T.C.

MLL ETM BAKANLII

EL SANATLARI TEKNOLOJS

RCLNDE SSLEME
215ESB476

Ankara, 2012

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................ ii GR .................................................................................................................................. 1 RENME FAALYET-1 ................................................................................................. 3 1. RGYE LAVE YAPILAN SSLEMELER................................................................. 3 1.1. i rclnde Ssleme ........................................................................................ 3

1.1.1. rg Ssleme Nedenleri.......................................................................... 3 1.1.2. Ssleme Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar .......................................... 4 1.1.3. rgde Ssleme Teknikleri ..................................................................... 4
1.2. Ponpon ..................................................................................................................... 4 1.3. Saak ...................................................................................................................... 11

1.3.1. Kullanm Alanlar ................................................................................. 11 1.3.2. Saak Yapmnda Kullanlan Malzemeler .............................................. 12 1.3.3. Saak eitleri ...................................................................................... 13
1.4. Pskl ..................................................................................................................... 16 1.5. Kordon ve erit ....................................................................................................... 21

1.5.1. Kordon ve erit eitleri ....................................................................... 22

UYGULAMA FAALYET........................................ Hata! Yer iareti tanmlanmam. 1.6.Aplike ...................................................................................................................... 24 1.7. Motiflerle Ssleme ............................................... Hata! Yer iareti tanmlanmam. LME VE DEERLENDRME ................................................................................. 29 2. NAKI TEKNKLER LE SSLEME.......................................................................... 30 2.1. Basit Nak neleri le leme ................................................................................ 31 2.2. lmekleri rl Ynlerine Uygun leme (buday ii) ............................................ 35 2.3. Hazr Malzemelerle Ssleme ................................................................................... 38 2.4. Pul ve Boncuk Ssleme ........................................................................................... 39 UYGULAMA FAALYET........................................................................................... 41 LME VE DEERLENDRME ................................................................................. 43 3. RG ESNASINDA YAPILAN SSLEMELER ......................................................... 44 3.1. plie Boncuk Geirerek Ssleme ........................................................................... 44 3.2. plik zellii le Ssleme ........................................................................................ 48 3.3. rerek Desen Oluturma ......................................................................................... 49 UYGULAMA FAALYET........................................................................................... 52 LME VE DEERLENDRME ................................................................................. 55 MODL DEERLENDRME........................................................................................... 56 CEVAP ANAHTARLARI ................................................................................................. 57 KAYNAKA .................................................................................................................... 58

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 215 ESB476 El Sanatlar Teknolojisi Dekoratif El Sanatlar i rclnde Ssleme i rclnde ssleme le ilgili bilgi ve becerileri ieren renim materyalidir. 40/16(+) n koulu yoktur i rclnde ssleme yapmak Genel Ama Bu modl ile uygun ortam ve ara-gere salandnda amaca uygun ssleme yapabileceksiniz Amalar 1. Tekniine uygun olarak rgye ilave sslemeler yapabileceksiniz 2. Tekniine uygun olarak basit nak teknikleri ile ssleme yapabileceksiniz 3. Tekniine uygun olarak rg esnasnda ssleme yapabileceksiniz. ORTAM: Temiz, aydnlk atlye. DONANIM: rg ileri, ynler, diki ve ssleme malzemeleri. Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. Modl sonunda ise, kazandnz bilgi ve becerileri belirlemek amacyla hazrlanan lme aracyla deerlendirileceksiniz.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR
Sevgili renci; El sanatlarnn bir kolu olan i rcl ilk alardan gnmze kadar yaamn iinde yer alm, bulunduu dnemin ihtiyalarna gre ekillenmitir. Zaman ierisine rglere ok eitli sslemeler elik etmi, hatta rgler direk ssleme materyalleri haline gelmitir.(taklar, oyuncaklar, aksesuarlar vb) i rclnde ssleme, diki, nak ve rg tekniklerinin birlikte kullanlmasyla yaplmaktadr. rglere eklenen ponpon, saak, pskl aplike, basit nak ineleri vb almalarla renkli tasarmlarn olumasn salanmaktr Bu modlde rg zerine yapabileceiniz ssleme tekniklerini ana hatlar ile anlatlmaktadr. Uygulamalarnz yaparken i rclnde ssleme tekniklerinin zelliklerini dikkate alnz. Verilen uygulama faaliyetleri size rnek tekil edecek ve yapacanz almalarda size kolaylk salayacaktr. Siz de bu faaliyeti baaryla tamamladnzda, gzel ve zevkli sslemeleri hayatnzn birok alannda kullanabileceiniz gibi ekonomik olarak kendinize gelir de salayabilirsiniz. Ayrca sizlerde yaratc fikirlerinizi kullanarak orijinal sslemeler yapabilirsiniz. Baarlar

RENME FAALYET1 RENME FAALYET-1

AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgye sonradan ilave yaplan ssleme tekniklerini amaca uygun olarak reneceksiniz.

ARATIRMA
evrenizde i rclnde kullanlan ssleme teknikleri ni aratrnz i rg sslemede kullanlan aksesuarlar inceleyiniz.

