Sukur egzersizi Madem o kadar kiisel geliim kitab okuyoruz, okuduklarmz sayfalarda kalmasn, uygulayarak pekitirelim, hayatmza olumlu

enerjiyi davet edelim, deil mi ama? :) nk neymi? Evren bir fotokopi makinesiymi. Yani; neye odaklanrsan hayatnda onu oaltrsn, o yzden biz gzel dnelim, gzellikleri oaltalm. Bardan dolu olan ksmn grmek -grmeye almak hi deilse ilk balarda ne kadar zor gibi gzkse de zaman zaman, hele hele dibe vurduumuzu hissettiimiz zamanlarda, insan ruhuna iyi geldii su gtrmez bir gerek. Bir kere insan kendisini iyi hissetmeyegrsn; tadndan yenmez :)) Hem Polyanna olmann kime ne zarar var ki? :) Keke her daim pembe gzlklerimizle bakabilsek etrafa, sonu itibari ile eker pembe rengine brnm bir patron fena olmazd hani ;)) imdi bu egzersizle o gzlkleri pekala tekrar takabiliriz, nk herkesin birer tane pembe gzl vardr mutlaka, ya bann zerinde unutmutur, aranyordur nerede olduunu; ya da gzndedir de camlarnn tozunu almak gerekiyordur arada bir Bu yazy yazmaktaki amacm da ilk olarak pembe gzln kaybettiini dnenlere buldurmak, ikinci olarak da kendime bu egzersizi yapma konusunda bir alkanlk kazandrmak. nk biliyorum ki ben buraya yazarsam devamn getirebileceim, yoksa benim minik defterlerin sayfalar sararacak ben yazana kadar. una da yrekten inanyorum ki; ben istediim hereyi elde edebilecek gce sahibim. Yeter ki onu gerekten isteyeyim ve midimi kaybetmeyeyim. Hayatmda eitli rneklerle bizzat bunu tescillendirdiim iin daha fazla ge kalmadan u evredeki bolluktan biraz daha nasipleneyim diyorum :) E hakkm sonuta, hakkmz sonuta! ;) Bugnk egzersiz kretmek iin madde bulmanz istiyor. Evet, ne kadar nemli olsa da artk gayet sradan geliyor (nk onlar kaybetmedik); hepimiz yaadmz iin, nefes aldmz iin, salkl olduumuz iin, sevdiklerimizle beraber olduumuz iin, bu ve buna benzer eyler iin krediyoruz mutlaka, ya da krettiimizi sanyoruz diyeyim (buna ben de dahilim). Ancak egzersizin konusu gerei burada bulmamz gereken maddeler daha spesifik, birebir sizin hayatnzn iinden km olmal, mesela o gn sizi mutlu etmi ufack birey bile olsa kretmek iin bunu dile getirebilirsiniz. Zaten buradaki ama ufak eylerden byk mutluluklar karmak, gzmzden kaan ama bizi gn ierisinde mutlu eden eyleri atlamamak. nsan bu tarz detaylarn farkna varnca zaten kymetini bilir ve bingo; kymetini bildiiniz eyler size gelir, hem de artarak! Tabii eelediiniz skntlar da hayatnzn iine akar, fazlasyla! O

nedenle olumluya odaklanmak lazm. Ne demiti Mevlana; Gl dnr glistan olursun, Diken dnr dikenlik olursun. Dnce ne etkili bir g, deil mi? Hadi, egzersize balayalm ok da ge kalmadan. Yalnz unu da itiraf edeyim; egzersizin ilk blm olduu iin madde ile snrlandrdm; ki gzmz korkmasn :)) u an bile bu yazy yazarken ben egzersize hangi aralklarla ne kadar sre devam ederim, onu bile kestiremiyorum :) - Ben bugn krediyorum; nk an itibari ile haftasonu tatili balam bulunuyor. Cumartesi gnlerinin tad bir baka *-* Dilediin saate kadar uyumak, kendine vakit ayrabilmek, dar kp gezebilmek, te tm bunlarn hepsinin bileti Cuma gn :) Yani; benim bir iim var, alyorum, yoruluyorum, birok zel isteimden feragat edip bir haftada be gnm saat 08.30-18.00 aras bir yere kiralyorum. ki gnn bana ait olmas ise muhteem birey. - Ben bugn krediyorum; nk bugn iyerimin yaknlarnda sevimli bir park kefettim :) Scak gnlerde kendimi dinleyebileceim, hatta Canon umla denemeler yapabileceim bir yer bile olabilir buras ilerde, kim bilir Yani; bol binal u ehirde birka yeillik paras grebilmek, grsel adan zengin, insann ruhunu doyurucu yerler bulabilmek yle g ki, ben ok da ge olmadan burnumun dibinde olan bu yeri buldum. in stresini atabileceim le yemei saatlerinde bir saat bile olsa huzuru bulabileceim bir yer daha eklendi listeme. Ne mutlu bana - Ben bugn krediyorum; nk ben haftaya zmir e gidiyorum :) O kadar uzun zaman oldu ki oralar grmeyeli Bir haftasonu kaama da olsa hasret gidermemize sayl gnler kald. Yani; uzaklarda da olsa bir ailem ve benim onlar grmeye gidebilecek imkanm var. Her ne kadar bu ehirden uzak kalsam da istediim zaman gidip Kordon da gezebilirim :) Aslnda ne kadar sradan eyler, deil mi? kretmek, bir eyden dolay teekkr etmek, mteekkir kalmak, onun varl ile mutlu olmak, onun hayatnda eksilmeden artmasn dilemek aslnda Bugn kretmek deyince aklma gelen ilk eyi yazdm buraya, aslnda imdi dndm de say artabilirmi, nk henz kredemediim baka eyler de var :) Meer ne anslymm

Meer ne anslsnz siz de ;) Evet, biliyorsunuz eminim, sylememe hi gerek yok belki de Ama unu da biliyorum ki; bazen insann bildiklerini nc bir ahstan okuyup dinlemesi de ayr oluyor. Hadi o zaman siz de yapn bugnk kr listenizi. ster bana yazn ister blogunuza Yazn ki siz de birka yree ate verin, mutlu olsun sesimizi duyanlar Not: Blogumdaki kr temal resim iin eime teekkr ederim; ellerim orada manken iken benim ekmem imkanszd nk :))

MUTLULUUN GZL ANAHTARI (KRETMEK)

Aslnda herkesin elinde olan ama oumuzun kullanmay bir trl beceremedii o gizemli anahtar! nsann kendi i zenginliini fark etmesine yol aan; farkndaln oaltan, hayatn daha anlaml, daha yaanabilir olduunu kantlayan bir insani duygu. Bir anlamda mutluluun gizli anahtar, kretmek Oysa ki kullanmay bilenler hayatn o en gzel anlarn iliklerinde hisseder, krettike ruhunun zenginliini daha da oaltr. Mutluluunun farkna varp hayatna yeni mutluluklar katar. Evet mutluluunu fark eder. nk hepimiz sahip olduumuz o kadar ok ey adna mutluyuz ki aslnda. Ama farknda deiliz; elimizin tersiyle itip duruyor, kendimizden uzaklatryoruz. Oysaki kck bir gayretle farkna varmaya baladmzda saylar karsnda aracamzdan; mutlu olmamza yetecek kadar ok sayda deere sahip olduumuz iin hepimizin aslnda ok zengin olduundan kimsenin phesi olmasn. Bunu bir kere deil, be kere deil tpk nefes alr gibi her an hissetmeliyiz. Neden mi? nk farkndaln gcn kendi iimizde yaatmaya baladmzda ancak, etrafmzda bizi mutlu etmek iin bekleyen ok zel detaylarn olduunu

anlayabiliriz. Elimizdeki her eyin, sahip olduumuz tm sevgilerin kymetini daha gl hissederiz. Darda bizi dnerek, bizim iin arpan kalpler olduunu bilmek bile kretmek iin yeterli neden deil mi sizce?

Sevebiliyorsanz, zgrce sevginizi haykrabiliyorsanz, seviliyorsanz, paylap oalyorsanz, sevdikleriniz iin abalyor, onlarn gzlerinde tatl tebessmler yaratabiliyorsanz ne mutlu size. kredin tm bunlara. Elinizdekileri kaybetmeden deerlerinin farkna varn, nk inann bana herkes kendi lsnde ok zengin. Yeter ki o zenginliin farkna varalm, yeter ki zengin olmamza sebep olan her bir detay iin kretmesini bilelim. nanmak ve beklemek, beklerken elimizdeki azlara, oklara her eye kretmek; aslnda tm yapacamz bu. Olumsuz duygu ve dncelerden olabildiince uzak durarak iyi eyleri hatrlamak. Gzelliklerin yine gzellikleri ektiini, karamsar ve negatif duygularn ise okumuzu bir balon gibi sndrdn unutmadan. Hep olumlu, hep seven, hep mutlu ve sevgi dolu.

Peki sorarm size hangimiz bunu sklkla yapyor ve yeterince kretmesini biliyor? Maalesef etrafmzdaki rnekler bir elin parmaklarn dahi gemiyor.

Biliyorum bu hayat artlarnda, onca olumsuzluun iinde bunu baarmak hi kolay deil ama bunu renebiliriz. Tekrarlarla tpk bir dersi alr gibi hevesle, canla bala. Her gn bak amza, farkndalmza yeni bir tula ekleyerek. Her olayda edindiimiz tecrbelerle attmz admlar daha da salamlatrarak. Tek tek, zenle, ylmadan ve her defasnda denemekten heyecan duyarak, isteyerek. nk her eye ramen hayat ok gzel. Yaamak, nefes almak, bu servenin bir paras olmak ok nemli. Yaam koturmamz iinde her defasnda kretmemiz gereken fark edemediimiz o kadar ok gzellik var ki stelik tm mutluluumuza mutluluk katacak kadar nemli detaylar.

Sabahlar uyanrken, gzlerimizi ilk atmz anda salkla gerinebiliyorsak eer ite ilk neden karmzda duruyor bile. Ne dersiniz? Salkl olmann parayla bile llemeyecek derecede nemli olduunu hepimiz biliyoruz, yle deil mi? Biliyoruz da hangimizin aklna bunun iin kretmek geliyor ki? Ancak hastalandmzda, salmz kaybetmeye baladmzda deerini anlyoruz; ama iyileince her ey tekrar eskiye dnyor, rutine biniyor ne yazk ki Tpk bunun gibi bir baka rnek market arabamz elimizdeki listeyle doldurup eve geldiimizde tm alabildiimiz nimetler iin kretmemiz gerekmez mi sizce; hele hele istediklerini, zlediklerini, onlardan da nemlisi ihtiyalarnn ounu alamayanlar dnnce? Peki bizler ne yapyoruz; elimizin arlndan, yorgunluumuzdan dem vuruyoruz yle deil mi? Bunlara benzer rnekleri oaltmamz mmkn elbette ama bunlarn pek ounu fark edebilmemiz iin mutlaka bir eylerin sebep olmas, bize bir ekilde hatrlatlmas gerekiyor. Oysaki kendiliinden fark edebildiimiz, kr edebildiimiz lde mutluluk kvlcmlar daha bir etkili olacak, denizin mavi serinliklerinin ruhumuzu dinlendirmesi gibi daha bir sarp sarmalayacak drt bir yanmz.

Kendi mutluluunu fark edenler oaldnda ise sadece kendileri mutlu olmakla kalmayp; etrafndaki kiilerin, sevdiklerinin kalplerini de bu ltyla stp scack yapacaklar. Sadece tek bir eylemle ne kadar ok ey baarabiliriz aslnda dnsenize; yapacamz tek ey bunu unutmamak, o kadar. Gelin kreden insanlardan olalm, gelin tercihimizi bu ynde kullanalm ve gne glerek balayalm, her yeni gnde yaanacak pek ok gzellik olduuna yrekten inanalm. O gn daha gelmeden, yaamadan mutluluk adna tm frekanslarmz ak olarak bekleyelim. Ve unutmayalm ki gnmz gzel geecek; stelik eer dn iin yaadklarmza kredersek, bugnmz dnden daha zengin ve gzel olacak. Ben buna inanyorum ve her sabah yatamdan glmseyerek kalkmann keyfini yayorum. Ya siz? Sevgiyle kaln.

kretmek ve nemi u anda tamamen mutlumusunuz? Drst syleyin! Hakknz olduunu dndnz baarlar elde ettiniz mi? Eer yantnz olumsuzsa, byk ihtimalle yapbozun en nemli parasn gzden karyorsunuz KRETMEK... Derin ve etkileyici bir kretme duygusu varlnzn OLMAZSA OLMAZ bir paras olmak zorundadr... Tabi eer srekli mutluluk ve baar istiyorsanz. Cicero'ya u syleminde tamamen katlyotum kretmek sadece tm erdemlerin en by olmakla kalmaz, ayn zamanda dier tm erdemlerinde ebeveynidir. Gerek u ki koulsuz kretme olmadan gerek mutluluk olmaz. Ve temelinizde mutluluk olmadan da baary elde edemezsiniz. Dier taraftan,

krederek yaayan bir insan mutlu ve baarl olma konusunda hsrana uramaz. Neden byle? sorusuna ksa bir yant olarak hayatmza hkmeden Evrensel Kanunlar bir dnn. Bu kanunlar zihninizi neye odaklarsanz, onu alrsnz der. Negatife odaklann, daha fazla negatif deneyimleyeceksiniz. kretmenin gc dikkatinizi hayatnzn pozitif tarafna evirmesidir. Zihniniz derin ve youn bir kretme hissi ile kaplyken korkunun herhangi bir formuna yer yoktur. yiye ve hayatnzdaki pozitif ynlere odaklanarak, bu pozitif ynlerin daha fazlasn deneyimleyeceksiniz. Bundan daha da etkili bir yntem de u anda ve gemiteki zorluklarnz ve baarszlklarnz bir gzden geirmek ve bunlarn iinde bir pozitif ey bulmaktr. Bunu bulun ve bunun iin teekkr edin. Ve greceksiniz ki o deneyimde bymede ve renmede, byk bir adm atmsnz. leride ayn zorluklarla karlatnzda da ok daha kolay atlatacaksnz. Baarszlklarnzda olumlu bir ey bulamyormusunuz? Yeterince fazla uramyorsunuz. Konficyus'un u deyiine bir bakn; Ayakkablarm olmad iin ikayet ediyordum, ta ki ayaklar olmayan bir adam grene kadar. Her zaman olumlu bir yan vardr, HER ZAMAN. Onu bulun ve derinden ve koulsuzca kredin, ilerdeki baarlarnz ve mutluluunuz buna dayal olacak. kran duygunuzu ifade etmede kendinizi kiilerle snrlamayn. Bu bir insan olmak zorunda deil. kranlarnz sadece var olduu iin bir objeye iinde ifade edebilirsiniz. (rn; bir arabam olduu iin krediyorum, bam sokacak bir evim olduu iin krediyorum) Veya bir deneyim , bir duygu, bir ses, bir renk, bir manzara iinde kredebilirsiniz. Bir grup insana teekkr edebilirsiniz... Doa'ya, Tanr'ya teekkr edebilirsiniz. yleyse kretmenin en etkili yolu nedir? TEEKKR EDYORUM demek! Bu ifadeyi istediiniz kadar detaylandrabilirsiniz ama itenlikle, sevgiyle ve kran duyarak sylenmi basit bir teekkr ediyorumda bir baka gzellik vardr.... imdi deneyin. Hayatta en ok sevdiiniz kiiyi dnn. Belki bu einiz, partneriniz, aileniz veya bir arkada. Hehangi birisini dnemiyorsanz, o zaman ok seveceiniz birisini hayalinizde yaratn. Bu imaja tam bir kabul ve sevgiyle odaklann ve ona teekkr edin. Sadece sen olduun iin teekkr ederim Hayatma getirdiin gzellikler iin teekkr ederim. Onlara her ne sebeple teekkr ediyorsanz olun, bunu itenlikle ve sevgiyle ifade edin. Tam anlamyla duyduunuz kran ifade ederken ayn anda kendinizi kt hissetmeniz MMKN DELDR. Tekrar deneyin. Bu yazy okuyorsanz grebilme gcnz iin kredin. Eer bu yaz size okunuyorsa, duyabildiiniz iin teekkr edin. Biraz altrma gerekebilir ama bunu dzenli yaptnzda hayatnzn kalitesinde dramatik iyilemeler olacak. Ve ne zaman hayatnzn yolunda gitmediini farkederseniz, durun u anda ve burada sahip olduklarnza kredin. lerlemek iin doru yolu bulacaksnz. u syleyeceim egzersizi bir sreliine deneyin, bakn nasl hissedeceksiniz. nsanlar gelip geerken izleyebileceiniz bir yere oturun. Mesela

bir cafe veya durakta. Grdnz her insan iin iinizden bir teekkr ederim deyin. Hibir neden olmaksnzn. Sadece diyebildiiniz iin deyin. Bunu sessiz bir sevgi ve kran duygusu ak eklinde yapn. Sessiz yapacanz iin aptal gibi grnmeyeceksiniz. Sadece deneyin. Sz veriyorumkendinizi iyi hissedeceksiniz. Lance Beggs

kr, Kuranda zerinde en ok durulan konulardan biridir. Yetmie yakn ayette kretmenin neminden bahsedilir, mminlere kretmeleri hatrlatlr, kredenlerin ve kretmeyenlerin rnekleri verilir, dnyadaki ve ahiretteki durumlar bildirilir. kr, imann ve tevhid inancnn en byk gstergelerinden biridir. Bir ayette kretmek, yalnzca Allaha kulluk etmenin art olarak belirtilir: "Ey iman edenler size rzk olarak verdiklerimizin temiz olanlarndan yiyin ve yalnzca Ona kulluk ediyorsanz, (yine yalnzca) Allaha kredin." (Bakara Suresi, 172) eytan kibir, haset ve kskanl yznden kyamete kadar tm yaamn, insanlar saptrmaya adamtr. eytann en nemli zelliklerinden biri, insanlar krden uzaklatrmaya almasdr. eytann ana hedeflerinden birinin insanlar krden alkoymak olduu dikkate alndnda, kretmeyen bir kimsenin nasl byk bir gaflet iinde olduu daha iyi anlalabilir. Baz kimseler kretmek iin kendilerine ok byk, ok zel bir nimetin gelmesini, ya da ok byk bir sorunlarnn zlmesini beklerler. Oysa biraz dikkat edildiinde, insann her annn nimet iinde getii grlr. Hayat, sal, akl, uuru, be duyusu, nefes ald hava ve bunlara benzer saysz nimet kendisine her an kesintisiz bir ekilde sunulmaktadr. Bu nimetlerin ise her biri ayr ayr kretmeyi gerektirir. Allah anmada ve derin dnmede, eksik olan kimseler ounlukla gaflet iinde olduklar iin, bu nimetlerin deerini onlara sahipken bilmez, bunlarn krn yapmaz; ancak bu nimetler ellerinden alnd zaman deerlerini anlar, yaptklarnn sonucuyla o zaman karlarlar. Kuran'da Yce Allah yle buyurmaktadr: "phesiz Biz insan, karmak olan bir damla sudan yarattk. Onu deniyoruz. Bundan dolay onu iiten ve gren yaptk. Biz ona yolu gsterdik; (artk o,) ya kredici olur ya da nankr." (nsan Suresi, 2-3) kr hem Rabbimizin emri olan byk bir ibadettir, hem de insan azgnlamaktan koruyan bir kalkan gibidir. nk insann nefsinde, zenginlik ya da g bulduunda zalimlemeye, zorbalamaya, vicdanszlamaya kar bir eilim vardr. Baz insanlar zenginleir, gzel imkanlara kavuurlarsa, acizliklerini unutmaya ve kibirlenmeye balayabilirler. kr, ite bu azgnlamay

engeller. kr, yalnzca Allaha sz ile hamd etmekle deil, Rabbimiz'in verdii tm nimetleri Kuran ahlakn yaamak iin kullanmakla olur. Mmin, kendisine verilen her eyi, Allah'n rzas iin kullanmakla ykml olduunu bilir ve tm yaam boyunca buna uygun hareket etmek iin alr.

krle Kazandklarmz nanan insann en nemli grevlerinden biri de kretmesidir. Biz insanlar genellikle sahip olmadmz eylere bakp yaknrz. Onun iin de bir trl Allah'a kretme grevimizi hakk ile yerine getiremeyiz. Ayet-i Kerime'de bu husus yle ifade edilir: "O size istediiniz her eyi verdi. Allah'n nimetlerini saymaya kalksanz sayamazsnz." (7) Mesela her nefes alp verdiimizde Allah'a iki can borluyuz. nk, nefesimizi alamazsak havaszlktan lrz. Nefesi aldktan sonra onu dar salamazsak yine bouluruz. Dakikada ka kez nefes alp veriyorsak, onun en az iki kat Allah'a kretmeliyiz. nk bize nefes alma imkan veren Allah'tr. te yandan, her birimizin milyarder olduu sylense bunu garipsememeliyiz. Oysa biz elimizdeki servetin farknda deiliz. Mesela, hangimiz gzmz milyarlara deiir? Ellerimizi trilyonlara satarz? Btn dnyay verseler aklmz verir miyiz? Akl olmadktan sonra btn dnya bizim olsa ne nemi var ki? Peki milyarlara, trilyonlara ve dnyalara deimediimiz bu organlar iin Allah'a kretmemiz gerekmez mi? Pek ok yet-i kerime; "Rabbinizin rzkndan yiyiniz ve O'na krediniz." (8) "kretmeniz gerekmez mi?" (9) "Hala kretmiyorlar m?" (10) "Bana kredin, nankrlk etmeyin..." (11) buyurulur. kr Nedir Ve Nasl Yaplr? kr; verilen herhangi bir nimetten dolay, bu nimeti verene kar sz, fiil veya kalp ile gsterilen sayg, karlk, iyiliin kymetini bilme ve iyilik yapana bu hissi gsterme, nimet ve iyilii anp sahibini vme demektir. kr ekilde yaplr; ilim, hal ve amel:

