tch. Ngoi ra iot cn
c dng lm dc phm.

Tit 38 CLO
A. Mc tiu
1. V kin thc:
HS bit c cc tnh cht vt l, trng thi t nhin, ng dng, nguyn tc,
iu ch clo trong phng th nghim v trong cng nghip.
HS hiu c tnh cht ha hc c bn ca clo l phi kim mnh, c tnh
oxi ho mnh (tc dng vi kim loi, hiro), c bit trong phn ng vi
nc, clo va l cht oxi ho va l cht kh.
2. V k nng :
D on, kim tra v kt lun c v tnh cht ho hc c bn ca clo.
Quan st cc th nghim hoc hnh nh th nghim, rt ra nhn xt v
tnh cht v phng php iu ch kh clo.
Vit cc phng trnh phn ng ho hc minh ho.
Tnh ton theo phng trnh phn ng.
3. V thi , t tng:
Thng qua tnh cht ca kh Cl
2
(rt c, nng hn khng kh, d tan trong
nc v dung dch baz, ...), gio dc HS thc bo v mi trng, sc kho.

1. GV : My tnh, my chiu, cc phiu hc tp, phng to hnh 5.3 v
5.4 (SGK)
Ho cht v dng c th nghim.
iu ch sn bnh kh clo (5 bnh ng kh clo).
1 con chu chu (co co).
Kim loi Na, Fe.
Nc ct.
Cnh hoa hng.
Giy qu, n cn.
Chu thu tinh.
2. HS : n tp v tnh cht chung ca halogen v k nng xc nh SOXH
ca cc nguyn t trong phn ng oxi ho kh.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (3 pht)
Kim tra bi c
GV chiu ni dung ln mn hnh v
pht phiu hc tp s 1 cho i din
cc nhm HS vi cc cu hi sau :
Cc nhm HS tho lun, c i din
trnh by :
1. Ti sao trong cc hp cht th F
ch c SOXH -1 m Cl, Br, I ngoi
SOXH 1 cn c SOXH +1, +3, +5
v +7.

1. Nguyn t halogen c 7e ngoi
cng nn c kh nng nhn thm 1e
to SOXH -1. Kh nng ny l duy
nht i vi F v n c m in
ln nht v khng c phn lp d. Cc
nguyn t cn li do cu hnh c
phn lp d nn khi b kch thch s
to ra 1, 3, 5 v 7 electron vi SOXH
tng ng l +1, +3, +5 v +7.

2. Nu tnh cht ho hc c bn ca
cc nguyn t halogen v gii thch
chiu bin i tnh cht khi xt t
flo n iot.
2. Tnh cht ho hc c bn ca
halogen l tnh oxi ho v gim t F
n I v m in gim dn, bn
knh nguyn t tng dn.
Hot ng 2 (5 pht)
I. Tnh cht vt l
GV cho HS quan st bnh ng kh
clo c iu ch sn v yu cu HS
nhn xt v trang thi, mu sc.
Cht kh.
Mu vng lc.
GV m np bnh, vy nh cho mt
HS ngi nhanh v nhn xt.
Mi xc.
Cho con chu chu vo bnh kh clo
v nt bnh li, yu cu HS theo di
tnh trng sc kho ca n.
Kh Cl
2
c.
GV lm th nghim v kh Cl
2
tan
trong nc : Thu kh clo kh vo y
bnh cu, y bnh bng nt cao su.
p ngc bnh vo chu nc ri m
nt ra. a c bnh ln xung vi ln
nhng khng nhc ming bnh ln
khi mt nc. Hng dn HS quan
st c mt s t nc dng ln c
bnh. Sau dng nt y cht
ming bnh trong nc, lt ngc
bnh v lc mnh. Li p bnh bo
chu nc v m nt.

Kh clo tan mt phn trong nc
gi l nc clo c mu vng nht.
GV hng dn HS quan st v gii
thch hin tng nc dng ln nhiu
trong bnh cu.
GV b sung : Kh Cl
2
tan trong nc
theo t l
2 2
H O Cl
V : V 1 : 2, 5. = Kh
Cl
2
tan nhiu trong cc dung mi hu
c nh ru, benzen, hexan,
tetraclometan,...

GV : Vo sng sm, nu cc em m
vi nc my s ngi thy c mi
xc kh chu, chnh l mi ca
kh clo cn st li trong qu trnh dit
khun nc. Ti sao li cn st li
kh clo ?
HS : Clo khng tan hon ton trong
nc.
GV yu cu HS tnh t khi ca Cl
2
so
vi khng kh v rt ra nhn xt ?
HS :
2
Cl
KK
71
d 2, 5
29
= = .
Kh clo nng gp 2,5 ln khng
kh.
GV : dit chut ngoi ng, ngi
ta dn kh Cl
2
qua ng mang mm
vo hang chut. Tnh cht no ca
kh Cl
2
gii thch cch lm ?
HS : Kh clo c v nng hn khng
kh.

II. Tnh cht ho hc
Hot ng 3 (2 pht)
GV yu cu HS vit cu hnh electron
ca nguyn t Cl v nhn xt v cu
hnh electron lp ngoi cng, d
on tnh cht ho hc ch yu ca
clo ?
GV b sung : V c tnh oxi ho
mnh nn clo tc dng c vi kim
loi, hiro v cc hp cht c tnh kh
khc.
HS : 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
5
lp ngoi cng c 7e.
Clo c tnh oxi ho mnh.
Cl + 1e Cl

Hot ng 4 (5 pht)
1. Tc dng vi kim loi
GV lm 2 th nghim : t chy Na,
Fe trong kh clo cho HS quan st,
nhn xt v vit phng trnh phn
ng, xc nh SOXH ca clo trong
hai phn ng trn.
HS nhn xt :
Na nng chy trong clo vi ngn
la sng chi to ra mui natri clorua
:
o o 1 1
2
2 Na Cl 2 Na Cl
+
+
Fe nung chy trong kh clo to
thnh khi mu nu l nhng ht
st (III) clorua :
o o 3 1
3 2
2Fe 3Cl 2FeCl
+
+
GV sa cha v b sung nhn xt ca
HS v nhn mnh Fe b oxi ho ln
SOXH cao nht thng gp +3. iu
ny chng t Cl
2
l cht oxi ho
mnh.

GV c th lm tip th nghim : Nung HS nhn xt : Dy ng chy trong

mt dy ng nng ri cho vo
bnh kh Cl
2
, sau mt thi gian dy
ng chy, ngui bnh, cho mt t
nc vo ho tan sn phm. Yu
cu HS quan st hin tng v vit
phng trnh phn ng.
kh clo to khi trng, khi cho nc
vo thu c dung dch c mu xanh
ca ion Cu
2+
:
o
o o 2 1
t
2 2
Cu Cl CuCl
+
+
GV : Cc hp cht NaCl, FeCl
3
,
CuCl
2
l hp cht cng ho tr hay
ion ? Ti sao ?
HS : Chng l hp cht ion v Clo l
mt phi kim mnh.
GV chiu kt lun ln mn hnh : Kh
clo oxi ho trc tip hu ht cc kim
loi to mui clorua (trong kim
loi c SOXH cao nht thng gp).
Phn ng xy ra iu kin thng,
nhit khng cao lm, tc
nhanh, to nhiu nhit.
HS : Ghi kt lun.
Hot ng 5 (5 pht)
2. Tc dng vi hiro
GV gii thiu th nghim : t hiro
chy trong khng kh, ri em ngn
la hiro vo bnh ng kh clo thy
hiro tip tc chy vi ngn la mu
trng nht. Cho vo bnh mt t nc
ri th qu tm thy chuyn sang
mu hng.
HS tho lun theo nhm.
GV yu cu HS gii thch th nghim,
vit phng trnh phn ng v xc
nh SOXH.
HS vit phng trnh phn ng :
o o 1 1
2 2
H Cl 2HCl
+
+

GV b sung : Phn ng ny xy ra rt
chm nhit thng v trong
bng ti, nhng khi t nng hoc
chiu sng mnh th phn ng xy ra
rt nhanh v c th gy n. Ngoi H
2

ra cn tc dng vi nhiu phi kim
khc (tr C, N, O v kh him) to
thnh hp cht clorua.
HS rt ra nhn xt:
Trong phn ng vi kim loi v
hiro, clo th hin tnh oxi ho
mnh.
Hot ng 6 (5 pht)
3. Tc dng vi nc
GV thng bo phn ng ca clo vi
nc v yu cu HS xc nh s thay
i SOXH ca clo kt lun v vai
tr ca clo trong phn ng ny.
GV gii thiu : Do Cl
2
va l cht oxi
ho va l cht kh nn phn ng
ny gi l phn ng t oxi ho kh.
GV thng bo : Axit HClO l axit
yu (yu hn c H
2
CO
3
) nhng c
tnh oxi ho mnh.
o 1 1
2 2
Cl H O HCl HCl O
+
+ + =
HS : Trong phn t Cl
2
c 1 nguyn
t Cl b oxi ho thnh
1
Cl
+
v 1
nguyn t Cl b kh thnh
1
Cl
Cl
2

va l cht oxi ho va l cht kh.
T yu cu HS gii thch :
Ti sao phn ng ca clo vi nc
li thun nghch ?
V sao nc clo hoc clo m c
tnh ty mu trong khi kh clo kh
khng c tnh cht ny ?
GV b sung : HClO l axit km bn
d b phn tch theo phn ng khi
chiu sng :
as
HClO HCl O +
HS gii thch :
Phn ng trn l thun nghch do
HClO l cht oxi ho mnh s oxi
ho HCl thnh Cl
2
.
Clo m c tnh ty mu v HClO c
tnh oxi ho mnh.

Oxi nguyn t cng l mt cht c
tnh oxi ho rt mnh.
GV lm th nghim :
Cho mu giy qu tm m vo bnh
kh clo.
Cho cnh hoa hng vo bnh ng
kh clo khc.
GV hng dn HS quan st hin
tng v nhn xt.
HS : Giy qu mt mu v cnh ho
hng nht dn.
Clo m c tnh ty mu.
Hot ng 7 (3 pht)
III. Trng thi t nhin
GV chiu ni dung ln mn hnh v
pht phiu hc tp s 2 cc nhm HS
vi ni dung cu hi :
HS tho lun, c i din cc nhm
trnh by :
1. Trong t nhin, clo ch yu tn
ti dng n cht hay hp cht ?
Ti sao ?
1. Do hot ng ho hc mnh nn
clo ch yu tn ti dng hp cht
trong t nhin.
2. Hy k tn mt s hp cht cha
clo m em c bit ?
3. Trong t nhin clo c 2 ng v
bn l
35
Cl (75,77%) v
37
Cl(24,23%). Tnh nguyn t khi
trung bnh ca Clo ?
2. Thng gp l mui natri clorua
c trong nc bin v mui m.
Ngoi ra clo cn c trong :
Cht khong cacnalit
KCl.MgCl
2
.6H
2
O
Axit clohiric c trong dch v d
dy ca ngi v ng vt.
3.
Cl
35.75, 77 37.24, 23
A
100
+
=
35,5

Hot ng 8 (2 pht)
IV. ng dng
GV nu cu hi v ng dng ca clo
nh :
Kh clo dng lm g trong i
sng ?
Kh clo dng sn xut g trong
cng nghip ?

GV hng dn HS tr li v b sung
nhng vn m HS cha bit :

2
o
4
H
KOH
3 2
t
CH
4
HCl
KCl KClO H O
CCl
PVC, cao su
DDT (thuc tr su)
+ +
HS : Kh clo dng dit trng

nc sinh hot, ho tan mt lng
nh clo dit cc vi khun gy
bnh.
Kh clo dng sn xut cc
cht ty trng, st trng nh nc
gia-ven, clorua vi, ...

V. iu ch
Hot ng 9 (5 pht)
1. Trong phng th nghim
GV nu phng php iu ch kh Cl
2

trong phng th nghim : Cho axit
clohiric (HCl) c tc dng vi cht
oxi ho mnh nh mangan ioxit
rn (MnO
2
) v kalipemanganat rn
(KMnO
4
)

GV yu cu HS vit cc phng trnh HS : Vit phng trnh phn ng :
Cl
2

phn ng.
MnO
2
+ 4HCl
o
t
MnCl
2
+ Cl
2
+
+ 2H
2
O
2MnO
4
+ 16HCl 2MnCl
2
+ 5Cl
2
+
+ 2KCl + 8H
2
O
GV chiu hnh 5.3 (SGK) m phng
th nghim iu ch kh Cl
2
ln mn
hnh v pht phiu hc tp s 3 vi
cc ni dung cu hi :
HS tho lun v tr li :
1. Mun thu kh Cl
2
tinh khit c th
b bnh cha dung dch NaCl c
khng ?
1. Khng c v H
2
SO
4
c khng
gi c kh HCl.
2. Nu thay i v tr hai bnh cha
dung dch NaCl v H
2
SO
4
c th c
thu c kh Cl
2
tinh khit khng ?
GV nhn xt v b sung :
Bnh ng dung dch NaCl gi
kh HCl c gi l bnh ra kh.
Bnh ng H
2
SO
4
c gi hi
nc c gi l bnh lm kh.
2. Nu thay i v tr hai bnh th kh
Cl
2
vn cn ln hi nc.
Hot ng 10 (5 pht)
2. Sn xut clo trong cng nghip
GV chiu hnh 5.4 (SGK) m phng
th nghim iu ch Cl
2
bng phng
php in phn dung dch mui n
trong nc c mng ngn.
GV yu cu HS tr li phiu hc tp
s 4 vi cc ni dung.
HS : Nghin cu m hnh th nghim
di s hng dn ca GV.
1. Vit phng trnh phn ng in 1. Phng trnh in phn :

phn.
2. Ti sao phi dng mng ngn ?
3. Ti sao li s dng phng php
ny iu ch trong cng nghip.
2NaCl + 2H
2
O
pdd
mn
2NaOH +
+ Cl
2
+ H
2

2. Trnh phn ng to nc gia-ven.
3. V NaCl l nguyn liu sn c, r
tin, iu ch Cl
2
vi lng ln v
sn phm c NaOH v H
2
cng l
ho cht quan trng trong cng
nghip.
Hot ng 11 (5 pht)
Cng c bi tp Bi tp v nh
GV s dng cc bi tp 1, 2, 3, 4 (SGK) luyn tp.
Bi tp v nh : 5, 6, 7 (SGK)
D. hng dn gii bi tp
5. Lp phng trnh phn ng :
a) 2KMnO
4
+ 16HCl 2KCl + 2MnCl
2
+ 5Cl
2
+ 8H
2
O
b) 2HNO
3
+ 2HCl 2NO
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O
c) HClO
3
+ 5HCl 3Cl
2
+ 3H
2
O
d) PbO
2
+ 4HCl PbCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O
6. Trong cng nghip, ngi ta dng phng php in phn sn xut
kh clo v y l phng php kinh t nht iu kin Vit Nam.
2KMnO
4
+ 16HCl 2KCl + 2MnCl
2
+ 5Cl
2
+ 8H
2
O (1)
3Cl
2
+ 2Fe 2FeCl
3
(2)

3
FeCl
16, 25
n 0,1mol
162, 5
= =
(2)
2
Cl
0,1. 3
n 0,15mol
2
= =
(1)
4
KMnO
0,15. 2
n 0, 06mol
5
= =
4
KMnO
m = 158. 0,06 = 9,48 g
HCl
0,15. 16
n 0, 48 mol
5
= =
V
ddHCl
=
0, 48
0, 48
1
= /
E. t liu tham kho
1. Nh ho hc Seel (Thu in) m t th nghim c ng tin hnh
vo nm 1774 nh sau : Ti hn hp manhdien v axit muric vo ni
chng, ming bnh gn vi mt ci bong bng ht ht khng kh, t ni ln
bp ct. Bong bng trn y kh mu vng lc v mi hc.
Kh do Seeel thu c l clo Cl
2
Seel tr thnh ngi pht sinh ra nguyn
t clo. Manhedi en l khong pyroluzit MnO
2
, tn gi ho hc ca n l
mangan ioxit. Trong thi gian ny, ngi ta gi axit clohiric HCl l axit
muric. Hin nay ngi ta vit phn ng m Seel cng b nh sau :
MnO
2
+ 4HCl
o
t
Cl
2
+ MnCl
2
+ 2H
2
O
Seel gi kh thu c l axit muric bin dng. Mi n nm 1812, nh
ho hc Php Gay - Luytxc t tn cho kh ny l clo, theo ting Hy Lp
c ngha l mu vng lc.
Cho n th k XIX, Nga, ngi ta vn gi clo l xoletvor (sinh mui),
xolerod (ging mui), clorin, ...

2. Hp cht cha clo ph bin thng gp l NaCl chim ti 85% khi
lng cc loi mui ho tan trong nc bin. C th hnh dung, nu ta tch
c mui NaCl ra khi nc bin ri ri u trn lc a th lp mui s cao
ti hng trm mt, cn nu lm bay hi ton b nc bin th y bin s c
lp mui dy ti vi chc mt.
Bin cht nm gia bin gii Pa-le-stin v Giooc-an c hm lng NaCl
t t 23 - 25%, tc l c 10kg nc bin th c hn 2kg NaCl. Do hm lng
mui cao nn sc y ca nc ln n mc ngi ta c th va nm phi nng
va c bo trn mt bin.
Su hn 100 mt di lng t, trong mt m mui Ba Lan c mt cung
in lm bng mui. Cng trnh ny c to dng t th k XVII, cc gian
phng u c lm mui.

Tit 39 HIRO CLORUA AXIT CLOHIRIC
v Mui CLORUA
A. Mc tiu
1. V kin thc :
HS bit hiro clorua l cht kh tan nhiu trong nc v c mt s tnh
cht khng ging vi axit clohiric (khng lm i mu qu tm, khng
tc dng vi vi) v cch nhn bit ion clorua.
HS hiu phng php iu ch axit clohiric trong phng th nghim v
trong cng nghip.
HS hiu c ngoi tnh cht chung ca axit, axit clohiric cn c tnh
cht ring l tnh kh do nguyn t clo trong phn t HCl c SOXH thp
nht l 1.
2. V k nng :

Quan st th nghim (iu ch hiro clorua, th tnh tan, nhn bit ion
clorua).
Vit phng trnh ho hc ca phn ng gia axit clohiric vi kim loi
hot ng, oxit baz, baz, mui.
Rn luyn k nng tnh ton C
M
, C% trong cc bi tp.
3. V gio dc :
Vai tr quan trng ca axit clohiric trong cuc sng v sn xut cng
nghip.
nh hng ca kh hiro clorua ti hin tng ma axit.
1. GV : My tnh, my chiu v cc ho cht, dng c th nghim sau :
Ho cht : NaCl (khan), H
2
SO
4
, dung dch AgNO
3
, giy qu tm.
Dng c : Bnh cu, nt cao su c ng dn kh xuyn qua, n cn, gi
th nghim, chu thu tinh ng nc.
2. HS : n tp tnh cht chung ca axit.
C. Tin trnh Dy hc
Hot ng 1 (3 pht)
Kim tra bi c
GV pht phiu hc tp s 1 v chiu
ni dung ln mn hnh :
Vit cng thc nhng hp cht m
em c hc trong clo c
SOXH l -1.
HS tho lun v c i din cc nhm
trnh by :
HCl, NaCl, KCl, CuCl
2
, FeCl
3
, ...
Vit phng trnh phn ng to ra
H
2
+ Cl
2

as
2HCl

cc hp cht t kh Cl
2
.
2Na + Cl
2
2NaCl
Cu + Cl
2
CuCl
2

2Fe + 3Cl
2
2FeCl
3

Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO
GV yu cu HS khc nhn xt phn
tr li ca bn v t vn nghin
cu bi mi : Nh cc em bit, clo
to c nhiu SOXH trong cc hp
cht, hm nay ta nghin cu cc hp
cht trong clo c SOXH 1 l
HCl v mui clorua (NaCl, FeCl
3
,
...)

GV nu cu hi : Hp cht vi hiro
ca clo l HCl, khi no chng ta gi
l kh hiroclorua v kh no l axit
clohiric ?
HS : Tho lun, chun b bi hc
mi.
I. HIRO CLORUA
Hot ng 2 (2 pht)
1. Cu to phn t
GV yu cu HS vit cng thc
electron, cng thc cu to ca phn
t HCl v gii thch s phn cc ca
phn t.
HS vit cng thc :
H : Cl H Cl
Do X
Cl
> X
H
phn t HCl phn
cc.
Hot ng 3 (7 pht)
2. Tnh cht

GV cho HS quan st bnh ng kh
hiro clorua iu ch sn v yu
cu HS nhn xt v :
HS quan st v tho lun :
Trng thi.
Mu sc.
Mi v
GV cho HS tnh t khi ca hiro
clorua so vi khng kh. Rt ra nhn
xt.
Cht kh.
Khng mu.
Mi xc
HS :
HCl
KK
36, 5
d 1, 26
29
= =
Kh HCl nng hn khng kh 1,26
ln.
GV lu tnh c ca kh HCl.
GV yu cu HS lm th nghim : Cho
mt mu giy qu tm kh vo bnh
kh HCl v quan st hin tng ?
HS : Kh HCl rt c.
HS : Lm th nghim khng i
mu qu tm.
GV lm th nghim nghin cu tnh
tan ca kh HCl trong nc theo SGK
v hng dn HS quan st ri tr li
vo phiu hc tp s 2 sau y :
HS : Quan st, tho lun.
Nu hin tng xy ra ? HS : Nu hin tng quan st c.
V sao nc phun vo bnh ?
V sao cc tia nc phun ln c
mu hng ?
Ch : th nghim thnh cng, ta
nhng nt cao su c ng vut nhn
vo cc nc trc khi y vo l
cha kh HCl. Nc trong ng s
Gii thch : Do kh HCl tan nhiu
trong nc nn to s gim p sut
mnh trong bnh lm cho khng kh
y nc t chu vo qua ng vut
nhn dung dch thu c l axit
nn qu tm ho .

khi mo cho qu trnh ho tan HCl
lm cho nc t chu nhanh chng
phun vo l.
GV hng dn HS rt ra nhn xt v
kh nng ho tan trong nc ca kh
HCl.
GV b sung : 20
0
C, mt th tch
nc c th ho tan ti gn 500 th
tch kh HCl.
HS nhn xt : Kh hiro clorua tan
nhiu trong nc dung dch axit
clohiric.
II. AXIT CLOHIRIC
Hot ng 4 (3 pht)
1. Tnh cht vt l
GV gii thiu v dung dch HCl v
cho HS quan st l ng dung dch
HCl c, m nt cho HS thy khi
bc ln. Yu cu HS nhn xt v
trng thi, mu sc, mi v v gii
thch hin tng bc khi.
HS nhn xt v dung dch HCl :
Cht lng, khng mu, mi xc.
Khi m nt l ng HCl c th
hiro clorua bay ra to vi hi nc
trong khng kh m nhng ht dung
dch nh nh sng m hin
tng bc khi.
GV b sung : Dung dch HCl c
nht 20
0
C t ti 37% v c khi
lng ring d = 1,19 g/cm
3
. Dung
dch HCl c rt d bay hi.

Hot ng 5 (7 pht)
2. Tnh cht ho hc
GV yu cu cc nhm HS tho lun
v tnh cht ho hc chung ca dung
dch axit.
Cc nhm HS tho lun v b sung
cho nhau :

Lm qu tm ho .
Tc dng vi baz.
Tc dng vi oxit baz.
Tc dng vi mui.
Tc dng vi kim loi (trc H).
GV hng dn HS ly th d cc phn
ng vi dung dch HCl. Lu iu
kin phn ng gia axit v mui, axit
v kim loi.
HS : Cc phng trnh phn ng :
HCl + NaOH NaCl + H
2
O (1)
2HCl + CuO CuCl
2
+ H
2
O (2)
2HCl + Na
2
CO
3
2NaCl + CO
2
+
+ H
2
O (3)
2HCl + Fe FeCl
2
+ H
2
(4)
GV hng dn HS rt ra nhn xt :
Tnh axit ca dung dch HCl.
Nguyn nhn gy ra tnh axit ?
Trong cc phn ng nu phn
ng no l oxi ho kh ?
So snh tnh cht khc nhau ca
kh HCl v dung dch HCl ?
HS nhn xt :
HCl l axit mnh.
Tnh axit do ion H
+
gy nn.
Trong phn ng vi kim loi (4) th
H
+
(HCl) l cht oxi ho v kim loi
(Fe) l cht kh, H
+
oxi ho kim loi
c nhiu SOXH ln SOXH thp
(FeCl
2
).
Kh HCl khng th hin tnh cht
thng thy ca dung dch axit HCl :
+ Khng lm i mu qu tm.
+ Khng tc dng vi CaCO
3
.
GV t vn : Da vo SOXH ca
clo trong dung dch, hy d on
HCl c tnh kh khng ? Vit
phng trnh phn ng.
HS : HCl c c tnh kh v clo c
SOXH thp nht l 1.
MnO
2
+
o
1
t
4HCl
MnCl
2
+
o
2
Cl +

2H
2
O
2KMnO
4
+
1
16HCl
2MnCl
2
+
5
o
2
Cl + 2KCl + 8H
2
O
GV hng dn HS kt lun v tnh
cht ho hc ca dung dch HCl :

Kt lun v axit HCl :
Th hin tnh axit mnh.
L cht oxi ho khi tc dng vi
kim loi trc H.
L cht kh khi tc dng vi cht
oxi ho mnh.

Hot ng 6 (5 pht)
3. iu ch
ni dung bi tp ln mn hnh :
Cho cc cht : H
2
SO
4
, NaCl, H
2
O v
Zn. Nu cc phng php iu ch
kh HCl v cho bit phng php no
dng trong cng nghip v trong
phng th nghim ?
GV : Kh HCl thu c cho hp th
vo nc ta c dung dch HCl.
HS : Tho lun bi tp :
NaCl + H
2
SO
4

o
250 C <
NaHSO
4
+
(khan) (c) +
HCl
2NaCl + H
2
SO
4

o
400 C
Na
2
SO
4
+
(khan) (c) +
2HCl
Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2

2NaCl + 2H
2
O
pdd
m.n
H
2
+ Cl
2

+
+ 2NaOH
H
2
+ Cl
2
2HCl
GV : Ti sao phi dng NaCl khan v HS : kh HCl bay ra d dng.
Tnh axit
Tnh oxi ho
H
+
Cl

Tnh kh

H
2
SO
4
c trong phng php sunfat
?
GV chiu hnh 5.7 (SGK) v s
thit b sn xut axit HCl trong cng
nghip, phn tch, nhn xt, hng
dn HS rt ra nguyn tc khoa hc
trong sn xut.
HS : Phng php tng hp :
H
2
+ Cl
2

o
t
2HCl
Hp th HCl theo nguyn tc
ngc dng, khp kn.
GV b sung : Trong qu trnh sn
xut nu tht thot kh HCl ra
ngoi khng kh c th gy hin
tng ma axit. Trong cng nghip,
mt lng ln axit HCl dng sn
xut cc mui clorua v tng hp
cc cht hu c.
HS : Nghe ging.
III. mui clorua v nhn bit ion clorua
Hot ng 7 (5 pht)
1. Mt s mui clorua
GV chiu bng tnh tan ln mn hnh
v yu cu HS rt ra nhn xt v kh
nng ho tan trong nc ca cc
mui clorua.
HS nhn xt :
Hu ht cc mui clorua u tan
trong nc.
Mt s mui t tan trong nc :
AgCl, CuCl, PbCl
2
.
GV yu cu HS nghin cu SGK v
lin h vi thc t rt ra cc ng
dng.
HS trnh by :
KCl lm phn kali.
ZnCl
2
c kh nng dit khun.
AlCl
3
dng lm xc tc trong tng
hp hu c.
BaCl
2
dng lm thuc tr su.

NaCl lm mui n, nguyn liu
iu ch Cl
2
, NaOH v nc Gia-ven.
Hot ng 8 (7 pht)
2. Nhn bit ion clorua
GV hng dn HS lm th nghim :
Nh dung dch AgNO
3
ln lt vo 2
ng nghim ng dung dch HCl v
dung dch NaCl. Quan st hin
tng, vit phng trnh phn ng.
GV lu : Kt ta trng AgCl khi
tip xc vi nh sng s b phn tch
thnh Ag v nh hnh c mu xm
en :
2AgCl
as
2Ag + Cl
2

HS lm th nghim v nu hin tng
: Xut hin kt ta trng AgCl khng
tan trong axit.
AgNO
3
+ HCl AgCl + HNO
3

AgNO
3
+ NaCl AgCl +
NaNO
3

ni dung ln mn hnh :
Trnh by phng php phn bit 4
dung dch ring bit sau : HCl, NaCl,
HNO
3
v NaNO
3
.
HS tho lun cch lm :
3
3
3
3
HCl
mu (A) HCl
HNO
NaCl
Qu tm
HNO
NaCl
NaNO Khng i mu (B)
NaNO

3
3
trng HCl
(A) dd AgNO
Khng c HNO

3
3
trng NaCl
(B) dd AgNO
Khng c NaNO

GV yu cu HS vit vc phng trnh
phn ng.

