T.C.

MLL ETM BAKANLII

EL SANATLARI TEKNOLOJS

RCLNDE EKLLENDRME

Ankara, 2013

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................. GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. KALIP HAZIRLAMA VE LMEK HESABI YAPMA ...................................................... 3 1.1. Kalp Hazrlamann nemi ........................................................................................... 6 1.2. nsan Vcdunun Anatomik Yaps .............................................................................. 6 1.3. rg Kalb Elde Etme ................................................................................................. 6 1.3.1. Hazr Kalpla Kalp Elde Etme .............................................................................. 7 1.3.2. Mulaj-Dropaj Yolu le Kalp Elde Etme................................................................ 7 1.3.3. Pratik Yolla Kalp Elde Etme ................................................................................ 7 1.3.4. Hazr Giysi zerinden Kalp Elde Etme................................................................ 7 1.3.5. Biki Yolu le Kalp Elde Etme ............................................................................. 7 1.4. rne Uygun plik Seimi ............................................................................................ 7 1.5. rgye Balarken lmek Hesaplama ............................................................................. 9 1.5.1.Beden llerini Tespit Etme ................................................................................ 9 1.5.2.lye Verilen lave Oranlar.................................................................................. 9 1.5.3. rnek Para ......................................................................................................... 10 1.5.4. Desen zellii ..................................................................................................... 12 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 13 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 15 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 16 2. LK AMA ....................................................................................................................... 16 2.1. lik eitleri ................................................................................................................ 17 2.1.1.Yatay lik .............................................................................................................. 17 2.1.2. Dikey lik ............................................................................................................. 17 2.1.3. Bebe lii ............................................................................................................. 18 2.1.4. rgye Sonradan Alan lik ............................................................................... 18 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 20 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 23 RENME FAALYET-3 ................................................................................................... 24 3. RCLNDE KENAR GRNMLER ....................................................... 24 3.1. Kenar Grnm eitleri ............................................................................................ 24 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 25 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30 RENME FAALYET-4 ................................................................................................... 31 4. RCLNDE BORDR TEKNKLER.......................................................... 31 4.1 Kenar Bordr Yaplrken Dikkat Edilecek Hususlar ................................................. 31 4.2. Birlikte rlen Bordr ................................................................................................ 31 4.3. lmek kartlarak Sonradan rlen Bordrler........................................................... 32 4.4. Ayr rlp Dikilen Bordrler ................................................................................... 33 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 34 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 42 RENME FAALYET-5 ................................................................................................... 43 5. RCLNDE KE TEKNKLER ................................................................ 43 5.1. Ke almalar ......................................................................................................... 43 5.1.1. Ayn Ynde rlen Ke .................................................................................... 44

5.1.2. A Oluturan Keler ......................................................................................... 44 5.1.3. Bant eklinde rlp Dndrlen Keler ......................................................... 44 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 45 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 52 RENME FAALYET-6 ................................................................................................... 53 6. LMEK ARTTIRMA ......................................................................................................... 53 6.1. Basit Arttrmalar ......................................................................................................... 54 6.2.ift Arttrmalar ............................................................................................................ 54 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 55 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 66 RENME FAALYET-7 ................................................................................................... 67 7. LMEK EKSLTME........................................................................................................... 67 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 69 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 78 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 79 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 80 KAYNAKA ......................................................................................................................... 82

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLLK El Sanatlar Teknolojisi Dekoratif Ev Sanatlar i rclnde ekillendirme

i rclnde kullanlan temel teknikler ile ilgili bilgilerin kazandrld bir renme materyalidir.
40/32 n koulu yoktur. Bu modl ile uygun ara gere salandnda teknie ve modele uygun i rclnde ekillendirme yapabileceksiniz. Genel Ama Bu modl ile uygun ara gere salandnda teknie ve modele uygun i rclnde ekillendirme yapabileceksiniz. Amalar 1. Teknie uygun olarak kalp hazrlayarak ilmek hesab yapabileceksiniz. 2. Teknie uygun ilik aabileceksiniz. 3. Teknie uygun kenar grnmlerini rebileceksiniz. 4. Tekniine uygun olarak bordr rebileceksiniz. 5. rgnn geliine gre ke hazrlayabileceksiniz. 6. Teknie uygun olarak ilmek artrabileceksiniz. 7. Teknie uygun olarak ilmek eksiltebileceksiniz. Ortam: Aydnlk ve temiz ortam Donanm: Renkli iplikler, farkl numaralarda i Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilenlme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

iii

iv

GR GR
Sevgili renci, Rahatl, esnek yaps, snrsz renk ve desen zellikleri nedeniyle rg herkes tarafndan sevilerek kullanlmaktadr. lkemizde daha ok anneden ocua retilen bir gelenek olan rg, gnmzde rahatlamak ve stres atmak isteyenler tarafndan ska tercih edilmektedir. i rgs kolaylkla renilebilir ve ok ekonomik bir uratr. rg rebilmek iin rg ii, renkli iplikler ve baz teknik bilgiler gereklidir. rg rmek kadar rgye doru ekli vermek de ok nemlidir. Dikite makasla yaplan ilemler rgde arttrma, eksilme, kapatma vb. gibi temel tekniklerden yararlanlarak gerekletirilir. ekillendirme, i rclnn en nemli basamadr. Siz de bu modl baar ile tamamladnzda almalarnz kaliteli, nitelikli ve amaca uygun olarak hazrlayabileceksiniz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgye balarken kalp hazrlama ve ilmek hesab yapmay amaca uygun olarak reneceksiniz.

ARATIRMA
Kaynak kitaplardan ilmek hesaplama ile ilgili bilgi aratrnz. rgye balamadan nce rnek model alnz. Bilgisayardan gncel el rgs uygulamalarn aratrnz. i rclnde kullanlan ip eitlerini ve zelliklerini evre aratrmas yaparak inceleyiniz. Hazrladnz raporu ve almalar snfnza getirerek arkadalarnzla inceleyiniz.

1. KALIP HAZIRLAMA VE LMEK HESABI YAPMA

Kalp, bir eyin ekil bakmndan rnei anlamna gelir. Kalp, rgde kullanld gibi birok alanlarda da kullanlmaktadr. Uygulama yaplacak rgde baar salamak isteniyorsa kalp karmann neminin kavranmas gerekir. Bu ekilde zamandan kazanlm olunur. Kalpla alma, rgde ekillendirmede byk kolaylk ve baar salar. Kalp karmada kullanlan ara gereler Mulj kd Kalem, makas, silgi Mezr ve ve cetvel Model Manken veya ls alnacak kii

ekil 1.1: Beden lsnn numaralandrlmas

Resim 1.1:Ceket modeli

ekil 1.2: Ceket kalb

ekil 1.3: Kazak kalb

Resim 1.2: Kazak modeli

ekil 1.4: Yelek kalb

Resim 1.3:Yelek modeli

1.1. Kalp Hazrlamann nemi

Belirlediimiz giysi veya aksesuar trne gre kazak, ceket, yelek, apka ,bere, atk, eldiven, patik, orap vb. rnlere balamadan nce kalp kartlmaldr. rnein kazak rmek iin beden lsne gre kt zerinde kazan uzunluu, genilii, cep, yaka, kol yerleri belirlenmelidir. Oyuntu, arttrma veya eksiltme ilemi yaplacaksa kalba sadk kalnarak uygulama yaplmaldr. Bylelikle defalarca sklp yeniden balama gibi skntlar ortadan kalkar ve ipliin ypranmas nlenir.