1. RGYE LAVE YAPILAN SSLEMELER

1.1. i rclnde Ssleme
i rclnde rgnn daha gzel grnmesini salamak iin eitli tekniklerle yaplan estetik ilavelere ssleme denilmektedir Sslemenin gzel ve arpc olmas, rgde kullanlan gere ve renk uyumunun salanmasna baldr. Ssleme teknikleri, olduka kapsaml ve ok ynl bir konudur. Gnmzde modadan hz alan sslemelerde farkl tasarmlara ve snrsz malzeme eitliliine rastlamak mmkndr. Bizim sslemelerimizdeki zenginlik, yzyllarn birikimi ile birleince ortaya ok arpc rgler kmaktadr.

1.1.1. rg Ssleme Nedenleri

Ssleme yapmak, rgye farkllk ve orijinallik kazandrr. ocuk kyafetlerinde daha youn olarak kullanlan sslemeler, rahat ama arpc kyafetleri tercih edenler tarafndan da ska kullanlmaktadr. Dz bir rg bile, nce bir zevkle sslenerek ok farkl ekillerde kullanlabilir. rg ssleme nedenleri ise,

rgy estetik hale getirmek Model zelliini uygulamak Eski rgleri yenilemek rgy fanteziletirmek Ek ve hatal yerleri kapatmak

1.1.2. Ssleme Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar

Ssleme yaparken, estetik ller ve teknik bilgilerin birbirleriyle uyumu ok nemlidir. Ayrca bilgi beceri ve yaratclk gerektirir. almaya balamadan nce baz hususlara dikkat etmek edilmelidir. Renk seimi Kiisel zellikler Yer ve zaman uyumu Moda Kolay temizlenme zellii Giysi ile orants

1.1.3. rgde Ssleme Teknikleri

Emek vererek hazrladmz rglerin gze daha ho grnmesini salamak iin ok eitli tekniklerden faydalanabiliriz. nemli olan bu sslemeleri (ekonomik olmasna zen gstererek) evimizde bulunan malzemeleri ve el emeini birletirerek ortaya koymaktr. rglere uygulanabilecek ssleme teknikleri saymakla bitirilmeyecek kadar oktur. Kii istekleri dorultusunda farkl teknik ve teknikleri bir arada uygulayarak kendine zg tasarmlar yaratabilir. Bu bilgiler dhilinde rgde yaplan sslemeleri 3 ana grupta ele alabiliriz. rgye sonradan ilave yaplan sslemeler ( ponpon, pskl, saak, kordon, erit Aplike, motifler vb ) leme teknii ile yaplan sslemeler.( serbest nak ineleriyle ileme, ilmeklerin rl ynlerine uygun ileme, pul ve boncuk ileme, hazr gerelerle v.b ) rg esnasnda yaplan sslemeler (iplie boncuk geirerek, plik zellii ile ssleme, rerek desen oluturma)

1.2. Ponpon
Ponpon, eitli malzemeler (plik, Ty, yn, ipek, kuma v.b) kullanlarak yaplan kabark, ufak toplar olarak ifade edilebilir.

Resim 1.1a: Ponpon eitleri

Resim 1.1b: Ponpon eitleri

Resim 1.1c: Ponpon eitleri

Daha ok ocuk kyafetlerinde grmeye alkn olduumuz ponponlar, gnmzde oyuncak, tak, anahtarlk, ev aksesuarlar, hatta hal bile yaplarak ok farkl amalarla kullanlmaktadr

Resim 1.2a: Ponpon Sslemeleri Resim 1.2b: Ponpon Sslemeleri

Resim 1.2c: Ponpon Sslemeleri

Ponpon tek renk, iki renk veya renkler i ie yerletirilerek ebruli yaplabilir. Ponpon yaparken kartona sarlan ipler ember etrafna st ste gelecek ekilde muntazam sarlmal tonlama yaplaca zaman nce koyu sonra ak renk ipler sarlmaldr. Ebruli ponpon yaparken de ipleri orantl ekilde datarak sarmaya zen gsterilmelidir.

Resim 1.3a: Ponpon eitleri

Resim 1.3b: Ponpon eitleri

plik ve kuma karm malzemeler bir arada kullanlarak son derece dekoratif ponponlar elde edilebilir.

Resim 1.4a: Kuma Ponpon

Resim 1.4b: Kuma Ponpon

Resim 1.4c: Kuma Ponpon

Resim 1.4a: Kuma Ponpon

Ponpon yapm iin hazr aparatlar mevcuttur. Bu aparatlar yardmyla ok ksa srede ve daha az malzeme kullanarak eitli boyutlarda ponpon yapmak mmkndr.

Resim 1.5a: Ponpon Yapma Aparatlar Resim 1.5b: Ponpon Yapma Aparatlar

Resim 1.5c: Ponpon Yapma Aparatlar

Resim 1.5d: Ponpon Yapma Aparatlar

Ele veya atala bile sarlarak birka dakikada ok pratik ponponlar yaplabilir.

Resim 1.6aElde Ponpon Yapm Resim

1.6bElde Ponpon Yapm Resim

1.6cElde Ponpon Yapm

Resim 1.7a: atal ile Ponpon Yapm

Resim 1.7b: atal ile Ponpon Yapm

Evinizde bulunan artk yn ve kumalarla kendinize ok ho ponpondan iekler yapabilir vazolarnza renk katabilirsiniz. El becerilerinizi ve yaratclnz kullanarak hi maliyetsiz yapabileceiniz bu ss eyalar evinizin dekorasyonuna da bir farkllk getirecektir.