GV hng dn HS rt ra kt lun v
cch nhn bit ion Cl
.
HS kt lun : nhn bit dung dch
HCl v mui clorua :
Thuc th l AgNO
3
.
Hin tng : C kt ta trng
(AgCl) khng tan trong axit mnh.
Hot ng 9 (6 pht)
Cng c bi Bi tp v nh
GV pht phiu hc tp s 5 v chiu ni dung ln mn hnh :
1. C 5 ng nghim ng dung dch HCl, nu hin tng v vit phng
trnh phn ng xy ra khi cho mi cht sau vo tng ng : a) Zn; b) Cu; c)
AgNO
3
; d) CaCO
3
; e) CaS.
2. Cho cc ho cht sau : Fe
2
O
3
, MgCO
3
, Zn, Ag, K
2
Cr
2
O
7
, Cu(OH)
2
,
BaSO
4
, CaCl
2
, KMnO
4
, MnO
2
. Hy chn cc cht phn ng vi dung dch HCl

chng t :
a) Dung dch HCl c tnh axit mnh.
b) Dung dch HCl c tnh oxi ho.
b) Dung dch HCl c tnh kh.
3. Bng phng php ho hc trnh by phng php dng phn bit cc
dung dch ring bit : HCl, NaOH, NaCl, NaNO
3
.
Bi tp v nh : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (SGK)
D. Hng dn gii bi tp SGK
1. p n C.

2KCl + H
2
SO
4

o
t
K
2
SO
4
+ 2HCl
2KCl + 2H
2
O
pdd
m.n
2KOH + H
2
+ Cl
2

H
2
+ Cl
2

o
t
2HCl
5. Bn cht ca phng php sunfat l dng phn ng trao i :
NaCl + H
2
SO
4

o
t
NaHSO
4
+ HCl
Bn cht ca phng php tng hp l dng phn ng oxi ho kh :
H
2
+ Cl
2

o
t
2HCl
6. Cc phn ng :
Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO
Na
2
CO
3
+ 2HCl 2NaCl + CO
2
+ H
2
O
7. a)
3
AgNO
200. 8, 5
n 0,1 mol
100. 170
= =
HCl + AgNO
3
AgCl + HNO
3

0,1 0,1
C
M
(HCl) =
0,1
0, 67 M
0,15
=
b) HCl + NaHCO
3
NaCl + CO
2
+ H
2
O
0,1
2, 24
0,1
22, 4
=
C% (HCl) =
6, 5. 0,1
.100 7, 3%
50
3
=

E. T liu tham kho
Mui n l mt thnh phn khng th thiu c trong i sng v trong
sn xut cng nghip : dng n, bo qun thc phm ti sng, lm mui
iot, lm huyt thanh v sn xut cc ho cht nh Cl
2
, HCl, Na, NaOH, Na
2
CO
3

(x a) cng nh cc mui khc. N cn c ng dng trong sn xut x phng,
cng ngh nhum, thuc da v lm lng knh my quang ph hng ngoi.
Nc bin l nguyn liu iu ch mui n. Nhng ngi dn bin lm
mui theo cch cho bay hi nc bin c dung dch NaCl m c, sau
phi nng dung dch m c trn sn xi mng thu c NaCl. Nc ta thin
nhin u i cho mt b bin di t Bc n Nam l mt thun li to ln cho
vic sn xut mui n xut khu.
Tit 40 S lc v hp cht c oxi ca clo
A. Mc tiu
1. V kin thc :
o HS bit c thnh phn ca nc Gia-ven, clorua vi, ng dng v
nguyn tc iu ch.
o HS hiu c tnh oxi ha mnh ca nc Gia-ven, clorua vi.
2. V k nng :
o Da vo cu to phn t suy ra tnh cht.
o Vit c phng trnh ha hc minh ha tnh cht ha hc v phng
php iu ch.
o Rn luyn k nng lp phng trnh ha hc ca phn ng oxi ha kh.
o Gii c mt s bi tp ha hc c ni dung lin quan n tnh cht, ng
dng v iu ch.
3. V gio dc :
S dng hiu qu, an ton nc Gia-ven, clorua vi trong thc t.

o GV : My tnh, my chiu
Chai ng nc Gia-ven v clorua vi.
o HS : n tp bi clo, hiro clorua axit clohiric.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (5 pht)
Km tra bi c Vo bi mi
GV s dng phiu hc tp s 1
kim tra bi c :
1. Nu tnh cht ha hc ca axit
clohiric v vit phng trnh phn
ng ?
Hai HS ln bng trnh by.

1. a) Tnh axit.
b) Tnh oxi ha.
c) Tnh kh.
2. Vit phng trnh ha hc xy ra
khi sc kh clo vo nc v tnh
SOXH ca clo trong cc sn phm.
GV yu cu HS khc nhn xt, GV
kt lun v cho im.
GV vo bi : Bi hc hm nay
chng ta tm hiu thm hp cht
cha oxi ca clo l nc Gia-ven
v clorua vi l nhng hp cht c
nhiu ng dng.
2. Phng trnh phn ng
1 1
2 2
Cl H O HCl HCl O
+
+ + =
I. Nc Gia-ven
Hot ng 2 (5 pht)
1. iu ch
GV cho HS quan st l ng nc
Gia-ven v gii thiu cch iu ch
nc Gia-ven trong phng th
a) Trong phng th nghim : Cho kh Cl
2

tc dng vi dung dch NaOH long
nhit thng :

nghim v trong cng nghip. Yu
cu HS vit cc phng trnh phn
ng.
Cl
2
+ 2NaOH NaCl + NaClO + H
2
O
Nc Gia-ven
b) Trong cng nghip : in phn dung
dch mui n (15 20%) trong thng
in phn khng c mng ngn :
2NaCl + 2H
2
O
pdd
2NaOH +
H
2
+ Cl
2

(catt) (ant)
Do khng c mng ngn nn kh Cl
2

thot ra ant tc dng vi NaOH trong
dung dch to ra nc Gia-ven :
Cl
2
2
O
GV hng dn HS phn tch c ch
phn ng to nc Gia-ven :
Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO

2NaOH

NaCl + NaClO + H
2
O
Nc Gia-ven
GV dng phng php k chuyn :
V sao gi l nc Gia-ven ?
Gia-ven l tn mt thnh ph nc
Php m ln u tin nh bc
hc Bectte iu ch c dung
dch hn hp ny.

Hot ng 3 (3 pht)

2. Thnh phn
GV yu cu HS phn tch thnh
phn ca nc Gia-ven ?
HS : Nc Gia-ven l dung dch hn hp
2 mui NaCl v NaClO.
GV : Mui NaClO l mui tng
ng ca axit no ? Gi tn.
HClO NaClO
HS :
HClO NaClO
Axit hipoclor Natri hipoclorit
GV : Tnh SOXH ca clo trong
NaClO
HS :
1
Na Cl O
+

Hot ng 4 (6 pht)
3. Tnh cht
GV phn tch cho HS thy HClO l
mt axit yu (yu hn H
2
CO
3
) do
trong khng kh (c mt kh CO
2
) s
c phn ng :
NaClO + CO
2
+ H
2
O NaHCO
3
+
HClO
HS : Vit phng trnh phn ng :
NaClO + CO
2
+ H
2
O NaHCO
3
+
HClO
GV : Gii thch ti sao nc Gia-ven
c tnh oxi ha mnh ?
GV lu : khi c mt nh sng
HClO b phn tch cho oxi nguyn
t cng l mt tc nhn oxi ha
mnh :
HClO
as
HCl + O
HS : Do NaClO v HClO l nhng cht
c tnh oxi ha mnh.
GV gi cho HS lm th nghim:
Cho mu giy mu vo nc Gia-
ven. Quan st hin tng, rt ra
nhn xt.
HS : Quan st hin tng nc Gia-
ven c tnh ty mu.
GV : Nc Gia-ven c lu c HS : Khng. V c phn ng vi CO
2

trong khng kh khng ? Gii thch. trong khng kh.
Hot ng 5 (3 pht)
4. ng dng
lin h vi thc t kt lun v
ng dng ca nc Gia-ven ?
GV gii thiu v cch s dng thuc
ty cho an ton v hiu qu.
HS : Nu cc ng dng :
Ty trng vi, si, giy.
Ty u chung tri chn nui, nh v
sinh
II. Clorua vi
Hot ng 6 (5 pht)
1. Cu to
GV cho HS quan st mu clorua vi,
rt ra nhn xt.
HS : Cht bt mu trng, xp.
GV vit CTPT v CTCT ca clorua
vi ln bng :
Ca
O Cl
Cl
CaOCl
2
v

HS : CTPT : CaOCl
2

CTCT :

Ca
O Cl
Cl

GV yu cu HS xc nh SOXH ca
clo v nhn xt im c bit ca
mui ny.
HS : C th tr li
SOXH l 0 (tnh trung bnh theo CTPT)
SOXH l 1 v +1 (tnh theo CTCT) :
Ca
O Cl
Cl
-1
+1

Nguyn t Ca lin kt vi hai loi gc
axit :

Ca
O Cl
Cl gc clorua
gc hipoclorit

GV gii thiu khi nim v mui
hn tp v kt lun : clorua vi
CaOCl
2
l mui hn tp.
HS : CaOCl
2
l mui hn tp.
Hot ng 7 (7 pht)
2. iu ch
GV m t qu trnh to ra clorua vi :
Cho kh clo i qua vi ti hoc sa
vi khong 30
0
C. Yu cu HS vit
phng trnh phn ng.
HS : Kh Cl
2
+ vi ti (sa vi)
Cl
2
+ Ca(OH)
2

0
30 C
CaOCl
2
+ H
2
O
sa vi
GV gi HS phn tch c ch phn
ng tng t to nc Gia-ven.
u tin kh Cl
2
tc dng vi H
2
O
trong sa vi to ra hn hp axit
HCl v HClO.
Sau hai axit ny tc dng vi
baz Ca(OH)
2
to mui hn tp gi
l clorua vi.

GV yu cu HS vit cc phng
trnh phn ng
Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO
Ca
OH + H ClO
OH + H Cl
Ca
Cl
O Cl
+ 2H
2
O
Ca(OH)
2
+ Cl
2

0
30 C
CaOCl
2
+ H
2
O

sa vi clorua vi
GV lu HS : Nu cho kh Cl
2
vo
dung dch nc vi long nhit
thng s to ra sn phm g ?
HS : Khi cho kh Cl
2
qua dung dch nc
vi nhit thng s to ra canxi
hipoclorit :
Ca
O Cl
O Cl
hay Ca(ClO)
2

Phng trnh phn ng :
2Cl
2
+ 2Ca(OH)
2
CaCl
2
+ Ca(ClO)
2
+
dung dch 2H
2
O
GV : So snh sn phm canxi
hipoclorit v clorua vi ?

GV nhn xt : Clorua vi l hn hp
CaCl
2
, Ca(ClO)
2
, CaOCl
2
. n
gin, ta xem clorua vi l mui hn
tp CaOCl
2
.
HS : So snh :
Ging nhau : u c tnh oxi ha mnh
do c cha gc hipoclorit.
Khc nhau : clorua vi dng rn cn
canxi hipoclorit dng dung dch,
CaOCl
2
l mui hn tp cn Ca(ClO)
2

khng phi l mui hn tp.
Hot ng 8 (6 pht)
3. Tnh cht v ng dng
GV hng dn HS rt ra nhn xt
tng t nc Gia-ven, clorua vi
cng c tnh oxi ha mnh v l
mui ca axit HCl (mnh) v HClO
(yu) nn :
Tc dng vi cht kh.
Tc dng vi CO
2
trong khng kh.
HS : Vit cc phng trnh phn ng :
Clorua vi c tnh oxi ha mnh :
CaOCl
2
+ 2HCl CaCl
2
+ Cl
2
+ H
2
O
Phn ng iu ch kh Cl
2
.
Tc dng vi CO
2
trong khng kh m :
2CaOCl
2
+ CO
2
+ H
2
O CaCO
3
+

Yu cu HS vit cc phng trnh
phn ng.
CaCl
2
+ 2HClO
lin h vi thc t rt ra cc ng
dng ca clorua vi.
HS : Trnh by cc ng dng :
Ty trng vi, si, giy.
Ty u.
X l cc cht c bo v mi trng.
Tinh ch du m.
Hot ng 9 (5 pht)
Cng c bi Bi tp v nh
1. GV gi HS tm tt li kin thc trng tm v :
Thnh phn
Tnh cht
iu ch
2. Pht phiu hc tp v chiu ni dung bi tp sau ln mn hnh : Hon thnh
s phn ng :
NaCl
Cl
2
NaClO NaCl
CaOCl
2
CaCl
2
NaClO

Cho bit nhng phn ng no l phn ng oxi ha kh. Vai tr ca cc cht
tham gia trong phn ng oxi ha kh.
3. Bi tp v nh : 1, 2, 3, 4, 5 (SGK)
1. p n B.
3. iu ch axit HCl t NaCl, H
2
SO
4
c, H
2
O :
ca hai hp cht l nc Gia-ven v clorua vi.

NaCl + H
2
SO
4

0
t
NaHSO
4
+ HCl
Hp th kh hiro clorua vo nc c dung dch HCl.
T HCl v MnO
2
iu ch Cl
2
:
MnO
2
+ 4HCl
0
t
MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O
T Cl
2
v dung dch NaOH iu ch nc Gia-ven :
Cl
2
2
O
4. Cc phn ng oxi ha kh l a, b, c, d, f.
5. Cc phn ng :
CaO + H
2
O Ca(OH)
2
(1)
NaCl + H
2
SO
4

0
t
NaHSO
4
+ HCl (2)
MnO
2
+ 4HCl
0
t
MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O (3)
Cl
2
+ Ca(OH)
2
CaOCl
2
+ H
2
O (4)
2
CaOCl
254
n
127
= = 2 mol
T (3, 4)
2
MnO
n = 2 mol
T (2, 3, 4)
2 4
H SO
n = 8 mol v n
NaCl
= 8 mol
T (1, 4) n
CaO
= 2 mol.
E. T liu tham kho
Cc hp cht c oxi bn nht ca halogen l mui ca cc oxiaxit, trong c
ng dng rng ri nht l hipoclorit (di dng nc Gia-ven, clorua vi) v
kaliclorat.

Vic iu ch nc Gia-ven, clorua vi v clorat u xut pht t cn bng ca
clo trong nc (nc clo) :
Cl
2
+ HOH = HCl + HClO (1)
Axit hipoclor HClO l axit rt yu (Ka = 5.10
8
), yu hn axit cacbonic (K
1
=
4,5.10
7
v K
2
= 5,6.10
11
), khng bn, b phn hy theo ba hng khc nhau ty
theo iu kin phn ng :
2
o
o
as
CaCl khan
2 2
t
3
70 C
HCl + O (2)
HClO Cl O + H O (3)
HCl + HClO (4)

Khi cho kim vo nc clo, cn bng (1) chuyn dch sang phi v phn ng
thc t xy ra n cng cho ta nc Gia-ven (hn hp mui clorua v hipoclorit
trong nc).
HCl + HClO + 2NaOH NaCl + NaClO + 2H
2
O (5)
T ta thy rng thu c nc Gia-ven ngi ta dng phn ng :
Cl
2
+ 2NaOH (ngui) NaCl + NaClO + H
2
O (6)
Trong cng nghip nc Gia-ven c ch to bng in phn khng mng
ngn dung dch NaCl.
Trong thnh phn ca clorua vi cng cha ion hipoclorit, nn n c tnh cht
tng t nc Gia-ven. Clorua vi l cht bt mu trng, mi xc, c iu ch
bng cch cho kh clo i qua huyn ph c ca canxi hicloxit khong 30
0
C :

Cl
2
+ Ca(OH)
2

0
30 C
Ca
O Cl
Cl
+ H
2
O (7)

Hipoclorit c tnh oxi ha mnh, nn nc Gia-ven v clorua vi c dng
ty trng v ty u.
Khi cho kh clo tc dng vi dung dch kim nng (khong 70
0
C) ta thu c
clorat, v hipoclorit c to ra phn ng (1) b phn hy thnh clorat do phn
ng (4). T ta c :
3Cl
2
+ 6OH

0
t
5Cl
+
3
ClO
+ 3H
2
O (8)
Trong cng nghip kaliclorat KClO
3
c iu ch bng in phn khng
mng ngn dung dch KCl nng. Kaliclorat tan t trong nc lnh, nn n c
tch ra bng cch lm lnh (kt tinh phn on). N l mui ca axitcloric HClO
3
.
Axit ny ch tn ti trong dung dch nc khng qu 50%, l axit mnh v cht
oxi ha mnh. Tnh oxi ha mnh ca axitcloric l do ion
3
ClO
trong mi trng
axit. Tnh cht ny gim mnh trong mi trng trung tnh l kim. V d, ion
3
ClO
oxi ha Cl
, Br
, I
trong mi trng axit, nhng khng oxi ha c chng

trong mi trng trung tnh v kim :
3
ClO
+ 5Cl
+ 6H
+
3Cl
2
+ 3H
2
O (9)
3
ClO
+ 6I
+ 6H
+
Cl
+ 3I
2
+ 3H
2
O (10)
Kaliclorat l cht tinh th khng mu, b phn hy khi un nng theo 2 hng :
0 0
2
0
t thp (250 C)
2 MnO
3
t cao
4
KCl O (11)
KClO
KCl KClO (12)
+
+

Vi cc cht chy nh P, S, C, kaliclorat to thnh hn hp d chy v n khi
va chm. Do KClO
3
, c dng ch to ngi n, sn xut pho hoa, nhng
ng dng ch yu ca n l trong sn xut dim. u que dim cha khong
50% KClO
3
.

Khi un nng cn thn nhit khng qu cao v khng c mt cht xc
tc, s phn hy ca KClO
3
, xy ra ch yu theo phng trnh (12) to ra mui
kalipeclorat KClO
4
. Mui ny tan rt t trong nc. N l mui ca axit pecloric
HClO
4
. Axitpecloric khan l cht lng khng mu, bc khi trong khng kh, t
bn, d gy n trong qu trnh bo qun, nhng dung dch nc ca n rt bn. N
l axit mnh nht trong s cc axit bit :
chiu tng tnh axit v bn phn t
HClO HClO
2
HClO
3
HClO
4

chiu tng tnh oxi ha

Tit 41 Flo Brom iot
A. Mc tiu
1. V kin thc :
HS bit s lc v tnh cht vt l, trng thi t nhin, ng dng v iu
ch F
2
, Br
2
, I
2
v mt vi hp cht ca chng.
HS hiu c :
Tnh cht ha hc c bn ca F
2
, Br
2
, I
2
l tnh oxi ha.
S ging nhau v khc nhau v tnh cht ha hc ca flo, brom, iot so vi clo.
Nguyn nhn tnh oxi ha gim dn t flo n iot.
Tnh axit tng theo chiu HF < HCl < HBr < HI.
V k nng :

Vit cc phng trnh ha hc minh ha cho tnh cht ha hc ca F
2
, Cl
2
,
Br
2
, I
2
v so snh kh nng hot ng ca chng.
Quan st th nghim, rt ra nhn xt.
3. V gio dc
Hiu bit v cc ng dng ca cc n cht halogen v mt vi hp cht ca
chng trong thc t, cng nh mt tri v s nh hng i vi mi trng ca cc
cht c bit.
o GV :

My tnh, my chiu, phiu hc tp.
Th nghim so snh hot ng ca halogen.
Th nghim v s thng hoa ca iot, axit HF n mn thy tinh.
Cc phn mm, bng, a dy hc v flo, brom, iot.
o HS : n tp bi khi qut v nhm halogen.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (10 pht)
I. tnh cht vt l v trng thi t nhin
GV hng dn HS nghin cu SGK
bit tnh cht vt l v trng thi t
nhin ca flo, brom, iot v yu cu in
cc thng tin vo bng sau :
HS tho lun theo nhm v c i din
cc nhm in vo bng sau :

F
2
Br
2
I
2
Tnh
cht vt
l

Trng
thi t
nhin

GV lm th nghim v s thng hoa ca
I
2
v gi HS rt ra nhn xt v hin
tng thng hoa.
F
2
Br
2
I
2
Tnh cht
vt l
Kh,
lc nht
Rt
c
Lng,
nu,
c
Tan t
Rn,
en tm
D
thng
hoa
Trng
thi t
nhin
Dng
hp cht
Ch yu
dng
hp cht
Ch yu
dng
hp cht
I
2
(rn)
un nng
(thng hoa)
I
2
(hi)
Hot ng 2 (15 pht)
iI. tnh cht ha hc
GV : Da vo m in v cu to
nguyn t hy cho bit flo, brom, iot
c tnh cht ha hc c bn g ? Tnh
oxi ha c sp xp nh th no ?
GV hng dn HS gii thch v sao
tnh oxi ha gim dn ?
HS :
Flo, brom, iot c tnh oxi ha mnh
tng t clo.
Tnh oxi ha gim dn t F
2
n I
2
.
Do m in gim dn, bn knh
nguyn t tng dn.
GV pht phiu hc tp v hng dn
HS hot ng theo nhm v in vo
bng sau :
HS hot ng theo nhm v in cc
thng tin vo bng :

F
2
Br
2
I
2
Tc
dng
vi kim
loi

Tc
dng
vi H
2

Tc
dng
vi H
2
O

F
2
Br
2
I
2
Tc
dng vi
kim loi
Oxi ha
tt c cc
kim loi
Oxi ha
nhiu
kim loi

Oxi ha
nhiu kim
loi ch khi
c xc tc
hoc un
nng :
2Al + 3Br
2

2AlBr
3

3I
2
+ 2Al
2
H O
2AlI
3

Tc
dng
vi H
2
Phn ng
vi H
2

ngay trong
bng ti v
nhit
thp :
Phn ng
nit
cao :

Phn ng
nhit
cao c
xc tc
v thun
nghch :

H
2
+ F
2

2HF
HF l axit
yu, n
mn thy
tinh :
4HF +
SiO
2

SiF
4
+
2H
2
O
H
2
+ Br
2

0
t

2HBr
Axit HBr
mnh hn
HCl v
cng c
tnh kh
mnh hn
HCl.
H
2
+ I
2

= 2HI
HI c tnh
axit mnh
hn HCl
v HBr.
Tc
dng
vi H
2
O
Hi nc
bc chy
ngay khi
tip xc
vi F
2
:
2F
2
+
2H
2
O
4HF + O
2

Phn ng
chm :
Br
2
+ H
2
O
= HBr +
HBrO
Khng tc
dng vi
H
2
O

HS : hot ng ha hc ca F > Cl
> Br > I.
T bng trn, GV yu cu HS so snh
hot ng ha hc ca F, Cl, Br, I.
GV lm th nghim chng minh : clo
y brom ra khi mui NaBr, brom
y iot ra khi mui NaI.
GV kt lun v tnh oxi ha ca F, Cl,
Br, I.
1 1
2 2
1 1
2 2
Cl 2Na Br 2Na Cl Br
Br 2Na I 2Na Br I

+ +
+ +

Sau gii thiu tnh cht ring ca
iot : tc dng vi h tinh bt to thnh
hp cht c mu xanh.
HS nhn xt : I
2
lm xanh h tinh bt
Dng I
2
nhn bit h tinh bt v
ngc li.
GV hng dn HS lm th nghim v
rt ra nhn xt.

Hot ng 3 (5 pht)
iiI. ng dng
GV yu cu HS c SGK v tm tt
cc ng dng ca flo, brom, iot.
HS tho lun theo SGK.
Hot ng 4 (10 pht)
IV. iu ch v sn xut
GV gii thiu cc phng php iu
ch v sn xut :
HS : Nghe ging.
F
2
: in phn hn hp KF v HF
(khng c mt nc)
2HF
p
H
2
+ F
2

GV : Ti sao phi khng c mt nc ?
2HF
p
H
2
+ F
2

Br
2
: sn xut t nc bin :
Cl
2
+ 2NaBr 2NaCl + Br
2

Cl
2
+ 2NaBr 2NaCl + Br
2

I
2
: sn xut t rong bin. I
2
: sn xut t rong bin.
Hot ng 5 (5 pht)
Cng c bi Bi tp v nh
GV s dng cc bi tp 1, 2, 3 (SGK) cng c bi hc.
Bi tp v nh : 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 (SGK)
1. p n D.
2. p n B.
5. a) Cho h tinh bt vo hn hp NaCl v NaI ri sc kh Cl
2
vo, mu xanh
xut hin, chng t c NaI :
Cl
2
+ 2NaI 2NaCl + I
2

H tinh bt
2
I
Mu xanh.
b) Sc kh Cl
2
d vo hn hp tc dng ht NaI. un nng, I
2
thng hoa,
cn li NaCl tinh khit.
6. Kh Cl
2
oxi ha KI thnh I
2
. Cl
2
v I
2
tan mt phn trong nc, do xut
hin dung dch mu vng nu :
Cl
2
+ 2KI 2KCl + I
2

Sau dung dch mu vng nu chuyn sang mu xanh do iot tc dng vi h
tinh bt :
H tinh bt
2
I
Mu xanh.
Mu xanh dn dn bin mt do mt phn kh Cl
2
tc dng vi nc to ra
HClO l cht oxi ha mnh lm mt mu xanh ca h tinh bt v iot :
Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO
7. C% = 55,86%.

8. NaX + AgNO
3
AgX + NaNO
3
(1)
2AgX 2Ag + X
2
(2)
Theo (2) n
AgX
= n
Ag
=
1, 08
108
= 0,01 (mol)
Theo (1) n
NaX
= n
AgX
= 0,01 mol
M
NaX
=
1, 03
0, 01
= 103 X = 103 23 = 80
Nguyn t X l Br A l NaBr.
9. CaF
2
+ H
2
SO
4
(c)
0
t
CaSO
4
+ 2HF
m
HF
=
2500.40
100
= 1000 (g) n
HF
=
1000
20
= 50 (mol)

2
CaF
50
n
2
= = 25 (mol)
2
CaF
m =
78.25.100
80
= 2437,5 (g)
10. Phn bit dung dch NaF v dung dch NaCl bng dung dch AgNO
3
:
NaF + AgNO
3
khng tc dng
NaCl + AgNO
3
AgCl + NaNO
3

(mu trng)
11. un nng hn hp iot v NaI th ch c iot thng hoa, ngng t hi iot ta
c iot rn tinh khit.
E. T liu tham kho
1. iu ch kh flo t cc hp cht flo l mt cng vic ht sc kh khn v flo
l nguyn t phi kim mnh nht, thc t n tc dng vi tt c cc cht m n tip
xc, trong nhiu trng hp gy chy, n. Nhng nn nhn u tin ca flo l
hai thnh vin ca Vin Hn Lm Khoa hc Ai-len : Mt ngi cht, mt ngi

tr thnh tn tt v bng HF. Nn nhn tip theo l cc nh khoa hc ngi B v
Php, h b cht khi tin hnh cc th nghim iu ch flo do ngi phi mt lng
nh kh HF. Ch n nm 1886, nh bc hc ngi Php Hen-ri Moa-xng (Heri
Moissan) (1852 1907) mi iu ch thnh cng kh flo an ton khi in phn KF
trong hn hp long vi HF (khng c mt nc) trong thit b platin, ng thu
c kh F
2
anot. Nm 1906, ng c gii thng N-ben v ha hc vi
phng php iu ch flo.
2. Brom l mt phi kim lng duy nht. Ln u tin, vo nm 1825, mt
sinh vin ca trng i hc Tng hp Haienbec (c), tn l Cac Lvic
(1803 1890), ngi gip vic cho nh ha hc Gmlin (1788 1853) cho clo
tc dng vi mt loi nc khong v thu c mt cht lng mu vng. Cac
Lvic dng dietylete (C
2
H
5
)
2
O chit cht lng. Sau khi tch ete, anh tch c
cht lng c mu nu v mi kh chu. Ngi hng dn anh khuyn anh
iu ch thm cht mi ny. Khi anh sinh vin chun b c mt lng cht
mi va cho nghin cu, th cng xut hin mt thng bo ca Antoan Zrom
Bala (1802 1876), mt xt nghim vin 24 tui ca gio s ha hc Z.Angat v
vic anh iu ch c mt n cht mi. Bala nghin cu cc loi nc
mui ca cc m ly nc mn pha nam nc Php. Khi tin hnh mt trong
nhng th nghim ca mnh, anh cho clo tc dng vi mui, thy xut hin mu
rt vng :
2NaBr + Cl
2
2NaCl + Br
2

Sau mt s nm lm vic tch cc, Bala tch c mt s lng cht lng
mu nu sm cn thit v gi n l murid. Theo li khuyn ca Angat, anh gi
cng trnh nghin cu cho Vin Hn lm Khoa hc Pari. Ti y, hai gio s ha
hc l Gay Luytxc v Tenar kim tra li pht minh ny. H xc nhn rng
Bala l ngi pht minh ra mt n cht mi, nhng h thy tn gi ca cht cha
t lm v ngh gi n l brom, ting Hi Lp c ngha l hi thi. Cng nm
1826, nh ha hc Libic (c) thu c mt cht lng mu nu, nhng li
tng nhm l ICl (iot mono clorua). Mt thng sau, Libic bit v pht minh ca
Bala v ca sinh vin Lvic, Libic rt bun. Sau Libic cay c ni rng : khng
phi Bala l ngi pht hin ra brom m brom pht hin ra anh ta. Cn t
Libic th khng bao gi a ra nhng kt lun thiu nhng d liu thc nghim.

