QUN CHIU V L V THNG THC HNH CA MT B TT

T b nhng mi bn tm ca cuc i ny bng cch qun chiu v l v thng Lun ging ca Dilgo Khyentse Rinpoche Nhng bng hu thn thit tng gn b lu di s phi xa la, Ca ci v ti sn c c vi rt nhiu n lc s b b li, Tm thc, mt ngi khch, s ri khi khch sn thn xc T b nhng bn tm ca cuc i ny l thc hnh ca mt B Tt. Thng th nhng mi bn tm th tc s ch mang li au kh v tht vng trong i ny v i sau. Nhng s xut hin ca sinh t th chng c g l bn vng, lun lun thay i v v thng, nh tia chp vt sng qua bu tri m. Vic qun chiu v s v thng ca mi hin tng gip cho bn xoay chuyn tm hng v Gio Php. Nh c cu ni: Mi s c sinh ra s cht i, Mi s c t hi s tan tc, Mi s c tch tp s tr nn cn kit, Mi s trn cao s ri xung thp. Trong s m lm ca ta, ta thy mi s vic thng hng v thc s hin hu. Nhng trong thc t cc hin tng th v thng v khng c bt k hin hu chc tht no. Ta mun tin rng bng hu, v (chng), ca ci, v th lc ca ta s trng tn mi mi nhng t bn cht, nhng iu buc phi thay i. V th, tht l in r khi qu bn tm v chng. Trong khp v tr, s v thng ca cc hin tng duyn hp th tht r rng. Chng hn y, bn hy nhn xem bn ma thay i ra sao trn tri t. Vo ma h, nhng tn l xanh ti thm ngt trn ngp khp ni v cnh vt ging nh thin ng. Vo ma thu, c cy kh ho v a vng, nhng bng hoa bin thnh tri qu v cy ci bt u rng l. Sang ma ng, min t c th b tuyt trng ph kn v tuyt tan i khi hi m ca ma xun xut hin. Bu tri c th b my che ph vo bui sng, v bui chiu th tr nn trong tro; nhng con sng c th dng trn hay kh cn; mt t rn chc c th lay ng v rung chuyn tht r rng, v mt vng t c th b trui i v trt mt. khp mi ni trong th gii bn ngoi, ta khng th tm c duy nht mt hin tng no l vng chc. iu ny cng hon ton ng vi con ngi. Chng ta bin i trong tng khonh khc tri qua. Chng ta bin i tng giy pht, t khi cn tr ti lc gi nua, t lc gi cho ti khi cht. Nhng quan im, t tng v k hoch ca ta thng xuyn thay i v bin chuyn. Chng c g chc chn l mt k hoch bt u s c hon tt, cng chng c g chc chn l n s tin trin theo cch ta d nh. Nh c Longchen Rabjam ni:

Ta mun sng mi vi nhng ngi ta yu mn, Nhng chc chn ta s phi chia tay h, Ta mun mi mi mt ni d chu, Nhng chc chc ta s phi ra i. Ta mun mi mi vui hng tin nghi v lc th, Nhng chc chn ta s phi lc mt nhng iu . Hy nhn vo s ngi m bn bit t khi bn cn rt nh - bao nhiu ngi vn cn sng? Tm thi vo lc ny, bn c th vn cn sng vi cha m, bng hu, v (chng) bn v v.v.. Nhng bn khng th thot khi s tht l vo lc cht bn s b ly ra khi h nh mt si tc c ly ra khi thi b khng cht b no cn dnh vo si tc. Khng th bit r khi no bn cht, v hon cnh m ci cht s xy n th khng th bit trc. Ging nh mt con ch trong ming mt con rn, bn trong ming Thn Cht. Ci Cht c th nh xung bt k lc no m khng bo trc, v l kt qu ca tt c nhng loi nguyn nhn v hon cnh. Mt s ngi cht tr, mt s ngi cht gi, mt s cht v bnh, mt s cht trong chin tranh hay v mt tai nn d di bt ng nh b ri xung vch ni. Mt s ngi cht khi ng, mt s cht khi ang i, mt s cht lc ang n. Mt s ngi cht thanh thn, mt s tan nt bi s bm luyn i vi nhng ngi thn v ca ci ca h. D th no chng na, tt c chng ta u phi cht. Jigme Lingpa ni: Ngi ta mt nhoi trong ci nng ma h Thng thc nh trng thu mt m, trong tro Nhng khng kinh hi khi ngh rng Mt trm ngy trong i h qua i v tri mt. Cuc i ph du nh mt ht sng trn u ngn c. Khng ci g c th ngn chn ci cht, ging nh khng ai c th lm ngng li nhng ci bng ko di m mt tri hong hn th xung. Bn c th v cng ti p, nhng bn khng th quyn r ci cht. Bn c th trn y uy lc, nhng bn khng hy vng chi phi c ci cht. Ngay c ca ci kh tin nht cng khng th mua thm cho bn vi pht ca cuc i. Ci cht l iu chc chn i vi bn cng nh i vi ngi b mt li dao m thng ngc. Vo lc ny bn thy kh chu ng ni ni bc dc nh b khi b gai nhn m hay khi tit tri nng bc. Nhng ni thng kh bn s phi i din s ra sao vo lc cht? Cht khng ging nh mt ngn la tt ngm hay nh nc thm ht vo mt t. Tm thc vn tip tc; khi bn cht, tm thc t b thn xc bn, v ch c nhng du vt ca nghip do nhng hnh ng tt v xu trc y ca bn gy ra l ng hnh vi n. Khi tm thc b buc phi lang thang trong nhng con ng ca bardo, trng thi nht thi gia ci cht v mt s hin hu mi. Bardo l mt ni khng khip m ta khng bit ti, i khi tm ti tht kh tin ni, khng c mt khonh khc an bnh. Trong thi gian bn trong bardo, i khi bn nghe nhng ting ng kinh hong hay nhn thy

