13.

OBRAUN I PORAVNANJE NAKON ZAVRETKA TRGOVINE Nakon zavretka trgovine, Banjaluka berza alje Centralnom registru izvjetaj o poslovima koji su zakljueni taj dan. Izvjetaj sa Banjaluke berze, koji Centralni registar dobije u elektronskom obliku, sadri sljedee podatke:

oznaku hartije od vrijednosti koja je predmet trgovine, koliinu hartije od vrijednosti, cijenu koja je postignuta na berzi, ifru brokerske kue prodavca i brokerske kue kupca, broj rauna klijenta prodavca i broj rauna klijenta kupca.

Po prijemu izvjetaja sa Banjaluke berze, Centralni registar pojedinano za svaku brokersku kuu vri obraun i poravnanje novanih obaveza nastalih na osnovu poslova zakljuenih na berzi, odnosno utvruje ukupnu vrijednost prodajnih poslova, ukupnu vrijednost kupovnih poslova i razliku izmeu ova dva iznosa, odnosno iznos neto dugovanja ili iznos neto potraivanja. Novane obaveze nastale na osnovu poslova zakljuenih na Banjalukoj berzi se izvravaju preko rauna za obraun i poravnanje, kojeg su brokerske kue otvorile kod jedne od komecijalnih banaka, iskljuivo za ovu namjenu. Poravnanje novanih obaveza brokerskih kua vri se preko rauna za obraun i poravnanje Centralnog registra koji je otvoren kod Centralne banke. O izvrenom obraunu Centralni registar obavjetava brokerske kue na dan trgovanja - T ili najkasnije do 10 asova narednog dana od dana trgovanja. Obavjetenje, pored osnovnih podataka o brokerskoj kui, sadri podatke o vrijednosti zakljuenih kupovnih i prodajnih poslova, podatak da li brokerska kua neto duguje ili neto potrauje sa naznakom iznosa koji duguje ili potrauje i datum izvrenja obaveze. Centralni registar obavjetava Centralnu banku o planiranim uplatama i isplatama sa rauna Centalnog registra za obraun i poravnanje. Sve brokerske kue koje su primile obavjetenje o iznosu neto dugovanja dune su uplatiti iznos dugovanja do 12 asova drugog radnog dana od dana trgovanja (T+2). Nakon to su izvrene sve uplate, Centralni registar e do 13 asova treeg radnog dana od dana trgovanja ( T+3 ) izvriti isplatu novanih sredstava sa rauna za obraun i poravnanje Centralnog registra u korist rauna brokerskih kua koje imaju neto potraivanje, prema obavjetenju Centralnog registra. Ovim su izvrene novane obaveze izmeu brokerskih kua po osnovu poslova zakljuenih na dan T. Na dan izvrenja novanih obaveza Centralni registar vri prenos hartija od vrijednosti sa rauna klijenta prodavca na raun klijenta kupca i o tome obavjetava brokersku kuu. Dakle, trei radni

dan od dana trgovanja ( T+3 ) kupac postaje vlasnik hartija od vrijednosti koje su bile predmet trgovine.