You are on page 1of 130

t&Sif0dom&'?&rm0wD?

o Z if om ; pm p Of t rS wf - 3

jz efY csd a & ;

oZifom;pmay
OD;cifarmifjzL+a':atmifoef;&D
trSwf 543? bD-3? ra[mf*eDvrf;? trSwf 6 &yfuGuf
usefppfom;tdrf&m? vIdifom,mNrdKUe,f? &efukefwkdif;a'oBuD;/
zkef; - 09 3157 9025? 09 731 89 248

o Z if om ; pm a y

2 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

yHkESdyfrSwfwrf;
pmtkyftjyiftqif
yDumrD'D,m
xkwfa0ol
a':av;av;rd
(weoFm&Dpmay)
rsufESmzHk;ESifhtwGif;yHkESdyf
OD;usif&if
(a&TjcaoFhyHkESdyfwdkuf)
208? 31vrf;? 11 &yfuGuf?
yef;bJwef;NrdKUe,f?&efukefNrdKU/
jzefYcsda&;
oZifom;pmay
trSwf 543? bD-3? ra[mf*eDvrf;? trSwf 6 &yfuGuf
usefppfom;tdrf&m? vIdifom,mNrdKUe,f? &efukefwkdif;a'oBuD;/
zkef; 09 3157 9025? 09 731 89 248
wefzdk;
1000 usyf
tkyfa&
1000
xkwfa0onfhv
2013?'DZifbm(yxrtBudrf)

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 3

y&avmuom;rsm;twGuyf &[dw

trQa0enf;
ESihf

ukov
kd jf yKenf;vrf;Tef
t&Sif0dom&'?&rm0wD?

o Z if om ; pm a y

4 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

rmwdum

ed'gef; .............................................................................................................. 7
aus;Zl;wifvmT ............................................................................................ 10

yxrydkif;
Nydwmrsm;udkomtrQa0&Edkifonf[k qdkaomf

................................................ 14

"eESifh'ge
ZmPkamPdow
k e v
f m trQa0 &-r&aom bHXk me (5)rsdK;
tydak wGrsm; jzpfaeovm;

oD&dvuFmtrQa0yHkudk pdppfjcif;

.......................................................................21

vGecf ahJ om ud;k q,fEh pS u


f rmu tjzpftysuf
oem;p&m Nydwm wd\
Yk aomu
trQcGe;f csdK Te;f qdak vaomtcg

jrefrmjynftrQa0yHkudkpdppfjcif; ......................................................................... 33
okreomraP0wK
a&pufcsrI - rcsrIEiS hf ywfouf

tHUMozG,ftrQa0 - om"kac:&usdK; .................................................................. 45


ywmEkarm'eESihf tEkarm'e
Nydwm apmifah &Smufc&H ol
rav;&Sm;a&muf jrefrm'g,dumrav;wpfa,muf
Ak'bmom0ifr[kwcf o
hJ l
Nydwm awGtaeeJt
Y rQa0wmudk odEikd yf ghrvm;
vlvcl sif; trQa0&usdK;

ewfwdkhudktrQa0rIudk pdppfjcif; ......................................................................... 55


*gxmawmfEpS yf 'k u
f kd nw
d wfap
i,fi,fwek ;f u tawGUtBuHKwpfck

ewfwifpmewfawGpm;-rpm; ............................................................................. 63
ewfueG ;f qdak yr,fh Nydwm uGe;f awGvnf; jzpfcsifjzpfaeEdik w
f ,f
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 5

txufewfawGvnf;om"kac:vdkMuygw,f

.....................................................

70

emrnfwyfNyD; trQa0yg
'geukov
kd u
f o
kd mtrQa0vdYk &ovm;

'kwd,ydkif;
atmifjrifoGm;olawGudkMunfUNyD;tm;wufvmwmo'g

...................................... 80

ukov
kd f
ukov
kd jf zpf&ef tajccHw&m;(4)yg;
o'gryg bmukov
kd rf S rjzpf
oruE e vuPm o'g
orom'evuPm o'g

jzpfajrmufatmifvIHUaqmfaphpyfwmapwem

...................................................... 85

'get&m rNidrwG,af tmifvaIH qmfaphpyfrI tavmbapwem


oDvt&m ud,
k cf sif;pmem csrf;omapvdak tmif
vHUI aqmfaphpyfrI ta'goapwem
bm0emt&m [kww
f ikd ;f rSepf mG odjrifatmif
vHUI aqmfaphpyfrI tarm[ apwem
jzpfajrmufatmif vIUH aqmfaphpyfwm apwem

jzpfajrmufatmiftm;xkwfaqmif&Gufwm0D&d,

................................................

91

tysif;xl ulaomfvnf; r&


rd;k ukwq
f &mawmfb&k m;BuD;\Mo0g'
0D&,
d \udpa v;rsdK;
0D&,
d jzpfaMumif;w&m;rsm;
rdvEd yOm\ tqdt
k rdeYf
0D&,
d udv
k nf; vufuikd x
f m;&rnf

tmHktay:rSmcdkifNrJpGmxm;wmowd

................................................................... 97

tyrm'rnfaom owdw&m;
owd\ eD;pGmaomtaMumif;
rdvEd yOm\ tqdt
k rdeYf
owdw&m; vufuikd x
f m;&rnf
o Z if om ; pm a y

6 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

ukov
kd b
f ,fv&kd oenf; ................................................................................. 105
apwemESihf uHw&m;\jcm;em;csuf(odrYk [kw)f jynfph jkH cif;ig;rsdK;
ukov
kd f b,fvv
kd u
kd yf goenf;

tmHw
k pfck wnfMunfNird o
f ufpmG &Sad ewmorm"d ........................................... 111
orm"d
rdvEd y Om\tqdt
k rdeYf
orm"dr*if(3)yg;
tmHw
k pfct
k ay: wnfMunfNidro
f ufpmG &Sad ewm orm"d
psmeft*Fgrsm;jzpfay:vmjcif;
tvSLjyKpOfrmS vnf; pdwt
f pOfwnfMunfrI ta&;ygygonf
oDvaqmufwnfpOfrmS vnf; pdwt
f pOfwnfMunfrI ta&;ygygonf

tmHk\trSefoabmudkodwm mPf

...........................................................

119

mPf
rdvEd y Om\tqdt
k rdeYf
tvdrf mPfEiS 0hf w
d uf
ukov
kd jf yK&m tvd&k t
dS yfaommPf
orm'd|dtrsdK;tpm;rsm;
uruwmorm'd|d mPfEiS 0hf yd emorm'd|d mPf
mPfrygaomukov
kd Ef iS hf mPfygaomukov
kd f tusdK;ay;uGmjcm;yHk
'gerIjyK&m mPfujkd zpfapjcif;
wpfenf;tm;jzifh vd&k if;usrSwo
f m;&ef
mPf,OS af Mumif;w&m; (5) yg;

ed*;kH ............................................................................................................... 127


&MuygaptrQa0\ ......................................................................................... 128
tmoDouAsm ................................................................................................. 130

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 7

ed'gef;
jrefrmjynfwiG f aepOfwek ;f u trQa0rIEiS yhf wfouf owfowf
rSwrf w
S f owdrxm;rdcahJ omfvnf; oD&v
d uFmodUk a&mufc&hJ Ny;D onfah emufwiG f
rl rwlujJG ym;rItcsdKUudk owdxm;pOf;pm;vmcJrh yd gonf/ rSeyf g\/ jrefrmjynf
trQa0yHo
k nf rsm;pGm crf;em;vGe;f vSoavmuf oD&v
d uFmtrQa0yHu
k m;
tvGew
f &m k;kd pif;vGe;f vSygonf/
Oyrmtm;jzifh jrefrmjynfu trQa0yHrk mS ]],aeY,ck b,fvkd
aumif;rIawGukd jyKMuaMumif;? aumif;rIprG ;f tm;aMumifh b,fob
Ykd ,fykH
aumif;usdK;w&m;awGukd cHpm;&vdak Mumif;? trdtz? ud,
k af pmifeh wfutp
trQay;a0vdo
k rQ pm&if;jyNy;D 31 bH&k o
dS rQ ow0gtukev
f ;kH udk trQay;a0
MuygaMumif;? 0okEa&oufaot&m wnfygapaMumif;}} crf;crf;em;em;
&Gwq
f Mkd uNyD;rS ]]trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm}} pojzifh trQ
ay;a0avh &SMd uygonf/ od&Yk mwGif oD&v
d uFmtrQay;a0yHrk mS um; xdu
k o
hJ Ykd
rcrf;em; r&Snv
f sm;vSyg/ tvSL&Sirf sm;ud,
k w
f ikd u
f
'H aryknH mwDeH
a[mwk? okcw
d m a[mEKmwa,m (aumif;rIonf aqGrsdK;awGtwGuf
jzpfygap? aqGrsdK;awG csrf;omMuygapownf;) [k &Gwq
f &kd if; a&puf
avmif;vdu
k f rHk Qom jzpfygonf/
o Z if om ; pm a y

8 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

xdt
Yk jyif yd
k xl;jcm;onfrmS oD&v
d uFm trQa0yHk
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vmh ...[laom jrefrm
jynfu trQa0yHpk um;&yfEiS hf xyfwn
l rD Qaom pum;&yfvnf;
ryg0ifjcif;yif jzpfavonf/ xdu
k jJG ym;rIukd ajc&mcHvu
kd rf jd cif;
onfyif pmtkyf jzpfay:vmzdYk tajccHtaMumif;w&m;wpfck
jzpfvmcJah vonf/
xdt
k aMumif;t&mrsm;udk trsm;olig tvG,w
f ul
em;vnfEikd yf gapjcif;tusKd ;iSm tar;tajzyHpk rH sm;jzifh tifwm
eufpmrsuEf mS rsm;ay:wGif tpOftwdik ;f a&;om;jzpfcyhJ gonf/
rSwcf sufay;vmMuol rdwaf qGrsm;\ ar;jref;csuftopfrsm;
udv
k nf; aqmif;yg;opfrsm;xJwiG f udx
k ;l \ae&mrS jznfw
h if;
NyD; tvsOf;oifo
h vdk ajzqdak &;om; jzpfcyhJ gonf/
pmtkyf yxrydik ;f (trQay;a0rIqikd &f mrsm;)udk a&;om;
NyD;aomtcg yxrydik ;f pum;cHxm;cJo
h nft
h wdik ;f ukov
kd f
b,fv&kd oenf;? ukov
kd &f atmif b,fvv
kd yk &f rnfenf; [l
aom ar;cGe;f rsm;udk ajz&Si;f &ef vdt
k yfvmaomaMumifh pmtkyf
'kw,
d ydik ;f (ukov
kd jf yKenf;vrf;Te)f udyk g qufvufa&;om;
cJjh yefygonf/
pmtkyu
f kd a&;om;&m yd#upmay tud;k tum;
vufrvGwaf p&bJ trsm;em;vnfEikd af tmif twwfEikd q
f ;kH
BudK;pm;tm;xkwcf yhJ gonf/ tcsKd Uae&mrsm;wGirf l xifv,
G jf rif
vG,af vmufrnfh Oyrmrsm;udk aqmifoiG ;f um ajz&Si;f a&;
om;cJyh gonf/ pmtkyu
f kd avhvmjcif;tm;jzifh trQa0enf;?
ukov
kd jf yKenf;wdEYk iS hf ywfouf twdik ;f twmwpfct
k xd
tajccHusus od&edS m;vnfciG hf &MuNyD;vQif rdrd olwyg; usdK;
ESpyf g;udk aumif;pGmtm;xkwEf ikd Mf uvdrrhf nf[k ,HMk unfygonf/
pmtkyw
f iG f pma&;ol\ rESUH pyfraI Mumifv
h nf;aumif;?
owdcRwaf csmaf yghqrIaMumifah omfvnf;aumif; roifah vsm[
f k
xifjrif,q
l &aomt&mrsK;d awGUjrifcMhJ uygrl ynmh&iS rf sm;tae
jzifh arwma&SUxm; today;qH;k rawmfrMl uygrnft
h aMumif;
zdwrf efavQmufxm;&ygownf;/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 9

igum;onfpm? onfaMumif;&mudk
igomwwfod? tjrif&Sd[k
rodru
kd rf ?J rmef[ek cf J
wvGaJ wG;um? ra&;ygc/UJ
Nydwmavmu? a0trQaMumifU
csr;f jrMu[ef? odprd &Uf efEiS Uf
jrwfreG u
f o
k v
kd ?f jyKNyq
D v
kd Qif
ukov
kd b
f ,fy?kH &Edik w
f [
kH k
pHv
k ifazmfjy? usr;f xdrk QEiS Uf
avmuaMumif;&m? Oyrmudk
aumif;pGmaqmifoiG ;f ? arwmESi;f
&Si;f vif;ydik ;f jcm;? iga&;om;cJ/U
owdrxm;? tjrif&Sm;
rSm;rdrmS ;&m? &Scd yUJ grl
aumif;pGmjrifo?d ynm&Sw
d hkd
vTb
J rd ae? arwma0vsuf
aMumif;csuEf ikd Ef ikd ?f qH;k rydik af p
mPfcikd o
f o
l hkd yef\av/

arwmjzifh

t&Si0f o
d m&'(&rm0wD)
o Z if om ; pm a y

10 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

aus;Zl;wifvTm
pifppftm;jzifh pmtkyf jzpfay:vm&efrmS pma&;oltay: aus;Zl;
&Szd ;l olw\
Ykd aus;Zl;w&m;ESihf ruif;Edik o
f nft
h avsmuf aus;Zl;&Scd zhJ ;l olrsm;
tm; aus;Zl;pum; qd&k ygOD;rnf/ i,fpOfrS p ,aeYxw
d ikd af tmif BuD;rm;
aomarwmw&m;jzifh tppt&m&m apmifrMunfh MI u&Smonfh teEaus;Zl;
&Sif crnf;awmf OD;cifarmifjzL + r,fawmfa':atmifoef;&DwEYdk iS hf ud&k if
jzpfonfrpS ,aeYxw
d ikd af tmif tppt&m&m Munfh aI pmifah &Smufawmfrl
Muygaom OyZsm,fq&mjrwfrsm;jzpfawmfrMl uonfh &rf;NAJNrdKU? tif;awmif
ausmif;q&mawmfb&k m;? &efuek w
f ikd ;f a'oBuD;? '*HNk rdKUopfawmifyikd ;f ? wd;k
aMumifuav; &Gmrausmif;q&mawmfb&k m;wd\
Yk aus;Zl;awmfrsm;udv
k nf;
aumif; ...
y&d,wed ,fy,fwiG f rScD t
kd m;xm;&mjzpfawmfrcl MhJ uonfh wd;k aMumif
uav;&Gmrausmif;wdu
k q
f &mawmftrSL;jyKaom pmcsq&mawmfrsm;? '*HNk rKd U
opfajrmufyikd ;f NrKd Ue,f? atmifajr&wemausmif;wdu
k q
f &mawmf b'Eo
v
D 0H
ombd0o
H rax&fjrwf trSL;jyKaom pmcsq&mawmfrsm;? rEav;NrdKU? rpd;k
&draf usmif;wdu
k rf S q&mawmfrsm;ESihf q&mocifaus;Zl;&Sirf sm;tm;vH;k udk
vnf;aumif; ...
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 11

y#dywed ,fy,fwiG f rScD t


kd m;xm;&mjzpfawmfrcl MhJ uonfh &rf;NAJNrdKU?
vufyeftnm&GmrS? q&mOD;0if;Munf(uG,v
f eG )f ? &rf;NANJ rKd Ue,f? r&rf;awmif
awm&ausmif; q&mawmfb&k m;? &efuek w
f ikd ;f a'oBuD;? arSmb
f ND rdKUe,f?
bGuBf u;D aus;&Gm?atmifr*FvmajrZif;"r&yd o
f mq&mawmf b'EZ 0e(omoe
"Z"rmp&d,)? rH&k mG NrKd UrS 'umBuD; OD;armifarmifat;ESihf oifq&m? jrifq&m?
Mum;q&mrsm;tm;vH;k \ aus;Zl;awmfrsm;udkvnf;aumif; - pmtkyu
f kd
a&;om;jcif;jzifh wkeq
Yf yfyal Zmfygonf/
pifppf oD&v
d uFm ynmoifMum;cGi&hf cJjh cif;onfyif pmtkyu
f kd
a&;om;jzpfcJhjcif;\ eD;pGmaomtaMumif;jzpf&um; xdkodkYynmoifMum;
cGi&hf &eftwGuf wGe;f xlaxmufual y;cJMh uaom &rf;NA?J awmifuw
k ?f &efuek ?f
rEav;NrdKUrsm;rS 'um'umrrsm;? puFmyl? rav;&Sm;? &efuek f Z,r*Fvm
Ak'0 [
d m&ausmif;rsm;\ em,ucsKyfq&mawmf a'gufwmt&Si0f pd w
d E iS hf
'um'umrrsm;? &[ef;'g,umBuD; OD;uGi;f +&[ef;'g,dumrBuD; a':0if;
Munf rdom;pk(awmif'*H)k ? OD;wifqef; + a':OrmvGirf o
d m;pk(prf;acsmif;)?
&[ef;'g,um OD;oef;atmif + &[ef;'g,dumr a':oef;oef;&D rdom;pk
(prf;acsmif;)? OD;Munfp;kd +a':rd;k tdtpd ;kd rdom;pk(puFmyl)? OD;opfviG +f a':aqG
aqGoufro
d m;pk(vdiI o
f m,m)? udak usmfEikd 0f if; + rcifoo
l al tmif rdom;pk
(vdiI o
f m,m)wdt
Yk m; vnf;aumif; ...
ynma&;c&D;vrf;udk qufvufavQmufvSrf;Edkif&ef txl;tm;
wufapcJMh uonfh rav;&Sm;Edik if ?H *sKd [d;k ? atmifr*Fvm"r&yd o
f mrS omoemh
a&mifjcnftoif;oltoif;om; 'um'umrrsm;? xGe;f opfpy&[dwtoif;
rS 'um'umrrsm;? &wemhpuema&;ulnrD t
I oif;rS 'um'umrrsm;tm;
vnf;aumif; ...
pmtkyyf g aqmif;yg;rsm;udk tGev
f ikd ;f ay:wGif a&;om;cJph OftwGi;f
rSwcf sufay;jcif; ar;cGe;f topfrsm; ar;jref;jcif;jzifh ydrk kd NyD;jynfph akH pcJMh u
onfh tGev
f ikd ;f pmzwfrw
d af qGrsm;tm;vH;k ESihf tBuHmPfaumif;rsm; jzpfay:
apcJMh uaom t&Si0f rd vmvuFm&(vuFmt&Si)f ? t&Si0f &mP(jrwfmPfkyyf akH wmif)? 'umrBuD; a':0if;0if;&D? roDwmcif? a':0dik ;f cspf? rcdik cf ikd pf ;kd ?
rcifaqGoif;wdt
Yk m;vnf;aumif; ...
pmrlukd pepfusatmif jyifqifay;Mujcif;jzifh txl;ulnaD y;cJMh u
aom t&Siyf nm0k"("rmp&d,)? udo
k &l (Forever Friends.com) ? 'DZikd ef m
Yk m;vnf;aumif; ...
udv
k al Zmfopf(pica media) wdt
o Z if om ; pm a y

