‫‪1‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.

IR -‬‬

‫روﺷﻬﺎي ﺳﺎده ﺷﺪه ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻟﺮزه اي ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻧﻤﻮدن اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎل – ﺳﺎزه – ﺧﺎك‬

‫ﺳﻌﻴﺪ ﺻﺎدﻗﻲ ﻧﻴﺎ ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﻬﺪي زﻫﺮاﻳﻲ‬

‫داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺳﺎزه داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ – واﺣﺪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس – ﺗﻠﻔﻦ ‪09173686110:‬‬

‫داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان – ﺗﻠﻔﻦ ‪09121065098 :‬‬

‫‪Sadeghinia1354@yahoo.com‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‪:‬‬

‫در ﻃﺮح ﻟﺮزه اي ﻣﺨﺎزن ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ آﻧﻜﻪ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﺳﻬﻮﻟﺖ ‪ ،‬ﻣﺪل ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺮش ﭘﺎﻳﻪ و ﻟﻨﮕﺮ واژﮔﻮﻧﻲ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺪل ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺎﻧﻀﻤﺎم ﺟﺮم ﺗﻼﻃﻢ )‪ ( Sloshing mass‬ﺟﻬﺖ ﻣﺪل‬
‫ﻧﻤﻮدن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ و دﻗﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻟﺮزه‬
‫اي اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎزه ﻫﺎ ‪ ،‬ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺧﺎك و ﺳﺎزه ‪ ،‬ﻓﺮض اﺳﺎس ﺛﺎﺑﺖ ﻟﺤﺎظ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ارﺗﻔﺎع و ﺟﺮم ﺳﺎزه ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ‪ ،‬ﺑﻮﻳﮋه در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺧﺎك زﻳﺮاﺳﺎس از ﻧﻮع ﻧﺮم و‬
‫اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ‪ .‬ﻟﺬا ﻫﺪف ﻛﻠﻲ ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮوري ﺑﺮ روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻟﺮزه اي ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺟﺰاء ﻣﺤﺪود ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي ‪ :‬ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ‪ ،‬اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﻣﺎﻳﻊ – ﺳﺎزه ‪ ،‬اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺧﺎك – ﺳﺎزه‬

‫‪ .1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪:‬‬
‫ﻣﺨﺎزن آب از ﺟﻤﻠﻪ اﺟﺰاء اﺻﻠﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺟﻬﺖ ذﺧﻴﺮه ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ ﺳﺎزه ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم زﻟﺰﻟﻪ و ﺑﺨﺼﻮص ﺑﻌﺪ از وﻗﻮع آن ﺟﻬﺖ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز آﺑﻲ‬
‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان ‪ ،‬اﺟﺘﻨﺎب از آﺗﺶ ﺳﻮزي و ﺑﺮوز ﺧﺴﺎرﺗﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺤﺮز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و وﻗﻔﻪ در ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از‬
‫‪2‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫آن ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدي از ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎزه ﻫﺎ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﻧﺪ ‪ ،‬ﻛﻪ از‬
‫آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ زﻟﺰﻟﻪ ﺷﻴﻠﻲ) ‪ ، ( Steinbrugye & Rodrigo 1963‬زﻟﺰﻟﻪ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ & ‪( Niwa‬‬
‫) ‪ Clough 1982‬و زﻟﺰﻟﻪ ﺳﺎﻧﭽﻮان ) ‪ (Manos 1991‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺧﺴﺎرت وارده از ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮده و در‬
‫ﭘﺎره اي ﻣﻮارد اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻨﻬﺪم و واژﮔﻮن ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻟﺬا دو ﻫﺪف ﻋﻤﺪه از ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ -1 :‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺳﺎده اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﺤﻘﻴﻘﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﻬﺎ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻟﺰﻟﻪ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ -2 .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ در‬
‫ﺧﺼﻮص ﻛﺎرﺑﺮد روﺷﻬﺎي اﻟﻤﺎن ﻣﺤﺪود ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در آﻧﺎﻟﻴﺰ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺎزه ﻫﺎ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎل – ﺳﺎزه‬
‫– ﺧﺎك و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻧﻬﺎ ‪.‬‬

‫‪ .2‬اراﺋﻪ راﻫﻜﺎر‪:‬‬
‫در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﻮاع ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ و رواﺑﻂ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺪل ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺳﺎده ‪:‬‬

