EKONOMIKA PREDUZEDA

Nastavnik: doc. dr. Jasmin Halebid

E-mail: jasmin.halebic@ef.unze.ba Kabinet: 103, Konsultacije ponedjeljak i srijeda: 13:00-14:00

Asistentica: dipl. oec. Alma Bajrid

E-mail: alma_bajric@ymail.com

 Ekonomika preduzeda engl. Business economics ili Economics of the Firm EP izuava ekonomiju preduzeda Predmet izuavanja EP- cjelina procesa poslovanja preduzeda ili stvaranja vrijednosti. EP prouava nain koritenja ljudskih resursa i i tehnologije za transformisanje ulaganja u rezultate. EP poklanja posebnu panju profitu EP prouava k-ke ueg i ireg okruenja
Ekonomika preduzeda 2

Pojam i predmet izuavanja

Pojam i predmet izuavanja

Efektivnost uspjenost u sticanju i koritenju raspoloivih resursa (energija, materijal, finansije, radna snaga) radi ostvarenja postavljenih ciljeva preduzeda. (Raditi prave stvari) Efikasnost - kolinik input / output. Stepen uspjenosti transformacije inputa u outpute. (raditi prave stvari na pravi nain) Ogranienost resursa namede pitanje efektivnosti i efikasnosti. Gdje je ogranienost manje izraena pitanje efektivnosti i efikasnosti je manje vano. Alternativna upotreba resursa
Ekonomika preduzeda 3

Mjesto EP u sistemu poslovne ekonomije

Poslovna ekonomija- skup disciplina ekonomske nauke koja izuavaju poslovanje preduzeda u cilju definisanja upravljakih pravila koja u primjeni dovodi do efikasnog ostvarivanja ciljeva preduzeda Pregled disciplina poslovne ekonomije -opte discipline -funkcionalna podruja -pomodna podruja -posebna podruja
Ekonomika preduzeda 4

Odnos EP i drugih naunih disciplina

EP i politika ekonomija (uvod u ekonomiju) - Uvod u ekonomiju izuava opte zakone reprodukcije (proizvodnja, razmjena, raspodjela i potronja), a EP te zakone primjenjuje u rjeavanju konkretnih problema u poslovanju preduzeda EP i organizacija preduzeda - Dugo vremena su prouavane zajedno. Obje discipline su usmjerene na ostvarivanje optimalnih rezultata preduzeda ali iz specifinih uglova.
Ekonomika preduzeda 5

Odnos EP i drugih naunih disciplina

EP i raunovodstvo - EP izuava ulaganja, rezultate ulaganja, odnos ulaganja i rezultata a raunovodstvo ove pojave kvantitativno iskazuje. Bez raunovodstvenih podataka analiza EP nije moguda EP i statistika, matematika - statistika koristi svoje specifine (univerzalne) metode, primjenjive i u drugim naukama dok EP ima svoje posebne metode. - EP koristi matematike funkcije, grafikone i druge matematike instrumente.
Ekonomika preduzeda 6

Odnos EP i drugih naunih disciplina

EP i ekologija - ivotna sredina je okvir u kojem postoje i posluju preduzeda. Njene ekonomske funkcije:
a) Obezbjeuje odreena dobra i usluge za potronju b) Obezbjeuje resurse za p-dnju c) Prima ostatke proizvodnje i potronje d) Daje lokaciju za preduzeda

Ekonomika preduzeda

Odnos EP i drugih naunih disciplina

Srodne discipline povezane sa ivotnom sredinom su: a) ekonomija prirodnih resursa (izuava prirodno okruenje kao izvor inputa, faktora proizvodnje) b) ekoloka ekonomija (izuava tokove outputa iz ekonomskog sistema u prirodno okruenje i uticaje na kvalitet ivotne sredine). Odrivi razvoj omogudava zadovoljavanje potreba u sadanjosti na nain kojim se ne ugroava zadovoljavanje potreba bududih generacija.
Ekonomika preduzeda 8

CILJEVI IZUAVANJA EP
Osnovni cilj izuavanja EP je stjecanje i irenje znanja o svim aspektima poslovanja Osnovni cilj se dijeli na dva pod-cilja: a) teorijski: Razumijevanje i objanjenje sutine preduzeda, zakonitosti njegovog poslovanja, odnosa sa okruenjem b) praktini: Stjecanje znanja i vjetina za uspjeno upravljanje preduzedem Poseban aspekt izuavanja EP je rjeavanje poslovnih problema u preduzedu (preduzeda u BiH)
Ekonomika preduzeda 9

CILJEVI IZUAVANJA EP
EP kao normativna disciplina: kako preduzede treba da funkcionie da bi ostvarilo eljene ciljeve EP kao pozitivna disciplina: upotrebljivi alati za uspjeno upravljanje preduzedem Dilema: da li je za uspjeno poslovanje dovoljno imitirati (oponaati) druga preduzeda. Inovativnost

Ekonomika preduzeda

10

Metode izuavanja EP
EP prilikom izuavanja nema preciznost prirodnih / tehnikih nauka. Izuavanja su bazirana uglavnom na mikroekonomskim alatima. Najedi metod je induktivna analiza (od pojedinanog ka optem), od detalja ka optim zakljucima, vezama, pravilnostima. Cilj je uoiti i ekonomsku uzrono-posljedinu zavisnost. Podatke za EP obezbjeuje raunovodstvo Istraivaki postupci su racionalistiki i iskustveni
Ekonomika preduzeda 11

Metode izuavanja EP
Racionalistike (razumske) metode izuavanja a) Analiza c) Dedukcija b) Indukcija d) Komparacija Iskustvene (empirijske) metode a) Posmatranje c) Upitnik b) Intervju d) Anketa

Ekonomika preduzeda

12

Metode izuavanja EP
Analiza- ralanjivanje cjeline na dijelove sa ciljem boljeg upoznavanja cjeline i njenih elemenata (faze poslovanja preduzeda) Indukcija- logiko zakljuivanje, od pojedinanih injenica ka otkrivanju meusobnih opdih povezanosti Dedukcija- zakljuivanje od opdeg ka pojedinanom. Komparacija- postupak poreenja posmatranih pojava u vremenskom toku sa ciljem procjene unapreenja stanja posmatrane pojave.
Ekonomika preduzeda

13

Metode izuavanja EP
Posmatranje- sistematsko pradenje i evidentiranje odreene pojave u preduzedu ili na tritu. Intervju- usmeni razgovor ispitivaa sa ispitanikom sa cilje dobijana odgovora na postavljeno pitanje. Osnovna k-ka je neposredna komunikacije dvije strane. Ciljevi intervjua su uvijek unaprijed odreeni. Intervju se ne koristi za prikupljanje opdih podataka. Upitnik- instrument pismenog ispitivanja. Uz male trokove se moe ispitati veda populacija. Otvoreni i zatvoreni.
Ekonomika preduzeda 14

Metode izuavanja EP
Anketa- kombinacija metoda usmenog i pismenog ispitivanja vedeg broja osoba. Ciljna grupa mogu biti potroai, zaposlenici. Ostali izvori podataka- statistiki podaci, poslovni izvjetaji, raunovodstvene informacije.

Ekonomika preduzeda

15

Hvala.

Ekonomika preduzeda

16