12 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

pmtkyu
f kd yHEk ydS x
f w
k af 0Edik af &;twGuf tvSLawmfaiG ig;ode;f usyf vSL'gef;
cJMh uonfh a'gufwmjrwfr;kd oG,af tmif? a'gufwmjrwfyiG o
hf al tmif tjrTm
nDtpfrwdt
Yk m; vnf;aumif; ...
tvSLawmfaiG av;ode;f usyf vSL'gef;cJMh uonfh omoemha&mifjcnf
toif;? *sdK[d;k (rav;&Sm;)tm; vnf;aumif; ...
tvSLawmfaiG oH;k ode;f usyf vSL'gef;cJMh uonfh rav;&Sm;Edik if rH S Mr.
Shuy Eng Leong + Ma Thandar Soe, son Soe Min Wei, daughter
Hannah Shuy rdom;pkwt
Ykd m;

vnf;aumif; ...
aus;Zl;wif&ydS gaMumif; rSww
f rf;wif azmfjytyfygonf/
ESv;kH pdw0f rf; &Tiv
f ef;csrf;om &Sad wmfrMl uygapownf;/
arwmjzifh

t&Sif0dom&'(&rm0wD)

visarada.ven@gmail.com

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 13

y&avmuom;rsm;twGuyf &[dw
yxrydkif;

trQa0enf;vrf;Tef

o Z if om ; pm a y

14 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

Nydwmrsm;udkomtrQa0&Edkifonf[k qdkaomf
udx
kd ;l / / 'DaeYawmh trQa0wmeJyY wfoufNyD; odcsifwmav;awG ar;yg
&apbk&m;/
t&Sif / / ar;wmaygh udx
k ;l /
udx
k ;l / / yknBud,m0wKq,fyg;rSmygwJh yw'd geqdw
k m trQay;a0wm
vdkY tMurf;zsif; odrSwfxm;ygw,f/ tJ'Dywd'geqdkwmudk
enf;enf;avmuf xyf&iS ;f jyygOD;bk&m;/
t&Sif / / aumif;ygNyD/ aocsmrSwyf g/ ud,
k q
hf u
D kd qdu
k af &mufvmwJh
ukov
kd u
f kd ]yw d } vdYk ac:w,f/ rQa0ay;urf;wmudak wmh
]'ge} vdYk ac:w,f/ tJ'aD wmh ud,
k q
hf u
D kd qdu
k af &mufvmwJh
ukov
kd (f yw)d udk rQa0ay;urf;wJh ('getrIjyKwJ)h udpr sdK;udk
]ywd'ge} vdYk ac:w,fvYkd rSwyf g/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ 'gqdk trQa0r,fo
h [
l m trQra0cif aumif;rI
ukov
kd w
f pfcck u
k kd t&ifq;kH BudKwifvyk x
f m;&r,fh oabm
ayghb&k m;/ ukov
kd &f iS jf zpfNyD;? ud,
k q
hf rD mS &Sx
d m;NyD;om; ukov
kd f
udrk S trQay;a0&r,fqw
kd hJ oabmaygh/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 15

t&Sif / / [kww
f ,f? em;vnfatmif enf;enf;ajymjyr,f/ 'Dae&mrSm
'geukov
kd u
f kd trQa0wJh yw'd getaMumif;udk OD;wnfajym
"e eJY 'ge }} wdUk &JU pGr;f &nf
jyoGm;r,f/ tJ'aD wmh udx
k ;l u ]]"e
owad wGukd cGjJ cm;em;vnfxm;zdYk vdw
k ,f/
udx
k ;l / / ajymjyygbk&m;/

]]"eeJY 'ge}}
t&Sif / / ouf&Sdxif&Sm; b0rjcm;bJ &SdMuolawG tcsif;csif; ay;urf;
auR;arG;zdkYtwGuf ]"} atmufNcdKufeJYa&;wJh "e qdkwmudk
oHk;Mu&w,f/ b0jcm;oGm;olawGudk ay;urf;auR;arG;zdkY
twGufusawmh ]'} a'G;eJY a&;wJh 'geqdkwmudk oHk;Mu&
w,f / qdv
k w
kd mu b0jcm;oGm;olawGukd ay;urf;auR;arG;
zdt
Yk wGuu
f sawmh "e eJY r&awmhb;l ? tJ'D "eudk taMumif;jyK
NyD; 'gejzpfatmif t&ifvyk Mf u&w,f/ "ewpfcck u
k kd pGev
Yf w
T f
vSL'gef;vdu
k v
f Ykd rdr&d UJ oEmefrmS jzpfwnfvmwJh 'geapwem&JU
tzdb
Yk m*udo
k mvQif b0jcm;oGm;olawGukd ay;a0vd&Yk w,fvYkd
qdv
k w
kd ,f/ 'Dxufww
d u
d susajym&&if 'geukov
kd u
f t
H jzpf
udak &muf&NdS yD; uror*wmtaeodYk aumif;pGma&muf&adS ewJh
'geukov
kd u
f aH pwem&JUtzdb
Yk m*udo
k m trQay;a0vd&Yk w,f/
k musawmh
udx
k ;l / / "e eJY 'geudak wmh uGyJ gNyD/ uror*wm qdw
wynfah wmf enf;enf;em;Iyo
f mG ;vdYk bk&m;/
t&Sif / / tif;? aumif;rIvyk o
f al wG[m or*wm (3) rsdK;udv
k nf; em;
vnfxm;oifMh uw,f/ or*wmqdw
k m jynfph akH ewJh tae
txm;aygh/ 'geukov
kd ef pYJ yfNyD; enf;enf;ajymjyyghr,f/
(1) tvSL'gewpfck rjyKcifeYJ jyKqJawGrmS pGev
Yf w
T v
f LS 'gef;vdw
k hJ
apwemawG jzpfvmygw,f/ tJ'aD pwemawGeYJ jynhpf akH ewJh
tcdu
k t
f wef-Y taetxm;udk apwemor*w
mvdYk ac:w,f/
o Z if om ; pm a y

16 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

(2) tJ'D apwemuav;uvnf; jzpfNy;D &if ysuo


f mG ;wmygyJ/ odYk
aomf tusKd ;ay;zdUk &m "mwfowx
d ;l wpfrsKd ;udk cEmtpOfrmS jrK yfEHS
csex
f m;&pfcw
hJ ,f/ tJ'gudk ur(uH)vdYk ac:w,f/ tvSLjyKvkyf
pOfrmS jzpfwhJ tavmb-apwemawG csKyfaysmufomG ;onfrS
tusKd ;ray;ciftxd Mum;umvrSm tJ'u
D w
H &m;awGeYJ jynfph kH
aew,f/ tJ'v
D kd uHw&m;awGeYJ jynfph akH ewJh tcsed u
f mv taetxm;udk uror*wmvdYk ac:w,f/
(3) tJ'u
D w
H &m;onf &ifu
h sufvmNyD;awmh tusdK;ay;csdew
f efwhJ
tcg tusdK;w&m;awGukd jzpfay:apygw,f/ tJovdk tusKd;
w&m; xif&mS ;jzpfay:vmwmudk 0dyguvdYk ac:w,f/ tJovdk
tusdK;ay;eJY jynfph akH ewJh tcgumv- taetxm;udk 0dygu
or*wmvdUk ac:w,f/
tJ'aD wmh trQa0zdq
Yk w
kd monf (1) eHygwf apwemor*wmudk
m
ausmv
f eG Nf y;D awmh (2) eHygwf 'geukov
kd u
f t
H jzpfukd a&muf&NdS y;D uror*w
taeodUk aumif;pGma&muf&adS ewJh 'geukov
kd u
f aH pwem&JU tzdUk bm*udo
k m
trQay;a0&wmjzpfygw,f/
udx
k ;l / / enf;enf;awmh &dyrf v
d movdyk gyJb&k m;/
t&Sif / / at;at;aq;aq; pOf;pm;aygh udkxl;&,f/ wu,fawmh
ukov
kd b
f ,fv&kd ovJqw
kd mudk em;vnfrS 'Dor*wm oH;k rsdK;
m (3) rsdK;udk em;vnfrv
S nf;
udk em;vnfvrd rhf ,f/ 'Dor*w
ukov
kd f b,fv&kd ovJqw
kd mudk em;vnfvrd rhf ,f/ tJ'gudk
awmh aemufrS ajymMuwmayghAsm/ avmavmq,fawmh trQ
a0wJh taMumif;udyk J jyefomG ;Muwmaygh/
udx
k ;l / / wifyghb&k m;/
txl ; rS w f c su
(txl
suf/
/ae&mwGif udkxl;em;vnfEdkifatmif
mw&m;rsm;udk (3)yg;csKyf ajymjyvdu
k jf cif; jzpfygonf/ t*Fw
k Kd &f
or*w
t|uxm? t|meygVd - 'kw,
d 0*ftzGiv
hf m tm,l[eor*wm? apwem
or*wm? uror*wm? 0dyguor*wm? Oy|meor*wm [laom or*wm
w&m; (5) yg;taMumif;udk pmtkyf 'kw,
d ydik ;f ukov
kd jf yKenf;vrf;Tef
wGif tjynft
h pHk zwfaI wmfrMl uyg&ef)
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 17

ZmPkamPdokwefvm trQa0 &-r&aom


bHkXme(5)rsdK;
t&Sif / / qdak wmh? trQa0vdYk &-r&qdw
k meJY qufpyfNy;D ajymMu&NyaD [h
qd&k if i&J? wd&pmef? vl? ewf? Nydwm &,fvYkd ow0gawG
jzpf&m bHXk me(5)rsdK;&Sad Mumif; udx
k ;l wd&Yk mG rSm ema&;BuHKorQ
OD;Zif; a[mjyzl;ygw,f/
udx
k ;l / / wifygh? ZmPkamPdow
k e v
f m tJ'D bHXk me(5)rsKd ;taMumif;
eJ?Y Nydwm bHrk mS oGm;jzpfoal wGqu
D o
kd m vljY ynfu vSLvdu
k w
f hJ
tvSL'ge&JUtmedoifa&muf&EdS ikd af Mumif; q&mawmf a[majym
wmudk rSwo
f m;zl;ygw,fb&k m;/
t&Sif / / aumif;Ny?D tJ'gqdk usew
f hJ bHXk meav;ckqu
D kd tvSL&JUtmedoif
ra&mufEikd &f jcif; taMumif;awGuakd &m rSwrf &d UJ vm;/
udx
k ;l / / rSeyf g/ i&JrmS oGm;jzpfwo
hJ al wG[m i&Jom;ow0gawG&UJ tpm
tm[m&eJo
Y m i&JjynfrmS rQw&wm jzpfwt
hJ wGu?f wd&pmef
rsdK;rSm oGm;jzpf&wJo
h al wGonfvnf; wd&pmefrsKd;awG&UJ tpm
tm[m&eJY rQw&wmjzpfwt
hJ wGu?f vlrsdK;EG,rf mS oGm;jzpf&wJh
olwo
Ykd nfvnf; vlawG&UJ tpmtm[m&eJY vlUbHrk mS rQw&wJh
twGu?f ewfbrkH mS oGm;jzpf&wJh olawGonfvnf; ewfawG&UJ
tpmtm[m&eJY ewfbrkH mS rQw&wJt
h wGu?f vlUjynfu aqGrsKd ;
om;csi;f awGjyKwJh 'geukov
kd af wG[m olwaYkd wGqu
D kd ra&muf
&SEd ikd af Mumif; rSwo
f m;rdygw,fb&k m;/
t&Sif / / rSew
f ,f/
udx
k ;l / / wpfcak vmuf jzwfar;yg&apbk&m;/ i&JrmS jzpfaeMuwJh i&J
om;ow0gawG&UJ tpmtm[m&qdw
k m b,fvrkd sK;d ygvJ/ i&JrmS
tpmpm;csdeaf um &vdv
Yk m; bk&m;/
t&Sif / / i&JrmS awmh qif;&J'u
k rjywfEydS pf ufcaH eMu&wJt
h wGuf tpm
pm;csdef r&Edik af ybl; udx
k ;l &JU/ i&Jom;ow0gawG&UJ tpm
tm[m&udk ZmPkamPdokwftzGifhrSmyJ ae&,dumeH
tm[ma&m emr ww edAw
e urar0/ awae0 [d aw
o Z if om ; pm a y

18 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /

t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

ww ,mayEd qdNk yD; zGiq


hf jkd yxm;wJt
h wGuf i&JrmS jzpfap
wwfwhJ uHonfyif olw&Ykd UJ tm[m&yJvYkd rSwo
f m;&w,f
udx
k ;l &JU/ tJ'u
D rtm[m&eJyY J i&Jom;ow0gawG[m i&JrmS
rQwMu&ygowJ/h
/ rSwo
f m;xm;vdu
k yf gNyDb&k m;/
/ [kwNf yD? 'gqdk Nydwm awG twGuu
f a&m/
/ NydwmbHkrSm oGm;jzpfolawGtwGufuawmh vlawG pGefYypf
tyfwJh wHawG;ESyf pwJh NydwmbHkom;awG&JU tpmtm[m&
eJYaomfvnf;aumif;? vlUjynfrSm &SdaewJh taqGcifyGef; cspf
uRrf;0ifoal wGujzpfapp??aqGrsKd;om;csif;awGujzpfap ay;vSL
tyfwJh 'geeJYaomfvnf;aumif; NydwmbHkrSm rQwMu&wJh
twGuf vlUjynfu ay;vSLvdkufwJh 'geukodkvf[m Nydwm
awGqDudk a&muf&SdEdkifw,f vdYk odrw
S &f ygw,fb&k m;/
/ [efusNy?D tJ'gawG[m t*Fw
k & edum,f? 'uedygwf? pwkw
yPmou? ZmPkamPdow
k e rf mS ? ZmPkamPd ykPm ;
BuD;u uG,v
f eG o
f mG ;olawGukd &nfp;l NyD; ay;vSLwJh tvSL[m
uG,v
f eG o
f mG ;wJh aqGrsKd;om;csif;awGxu
H kd a&muf-ra&muf
ar;avQmufv?Ykd bk&m;&Siu
f ,
kd af wmfwikd f jyefajzawmf rlcw
hJ m
awGyg/ 'Dae&mrSm xl;xl;jcm;jcm; rSwo
f m;p&mwpfcu
k vljY ynf
uay;vSLvdu
k w
f hJ 'geukov
kd [
f m Nyw
d m awGqu
D kd qdu
k af &muf
Edik w
f ,fvq
Ykd akd omfjim;vnf; Nydwm wdik ;f qDoYkd a&mufEikd w
f m
rsKd;awmh r[kwaf o;bl;wJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ vljY ynfuae ay;vSLvdu
k w
f hJ 'geukov
kd o
f nf olwyg;ay;vSL
vdu
k w
f t
hJ vSL'geudk rSND yD; toufarG;Mu&wJh y&'wLyZD0u
d
Nydwm rsKd;awGqu
D o
kd m a&mufEikd w
f ,f/ edZm rmwPSu
d Nydwm
pwJh tjcm;tjcm;aom Nydwm awGtaeeJu
Y awmh tJ''D ge&JU
tusK;d udk rok;H aqmif rcHpm;&bl;vdq
Yk w
kd ,f/ qdak wmh? b0jcm;
oGm; olawGukd &nfreS ;f NyD; vlUjynfu vSL'gef;vdu
k w
f t
hJ vSL
ra&mufEikd w
f hJ bHXk meu av;ck? a&mufEikd w
f hJ bHXk meu wpfcyk g/
/ rSeyf gbk&m;/
/ tJ'gqdk bmar;p&m &Sad o;owke;f udx
k ;l &JU/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 19

udx
k ;l / / rSeyf g? 'Dae&mrSmudk wynfah wmf csed q
f vdrYk &jzpfaewmygbk&m;/
t&Sif / / ajymprf;ygOD;/

tydkawGrsm; jzpfaeovm;
udx
k ;l / / vljY ynfu 'geukov
kd o
f nf Nyw
d m wdq
Yk u
D o
kd m a&mufEikd af Mumif;
udv
k nf; bk&m;&Sit
f xift&Sm;a[mawmfrx
l m;ygw,f/ wpfcg
t&Sib
f &k m;wdYk a&pufcstrQa0Mujyefawmh? odMum;rif;? ,r
rif;? jA[mrif;? jynf&h iS rf if;? pwkavmuygv orma'0awGa&m?
ud,
k af pmifeh wf? awmapmifeh wf? awmifapmifeh wfqw
kd mawG
a&m? oH;k q,fw
h pfbkH &S&d o
dS rQqdw
k mawGa&m ygvmvdYk tydk
awGrsm; jzpfaeovm;vdyYk g/ aemufNy;D wynfah wmfwUkd tvSLyGJ
udk vmolawGuvnf; tvSL&Siu
f trQ trQqdv
k o
Ykd m om"k
om"k ac:&ygw,f? 'geukov
kd f ra&mufEikd w
f o
hJ pl m&if;xJ
ud,
k yf g ygaeavawmh tydak wGrsm; jzpfaeovm;vdyYk gbk&m;/
t&Sif / / tif;? udx
k ;l &JUar;cGe;f u wu,fah r;cGe;f yJ? OD;Zif;wdv
Yk nf;
tJ'jD yemudk pOf;pm;rdyg&JU/ oD&v
d uFmEdik if u
H akd &mufomG ;awmh
oD&v
d uFmrSm trQa0yHrk sm; w,f;kd pif;oud;k udx
k ;l &JU? tvSL&Sif
d m a[mEK
ud,
k w
f ikd u
f 'H ar mwDeH a[mwk? okcw
mwa,m vdYk &Gwq
f Nkd yD; a&pufavmif;cs vdu
k w
f mygyJ/ qdk
vdw
k mu aumif;rIonf aqGrsdK;awGtwGuf jzpfygap?
aqGrsdK;awG csrf;omMuygapownf; vdYk d;k d;k av; &Gwq
f kd
a&pufavmif;vdu
k w
f mygyJ/
jrefrmjynfrmS vdk ,aeY,ck b,fvakd umif;rIawGukd jyKMu
aMumif;? aumif;rIprG ;f tm;aMumifh b,fob
Ykd ,fykH aumif;usdK;
w&m;awGukd cHpm;&vdak Mumif;? trdtz ud,
k af pmifeh wfu
tp trQay;a0vdo
k rQ pm&if;jyNyD; (31) bHk &So
d rQow0g
tukev
f ;kH udk trQay;a0MuygaMumif;? 0okEa &oufaot&m
wnfygapaMumif; cef;cef;em;em;&GwfqdkMuNyD;awmhrS trQ
trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm pojzifh trQay;a0avh
o Z if om ; pm a y

20 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

r&SMd uaybl; udx


k ;l &JU/ NyD;awmh olwdkY qdkwmxJrSm
trQ trQ trQ ,lawmfrlMuygukefavmh qdkwJh
jrefrmjynfu trQa0yHkeJY xyfwlnDrQwJh pum;&yf
vnf; rygaybl; udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / ydNk yD; pdw0f ifpm;p&m aumif;vmygNyD bk&m;/ tJ'D
awmh olwq
Ykd u
D a&pufoeG ;f yHek YJ wynfah wmfwYkd
jrefrmjynfu a&pufcstrQa0yHk b,fyu
kH ydNk y;D [ef?
tusKd;ay;oefavrvJ &Si;f jyay;awmfryl gOD;bk&m;/
t&Sif / / at;As? udx
k ;l &JUar;cGe;f udk ckaeajzvdu
k &f if ajy
awmhajyvnfavmufyg&JU? odaYk omf ydNk yD;cdik cf ikd v
f kH
vHak v; jzpfomG ;atmif aemufaeYrS wpfacgufvm
cJyh g? 'Dn pmenf;enf;Munfx
h m;vdu
k rf ,f/
udx
k ;l / / tJ'gqdk eufjzefrS wpfacgufvmcJyh gOD;r,f bk&m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 21

oD&dvuFmtrQa0yHkudk pdppfjcif;
udx
k ;l / / raeYu tvkyu
f pd r sm;oGm;wmeJY 'DaeYryS J a&mufEikd yf g
awmhw,f bk&m;/
t&Sif / / vlwaYkd bmifu;kd udx
k ;l &JU? OD;Zif;twGuf pmMunfch sdef
wpf&uf wd;k &oGm;wmaygh/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;? tJ'gqdk [dw
k pfaeYu q&mawmfred cYf w
hJ hJ
jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0yHk jcm;em;wmaMumifh tusKd;
&vm'ftae b,foal wG ay;a0wmu omavrvJ
qdw
k m qufygOD;bk&m;/
t&Sif / / wu,fawmh jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0yHk uGmjcm;w,f
qdak yr,fh pOf;pm;Munfah wmhvnf; twlwyl gyJ udx
k ;l &JU?
tif; ... jcm;em;wmrsm;vnf;&Syd gao;&JUav/ jcm;em;wm
udk aemufxm;vdYk avmavmq,fww
l mudk t&ifajymr,f/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / jrefrmjynfrmS a&pufcsyu
kH trdtzupNy;D oGm;vdu
k w
f m
oH;k q,fw
h pfbo
kH m; tm;vH;k txd Te;f qdw
k mqdak wmh
o Z if om ; pm a y