3. Mt bi bo ca nh ha hc Php, ng Cutoa c on vit : Trong dung
dch nc ci dng kim chit rong bin c mt lng tng i ln ca mt cht
k l no . Khi t nng, cht ny bin thnh hi mu tm p lung linh.
Cht mi l iot I
2
. Nm 1811, khi nghin cu thnh phn tro ca cc loi
rong bin, nh ha hc, dc s Php ng Becna Cutoa (1777 1838) nhn ra
rng ni ng dng un c dung dch tro rong bin b hng rt nhanh. Cutoa
bt u nghin cu cc tnh cht ca cc dung dch ny. Mt ln ng pht hin
thy khi thm axit sunfuric H
2
SO
4
c vo dung dch th thy c tch hi
mu tm ca cht l no :
2NaI + 2H
2
SO
4

0
t
I
2
+ SO
2
+ Na
2
SO
4
+ 2H
2
O
ng cng b nhng hin tng mnh quan st c, nhng ng khng xc
nh c bn cht ca cht bay ln. Mi n nm 1813, Gay Luytxc mt nh
ha hc ni ting ngi Php chng minh rng cht mi ca Cutoa ging clo v
thuc nhm halogen. ng gi n l iot, theo ting Hi Lp c ngha l mu xanh
thm tm. Sau ny Gay Luytxc tng hp cc cht sinh ra t iot nh
hiroiotua HI, iot monoclorua ICl, iiot pentaoxit I
2
O
5
, axit iodic HIO
3
,
Iot l mt nguyn t vi lng ht sc cn thit i vi con ngi. Theo cc nh
khoa hc, mi ngy c th con ngi cn c cung cp t 10
4
n 2.10
4
gam
nguyn t iot. C th tip nhn c phn iot cn thit di dng hp cht ca iot
c sn trong mui n v mt s loi thc phm. Nhng vic thiu ht iot vn
thng xy ra. Hin nay, tnh trn ton th gii mt phn ba s dn b thiu iot
trong c th. Vit Nam, theo iu tra mi nht, 94% s dn thit ht iot nhng
mc khc nhau.
Thiu ht iot trong c th dn n hu qu rt tai hi nh lm no b tn
thng dn n tr nn n n, chm chp, c th ic, cm, lit chi, ln. Thiu
iot cn gy ra bnh bu c v hng lot ri lon khc, c bit nguy him i vi
b m v tr em.
khc phc s thiu ht iot, ngi ta phi cho thm hp cht ca iot vo
thc phm nh mui n, sa, ko, Vic dng mui n lm phng tin chuyn
ti iot vo c th ngi c nhiu nc p dng. Mui iot l mui n c trn
thm mt lng nh hp cht ca iot (thng l KI hoc KIO
3
), chng hn trn
25kg KI vo mt tn mui n. Ngi ta cng cho thm hp cht iot vo bt canh,
nc mm,

Vic dng mui iot tht n gin. V mi v, mu sc, mui iot khng khc g
mui n thng. Tuy nhin, hp cht iot c th b phn hy nhit cao, do
phi nm mui iot sau khi thc phm c nu chn.
Tit 42 Luyn tp : Nhm halogen
A. Mc tiu
1. Gip HS nm vng :
o c im cu to lp electron ngoi cng ca nguyn t v cu to phn
t ca n cht halogen (X
2
).
o Cc nguyn t halogen c tnh oxi ha mnh, nguyn nhn ca s bin
thin tnh cht ca n cht v hp cht HX ca chng khi i t flo n iot.
o Tnh oxi ha mnh ca nc Gia-ven v clorua vi l do gc hipoclorit
ClO
quyt nh, l nguyn nhn lm cho chng c tnh st trng v ty

mu.
o Phng php iu ch cc n cht (X
2
) v hp cht HX ca cc hologen.
Cch nhn bit cc ion X
(Cl
, Br
, I
).
o Cc ng dng quan trng ca n cht v hp cht ca cc hologen quan
trng.
2. Rn luyn mt s k nng gii bi tp ha hc lin quan n n cht v
hp cht ca halogen.
o GV : My tnh, my chiu, h thng cu hi v bi tp SGK.
Cc dung dch : NaCl, NaBr, KI, AgNO
3
.
o HS : Chun b h thng cu hi v bi tp SGK.
A Kin thc cn nm vng
Hot ng 1 (5 pht)
I. Cu to nguyn t v phn t ca cc halogen

GV : Pht phiu hc tp s 1 v chiu ni dung ln mn hnh, yu cu HS hon
thnh bng sau :
Nguyn t
halogen
F Cl Br I
Cu hnh
electron lp
ngoi cng
(ns
2
np
5
)
2s
2
5p
5

Cu to phn
t (lin kt
cng ha tr
khng cc)
F : F
(F
2
)

HS : Hon thnh bng trn v rt ra nhn xt :
Bn knh nguyn t tng dn t Flo n iot.
Lp ngoi cng c 7 electron.
Phn t gm 2 nguyn t, lin kt l cng ha tr khng cc.
Hot ng 2 (10 pht)
II. tnh cht ha hc ca n cht v hp cht halogen
GV : Yu cu HS nhn xt v s bin thin m in t F n I v suy ra
s bin thin v tnh oxi ha ca halogen.
GV pht phiu hc tp s 2 v chiu ni dung ln mn hnh, hng dn HS
hon thnh bng sau :
X
2

Phn ng
F
2
Cl
2
Br
2
I
2
Vi kim loi
Vi kh hiro
Vi nc
HS : in thng tin vo bng sau :

X
2

Phn ng
F
2
Cl
2
Br
2
I
2
Vi kim loi Oxi ha c
tt c cc kim
loi to ra
mui florua :
Oxi ha c
hu ht cc
kim loi to
ra mui
clorua, phn
ng cn un
nng :

Oxi ha c
nhiu kim
loi to ra
mui bromua,
phn ng cn
un nng :
Oxi ha c
nhiu kim loi
to ra mui
iotua. Phn
ng ch xy ra
khi un nng
hoc c cht
xc tc :

Ca + F
2

CaF
2

Fe + Cl
2

0
t
FeCl
3

Cu + Br
2

0
t
CuBr
2
2Al + 3I
2

2
xt
(H O)
2AlI
3
Vi kh hiro Trong bng
ti, nhit
thp (252
0
C)
v n mnh :
Cn chiu
sng, phn
ng n :
Cn nhit
cao :
Cn nhit
cao hn, phn
ng thun
nghch :

F
2
+ H
2

2HF
Cl
2
+ H
2

as
2HCl
Br
2
+ H
2

0
t
2HBr
I
2
+ H
2

0
t
=
2HI
Vi nc Phn hy
mnh lit
H
2
O ngay
nhit
thng :
nhit
thng :
nhit
thng, chm
hn so vi
clo :
Hu nh
khng phn
ng.
2F
2
+ 2H
2
O
4HF + O
2
Cl
2
+ H
2
O
= HCl +
HClO
Br
2
+ H
2
O
= HBr +
HBrO

GV : Yu cu HS nhn xt v s bin i tnh axit halogen hiric (HX).
HS : Dung dch HF l axit yu cn cc dung dch HCl, HBr, HI u l cc axit
mnh :
HF HCl HBr HI

Tnh axit tng
GV : Yu cu HS gii thch tnh ty mu v st trng ca nc Gia-ven v
clorua vi.
HS : Do cc mui NaClO v CaOCl
2
u cha gc ClO
l cht oxi ha mnh.

Hot ng 3 (5 pht)
III. Phng php iu ch cc n cht hAlogen
GV : Yu cu HS trnh by phng php iu ch cc halogen F
2
, Cl
2
, Br
2
, I
2

v vit cc phng trnh phn ng theo bng sau :
Phng php iu ch
F
2

in phn hn hp KF v HF (lng khng c nc) :
2HF
p
H
2
+ F
2
Cl
2
Cho axit HCl c + cht oxi ha mnh (MnO
2
, KMnO
4
)
MnO
2
+ 4HCl
0
t
MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
)
2KMnO
4
+ 16HCl 2MnCl
2
+ 2KCl + 5Cl
2
+ 8H
2
O)
in phn dung dch NaCl c mng ngn :
2NaCl + 2H
2
O
pdd
m.n
2NaOH + H
2
+ Cl
2

(catot) (anot)
Br
2
Dng Cl
2
oxi ha NaBr (c trong nc bin) thnh Br :
Cl
2
+ 2NaBr 2NaCl + Br
2
I
2
Sn xut I
2
t rong bin.
Hot ng 4 (5 pht)
IV. Phn bit cc ion F
, Cl
, Br
, I

GV : Cng c cch phn bit cc ion F
, Cl
, Br
, I
bng dung dch AgNO

3
.
Yu cu HS vit phng trnh phn ng v cho bit mu ca kt ta :
HS : NaF + AgNO
3
khng phn ng

NaCl + AgNO
3
AgCl (mu trng) + NaNO
3

NaBr + AgNO
3
AgBr (mu vng) + NaNO
3

NaI + AgNO
3
AgI (mu vng m) + NaNO
3

B Bi tp
Hot ng 5 (10 pht)
GV chiu ln lt cc bi tp trc
nghim 1, 2, 3, 4 (SGK) ln mn hnh
v hng dn HS phn tch tr li.

1. Dy axit no sau y c sp xp
ng theo th t tnh axit gim dn ?
A. HCl, HBr, HI, HF.
B. HBr, HI, HF, HCl.
C. HI, HBr, HCl, HF.
D. HF, HCl, HBr, HI.
HS : p n C.
2. dung dch AgNO
3
vo dung dch
mui no sau y s khng c phn
ng ?
A. NaF B. NaCl
C. NaBr D. NaI
HS : p n A.
3. Trong phn ng ha hc sau :
SO
2
+ Br
2
+ 2H
2
O H
2
SO
4
+ 2HBr
brom ng vai tr :
A. Cht kh.
B. Cht oxi ha.
C. Va l cht oxi ha, va l cht
HS : p n B.

kh.
D. Khng l cht oxi ha, khng l
cht kh.
Chn p n ng.
4. Chn cu ng khi ni v flo, clo,
brom, iot :
A. Flo c tnh oxi ha mnh, oxi ha
mnh lit nc.
B. Clo c tnh oxi ha mnh, oxi ha
c nc.
C. Brom c tnh oxi ha mnh, tuy yu
hn flo v clo nhng n cng oxi ha
c nc.
D. Iot c tnh oxi ha yu hn flo, clo,
brom nhng n cng oxi ha c
nc.
GV nhn xt, cho im.
HS : p n A.
Hot ng 6 (8 pht)
GV hng dn HS gii bi tp 5 :
5. Mt nguyn t halogen c cu hnh
electron lp ngoi cng ca nguyn t
l 4s
2
4p
5
.
HS tho lun 3 pht.
a) Vit cu hnh electron nguyn t
y ca nguyn t trn.
a) 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
10
4s
2
4p
5

Nguyn t Br.
b) Cho bit tn, k hiu v cu to phn t
ca nguyn t ha hc ny.
b) Brom, Br, Br
2
.
c) Nu tnh cht ha hc c bn ca
nguyn t ny v dn ra nhng phn
c) Tnh oxi ha mnh :
3Br
2
+ 2Al 2AlBr
3

ng ha hc minh ha.
Br
2
+ H
2

0
t
2HBr
d) So snh tnh cht ha hc ca
nguyn t ny vi hai nguyn t
halogen khc ng trn v di n
trong nhm halogen v dn ra phn
ng ha hc minh ha.
d) Tnh oxi ha Cl > Br > I
Cl
2
+ H
2

as
2HCl
Br
2
+ H
2

0
t
2HBr
I
2
+ H
2

0
t
= 2HI
Hot ng 7 (2 pht)
Dn d Bi tp v nh
Bi tp v nh : 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13 (SGK).
Tit 43 Luyn tp : nhm halogen (Tip)
A. Mc tiu
1. Tip tc n tp v tnh cht, phng php iu ch ca cc n cht
halogen v mt s hp cht quan trng ca chng.
2. Rn luyn mt s k nng gii bi tp ha hc c bn.
o GV : My tnh, my chiu, h thng cu hi v bi tp SGK.
o HS : Chun b tr li cc bi tp trong SGK.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (8 pht)
GV chiu ni dung bi tp 6 ln mn
hnh cho HS tho lun :
6. C nhng cht sau : KMnO
4
,
a) Gi s ly lng mi cht l a gam.
MnO
2
+ 4HCl MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O

MnO
2
, K
2
Cr
2
O
7
v dung dch HCl.
a) Nu cc cht oxi ha c khi lng
bng nhau th chn cht no c th
iu ch c lng kh clo nhiu hn ?
b) Nu cc cht oxi ha c s mol
bng nhau th chn cht no c th
iu ch c lng kh clo nhiu hn ?
Hy tr li bng cch tnh ton trn c
s ca cc phng trnh ha hc ca
phn ng.
(1)
a
87

a
87

2KMnO
4
+ 16HCl 2MnCl
2
+ 5Cl
2
+
2KCl + 8H
2
O (2)
a
158

a
63, 2

K
2
Cr
2
O
7
+ 14HCl 2CrCl
3
+ 3Cl
2
+
2CrCl
3
+ 7H
2
O (3)
a
294

a
98

Nhn thy :
a
63, 2
>
a
87
>
a
98

Dng KMnO
4
iu ch c nhiu
Cl
2
nht.
b) Nu ly s mol cc cht oxi ha bng
nhau l n mol
Theo (1)
2
Cl
n = n (mol)
Theo (2)
2
Cl
n =
5n
2
= 2,5 n (mol)
GV yu cu HS khc nhn xt bi
gii v b sung nu cn, kt lun v
cho im.
Theo (3)
2
Cl
n = 3n (mol)
Hot ng 2 (5 pht)
7. Tnh khi lng HCl b oxi ha
bi MnO
2
, bit rng kh Cl
2
sinh ra
trong phn ng c th y c

12,7g I
2
t dung dch NaI.
GV hng dn HS vit cc phng
trnh phn ng v tnh theo phng
trnh.
MnO
2
+ 4HCl MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O
(1)
Cl
2
+ 2NaI 2NaCl + I
2
(2)
Theo (2) :
2 2
Cl I
12, 7
n n
254
= = = 0,05 mol
Theo (1) : n
HCl
= 4.
2
Cl
n = 0,2 mol
m
HCl
= 36,5.0,2 = 7,3 g.
GV yu cu HS khc nhn xt bi gii.
Sau b sung nu cn v cho im.

Hot ng 3 (3 pht)
8. Nu cc phn ng chng minh tnh
oxi ha ca clo mnh hn brom v iot.
HS : Chun b 1 pht.
GV hng dn HS vit cc phng
trnh phn ng.
Cl
2
+ 2NaBr 2NaCl + Br
2

Cl
2
+ 2NaI 2NaCl + I
2

GV yu cu HS khc nhn xt v cht
oxi ha v cht kh trong 2 phn ng
trn.
HS : Cl
2
l cht oxi ha.
Br
v I
l cht kh.
Hot ng 4 (2 pht)
9. iu ch flo, ngi ta phi in
phn dung dch KF trong HF lng
c loi b ht nc. V sao phi
trnh s c mt ca nc ?

GV hng dn HS ch v kh nng
phn ng mnh ca flo vi nc v
yu cu HS vit phng trnh, rt ra
nhn xt.
HS : 2F
2
+ 2H
2
O 4HF + O
2

phi in phn khng c mt nc.
Hot ng 5 (7 pht)
GV chiu ni dung bi tp 10 ln
mn hnh cho HS tho lun :
10. Mt dung dch c ha tan hai
mui l NaBr v NaCl. Nng phn
trm ca mi mui trong dung dch
u bng nhau v bng C%. Hy xc
nh nng C% ca hai mui trong
dung dch, bit rng 50g dung dch
hai mui ni trn tc dng va vi
50ml dung dch AgNO
3
, c khi
lng ring d = 1,0625 g/cm
3
.
HS : Chun b 3 pht.
phn ng v s dng cng thc tnh
nng C%.
HS :
3
AgNO
50.1, 0625.8
n
100.170
= = 0,025 (mol)
NaBr + AgNO
3
AgBr + NaNO
3

x x x
NaCl + AgNO
3
AgCl + NaNO
3

y y y

x y 0, 025
103x 58, 5y
+ =

x = 0,009
m
NaBr
= m
NaCl
= 103.0,009 = 0,927g
C% =
0, 927
50
.100 = 1,86%.
GV yu cu HS khc nhn xt cch

gii, sau GV b sung v cho im.
Hot ng 6 (7 pht)
mn hnh cho HS tho lun :
11. Cho 300ml mt dung dch c ha
tan 5,85g NaCl tc dng vi 200ml
dung dch c ha tan 34g AgNO
3
,
ngi ta thu c mt kt ta v
nc lc.
a) Tnh khi lng cht kt ta thu
c.
b) Tnh nng mol ca cht cn li
trong nc lc. Cho rng th tch nc
lc thu c thay i khng ng k.
HS : Tnh s mol NaCl v AgNO
3
:
n
NaCl
=
5, 85
58, 5
= 0,1 mol
3
AgNO
34
n
170
=
= 0,2 mol
a) NaCl + AgNO
3
AgCl + NaNO
3

0,1 0,1 0,1 0,1
m
AgCl
= 143,5 . 0,1 = 14,35g.
b) V
dd
= 300 + 200 = 500ml

C
M
(NaNO
3
) = C
M
(AgNO
3
d)
=
0,1
0, 5
= 0,2 mol/l.
GV yu cu HS khc nhn xt cch
gii, sau GV nhn xt v cho im.

Hot ng 7 (7 pht)

GV chiu bi tp 12 ln mn hnh cho
HS tho lun :
12. Cho 69,6g MnO
2
tc dng vi
dung dch HCl c, d. Dn kh thot
ra i vo 500ml dung dch NaOH 4M
( nhit thng).
a) Vit phng trnh ha hc ca cc
phn ng xy ra.
b) Xc nh nng mol ca nhng
cht c trong dung dch sau phn ng.
Bit rng th tch ca dung dch sau
phn ng thay i khng ng k.
HS : Tnh s mol MnO
2
v NaOH :
2
MnO
69, 6
n
87
= = 0,8 mol
n
NaOH
= 0,5 . 4 = 2 mol
MnO
2
+ 4HCl MnCl
2
+ Cl
2
+ 2H
2
O
0,8 0,8
Cl
2
2
O
0,8 1,6 0,8 0,8
n
NaOH d
= 2 1,6 = 0,4 mol
C
M
(NaOH) =
0, 4
0, 5
= 0,8 mol/l
C
M
(NaCl) = C
M
(NaClO)
=
0, 8
0, 5
= 1,6 mol/l.
GV yu cu HS khc nhn xt, sau

GV nhn xt v cho im.
Hot ng 8 (4 pht)
GV chiu bi s 13 ln mn hnh
cho HS tho lun :
13. Kh oxi c ln tp cht l kh clo.
Lm th no loi b tp cht .
HS : Chun b 2 pht.
GV yu cu HS trnh by cch lm v
vit phng trnh phn ng nu c.
HS : Dn kh oxi c ln tp cht l kh
clo i qua dung dch kim, ch c kh
clo tc dng to ra mui tan vo dung
dch. Kh i ra l O
2
tinh khit.
Cl
2
2
O
GV yu cu HS khc nhn bit, sau
GV nhn xt v cho im.

Hot ng 9 (2 pht)
Dn d Bi tp v nh
GV tng kt mt s nt chnh trong chng halogen v yu cu HS v nh lm
thm mt s bi tp sau y :
1. C hai kh khng mu d tan trong nc, dung dch thu c tc dng vi
dung dch AgNO
3
to ra kt ta mu vng.
a) Cho bit tn ca hai cht kh .
b) Bng phng php ha hc no c th phn bit c hai kh .
2. Vo u th k XIX ngi ta sn xut natrisunfat bng cch cho axit
sunfuric c tc dng vi mui n. Khi , xung quanh cc nh my sn xut
bng cch ny, dng c ca th th cng rt chng hng v cy ci b cht rt
nhiu. Ngi ra c gng cho kh thot ra bng nhng ng cao ti 300m
nhng tc hi ca kh thi vn tip din, c bit l khi kh hu m.
Hy cho bit kh l kh g ? Vit phng trnh phn ng v gii thch hin

tng trn.
3. Trnh by phng php ha hc phn bit cc bnh ring bit ng mi
dung dch sau y : Natri clorua, natri nitrat, bari clorua v bari nitrat.
4. Iot c bn trn th trng thng cha cc tp cht l clo, brom v nc.
tinh ch loi iot , ngi ta nghin nh n vi kali iotua v vi sng ri
nung hn hp trong cc c y bng mt bnh c cha nc lnh. Khi , iot
s bm vo y bnh.
Hy gii thch cch lm trn v vit phng trnh phn ng.
5. Cho 13,5 g hn hp Cl
2
v Br
2
c t l s mol 5 : 2 vo mt dung dch cha
m gam NaI.
a) Tnh khi lng cht rn A thu c sau khi c cn dung dch trong cc
trng hp m = 15 ; 30 ; 42 gam.
b) Tnh m thu c 15,82 gam cht rn A.

Tit 44 bi thc hnh s 2 :
tnh cht ho hc ca kh clo
v hp cht ca clo
A. Mc tiu
3. Cng c kin thc v clo v hp cht ca clo.
4. Rn luyn cc thao tc lm th nghim v quan st, gii thch cc hin
tng th nghim.
5. Vit tng trnh th nghim.
1. GV : Chun b cc dng c v ho cht cho HS lm thc hnh theo
nhm :
a) Dng c : ng nghim, ng dn thu tinh, nt cao su c l, ng nh git,
a thu tinh, n cn, gi th nghim, gi ng nghim.

b) Ho cht : KMnO
4
, NaCl (rn), H
2
SO
4
c, dung dch HCl c, giy qu
tm, nc ct.
2 HS : n tp nhng kin thc lin quan n th nghim trong tit thc hnh,
nghin cu trc cc th nghim theo SGK bit c dng c, ho cht
v cch tin hnh tng th nghim.
C. Tin trnh dy hc
I. ni dung th nghim v cch tin hnh
Hot ng 1 (10 pht)
Th nghim 1. iu ch kh clo Tnh ty mu ca kh clo m
hnh lm TN nh SGK trnh by.
bc :
Cho vo ng nghim kh mt vi
tinh th KMnO
4
, nh tip vo ng
nghim vi git dung dch HCl c.
y nhanh ng nghim bng nt cao
su c nh mt bng giy mu m.
tng xy ra trong ng nghim. Lu
tnh c ca kh clo HS lm th
nghim an ton.
GV yu cu i din tng nhm nu
hin tng th nghim, vit phng
trnh v gii thch.
GV c th cho HS cc nhm ghi vo
bng nhm, sau gin ln bng v
gi cc nhm khc b sung.
Ch : m bo an ton, trc khi
tho ra dng c, nn ngm ton b
dng c vo chu thu tinh ng nc
c pha dung dch NaOH.
HS : Quan st hin tng, ghi chp vo
v thc hnh.
HS : Nhn xt hin tng :
C kh Cl
2
bay ln tip xc vi giy
mu m.
Lm mt mu ca giy mu do tnh
oxi ho mnh ca HClO.
Cc phng trnh phn ng :
2KMnO
4
+ 16HCl 2MnCl
2
+ 5Cl
2

+ 2KCl + 8H
2
O
Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO

Hot ng 2 (15 pht)
Th nghim 2. iu ch axit clohiric
GV : Hng dn cc nhm HS tin hnh
lm TN nh SGK trnh by (Hnh 5.11)

bc :
Kp ng nghim (1) trn gi th
nghim.
Cho vo ng nghim (1) khong 2 g
NaCl v 3 ml H
2
SO
4
c.
y ng nghim bng nt cao su c
ng dn thu tinh hnh ch L dn sang
ng nghim (2) cha khong 8 ml
nc.
un nh ng nghim (1) bng n
cn.
GV hng dn HS quan st hin tng
xy ra. Yu cu i din tng nhm
nu hin tng v vit phng trnh
phn ng, gii thch.
HS : Quan st hin tng, ghi chp vo
v thc hnh.
HS : Nhn xt hin tng :
Khi un nng, trong ng nghim (1)
c khi trng bay ln, c dn sang
ng nghim (2), l kh HCl :
NaCl + H
2
SO
4

o
t
NaHSO
4
+ HCl
(khan) (c)
Cho giy qu tm vo ng nghim
(2) chuyn sang mu dung dch
axit mnh (HCl).
GV lu HS : Khi dng th nghim
phi tho ng nghim (2) trc, sau
mi tt n cn, nc khng dng
t ng nghim (2) sang ng nghim
(1) gy v ng nghim.

Hot ng 3 (15 pht)
Th nghim 3. Bi tp thc nghim phn bit cc dung dch
GV chun b sn cho mi nhm HS 3
bnh nh c y bng nt c ng
nh git. Mi bnh cha mt trong cc
dung dch sau HCl, NaCl, HNO
3

(khng ghi nhn).

GV hng dn HS tho lun trong nhm
v cc ho cht, dng c cn la chn v
trnh t tin hnh th nghim phn bit
mi dung dch.
HS : Tho lun theo nhm v vch ra
phng n th nghim :
Khng chuyn mu NaCl
HCl
NaCl qu tm
HCl
HNO Mu (A)
HNO
3
3
_

3
3
trng HCl
(A) dd AgNO
Khng c hin tng HNO

_

GV hng dn HS nh s 1, 2, 3 vo
ng nghim v la chn ho cht, thc
hin nhn bit theo s .

Hot ng 4 (5 pht)
II. cng vic sau bui thc hnh
GV nhn xt v bui thc hnh v
hng dn HS thu dn ho cht, ra
ng nghim v dng c th nghim, v
sinh phng th nghim.
nghim.
mu.
HS : Lm tng trnh theo mu sau
y :

H v tn :
Lp : T th nghim : ..
Tng trnh ho hc bi s : .
Tn bi :
Tn th
nghim
Phng php
tin hnh
Hin tng
quan st
Gii thch Vit phng trnh
phn ng

tnh cht ho hc ca brom v iot
A. Mc tiu
4. Cng c v tnh cht ho hc ca cc nguyn t halogen.
5. Rn luyn k nng lm th nghim, quan st hin tng.
o GV chun b cc dng c v ho cht cho HS thc hnh theo nhm :
a) Dng c : ng nghim, ng nh git, n cn, cp g, gi ng nghim

b) Ho cht : Dung dch NaBr, dung dch NaI, nc clo, nc brom, nc iot
(hoc cn iot), h tinh bt.
o HS : n tp v tnh cht ho hc ca clo, brom, iot. So snh tnh oxi ho
ca clo, brom, iot. Nghin cu trc cc th nghim theo SGK bit cch
chn dng c, ho cht v cch tin hnh th nghim.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (5 pht)
dn d trc bui thc hnh
GV : Nu ni dung ca tit thc hnh.
Yu cu HS trnh by kin thc lin
quan n bi thc hnh.
Lu HS cn thn khi tip xc vi
cc ho cht c Cl
2
, Br
2
.
HS : Nghe ging v tho lun theo
nhm.
Hot ng 2 (10 pht)
Th nghim 1. So snh tnh oxi ho ca Brom v Clo
GV : Hng dn cc nhm HS lm th
nghim nh SGK.
HS : Lm th nghim theo cc bc :
Rt vo ng nghim khong 1 ml
dung dch NaBr.
Nh tip vo ng nghim vi git
nc clo mi iu ch c, lc nh.

