Bab 3

Elektrik
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

SUMBER ELEKTRIK
1.
2.

Elektrik adalah sumber tenaga yang penting dalam kehidupan seharian. Tenaga elektrik dapat dihasilkan daripada sumber yang pelbagai 1. Kemagnetan 2. Tindakan kimia 3. Cahaya
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

KEMAGNETAN
1.

2.

3.

Elektrik terhasil apabila sebatang magnet digerakkan di dalam gegelung wayar. Bila magnet bergerak, galvanometer akan bergerak. Arus elektrik yang terhasil dinamakan Arus Aruhan.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

1.

Dinamo
2.

3.

4.

Dinamo terdiri daripada 1. Magnet kekal 2. Teras besi lembut 3. Gegelung wayar Putaran dinamo oleh roda basikal menyebabkan medan magnet pada magnet kekal bergerak. Medan magnet yang bergerak akan dipotong oleh gegelung dawai lalu menghasilkan aruhan arus elektrik. Voltan akan bertambah jika putaran roda basikal semakin laju.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Dinamo

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Turbin
1.

2.

3.

Turbin digunakan pada penjana kuasa elektrik di stesen penjana kuasa hidro, wap dan diesel. Mempunyai rotor yang dapat diputar oleh aliran air, stim atau angin. Turbin menukarkan tenaga kinetik kepada tenaga mekanikal untuk menggerakkan pelbagai jenis mesin seperti pam air dan penjana elektrik.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

TINDAKAN KIMIA
1. 2.

3.

4.

Tindakan kimia boleh digunakan untuk menghasilkan tenaga elektrik. Tenaga yang dihasilkan adalah sedikit kuantitinya. Elektron mengalir daripada punca negatif ke punca positif dengan adanya unsur-unsur dalam elektrolit. Dua cara tindakan kimia:
1. 2.

Sel Basah Sel Kering

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Sel Kering
1.

2.

3.

Voltan yang dihasilkan sel kering adalah 1.5 volt. Sel ini digunakan dalam peralatan elektrik bervoltan rendah seperti radio, lampu suluh, jam dan alat mainan. Kelemahannya, sel ini tidak dapat digunakan lagi setelah casnya habis.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Binaan Sel Kering

Penutup Loyang

Elektrolit Zink

Batang Karbon

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Sel Basah
Tenaga yang dihasilkan oleh sel basah lebih tinggi dari sel kering. 2. Sel asasnya adalah sel Asid Plumbum, Asid Sulfurik Cair sebagai elektrolitnya. 3. Sel basah dapat dicas semula. 4. Digunakan dalam kenderaan seperti kereta, lori, bas dan motosikal.
1.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Jenis-Jenis Sel
1.

SEL ALKALI
1. 2.

Digunakan pada alat voltan rendah seperti lampu suluh dan radio Tidak boleh dicas semula

2.

SEL LITHIUM
1.
2.

Digunakan dalam jam tangan Tidak boleh dicas semula

Digunakan dalam peralatan voltan tinggi dalam jangka masa yang lama. Tidak boleh dicas semula Digunakan pada telefon bimbit Boleh dicas semula
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

3.

SEL MERKURI
1. 2.

4.

SEL NIKEL KADMIUM

1. 2.

CAHAYA
CAHAYA

1.

Bahan Lutsinar

Besi

2.

G
Kristal (hablur) seperti selenium

Bahan kimia seperti kalium, natrium, salenium dan silikon akan menghasilkan arus elektrik yang sedikit apabila didedahkan pada cahaya. Prinsip ini diaplikasikan dalam sel foto dan sel solar seperti pada kamera, kalkulator dan alat pemanas air.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

BARANGAN ELEKTRIK

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Kegunaan Elektrik
Tenaga Haba
Seterika, cerek, periuk nasi, pembakar roti, Kipas angin, pengisar elektrik, mesin basuh, Radio, tv, pembesar suara, telefon. Lampu pendarfluor, lampu pijar (mentol).
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

TENAGA ELEKTRIK

Tenaga Kinetik
Tenaga Bunyi Tenaga Cahaya

JENIS WAYAR DAN KERJA PENDAWAIAN

ALATAN TANGAN JENIS WAYAR JENIS PLAG FIUS
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Pena Ujian
1.