22 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

ZmPkamPdow
k e t
f vdt
k & &cGi&hf -dS r&Sw
d hJ bHXk me (5)
rsKd ;vH;k trQa0cH&wJt
h xJ ygygNy/D qdv
k w
kd mu jrefrmjynf
trQa0[efu b,faqGrsK;d Nyw
d m rS usepf &mr&Sw
d t
hJ wGuf
vH;k 0NyD;jynfph w
kH hJ trQa0rIrsdK;vdYk qd&k r,f/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / oD&v
d uFmtrQa0[efukd pdppfr,f/ olw
Ykd eT ;f qdw
k mu
aumif;rIonf aqGrsKd ;awGtwGuf jzpfygap? aqGrsKd ;
awGcsrf;omMuygapownf; vdo
Yk mqdw
k ,f? trdtz
&,f? q&morm;&,f? odMum;rif;&,f? ud,
k af pmifeh wf
&,f? bm&,fnm&,fvYkd emrnfwyfNyD; rTe;f qdMk uay
bl;/ tJ'gudk ZmPkamPdBuD;u uG,v
f eG o
f l aqGrsK;d
om;csi;f awG[m 'geaumif;rIqu
kd af &mufEikd cf iG &hf w
dS hJ Nyw
d m
bHrk mS a&mufraeMubJ wpfjcm;bHXk meawGrmS oGm;jzpf
aeMur,fq&kd if vljY ynfuay;vSLvdu
k w
f hJ 'ge&JUtmedoif
udk b,fo&l rvJb&k m; qdNk yD; ar;vdYk jrwfpmG bk&m;u
ykPm ;? rQ&n
S v
f sm;aom tcsed t
f cg0,f uG,v
f eG o
f l
aqGrsKd;om;csif;wdrYk S uif;qdw&f m Xme&S&d m\[laom
taMumif;onf t&mr[kw?f tcGirhf [kwaf y/ ykPm ;?
trSepf ifppftm;jzifh tvSL&Sio
f nfvnf; tusKd;rJh rjzpf
Edik f qdNk yD; ajzawmfrw
l ,f/
udx
k ;l / / oabmaygufygNyD bk&m;/ bk&m;&Siq
f v
kd w
kd mu oHo&m
BuD; 'Davmuf&n
S Mf um usifvnfvmMuwm? b,fbrkH mS
awmhjzifh ighaqGrsdK;awG wpfa,mufrS &Srd aebl;qdw
k m
rjzpfEikd b
f ;l / vlb
Y ?kH ewfbakH wGrmS vnf; aqGa[mif;
rsKd;a[mif;awG &Sad eEdik Mf uovd?k i&J? wd&pmef? Nydwm bHk
awGrmS vnf; aqGa[mif;rsKd;a[mif;awG &Su
d &kd adS eMuwm
yJvYkd rdeaYf wmfrv
l u
kd w
f mvdYk oabmaygufryd gw,fb&k m;/
tJ'aD wmh 'getmedoifa&mufciG &hf o
dS al wGxH a&mufapzdYk
u trdtz? q&morm;? odMum;jA[m pojzifh Te;f qdk
wmrsKd ;rygayr,fh aumif;rIonf aqGrsKd ;awGtwGuf
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 23

t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /

jzpfygap? aqGrsdK;awG csrf;omMuygapownf; vdkY


tusOf;csKyf Te;f qdv
k u
kd f ekH v
YJ nf; vdt
k yfaewJh aqGrsdK;
Nydwm awGqD 'getmedoifa&muf&edS ikd w
f ,fvYkd oabm
aygufryd gw,fb&k m;/
/ 'gqd&k if? jrefrmeJY oD&v
d uFm a&pufcsTe;f qdyk u
kH mG jcm;
ayr,fh aqGrsdK;Nydwm awGqD 'getmedoif oufa&mufykH
ruGmjcm;bl;qdw
k m oabmaygufNyDaygh/
/ oabmaygufygNyb
D &k m;/
/ [efusNyD? 'Dwpfcg jcm;em;wmudk ajym&r,fh tvSn/hf
odaYk omf tJ'jD cm;em;rIukd rajymcif Nydwm awGqu
D kd 'ge
tmedoif b,fvakd &mufw,fqw
kd m t&ifajymjyESi&hf OD;
r,f/ 'Du vlb
Y u
kH 'geaumif;rIjyKNy;D trQay;a0vdu
k v
f Ykd
&S&d if? Nyw
d m awGuvnf; 0rf;ajrmuf0rf;om om"kac:&if?
olwrYkd mS tpm;taomuf t0wfwefqm aexdik pf &mawG
tvdt
k avsmuf&&Sjd ynfph o
kH mG ;Mud;k "rwmyg/ tJovdjk zpf
wmrsKd ;udyk J uG,v
f eG o
f mG ;olawGtwGuf &nfp;l Ny;D vlUbHk
uae ay;vSLvdu
k w
f hJ 'geukov
kd o
f nf Nyw
d m bHrk mS oGm;
jzpfaeMuwJh aqGrsKd ;Nyw
d m awGqD a&muf &SEd ikd w
f ,f vdUk
a[mawmfrv
l &kd if;jzpfaMumif; rSwo
f m;&r,f/ wda&m
uk#ow
k e f t|uxmrSm zGijhf yxm;wm ody&f iS ;f w,f/
/ rdeyYf gOD;bk&m;/
/ ZmwfaMumif;u enf;enf;awmh&n
S w
f ,f/ odaYk omfvnf;
oem;p&mNyw
d m awG&UJ rdu
k jf ypfawGukd oHa0*yg,l&atmif
ajymMuwmayghav/
/ rSeyf ghb&k m;/

o Z if om ; pm a y

24 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

vGefcJhaom udk;q,fhESpfurmu tjzpftysuf


t&Sif / / a0VK0efausmif;'g,um Adro
d m&rif;BuD;[m 'Durmuae
jyefNy;D a&wGurf ,fq&kd if vGecf w
hJ hJ ud;k q,fEh pS u
f rm? zk
bk&m;&Sif vufxufawmftcgwke;f u twGi;f 0eftrwf
wpfO;D jzpfczhJ ;l ygowJ/h zkbk&m;&Sief YJ tazwl-taruGJ
rif ; om;nD a emif o H k ; OD ; wd k Y & J U twG i f ; 0ef t rwf a ygh /
crnf;awmf Z,aoerif;BuD;&JU cGijhf yKcsuft&? tJ'D
rif;om;nDaemifo;kH OD;? bk&m;trSL;&Sw
d hJ &[ef;awmfawGukd
qGr;f vSLcGiBhf uHKwJt
h cg olw&Ykd UJ b@mpd;k trwfeYJ twGi;f 0ef
trwfwu
Ykd rif;om;awG&UJ ud,
k pf m; tppt&m&m pDpOf
ay;Mu&w,f/
b@mpd;k trwfu b@mawmfawGukd MunfMunfjzLjzL
xkwaf y;w,f/ twGi;f 0eftrwfu tJ'b
D @mawmfaiGeYJ
v'gef;zG,&f mawGukd pkaqmif;w,f/ Zeyk'o
f m; vlaygif;
wpfaomif;wpfaxmifet
YJ wl aumif;aumif;rGerf eG f pDrH
csujf yKwfNy;D awmh bk&m;trSL;&Sw
d hJ oHCmawmfawGukd aeY
pOfrjywf qGr;f qufuyf vSL'gef;ay;&w,f/ tvSL&Sif
rif;om;oH;k OD;uawmh &Jbufi,fuRepf pfonfawmfaygif;
wpfaxmifet
YJ wl oDwif;oDvaqmufwnf? 0wfBuD;
0wfi,fawGjyK? w&m;"rawG em,lNy;D awmh bk&m;ausmif;
awmfrmS yJ aeMuygowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ? twGi;f 0eftrwf&UJ vlaygif;wpfaomif;wpfaxmif
xJrmS pdwo
f abmxm;qd;k ,kww
f o
hJ w
l csdKU ygvmw,f/
olw[
Ykd m bk&m;trSL;&Sw
d hJ oHCmawmfawGtwGuf pDrH
csujf yKwfxm;wmawGukd ud,
k w
f ikd v
f nf; cd;k 0Supf m;aomuf
Muovd?k olw&Ykd UJ om;orD;awGuv
kd nf; cd;k cd;k NyD; auR;
arG;Muw,f? 'ghtjyif tvSLr@yfuykd g rD;wifUId Muygao;
owJ/h
udx
k ;l / / qd;k vdu
k w
f mbk&m;? wynfah wmfwYkd Mum;zl;xm;wmu
bk&m;trSL;&Sw
d hJ oHCmawmfawG&UJ pm;OD;pm;zsm;udk cd;k pm;
Muw,favmufyJ Mum;zl;xm;wm? wu,fawmh cd;k pm;Hk
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 25

wifru? rD;yg dUI Muao;wmud;k bk&m;/


t&Sif / / tif;? [kww
f ,f? 'Dvekd YJ tJ'b
D 0u aovGeMf uwJt
h cg
crnf;awmf Z,aoerif;BuD;&,f? rif;om;nDaemifo;kH OD;
&,f? twGi;f 0eftrwf&,f? b@mpd;k olaX;eJY tNcHt&H
y&dwo
f wfawG&,fu ewf&mG ok*wdrmS oGm;jzpfMuw,f/
twGi;f 0eftrwf&UJ pdwo
f abmxm;qd;k 0g;wJh aqGrsKd ;awG
uawmh i&JbrkH mS oGm;jzpfMuw,f/ tJ'ED pS zf UJG [m ewfjynf
wckuae ewfjynfwckoYkd ? i&Jjynf wckuae i&Jjynf
wpfco
k Ykd ajymif;a&TU ajymif;a&TUNyD; usifvnfvmvdu
k Mf u
wm ud;k q,fEh pS u
f rm ukev
f eG v
f mcJMh uw,f/ 'Dvekd YJ
a[m'Db'urmrSm? uyjrwfpmG bk&m;&Sif yGiahf wmfrv
l m
wJt
h cgusawmh twGi;f 0ef&UJ oabmqd;k wJah qGrsKd ;awG[m
Nydwm bHrk mS vmjzpfMuygowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/

uRwfrSuRwfygOD;awmhrvm;
t&Sif / / tJ'ND ydwm awG[m vlawGu aumif;rIjyKay;wJt
h wGuf
pnf;pdrf csr;f omawG jynfph o
kH mG ;MuwJh tjcm;Nyw
d m awGukd
awGUjrifMu&wJt
h cg? olwv
Ykd nf; tJovdk pnf;pdrcf srf;
omrsdK;udk &Edik f r&Edik f odvv
kd mMuw,f/ tJ'geJY wpfaeY
awmh uybk&m;&Six
f aH wmfukd csOf;uyfNyD; bkef;
awmfBu;D awmfral om jrwfpmG bk&m;? wynfah wmfrsm;vnf;
tJovdk pnf;pdrcf sr;f omrsKd ;udk &Edik Mf uygOD;rvm; bk&m;
qdNk yD; ar;avQmufMuw,f/
uyjrwfpmG bk&m;&Siu
f ....
ckavmavmq,fawmh r&Edkifao;bl;? tE&uyf
wpfuyf ukefvGefNyD; a*gwrjrwfpGmbk&m;&Sif yGifh
awmfrlwJhtcg? oifwdkY&JUaqGrsdK;a[mif; twGif;0ef
trwfwjzpfvJ Adrdom& rif;BuD;[m a*gwrjrwfpGm
bk&m;&Sifudk tvSLBuD;ay;NyD;? oifwdkUudk &nfTef;wJh
o Z if om ; pm a y

26 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

tcgrS tJovdk pnf;pdrcf srf;omrsdK;udk &Muayvdrrhf ,f


qdNk yD; Asm'dwpf um; rdeMYf um;awmfryl gowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ 'Dae&mrSm wpfcak vmuf ar;prf;yg&apOD;
bk&m;/ tJovdk Nydwm awGtzd&Yk mrSm jrwfpmG bk&m;&Sif
tem;udk csnf;uyfzq
Ykd w
kd m vG,yf ghrvm;bk&m;/
t&Sif / / Nydwm awGtaeeJY bk&m;&Siw
f Ykd xHawmfem;udk csnf;uyf
zdq
Yk w
kd m b,fv,
G v
f rd rhf vJ udx
k ;l &JU/ odaYk omfvnf;
taMumif;xl;wpfpw
kH pfcu
k kd jrifawmfr&l if cGijhf yKawmfrl
wwfMuygw,f/ "ry't|uxmrSmvm&Sw
d hJ umV,ude D
0wKrSm bDv;l rwpfa,mufu om;onfrcd ifwpfa,muf
qDu uav;udk vdu
k v
f ak wmh tJ't
D rsK;d orD;u aZw0ef
ausmif;awmfxJ 0ifajy;w,f/ okretrnf&w
dS hJ tapmifh
ta&Smufewfu wm;xm;vdYk bDv;l ru ausmif;0if;xJ
udk 0ifvrYkd &bJ tjyifu &yfapmifw
h ,f/ bDv;l rvnf;
aomwmyefwnf? vlrsm;pGmvnf; pD;yGg;csr;f omjzpfMurSm
udk jrifawmfrv
l Ykd jrwfpmG bk&m;&Siu
f nDawmftmeEmudk
apvTwNf yD; tac:cdik ;f vdYk bDv;l rvnf; bk&m;&Sief m;udk
csnf;uyfciG &hf aMumif;vm &Syd gw,f/
udx
k ;l / / auseyfygNyDb&k m;/

oem;p&mNydwmwdkY\aomu
t&Sif / / udik ;f ? tJovdq
k kd a&SUqufomG ;&atmif/ 'Dvekd YJ a*gwr
bk&m;&Sif vufxufawmfoYkd a&mufvmwJt
h cg? rif;om;
nDaemifo;kH OD;[m tNcHt&H wpfaxmifet
YJ wl ewfjynf
uae pkawcJNh yD;awmh *,moDot&yfrmS &aohnaD emif
&Siw
f pfaxmif&,fvYkd jzpfvmMuw,f/ twGi;f 0eftrwf
uawmh r*"wdik ;f &Sib
f &k ifArd o
d m&jzpfvmw,f/ b@mpd;k
olaX;u 0domcolaX; jzpfvmw,f? tJ'b
D @mpd;k &JU
uawmfuawmh "r'Ed m olaX;o;D qdNk yD; toD;oD;jzpfvm
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 27

Muw,f/ tJ'w
D ek ;f u <uif;usew
f hJ y&dwo
f wfawGuawmh
Adro
d m&rif;BuD;&JU tNcHt&HawG jzpfvmMuygowJ/h
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / Adro
d m&rif;BuD;[m bk&m;jrwfpmG &mZN*dK[fjynfoYkd <u
a&mufawmfrlwJhaeYrSmyJ tNcHt&HykPm;olaX;aygif;
wpfoed ;f wpfaomif;wdeYk t
YJ wl aomwmyeftjzpfoYkd qdu
k f
a&mufNy;D ? a&Teef;awmfBuD;rSm tvSLBuD; ay;awmfrw
l ,f/
Nydwm awGuvnf; olwaYkd rQmfaewJt
h csdeu
f kd a&mufvm
NyDqNkd yD;awmh om"kac:qdEk ikd zf Ykd 0rf;omtm;& apmifah rQmf
aecJMh uw,f/ rif;BuD;uawmh jrwfpmG bk&m;&Sit
f wGuf
ausmif;awmfae&mudo
k m BuHpnfpOf;pm;aecJw
h t
hJ wGuf
aumif;rItzdkYbm*udk b,folwpfOD;wpfa,mufudkrQ
trQcGe;f csdK rTe;f qdrk cd ahJ ybl;/ tJ'rD mS Nydwm awG[m
arQmfvifch sufuif;jywfNyD; tifrwefpw
d af omu a&muf
Mu&&SmowJ/h nbufa&mufwt
hJ cgusawmh tvGew
f &m
aMumufrufz,
G af umif;avmufatmif ememusn;f usn;f
nnf;nLatmf[pfajcmufveS MYf uygowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/

trQcGef;csdK Tef;qdkavaomtcg
t&Sif / / Adro
d m&rif;BuD;vnf; aemufaeYr;kd aomuf tvif;a&muf
wJt
h cg tJ't
D aMumif;awGukd bk&m;&Siu
f kd avQmufxm;
vdYk Nydwm awG&UJ tjzpfoepf taMumif;pHu
k kd od&wJt
h cg?
bk&m;trSL;&Sw
d hJ oHCmawmf t&Sijf rwfawGukd a&Teef;
awmfodkY wzefyifhzdwfjyefygw,f/ NydwmawGuvnf;
'DaeYawmhjzifh ukov
kd t
f rQ wu,f&MuawmhrmS yJ qdNk yD;
awmh? a&Teef;awmf&UJ eH&w
H zuf ponfuae apmifah rQmf
aeMuygowJ/h jrwfpmG bk&m;&Siv
f nf; 'kua &mufaeMuwJh
o Z if om ; pm a y

28 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

tJ'ND yw
d m awGukd rif;BuD;ud,
k w
f ikd f jrifawGUEdik af pzdYk wefc;kd
tpDtrH zefw;D ay;awmfryl gowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ rif;BuD;vnf; bk&m;&Siv
f ufawmfoYkd a&pufavmif;vSL
&if; 'Har mwDeH a[mwk- a&Munf a&puf
tvSLonf aqGrsKd ;awGtwGuf jzpfygapownf; qdNk y;D
awmh trQceG ;f csKd Te;f qdak wmfrv
l u
kd w
f ,f/ tJ'cD PrSmyJ
Nydwm awGtwGuf MumrsKd;ig;yg;eJY NyD;jynfph w
kH ahJ &uefawG
jzpfay:vmNyD;awmh? NydwmawGvnf; 0rf;omtm;&
aomufMu csdK;Mu&w,f/ tJ'rD mS ylavmifaewmawG?
a&qmrGwo
f yd af ewmawG aysmufuif;NyD;awmh a&Ta&mif
tqif;uJo
h Ykd 0g0g0if;0if; jzpfvmMuygowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ qufvufNyD;? ,m*k cJz,
G f abmZOf qGr;f wdUk udk tpOf
twkid ;f qufuyfvLS 'gef;NyD; trQcGe;f csdK Te;f qdv
k u
kd w
f hJ
tcg ewfwo
Ykd ;kH aqmifwhJ ,m*k cJz,
G f abmZOfawG
xif&mS ;jzpfay:vmMujyefw,f/ Nydwm awGvnf; tm;yg;
w& oH;k aqmif pm;aomufMu&wJt
h wGuf rsufpd em;
ESm vQm ud,
k f ajEawG pdpk akd jyajy jynfjh ynfNh zdK;NzdK;
jzpfvmMu&w,f/ aemufxyf t0wfouFe;f tdy,
f mae&m
awGukd qufuyfvLS 'gef;Ny;D trQa0vdu
k w
f t
hJ cg? Nyw
d m awG
twGuf ewft0wftpm;? ,mOf&xm;? bHek ef;jymom'f?
tcif;tNcKH ? tdy,
f mae&m? tqifwef;qmtrsKd ;rsKd ; xif
xif&mS ;&Sm; jzpfay:vmMujyefygw,f/
tJovdk Nydwm awGrmS pnf;pdrcf srf;om ajrmufrsm;pGm
jzpfymG ;vmyHak wGukd jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ t"d|mefawmfrcl suf
t& rsuf0g;xifxif awGUjrifvu
kd &f wJh bk&ifBuD;onf
vnf; tifrwef 0rf;ajrmufawmfr&l mS ygowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ tJ'w
D ek ;f u Nydwm awG tm;&0rf;om om"ktEkarm'em
ac:MuyHu
k kd 'H aem 'geH [dwm, okcg, a[mwl wd
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 29

udx
k ;l
t&Sif
udx
k ;l
t&Sif

udx
k ;l
t&Sif

1/

arm'Ed tEkarm'E?d yDwad omreZmwm a[mEw


D d qdk
d m&
NyD; t|uxmq&mu zGiq
hf &kd iS ;f jyxm;w,f/ Adro
rif;Bu;D &JUaumif;rIonf igwd\
Yk tpD;tyGm; tcsr;f tom
twGuf jzpfygapom; qdNk yD;awmh 0rf;ajrmufMuw,f?
tEkarm'emjyKMuw,f? yDwad omrew&m;awG jzpf
yGm;Muw,f vdYk qdv
k w
kd ,f/
/ / 0rf;ajrmufp&mBuD;ygbk&m;/
/ / 'gu Nydwm awGqu
D kd 'getmedoif b,fvakd &mufw,f
qdw
k m t&ifajymjyxm;ESiw
hf m/
/ / rSeyf ghb&k m;/
/ / 'Du vlUbHu
k 'geaumif;rIjyKNy;D trQay;a0vdu
k v
f &Ykd &dS if?
NydwmawGuvnf; 0rf;ajrmuf0rf;om om"kac:&if?
olwrYkd mS tpm;taomuf t0wfwefqm aexdik pf &mawG
tvdt
k avsmuf &&Sjd ynfph o
kH mG ;Mu&d;k "rwmyg/ tJovdk
jzpfwmrsdK;udyk J uG,v
f eG o
f mG ;olawGtwGuf &nfp;l NyD;
vlb
Y u
kH ae ay;vSLvdu
k w
f hJ 'geukov
kd o
f nf Nydwm bHrk mS
oGm;jzpfaeMuwJh aqGrsK;d Nyw
d m awGqD a&muf&EdS ikd w
f ,f vdYk
a[mawmfrv
l &kd if;jzpfaMumif; rSwo
f m;&r,f/
/ / rSeyf ghb&k m;/
/ / tJ? rl&if; wda&muk#ow
k yf gVdawmf *gxmeHygwf (1) eJY
(2)rSmNyw
d m awG[m olwt
Ykd wdwu
f jyKcJw
h hJ uHawGaMumifh
tdraf wGx0J ifaecGirhf &? vrf;qHv
k rf;cG? olrsm;awG&UJ tdrf
NcHpnf;d;k tpem;av;awGrmS rScD u
kd yf&yfNyD; dKS ;dKS ;EGr;f
EGr;f &yfwnfaexdik Mf u&yH?k vlwcsdKU[m qGr;f awmfwif?
yef;awmfuyfqo
kd vdk ukov
kd af umif;rIawG vkyMf uap
umrl Nyw
d m awGukd trQay;a0zdYk owdr&MuyHak wGukd 'Dvkd
azmfjyxm;w,f(Nydwm wdo
Yk nf) rdrt
d rd o
f v
Ykd mMu eH&jH yifbufwYkd vnf;
aumif;? vrf;qHv
k rf;cG tdrNf cHpyfwYkd vnf;aumif;? wHcg;0
wHcg;aygifwYkd vnf;aumif; &yfwnfuek \
f /
o Z if om ; pm a y