1.2. nsan Vcdunun Anatomik Yaps

Giysi modellerindeki yaratclk ne kadar nemliyse insan vcudunu tanmak ve vcut yapsna gre rn oluturmak da o kadar nemlidir. Canl modelden insan vcudunun ayrntlaryla allmas, anatomik yapsnn tannmas, l ve orana nem veri lmesi gerekir. Gzel ve yerinde giyimin yaantmzdaki rol byktr. Kiinin kendine yakan giyimi, rengi, deseni, aksesuar seebilmesi iin vcut zelliini ve tipini bilmesi gerekir. plik, model ve renk seerken vcudun gzel tarafna dikkati ekip, kusurlu tarafn saklamaldr. Vcut yapsna ve tipine gre giyim seerken baz noktalara dikkat etmemiz gerekir: Ksa boylu ve iman olan kiiler; koyu renk iplikler, sade modeller semelidir. Geni desenli modeller ak renk ve parlak ipliklerden ve modellerden saknmaldr. Uzun boylu ve zayf olan kiiler; iri desenler, canl renkler, parlak iplikler seebilir. Ak renk iplikler sememelidir, ince bkml iplikler ve modellerden saknmaldr. Beden boyu ksa olan kiiler; genelde beden boyunu uzun gsteren boyuna izgili modeller tercih etmelidir, renk olarak istenilen iplikleri tercih edebilirler. Sa, gz ve ten rengi dikkate alnmaldr. Ak ten rengi olanlar, koyu renkleri tercih edebilir. Cansz, solgun cildi olanlar, koyu tonlar kullanmamaldr.

1.3. rg Kalb Elde Etme

eitli teknikler kullanlarak belirlenen rne uygun kalp kartmak mmkndr. Bu teknikler: Hazr kalpla kalp elde etme Mulj-dropaj yolu ile kalp elde etme Pratik yolla kalp elde etme. Hazr giysi zerinden kalp elde etme Biki yolu ile kalp elde etme

1.3.1. Hazr Kalpla Kalp Elde Etme

eitli biki sistemlerinin hazr kalplarndan yararlanarak (model dergilerinin pafta kalplar) hazrlanr. Bu sistemle kalp kartmadan nce her sistemin zel l alma tekniinin olduunu bilmek gerekir. Bu paftalar lye uygun kalp karmakta yardmc olur. Her modelin kalb vcuda uymayabilir, l kontrol yaparak dzeltmeler yaplr.

1.3.2. Mulaj-Dropaj Yolu le Kalp Elde Etme

Canl ya da cansz manken zerine yaplan bu alma deiik modellerdeki kuplu, asimetrik, drapeli modellerde tercih edilir. Modelin btnn grmeyi salar. Model tasarlanrken sanat gc teknik bilgi ile beraber kullanlmaldr. Modeldeki drape ve pililerin kvrmlarn tasarlamay, ahenkli dn grmeyi, modelin zelliini vermeyi salar. nce bir kumala veya kt ile allr

1.3.3. Pratik Yolla Kalp Elde Etme

Kalb karlmak istenen rg masann zerine dzgnce yaylr. zerine mulj kd serilerek giysinin/aksesuarn cep, yaka evresi, yan diki ve u noktalar kalemle izilir. Elde edilen kalp, l kontrol yaplarak dzeltilir (rg, mulj kdnn zerine serilerek de allabilir.).

1.3.4. Hazr Giysi zerinden Kalp Elde Etme

Beenilen model, diki yerlerinden teyel ve karlk iareti alnarak hazr duruma getirilir. Giysinin dikileri sklr, her paras tek tek tlenir. Paralar masa zerine dzgn ekilde serilir, mulj kdna cetvel yardm ile l kontrolleri yaplp kopyas alnarak kalp hazr hle getirilir.

1.3.5. Biki Yolu le Kalp Elde Etme

Biki yolu ile kalp elde etmek iin giysiye gerekli olan ller alndktan sonra sayfann sa st kesine ller, st sol keye oranlar yazlr Mulj kd zerine cetvel ve riga yardmyla kalp (biki) allr. Bu bikiye temel kalp denir. Bu kalba istenilen model uygulanabilir.

1.4. rne Uygun plik Seimi

i rclnde en nemli ara gere, eitli iplikler ve ipliklerin kalnlna uygun ilerdir. Hzla gelien endstri ve teknolojinin getirdii yeniliklerle her yln moda anlayna uygun olarak yeni iplik eitleri karmaktadr. plik eitleri yn, pamuk, tiftik, ipek gibi doal liflerden iplik hline getirildii gibi bunlarn birbirleri arasnda kartrlmas ile deiik gncel fantezi ipler de elde edilmektedir. Bu doal iplerin dayankllklarn arttrmak, keelemelerini nlemek, grnmlerine estetik katmak amacyla deiik meneli lifler (akrilik, naylon, sim, polyester) de kullanlmaktadr. Piyasalarda iplikler yumak veya ile hlinde satlmaktadr. plerin zerlerinde bulunan kt bantlar ipler hakknda ksa bilgi vermektedir.

yi bir ip dayankl, esnek, parlak, przsz olmaldr. rgnn muntazam ve istenilen esneklikte olmas iin kalnlk ve ipin bkm says nemlidir. Klasik ipliklerin 2, 3, 4 kat bklm olanlar vardr. Bu ipler, en ok tercih edilen iplerdir. Modele gre iplik kalnln belirlemek rgde ok nemlidir. Ne kadar ve ka numara iplik alnaca bilinmeden rgye balanlmamaldr. Esas rgye balanmadan nce rnek para rlmeli, amaca ulald takdirde ka adet veya kilo iplik alnaca tespit edilmeli, ipliin kalnlna gre i belirlenmelidir. rlecek modele ve uygulanacak desene gre iplik seimine dikkat edilmelidir. Mevsim deiikliine gre rlm rnler insanlar scaktan ve souktan koruma ve dekoratif (fantezi) amal olmaldr. Yazn serin tutan, teri emen ve kolay ykanr olmas asndan merserize ve pamuklu iplikler tercih edilmelidir. Kn ise scak tutmas amacyla atk, bere, al, kazak vb. uygulamalar genelde hayvansal liflerden elde edilen ipliklerden rlr. Fantezi amala rlen rnler genelde deiik lif karmlaryla oluan ipliklerdir (rnein flo veya madensel lifler). rgde kullanlan iplikler menelerine gre be guruba ayrlr: Bitkisel lifler: Pamuk, merserize iplikler Hayvansal lifler: Yn ve ipek Madensel lifler: Altn teller, gm teller Suni lifler: Viskoz ipei, asetat ipei, kazein yn Sentetik lifler: Naylon, dakron, perlon, orlon, akrilik