‫روش ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ آب ﻧﻈﻴﺮ ﻳﻚ ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺳﺎده در ﺳﺎل ‪ 1950‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ‪) .‬‬
‫‪ . ( chandrasekaran and Krishna‬ﻣﺪل اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ اﻳﻦ روش در ﺷﻜﻞ ‪ 1‬اراﺋﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬دوﻧﻜﺘﻪ اﺳﺎﺳﻲ درﺧﺼﻮص اﻳﻦ ﻣﺪل ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪ :‬اوﻟﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ ‪ ،‬در ﺧﺼﻮص رﻓﺘﺎر‬
‫ﺳﻴﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻇﺮف ﻛﺎﻣﻼ ﭘﺮ از آب ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻼﻃﻢ آب اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻣﻜﺎن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدن ﻣﺨﺰن ﻫﻮاﻳﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ درﺟﻪ آزادي وﺟﻮد دارد ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺳﻴﺎل درون‬
‫ﻇﺮف ﻧﻮﺳﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ رﻓﺘﺎر ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﺮدود ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫دوﻣﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﺎزه اي ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬از ﻗﺒﻴﻞ ‪ :‬ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮي ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺟﺬب اﻧﺮژي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ در ﻣﺪل ﻧﻤﻮدن ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ‪ ،‬ﻓﺮض ﭘﺎﻳﻪ ﺳﺎزه اي ﺑﺎ ﻳﻚ ﺻﻠﺒﻴﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﻃﻮل ارﺗﻔﺎع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ : 1‬ﻣﺪل ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺳﺎده ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ‪) :‬اﻟﻒ( ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﺷﻔﺘﻲ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ‪) ،‬ب( ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﻗﺎب ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ‪) ،‬ج( ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﻗﺎب ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻳﺎ ﻗﺎب ﻓﻮﻻدي ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﻣﻮرب ‪) ،‬د( ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ از‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ ‪) ،‬ه( ﻣﺪل ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺳﺎده‬

‫ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ داراي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻗﺎب ﻓﻮﻻدي ‪ ،‬ﻳﻚ ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻣﺴﻠﺢ ‪ ،‬ﻗﺎب ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﻳﻲ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ‪ .‬ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻟﺮزه اي ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺗﻤﺎم اﻧﻮاع ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎ‬
‫را ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻴﺮ ﻃﺮه اي ﺑﺎ ﺻﻠﺒﻴﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ در ارﺗﻔﺎع ﻣﺪل ﻧﻤﻮد ‪ .‬اﻣﺎ اﻣﻜﺎن دارد ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ از ﻧﻮع ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ‬
‫)ﺷﻜﻞ ‪) -1‬اﻟﻒ(( ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻟﺮزه اي ﻫﻨﺪ ‪ ، IS : 1893‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ درﺟﻪ آزادي ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺟﺮم ﻣﺎﻳﻊ در ﻣﻮد‬
‫ﺿﺮﺑﻪ اي ارﺗﻌﺎش ﺳﻬﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﺎ دﻳﻮاره ﻇﺮف ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬

‫‪ ACI 371 R‬ﻧﻴﺰ ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺑﺎر آب )وزن آب ‪ %80 (WW‬ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﺎر وزﻧﻲ ﻛﻞ )‪ (WG‬ﻣﺪل ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫‪R-98‬‬
‫ﺳﺎده )ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﺑﺎر ﻣﺮده ﺑﺎﻻي ﭘﺎﻳﻪ ‪ ،‬ﺑﺎر آب و ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ‪ %25‬ﺑﺎر زﻧﺪه ﻛﻒ ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺨﺰن ( ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل‬
‫ﺟﺮم ﺳﺎده ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺪل ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ ﺧﻤﺸﻲ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ )‪ (KS‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺧﻴﺰ‬
‫ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺘﻨﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﻴﺮ ﻃﺮه اي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(1‬‬

‫ﻛﻪ ‪ : lcg‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺗﺎ ﮔﺮاﻧﻴﮕﺎه )ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻨﺪﺳﻲ( ﺣﺠﻢ آب ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه و ‪ : E‬ﻣﺪول ﻳﺎﻧﮓ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ‪ : IC‬ﻣﻤﺎن‬
‫اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ اﻃﺮاف ﻣﺤﻮر ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪،‬‬