30 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

2/

udx
k ;l
t&Sif

3/

4/

udx
k ;l

t&Sif

5/

rsm;pGmaom xrif;tazsmf cJz,


G af bmZOfwu
Ykd kd (vSL'gef;&ef)
jyKpD&ifaomfvnf;? xdk (Nyw
d m ) ow0gwd\
Yk uHtaMumif;aMumifh
xdNk ydwm ow0gwdu
Yk kd wpfpw
kH pfa,mufaomolurQ trSwf
r&/ qdyk J udx
k ;l &JU/
/ / aMumufp&mBuD;ygbk&m;? tukov
kd u
f aH wG ydwq
f NYkd yq
D &kd if
wu,faMumufp&mMuD;ygbk&m;/
/ / oem;wwfwJh? trQa0&aumif;rSef;odwJhol wcsdKUu
awmhjzifh Nydwm awGu&kd nfp;l NyD; aumif;rIjyKwwfMuwJh
taMumif;eJY Nydwm awG om"ktEkarm'emac:MuaMumif;
awGuakd wmh *gxmeHygwf (3) eJY (4) rSm 'Dvjkd yxm;w,foem;wwfaom tMuifow
l o
Ykd nf aqGrsKd;Nydwm wdYk uyf
a&mufvmaomtcg pifMu,freG jf rwf avsmufywfaom
tazsmfabmZOfukd tvSL0wKonf oif(Nydwm ) aqGrsKd;
wdt
Yk m; jzpfapownf;/ (Nydwm ) aqGrsKd;wdo
Yk nf csrf;om
Muapukefownf; [k rdwfaqG-trsKd;-NydwmwdkYtwGuf
&nfeT ;f ay;vSLuke\
f /
xdak qGrsKd;Nydwm wdo
Yk nf xdt
k &yfoYkd nDw
G af ygif;qH
k vm
a&mufMuukeNf yD;vQif rsm;pGmaom xrif;tazsmfukd (rdrw
d Ykd
tm;&nfeT ;f ay;vSLtyfonf&adS omf) 0rf;ajrmuf0rf;om
tEkarm'em jyKMuuke\
f wJ/h
/ / rSeyf gbk&m;? oHo&mu aqGruif; rsKd ;ruif;olawG &Sad e
MurSm trSeyf gyJb&k m;/ 'DaeYupNy;D qGr;f awmfyJ wifwif?
a&csr;f yJ uyfuyf olwaYkd wGu&kd nfp;l Ny;D rarhravsmh trQ
ay;a0yghr,fb&k m;/
/ / tif;? aumif;w,f/ tJovdk om"kac:cGi&hf NyD; csrf;om
oGm;MuwJh Nyw
d m awGu olwu
Ykd kd trQay;a0MuolawGukd
arwmwkejYf yefMuwJh taMumif;udk *gxmeHygwf (5) rSm
'Dvkd a[mjyawmfrx
l m;w,ftMuifaqGrsKd;wdkY\ (ay;vjcif;[laom) taMumif;
aMumifh? (pnf;pdrfcsrf;omudk) igwdkY&Muukef\/ igwdkY\
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 31

tusKd;iSgvnf; ylaZmfrIudk jyKMuukef\/ ay;vol aqGrsKd;


wdkYonfvnf; tusKd;rsm;ukef\/ xdkigwdkY\ aqGrsKd;wdkYonf
MumjrifhpGm touf&SnfMuygapukefownf; wJ/h
udx
k ;l / / olwdkYvnf; olwdkYwwfedkif&mu arwmwkefYjyefMuwJh
oabmayghb&k m;/ 0rf;ajrmufp&mBuD;ygbk&m;/
t&Sif / / at;As? 'gawGuawmh [dw
k pfaeYuaqG;aEG;cJMh uwJh bHXk me
(5)rsdK;r,f Nydwm awGqu
D o
kd m tv'ge&JU aumif;usdK;
tmedoifawGa&mufEikd w
f ,fqw
kd hJ ZmPkamPdow
k e f
rSm a[mawmfrx
l m;wmudk ck'u
edum,f? ck'u
ygX ygVd
awmfvm wda&muk#o
w
k e ef YJ olU&JUtzGiu
hf Mkd unfNh y;D ajymjy
cJw
h mawGyg/ wu,fawmh vlvcl si;f trQay;a0wJt
h wGuf
(odrYk [kw)f vlu ewfawGut
kd rQay;a0wJt
h wGuf om"k
ac:&usKd ;&Syd akH wGvnf; yd#uwfawmfrmS vm&Syd gao;w,f
udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rdeaYf wmfryl gOD;bk&m;? EdrYk q
Ykd kd [dw
k pfaeYu wynfah wmf
avQmufco
hJ vd?k 'geaumif;rI tmedoif[m Nydwm awG
qDuo
kd m a&mufEikd w
f ,fvnf;qdak o;? trQa0awmh oH;k
q,fw
h pfbkH ukeaf tmifvnf;a0ao; qdo
k vdk xifrw
S f
rSm;aerdvyYkd gbk&m;/
t&Sif / / ajymjyrSmaygh udx
k ;l &,f? 'DaeYawmh rsm;NyD? em;MuOD;pd/Yk
odaYk omf rem;Mucif ajymp&mwpfck ta<u;wifaew,f/
udx
k ;l / / odygw,fb&k m;/ oD&v
d uFmuvlawG a&pufcswJt
h cg
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vmh qdw
k hJ jrefrm
jynfu trQa0yHek YJ xyfwn
l rD QwhJ pum;&yfrygbl;qdw
k m
useaf ewmygbk&m;/
t&Sif / / [kwfygh udx
k ;l &,f/ tJ'gudk &Si;f &&if ckeu Adro
d m&
rif;BuD; trQa0r,fvyk af wmh Nydwm awG pka0;a&muf&dS
vmMuyHak wG? aumif;rIonf aqGrsKd ;awGtwGuf jzpf
ygapqdNk y;D a&pufavmif;vdu
k o
f nfEiS hw
f pfNyKd ifeuf om"k
tEkarm'em ac:vdu
k Mf uwJh (odrYk [kw)f 0rf;ajrmufvu
kd f
o Z if om ; pm a y

32 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

MuwJh Nyw
d m awGtzdUk &mrSm Nyw
d m toGiaf ysmufNy;D pnf;pdrf
awGa&mufvmyHak wGukd axmufq&if? oD&v
d uFmom;awG
k hJ pum;
a&pufavmif; wJt
h cg trQ trQ trQ qdw
&yfrsKd; rygyif rygapumrl? olwu
Ykd &kd nfp;l NyD; aumif;rI
jyK? a&pufavmif;&Hrk QeJU Nydwm awG od&EdS ikd f om"kac:
0rf;ajrmufEdkifaMumif; oHo,&Sif;&Sif;eJY rSwfom;Edkif
avmufr,fxifyg&JU udx
k ;l a&/
udx
k ;l / / &Si;f ygNyDb&k m;? &Si;f &Si;f vif;vif;rSwo
f m;Edik yf gNyD bk&m;/
t&Sif / / aumif;ygNyD udx
k ;l a&? jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0wJh
tmedoif wlw,fqakd omfvnf;? jcm;em;rIawG &Sad eao;
aMumif; pum;a<u;usecf w
hJ mudak wmh aemufaeYrS qufMu
wmaygh? 'DaeYawmh em;MuygOD;pd/Yk
udx
k ;l / / rSev
f yS gbk&m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 33

jrefrmjynftrQa0yHkudk pdppfjcif;
t&Sif / / udik ;f ..? 'DaeYawmh jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0wJt
h cg
&vm'fjcif; ruGmjcm;ayr,f?h jcm;em;wmav;awGvnf;
&Sad eao;w,fqakd wmh jcm;em;wmawGukd ajymMuwmaygh
udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / wifyghb&k m;? wpfcak vmuf jzwfavQmufyg&apOD;bk&m;/
[dw
k pfaeYu rdecYf &hJ mrSm oD&v
d uFmr,f trQa0wJt
h cg
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vmhqw
kd hJ pum;
&yfrsKd ; rygaomfvnf; &vm'ftm;jzifh ruGmjcm;bl;qdw
k m
odc&hJ ygw,fb&k m;/ odaYk omfvnf; wynfah wmfwYkd tae
rSmawmhjzifh trQ trQ trQqdw
k mav;rS ryg&if qm;
rygwJ[
h if;vdk jzpfaewmawmh trSeyf gyJb&k m;/
t&Sif / / tif;? tJ'gu tavhtvmeJq
Y ikd w
f ,f udx
k ;l / wu,f
o Z if om ; pm a y

34 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

u trQ trQ trQ qdw


k hJ pum;&yfygonfjzpfap ryg
onfjzpfap? aoolu&kd nfp;l NyD; aumif;rIjyK a&pufcsNyD
qdu
k wnf;u tu,f uG,v
f eG o
f [
l m Nyw
d m bHrk mS oGm;
jzpfaecJh&if od&SdNyD; om"kEkarmf ac:qdkcGifh&edkifygw,f/
Oyrmtm;jzifh jrif&h mt&yfu pD;wJah &onf edr&hf mt&yf
udk a&mufomG ;ovdyk gyJ wJ/h armifeufwaYkd & ..awmif
ay:ua&awGp;D vmw,fa[h vdYk atmfrajymaomfvnf;
awmifay:u pD;qif;wJha&onf awmifatmufuvl
awGqD aocsmayguf a&mufudka&mufoGm;wmrsdK;vdkY
rSw&f r,f/
jrefrmjynfrmS vdk OD;b,foal & ...a':b,foal & ...
trQ[Jh trQ trQ qdw
k mrsdK;usawmh ydNk yD; NyD;jynfph w
kH hJ
trQa0rIrsdK;vdYk qd&k r,f/ awmifatmufuvlukd awmif
ay:uvlu a[h b,foal &? a&awGvmya[h vdYk atmf
NyD; owday;vdu
k o
f vdrk sdK;yJvYkd rSwo
f m;&r,f udx
k ;l &JU/
/ &Si;f oGm;ygNyDb&k m;/ aus;Zl;BuD;vSygw,f/ jcm;em;yHak v;
awG rdeyYf gOD;bk&m;/
/ tif;? jcm;em;wmudak jym&&if ZmPkamPdow
k e u
f kd
tjcm;okwe af wGeYJ SNd yD;awmh ajym&r,f/ 'Dae&mrSm
wpfck owdxm;cJ&h rSmu ZmPkamPdow
k e rf mS ar;vdk
&if;eJY ajzvd&k if;u aoolu&kd nfp;l NyD;vSLwJh tvSL&JU
tmedoifukd aoolawG &edik -f r&edik q
f w
kd meJyY wfoufNy;D
ar;ajzcJMh uwm jzpfw,f qdw
k mudyk /J tJ'gaMumifrh v
Ykd nf;
bk&m;&Siu
f aoolawG[m a&mufEikd w
f b
hJ b
kH 0 ig;Xme
teuf Nydwm bHrk mS oGm;jzpfaeygrS tvSL&JU tmedoifukd
&Edik af Mumif; ajzawmfrcl w
hJ mvdYk rSw&f r,f/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ tif;? tJovdk Nyw
d m awGro
S m &Edik w
f ,fqw
kd muvnf;
csufcsif;vufiif; 0wfpm;wefqm 'Gg',mawG &oGm;Edik f
MuwmrsdK;udk Te;f qdak wmfrv
l w
kd mvdYk rSw&f r,f/ Oyrm
pum;eJY em;vnfatmifajym&&if? qif;&Jiwfrw
G af ewJh
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 35

udx
k ;l /

t&Sif /

udx
k ;l /

t&Sif /

olqif;&Jwpfa,mufudk t0wftpm;awG yHkatmNyD;


0,fay;vdu
k v
f Ykd tJ'gawGukd &oGm;ovdrk sdK;yJvYkd rSw&f
r,f/ ydu
k q
f aH y;Ny;D awmha&m .h .. 'DaiGeYJ rke0Yf ,fpm;acs?
tus0,f0wfacs qdw
k mrsdK; r[kwb
f ;l vdYk rSw&f r,f/
oabmayguf&UJ vm;/
/ oabmaygufygNyDb&k m;/ tJ'gqdk vlvcl sif; trQa0wm
wdUk usawmh ydu
k q
f aH y;NyD; ud,
k b
hf mom ud,
k Bf udKuf&m
0,fpm;acs? ud,
k b
hf mom ud,
k Bf udKuf&m0,f0wfacs
qdw
k mrsdK;ayghb&k m;/
/ [kwyf ghAsm? tJ't
D wdik ;f rSw&f r,f/ qdv
k w
kd mu vlvcl si;f
trQa0wmusawmh csucf si;f vufiif; vufxu
J kd rkex
Yf nfh
ay;ovdrk sdK; r[kwb
f ?J rkeeYf YJ vJv&Ykd r,fh aiGaMu;udk
xnfah y;vdu
k w
f meJw
Y w
l ,f/ aiGqw
kd mu rkev
Yf kd csucf si;f
udu
k pf m;vdrYk &bl;/ tJ'gaMumifh ZmPkamPdow
k e rf mS
a[mawmfrw
l t
hJ cgusawmh ]vljyefjzpfomG ;wJo
h al wGrmS
awmhjzifh vljY ynfu vSLvdu
k w
f hJ tvSL&JU tzdUk udk r&Edik b
f ;l }
ponfjzifh a[mawmfrw
l myJ/ 'Dx
h uf em;vnfatmif
xyfajym&&if vlom;jzpfwJh tvSL&SifawGrSmawmifrS
NydwmawGrSmvdk 0kef;ueJ vHk;ueJ tusdK;cHpm;cGifhrS r&Sd
ao;wmjzifhudk? tJ'DtvSLudk om"kac:cGifh&MuwJh
vlom;awGrSm b,fvdkvkyfNyD; 0kef;ueJ vHk;ueJ tusKd;
cHpm;cGifh &EdkifMurSmvJ udkxl;&JU/ vlawG&JUb0 tajc
taejrifhrm;rIeJY NydwmawG&JU b0ay;tajctae edrfh
usrIawG rwlnDMurIawG&JU tusdK;qufawGyJvdkU rSwf
,lMu&rSmygyJ udx
k ;l &JU/
/ &Si;f ygNyb
D &k m;/ tJ'gqdk vlvcl si;f trQa0&ifjzifh Nyw
d m wdYk
rSmvdk csucf si;f vufiif; 0wfpm;p&mawG r&Edik Mf uayr,f?h
wpfaeYaeYwpfcsdecf sderf mS aumif;usdK;w&m;udk jzpfxeG ;f
apr,fh ukov
kd u
f akd wmhjzifh tvSL&Sief x
YJ yfwl &Edik w
f ,fvYkd
,l&rSmvm;bk&m;/
/ [kww
f ,f? tJovdk ,l&r,f/ tJovd,
k rl v
S nf; ZmPk
o Z if om ; pm a y

36 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /

amPdokwefeJYa&m? okreomraP 0wKwdkYeJYa&m


rqefu
Y sifbJ vrf;pOftrSeu
f svdrrhf ,f/
/ tJ'gqdk okreomraP0wKaMumif;av; rdeyYf gOD;bk&m;/
/ at;As? okreomraP0wKudk 'Dae&mrSm ajymudak jym&rSm
ygyJ/ bmaMumifah jym&rSmwke;f qd&k if jrefrmjynfu trQa0
yH[
k m oD&v
d uFmtrQa0yHx
k uf 'Dae&mrSm omaevdyYk ?J
'Dae&mrSm xl;jcm;aevdyYk /J
/ rSeyf ghb&k m;/
/ jyefpOf;pm; udx
k ;l &JU? oD&v
d uFmtrQa0[efu aumif;
rIonf aqGrsdK;awGtwGuf jzpfygap? aqGrsdK;awG csrf;
omMuygapownf; vdyYk J trQa0aMumif;? jrefrmjynf
rSmusawmh trdtz? q&morm;? tbd;k tbGm;? ud,
k f
apmifeh wf? tdraf pmifeh wf? odMum;rif;? ,rrif;? w&m;em
y&dwo
f wfawGupvdYk oH;k q,fw
h pfbkH tukepf kH atmifa0
aMumif; a&SUrSm ajymcJzh ;l NyD;aemf/
/ ajymcJyh gw,fb&k m;/
/ tJ'g[m t"du uGmjcm;rIMuD;yJ? tJ'aD wmh oD&v
d uFm
trQa0yHo
k nf ZmPkamPdow
k e ef aYJ wmh udu
k yf g&JU?
okreomraP0wKeJY wdkufMunfh&if vdktyfcsufawG
&Sad eao;wmudk awGU&vdrrhf ,f? jrefrmjynf trQa0yHo
k nf
ZmPkamPdow
k e ef aYJ &m? okreomraP0wKeJaY &m
udu
k n
f w
D mudk awGU&vdrrhf ,f/ udik ;f ? okreomraP
0wKudk MunfMh u&atmif/
/ rSeyf ghb&k m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 37

okreomraP0wK
t&Sif / / a&S;wkef;u Am&mPoDjynfrSm tEbm&vdkYac:wJh
jruf&w
d o
f rm; qif;&Jom;wpfa,muf &Scd zhJ ;l w,f/ ol&UJ
tvky&f iS o
f al X;emrnfu okre vdYk ac:w,f/ wpfaeY?
Oy&d| trnfawmf&wJh yapuAk'g wpfyg; qGr;f cH<u
awmfrv
l mwmudak wGUawmh? qGr;f r&ao;rSe;f vnf; od
wmeJY tEbm&BuD;u t&Siyf apuAk'g udk cP&yfwefY
ay;zdUk avQmufxm;NyD; olUtdru
f kd jyefajy;w,f/ xrif;
usufNyD;om; tqifoifh &S-d r&Sd jyefajy;Munfw
h m/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / olUtrsKd;orD;qDu xrif;usufNyD;om; &Syd gw,f&iS f
qdw
k t
hJ ajzudv
k nf;&a&m t&Sijf rwfqD jyefajy;Ny;D oydwf
awmfukd awmif;w,f/ tJ'rD mS oydwx
f u
J kd qGr;f awG
avmif;xnf&h if;eJY jzpfvmwJh olUpdwu
f ;l uav;u twk
,lp&m odyaf umif;w,f/ r,SH 'gwkumrwm, owd
a',s"arm e a[mwd? a',s"ar owd y#d*g[uH
e vbmrd/ tZ ye ar y#d*g[aum p 'da|m?
a',s"arm p twd? vmbm 0w ar wJ/h igwdUk
rSm avmif;vSLcsifwhJ pdwu
f ;l uav;rsm; &Sjd yefawmh vSL
p&mur&S?d vSLp&muav;rsm; &Sjd yefawmhvnf; tvSLcH
yk*Kd vfur&S?d 'DaeYawmha[h ... tvSLcHt&Sijf rwfBuD;eJY
vnf; yufyif;BuD;wd;k o[? vSLp&mav;uvnf;&So
d [?
k w
kd ,f/
t&awmfvu
kd w
f ma[h vdYk qdv
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ tJ'gtrSeyf gyJ/ 'gayr,fh t&Sib
f &k m;? wynfh
awmfwYkd jrefrmjynfBuD;rSmawmh omoema&mif0gxGe;f
wmrdYk tvSLcHy*k Kd vfuawmh r&Sm;ygbl;bk&m;? vSLcsifwhJ
pdwu
f av;&,f? vSLzG,0f wK&,fom &Sm;aumif;&Sm;rSm
ygbk&m;/
t&Sif / / tr,f? udx
k ;l u jrefrmwpfEikd if v
H ;kH a&mufz;l vdv
Yk m;?
wcsKUd e,fawGrmS qdk &[ef;oHCmr&Sw
d hJ &GmawG trsm;Bu;D yJ
&Sad o;w,fw/hJ txl;ojzifh omoemjyK&[ef;awmfawG
ta&muftaygufenf;wJh a'orsdK;awGrmS aygh/ tvSLyGJ
o Z if om ; pm a y