GV : Hng dn HS quan st s chuyn
mu ca dung dch NaBr.
Yu cu HS gii thch hin tng v
vit phng trnh phn ng.
HS : Dung dch chuyn sang mu
vng nu ca nc Brom :
Cl
2
+ 2NaBr 2NaCl + Br
2

Ch : d quan st, khi thc hnh
th nghim ny c th cho thm vo
ng nghim cha 1 2ml NaBr vi git
benzen. Benzen nh hn v khng tan
ni trn dung dch. Khi Br
2
c gii
phng, tan vo benzen d hn trong
nc, s quan st r hn.
Kt lun : Cl
2
c tnh oxi ho mnh
hn Br
2
.
Hot ng 3 (10 pht)
Th nghim 2. So snh tnh oxi ho ca brom v iot
GV hng dn cc nhm HS lm th
nghim theo SGK.
HS : Tin hnh theo cc bc :
Rt vo ng nghim khong 1 ml
dung dch NaI.
Nh tip vo ng nghim vi git
nc Brom, lc nh.
GV hng dn HS quan st s chuyn
mu ca dung dch NaI.
Yu cu HS gii thch hin tng v
vit phng trnh phn ng.
HS : Dung dch chuyn sang mu
xanh tm ca Iot.
Br
2
+ NaI NaBr + I
2

Ch : C th thc hin hai th nghm
ny bng phng php n gin sau
y :
Ly mt t bng v trn bng ht
ng, tm t bng dung dch NaBr, t
vo hm ca gi th nghim bng s.
Ly mt t bng khc vo trn, tm
t bng nc Clo, vo hm s, st
bng tm NaBr.
Quan st hin tng xy ra.
th nghim 2 lm tng t nhng
thay bng dung dch Br
2
v NaI.
Kt lun : Tnh oxi ho ca Br
2
mnh
hn I
2
.
Hot ng 4 (10 pht)
Th nghim 3. Tc dng ca Iot vi h tinh bt
hnh lm th nghim theo SGK.
HS : Tin hnh theo cc bc :
Cho vo ng nghim khong 1 ml
dung dch h tinh bt.
Nh tip 1 git nc iot vo ng
nghim, lc u.
GV hng dn HS quan st hin tng. HS : H tinh bt chuyn sang mu
xanh.
GV yu cu HS un nng ng nghim
ang c mu xanh, quan st hin tng.
HS : Mu xanh mt khi un nng.

Ch : C th lm th nghim bng
cch sau y : Dng ng nh git nh
1 2 git dung dch nc iot ln lt
khoai ty, khoai lang hoc chui xanh,
to xanh. Quan st hin tng.
Kt lun : Dng iot nhn ra h tinh
bt v ngc li.
Hot ng 5 (10 pht)
GV : Nhn xt bui thc hnh v hng
dn HS thu dn ho cht, dng c , v
sinh phng th nghim.
nghim.
mu sau :
HS : Vit tng trnh th nghim theo
mu sau :

H v tn :
Lp : T th nghim : ..
Tng trnh ho hc bi s : ..
Tn bi :
Tn th
nghim
Phng php
tin hnh
Hin tng
quan st
Gii thch Vit phng trnh
phn ng

Chng 6
oxi Lu hunh
Tit 46 oxi ozon
A. Mc tiu
1. V kin thc
HS bit :
V tr v cu to nguyn t oxi, cu to phn t O
2
.
Tnh cht vt l, tnh cht ha hc c bn ca oxi v ozon l tnh oxi ha
mnh, nhng ozon th hin tnh oxi ha mnh hn oxi.
Vai tr ca oxi v tng ozon i vi s sng trn Tri t.
HS hiu :
Nguyn nhn tnh oxi ha mnh ca O
2
, O
3
. Chng minh bng phng
trnh phn ng.
Nguyn tc iu ch O
2
trong phng th nghim v trong cng nghip.
2. V k nng
Quan st th nghim, hnh nh rt ra nhn xt v tnh cht v phng
php iu ch.
Vit phng trnh ha hc ca phn ng oxi vi kim loi, phi kim, cc
hp cht, mt s phn ng ca ozon.
Tnh % th tch cc kh trong hn hp.
Nhn bit cc cht kh.
3. V gio dc

Gip HS c thc v bo v mi trng, bo v tng ozon,
GV : Tranh nh (a CD) v ng dng ca oxi, lp m quang ha bao
ph thnh ph, tng ozon trong t nhin,
Ha cht : Bnh cha oxi, Fe, C, C
2
H
5
OH, KMnO
4
.
Dng c : ng nghim, gi th nghim, cp g, mui st, bt s,
n cn.
HS : Bng tun hon cc nguyn t ha hc
Tm hiu cu to nguyn t oxi cng thc phn t O
2
.
Vit v cn bng cc phn ng oxi ha kh.
C. Tin trnh dy hc
A. Oxi
Hot ng 1 (5 pht)
I. V tr v cu to
GV yu cu HS da vo bng tun hon
xc nh v tr ca nguyn t oxi.
HS : Xc nh v tr ca nguyn t oxi.
S th t : 8
Chu k : 2
Nhm VI A.
GV yu cu HS vit cu hnh electron
ca O t suy ra cng thc phn t,
cng thc cu to.
GV s dng bi tp 1 (SGK) cng c.
HS :
8
O 1s
2
2s
2
2p
4

CTPT CTCT
O
2
O = O
Hot ng 2 (5 pht)
II. Tnh cht vt l

GV cho HS quan st bnh ng kh oxi,
nghin cu SGK a ra cc tnh
cht vt l. Yu cu HS xc nh t khi
ca oxi so vi khng kh.
HS pht biu :
Kh oxi khng mu, khng mi,
khng v, hi nng hn khng kh.
d
2
32
O
1,1
KK
29
=
GV gii thiu thm v tan ca kh
oxi, nhit si (ha lng) ca O
2
.
GV gi HS gii thch tc dng ca
gin ma trong x l nc ngm hoc
trong cc m nui tm.
HS :
o
s
t (O
2
) = 183
o
C
Kh O
2
tan t trong nc.
III. Tnh cht ha hc
Hot ng 3 (2 pht)
GV t vn : T cu hnh electron
ca oxi hy cho bit khi tham gia phn
ng ha hc, nguyn t oxi ch yu
nhng hay nhn electron ?
GV gii thiu thm v m in ca
oxi v yu cu HS kt lun v hot
ng ha hc, tnh oxi ha, s oxi ha
trong hp cht.
HS nhn xt : T cu hnh electron v
m in ca oxi l 3,44 ch km flo
l 3,98. Suy ra :
Oxi l nguyn t phi kim hot ng
ha hc, d nhn 2 electron.
Tnh oxi ha mnh :
O + 2e O
2

S oxi ha trong hp cht l 2.
Hot ng 4 (3 pht)
1. Tc dng vi kim loi
GV lm th nghim : Cho dy st nng
chy trong bnh kh O
2
.
GV yu cu HS quan st hin tng, gii
thch bng phng trnh phn ng. GV
yu cu HS xc nh s oxi ha ca cc
nguyn t trong phng trnh phn ng.
HS : Vit phng trnh phn ng :
o
2 3 4
8
o o 2 3
t
3Fe 2O Fe O
+

+
GV hng dn HS nhn xt v kh nng
phn ng ca oxi vi kim loi.
Nhn xt : Oxi tc dng vi hu ht
cc kim loi (tr Au, Ag, Pt).

Hot ng 5 (2 pht)
2. Tc dng vi phi kim
GV lm th nghim : t chy mt mu
than (C) ngoi khng kh sau a
vo bnh kh O
2
.
HS : Nu hin tng v vit phng
trnh phn ng :
o o 4 2
2 2
C O CO
+
+
Yu cu HS quan st hin tng, nhn
xt, vit phng trnh phn ng. GV

yu cu HS xc nh s thay i
SOXH ca cc nguyn t.
Nhn xt : Oxi tc dng vi hu ht
cc phi kim (tr halogen).
Hot ng 6 (5 pht)
3. Tc dng vi cc hp cht c tnh kh
GV lm th nghim : t C
2
H
5
OH trong
bt s vi s c mt oxi khng kh.
Yu cu HS quan st hin tng, vit
phng trnh phn ng.
phn ng kh CO chy trong oxi.
GV gi HS rt ra nhn xt.
HS : Quan st hin tng v gii thch
bng phng trnh phn ng :
o
2 o 4 2 2
t
5 2 2 2 2
C H OH 3O 2CO 3H O
+
+ +
o
2 o 4 2
t
2 2
2CO O 2CO
+ +
+
Nhn xt : Oxi tc dng vi nhiu hp
cht (v c, hu c) c tnh kh.
GV kt lun hai :
Oxi c tnh oxi ha.
Oxi th hin tnh oxi ha mnh.
GV yu cu HS gii thch.
HS : Oxi c tnh oxi ha v lp ngoi
cng c 6e d nhn thm 2e.
O + 2e O
2

Oxi c tnh oxi ha mnh v c m
in ln (ch km flo).
Hot ng 7 (3 pht)
IV. ng dng

GV chiu mt s hnh nh v ng dng
ca oxi ln mn hnh :
Oxi dng luyn gang thp.
Oxi dng cho th ln, nh du hnh v
tr, cp cu.
Oxi theo mch mu i nui c th.
Biu t l % v ng dng ca oxi
trong cng nghip (hnh 6.1 SGK)
HS quan st v rt ra ng dng.
Hot ng 8 (5 pht)
V. iu ch
1. iu ch oxi trong phng th nghim
GV s dng phiu hc tp : Trong cc
cht sau, nhng cht no c dng

iu ch oxi : KMnO
4
, Na
2
SO
4
, KClO
3
,
HgO.

GV hng dn HS lm v rt ra nguyn
tc.
GV lm th nghim iu ch O
2
bng
cch nhit phn KMnO
4
.
HS : Nhit phn cc hp cht giu oxi,
km bn i vi nhit.
GV gi HS quan st, rt ra nhn xt
v cch thu kh oxi v nhn bit kh
oxi, vit phng trnh phn ng.
HS : Thu qua nc (hoc thu trc
tip bng phng php y khng kh).
Lm bng chy mu than hng.
Phng trnh phn ng.
2KMnO
4

o
t
K
2
MnO
4
+ MnO
2
+
O
2

2. Sn xut oxi trong cng nghip

GV gii thiu ngn gn v sn xut oxi
trong cng nghip :
T khng kh.
T nc.
HS :
Khng kh
1. Ha lng
2 2. Chng ct phn on
O
in phn nc :
2 2
p
2 2 2 H SO hoc NaOH
1
H O H O
2
+
(catt) (ant)
B. Ozon
Hot ng 9 (5 pht)
I. Tnh cht
GV yu cu HS nghin cu SGK, t
so snh vi oxi v tnh cht vt l v
tnh cht ha hc.
1. V tnh cht vt l :
Trng thi ?
Nhit ha lng ?
Tnh tan trong nc ?
HS tm tt :
1. Tnh cht vt l : Kh O
3
mu xanh
nht, mi c trng, ha lng nhit
112
0
C, tan trong nc nhiu hn
so vi oxi.

2. V tnh cht ha hc
Tnh oxi ha ?
GV b sung : Ozon l dng th hnh
ca oxi.
2. Tnh cht ha hc : Tnh oxi ha
mnh v mnh hn oxi.
Ozon oxi ha c hu ht cc kim
loi :
Ag + O
2
khng xy ra
2Ag + O
3
Ag
2
O + O
2

Ozon oxi ha c nhiu phi kim,
nhiu hp cht hu c, v c.
Hot ng 10 (3 pht)
II. Ozon trong t nhin

GV chiu hnh nh tng ozon trong t
nhin gii thiu.
HS tm tt :
Tng ozon .
Ozon to ra do s phng in (chp,
st) trong kh quyn.
Trn mt t, ozon to ra do s oxi
ha mt s cht hu c (nha thng,
rong bin,).
Hot ng 11 (4 pht)
III. ng dng
GV chiu mt s hnh nh :
V lp m quang ha bao ph thnh
ph v gii thiu cho HS bit v s
nhim ca O
3
do kt hp vi cc hp
cht Oxitnit to nn nhng lp m
quang ha.
V tng ozon trong kh quyn.
V ng dng ca ozon.
GV b sung thm tc dng ca ozon :
Ngn tia t ngoi.
Mt lng nh ozon lm cho khng
kh trong lnh,
HS quan st cc hnh nh trn mn
hnh, nghin cu SGK v rt ra cc
ng dng.
Hot ng 12 (3 pht)
Cng c bi Bi tp v nh
GV yu cu HS nm vng 2 :
O
3
v O
2
u c tnh oxi ha mnh, O
3
c tnh oxi ha mnh hn O
2
.
Phng php iu ch oxi.
Bi tp v nh : 2, 3, 4, 5, 6 (SGK)
D. hng dn gii bi tp sgk

6. Gi x, y l s mol ca O
2
, O
3
trong hn hp :
2O
3
3O
2

y
3
2
y
S mol hn hp kh ban u l : (x + y) mol
S mol kh oxi sau phn ng l : (x +
3
2
y) mol
S mol kh tng so vi ban u l :
(x +
3
2
y) (x + y) = 0,5y
Theo bi ra : 0,5y ng vi 2% y ng vi 4%
O
3
chim 4% v O
2
chim 96%.
e. T liu tham kho
1. Oxi l nguyn t ph bin nht trong v Tri t. Di dng n cht oxi
c trong kh quyn v chim khong 20% theo th tch. Di dng hp cht n c
trong nc (89% khi lng) v trong cc khong cht. Lng chung ca oxi
trong v Qu t gn bng na khi lng ca n (khong 47%).
Trong cng nghip oxi c iu ch bng phng php ha lng khng kh ri
chng ct phn on. Phng php ny cho nit v oxi tinh khit, ngoi ra cn cho
ta sn phm ph l kh him (ch yu l agon). Phng php in phn nc trong
dung dch kim cng cho ta oxi cng vi hiro tinh khit nhng gi thnh t.
Trong phng th nghim oxi thng c ly t cc bnh thp ng oxi nn do
cng nghip sn xut. C th nhit phn mt s hp cht giu oxi, t bn iu
ch mt lng nh kh oxi trong phng th nghim :
2KMnO
4

o
t C
K
2
MnO
4
+ MnO
2
+ O
2

Oxi ng vai tr v cng quan trng trong thin nhin. Mt trong cc qu
trnh sng quan trng nht l s th c thc hin nh s tham gia ca oxi. Nh
c oxi, s thi ra v mc nt ca ng v thc vt cht chuyn cc cht hu c
phc tp thnh cc cht n gin hn, cui cng thnh CO
2
, H
2
O, N
2
v cc cht
ny li tham gia vo vng tun hon chung ca cc cht trong thin nhin.
Trong cng nghip, oxi c dng tng cng cc qu trnh ha hc trong
nhiu ngnh sn xut nh axit sunfuric, axit nitric, gang. Cc loi n x nh n
hiro, axetilen c t chy trong oxi to nhit cao. Trong y hc oxi c
dng trong cc trng hp kh th. Hn hp oxi lng vi bt than, bt g hoc cc
cht chy khc l thuc n c dng trong cc cng trnh khai ph bng cht n.
2. Khi c tia la in trong oxi hoc trong khng kh ta thy c mi c trng
do s to thnh mt cht mi l ozon. Ozon l dng th hnh ca oxi, n gm
cc phn t O
3
. Ngi ta thng iu ch n bng cch phng in m trong oxi
kh, sn phm to thnh l mt hn hp khong 10% ozon. Chng ct phn on
hn hp ny ta c th tch c ozon di dng tinh khit. Ozon lng c mu
xanh m (
o
s
t = 112
o
C) v rn c mu xanh tm (
o
nc
t = 193
o
C), chng u khng
bn v d n.
Trong kh quyn khong gia 15km v 30km cch mt t, ozon c hnh
thnh t oxi di tc dng ca tia t ngoi sng ngn ca mt tri (220 < <
290nm). y l phn ng quang ha vi t l to thnh ozon khong mt phn t
trn 10
6
phn t O
2
:
O
2
+ h O + O
O
2
+ O O
3

Cc phn t ozon c to thnh li b phn hy bi cc tia t ngoi c di
sng 280 < < 320nm :
O
3
+ h O
2
+ O
Nh vy, ozon hp th cc tia t ngoi c hi cho s sng trn Tri t
(tng nhit , bin d, gy ung th da,).

Phn t O
3
c tnh nghch t, c cu hnh gc, momen lng cc = 0,66D,
gc lin kt
OOO l 116,8
0
v di lin kt 1,278A
. iu chng t lin kt
O O trong O
3
c mt phn c tnh kp.
S cu to cng hng ca O
3
nh sau :
O
O
O O
O
O O
O
O
. .

3. Mt trong nhng nguyn nhn quan trng lm suy gim tng ozon l do
hp cht CFC dng trong cng nghip lm lnh. Nhng lng ln (nhiu tn) cht
CFC thi vo khng kh tng i lu, chng khuch tn ln tng bnh lu. Di
tc dng ca cc tia t ngoi pht ra t Mt Tri, chng b phn hy to ra cc gc
clo t do :
CF
2
Cl
2

tia t ngoi
CF
2
Cl
+ Cl

Cc gc clo t do ph hy ozon theo c ch dy chuyn :
Cl
+ O
3
ClO
+ O
2

v ClO
+ O
3
2O
2
+ Cl

Mt gc clo t do c th ph hy hng nghn phn t ozon trc khi n ha
hp thnh cht khc.
Hin nay cht CFC b cm s dng trong cc thit b lm lnh.

Tit 47 Lu hunh
a. mc tiu
1. V kin thc
HS bit :
Lu hunh trong t nhin tn ti hai dng th hnh : lu hunh t phng
S
v lu hunh n t S
.
nh hng ca nhit n cu to phn t v tnh cht vt l ca lu hunh.

Tnh cht ha hc c bn ca lu hunh l va c tnh oxi ha va c tnh kh.
Trong cc hp cht lu hunh c SOXH 2, +4, +6.
HS hiu :
S bin i v cu to phn t v tnh cht vt l ca lu hunh theo nhit .
Mi quan h gia cu to nguyn t v tnh cht ha hc ca lu hunh.
V sao lu hunh va c tnh oxi ha, va c tnh kh.
So snh c nhng im ging nhau v khc nhau v tnh cht ha hc
gia oxi v lu hunh.
2. V k nng
Quan st c s nh hng ca nhit n tnh cht vt l.
Vit c cc phn ng ca lu hunh tc dng vi mt s n cht v
hp cht.
GV : My tnh, my chiu, bng tun hon, phiu hc tp.
Tranh m t cu to tinh th v tnh cht vt l ca S
, S
.
Th nghim : nh hng ca nhit n cu to phn t v tnh
cht vt l.
Ha cht : Lu hunh.
HS : Cu to nguyn t lu hunh, gii thch v sao S c cc SOXH 2, 0,
+4, +6.
c. tin trnh dy hc

Hot ng 1 (3 pht)
Kim tra bi c
GV s dng phiu hc tp s 1 v chiu
ni dung ln mn hnh :
Hai HS ln bng lm bi. Cc em khc
lm bi vo v.
1. So snh tnh cht ha hc ca hai
dng th hnh ca oxi. Dn ra phng
trnh ha hc minh ha.
2. Hn hp kh A gm oxi v ozon c
t khi so vi hiro bng 18. Tnh % v
th tch hn hp.
GV cha bi, nhn xt, cho im.

Hot ng 2 (2 pht)
I. V tr, cu hnh electron nguyn t
GV chiu bng tun hon ln mn hnh,
yu cu HS cho bit v tr ca lu
hunh, vit cu hnh electron, nhn xt
s electron lp ngoi cng.
HS :
V tr :
z 16
chu k 3
nhm VI A
=

Cu hnh electron :
1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
4

Lp ngoi cng c 6e trong c 2e
c thn.
II. Tnh cht vt l
Hot ng 3 (5 pht)
1. Hai dng th hnh ca lu hunh

GV hng dn HS quan st tranh v
tinh th 2 dng th hnh ca lu hunh
t yu cu HS rt ra nhn xt v
tnh bn, nhit si, nhit nng
chy.
HS : Lu hunh t phng S
.
Lu hunh n t S
.
Khi lng ring S
> S
.
bn S
< S
.
Nhit nng chy S
< S
.
Hai dng th hnh khc nhau v
tnh cht vt l.
Hot ng 4 (5 pht)
2. nh hng ca nhit n tnh cht vt l
GV lm th nghim : un ng nghim
ng lu hunh trn ngn la n cn,
yu cu HS quan st.
HS quan st, nhn xt s bin i
trng thi :
GV chiu ln mn hnh v nh hng
ca nhit n cu to phn t.
GV dng tranh v hnh 6.3 (SGK)
gii thiu cu to phn t lu hunh.
GV lu HS : n gin trong cc
phng trnh phn ng ta dng k hiu
S m khng dng S
8
.

III. Tnh cht ha hc ca lu hunh
Hot ng 5 (2 pht)
GV yu cu HS nhc li SOXH c th
c ca lu hunh. T hy d on
v tnh oxi ha v tnh kh ca S ?
HS : S c SOXH : 2, 0, +4, +6.
S va c tnh oxi ha va c
tnh kh.
Hot ng 6 (5 pht)
1. Tc dng vi kim loi v hiro

GV lm th nghim : Nung nng mt
dy ng un thnh l xo ri a vo
ng nghim cha S ang si.
HS : Quan st th nghim.
GV yu cu HS quan st v nhn xt
hin tng, vit phng trnh ha hc.
GV gi HS vit tip cc phng trnh
phn ng ca Fe vi S, Hg vi S v H
2

vi S.
GV lu vi HS phn ng Hg vi S xy
ra nhit thng rt ra ng dng
thc t : thu hi li thy ngn ri vi.
HS : Vit phng trnh ha hc :
o
o
o
o
o o 2 2
t
o o 2 2
t
o o 2 2
t
o
o 1 2
t
2 2
Cu S Cu S
Fe S Fe S
Hg S Hg S
H S H S
+
+
+
+
+
+
+
+

GV phn tch s thay i SOXH ca S
v yu cu HS cho bit vai tr ca S
trong cc phn ng.
HS :
o
S + 2e S
2

S th hin tnh oxi ha.
Hot ng 7 (5 pht)
2. Tc dng vi phi kim mnh hn
ha hc ca S vi O
2
, F
2
, v phn
tch s thay i SOXH a ra nhn
xt v vai tr ca lu hunh trong phn
ng.
HS : Vit cc phng trnh ha hc :
6
o o 4 2
o o 6 1
2 2
2
S O S O
S F S F
+
+
+
+

o 4
S S 4e
+
+
o 6
S S 6e
+
+
S th hin tnh kh
GV hng dn HS rt ra kt lun v
tnh cht ha hc ca lu hunh.
HS : Khi tham gia phn ng, lu
hunh th hin tnh oxi ha hoc tnh
kh, SOXH gim hoc tng.

Hot ng 8 (3 pht)
IV. ng dng ca lu hunh
GV hng dn HS nghin cu SGK v
lin h vi thc t rt ra nhng ng
dng chnh ca lu hunh.
HS : Tm tt ng dng ca lu hunh :
Dng sn xut H
2
SO
4

S SO
2
SO
3
H
2
SO
4

Lu ha cao su, sn xut dim, dc
phm, phm nhum, cht tr su, dit
nm,
Hot ng 9 (3 pht)
V. Trng thi t nhin v sn xut lu hunh
GV hng dn HS c SGk v tm tt
v trng thi t nhin v ng dng.
HS : Tho lun theo SGK.
Hot ng 10 (10 pht)
Cng c bi
GV tm tt li :
Cu to ca S v tnh cht vt l ph
thuc vo nhit .
Tnh cht ha hc :
Tnh oxi ha (phn ng vi kim
loi, hiro)
Tnh kh (phn ng vi phi kim
mnh hn Cl
2
, F
2
, O
2
v cc hp
cht c tnh oxi ha)
HS tng kt li kin thc di s
hng dn ca GV :
2 o 4 6
2e 4e
6e
S S S S
+ +
+

GV yu cu HS lm bi tp 1, 2 (SGK)
v lm thm hai bi sau :

Bi 1. S tc dng c vi cht no
trong s cc cht sau :
Fe, Cu, Au, HCl, H
2
SO
4
, O
2
, F
2
, Ar.
HS : S tc dng c vi Fe, Cu,
H
2
SO
4
c, O
2
, F
2
.
S

Bi 2. Xc nh tnh oxi ha, tnh kh
ca S trong cc phn ng sau :
S + 6HNO
3
H
2
SO
4
+ 6NO
2
+ 2H
2
O
S + 2H
2
SO
4
3SO
2
+ 2H
2
O
HS : S th hin tnh kh.
Hot ng 11 (2 pht)
Dn d Bi tp v nh
Bi tp v nh : 3, 4, 5 (SGK)
1. p n D.
2. p n B.
4. Ta c
n
Zn
=
0, 650
65
= 0,01 mol v n
S
=
0, 224
32
= 0,007 mol
Zn + S
o
t
ZnS
0,007 0,007 0,007
Sau phn ng, trong ng nghim c ZnS v Zn d.
m
ZnS
= 97.0,007 = 0,679g
m
Zn d
= 65(0,01 0,007) = 0,195g.
5. Phng trnh ha hc
Fe + S FeS
x x

2Al + 3S Al
2
S
3

y
3y
2

56x 27y 1,1
x 0, 01
3y 1, 28
y 0, 02 x 0, 04
2 32
+ =
=

= + = =

% s mol mi cht l :
%n
Fe
=
0, 01
0, 03
.100 = 33,33%
%n
Al
= 100 33,33 = 66,67%
% khi lng mi cht l :
%m
Fe
=
56.0, 01
1,1
.100 = 50,9%
%m
Al
= 100 50,9 = 49,1%.
e. T liu tham kho
Nhiu ni trn Th Gii, lu hunh lng ng thnh nhng m ln. Nhng m
ny nm gia lp su hng trm mt trong lng t, do vy vic khai thc l
thin l rt kh khn. Hecman (1851 1914) pht minh phng php khai thc
lu hunh rt hiu qu, c gi l phng php Frasch : Ngi ta khoan nhng l
khoan su ti m lu hunh ri t vo h thng thit b gm ba ng ng tm
lng vo nhau c ng knh ln lt l 2,5cm; 7,5cm v 15cm. Nc siu nng
(170
o
C) c nn vo ng ngoi cng lm nng chy lu hunh. Khng kh
c nn vo ng trung tm to p sut cao. Hn hp bt ca khng kh, nc
v lu hunh nng chy c y ln mt t qua ng cn li. Tch lu hunh

chy ra khi hn hp, c lu hunh c tinh khit 99,5%. Hin nay, hn 80%
khi lng lu hunh c sn xut trn Th Gii bng phng php ny.