1-Nimetlerin Allah'tan olduunu bilmek. 2-Nimetleri vereni sevmek ve O'na kar saygl olmak. 3-Nimetleri verene itaat etmektir. i sadece dille sylemekle brakmamak, fiili olarak kr iini gerekletirmek gerekir. Nimetleri Allah'n yolunda kullanmakla yaplr. Bu da slam'a uygun yaamakla gerekleir. nsan kr sayesinde en yksek mertebelere ykselir, nankrlkle ise aalarn aasna der. Nimete sayg duymak, deerini bilmek, en nemlisi onun Allah'n bir hediyesi olduunu, onunla bize iltifatta bulunduunu, denediini dnmek ve nimeti hor grmemek de bir krdr. krn ls kanaattir, iktisattr, Allah (cc) az veya ok ne verirse rza gstermek ve halden memnun olmaktr. krszln ls ise hrstr, israftr, nimete hrmet duymamaktr, haram helal demeyip rast geleni yemektir, almaktr. kr, nimetleri artrr ve bereketlendirir (12), nankrlk ise batrr, helaka gtrr (13). Allah herkese amelinin karln verir ve kredenleri mkafatlandrr. (14) Szn z; nimetler iinde sknt ekiyorsak, kr grevimizi yapmadmzdandr. Zira nimetler arttka krmzn artmas gerekirken tersi oldu, isyanmz artt, kr kalkt. Skntlarmzn temelinde krszlk, kanaatsizlik, ikti-satszlk yatmaktadr. Hz. mer (ra) bir adamn: "Allah'm, beni azlardan kl." diye dua ettiini iitir ve "Bu nasl dua!" diye kr. Adam: "Allahu Teala'nn "Kullarmdan kre-denler azdr" (34 Sebe, 13) buyurduunu iittim ve beni de bu az olanlardan klmas iin dua ediyorum" deyince Hz.mer (r.a.): "nsanlarn hepsi mer'den daha iyi bilmektedir." diye hayretini ifade eder. (15) Aslnda kreden kendisi iin kretmi olur. Rabbimizin kullarn krne ihtiyac yoktur. (16) yleyse kredenlerden olalm ki, hem dnyada hem ahirette kazanalm. krmzn artmas iin, kendimizden daha zor durumda olanlara bakalm. --------------------------------------------------------------------------------

ilgiyi eyleme dntrebilmek dier insan kitlelerinden ayran ve aralarda uurumlar oluturan sr nerede gizlidir? Zekda m? Zenginlikte mi? Destekleyici ve tevik edici evrede mi? Soylu bir ailenin ocuu olarak dnyaya gelmekte mi? Hayatmzn ak, bize bizi ok deerli klabilecek bilgiler retir. Bize heyecanla anlatlan baar srlarnn pek ounu nceden bildiimizi grrz. Bazen insanlara anlatmaya rpnrken, bouna konutuunuz dncesine kaplabilirsiniz. nk ne anlatsanz, biliyorlardr. Sorun nerede o zaman? ok ey biliyorsak, hayatlarmz neden deimiyor? Peygamberin(asm) bildirdiine gre, ldkten sonra insanlarn en ok pimanlk duyacak olanlar; dnyada iken ilimlerini hayatlarna aktarmayanlardr. Bildii halde ilmini yaamayann hli ok ackldr gerekten: Evinizde bir lkeyi satn alacak deerde hazine saklyd ve siz onu demirciler dkkannda hurda fiyatnda sattnz. Olaanst bir hazineyi yok fiyatna sattnz sonradan renmek size esef vermez miydi? Baar yollarn ararken kendimizi duvarlara arparak yllarmz tketiyoruz. Srlar bir yerlerde gizlenmiyor. Aksine, ocukluumuzdan bu yana bulutlarn arasndan szlen klar gibi gzlerimize ve kalplerimize salyor. Aslnda hayatta en byk baar; hatta baarnn tek bana kendisi; insann rendiiyle amel edebilmesidir. Zenginlik israf etmemekte gizliyse; zenginlik, iktisad baarmaktr. Salk sigaray brakmakta saklysa, hafza sabah erken uyanmakta gizli ise; baar sigaray brakmakta ve erken uyanmakta aranmaldr. Bildiini hayatna aktarmayann yzleecei tehlikeler, bilmeyenlerden kat kat fazladr. Cahil, renebilir. Bilmeyenin renme ve uygulama frsat her zaman aktr. Ama bilenler bildiklerini uygulama sava vermediklerinde, ilimlerini taktir etmemi, krn eda etmemi olurlar. Matematik renen ocuk bakkaldan alveri yaparken, deyeceini ayrca hesaplamyorsa, rendii matematii taktir etmiyordur. Gler yzn hayrn idrak ettiimiz andan itibaren yz hatlarmz deimemise, tebessmn krn yerine getirmiyoruzdur. Sonuta, Kaderin efktli Sahibi de, bildiklerini sanarak nankrleenlere tokatlar savurur: nk ilim izzetlidir. Kendilerine sunulan izzete kretmeyenler, ilim sahibi olmay hak edemezler. kredemeyenlerin gzleri lfet perdesiyle kapatlr; o gzler bulutlarn arasndan salan bilgi klarn gremez olurlar. Sonra onlar herkesle birlikte ilim okyanusunda yrtlrler, ama farknda deildirler. Sonra da kalplerine ben biliyorum adn tayan kapkara bir gurur perdesi rtlr. Cehaletleri arttka, kendilerini lim sanan zavalllara

dntrlrler. Gururlar bakalarndan renmelerini engeller. limler onlara retmekten kanr. Melekler kalplerine ilham kesip onlar terk ederler. Sorunumuzun farknda myz? rpnrcasna renmeye alyoruz. Bir kurstan veya konferanstan tekine kouyoruz. vlen bir kitap duyduumuzda fedakrlk yapp hemen satn alyoruz. Deerli bir bilgiyi hayranlkla dinliyoruz ve kavramaya alyoruz. Peki, renme yolunda gsterdiimiz rpnn hi olmazsa onda birini, rendiimizi uygulayabilmek iin gsteriyor muyuz? niversite sonuna kadar uzanan renim sreci bize sadece bilgiyi retiyor. 20 yl akn sre boyunca binlerce gnmz sadece hocalarmz dinlemekle ve anlattklarn not etmekle geirdik. Peki, derslerin hemen ardndan hayat okyanusuna dndmzde rendiklerimizle neler yapabileceimizi de sorguladk m? Baarnn srlarn bilenlerin belki de milyonlarca olduunu grebilirsiniz. Hayatta devrim yapabilecek bilgileri ieren kitaplar yz binlerce insan okuyor. Ama o insanlardan sadece birkann yldz parlayabiliyor. Sadece birkann ruhunda depremler yaandn gryorsunuz. Sadece birka kii akn kaybetmi Mecnun gibi dalara savuruyor varln... Az insan gecenin yldzlarn gzyalaryla zlyor. Az insan televizyondan vazgeebiliyor. Az insan sabah uykusunu paralayarak yatandan frlayabiliyor. Bir avu insan Evrenin Sahibine kavuma arzusuyla uzaya uzanmak isteyen ruhunu ateleyebiliyor. nk rendiklerini uygulama sava veren insanlar ok az. O zaman aresiz miyiz? Hayr! Bu kk yaznn ieriine gelin birka neriyi sdralm: Bilgi, bilmiyorum ve renmek istiyorum diyen kalplerin yannda huzur bulur. Sizi sevmeyenlerin huzurunda honutluk duymazdnz. lme ak olmann yollarn aramanz neriyorum. lme kavumak iin tneller kazmaya, srnerek de olsa ine gitmeye, gerekiyorsa horlanmaya ve a kalmaya hazr olmalsnz. Bilgi kapsn aan ifre kr duygusunda gizlidir. Size reterek neminizi artrdn her hatrladnzda Evrenin Sahibine sevinle ve minnetle krediyor musunuz? kr, sevincinizi; sevin, zihinsel salnz; zihinsel salk, renme becerinizi; renme beceriniz de yeniden sevincinizi artracaktr. Hafzanz bir yoklar msnz? Size rettiklerinden dolay bugn Yaratcmza ka kez teekkr etmitiniz? kretmedikleri halde yine de bugn kendilerine bir eyler retilenler, biriken borlarn nasl deyeceklerini sanyorlar? Bildiimiz kadar deil; bildiklerimizi yaadnz kadar deerli olduumuzu idrak etmeliyiz. Yaratcmz bizi bilgilerimizle deil, yaantmzla deerlendirecektir. Zira O bizim mallarmza ve suretlerimize deil, amellerimize ve kalplerimize bakyor. Bilgilerimiz, mallarmz ve suretlerimiz cinsindendir; ama niyetlerimiz ve yapmaya abaladklarmz, gerek deerimizi oluturacaktr. Son nefesinize kadar renmek; ama, herhangi bir bildiinizi yaamaya frsat bulamadan lp gitmek

ister miydiniz? renme abas da bir eylemdir elbette; ama onu yaantya aktarmakla ona ruh katarsnz. Elektriiniz yoksa buzdolabnz ne ie yarar? Yeteneklerimiz bildiklerimizle deil, uygulamalarmzla geliir. Zaten hayatmzdaki gerek baarlarmz diplomalarmza deil; becerilerimize dayanr. Bize aldmz eitimlere gre deil, iyerimize saladmz katkya gre cret verirler. Sosyal hayatta bize duyulan saygnn temelinde bildiklerimiz deil, yapabildiklerimiz yatar. nsanlar bildikleriyle deil, yaptklaryla hatrlarsnz. Eser retenler ok bilenler deil, az da bilseler, bildiklerini yaayanlardr. Az da bilse, bildiini yaayan, ok bildii halde bildiini yaamayandan daha baarl olacaktr. Gazetelerde arpc bir istatistik okumutum: nsanlara ekmek kaps olan iyerlerinin sahipleri, genellikle resm yksek eitim srelerinden geememiler. Patronlarn ou ilkokul mezunu. niversiteleri bitirenler ise ounlukla bu alkan patronlarn kurduu fabrikalarda i aryorlar. nk, renciler niversiteye kadar uzanan srete rendiklerini uygulamann nemini yeterince kavrayamam oluyorlar. z ve eser retenler ise hayata tam da uygulamann ierisinde balyorlar. Kk bir bilgi krnts edindiklerinde, ertesi sabah ilk yaptklar i, onu uygulamak oluyor. Zihinsel bir sorgulamay alkanlk hline getirmeliyiz: Bu bilgi gerek hayatta nasl iime yarayabilir? Onu imdi ve bundan sonra nasl uygulayabilirim? Bu sorgulamay yaptka alkanla dnecek ve gn gelecek, yaama biimimizin de deitiini greceiz. Eer iinize yaramayacak bir bilgi renmiseniz derhal atn gitsin. rendiiniz her yeni bilgiyi sorgulayn: Bunu nasl uygulayabilirim? Gerek hayatta nerede kullanabilirim? Frsatn bulur bulmaz da mutlaka kullann. Eer kullanamayacanz bir bilgi renmiseniz, kltrsz kalmanz pahasna da olsa acmayn, unutun. O zaman ne olur? O zaman, gelecekteki yllarnzda dehanz geliir. O zaman, geen her gn, ruhunuzun sevgi ve sevin okyanusunun kilometrelerce tesine daldn fark edersiniz. O zaman, siz Evrenin Sahibinin evrende en ok nemsedii, zenle koruduu ve meleklerine taktirle yd ettii izzetli ve sevgili bir temsilcisi oluverirsiniz. O zaman, size bakan, varlnzda Yaratcnzn imzasn okur. O zaman, siz evrenin en deerli meyvelerinden birine dntrlrsnz. Bunlar istemez miydiniz? Muhammed Bozda

kretmenin nemi

1- Herhangi bir ey iin kretmek, zaten o eyin hayatnzda olduunu kabul etmek demektir. Bir ey hayatnzda varsa onun eksikliini ekmezsiniz, o konuda bir yoksunluk duygunuz yoktur ve rahatsnzdr. kretmek insana rahatlk ve gven duygusu verir. kretmek insann kendisini daha iyi hissetmesini salar ve daha olumlu olmasna yardm eder. Bu olumlu ruh hali daha fazla iy ieyi hayatnza ekmeniz iin gereklidir. 2- Hepimizin bilinaltnda yllardr istediimiz eyler olunca kredildiine dair bir bilgi vardr. Bir ey iin kreden onu elde etmitir inac oumuzun bilinaltnda bir ekilde bulunur. Eer krederseniz bilinaltnz bunu zaten elde ettiinize inanacaktr ve inand eyi gerekletirmek iin alacaktr. 3- Eer hastaysanz ve srekli salk istiyorum, salm artyor gibi olumlama teknikleri kullanrsanz bir sre sonra kiinin tek dndnz tek ey salk haline gelebilir. Oysa salkl insanlar salklarn dmezler sadece hasta insanlar srekli salk dnrler. Srekli salk dnmek ayn zamanda srekli kendinize hasta olduunuzu hatrlatmann baka bir yoludur. Salkl insanlar ise salklar iin krederler. Eer salkl hale gelmek istiyorsanz nce salkl insanlar gibi davranmal, onlarla rezone hale gelmelisiniz. Bunun iin de en gzel yntem kretmektir. Fakir insanlar en fazla para dnr ve konuur, zengin olanlarsa ancak paralar iin kredebilir. Bu nedenle zengin olmak istiyorsanz zengin bir insan gibi davranmalsnz. 4-Kuran da Tegabun suresi 17.ayette Eer siz Allaha gzel bir bor verirseniz Allah onu size, kat kat der ve sizi balar. Allah krn karln verendir, Halmdir der. Allah krn karln verendir ifadesi ilk okuduum zaman ok ilgimi ekmiti. Ayette Allaha bor vermek olarak geen bir nceki ayetle balantl olarak infak yani sadaka vermektir. Yani birine sadaka vermek,aslnda Allaha bor vemektir ve kii bunu kat kat alacaktr. Ayrca kretmenin karln da Allahn vereceini syler. Oysa bizler istediimiz birey olunca krederiz, zaten aldmz bir ey iin yaplan bir eylemdir kr. Ama Kuran da krn karln almaktan bahsediyor. Demek ki kr etmenin de bir karl vardr ve kr edene bu verilecektir. Bu nokta bence zerinde dnlmesi gereken bir nokta. Acaba bugn ekim Yasas olarak bilinen evrensel yasada bize istediiniz eyler iin kredin ki fazlasyla size gelsin olarak sunulan bilgi, zaten hep elimizin altndamyd ama biz fark etmedik mi diye dnmeden de edemiyorum. Eer daha mutlu, daha baarl, daha refah iinde olmak istiyorsanz hemen imdi sahip olduunuz hatta sahip olacanz herey iin kretmeye balayn. Mutluluun anahtar kretmektir. Sevgiyle kaln

krn nemi nedir krn nemi hakknda bilgi kr ile ilgili ayet-i kerimeler oktur Mesela Kur'an- kerimde mealen

buyuruluyor ki: (Allahtan saknn ki kredebilesiniz ) [Nisa 123] Allah tel kredene bol bol nimet verir (Fatr 30) brahim aleyhisselam, Rabbinin nimetlerine kretti, Rabbi de onu seip doru yola iletti (Nahl 121) Cenab- Hak, kudretinin eseri olarak insanlarn istifadesi iin bir ok hayvan yaratmtr Bu hayvanlar insanlarn emirlerine amade klmtr Kimine binilir, kiminin etinden, stnden vesairesinden istifade edilir (Yasin 71-73) Bu hayvanlar, kretmemiz iin istifademize verilmitir (Hac 36) Allah tel, insanlara bol nimet vermitir; fakat insanlarn ou kretmez (Bekara 243, Yunus 60, Neml 73, Mmin 61) Allah tel, eitli nimetler verdiini, fakat kredenlerin az olduunu, az kredildiini bildiriyor (Secde 9, Sebe 13, Araf 10, Mminun 78, Nahl 78, Mlk 23) Kymetli eyler ekseriya az olur Mesela altn pek ok olsa, bu kadar kymeti olmaz Azlarn kymetli olduunu bildiren ayet-i kerimelerden birka yle: Emrimiz gelip, tandrdan sular kaynamaya balaynca, [Hz Nuha] "Her cinsten birer ifti ve aleyhine hkmedilmi olann dnda kalan oluk ocuunu ve inananlar gemiye bindir " dedik Pek az, onunla beraber iman etmiti (Hud 40) nanp yararl i ileyenler bunun dndadr ki saylar da ok azdr! (Sad 24) srailoullarndan, "Allahtan bakasna kulluk etmeyin, ana-babaya, yaknlara, yetimlere, dknlere iyilik edin, insanlarla gzel konuun, namaz kln, zekt verin" diye sz almtk Sonra pek aznz mstesna, sznzden dndnz (Bekara 83) nkarlarndan dolay, Hak tel, onlar lnetlemitir Onlarn pek az inanr (Bekara 88) Allah yolunda savaacaklarn sylemilerdi ama sava onlara farz klnnca, az hari, yz evirdiler (Bekara 246) Nice az topluluk, ok toplulua Allahn izniyle stn gelmitir, Allah sabredenlerle

beraberdir (Bekara 249) Allahn size bol nimeti ve rahmeti olmasayd, pek aznz hari, eytana uyardnz (Nisa 83) lerinden pek az hari, onlardan daima bir hainlik grrsn, yine de sen, onlar affet ve aldr etme! Allah tel, iyilik edenleri elbette sever (Maide 13) Yaptklarnn cezas olarak, bundan byle az glsnler, ok alasnlar (Tevbe 82) Gnahlarmz dnerek elbette zlmemiz, alamamz gerekir (Az glsnler) demek, (Gler yzl olmayn) demek deildir Mslman her zaman gler yzl olur Fakat gnahlarn dnerek zlr ve alar badete Gvenmemeli Nimet umumi olunca, herkese gelince insan bu nimetin kymetini bilemez Grmek byk nimet iken, herkeste gz olduu iin gz nimetine her zaman kretmeyiz Genler; yalanmadka genliin kymetini bilmez Hastalar saln kymetini anlar Fakirler zenginliin kymetini bilir Hayatn kymetini de ancak ller anlar u hlde yalanmadan genliin, hastalanmadan shhatin ve lmeden nce de hayatn kymetini bilip kretmelidir Hadis-i erifte buyuruldu ki: (Beni srailde bir abid var idi Beyz yl ibdet etmiti Kyamet gn Allah tel, "Bu Abidin benim ihsanmla Cennete gtrn!" buyurur Abid, "Ben ihsan ile deil, yaptm beyz yllk ibdetle Cennete girmek istiyorum " der Allah tel emreder, hesab grlr Yalnz gz nimeti beyz yllk ibdetten fazla gelir Melekler abidi Cehenneme gtrrler Abid, "Ya Rabbi beni rahmetinle, ihsannla Cennete koy " diye du eder Allah tel buyurur ki: "Ey kulum, seni yoktan kim yaratt? [Abid, sen yarattn, der ] Seni yaratmam, senin tarafndan m oldu, yoksa benim ihsanmla, benim rahmetimle mi oldu? [Abid, senin rahmetinle oldu, der ] Allah tel verdii baz nimetleri de sayar Abid, "Hepsi senin rahmetinle, ihsannla oldu" der [T Gafilin] Dil ile krde, Allah teldan raz olduu ifade edilmelidir! Peygamber efendimiz, bir kimseye (Naslsn?) buyurdu O kimse, (yiyim ) dedi nc defa sorunca o kimse (Elhamdlillah iyiyim ) dedi Peygamber efendimiz, (te senden bu cevab bekliyordum Bunun iin soruyu tekrarladm ) buyurdu (Tabern)

limler, salihler, bir kimseyi Allaha krettirmek iin (Naslsn?) derlerdi nsan ya kreder, ya susar veya ikayette bulunur Allahtan ikayet etmek ise ok irkindir Kulun Mevlasna zillet gstermesi izzettir Mevlay bakasna ikayet etmesi ise zillettir kr, ihsann, iyilii anmak suretiyle ihsan edeni vmektir Yani dil ile teekkr de krdr Bir grup kimse, halife mer bin Abdlaziz hazretlerini ziyarete geldiklerinde, ilerinden gencin birisi konumaya balar Halife, (nce yallarnz konusun!) buyurur Gen, (Her i yalya verilecekse, senden daha nice yallar var Halifelii onlara vermek gerekir ) der Halife gence (O hlde konu bakalm!) der Gen, (Biz birey istemeye gelmedik stn faziletinizi, adaletinizi duyduk Size dilimizle teekkr etmeye geldik Teekkr edip dneceiz ) der

kretmenin Faydalar kretmek, kiilii gelitirip zgveni artrr -nsanda her eyin en iyisine en gzeline sahip olma istei vardr. Sahip olduu g ve yeteneklerinin snrl olduunun farknda olan kii, kendisine verilen gzelliklerin deerini anlar ve bu nimetleri verene kretmeyi de bilir, mutlu olur. -Verilen nimetleri sadece kendi gayreti ile elde ettiini dnmediinden, elde edemedikleri iin detaylara taklp kendisini veya bakalarn sulamaz. -Kii eitli nimetleri kendisine baheden Rabbine ne kadar krederse hayatndan da o kadar zevk alp daha baka nimetlere de talip olup bunlar elde etmek iin kendisine deni yapar. Kaybettikleri konusunda ise sabr ve tevekkl sahibidir. Sahibi iken nimetleri deerlendirme konusunda hatalarndan ders alp gayret eder. -Sahip olduu gzellikleri grp kretmeyi bilen kii pozitif dnr. Bu olumlu dnce zgvenini ll bir ekilde artrdndan kiinin biraz daha gayret ederse elde edebilecei baka gzel nimetleri grmesini de kolaylatrr. -Daha fazlasn isteme hali snr atnda doyumsuzluk duygusu oluur ve bu kiiyi sahip olduklarn da gremez hale getirir. Bu duygu srekli bir huzursuzluk meydana getirerek hayattan zevk alma duygusunun azalmasna da yol aar.

kr, kymet bildirir -Sahip olduumuz saysz nimetlerin birou bizim iin vazgeilmezdir ve bazen tek bir nimetin eksiklii btn hayatmz etkileyecek gibi grnr. Grme nimetini, en iyi gzn kaybeden bilir. Yrme nimetinin ne olduunu, yryemeyen birinin neler ektiini dnrsek daha iyi anlarz. Bununla beraber bu nimetlere sahip olmayp da zerindeki baka nimetleri grp deerlendirebilen kiiler de oktur. Grme duyusunu kaybettii halde, zerindeki dier nimetleri anlayp deerlendirerek hayatn baaryla srdrenleri hayata yeniden sarlanlar bunlara rnek olarak verebiliriz. kr, kaynamay salar -Kendisine verilen nimetleri grebilen kii, kendisine nimetleri ulatrmada arac olanlar da bilip takdir eder. Teekkr, hediyelemek ve yardmlamak toplumsal kaynamada bunun yansmalardr. nanan kii sadece kendisi iin daha iyisini istemez. Sahip olduu nimetleri paylamak ister, bakalarn da dnp fedakr, verici ve vefal olmaya alr ki bu da hrs nler. inde bulunduumuz mbarek Ramazan ay, kiinin kendisiyle evresi arasndaki dengeyi kurmay, kretmeyi, teekkr ve takdir etmeyi, fedakrl ve paylamay renmesi iin en gzel kiisel eitim frsatn oluturur.

