Professional Documents
Culture Documents
Huk p'unchawsi wallata irqinkuna chupaykusqa qucha patapi puriykachaq kasqa. Mama atuqtaqsi, wallatata irqinkunatawan munapayaspa qhawasqa. Chaymantas, mama wallataman chimpaykuspa, kayhinata rimapayaykun: _Mamay wallata, Ama hinachu kay!. Willariway. Imaraykutaq wawachaykikunaq chakin munay pukaniraq?. Wallatataq, pay tukusqallaa, atuqta nin: _Wawachaykunaq pukaniraq chakichankunaqa, pari hallp'api, thullpa ukhupi wathiyasqaraykun. Qampis uachaykikunata, munay chakichayuq kanankupaq wathiyarquy; tuqyaqtintaq: ay!, ay!, ay! nispa ninki. Atuqqa kusisqas: chhiqach nispa wasinman, phawaylla kutin. Hinas uankunata, pari hallp'a thullpa ukhupi wathiyarqun, tuqyaqta uyarispataq _ay!, ay!, ay! nispa nisqa. Hinas, h u r n uma n t a u a n k u n a t a y a n a l l a t a a h u r q u s q a ; mancharikuymantas atuqqa qhaparin hinamanta nin _Maypitaq chay wallatari! nispa qucha patata utqalla purin. Wallataqa atuqta rikuspas qucha chawpiman waykuytakusqa. Hinas atuqqa wallatata hap'iyta munaspa unuta upyayta qallarin, sinchi muqch'isqanmantas wauyninta tarin. Kayhinatas wallataqa, atuqta q'uqaykusqa.
uqata mikhuwaychu, wawaykunata qusqayki. Ankaqa, _Chhiqach! sunqun ukhullapi nisqa. Chayqa kusisqa, mana payta mikhusqachu. Hukuchaqa, qunqayllamantas, ankata kayhinata niykun: _Haku purisun, wawaykunata, qumusayki. Hina ankataqa purichin. Chaymantas, hukuchaqa, qunqayllamanta, huk tu'quman waykuyt'akun, hinas ankaqa nin: _Wawantach quwanqa!. Chaymanta, kusisqa, huk'uchata wawankunantinta suyasqa. Manas huk'uchaqa rikhurimunchu, qhipa karu t'uquntas lluqsirqapusqa. Ankaqa, t'uquq siminpis suyaykuchkan. Mana huk'ucha rikhurimuqtintaq ankaqa nin: _Paytachari mikhuyman karqa nispa; _maypipis tarillasaqpunim uqata yanqhalla q'utuykuwan: _wawayta qusayki nispa. Chayta nispas hanaq pachaman ankaqa phawarikun.
EL RATN Y EL GUILA
(Cuento) Dicen que un da, muy de madrugada, en la cumbre de un cerro un guila se encontr con un ratn. Y dicen que el guila pregunt al ratn: _Qu ests haciendo? Y el ratn le respondi as: _Yo estoy llevando comida para mis hijos. El guila le dijo: _Estoy hambriento! Te voy a comer. El ratn muy asustado le dijo: _Por favor no me comas, te dar a mis hijos. El guila, creyendo que era cierto, dej libre al ratn. De pronto, el ratn, le dice al guila: _Vamos te dar a mis hijos. De esta manera, hizo el ratn que el guila caminara junto a l. De repente el ratn, se meti a un hueco y el guila se dijo: _Me dar a sus hijos!. Y muy contento se puso a esperar al ratn. Dicen que el ratn no apareci, ya que ste logr, escapar del guila salindose por otro hueco. Al ver que el ratn no apareca el guila molesto dijo: _Deb haberme comido al ratn, pero en algn lugar lo encontrar y de todas maneras me lo comer; a m nadie me engaa.Prometindose esto, el guila vol al cielo