‫دوره ﺗﻨﺎوب اﺻﻠﻲ ارﺗﻌﺎش )‪ (T‬در ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺮاﺳﺎس راﺑﻄﻪ ذﻳﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫‪4‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(2‬‬

‫ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ‪ : g ، ACI 371 R‬ﺷﺘﺎب زﻣﻴﻦ ‪ : WL ،‬وزن ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺳﺎده ﺷﺎﻣﻞ ‪ (1) :‬وزن ﺧﻮد ﻇﺮف ‪ (2) ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬
‫ﻣﻘﺪار دوﺳﻮم )‪ (%66‬وزن ﺧﻮد دﻳﻮاره ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺘﻨﻲ و )‪ (3‬وزن آب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوره ﺗﻨﺎوب ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﺰان‬
‫ﻣﻴﺮاﻳﻲ ‪ ،‬ﺑﺮش ﭘﺎﻳﻪ و ﻟﻨﮕﺮ واژﮔﻮﻧﻲ از ﻃﺮﻳﻖ آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﻃﻴﻔﻲ ﭘﺎﺳﺦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮآورد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ -2‬روﺷﻬﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺟﻬﺖ ﻣﺪل ﻧﻤﻮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺎﻳﻊ – ﺳﺎزه ‪:‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﻣﺪﻟﻬﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه در ذﻳﻞ ﺑﺮاﺳﺎس روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ و ﺗﺎ ﺣﺪي ﺗﻘﺮﻳﺒﻬﺎي اﻟﻤﺎن ﻣﺤﺪود ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ اﺛﺮ ﺳﻴﺎل‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ -1-2‬ﻣﺪل ﺳﺎده ﺷﺪه ‪:‬‬

‫ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺟﺮم – ﻓﻨﺮ ﻣﻌﺎدل ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪادي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻴﺎل داﺧﻞ ﻇﺮف ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه در‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﻧﺪ ‪ .‬ﺳﻴﺎل ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺟﺮم ﺿﺮﺑﻪ اي )‪ (mi‬ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﺻﻠﺐ ﺑﻪ دﻳﻮاره ﻇﺮف اﺗﺼﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ و‬
‫ﺟﺮﻣﻬﺎي ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ )‪ (mcn‬ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻓﻨﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻲ )‪ (kcn‬ﺑﻪ دﻳﻮاره ﻫﺎ اﺗﺼﺎل ﻳﺎﻓﺘﻪ ‪ ،‬ﻣﺪل ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ : 2‬ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎزي ﻓﻨﺮ – ﺟﺮم ﺑﺮاي ﻣﺨﺎزن اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه در زﻣﻴﻦ‬
‫‪5‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ روش ‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﻟﺤﺎظ ﻧﻤﻮدن اوﻟﻴﻦ ﺟﺮم ﺿﺮﺑﻪ اي وﺟﻮد دارد )‪ (Housner , 1963‬اﻣﺎ اﻣﻜﺎن در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮدﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮﺟﺮﻣﻬﺎي ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺨﺎزن اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه در زﻣﻴﻦ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﻳﻚ ﻣﺪل ﺟﺮم ﺳﺎده ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ‪ ،‬ﻣﻔﻴﺪ و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪(Haroun & Housner , 1981) .‬‬
‫و ﻣﻮدﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻼﻃﻢ )‪ (Sloshing‬ﺣﺘﻲ در ﺣﺎﻟﺘﻴﻜﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ اﺻﻠﻲ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺗﻼﻃﻢ ﻧﺰدﻳﻚ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺟﺰﺋﻲ ﺑﺮ ﻧﻴﺮوي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻇﺮف دارﻧﺪ ‪ (Haroun & Ellaithy , 1985).‬از ﻣﺪل ﺳﻪ ﺟﺮﻣﻲ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﺨﺰن ﻣﻬﺎر ﺷﺪه زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎ دﻳﻮاره ﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ‪ ،‬ﻛﻪ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي دﻳﻮاره ﻧﻴﺰ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻇﺮف ﻣﺨﺰن از ﻧﻮع ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬از اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮي‬
‫دﻳﻮاره ﻫﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺷﺪه و از ﻣﺪل ﺳﻪ ﺟﺮﻣﻲ ﻣﺬﻛﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻳﻚ روش ﺳﺎده آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ )‪ Housner (1963‬ﺑﺮاي ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﺮض اﺳﺎس ﺛﺎﺑﺖ در ﺷﻜﻞ ‪ 3‬اراﺋﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬در اﻳﻦ روش دو ﺟﺮم )‪ (m1 & m2‬ﻏﻴﺮ ﻛﻮﭘﻞ ﻓﺮض ﺷﺪه و ﻧﻴﺮوﻫﺎي روي ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺎ دوﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ درﺟﻪ آزادي‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﺰا ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ : 3‬ﻣﺪل دوﺟﺮﻣﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺎوﺳﻨﺮ ﺑﺮاي ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ‬