Tit 48 Bi thc hnh s 4 :
tnh cht ca oxi, lu hunh
A. Mc tiu
3. Rn luyn cc thao tc th nghim an ton, chnh xc.
4. Tin hnh cc th nghim chng minh c :
Oxi v lu hunh l nhng n cht phi kim c tnh oxi ha mnh.
Ngoi tnh oxi ha, lu hunh cn c tnh kh.
Lu hunh c th bin i trng thi theo nhit .
1. GV : Chun b dng c, ha cht cho HS thc hin th nghim theo tng
nhm.
a) Dng c
ng nghim
L thy tinh ming rng 100ml ng oxi.
Kp t ha cht.
Mung t ha cht.
n cn.
Cp ng nghim.
Gi th nghim.
Gi ng nghim.
b) Ha cht

on dy thp.
Bt lu hunh.
Than g (nhng mu nh)
Bt st.
Oxi c iu ch sn cha trong cc l thy tinh 100ml.
2. HS : n tp tnh cht ca oxi, lu hunh c lin quan n cc th nghim
trong bi.
Nghin cu trc bit dng c, ha cht, cch lm tng th nghim.
c. tin trnh Dy hc
I. Ni dung th nghim v cch tin hnh
Hot ng 1 (10 pht)
Th nghim 1. Tnh oxi ha ca oxi
nghim theo SGK.
HS lm th nghim theo cc bc :
t nng mt on dy thp xon
(c gn mu than u lm mi)
trn ngn la n cn.
a nhanh vo bnh ng kh oxi.
GV yu cu HS quan st hin tng v
vit phng trnh ha hc.
HS : M t hin tng v ghi vo v
th nghim :
Dy thp chy trong oxi sng chi
khng thnh ngn la, khng khi, to
ra cc ht nh nng chy mu nu bn
tung te ra xung quanh nh pho hoa.
l nhng ht Fe
3
O
4
.
Phng trnh ha hc :

GV gi HS xc nh SOXH ca cc
nguyn t xc nh vai tr cc cht
tham gia phn ng.
o
8
o o 2 3
t
2 3 4
3Fe 2O Fe O
+

+
HS : Fe cht kh
O
2
cht oxi ha
Hot ng 2 (10 pht)
Th nghim 2. S bin i trng thi ca lu hunh theo nhit
nghim theo SGK.
GV lu HS : Trong khi th nghim
phi thng xuyn hng ming ng
nghim v pha khng c ngi
trnh ht phi hi lu hunh c hi.
HS lm th nghim theo cc bc :
Kp ng nghim cha mt t bt lu
hunh vo cp g hoc trn gi th
nghim.
un nng lin tc trn ngn la n
cn.
GV yu cu HS quan st s bin i
trng thi ca lu hunh theo nhit .
HS quan st hin tng v ghi vo v
th nghim :
Cht rn mu vng cht lng mu
vng linh ng qunh nht mu
nu hi mu da cam.
GV gii thch nguyn nhn :
nhit cao hn 150 160
o
C, cu
trc vng ca lu hunh S
8
bt u b
ph v. Cc chui nguyn t to thnh
kt hp vi nhau to ra nhng chui
di, do nht ca th nng chy
tng ln mnh. Nu un nng tip tc
s dn n vic lm t cc mch ny
v nht ca lu hunh b gim
xung. Khi tng nhit th s nguyn
t trong phn t hi lu hunh gim
xung : S
8
S
6
S
4
S
2
S.
800 1400
o
C hi lu hunh ch yu
gm cc phn t S
2
, 1700
o
C gm cc

nguyn t.
Hot ng 3 (10 pht)
Th nghim 3. Tnh oxi ha ca lu hunh
nghim.
HS tin hnh th nghim theo cc bc
sau y:
Lu :
Kp cht ng nghim trn gi th
nghim, un nng bng n cn.
Bt st phi c bo qun trong l
kn (tt nht l bt st mi), kh.
Hn hp bt Fe v S c to theo t
l 7 : 4 v khi lng.
Phi dng ng nghim thy tinh
trung tnh, kh.
Cho mt t bt st v bt lu hunh
vo y ng nghim.
un nng ng nghim trn ngn la
n cn cho n khi phn ng xy ra.
v vit phng trnh ha hc.
HS : M t hin tng quan st c
v ghi vo v th nghim :
Hn hp bt st v lu hunh trong
ng nghim c mu vng xm nht.
Khi un nng trn ngn la n cn
phn ng xy ra mnh lit, ta nhiu
nhit lm rc hn hp v to thnh
hp cht FeS mu xm en.
GV lu HS : Khi phn ng gia Fe v S
xy ra mnh lit, ta nhiu nhit, lm
rc hn hp th phi dng un ngay.
Phng trnh ha hc :
Fe + S
o
t
FeS
Hot ng 4 (10 pht)
Th nghim 4. Tnh kh ca lu hunh
nghim theo SGK.
HS tin hnh th nghim theo cc bc :
Cho mt lng lu hunh bng ht
ng vo mung ly ha cht hoc
dng a thy tinh h nng, nhng

u a vo bt lu hunh. t chy
lu hunh trn ngn la n cn.
M np l thy tinh ng y kh
oxi, cho nhanh mung (hoc a thy
tinh) c lu hunh ang chy vo l.
vit phng trnh ha hc.
HS : M t hin tng v ghi vo v
th nghim :
Lu hunh chy trong l cha oxi
mnh lit hn nhiu khi chy trong
khng kh, to thnh khi mu trng
l SO
2
.
Phng trnh ha hc :
S + O
2

o
t
SO
2

Lu : Kh SO
2
mi hc, gy ho v
kh th, cn phi cn thn khi lm th
nghim v trnh khng ht phi kh ny.

Hot ng 5 (5 pht)
II. cng vic sau bui thc hnh
GV nhn xt bui thc hnh v yu cu
HS thu dn dng c ha cht, v sinh
phng th nghim.
HS lm v sinh hng th nghim.
GV yu cu HS vit tng trnh theo mu sau :
1. H v tn Lp :.
2. Tn bi thc hnh .

TT
Tn
th nghim
Cch tin hnh
th nghim
Hin tng
Gii thch Vit phng
trnh ha hc

Tit 49 hiro sunfua
Lu hunh ioxit lu hunh trioxit
A. Mc tiu
1. V kin thc
HS bit tnh cht vt l, trng thi t nhin, tnh axit yu v ng dng
ca H
2
S.
HS hiu ngoi tnh axit yu, H
2
S cn c tnh kh mnh.
2. V k nng
Da vo SOXH d on tnh oxi ha, tnh kh.
Vit phng trnh ha hc minh ha tnh cht ca H
2
S da trn s thay
i SOXH ca cc nguyn t.
Lm cc bi tp v H
2
S phn ng vi dung dch kim.
Nhn bit cc cht kh.
3. V gio dc
nh hng ca kh H
2
S n mi trng.
GV : My tnh, my chiu, phiu hc tp.
Cc th nghim iu ch kh H
2
S v t chy.
HS : Chun b bi theo SGK.
C. Tin trnh dy hc

a. hiro sunfua h
2
s
Hot ng 1 (5 pht)
I. Tnh cht vt l
GV hng dn HS nghin cu tnh cht
vt l ca H
2
S :
Trng thi, mi c trng, t khi so
vi khng kh.
Kh nng tan trong nc.
Lu tnh c ca H
2
S c kh gas,
kh ni la, bc ra t xc ng vt thc
vt, nc thi nh my,
HS tho lun :
Cht kh, mi trng thi.
Nng hn khng kh.
Tan t trong nc.
Rt c.
II. Tnh cht ha hc
Hot ng 2 (10 pht)
1. Tnh axit yu
GV gii thiu : Kh hirosunfua H
2
S
tan vo nc to thnh dung dch axit
sunfuhiric l mt axit rt yu, yu
hn c axit cacbonic.
GV yu cu HS tho lun : Khi cho
H
2
S tc dng vi dung dch NaOH c
th to ra nhng mui no ? Vit
phng trnh ha hc ?
HS : Nghe ging v rt ra nhn xt :
Hiro sunfua tan trong nc dung
dch axit sunfuhiric.
Tnh axit rt yu (yu hn H
2
CO
3
)
HS : H
2
S l axit 2 ln axit, c th to ra
2 loi mui l mui trung ha v mui
axit :
H
2
S + NaOH NaHS + H
2
O
H
2
S + 2NaOH Na
2
S + 2H
2
O
GV hng dn HS nhn xt : Khi no
to mui trung ha v khi no to mui
axit ?
HS : Da vo t l s mol
T =
2
NaOH
H S
n
n

Nu T 1 to mui NaHS
Nu T 2 to mui Na
2
S

Nu 1 < T < 2 to 2 mui NaHS
v Na
2
S.
Hot ng 3 (10 pht)
2. Tnh kh mnh
GV yu cu HS nhn xt v :
SOXH ca S trong H
2
S ?
H
2
S c tnh oxi ha hay tnh kh ?
HS : Trong H
2
S, lu hunh c SOXH
l 2, y l SOXH thp nht ca lu
hunh H
2
S c tnh kh mnh.
GV b sung : Ty thuc vo iu kin
phn ng m H
2
S
2
(S)
c th b oxi
ha thnh
o
S,
4 +6
S hoc S .
+

GV lm th nghim chng minh :
iu ch v t H
2
S trong iu kin
thiu v oxi.

HS : Vit phng trnh ha hc :
o
2 o o 2
t
2 2 2
2H S O 2S 2H O

+ +
(thiu)
o
2 o 4 2
t
2 2 2 2
2H S 3O 2 S O 2H O
+
+ +
()
gi HS vit phng trnh ha hc.

GV yu cu HS gii thch :
Dung dch H
2
S lu trong khng kh
b vn c mu vng ?
HS : Do b oxi khng kh oxi ha.
H
2
S to thnh S kt ta mu vng.
GV m t th nghim : Nu sc kh H
2
S
vo dung dch nc brom (mu vng
nu) th thy dung dch mt mu. Hy
vit phng trnh ha hc ?
HS : Phng trnh ha hc :
2 o 6 1
2 2 2 4

2
2H S Br 2H O H S O 2HBr
(khng mu) (vng nu)
+
+ + +
_ _

Yu cu HS vit phng trnh ha hc
tng t vi nc Cl
2
?
GV yu cu HS xc nh SOXH trong
cc phn ng.
HS :
2 o 6 1
2 2 2 4 2
H S Cl 2H O H S O 2HCl
+
+ + +

GV hng dn HS kt lun v tnh cht
ca H
2
S trong phn ng oxi ha kh.
HS : H
2
S l cht kh mnh, ty thuc
vo iu kin phn ng v cht oxi ha
m H
2
S
2
(S)
c th b oxi ha thnh
o
S,
4 +6
S hoc S .
+

Hot ng 4 (5 pht)
III. Trng thi t nhin v iu ch
GV yu cu HS c SGK v hng dn
HS rt ra kt lun.
HS nhn xt :
H
2
S c kh ga, sui nc nng, kh
ni la, xc ng thc vt, nc thi
nh my.
Phng trnh phn ng iu ch :
FeS + 2HCl FeCl
2
+ H
2
S
Hot ng 5 (15 pht)
Cng c bi Bi tp v nh
GV pht phiu hc tp v chiu ni dung ln mn hnh :
1. Cho 0,1 mol kh H
2
S tc dng vi 150ml dung dch NaOH 1M. Vit phng
trnh ha hc v tnh khi lng mui thu c.
2. Hon thnh cc phng trnh ha hc sau (mi mi tn ch vit mt phng trnh) :

FeS H
2
S S SO
2
H
2
SO
4

Bi tp v nh : 1, 2, 3 (SGK).

Tit 50 hiro sunfua
lu hunh ioxit lu hunh trioxit (Tip)
A. Mc tiu

1. V kin thc
HS bit :
Tnh cht vt l v tnh cht ha hc ca SO
2
v SO
3
.
So snh tnh cht ca SO
2
v SO
3
.
HS hiu : Nguyn nhn tnh kh v tnh oxi ha ca SO
2
.
2. V k nng
Vit phnopg trnh ha hc th hin tnh oxi ha ca SO
3
, tnh kh, tnh
oxi ha ca SO
2
.
K nng gii bi tp v oxit axit tc dng vi dung dch kim.
3. V gio dc
S nh hng ca SO
2
ti sc khe, mi trng.
GV : My tnh, my chiu, phiu hc tp, hnh 6.5 (SGK).
Th nghim iu ch SO
2
t H
2
SO
4
, Na
2
SO
3
.
Th nghim lm mt mu cnh hoa hng ca kh SO
2
.
HS : n tp kin thc v oxit axit, tnh cht ca H
2
S.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (5 pht)
Kim tra bi c
ni dung ln mn hnh.
HS : Tho lun.
1. Trnh by phng php nhn bit
cc cht kh ring bit sau y : O
2
,
H
2
S, Cl
2
, N
2
.

2. Cho sn phm to thnh khi nung
nng hn hp gm 5,6g bt st v 1,6g
bt lu hunh vo 500ml dung dch
HCl th thu c hn hp kh bay ra.
Tnh % th tch hn hp kh.
GV gi 2 HS ln bng lm bi, yu cu
cc nhm HS nhn xt, GV sa cha v
cho im.
HS 1 :
Dng dung dch KI c h tinh bt
nhn ra kh clo :
Cl
2
+ 2KI 2KCl + I
2

I
2
+ h tinh bt mu xanh
Hoc nhn ra kh clo bng mu vng
lc.
Dng dung dch Pb(NO
3
)
2
nhn
bit kh H
2
S c mu en :
Pb(NO
3
)
2
+ H
2
S PbS + 2HNO
3

(mu en)
Dng que m c tn nhn
bit kh oxi : que m bng chy.
Cn li l kh N
2
.
HS 2 : n
Fe
=
5, 6
56
= 0,1 mol
n
S
=
1, 6
32
= 0,05 mol
Phng trnh ha hc :
Fe + S FeS
0,05 0,05 0,05
sn phm to thnh

FeS : 0, 05mol
Fe d : 0, 05mol

Phng trnh ha hc :
Fe + 2HCl FeCl
2
+ H
2

FeS + 2HCl FeCl
2
+ H
2
S

2
H
n = n
Fe
= 0,05mol
2
H S
n = n
FeS
= 0,05mol

2 2
H H S
%V %V = = 50%
B. Lu hunh ioxit
Hot ng 2 (5 pht)
I. Tnh cht vt l
GV cho HS quan st mt bnh kh SO
2

c iu ch sn v yu cu HS nhn
xt v :
Trng thi
Mu sc
Mi v
T khi ca SO
2
so vi khng kh
Kh nng ha tan trong nc
GV b sung : SO
2
ha lng 10
o
C,
20
o
C mt th tch nc ha tan c
40 th tch kh SO
2
. Kh SO
2
rt c,
ht th phi khng kh c kh ny s
gy vim ng h hp.
GV yu cu HS gi tn ca SO
2
.
HS : Quan st, lp lun v rt ra nhn
xt :
Cht kh
Khng mu
Mi hc
Nng hn khng kh (d =
64
2, 2)
29

Tan nhiu trong nc
Tn gi SO
2

- Kh sunfur
- Lu hunh ioxit
- Lu hunh (IV) oxit
- Anhirit sunfur

II. Tnh cht ha hc
Hot ng 3 (7 pht)
1. Lu hunh ioxit l oxit axit
GV yu cu cc nhm HS tho lun v
tnh cht ha hc ca oxit axit.
Tc dng vi nhng cht no ?
Vit phng trnh ha hc ?
HS tr li tm tt :
SO
2
tan trong nc to thnh dung
dch axit tng ng :
SO
2
+ H
2
O
2 3
H SO
(axit sunfur)
=
H
2
SO
3
l axit yu (mnh hn H
2
S v
axit cacbonic), khng bn.
Tc dng vi oxit baz :
Na
2
O + SO
2
Na
2
SO
3

Tc dng vi dung dch baz to
mui axit hoc mui trung ha :
SO
2
+ NaOH NaHSO
3

SO
2
+ 2NaOH Na
2
SO
3
+ H
2
O
GV hng dn HS cch bin lun sn
phm mui da vo t l :
T =
2
NaOH
SO
n
N

Bin lun :
0 < T 1 Mui NaHSO
3

T 2 Mui Na
2
SO
3

1 < T < 2 2 mui
3
2 3
NaHSO
Na SO

Hot ng 4 (7 pht)
2. Lu hunh ioxit l cht kh v cht oxi ha
GV yu cu HS tho lun :
V sao SO
2
va l cht kh va l
cht oxi ha.

HS : Trong SO
2
, lu hunh c SOXH
l +4, y l SOXH trung gian SO
2

va c tnh oxi ha va c tnh kh.
6 4 o 2
4e
2e 6e
S S S S
+ +
+
+

Tnh kh Tnh oxi ha
Hon thnh phng trnh ha hc
ca cc phn ng sau :
SO
2
+ Br
2
+ H
2
O .
SO
2
+ H
2
S .

GV hng dn HS hon thnh phng
trnh phn ng v nhn xt v s thay
i SOXH ca cc nguyn t, ch ra
cht oxi ha v cht kh trong mi
phn ng.
GV c th hng dn HS lm th
nghim chng minh.
GV yu cu HS rt ra cc ng dng
ca cc phn ng trn.
HS :
4 1 6
2 2 4 2 2
o
S O Br 2H O 2HBr H S O
mu vng nu khng mu
+ +
+ + +
_ _

2
2
SO cht kh
Br cht oxi ha

Dng phn ng ny nhn bit
kh SO
2
(lm mt mu nc brom).
4 2 o
2 2 2
SO 2H S 3S 2H O
+
+ +

2
2
SO cht oxi ha
H S cht kh

GV lm th nghim mt mu cnh hoa
hng ca kh SO
2
.
ng dng ca phn ng ny l thu
hi H
2
S, lm sch khng kh.
Hot ng 5 (10 pht)
III. ng dng v iu ch lu hunh ioxit
1. ng dng
GV hng dn HS c SGK v lin h
vi thc t rt ra cc ng dng ca
SO
2
.
HS tm tt cc ng dng ca SO
2
:
sn xut H
2
SO
4

SO
2
ty trng giy v bt giy

chng nm mc lng thc,
thc phm
2. iu ch
ni dung ln mn hnh :

Hy vit cc phng trnh ha hc
iu ch kh SO
2
t cc cht sau y :
H
2
S, Na
2
SO
3
, S, FeS
2
, O
2
, dung dch
H
2
SO
4
.
HS tho lun :
2H
2
S + 3O
2

o
t
2SO
2
+ 2H
2
O (1)
Na
2
SO
3
+ H
2
SO
4
Na
2
SO
4
+ SO
2
+
H
2
O (2)
S + O
2

o
t
SO
2
(3)
4FeS
2
+ 11O
2

o
t
2Fe
2
O
3
+ 8SO
2

(4)
GV hng dn HS phn tch rt ra
phng php no c dng trong
phng th nghim v trong cng nghip.
GV chiu s hnh 6.5 (SGK) ln
mn hnh phn tch phng php
iu ch kh SO
2
trong phng th
nghim.
HS : Trong phng th nghim :
Na
2
SO
3
+ H
2
SO
4
SO
2
+ Na
2
SO
4
+
H
2
O
Trong cng nghip :
S + O
2

o
t
SO
2

4FeS
2
+ 11O
2

o
t
2Fe
2
O
3
+ 8SO
2

c. lu hunh trioxit
Hot ng 6 (5pht)
I. Tnh cht
ni dung ln mn hnh :
Trn SO
2
v O
2
un nng c xc tc
thu c cht A.
HS : 2SO
2
+ O
2

o
t
xt
2SO
3

SO
3
l cht lng, khng mu
Tan v hn trong nc v trong axit
sunfuric :

a) Xc nh CTPT ca A ? Gi tn.
b) A c tan trong nc khng ?
c) D on cc tnh cht ha hc ca
A ? Vit cc phng trnh ha hc
minh ha.
SO
3
+ H
2
O H
2
SO
4

nSO
3
+ H
2
SO
4
H
2
SO
4
.nSO
3

(oleum)
SO
3
l oxit axit mnh :
SO
3
+ Na
2
O Na
2
SO
4

SO
3
+ 2NaOH Na
2
SO
4
+ H
2
O
Hot ng 7 (3 pht)
II. ng dng v sn xut
GV hng dn HS c SGK. HS :
SO
3
l sn phm trung gian iu
ch H
2
SO
4

Trong cng nghip, SO
3
c sn
xut bng cch oxi ha SO
2
c xc tc.
Hot ng 8 (3 pht)
Cng c Bi tp v nh
1. GV hng dn HS tng kt trng tm bi hc v tnh ch ca H
2
S, SO
2
, SO
3
.
2. S dng thm mt s bi tp sau y cng c bi hc :
Bi 1. V sao trong t nhin c nhiu ngun phng thi ra kh H
2
S nhng li
khng c s tch t kh trong khng kh ?
Bi 2. Hn hp kh no sau y c th tn ti c ? Gii thch.
a) H
2
S v O
2
.
b) H
2
S v SO
2
.
c) SO
2
v O
2
.
Bi 3. Kh SO
2
do cc nh my thi ra l nguyn nhn quan trng nht gy
nhim mi trng. Tiu chun quc t quy nh nu lng SO
2
vt qu 30.10
6

mol trong 1m
3
khng kh th coi l khng kh b nhim. Nu ngi ta ly 50 lt
khng kh mt thnh ph v phn tch thy c 0,012mg SO
2
th khng kh c
b nhim khng ?

3. Bi tp v nh : 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 (SGK)
d. hng dn gii bi tp sgk
1. p n C.
3. p n D.
4. a) H
2
S c tnh kh :
2 4
2 2 2 2
2H S 3O 2SO 2H O
+
+ +
b) SO
2
va c tnh oxi ha va c tnh kh :
2 5
o
4 o
2 2 2
4 6
V O
2 2 3 t
SO 2H S 3S 2H O
2SO O 2SO
+
+ +
+ +
+

5. 5SO
2
+ 2KMnO
4
+ 2H
2
O 2MnSO
4
+ K
2
SO
4
+ 2H
2
SO
4

(kh) (oxi ha)
6. a) S + O
2
SO
2

SO
2
+ 2H
2
S 3S + 2H
2
O
b) Tnh kh ca SO
2

SO
2
do cc nh my thi vo kh quyn. Nh xc tc l oxit kim loi c trong
khi bi ca nh my, n b oxi ca khng kh oxi ha thnh SO
3
:
2SO
2
+ O
2

o
xt
t
2SO
3

SO
3
tc dng vi nc ma to axit H
2
SO
4
. Axit H
2
SO
4
tan trong nc ma to
ra ma axit.
8. a) Fe + 2HCl FeCl + H
2

x x
FeS + 2HCl FeCl
2
+ H
2
S
y y
H
2
S + Pb(NO
3
)
2
PbS + 2HNO
3

0,1
23, 9
239
= 0,1

2, 464
x y 0,11 x 0, 01
22, 4
y 0,1
y 0,1
+ = = =

=

b)
2
H
V = 0,01.22,4 = 0,224l ;
2
H S
V = 0,1.22,4 = 2,24l.
c) m
Fe
= 56.0,01 = 0,56g ; m
FeS
= 88.0,1 = 8,8g.
9. a) H
2
S
b) 3H
2
S + H
2
SO
4
4S + 4H
2
O
m
S
= 2,56g.
10. a) Xy ra 2 phn ng :
SO
2
+ NaOH NaHSO
3

NaHSO
3
+ NaOH Na
2
SO
3
+ H
2
O
b)
3
NaHSO
m = 15,6g ;
2 3
Na SO
m = 6,3g.
e. T liu tham kho
1. Phn t H
2
S c dng gc nh phn t H
2
O (
HSH = 92
o
, di lin kt S
H bng 1,22
o
A). V vy H
2
S l phn t phn cc. Kh nng to thnh lin kt
hiro H
2
S yu hn H
2
O, do iu kin thng H
2
S l cht kh (
o
nc
t = 85,6
o
C,
o
s
t = 60,75
o
C). Kh H
2
S khng mu, mi trng thi, rt c, tng i t tan trong
nc. trng thi lng H
2
S phn li theo s :
H
2
S + H
2
S
3
SH SH
+
+ =
Tch s ion ca n
3
[SH ][SH ]
+
= 3.10
-33

Dung dch nc H
2
S l mt axit yu hai ln (K
1
= 10
7
; K
2
= 10
14
) :
H
2
S + H
2
O = H
3
O
+
+ SH

Kh H
2
S c tnh kh mnh :

2H
2
S + 3O
2

o
t
2SO
2
+ 2H
2
O
2H
2
S + O
2

o
t
2S + 2H
2
O
H
2
S + X
2
2HX + S
(halogen)
5H
2
S + 2KMnO
4
+ 3H
2
SO
4
K
2
SO
4
+ 2MnSO
4
+ 5S + 8H
2
O
2. Phn t SO
2
c cu to ging O
3
, dng tam gic, gc
OSO = 120
o
, di
lin kt S O l 1,43
o
A. Trong phn t SO
2
, lu hunh trng thi lai ha sp
2
,
cng thc cu to :
S
O O
S
O O
S
O O

Kh SO
2
khng mu, mi xc kh chu, rt c, d ha lng (
o
S
t = 10
o
C).
SO
2
d tan trong nc to thnh dung dch c tnh axit. Trc y ngi ta
coi dung dch l axit sunfur H
2
SO
3
v SO
2
l anhirit sunffurow. Axit
sunfur c 2 dng ng phn :
S
O
HO OH
S
HO
O
O
H
. .

Nhng ngy nay bng nhng phng php vt l hin i, cho thy rng trong
dung dch SO
2
trong nc phn t H
2
SO
3
c rt t, cn bng trong dung dch c
th biu din nh sau :
SO
2
+ x H
2
O = SO
2
. x H
2
O
SO
2
. x H
2
O = H
2
SO
3
K << 1

SO
2
. x H
2
O =
3
HSO
(aq) + H
3
O
+
+ (x 2)H
2
O
K
1
= 2.10
2
v K
2
= 6.10
8

Kh SO
2
v dung dch ca n l cht kh mnh. N kh c HNO
3
, KMnO
4
,
K
2
Cr
2
O
7
, halogen,
SO
2
+ 2HNO
3
H
2
SO
4
+ 2NO
2

3SO
2
+ K
2
Cr
2
O
7
+ H
2
SO
4
Cr
2
(SO
4
)
3
+ K
2
SO
4
+ H
2
O
SO
2
+ Cl
2
+ H
2
O H
2
SO
4
+ 2HCl
Nhng vi cht kh mnh hn, SO
2
c tnh oxi ha :
SO
2
+ 2H
2
S 3S + 2H
2
O

Tit 51 axit sunfuric
Mui sunfat
A. Mc tiu
1. V kin thc
HS bit :
Tnh cht vt l ca H
2
SO
4
, cch pha long H
2
SO
4
.
H
2
SO
4
long l axit mnh, c y tnh cht chung ca mt axit.
H
2
SO
4
c nng c tnh oxi ha mnh.
HS hiu :
H
2
SO
4
long c tnh axit gy ra bi ion H
+
v tnh oxi ha c quyt nh
bi ion H
+
(2H
+
+ 2e H
2
).
H
2
SO
4
c nng c tnh oxi ha mnh gy ra bi gc
2
4
SO

trong lu
hunh c SOXH cao nht +6.

2. V k nng
K nng pha long H
2
SO
4
c.
Quan st th nghim, rt ra nhn xt v tnh cht.
Vit phng trnh ha hc ca H
2
SO
4
vi cc cht.
Cc ha cht v dng c : H
2
SO
4
c, H
2
SO
4
long, Cu, Fe,
Na
2
CO
3
, NaOH, Al
2
O
3
, ng nghim, n cn, gi th nghim.
HS : Xem li bi tnh cht ca HCl.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (5 pht)
Kim tra bi c

GV s dng phiu hc tp s 1 v chiu
ni dung ln mn hnh :
Hon thnh s phn ng :
H
2
S
SO
2
SO
3
Na
2
SO
4
S
H
2
SO
4
GV yu cu HS nhn xt :
Phn ng no l phn ng oxi ha
kh v khng phi phn ng oxi ha
kh ?
Vai tr ca cc cht trong phn ng
oxi ha kh ?
GV yu cu nhng HS khc nhn xt
bi lm v b sung, sa cha, cho
im.
HS ln bng lm bi.
i. axit sunfuric
Hot ng 2 (5 pht)
1. Tnh cht vt l
GV cho HS quan st bnh ng dung
dch H
2
SO
4
c v pht biu tnh cht
vt l.
HS nhn xt :
Cht lng, snh, khng mu, khng
bay hi.
GV cho HS nghin cu hnh 6.6 (SGK)
v yu cu HS rt ra nhn xt v cch
pha long axit H
2
SO
4
c.
Tan v hn trong nc v ta nhiu
nhit.
Cch pha long axit H
2
SO
4
c : rt
t t axit c vo cc nc theo a
thy tinh v khuy nh.

GV : Ti sao khng c lm ngc
li ?
HS : V axit H
2
SO
4
c rt ho nc v
khi tan trong nc ta nhiu nhit
gy bng axit.
GV thng bo : H
2
SO
4
98% c khi
lng ring D = 1,84 g/cm
3
.

2. Tnh cht ha hc
Hot ng 3 (10 pht)
a) Dung dch H
2
SO
4
long
GV yu cu cc nhm HS tho lun
tnh cht ha hc ca axit H
2
SO
4
long.
HS : Dung dch H
2
SO
4
long c nhng
tnh cht chung ca axit :
Lm qu tm mu
Tc dng vi oxit baz, baz.
Tc dng vi mui ca axit yu hn
hoc d bay hi hn.
Tc dng vi kim loi hot ng
H
2
.
GV t chc cho cc nhm HS lm th
nghim chng minh :
Nhm 1 : Th nghim i mu qu tm.
Nhm 2 : Th nghim H
2
SO
4
+ Fe
Nhm 3 : Th nghim H
2
SO
4
+ NaOH
(dng phenolphtalein chng t c
du hiu phn ng).
Nhm 4 : Th nghim H
2
SO
4
+ Al
2
O
3
.