ALLAHA KRETMEK ALLAHA KRETMEK 1- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Her kim, salm yerinde mal ve namus gvenlii iinde ve o gnlk yiyecei yannda sabahlarsa, sanki btn dnya onunmu gibi, Allah'a kretsin.[150] 2- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Kim, (amalk, topallk, ktrmlk gibi ) belaya mptela olan birisini grp de Allah'a, bana shhat verdin diye hamd ederse, her trl belalardan korunur.[151]

Allah'dan korkun ve mnafklarn kandan kederlenmeyin. Ta ki, kretmi olasnz.[152] Eer kfre dalarsanz phe yok ki, Allah sizden mstanidir; (hi bir eyinize muhta deildir). 0 kadar var ki. kullar kfrne raz olmaz. Eer kreder de imana gelirseniz, sizin hesabnza ona raz olur.[153] Allah size bir glk dilemez, fakat sizi tertemiz yapmak ve zerinizdeki nimetini tamamlamak ister; t ki kredesiniz.[154] Allah yetlerini size byle aklyor ki, kredesiniz.[155] Soru: Hamd ve kr ne demektir? Cevap: Alimlerimiz hamd ile kr farkl ekillerde aklarlar. Bunlara gre hamd, zahir (grnr) amellerdendir. Mesel dille Allah' tesbih etmek ve Kelime-i tevhid getirmek gibi.. kr ise batin (i) amellerdendir. 3- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Emniyet ve salk, insanlarn ounun deerini bilemedikleri iki nimettir.[156] 4- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: nsanlarn Allah'a en ok kredeni, insanlara teekkr en ok edenleridir.[157] 5- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Altn ve gm, Allahn yaratm bulunduu madenlerin arasnda (Para gibi,) deer tayan bir madendir. Kim, bu madenlere konup, kredip Allahn huzuruna gelirse,(kyamet gnnde) her istei yerine getirilir.[158] 6- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: kredip yiyip ien kimse, sabredip ( nafile ) oru tutan kimsenin kazand sevab kazanr.[159] 7- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: manl kiilerin yapt iler sevindiricidir. nk imanllarn her ileri hayrldr. Ve byle hayrl iler mminlere mahsustur. Zira mmine bir servet verilirse ona kreder ve bu davran onun hakknda hayrl olur, ayet m'mine bir sknt isabet ederse ona da sabretmesini bilir ve yine onun hakknda hayrl olur.[160] 8- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Mslmanlarn iine ayorum: Mslmann bana bir musibet isabet ederse o ona sabreder. Ve bu hal onun iin hayrl sonu dourur. Ona hayrl bir servet isabet ettii zaman da ona da sabreder ve bu da onun hakknda sonu itibariyle hayrl olur.[161] kr; Allah'n verdii nimetleri yerinde kullanmaktr. kr; gizli-aikr btn azalarla tm yaratklarn gerek sahibi olan Allah'a itaat etmektir. kr; Allah'a yrekten sayg besleyerek irkin gnahlardan kanmaktr. kr; nimeti verene hrmet ve sayg duymak, ona kar kfran- nimette bulunmamaktr. Allah ne dilediyseniz hepsini size vermitir. Eer Allahn bunca nimetini birer birer saymaya kalkrsanz bitiremezsiniz. Gerekten insan pek zlim ve nankrdr.[162] 9- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki:

Hlasa mslim, azna gtrd lokmaya varncaya kadar her eyden sevap kazanyor.[163] 10- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Gerekten mmetimden biri pazara gidip de yarm veya te bir altna bir gmlek aldnda ( Allahm bunu sen bana verdin ) diye hamd sena ederse, giyecei gmlek dizlerine inmeden Cenab- Hak o kulunu mafiret eder.[164] 11- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Ey mmetim, dnyalk bakmndan sizden aa derecede olanlara bakn, dnyada sizden stn olanlara bakmaynz. Bunu yapmak sizin iin ok salim bir yoldur. nk: Byle dnmekle hem Allah'n size verdii nimetleri hakir grmemi hem de byle dnmekle nimetin kymetini daha iyi anlam olursunuz.[165] 12- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Hz. Allah buyurur ki: Gerekten ben cin ve insandan byk bir haber vereceim. Yaratan benim, o bakasna ibadet eder, rzk ben veririm, o yine bir bakasna kreder.[166] 13- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Allah'a kreden bir kalb onu anan bir lisan, din ve dnya ilerinde sana yardm eden Salih bir zevce ( e ) alsn, kymet verip sakladklar her trl servet ve hazineden daha da hayrldr.[167] 14- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: krn eda edecein az bir mal, krn eda edemeyecein kadar ok bir maldan daha hayrldr.[168] Aka gzler nne serilmektedir ki, Ulu Allah'n bahsetmi bulunduu kuvvet ve imknlar, kt yolda kullanmaktan kanmak, gerek nimet sahibi olan Allah'a kar kr borcunu demektir. Daha baka bir deyimle kii, sahip olduu her trl kuvvet ve imknn kendisine Allah tarafndan verilmi bulunduunu bilmeli, bu yzden de bu kuvvet ve imknlar nimeti verenin, kullanlmasn dilemedii yerlerde kullanmamaldr. te kiiolunun byle hareket edii nimeti veren gerek sahibine (Allah'a) kar kr etmek demektir. 15- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Allah'a, verdii nimetlerinden dolay hamd etmek, o nimetin elden kmamasn salar.[169] 16- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: inizden birisi servet, evlat bakmndan kendisinden stn olana bakt zaman, (ona gpta etmemek iin ) derhal kendisinden bu nimetler bakmndan aa durumda olan birisine baksn.[170] 17- Resulullah (s.a.v.) buyuruyor ki: Her kim yeni bir elbise bulup giyince, giydii elbise vcudundan aa doru indii zaman: (Bu elbise ile hayatm ssleyen ve avrat yerlerimi kapayan Allah' a hamd olsun ) der ve elbiseyi eskittii zaman da bakasna tasaddk ederse o kimsenin ls ve dirisi Allah'n emniyetinde olur. Ve bu kimse Allah'a yakn olur. [171] Soru: kreden mi, yoksa sabreden mi daha stn derecelidir? .

Cevap: Bu konuda eitli gr ve fikirler vardr. Fakat benim kanaatma gre, kreden gerekten sabr da ediyor demektir. Ayn ekilde, sabreden kimse kr de ediyor demektir. Akas sabrla kr i ie girmilerdir. nk kreden kimse phesiz bir takm ile ve skntlarla yz yze gelecek ve bunlara kar sabr gsterecek, var gcyle dayanacak. kr, nimeti veren gerek sahibine, isyan tanmaz ekilde hrmet ve sayg gstermek demek olduuna gre, iinde bu man sakldr. ile ve skntlara kar dayankllk gstermemek, nimeti veren gerek sahibine isyan tanmaz ekilde hrmet ve sayg duymamak demektir. Bylesine bir durumda ise kiiolu kretmi saylmaz. Sabr, srf Allah'a hrmet ve sayg beslemek kasdiyle bel ve musibetlere katlanmak, dayankszlk gstermek demektir ki, bu da nimeti veren gerek sahibine, akas Ulu Allah'a kar isyana kalkmaya engel tekil eder. Buna gre bel ve musibetlere kar sabr gsteren, bu dayankll ile nimete de kavuuyor demektir. 'Allah kredenleri daha iyi bilen deil mi? Bu Allah kelmnn daha geni manas udur: Ben an yce Allah nimetimi, onun kadru kymetini bilene veririm. Nimetin kadr ve kymetini ise ancak ona yrekten istekli olanlar ve onu her eyin stnde tutanlar bilir. Bu da ekilde ortaya kar. Nimete gnlden istekli olanlar, nimeti tin elde edilmesi iin didinip rpnr ve bu yolda karlarna kacak olan her trl sknt ve ilelere katlanrlar; ellerine geirdikten sonra da bunu kendilerine baheden Ulu Allah'na kar kr borcunu yerine getirirler ve bu nimeti aziz bir emanet olarak kabul ederler. Byle kendilerine verilen saysz nimetleri takdir edenler, garip ve zayf kimselerdir.. Bylesine kimselerin nimetimin kadr ve kymetini bilecekleri ezelde benim bilgim iindeydi. O yzden bu kimseler benim nimetlerime daha lyktrlar. Sizin mal ve servet sahibi oluunuzun, soylu ve rtbeli kimseler olmanzn bir kymeti yoktur. Benim katmda maln, servetin, soyluluun, makam ve rtbenin hi bir deeri yoktur; siz ise soya sopa, makam ve rtbeye deer veriyor; onlarla vnp gururlanyorsunuz. Tekrar ifade edeyim ki ben bunlara hi, ama hi kymet vermem. Yine siz azgn nefsinizin kt havasna kaplm gidiyorsunuz. Peygamberlerimin size bildirmi bulunduu aydnlk dine kar tereddt besliyor, ona yan iziyorsunuz. Demek oluyor ki, sizin yannzda benim hak dinim nem tamyor, gnllerinize gerein aydnln yanstmyor. Halbuki hak yolun ylmaz yolcular byle midir? Sizin kk grmee altnz bu kiiler, benim aydnlk saan dinimi gnllerinde en ufak bir pheye yer vermemecesine kabul ederler, renme zahmetine katlanrlar, bu uurda canlan bahasna da olsa etin bir mcadeleye giriirler. Ya Allah'a ynelenler! Onlar tm gayret ve abalarn azgn nefislerinin ktlk ilemesine engel olmaya harcarlar. Bu gayeyle de nefislerini disiplin ve terbiye altna alrlar; btn artlarn yerine getirerek iki rek'at namaz klabilmek umudu ile tm hareketlerini kontrol ve bask altnda bulundurlar. Yine hi deilse mrlerinde bir kerecik olsun, samimi ve katksz bir gnlle Allah'a yalvarp

yakarabilmek iin yorulmaz bir gayret sarf ederler. Bir anlk da olsa Allah'a saf bir yrekle duada bulunmalar onlar hesabna nimetlerin en bydr. O yzden uzun mddet bu hasret annn gelip atmasn beklerler ve bundan da asla usan duymazlar. ylesine kimseler de vardr ki, dindar olduklarn sylerler veya yle gzkrler. Fakat bir lokmalk menfaat sz konusu olduu zaman i deiiverir. O zaman dinlerini de dindarlklarn da bir lokmalk menfaat karlnda satarlar. Bu tip kimseler saa sola, ileri geri boyuna konuurlar; dinimizin iddetle yasak ettii bouna konumama prensibine ayak uydurmazlar. Yine bu kiilerin Allah rzas uruna bir saatlik olsun, uykularndan vazgetikleri grlm deildir. Aslnda onlara gre bu nevi bir hareket, byk bir nimet ve saadet deil, sadece basit bir davrantr. Dileseydik o kiiyi ayetlerimizle yceltirdik. Fakat o, yeryzne (dnyaya) sarld ve nefsinin havasna uydu. Onun hali tpk stne varp kovsan da, kendi haline braksan da, dilini karp soluyan kpein haline benzer. Sevgili kulum, artk sen onlara bu kssay anlat. Anlat ki belki iyice dnrler. [172] Bu yetlerle dile getirilmek istenen manay, dana ok akla kavuturmak istersek, u ekilde gzler nne serebiliriz: Biz an yce Allah, o kulumuza ylesine byk ve eriilmez nimetler bahettik ki, bu sayede o, byk rtbelere ykseldi; yksek derecelere kavutu, bizim katmzda deer kazand. Fakat ne yazk ki bu kulumuz bizim bu nimetlerimizin kadrini bilmedi; geici ve aldatc dnyaya gnl kaptrd, onun kk ve dk nimetleri peinden kotu nefsinin havasna uymay, bizim ulu nimetlerimize erimeye tercih etti. Tm dnyann bile bizim en ufak bir nimetimize denk ve e olamayacan; onlarn nazarmzda sivrisinein kanadna e bir deer bile tamayacan takdir edemedi. Sonra ne oldu? Ne olacak, hi. O bu kt hareketi ve yanl dn ile ikramla hakareti, zilletle ereflilii ayrt edemez bir durum iine dm oldu. Tpk, btn nimeti, btn yiyecei bir lokma ekmek veya bir para kuru kemikten ibaret olan kpek gibi. -Ki kpee gre kendisinin de bir taht zerine kartlmas ile bir pislik yn zerinde oturtulmas arasnda hi bir fark yoktur. Kpek bunlarn hangisinin yksek, hangisinin dk bir seviye olduunu takdir edemez. nk uuru yoktur. Burada nemli olan, kpee bir lokma ekmein veya bir para kemiin verilip verilmemesidir. -te tpk bunun gibi bu kulumuzda gayretsizlik gstererek kendisine verdiimiz nimetin kadir ve kymetini bilemedi; kr borcunu yerine getiremedi. te ey saadet yolcusu, limler ilimlerini dnyalk mal ve servet biriktirmek uruna sattklar, bidler ktlk emreden nefislerinin havasna uyduklar zaman, bu dk ve di hizmeti durumuna derler nk ulu Allah, onlara ilim vermi, dini ve din hkmlerini retmi, sonra zevklerin en byn veren ibadet nimetini bahsetmitir. Byle olduu halde onlar bu stn nimetin kadri kymetini bilmezler de, gnllerinde barndrdklar dnya sevgisini Allah sevgisinden stn tutarlarsa elbette ki en kk duruma dm olacaklardr. Ulu Allah kullarna, trl trl muvaffakiyetler baheder; onlar eitli bel ve musibetlerden korur. badet ederek ve-hizmet vererek, hizmet ve ibadet nurlar

ile sslenip bezenmelerini temin eder. O ulu, ou zaman kullarna merhamet nazaryla bakar. Bu nimetleri daha da oaltabiliriz. Hatta melekler bile Ulu Allah'n kullaryla vnrler; Allah katnda onlar adna efaat edebilme haklarn kullanabilirler; Onlar efendiler derecesine ykseltebilirler. yle ki o melekler Allah'a yalvarp yakardklar vakit, hemen bu temiz seslerine cevap verilir; dilediklerine kavuturulurlar; hatrlarndan geen bir eyi dilleriyle sylemeden daha Allah verir. Aka grlmektedir ki insanlar nice nice nimetlerle donatlmlardr; Allah btn nimetlerini onlar iin yaratm ve onlarn emrine vermitir. te insanlarn Allah karsndaki durumu budur. imdi dnelim. Bu durumda olan insanlar, kendilerine verilen o stn nimetlerin kymetini bilmeseler de, geici ehvetlerine ve dnyalk zevklerine dalsalar, ne olur? Ne kadar alalm ve klm olurlar deil mi? Kald ki Ulu Allah'n kullarna vermi olduu nimetler sadece bu dnyadakilerden ibaret deil br dnyada da sunaca saysz ve rengrenk nimetleri vardr. Ulu Allah'n bahettii rengrenk nimetlerin kadri kymetini bilmek, bu nimetlerin karlnda kr borcunu yerine getirmek, dolays ile ebedi olan br dnya hayatn kazanmak her fniye nasip olmayan eriilmesi g byk bir nimettir, ite gerek kula den ve yaraan bu byk ve eriilmesi g olan nimete kavumaktr. slm davasnn kahraman yiitleri olan Peygamberler, bu byk nimete kavumann ve kavuturmann lekesiz mcadelesini verdiler. Eer btn insanlar kfirlie imrenecek bir tek mmet hline gelmeyecek olsalard (ki yle bir durumda gelecekleri muhakkaktr.) O ok esirgeyici elan Allah'a kfredenlerin evlerinin tavanlarn, stnden kacaklar merdivenleri odalarnn kaplarn ve zerlerine oturup yaslanacaklar tahtlar da hep gmten yapardk. [173] Geici dnya hayatnn geici ve aldatc gzellikleri, lgn zevk ve elenceleri, kadnl ikili ziyafetler Allah katnda hi bir deer tamazlar. Bunlara kafir de eriebilir, chil de, ahlksz da kavuabilir, zndk da!.. Dnyalk nimet ve servetlere herkes kavuabilir. Ama unutmamak gerekir ki bunlar deersiz nimetlerdir. Deersiz nimetlere ise kimler kavuur? Ancak deersiz kiiler. Bazen insanlkta en yksek noktaya, en stn dereceye ulam bir kii, bu basit bir dnya nimetinden mahrum kalrken kfrn doruuna km nra atanlar, ahlakszlk ve cahillik iinde bocalayanlar varlk ve bolluk iinde yzerler; btn dnyalk nimetler emirlerine amadedir. Ama bu onlarn hayrna mdr? Hayr. Bu konuda sylenecek sz oktur; hatta o kadar oktur ki daha binlerce sayfa yazlsa gene de biteceini sanmam. stelik de vermee kalksak bile, yazmamz gereken binlerce sayfalk bu bilgi, sadece denizden bir damladr. Varn imdi siz bu konunun derinliini tasavvur ediniz. Baknz Ulu Allah sevgili Peygamberimize bu konuda ne buyurmaktadr: Ey Muhammed!.. te biz sana da bylece emrimizle Cebrail'i gnderdik. Sen vahiyden nce kitap nedir, insan nedir, bilmezdin. Fakat biz o vahyi bir nur kldk ki, kullarmzdan dilediimizi onunla doru yola eritiririz. phesiz ki sen de gklerde ve yerde bulunanlarn sahibi olan Allah'n yolunu, doru yolu

gstermektesin. yi bilin ki btn iler sonunda dnp dolap Allah'a varacaktr.[174] Ey Muhammed!.. Allah'n sana ltfu ihsan ve rahmeti olmasayd, onlardan bir ksm seni bile artmay kurmutu. Fakat onlar kendilerinden bakasn saptramazlar. Hi bir hususta sana zarar veremezler. Nasl verebilirler ki, Allah sana kitap ve hikmeti indirdi, nceden bilmediin eyleri retti. Allah'n sana olan nimeti byktr.[175] Ulu Allah bir kabile topluluuna yle buyuruyor: Ey Muhammed!.. Onlar slama girdikleri iin seni minnet altnda m brakmak istiyorlar? Onlara de ki: Mslman olmanz benim bama kakmayn. Tersine sizi imana muvaffak ettii iin size Allah minnet eder, eer siz imannzda sadk iseniz. [176] Bir gn birisi Peygamberimizin huzurunda, Allah'a hamd olsun ki beni mslman yaratt. diye vnr. Bunu duyan Peygamberimiz yle der: Rabbinin sana bahettii en byk nimete krettin. Znnn Hazretlerine, nsanolu en ok hangi yzden gurura kaplr, en ok neye aldanr? diye sorarlar. O da, Eritii nimet ve servetler yznden marur olur ve en ok da yine onlara aldanr. diye cevap verir. Ve Znnn arkadan da u yeti okur: Sen artk bu sz (Kur'an') yalan sayanlar bana brak. Biz onlar kendilerinin bilemeyecekleri bir yoldan yava yava azaba yaklatryoruz. [177] Marifet sahipleri bu yeti yle aklamaktadr: Biz an yce Allah, bol bol nimetler veririz. Bu nimetlere erienler de onlarn sarholuu iinde gurura kaplarak kr borlarn yerine getirmeyi unutup giderler. Ey kardeim, nimetin bolluu, onun krn yerine getirmeyi unutturur. Bol bol nimet iinde, onun kr borcunu demek gtr. Hatta nimet bollatka kretmek, de zorlar. Bir nimetten dierine erien, bir dereceden dier bir dereceye ulaan kimselerin karlaacaklar tehlikeler de gitgide artar. Akas dereceleri yksek olanlarn maruz kaldklar tehlike ve bellar da byktr. O halde yaplacak ey nedir? Tek kar yol udur: Elde edilen nimet veya dereceyi karmamak iin Allah'a yalvarp yakarmak, onun kr borcunu yerine getirmek, gafil bulunmamak ve nihayet sonumuzun nasl ve ne ekilde biteceinden emin olmamaktr. Evet, gerek mslmana den ve yaraan bu trl hareket etmektir. brahim Ethem diyor ki: Biz sonumuzun nasl ve ne ekilde biteceinden nasl emin olabiliriz ki, bir yanda brahim Peygamber; Rabbim, bu Mekke ehrini emniyetli kl. Beni de, oullarm da putlara tapmaktan uzak tut! demekte; dier yanda, ayn ekilde YUlu Allah sana mslmanl nasip ettiine gre imdi O'nun katnda gzde ve itibardasn; O'na yakansn, O'na kavumu durumdasn. Eer sana verdii bunca nimetlerine kar kretmezsen; O'nun gznden debilir, kapsndan kovulabilir ve ondan ayr kalabilirsin.

Merhameti bol ve yaygn olan Allah'tan dileimiz odur ki, bizi kendisinden uzak drmesin. Buraya kadar sylediklerimizi zetleyecek olursak unlar ortaya dkmemiz gerekir. Ey saadet yolunun ylmaz yolcusu!.. Bu yedi etin ve tehlikeli geidi atktan sonra, sayamayacan ve aklnn alamayaca kadar bol olan Allah nimetlerini dnrsen gerek ilme ularsn. Basiretin alr, gnahlarndan arnrsn. Btn engelleri ykar, zafere erersin. Artk senin iin nice gzel huylar, iyi meziyetler; nice yksek mevki ve dereceler elde edilmi olur. nce basiretin alr, sonra Allah'a yaklarsn. Eer dilinle bunca saysz nimetlerin sahibini, hamd sena ederek zikreder, yreinde Ona kar sarslmaz sevgi ve sayg besler, vcudunla da ibadet borcunu yerine getirirsen, kinatn ortaksz yaratcsna kretmi olursun; hem de bu hareketin seninle gnahlar arasna bir yklmaz set eker. Ey saadet yolcusu!. Bu tehlikelerle dolu etin geitleri bir bir aarak boynuna bor olan kr vazifeni de yerine getirirsen, Ulu Allah seni her iinde muvaffak eder, sana g kuvvet verir. Umduundan da daha ok rengrenk nimetlerle seni donatr. Doruluk ve nimetin artmas gibi iki byk hazineye kavuursun. imdiye kadar eritiin nimetler hi bir zaman geri alnmad gibi, stelik daha da artar. Yeni kavutuun nimetler de asla kaybolmaz. Artk sen bu noktadan sonra ariflerden, limlerden ve ilmi ile mil olanlardansn. Ahlaken tertemizsin. Dnyann fazilet timsli kiilerindensin. Hak yolundasn. in-dn bir, tertemizdir. Geici ve aldatc sonu gelmez arzu ve istekler peinde komazlar. Herkese iyiyi, kty, doruyu, eriyi gsterirsin. Alak gnllsn. Allah'tan korkarsn. Tevekkl sahibisin, kader ve kazaya raz olur, bel ve musibetlere kar sabredersin. Hem Allah'tan korkar, hem de rahmetinden midini kesmezsin. hls sahibisin. Yaptn her ibadeti, her iyilii yalnz Allah'n yce rzasn kazanmak iin yaparsn, Allah'n senin zerinde minnet ve kr hakk olduunu unutmazsn. Kinatn ortaksz sahibi olan Allah'n sana vermi olduu saysz nimetlerine kar kredersin. Ve btn bu haslet ve meziyetlere sahip olduun iin de Allah'n yaygn iltifatna mazhar olursun. te btn bu saydmz hususlar gz nnde tut, ey saadet yolcusu!.. Baar yalnz Allah'tandr. Ey Hak yolcular!.. yi bilesin ki bu yol, uzunluk - ksalk bakmndan, yaya olarak alnan ve alnmas da tamamen vcudun gllk ve zayfllk durumuna bal bulunan madd mesafelere benzemez. Bu yol manev ve ruhan bir yoldur, onda yryen de ayaklar ve bacaklar, akas vcut deil, kalb ve kalbin besledii fikirlerdir. Kalb ve kalbin besledii fikirler salam bir iman tayp tamamasna ve basiret sahibi olup olmamasna gre bu Hak yolu ya alr, ya da alamaz. Bu hak yolun asl esas, kiinin gnlnde doarak btn varln aydnla kavuturan ilh bir nurdur; ilh bir nazardr. Kii o nurla bakt zaman, ancak dnya ve hiret hayatnn perdesiz, gerek yzn seyredebilir. Dolays ile kendi z nefsini de doru yola sevk eder. Bazan kiiolu bu ilh nuru ve ilh nazar yzlerce yl arar arar bulamaz. Onun eserme bile rastlayamaz. Bunun sebebi gayet basittir. Araytaki hata, almadaki kusur ve bilgisizlik... Bu aydnlk yolu byle hi bulamayanlar olduu