‫ﺟﺮم ‪ m2‬ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻼﻃﻢ ) ‪ ( Sloshing‬ﺟﺮم ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه و ‪ m1‬ﺟﺮم ﺿﺮﺑﺎﻧﻲ ﺳﻴﺎل ﺷﺎﻣﻞ ‪ :‬ﺟﺮم ﻇﺮف و‬
‫ﺑﺨﺸﻲ از ﺟﺮم‬

‫ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ) .‬در ‪ ACI 371 R‬دو ﺳﻮم ﺟﺮم ﭘﺎﻳﻪ و ‪ Pristley et al .1986‬ﺗﻤﺎم ﺟﺮم ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ را ﺑﻌﻨﻮان‬
‫اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ دﻫﺪ ‪( .‬‬
‫‪6‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﻣﺪل دوﺟﺮﻣﻲ ﻣﺬﻛﻮر اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺎوﺳﻨﺮ ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﻟﺮزه اي ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ اﻳﻦ ﻣﺪل در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ : 1‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻫﺎوﺳﻨﺮ و ﺑﺎور ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺳﺎزي‬

‫در اﻳﻦ ﺟﺪول ‪ : mw‬ﺟﺮم ﻛﻞ ﺳﻴﺎل ‪ : λn ،‬رﻳﺸﻪ ﻫﺎي روش اول ﺗﺎﺑﻊ ﺑﺴﻞ از ﻧﻮع اول ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫)‪ . ( λ1 =1/8112 ، λ2 =5/3314 ، λ3 =8/5363‬در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺟﺮم ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ )‪ (mcn‬ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮل ﺑﺎور )ﺟﺪول ‪(1‬‬

‫را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻓﺮض ﻣﺮﺟﻊ ﺑﻮدن ﻣﺮﻛﺰ ﺟﺮم ‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داد ‪.‬‬

‫ﺟﺮﻣﻬﺎ و ارﺗﻔﺎع ﻫﺎي ﻣﻌﺎدل ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاﺳﺎس روش وﻟﺘﺴﻮس و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ Eurocode 8 . (Malhotra‬ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺧﺎﺻﻲ ﺟﻬﺖ ﺳﺎده ﺳﺎزي اراﺋﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ‪ .‬در ﺟﺪول‬
‫)‪otra et . al , 2000‬‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﺎﻛﻴﺪﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﺎزن اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﻣﻬﺎرﺷﺪه در زﻣﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ : 2‬ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﻣﻮدﻫﺎي ارﺗﻌﺎﺷﻲ ﺿﺮﺑﻪ اي و ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺑﺼﻮرت ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻧﺴﺒﺖ ارﺗﻔﺎع‬
‫ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪(Eurocode – 8 ,2003) (h/R‬‬
‫‪7‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫در اﻳﻦ ﺟﺪول ‪ : Ci ،‬ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺪون ﺑﻌﺪ و ‪ : Cc‬ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺎ ﺑﻌﺪ )‪ (S/ m^0.5‬ﺑﻮده و ‪ h'i‬و ‪ : h'c‬ﺑﺘﺮﺗﻴﺐ ارﺗﻔﺎﻋﻬﺎي‬
‫ﺟﺮﻣﻬﺎي ﺿﺮﺑﺎﻧﻲ و ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮ واژﮔﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺮﻣﻬﺎي ‪ m1 , m2‬ﺑﻬﻤﺮاه ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫آﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﺳﺨﺘﻲ ‪ K2‬و ‪ K1‬ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ دوره ﺗﻨﺎوب ‪ ،‬ﺑﺮش ﭘﺎﻳﻪ و ﻟﻨﮕﺮ واژﮔﻮﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎزه ﺑﺮآورد ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -2-2‬ﻓﺮض ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ‪:‬‬