Resim 1.4: Fantezi iplikler

Resim 1.5: Fantezi iplikler

Resim 1.6: Merserize iplikler

Resim 1.7: Sentetik iplikler

1.5. rgye Balarken lmek Hesaplama

rgye balarken hemen herkesin karlat en byk zorluk, ka ilmek balanmas gerektii konusunda karar vermektir. rg rmeye yeni balayanlar daha fazla sorun yaarlar ve genellikle doru ilmek saysn bulana kadar birka kez balamak ve skmek zorunda kalabilirler. Bu, istenmeyen ve zaman kaybettiren bir durumdur. rgye balarken gz nnde bulundurulmas gereken ve ilmek saysn etkileyen baz faktrler: plik kalnl i numaras Beden lleri rg zellii (desen zellii) Model zellii rgnn sk/gevek rlmesi

lmek ve sra hesab yapmak sanld kadar zor deildir. ok basit bir matematik ilemiyle bu sorun kolaylkla zlebilir. Ayrca ipliklerin zerinde bulunan kt bantlar da bu konuda yol gstererek yardmc olmaktadr.

1.5.1.Beden llerini Tespit Etme

i rclnde istenilen sonucu elde edebilmek iin beden llerinin doru tespit edilmesi gerekir. l iyi alnd zaman elde edilen kalplar vcuda uygunluk gsterir. Kalplarda kan kusurlar da yine lleri iyi kontrol etmekle dzeltilir. rgy her aamada kolaylkla kontrol edebilme imkn olmas i rcln daha zevkli ve basit hle getirmektedir. Temel ller unlardr: Btn boy (Bb): Kiinin ba dhil plak ayakla alnan boy lsdr. Beden (Bd): Gsn en yksek yerinden yere paralel olarak alnan ldr. Bel (Bl): Bel ukurundan ve yere paralel olarak alnan ldr. Kala (Kl): Kalann en geni yerinden yere paralel olarak alnan ldr. Kol boyu (Kb): Kol dirsekten hafife kvrlm durumdayken omuz bandan bilek kemiine kadar alnan ldr.

1.5.2.lye Verilen lave Oranlar

rgye balarken uygun sayda ilmek atabilmek iin elimizde rlm rnek rn olmas gerekir. rnek para modeline uygun ie 10 veya 20 ilmek atarak 5 cm uzunluunda rlmelidir. Ka cm genilik verdii llr. Beden ls ne kadar ise bu rakam rnek rnn genilik lsne blnr. kan say, rnek rn ilmek says ile arplr. Elde edilen ilmek says kadar ie ilmek atlr rgye balanr.

1.5.3. rnek Para

rnek para hazrlamak rgnn dzgn olabilmesi iin ok nemlidir. rgde kullanlacak iplik ve i ile uygulama yaplr ve rgy recek kii tarafndan (el deiiklii olmamas iin) hazrlanr. Bu uygulama ile rgnn duruu, desenin ve ipliin uyumu test edilmi olur. rnek para, yaklak 20 ilmek geniliinde ve 56 cm uzunluunda rlr. 5 cm karelik alanda ka ilmek ve ka sra olduu bulunur. Bulunan bu say, istenilen genilik ve uzunluk iin orant kurularak hesaplanr.

Resim 1.8: rnek para

lmek says: rgye ka ilmekle balanacan yani genilik llerini ifade eder.

ekil 1. 5: lmek says

Sra says: rgnn ka sra rleceini yani uzunluk llerini ifade eder.

10

ekil 1.6: Sra says

Aada 10 cm karelik bir para elde edebilmek iin (yaklak olarak) 3- 3,5 numara i kullanarak 24 ilmek balamak ve 32 sra rmek gerektii sembollerle belirtilmitir.

ekil 1.7: i rclnde kullanlan semboller

rnek: 44 cm arka genilik iin ilmek hazrlanrken rnek para iin 10 ilmek atlp 5 cm ykseklik rlr. Verdii genilik 4 cmdir. 4 cmlik genilik 10 ilmekten elde ediliyorsa 44 cmlik genilik x ilmekle elde edilecektir. 44 x 10: 4 = 110 ilmek veya 44: 4x 10= 110 ilmek rnek: 55 cm n genilik iin ilmek hazrlanrken rnek para iin 10 ilmek atlp 5 cm ykseklik rlr. Verdii genilik 5 cmdir. 5 cm genilik 10 ilmekle elde ediliyorsa 55cm genilik x ilmekle elde edilecektir. 55 x 10: 5= 110 ilmek veya 55: 5 x 10 =110 ilmek

11

1.5.4. Desen zellii

rg rerken dikkat edilmesi gereken en nemli hususlardan biri de hi kukusuz desen zelliidir. Baz rgler desen genilerken (Selanik vb.) baz rglerde toplanr (lastik vb.). Bu rg zellikleri dikkate alnmazsa rgde hatal sonular elde edilebilir. Doru sonular elde edebilmek iin rnek para birebir desen zellie uygun olarak hazrlanmaldr.

Resim 1.9: Selanik rg

12

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda pratik yolla bere kalb elde edebileceksiniz. lem Basamaklar Kalbn kartmak istediiniz bereyi mulj kdnn zerine yerletiriniz. neriler

Berenin kenarlarndan mulj kdnn zerini dikkatlice iaretleyiniz.

Berede kesim ileminin balad noktay iaretleyiniz.

13

 aretli yerleri izerek birletiriniz.

Kalbnzn son hlinin kontrollerini yapnz.

14

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz. 1. Giyimde herhangi bir rnn esasn oluturmak amacyla yaplan izim ilemlerine . denir. Kalp hazrlarken ,. kemik, kas yaplar mutlaka dikkate alnmaldr. El rgsnde kullanlan en nemli malzeme .. .dir. rg ipliklerinin hepsinin zerinde . bulunan kt bantlar vardr. hazrlamak rgnn dzgn olabilmesi iin ok nemlidir. rgnn .. nedeniyle normal kumalara oranla daha az bolluk vermek yeterlidir. lmek says, rgye ka ilmekle balanacan yani . llerini ifade eder. Sra says, rgnn ka sra rleceini yani llerini ifade eder.

2. 3. 4. 5. 6.

7. 8.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

15

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda (ilik ama) tekniklerini reneceksiniz.

ARATIRMA
lik ama teknikleri ile ilgili kaynak aratrmas yapnz. lik yapmnda kullanlan ara gereleri aratrnz. Muntazam ilik aabilmek iin rnek para alnz. Topladnz bilgi ve dokmanlar snfnza getirerek arkadalarnzla inceleyiniz.

2. LK AMA
Dme geirilmek zere alan kk yarklara (ilik) denir. Karlkl kenarlara konulan ilik ve dme, iki taraf kavuturmaya yarar. lik giysilerin rahat giyilmesini salad gibi ssleme olarak da kullanlr. lik en ok kazaklarda, yeleklerde hrkalarda vb. yerlerde kullanlmaktadr.

Resim 2.1: lik dme

16

2.1. lik eitleri

Yaplan rnlerde ilikler al ekline gre e ayrlr: Yatay ilik: Enine alan ilik eklidir. Dikey ilik: Boyuna alan ilik eklidir. Bebe ilii: Kk alan ilik eklidir.