Resim 1.8a: Ponpon iekler

Resim 1.8b: Ponpon iekler

En bilinen ekilde ponpon yapm iinse ncelikle (istenilen lde) simit seklinde iki adet karton hazrlanr. Kartonlar st ste konarak d ksmdan orta ksmn doru orta daire doluncaya kadar iplik sarlr ve d kenardan iki karton aras alarak ipler kesilir . Kesilen iplerin ve iki kartonun aras baka bir iple skca balanr ve kartonlar iplerin iinden karlr. pliklerin fazlalklar makasla krplr ve yuvarlak ponpon ekli verilir.

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , ponpon yapabileceksiniz. LEM BASAMAKLARI Ponpon bykln saptaynz. NERLER Pergel ile muntazam izim yapnz.

2.5 cm apnda ponpon iin 6,5 cm apnda 2 karton keserek ,kartonun ortasna 1,5 apnda ufak bir daire iziniz
Resim 1.9

Geri dnml karton/mukavva kullanmaya zen gsteriniz Ponponun boyutu deiince llerinde boyutu deiir

ki daireyi st ste ekilde koyunuz. Ortas doluncaya kadar iplii muntazam ekilde sarnz.

Resim 1.10

Sarma ilemi tamamlannca(kartonun ortas tamamen dolunca) iki kartonun arasn makasla kesiniz.

Resim 1.11

 ki kat iplii kartonlarn arasndan geiriniz

Resim 1.12

Kartonlarn arasndan geirdiiniz iplii iki kez dmleyiniz

Resim 1.13

Kartonlar kartnz Fazla grnen iplikleri makasla keserek dzeltiniz.

Resim 1.14

10

1.3. Saak
Giysi ve dekorasyonda ska kullanlan, genellikle rnlerin kenarlarna uygulanan pskl gibi uzantlara saak denir.

1.3.1. Kullanm Alanlar

Saak kullanm her geen gn artmaktadr. Perdecilikten deri rnlere, giysilerden koltuk sslemelerine, taklara kadar birok alanda sk sk bavurulan ssleme eklidir. i rclnde ssleme amal olarak saak yapmna bavurulur.

Resim 1.15: Saak Sslemeli izme

Saaklarn yapllarna gre birok eitleri vardr. Bunlar gelitirmek ve yeni saak eitleri uygulamak mmkndr.

Resim 1.16: Saak Balama

11

Resim 1.17: Firkete Saak

1.3.2. Saak Yapmnda Kullan lan Malzemeler

Saak yaparken t, i, firkete gibi yardmc malzemelerden yararlanacamz gibi yalnzca ellerimizi kullanarak da saak yapmak mmkndr.( Makrome, Kastamonu dm vb) Saak yaparken gnn modasna gre deiik ssleme malzemeleri kullanlabilir. Kullanlan bu malzemeler yaplan rne zenginlik kazandrmaldr.

Resim 1.18a: Kordonlu Saaklar

Resim 1.18b: Kordonlu Saaklar

12

1.3.3. Saak eitleri

Saak eitleri genel olarak iki ekilde incelenebilir, Klasik saak Fantezi saak Ksa yn demetlerini balayarak Firkete ve t yardmyla rerek Kartona ip sarp ortadan dikerek Makrome balayarak

Fantezi saak trlerini daha da oaltmak mmkndr, saak eitlerinden birkan da bir araya getirerek saak modelleri zenginletirilebilir

Resim 1.19: Saakl Kakol

13

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda, klasik saak yapabileceksiniz. LEM BASAMAKLARI Saak uzunluunu saptaynz. NERLER

Belirlediiniz lye uygun hazrladnz kartona ipliinizi sarnz.

Resim 1.20

pliinizi keserek kartondan kartnz.

Resim 1.21

plik uzunluklarnn eit olmasna zen gsteriniz.

plii birka kat kullanarak uygulama yapmak istediiniz yere t yardmyla geirip kk bir halka oluturunuz.

Resim 1.22

pliin bir ksmn geirmeye zen gsteriniz

14

 pliinizi bu halkann iinden geiriniz

Resim 1.23

Halkadan geirdiiniz ipleri sklayarak salamlatrnz.

Resim 1.24

15

1.4. Pskl
Pskl; rnleri sslemek amacyla, istenilen uzunlukta kesilen, iplerin bir araya getiriler ek demet halinde birletirilmesi ile oluan, bir ucu serbest saak biiminde ssl iplik kmesidir. Baz inanlara gre pskl ktlklere ve nazara kar koruyucudur, bu yzden ocuk kyafetlerinde ve nazarlklarda kullanm yaygndr.

Resim 1.25: Pskl Ssleme

Resim 1.26: Nazar Boncuklu Pskl

Pskl her trl iplikle yaplabilir. Ev aksesuarlarnda, giysi ve rg sslemelerinde, Perde, dekorasyon, tak ve dier birok alanda yaygn olarak kullanlmaktadr. Tepesinin bir ksm belli bir noktadan balanr ve u ksmlar istenilen uzunlukta kesilir. Yapm ok kolaydr ve dk maliyetlidir.