‫ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎل – ﺳﺎزه ﺑﺎ ﻓﺮض ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪) .‬‬
‫‪ ( Westergaard , 1931; Barton And Parker , 1987‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ روﺷﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد اوﻟﺮﻳﻦ‬
‫) ‪ ( Zienkiewicz And Bettes , 1987 ) ( Eulerian‬و ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻻﮔﺮاﻧﮋﻳﻦ ) ‪Wilson ( Lagrangian‬‬
‫‪ (And Khalvati , 1983 ; Olson And Bathe) , 1983‬ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺟﺰا ﻣﺤﺪود ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ ،‬اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻴﻜﻪ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي از ﺳﺎﻳﺮ روﺷﻬﺎي آﻧﺎﻟﻴﺰ ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي وﻳﮋه ﺷﺎﻣﻞ اﻟﻤﺎﻧﻬﺎي ﺳﻴﺎل ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮﻟﺒﻨﺪي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ .‬ﺳﺎده ﺗﺮﻳﻦ روش ‪ ،‬ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻓﺮض ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﺮم ﺣﺎﺻﻞ از روﺷﻬﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ﺳﺎزه در اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎل – ﺳﺎزه اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺗﺤﺮﻳﻚ زﻟﺰﻟﻪ ‪،‬‬
‫ﺑﺼﻮرت ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(3‬‬
‫‪8‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﻛﻪ ‪ : M‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺮم ‪ : C ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ‪ : K ،‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺨﺘﻲ ‪ : üg ،‬ﺷﺘﺎب زﻣﻴﻦ و ‪ : u‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﺴﺒﻲ‬
‫و داراي ﻣﺸﺘﻖ ﺗﺎ ﻣﺮﺗﺒﻪ دو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺣﺎل اﮔﺮ ﻓﺮض ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ در ﻣﻲ آﻳﺪ ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(4‬‬

‫ﻛﻪ *‪ : M‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺮم ﻛﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺮم ﺳﺎزه ) ‪ ( M‬و ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ) ‪ ( Ma‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﻓﺮض ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺮم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ‪ Ma‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺳﺎزه ارﺗﻌﺎش ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،.‬ﻟﺬا ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺟﺮم ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ‬
‫ﻧﻤﻮدن ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺳﻴﺎل ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺎي ﺳﺨﺘﻲ و ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪ – 3‬ﻣﺪﻟﻬﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺎك – ﺳﺎزه ‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺑﻴﻦ ﺧﺎك و ﺳﺎزه ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي اﺳﺘﻘﺮار ﻳﺎﻓﺘﻪ روي ﺧﺎﻛﻬﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎ‬
‫اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ‪ ،‬ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻟﺮزه اي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻧﻮاﺣﻲ ﻟﺮزه ﺧﻴﺰ ﻓﻌﺎل ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﺎزه – ﺧﺎك ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ آﻧﻜﻪ در ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ و ﻋﻈﻴﻤﻲ از ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ در ﺗﺮاز ﺑﺎﻻﻳﻲ زﻣﻴﻦ و‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻣﺤﺪودي از ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﻣﻬﺎر ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭼﻨﺪاﻧﻲ در ﺧﺼﻮص اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺧﺎك – ﺳﺎزه ﺻﻮرت‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و اﻛﺜﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮآورد رﻓﺘﺎر ﺳﻴﺎل و ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﻓﺮض اﺳﺎس ﺛﺎﺑﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ – 1-3‬ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺳﺎده ﺷﺪه ‪:‬‬

‫در ﻣﺪﻟﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ) ﺷﻜﻞ ‪ ( 4‬اﺛﺮ اﻧﺪر ﻛﻨﺶ ﺧﺎك – ﺳﺎزه روي ﻣﺨﺎزن واﻗﻊ ﺑﺮ‬
‫ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺻﻠﺐ و ﺧﺎك ﻫﻤﮕﻦ ﭘﺎﻳﻪ ﮔﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺪﻟﻴﻞ آﻧﻜﻪ ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﻋﻤﻮدي و ﭘﻴﭽﺸﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارﺗﻌﺎﺷﺎت‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻲ و دوراﻧﻲ از اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮدار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ ،‬ﻟﺬا ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﺟﺎﻧﺒﻲ و دوراﻧﻲ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه و از ارﺗﻌﺎﺷﺎت ﭘﻴﭽﺸﻲ و‬
‫ﻋﻤﻮدي ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﻫﺎي ﺳﻴﺎل – ﺳﺎزه ﺗﻮﺳﻂ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدل ﺟﺮم – ﻓﻨﺮ ﻫﺎوﺳﻨﺮ ) ‪ ( Houser , 1963‬و‬
‫اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺧﺎك –‬