Nhm 5 : Th nghim H
2
SO
4
+ Na
2
CO
3
.
Sau cc nhm bo co kt qu, vit
phng trnh ha hc.
HS : Cc phng trnh ha hc :
Fe + H
2
SO
4
FeSO
4
+ H
2

2NaOH + H
2
SO
4
Na
2
SO
4
+ 2H
2
O
(NaOH + H
2
SO
4
NaHSO
4
+ H
2
O)
Al
2
O
3
+ 3H
2
SO
4
Al
2
(SO
4
)
3
+ 3H
2
O
Na
2
CO
3
+ H
2
SO
4
Na
2
SO
4
+ CO
2
+
H
2
O
GV nhn xt, hng dn HS kt lun v
tnh cht ca dung dch H
2
SO
4
long.

Hot ng 4 (15 pht)
b) Tnh cht ca H
2
SO
4
c

GV hng dn 3 nhm HS lm 3 th
nghim sau :
Nhm 1 : Cu + H
2
SO
4
long
Nhm 2 : Cu + H
2
SO
4
c
Nhm 3 : S + H
2
SO
4
c
GV gi m HS vit c phng
trnh ha hc ca phn ng xy ra. Yu
cu HS hon thnh cc phng trnh
ha hc :
Cu + H
2
SO
4
.
S + H
2
SO
4
.
Fe + H
2
SO
4

o
t
.
KBr + H
2
SO
4
.
FeO + H
2
SO
4
.
Cc nhm HS quan st v nhn xt
hin tng. Kt lun :
H
2
SO
4
c c tnh oxi ha rt mnh :
tc dng vi hu ht kim loi (tr Au,
Pt), nhiu phi kim (C, S, P) v nhiu
hp cht c tnh kh.
Cu + 2H
2
SO
4
CuSO
4
+ SO
2
+
2H
2
O
S + 2H
2
SO
4
3SO
2
+ 2H
2
O
2Fe + 6H
2
SO
4

o
t
Fe
2
(SO
4
)
3
+
3SO
2
+ 6H
2
O
2KBr + 2H
2
SO
4
Br
2
+ SO
2
+
K
2
SO
4
+ 2H
2
O
2FeO + 4H
2
SO
4
Fe
2
(SO
4
)
3
+ SO
2

+ 4H
2
O
GV yu cu HS nhn xt v s thay i
SOXH ca cc nguyn t v vai tr ca
Nhn xt : H
2
SO
4
c ngoi tnh axit
cn c tnh oxi ha mnh c gy ra
cc cht phn ng ? Nguyn nhn gy
ra tnh oxi ha mnh ca H
2
SO
4
c.
Ch : Al, Fe b th ng ha trong
axit H
2
SO
4
c ngui.
bi gc
2
4
SO

trong S c SOXH l
+6 cao nht.

nghim : Nh H
2
SO
4
c vo cc ng
ng saccaroz.
Yu cu HS quan st gii thch hin
tng.
Tnh ho nc :
H
2
SO
4
c ht nc mnh, c th ly
nc t cc hp cht gluxit nh ng
saccaroz :
C
11
H
22
O
11

2 4
H SO
12C + 11H
2
O
H
2
SO
4
c hp th H
2
O ca ng to
ra cacbon (mu en), mt phn C b
H
2
SO
4
c oxxi ha :
C + 2H
2
SO
4
CO
2
+ 2SO
2
+ 2H
2
O
Kh CO
2
cng vi SO
2
bay ln lm si
bt y C tro ra ngoi cc.
GV lu HS ht sc cn thn khi s
dng H
2
SO
4
c.

Hot ng 5 (10 pht)
Cng c Bi tp v nh
GV s dng phiu hc tp s 2 v chiu ni dung cc bi tp sau ln mn
hnh HS luyn tp :
Bi 1. Trn mt a cn t cc ng H
2
SO
4
c v trn a cn cn li t cc
qu cn sao cho cn v tr cn bng. Hi sau mt thi gian cn c v tr cn
bng hay khng ? Gii thch.
Bi 2. Chia mt dung dch axit sunfuric lm 3 phn bng nhau.
a) Dng mt dung dch NaOH trung ha va phn th nht. Vit phng
trnh ha hc ca phn ng xy ra.
b) Trn phn th hai v th ba vo nhau ri rt vo dung dch thu c mt
lng NaOH bng ng lng trung ha phn th nht. Vit phng trnh ha
hc ca phn ng xy ra.
Bi 3. Trnh by phng php tch nhanh bt Al ra khi hn hp bt Al, Zn
v Mg.

Bi 4. Hon thnh cc phng trnh ha hc sau :
a) FeCl
2
+ H
2
SO
4
c .
b) Ag + H
2
SO
4
c .
c) Zn + H
2
SO
4
long .
Bi tp v nh : 1, 2, 4, 5 (SGK).

Tit 52 axit sunfuric
mui sunfat (Tip)
a. mc tiu
1. V kin thc
HS bit ng dng cc cng on chnh sn xut H
2
SO
4
, tnh cht ca mui
sunfat v nhn bit ion
2
4
SO

.
2. V k nng
Phn bit mui sunfat, axit sunfuric vi cc axit v mui khc.
Tnh nng hoc khi lng dung dch H
2
SO
4
, mui sunfat tham gia
hoc to thnh trong phn ng.
3. V gio dc
Vai tr ca axit H
2
SO
4
i vi nn kinh t quc dn.
GV : My tnh, my chiu, phiu hc tp, tranh v s sn xut H
2
SO
4

trong cng nghip
Th nghim nhn bit ion
2
4
SO

.
HS : n tp tnh cht ca axit H
2
SO
4
.

c. tin trnh Dy Hc
Hot ng 1 (7pht)
Kim tra bi c
GV s dng phiu hc tp v chiu ni
dung ln mn hnh :
1. So snh tnh cht ha hc ca dung
dch H
2
SO
4
long v axit H
2
SO
4
c.
Vit phng trnh ha hc minh ha.
2. Cho 855g dung dch Ba(OH)
2
10%
vo 200g dung dch H
2
SO
4
. Lc b kt
ta, trung ha nc lc phi dng
125ml dung dch NaOH 25% (d = 1,28
g/ml). Tnh C% dung dch H
2
SO
4
ban
u.
GV yu cu cc nhm HS nhn xt, sau
b sung, sa cha v cho im.
HS tho lun v c i din cc nhm
trnh by.
Hot ng 2 (3 pht)
3. ng dng ca H
2
SO
4

GV cho cc nhm HS c SGK v lin
h thc t, c th cho xem nhng on
phim ngn v s dng H
2
SO
4
trong
cng nghip.
GV yu cu HS tho lun, tm tt cc
ng dng.
HS tho lun :
Sn xut phn bn, thuc tr su,
cht git ra tng hp, t si ha hc,
cht do, sn mu, phm nhum, dc
phm, ch bin du m,
Hot ng 3 (15 pht)
4. Sn xut axit H
2
SO
4
GV s dng tranh v s sn xut
axit H
2
SO
4
trong cng nghip v gii
thiu phng php tip xc.

GV hng dn cc nhm HS tho lun v
3 cng on chnh ca phng php ny :
HS tho lun v trnh by :
a) Sn xut SO
2

Trong cng nghip c th chn nhng
nguyn liu no ? Ti sao ? Vit
phng trnh ha hc ?
a) Sn xut SO
2

t chy lu hunh :
S + O
2

o
t
SO
2

t qung FeS
2
:
4FeS
2
+ 11O
2

o
t
2Fe
2
O
3
+ 8SO
2

b) Sn xut SO
3

Vit phng trnh ha hc ?
iu kin ?
b) Sn xut SO
3

2SO
2
+ O
2

o
xt, t
2SO
3

xt : V
2
O
5

t
o
: 450 500
o
C.
c) Hp th SO
3
bng H
2
SO
4
c.
Nguyn tc ?
Phng trnh ha hc ?
c) Hp th SO
3
bng H
2
SO
4
c
Dng H
2
SO
4
98% hp th SO
3
theo
nguyn tc ngc dng ( tng din
tch tip xc) to oleum :
H
2
SO
4
+ nSO
3
H
2
SO
4
. nSO
3

Dng lng nc thch hp, pha
long oleum, c H
2
SO
4
c :
H
2
SO
4
. nSO
3
+ nH
2
O (n + 1)H
2
SO
4
GV cng c v kt lun s phn ng
trong qu trnh sn xut H
2
SO
4
:
SO
2
H
2
SO
4
SO
3
FeS
2
S

Hot ng 4 (15 pht)
II. Mui sunfat nhn bit ion sunfat
1. Mui sunfat

GV yu cu HS phn loi mui sunfat
GV hng dn HS s dng bng tnh tan
cho bit tnh tan ca mui sunfat.
HS :
Mui trung ha : Na
2
SO
4
,
CuSO
4
,
2 loi
Mui axit : NaHSO
4
,
Mg(HSO
4
)
2
,
Phn ln mui sunfat tan.
BaSO
4
, SrSO
4
, PbSO
4
khng tan.
CaSO
4
, Ag
2
SO
4
t tan.
2. Nhn bit ion sunfat
nghim :
Nh dung dch H
2
SO
4
vo dung dch
BaCl
2
.
Nh dung dch Na
2
SO
4
vo dung dch
BaCl
2
.
HS quan st hin tng v kt lun v
thuc th nhn bit ion
2
4
SO

Dng thuc th l mui tan ca bari,
hin tng : c kt ta trng khng
tan trong axit mnh.
H
2
SO
4
+ BaCl
2
BaSO
4
+ 2HCl
Na
2
SO
4
+ BaCl
2
BaSO
4
+ 2NaCl
Hot ng 5 (5 pht)
Cng c Bi tp v nh
GV pht phit hc tp vi ni dung sau :
Bi 1. T mui n (NaCl), qung pirit st (FeS
2
), khng kh, nc. Hy vit
phng trnh ha hc iu ch : FeSO
4
, Fe
2
(SO
4
)
3
, FeCl
3
.
Bi 2. Trnh by phng php phn bit cc dung dch sau : H
2
SO
4
, Na
2
SO
4
,
CuSO
4
, NaCl.
Bi tp v nh : 3, 6 (SGK).
D. hng dn gii bi tp SGK
3. Dng qu tm nhn ra dung dch HCl.

Rt mt t dung dch 3 l cn li vo 3 ng nghim th.
Cho vi git dung dch BaCl
2
vo cc ng nghim trn, ng nghim no to
ra kt ta mu trng l ng nghim ng dung dch Na
2
SO
4
:
BaCl
2
+ Na
2
SO
4
BaSO
4
+ 2NaCl
Rt 2 dung dch cha bit vo hai ng nghim.
Cho vi git dung dch Na
2
SO
4
( nhn c) vo cc ng nghim, ng no
c kt ta mu trng l dung dch Ba(NO
3
)
2
:
Na
2
SO
4
+ Ba(NO
3
)
2
BaSO
4
+ 2NaNO
3

Cn li l dung dch NaCl, c th khng nh bng dung dch AgNO
3
;
AgNO
3
+ NaCl AgCl + NaNO
3

4. a) H
2
SO
4
c c dng lm kh nhng kh m, th d kh CO
2
. C
nhng kh khng lm kh bng H
2
SO
4
c, th d kh NH
3
, H
2
, H
2
S,
6. a)
2 4
H SO
100.1, 84.98
m 180, 32
100
= = g
Gi x l s gam nc cn pha.
Dung dch cn pha l 20% nn :
20g H
2
SO
4
phi pha vi 80g H
2
O
180,32g H
2
SO
4
phi pha vi x g H
2
O
x =
80.180, 32
20
= 721,28g
V
2
H O
d = 1g/cm
3

2
H O
V = 721,28 cm
3
b) Khi pha long phi rt t t axit H
2
SO
4
c vo nc v khuy u, tuyt
i khng c lm ngc li.
e. t liu tham kho

1. Axit sunfuric H
2
SO
4
100% nu khng ln tp cht, hu nh khng dn in,
nhng dung dch H
2
SO
4
li l cht dn in tt.
Trn 337
o
C axit H
2
SO
4
mi bt u si, do H
2
SO
4
y c cc axit d
bay hi ra khi mui :
H
2
SO
4
+ 2NaNO
3

o
t
Na
2
SO
4
+ 2HNO
3

H
2
SO
4
+ NaCl
o
t
NaHSO
4
+ HCl
Trong dung dch nc axit H
2
SO
4
l axit mnh :
H
2
SO
4

4
HSO
+ H
+
, K
1
=
4
HSO

2
4
SO

= + H
+
, K
2
= 1.10
2

Axit H
2
SO
4
c, nng oxi ha c c nhng kim loi km hot ng nh
Cu, Ag, Hg (E
o
> 0) v sn phm kh ca H
2
SO
4
l SO
2
:
Cu + 2H
2
SO
4
CuSO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O
Vi cc kim loi hot ng, sn phm kh H
2
SO
4
ngoi SO
2
cn to thnh S,
H
2
S. V d :
Mg + 2H
2
SO
4
MgSO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O
3Mg + 4H
2
SO
4
3MgSO
4
+ S + 4H
2
O
4Mg + 5H
2
SO
4
4MgSO
4
+ H
2
S + 4H
2
O
Mt s kim loi hot ng va nh Al, Fe, Cr, Mn b th ng ha trong
H
2
SO
4
c ngui.
Vi mt s phi kim nh P, S, C, As b axit H
2
SO
4
c nng oxi ha n oxit
hoc axit tng ng :
S + 2H
2
SO
4

o
t
3SO
2
+ 2H
2
O
C + 2H
2
SO
4

o
t
CO
2
+ 2SO
2
+ 2H
2
O

4P + 8H
2
SO
4

o
t
4H
3
PO
4
+ 7SO
2
+ S + 2H
2
O
4As + 6H
2
SO
4

o
t
As
4
O
6
+ 6SO
2
+ 6H
2
O
H
2
SO
4
c cng oxi ha c nhiu hp cht c tnh kh :
2HBr + H
2
SO
4

o
t
SO
2
+ Br
2
+ 2H
2
O
2HI + H
2
SO
4

o
t
SO
2
+ I
2
+ 2H
2
O
8HI + H
2
SO
4

o
t
H
2
S + 4I
2
+ 4H
2
O
H
2
SO
4
c l tc nhn hirat ha :
CuSO
4
. 5H
2
O
2 4
H SO
CuSO
4
+ 5H
2
O
(mu xanh) (mu trng)
2HClO
4

2 4
H SO
Cl
2
O
7
+ H
2
O
HCOOH
2 4
H SO
CO + H
2
O
C
12
H
22
O
11

2 4
H SO
12C + 11H
2
O
H
2
SO
4
long khng tc dng vi phi kim m ch phn ng vi nhng kim
loi c th kh m v sn phm kh ca axit l H
2
:
Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2
O
H
2
SO
4
long ha tan c Cu khi c mt oxi (khng kh) :
2Cu + O
2
+ 4H
+
2Cu
2+
+ 2H
2
O
Mt s kim loi nh Al, Ni, Cr kh tan trong dung dch H
2
SO
4
long v trn b
mt nhng kim loi ny u c mng oxit rt mng, nhng c bit bn bo v.
3. Oleum l hn hp gm cc axit poli sunfuric to ra khi cho SO
3
tan trong
H
2
SO
4
100% :
H
2
SO
4
+ SO
3
H
2
S
2
O
7
(axit isunfuric)

H
2
SO
4
+ 2SO
3
H
2
S
3
O
10
(axit trisunfuric)
H
2
SO
4
+ 3SO
3
H
2
S
4
O
13
(axit tetrasunfuric)

Tng qut :
H
2
SO
4
+ nSO
3
H
2
SO
4
. nSO
3
hay H
2
S
n + 1
O
3n + 4
(n 0)
T oleum c th pha long to dung dch H
2
SO
4
c nng ty .
Tit 53 luyn tp : oxi v lu hunh
A. Mc tiu
4. Gip HS nm vng cc kin thc sau :
Mi quan h gia cu to nguyn t, m in, SOXH ca nguyn t
vi tnh cht ho hc ca oxi, lu hunh.
Tnh cht ho hc ca hp cht lu hunh lin quan n trng thi
SOXH ca nguyn t lu hunh trong hp cht.
Dn ra cc phn ng ho hc chng minh cho nhng tnh cht ca
cc n cht oxi, lu hunh v nhng hp cht ca lu hunh.
2. Rn luyn cc k nng :
Lp cc phng trnh ho hc lin quan n n cht v hp cht ca oxi,
lu hunh.
Gii thch c cc hin tng thc t lin quan n tnh cht ca oxi, lu
hunh v cc hp cht ca n.
Vit cu hnh electron nguyn t ca oxi v lu hunh.
Gii cc bi tp nh tnh v nh lng v cc hp cht ca lu hunh.

GV : My tnh, my chiu, h thng cu hi v bi tp.
HS : Tng kt l thuyt c bn ca chng v chun b cc bi tp
SGK.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (10 pht)
i. cu to, tnh cht ca oxi v lu hunh
GV hng dn HS n tp kin thc
hc v tr li cc cu hi sau :
Vit cu hnh electron ca nguyn t
O v S v cho bit m in ca oxi
v lu hunh ?
Da vo cu hnh electron nguyn t
ca oxi v lu hunh hy d on
nhng tnh cht ho hc c bn ca
chng ? Ly th d phn ng mnh
ho.
HS tr li cu hi v tng kt kin thc :
1. Cu hnh electron ca nguyn t :
8
O : 1s
2
2s
2
2p
4

18
S : 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
4

2. m in :
O
= 3,44
S
= 2,58
3. Tnh cht ho hc c bn :
Oxi th hin tnh oxi ho rt mnh
2Mg + O
2

o
t
2MgO

C + O
2

o
t
CO
2

2CO + O
2

o
t
2CO
2

Lu hunh th hin tnh oxi ho
mnh
Fe + S
o
t
FeS
H
2
+ S
o
t
H
2
S
Hg + S HgS
Lu hunh th hin tnh kh :
S + O
2
SO
2

S + 3F
2
SF
6

Hot ng 2 (10 pht)
i. tnh cht cc hp cht ca lu hunh
GV hng dn HS n tp bng cch tr
li cc cu hi sau :

Trnh by tnh cht ho hc c bn
ca H
2
S ? Gii thch. Ly th d minh
ho.
Trnh by tnh cht ho hc ca SO
2
?
Gii thch. Ly v d minh ho.
HS tr li cu hi v tng kt kin
thc :
1. H
2
S th hin tnh kh v lu hunh
c SOXH 2 thp nht :
2H
2
S + O
2
2S + 2H
2
O
2H
2
S + 3O
2
2SO
2
+ 2H
2
O

V sao H
2
SO
4
ch c tnh oxi ho ?
Thnh phn no ng vai tr cht oxi
ho trong H
2
SO
4
long v H
2
SO
4
c ?
2. SO
2
va th hin tnh oxi ho va
th hin tnh kh v lu hunh c
SOXH +4 trung gian :
a) Tnh oxi ho :
SO
2
+ 2H
2
S 3S + 2H
2
O
b) Tnh kh :
SO
2
+ Br
2
+ 2H
2
O 2HBr + H
2
SO
4
3. V lu hunh c SOXH +6 cao nht
a) Vi H
2
SO
4
long H
+
ng vai tr
tc nhn oxi ho :
Zn + H
2
SO
4
l ZnSO
4
+ H
2

b) Vi H
2
SO
4
c
2
4
SO

ng vai
tr tc nhn oxi ho (H
+
lm mi
trng) :
Cu + 2H
2
SO
4
CuSO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O
GV nhn xt :
2
2
H S

4
2
S O
+

6
2 4
H S O
+

b. bi tp
Hot ng 3 (3 pht)
Tnh kh
Tnh kh
Tnh oxi ho
Tnh oxi ho

GV chiu ni dung bi tp 1 (SGK) ln
mn hnh :
Bi 1. Cho phng trnh ho hc :
H
2
SO
4
() + 8HI 4I
2
+ H
2
S + 4H
2
O
Cu no sau y din t khng ng
tnh cht cc cht ?
A. H
2
SO
4
l cht oxi ho, HI l cht
kh.
B. HI b oxi ho thnh O
2
, H
2
SO
4
b
kh thnh H
2
S.
C. H
2
SO
4
oxi ho HI thnh I
2
v n b
kh thnh H
2
S.
D. I
2
oxi ho H
2
S thnh H
2
SO
4
v n b
kh thnh HI.
HS tho lun.
p n D.
GV yu cu cc HS khc nhn xt, sau
cho im.

Hot ng 4 (5 pht)
mn hnh :
Bi 2. Cho cc phng trnh ho hc :
a) SO
2
+ 2H
2
O + Br
2
2HBr + H
2
SO
4

b) SO
2
+ H
2
O = H
2
SO
3

c) 5SO
2
+ 2KMnO
4
+ 2H
2
O 2MnSO
4

+ 2H
2
SO
4
+ K
2
SO
4
d) SO
2
+ 2H
2
S 3S + 2H
2
O
e) 2SO
2
+ O
2
= 2SO
3

HS tho lun.

1. SO
2
l cht oxi ho trong cc phn ng
ho hc sau :
A. a, d, e B. b, c C. d

1. p n C.
2. SO
2
l cht kh trong cc phn ng
ho hc sau :
A. b, d, c, e B. a, c, e C. a, d, e.
Hy chn p n ng cho cc trng
hp trn.
GV yu cu cc HS khc nhn xt, sau
cho im.
2. p n B.
Hot ng 5 (5 pht)
mn hnh :
Bi 3 : Kh H
2
S v axit H
2
SO
4
tham gia
cc phn ng oxi ho - kh, ngi ta c
nhn xt :
Hiro sunfua ch th thin tnh kh.
HS tho lun.
a) V lu hunh trong H
2
S c SOXH
l 2 thp nht ch c tnh kh.
V lu hunh trong H
2
SO
4
c SOXH
l +6 cao nht ch th hin tnh
oxi ho.
Axit sunfuric ch th hin tnh oxi
ho.
a) Hy gii thch iu nhn xt trn.
b) i vi mi cht, hy dn ra mt
phn ng ho hc minh ho.
cho im.
b) Phng trnh phn ng :
2H
2
S + SO
2
3S + 2H
2
O
Cu + 2H
2
SO
4
CuSO
4
+ SO
2
+ 2H
2
O
Hot ng 6 (10 pht)
mn hnh :
Bi 4. C nhng cht sau : st, lu
hunh, axit sunfuric long.

a) Hy trnh by 2 phng php iu
ch hirosunfua t nhng cht cho.
b) Vit phng trnh ho hc ca cc
phn ng xy ra v cho bit vai tr ca
lu hunh trong cc phn ng.
GV hng dn HS nhn xt, sau b
sung v cho im.
a) Hai phng php :
Phng php 1 :
Fe + S
o
t
FeS
FeS + 2HCl FeCl
2
+ H
2
S
Phng php 2 :
Fe + 2HCl FeCl
2
+ H
2

H
2
+ S
o
t
H
2
S
Hot ng 7 (2 pht)
Dn d Bi tp v nh
Bi tp v nh : 5, 6, 7, 8 (SGK)

Tit 54 luyn tp : oxi v lu hunh (Tip)
a. mc tiu
3. Tip tc gip HS n tp v lu hunh v cc hp cht ca lu hunh.
4. Rn luyn k nng phn bit, nhn bit cc cht.
5. Rn luyn k nng gii bi tp ho hc nh lng.
GV : My tnh, my chiu, h thng bi tp SGK.
HS : n tp kin thc ca chng, chun b bi tp SGK.
c. tin trnh dy hc
b. bi tp (tip)
Hot ng 1 (5 pht)

mn hnh :
HS tho lun.
Bi 5. C 3 bnh, mi bnh ng mt
cht kh l H
2
S, SO
2
, O
2
. Hy trnh by
phng php ho hc phn bit cht
kh ng trong mi bnh vi iu kin
khng dng thm thuc th.
GV yu cu HS khc nhn xt cch lm
v b sung, cho im.
Dng que m cn than hng
nhn bit kh O
2
.
Cn li 2 bnh l kh H
2
S v SO
2

mang t kh no chy c l
H
2
S, kh khng chy l SO
2
.
Hot ng 2 (10 pht)
mn hnh :
Bi 6. C 3 bnh, mi bnh ng mt
dung dch sau : HCl, H
2
SO
3
, H
2
SO
4
.
HS tho lun.
C th phn bit dung dch ng trong
mi bnh bng phng php ho hc
vi mt thuc th no sau y ?
a) Qu tm.
b) Natri hiroxit.
c) Natri oxit.
d) Cacbon ioxit.
Dng BaCl
2
:
Ly mi dung dch axit mt t cho
vo ng nghim.
Nh dung dch BaCl
2
vo cc ng
nghim trn.
C kt ta trng (BaSO
3
, BaSO
4
) l
ng ng H
2
SO
3
v H
2
SO
4
.
Trnh by cch nhn bit sau khi chn
thuc th.
GV yu cu HS vit cc phng trnh
ho hc.
Yu cu HS khc nhn xt, sau cho
im.
Ly dung dch HCl cn li nh vo
cc kt ta, nu kt ta tan l BaSO
3

(nhn ra H
2
SO
3
) v khng tan l
BaSO
4
(nhn ra H
2
SO
4
).

Hot ng 3 (10 pht)

GV chiu ni dung bi tp s 7 (SGK)
ln mn hnh :
Bi 7. C th tn ti ng thi nhng
cht sau trong mt bnh cha c
khng ?
a) Kh H
2
S v SO
2
.
b) Kh O
2
v Cl
2
.
c) Kh HI v Cl
2
.
Gii thch bng phng trnh ho hc
ca cc phn ng.
HS tho lun.
a) Kh H
2
S v SO
2
khng th tn ti
trong cng mt bnh cha v H
2
S l
cht kh mnh, khi tip xc vi SO
2
s
xy ra phn ng :
2H
2
S + SO
2
3S + 2H
2
O
b) Kh O
2
v Cl
2
c th tn ti trong
mt bnh v O
2
khng tc dng trc
tip vi Cl
2
.
c) Kh HI v Cl
2
khng tn ti mt
bnh v Cl
2
l cht oxi ho mnh v HI
l cht kh mnh.
b sung, sa cha v cho im.
Cl
2
+ 2HI I
2
+ 2HCl
Hot ng 4 (10 pht)
mn hnh :
Bi 8. Nung nng 3,72g hn hp bt
cc kim loi Zn v Fe trong bt S d.
Cht rn thu c sau phn ng c
ho tan hon ton bng dung dch
H
2
SO
4
long, nhn thy c 1,344 lt kh
(ktc) bay ra.
a) Vit phng trnh ho hc cc phn
ng xy ra.
HS tho lun.
Gi x, y l s mol Zn, Fe trong hn
hp.
Phng trnh ho hc :
Zn + S
o
t
ZnS
x x
Fe + S FeS
y y

b) Xc nh khi lng mi kim loi
trong hn hp ban u.
V S d nn Zn, Fe phn ng ht.
ZnS + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2
S
x x
FeS + H
2
SO
4
FeSO
4
+ H
2
S
y y
H phng trnh ton hc :
65x 56y 3, 72
1, 344
x y 0, 06
22, 4
+ =
+ = =

x = 0,04 v y = 0,02.
Khi lng mi kim loi trong hn
hp ban u :
GV yu cu HS khc nhn xt bi lm,
sau sa cha, b sung v cho im.
m
Zn
= 65. 0,04 = 2,6g.
m
Fe
= 56. 0,02 = 1,12g.
Hot ng 5 (10 pht)
Cng c Dn d Bi tp v nh
GV c th hng dn HS gii thm mt s bi tp sau y v hng dn v nh
lm.
Bi 1. Ch t KMnO
4
, FeS, Zn v dung dch axit clohiric vi cc thit b th
nghim v iu kin phn ng coi nh c hy vit cc phng trnh phn ng
c th iu ch c 6 cht kh khc nhau.
Bi 2. Trong mt bnh kn dung tch khng i cha a mol O
2
v 2a mol SO
2

c V
2
O
5
xc tc nhit t
o
C v p sut p. Nung nng bnh mt thi gian, sau
a nhit v t
o
C th p sut trong bnh lc l p. Bit t
o
C th cc cht trong
bnh u th kh.
Hy nu nguyn tc da vo gi tr p hoc t khi d ca hn hp kh trong
bnh so vi H
2
cng nh s dng cc dung dch NaOH, Br
2
, BaCl
2
chng t hiu
sut phn ng di 100%.