16

ksmdan oluur Ba Pskl balamak iin iplik geirilen st ksmdr. Boyun Etek ve kafa blmn birletiren, ipliin sarld ve pskln net grnmesini salayan (ortada kalan) ksmdr. Etek Pskl altndaki saakl ksmdr

izim 1.1: Pskl Yapm

Resim 1.27a: Pskl eitleri

Resim 1.27a: Pskl eitleri

Pskl, dekoratif grntsnden dolay, kordonla birletirilerek bzg oluturmak amacyla da kullanlr

Resim 1.28: Pskl ve Kordon Ssleme

17

Pskln ba ksmnn daha kabark ve top eklinde olmas iin ipliklerin iine boncuk yerletirilerek dikilebilir. Ayrca farkl teknikler kullanlarak pskl daha estetik hale getirmek mmkndr.

Resim 1.29a: Pskl Ssleme

Resim 1.29b: Pskl Ssleme

18

UYGULAMA FAALYET
Pskl yaplrken, stenilen uzunlukta kesilen mukavvaya ipler muntazam aralklarla sarlr. Ayr bir iple kartona sarlan ipler u ksmndan skca balanr ve karton karlr. Belli bir ksmdan ipler balanr alt ksmdan ipler ayn uzunlukta kesilir. Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda, pskl yapabileceksiniz. LEM BASAMAKLARI Belirlediiniz pskl boyunu gre karton ya da mukavva hazrlaynz. NERLER Geri dnml malzeme kullanmaya zen gsteriniz.

pliinizi (kalnlna gre) kartonun etrafna 20 30 kez dolaynz

Resim 1.30: Pskl Ssleme

plii ok sk veya gevek sarmaynz

Pskln st ksmn skca balaynz.

Resim 1.31: Pskl Ssleme

19

 Pskl 1,52 cm den balayarak boyun ksmn oluturunuz

Resim 1.32: Pskl Ssleme

Pskln boyun ksmn skca balaynz.

Resim 1.33: Pskl Ssleme

yi dm atmazsanz pskln bozulabileceini unutmaynz.

Kartondan karttnz pskln alt ksmn kesiniz.

Resim 1.34: Pskl Ssleme

plik fazlalklarn makasla keserek dzeltebilirsiniz.

20

1.5. Kordon ve erit

Kordon, birka ipliin bir arada bklmesi veya rlmesiyle meydana gelen yuvarlak uzantlardr. erit ise, eitli malzemelerden yaplan, dar, uzun ve yass dokuma/rglerdir.

Resim 1.35a: Kordon Ssleme

Resim 1.35b: Kordon Ssleme

Elde yaplan kordonlar ve eritler bklerek veya rlerek eitli ekillerde elde edilebilir. Kullanm alanlar ok yaygndr. rglerde kordon, ssleme ve balama amacyla kullanlr. Kordon ve eritlerler ok eitli iplik ve renk kullanlarak oluturulabilir. Kordon ve erit yaparken; plikler tek, tek veya guruplar halinde rlebilir. Renkler kartrlmadan srayla rlebilir. ve daha ok sayda uyumlu renkler kullanlarak rlebilir. Renkleri farkl ekillerde sralayarak eitli grnm verilebilir.

Resim 1.36a: Kordon ile Yaka Ssleme

Resim 1.36a: Kordon ile Yaka Ssleme

21

Resim 1.37a:Kordon Aksesuar

Resim 1.37b:Kordon Aksesuar

Resim 1.37c:Kordon Aksesuar

Resim 1.37d:Kordon Aksesuar

1.5.1. Kordon ve erit eitleri

Kordon ve erit elde etmenin birok yolu vardr, bunlardan bazlar; pleri bkerek: Buna dz kordon da denir. Birden fazla ipliin bir araya getirilerek bklmesi ile oluur. Balama ve ssleme gereci olarak kullanlr. i ile rerek: Kordon i yardm ile rerek oluturulur Parmakla rerek: Bu kordon eklinin dier ad da papaz kor donudur. ki elin iaret parma ile ilmeklerin i ie geirilmesinden meydana gelir. rlmesi kolay ve pratiktir. Kordon aparat ile: Kordon aparat yardm ile ok pratik ekilde rlr. T ile rerek: (dantel Angeles vb) T rcl modlnden yararlannz.

22

arpana teknii ile: arpana modlnden yararlannz.

Resim 1.38: Kordon rme Aparatlar

Resim 1.39a: Kordon rme Aparatlar

Resim 1.39b: Kordon rme Aparatlar

Resim 1.39c: Kordon rme Aparatlar

23

1.6. Aplike
Dz ya da desenli bir kumatan kesilmi motifleri veya rlm paray baka bir kuman/rgnn zerine deiik teknikler yardm ile tatbik etmektir. Gemii ok eski olan aplike teknii gnmzde de sev ilerek uygulanmaktadr. Aplike tekniinde iki tip kuma/rg kullanlr. Fon kuma lemenin zeminini oluturan asl kumatr. Aplike (Kapama) kuma Fon kuma zerine eitli ine teknikleri ile tutturulan kumatr. Genellikle aplike edilecek para kesilerek uygulanmaz, ekline gre rlr.

Resim 1.47a: Aplike eitleri

Resim 1.47a: Aplike eitleri

Resim 1.48:Aplike eitleri

24

1.7. Motiflerle Ssleme

Yan yana gelerek bir sslemeyi oluturan ve kendi balarna birer anlam olan elerden her birine motif denilmektedir.