2.1.1.Yatay lik
lmekleri enine dme geniliinde kesilmesi ile oluur. Bir hrka veya yelekte yatay ilik alaca zaman ilik alaca yeri nceden hesaplamak gerekir. Enine alacak iliklerde iliin ucu n ortasna gelmelidir. liin ucu n ortasna geldiinde dmelendii zaman dme yana kaar. rnein: Bir hrkann n 10 ilmek st ste binecek ise iin bandan 5 ilmek rlr. Sonra kapatma yoluyla dme byklne gre 345 ilmek kapatlr. Sonra rgye devam edilir. Dnte kapatlan yere gelince kapatlan ilmek says kadar ie rerek ilmek atma yoluyla ilmek atlr ve uta kalan 5 ilmek rlr Bu ekilde ilik alm olur. likler arasndaki mesafeler eit olmaldr.

ekil 2.1: Yatay ilik

2.1.2. Dikey lik

rgde rgnn boyuna rlen ilmekleri dorultusunda alan ilik eklidir. Genellikle rgnn nde st ste binen pat zerinde yaplr. Dmenin kenara kaymamas iin kenardan yarya kadar olan ilmek saysna beden tarafndan kalan dier yardan 1 ilmek ilave edilir.

17

ekil 2.2: Dikey ilik

2.1.3. Bebe lii

Bebe ilii genelde rgleri sslemek amacyla alan ilik eklidir. Bebek kyafetlerinde ska kullanlr.

ekil 2. 3: Bebe ilii

Resim 2.2: Bebe ilii

2.1.4. rgye Sonradan Alan lik

Bu ilik rg bittikten sonra alan bir ilik eklidir. Sadece enine alabilir. lik yeri belirlendikten sonra tam iliin ortasndan tek kat ilmek kesilir. lmeklerin iinden dme genilii kadar ilmek ekilir. Alan yerdeki ilmekler ine yardmyla tutturulur ve ilik yaplr. Alan dier ilikler kadar salam olmaz.

Resim 2.3: rldkten sonra alan ilik

18

Resim 2.4: lik eitleri

Resim 2.5: lik eitleri

19

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda yatay ilik aabileceksiniz. lem Basamaklar rgy ilik yerine kadar rnz. rgnn yznden dmenin genilii kadar ilmek kesiniz. neriler

Resim 2.6

pliin kalnlna gre i seiniz. Kestiiniz ilmek says kadar ( iin tersinden) ilmek atnz.

Resim 2.7

Tertipli ve dzenli alnz. rgnz modele uygun olarak rmeye devam ediniz.

Resim 2.8.

liklerin eit aralklarla olmasna zen gsteriniz.

20

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda dikey ilik aabileceksiniz. lem Basamaklar rgy ilik yerine kadar rnz. lik amak istediiniz noktadan kenara doru kalan ilmekleri ayr bir iplik takarak ilik boyunca rnz. neriler

Dier taraf da ilik boyunca rerek ilii tamamlaynz.

lave olan iplii koparp esas iplikle rmeye devam ediniz.

liklerin eit aralklarla olmasna zen gsteriniz.

21

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda bebe ilii aabileceksiniz. lem Basamaklar rgy ilik yerine kadar rnz. rgnn yznden iinize bir ilmek atnz. neriler

lmek attktan sonraki 2 ilmei birlikte rnz.

rgnz modele uygun olarak rmeye devam ediniz.

Dme deliinin muntazam olmas iin (rgnn yznden) kendi ipiyle sarabilirsiniz.

22

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz. 1. 2. 3. Dme geirilmek zere alan kk aklklara . denir. lik, amac ile de uygulanr.

Yatay ilik, ilmeklerin . kesilmesi ile oluur Dikey ilik, ilmeklerin .. boyuna kesilmesi ile oluur.
Kazak, yelek, hrka vb. gibi rnlerde ilik uygulanr.

4.
5.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

23

RENME FAALYET3 RENME FAALYET-3

AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgde kenar grnmleri tekniklerini reneceksiniz.

ARATIRMA
Kenar grnmlerinin eitlerini aratrnz. Kenar grnmlerinin i rclndeki yerini aratrnz. Topladnz bilgi ve dokmanlar snfnza getirerek arkadalarnzla inceleyiniz.

3. RCLNDE KENAR GRNMLER

Kenar, i rclnde yaplan iin snrn oluturan blmlerdir. rgde kenar yapmna nem verilmesi gerekir. Kenarn muntazam olmas rgnn kalitesini arttrr, dekoratif grnm salar. U ksmn kvrlmasn, esnemesini engellemek iin kenar grnmne zen gsterilmelidir. rnein, kazak rerken iki yan ve omuz kenarlarnn lleri eit olmaldr. lmekler esnememeli sk ya da gevek olmamaldr. Net bir grnm salanmaldr. pin ypranp kirlenmemesi ve zamann boa gitmemesi iin kalpla almaya zen gsterilmelidir.

Resim 3.1: Kenar rgs

Resim 3.2: Kenar rgs

3.1. Kenar Grnm eitleri

rgde kullanlan kenar grnm eitleri be gruba ayrlr: in yznden ve tersinden yaplan zincir kenar Dekoratif zincir kenar Haroa rgde zincir kenar Az esneyen zincir kenar Piko kenar

24

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda zincir kenar rebileceksiniz. lem Basamaklar in yznden kenar ilmeini ve dier ilmekleri yz olarak rnz. Srann sonunda kalan 1 ilmei rmeden sol ie aktarnz. rmeden aldnz ilmei br bata rnz. neriler

rgnn tersinden ve yznden ayn ilemleri uygulaynz.

Kenar ilmeklerini muntazam rmeye dikkat ediniz.

25

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda dekoratif zincir kenar rebileceksiniz. lem Basamaklar Sra banda ilk ilmei rmeden alnz. kinci ilmei ters rnz. Dier ilmekleri yz rnz. neriler

Srann sonunda kalan bir nceki ilmei ters rp kalan 1 ilmei rmeden alnz. rgnn tersinden ve yznden ayn ilemleri uygulaynz.

26

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda harao rgde zincir kenar rebileceksiniz. lem Basamaklar neriler Kenar ksmnda iplii iin nnde evre aratrmas yapnz. tutunuz. Ters sralarda ilk ilmei rmeden alnz. Sa iin altndan arkaya geiniz.

27

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda piko kenar rebileceksiniz. lem Basamaklar in yznden sa ie 1 ilmek dolaynz. Sonraki 2 ilmei birlikte yz rnz. neriler

rgnn tersinden ve yznden ayn ilemleri uygulaynz.

28

UYGULAMA FAALYET
Aadaki ilem basamaklarn uygulayarak az esneyen zincir kenar yapnz.

lem Basamaklar
in bandan sra sonuna kadar tek ilmek kalncaya kadar rnz. Son ilmei rmeden alnz.

neriler

Birinci ilmei rnz. Son ilmei rmeden alnz. rgnn tersinden ve yznden ayn ilemleri uygulaynz.