‫ﺳﺎزه ﺗﻮﺳﻂ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي )‪ FEMA 368/369 (2000‬ﻣﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪9‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ : 4‬ﻣﺪل ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﺮاي اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎل – ﺳﺎزه – ﺧﺎك در ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ‬

‫در ﺷﻜﻞ ‪ Ky 4‬و ‪ Kθ‬ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ و دوراﻧﻲ ﻣﻌﺎدل ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﻨﺮ ﻣﺪل ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي از ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن دارﻳﺮه اي ﺻﻠﺐ اﺗﺼﺎل دارﻧﺪ ‪ ،‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎي ‪ Ky‬و ‪ Kθ‬ﺑﺮاي ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮﻧﻬﺎي داﻳﺮه اي‬
‫ﺻﻠﺐ ﻣﻬﺎرﺷﺪه در ﺳﻄﺢ ﻧﻴﻢ ﻓﻀﺎي ﻫﻤﮕﻦ ﺗﻮﺳﻂ ‪ FEMA‬ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﻧﺪ ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(5‬‬

‫ﻛﻪ ‪ : r‬ﺷﻌﺎع ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ‪ : G ،‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻴﻢ ﻓﻀﺎ ‪ : υ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ﺑﺮاي ﺧﺎك و‪ αy‬و ‪ θα‬ﺿﺮاﻳﺐ ﺑﺪون ﺑﻌﺪ و‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوره ﺗﻨﺎوب ﺗﺤﺮﻳﻚ )ﻟﺮزه( ‪ ،‬اﺑﻌﺎد ﻓﻮﻧﺪﺳﻴﻮن و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ FEMA‬ﺑﺮاي ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮﻧﻬﺎي واﻗﻊ ﺑﺮ ﺧﺎك زﻫﻜﺶ ﻧﺸﺪه ‪ ،‬ﻣﺠﺎور‬
‫ﺧﺎك رﺳﻮﺑﻲ ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ‪ ،‬ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮج ﺑﺮﺷﻲ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫وﻟﺘﺴﻮس ) ‪ ( Veletsos et al . 1988‬ﻳﻚ ﻓﺮﻣﻮل ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﻣﻮﺛﺮ ‪ ξ‬ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن‬
‫ﻣﺨﺰن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮده ‪ ،‬ﻛﻪ ‪ FEMA‬ﻧﻴﺰ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪:‬‬
‫‪10‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(6‬‬

‫ﻛﻪ ‪ : ξ‬درﺻﺪ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﺨﺰن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎ ﻓﺮض اﺳﺎس ﺛﺎﺑﺖ ‪ : ξ0 ،‬ﺳﻬﻢ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﺳﺎﻃﻊ‬
‫‪ :‬دوره ﺗﻨﺎوب اﺻﻼح‬ ‫ﺷﺪه )ﻫﻨﺪﺳﻲ( و ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎك و ‪ : T‬دوره ﺗﻨﺎوب ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺨﺰن ﺑﺎ ﻓﺮض اﺳﺎس ﺛﺎﺑﺖ و‬
‫ﺷﺪه ﺳﺎزه ﻛﻪ در ﻣﺮز اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از راﺑﻄﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ زﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(7‬‬

‫ﻛﻪ ‪ : K‬ﺳﺨﺘﻲ ﻣﻌﺎدل و ‪ : H‬ارﺗﻔﺎع ﻣﺨﺰن ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻧﻈﻴﺮ آﻧﭽﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 5‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه ‪ ،‬ﺳﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻬﻢ و ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﻐﻴﻴﺮ ‪ ، ξ0‬وﺟﻮد دارﻧﺪ ‪ .‬اوﻟﻴﻦ آﻧﻬﺎ ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ دوره‬