Resim 1.49a: Motif Sslemeleri

Resim 1.49b: Motif Sslemeleri

rg sslemelerinde ok sk kullanr. T veya i ile yaplan motiflerle eitli figrler oluturulabilir. Motiflerle yaplan sslemeler baka tekniklerle birletirilerek de uygulanabilir.

Resim 1.50a: Motif Sslemeleri

Resim 1.50b: Motif Sslemeleri

Motif yapm son derece keyifli ve kolaydr. Dz bir rgy ok ksa srede motiflerle ssleyerek tamamen deitirmek mmkndr. Ayrca motiflerle bezenmi rg aksesuarla r ok yaygn olarak kullanlmaktadr.

25

Resim 1.51a: i rg motif

Resim 1.51b: i rg motif

Resim 1.52a: i rg motif

Resim 1.52b: i rg motif

26

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , parmak ile rerek kordon yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Kordon boyunu tespit ediniz. stenilen kordon uzunluun iki katna % 80 orannda ksaltma pay vererek ip kesiniz

neriler

plii tam ortadan st ste getirerek parmaklarnzla bir ilmek oluturunuz

Resim 1.40

lmei sol elin iaret parmana geiriniz

Resim 1.41

lmeklerin ayn sklkta olmasna zen gsteriniz

Sa elin iaret parman ilmein iinden geirerek sadaki iplii ilmein iinden yukarya doru ekiniz.

Resim 1.42

27

 Sa elin orta ve baparma ile ilmei tutunuz. Sol elle soldaki iplii ekerek ilmei sktrnz.

Resim 1.43

Sol elin iaret parman, sa elin iaret parmana takl ilmekten geiriniz. Soldaki ilmei aadan yukar doru ekiniz.

Resim 1.44

Bu ilemi hedeflediiniz kordon boyuna ulaana kadar tekrar ediniz

Resim 1.45

ilmekten oluan kordon i ile dz rg tekniinde rldnde, kenarlar kvrlarak yuvarlak bir grnt elde edilebilir.

Resim 1.46a :Pratik Kordon Yapm

Resim 1.46a :Pratik Kordon Yapm

28

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda kazandnz bilgileri aadaki boluk doldurmal sorular cevaplayarak deerlendiriniz. 1. i rclnde rgnn daha gzel grnmesini salamak iin eitli tekniklerle yaplan estetik ilavelere .. denilmektedir 2. 3. Ssleme yaparken, estetik ller ve birbirleriyle uyumu ok nemlidir. Ponpon tek renk, iki renk veya renkler i ie yerletirilerek yaplabilir.

4. Giysi ve dekorasyonda ska kullanlan, genellikle rnlerin kenarlarna uygulanan pskl gibi uzantlara ..denir. 5. 6. eitli malzemelerden yaplan, dar, uzun ve yass dokuma/rglere ..denir .., ba boyun ve etek olmak zere ksmdan oluur

7. Aplike tekniinde fon kuma ve . olmak zere iki eit kuma kullanlr. 8. Yan yana gelerek bir sslemeyi oluturan ve kendi balarna birer anlam olan elerden her birine denilmektedir. DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetini tekrarlaynz. Cevaplarnzn tamam doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

29

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultus unda uygun ortam salandnda nak teknikleri ile sslemeyi amaca uygun olarak reneceks iniz.

ARATIRMA
Nak teknikleri ile sslenmi rg eitlerini aratrnz. Renk uyumunun nemini aratrnz rgye uyarlanabilecek nak desenlerini aratrnz Pul ve boncuk eitlerini aratrarak kartel hazrlaynz

2. NAKI TEKNKLER LE SSLEME

Nak, sim, sarma, ipek ve eitli ipliklerle kuma ve herhangi bir zemin zerine yaplan ilemeler dir. Basit nak ineleri de eitli ipliklerin uzun, ksa, dz, yuvarlak vb ekillerde atlmas ile oluur. i rclnde nak teknikleri ile ssleme yaparken serbest sitil ineleri tekniklerinden yararlanlr. Bu gurupta bulunan inelerin yapm ok kolay ve kullanm yaygndr. Her trl kuma ve rgye kolaylkla uygulanabilir.

Resim 2.1: Basit Nak neleri

30

lemede en nemli unsur, malzemeyi en iyi ekilde deerlendirmek ve renk uyumunu salayabilmektir. i rclnde en ok kullanlan nak teknikleri ise, Sap ii, Rokoko, Fantezi in inesi, p inesi, Zincir inesi, Papatya inesi rg zerine serbest nak ineleri ile desen uygularken, ileme tekniinin rgnn ekline ve kulanm alanlarna uygun olmasna dikkat edilmelidir

2.1. Basit Nak neleri le leme

rg rlp bittikten sonra ileme uygulanacak yer belirlenir. Tercih edilen nak ineleri, kumata en ve boy iplikleri takip edildii gibi rgde de en ve bo y ilmekleri takip edilerek (genellikle) renkli ipliklerle ilenir. Yaplan ilem rgye basit bir grnm vermemeli, estetik olarak katk salamaldr. Not: Basit Nak ne Teknikleri modlnden yararlanabilirsiniz

izim 2.1:Rokoko

izim 2.2:Sap ii

izim 2.3: Tohum ii

izim 2.4:Papatya inesi

izim 2.5: apraz ine

izim 2.6: ne ard

31

izim 2.7:Zincir ii

izim 2.8: Hristo teyeli

izim 2.9: Fantezi in inesi

Resim 2.3: Basit Nak neleri

Resim 2.3: Basit Nak neleri

32

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , basit nak ineleri ile ssleme yapabileceksiniz. lem Basamaklar neriler

Ssleme yapacanz zemini belirleyiniz.