38 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

wpfcv
k yk cf sifvYkd &[ef;awmf wpfyg;ESpyf g;avmuf yifv
h Ykd
&r,ft
h a&;awmif rvG,w
f ahJ e&mawG &Sad o;w,fw/hJ
tJ'gud,
k jhf ynfwiG ;f rSmaESm?f omoemawmf xGe;f um;ae
wJh jrefrmjynfwiG ;f / 2009-ckEpS w
f ek ;f u OD;Zif;wdUk xdik ;f
Edik if u
H akd &mufcw
hJ ,f/ olwt
Ykd ac: vSpH eG ;f yeH vdYk ac:wJh
k m ydu
k f
&Gmav;wpf&mG udk a&mufomG ;w,f/ yeH qdw
qdy?f ig;vkyif ef;awG vkyw
f ahJ e&maygh/ tJ'rD mS jrefrmjynf
u OD;Zif;awG a&mufaew,fvnf;Mum;a&m vmvmNyD;
awmh &Scd ;kd Mu? qGr;f uyfMu? tat;uyfMueJY 0rf;vnf;
0rf;omp&m oem;vnf;oem;p&mygyJ/ wcsdKUrsm;qdk
nBuD;oef;acgif ig;zrf;avSqdkufw,f/ urf;rSm em&D
ydkif;avmufaeNyD; jyefxGuf&r,f/ bkef;BuD;awG a&muf
aew,fMum;vdkUqdkNyD; OD;Zif;wdkYudk vmEdI;? &Sdcdk;OD;cs/
tif; ..? avSuvnf; urf;udk t0if? tvkyfuvnf;
tm;? nbufvnf;nbufqdkawmh wcsdKUwavu
aomufpm;xm;NyD;om;? urf;a&mufrS OD;Zif;wdUk a&muf
aerSef;od/ trl;awGbmawG ajyvdkY? vmuefawmh
Mu&Smw,f/ avQmufxm;vdkufMuwmrsm; 0rf;om0rf;
enf;ygyJ/ wynfah wmfwUkd bke;f BuD;&[ef;oHCm rjrifz;l
wm oHk;ESpf&SdygNyDbk&m;? av;ESpf&SdygNyDbk&m;eJY/ at;?
Ak'b
momEdik if rH [kww
f hJ 'lbikd ;f wdv
Yk kd Edik if aH wGrmS a&muf
aeolrsm;rawmh ydq
k ;kd ayrSmaygh udx
k ;l &,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;? oabmaygufygNyb
D &k m;/ wynfah wmf oli,f
csi;f wpfa,muf ajymwmawmh Mum;zl;ygw,f/ om;&Sw
d hJ
puFmylukd a&mufomG ;wJh tr,fBuD;wpfa,muf? vcGJ
avmufvnf;aea&m om;a&? tarhukd jrefrmjynfukd
jyefyyYkd gawmhuUJG ? eifwYkd puFmylrmS &[ef;oHCmvnf;
Y kd jrefrmjynf jyefycYkd ikd ;f
qGr;f ravmif;&bl; vdaYk jymNy;D olu
w,fw/hJ tJ'rD mS u qGr;f uyfcsi&f if oHCmawGukd tdru
f kd
yif&h ifyif?h 'grSr[kw&f if bke;f BuD;ausmif;awGuykd J oGm;Mu
&w,fqykd J bk&m;/
t&Sif / / tif;? tJ'gaMumifh vSLvdw
k ahJ pwem? vSLzG,0f wK? tvSLcH
yk*dKvf pHknDygrS tvSLwpfckjzpfMuwmudk; udkxl;&JU/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 39

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

raygheAYJ s/ aeYpOf qGr;f -qGr;f [if;uav; wwfprG ;f o rQ


avmif;vSLAs? uHaumif;vd&Yk aewJh tcGit
hf a&;awGvYkd
rSwyf g/
/ rSeyf ghb&k m;/ BudK;pm;NyD; avmif;vSLygw,fb&k m;/
/ udik ;f ? aumif;NyD? tEbm& taMumif;jyefqufMur,f/
qGr;f avmif;NyD;awmh qkawmif;w,f/ olawmif;wJq
h u
k
'geaMumifh wynhaf wmfonf jzpfav&mb0 qif;&J
wJt
h rsKd ;rS vGw&f onft
h jyif? r&S[
d al om pum;udv
k nf;
rMum;&wJo
h l jzpf&ygvd\
k bk&m;wJAh s/ yapuAk'g t&Sif
jrwfuvnf; jynfah pownf; &,fvYkd tEkarm'em
jyKNyD; jyef<u? tJ'gudk olU&JUolaX;okre tdraf wmfu
xD;csufapmifhewforD;u odNyD;awmh 0rf;omvGef;vdkY
om"ko;kH Budrf ac:ygowJ/h
/ 0rf;ajrmufp&mBuD;ygbk&m;/
/ tJ'rD mS olaX;u olu,
kd w
f ikd v
f nf; tNrJwrf; tvSLBuD;
twef;BuD;ay;aeolqakd wmh ar;NyDaygh? ig 'Davmufxd
tvSL'gevkyaf ewmudk rjrifb;l rodb;l vm;? ckrS xNyD;
f hJ oabmaygh/ tJ'rD mS
bmudk om"kac:&ovJvUkd ar;csiw
ewforD;u olom"kac:wmonf olaX;tvSLudk ac:wm
r[kw?f tEbm&&JU tvSLudk MunfnKd vGe;f vdYk om"kac:
wmomjzpfwt
hJ aMumif; &Si;f jyygw,f/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ vd&k if;udyk J ajymMuygpd&Yk UJ ? tJ'rD mS ig'DavmufvLS aewm
ewfu om"krac:bl;? ightapcH tEbm&&JU qGr;f wpfxyf
tvSLudak wmh ewfu om"kac:w,f? 'Daumif;rI ig&
atmifvyk &f r,f}} BuHNyD; olaX;u ]rifhaumif;rI ighudk
a&mif;yg} qdNk yD; aiGay;NyD;0,fw,f/ ra&mif;bl; qdk
awmh wpfaxmiftxd wd;k ay;w,f/ aemufq;kH r&awmh
udik ;f uGm? tJ'gqdv
k nf; 'DaiGwpfaxmifukd ,lNyD; ighukd
trQawmh a0yguGm vdUk awmif;yef&mS w,f/ tEbm&
o Z if om ; pm a y

40 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

uvnf; tif;? tJ'gqdk ceapmifh qdNk yD; t&Sijf rwfukd


rSaD tmif ajy;jyefw,f/ rSaD wmh avQmufw,f? olUaumif;rI
udk trQa0vdu
k v
f Ykd jzpf-rjzpfaygh/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ yapuAk'g t&Sijf rwfu 'g,um? ig OyrmeJaY jymjyr,f?
tdraf jcwpf&m&Sw
d hJ &Gmwpf&mG rSm tdrw
f pftrd o
f m qDr;D cGuf
xGe;f xm;w,f qdyk gpd?Yk usefwhJ (99) tdru
f qDr;D cGuf
awGukd ckeurD;cGuu
f rD;rSm vma&mufu;l ,l xGe;f nd
Mur,f qdyk gpd?Yk rlvtdru
f tvif;a&mif[m aysmufomG ;
w,f ajymrvm;? &Sad eao;w,f ajymrvm; vdYk ar;
w,f/ ydNk y;D awmhawmif vif;vmygw,fb&k m; vdYk ajz
w,f/ t&Sijf rwfu tJ'D Oyrmvdyk J 'g,um? trQay;
a0wJt
h wGuf ud,
k &hf UJ ukov
dk [
f m avsmhroGm;wJt
h jyif
trQay;a0&if ay;a0oavmuf ukov
dk x
f yfxyfw;kd yg
w,f? wGOd {uar0 yd@ygwH t'god? ao|d ye
yw,
d m 'dEm , a'G yd@ygwm a[mE?d {aum w0?
{aum wmwd='umuawmh wpfa,mufwnf; qGr;f
vSLwm? olaX;udk aumif;rI&UJ tzdu
Yk dk trQay;a0vdu
k w
f hJ
tcgusawmh? tJovdk trQay;a0vdu
k w
f t
hJ wGuf oifh
tvSLuwpfc?k olaX;tvSLuvnf;wpfc?k qdak wmh qGr;f
tvSLESpcf k jzpfomG ;wmaygh qdNk yD; rdeaYf wmfryl gw,f/
/ wifyghb&k m;/
/ tJ'rD mS wifyghb&k m; qdNk yD; t&Sijf rwfukd dk akd oao
OD;cs? olaX;qDjyefvmNyD;awmh *PS? omrd? ywd =H
t&Sio
f al X;? uREkyf jf yK&aom aumif;rI\ tzdb
Yk m*udk
trQ,lawmfryl g vdYk ajymvdu
k w
f ,f/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ udik ;f ? udx
k ;l a&? tJ'DrSm trQ trQ trQ - ,lawmf
rlMuygukefavm qdkwJh jrefrmjynfu trQa0wmeJY
xyfwluswJh ygVdpum; *PS? omrd? ywd H- t&Sif
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 41

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /

olaX;? trQ,lawmfrlyg qdkwmav; 'D0wKrSm ygwJh


taMumif; rSwfxm;cJhyg/ "ry't|uxm? okreom
raP&0wK tzGifhrSmaygh/ tEk'k g ax&tyg'gef tzGihf
rSmvnf; 'DtaMumif;awmh ygyg&JU? "ry' t|uxm
avmuf pHpk v
kH ifvif rzGijhf yaybl;/ bmyJjzpfjzpf 'DaeYawmh
vlvcl sif; trQxnfah 0wJh jrefrmjynfu trQa0enf;
pepfonf vH;k 0rrSm;bl;qdw
k hJ taMumif; ed'gef;csw
D t
hJ ae
eJY rSwx
f m;cJyh g/ jrefrmjynftrQa0yHo
k nf 'Dae&mrSmawmh
oD&v
d uFm trQa0yHx
k uf vH;k 0xl;jcm;oGm;cJNh yD/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ wpfck odxm;cJ&h OD;rSmu oD&v
d uFmrSm a&pufcswJt
h cg
aumif;rIonf aqGrsK;d awGtwGuf jzpfygap? aqGrsK;d
awG csr;f omMuygapownf; vdYk &Gwq
f Mkd uNy;D wJah emuf
aumif;rIjyKwJh tcrf;tem; odr;f cgeD;rSm ]{wm0wm p
tarS[d? orwH yknor'H/ oaA a'0g]Ekarm'EK?
oAorwo
d 'd ,
d m} qdw
k phJ um;udk &Gwq
f Nkd y;D ewfawGuykd g
trQay;a0Muwmudak wmh awGU&w,f udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ tJ'*D gxm&JU teufukd oajyuefy&dwBf uD;ed,opfrmS
]]p? yw'd gepum; >rufMum;ygOD;tH/h {wm0wm? rQ
twkid ;f t&Sn&f adS om w&m;tvsOf pum;tpOfjzif/h tarS
[d? igwko
Yd nf/ orw?H aumif;pGm qnf;yl;tyfaom/
yknor'?H aumif;rI\ jynhpf jHk cif;ud/k oaA? tvk;H pkH
ukeaf om/ a'0g? ewfwo
Ydk nf/ oAorwo
d 'd ,
d m? pnf;
pdrrf sm;pGm csrf;omtukef jynhpf NHk yD;ajrmufjcif;iSg/ tEk
arm'EK? om"k om"k tEkarm'em jyKMuygukeaf vmh/}}
qdkNyD; teufjyefqdkawmfrljyxm;wmudk awGUEdkifw,f
udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;? aus;Zl;BuD;vSygw,f bk&m;/ 'Dae&mrSm
wynfah wmf ar;avQmufcsifwmav;wpfck ay:vmvkyYd g
bk&m;/ tEbm&wkv
Yd dk k;d d;k wef;wef; qGr;f avmif;vSLwJh
o Z if om ; pm a y

42 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

aumif;rIrsKd ;wGrmS a&pufcu


G rf ygbJ vSL'gef;rIupd N y;D oGm;
Muwmu rsm;ygw,f/ a&pufcsNy;D rS trQa0wmeJY a&puf
rcsbJ trQa0wm tusKd ;ay;uGm[rI &S-d r&Sd qdw
k m&,f/
aemufNyD; a&pufcu
G q
f w
kd mu bmuk&d nfeT ;f ygovJ/
wcsKdUa'oawGrmS a&pufcs&mua&udk tdro
f t
l rd o
f m;
awG at;jrMunfvifapzkUd a&pifaomufMuygowJh bk&m;/
tJovkad um a&pufa&pifudk aomufaumif;ygovm;
bk&m;/

a&pufcsrI-rcsrIESifhywfouf
t&Sif / / aeOD;? tr&yl& r[m*EmHk q&mawmfb&k m;Bu;D &JU &wemh
*kP&f nfusrf;rSm tJ'u
D pd a wGukd &Si;f jyxm;NyD;om;awG
&Sw
d ,f udx
k ;l &JU/ awGUNyD? a[m'DrmS ? a&S;u tavmif;
tvsmwdYk aumif;rIjyKMu&m a&tqifoif&h v
dS Qif a&
pufoeG ;f cs a&r&Sv
d Qif a&pufyifrcsawmhyJ vd&k mqkukd
awmif;Mu\/ wJh (pm-295)/ wcg tJ'u
D srf;rSmyJ a&
pufcswJt
h rIukd 'Dvpkd Of;pm;jyxm;w,f udx
k ;l &JU/ a&mh?
a[m'D pmrsufEmS (296) udzk wfprf;/
udx
k ;l / / ,ckacwf tv'gejyKMuaomtcg a&zvm;? a&u&m;
ponf a&xnf
h atmufccH u
G w
f pfcak y: a&wpfpuf
wpfpufcs&if; bke;f BuD;csay;aom baE - t&Sib
f &k m;?
r,H - wynfah wmfwo
Ykd nf? oHom& 0#'kua wm oHo&m0#fqif;&JrS paom pmwrf;udk vku
d
f qdMk u\/
xdkodkY a&wpfpufwpfpufcs&if; qdkaejcif;udk a&pufcs
[k ac:wGiaf eonf/ xdak &pufcsenf;udk bke;f Bu;D rouFm
ovdjk zpfaeaomaMumifh usrf;pmrsm;udk Munfh yI cYkd s&if;
usrf;pmtoH;k tEIe;f rsm;udk owdxm;avh&&dS m ...
1/ a0E&mZmwf0,f qifjzLawmfvLS cef; ok*aEm'u
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 43

yl&w
d H ok0Pbu
d mF &H *a[wGm [wad om@H *a[wGm
awoH [aw xaywGm O'uH ygawwGm t'god=
eHo
Y ma&jzifjh ynfah om a&Tu&m;udk ,l qifjzLawmf\
ESmarmif;udk udik Nf yD;vQif xdyk P
k m ;wkv
Yd ufxm; a&udk
usapvsuf vSLNyD [k awGU&\/ om;awmf orD;awmf
vSLcef;? r'rD zd &k m;udk vSLcef;vnf; enf;yifwnf;/
2/ 0denf;r[m0g pD0&uEu
tzGihf 0drwd#u
D m yXrH
O'uH ygawwGm ypm a'Ed= a&udk yXr usap aemufrS
(ouFe;f wku
Yd )kd vufa&muf vSLuke\
f [kvnf;aumif;?
yOu t*Fw
k Kd &f jAm[P0*f #Dum O'uH ygawwGm
a'Ew
D d - jAm[ [aw O'uH tmodOE m a'Ed =
ykPm;\vuf a&udkavmif;xnfh (owkdYorD;udk)
ay;vSLuke\
f [kvnf;aumif; awGU&\/
tm;vH;k udk aumufcsucf svu
kd v
f Qif a&S;tcgu tvSL
'gejyK&mwkid ;f 0,f Munfvifat;jraom vuPmudk azmfjy
zd&Yk m a&udk tvSLcHy*k Kd vf\vuf avmif;xnfo
h eG ;f cs
ay;vSLavh&MdS u[efwo
l nf/ ,ckumv wpfpufwpfpuf
csaeaom a&pufcsonf xdx
k ;kH pHukd vdu
k [
f ef&adS omf
vnf; xdak &S;pepfEiS hf rwlacs/ xdaYk Mumifh bmoma&;
udp obm0ususjyKjyifvakd om trsKd ;om; trsKd ;orD;
wko
Yd nf bke;f BuD;u csay;wkid ;f vdu
k q
f &kd aom qkawmif;
ESihf wpfpufwpfpufcs&aom a&pufcsenf;udk jyKjyif
Munfvifaoma&udk tvSLcHy*k Kd vf\ vufay:rSm jzpfap?
ajray:rSmjzpfap oGe;f avmif; tvd&k &dS mqkukd ud,
k hf
bmomawmif;aom a&S;tusqH;k rla[mif;udo
k m vdu
k f
oifMh uygonf/} wJh bk&m;/
t&Sif / / tif;? [kww
f ,f? bmom#Dum q&mawmfb&k m;&JU tJ'D
pum;&yfrsm;udk axmufqr,fq&kd if(1) a&pufcu
G q
f w
kd m tvSL'gejyKwJt
h cgawGrmS Munfvif
at;jrwJv
h uPmudk azmfjyzdYk toH;k jyKwJh tqifwefqm
wpfck jzpfwt
hJ aMumif;?
o Z if om ; pm a y

44 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

(2) a&pufcu
G u
f a&udk tvSLcHy*k Kd vf&UJ vufay:rSmjzpfap?
ajray:rSmjzpfap oGef;avmif;oifhaMumif;? tu,f
taqmuftODxrJ mS cef;cef;em;em; a&pufoeG ;f cswt
hJ cg
awGrmS qd&k if avsmufywfwchJ u
G ef YJ a&pufuckd ,
H Nl y;D oifh
wifw
h hJ b,fae&mrSmrqdk tJ'aD &udk pGeyYf pfEikd af Mumif;
aumufcsufcsEdik w
f ,f/ NyD;awmh(3) a&pufa&pifaomufMuw,f qd&k mrSmawmh use;f rm
a&;twGuf taESmifht,Suf rjzpfEdkifwJh a&rSeforQ
aomufEikd w
f ,fvYkd ,lqrdygw,f udx
k ;l a&/
udx
k ;l / / avsmfuefwhJ tajzawGygbk&m;/ auseyfygw,fb&k m;/
t&Sif / / udik ;f 'DaeYaqG;aEG;Muwm tawmfav;vnf; rsm;oGm;Ny/D
reufjzefrS qufMuwmaygh udx
k ;l a&/
udx
k ;l / / rSeyf gh? aus;Zl;BuD;vSygw,f bk&m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 45

tHUMozG,ftrQa0-om"kac:&usdK;
udx
k ;l / / jrefrmjynf trQa0yHak wGtaMumif;udk qufygOD;bk&m;/ [dk
wpfaeYwek ;f uawmh trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm
qdw
k hJ jrefrmawG trQa0yHo
k nf jruf&w
d o
f rm; tEbm&&JU
*PS? omrd? ywd -H t&Sio
f al X;? uREfyk af umif;rI\ tzdYk
bm*udk ,lawmfryl g qdw
k hJ pum;eJY xyfwu
l saMumif; okre
omraP0wKudak xmufNyD; ajymjycJyh gw,fb&k m;/
t&Sif / / tif;? [kwNf yD/ aSUqufomG ;Mur,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ'rD ,f okreolaX;u tJ'gqdk a[m'DaiGuakd wmh vufcaH y;
yg qdNk y;D apmapmu aiGwpfaxmifukd ay;w,f/ tEbm&u
vufrcHb;l ? aumif;rIukd a&mif;wmr[kw&f ygbl;? o'gw&m;
tavsmuf trQa0wmyg qdNk y;D jiif;&Smw,f/ olaX;uvnf;
rif;uvnf; o'gtavsmufay;wmayghu,
G ?f wdu
Yk vnf;
rif;&JU ('gepwJ)h *kPaf us;Zl;udk ylaZmfwmyguG,/f 'Dr,f vlav;?
o Z if om ; pm a y