2.

3.

Menguji dan mengesan kebocoran arus elektrik. Mengetatkan dan melonggarkan skru kecil. Mentol neon akan menyala apabila mata pena menyentuh punca arus elektrik.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Pemotong Sisi
1.

2.

3.

Memotong wayar elektrik. Memotong lebihan wayar pada punca tamatan. Memotong kaki komponen elektronik.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Playar Gabung
1.

Digunakan untuk memegang, mencengkam, memotong, membentuk dan membengkok.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Playar Muncung Tirus

1. 2. 3. 4.

Untuk memegang benda kecil Membentuk kaki komponen Memotong dawai dan kaki komponen Mencapai sesuatu di ruang yang sukar.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Penjalur Wayar
1. 2.

Untuk menjalur dan memotong wayar. 2 jenis :

1.

2.

Penjalur wayar mudah. Penjalur wayar spring.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

JENIS WAYAR
WAYAR KUPRUM BERENAMEL WAYAR LEMBAR TUNGGAL WAYAR TERAS TUNGGAL

WAYAR TERAS KEMBAR

WAYAR TERAS TIGA

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

JENIS PLAG

PLAG 2 PIN 2 AMPERE

PLAG 3 PIN 13 AMPERE

PLAG 3 PIN 15 AMPERE

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Plag 3 Pin 13 Ampere

BIRU

- NEUTRAL (N)

HIJAU - EARTH (E) PERANG - LIVE (L)

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

FIUS
1.
2.

3. 4.

Fius digunakan untuk melindungi litar dan perkakasan elektrik. Juga mencegah kemalangan yang mungkin berlaku akibat litar pintas. Unit ukuran fius ialah ampere. Apabila arus terlalu tinggi, fius akan lebur dan aliran arus elektrik terputus.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Fius
5.

Terdapat 2 jenis fius

1.

1.

Fius katrij
2.

3.

2.

Fius dawai
1.
2.

Tiub kecil yang mempunyai sesentuh logam di hujungnya. Tidak boleh digunakan semula jika terbakar. Perlu diganti fius baru dengan ampere yang sama.

Berbentuk dawai / wayar. Dapat digantikan dengan dawai yang mempunyai kadaran ampere sama.
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

LAMPU PENDARFLUOR

1.

2.

Digunakan di rumah kediaman dan bangunan. Menghasilkan cahaya yang berwarna putih dan lebih terang daripada lampu pijar.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Bahagian utama:
a)

Tiub pendarfluor

Diperbuat daripada kaca yang berisi dengan gas argon dan merkuri. Bahagian dinding disalut dengan lapisan fosfur. Terdapat dua pin elektrod di kedua-dua hujung tiub. Tiub menghasilkan sinaran ultraungu apabila dialirkan arus elektrik.

b)

Pemegang tiub

Berfungsi untuk menyangga tiub pendarfluor.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Bahagian utama:
c)

Perumah

Melindungi pemegang tiub, cok dan suis penghidup.

d)

Cok

Digunakan untuk membekalkan voltan tinggi pada awal penyalaan dan menstabilkan voltan selepas lampu menyala. Lampu tidak akanmenyala jika cok rosak.

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Bahagian utama:
e) Suis penghidup
Berfungsi untuk menghidupkan lampu Tidak berfungsi selepas lampu menyala. Lampu tidak akan menyala atau berkelip-kelip jika suis penghidup rosak

f) Pemegang suis penghidup

Menempatkan suis penghidup

KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

REFLEKSI
1.
2. 3. 4.

5.
6. 7.

Tenaga elektrik dapat dihasilkan daripada 3 sumber? Nyatakan. Nyatakan 4 jenis tenaga yang boleh dihasilkan daripada tenaga elektrik? Nyatakan fungsi 6 alatan tangan yang digunakan dalam kerja pendawaian elektrik? Nyatakan 5 jenis wayar? Nyatakan 3 jenis plag? Nyatakan 3 jenis tamatan plag 3 pin 13 ampere? Apakah fungsi fius di dalam litar?
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved

Sekian

Selamat Mengulangkaji
KHB 2007 Zaxx SMKTD3 All Right Reserved