Ssleme yapacanz iplik rengini uygulayacanz modeli belirleyiniz

neyi 1 noktasndan rgnn yzne karnz

Dikkatli ve zenli alnz Bir halka oluturarak inenizi 2 noktasndan batrp 3 noktasndan karnz

3 noktasndan kardnz ineyi 4 noktasndan batrp rgnn arka yzne geiniz

33

 Motif bitene kadar ayn ilemi tekrarlaynz

Yapraklarn birbirine eit olmasna zen gsteriniz

Modelinizi tamamlaynz

34

2.2. lmekleri rl Ynlerine Uygun leme (buday ii)

Bu teknik genellikle dz rgler zerinde uygulanr. Desen planlandktan sonra, yeri belirlenen rg zerine farkl renkte ipliklerle ilmeklerin yn izlenerek ilenir. Bu uygulama alttaki ilmeklerin grnmeyecei ekilde olmaldr. leme aynen ilmein eklini alr ve rlm hissi yaratr. lmek ileme teknii renildikten sonra yapm ok kolay ve zevklidir. Baka tekniklerle birletirilerek de uygulanabilir.

izim 2.10:lmek leme (buday ii)

Resim: 2.4:lmek leme

lemede etamin inesi kullanlmaldr. rgnn arka ksmnn da nakta olduu gibi muntazam olmasna, ilmeklerin aralklarnn geni atlarak baka desene geilmemesine dikkat edilmelidir. plikler arka ksmda ilmek arasndan geirilerek ya da desen bitiminden hemen sonra zlmeyecek ekilde sk dm atlarak kesilmelidir.

Resim: 2.5: ok Renkli lmek leme

izim: 2.11: Desen emas

35

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , ilmeklerin rl ynlerine uygun ileme yapabileceksiniz. lem Basamaklar neriler

Deseninizi belirleyip kareli kada izim yapnz

izim: 2.12

leme yapacanz zemini belirleyiniz

izim: 2.13

neyi ilmein tam ortasndan rgnn yzne kartnz

Resim: 2.6

neyi stteki ilmein iinden geiriniz

Resim: 2.7

36

 ne ile rg yzeyine ilk ktnz noktaya tekrar dnerek ipliin, ilmein eklini almasn salaynz.

Resim: 2.8

Desen zelliklerine uygun olarak ilmek ileme tekniini srasyla uygulaynz

Resim: 2.9

Resim: 2.11

Modelinizi tamamlaynz.

Resim: 2.12

37

2.3. Hazr Malzemelerle Ssleme

Teknolojinin ilerlemesine paralel olarak hazr gerelerle yaplan sslemeler gn getike artmaktadr. Gnn modasna ve artlarna gre hazr gerelerde eitlilik grlr. Bu gerelere yaplan ie estetik adan ho bir grnm salamak iin bavurulur.

Resim: 2.13a: Ssleme Malzemeleri

Resim: 2.13b: Ssleme Malzemeleri

Resim: 2.13c: Ssleme Malzemeleri

i rclnde hazr ssleme malzemeleri kullanrken rgnn ekli, giyilecek yere uygunluu, kiinin ya, ssleme malzemesinin kullanll ve renk uyumuna dikkat edilmesi gereken unsurlardr.

38

Hazr malzemeler rme ilemi bittikten sonra rgnn zerine tutturulabilecei gibi rg ile birliktede rlebilir. Burada nemli olan malzemeleri yerinde kullanmaktr. Bu malzemeler kullanlrken gereksiz abartlardan kanlmal rgnn zellii bozulmamaldr. Ssleme malzemelerinden ziyade rg n plana kmaldr.

Resim: 2.14: Hazr Malzemelerle Ssleme

2.4. Pul ve Boncuk Ssleme

Boncuk, cam, sedef, tahta, plastik, porselen veya eitli talardan ya plm ortas delik ounlukla yuvarlak ve renkli ss taneleridir. Pul, sslemelerde kullanlan ortas delik incecik metal veya plastik levhacktr. Pulun da eitli byklk ve renkleri vardr. Pul sslemeleri ile hem gnlk, hem de fantezi rglerde ok gzel kompozisyonlar oluturulabilir Gnmzde boncuklar ok eitli renk ve ekillerdedir. Boncuk ile yaplan sslemeler her zaman ok k ve zarif durduu iin gemiten gnmze dek sregelmitir. rg ssleme iin kullanlabilecek birok eitte ve byklkte boncuk mevcuttur. Pul ve boncuklar iplie geirilebilecei gibi sonradan da rgnn zerine tutturulabilir. Boncuklar tutturulurken ipin salam olmasna ve biten iin ipinin iyice sabitlenmesine zen gsterilmesi gerekir. Yaplacak desenin zelliine gre desenin yzeyi tamamen kaplanarak, su veya motif halinde de uygulanabilir. Pul ve boncuklar ok eitli tekniklerle tutturulabilir. Not: Pul ve boncuk dikileri modlnden yararlanabilirsiniz.

