KRONIK HASTALKLARLA MCADELEDE DNM NASL SALANABILIR?

Prof. Dr. Mehtap TATAR

Hacettepe niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi Salk daresi Blm

Gndem
Kronik hastalklarn ekonomik yk Risk Faktrleri Salk hizmetlerinde durum Dnm ne ynde olmal?

Kaybedilen DALYlerin temel hastalk gruplarna dalm (%), Trkiye 2000

riner Diyabet Duyu organlar Beslenme yetersizlikleri Kas iskelet sistemi hastalklar Sindirim sistemi hastalklar Solunum sistemi hastalklar Kanser Perinatal(maternal) nedenler HIV/AIDS dnda enfeksiyonlar Nropsikiyatrik hastalklar Yaralanmalar Kardiyovaskler

5 Kadn

10 Erkek

15

20

25

Salk Bakanl, Bakent niversitesi, 2004

Kronik hastalklarn ekonomik yk

Kronik hastalklarn toplam yk ylda 6.5

milyon kaybedilen DALYe edeer + Nropsikiyatrik hastalklar= 8 milyon DALY Kaybedilen her DALY= 10 00$ (Kii ba GSYH) = 65 milyar $ kayp GSYHnin %8-10u

Gndem
Kronik hastalklarn ekonomik yk Risk Faktrleri Salk hizmetlerinde durum Dnm ne ynde olmal?

Demografik grnm 2000/2011

Salk Bakanl 2012

Demografik Gstergeler

Salk Bakanl 2012

60+ ya uluslararas karlatrma (%), 2010

Salk Bakanl 2012

Obezite oranlar
20.00 18.00 16.00 14.00 12.00

(%)
17.20

16.90 15.20

12.00
10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0.00 2003 2008 2010 2012

Obezitenin ekonomik etkisi

Hastalk skemik kalp hastal Hipertansif kalp hastal skemik inme Diyabet DALY 346 294 61 796 146 930 152 240 Toplam Ekonomik Etki(2004) $ 2 009 825 330 358 652 377 852 754 122 883 572 364 Toplam Ekonomik Etki (2012) $ 5 980 104 427 1 067 146 798 2 537 314 373 2 629 012 047

Osteoartrit
Meme kanseri Kolon ve rektum kanseri Korpus uteri kanseri Toplam

61 035
8.859 7 300 2 730 787 184

354 235 676

51 415 972 42 367 829 15 844 407 4 568 668 076

1 054 005 191

152 984 877 126 062 716 47 144 002 13 593 774 432

Toplam Ekonomik Etki/ GSYH (2004): 1.16% Toplam Ekonomik Etki/ GSYH (2012): 1,73%

Obez (BK 30) bireylerin cinsiyete gre uluslararas karlatrmas 2010

Salk Bakanl 2012

Her gn ttn maml kullananlar (%)

Salk Bakanl 2012

Gndem
Kronik hastalklarn ekonomik yk Risk Faktrleri Salk hizmetlerinde durum Dnm ne ynde olmal?

Kii bana hekim ziyareti

2011 2010 2009 2008 2007 3.3 4.9 2.7 4.6 2.8 4.5 2.5 4.2 2.2 3.9 1.9 3.4 1.7 3.0 1.3 2.4 3.8 7.3 7.3 6.7 6.1 5.3 4.7 8.2

2006
2005 2004 2003

1.3 2.1

3.4
3.2 5.0
Birinci basamak

2002 1.1 2.0 0.0

Salk Bakanl 2012

10.0
kinci basamak

15.0
Kii ba ziyaret

20.0

Basamaklara gre hekime bavuru

Salk Bakanl 2012

Birinci basamak kurulular sevk oran (%)

Salk Bakanl 2012

Bebek lm Hz

Be ya alt lmler

Salk Bakanl 2012

Anne lm hz

Saln teviki ve gelitirilmesi program

20 ya zeri diyabetli nfus (%) 14 12 10 Trkiye Diyabet nleme ve Kontrol Program

13

8
6 4 2 0

1998

2010

Salk Bakanl Programlar

Obezite Kontrol Program

Diyabet Kontrol Program

Ttn Kontrol Program Kardiyovaskler Hastalklar nleme ve Kontrol Program Ruh Sal Kontrol Program Evde Bakm Program

Gndem
Kronik hastalklarn ekonomik yk Risk Faktrleri Salk hizmetlerinde durum Dnm ne ynde olmal?

Temel Salk Hizmetleri: Tanm

Geni Kapsaml Tanm Dar Kapsaml Tanm

Salk statsn gelitirmek iin bir felsefe ve yaklam

Birinci basamakta sunulan temel salk hizmetleri

Toplum katlm Desentralizasyon Sektrler aras ibirlii

Kap doktoru olarak aile hekimi

Temel Salk Hizmetleri

Kapsaml Temel Salk Hizmetleri

Seici Temel Salk Hizmetleri

Entegre Temel Salk Hizmetleri

Birey ya da ailenin salk sistemi iinde yerel birinci basamak birimini ya da aile hekimini ziyaret ettii hizmet sunum modeli. Kap doktoru ya hastay tedavi eder ya da uzman hekime sevk eder.

zel salk kurulularn kullanm Pilot aile hekimlii uygulamas

SSK hastanelerinin devri SSKllarn zel eczaneleri kullanmas

Aile hekimliinin lke geneline yaygnlamas

Genel salk sigortas

Salk kampsleri

2003

2004

2005

2008

2010

2011

Performansa dayal deme sistemi

Yeil Kart kapsamnn genilemesi

18 ya alt nfusun salk gvencesi

Tam gn ve niversitelerde performansa dayal deme sistemi

Temel reform giriimleri

Dnm ncesi Salk Grup Bakanlklar Salk Oca Ana ve ocuk Sal Merkezi Verem Sava Dispanseri Kurum Doktoru Salk Evi SSK Dispanseri SSK Salk stasyonu

Dnm Sonras

Toplum Sal Merkezi

Aile Sal Merkezi

Trkiyede entegre salk sistemi?

Kap doktoru fonksiyonu yok
Bunun maliyetini bilmiyoruz
Bunun bakm kalitesi zerine etkisini bilmiyoruz

kinci ya da nc basamak ile

entegrasyon yok Bakmn sreklilii aile hekimine kalm Hastalk ynetimi rol?

Entegre salk sisteminin nndeki engeller

Hekim ve dier salk personelinin eksiklii Hastaneye bavuracak hasta saysnda azalma

potansiyeli
Salk hizmetlerinin sunumunda ve

organizasyonunda paradigma deiimi

Paradigma deiimi
nsanlarn salkl kalmasna ve iyi bir yaam srmesine yardmc olmak
Eczaclar ve bununla balantl aile hekimince salanan hizmetlerin gelecei?

Akut hastalk modeli (Kurumsal bakmAskya alnan sosyal rol

Geleneksel hastane hizmetleri kurumsal odakl, tp eksenli

Kronik hastalk modeli (Toplumda bakm normal sosyal roller)

Modernize edilmi birici basamak ve bununla balantl ikinci basamak salk hizmetlerinin gelecei?

Hastalar tedavi etmek

Teekkr ederim ..
mtatar@hacettepe.edu.tr