‫و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺷﺘﺎب ﭘﺎﺳﺦ ﻃﻴﻔﻲ ‪) :‬‬ ‫‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ‪ :‬ﻋﻤﻖ ﮔﻴﺮداري ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ‪:‬‬ ‫ﺗﻨﺎوب ‪:‬‬
‫‪ ( SD‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻃﺮاﺣﻲ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻦ از روﺷﻬﺎي ﻣﺪون‬
‫دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺳﺎزه اي ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫‪ – 2-3‬ﻓﺮض ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺑﺪون ﺟﺮم ‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﺪل ﻣﺠﻮز ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻟﺮزه اي ﺻﺤﻴﺢ در ﺳﺎزه ﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد از ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫داﺧﻠﻲ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬ﻣﺪل ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻬﺖ ﻓﺮض ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺑﺪون ﺟﺮم در ﺷﻜﻞ ‪ 6‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪل ‪ ،‬ﻣﺪل ﺧﺎك ‪ /‬ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن – ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺳﻪ ﺟﺰء از ﻧﻘﺎط ﮔﺮﻫﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﮔﺮه ﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﺪاول در ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺘﺮك ﺳﺎزه و ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺑﺎ " ‪ " c‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه و دﻳﮕﺮ ﮔﺮه ﻫﺎ داﺧﻞ ﺳﺎزه ﺑﺎ " ‪ " s‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫و ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮه ﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن " ‪ " f‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠﻖ ) ‪ ( U‬از ﺟﻤﻊ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﻴﺪان آزاد‬
‫) ‪ ( υ‬و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ) ‪ ( u‬ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪11‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ : 5‬ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ) ‪( FEMA 368, 200‬‬

‫از ﻓﺮض ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ در آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﺳﺎزه اي ‪ ،‬ﺗﻌﺎدل ﻧﻴﺮوﻫﺎي دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺗﺮﻣﻬﺎي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠﻖ ‪، U ،‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻲ زﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(8‬‬

‫ﻛﻪ ﺟﺮم ﻫﺎ و ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎ در ﮔﺮه ﻫﺎ ي ﺗﻤﺎس ﺣﺎﺻﻠﺠﻤﻊ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺎزه ) ‪ ( s‬و ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ) ‪ ( f‬ﺑﻮده ‪ ،‬ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪:‬‬
‫‪12‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(9‬‬

‫راه ﺣﻞ ﻣﻴﺪان آزاد ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠﻖ ‪ υ‬و ﺷﺘﺎب ﻣﻄﻠﻖ ‪ ϋ‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎده در ﻣﺘﻐﻴﻴﺮﻫﺎ ‪،‬‬
‫اﻣﻜﺎن ﺑﻴﺎن ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﻄﻠﻖ ‪ U‬و ﺷﺘﺎب ‪ Ǜ‬ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺒﺎرﺗﻬﺎي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ‪ u‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ آزاد ‪ υ‬ﻧﻈﻴﺮ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(10‬‬

‫ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻣﻌﺎدﻻت ) ‪ ( 8‬و ) ‪ ( 9‬و )‪ ( 10‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(11‬‬
‫‪13‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ : 6‬ﻣﺪل اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﺎزه – ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ‪ /‬ﺧﺎك ﺑﺮاي ﻣﺪل ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻛﻪ ‪ : R‬ﺑﺮدار ﺑﺎر اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻃﺮف راﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ) ‪ ( 11‬ﺟﺮم ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن را ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل‬
‫دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﻣﻴﺮاﻳﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺎك – ﺳﺎزه ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﺮم ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪(12‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ‪ ،‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ ‪ ، u ،‬ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﺎك – ﺳﺎزه وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ در اﻃﺮاف و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺻﻔﺮ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺮدد ‪ .‬ﻋﺒﺎرات ‪ ϋx‬و ‪ ϋy‬و ‪ ϋz‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻣﻴﺪان آزاد ﺷﺘﺎب ﺑﻮده ‪ ،‬ﺑﺸﺮط آﻧﻜﻪ ﺳﺎزه ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺎي ‪ mx‬و ‪ my‬و‪ mz‬ﻫﻢ راﺳﺘﺎي ﺟﺮﻣﻬﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎزه اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ‪:‬‬