39

Resim: 2.15: Pul ve Boncuk Ssleme

Resim: 2.16: Boncuk Ssleme

40

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , pul ve boncuk ile ssleme yapabileceksiniz. lem Basamaklar neriler

leme yapacanz zemini belirleyiniz

Deseni ortalayarak ilk ilmei ileyiniz

Farkl malzemeler kullanarak sslemeyi tamamlayanz

41

42

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda kazandnz bilgileri aadaki boluk doldurmal sorular cevaplayarak deerlendiriniz. 1. Sim, sarma, ipek ve eitli ipliklerle kuma ve herhangi bir zemin zerine yaplan ilemelere .denir 2. 3. 4. lmek ileme(buday ii) genellikle rgler zerine uygulanr. rg ilemelerinde.. inesi kullanlr Hazr malzemelerle sslemede, malzemelerinden ziyade .. n plana kmaldr.

5. .., cam, sedef, tahta, plastik, porselen veya eitli talardan yaplm ortas delik ounlukla yuvarlak ve renkli ss taneleridir. 6. Pul ve boncuklar ok eitli .. tutturulabilir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetini tekrarlaynz. Cevaplarnzn tamam doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

43

RENME FAALYET1
AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rg esnasnda yaplan sslemeleri a maca uygun olarak reneceksiniz.

ARATIRMA
rgye uyarlanabilecek desen aratrmas yapnz Fantezi rg iplii eitlerini aratrarak kartela hazrlaynz

3. RG ESNASINDA YAPILAN SSLEMELER

rg rmek bayanlarn en ok tercih ettikleri hobilerden biridir. Hem ok ekonomik bir uratr hem de insan saatlerce sklmadan rg rebilir. Birde bu rg ler bebek veya ocuklar iinse ok daha keyifli bir hal alr. Dinlenmek ve stres atmak amacyla rg ryorsa ok renkli ve karmak desenler yerine daha basit modeller tercih edilebilir. plik zelliinden faydalanarak veya iplie geirilebilecek birka boncukla ok farkl kombinasyonlar oluturulabilir.

3.1. plie Boncuk Geirerek Ssleme

Boncuk birok rg modeline yakan ve ok sk kullanlan aksesuarlardan biridir. rgy gzelletirdii gibi ayn zamanda fanteziletirir. Boncuk, rme ilemi bittikten sonra zerine dikilebilecei gibi iplie geirilerek de rg esnasnda uygulanabilir. Ayrca hazr boncuklu iplikler de mevcuttur.

44

Resim: 3.1: plie Boncuk Geirerek Ssleme

Resim: 3.2: Boncuk Ssleme

45

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , iplie boncuk geirerek rebileceksiniz. lem Basamaklar neriler

Boncuk geirmek istediiniz ilmei belirleyiniz

Resim: 3.3

lmei biraz uzatarak tn ucuna alnz

Resim: 3.4

Resim: 3.5 Boncuu ilmee geiriniz

Resim: 3.6

46

 lmei model zelliine uygun olarak rnz

Resim: 3.7

Boncuklarnz oluturmak istediiniz desene uygun olarak yerletiriniz

Resim: 3.8

47

3.2. plik zellii le Ssleme

El rgsnde kullanlan en nemli malzeme kukusuz rg ipliidir. i rclnde kullanlacak iplii doru semek ve iplik tr hakknda bilgi sahibi olmak, rgnn baarl olmas asndan byk nem tamaktadr. Hzla gelien tekstil sektr, iplik eitlerinin artmasna yardmc olmutur. malatlar, yn, pamuk, ipek, tiftik, flo gibi hammaddeleri deiik oranlarda kartrp, farkl bkm teknikleri kullanlarak her geen gn piyasaya ok eitli yeni iplikler sunmaktadr. Bu iplikler i rclne olan talebin artmasna yardmc olmaktadr. Piyasada rahatlkla bulunan ve ok farkl grnmlere sahip olan bu iplikler , zelliklerinden dolay grsel olarak son derece estetik rnler meydana getirmektedir.

3.2.1.Fantezi rg plikleri
Fantezi iplik retimine ilk baland yllara oranla gnmzde daha teknolojik ve daha hzl yntemler kullanlarak retimleri yaplmaktadr. Fantezi iplik, tesadf ve periyodik olarak dalan gayri muntazamlklar her trl formda bnyesinde bulunduran ipliktir. Bu gayri muntazamlklar, iplik kalnln, materyal tipini ve benzer zellikleri deitirerek veya bunlarn kombinasyonu ile oluturulmaktadr. Fantezi rg ipliklerinin birok eidi mevcuttur Son yllarda fantezi iplik sektr byk bir gelime gstermitir. zellikle byk firmalarn rekabet iinde olmas ve fantezi ipliklerin moda oluu bu gelimenin en nemli etkenlerindendir . Bunlardan bazlar, Ponponlu Ksa uzun tyl Aralkl tyl Efektli Boncuklu Pullu Renk geili erit Bukleli ok renkli Simli Baskl Kabark kvrml Iltl ok katl Karma