gibi, elli ylda, on ylda, bir ylda... Hatta Allah'n yardm ile bir anda bulanlar da vardr. Aslnda hidayete eritiren Allahtr. Yalnz insan da almak, doru yolu aramakla mkelleftir. Allah mutak hkimdir. Dilediini iler, diledii gibi hkmeder. Imril-Kays diyor ki: Arkadam sultann saraynn kapm grnce alamaya koyuldu. Kendisine dedim ki: Dostum, hkmdar gibi varlk sahibi olamadmz iin sakn tasalanma. Biz de mal ve servet sahibi olmay arzu ederiz. Sahip olmadan lrsek mazur saylrz. imdi aklmz bamza alarak iyice dnelim. Nasl olur da bir kimse, iki rek'at namaz klarak veya bir ka kuru sadaka vererek veyahut da birka gecesini ibadetle geirerek karlnda ebediyyen saltanat srmeyi, ebediyen mutlu olmay isteyebilir veya kendisine verileceini umabilir? Arada bir denge var m? mrenilen istenilenin karlm tutuyor mu? Hayr, asla! Deil byle bir ka ibadet ederek birka hayr ileyerek karlnda sonsuz mutlulua kavumay istemek veya ummak insanolu binlerce ayr ruh ve bedenden mteekkil olsa ayn zamanda dnya gibi milyarlarca yllk bir mre sahip bulunsa bu uzun zaman sresi boyunca da ibadet etse, iyilik lese, yine de kendisine verilen bunca nimeti hak etmi olamaz. Bu zaman iinde yaptklaryla dnya ve hiret kurtuluuna hak kazanamaz. Eer insanolu kt kanaat iledii birka ibadet ve iyilikten sonra ebed mutlulua eriirse, yani aftan kendisine sonsuz hayatta ebed saadeti ihsan ederse iyi bilmek gerekir ki O, byk bir ganimete konmu demektir. Bu gerek byle biline! Hz. Allah buyuruyor ki: Artk onlarn yaptklarna bir mkfat olarak gzlerin aydn olaca nimetlerden neler gizlenmi bulunduunu kimse bilemez. [178] Ayn konuda sevgili Peygamberimiz de (s.a.s.) yle sesleniyor: Cennette gzlerin gremeyecei, kulaklarn iitemeyecei ve hibir insann hatrndan bile geiremeyecei renk renk nimetler yaratlmtr. Hz. Allah: Hakikat, sizin Allah' brakp taptklarnz size bir rzk vermeye muktedir olamazlar. O hlde rzk Allah katnda arayn. O'na ibdet edin. O'na kredin [179]buyurmutur. Dier yette de yle buyurmutur: Allah' brakp taptnz da sizin gibi kullardr[180] Dil ile kr de kr cmlesindendir. Nitekim rivayete gre hatife mer b. Abdlziz'i ziyaret etmek zere bir cemaat gelmi ve bunlardan bir gene sze balamt mer b. Abdlziz: Sen dur, yal olannz konusun dedi. Bu gen: Eer mutlak surette, her i yalya verilmesi gerekiyorsa senden daha nice yallar var, hilfette sana sra gelmezdi dedi. Bunun zerine mer: O hlde konu bakalm dedi. Gen: Biz her hangi bir ey'i isteyen veya her hangi bir eyden korktuumuz iin sizi ziyarete gelmi deiliz. nk senin stn faziletin isteklerimize cevap vermi, adaletin bizi korkudan emin klmtr. Bizim ziyaretimiz btn bunlara kar bir

teekkrdr. Size dilimizle teekkr etmee geldik, hemen geri dnyoruz dedi. te krn btn hakikatini ihata eden mnalarnn asllar budur. Fakat kr, in'm edicinin nimetini sayg ile itiraftr, diyen, kalbin bz hlleri ile dilin iini nazar- tibara almtr. kr, ihsann' anmak suretiyle ihsan edeni vmektir, diyen de yalnz dilin iini nazar- itibra almtr. kr, hrmeti koruma devam ettirmekle uhd minderi zerinde oturmaktr diyen de krn bir ok mnalarn bir araya toplayandr ki, yalnz dil ile ameli ortada brakmtr. Hamdn- Kassar, nimete kr, nefsini krde tufeyli grmektir, demekle, marifetin yalnz krn mnalarndan olduuna iaret etmitir. Cneyd'nin: kr, nefsini o nimete lyk grmemendir demesi, zellikle kalbin hllerinden bisine iarettir. Btn bu zatlarn kr hakkndaki szleri, kendi hllerine iaret olduu iin cevaplar da ayr ayrdr. Ayn zamanda bunlardan birisinin ayn Soruya ayr cevap verdii de olur. Bu da baka bir hle intikal etmi olmasndandr. Zra onlar, ancak kendilerine galebe alan hllerinden konuurlar. Tevfik Allah'tandr.[181]

Allah' kretmek Ve hatrlayn ki Rabbiniz size yle bildirmiti: Yceliim hakk iin krederseniz elbette size (nimetimi) artrrm ve eer nankrlk ederseniz hi phesiz azabm ok iddetlidir. (BRAHM/7) Eer kreder ve iman ederseniz Allah size azab ne yapar? Allah, kredenlerin mkafatn veren ve her eyi bilendir. (NSA/147) Allah sizi annelerinizin karnndan kard zaman hibir ey bilmiyordunuz. kredesiniz diye size iitme (duygusu), gzler ve gnller verdi. (NAHL/78) Allah' ok anmak Sana vahyedilen Kitab oku ve namaz kl. Muhakkak ki namaz hayaszlktan ve ktlkten alkoyar. Allah' anmak elbette en byk ibadettir. Allah yaptklarnz bilir. (ANKEBUT/45) Ey iman edenler! Allah' oka ann. (AHZAB/41) Onlar, iman etmi ve kalbleri Allah zikriyle yatm olanlardr. Evet, iyi bilin ki, kalbler Allah'n zikri ile yatr. (RA'D/28) Sabah akam demeden, kendi iinden, korkarak ve yalvararak, alak sesle Rabbini an ve gafillerden olma. (A'RAF/205) Onlar ayaktayken, otururken ve yanlar zerine yatarken Allah' anarlar; gklerin ve yerin yaratl zerinde dnrler. Ve "Rabbimiz! Sen bunu bo yere yaratmadn, Sen ycesin, bizi atein azabndan koru." derler. (AL- MRAN/191)

Allah'a dua etmek Halbuki Rabbiniz: "Bana yalvarn, dua edin ki size karlk vereyim. nk bana ibadet etmekten kibirlenip yz evirenler yarn horlanm olarak cehenneme gireceklerdir." buyurdu. (M'MN/60) ayet kullarm, sana benden sordularsa, gerekten ben ok yaknmdr. Bana dua edince, duacnn duasn kabul ederim. O halde onlar da benim davetime kosunlar ve bana hakkyla iman etsinler ki, doru yola gidebilsinler. (BAKARA/186) Hacca gitmek Onda apak deliller, brahim'in makam vardr. Oraya giren gvene erer. Ona bir yol bulabilenlerin Beyt'i haccetmesi Allah'n insanlar zerinde bir hakkdr. Kim inkr ederse, phesiz Allah btn lemlerden mstani (kimseye muhta deil, her ey ona muhta)dir.(AL- MRAN/97) Kurban Ta ki kendilerine ait birtakm menfaatlere ahid olsunlar; Allah'n kendilerine rzk olarak verdii hayvanlar belli gnlerde kurban ederken O'nun adn ansnlar. Siz de onlardan yiyin, yoksulu, fakiri de doyurun. (HAC/28) ffetli olmak (Resulm!) Mmin erkeklere, gzlerini (harama) dikmemelerini, rzlarn da korumalarn syle. nk bu, kendileri iin daha temiz bir davrantr. phesiz Allah, onlarn yapmakta olduklarndan haberdardr. Mmin kadnlara da syle: Gzlerini (harama bakmaktan) korusunlar; namus ve iffetlerini esirgesinler. Grnen ksmlar mstesna olmak zere, zinetlerini tehir etmesinler. Ba rtlerini, yakalarnn zerine (kadar) rtsnler. Kocalar, babalar, kocalarnn babalar, kendi oullar, kocalarnn oullar, erkek kardeleri, erkek kardelerinin oullar, kz kardelerinin oullar, kendi kadnlar (mmin kadnlar), ellerinin altnda bulunan (kleleri), erkeklerden, kadna ihtiyac kalmam (cins gten dm) hizmetiler, yahut henz kadnlarn gizli kadnlk hususiyetlerinin farknda olmayan ocuklardan bakasna zinetlerini gstermesinler. Gizlemekte olduklar zinetleri anlalsn diye, ayaklarn yere vurmasnlar. Ey mminler! Hep birden Allah'a tevbe ediniz ki, kurtulua eresiniz. (NUR/30-31) Ve onlar ki, iffetlerini korurlar, (M'MUN/5)

Allah'tan balanma dilemek, tvbe etmek Rabbinizden mafiret dileyin, sonra O'na tevbe ile ynelin. phesiz ki, benim Rabbim ok merhametlidir, ok sevendir. (HUD/90) Allah'tan balanman dile. phesiz, Allah balaycdr, esirgeyicidir. (NSA/106) Ve Rabbinizin mafiretini isteyin, sonra ona tevbe edin ki sizi, belli bir sreye kadar gzel gzel yaatsn. Ve her fazilet sahibine layk olduu ihsan versin. Eer yz evirirseniz, ben sizin iin byk bir gnn azabndan korkarm. (HUD/3) Cuma namaz klmak Ey inananlar! Cuma gn namaz iin arld(nz) zaman, Allah' anmaya koun, alverii brakn. Eer bilirseniz, bu sizin iin daha hayrldr. (CUM'A/9) Cenaze namaz klmak Ve onlardan biri lrse asla namazn klma ve kabirinin bana gidip durma. nk onlar Allah' ve Resuln tanmadlar. Ve fask olarak can verdiler. (TEVBE/84) Hatadan sonra hemen balanma dilemek Ve onlar irkin bir gnah iledikleri, yahut nefislerine zulmettikleri zaman Allah' hatrlayarak hemen gnahlarnn balanmasn dilerler. Allah'tan baka gnahlar kim balayabilir? Bir de onlar, bile bile, iledikleri (gnah) zerinde srar etmezler. (AL- MRAN/135) Ancak Allah'n kabul etmesini vaad buyurduu tevbe, o kimseler iindir ki, bilmeyerek gnah ileyip hemen tevbe edenlerin tevbesidir. te Allah bunlarn tevbelerini kabul eder. Allah almdir hakmdir. (Her eyi bilendir, hikmet sahibidir). (NSA/17) Dini tebli etmek "Benim yapabileceim, sadece Allah'tan size duyuru yapmak ve O'nun elilik grevlerini yerine getirmektir." Artk kim Allah'a ve onun elisine ba kaldrrsa, ona iinde ebedi kalacaklar cehennem atei vardr.(CN/23)

Allah'n yetleri sana indirildikten sonra, artk sakn onlar seni bu yetlerden alkoymasnlar. Rabbine davet et. Asla mriklerden olma!(KASAS/87) Allah yolunda harcamak Neden siz Allah yolunda harcamayasnz ki? Gklerin ve yerin miras zaten Allah'ndr. Elbette iinizden, fetihten nce harcayan ve savaan bir olmaz. Onlarn derecesi, sonradan infak eden ve savaanlardan daha byktr. Bununla beraber Allah hepsine de en gzel sonucu vaad etmitir. Allah yaptklarnzdan haberdardr. Kimdir o, Allah'a gzel bir bor verecek olan ki, Allah da onun verdiini kat kat artrsn ve onun iin erefli bir mkafat da versin. (HADD/10-11) Zekat vermek Siz namaz hakkyle klmaya bakn ve zekat verin! Kendi nefsiniz iin her ne hayr yaparsanz, Allah katnda onu bulursunuz. Muhakkak ki, Allah btn yaptklarnz grmektedir. (BAKARA/110) Hem namaz dosdoru kln, zekat verin, rk edenlerle birlikte siz de rk edin. (BAKARA/43) Namaz Klmak Bize: "Namaz dosdoru kln, Allah'a kar gelmekten saknn" (diye emredildi), toplanacanz yer O'nun huzurudur. (EN'AM/72) "Nedir sizi Sekar'a sokan?" diye. Sulular der ki: "Biz namaz klanlardan deildik." (MDDESSR/42-43) ki imemek kumar oynamamak Ey Muhammed! Sana arap ve kumardan soruyorlar. De ki: Bu ikisinde byk bir gnah, bir de insanlar iin baz menfaatler vardr. Fakat gnahlar, menfaatlerinden daha byktr. Yine sana neyi infak edeceklerini soruyorlar. De ki: htiyatan fazlasn infak edin. te bylece Allah, size yetlerini aklyor. Umulur ki siz dnrsnz.(BAKARA/219) Ey iman edenler! ki, kumar, dikili talar (putlar) ve fal oklar eytan ii birer pisliktir. Bunlardan kann ki, kurtulua eresiniz. eytan, iki ve kumarla sizin aranza dmanlk ve kin sokmak ve sizi Allah' anmaktan ve namazdan alkoymak ister. Artk bunlardan vazgetiniz deil mi? (MADE/90-91)

Faiz yememek Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve artk faizin peini brakn, eer gerekten mminler iseniz. Eer byle yapmazsanz, o zaman Allah ve Resul tarafndan size sava alm olduunu bilin. Eer tevbe ederseniz, sermayeleriniz sizindir. Hakszlk etmezsiniz, hakszla da uramazsnz.(BAKARA/278-279) Riba (faiz) yiyen kimseler, eytan arpan kimse nasl kalkarsa ancak yle kalkarlar. Bu ceza onlara, "alveri de faiz gibidir" demeleri yzndendir. Oysa Allah, alverii helal, faizi de haram klmtr. Bundan byle her kim, Rabbinden kendisine gelen bir t zerine faizcilie son verirse, gemite olanlar kendisine ve hakkndaki hkm de Allah'a kalmtr. Her kim de yeniden faize dnerse ite onlar cehennem ehlidirler ve orada sresiz kalacaklardr. (BAKARA/275) Ey iman edenler! Kat kat artrlm olarak faiz yemeyin. Allah'tan saknn ki kurtulua eresiniz. (AL- MRAN/130) Zina yapmamak Yine onlar ki, Allah ile beraber baka bir tanrya yalvarmazlar, Allah'n haram kld cana haksz yere kymazlar ve zina etmezler. Bunlar yapan gnah(nn cezasn) bulur. (FURKAN/68) Zinaya da yaklamayn, nk o pek irkindir ve kt bir yoldur.(SRA/32) Sabr ve salat ile Allah'tan yardm dilemek Bir de sabrla, namazla yardm isteyin. phesiz bu, (Allah'a) saygl olanlardan bakasna ar gelir. (BAKARA/45) Ey iman edenler! Sabr ve namazla yardm isteyin. phe yok ki Allah, sabredenlerle beraberdir. (BAKARA/153) Eski kavimlerin yaadklarndan ibret almak Firavun dedi ki: "Ey Hmn! Bana bir kule yap, belki ben o yollara ulaabilirim." "Gklerin yollarna ulaabilirim de, Musa'nn ilhnn ne olduunu anlarm. Ben onu mutlaka yalanc sanyorum." te bylece Firavun'a kt ameli ssl gsterildi de yoldan karld. nk Firavun dzeni hep boa kar. (M'MN/36-37)

Andolsun ki Sebe' kavmi iin oturduklar yerde bir ibret vard: Sa ve soldan iki bahe! (onlara): "Rabbinizin rzkndan yiyin de O'na kredin, ne gzel bir belde ve ok balayc bir Rab!" (denildi). Fakat onlar (krden yz evirdiler) bakmadlar. Biz de zerlerine Arim selini salverdik ve o gzelim iki bahelerini buruk yemili, lgnlk ve iinde biraz da sidir aac bulunan iki harap baheye evirdik. Bunu onlara nankrlklerinin cezas yaptk ve biz hep byle ok nankr olanlar cezalandrrz. (SEBE'/15-17) Yaplan hatay bilerek tekrarlamamak Ve onlar irkin bir gnah iledikleri, yahut nefislerine zulmettikleri zaman Allah' hatrlayarak hemen gnahlarnn balanmasn dilerler. Allah'tan baka gnahlar kim balayabilir? Bir de onlar, bile bile, iledikleri (gnah) zerinde srar etmezler. (AL- MRAN/135) Sonra phe yok ki Rabbin, bir cahillikle gnah ileyip ardndan tevbe eden ve durumunu dzelten kimseleri balar. phesiz ki Rabbin, bu tevbeden sonra Gafurdur, Rahmdir (ok balaycdr, ok merhametlidir.) (NAHL/119) slam dnda yol aramamak Dorusu Allah katnda din, slm'dr; o kitap verilenlerin anlamazlklar ise srf kendilerine ilim geldikten sonra aralarndaki taknlk ve ihtirastan dolaydr. Her kim Allah'n yetlerini inkr ederse iyi bilsin ki, Allah hesab abuk grendir. (AL- MRAN/19) Kim slm'dan baka bir din ararsa ondan asla kabul edilmeyecek ve o ahirette de zarar edenlerden olacaktr. (AL- MRAN/85) Ey iman edenler! Allah'tan, O'na yarar ekilde korkun ve ancak mslmanlar olarak can verin. (AL- MRAN/102) Kuranla hkmetmek Aralarnda Allah'n indirdiiyle hkmet. Onlarn keyiflerine uyma. Allah'n sana indirdiinin bir ksmndan seni saptrmalarndan sakn. Eer Allah'n hkmnden yzevirirlerse, bil ki Allah, bir ksm gnahlar sebebiyle onlar musibete uratmak istiyor. Muhakkak ki insanlarn ou yoldan kanlardr. (MADE/49) Allah, size Kitab' (Kur'n') aklanm olarak indirdii halde, ondan baka bir hakem mi arayaym? Kendilerine kitap verdiklerimiz, o Kur'n'n, gerekten Rabbin katndan hak olarak indirilmi olduunu bilirler. O halde sakn phe edenlerden olma. (EN'AM/114)

yleyse sen, sana vahyedilen Kur'an'a sarl. phesiz ki sen doru bir yol zerindesin. (ZUHRUF/43) O halde, eer doru sylyorsanz getirin kitabnz. (SAFFAT/157) Kuranla t vermek Rablerinin huzurunda toplanacaklarndan korkanlar Kur'an'la uyar. Onlar iin Allah'tan baka ne bir dost, ne de bir efaati vardr. Gerekir ki Allah'tan korkarlar. (EN'AM/51) (Bu,) sana indirilen bir Kitab'tr. Onunla (insanlar) uyarman ve inananlara t (vermen) hususunda gsnde bir sknt olmasn.(A'RAF/2) Sen ancak Kur'n'a tabi olan ve grnmedii halde Rahman olan Allah'tan korkan kimseyi sakndrrsn. te onu bir balanma ve ok erefli bir mkafatla mjdele. (YASN/11) Gsteri iin namaz klmamak Vay haline o namaz klanlarn ki, Kldklar namazn deerine aldr etmezler. Gsteri yaparlar onlar, Ve yardml saknrlar (zekat vermezler). (MA'UN/4-6) Ehline namaz klmay emretmek (Ey Muhammed!) Ehline namaz klmalarn emret, kendin de ona sabrla devam et. Biz senden bir rzk istemiyoruz. Seni biz rzklandrrz. Gzel akibet takva sahiplerinindir. (TAHA/132) Dine girmesi iin kimseyi zorlamamak Dinde zorlama yoktur. nk doruluk, sapklktan ayrd edilmitir. Artk her kim tutu inkar edip, Allah'a inanrsa, salam bir kulpa yapmtr ki, o hibir zaman kopmaz. Allah, her eyi iitir ve bilir.(BAKARA/256) Dini, karlarna alet etmemek Artk o kimselerin vay haline ki, kendi elleriyle kitap yazarlar da sonra biraz para almak iin "Bu Allah katndandr." derler. Artk vay o elleriyle yazdklar yznden onlara, vay o kazandklar vebal yznden onlara!.. (BAKARA/79)

Allah'a kar yalan uyduran, yahut kendisine hibir ey vahyolunmad halde: "bana vahyedildi" diyen ve: "Allah'n indirdii gibi bir kitap da ben indireceim" diye iddiada bulunandan daha zalim kim olabilir? O zalimlerin halini lm iddeti iindeyken bir grsen! Melekler onlara ellerini uzatrlar ve:" Ruhunuzu teslim edin. Bugn, Allah'a kar haksz eyler sylediinizden ve O'nun yetlerine kar bbrlenmenizden dolay alaltc bir azapla cezalandralacaksnz" derler. (EN'AM/93) Cimri olmamak eytan sizi fakirlikle korkutup irkin irkin eylere tevik eder. Allah da ltfundan ve balamasndan birtakm vaatlerde bulunuyor. Allah'n ltfu genitir. O hereyi bilendir. (BAKARA/268) Allah'n, kendilerine ltfundan verdii nimetlere kar cimrilik edenler, bunun, kendileri iin hayrl olduunu sanmasnlar. Hayr o, kendileri iin erdir. Cimrilik ettikleri ey, kyamet gnnde boyunlarna dolanacaktr. Gklerin ve yerin miras Allah'a aittir. Allah yaptklarnzdan haberdardr. (AL- MRAN/180) Yoksullar korumak ve doyurmak "Nedir sizi Sekar'a sokan?" diye. Sulular der ki: "Biz namaz klanlardan deildik." "Yoksula da yedirmezdik." (MDDESSR/42-44) nk o, byk Allah'a inanmyordu. Yoksula yedirmeye tevik etmiyordu. Bu sebeple bugn burada onun candan bir dostu yoktur. Bir irinden baka yiyecek de yok. Onu gnahkrlardan bakas yemez. (HAKKA/33-37) Dkne, yetime ve esire seve seve yemek yedirirler. (NSAN/8) Szleri ve ahidleri yerine getirmek Onlar emanetlerini ve ahitlerini gzetirler. (MEARC/32) Onlar ki, Allah'n ahdini yerine getirirler ve antlamay bozmazlar.(RA'D/20) Hayr, kim szn yerine getirir ve ktlklerden korunursa, phesiz Allah da korunanlar sever. (AL- MRAN/76) Emaneti ehline vermek

Allah size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasnda hkmettiiniz zaman adaletle hkmetmenizi emrediyor. Allah, bununla size ne gzel t veriyor. phesiz ki Allah her eyi hakkyla iiten, hakkyla grendir. (NSA/58) Mminlerin ayrla dmemeleri, birlik olmalar Hep birlikte Allah'n ipine (kitabna, dinine) smsk sarln. Paralanp ayrlmayn. Allah'n zerinizdeki nimetini dnn. Hani siz birbirinize dmanlar idiniz de, O, kalplerinizi birletirmiti. te O'nun (bu) nimeti sayesinde kardeler olmutunuz. Yine siz, bir ate ukurunun tam kenarnda iken oradan da sizi O kurtarmt. te Allah size yetlerini byle apak bildiriyor ki, doru yola eresiniz. (AL- MRAN/103) Ey Peygamber, kfirlerle ve mnafklarla sava. Onlara kar kat ol. Onlarn varacaklar yer cehennemdir ve oras ne kt bir yerdir.(TEVBE/73) Kendilerine apak deliller geldikten sonra paralanp ayrla denler gibi olmayn. te bunlar iin byk bir azap vardr. (AL- MRAN/105) Kuvvetin Allah'a ait olduunu bilmek "Kendi bana girdiin zaman: "Bu Allah'dandr, benim kuvvetimle deil, Allah'n kuvveti ile olmutur, deseydin ya! Her ne kadar beni, malca ve evlata kendinden az gryorsan da." (KEHF/39) Mala dknlk gstermemek Hayr hayr, dorusu siz yetime ikram etmiyorsunuz. Birbirinizi yoksulu yedirmeye tevik etmiyorsunuz. Oysa miras yle bir yiyorsunuz ki, haram-helal gzetmeden. Mal yle bir seviyorsunuz ki, ymacasna. (FECR/17-20) Mal ve oklukla vnmemek oklukla vnmek, sizi kabirlere varncaya kadar oyalad. Hayr! Yaknda bileceksiniz. (TEKASR/1-2) Verilen selama karlk vermek

Siz bir selam ile selamlandnz zaman, siz de ondan daha gzeliyle karlk verin veya verilen selam aynen iade edin. phesiz Allah, her eyin hesabn gerei gibi yapandr. (NSA/86) zinsiz olarak baka evlere girmemek, Orada kimse bulamazsanz, size izin verilinceye kadar oraya girmeyin. Eer size, "Geri dnn!" denilirse, hemen dnn. nk bu, sizin iin daha temiz bir davrantr. Allah, yaptnz bilir. inde kendinize ait bir eylerin bulunduu oturulmayan bir eve girmenizde herhangi bir saknca yoktur. Allah, sizin aa vurduklarnz da, gizlediklerinizi de bilir. (NUR/28-29) Not: Burada bulunan ayetler ve konular snrldr. Tamam iin Kuran- Kerim Meali'nibtn olarak okumanz tavsiye ederiz.