‫ﺑﺮﺧﻼف ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺮ ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻟﺰﻟﻪ اﻣﻜﺎن‬
‫دارد ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎ در ﺣﺠﻢ ﻫﺎي ﻛﻤﺘﺮ ﻣﺨﺰن ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫در آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ دور ﻛﺮدن ﭘﺮﻳﻮد ﭘﻴﭽﺸﻲ و ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ‪.‬ﺗﺎ از ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ‪ 0/7 < τ < 1/25‬و ﺗﺸﺪﻳﺪ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﭘﻴﭽﺸﻲ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﺪرﻛﻨﺶ ﺳﻴﺎل و ﺳﺎزه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮاي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ زﻟﺰﻟﻪ ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬
‫ﺳﺎزه در ﺗﺤﻤﻞ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫در ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺨﺰن در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﻣﺪل ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮي ﻛﻤﺘﺮي ﻛﻪ دارد ‪،‬‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻬﺘﺮي در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻟﺰﻟﻪ ﻫﺎ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺸﻬﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻟﺮزه اي ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻴﺮوي وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﭘﻲ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﺳﺨﺘﻲ ﻛﻒ ﻣﺨﺰن‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ ﻛﻪ در آﻳﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪:‬‬
14 www.Ficvsr.Civilica.IR -‫ ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‬-88/2/30 – ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي‬

1- Housner G.W,1963, “ Dynamic Pressure On Accelerated Fluid

Contahners “ Bulletine Of The Seismollgical Society Of America Vol
53.no.10 Pp 15
15-35

2- Abramson H.N ,1966 , “ The Dynamic Behavior Of Liquids In Moving

Containers “ Nasa Report Sp.106

3- Kalnin.S.A,1964, “ Free Vibration Of Rottationally Symmetric Shells

G.Acoust , .Soceity Am 36 , Pp 1355-1365
1355 1365 ,Journal Of Acoustic .

4- Haroun M.A & Tayel M.A , 1985 , “ Axisymmetrical Vibrations Of Tanks

Numerical “ Journal Of Eng Mech div , ASCE Vol Ш , Pp 329
329-345

5- Jain .s.k & Sameer S.V , “A Review Of

Of Requirment In Indian Codes For A
Seismic Design Of Elevated Water Tanks .” Bridge & Structural Engineer
Engineer- Vol хц ,
No , March 1993

6- Haroun.M.A & Housner ,1982 , “ Dynamic Charactoeriestics Of Liquid Storage

Tanks “ , Journal

Of Mech. Div ; ASCE Vol 108 Pp 183-800

183

7- R . Livaoglu & A.Dogangun , 2005 , “ Smiplified Seismic Analysis

Procedures For Elevated Tanks Considering Fluid – Structure – Soil
Interaction “ , Journal Of Fluids And Structures 22 , 2006 , 421
421-43912-
A.W.W.A Standard , D101-53(R86)
D101 , Jonuary 1989

8- A.W.W.A Standard , D101-53(R86)

D101 53(R86) , Jonuary 1989

9- Euro Code8 , Design Of Structures For Earthquake Resistance , Part 4 ,

November 2004

10- ACI Standard , 2005 , “ American Concrete Institute “

11- FEMA 368/369 , 2000 . The 2000 NEHRP Recomm

Recommended
ended Provisions For New
Buildings And Other Structures , Part 1 : Provision And Part 2 : Commentary .
Federal Emergency Agency , Washington .

‫ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ‬، " ‫ " رﻓﺘﺎر ﻟﺮزه اي ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ در اﺛﺮ ﺳﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ زﻟﺰﻟﻪ‬، 1383 ، ‫ ﻣﺼﻄﻔﻲ‬، ‫ ﻣﺴﻌﻮدي‬-12
. ‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ زﻟﺰﻟﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪15‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻤﺮان و ﻣﻘﺎوم ﺳﺎزي – ‪ -88/2/30‬ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻘﺪس – ﺗﺎﻻر اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪www.Ficvsr.Civilica.IR -‬‬

‫‪ -13‬ﺑﻼﻟﻲ ‪ ،‬دﻫﻜﺮدي ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ‪ " ، 1377 ،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻏﻴﺮﺧﻄﻲ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﺣﺮﻛﺎت ﻗﻮي زﻣﻴﻦ " ‪،‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان – ﺳﺎزه داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ‪.‬‬

‫‪ -14‬اﻓﺨﻢ ﺟﺎوﻳﺪ ‪ ،‬ﻋﺒﺎس ‪ " ، 1383 ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺿﺮﻳﺐ رﻓﺘﺎر ﻣﺨﺎزن ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي ﺷﺪه و ﻧﺸﺪه ‪ ، " .‬ﭘﺎﻳﺎن‬
‫ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان ﺳﺎزه داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ‪.‬‬

‫‪ -15‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ‪ 123‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ‪ " ، 1374 ،‬ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻃﺮح و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺨﺎزن آب زﻣﻴﻨﻲ "‬