29

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. 3. 4. 5. ( ) i rclnde yaplan iin snrn oluturan blmlere kenar denir. ( ) rgde kenar yapm, rg dikie gidecei iin ok nemli deildir. ( ) Kenarn muntazam olmas rgnn kalitesini arttrr. ( ) Kenar, rgye dekoratif grnm salar. ( ) Kenar, rgde u ksmlarn kvrlmasn ve esnemesini engeller.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdii niz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

30

RENME FAALYET-4 RENME FAALYET-4

AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda, uygun ortam salandnda kenar bordr tekniklerini reneceksiniz.

ARATIRMA
rgde kullanlan bordrler ile ilgili kaynak aratrmas yapnz. rg yapmnda kullanlan ara gereleri aratrnz. Kenar bordrleri ile ilgili rnek para alnz.

4. RCLNDE BORDR TEKNKLER

i rclnde yaplan iin yaka, kol az, etek ucu, cep kapa gibi ksmlarn evreleyen ksmna (bordr)denir.Bordrler genelde rgnn u ksmlarna grn asndan estetik bir hava katar. Kenarlarn kvrlmasn ve esnemesini engeller. Yaplan iin uzun sre kullanlmasna olanak salar. U ksmlarn ypranmasn engeller. Bordrler eitli ekillerde allabilir. rg ile beraber rlebilir veya ayr ayr rlp dikile rgye birletirilebilir. Bitmi rg paralarnn kenarlarndan ilmek kartarak sonradan rmek de mmkndr. Bordr seimi, modele uygun olmaldr.

4.1 Kenar Bordr Yaplrken Dikkat Edilecek Hususlar

lmeklerin sklk ve genilii her yerde eit olmaldr. Modele uygun bordr yaplmaldr. Kalpla almaya zen gsterilmelidir. Bordrlerin daha uzun mrl olmas iin kaliteli ve salam ip seilmelidir. Sonradan rlen bordrler diki tekniine uygun dikilmelidir.

4.2. Birlikte rlen Bordr

Bordrlerin ilmekleri rg paralar ile birlikte rlr. lmekler yatay ve dikey grnmde olabilir.

31

Resim 4.1: Birlikte rlen bordr

Harao bordr: Bordr oluturan ilmekler harao rlr. Yatay ve dikey bordrlerde ilmek dizeleri ana rgye ters ynde rlr Pirin bordr: Bordr oluturan ilmekler pirin rg teknii ile rlr. Lastik bordr: rgnn zelliine gre 1/1, 1/2, 2/2, 2/3 gibi eitli ekillerde lastik bordr uygulamalar yaplabilir. Lastik bordrn rg ile dengeli olmas gerekir. Verev jarse bordr: lmek dizeleri verev grnen k bir bordrdr.

4.3. lmek kartlarak Sonradan rlen Bordrler

Genellikle esas rg ynne ters ynde bir bordr eklidir. Bitmi r gnn kenarlarndan ilmek kartlarak istenilen bordr tekniklerinden biri ile rlr.

ekil 4.1: rgden ilmek kartma

32

Enine rlen harao bordr: Ana rg parasnn kenarndan kartlan ilmekler istenilen genilikte rlr. Enine rlen lastik bordr: Ana rg parasnn kenarndan kartlan ilmekler lastik rg teknii ile rlr. Enine rlen ift kat bordr: rgden kartlan ilmekler istenilen genilikte jarse rlr. Sonra geriye katlanacak ksmda ilmekler 1 sra ters rlr. kinci kat jarse rlnce ilmekler bordr dibine dikile tutturulur. Boyuna rlen harao bordr: Ana rg parasnn kenarndan ilmek kartlr. Baka bir ie bordr geniliini verecek sayda ilmek atlr. Yeni atlan bu ilmek rlrken i sonundaki ilmek, ana rg parasnn kenarndan kartlan ilmeklerden biri ile birlikte rlr ve geri dnlr. Ana rg paras rlmez.

4.4. Ayr rlp Dikilen Bordrler

rg paralar rlp bittikten sonra enine, boyuna ve verev eklinde rlm bordrle rg paralarnn ularna iin tersinden makine dikii ile iin yznden kaynatma dikii ile dikilir.

ekil 4.2: Enine rg dikii

ekil 4.3: Boyuna rg dikii

Resim 4.2: Ayr rlp dikilen bordr

33

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgyle birlikte bordr rebileceksiniz (Yatay ve dikey harao bordr ).

lem Basamaklar
ie ilmek atarak (yatay) harao bordr rnz.

neriler

stenilen sayda ilmei dikey harao bordr rnz.

Yatay ve dikey harao bordr yapnz.

34

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda pirin bordr rebileceksiniz.

lem Basamaklar
Bordr oluturan ilmekleri pirin rg tekniiyle; ilmekleri birinci srada 1 ters, 1 yz rnz. Dier srada yz ilmekleri ters, tersleri yz rnz.

neriler

35

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda verev jarse bordr rebileceksiniz.

lem Basamaklar
1 yz ilmek rnz. 2. ilmein arasndaki yatay ipten 1 ters ilmek rerek arttrnz.

neriler

2. srada ilmeklerin hepsini ters rnz. 3.srada 2 ilmek yz, 2. ilmekle 3.ilmek arasndaki yatay ipten 1 ilmek ters rnz. stenilen genilik oluncaya kadar ileme devam ediniz.

stenilen bordr geniliine ulatnzda bordrn d kenarndan 2 ilmek birlikte rnz ve arttrma ilemine devam ediniz.

Bordr tamamlannca katlayp dikiniz.

36

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmek kartarak sonradan (harao) bordr rebileceksiniz.

lem Basamaklar
Enine rlen harao bordr iin esas rgnn kenarndan t yardm ile ilmek karnz.

neriler

lmekleri ie aktarnz ve istenilen uzunlukta harao bordr rnz.

in tersinden ilmekleri birlikte rerek kapatnz.

37

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmek kartarak sonradan bordr rebileceksiniz.

lem Basamaklar
Enine rlen harao bordr iin esas rgnn kenarndan t yardm ile ilmek karnz. lmekleri ie aktarnz ve istenilen uzunlukta lastik bordr rnz.

neriler

in tersinden ilmekleri birlikte rerek kapatnz.

38

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmek kartarak ift kat bordr rebileceksiniz.

lem Basamaklar
Enine rlen harao bordr iin esas rgnn kenarndan t yardm ile ilmek karnz. stenilen uzunlukta dz rg rnz.

neriler

Geriye katlanacak ksmda 1 sra ters rnz.

Tekrar ayn uzunlukta dz rg rnz.

rgy harao yaplan ksmdan katlaynz. Bordr dibinden dikile tutturunuz.

39

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda boyuna harao bordr rebileceksiniz.

lem Basamaklar
Ana rg parasnn kenarndan bordr genilii olacak ekilde ilmek atnz.

neriler

Atlan bordr ilmeklerini rerken iin sonundaki ilmei ana rg parasnn en sonundaki ilmek ile birlikte rerek kapatnz.

Ana rgye devam etmeden geri dnerek bordr rnz ve ilmek kapatma ilemine her srada devam ediniz.