Allah'a kretmek By Altu ztrk - Posted on 12 April 2010 evremize yle bir bakarsak Allah' ve O'nun sonsuz gcn tantan saysz gzelliklerle dolu bir dnya grrz. Masmavi denizler, yemyeil ormanlar, rengarenk iekler, kelebeklerin kanatlarndaki muhteem renkler ve desenler, kular, birbirinden lezzetli ve faydal meyveler, sebzeler ve bunlar gibi saymakla bitmeyecek kadar ok gzellik... te bunlarn hepsini yaratan, tm evreni ve canllar yoktan var eden, sonsuz g sahibi Allahtr. nsan uurlu olarak dnrse, tm bu gzelliklerin ve houna giden her eyin, aslnda Allah'n kendisine ikram ettii birer nimet olduunu fark edebilir. '' Eer Allah'n nimetini saymaya kalkacak olursanz, onu bir genelleme yaparak bile sayamazsnz. Gerekten Allah, balayandr, esirgeyendir.'' (Nahl Suresi, 18) Nimetlerin verilmesindeki amalardan biri, kiiyi Allaha yneltmektir. nsan sahip olduu nimetlerin farkna varp Allah'a kretmelidir. kr, yalnzca Allaha szl hamd ile deil, Rabbimizin bahettii nimetleri O'nun yolunda kullanmakla da olur. Baz insanlar kretmek iin kendilerine ok byk ya da ok zel bir nimetin verilmesi gerektiini dnr. Oysa insann her annn nimet iinde getii ok ak bir gerektir. Hayat, sal, be duyusu, nefes ald hava, akl ve bunlara benzer saysz nimet kendisine her an kesintisiz bir ekilde sunulmaktadr. Baz insanlar gaflet iinde olduklarndan dolay, bu nimetlerin

deerini onlara sahipken anlamaz ve kretmezler; ancak bu nimetler ellerinden alnd zaman deerlerini anlarlar. kr, hem nemli bir ibadet hem de insann azgnlamasn engelleyen koruyucu bir zrhtr. nk insann nefsinde zenginlik ya da g bulduunda kibirlenmeye, zalimlemeye ve vicdanszlamaya kar bir eilim vardr. Bu eilim, kibir, haset ve kskanl yznden kyamete kadar tm yaamn insanlar saptrmaya adayan eytann telkinleriyle oluur. eytan, insanlar krden uzaklatrmaya alr. Bu gerek gz nne aldnda kretmeyen bir kiinin nasl byk bir gaflet iinde olduu daha iyi anlalr. Bu gaflete kar kr, kontrol salar ve insann nankrle dmesini engeller. nsan gcn kendisinde olmadn, sonsuz g ve kudretin yalnzca Allah'a ait olduunu kabul eder ve eytann oyununu bozar. eytann, insan cehenneme srkleyen sinsi oyunlarna kar her zaman dikkatli olmak ve her an Allah'a snmak ve O'nu anmak gerekir. Kendisine byk makam ve mlk verilen Hz. Sleyman: '' Rabbim, bana, anne ve babama verdiin nimete kretmemi ve honut olacan salih bir amelde bulunmam ilham et ve beni rahmetinle salih kullarn arasna kat." (Neml Suresi, 19) duasyla nankrle dmemek iin Allah'a yalvarmaktadr. Kendisine verilen mlk nedeniyle azgnlaan Karun ise kretmek yerine byklenerek,kaybedenlerden ve azaba urayanlardan olmutur. '' Gerek u ki, Karun, Musa'nn kavmindendi, ancak onlara kar azgnlat. Biz, ona yle hazineler vermitik ki, anahtarlar, birlikte (tamaya) davranan gl bir toplulua ar geliyordu. Hani kavmi ona demiti ki: "mararak sevinme, nk Allah, mararak sevince kaplanlar sevmez." (Kasas Suresi, 76) Eer insan, bu nimetleri kendisine verenin Allah olduunu bilir ve Ona krederse, Yce Allah bunun karlnda kendisine daha fazla nimet vereceini vaadetmitir."Andolsun, eer krederseniz gerekten size artrrm ve andolsun, eer nankrlk ederseniz, phesiz, Benim azabm pek iddetlidir". (brahim Suresi, 7) Allahn nimetlerini dnmek, hem Allah korkusunu ve Allah sevgisini arttrmak iin bir vesile hem de Allahn cennette mminlere gsterecei mkemmel nimetleri dnp cennete zlem duymak iin bir vesiledir. Etrafmzda grdmz hereye bu gzle bakmal ve Allah'n varln, bykln ve gcn aklmzdan asla karmamalyz. Aksi halde Allah'a kar kibirlenen eytandan hi bir farkmz kalmaz. nkar edenlere gelince, onlar iin de cehennem atei vardr. Onlar iin ne, karar verilir, ki bylece lversinler, ne de kendilerine onun azabndan (bir ey) hafifletilir. te Biz, her nankr olan byle cezalandrrz. (Fatr Suresi, 36) Altu ZTRK

KR kr; Anlam ve Mhiyeti Kurn- Kerimde kr Kavram Hadis-i eriflerde kr Kavram kr - man likisi kr badeti, Bir mtihan Aracdr ekr ve kir kr-Hamd likisi krn Yerine Getirilmesi krn nemi Kendisinden Dolay kredilecek "Nimet" Nedir? Bunca Nimet, Bunca ikyet; kretmeyen Bir Toplum Olduk krn Zdd Nankrlk kr ve Nankrlkle lgili Snnetullah kr Bilincinin Kazandrdklar O davranlarnzdan sonra, belki (akllanp) kredersiniz diye sizi affettik. (2/Bakara, 52 kr; Anlam ve Mhiyeti kr szlkte; semizlemek ve gelimek anlamlarna gelir. Yani, lgat anlamyla kr, hayvanlarn bedenlerinde yedikleri gdann etkisinin apak ortaya kmasdr. Din dilindeki kr de bunun gibidir. Yani kr, Allahn nimetinin etkisinin kulun dilinde itiraf ve vg olarak, kalbinde ahitlik ve muhabbet/sevgi olarak, organlarnda da itaat etme ve boyun eme olarak ortaya kmasdr. kr kelimesinin zdd, kfr (nankrlk)dr; nimeti unutup rtmektir. kr, kiinin kendine ulaan nimeti bilmesi ve bunu eitli ekillerde aa vurmasdr. Bir baka deyile nimet sahibini bilip onu vmesi demektir. kr' eitli alardan tantan u tanmlara bakmakta yarar vardr: kr, nimet vereni boyun eerek itiraf etmektir. kr, ihsan yapan kimseyi, ihsann anarak vmektir. kr, nimet verene kalbin sevgiyle, organlarn itaatle, dilin onun zikri ile ve onu vmekle megul olmasdr. kr, nimetleri onu verene boyun eerek nisbet etmektir. kr, Allahn nimet vermesinden dolay Onun ihtiyac olmad halde Onu vmekle lezzet duymaktr. kr, bir nimeti verene teekkr etmek, memnuniyetini ve minnettarln belirtmek, verilen nimetin deerini bilip takdir etmektir. Her trl nimetin tek ve gerek sahibinin Allah olduunun uuruna varmak ve bunu saygyla ifade etmektir. kr, krden ciz olduunu bilmektir. kr, Allah'n verdii nimet ile Allah'a isyan etmemektir. Kuran, insana saysz nimet verildiini, insann bunlar veren Allah bilip, hizmetine sunulan bu nimetlerden dolay nimet sahibine minnet duymasn, bu minnettarl eitli ekillerde ortaya koymasn sylyor. Trkede kullandmz teekkr etmek, kran duymak kavramlar da ayn kkten gelmekte ve yaklak ayn manay ifade etmektedirler. Kur'n- Kerim'de kr Kavram

kr, Kuranda zerinde en ok durulan konulardan biridir. 75 yerde krden, kretmenin neminden bahsedilir. krn Kuranda bu kadar nemle vurgulanmasnn sebebi, krn iman ve tevhidin en nemli gstergelerinden olmasndandr. Kuran, srekli olarak Allahn insanlara verdii nimetlere, yapt balara, ettii ihsanlara dikkat ekmekte ve insann btn bu iyilikler karsnda minnettarlk duymasn, kran duygular ierisinde olmasn istemektedir. nk nimete kavumann, iyilik grmenin karl budur. Kuranda mminlerin oka kretmeleri hatrlatld gibi, kredenlerin ve kretmeyenlerin rnekleri verilir, kbetleri anlatlr. nsan, Allahn kendisine verdii can ve organlar karlnda (23/Secde, 7-9), yamur vermesinin (45/C siye, 45; 56/Vka, 68-69), gece ile gndz var etmesinin (28/Kasas, 73), da gibi gemileri yzdrmesinin (31/Lokman, 31), eti yenen hayvanlar (36/Ysin, 7173), yeryzndeki her tr geim vastalar (7/Arf, 10) ve daha nice nimetler vermesinin karl olarak kr etmelidir. Btn bu nimetleri vereni tanmal ve Onun nnde boyun bkmelidir. Allahn insanlara; Verdiim nimetlere kredin demesi de ayrca kul iin bir nimet ve ihsandr. nk krn faydas dnya ve ahirette Allaha deil; kula dnktr. Yerine getirdii kr ile fayda gren kulun kendisidir. Kul, krederek Rabbine bir karlk veya bir mkfat vermemektedir. Zaten buna da hi bir varln gc yetmez. Kim krederse kendi nefsi iin kretmi olur (27/Neml, 40). Yoksa Allahn byle eylere asla ihtiyac yoktur. Ancak Allah (c.c.) kullarna kar bu kadar cmert, bu kadar ltuf sahibi olduu halde, kullarnn bir ksm nankrdr, ok kretmekten uzaktr. Muhakkak ki Allah, insanlara kar ltuf sahibidir, ama oklar kretmiyorlar. (2/Bakara, 243; ayrca bkz. 10/Yunus, 60; 7/Arf, 10; 23/ Mminn, 78; 27/Neml, 73; 40/Mmin, 61; 67/Mlk, 23) Allahn Kurandaki ve evrendeki yetlerini ve ibretlerini kretmeyenler anlayamaz; ancak ok kredenler anlayabilir (7/Arf, 58; 14/brahim, 5; 31/Lokman, 31; 34/Sebe19). nk nankr insan, duyarszdr, hikmetleri anlayabilecek fersetten ve anlaytan uzaktr. kretmek mminlerin en nemli zelliklerinden biridir. Allah (c.c.) mminlere verilenleri zaman zaman hatrlatyor ve bu hatrlatmann da onlar kretmeye tevik olduunu hissettiriyor. Sz gelimi, Allah mminleri affeder (2/Bakara, 52), mminler Ramazan orucuyla ibadet ederler, doru yolu bulurlar ve Allah da byk tanrlar (2/Bakara, 185), onlar Allahtan ittika ederler (hakkyla ekinirler) (3/l-i mran, 123), bundan dolay Allah (c.c.) onlara nimetlerini tamamlamak ve onlar temizlemek istiyor (5/Mide, 6). Allah (c.c.) onlara yetlerini ok net bir ekilde aklyor (5/Mide, 89), onlara zafer veriyor ve gzel rzklarla rzklandryor (8/Enfl, 26), dinlenmek iin geceyi ve gndz var etmitir (28/Kasas, 73); ite bunlarn sebebi, umulur ki mminler hakkyla krederler.

Btn nimetlerin sahibi Allah (c.c.) insanlara; Siz Beni zikredin (ann) ben de sizi zikredeyim. Bana kredin, fakat asla nankrlk etmeyin. (2/Bakara, 152) diye emretmektedir. Yine Lokman (a.s.)n ahsnda insanlarn kr edici olmalarn istiyor (31/Lokman, 12). nsana saysz nimet verilmesinin sebebi, onun kreden bir kul mu yoksa nankrlk eden bir kul mu olduunu denemek iindir. Kuran bunu Hz. Sleymanla ilgili bir olayda yle haber veriyor: Yannda kitaptan bir ilim olan biri, dedi ki; Ben (gzn ap kapamadan) onu (kralienin tahtn) sana getirebilirim. Derken (Sleyman) onu (taht) kendi yannda durur halde grnce dedi ki: Bu Rabbimin fazlndandr. Ona kr m edeceim, yoksa nankrlk m edeceim diye beni denemektedir (27/Neml, 40) O davranlarnzdan sonra, belki (akllanp) kredersiniz diye sizi affettik. (2/Bakara, 52) Siz Beni zikredin (tat ve ibadetle ann) ki, Ben de sizi anaym. Bana kredin; sakn nankrlk yapmayn! (2/Bakara, 152) Ey iman edenler! Size verdiimiz rzklarn temizlerinden yiyin; eer siz gerekten yalnz Allah'a kulluk ediyorsanz, Ona kredin. (2/Bakara, 172) ...Allah kredenleri mkfatlandracaktr. (3/l-i mrn, 144) Eer siz iman eder ve krederseniz Allah size neden azap etsin! Allah kirdir, Almdir; kre karlk veren ve her eyi bilendir. (4/Nis, 147) ...Allah, kredenleri daha iyi bilmez mi? (6/Enm, 53) Rabbiniz yle buyurmutur: Andolsun, eer krederseniz gerekten size (nimetimi, mkfatm) artrrm ve andolsun eer kfrederseniz (veya nankrlk yaparsanz), phesiz benim azabm pek iddetlidir. (14/ brahim, 7) "Siz, hi bir ey bilmezken Allah, sizi analarnzn karnndan kard; kredesiniz diye size kulaklar, gzler ve kalpler verdi." (16/Nahl, 78) "Gerekten brahim, Hakk'a ynelen, Allah'a itaat eden bir nder idi. Allah'a ortak koanlardan deildi. Allah'n nimetlerine krediciydi. nk Allah, onu semi ve doru yola iletmiti." (16/Nahl, 120-121) Kuran, hiret iin aba harcayan mminleri kr kknden gelen mekr sfatyla vmektedir. Kim de Ahireti ister ve bir mmin olarak ona alrsa, ite bylelerinin abas mekrdur (kre deerdir). (17/sr, 19; ayrca bkz. 76/nsan, 22) "kreden, ancak kendisi iin kretmi olur. Nankrlk eden de bilsin ki Allah mstandir, her trl vgye lyktr." (31/Lokman, 12) ...Ve sizin iin kulaklar, gzler, kalpler yaratmtr. Ne kadar az krediyorsunuz! (32/Secde, 9) ...kredin. Kullarmdan kreden azdr! (34/Sebe, 13) ayet nankrlk ederseniz (kfrederseniz), artk phesiz Allah size kar hi bir ihtiyac olmayandr ve O, kullar iin buna rza gstermez. Ve eer krederseniz, sizin (faydanz) iin ondan raz olur (39/Zmer, 7) "...Biz kredenleri mkfatlandrrz." (54/Kamer, 35) Hadis-i eriflerde kr Kavram

"M'minin ii tuhaftr, her ii hayrdr. Bu, yalnz m'mine vergidir/zgdr. Sevindirici bir ile karlasa kreder, o i kendisi hakknda hayrl olur. zc bir ile karlasa sabreder, kendisi iin hayrl olur." (Mslim, Zhd 64; Drim, Rikak 61; Ahmed bin Hanbel, Msned V/24) "Hamd, krn badr. Allah'a hamdetmeyen, O'na kretmemitir." (Abdrrezzak; Beyhak, uabu'l-man; Kenzu'l Umml, 3/6419, s. 255) Rasulllah (s.a.s.) geceleri ayaa kalkp ayaklar kabarncaya kadar namaz klard. Kendisine; Allah (cc) senin gemi ve gelecek gnahlarn affetti (niye kendini bu kadar yoruyorsun) denildi. Allaha kreden bir kul olmayaym m? cevabn verdi. (Buhri, Teheccd 6, 2/63; Tefsir-Fetih 1, 6/169, Rikak 19, 8/124; Mslim, Sfatl Munafikn 18, 79, Hadis no: 2819, 4/2181; Tirmiz, Salt 304, Hadis no: 412, 2/268; Nesi, Ky. Leyl 17, 3/178) "nsanlara kar hamdetmeyen (teekkr etmeyen), onlara nankrlk yapan insan, Allah'a kar da hamdetmez." (Eb Dvud, Edeb 11; Tirmiz, Birr 35) "Allah'm, Seni zikretmek, Sana kretmek ve gzel ibadet etmek iin bana yardm eyle!" (Eb Dvud, Vitr 26; Nesi, Sehv 60; Msned, Ahmed bin Hanbel, 2/299, 5/245) "Allah, bir kuluna nimet verince, kulunun stnde o nimetin izini grmek ister." (Tirmiz, Edeb 54; Msned, Ahmed bin Hanbel, 2/311, 4/438) "Yce Allah diyor ki: 'Ey kullarm! Gemi ve gelecek, siz btn ins ve cinler bir araya gelerek, aranzdaki en muttak kimsenin kalbi gibi olsanz, sizin bu durumunuz, Benim hkimiye-timi zerre kadar artrmaz. Yine ey kullarm! Gemi ve gelecek btn ins ve cin bir araya toplansanz, aranzdaki en gnahkr birinin kalbi gibi olsanz, Benim hkimiyetime en ufak bir noksanlk getiremezsiniz. Ey kullarm! Hakknzda itibar ettiim ey, amellerinizdir. Daha sonra siz, amellerinize gre eksiksiz olarak mkfatlandrlacak veya cezalandrlacaksnz. yleyse kim bir hayr ilemeye muvaffak olursa, bundan dolay Allah'a kretsin. Kim de hayrn dnda baka bir ey ilerse, bundan dolay da kendi nefsini sulasn." (Msned, Ahmed bin Hanbel, 5/160; Mslim, Birr 55; Tirmiz, Kym 48; bn Mce, Zhd 30) Yemek yiyip kredenin derecesi, (nfile) oru tutup sabredenin derecesi gibidir. (Buhri; Ktb-i Sitte, c. 17, s. 176, hadis no: 559 -1765-) Kyamet gnnde hamd edenler ayaa kalksn denildiinde yalnz Allah'a oka ve her hal krda kredenler ayaa kalkar. (Taberni; Ebu Naim; Beyhak, Gazli, hy-i Ulmid Din, c. 8, s. 547) Mal toplamay yasaklama hususunda yet nzil olunca Hz. mer (r.a.): yleyse ne toplayalm y Rasulallah? diye sordu. Rasulullah da yle cevap verdi: Allah'a kreden dil, zikreden kalp ve mmine hanm. (Gazli, hy-i Ulmid Din, c. 8, s. 547)

Zikrin en faziletlisi l ilhe illllahtr. Dunn en faziletlisi el-hamd lillhtr. (Tirmiz; Nesi; bn Mce; nakl. hy, 8/309) kr - man likisi kr, nimet vereni bilip onu aa vurmak olduu gibi, bunun tam zdd olan kfr ise, nimet vereni inkr edip onu gizlemektir. Kfr kavramnn, inkr ve nimet sahibini gizlemeyi de ifade ettiini hatrlayalm. Kfr kelimesi, iman etmemeyi, insanlara sonsuz nimetler veren rzk sahibi Allah inkr etmeyi anlatt gibi, kr kelimesi de iman etmeyi, verilen nimetlerin sahibi olan Allah tanmay ve Ona minnettarlk duymay ifade eder. krn zddnn Kuranda kfr kelimesiyle tanmlanmasndan, kretmenin Allah katnda ne kadar nemli olduu ve bu ibadetten uzaklamann ne kadar byk problem olduu aka anlalr. kr, hamdetmeyi ve tevhide inanmay bir araya toplar. Her krn ba mutlaka Allaha hamd olmaldr. Nitekim Ftiha sresine Allaha hamd ile balar, tevhid dinine ballkla bitiririz. Ftihada, Bizi nimet verdiklerinin yoluna ilet dememiz emredildi. Kendilerine nimet verilenler ise, peygamberler, sddkler, ehitler ve slih insanlardr. Kendilerine gazap edilenler ile saptmlar, nimet verilenler arasna sokulmamtr. Kfredenler, inkrclar; kredenler ise iman edenlerdir diyebiliriz. kr, iman etmenin eitli organlarla ve bu organlarn faaliyetleriyle ortaya konulmasdr. kr ayn zamanda nimeti bilmenin ismidir. nk nimeti bilmek, nimeti vereni bilmenin yoludur. te bunun iin Allah (c.c.), Kuranda slm ve imana kr diye isim vermektedir. Nimetin nereden geldiini bilmek, krn artlarndan biridir. Yoksa tamam deildir. krn ierisinde nimet vereni itiraf, nimete kar nimet sahibi Allah' vmek, Ona boyun emek, Onu sevmek ve nimet konusunda Onu honut edecek eyleri yapmak da bulunmaktadr. Kul nimeti tand zaman, nimetin sahibini de tanr. Onu tanynca Onu sevmeye balar ve Onun holanaca eyleri yapmaya niyet eder. Kfr, rzk ve Onu verenin zerini rtmek, gizlemek, grmezlikten gelmek; kr ise, nimeti bilmek, itiraf etmek ve aa vurmaktr. phesiz bu itiraf yalnzca dil ile olmaz; kr, imann eyleme dnmesiyle yerine getirilir. Baz yetlerde 'kr' kelimesinin iman etmenin, 'kfr'n ise inkr etmenin yerine kullanldn gryoruz: ayet nankrlk ederseniz (kfrederseniz), artk phesiz Allah size kar hi bir ihtiyac olmayandr ve O, kullar iin buna rza gstermez. Ve eer krederseniz, sizin (faydanz) iin ondan raz olur (39/Zmer, 7) Rabbiniz yle buyurmutur: Andolsun, eer krederseniz gerekten size (nimetimi, mkfatm) artrrm ve andolsun eer kfrederseniz, phesiz benim azabm pek iddetlidir. (14/ brahim, 7) kr, ayn zamanda irk komann da karldr. irk koanlar elbette kretmezler. Onlar zaten Allaha ortak koarak Onun asl nimet sahibi olduunu inkr