48

Resim: 3.9: Fantezi plik

Resim: 3.4a: plik zellii ile Ssleme

Resim: 3.4b: plik zellii ile ssleme

3.4c: plik zellii ile Ssleme

3.3. rerek Desen Oluturma

rg yzeyini zerinde varlklar, nesneleri, motifleri vb, belirli izgilerle (grsel bir etki yaratmak amacyla) gsterme, tasvir etme sanat olarak tanmlayabileceimiz desen, pek ok lkede kendilerine zg rg motif sitillerine sahiptir. Motifler bir ema veya grafikle allabilir. Desende her bir renk deiik bir sembolle veya renkle ifade edilir. Pek ok rg emas renkli olarak hazrlanr, bylece renk deiimleri daha ak ifade edilmi olur

49

Desenli rg rerken, ilmekler nceden karlm desene gre tek tek saylarak rlr. Desen, sras ile saylarak oluturulur.

izim: 3.1:Desen emas

Resim: 3.5: Desen Uygulama

Resim: 3.6: Desen Uygulama

50

Resim: 3.8: izgili rg

Sadece birbirine uygun renkli iplikleri bir araya getirip, dz rg rerek bile ok gzel sonular elde edilebilir

51

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve b eceriler dorultusunda uygun ortam salandnda , emaya uygun desen oluturabileceksiniz. lem Basamaklar Deseni tespit ediniz. neriler rgye uygun desen semeye zen gsteriniz.

Kareli kda deseninizi iaretleyip boyaynz

izim: 3.2

Birden fazla renk kullanlacak desenlerde iaretleri ve renkleri deitiriniz. Renk deitirirken (rgnn tersinde) ilmekleri aprazlaynz.

Desen uygulayacanz yere kadar rnz

Resim: 3.8

emaya uygun olarak ilk sray rnz

Resim: 3.9

52

 emaya uygun olarak rmeye devam ediniz

Resim: 3.10

Desen tamamlana kadar emaya uygun olarak rnz

Resim: 3.11

Resim: 3.12

rgnz her srada kontrol ediniz

Desen uygulamasn tamamlaynz

Resim: 3.13

53

Resim: 3.14

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri alma ortamn ve kullanacanz ara gereleri hazrlaynz ocuk apkasn rnz Ssleme tekniklerini belirleyiniz. Deseni hazrlaynz/tasarlaynz Basit nak inelerini uygulaynz Renk ve malzeme uyumuna zen gsteriniz Tekniklerin birbirine uyumuna dikkat ediniz. Ponponu hazrlaynz Ponponu apkaya tutturunuz Sslemenizi tamamlaynz apkay (son kontrol yaparak) tamamlaynz Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet iselme ve Deerlendirmeye geiniz.

54

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda kazandnz bilgileri aadaki boluk doldurmal sorular cevaplayarak deerlendiriniz 1. 2. 3. .. .. bayanlarn en ok tercih ettikleri hobilerden biridir rgy gzelletirdii gibi ayn zamanda fanteziletirir. El rgsnde kullanlan en nemli malzeme kukusuz .. ..

4. Fantezi iplik, tesadf ve periyodik olarak dalan gayri her trl formda bnyesinde bulunduran ipliktir. 5. Desende her bir renk deiik bir . veya renkle ifade edilir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetini tekrarlaynz. Cevaplarnzn tamam doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

55

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Aada verilen cmleleri doru yanl durumuna gre iaretleyiniz.
Yanl Doru Objektif Testler (lme Sorular) 1. i rclnde rgnn daha gzel grnmesini salamak iin eitli tekniklerle yaplan estetik ilavelere ponpon denilmektedir. 2. Bizim sslemelerimizdeki zenginlik, yzyllarn birikimi ile birleince ortaya ok arpc rgler kmaktadr. 3. rgde ek ve hatal yerleri kapatmak amacyla sslemeler yaplabilir.

4. Saak yalnzca i rcnde kullanlan bir tekniktir. 5. Baz inanlara gre pskl ktlklere ve nazara kar koruyucudur. 6. Pskl, ba ve boyun olmak zere iki ksmdan oluur. 7. Parmak ile rerek kordon yaplabilir. 8. rg sslemelerinde, basit nak inelerinden ska faydalanlr. 9. lmek ileme aynen ilmein eklini alr ve rlm hissi yaratr 10. Fantezi ipliklerin, ponponlu, tyl, pullu, ok renkli vb gibi birok eidi mevcuttur.

DEERLENDRME:
i rclnde ssleme modl ile kazandnz bilgilerin cevaplarn cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saysn belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular, faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz modl baaryla tamamlamsnz demektir. Tebrikler.

56

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 Ssleme Teknik bilgileri Ebruli Saak erit Pskl Kapatma kuma Motif

RENME FAALYET2NN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 Nak Dz Etamin rg Boncuk Tekniklerle

RENME FAALYET3N CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 rg rmek Boncuklar rg ipliidir Muntazamlklar Sembolle

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Yanl Doru Doru Yanl Doru Yanl Doru Doru Doru Doru

57

KAYNAKA KAYNAKA
ASENA Altunta lmek ve Motif rehberi STANBUL 2007 AYTEN Atay, rclk Temel Ders kitab Milli Eitim Basmevi STANBUL 1987 Benissimo Aylk Kadn Moda Dergisi OCAK 1990 Kartopu aylk rg kitab 2008 say 2 MEGEP, Alan ve Dal Modlleri Meydan Larousse Ansiklopedisi zgen Fatma yaynlanmam ders notlar SEMHA Dinsoy Yn ileri kitab Trk Dil Kurumu Szl

58