46 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /

t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /

t&Sif /

rif; 'DaeYupNy;D tvkyrf vkyef aYJ wmh? rif;vrf;rrSm tdrw


f pfv;kH
aqmufNyD; aeayawmh? vdt
k yfwmawG OD;qDuvm,l qdNk yD;
ajymw,f/ eda&m"ormywfuxcgp t&Sijf rwfawGukd qGr;f
vSLcGi&hf olrsm;rSm tJovdrk sdK; tusdK;ay;xl;pNrJyw
J hJ udx
k ;l &JU/
'grsdK;u omref'geukov
kd t
f usdK;ay;yHrk sdK;eJrY wlb;l /
/ tm;&p&mygbk&m;/ 'DaeYacwf tvSLawGrmS om"kac:Ny;D aiGaMu;
tm;jzifh wwfEikd o
f rQ ulnMD uwmawGvnf; tJovdrk sKd ;yJ jzpf
vdrrhf ,fxifyg&JUbk&m;/
/ tif;? tJ'gvnf; tusdK;ay;xl;BuD;r[kwaf yr,fh yxraZm
apwem tusdK;ay;wpfrsdK;tjzpf ,l&rSmayghav/ tJ'rD mS ..?
bk&ifuvnf; odomG ;awmh tEbm&udak c:Ny;D olUudt
k rQa0cdik ;f
jyefowJ/h om"kac:Ny;D wJh tcgusawmh ypn;f Opm ajrmufrsm;pGm
ay;? olaX;&mxl;rSmxm;NyD; ajrmufpm;jyefygowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf gbk&m;/
/ udik ;f ? 'Dae&mrSm enf;enf;pOf;pm;&atmif? okreolaX; om"k
ac:wmuawmh tvSLjyKNyD;cgp avmavm vwfvwfBuD; jzpf
ayr,f?h bk&ifBuD; om"kac:wmusawmh tvSLvkycf sed ef YJ uGm[
raeaybl;vm;/
/ atmf? oabmaygufygNyDbk&m;/ q&mawmfqdkvdkcsifwmu
tvSLwpfck jyKNy;D &if jyKNy;D cgprSmyJ jzpfjzpf? aemufumvtwef
MumrSyjJ zpfjzpf trQay;a0&if&Edik w
f ,fvYkd qdv
k ckd siw
f m r[kwf
vm; bk&m;/
/ [kww
f ,f? wu,fawmh bk&ifBuD;udk trQa0wJt
h csed rf mS tE
bm&rSm qGr;f vSL&usKd ;awG &Sv
d maewmudk awGU&w,f? okre
olaX;qDu aiGwpfaxmifeYJ tdrw
f pfaqmifpm vdt
k yf&m&mawG
tusK;d ay;aeNy?D odaYk omf tusK;d ay;u rukeaf o;bl;/ qdak wmh
yxraeYuajymcJw
h hJ uror*w
m tcdu
k t
f wefrY mS &Sad eqJvYkd
ajymEdik w
f ,f/ wpfcg tusKd;ay;aeNyDjzpfwt
hJ wGuf 0dygu
m taeodv
Yk nf; a&mufaeNyv
D Ykd ajymEdik w
f ,f/? odaYk omf
or*w
tusKd;ay; rukeaf o;wJt
h wGuf trQa0vdYk &Edik af o;w,fvYkd
rSw&f r,f/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 47

ywmEkarm'eESifh tEkarm'e
udx
k ;l / / &Sif;ygNyDbk&m;/ wpfckar;p&m&Sdwmu okreolaX;BuD;a&m?
bk&ifBu;D a&m tEbm&u trQa0awmhrS om"kac:Mu&ygw,f/
[dk xD;csuaf pmifeh wforD;usawmh b,forl v
S nf; trQra0bJ
eJY bmaMumifh om"kac:wmwke;f ? tJovdk aumif;rI&iS u
f trQ
ra0bJ om"kac:wJt
h wGuaf &m om"kac:&usKd ;&SEd ikd yf ghrvm;vdYk
awG;rdvyYkd gbk&m;/
t&Sif / / tif; ...tif; ...? tJ'aD r;cGe;f ar;avmufw,f qdNk yD;
pmenf;enf; jyefMunfx
h m;vdYk awmfao;wmaygh udx
k ;l &JU? uJ
... aocsmrSwyf g/ olrsm;u trQa0wJt
h wGuf 0rf;ajrmuf
wmudk ywmEkarm'e ac:w,f? olrsm;u trQray;a0aomf
vnf; olUaumif;rIukd 0rf;ajrmufwmrsKd;udak wmh tEkarm'e
vdYk ac:w,f/
wpfcg ywmEkarm'e (olrsm;trQa0onfukd 0rf;ajrmufjcif;)
qd&k mrSmvnf;(u) O'
d u
d ywd = wpfpw
kH pfa,mufukd oD;jcm;&nfp;l Ny;D ay;tyf
wJh trQtzd&Yk ,f?
( c ) tEk'
d u
d ywd = wpfpw
kH pfa,muftwGuf oD;oefrY [kwyf J
ow0gtrsm;udk ay;a0tyfwhJ trQtzd&Yk ,fqNkd yD; ESprf sdK;&Sw
d hJ
taMumif;?
tJ'rD mS vnf; O'
d u
d ywd udk qdik &f mNydwm awGu om"k
ac:&if Adro
d m&rif;&JU aqGrsKd;a[mif;Nydwm rsm;vdk vufiif;'d|
aumif;usKd;&wJt
h aMumif;? tEk'
d u
d ywd udk om"kac:wJh
twGuaf wmh vufiif;'d|tusdK;ay;wJh 0wKtaxmuftxm;
rawGUrdwt
hJ aMumif; tr&yl&? r[m*EmHq
k &mawmfb&k m;
BuD;u oN*K[b
f mom#Dum? ywmEkarm'etzGirhf mS &Si;f jyxm;
wmudk awGU&w,f/ (oN*K[f bm-#D-398)/
'ghtjyif trQray;a0aomfvnf; om"kac: tusdK;&Sad umif;
&SEd ikd af Mumif;udak wmh ukov
kd &f iS u
f trQray;tyfbJ om"k
ac:&aom tEkarm'emukov
kd rf sm;vnf; tEk'
d u
d ywu
d kd
o Z if om ; pm a y

48 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

om"kac:&aom ywmEkarm'eESihf tusdK;ay; uGmjcm;vSrnf


rxif qdNk yD;awmh q&mawmfu olU&JUxifjrifcsufukd quf
vuf rdeaYf wmfrcl w
hJ ,f/
OD;Zif; txifukd ajym&&ifvnf; olrsm;aumif;rIjyKwmudk trQ
a0a0- ra0a0 om"kac:wJt
h wGuf om"kac:&usKd ;awmh &Sv
d rd hf
r,fvYkd xifwmyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ &Gmawmifyikd ;f u uav;wpfa,muf q,fwef;
atmifwmudk &Gmajrmufyikd ;f u wynfah wmf OD;&D;0rf;ajrmufovdk
aerSmayghb&k m;/ wu,fawmh tJ'u
D av;ua&m? uav;rdb
awGuyg olwu
Ykd av; q,fwef;atmifwt
hJ aMumif; olu
Y v
kd m
ajymMuwm r[kwyf gbl;bk&m;/ olu,
kd Ef u
Id u
f ynma&;udk
tm;ay;olqakd wmh wpfqifph um; wpfqifeh m;qdo
k vdk Mum;
NyD;? 'd&Yk mG u uav;wpfa,muf q,fwef;atmify[ qdNk yD;
olUbmom0rf;omaewm? tJ'aD eYu xrif;awmif rqmbl;
qdyk b
J &k m;/
t&Sif / / udik ;f &Si;f a&myJ/ udx
k ;l Oyrmav;u xdrv
d w
S ,f/ tif;? tJo
vdk aerSmygyJ/ tJ ... 'Dae&mrSm owd&vdYk ajymjy&OD;r,f/
Nydwmapmifha&SmufcH&ol rav;&Sm;a&muf jrefrm'g,dumr
av;wpfa,muf taMumif;aygh udx
k ;l /
udx
k ;l / / pdw0f ifpm;p&mygyJb&k m;? ajymjyygOD;bk&m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 49

Nydwmapmifha&SmufcH&ol
rav;&Sm;a&muf jrefrm'g,dumrav;wpfa,muf
t&Sif / / rESpu
f rav;&Sm;udk a&mufomG ;awmhbmw0NrKd Uudyk ga&muf
cJw
h ,f/ yDeef;NrKd U&JU 'DrmS bufurf;aygh/ tJ'rD mS jrefrmxrif;qdik f
wpfqikd rf mS 'umav; - 'umrav;awGu qGr;f uyfMuygw,f/
qGr;f uyfNy;D pum;pjrnfajymMuawmh ... OD;Zif;u ajymjyw,f?
b,favmufyJ tvkyfrsm;w,fqdkqdk? q,frdepfavmuf
tcsdeaf y;NyD; aeYpOfreS rf eS f bk&m;aomufawmfa& uyf Muzd?Yk
zefcu
G ef YJ tuste ruyfEikd &f ifawmif a&oefyY v
k if;eJY uyfMuzd?Yk
*k P f a wmf y G m ;Muzd k Y ? ow 0 gawG u d k arw m yd k Y M uzd k Y ?
tJ'aD umif;rIawGukd aeYpOftrQa0MuzdYk OD;Zif;u ajymjyjzpfyg
w,f/ tJ'rD mS 'g,dumrav; wpfa,mufu olu
Y ,
kd af wGU
arwmydYk trQa0&usKd;udk avQmufxm;vmygw,f/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / olwpYkd ufrkH mS jrefrm? tif'?kd b*Fvm;? rav; tvkyo
f rm;
aygif;pH&k MdS uaMumif;? plygAdu
k Zf m (tvkyo
f rm;acgif;)wdv
Yk kd &mxl;
rsKd;? H;k cef;rSmae&NyD; vlopfawGuo
kd m avhusifah y;&wJah e&m
rsKd;awGrmS rav;vlrsKd;awGuo
kd m cefx
Y m;avh&NdS yD; jrefrmwdYk
tif'w
kd v
Ykd kd Edik if jH cm;om;awGukd cefaY vhr&Sad Mumif;? vGecf w
hJ hJ
ajcmufvavmufu uHaumif;axmufrwJhtwGuf olYudk
H;k cef;rSmyJaeapNyD; vlopfawGukd avhusifah y;&wJh ae&mudk
wd;k ay;MuaMumif;? tJovdk olwpfqifjh rifo
h mG ;wmudk tif'kd
tvkyo
f rawGu remvdk jzpfMuaMumif;? tJovdk remvdk
jzpfMuwJhtwGuf oleJY qlygAdkufZmawGMum;rSm ukef;wdkuf
&efwu
kd rf aI wG trsdK;rsdK;jyKMuaMumif;? olvnf; pdwrf csrf;
romjzpfav bk&m;w&m;tvkyf ydv
k yk af vvkyNf y;D ? ud,
k af pmifh
ewfawG? pufakH pmifh ewfawGutp ow0gtm;vH;k udk aeYpOf
aeYwikd ;f trQay;a0ygaMumif; avQmufxm;ygw,f/
udx
k ;l / / pdw0f ifpm;p&mygyJ bk&m;/
t&Sif / / tJovdek YJ wpfaeYrmS ? tif'ekd ;D &Sm; tvkyo
f rwpfO;D udk o&Jr
o Z if om ; pm a y

50 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /

wpfO;D yl;uyfNcrd ;f ajcmufNy;D tJ'jD refrmrav;udk awmif;yefcikd ;f


ygowJ/h 'Djrefrmrav; aeYpOfarwmydYk trQa0wJt
h wGuf ol[m
t&ifuxuf csrf;csrf;omomae&aMumif;? ck ... 'Djrefrmr
av; pdwrf csr;f rom jzpfaeaMumif;? olUaus;Zl;&Sif jrefrmrav;
pdwrf csr;f omwJt
h wGuf olvnf; pdwrf csr;f omaMumif;? aemuf
aemif jrefrmrav;udk taESmuft,Surf ay;Muzdt
Yk aMumif;eJ?Y
tu,f rawmif;yef&if tBuD;tus,f 'kua &mufatmif
vkyrf mS jzpfaMumif; Ncdr;f ajcmufajymqdyk gowJh udx
k ;l &JU/
/ tHMh op&mygbk&m;/ 'geJY tJ'o
D &Jukd txD;-tr b,fvo
kd d
wmwke;f bk&m;/
/ atmf? at;As? awmfawmfav;udk tHMh op&maumif;ygw,f/
tJ'o
D &Jrudk (jrefrmrav;udk 'kua y;aewJ)h tif'o
kd l av;
ig;a,mufavmufu 0dik ;f jrifMu&ygowJ/h NyD;awmh ydNk yD; xl;
qef;wmu tJ'o
D &JreJY jrefrmrav;[m t0wftpm;uvG&J if
cRwfpGwfwlaeygowJh/ tJ'gaMumifhvnf; tif'dkolawG[m
rae&JMuawmhyJ jrefrmrav;udk vmawmif;yefMuwmygwJh
udx
k ;l &JU/
/ atmf? tJ'gqdk tJ't
D if'o
kd al wG armhawmifMunf&h aJ wmhr,f
rxifygbl;bk&m;/
/ b,fMunf&h MJ uawmhrvJ udx
k ;l &JU/ tJ'x
D ufx;l qef;wm wpfck
u olwpYkd ufu
kH 0efxrf;aygh? rav;vlrsdK; ya,m*q&m
h r vdu
k yf gaew,f? eif
wpfa,mufu eifah emufrmS eift
raMumuf bl;vm; vdYk ar;ygowJ/h jrefrmrav;u raMumuf
wJt
h aMumif; jyefajym&ygowJ/h ya,m*q&m ajymyHt
k &qd&k if
tJ'o
D &Jr[m puf0kH if;xJrmS qd&k if tJ'jD refrmrav;ukd tNrJ
vdu
k yf gapmifah &SmufaewJt
h aMumif;? puft
kH jyifbufuakd wmh
vdu
k yf gEdik pf rG ;f r&Sad Mumif; tJ''D g,dumrav;u jyefvnf
avQmufxm;vdYk Mum;zl;cJ&h yg&JU udx
k ;l a&/
/ tHMh op&mygyJb&k m;/ t&Sib
f &k m;rdecYf w
hJ hJ wda&muk#o
w
k e x
f J
u *gxmeHygwf (5) rSmjyqdx
k m;wJh tMuifaqGrsKd;wd\
Yk (ay;
vSLjcif;[laom) taMumif;aMumifh (pnf;pdrcf srf;omud)k igwdYk
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 51

&Muuke\
f / igwd\
Yk tusKd;iSgvnf; ylaZmfru
I kd jyKMuuke\
f /
ay;vSLolaqGrsKd;wdo
Yk nfvnf; tusKd;rsm;uke\
f / xdik gwdUk \
aqGrsK;d wdUk onf Mumjrifph mG touf&n
S Mf uygapukeo
f wnf;
qdw
k mudak wmif oGm;NyD; owd&rdygw,fb&k m;/
k t
f rQa0vdu
k w
f t
hJ wGuf olwUkd wawG
t&Sif / / [kww
f ,f udx
k ;l &JU/ ud,
csrf;omoGm;w,f/ olwdkUuvnf; aus;Zl;wifpGmeJY olwdkU
wwfEdkifwJhbufu jyefapmifha&Smufw,f/ 'gaMumifhrdkU trQ
ay;a0rIudk jyKMuygvdkU xyfcgxyfcg ajymae&wmygyJ/ ckeu
o&Jrwdt
Yk aMumif;udk axmufq&if tJ'jD refrmrav;u tp
ueOD;rSm o&Jr&,fvaYkd wmh &nfp;l NyD; trQay;a0cJ[
h efr&Sb
d ;l /
tJ'o
D &Jr&Srd eS ;f olrS rodcb
hJ u
J ;kd / qdak wmh ...? tJ'D trQay;a0
d uyw=d wpfpw
kH pfa,muftwGuf
rIukd (c) eHygwf? tEk'
oD;oefrY [kwb
f J ow0gtrsm;udk ay;a0tyfwhJ trQtzdYk
qdw
k hJ pm&if;xJ xnfMh u&vdrrhf ,f/
qdak wmh? aumufcsucf svu
kd &f if ... wpfpw
kH pfa,muftwGuf
oD;oefrY [kwb
f J Mum;Mum;orQ trQ trQ trQ ,lawmfrl
Muygukeaf vm qdw
k hJ ow0gtrsm;udk ay;a0tyfwhJ trQtzdYk
aMumifv
h nf; wcsdKU &oifx
h u
kd o
f al wG om"kac:&usdK; &SEd ikd f
aMumif; ,H,
k MkH unfMunfrw
S o
f m;Ny;D aeYpOftrQay;a0oifw
h ,f
udx
k ;l &JU/
tJ? e*du
k wnf;u aumif;rIujkd rwfE;kd olrsm;uawmh ynma&;udk
jrwfE;kd wJh udx
k ;l &JU OD;&D;vd?k b,fol trQa0a0 - ra0a0?
b,fow
l pfa,mufawmh aumif;rIwpfcck k vkyaf eo[Jh qdk
wmrsdK; jrifr,fMum;r,fq&kd if (okreolaX;tdru
f xD;csuf
apmifeh wforD;rsm;vd)k tvdv
k kd 0rf;ajrmufEikd Mf uayvdrrhf ,f
udx
k ;l &JU/