etmektedirler. Onlardan bir ksm Allahtan bir iyilik gelirse kretmeye sz verirler. Ancak skntdan kurtulunca tekrar irk komaya devam ederler (6/Enm, 6364). kretmek, irk komann ztt olarak Allah'a kullukla beraber zikredilir: ...Andolsun ki Allah'a irk/ortak koarsan, amellerin/ilerin phesiz boa gider ve hsrana urayanlardan olursun. Hayr! Yalnz Allah'a kulluk et ve kredenlerden ol. (39/Zmer, 65-66) Bir yette kretmek, yalnzca Allah'a kulluk etmenin art olarak gsterilir: Ey iman edenler, size rzk olarak verdiklerimizin temiz olanlarndan yiyin ve eer siz gerekten yalnzca Allaha kulluk ediyorsanz Ona kredin. (2/Bakara, 172) kr bdeti, Bir mtihan Aracdr nsan kretmek veya kfretmek noktasnda denenmektedir: Hi phesiz Biz insan, karmak olan bir damla sudan (nutfeden) yarattk. Onu denemekteyiz. Bundan dolay onu iiten ve gren yaptk. Biz ona yolu gsterdik; (artk o) ya kredici olur ya da nankr olur. (76/ nsan, 2-3). Bu yette kretmenin imanla, kretmemenin ise kfrle e tutulduu aka grlmektedir. Allah (c.c.) mminleri zaman zaman sabr ve kr ile imtihan eder. Bazen darlkla, bazen varlkla, bazen musibetlerle, bazen de zaferlerle dener. Kendini yeterince tanmalar iin nimet verir ve verdii nimetleri hatrlatr. Bazen bolluk verir, bazen de bolluktan sonra darlk verir. Snava tutulan m'minlerin balarna sknt gelir, baz eylerden mahrum kalrlar, insanlardan eziyet grrler. Mmin her trl zorlua ve denemeye sabreder, her trl nimete ise hamd eder veya kreder. Allah, insana saysz nimetler vermitir. Bu nimetlerle insanlar snamaktadr; insan kr m edecek, nankrlk m? (1) ekr ve kir Kuran, kredenlere kir demektedir ve bu kelimeyi genellikle oul olarak kullanmaktadr. Allah (c.c.) ekr ve kirdir. Yani kredenlerin sevabn kat kat, fazlasyla verendir. kir, kr mastarnn fil ismidir. ekr ise bu fil ismin mbalaal (abartl) halidir. kir kreden demektir. Kuran- Kerimde iki yette Allah hakknda, dierlerinde ise Allaha kreden mminler hakknda tekil ve oul olarak gemektedir. ekr szlkte, ok ok kreden demektir. Bu kavram da daha ok kreden kullar hakknda kullanlmaktadr. Ancak drt yette Allah (c.c.)n ismi olarak gemektedir. a- Allahn kir-ekr Olmas Kulun Allaha kretmesi, Onun verdii nimetleri bilmesi ve bunu bizzat kulluk yaparak, Allaha itaat ederek yerine getirmesi eklinde grlr. Ancak Allahn kir veya ekr olmas byle deildir. Allahn kullarna kr, onlar balamas, amellerinin karln vermesi ve onlar vmesi, kullarnn az da olsa

krlerinden rz olmasdr. Allah hakknda kullanlan kir ve ekr kelimelerinin yalnz deil de afr, Halm ve Alm sfatlaryla beraber gelmeleri dikkat ekmektedir. Allah (c.c.) ekrdur. Yani kullarnn az amellerine kar ok mkafat verendir, ecirlerini kat kat artrandr. Bir baka deyile ekr, Allahn kullarn balamas, amellerinin karln vermesi ve onlar vmesidir. Kullarndan gelen az bir kre rz olmas da Allahn ekr olmasnn bir sonucudur. Allah (c.c.) kullarndan gelen az kre rz olarak onlar ok kre tevik etmekte, az da olsa kr kmsemeyip bu grevi yapmalarn istemektedir. Allah kullarnn ecirlerini noksansz der ve kendi fazlndan onlarn ecirlerini daha da artrr. nk O afr ve ekrdur; balayandr ve kr kabul edendir (35/Ftr, 30, 34). Allah iyilik edenlerin iyiliini artrr. nk O afr ve ekrdur (42/r, 23). Kim, kendisine farz klnan ibadetlerin fazlasn gnlden yaparsa, onun karln alr. nk Allah (c.c.) Almdir (bilendir) ve ekrdur (krn karln verendir) (2/Bakara, 158). u yette de ayn sfat Halm ismiyle beraber kullanlmaktadr: Eer Allaha gzel bir bor verecek olursanz (Allah rzs iin ihtiya sahiplerine infak eder veya fizsiz bor verirseniz), onu sizin iin kat kat artrr ve sizi balar. Allah ekrdur (kr kabul edip ok ihsan edendir), Halmdir (ceza vermekte acele etmeyendir). (64/Teabn, 17). Allaha gzel bir ekilde bor vermek, Onun yolunda mal iten gelerek, severek ve isteyerek infak etmek, karlksz bor vermek eklinde tefsir edilmitir. Allah (c.c.), kuluna verdii maldan infakta bulunmasn istiyor, bunun da karln bol bol veriyor. Kul, krn noksan yapt zaman da ona ceza vermekte acele etmiyor, ona hilimle (yumuaklkla) davranyor. Ayn ifadeyi Kuranda iki yerde daha grmekteyiz (2/Bakara, 245 ve 57/Hadid, 11). Kullar, krn bir ifadesi olarak Allahn kendilerine verdii maldan ihlasl bir ekilde Onun yolunda harcarlarsa, Allaha bor verirlerse; Allah da bunun karln kat kat der. nk O, kr karlksz brakmaz. kir szlkte kreden anlamna gelmekle beraber Allah hakknda kullanld zaman, tpk ekr gibi krn karln, kreden kimseyi bilip ona hak ettii mkafat veren demek olur. Bunun iin Kuranda iki yette ve Alm sfatyla birlikte gemektedir. Bunun Alm sfatyla birlikte kullanlmas, bu ismin yanl anlalmasn nlemekte, kulun yapt krn Allah tarafndan bilinip karlnn verilecei aka bildirilmi olmaktadr (2/Bakara, 158). Eer kreder ve iman ederseniz, Allah size ne diye azap etsin? Allah, kirdir (krn karln verendir), Almdir (bilendir) (4/Nis, 147) b- nsanlarn kir-ekr Olmalar ekr ve kir kavramlar insanlar hakknda da kullanlmaktadr. Allah (c.c.) insan bir yola (sebile) sevketmitir, onu dzene koyarak ona akl vermi ve dnyaya gndermitir. Bylece o acaba kir (kreden) bir kul mu yoksa nankrlk eden bir kul mu olacak? (76/nsan, 3) kir olma sfat baz peygamberlerin de

sfatdr. Mesel Hz. brahim tek bana bir mmet idi ve kir (kreden) bir kuldu (16/Nahl, 120-121). Nh (a.s.) da ekr (kreden) bir kimse idi (17/ sr, 3). Kullarn kredici olmalarn belirtmek iin de bir ok yette kir kelimesinin oul halinin (kirn-kirn) kelimelerinin kullanldn grmekteyiz (21/Enbiy, 80; 3/l-i mrn, 114, 145; 7/Arf, 17, 144). Kuran, Hz. Dvuda ve Hz. Sleymana Allahn verdii eitli nimetleri saydktan sonra, onlara ve onlarn kiiliinde dier kullara yle sormaktadr: Siz, kirlerden (kredenlerden) olmayacak msnz? (21/Enbiy, 80) Rabbimiz buyuruyor ki: Hayr, artk (yalnzca) Allaha kulluk et ve kredenlerden (kirnden) ol. (39 Zmer/66) kredenler, Rablerine iman ederler, Onun nimet ve rzk verici olduunu bilirler. Onlar, hayatn ve lmn, insann emrine verilen her eyin bir deneme sebebi olduunun uurundadrlar. Onlar byle iman etmilerdir. krn gereini yerine getirirler. kr Hamd likisi Hamd ile kr arasnda byk yaknlk ve benzerlik vardr. Hatta hamd yerine kr, kr yerine hamd kelimeleri kullanlabilir. Hadis-i erifte bu yaknlk yle ifade edilir: "Hamd, krn badr. Allah'a hamdetmeyen, O'na kretmemitir." (Abdrrezzak; Beyhak, uabu'l-man; Kenzu'l Umml, 3/6419, s. 255; ElC evziyye, Medrics Salikn, 2/208) Bunun yannda, hamd ile kr arasnda ksm farklar vardr. Hamd, isteyerek yaplan bir iyilie kar, iyilik yapana bir teekkr ve bir vgdr. Hamd etmenin zellii bir iyilie kar yaplmasdr. Hamd ile, ihsanda bulunan hem vlr, hem ona kar minnettarlk duyulur, teekkr edilir. kr de byledir. Ancak kr yaplm olan bir iyilie kar sz ile veya fiil ile yerine getirilen bir vg ve kran duygusudur. Bu bakmdan hamd genel olarak krden daha geni kapsamldr. Hamd, nimete kavumann veya gelecek olan bir nimetin sevincini, huzurunu duyup, nimet sahibine vgde bulunmadr. kr de insana gelip ulam bir nimete kar bir teekkrdr. Hamdde sevin ve arzu anlam, krde ise iten ballk ve dostluk anlam daha ok yer almaktadr. Bununla beraber hamd etmede sayg ve deer verme yn daha yksektir. Allaha kar kullanlan btn sayg ifadeleri, Onu zikretme, Onu methetme (vme): hepsi de birer hamddir. elHamd lillh (Allaha hamdolsun) denildii zaman hepsi de ifade edilmi olur. Hamd, krn badr. kr, hamde gre, sebepleri asndan daha genel, ilgili olduu eyler asndan daha zeldir. Hamd, ilgili olduu eyler asndan daha genel, sebepleri asndan daha zeldir. Bunun anlam udur: kr, nimet sahibine ahitlik yaparak kalp ile, verek ve nimet sahibini itiraf ederek dil ile, itaat ederek ve boyun bkerek

organlarla olur. krn ilgilendii ey Allahn zatna ait zellikler deil, Onun verdii nimetlerdir. Allahn, hayat, iitme ve grme gibi sfatlarna karlk krler olsun denmez. Bunlar iin Allaha hamdedilir. kr gereken her eye ayn zamanda hamd de gerekir. Ama hamdin gerekli olduu her eye kr gerekmez. kr organlarla, hamd ise kalp ve dil ile yerine getirilir. Hamd; bir nimetin veya gzelliin kayna ve sahibi olan gc, vg ve yceltme szleriyle anmaktr. Bir baka deyile hamd, istee bal bir iyilie veya onun balang noktas olan bir yardma kar, gnl akl ile o iyiliin sahibine sayg ifade eden bir vg szdr. Bunda hem nimet sahibini vmek, hem kretmek, hem de yceltme anlam vardr. Hamd, bir eit vmek veya vlmek, iyi bir v veya vl, gzel bir vc veya vlen olmak gibi anlamlar da kapsayan bir szdr. Hamd; en geni anlamyla krdr. Hamd, yalnzca dille yaplr. Halbuki kr hem dille hem de hareketle yerine getirilir. kr, bir nimetin karl olarak yaplr. Hamd ise, nimet sahibinin var olduunu bilmemiz durumunda, o nimet veya gzellik bize ulamasa da yaplr. Bu bakmdan hamd her durumda yerine getirilir. kr, insana ulaan bir iyilikten sonra , szl, fiille ve kalpten nimeti verene karlk vermektir. Yalnz fiille veya kalpten yaplan kr ne methetmedir, ne de hamddir. Fakat dil olarak yaplrsa bu, hem hamd, hem methetme olur. Byle bir hamd de Allaha kar duyulan minnettarln ba olur. Hamd, gemite verilen ve gelecekte verilecek olan nimetler hakkndaki sevin durumundan, kr ise, verilmi olan bir nimete kavuma durumundan dolay yaplan bir mutluluk ilndr. Tekrar edelim ki kr; nimet veren Allah (c.c.)n nimetlerini boyun bkerek itiraf etmektir. Kul kendisine yaplan iyilii itiraf eder ve nimet vereni ver. Bu anlamda onun Allaha hamdolsun demesi bir kr ifadesidir. Nimetlere kr, Allahn yapt ihsanlar grmek, hrmet ve byk tanmay (tazimi) yerine getirmek ve nimet verenin hizmetinde bulunmaktr. kr bir anlamda da kulun kendini gerek kretmekten ciz grmesidir. nsan ne kadar gayret ederse etsin; ne verilen nimetlerin karln hakkyla deyebilir, ne de nimet vereni hakkyla vebilir. phesiz ki Allahn bir insana kredebilme kabiliyeti ve frsat vermesi, anlayabilenlere gre, insan iin en byk iyiliktir. Bir baka adan kr, g ve imknlarn Allaha ibadet ve itaat uruna kullanabilmektir. krn Yerine Getirilmesi Kurandan anladmza gre mminler Allaha ekilde kredebilirler: a- Dil ile kr: Nimet sahibini anmak, Onu vmek, Onun nimet sahibi olduuna iman etmekle ve bunu Tevhid kelimesiyle ilan etmekle olur. Bu basit bir teekkr

ifadesi deil, dil ile ehadeti getirmek, dil ile doru szl olmak, dil ile Kuran tasdik etmek, dil ile slm anlatma, Kuran okuma ve dil ile Allah okca zikretmek ve buna benzer dil ile ilgili kulluk grevlerini yapmakla yerine getirilir. b- Kalp ile kr: man kalbe yerletirdikten sonra nimet sahibinin Allah olduunu kalp ile tasdik etmek, vahy ile gelen eyleri kabul etmek, yree Allahtan baka kimsenin korkusunu ve sevgisini koymamaktr. c- Fiil (aksiyon-eylem) ile kr: Bedenin organlaryla nimet verene itaat etmek ve Onun yce emirlerini yerine getirmektir. Ksaca slm her bakmdan yaamaya almaktr. nk nimet vereni bilip Onu vmek, bir anlamda Ondan gelen her eyi kabul etmektir. Allah'a kr; hidyete uymak, slm'a teslim olmak demektir. kr, sz tekrarndan ok, uygulamadr, eylemdir. phesiz yalnzca dil ile Allahm sana krler olsun demek kr iin yeterli olmaz. Fiil ile kr, Allaha hakkyla kullukla beraber ayn zamandan Allahn verdii nimetlerden Allahn dier kullarn da faydalandrmaktr. (2) ...Ey Dvud ailesi! kredin. Kullarmdan kreden azdr. (34/Sebe, 13) Eer siz gerekten yalnz Allah'a kulluk ediyorsanz, Ona kredin. (2/Bakara, 172) yetlerde kr deyin buyrulmam, kredin denilmitir. kretmek, gerek krn, Allahn emrettiklerini yapp nehyettiklerinden de uzaklamakla ed edileceini gsterir. Dolaysyla kr, bazlarnn zannettii gibi sadece namazlardan ve yemek yiyip doyduktan, su iip kandktan sonra el-hamd lillh demekten ibaret deil; bunun yan sra ibadetin fiilen ed edilmesi demektir. Rasulullah, geceleri yataktan kalkp ayaklar iene kadar namaz klmasnn sebebini yle aklyordu: kreden bir kul olmayaym m? (Buhri, Teheccd 6; Mslim, Sfatl Mnfikn 18, 79). Raslullah (s.a.s.), kr etmeyi, sadece dil ile yaplan bir vgden ibaret grmyor, aksine kr bizlere btn nimetleri sunan Allah'a, bedenin btn zlaryla yaplan bir ibadet olarak gryordu. Onun iin kr yle tarif edilir: kr, Allahn vermi olduu nimetlerin etkisinin, kulunun dilinde vg, kalbinde sevgi ve zlarnda itaat ve ballk olarak zuhur etmesidir. Gerek kr iin, dilde Allahtan bakasnn vgs olmamal, kalpte Allahtan baka sevgili bulunmamal, mahluklardan biri sevilse bile Allah iin sevilmelidir. Allah sevgisi insann kalbine yerleince de, insan o sevdiinin btn emirlerini tm organlaryla yerine getirir ve btn yasaklarndan da ekinir. te hakiki kr budur. Yalnzca Rabbinin nimetini anlat; onu minnet ve kranla an. (93/Duh, 11) Bu yet-i kerimede geen anlat kelimesinden maksat, ya Allahn vermi olduu nimetleri bakalarna da anlatarak zikretmek ve Allah bana u u nimetleri nasib etti demektir; ya da bu yet-i kerimede anlatlmas emredilen nimet: Allah

yoluna dvet etmek, Onun eriatn tebli etmek ve mmete slm retmektir. yet-i celile, bu iki manay da kapsamaktadr. nsan, dallet ve chiliyyet ierisinde olduu gnleri hatrlamal ve Allahn kendisini karanlklardan, nura kartm olduuna kretmelidir. Hz. mer (r.a.) de byle yapyor, chiliyyet gnlerinde helvadan put yapp, acknca yediklerini hatrlaynca, o gnlerine glyordu. Mslman, Allah'n nimetiyle zengin olduktan sonra da, fakir olduu eski gnlerini hatrlamal ve davranlarn ona gre ayarlamaldr. Durumu dzeldiinde skntl gnlerini hatrlamal, sonra da Allah kendisini o dertlerden kurtard iin kr vecibesini yerine getirmelidir. Bu ekilde, Allahn kendisine verdii nimetlerin anlatm olur ve bunun vecibelerini insanlar Allah yoluna dvet etmek suretiyle tamama erdirir. Kulun kr, rkn zere kuruludur. Bunlarn hepsi bir arada olmaynca kul, kr etmi saylmaz. Bunlar: Allahn vermi olduu nimetleri itiraf etmek, bu nimetlerden dolay Allah'a hamd ve sen etmek, bu nimetleri, Allahn rzasn kazanacak ilerde kullanmaktr. Allahn vermi olduu nimetleri itiraf etmek, bu nimetleri kendi tecrbemize, zekmza, abamza, makammza, hretimize ve kuvvetimize deil; sadece Allah'a dayandrmaktr. Karun, kendisine verilmi olan nimeti, kendi bilgisine ve becerisine dayandrnca Allah onu, btn mal ve mlk ile yerin dibine sokmutur. Bunun iin, normal olarak kii, kendisine btn bu nimetleri veren Allah'a kretmelidir. Sonra, kendisine nimet verenin Allah olduuna yaknen iman eden ve Ona hamd ve sen eden kii, kendisine verilen bu nimetleri Allah'a isyan yolunda kullanmaz. Kendisine mal verilen kii, faizle para vermeyecei gibi, shhat ve fiyet verilen kii de, insanlara kar zor kullanarak, onlara zulmetmez; ibadetleri terk etmez. Bu rknleri gerei gibi ed ettiimiz zaman, hi phe yok ki Allah bize vermi olduu nimetleri oaltacak ve Kerim olan kitabnda krederseniz, and olsun ki size arttracaz. (14/brahim, 7) buyurarak, vaad etmi olduu zere, o nimetleri bereketlendirecektir. (3) Seyyid Kutub, krn derecelerini yle aklar: Allah Telya krn pek ok dereceleri vardr. Birinci derecesi, Allahn fazl u keremini itiraf ederek isyan etmekten hay etmektir. Son derecesi de, bedenin btn hareketiyle, lisann btn telffuzuyla, kalbin btn hafakanyla, ruhun btn titreyii ile Rabb-i Zlcelle kretmektir. (4) Mevddi, krn belirtilerini u ekilde aklar: krn belirtisi, ihlsla Allahn lutfettii nimetlerin kadrini bilmek ve bunu dil ile ikrar edip davranlarla sergilemektir. Bu da eyi ifade eder: Birincisi, kreden kimse kendisine nimet verenin lutfunu iyice deerlendirmeli ve krde bakasn Ona ortak kabul etmemelidir. kincisi, kendisine nimet veren varla sevgi ve ballk duymal ve bu tr duygular Onun dmanlarna kar beslememelidir. ncs, kendisine

nimet verene itaat etmeli ve Onun isteine aykr harekette bulunmamaldr. (5) krn nemi Hayat bir nimettir. Hayatn devamn salayan her ey birer nimettir. Allahn zatn idrak etmek bir nimettir. man ise bir insan iin en byk nimettir. Allahn bir kuluna iman nasip etmesi, ona olan nimetini tamamlamas demektir. krn ba Allah bilmektir. Allah Rab olarak bilen, Onun nimet verdiinin uurunda olan bir kimse de Onu sevmeye balar. Allah seven Ona ibadet eder, Ona hi bir eyi irk komayarak Onun nimet verici olduunu itiraf eder. Kul bu uurla ei ve benzeri olmayan bir Rabbin nnde kulluk yaptnn, bir byk lezzetle lfet ettiinin farknda olur. Bu nedenle Tevhid, yani Allah hakkyle birlemek krn zirvesidir. nsan kul olarak her zaman fakirdir, yani her adan Allaha muhtatr (35/Ftr, 15). nk Ondan baka nimet veren yoktur. Hayatn srdrebilmek iin her zaman Onun yaratt nimetleri tatmak zorundadr. Kul bu nimetlerin karln da ancak ibadetle/kullukla yerine getirebilir. nsan ayn zamanda, hata ve gnah ierisindedir. Gnahkr ise her an Rabbinin af ve mafiretine muhtatr. Bu adan Allah (c.c.) kullar hakknda Rahim ve afurdur. Rahim olan Allah kullarna nimet vererek ve ihsanda bulunarak merhamet etmektedir. Kul daima Rabbinin verdii nimetler ile nefsinin gnahlar arasndadr. Hasan-i Basr diyor ki: Ben nimet ile gnah arasnda sabahlyorum. Bundan dolay nimeti krle, gnah ise tevbe-istifar ile hatrlamak istiyorum. (nak. Ibni Teymiyye, el-C miur Rasil, 1/116) kretmenin ne kadar nemli bir konu olduuna bir delil de, blisin Kuranda ibret olarak nakledilen u szleridir: blis: yle ise beni azdrmana karlk, and ierim ki, ben de onlar (insanlar) saptrmak iin senin doru yolunun stnde tuzak kuracam. Sonra elbette onlara nlerinden, arkalarndan, salarndan, sollarndan sokulacam ve sen, onlarn oklarn kredenlerden bulamayacaksn dedi. (7/Arf, 16-17) yette ifade edildii gibi, eytan, insann krden uzaklamasn, kendisi iin byk bir baar olarak gryor. eytann hedefinin insanlar krden alkoymak olduuna gre, kretmeyen insann nasl bir dallet iinde olduu anlalr. krn iaret ettii btn grntler Allaha ait olmasna ramen Kuran, bir yerde ana-babaya da kredilmesini emrediyor (31/Lokman, 14). Bunu Trkedeki teekkr ve iyilik olarak anlamamz daha uygundur. Yalnz, Kurann ana-babaya kr/teekkr edilmesini emretmesinde, ana-babaya kar evltlarn tavrlarna dikkat ekildiini grmek zorundayz. Bebekliimizden itibaren onlarn yaptklar iyilikleri unutup nankrlk yapmamamz, onlara sayg ve minnettarlkta bulunmamz gerektiini Kuran, onlara krle emrederek, insanlara kar da nankr olmamamz belirtiyor.