Bi 3. Trn a g Fe v b g S ri nung mt thi gian trong bnh kn (khng c
mt oxi). Sau phn ng em phn cht rn thu c cho tc dng vi lng d
dung dch HCl thu c 3,8g cht rn X khng tan, dung dch Y v 4,48l kh X
(ktc). Dn kh Z qua dung dch Cu(NO
3
)
2
d thu c 9,6g kt ta en.
a) Tnh a v b.
b) Hi khi nung hn hp c bao nhiu % Fe v bao nhiu % S tham gia
phn ng.
Bi 4. Cho kh SO
2
li chm qua 10ml dung dch gm FeSO
4
v Fe
2
(SO
4
)
3
sau
thm NaOH cho n d, thy c kt ta xanh ru. Lc mnh hn hp trong
khong kh thy c kt ta nu. Gii thch hin tng v vit cc phng trnh
phn ng.
Bi 5. t chy hon ton 8,96 lit kh H
2
S (ktc) ri ho tan sn phm kh
sinh ra vo 80ml dung dch NaOH 25% (d = 1,28 g/ml).
Xc nh s mol mui c to thnh.

Tit 55 bi thc hnh s 5
tnh cht cc hp cht ca lu hunh
A. Mc tiu
5. Cng c v khc su kin thc v :
Tnh kh ca hiro sunfua.
Tnh kh v tnh oxi ho ca lu hunh ioxit.
Tnh oxi ho mnh ca axit sunfuric.
6. Rn luyn k nng lm th nghim, quan st hin tng. c bit thc hin
an ton vi nhng ho cht c, d chy, gy nguy him nh SO
2
, H
2
S,
H
2
SO
4
c.
GV : Chun b dng c, ho cht cho HS thc hnh theo nhm.

a) Dng c
ng nghim.
ng nghim c nhnh.
B gi th nghim ci tin.
ng dn thu tinh (ch L, thng, vut nhn).
L thu tinh rng ming c np knh y.
Nt cao su c khoan l.
Nt cao su khng khoan l.
ng dn cao su di 3,5 em.
Nt cao su khng khoan l.
n cn.
b) Ho cht
Dung dch H
2
SO
4
c.
Dung dch HCl.
Dung dch Br
2
long.
St (II) sunfua FeS.
L ng (Cu)
Dung dch Na
2
SO
3
.
2. HS n tp cc kin thc lin quan n ni dung bi thc hnh : tnh cht
ho hc ca H
2
S, cc hp cht c oxi ca lu hunh, axit sunfuric.
c. tin trnh Dy hc
Hot ng 1 (3 pht)
Gii thiu mc ch Yu cu Ni dung bui thc hnh
GV nu mc ch, yu cu ca bui
thc hnh v kim tra mt s kin thc
lin quan n bui thc hnh.
HS nghe ging v quan st.

Ch an ton trong khi lm th
nghim vi cc ho cht c v d gy
nguy him nh H
2
S, SO
2
, H
2
SO
4
c.
Hng dn HS thc hin mt s thao
tc, lp rp dng c thc hin th
nghim tnh kh ca H
2
S v SO
2
.
Hot ng 2 (10 pht)
Th nghim 1. iu ch v chng minh tnh kh ca hiro sunfua
GV hng dn cc nhm lp dng c
v lm th nghim nh hnh 6.8 (SGK).
GV yu cu HS quan st hin tng,
vit phng trnh ho hc.
Cc nhm HS lm TN theo cc bc :
Lp dng c iu ch kh H
2
S t FeS
v dung dch HCl.
t kh H
2
S thot ra t ng vut nhn.
Phng trnh ho hc :
FeS + 2HCl FeCl
2
+ H
2
S
2H
2
S + 3O
2

o
t
2SO
2
+ 2H
2
O
Lu : H
2
S l kh khng mu, mi
trng thi rt kh chu v rt c. V
vy khi lm th nghim phi rt cn
thn, dng ho cht vi lng nh, lp
dng c th nghim tht kn thc
hin th nghim khp kn, t chy ht
kh, m bo an ton.
GV nhn xt cch lm ca HS v
hng dn khi cn thit.

Hot ng 3 (8 pht)
Th nghim 2. Tnh kh ca lu hunh ioxit
GV hng dn HS s dng ng nghim
c nhnh tin hnh th nghim.

Cc nhm HS lm th nghim theo cc
bc :
Ni nhnh ca ng nghim c nhnh

vi ng dn thu tinh thng bng ng
dn cao su di 3 5 cm.
Nhng u ng dn thu tinh vi
ng nghim khc cha dung dch brom
long (c th dng dung dch KMnO
4

long).
ng nghim ln gi ng nghim
hoc kp trn gi th nghim.
Cho vo ng nghim c nhnh lng
nh Na
2
SO
3
. y ng nghim bng nt
cao su c km ng nh git cha
H
2
SO
4
c.
Bp qu bng cho H
2
SO
4
c chy
xung tc dng vi Na
2
SO
3
.
khi c kh SO
2
thot ra theo ng dn
sang ng nghim cha dung dch Br
2

(hoc KMnO
4
).
GV gi HS vit phng trnh ho hc
ca cc phn ng.
Lu : Kh SO
2
khng mu, mi hc,
rt c. V vy khi lm th nghim
phi cn thn, lm th nghim vi
lng ho cht nh, lp dng c kn
kh SO
2
khng thot ra ngoi.
HS quan st hin tng :
Mu ca dung dch Br
2
hoc KMnO
4

nht dn.
Cc phng trnh ho hc :
Na
2
SO
3
+ H
2
SO
4
Na
2
SO
4
+ SO
2
+
+ H
2
O
SO
2
+ Br
2
+ 2H
2
O 2HBr + H
2
SO
4

5SO
2
+ 2KMnO
4
+ 2H
2
O 2MnSO
4

+ 2H
2
SO
4
+ K
2
SO
4

Hot ng 4 (8 pht)
Th nghim 3. Tnh oxi ho ca lu hunh ioxit
GV hng dn HS lm th nghim,
quan st hin tng xy ra.
Cc nhm HS lm theo cc bc :
Ni nhnh ca ng nghim c nhnh
vi ng dn thu tinh di, mt u
nhng vo ng nghim cha 2 3ml
nc ct.

Cho vo ng nghim c nhnh 2 3
mu FeS bng ht ng. y ng
nghim bng nt cao su c km ng
nh git cha dung dch HCl.
Bp qu bng cao su dung dch
HCl chy xung, phn ng vi FeS.
Kh H
2
S to thnh c dn sang
ng nghim c cha nc ct thu c
dung dch H
2
S.
Dn kh SO
2
iu ch th nghim 2
vo dung dch axit H
2
S.
Dung dch trong ng nghim b vn
c mu vng.
Phng trnh ho hc :
GV nhn xt cch lm th nghim.
SO
2
+ 2H
2
S 3S + 2H
2
O
Hot ng 5 (8 pht)
Th nghim 4. Tnh oxi ho ca axit sunfuric c
GV hng dn HS lm th nghim theo
SGK.
GV lu HS cn thn khi s dng
H
2
SO
4
c.
GV yu cu HS quan st hin tng,
HS tin hnh th nghim theo cc
bc :
Nh vi git H
2
SO
4
c vo ng
nghim.
Cho vi l ng nh vo ng nghim,
un nng nh.
Dung dch trong ng nghim chuyn
sang mu xanh.
C kh bay ra vi mi xc, nu th

qu tm m thy chuyn dn sang mu
.
Phng trnh ho hc :
Cu + 2H
2
SO
4
c
o
t
CuSO
4
+
SO
2
+ 2H
2
O
Hot ng 6 (8 pht)
Cng vic sau bui thc hnh
GV nhn xt, nh gi bui thc hnh.
Yu cu HS vit tng trnh theo mu cho sn :
H v tn : . Lp . Nhm.
Tn bi thc hnh : ....
Tn th nghim Cch tin hnh Hin tng Gii thch

Yu cu HS thu dn dng c, ho cht, v sinh phng th nghim.

Chng 7
tc phn ng v cn bng ho hc
Tit 56 tc phn ng ho hc
A. Mc tiu
1. V kin thc
HS bit khi nim v tc phn ng, cht xc tc.
HS hiu s nh hng cc yu t (nng , p sut, nhit , din tch b
mt, cht xc tc) n tc phn ng.
2. V k nng
Quan st hin tng th nghim, nhn bit v s thay i tc phn ng.
Thay i nng , p sut, nhit , din tch b mt thay i tc
phn ng.
S dng cht xc tc tng tc phn ng.
Cc dng c v ho cht th nghim :
+ Cc ng 25 ml dd H
2
SO
4
0,1M (6 cc)
+ Cc ng 25 ml dd Na
2
S
2
O
3
0,1M (4 cc)
+ Cc ng 25 ml dd BaCl
2
0,1M (1 cc)
+ Cc ng 10 ml dd Na
2
S
2
O
3
0,1M + 15 ml nc ct (1 cc)
+ vi dng ht to (1g)
+ vi dng ht nh (1g)

+ Cc ng 25 ml dd HCl 4M (2 cc)
HS : Nghin cu trc cc ni dung trong SGK.
C. Tin trnh dy hc
i. khi nim v tc phn ng ho hc
Hot ng 1 (5 pht)
1. Th nghim
GV t vn : Chng ta tin hnh hai
phn ng ho hc khc nhau c biu
din bi 2 phng trnh ho hc :
H
2
SO
4
+ BaCl
2
BaSO
4
+ 2HCl (1)
Na
2
S
2
O
3
+ H
2
SO
4
S + SO
2
+ H
2
O
+ Na
2
SO
4
(2)
GV biu din hoc hng dn cc
nhm HS lm 2 th nghim.
HS tin hnh lm 2 th nghim :
Th nghim 1 :
25 ml dd H
2
SO
4
0,1M vo cc
ng 25 ml dd BaCl
2
0,1M.
Th nghim 2 :
25ml dd H
2
SO
4
0,1M vo cc ng
25 ml dd Na
2
S
2
O
3
0,1M.
Hot ng 2 (5 pht)
2. Nhn xt
GV yu cu HS quan st th nghim v
nhn xt hin tng. T cho bit
phn ng no xy ra nhanh hn ?
HS nhn xt :
Phn ng (1) xut hin ngay kt ta.
Phn ng (2) mt lt sau mi c kt ta.
GV b sung : Cc phn ng ho hc
xy ra nhanh, chm khc nhau.
nh gi mc xy ra nhanh hay
chm ngi ta a ra khi nim tc
phn ng. T hnh thnh khi nim
tc phn ng cho HS.
Phn ng (1) xy ra nhanh hn.

Khi nim : Tc phn ng l
bin thin nng ca mt trong cc
cht phn ng hoc sn phm trong
mt n v thi gian.
GV pht phiu hc tp s 1 v chiu HS tho lun :

ni dung ln mn hnh : Khi bt u
phn ng nng mt cht l 0,024
mol/l, sau 10 giy nng cht l
0,022 mol/l. Tnh tc trung bnh
ca phn ng.
4
mol
l.s
0, 024 0, 022
V 2.10
10

= =
ii. cc yu tc nh hng n tc phn ng
Hot ng 3 (5 pht)
1. nh hng ca nng
GV hng dn HS lm th nghim thc
hin phn ng (2) vi hai nng
khc nhau.
Th nghim 1 :
25 ml dd H
2
SO
4
0,1M + 25 ml dd
Na
2
S
2
O
3
0,1M.
Th nghim 2 :
25 ml dd H
2
SO
4
0,1M + 10ml dd
Na
2
S
2
O
3
0,1M + 15 ml nc ct.
GV yu cu HS quan st hin tng, so
snh thi gian xut hin mu trng c
2 cc.
HS quan st v nhn xt :
Mu trng c th nghim 1 s
xut hin sm hn phn ng th
nghim 1 xy ra nhanh hn tc
phn ng ln hn.
GV hng dn HS kt lun v nng
nh hng ti tc phn ng.
Kt lun : Tng nng cht phn
ng tc phn ng tng.
Hot ng 4 (5 pht)
2. nh hng ca p sut
GV chiu ln mn hnh bng s liu :
Thc hin phn ng sau trong bnh
kn :
2HI H
2
+ I
2

(k) (k) (k)

P
HI
(atm) 1 2

V(mol/l.s) 1,22.10
8
4,88.10
8

GV yu cu HS nhn xt v s lin
h gia p sut v tc phn ng.
GV b sung : C 2 cch tng p
sut cht kh :
HS : Khi tng p sut, nng cht
kh tng theo tc phn ng tng.
Cch 1 : Tng thm s phn t kh
v gi nguyn th tch bnh phn ng.
Cch 2 : Gi nguyn s phn t kh v
gim th tch bnh phn ng.
Kt qu nng cht kh s tng
tc phn ng tng.

Hot ng 5 (5 pht)
3. nh hng ca nhit
GV biu din th nghim : Thc hin
phn ng (2) hai nhit khc nhau.
HS quan st.
TN1 : Cho 25 ml dung dch H
2
SO
4

0,1M vo 25 ml dd Na
2
S
2
O
3
0,1M
nhit thng.
TN2 : Cho 25 ml dd H
2
SO
4
0,1M vo
25 ml dd Na
2
S
2
O
3
0,1M c un
nng trc khong 50
o
C.
HS nhn xt s kt ta hai trng
hp : th nghim 2 thy kt ta S
xut hin sm hn.
GV b sung : Tng nhit cc phn
t chuyn ng nhanh hn va chm
nhiu hn s va chm c hiu qu
tng ln tc phn ng tng.
Kt lun : Tng nhit tc
phn ng tng.
Hot ng 6 (5 pht)
4. nh hng ca din tch b mt
GV hng dn HS lm 2 th nghim Th nghim 1 :

nh SGK
1g vi (ht to) + 25ml dd HCl 4M.
Th nghim 2 :
1g vi (ht nh) + 25 ml dd HCl 4M.
GV hng dn HS quan st, nhn xt
v mc si bt v thi gian
vi tan ht.
HS nhn xt : th nghim 2, tc
si bt kh nhanh hn, thi gian vi
tan ht nhanh hn.
GV yu cu HS kt lun v s nh
hng ca din tch b mt.
HS : TN2 tng din tch b mt
vi tip xc vi dung dch HCl ln hn
nn tc phn ng tng.
Kt lun : Khi tng din tch b mt
ca cht phn ng tc phn ng
tng.
Hot ng 7 (5 pht)
5. nh hng ca cht xc tc
GV t vn : S phn hu H
2
O
2

c biu din bng phng trnh ho
hc sau :
2H
2
O
2
2H
2
O + O
2

Thc hin phn ng ny trong hai
trng hp :
Trng hp 1 : Khng c xc tc
kh oxi thot ra chm.
Trng hp 2 : C MnO
2
lm cht xc
tc kh oxi thot ra nhanh hn.

GV yu cu HS nhn xt v s nh
hng ca xc tc ti tc phn ng.
GV b sung : cht xc tc lm tng tc
d phn ng nhng khng b tiu hao
trong qu trnh phn ng.
HS : Cht xc tc lm tng tc phn
ng.

Hot ng 8 (7 pht)
iii. ngha thc tin ca tc phn ng
GV s dng phiu hc tp s 2 v
chiu ni dung ln mn hnh cho cc
nhm HS tho lun :
1. So snh nhit ngn la axetilen
chy trong oxi v chy trong khng
kh ?
2. Ti sao khi un bp, cc cht t
rn nh than phi p nh, ci phi b
nh ?
3. Ti sao nu thc n trong ni p
sut nhanh chn hn khi nu trong ni
thng ?
Cc nhm HS tho lun v c i din
trnh by.
GV yu cu cc HS khc nhn xt cu
tr li v b sung li gii nu cn. Sau
yu cu HS ly thm th d v cc
yu t nh hng n tc phn ng
thng gp trong thc tin.
Kt lun : Cc yu t nh hng n
tc phn ng c ng dng nhiu
trong i sng v sn xut.
Hot ng 9 (3 pht)
Cng c Bi tp v nh
GV tng kt cc chnh trong bi.
Bi tp v nh : 1, 2, 3, 4, 5 (SGK)
1. p n C.
3. Hng dn :
Khi tng nng cht phn ng tc phn ng tng.
Khi p sut tng, nng cht kh tng theo tc phn ng tng.
Khi tng nhit , s va chm c hiu qu ca cc cht phn ng tng tc
phn ng tng.

i vi phn ng c cht rn tham gia, khi tng din tch b mt tc
phn ng tng.
Cht xc tc lm tng tc phn ng.
4. a) Khng kh nn c nng oxi cao hn trong khng kh thng nn tc
phn ng tng. Dng khng kh nng sn t trc thi vo l cao s lm cho
ton b nguyn vt liu trong l c sy nng ln, n khi than cc trong l chy
to nhit s lm cho nhit trong l cao hn na, tit kim nhin liu, rt ngn
thi gian luyn gang.
b) Tng nhit tng tc phn ng.
c) Tng din tch b mt cht rn tng tc phn ng.
5. Cho 6g km ht vo mt cc ng dd H
2
SO
4
4M nhit thng xy ra
phn ng sau :
Zn + H
2
SO
4
ZnSO
4
+ H
2

a) Thay 6g km ht bng 6g km bt tc phn ng tng.
b) Thay dd H
2
SO
4
4M bng dd H
2
SO
4
2M tc phn ng gim.
c) Thc hin phn ng nhit cao hn (~50
o
C) tc phn ng tng.
d) Tng th tch dung dch H
2
SO
4
4M ln gp i tc phn ng khng
thay i.
e. t liu tham kho
(*)

1. Tc phn ng ho hc l bin thin nng ca mt cht cho (cht
phn ng hoc sn phm) trong mt n v thi gian.
Xt phn ng : aA + bB cC + dD
C th biu th tc phn ng theo nng ca bt k cht no trong phn
ng. thun tin, ngi ta chn cht no d theo di v d xc nh s bin thin
nng ca chng bng thc nghim. Ta c :
1 [A] 1 [B] 1 [C] 1 [D]
V
a t b t c t d t

= = = =

2. Tc phn ng ho hc ph thuc vo bn cht ca cc cht tham gia
phn ng, nng ca chng v iu kin lc thc hin phn ng.
Mun mt phn ng ho hc xy ra trc ht phi c s va chm ca cc ht
cht phn ng. Tuy nhin va chm phi l va chm c hiu qu, ngha l ch
nhng va chm gia cc ht c nng lng ln, t nht cng phi tri hn cc
ht khc mt nng lng ti thiu no . Nng lng ti thiu cn cho mt phn
ng ho hc xy ra gi l nng lng hot ho. Khi :
Nu nng lng hot ho ln th ch c mt s t ht cht phn ng c
nng lng phn ng, lm cho phn ng xy ra chm, tc b.
Nu nng lng hot ho nh th c nhiu ht cht c nng lng phn
ng, lm cho phn ng xy ra nhanh, tc ln.

tc phn ng ho hc
A. Mc tiu
5. Cng c cc kin thc v cc yu tc nh hng n tc phn ng.
6. Rn luyn k nng quan st, so snh cc hin tng th nghim v rt ra
kt lun.
1. GV chun b dng c, ho cht ph hp vi s lng nhm HS :
a) Dng c
ng nghim.
Gi ng nghim.

(*)
Xem thm : Cao C Gic, Tuyn tp bi ging ho hc v c. Nh xut bn i hc S phm,
H Ni (2005).

Kp ho cht.
Kp g.
ng nh git.
n cn.
b) Ho cht
Ht km kim loi.
Dung dch HCl nng 18% v nng 6%.
Dung dch H
2
SO
4
long, nng 15%.
2. HS n tp nhng kin thc lin quan n ni dung bi thc hnh :
Tc phn ng ho hc.
Cc yu t nh hng ti tc phn ng.
HS nghin cu trc ni dung th nghim trong SGK nm c dng c,
ho cht v cch lm cc th nghim.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (5 pht)
Gii thiu mc ch Yu cu Ni dung bui thc hnh
GV gii thiu :
Ni dung tit thc hnh.
Nhng im cn ch khi thc hin
cc th nghim.
Nhng yu cu cn thc hin.
HS tho lun.

Hot ng 2 (10 pht)
Th nghim 1. nh hng ca nng n tc phn ng
GV hng dn cc nhm HS tin hnh
th nghim theo SGK.
HS thc hin :
Ly 2 ng nghim :
ng 1 : cha 3ml dd HCl 18%.
ng 2 : cha 3ml dd HCl 6%.
Cho ng thi vo mi ng mt ht
Zn c kch thc ging nhau.
GV yu cu HS quan st hin tng xy
ra trong 2 ng nghim v rt ra kt lun,
vit phng trnh phn ng xy ra.
HS quan st hin tng : Bt kh H
2

thot ra ng 1 nhanh hn ng 2.
Nhn xt : Nng nh hng ti tc
phn ng, tng nng cht phn
ng tc phn ng tng.
Hot ng 3 (10 pht)
Th nghim 2. nh hng ca nhit n tc phn ng
GV hng dn cc nhm HS tin hnh
th nghim theo SGK.

HS thc hin :
Ly 2 ng nghim :

ng 1 : cha 3ml dd H
2
SO
4
15%.
ng 2 : cha 3ml dd H
2
SO
4
15%.
un dung dch trong ng 1 gn si.
Cho ng thi vo mi ng mt ht
Zn c kch thc ging nhau.

GV hng dn HS nhn xt hin tng
v rt ra kt lun.
Hin tng : ng 1 si bt kh nhanh
hn (sm hn) ng 2.
Kt lun : Tng nhit
tc phn ng tng.
Hot ng 4 (10 pht)
Th nghim 3. nh hng ca din tch b mt cht rn ti tc phn ng
GV hng dn HS lm th nghim theo
SGK.
HS thc hin :
Chun b 2 mu Zn c khi lng
bng nhau nhng kch thc ht khc
nhau.
Chun b 2 ng nghim :
ng 1 : cha 3ml dd H
2
SO
4
15%.
ng 2 : cha 3ml dd H
2
SO
4
15%.
Cho vo ng 1 mu Zn c kch
thc nh v ng 2 mu Zn c kch
thc ln hn.
GV hng dn HS nhn xt hin tng
v rt ra kt lun.
Hin tng : ng 2 kh thot ra nhanh
hn (sm hn) ng 1.
Kt lun : Tng din tch tip xc ca
cht rn tc phn ng tng.
Hot ng 5 (10 pht)
GV nhn xt, nh gi bui thc hnh.
Hng dn HS vit tng trnh theo mu :
H v tn : Lp : Nhm : ..
Tn bi thc hnh : ..

Tn th nghim Cch tin hnh Hin tng Kt lun

Yu cu HS thu dn dng c, ho cht, v sinh phng th nghim.

Tit 58 cn bng ho hc
a. mc tiu
6. V kin thc
HS bit th no l cn bng ho hc v s chuyn dch cn bng ho hc.
HS hiu phn ng mt chiu, phn ng thun nghch v cn bng ho hc.
7. V k nng
Nhn bit cn bng ho hc da vo hin tng th nghim.
Phn bit phn ng mt chiu v phn ng thun nghch.
Phng to hnh 7.4 v 7.5 (SGK)
HS : n tp v tc phn ng.

Cc v d v phn ng mt chiu, phn ng 2 chiu.
c. tin trnh dy hc
i. phn ng mt chiu, phn ng thun nghch
Hot ng 1 (5 pht)
1. Phn ng mt chiu
GV yu cu HS ln bng vit phng
trnh ho hc :
KClO
3

2
o
MnO
t

HS tho lun v c i din ln bng
trnh by :
2KClO
3

2
o
MnO
t
2KCl + 3O
2

GV phn tch : Khi un nng KClO
3

(xc tc MnO
2
), KClO
3
phn hu thnh
KCl v O
2
, cng trong iu kin
KCl v O
2
khng phn ng c vi
nhau to li KClO
3
, ngha l phn ng
ch xy ra mt chiu t tri sang phi.
Phn ng nh th c gi l phn ng
mt chiu.

Nhn xt : Phn ng mt chiu l
phn ng ch xy ra mt chiu t tri
sang phi trong iu kin cho.
Trong phng trnh ho hc dng mt
mi tn () ch chiu phn ng.
Hot ng 2 (5 pht)
2. Phn ng thun nghch

GV ly v d phn ng :
Cl
2
+ H
2
O = HCl + HClO
GV phn tch : iu kin thng Cl
2

phn ng vi H
2
O to thnh HCl v
HClO, ng thi HCl v HClO sinh ra
cng tc dng vi nhau to thnh Cl
2

v H
2
O, ngha l trong cng iu kin,
phn ng xy ra theo hai chiu tri
ngc nhau, gi l phn ng thun
nghch.

Nhn xt :
Phn ng thun nghch l phn ng
xy ra theo hai chiu ngc nhau
cng iu kin.
GV yu cu HS nhn xt v phn ng
thun nghch v ly v cc v d khc
v phn ng mt chiu v phn ng
thun nghch.
Trong phng trnh ho hc ca
phn ng thun nghch dng mi tn
hai chiu ( =).
Hot ng 3 (15 pht)
3. Cn bng ho hc
GV s dng phiu hc tp v chiu ni
dung ln mn hnh : Nu cc yu t
nh hng n tc phn ng ?
HS tho lun :
Tng nng cht phn ng
Tc phn ng tng.
Tng nhit tc phn ng
tng.
Tng p sut tc phn ng
tng.
Tng din tch b mt tc
phn ng tng.

GV chiu hnh 7.4 (SGK) ln mn hnh
v t vn :
Cho I
2
v H
2
vo bnh phn ng xy ra
phn ng thun nghch :
I
2
+ H
2

t
n
v
v
2HI
Ban u tc phn ng thun ln v
nng H
2
v I
2
ln, tc phn ng
nghch bng khng (v
n
= 0).
HS : S bin i tc phn ng thun
v phn ng nghch theo thi gian

Theo thi gian phn ng th nng H
2

v I
2
gim v
t
gim v v
n
tng v nng
HI tng.
n lc no v
t
= v
n
khi nng
cc cht trong phn ng gi nguyn
phn ng t n trng thi cn bng
ho hc.
H
2
+ I
2
= 2HI
Ban u:
P.:
Cn bng:
0, 5 0, 5 0 (mol / l)
0, 393 0, 393 0, 786 (mol / l)
0,107 0,107 0, 786 (mol / l)

GV hng dn HS phn tch s liu
thc nghim thu c t phn ng.

GV : Ti trng thi cn bng, phn ng
thun v phn ng nghch c xy ra
khng ? Ti sao nng cc cht
khng i nu gi nguyn iu kin
phn ng ?
GV kt lun :
HS : Ti trng thi cn bng cc phn
ng thun v nghch vn xy ra nhng
v
t
= v
n
nn khng nhn thy s bin
i trong h v nng cc cht
khng i.
Cn bng ho hc l cn bng ng
(khng ng yn)
Khi nim cn bng ho hc.
HS ghi nh ngha cn bng ho hc
(SGK).
ii. s chuyn dch cn bng ho hc
Hot ng 4 (10 pht)
1. Th nghim

GV chun b th nghim hoc chiu
hnh 7.5 (SGK) ln mn hnh v gii
thiu b dng c th nghim :
Trong ng (a) v (b) c hn hp kh
NO
2
(mu nu) v N
2
O
4
(khng mu).
Hn hp trng thi cn bng.

GV gi HS vit phng trnh ho hc.
GV yu cu HS nhn xt tc ca
phn ng thun v nghch, mu ca kh
trong 2 ng (a) v (b).
ng kho K ngn khng cho kh
2 ng khuch tn vo nhau. Nhng
ng (a) vo chu nc cn ng (b)
i chng.
HS : 2NO
2
= N
2
O
4
(1)
(k) (k)
mu nu khng mu
Trng thi cn bng : v
t
= v
n

Mu ca 2 ng nh nhau.
GV hng dn HS quan st hnh 7.5
(SGK) rt ra hin tng mu sc
trong 2 ng.
HS : Mu ca ng (a) nht hn.
GV yu cu HS gii thch. HS : Khi lm lnh ng (a), cc phn t
NO
2
(mu nu) phn ng thm
to ra N
2
O
4
(khng mu) lm cho
mu ca ng (a) nht hn.
GV b sung : Khi nng NO
2

gim bt v nng N
2
O
4
tng ln
lm cho cn bng (1) b ph v.
mt thi gian trong nc , mu ca
ng (a) nht dn n mt mc no
ri gi nguyn mt trng thi cn
bng mi c hnh thnh. Hin tng
c gi l s chuyn dch cn bng.