40

UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam saland nda ayr bordr rp dikebileceksiniz.

lem Basamaklar
Boyuna rlp yzden dikilen lastik bordr iin ana rg paralarn rp bitiriniz. Boyuna lastik bordr rnz.

neriler

Ana rg paras ile boyuna rdnz bordr makine dikii ile birletiriniz.

Ana rg paras ile boyuna rdnz bordr rgnn yznden kaynatma dikiiyle de birletirebilirsiniz.

41

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. ( ) i rclnde yaplan iin yaka, kol az, etek ucu, cep kapa gibi ksmlarn evreleyen ksmna (bordr) denir. ( ) Bordr u ksmlarn ypranmasn engeller. ( ) Bordr seimi, modele uygun olmaz. ( ) Bordrlerin ilmekleri rg paralar ile birlikte rlr. lmekler yatay ve dikey grnmde olabilir. ( ) rg paralar rlp bittikten sonra enine, boyuna ve verev eklinde rlm bordrler rg paralarnn ularna, iin nnden makine dikiiyle, iin yznden kaynatma dikiiyle dikilir.

2. 3. 4.

5.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

42

RENME FAALYET5 RENME FAALYET-5

AMA
renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgde kullanlan ke tekniklerini yapmay reneceksiniz.

ARATIRMA
rgde kullanlan ke teknikleri ile ilgili bilgi toplaynz. Ke almalar yaplrken dikkat edilecek hususlar aratrnz.

5. RCLNDE KE TEKNKLER
i rclnde rgnn kenarlarnn birletikleri yere ke denir. Ke, rgnn nemli bir ksmn oluturur. Birbirine denk gelmeyen keler rgnn kalitesini drr. Kelerin muntazam olmas iin ilmek saylar dikkatli hesaplanmal, ilmek alrken geveklik ve sklklar doru ayarlanmaldr. Keler, rgye estetik bir grnm kazandrr ve uzun sre kullanm olana salar. Ke, modele uygun olarak yaplmaldr. Ke almalar yaplrken dikkat edilecek hususlar unlardr: lmeklerin sklk ve genilii her yerde eit olmaldr. Modele uygun ke yaplmaldr. Kalpla almaya zen gsterilmelidir. Kelerin daha uzun mrl olmas ve esnememesi iin kaliteli ve salam ip seilmelidir. Ke yapmnda ilmek saylarnn alm eit olmaldr.

5.1. Ke almalar

Resim 5.1: Ke teknikleri

43

5.1.1. Ayn Ynde rlen Ke

Pat ve etek ucunu oluturacak bantlar rerken yatay ve dikey bantlar ayn ynde isteniyorsa ke almas yaplmaz. Yatay ve dikey bant birlikte balanm olur. Etek ucundaki rg eidi, n patta ayn ynde devam edilir.

5.1.2. A Oluturan Keler

D kenardan balayan ajurlu ve ajursuz a oluturan kede yatay ve dikey bantta rg dizeleri bir a etrafnda kenarlara paralel grnmdedir. Bu ke yapmnda belirgin bir ekilde kenar kendini gsterir. rgye dtan ie doru balanr. kenardan balayan ajurlu ve ajursuz a oluturan ke de iten da doru rlr. Ayrca ke sonradan rlerek kenara dikilebilir. Arttrma ilemi iin hep n yznden yaplr. lmekler tersten rlr. Ajurlu ke eitleri unlardr: D kenardan balayan ajurlu ke D kenardan balayan ajursuz ke kenardan balayan ajursuz ke taraftan balayan ajurlu ke

5.1.3. Bant eklinde rlp Dndrlen Keler

Bant eklinde rlp dndrlen keler de ajurlu ve ajursuz dnen kelerde olduu gibi bant genilii ke yerine kadar dz rlr, gen eklinde eksiltme ile a oluturularak ke ekli verilir.

44

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ayn ynde ke rebileceksiniz.

lem Basamaklar
Yatay bant harao ls kadar (dikey) n band rnz.

neriler

45

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda d kenardan balayan ajurlu ke rebileceksiniz.

lem Basamaklar
D kenardan balayan ajurlu ke iin rgnn ortasndan 7 ilmek iaretleyiniz.

neriler

3 ilmei birlikte rnz, 1 ilmek atnz. 1 ilmei yz rnz, tekrar 1 ilmek atnz. 3 ilmei birlikte rnz.

rgnn tersinden ilmekleri ters rnz.

46

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda d kenardan balayan ajursuz ke rebileceksiniz.

lem Basamaklar
D kenardan balayan ajursuz ke iin ann balang yerinden 5 ilmek iaretleyiniz.

neriler

2 ilmek birlikte yz, 1 ilmek yz, 2 ilmei birlikte arka ilmekten batarak yz rnz (Kenin tam ortasndan 1 ilmei yz rnz.).

rgnn tersinde ilmekleri ters rnz.

47

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda i kenardan balayan ajursuz ke rebileceksiniz.

lem Basamaklar
taraftan balayan ajursuz ke iin ke yaplacak ksmda 3 ilmek iaretleyiniz.

neriler

1. ilmek dibinden bir alt sraya batarak 1 yz ilmek arttrnz. aretlenen yerden 3 ilmek yz rnz. 3. ilmek dibinden bir alt sraya batarak 1 yz rnz.

rgnn tersinde ilmekleri ters rnz.

48

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda i taraftan balayan ajurlu ke rebileceksiniz.

lem Basamaklar
taraftan balayan ajurlu ke iin eksen ilmeinin sa ve sol tarafndan birer ilmek artrnz.

neriler

Ayn ilemi tekrar ediniz.

rgnn tersinde ilmekleri ters rnz.

49

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda bant eklinde rlerek dndrlen ke yapabileceksiniz.

lem Basamaklar

neriler

Dnen ke yapmnda bant genilii Bilgisayardan aratrma yapnz. kadar ilmek atnz (rnein 15 ilmek) dz rg rnz. 2.srada 14 ilmek ters rnz. 1. ilmei rmeden iin zerinde braknz.

Her srada birer ilmek brakarak sol ite Daha nceden 1 ilmek kalncaya kadar rmeye devam inceleyiniz. ediniz.

rlm

rnleri

Muntazam kazannz.

ilmek

alma

becerisi

50

 Her srada ite bekletilen ilmeklerden birini rerek keyi oluturunuz.

Ke oluunca istenilen uzunlukta dz rg rnz.

51

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. 2. 3. 4. ( ) i rclnde rgnn kenarlarnn birletikleri yere ke denir. ( ) Birbirine denk gelmeyen keler rgnn kalitesini artrr. ( ) Ke, modele uygun olarak seilmek zorunda deildir. ( ) Keler, rgye estetik bir grnm kazandrr ve uzun sre kullanm olana salar. ( ) Ke yalnzca ayr rlp rgye dikile birletirilebilir.

5.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

52

RENME FAALYET-6
AMA

RENME FAALYET-6

renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgde ilmek arttrmay reneceksiniz.

ARATIRMA
lmek arttrma tekniklerini aratrnz. rgde ilmek arttrma tekniklerinin kullanm alanlarn aratrnz.