nhng iu khng khip. Nh mt k ti phm b a ti ni hnh quyt, bn c th b li ko, x y bi cc s gi ca Yama, Thn Cht. H la ht Git n! v a n li y! khng phi l mt ni thoi mi v d chu. Tip theo nhng au kh khng khip ca bardo l nhng au kh ca i sau, d c th l kh au no chng na. au kh m bn phi chu ng l kt qu v tn ca nhng hnh ng tiu cc m bn mc phm trong qu kh. Khi sao lng Gio Php, bn m mnh trong s xu c trong v lng cuc i. Nh c Pht ni r trong Kinh Gio Php Siu vit v Hi c R rng, (1) nu bn phi cht ng tt c t chi t v s cuc i bn sng, ngay c nhng cuc i m bn b ti sinh lm mt con kin, ng t chi y s cao hn ngn ni cao nht trn mt t. Nu bn phi thu thp tt c nhng git nc mt bn nh xung trong nhng i qu kh khi cc mc ch ca bn khng thc hin c, chng s to thnh mt i dng cn ln hn tt c nhng i dng c hp li trn tri t. C ln mt Khampa (ngi tnh Kham) n gp Drupthop Chyung, mt trong nhng t li lc nht ca c Gampopa, (2) cng dng ngi mt khc vi v cu xin gio l. Mc d ngi ny ni n vi ln, Drupthop Chyung vn thoi thc li khn cu. Ngi Khampa van ni mt ln na v cui cng v o s cm tay ng v ni ba ln: Ta s cht, ng s cht. V sau ngi ni thm: l tt c nhng g Thy ta dy cho ta; l tt c nhng g ta thc hnh. Hy ch thin nh v iu . Ta cam oan l khng c iu g v i hn th. Gyalwa Gtsangpa ni: Hy thin nh v ci cht v s v thng Bn s ct t nhng rng buc vi qu hng, Nhng vng bn tham luyn vi ngi thn ca bn, V s khao kht thc phm v ca ci. Vic ngh tng v ci cht xoay chuyn tm bn hng v Gio Php, n khin cho bn n lc v cui cng gip bn nhn ra s quang minh chi li ca Php thn. Ngh tng ny nn lun lun l mt ch chnh yu trong cc thin nh ca bn. Khi bn ngh v samsara (lun hi sinh t), nu bn cm nhn nh th bn ang trn mt con tu b m, nh th bn b ri vo mt ci h y rn c, hay nh th bn l mt ti nhn sp c giao cho ao ph, th y chc chn l nhng du hiu cho thy bn vt b s tin tng vo tnh cht thng hng ca mi s. chnh l s hiu bit xc thc v l v thng ang l dng trong tm bn. (3) Kt qu l bn s khng cn b vng mc vo s phn bit gia bng hu v k th. Bn s c th ct t mi an kt dy c ca nhng phng dt v ngha. N lc ca bn s mnh m, v mi s bn lm s hng v Gio Php. Nhng phm tnh tt lnh ca bn s bng n hn bao gi ht. Thn th l y t ca tm thc; n c th hnh x mt cch tch cc hay tiu cc. Bn c th s dng thn th ny nh mt kh c t c gii thot, hay nh mt vt g khin bn ngp chm hn na trong lun hi sinh t. Ch