Allah (c.c.) kreden kullarnn ecirlerini kat kat onlara der. Ahiret mutluluunu kazanmak iin aba harcayan mminlerin bu abas Allah katnda deerlidir, makbuldur. Bu abalarn karl (kr) bol bol verilecektir. Karl verilen abalar, gayretler; mekrdur. kr ahlknn Hz. Muhammed (s.a.s.)'in hayatnda nasl somutlatn aadaki rnek gzel bir ekilde gstermektedir: Rasulllah (s.a.s.) geceleri ayaa kalkp ayaklar kabarncaya kadar namaz klard. Kendisine; Allah (cc) senin gemi ve gelecek gnahlarn affetti (niye kendini bu kadar yoruyorsun) denildi. Allaha kreden bir kul olmayaym m? cevabn verdi. (Buhri, Teheccd 6, 2/63; Tefsir-Fetih 1, 6/169, Rikak 19, 8/124; Mslim, Sfatl Munafikn 18, Hadis no: 2819, 4/2181; Tirmiz, Salt 304, Hadis no: 412, 2/268; Nesi, Kymul Leyl 17, 3/178) Mminin hayat sabr ile kr anlay arasnda gemelidir. Allahn verdii nimetler saylamayacak kadar oktur. Bu nimetlerin sahibine kr, insanlk borcudur, yaratln gereidir. kr borcu iman ettikten sonra, btn bir mr Allahn istedii gibi yaamakla, nimet sahibinin rzs dorultusunda hayat srmekle yerine getirilir. Bir nimete kavuulduu veya kiiyi memnun edecek bir hayr ona ulat zaman, kr secdesi yapmak mstehabtr. Rivayet edildiine gre Peygamberimiz (s.a.s.)e sevindirici bir haber geldii zaman veya onun mjdesi verildiinde hemen Yce Allaha kr iin secdeye kapanrd. (Eb Dvud, C ihad, Hadis no: 2774, 3/89) (6) Sdi-i irz, Glistan'n dibacesinde; "Bir insan, her nefesinde Allah'a kar iki kr borludur." der. Bir soluk alp vermede hayatn iki defa balayan, iki defa can veren Allah'tr. Byle bir Allah'a elbette dilinle, halinle, kalbinle, kalbnla, teekkr etmen icap eder. Bundan dolay gerek anlamda hamd ve krde bulunanlar ok azdr. "Kullarmdan kreden ne kadar az!" (34/Sebe' 13) ok sevilen, ok saylan bir zatn, bir padiahn hediyesi bize iki hususu dndrr. Birincisi, o kimse tarafndan bize verilen hediyenin madd kymet ve deeridir ki, bu, ondan alnacak zevk ve lezzet, sadece madd deeri kymetindedir. kincisi ise, onun, ok saygn bir zatn, bir padiahn hediyesi olmas hususudur ki, burada artk madd deerin hibir kymeti yoktur. Bu makamda nemli olan, bu hatrann o saygn kiiye ait oluudur. Byle bir hediyeden alnacak zevkin, ncekinden kat kat fazla olduunu herkes kabul eder. nk, bu hatrayla, onu balayan zata balanlr, bu hediye, ikram edenle yaknln simgesi kabul edilir. Bu rnekle anlalmaktadr ki, nimet verilen kimse, nimetten ok, nimet vereni hatrlamaldr. Verilen nimetlerden yararlanmaktan daha ok nemlidir, nimet verenin bize nem verip, ba ve ikramlarn sunmas. Nimetten, nimet sahibine intikal edilmelidir; Aralardan amaca, postacdan mektup sahibine, aracdan her

eyin gerek sahibine; Ve bunca acziyet ve isyanmza ramen bize ihsan ve bandan vazgemeyen gerek mrebbimiz Rabbimize. O yzden tm nimetlerin sahibi olan zat, byklnden ve bize deer verdiinden dolay devaml kredilmeye lyktr. kr, sadakat makamdr. Allah, insanlar iin eit eit nimetler yaratm, onlara yol gsterici olarak peygamberler gnderip kitaplar indirmitir. Kendileri iin kulaklar, gzler ve kalp var etmi, ayrca doru yolda olsunlar ve dnya-ahiret saadetini kazansnlar diye emir ve yasaklarda bulunmutur. Btn bunlarn karlnda insana den O'nun yolunda yrmek ve emirleriyle yasaklarnn dna kmamaktr. te hamd ve kr budur. Allah'n insanlardan insanlar iin istedii budur. (5/Mide, 6, 89; 16/Nahl, 78...) Yoksa, Allah insanlarn hamd ve krne muhta olmad gibi, kfrlerinden de etkilenecek deildir. Hamdeden, kreden kendi iyilii iin kreder, hem dnyada, hem hirette gerek saadete erer. Allah, krnn karlnda nimetlerini artrr ve kendisini mkfatlandrr, yani O da kullarnn krne kar kredendir (27/Neml, 40; 14/brahim, 7). (7) Dnya nimetlerinden ok hiret nimetleri, madd nimetlerden ok manev nimetler iin kretmemiz gerekir. Allah'a kretmek, bize her iyilii, her nimeti ihsan eden Allah'a kar, bu ihsan ve nimeti vermesi yznden, yalnz szle deil; fiil ile de ta'zim etmektir. Baz insanlar, kretmek iin kendilerine ok byk, zel bir nimetin gelmesini veya byk bir probleminin zlmesini beklerler. Halbuki insan her nnda saysz nimetler iindedir. Hayat, sal, akl, duyular, nefes ald havaya varncaya kadar saylamayacak nimetler iinde yzmektedir en ikyeti ve nankr insan bile. Btn bunlar kr gerektirir. nsan, nimetler iinde yzerken bunlarn kymetini anlamayabiliyor; ama elinden ktktan sonra nimetlerin deerini anlayp nankrlnn cezasn ekiyor. kr, madd nimetlere yapld gibi, daha ok manev nimetlere kar yaplr. Nimetlerin en by de imandr. Hikmet, mrifet, ilim nimetleri, madd nimetlerden daha byktr anlayanlar iin. Kitab'mzn hamdle baladn unutmamak, iman ve hidayet gibi nimetlere sahip olduumuzu, baka problem ve eksiklerin ok da nemli olmadn, dilimizle ve tebessmmzle kr ve hamdi devaml tayarak gsterebiliriz. ay ikram edene teekkr eden kadirinas kimse, hi bunca nimet verene teekkr unutur mu? "El-hamd lillah (hamd Allah'a mahsustur) de. Fakat onlarn ou dnmezler." (29/Ankebut, 63) El-hamd lillh, Sana krler olsun Rabbim! Bir insan, kendi haberi olmadan birinin srekli kendi iyilii iin altn rense acaba ne yapar? Herhalde, nce kendisine bu iyiliin niin yapldn renmek

ister. Sonra, bu yaplanlara kaytsz kalmaz; en azndan teekkr eder. te krn bir anlam da budur. Allah, bize bizim haberimiz olmadan iyilikler, gzellikler veriyor. Ama biz, gaflet iinde yaadmz-dan bunlarn farknda deiliz. Her ey biz insanlar iin ayarlanm, uygun hale getirilmi, emrimize verilmi. Fakat insanolu bunlarn gelii gzel, rastgele yapldn zannediyor. Bu uyumu, bu muazzam dzeni ve bunun sanatkrn fark etmek, Allah'a sonsuz teekkr gerektirir. Bunun iindir ki, Kur'an hamd ile balamtr. Kendisinden Dolay kredilecek "Nimet" Nedir? Nimet szlkte, her trl iyi hal (durum) demektir. Geni anlamyla nimet; hayatn gzel ve ho olmas, geim ynnden geni olmak, manev olarak rahat olmak anlamna gelir. Nimet kelimesinin ierisinde, iyilik, mutluluk, ihsan, ba, hayrl mal ve servet, her trl gzel durum manalar bulunmaktadr. Trkede bata ekmek olmak zere, yiyecek, iecek ve ihtiyac karlayan eylere nimet denildiini hatrlayalm. Ayn kelimeden gelen inm; nimet verme, nimetlendirme demektir. Kuranda bir sreye (altnc sre) adn veren Enm, kendilerinden faydalanlan deve, davar ve sr gibi hayvanlara denmektedir. Yine ayn kkten gelen nam, pek ok nimet anlamndadr. C ennette mminlere haddinden fazla nimet verilecei iin, oraya Nam cenneti ad verilmektedir. Kuranda nimet kelimesi sk sk gemektedir ve Allahn insana verdii balar hatrlatlmaktadr. nsann sahip olduu her trl imkn, yetenek ve varlk, aslnda Rabbinin ona verdii nimetlerdir. Bu nimetlere akl ve akln ilevleri girdii gibi, bedenin dzgn olmas, kulland eyalar, yeryz ve onun zerinde yararlanlan her ey, doru yolu bulmak, rahat olmak ve benzeri her ey girmektedir. Nimet, aslnda insann tat ald durum, yani mutluluk demektir. Buradan hareketle insann tat alarak mutlu olduu her eye nimet denmitir. Elinde dnyal olduu halde, onu gerei gibi kullanamayan, ondan yeterli tad alamayan, nimet iinde deildir. Allahn nimet vermesi, bir anlamda, verdii eyin tadn tattrmasdr. C anl veya cansz btn varlklara verilen ve varlklarn srdrmelerini salayan eylere rzk denir ve bu hayvan veya insan iin kullanlr. Ancak nimet kelimesi yalnzca insan iin kullanlmaktadr. nk yedii, kulland, kavutuu eyin tadn tam anlamyla almak yalnzca insana ait bir olaydr. nsana verilen nimetler ya dnyalktr ya da Ahiretliktir. Dnyada ulalan nimetler de iki eittir: Allah vergisi nimetler; allarak elde edilen nimetler. Allah vergisi (vehb) nimetler de ya madd olur veya mnev. Ruhun bedene frlmesi, yani can verilmesi, akl ve zeknn ie yaramas, dnme, konuma, akletme, vicdan ve i duygular, anlama ve ifade etme gibi yetenekler birer vehb nimettir. Vcudumuz, vcudumuzdaki btn organlar, bunlarn ie yaramas, kuvvet ve

hareket yetenei yine birer nimettir. alarak elde edilen nimetlerin banda iman gelir. lim sahibi olma, ahlk gzelletirme, doru olma, itibar sahibi olma, mal ve mlk kazanma gibi eyler, nimet olan eylerdir. hiret nimeti ise, Allahn ban kazanarak nimetler yurdu C ennete kavumadr. Bu anlamda insanlar Allahn nimetlerini saymaya kalksalar sayamazlar. nk Allahn insana verdii nimetler sayszdr. Yenilen ve iilen btn rzklar, sahip olunan ve kullanlan btn eyalar, tabiatn verdii her ey, insann btn yetenekleri, hayatn devamn salayan her ey Allahn insana verdii nimetlerdir. Bunlar kim sayabilir? O size istediiniz her eyden verdi. Eer Allahn nimetini sayacak olsanz sayamazsnz! Dorusu insan ok zlim, ok nankrdr. (14/ brahim, 34) Ftiha Sresinde her gn yle dua ediyoruz: Yarabbi, bizi nimet verdiklerinin yoluna ilet, gazaba urayanlarn ve doru yoldan sapm olanlarn yoluna deil. (1/Ftiha, 6-7) Allahn kendilerine nimet verdii kimseler u yette aklanyor: Kim Allaha ve Onun raslne nimet verdii peygamberler, sddklar (imannda doru olanlar), ehidler ve slih (iyi i yapan) kimselerle beraberdirler. Onlar ne gzel arkadatrlar. (4/Nis, 69) Kendilerine nimet verilenler, doru yolu bulmu, slmla ereflenerek dnya hayatn slmla dzene koymu, bu imanla yaam, lmden sonra ise sonsuz nimetlere kavumu kimselerdir. Deerli nimetlerin banda; yaama hakk, hrriyet hakk, inanma, vicdan sal, renme ve kazanma haklar gelir. Bunlar da Allahn insana ihsandr. Hidyet, yani doru yolu bulma imkn ise en byk nimettir. Allahn bu yolu insanlara vahy veya peygamberle gstermesi de onlar iin muazzam bir nimettir. Nimet ayrca, insana her trl faydann salanmas, her trl zararn ondan giderilmesidir. nsana den, kendisine saylamayacak kadar ok bata bulunan nimet sahibi Allah tanmas ve kendisine nasip edilenlere hakkyla kretmesidir. Allahn nimetleri sayesinde mmin ve birbirlerinin kardei olan mslmanlar ok ok kretmeliler. (3/l-i mrn, 103) Bunun yannda mslmanlar, kendilerine rzkn ve nimetlerin ulamasna sebep olanlara da de teekkr etmeyi bilmelidirler. Kullara teekkr etmesini bilmeyen, zaten Allaha kretmesini bilmez. (8) Eer nimet, dini iin imkn salad ve ilimle ibadetle megul olup Allah'a yaklamasna sebep olduu iin kul seviniyorsa, bu tam kr olur. Bunun zellii, dnyada kendisini ilim, ibadet ve hak yoldan alkoyan her nimete zlmek, onu nimet olarak bilmemek, belki de o nimetin geri alnmasn nimet bilip buna kretmektir. Kiiyi Allahtan uzaklatran hibir ey, o kii iin nimet olamaz! Gerekte nimet, hiret saadetidir. Bunun dndakilere nimet ve mutluluk demek, ya

yanltr veya mecazdr. hirete yardm etmeyen dnyev mutlulua, rahat ve zevklere nimet ismi vermek byledir. Dnyada yaratlan her ey, ancak insan onunla hiret sadetine ersin, Allah'a yaknl elde etsin diye kula bir let/ara olarak yaratlmtr. Her insan, tatinin orannda, tatte kulland sebeplerle Allahn nimetine kreder. Her nimetin kr, kendi cinsinden yaplr. Maln kr, zekt ve sadaka vererek; ilmin kr, onunla amel edip, bakalarna da reterek, vcudun kr, onu Allah yolunda kullanarak yerine getirilebilir. Bunca Nimet, Bunca ikyet; kretmeyen Bir Toplum Olduk Kitabmzn ilk yeti "Elhamd lillh" diye balad halde; hamdi, kr unutan bir toplum olduk. kretmek iin nimetlerin farknda olmak lazmdr. Gnmz insan ise, bunca varlk iinde, ylesine nankr ve s ki... ok ikyetiyiz. Toplum ve fert olarak karamsar ve a gzlln straplaryla kvranyoruz. ikyetlerin banda geim sknts var. Bu tabir, eskiden pek bilinmezdi. nsanmz bugne gre daha fakirdi. Fakirdi ama, gnl zengindi. Kanaat denilen bir hazineye sahipti dedelerimiz. Dillerden kr, zikir taard. "Kim benim zikrimden yz evirirse, phesiz onun skntl bir hayat, geim sknts olacak ve biz onu kyamet gn kr olarak haredeceiz." (20/Th, 123) Hamd ve kr zikirdir. Zikirden yz evirmenin dnyadaki cezas skntlar ve zellikle geim sknts, hiretteki cezas da nimetleri ve nimet vereni dnyada gremedii iin kr olarak harolmak. zm ise zikir ve krde: "Hatrlayn ki, Rabbiniz size: Eer krederseniz, elbette size (nimetimi) arttracam ve eer nankrlk ederseniz hi phesiz azabm ok iddetlidir! diye bildirmiti." (14/brahim, 7) Gl bahesine girsek, herhalde gllerin gzelliinden, mis kokulardan nce, elimize deil ama gzmze dikenler batacak. slam geleneimizde "naslsnz?" sorusuna cevap "elhamd lillah" idi. imdi, beylik bir "iyiyim"den sonra balyor ikyetler... Hoca talebeden, talebe hocadan, koca karsndan, kadn kocadan, baba evlattan, evlat babadan, herkes toplumdan, hatta mslmanlardan, cemaat veya cemiyetlerden... ikyet. yi de, olaylarn gzel taraflar yok mu? Gzel bakmay unutmaktan kaynaklanyor baz kara tablolar. Gzel bakan gzel grr. Gzel gren gzel dnr. Medine evresinde Rasulullah ashabyla yrrken yol kenarnda bir kpek lei grrler. Sahabe, manzarann ve kokusunun irkinliinden bahsetmeye balaynca, Efendimiz, gzel bakmakla ilgili gzel bir ders verir: "Grmyor musunuz, dileri inci gibi, ne gzel!" Problem gzlklerimizde. Kara gzlkleri karp, olaylara ve varlklara Allah'n nuruyla bakabilmeliyiz. Basarla gzkmeyen nice gzellikler basiretle grlebilecektir. Yani kalp gz olumsuz baksa bile, kalp gz Mutlak Gzel'in, varlklara ve eyaya yansyan gzelliklerini mhede eder. Her ey Rabbna devaml hamdediyor. (17/sr, 44) Gl ayor, blbl tyor, gne glmsyor, yani varlklarn kr ve hamdi hal dillerinden anlalyor.

nsanolu ise ok zlim ve ok nankr (14/brahim, 34). Dikkat edilmelidir ki, yette geen nankr anlamna gelen kelime ile kfr kelimesi ayn kkten gelmektedir. kr ve Nankrlk, nsann Yznden Okunur kr ve Hamd, Hayata Glmsemektir. kr, insan iyimser yapar. Eyann, kendi halimizin gzel yanlarn gsterir. Kabir ve hasta ziyareti, kendimizdeki nimetleri grmeye katk salar. Henz lmediimiz, nice hastalardan daha shhatli olduumuzu, hastahane ve mezarlk aynalarnda grebiliriz. kr artrd iin bu ziyaretlerin nemi vurgulanm. Dnyev konularda bizden daha fakir, daha zayf kimselerle kendimizi kyaslamak, bizi kre gtrr. Dilimiz krettii gibi, yzmz de her an kretmelidir. Yzn kr tebessmdr. Nimetlerin ve nimet sahibinin farknda olmann getirdii mutluluk ve huzurun gnlden yze yansmasdr bu. nderimiz, tm emil kitaplarnn nakline gre devaml mtebessim idi. Tebessmle srtma ve kahkaha ok farkl eylerdir. Ekrem Eli'nin surat ask deildi; onca zulm, onca ikence, onca alk, yahdilerin hinlikleri, mnfklarn nifaklar, dalarn tayamayaca onca yke ramen, tebessm yznden hi eksik olmazd. Efendimiz'in gznden akan yalar, insanlarla deil; sadece Rabbyla babaa olduu, secdelerle ssl gecelerin incileriydi. "Benim bildiimi bilseniz, az gler, ok alardnz!" buyuran o byk zatn insanlarn iinde, evresine huzur ve saadet datan tebessm, krnn da yansmasyd. O'nu rnek almas gereken m'min, iinden dua, hayet, takva, slam'n derdi, mslmanlarn durumlar ve bunlar dnmenin, tefekkrn gerei mahzun bir gnl tamal. Ama insanlara glmseyen, krettii yznden belli olan bir ehre aydnlatmal zlimlerin karartt evreyi. i alasa bile d glmeli mslmann. Bir mslmana surat asmann karmzdakine hakaret ve kul hakkna tecavz olduunu bilmeli, kardelerine merhametinin izleri yznden okunabilmeli. nsan, diliyle olduu gibi haliyle, tavryla, yzyle de devaml kretmeli, hamdetmeli. Seviyesizce cvklk, uh kahkahalar, bo vermi tavr, vur patlasn al oynasn anlay m'minden ne kadar uzak olmalysa; karamsarlk ve mitsizlik tayan bunalml bir yz de o derece irkin kabul edilmeli. slam, insana huzur verir. C hiliyye dzenini muazzam bir inklapla deviren peygamber nizamnn ve o an ad "asr- sadet", yani mutluluk adr. Mslman dnyada da haseneler iindedir. Etrafndaki gzelliklere kar gz kr deildir. Yaratlan sever, Yaratan'dan tr. inde yarm bardak su olan kabn dolu tarafn grr. Ama, gc ve imkn el veriyorsa, bo ksmn nce kendisi doldurmaya alr. Farknda olmadmz, nemsiz grp zerinde dnmediimiz ylesine byk ve ylesine ok nimetler iinde yzyoruz ki... Her eyden nce, insan olarak

yaratlmz. Ot veya it olarak yaratlabilirdik. Tabii, insan olarak yaratldmz halde, ot gibi dncesiz, kaygsz hayat da srebilir; drt ayakllardan daha aa olabilirdik. nsan olarak, yaratklarn en ereflisi olarak yaratldk. Annemizi, babamz, doduumuz memleketimizi biz semedik. Herhangi bir kentin fuhu ortamnda, batakhanelerinde veya ok fakir bir lkenin lnde, danda ya da ormannda yar a yar tok, elimsiz, kltrsz, daha da kts dinsiz imansz olabilirdik. Elsiz, ayaksz, dilsiz, kulaksz veya grme zrl olabilirdik. Daha fecsi, hakk grmeyen, gzleri perdeli, kalbi mhrl olabilirdik. Felli, sakat, yatalak deiliz. Uyuturucu bamls, alkolik, kumarbaz, hilebaz, dzenbaz, ahlaksz... olabilirdik. Btn bu nimetler, zenginlik deil de; dnyada bile mutluluk salamayan emanet paralarn veznedarlar olan kapitalistlerin para hamall m zenginlik? Gzlerinizi bir milyon dolara satn almak isteyen olsa verir misiniz? Demek ki, ne kadar pahal, ne kadar kymetli varlklara sahipmiiz! Ya aklnzn deeri? Kaa satardnz? Btn bunlarn stnde imannz deiebileceiniz bir deer olabilir mi? Mslmanca mutluluun, huzurun, kanaat denilen hazinenin, sabr denilen hazzn, dv yolunda ekilen ilenin, infak etme, verme lezzetinin, ibadetlerden aldmz zevkin, bereketin, az tadnn, gnl enliinin, hele ebed mkfatn, cennetin deeri, bedeli?! Btn bunlara kredilmez de ne yaplr? kr insann ruh ve gnl leminden coan krandr. Bu kran duygusunun, iinde kaynadn hisseden mslman iin bu coku, Allah'la olan en samimi balantdr. Bu ban kuvveti, dilimizin ve gnlmzn, btn organlarmzla uyumlu olarak kr vazifesini yerine getirmesiyle kendini gsterir. kr, sadece bize ait zel nimetlere yaplmas gerektii gibi, genel nimetlere de yaplmaldr. Kur'n- Kerim'de bu genel nimetlere vurgu yaplarak bunlar zerinde dnmemiz, Allah'n bu yetlerini okumamz ve kretmemiz emredilir. Devaml karlatmz iin nemi zerinde dnlmeyen allm nimetlerin akabinde de kr edilir ki, insann Rabb ile irtibat, ilikisi, iletiimi canl tutulsun ve yaplanlar ibadet olsun. Yemekten sonra hamd ve kr edilir ki, yediimiz nimetleri ihsan eden, o gdalara lezzet katan, bize az tad veren, almz bunlarla gideren, gdalar enerjiye dntren Yaratc'y grmezden, bilmezden, hatrlamazdan gelmeyelim, nankr olmayalm. Kemal derecesinde bir krn basama vardr. Eriilen nimetin Allah'tan geldiini bilmek, O'nun verdiine rz gstermek ve nimetinin gc bedeninde bulunduu srece O'na isyan etmemek. Her ciddi eylem, her nimet ibadet ister. Bunlar zikir, fikir ve krdr. Bata zikir (besmele), ortada -i esnasndafikir (tefekkr, Allah'n nimet ve ihsann dnp O'nun rzasn istemek) ve sonunda kr (El-hamd lillh demek). (9)