6. LMEK ARTTIRMA
lmek arttrma, i rclnde ilmek saysnn eitli tekniklerle (rg kenarndan ya da rgnn ilmeklerinin arasndan, ilmeklerin altndan) oaltlmas anlamna gelir. En sk uygulanan rg tekniklerinden biridir. lmek arttrma, model zellii uygulama, oyuntu yapma (yaka, kol vb.) ve desen oluturma amacyla uygulanr. Arttrma ilemi ajurlu rglerde de sklkla uygulanr. Uygulanaca yerin veya desenin zelliine gre deiik ekillerde arttrma yaplabilir. Arttrmalar, uygulan zelliklerine gre basit arttrmalar ve ift arttrmalar olmak zere iki ana grupta incelenebilir.

ekil 6.1: lmek arttrma

ekil 6.2: lmek arttrma

Resim 6.1: lmek arttrma

53

6.1. Basit Arttrmalar

Basit ilmek arttrmalar birok ekilde uygulanabilir: ie basit ilmek atarak arttrma ie ilmek dolayarak arttrma lmek iinden ilmek kartarak (bir ilmei birden fazla rerek) arttrma lmek dibinden ilmek alarak arttrma lmek arasndan ilmek kaldrarak arttrma

6.2.ift Arttrmalar
ift arttrmalar da basit arttrmalar gibi yaplr. in sa ve sol yanlarndan arttrma yaplarak a oluturulur. Bu teknik simetrik grnml uygulamalarda ve pens yapmnda uygulanr. ift arttrmalar alt ekilde yaplr: Eksenin iki yanndan ilmek iinden ift arttrma Barajl ift arttrma lmek kaldrarak ift arttrma Dik eksenin iki tarafndan arttrma Aradan ift arttrma Ajurlu ift arttrma

54

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda basit arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Basit arttrmada iplii parmanza dolaynz ve ie doru ekerek ipi sklatrnz.

neriler

55

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ie ilmek dolayarak arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
(Arttrma yaplmas gereken yerde) iplii iin zerine bir kere dolayarak artrnz.

neriler

56

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmek iinden ilmek kartarak (bir ilmei birden fazla rerek) arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
lmei normal dz rnz. rlen ilmei iten kartmadan iplii ne alarak ayn ilmei ikinci defa dz rnz (Model zelliine gre daha fazla sayda ilmek, 1 ters 1yz rlerek artrlabilir.).

neriler

57

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmek dibinden ilmek arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Arttrma yaplmas gereken yerde, sol iin altndaki ilmein altndaki sradaki ilmek iinden 1 yz ilmek rnz. Sonra sol iteki ilk ilmei yz rnz.

neriler

Ayn ilemi tekrar ederek rgnz tamamlaynz.

58

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda iki ilmek arasndaki yatay ipi kaldrarak arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
ii, iki ilmek arasnda yatay olarak duran ve bir ilmei dier ilmee balayan ipin altndan nden arkaya doru batrarak hafife ykseltiniz. Delik olumasn istemiyorsanz ilmei dndrerek yz rnz.

neriler

59

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda eksenin iki yanndan ilmek iinden ift arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
rgnn arttrma yaplacak ksmnda ekseni oluturacak 3 ilmei iaretleyiniz.

neriler

Birinci eksen ilmeini nce ters sonra ilmei dndrerek yz rerek artrnz. kinci ilmei yz rnz. nc ilmei nce yz sonra ilmei dndrerek ters rnz. rgnn tersinde tm ilmekleri ters rnz. Arttrma ilemini, artrlmadan dz rlm olan eksen ilmeinin sanda ve solundaki ilmekler iin uygulaynz.

60

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda barajl ift arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
rgnn arttrma yaplacak ksmnda ekseni oluturacak 2 ilmei iaretleyiniz. Birinci eksen ilmeini nce iin nnden soldan saa doru batrarak yz rnz. lmei sol iten kartmadan evirerek yz rnz (Bylece ayn ilmek 2 defa rlm olur.). Bu ilemi ikinci eksen ilmei iinde aynen uygulaynz. rgnn tersinde tm ilmekleri ters rnz.

neriler

61

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmek kaldrarak ift arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Arttrma yaplacak yerde eksen ilmeinin altnda kalan ve bir alt srada bulunan ilmei sa i yardmyla ykselterek sol ie geiriniz. Bu ilmei nce nden, soldan saa batarak yz; sonra iin arkasnda kalan ipin iinden, sadan sola batarak yz rnz (Ayn ilmek 2 defa yz rlerek arttrma ilemi tamamlanm olur.). Sol ite bulunan ilmekleri yz rerek rgye devam ediniz.

neriler

62

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam saland nda dik eksenin iki tarafndan arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Arttrma yaplacak yerde eksen ilmeini iaretleyiniz. Arttrmalar bu eksen ilmeinin sanda ve solunda yapnz.

neriler

Eksen ilmeinden bir nceki ilmein altnda bulunan bir alt srann ilmei iine batrarak 1 yz ilmek rnz. Sol iteki ilk ilmek ve ondan sonra gelen eksen ilmeini yz rnz. Eksen ilmeinden sonraki ilk ilmein altnda bulunan bir alt ilmein iine batrarak 1 yz ilmek rnz. Sol iteki ilmekleri yz rerek rgye devam ediniz.

63

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda aradan ift arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Arttrma eksenini oluturan ilmein sa tarafnda ilmekler arasnda bulunan yatay ipi sa i yardmyla kaldrarak sol ie geiriniz ve yz rnz (Arttrma deliksiz isteniyorsa ilmek evrilir, delikli isteniyorsa olduu gibi yaplr.).

neriler

Eksen ilmeini de yz rnz. Bu ilemi eksen ilmeinin solundaki yatay iplikle tekrarlaynz.

64

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ajurlu ift arttrma yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Eksen ilmeinden nce ie 1 ilmek dolaynz. Eksen ilmeini dz rnz. Eksen ilmeinden sonra ie 1 ilmek dolayp kalan ilmekleri yz rnz. in tersinden ilmekleri ters rnz.

neriler

65

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. ( ) i rclnde ilmek saysnn eitli tekniklerle oaltlmasna ilmek eksiltme denir. ( ) lmek arttrma, en sk uygulanan rg tekniklerinden biridir. ( ) Desen oluturma amacyla arttrma ilemi yaplabilir. ( ) Arttrmalar basit ve iftli arttrma olarak ikiye ayrlr. ( ) Uygulanaca yerin veya desenin zelliine gre deiik ekillerde arttrma yaplabilir.

2. 3. 4. 5.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da ceva p verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

66

RENME FAALYET7 RENME FAALYET-7

AMA

renme faaliyetinde kazandrlacak bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgde ilmek eksiltmeyi reneceksiniz.

ARATIRMA
lmek eksiltme teknikleri ile ilgili bilgi toplaynz. rgde ilmek eksiltme tekniklerinin kullanm alanlarn aratrnz.