o Z if om ; pm a y

52 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

Ak'b
mom0ifr[kwcf o
hJ l NydwmawGtaeeJY
trQa0wmudk odEdkifyghrvm;
udx
k ;l / / oabmaygufygNyDb&k m;/ aeYpOf aumif;rIwpfck r&t&jyKNyD;
rysurf uGuf trQa0ygawmhr,fb&k m;/ 'Dae&mrSm ar;p&mwpfck
&Sv
d mygao;w,fb&k m;/ tJ'D rav;&Sm;u o&Jr[m jrefrmvdk
trQa0wmudk b,fvdkem;vnfovJ? vlUb0wkef;u Ak'
bmom0ifr[kwfcJhol NydwmawGtaeeJ
taeeJY b,fvdk0rf;ajrmuf
NyD; om"kac:&r,frSef; b,fvdkodEdkifygovJ odcsifygw,f
bk&m;/
t&Sif / / wu,fawmh vlawGeYJ b0jcm;aewJh Nyw
d m awGv?kd ewfawGvkd
olawGtzdUk rSm bmompum; twm;tqD;r&Sad wmhb;l udx
k ;l
&JU/ b,fompum;eJaY jymajym olwt
Ykd aeeJY tvdt
k avsmuf
odem; vnfMuw,f/ tJ'grsK;d udk urZ 'd d (uHaMumifjh zpfww
hJ efc;kd )
vdYk ac:w,f/ trQa0wmudk om"kac:&aumif;rSe;f odwmudak wmh
obm0tm;jzifh odw,fvYkd ,l&r,f/ bmaMumifv
h q
J akd wmh
a&SUydik ;f rSm OD;Zif;wdYk avhvmcJMh uNyD;jzpfwt
hJ wdik ;f ? Nydwm bHrk mS
oGm;jzpfoal wG[m vlawG pGeyYf pftyfww
hJ aH wG;ESyf pwJh tpm
tm[m&eJaY omfvnf;aumif;? vlawGay;vSLtyfwhJ 'geeJaY omf
vnf;aumif; Nyw
d m bHrk mS rQwMu&w,f/ Oyrmtm;jzifh tarh
0rf;u xGufvmcgp uav;av;awG[m rdcifEdkUudk b,fvdk
pdkU&r,fqdkwm tvdktavsmuf odMuovdkaygh/ NydwmawG
taeeJYvnf; olwdkYawGtwGuftm[m&jzpfr,fh trQtwef;
ay;a0rIawGukb,f
db,fv0kd rf;ajrmufMu&r,freS ;f tvdt
k avsmuf
odMuwm[m tqef;r[kwfygbl;/ om"kac:zdkY b,fvdk
wwfovJ qdk&mrSmawmh ygVdvdk om"k om"k om"k vdkY
ac:Edik rf S r[kwyf gbl;? 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfwhJ pdwu
f av;eJY
0rf;ajrmufaMumif;pum;wpfpHkwpfckudk a&Gwfvdkuf&ifudkyJ
om"k ac:wJhudp NyD;ygw,f/ a&SUydik ;f rSmwke;f u Adro
d m&
rif;BuD;&JUaqGrsKd;a[mif; Nydwm awG 0rf;ajrmuf0rf;om >rufqkd
MuyHak wGukd avhvmMunf&h if tJ'o
D abmudk em;vnfEikd rf mS yg/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 53

udx
k ;l / / oabmayguf auseyfygNyD bk&m;/ aumif;rIwpfck aeYpOf r&
t&jyKNyD; rysufruGuf trQa0ygawmhr,f bk&m;/
t&Sif / / om"kygAsm/ udik ;f ? tJ'gqdk tEbm&wdq
Yk D jyefomG ;&atmif/
'DaeYajym&rSmu vlvcl sif; trQa0&usdK;udyk g ygatmif ajym
&rSmud;k /
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/

vlvlcsif; trQa0&usdK;
t&Sif / / tJ'rD mS ? tEbm&BuD;u toufxufq;kH aumif;rIjyK? tJ'b
D 0
u aoawmh ewfjynfrmS oGm;jzpfygowJ/h vlUjynf? ewfjynf
qdkovdk pkefqefusifvnfvmvdkufwm a*gwrbk&m;&Sif
vufxufawmfrmS awmh 'dAp uKt&mrSm {w'*f&wJh t&Sif
tEk'k g rax&fjrwfjzpfvmcJw
h ,f/ i,fi,fuwnf;u r&Sb
d ;l
qdw
k mudk rMum;zl;bl;wJ/h vdck sifwm tuke&f w,f/ tJ'gu
yapuAk'g t&Sijf rwfukd qGr;f vSLcJw
h hJ rlvblw ukov
kd &f iS f
(jruf&w
d o
f rm;)&JU tusdK;ay;awGaemf/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / 'Dwpfcgawmh tEbm&&JUaumif;rIukd om"kac:cJw
h hJ olUrdwaf qG
okreolaX;BuD;&JU om"kac:&usdK;udk MunfMh u&rSmaygh/ olu
awmh rk@ed*;kH rSm? r[mrk@Oygoum&JU om;i,f? plVokre
qdo
k l jzpfvmcJw
h ,f/ toufcek pfEpS t
f &G,rf mS &Sio
f mraPjyK
r,fvyk af wmh acgif;&dwv
f t
Ykd NyD;rSmyJ &[Emtjzpfukd a&muf&dS
awmfrcl yhJ gw,f/
q&mjzpfol t&Sit
f Ek'k g rax&fjrwf&UJ avema&m*gudk ukpm;
zdt
Yk wGuf taemwwfa&tdik &f UJ t&Sio
f cif? yE*e*g;rif;udk
ewfjA[mawGtv,frmS wefc;kd NyKd if tEdik ,
f Nl y;D taemwwftikd f
a&udk t&,lEikd cf &hJ mu pvdYk okreomraP&,fvYkd xif&mS ;
vmcJw
h ,f/
aemufyikd ;f bk&m;&Siu
f ,
kd af wmfwikd t
f wGuf taemwwfa&udk
aqmif,al y;cJw
h ahJ eYrmS yJ touft&G,t
f m;jzifh ckepfEpS o
f m
o Z if om ; pm a y

54 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /

t&Sif /

udx
k ;l /

&Sad o;ayr,f?h tmoa0gukecf rf; &[Emvnf; jzpfNyD;om;?


wefc;kd vnf;BuD;rm;wJh okreomraPudk &[ef;yOi;f tjzpfukd
csD;jriahf y;awmfrcl yhJ gw,f/
/ MunfE;l p&mygyJb&k m;/ tJ't
D &Sijf rwf (2) yg;&JU axkyw
u
f kd
Mum;em&&if odyaf umif;rSmygyJb&k m;/
/ aemufrsm;rS "ry'pmtkyrf mS &Smzwfayawmh udx
k ;l a&/ ckaetcg
tJ'0D wKaMumif;awGukd tptqH;k ajymae&if aqG;aEG;aeMu
wJh trQa0jcif;taMumif; ausmd;k aysmufomG ;rSm pd;k &ygw,f/
'Dae&mrSm ajymvd&k if;u? tEbm&&JU ukov
kd u
f kd om"kac:cJw
h hJ
okreolaX;&JU tusdK;ay;udk MunfhNyD;? vlvlcsif; trQa0
om"kac:&usdK; {uef&w
dS ,f qdw
k mudk oufaoxlv&kd if;ygyJ
udx
k ;l &JU/
/ oabmaygufygNyDb&k m;/ tJ'gqdk trdtz q&morm;upvdUk
w&m;emy&dwo
f wf vly*k Kd vfawGuykd g trQa0Edik w
f ,f/ vlvcl si;f
trQa0om"kac:&usK;d vnf; wu,f&w
dS ,fvYkd rSw&f rSmayghb&k m;/
ZmPkamPdow
k e t
f vdk Nydwm wdrYk mS om om"kac:&usdK;&Sd
w,fqw
kd mu csufcsif;vufiif; aumif;usKd;&Ekid rf u
I kd &nf
Te;f NyD;a[mawmfrw
l mjzpfw,f/ vlvcl sif;usawmh olwv
Ykd kd
csucf si;f vufiif; r&Edik af yr,fh om"kac:&usK;d wu,f&w
dS ,f
vdYk rSw&f rSmayghb&k m;/
/ [kww
f ,f/ tJ't
D wdik ;f rSw&f r,f/ aemufaeYrmS awmh ud,
k f
apmifeh wf? tdraf pmifeh wf polawGukd bmhaMumifeh mrnfwyf
trQa0oifo
h vJqw
kd mudk ajymMuao;wmaygh udx
k ;l a&/ udik ;f ?
'DaeYawmh 'DavmufeYJ awmfMuOD;pd/Yk
/ aus;Zl;BuD;vSygw,f t&Sib
f &k m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 55

ewfwdkhudk trQa0rIudk pdppfjcif;


udx
k ;l / / wynfah wmf a&mufygNyDb&k m;/
t&Sif / / wynfah wmfa&mufygNyDb&k m;qdak wmh trQa0yHu
k kd jyefqufMu
wmaygh udx
k ;l a&/ 'DaeYawmh ud,
k af pmifeh wf? tdraf pmifeh wf
polawGukd trQa0vdYk &Edik af Mumif;? bmaMumifh emrnfwyfNy;D
trQa0& aMumif;awG ajymMuwmaygh/
udx
k ;l / / wifyghbk&m;? tJ'Dudk,fapmifhewf? tdrfapmifhewfqdkolawG
wu,faum &Syd govm;bk&m;/
t&Sif / / tif;? ud,
k af pmifeh wf &S-d r&Sq
d w
kd mukd yg&mZduPf t|uxmvm
&Sifok'dEtaMumif;t&m tzGifheJY okwfr[m0gt|uxm
r[my'geokwt
f zGiu
hf kd taxmuftxm;jyKNyD; avhvmMu&
r,f udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rdeyYf gOD;bk&m;/
t&Sif / / &Sio
f 'k ed q
f w
kd m omoemawmfrmS arxkerf u
I kd &[ef;b0eJY
yxrOD;qH;k jyKusio
hf al ygh/ r[m0keaf wmxJrmS r,m;a[mif;udk
om;rsdK;aphay;wJt
h aeeJY arxkerf u
I kd jyKusifah wmh bkrp ;kd ewf
o Z if om ; pm a y

56 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

awGupNy;D pwkr[m&mZfewfawG? wm0wd o


H mewfawG pojzifh
tqifq
h ifo
h o
d mG ;vdu
k w
f m jA[mawGxad tmif od&o
dS mG ;NyD;?
tcsif;wdYk &[ef;oHCmawG[m ('kv
D ) qdw
k hJ tjrKyfrS
uif;pifw,f? tjypfu uif;pifw,f/ uvEoal X;om; ok'ed f
[m ('kv
D ) qdw
k hJ tjrKyfukd jzpfapcJNh yD? tjypfukd jzpfapcJh
NyD vdYk tqifq
h ifh a<u;aMumfMuwJt
h aMumif; yg&mZduPfygVd
awmfrmS jyqdx
k m;w,f/
tJ'gudk xyfrzH iG jhf ywJh t|uxmtzGirhf mS awmh raumif;rIukd
jyKwJo
h [
l m tjcm;vlawGxuf ud,
k u
hf ,
kd u
f kd (r[kww
f mudk
vkyrf rd eS ;f ) t&ifq;kH odaMumif;? tJ'aD emuf ud,
k &hf UJ ud,
k af pmifh
ewfu od&adS Mumif;? tJ'aD emuf olwpfyg;&JUpdwu
f o
kd w
d wfwhJ
ewfawGu od&w
dS t
hJ aMumif;? tJ'gaMumifh awmtkyrf mS aeMu
wJh olwpfyg;pdwu
f kd odMuwJb
h rk p ;kd ewfawG[m tJ'v
D eG u
f sL;rI
udk MunfNh yD; a<u;aMumfMuwm jzpfwt
hJ aMumif; &Si;f jyxm;
w,f udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ wpfcg okwrf [m0gt|uxm? r[my'geokwt
f zGirhf mS rif;awG
w&m;rapmifw
h t
hJ cg tdraf &SUrif;? trwf? ppfoBl uD;? olaX;
ol<u,fawGutp tm;vH;k aomNrKd UolNrKd Uom;awG w&m;rapmifh
MuwJhtaMumif;? tJ'Dtcg tJ'DvlawGudk apmifha&SmufwJh
ud,
k af pmifeh wfawG w&m;rapmifah wmhwhJ taMumif;? tJ'eD wf
awG&UJ rdwaf qGawGjzpfwhJ ajrrSmaewJh bkrp ;kd ewfawG? aumif;
uifrmS aewJh tmumopd;k ewfawGuae ... [d;k ewfjynf
ajcmufxyf txufb0*fxad tmif t&d,myk*Kd vfawGuvGNJ yD;
tm;vH;k aom ewfjA[m y&dwo
f wfawG w&m;rapmifMh uawmh
wJt
h aMumif;jyqdx
k m;w,f/ tJ'gawGuakd xmufxm;Ny;D ud,
k f
apmifeh wf&w
dS t
hJ aMumif; usef;*eftaxmuftxm;eJY rSwo
f m;
Edik w
f ,f udx
k ;l &JU/
/ rSefyghbk&m;/ tJ'gqdk tdrfapmifhewf&SdwJhtaMumif;udka&m
usef;*eftaxmuftxm; &Syd govm; bk&m;/
/ &Sw
d ,f udx
k ;l ? "ry't|uxm? ygy0*f? temxyd@u
d ao|d
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 57

udx
k ;l /
t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

0wKtzGirhf mS xifxif&mS ;&Sm; awGUEdik yf gw,f/ tJ'rD mS ? wcgom;


rSm temxydPo
f al |;MuD; pD;yGm;awG qH;k I;H oGm;wJt
h aMumif;?
olaX;BuD;tdr&f UJ pwkwa jrmufwcH g;udak pmif&h wJh wHcg;apmifh
ewfu bk&m;tr;&Sw
d hJ oHCmawmfawGukd vSL'gef;rJt
h pm;
aiGaMu;awGudk pD;yGg;a&;vkyfief;xJrSm &if;ESD;jrKyfESHNyD;awmh
wd;k yGm;atmifvyk af qmifzYkd Mo0g'vmay;wJt
h aMumif;? olaX;Bu;D
u tJ'D&wemoHk;yg;udk rMunfndKwJh wHcg;apmifhewfudk
ESix
f w
k v
f u
kd w
f t
hJ aMumif;? wHcg;apmifeh wfvnf; aep&mr&Sad wmh
wJt
h wGuf NrKd Uapmifeh wf? ewfrif;BuD;av;yg;eJY odMum;rif;wdx
Yk H
tqifq
h ifo
h mG ;NyD; olaX;udk awmif;yefay;zdYk toem;cHwhJ
taMumif;awG vm&Sw
d ,f/ tJ'0D wKudak xmufq&if tdraf pmifh
ewfwUkd ? &Gmapmifeh wf-NrdKUapmifeh wfwYkd wu,f&w
dS t
hJ aMumif;
odeikd yf gw,fux
kd ;l &JU/
/ wifyghb&k m;/ tJ'gqd?k tJ'eD wfawGukd trQa0oifah Mumif;udk
usawmha&m bk&m;/
/ tJ'eD wfawGukd trQay;a0oifah Mumif;udak wmh 0denf;r[m0g
ygVdawmf? aboZu@
u? oke"d 0um&0wK? yg#vdmG udk
NrdKUtjzpf wnfaqmufcef;rSm awGUEdik yf gw,f/
/ rdeyYf gOD;bk&m;/
/ wcgom;rSm r*"wdik ;f &JU trwfBuD;awGjzpfMuwJh oke"d trwf
BuD;eJY 0um&trwfBuD;wd[
Yk m 0ZrD if;awG&UJ &efukd ckcyH w
d q
f Ykd
zdUk twGuf yg#vd qdw
k &hJ mG udk NrKd Utjzpf tqifjh ri w
hf nfaqmuf
Muw,f/ tJ't
D cg ewfawG[m tdr&f muGuaf wGukd olUae&m
ighae&mqdNk yD; odr;f ydu
k Mf uygowJ/h tJ't
D aMumif;awGukd od
awmfr?l jrifawmfrw
l b
hJ &k m;&Siu
f nDawmftmeEmudk tmeEm?
wefc;kd BuD;wJeh wfawG odr;f ydu
k Mf uwJh &yfuu
G rf mS wefc;kd BuD;wJh
rif;eJY trwfBuD;awG&UJ tdr&f mawG wnfaqmufzYkd pdwq
f E
jzpfMuw,f? wefcdk;tvwfpm;ewfawG tdrf&modrf;ydkufwJh
&yfuu
G rf mS wefc;kd tvwfpm;rif;ESihf trwfw&Ykd UJ tdr&f mawG
wnfaqmufzYkd pdwu
f ;l Muw,f? wefc;kd enf;wJeh wfawG tdr&f m
odr;f ydu
k w
f hJ &yfuu
G rf mS awmh wefc;kd enf;wJh rif;eJt
Y rwfwUkd &JU
o Z if om ; pm a y

58 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l /

t&Sif /

udx
k ;l /
t&Sif /

tdr&f mawGukd wnfaqmufzYkd pdwjf zpfMuw,f vdYk rdeaYf wmfrl


w,fwhJ udx
k ;l &JU/
/ thMH op&mBuD;ygbk&m;/ bk&m;&Siyf iG ahf wmfrl xkwaf zmfa[mawmf
rlcv
hJ o
Ykd m 'DtaMumif;awGukd odciG &hf Muwmygbk&m;/ t&Sif
bk&m;wdv
Yk kd &[ef;oHCmawGu rdeyYf grSvnf; wynfah wmfwYkd
odciG &hf Muwmygbk&m;/ Ak'H o&PH *pmrd? "rH o&PH
*pmrd? oHCH o&PH *pmrd yg/ qufygOD;bk&m;/
/ tif;? NrdKUwnfNyD;wJt
h cgusawmh bk&m;&Siu
f kd aemufyg&[ef;
oHCmeJw
Y uG qGr;f bkO;f ay;<ua&muf csD;ajrmufawmfrzl Ukd yifh
zdwMf uw,f/ tJ'rD mS bk&m;&Sif tEkarm'emjyKawmfrw
l w
hJ &m;
awmfukd tav;teuf rSw&f r,f/ tdro
f pfwuf? NrKd UopfwufwhJ
tEkarm'em w&m;aygh udx
k ;l &,f/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ bk&m;&Siu
f ]],o ya'ao uayw?d 0goH y@dwZmwda,m/
oDv0aEw abmaZwGm? onaw jA[pm&a,m/
,m ww a'0wm tmok?H wmoH 'uP
d rm'dao/
wm ylZw
d m ylZ,E?d rmedwm rme,Ed eH/
wawm eH tEkurE?d rmwm ykw0H Mo&oH/
k hJ
a'0wmEkurad wm aygaom? o'g bj'med ywd/ qdw
*gxmudk a[mawmfrw
l ,f/
jrefrmvdk t"dyg ,fuykPm ;wd?Yk ynm&Sw
d o
hJ [
l m t&yfa'owpfcrk mS tdr&f maqmuf
vkyaf exdik w
f ,f/ tJ't
D &yfrmS oDv&Sw
d ?hJ ud,
k Ef w
I Ef v
S ;kH apmifh
oH;k wJ?h jrwfaomtusif&h w
dS hJ yk*Kd vfawGukd qGr;f auR;NyD;awmh
tJ't
D &yfrmS &Sw
d hJ ewfawGukd tvSL&JUtzdb
Yk m*udk trQ ay;
a0&r,f/
tJovdk trQay;a0vd&Yk &dS if ewfawG[m ylaZmfc&H wJt
h wGuf
tJ'(D trQay;a0wJ)h olukd wkejYf yefNyD; ylaZmfMuw,f/ jrwfE;kd
wemjyKcH&wJh twGuaf Mumifv
h nf; wkejYf yefNyD;awmh jrwfE;kd
wem jyKMuw,f/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 59

tJ'gaMumifh rdcif[m &ifrmS jzpfwhJ om;udk apmifah &Smufovd?k


ewfwaYkd wGuvnf; xdt
k rQay;a0wJo
h u
l kd apmifah &SmufMuw,f/
ewfwdkYapmifha&SmufcH&ol[m tcgcyfodrf; aumif;jrwfwJh
k w
kd ,f/
tmHak wGuo
kd m awGUjrif& avw,f vdYk qdv
q&mBuD; "rmp&d,OD;aX;vdIif rMumcPajymcJhwJh rd b
om;r,m;? aqGrsdK;rsm;ESifh? apyg;vkyfazmf? ewfolawmf?
oifhay:cspfygap qdw
k m 'DygVdawmfukd &nfeT ;f Ny;D ajymcJw
h ,f
xifwmygyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ rSwo
f m;cGi&hf wm aus;Zl;MuD;vSygw,fb&k m;/
t&Sif / / udik ;f ? tJ'gqdk ud,
k af pmifeh wf? tdraf pmifeh wf? &Gmapmifeh wf?
NrKd Uapmifeh wfawG wu,f&adS Mumif;eJY olwaYkd wGukd aumif;rIjyKNy;D
wdik ;f trQay;a0oifah Mumif; usr;f *eftaxmuftxm; cdik cf ikd f
vHv
k kH &NyDaygh/