ph phm thi gian ca bn. Hy tn dng c hi bn ang c hin nay gp nhng v Thy tm linh v thc hnh Gio Php. Trong qu kh, cc hnh gi thnh tu gic ng bng cch lng nghe cc gio l v s v thng v ci cht, bng cch nh tng v qun chiu v chng, v bng cch ha nhp vi chng qua s thin nh. Nh c cu ni: Ngay by gi ta phi s hi ci cht, V nh tr nn v y vo lc cht; Cn nu ta cu th vo lc ny, Khi ci cht n ta s m ngc trong ni n au. c Atisha ni: Hy b li mi s v ra i. ng lm g ht, ng mong mun g ht. Ch quan tm qu mc v nhng cng vic tm thng ca cuc i ny. Hy ch tp trung vo Gio Php. Hy bt u mt ngy bng cch pht khi c mun t c gic ng. Vo bui ti, hy xem xt tt c nhng g bn lm trong ngy, sm hi mi iu sai tri, v hi hng mi iu tt lnh lm li lc tt c chng sinh. Hy lp nguyn rng ngy mai bn s lm tt hn na. B la mn Upagupta t sang mt bn mt vin si en mi khi khi ln mt t tng tiu cc, v mt vin si trng mi khi ng c mt nim tng tt lnh. Lc bt u, hu nh ng gom c ton si en. Nhng dn dn, bng cch duy tr chnh nim v s tnh gic, ng nhanh chng thy mnh ch cn thu thp nhng vin si trng. Trch t Nguyn tc: The Heart of Compassion The Thirty-Seven Verses on the Practice of a Bodhisattva A Commentary by Dilgo Khyentse Bn dch Vit ng ca Thanh Lin Ch thch: 1. Kinh Gio Php Siu vit v Hi c R rng (Saddharmanu-smrtyupasthana-sutra (Ty Tng: dam pai chos dran pa gnyer bzhag pai mdo): mt quyn Kinh gii thch cch chng ta nhn bit nhng hnh ng, ngn ng, v vic lm no l thch hp v khng thch hp, v nh th ta nn duy tr s ch tm lin tc v chng ra sao. 2. c Gampopa, Snam Rinchen (sgam po pa bsod nams rin chen, 10791153): sinh ti Nyal, min ng Ty Tng, lc u ngi hc tr thnh mt y s, v th ngi c gi l Dagpo Lharje (dwags po lha rje), Y s x Dagpo (tn ca tnh ni ngi sng nhiu nm). Ngi th gii tu s nm hai

mi su tui sau khi hai con v v ngi mt trong mt trn dch. Sau khi nghin cu v thc hnh gio l Kadampa, nm ba mi hai tui ngi gp Jetsun Milarepa v tr thnh t li lc ca v Thy ny. Cc t chnh ca Gampopa l Karmapa nht Dusum Khyenpa (dus gsum mkhyen pa, 1110-1170), Phagmo Drupa (phag mo gru pa rdo rje rgyal po, 1110-1170), v Dharma Wangchuk (dhar ma dbang phyug). 3. Thin nh v l v thng c ba ci gc, chn s suy xt, v dn ti ba kt lun cui cng. Ba ci gc suy xt: (1) cht l iu chc chn, (2) khng chc chn c iu g s gy ra ci cht, v (3) ngoi Gio Php, mi s hon ton v ch vo lc cht. Chn suy xt: i vi ci gc th nht, (1) trong qu kh cha tng c ai thot khi ci cht, (2) thn th l s duyn hp v buc phi tan r, v (3) cuc i cn kit trong tng giy pht. i vi ci gc th hai, (1) cuc i mng manh n khng ng, (2) thn th khng c bn cht lu di, v (3) v s hon cnh c th gy ra ci cht, trong khi c t hon cnh ko di hay h tr cho s sng. i vi ci gc th ba, (1) nhng ngi thn v bng hu s chng c ch li g vo lc cht, (2) ca ci v thc phm s v ch, v (3) thn th ca ta s tr nn v dng. Ba kt lun cui cng: (1) ta nn thc hnh Php, bi chc chn n s gip ch cho ta vo lc cht; (2) ta phi thc hnh Php ngay by gi bi ta khng bit khi no ta cht; v (3) ta nn dng hin thi gian ch thc hnh Php, bi ngoi iu ra, chng c g l ch li.