7. LMEK EKSLTME
rgnn (kenarlardan, yaka ve kol azlarndan veya desen oluturmak amacyla rgnn iinden) ilmek saylarnn azaltlmas ilemine ilmek eksiltme denir. Eksiltme ilemi ajurlu rglerde sklkla uygulanr. ki ilmek birlikte rldnde bir ilmek, ilmek birden rld zaman iki ilmek eksilmi olur. Eksiltme; rgnn banda, sonunda veya rgnn ortalarnda yaplr. Eksiltmeler yapl ekillerine gre basit eksiltmeler ve iftli eksiltmeler olmak zere iki ana balk altnda toplanr. Basit eksiltmeler iki gruba ayrlr: ki ilmei birlikte rerek eksiltmeler (rgde ok kullanlan ilmek eksiltme tekniidir.) gruba ayrlr: o in yznden saa meyilli eksiltme o in yznden sola meyilli eksiltme o in tersinden yze doru saa meyilli eksiltme ki ilmei birbirinin iinden geirerek eksiltmeler gruba ayrlr: o in yznden saa meyilli eksiltme o in yznden sola meyilli eksiltme o in tersinden yze doru sola meyilli eksiltme

ift eksiltmeler be gruba ayrlr: Sola meyilli ift eksiltme Saa meyilli ift eksiltme lmekleri birbirinin iinden geirerek sola meyilli iftli eksiltme lmekleri birbirinin iinden geirerek saa meyilli iftli eksiltme Dz dik eksenli iftli eksiltme

67

ekil 7.1: lmek eksiltme

ekil 7.2: lmek eksiltme

Resim 7.1: lmek eksiltme teknikleri ile apka yapm

68

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam saland nda iki ilmei birlikte rerek eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
rgnn tersinden veya yznden ie iki ilmei birden alnz.

neriler

ki ilmei tek ilmekmi gibi rerek eksiltiniz.

69

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgnn yznde saa meyilli eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Eksiltme yaplacak yerde, sa ii sol iteki ikinci ilmein iinden soldan saa doru batrnz. Birinci ilmei de alarak birlikte tek ilmekmi gibi rnz.

neriler

70

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgnn yznde sola meyilli eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Eksiltme yaplacak yerde, sol iteki iki ilmei birlikte yz ilmek rer gibi rerek eksiltiniz.

neriler

71

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rgnn tersinde eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
rgnn tersinden ilmeklerin ikisini birlikte alnz.

neriler

Tek ilmekmi gibi rerek eksiltiniz.

72

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmekleri birbirinin iinden geirerek eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Tersten veya belirleyiniz. yzden bir ilmek

neriler

Tersten veya yzden belirlediiniz ilmei dier ilmek veya ilmeklerin zerinden geirerek eksiltiniz.

73

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda sola meyilli ift eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Eksiltme yaplacak yerde sol iteki 3 ilmei (iin arkasndan birinci, ikinci ve nc ilmeklerin ortasndan batrlarak) birlikte yz rnz. rgnn tersinden tm ilmekleri ters rnz. rgnn yznde tekrar eksiltme yaparken bir nceki srada eksiltilen ilmein eksiltilmek zere alnacak 3 ilmein ortasnda kalmasna zen gsteriniz.

neriler

74

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda saa meyilli ift eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Eksiltme yaplacak yerde sol iteki 3 ilmei (iin nnden soldan saa doru, nce ncnn sonra ikinci ve birincinin ortasndan batrarak) birlikte yz rnz. rgnn tersinde tm ilmekleri ters rnz.

neriler

rgnn yznde tekrar eksiltme yaparken bir nceki srada eksiltilen ilmein eksiltilmek zere alnacak 3 ilmein ortasnda kalmasna zen gsteriniz.

75

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda ilmekleri birbirinin iinden geirerek ift eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Sol iteki birinci ilmei rmeden sa ie kaydrnz. Ondan sonra gelen iki ilmei birlikte yz rnz. rmeden sa ie aktarlan ilmein iinden geiriniz (Bu ilmek eksiltmenin eksenini oluturur.).

neriler

76

UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda dz dik eksenli ift eksiltme yapabileceksiniz.

lem Basamaklar
Sol iteki 2 ilmei sa i zerine rmeden kaydrnz (Sa i, sol iteki ilmeklerin nce ikincisinin iinden sonra birincisinin iinden soldan saa doru batrlarak rmeden sa ie alnr.). Sonraki ilmei (nc ilmek) yz rnz. Bu ilmei sa ie rmeden kaydrdnz 2 ilmein zerinden geiriniz. Srann sonuna kadar dz rnz. rgnn tersinde btn ilmekleri ters rnz. Ayn ilemi uygulaynz.

neriler

77

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 1. ( ) rgnn (kenarlardan, yaka ve kol azlarndan veya desen oluturmak amacyla rgnn iinden) ilmek saylarnn azaltlmas ilemine ilmek eksiltme denir. ( ) Eksiltme ilemi ajurlu rglerde sklkla kullanlmaz. ( ) ki ilmek birlikte rldnde bir ilmek, ilmek birden rld zaman iki ilmek eksilmi olur.

2. 3.

4.

( ) Eksiltme, rgnn sadece banda yaplr.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

78

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz.

cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz DE

1. rg kalplar, rgnn .. .. nedeniyle giyim kalplarna oranla daha az ayrntl ve dz hazrlanr. Kol boyu, kol dirsekten hafife kvrlm durumdayken . bilek kemiine kadar alnan ldr . rg iplikleri tketiciye eitli ekillerde ve . sunulmaktadr. rg ipliklerinin hepsinin zerinde . bulunan kt bantlar vardr. Yatay ilik, ilmeklerin .. kesilmesi ile oluur. ., i rclnde yaplan iin snrn oluturan blmdr. Bordrler, rgnn u ksmlarna. bir grnm kazandrr. Birbirine .. gelmeyen keler rgnn kalitesini drr. lmek arttrma, i rclnde ilmek saysnn eitli tekniklerle, anlamna gelir. lmek eksiltirken ilmek birden rld zaman .. . eksilmi olur.

2.

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

10.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

79

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET1N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 Kalp Vcut lleri rg ipliidir Semboller rnek para Esnek yaps Genilik Uzunluk

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 lik Ssleme Enine Boyuna Daha sk

RENME FAALYET3N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 Doru Yanl Doru Doru Doru

RENME FAALYET4N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 Doru Doru Yanl Doru Yanl

80

RENME FAALYET5N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 Doru Yanl Yanl Doru Yanl

RENME FAALYET6NIN CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 Yanl Doru Doru Doru Doru

RENME FAALYET7NN CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 Doru Yanl Doru Yanl

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Esnek yaps Omuz bandan Gramajlarda Semboller Enine Kenar Estetik Denk oaltlmas ki ilmek

81

KAYNAKA KAYNAKA
ATAY, Ayten, rclk Temel Ders Kitab, Mill Eitim Basmevi, stanbul, 1987. ETN, Uysal, Gnl KURTOLU, El leri, Fla Matbaaclk, stanbul,1986. Komisyon, Kalite Kontrol Sistemleri, Mill Eitim Basmevi, Ankara, 2001. KORKUSUZ, Sheyla, Nak Kitab, Er Ofset, Ankara.

82