krn Zdd; Nankrlk Nankrlk, krn zdddr. Nankr: Kendisine yaplan iyilii inkr eden, grd iyiliin ve yardmlarn deerini bilmeyen, iyilik ve nimet verene kar inkrc bir tavr taknan kimse demektir. yiliklere ve nimet verene kar taknlan bu olumsuz tavra, nankrlk denir. Eskiler bu kt ahlaka kfrn- nimet derlerdi. Yani nimeti yalan sayma, nimeti inkr etme, nimeti ve sahibini grmezlikten gelme. Kfrn- nimet, nimet bulunduunda haddi amak ve krn yerine getirmemektir. (Lisnul-Arab 5/125) Rgb, Mfredtnda yle der: Nimetin kfr veya kfrn, krn ed etmemek suretiyle nimeti rtmek demektir. Kfrn (nankrlk), nimetin inkrnda kullanlrken, kfr, dinde inkr anlamnda kullanlmaktadr. Kfr kelimesi ise, her iki anlamda da kullanlr. (Rgb, el-Mfredt, s. 439). Allahn nimetlerine kar gsterilen olumlu tavr, kr iken, kretmemenin Kurandaki ad kfrdr. krn ve kfrn zt anlamlar iermesi, baz yetlerde aka gzkr: ...(Sleyman) taht, yannda yerlemi grnce dedi: Bu, Rabbimin lutfundandr. kr m edeceim, yoksa nankrlk (kfr) m edeceim diye beni snamak istiyor. kreden, kendisi iin kretmi olur; nankrlk (kfr) edene gelince, o bilsin ki, Rabbimin hibir eye ihtiyac yoktur, ok kerem sahibidir. (27/Neml, 40) Ve Rabbiniz yle bildirmiti: Andolsun krederseniz, elbette size (nimetimi) arttrrm ve eer nankrlk (kfr) ederseniz azbm pek etindir. (14/brahim, 7) Nankr kelimesi, Farsadan dilimize gemi bir szcktr. Grd iyilikleri, kavutuu madd ve manevi nimetleri inkr eden, iyilik edeni ve nimet vereni bilmeyen, teekkr veya kretmeyen kimseye de nankr anlamnda kfir-i nimet denmitir. Kfir, Allahtan gelen gerein zerine rten, gizleyen, tanmayan ve inkr edendir. Nankr de, iyilikleri, nimetleri ve bunlar yapanlar grmez, inkr eder, bilmezlikten gelir. nsan kendine yaplan iyilik ve yardmlarn, verilen nimet ve rzklarn kadrini (deerini) bilmeli. Bu iyilikler ister insandan gelsin, isterse Allahtan gelsin; kii bunun uurunda olmaldr. yilik yapanlar genellikle karlk beklemezler. Ancak iyilik yapanlar teekkr hak ederler. Bu teekkr, hem yaplan iyiliin derecesini artrr, hem nimetin devamn salar, hem de iyilik yapan ile yaplan arasnda sevgi ba kurar. Nankrlk ya insanlara kar, ya da lemlerin Rabbine kar yaplr. Kii, bakasndan grd bir iyilii, bir yardm, bir destek olmay, grmezlikten gelse, bu bir nankrlktr. yilik yapan unutarak nankrce davranmadr. nsanlar lnceye kadar birbirlerine muhtatrlar. Bakalar olmadan hayatlarn srdremezler. Maddi

gcn her eyi zmedii tecrbelerle ispatlanmtr. Kiiye ana-babasnn iyiliinden tutun da, hasta olunca tedavi eden doktora, ilim reten hocaya, yol gsteren bir bye kadar, pek ok kimsenin iyilii dokunur. Bir insana ana-babasnn yapt iyilikleri saymak mmkn m? Bu karlksz iyiliklere teekkr etmek, insanlk ve yardm etme duygusunun yceliinin gereidir. Trkedeki bir fincan kahvenin krk yl hatr vardr atasz ok ey ifade etmektedir. Maddeyi btn ilikilerin temeline yerletiren, karndan baka bir kutsal tanmayan, bu yzden de derin bir egoizme saplanan gnmz insanna bunu nasl anlatmal? nsan, dier insanlardan grd iyilik ve yardmlara teekkr etmeli. Fakat iyilik edene kul kle olmak, onun karsnda ezilip bzlmek, zelil olmak doru deildir. yilik eden byle bir ey beklerse, bu iyilik deil smr niyetidir. yiliklere ve yaplan yardmlara, nankrlk etmek bir kt ahlktr, knanmas gereken kt bir davrantr. (10) Kendisine iyilik yaplann teekkr etmesi, nasl ahlk bir grev ise, yaplacak iyiliin bir teekkr ve minnettarlk beklentisine bal olmamas da ayn ekilde bir ahlak ilkesidir. Kuran, iman edenlerin zelliklerinden bahsederken, bu konuda yle sylediklerini aklar: Biz size Allah rzs iin yemek yediriyor, doyuruyoruz; Sizden ne bir karlk, ne de bir kr (teekkr) bekliyoruz. Yine unutulmamaldr ki, "nsanlara kar hamdetmeyen (teekkr etmeyen), onlara nankrlk yapan insan, Allah'a kar da hamdetmez, kretmez." (Eb Dvud, Edeb 11; Tirmiz, Birr 35) Bu konuda l u olmaldr: Birisinden iyilik gren, bunu unutmamal; birisine iyilik yapan, bunu hatrlamamaldr. Esas nankrlk, Allah'a kar yaplandr. Nimeti haramlarda kullanmak, o nimete nankrlktr. Gz haramda kullanmak, gz nimetine; kula haramda kullanmak kulak nimetine nankrlktr. Dolaysyla insandan sdr olan her amel/eylem, ya krdr veya kfr (nankrlk). Kiinin iinde yzd bunca nimeti grmezlikten gelip bana gelen baz musibetleri anmas, nankrlk karakterini uyandran durumlardandr. Eer yz evirirlerse Biz seni onlarn zerine beki gndermedik. Sana den, yalnz duyurmaktr. Biz insana, katmzdan bir rahmet tattrdmz zaman ona sevinir. Ama ellerinin iledikleri yznden balarna bir ktlk gelirse, hemen insan nankr olur. (42/r, 48) nsana ulaan skntlarn ve korkularn ortadan kalkmas da nankrln ortaya kt durumlardandr: Denizde size bir sknt dokunduu zaman Ondan baka btn yalvardklarnz kaybolur. Fakat O sizi kurtarp karaya karnca yine yz evirirsiniz. Gerekten insan nankrdr. (17/sr, 67)

Nankr kimse, ortada olduu halde Allahn nimetlerini grmezlikten, kendisine verilen nimetleri, kendisinden uzak tutulan eitli bellar ve ktlkleri bilmezlikten gelir. Odur ki, sizi diriltti, sonra sizi ldrr, sonra yine sizi diriltir. Hakikaten insan ok nankrdr. (22/Hacc, 66) Nankr insan, Allahn nimetlerine kar duyarsz, kendisine bahedilen nimetlerin kadrini bilemeyen kimsedir (16/Nahl, 111-112). Nankrlk, her insann ftratnda olmakla birlikte, karakterleri iman esaslarna gre ekillenmeyenlerde iyice belirginleir. Kahrolas insan, ne de nankrdr! (80/Abese, 17) nsan, nankrlkten kurtulup minnettarla, kreden bir kul olmaya ynelmelidir. Houna gitmeyen olaylar karsnda da sabrla direni gstermelidir. Kurann ifadesine gre inkrclarn nankrlkleri, onlarn kfr etmelerinden kaynaklanr. Kfr ile nankrlk farkl gibi grnse de aralarnda yaknlk vardr. Nankrlk kelimesinin anlam sahas ierisinde tpk kfr gibi, Allah yaratc, btn evrenin sahibi ve canllara ait geim kaynaklarnn var edicisi olduunu; insann sahip olduu hayat, can, kalp, eya gibi eylerin Onun tarafndan verildiini inkr etmek vardr. Bu tutum da elbette tpk kfre dmek gibidir. kr ve Nankrlkle lgili Snnetullah kredenlere, kretmesinin okluu ve gerek anlamda yapld orannda nimetlerin arttrlmas ve oka dllendirilmesi Allahn deimez yasalarndandr. Andolsun, eer krederseniz, gerekten size (nimetimi) artracam ve eer nankrlk ederseniz hi phesiz azabm ok iddetlidir. (14/brahim, 7) man edip kretmek azaptan kurtulmak demektir. Azabn temelinde ise, kretmemek vardr. Eer siz iman eder ve krederseniz Allah size neden azap etsin! Allah kirdir, Almdir; kre karlk veren ve her eyi bilendir. (4/Nis, 147) ...Kim bir iyilik ilerse onun sevabn artrrz. Gerekten Allah,afrdur, ekrdur; balayan ve (iyilie, kre) karlk verendir. (42/r, 23) Gerei gibi kretmeyip nankrlk yapanlar Allahn deimez kanunlar cezalandrr. Bu cezalar, bu konudaki yetlere gre, alk ve korkuyla cezalandrlma, nankrlerin helk ve lkelerinin harap olmas ve ekin ve meyvelerinin helk edilmesi gibi cezalardr. Esas ceza yeri hirettir. kr ibdetiyle Allah'a iman ve kulluunu gstermeyen insanlar orada elm bir azap beklemektedir. a- Alk ve korkuyla cezalandrlma: Allah bir ehri rnek verdi: (Halk) gvenlik ve huzur iindeydi, rzk da her yerden bol bol gelmekteydi; fakat Allahn nimetlerine nankrlk ettiler, bylece Allah da yaptklarna karlk olarak, onlara alk ve korku elbisesini tattrd. (16/Nahl, 112) Yani, Allah Tel, durumu byle olan gvenli ve huzur iinde, korkusuz, kedersiz ve her yerde bolluk iinde olan kent halkn Mekkelilere ve Allahn nimetine, hakkyla takdir edememek ve

krn yerine getirmemekle nankrlk yapan her topluma rnek verdi ki, Allahn rneklendirdii bu kent halknn yaptn, -ayn ey balarna gelmesin diyeyapmaktan kansnlar. b- Nankrlerin helk ve lkelerinin harap olmas: Kendilerini helk, lkelerini ise tahrip etmesi, Allahn nankrler hakkndaki snneti/deimez kanunudur. Biz refah iinde marm nice memleketi helk ettik. te yerleri! Onlardan sonra oralarda pek az oturulabilmitir. Onlara Biz vris olduk. (28/Kasas, 58) Yani nice bol ve rahat geimli kentleri helk ettik. Onlarn da durumu, aynen emniyet, bolluk ve rahat yaant iinde sizler gibiydi. Ne zaman nimetlerin hakkn ed ve Allah'a olan krlerini f edemediler, Allah da onlar ve lkelerini yerle bir etti. yleyse her toplum, nankrlk konusunda ayn eyleri yaptklar zaman, bunlarn bana gelenlerden ibret alsnlar! c- Ekin ve meyvelerinin helk edilmesi: Ekin ve meyvelerinin de yok edilmesi, Allahn nankrler hakkndaki snnetlerinden biridir. Nankrlerin cezas bir deildir. Korku ve alkla, evlerinin yklmas ve helk edilmeleri eklinde olabilecei gibi, ekin ve meyvelerinin yok edilmesi tarznda da olabilir. Bazen btn bu cezalar toplanabilir de. Bazen yalnz bir ceza iner, tevbekr olurlar, dier cezalar da balarna gelmez. Kmil hikmet sahibi Allahtr; dilediini yapar. Allahn Sebe halkna verdii ceza da, nankrlerin ekin ve meyvelerini yok etmesi trnden bir cezadr. Andolsun, Sebe (oullar)nn oturduklar yerlerde de bir ibret vardr: (O meskenler,) sadan, soldan iki bahe (ile evrili idi. Onlara): Rabbinizin nimetinden yiyin de Ona kredin! Ho bir memleket ve ok balayan Rabb! (denilmiti). Ama krden yz evirdiler; bu yzden zerlerine Arim selini gnderdik; onlarn iki bahesini, buruk yemili, ac lgnl ve iinde biraz da sedir aac bulunan iki (harap) baheye evirdik. Nankrlk ettiklerinden tr onlar byle cezalandrdk; Biz nankrden bakasn cezalandrr myz? (34/Sebe, 15-17) Bu yetler, Sebe halk hakknda inmitir. Sebe, Yemende Merib isminde bir ehirde yaayan kavmin ismidir. Bu ehir, Belksn bakenti idi. Kurucusu Sebe olduu iin, belde ve halk onun adyla anlmtr. yetlerin ifade ettii gibi, burann halk, lkelerinde nimet ve bolluk iindeydiler. Rahat bir yaantlar vard. Rzklar, ekin ve meyveleri oktu. Allah onlara, kendisini birlemek ve kendisine ibadet etmek suretiyle nimetlerine krederek verdii rzkn yemelerini emreden peygamberler gnderdi. Onlar Allahn dilediince byle kaldlar. Daha sonra, emr olunduklar eylerden yz evirdiler. Tevhidden, yalnz Ona ibadet etmekten, nimetlerine kretmekten vazgetiler. Allah da onlara arm gnderdi. Arm, iddetli yamurun sebep olduu sel demektir. Allah bylece topraklarn, ekin ve meyve bahelerini su altnda brakt. Sonra da meyveli bahelerinin yerine meyvesi ac bahelerle dikenli ac lgn aalar verdi. Sonra, C enb- Hak, balarna

gelen cezay aklayarak, bunun, Allahn verdii nimetlere nankrlk etmelerinin bir cezas olduunu ifade buyurdu. Zaten, ancak Allahn nimetlerine nankrlk edenler cezaya aptrlr. (11) kr Bilincinin Kazandrdklar Konuyu zetler ve bu hususta yaplacaklar tekrarlarsak, diyebiliriz ki, kr, Allah' tanma, O'na ta'zim ve dua etmedir. O'na inanp ibadet/kulluk etmedir. O yzden kr, iman bir kavramdr. Dnlerek yaplan kr, bizdeki kulluk uurunu canl tutar. nsanlarn Allah'a muhta olduklarn, Yce Allah'n ise, her eyden mstan olduunu, kimsenin krne Allah'n ihtiyac olmadn gnmz insan iyice kavramal ve gerektii gibi iman etmelidir. kr, nimetinaslk, kadirinaslktr. "Kfr"le ayn kkten gelen nankrln zdddr. En kk bir iyilik yapana bile teekkr etmeyi insanlk grevi biliyoruz. Halbuki, bizi ve bize iyilik yapan yaratan, yaplan iyilii, nimeti yoktan var eden, iyilik yapana bu gzel zellii veren ve sevdiren, bizi o iyilikten zevk alacak ekilde vcuda getiren, her eyin gerek sahibi Allah'tr. yleyse her eyden nce, O'na kretmeliyiz. Bize hediye getirmede arac olan postacya teekkr edip, hediyeyi postalayan gerek ikram sahibini unutmak uygun olur mu? Sabahlara kadar, gz yayla slatt secde yerinden kalkmayan en ok kreden zta, hanm; "Gemi ve gelecek gnahlarn mafiret olduu halde, kendini skntya sokacak kadar niye ibadet ediyorsun?" diye sorduunda, u cevab almt: "kreden bir kul olmayaym m?" Peki, bizim, bunca nimete bunca isyanla cevap verirken, kreden, hamdeden bir kul olmaya ihtiyacmz yok mu? "Yedi gk, yer ve bunlarda bulunan herkes O'nu tesbih eder. O'nu hamd ile, vg ile tesbih etmeyen hibir ey yoktur." (17/sr, 44) buyruluyor. Allah'n btn mahlukatn kuatan nimetleri, zellikle insanolunu daha ok kucaklamaktadr. Dier varlklardan daha ok nimetlere muhatap olduumuz halde; bir ta kadar, bir iek, bir bcek kadar hamd etmeden, kretmeden, nasl yaratklarn en ereflisi olacaz? Hamdetmek, kretmek; iyimser olmaktr. Hayata gzel ve olumlu pencereden bakabilmektir. Mutlu olabilmek, mutluluk elbisesi giymektir kr. ikyeti ve karamsar karakterlerin karartt karanlk insanlarn dnyasn ancak kr uuru aydnlatabilir. Vcut organlarna kr, onlar Allahn istedii dorultuda kullanmaktr. Dier nimetler iin de ayn hkm geerlidir. Nimet ve ilh rahmetin fiyat krdr. Nimete karlk vermede elin ksa kalrsa, kr yolunda dilini uzun eyle! kr bir itiraftr; cizlik ve kulluk itiraf. kr, krden ciz olduunu bilmektir. kr, nimete deil; nimeti verene bakmaktr. krn ok eitleri vardr; Tm eitleri iinde toplayansa namazdr. kr, nasl nimetleri arttryorsa, ikyet de musibeti arttrr. kredenlerden kld iin krler olsun O ekr olan Allaha.

Ve hru da'vn eni'l-hamd lillhi rabbi'l-lemin: Dvmzn sonu lemlerin Rabb Allah'a hamdetmek, kretmektir. 1- Hseyin K. Ece, slmn Temel Kavramlar, 644 2- A.g.e. 648 vd. 3- Abdlhamid Bill, Arnma Yolu, 2/22-25 4- Seyyid Kutub, F Zll, 1/291 5- Mevdudi, Tefhim, 1/422 6- H. Ece, a.g.e. 646 7- A. Kalkan, Hamd kavram 8- Hseyin K. Ece, a.g.e. 502-503 9- A. Kalkan, Hamd Kavram 10- H. Ece, a.g.e. s. 483-484 11- Abdlkerim Zeydan, lhi Kanunlarn Hikmetleri, s. 263-266 krle lgili yet-i Kerimeler A- KR a- kretmek: 2/Bakara, 152, 172; 16/Nahl, 114; 27/Neml, 40; 28/Kasas, 7173; 29/Ankebut, 17; 39/Zmer, 66; 42/r, 33; 93/Duh, 11. b- kr, Nimetleri Artrr: 14/brahim, 7. c- kr, Azab Uzaklatrr: 4/Nis, 147. d- kredenlerin Mkfat: 4/Nis, 147. e- kreden, Kendisi iin Eder: 31/Lokman, 12; 39/Zmer, 7. f- nsan, Az kreden Bir Varlktr: 7/Arf, 10; 34/Sebe, 13. g- Allahn kr Nasib Etmesi in, Sleyman (a.s.)n Duas: 27/Neml, 19. B- HAMD a- Hamde Layk olan Yalnz Allah'tr: Bakara, 267 ; Nisa, 131 ; Fatr, 1, 15, 34; Kasas, 70 ; Ankebut, 63 ; Sebe' , 1, 6 ; Fusslet, 42; brahim, 1, 8; Hacc, 64; Buruc, 8 b- Btn Varlklar Allah'a Hamdeder: sra, 44 ; M'min, 7 ; Zmer, 75. c- Hamd, Alemlerin Rabb Allah'a Aittir: Fatiha, 1 ; En'am, 1, 45 ; A'raf, 43 ; C asiye, 36 ; Kaf, 39 ; Kehf, 1 ; sra, 111 ; Ta-Ha, 130 ; Ra'd, 13 ; M'min, 55, 65 ; ura, 55 ; M'minun, 28 ; Rum, 18 ; Saffat, 182 ; Yunus, 10 ; brahim, 39 ; Lokman, 25 ; Neml, 15, 59, 93 ; Hcr, 98 ; Teabn, 1 ; Zmer, 29, 74 ;Tur, 48. C - NANKRLK a- Nankr Olmaktan Saknmak: 2/Bakara, 152; 14/brahim, 7-8; 27/Neml, 40. b- Nankrlk Eden Kendisi in Eder: 31/Lokman, 12. c- nsan, Nankr Bir Varlktr: 11/Hd, 9-10; 17/sr, 67-69, 83; 22/Hacc, 66; 23/Mminn, 78; 29/Ankebut, 65-66; 30/Rm, 33-36; 36/Ysin, 77; 39/Zmer, 4950; 40/Mmin, 61; 41/Fusslet, 49-51; 42/r, 48; 64/Tebn, 2; 70/Meric, 19-21; 80/Fecr, 15-16; 100/diyt, 6-9 d- Mrikler ve Kfirler, Nankrdr: 6/Enm, 63-64; 10/Ynus, 12, 21-23; 16/Nahl, 53-55, 83; 21/Enbiy, 46; 29/Ankebut, 65-67; 30/Rm, 33-35; 31/Lokman,

32; 37/Safft, 11; 39/Zmer, 8; 43/Zuhruf, 9, 15, 87; 80/Abese, 17-23; 100/diyt, 6-9; 106/Kurey, 1-4 Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar 1- Hak Dini Kur'an Dili, Elmall Hamdi Yazr, Azim Y. c. 1, s. 71-74, 445-447 2- F Zlli'l Kur'an, Seyyid Kutub, Hikmet Y. c. 1, s. 291 3- Tefhimu'l Kur'an, Mevdudi, nsan Y. c. 1, s. 422 4- Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri, bn Kesir, ar Y. c. 3, s. 626 5- Sabredenler ve kredenler, bn Kayyim el-C evziyye, Pnar Y. 6- mil slm Ansiklopedisi, amil Y. c. 6, s. 62-63 7- Kur'an'da Kulluk, Zekeriya Pak, Kayhan Y. s. 278-283 8- Kur'an'da Temel Kavramlar, Ali nal, Krkambar Y. s. 442-447 9- slmn Temel Kavramlar, Hseyin K. Ece, Beyan Y. s. 483-485; 502-504; 641-650 10- nan ve Amelde Kur'an Kavramlar, Muhammed el-Behiy, Yneli Y. s. 178181 11- Kur'an'da Temel Kavramlar, C avit Yaln, Vural Y. s. 116-122 12- Kur'an'da Din ve Ahlk Kavramlar, Toshihiko zutsu, Pnar Y. s. 265-267 13- lhi Kanunlarn Hikmetleri, Abdlkerim Zeydan, htar Y. s. 241-247 14- hy-i Ulmi'd-Din, mam Gazli, Arslan Y. c. 8, s. 305-425 15- Kimy-y Sadet, mam Gazli, ile Y. s. 546-563 16- Tenbihu'l Gfilin, Ebu'l Leys Semerkandi, Bedir Y. s. 471-477 17- Arnma Yolu, Abdlhamid Bill, afak Y. c. 2, s. 21-25 18- Kur'n Terimler Szl, Mustansr Mir, nklb Y. s. 184-185 19- Kur'an'da Din ve Ahlk Kavramlar, Toshihiko zutsu, Pnar Y. s.265-267 20- slm Terimler Szl, Hasan Akay, aret Y. s. 449-450 21- Yeni slm lmihali, Sleyman Ate, Yeni Ufuklar Neriyat, s. 615-619 22- slm Nizam, A. Rza Demircan, Eymen Y. c. 1, s. 282-286 23- Kuranda nsan Psikolojisi, Hayati Aydn, Tima Y. s. 109-113 24- Kur'an'da man Psikolojisi, Abdurrahman Kasapolu, Yalnzkurt Y. s.160-161 25- Kuranda Ulhiyet, Suat Yldrm, Kayhan Y. s. 207-209 26- Kurn- Kerim Allah Nasl Tantyor? Veli Ulutrk, Nil A.. Y. s. 109-113 27- Kuran Kavramlar Tefsiri, Ahmed Kalkan, Hamd maddesi Hazr ve ynetim panelli siteler Dzenleme Ve Tasarm Webhizmetlerim st__