Ch : GV c th tin hnh th nghim
theo cch n gin sau y : Cho vo
ng nghim mt mu ng (Cu), nh
vo vi git HNO
3
c iu ch
NO
2
, sau p ngc ng nghim
Cu v HNO
3
ra nt kn nhanh ng
nghim bng nt cao su, sau nhng
ng nghim vo nc th mu trong
ng nghim nht dn.

Hot ng 5 (3 pht)
2. nh ngha
GV yu cu HS rt ra nh ngha v s
chuyn dch cn bng ho hc.
HS : S chuyn dch cn bng ho hc
l s di chuyn t trng thi cn bng
ny sang trng thi cn bng khc do
tc ng ca cc yu t t bn ngoi
ln cn bng.
GV b sung cc yu t lm chuyn
dch cn bng.
HS : nhit , nng , p sut.
Hot ng 6 (7 pht)
Cng c Bi tp v nh
GV cng c li cc ni dung chnh trong bi :
nh ngha phn ng thun nghch ?
nh ngha cn bng ho hc ?
Ti sao cn bng ho hc l cn bng ng ?
Th no l s chuyn dch cn bng ?
Bi tp v nh : 1, 2, 3 (SGK).

Tit 59 cn bng ho hc (Tip)
A. Mc tiu
7. V kin thc
HS bit th no l s dch chuyn cn bng.
HS hiu cc yu t nh hng n cn bng ho hc v ni dung nguyn l
L Sa-t-li-.
8. V k nng
Quan st th nghim v rt ra c nhn xt v phn ng thun nghch v
cn bng ho hc.
Vn dng nguyn l La S-t-li- lm chuyn dch cn bng i vi
mt phn ng thun nghch c th.
D on c chiu chuyn dch cn bng ho hc trong nhng iu kin
c th.
3. V gio dc
Vn dng cc quy lut hc c vo bi tp, vo thc t cho cn bng
ho hc xy ra theo chiu c li cho i sng v sn xut.
GV : My tnh, my chiu, phiu hc tp, hnh 7.6 (SGK).
Th nghim chng minh nh hng ca p sut n cn bng.
HS : n tp v phn ng thun nghch v cn bng ho hc.
S chuyn dch cn bng ho hc
c. tin trnh dy hc

iiI. cc yu t nh hng n cn bng ho hc
Hot ng 1 (10 pht)
1. nh hng ca nng
GV s dng phng php m thoi,
dn dt HS theo h thng cu hi :
Xt h cn bng sau trong bnh kn
nhit khng i :

HS :
C
(r)
+ CO
2

(k)
= 2CO
(k)
(1)
H ang trng thi cn bng, hy
nhn xt v v
t
, v
n
? Nng cc cht
trong phn ng thay i nh th no ?
C
(r)
+ CO
2

(k)
= 2CO
(k)
(1)
v
t
= v
n
nng cc cht trong h
khng i.
GV t vn : Cho thm vo h
mt lng CO
2
lc ny v
t
c bng v
n

khng ?
Thm mt lng CO
2
nng
CO
2
tng v
t
> v
n
.
GV : v
t
tng, v
n
c thay i khng ?
v
t
tng CO
2
phn ng thm vi C
to ra CO v
n
thay i v sau mt
thi gian v
t
= v
n
.
GV phn tch : Lc cn bng mi
c thit lp. trng thi cn bng
mi, nng cc cht khc vi cn
bng c.

GV : trng thi cn bng mi nng
CO
2
so vi cn bng c thay i
nh th no ?
Nng CO
2
cn bng mi gim
i so vi cn bng c.
GV hng dn HS kt lun v s nh
hng ca nng n cn bng ho
hc.
Ch : Trong h cn bng c cht rn
( dng nguyn cht) th vic tng
Kt lun : Khi tng hoc gim nng
mt cht trong cn bng, th cn bng
bao gi cng chuyn dch theo chiu
lm gim hoc tng nng ca cht
.

hoc gim khi lng ca cht rn,
khng nh hng n cn bng.
Hot ng 2 (10 pht)
2. nh hng ca p sut
GV lm th nghim hoc gii thiu
nghim trong SGK nh hnh 7.6
GV s dng phng php m thoi
dn dt HS theo h thng cu hi :
Xt h cn bng :
N
2
O
4(K)
= 2NO
2 (K)
(2)
khng mu mu nu
HS tho lun v nhn xt.
y pt tng vo, th tch ca h
thay i th no ? p sut chung ca
h tng hay gim ?
Nu lm c th nghim th GV yu
cu HS nhn xt mu ca kh trong h
nht i hay m ln.
Nu dng tranh v m t th GV m t
mu ca kh nht i.
Th tch ca h gim i p sut
chung ca h tng ln.
GV : Chng t cn bng ho hc
dch chuyn theo chiu no ?
Khi h ang trng thi cn bng,
gim p sut ca h bng cch ko pit
tng ra.
GV yu cu HS nhn xt s thay i
mu ca kh trong h.
Nu m t th nghim th GV cho bit
mu kh ca h m ln.
HS : Tng p sut cn bng ho hc
dch chuyn theo chiu gim s mol kh.
GV : Vy khi gim p sut th cn
bng dch chuyn theo chiu no ?
HS : Gim p sut cn bng dch
chuyn theo chiu tng s mol kh.

GV hng dn HS kt lun v s nh
hng ca p sut n cn bng ho
hc.
GV lu HS : Nu phn ng c s mol
kh tham gia 2 v ca phng trnh
ho hc bng nhau hoc phn ng
khng c cht kh tham gia th p sut
khng nh hng n cn bng.
Kt lun : Khi tng hoc gim p sut
chung ca h cn bng th cn bng
bao gi cng chuyn dch theo chiu
lm gim tc dng ca vic tng hay
gim p sut .
Hot ng 3 (10 pht)
3. nh hng ca nhit
GV b sung kin thc v phn ng to
nhit, phn ng thu nhit :
Cc phn ng ho hc thng km
theo s gii phng hoc hp th nng
lng di dng nhit.
ch lng nhit km theo ngi ta
dng i lng nhit phn ng, k hiu
l H :

HS :
H < 0 phn ng to nhit.
H > 0 phn ng thu nhit.
GV chiu 2 th d ln mn hnh :
CaO + H
2
O Ca(OH)
2
H = 65KJ
CaCO
3

o
t
CaO + CO
2

H = +178KJ
Phn ng to nhit H < 0
Phn ng thu nhit H > 0
CaO + H
2
O Ca(OH)
2
H = -65KJ
CaCO
3

o
t
CaO + CO
2

H = +178KJ
Chng ta tr li xt cn bng (2) trong
bnh kn.
N
2
O
4(K)
= 2NO
2 (K)
(2)
khng mu mu nu
H = 85 KJ
HS : Xt cn bng (2) :
N
2
O
4(K)
= 2NO
2 (K)
H = 85KJ
khng mu mu nu

Da vo gi tr H hy cho bit y
l phn ng to nhit hay thu nhit.
Phn ng thun thu nhit v phn
ng nghch to nhit.
Khi hn hp ang trng thi cn
bng, nhng bnh ng hn hp vo
nc si th mu nu ca hn hp
kh m ln. Chng t cn bng dch
chuyn sang chiu no ? chiu phn
ng thu nhit hay to nhit ?
Tng nhit cn bng chuyn dch
sang chiu thun (chiu phn ng thu
nhit).
Nu nhng bnh ng hn hp vo
nc th mu ca hn hp kh nht
i. Chng t cn bng dch chuyn
theo chiu no ? Chiu phn ng thu
nhit hay to nhit ?
Gim nhit cn bng chuyn dch
sang chiu nghch (chiu phn ng to
nhit).
GV yu cu HS kt lun v nh hng
ca nhit n cn bng ho hc.
Kt lun : Khi tng nhit , cn bng
chuyn dch theo chiu phn ng thu
nhit. Khi gim nhit , cn bng
dch chuyn theo chiu phn ng to
nhit.
GV hng dn HS phn tch nhng
im ging nhau ca chiu chuyn
dch cn bng ho hc khi chu s tc
ng ca cc yu t nh nng , p
sut, nhit .
Nhn xt : Chiu chuyn dch cn bng
l chiu gim tc ng bn ngoi.
GV kt lun, nu thnh nguyn l L
Sa-t-li- v chiu ni dung ln mn
hnh.
Nguyn l L Sa-t-li- : Mt phn ng
ang trng thi cn bng chu mt
tc ng t bn ngoi nh bin i
nng , p sut, nhit , th cn
bng chuyn dch chiu lm gim tc
ng bn ngoi .

Hot ng 4 (3 pht)
4. Vai tr ca cht xc tc
GV gii thiu : Cht xc tc lm tng
tc phn ng thun v tc phn
ng nghch vi s ln bng nhau.

Cht xc tc c nh hng n
chuyn dch cn bng khng ?
Vai tr ca cht xc tc trong phn
ng thun nghch ?
HS tho lun :
Cht xc tc khng nh hng n
vic dch chuyn cn bng ho hc.
Cht xc tc c tc dng lm cho
cn bng nhanh chng c thit lp.
Hot ng 5 (10 pht)
Iv. ngha ca tc phn ng v
cn bng ho hc trong sn xut ho hc
GV t vn : hiu r ngha ca
trong sn sut chng ta nghin cu hai
qu trnh sn xut sau :

Th d 1 : Trong qu trnh sn xut
axit sunfuric phi thc hin phn ng
sau :
2SO
2 (K)
+ O
2 (K)
= 2SO
3 (K)

H = 198KJ
GV yu cu HS rt ra cc c im ca
phn ng ny.
Th d 1 : HS tho lun.
2SO
2
+ O
2
= 2SO
3
H = 198KJ
c im :
Phn ng thun nghch c s tham
gia ca cc cht kh.
H < 0 Phn ng theo chiu
thun l to nhit.
GV b sung : iu kin thng, phn
ng xy ra chm, lm th no phn
ng dch chuyn theo chiu thun, thu
c nhiu SO
3
?
HS : Cc bin php cn bng
chuyn dch theo chiu thun :
Tng p sut ca h.
Tng nng SO
2
hoc O
2
.

Gim nng SO
3
.
Gim nhit .
GV phn tch nhng kin ca HS v
cho bit thc t trong nh my lm
nh th no ?
HS : Bin php thc t :
Tng nng O
2
bng cch dng d
khng kh.
Nu gim nhit th tc phn
ng chm phi thc hin nhit
hp l 450
0
C v dng thm xc tc
V
2
O
5
.
Th d 2 : Xt phn ng tng hp
amoniac :
N
2 (K)
+ 3H
2 (K)
= 2NH
3

H = 46,19KJ
GV yu cu HS nhn xt v c im
phn ng ?
Th d 2 : HS tho lun.
N
2 (K)
+ 3H
2 (K)
= 2NH
3

H = 46,19KJ
c im :
Phn ng thun nghch c s tham
gia ca cht kh.
H < 0 Phn ng theo chiu
thun l to nhit.
GV t vn : iu kin thng
phn ng xy ra chm. Hy cho bit
bin php thc hin thu c nhiu
NH
3
(phn ng chuyn dch sang phi).
HS : Cc bin php :
Tng p.
Tng nng N
2
, H
2
.
Gim nng NH
3
.
Dng cht xc tc.
Gim nhit .
GV phn tch cc kin ca HS v xc
nhn kin ng v cho bit thc t
trong cc nh my ngi ta lm nh
sau :
HS : Bin php thc t :
p = 200 300 atm.
Xc tc : : Fe, K
2
O, Al
2
O
3
.

Thc hin phn ng p sut cao :
200 300 atm.
Dng xc tc : Fe, K
2
O, Al
2
O
3
.
Nhit ph hp : 450 550
0
C.
t
o
= 450 550
0
C.
Hot ng 6 (2 pht)
Cng c Bi tp v nh
GV cng c cc chnh trong bi :
Nguyn l chuyn dch cn bng
nh hng ca cc yu t : nng , nhit , p sut.
Bi tp v nh : 4, 5, 6, 7, 8 (SGK).
5. p n C v D u ng.
Ch : ch chn mt p n C nh ca tc gi SGK th cu D cn sa
li nh sau :
D. trng thi cn bng, nng cc cht hai v ca phng trnh phi
bng nhau.
V theo nh lut bo ton khi lng th khi lng cc cht hai v ca
phng trnh ho hc lun bng nhau mi trng thi (Cao C Gic).
6. p n C.
5. C
(r)
+ CO
2 (K)
= 2CO
(K)
H > 0
Khi thm vo h mt lng kh CO
2
cn bng chuyn dch theo chiu
thun.
Khi tng nhit cn bng chuyn dch theo chiu thun.
Khi gim p sut chung ca h cn bng chuyn dch theo chiu thun.
6. C
(r)
+ H
2
O
(K)
= CO
(K)
+ H
2 (K)
H > 0 (1)

a) Tng nhit cn bng chuyn dch theo chiu thun.
b) Thm lng hi nc vo cn bng chuyn dch theo chiu thun.
c) Ly bt H
2
ra cn bng chuyn dch theo chiu thun.
d) Tng p sut chung bng cch nn cho th tch ca h gim xung cn
bng chuyn dch theo chiu nghch.
e) Dng cht xc tc : khng lm chuyn dch cn bng.
CO
(K)
+ H
2
O
(K)
= CO
2

(K)
+ H
2 (K)
H < 0 (2)
a) Tng nhit cn bng chuyn dch theo chiu nghch.
b) Thm lng hi nc vo cn bng chuyn dch theo chiu thun.
c) Ly bt H
2
ra cn bng chuyn dch theo chiu thun.
d) Tng p sut chung bng cch nn cho th tch ca h gim xung khng
lm chuyn dch cn bng.
e) Dng cht xc tc : khng lm chuyn dch cn bng.
7. Nc clo (dung dch clo trong nc) khng bo qun c lu v cn bng
ho hc chuyn dch theo chiu thun, Cl
2
tc dng t t vi H
2
O n ht.
8. un nng hoc ht kh O
2
ra.
e. t liu tham kho
Xt phn ng : Cu (r) + 2Ag
+
(aq) = Cu
2+
(aq) + 2Ag (r)
Ti trng thi cn bng ta c :
2
15
2
[Cu (aq)]
K 2, 0.10
[Ag (aq)]
+
+
= = 25
0
C
Hng s cn bng ca mt phn ng cng ln th nng lc cn bng ca
nhng cht v phi cng ln hn nng cc cht v tri ca phng trnh ho
hc. Phn ng trn c hng s cn bng (K = 2.10
15
) rt ln nn c th ni l phn
ng hon ton.

Thay s vo hng s cn bng ta c th thy nu ti trng thi cn bng
[Cu
2+
] = 0,01 mol/l th [Ag
+
] = 2,2.10
-9
mol/l. S ny l qu b nn trong thc t c
th ni rng cc ion Ag
+
b ng y ht ra khi dung dch nc.
Bn c c th so snh vi phn ng :
Cu (r) + Zn
2+
(aq) = Cu
2+
(aq) + Zn (r)
2
19
2
[Cu (aq)]
K 2.10
[Zn (aq)]
+
+
= = 25
0
C
Ch c th xc nh hng s cn bng ca mt phn ng mt nhit c
nh bng thc nghim, khng th d on da trn phng trnh ho hc.
Nu nhit thay i th hng s cn bng cng thay i.
mt nhit nht nh c th c nhiu hn hp phn ng trng thi cn
bng, mi hn hp c nng cht phn ng khc nhau. V d :
Dung dch [Cu
2+
] mol/l [Ag
+
] mol/l K = [Cu
2+
] /[Ag
+
]
1 2.10
5
1.10
10
2.10
15
2 8.10
3
2.10
9
2.10
15
3 2.10
1
1.10
8
2.10
15
C th biu din mt phn ng bng nhiu phng trnh ho hc. ln ca
hng s cn bng s ph thuc vo phng trnh dng. Phng trnh ho hc
thch hp phi c xc nh theo hng s cn bng cho.
V d : Phn ng ng y bc ra khi dung dch nc c th l :
a) Cu (r) + 2Ag
+
(aq) = Cu
2+
(aq) + 2Ag (r)
25
0
C, K =
2
2
[Cu ]
[Ag ]
+
+
= 2.10
15

b)
1
2
Cu (r) + Ag
+
(aq) =
1
2
Cu
2+
(aq) + Ag (r)

25
0
C, K =
1
2
2
[Cu ]
[Ag ]
+
+
= 4,5.10
7
= (2.10
15
)
1/2
.
Tit 60 luyn tp :
A. Mc tiu
1. Cng c cc kin thc v :
Tc phn ng.
Cn bng ho hc.
Chuyn dch cn bng ho hc.
2. Rn luyn cch vn dng cc yu t lm tng tc ca phn ng ho hc.
3. Vn dng nguyn l L Sa-t-li- lm chuyn dch cn bng ho hc.
GV : My tnh, my chiu v h thng bi tp luyn tp.
HS : Chun b h thng bi tp trong SGK.
C. Tin trnh dy hc
Hot ng 1 (10 pht)
GV yu cu cc nhm HS lit k cc
yu t lm tng tc phn ng.
mn hnh :
Bi 3 : C th dng nhng bin php
g tng tc ca a s phn ng
1. Tc phn ng tng khi :
a) Tng nng cht phn ng.
b) Tng p sut cht phn ng (nu l
cht kh).
c) Tng nhit cho phn ng.

xy ra chm iu kin thng ?
d) Tng din tch b mt cht phn ng.
e) C mt cht xc tc.
mn hnh HS vn dng :

Bi 4 : Trong cc phn ng sau phn
ng no c tc ln hn ?
a) Fe + CuSO
4
(2M) v Fe + CuSO
4
(4M)
b) Zn + CuSO
4
(2M, 25
0
C)
v Zn + CuSO
4
(2M, 50
0
C)
c) Zn (ht) + CuSO
4
(2M)
v Zn (bt) + CuSO
4
(2M)
d) 2H
2
+ O
2

0
t thng
2H
2
O
v 2H
2
+ O
2

0
t thng
Pt
2H
2
O
(Nu khng ghi ch g thm l so snh
trong cng iu kin).
HS tho lun theo nhm, sau a ra
nhn xt.
a) So snh nng .
b) So snh nhit .
c) So snh din tch b mt Zn.
d) So snh v xc tc.
Hot ng 2 (5 pht)
GV t chc cho HS tho lun v cn
bng ho hc :
Mt phn ng thun nghch trng
thi nh th no c gi l cn bng
ho hc ?
C th duy tr cn bng ho hc
n khng bin i theo thi gian c
khng ? bng cch no ?
HS tho lun theo tng nhm :
Trng thi cn bng ho hc xy ra
khi v
t
= v
n
.
C th duy tr mt cn bng ho hc
n khng bin i theo thi gian
bng cch gi nguyn cc iu kin
thc hin phn ng.
Hot ng 3 (10 pht)
GV t chc cho HS tho lun v s
chuyn dch cn bng ho hc :
HS tng kt theo bng sau :

Th no l s chuyn dch cn bng
ho hc ?
Cc yu t lm chuyn dch cn
bng ?
Pht biu nguyn l L Sa-t-li- ?
Ly v d minh ho.
gim to nhit
tng cn bng gim s phn
t kh
p
sut
gim chuyn dch tng s phn t
kh
tng theo chiu gim nng Nng

gim tng nng
b. bi tp
Hot ng 4 (5 pht)
GV chiu bi tp 1 (SGK) ln mn
hnh v yu cu HS tho lun :
Bi 1. Ni dung no th hin cc cu
sau y l sai ?
A. Nhin liu chy tng kh quyn
trn cao nhanh hn khi chy mt t.
B. Nc gii kht c nn kh CO
2

vo p sut cao hn s c chua
( axit) ln hn.
C. Thc phm c bo qun nhit
thp hn s gi c lu hn.
D. Than chy trong oxi nguyn cht
nhanh hn khi chy trong khng kh.
HS tho lun.
p n A.

Hot ng 5 (5 pht)
mn hnh v hng dn HS tho lun :
Bi 2. Cho bit cn bng sau c
HS tho lun p n D.

thc hin trong bnh kn :
PCl
5
(k) = PCl
3
(k) + Cl
2
(k)
H > 0
Bin php no sau y to nn s tng
lng PCl
3
trong cn bng ?
A. Ly bt PCl
5
ra.
B. Thm Cl
2
vo.
C. Gim nhit .
D. Tng nhit .
Hot ng 6 (5 pht)
mn hnh v hng dn HS tho lun :

Bi 5. Cho bit phn ng thun nghch
sau :
2NaHCO
3
(r) = Na
2
CO
3
+ CO
2
(k) +
+ H
2
O (k) H > 0
C th dng nhng bin php g
chuyn ho nhanh v hon ton
NaHCO
3
thnh Na
2
CO
3
.
HS tho lun :
un nng.
Ht CO
2
, H
2
O ra ngoi.
Hot ng 7 (5 pht)
Dn d Bi tp v nh
GV dn d HS v k hoch n tp cui nm thi hc k.
Bi tp v nh : 6, 7 (SGK).

n tp cui nm
a. mc tiu

1. H thng ho ton b kin thc trong chng trnh.
2. Nhn mnh, khc su cc kin thc trng tm ca tng chng v ca c
chng trnh.
3. Rn luyn k nng vn dng kin thc hc vo thc t v gii bi tp
ho hc.
4. Pht trin HS tnh cm, thi vi b mn : yu thch mn Ho hc.
b. chun b ca GV v Hs
GV : My tnh, my chiu, h thng cu hi v bi tp lin quan n cc
chng trong chng trnh.
HS : H thng ho cc kin thc trng tm hc.
c. tin trnh dy hc
1. Giao cho HS t tng kt kin thc c bn ca tng chng.
2. T chc cho cc nhm HS tho lun v b sung cho nhau.
3. Hng dn HS tng kt kin thc di dng s hoc bng biu, c th
thu li chm v cho im tng nhm, sau tr li HS lm ti liu n tp.
4. Hng dn cc nhm HS gii mt s bi tp trng im lin quan n kin
thc ca tng chng v c chng trnh.
5. Trao i mt s ni dung c bn v chun b cho vic n thi hc k II t
kt qu tt.
d. mt s bi tp tham kho
1. Nguyn t ca nguyn t X c tng s ht c bn (p, n, e) bng 180. Trong
tng s cc ht mang in tch chim 58,89% tng s ht.
a) Vit cu hnh electron ca X.
b) Da vo cu to nguyn t ca X hy d on tnh cht ho hc c bn ca n.
2. Hai nguyn t X, Y thuc hai phn nhm chnh (nhm A) k tip nhau
trong bng tun hon. Tng s proton trong ht nhn ca chng bng 58.
a) Vit cu hnh electron ca cc nguyn t X v Y.

b) Xc nh v tr ca X, Y trong bng tun hon.
3. Cn bng cc phn ng oxi ho kh sau :
a) K
2
S + KMnO
4
+ H
2
SO
4
S +
b) KI + K
2
Cr
2
O
7
+ H
2
SO
4
I
2
+
c) SO
2
+ KMnO
4
+ H
2
O H
2
SO
4
+
d) FeS
2
+ HNO
3
NO + H
2
SO
4
+
4. Cho kh H
2
S tc dng vi dung dch NaOH d, mui thu c ln lt cho
tc dng vi cc dung dch sau : MgCl
2
, AlCl
3
, CuCl
2
, FeCl
2
. Vit phng trnh
phn ng ho hc xy ra.
5. Tm cc phng tnh ho hc gia axit sunfuric vi cc n cht v hp
cht khc nhau t 1 mol H
2
SO
4
gii phng ra :
a)
1
4
mol SO
2
b)
1
3
mol SO
2

c)
1
2
mol SO
2

d) 1 mol SO
2

d) 1,5 mol SO
2
f) 2 mol SO
2

6. C th chun b c mt hn hp hay khng gia :
a) Nc clo v nc hiro sunfua.
b) Nc clo v axit clohiric.
c) Nc clo v axit brom hiric.
7. C 4 l mt nhn cha ring r tng dung dch ca 4 cht sau : HCl, NaCl,
NaBr v NaClO. Trnh by phng php ho hc nhn bit 4 cht .
8. Ho tan 165g hn hp hai mui cacbonat v sunfit ca cng mt kim loi
kim (nhm IA) vo dung dch HCl d. Ton b kh thot ra c hp th ti thiu
ht 500ml dung dch KOH 3M. Xc nh tn kim loi kim ?
9. Hy cho bit ngi ta s dng yu t no tng tc phn ng trong cc
trng hp sau y :
a) Rc men vo tinh bt c nu chn ru.

b) p nh vi (ng knh 10cm) nung vi.
c) Nn hn hp kh N
2
v H
2
nhit cao tng hp kh amoniac.
10. Mt oxit A cha 30,43% nit v khi lng. T khi ca A so vi khng
kh l 1,59.
a) Xc nh cng thc phn t ca A.
b) Bit c cn bng sau :
2A = B
(kh) (kh)
T khi ca hn hp (A v B) so vi hiro :
*
o
1
t C l 27,6.
*
o
2
t C l 34,5.
/ Khi tng p sut, cn bng ca phn ng trn chuyn dch theo chiu no ?
Gii thch.
/ Khi t
1
> t
2
th chiu thun ca phn ng trn l to nhit hay thu nhit ? Gii
thch.

Mc lc
Trang
Chng 4
phn ng oxi ha kh
Tit 31. Phn ng oxi ha kh ................................................................. 3
Tit 32. Phn ng oxi ha kh (tip) ...................................................... 11
Tit 33. Phn loi phn ng trong ha hc v c...................................... 15
Tit 34. Luyn tp : Phn ng oxi ha kh............................................. 21
Tit 35. Luyn tp : Phn ng oxi ha kh (tip).................................... 27
Tit 36. Bi thc hnh s 1 : Phn ng oxi ha kh............................... 35
Chng 5
Nhm halogen
Tit 37. Khi qut v nhm Halogen......................................................... 41
Tit 38. Clo................................................................................................ 47
Tit 39. Hiro clorua Axit clohiric v mui clorua ................................. 58
Tit 40. S lc v hp cht c oxi ca clo............................................... 68
Tit 41. Flo Brom Iot ........................................................................... 78
Tit 42. Luyn tp : Nhm Halogen........................................................... 85
Tit 43. Luyn tp : Nhm Halogen (tip) ................................................. 91
Tit 44. Bi thc hnh s 2 : Tnh cht ha hc ca kh clo
v hp cht ca clo........................................................................ 98
Tit 45. Bi thc hnh s 3 :Tnh cht ha hc ca Brom v Iot .............. 103
Chng 6
Oxi Lu hunh
Tit 46. Oxi Ozon ................................................................................. 107
Tit 47. Lu hunh .................................................................................. 115

Tit 48. Bi thc hnh s 4 : Tnh cht ca oxi, lu hunh...................... 122
Tit 49. Hiro sunfua Lu hunh ioxit Lu hunh trioxit .................. 127
Tit 50. Hiro sunfua Lu hunh ioxit Lu hunh trioxit (tip) ......... 130
Tit 51. Axit sunfuric Mui sunfat ......................................................... 140
Tit 52. Axit sunfuric Mui sunfat (tip) ................................................ 145
Tit 53. Luyn tp : Oxi v lu hunh...................................................... 151
Tit 54. Luyn tp : Oxi v lu hunh (tip)............................................. 156
Tit 55. Bi thc hnh s 5 :Tnh cht cc hp cht ca lu hunh........ 160
Chng 7
Tc phn ng v cn bng ha hc
Tit 56. Tc phn ng ha hc........................................................... 167
Tit 57. Bi thc hnh s 6 : Tc phn ng ha hc.......................... 174
Tit 58. Cn bng ha hc...................................................................... 177
Tit 59. Cn bng ha hc (tip)............................................................. 182
Tit 60. Luyn tp : Tc phn ng v cn bng ha hc ................... 191
n tp cui nm........................................................................................ 195

Thit k bi ging
Ho hc 10 tp hai
Cao C gic
Nh xut bn h ni

Chu trch nhim xut bn :
nguyn khc onh
Bin tp :
phm quc tun
V ba :
to thanh huyn
Trnh by :
l anh t
Sa bn in :
phm quc tun

In 2.000 cun, kh 17 x 24cm, ti Cng ty C phn in Phc Yn.
Quyt nh xut bn s: 2542006/ CXB/13b TK46/HN.
In xong v np lu chiu qu IV/2006.

Hóa10CB Tap2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hóa10CB Tap2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cao c gic (Ch bin)

(mol nguyn t oxi) (2)

HS : Kh clo dng dit trng

trong mi trng axit, nhng khng oxi ha c chng

quyt nh, l nguyn nhn lm cho chng c tnh st trng v ty

l cht oxi ha mnh.

bng dung dch AgNO

You might also like