*gxmawmfESpfyk'fudk ndwwfap
udx
k ;l / / &ygNyDbk&m;/ &weokwfy&dwfawmf? wom[d blwm
edomarx oaA? arwH ua&mx rmEko,
d m yZm,? 'd0gp
&awmp [&Ed a, Avd ?H wom[d ae &ux tyrwm
qdw
k t
hJ yd'k ?f jrefrmvdk t"dyg ,fukd Munfah wmhvnf; vlawGukd
arwmxm;Muzd?Yk olwu
Ykd kd aeYa&mnOfyh g trQa0- Avdewfpm
ylaZmfoal wGukd apmifah &SmufMuzdYk ewfawGukd bk&m;&Sif wdu
k f
wGe;f awmfrcl w
hJ ,fvYkd rSwo
f m;rdygw,fb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,f udx
k ;l / odUk aomf wpfco
k wdjyKp&muawmh ewfawG
udk tvGet
f uRH yHNk y;D ,HMk unfwmrsKd ; rjzpfoifMh ubl;/ oajyuef
q&mawmfb&k m;BuD;u oajyuefy&dwBf uD; ed,opfrmS
bmrqdk uHu,
kd NkH yD; yHx
k m;olrsm;uJo
h Ykd ewfu,
kd NkH yD; yHrk rI sKd;
udu
k m; rjyKtyf/ &wemoH;k yg;tay: tmHjk yKvGe;f av aumif;
avjzpfaomfvnf; ewfrsm;tay: tvGet
f uR,
H
kH yHjk cif;rsKd ;?
o Z if om ; pm a y

60 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

ewf;l l;onf qd&k avmufatmif jzpfrrI sdK;um; rvdv


k m;tyf
ay/ tcsdKU bk&m;udk qGr;f awmfwif&efum; owdr&? ewfyJG
udrk u
l m; iSuaf ysmoD;rEGr;f ap&atmif wdw
k ao w,kw,
jyKpkyoMu\/ bk&m;xufy
kd dak oav;pm;aom ylaZmfrI
rsm;um; rdr\
d Ak'b
mom ryDorIukd azmfjyjcif;jzpf&m xdt
k rI
rsdK;udk a&Smif&mS ;&ef owdjyKzdYk vdt
k yfayonf qdNk yD; twd
tvif; qH;k rawmfrx
l m;wmudk awGU&w,f udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / q&mawmfBuD;awG&JU tqHk;trawGudkyg wpfvufpwnf;
Mum;em&wm aus;Zl;BuD;vSygw,f bk&m;/
t&Sif / / raeYuwnf;u rSwpf x
k w
k x
f m;&wmav udx
k ;l &JU/ tif;?
'Dae&mrSm OD;Zif; xyfawG;rdwm wpfc&k adS o;w,f/ wcsdKUu
&weokwaf wmfvmewfrsm;wd?Yk vlawGukd arwmxm;Mu?
oifwu
Ykd kd trQa0 AvdewfpmylaZmfoal wGukd aeYa&mnOfyh g
apmifah &SmufMu qdNk yD; bk&m;&Siu
f ,
kd af wmfwikd f a[mawmfrl
cJw
h ,f? ewfukd ylaZmfwm tjypfqpkd &mvm;qdNk y;D qifajcwuf
wwfMuw,f/ odaYk omfvnf; oajyuef q&mawmfb&k m;BuD;
rdeaYf wmfrcl o
hJ vdk bk&m;udk qGr;f awmfwifzu
Ykd sawmh owd&csirf S
&wwfMuw,f/ tJovdk vlrsdK;awG[m a&SUwpfy'kd jf zpfw-hJ

,HuOd d 0dwH " 0g [k&H 0g?


oa*ok 0g ,H &weH yPDw/H
eaem orH twd wxm*awe?
'rd Aka' &weH yPDw?H
{awe oape ok0wd a[mwk/

vljY ynf? e*g; *VKef paomjynf? ewfjynf jA[jynfwYkd


&So
d rQ aumif;jrwfaom &wemwdw
Yk iG f jrwfpmG bk&m;ESiw
hf al om
&wemum; r&SEd ikd o
f nfom/ bk&m;jrwf &wem\tjzpf
ESpo
f ufz,
G f *kP&f nfum; xl;jcm;aumif;jrwfvyS gayonf/
opmpum;aMumifh ow0gawG csrf;omygapownf;/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 61

qdw
k hJ bk&m;&Sio
f nfom tjrwfq;kH &wemqdw
k mudk arhaeMu
vd?Yk mPfra&mufMuvdb
Yk J udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / [kwyf g&JUbk&m;/ wynfah wmfvnf; q&mawmfajymrS tJ'&D we
okwaf wmfvm a&SUaemuf *gxmESpcf u
k kd owdjyKrdygawmhw,f
bk&m;/ wu,fawmh wynfah wmfwYkd Ak'b
momrsm;twGuu
f
bk&m;? w&m;? oHCm &wemjrwf oH;k yg;onfom yxr jzpf
oifyh gw,fb&k m;/ ewfwq
Ykd w
kd mawGusawmh rdwaf qGt&m
rSmxm;Ny;D aeYpOfaumif;rIjyKoa&GU rdwaf qGaumif;yDyD olwu
Ykd kd
trQa0 oifw
h ,fvyYkd J cH,rl yd gw,fb&k m;/
t&Sif / / om"kygAsm/ 'Dae&mrSm OD;Zif;i,fi,fu BuHKcJ&h zl;wJh tawGU
tBuHKav;wpfcu
k kd ajymjy&OD;r,f/
udx
k ;l / / ajymjyygOD;bk&m;/

i,fi,fwkef;u tawGUtBuHKwpfck
t&Sif / / OD;Zif;wdYk vlUb0wke;f u tifrwef cspfcifMuwJh oli,fcsif;
oH;k a,muf&w
dS ,f/ udw
k if0if;qdw
k w
hJ pfa,mufu tjcm;wpfNrKd U
uae OD;Zif;wdNYk rdKUrSm ausmif;vmwufwm/ 1995- ckEpS ?f
q,fwef;pmar;yGaJ jzNy;D MuwJh tcgusawmh udw
k if0if;wdNYk rKd Uudk
OD;Zif;wdYk 'Du oli,fcsif;ESpaf ,mufu tvnfvu
kd o
f mG ;Mu
w,f/ olwNYkd rdKUudak &mufawmh tJ'aD eY naerSmyJ NrdKUv,frmS &Sd
wJh ewfueG ;f qDukd oGm;Mu&w,f/ udw
k if0if;wdYk rdom;pktajym
u olwUkd NrKd Uudak &muf&if NrKd Uawmf&iS u
f kd OD;wdu
k &f w,f? OD;rwdu
k f
&if txdtcdu
k &f w
dS wfw,f vdYk qdw
k ,f/
udx
k ;l / / qufygOD;bk&m;/
t&Sif / / tJ'geJ?Y ewfueG ;f udak &mufomG ;Muawmh udw
k if0if;eJY OD;Zif;&JU
oli,fcsi;f u txJu0kd ifNy;D uefawmh Muw,f/ OD;Zif;uawmh
tjyifuyJ &yfapmifNh yD; arwmydYk trQa0vdu
k yf gw,f/ tJ'gudk
...? udw
k if0if;u OD;Zif;udk r&ruac:w,f/ OD;Zif;uvnf;
tusKd;oift
h aMumif;oifh jyef&iS ;f jy&w,f/ udkwif0if;wdkU
o Z if om ; pm a y

62 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

NrdKUawmf&Sifudk av;pm;ygw,f? arwmvnf; ydkUNyD;ygNyD?


trQvnf;a0NyD;ygNyD? ruefawmhwmuawmh &wemoHk;yg;
xuftjyif b,fewfudkrS udk;uG,f&mtjzpf rowfrSwfEdkif
vdkYyg? olwdkUudk rdwfaqGawGvdkyJ oabmxm;ygw,fvdkU
&Sif;jy&w,f/ olwrYkd o
d m;pku OD;Zif;udk {nfo
h nftaeeJY tm;em
vdo
Yk m bmrSrajymMuayrJ?h olwcYkd rsm OD;Zif;wpfcck k txdtcdu
k f
&Srd mS udk pd;k &drf aecJMh uw,f/ wu,fawmh OD;Zif;vnf; ud,
k NhfrKd Uudk
jyefa&mufwt
hJ xd bmrStxdtcdu
k rf &Scd yhJ gbl;/
udx
k ;l / / tJ ...? 'Dae&mrSm ar;p&mwpfck ay:vmygw,fb&k m;/ tJovdk
ewfueG ;f awG? ewfpifawGrmS iSuaf ysmoD;awG tke;f oD;awGeYJ
uefawmhyaJG wG wifvLS yoMuygw,f/ tJ'gudk tJ'eD wfawG
wu,f oH;k aqmifcpH m;Edik Mf uygovm;bk&m;/ vlawG&UJ tpm;
tpmudk olwUkd awG pm;aomufEikd yf ghrvm;bk&m;/
t&Sif / / tif;? tJ'u
D pd u
v
kd nf; cGjJ cm;NyD;awmh ajym&r,f/ NyD;awmh?
olwu
Ykd kd bmhaMumifh emrnfwyfNyD; trQa0oifw
h ,fqw
kd mudk
vnf; ajym&OD;r,f/ enf;enf; &Snv
f rd rhf ,f/ 'DaeYtzdaYk wmh
'Davmufqkd awmfavmufNyD udx
k ;l &JU/ em;MuOD;pd&Yk UJ /
udx
k ;l / / wifyghb&k m;/ wynfah wmf aemufaeYvmcJyh ghr,fb&k m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 63

ewfwifpmewfawGpm;-rpm;
t&Sif / / [dw
k pfaeYu udx
k ;l ar;xm;wmu ewfueG ;f awG? ewfpifawG
rSm iSuaf ysmoD;awG tke;f oD;awGeYJ uefawmhyaJG wG wifvLS yo
Muygw,f? tJ'gudk tJ'eD wfawG wu,fo;kH aqmifcpH m;Ekid f
Muygovm;bk&m;? vlawG&JUtpm;tpmudk olwdkYawGaum
pm;aomufEidk yf ghrvm;bk&m; qdw
k hJ ar;cGe;f aemf/
udx
k ;l / / rSeyf gw,fb&k m;/
t&Sif / / 'Dae&mrSm tJ'eD wfueG ;f ewfpifawGrmS vlwcsdKU ,HMk unfMu
ovdk wu,fhewfawG &Sd-r&Sd qdkwJhjyemudk t&ifqHk;
pOf;pm;Mu&vdrrhf ,f/ 'Djyemudk pOf;pm;wJt
h cg jrefrm&mZ0if
rSm xif&mS ;wJh pmwdik ndK avQmufx;kH udk xnfo
h iG ;f pOf;pm;Mu
&vdrrhf ,f/
udx
k ;l / / atmf? q&mawmfred cYf sifwmu jrefrmou&mZf 730- jynfh
ESpfrSm rdwDvmuefawmfBuD; usdK;aygufawmh tif;0bk&if
o Z if om ; pm a y

64 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

rif;BuD;pGmapmfuJ ud,
k af wmfwikd f vma&mufqnfzYkd jyKjyifwhJ
tcg uefaygif;kd ay:rSmawGU&wJh rde;f rkyw
f ek YJ ewfueG ;f udpx
if
w,f bk&m;/
t&Sif / / [kww
f ,f udx
k ;l ? tJ'rD mS bk&ifuar;awmh tJ'rD ed ;f rkyw
f ek YJ
ewfueG ;f taMumif;udk b,forl S wdwyd y ravQmufwifEikd f
Mubl;/ aemufq;kH 0efZif;&GmolBuD;&JUom;ruf pmayorm;udk
ac:ar;Mu&w,f/ tJ'aD wmhrS taemf&xmrif; rdwv
D muef
awmfukd qnfvmwJt
h cg? tifrwefjrwfE;kd awmfrw
l hJ rdz&k m;i,f
wpfa,muf MurmukefwJhtwGuf a&TpifeJYoGef;vkyfxm;wJh
kyfwkwpfckudk uefdk;rSm tcdkiftcefYjrKyfapcJhwJhtaMumif;?
tJ'aD &Tyk ef w
YJ w
l hJ opfom;kyu
f kd wefaqmif;jymom'fjyKNy;D awmh
uefabmif;kd rSm xm;awmfrcl w
hJ m jzpfaMumif;? aemufyikd ;f rSm
vlawGu pm;OD;aomufO;D wifNyD; ewfueG ;f &,fvYkd ac:a0:
ynwfvmMujcif;omjzpfaMumif; odMu&awmhw,f/
tJ'geJY rSe-f rrSeu
f kd uefaygif;dk udw
k ;l NyD; ppfaq;wJt
h cg ckeu
pmayorm;av; ajymwJt
h wdik ;f a&Tyk w
f u
k kd awGUMu&w,f/
tJ'geJY 0efZif;&Gmom;av;&JU trSwt
f om;? twiftavQmuf?
ky&f nfvuPmawGukd ESpo
f ufNyD;awmh qkvmbfrsm;pGm ay;
NyD; eef;awmfoYkd ac:,lawmfrcl w
hJ ,f/ aemufyikd ;f rSm ol[m
pnf;wjypf? rif;&mZm? 0efZif;rif;&mZm? bd;k &mZmqdw
k hJ emrnf
awGeYJ ausmfMum;vmcJw
h ,f/
udx
k ;l / / tJovdk taxmuftxm;rcdik v
f b
kH J uGe;f aeMuwJh ewfueG ;f
rsdK;awG jrefrmjynf wpfew
H pfvsm;rSm b,favmufawmif &Sd
avrvJ rodygbl;bk&m;/
t&Sif / / tif;? &SdMur,fxifwmygyJ/ ZmwfememeJY aowJholawG?
Oyap'uuHeYJ aowJv
h al wGvnf; jrefrmjynf ewfavmurSm
txift&Sm; ae&m&aeMuwmyJ udx
k ;l &JU/ at;ayghav/ opfyif
&S&d if iSuv
f mw,f? vlorkw&f if opfiw
k u
f usm;jzpfw,f
qdw
k mvdk b,fwek ;f u b,fvakd Mumifh wnfaqmufcw
hJ mrSe;f
rodcw
hJ mawGvnf; Mumvmawmh ewfueG ;f qdNk yD; jzpfvmMu
r,f/ jzpfvmNyDq&kd if pm;OD;aomufO;D uav; wifvLS olawG
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 65

&Sv
d mr,f/ tJ'aD wmh ewfrqd?k Nydwm awGrqdk tJ'aD e&mudk
odr;f ydu
k Nf yD;aevmMur,f/ &Hcg&Hcg olwaYkd wGu ulnw
D mrsdK;?
Ncrd ;f ajcmufwmrsK;d awG &Sv
d mr,f/ tJ'rD mS ewf[w
k [
f w
k f r[kwf
[kw?f ewfqNkd yD; vlawGu vkyMf uawmhrmS ygyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;? 'gjzif&h if ewfueG ;f qdw
k ikd ;f ewftppf&w
dS hJ ewfueG ;f
jzpfcsifrjS zpfr,f? tJ'eD wfueG ;f udk odr;f ydu
k af exdik o
f al wG[m
ewfvnf;jzpfEikd o
f vd?k Nydwm awGvnf; jzpfEikd w
f ,fvYkd ,l&
rvm; bk&m;/
t&Sif / / tif;? tJovdk ,loifw
h ,f/ ewfawGvnf; jzpfEikd w
f ,fqw
kd m
u [dw
k pfaeYu OD;Zif;wdYk aqG;aEG;cJMh uNy;D Ny/D temxydPf
olaX;BuD;eJY olU&JUwHcg;apmifeh wftaMumif;&,f? yg#vd&mG udk
NrdKUtjzpf wnfaqmufcef;&,fwu
Ykd kd axmufqNyD; OD;Zif;wdYk
ajymcJMh uNy;D Ny/D 'DaeYawmh? Nyw
d m awG? o&JawGvnf; jzpfaeEdik f
aMumif; ajym&r,f/
udx
k ;l / / ajymjyygOD;bk&m;/

o Z if om ; pm a y

66 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

ewfuGef;qdkayr,fh
NydwmuGef;awGvnf; jzpfcsif?jzpfaeEdkifw,f
t&Sif / / "ry' t|uxmrSmvm&Sw
d hJ umVDbv
D ;l r0wKtaMumif;av;yg/
vlwikd ;f eD;eD; Mum;zl;MuwJh taMumif;ygyJ/ [dak eYwek ;f uvnf;
enf;enf;ajymjycJNh yD;NyD/ qdak wmh ...tusOf;yJ ajymjyr,f/
bk&m;&Sif vufxufawmfu 'g,dumrwpfa,mufr,f uav;
arG;zGm;wdik ;f arG;zGm;wdik ;f bDv;l rwpfa,mufu vmvmpm;
w,f/ olwaYkd wGu twdwb
f 0awGwek ;f uvnf; bwpfjyef
usm;wpfjyefqw
kd mvd?k b0wpfcrk mS olUuav;awGukd ud,
k u
f
pm;? aemufwpfb0usjyefawmh ud,
k u
hf av;awGukd olupm;
eJY tjyefjyeftvSev
f eS f &efNidK;zGUJ vmMuwm jzpfw,f/ tJ'g
bk&m;&Siv
f ufxufawmftcgrSmawmh wpfa,mufu bDv;l r?
wpfa,mufu vlred ;f r jzpfvmNyD;? vlred ;f r uav;zGm;wdik ;f
bDv;l ru vmvmpm;aewmjzpfw,f/
tJ'geJY (3) a,mufajrmufuav;udk zGm;jrifwt
hJ csed rf mS awmh
bk&m;ausmif;udk xGuaf jy;&muae bk&m;&Siu
f w&m;a[mawmf
rlvYkd tcsi;f csi;f &efNiKd ;awGajyMuw,f/ aemufawmh bDv;l ru
olonfum;qd&k if [dt
k &ifu ouf&o
dS ufrrhJ a&G; pm;aomufchJ
w,f? ckb,fvkd pm;aomufaexdik f oGm;&ygrvJvYkd awG;Ny;D
idak wmh bk&m;&Siu
f uav;tarudk bDv;l rudk tdru
f akd c:oGm;Ny;D
auR;arG;xm;zdYk rdeYaf wmfrw
l ,f/ aemufyikd ;f ? bDv;l ru tdrrf mS
ae&wm tqifrajybl; ajymvmawmh? &Gmtjyifbuf qdwNf ird w
f hJ
wpfae&mrSm oGm;xm;NyD; aeYpOf xrif;,m*kawGoGm;ydYkNyD;
auR;arG;xm;w,f/ bDv;l ruvnf; aus;Zl;wkeq
Yf yfwt
hJ aeeJU
'DEpS af wmh rd;k aumif;r,f? uke;f jrifrh mS pyg;pdu
k yf g? 'DEpS af wmh
rd;k acgifr,f? ajredrehf rd hf csdKif0h rS ;f awGrmS pyg;pdu
k yf g pojzifh
tBuaH y;w,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ'geJY olrsm;awGrmS &moDOwkaMumifh pyg;awG tysuftpD;
&SMd uaomfvnf; tJ't
D rsdK;orD;rSmawmh tysuftpD;r&Sad ybl;/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 67

aemufyikd ;f tjcm;vlawGu taMumif;udak r;Muawmh bDv;l r


qDu tBuH mPf&wJt
h aMumif; ajymjyvdu
k w
f ,f/ 'Dvekd YJ tjcm;
olawGvnf; tJ'DbDvl;rudk xrif;,m*kawGeJY ylaZmfyo
vmMuw,fvq
Ykd w
kd ,f/
qdak wmh ...? 'D0wKudk axmufxm;&if ewfuGef;? ('grS
r[kwf) ewfopfyifqdkwdkif;vnf; ewfawG jzpfcsifrSjzpfr,f?
NydwmawG? o&JawG? bDvl;awGvnf; jzpfaumif;jzpfaeEdkif
w,fvUkd rSw&f r,f/ odUk aomfvnf; vlomrefawG&UJ oabm
rSm xl;qef;wJh urZd'dwefcdk;uav; wpfckckavmuf&SdNyD;?
yl;wmuyfwm? ajcmufwmvSefYwm?(odkYr[kwf)ulnDapmifr
wmrsdK; BuHK&&ifyJ Nydwmaom? o&Jaom ra&Smif ... ewf?
ewf qdkNyD; vkyfvdkufMuawmhwmyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / oabmaygufygNyb
D &k m;/ 'gqd&k if 'Dbv
D ;l r0wKudk axmufq&if
bDv;l wd?Yk o&Jw?Ykd Nyw
d m wd[
Yk m ewfueG ;f rSm vmwifwhJ xrif;
,m*kawGukd pm;aomufEikd w
f ,f? tke;f oD;iSuaf ysmoD;awGukd
pm;aomuf Edik w
f ,fvYkd rSw&f rSmayghb&k m;/
t&Sif / / tif;? tJ'b
D v
D ;l rwdv
Yk kd wcsdKUaom bDv;l awG? Nydwm awG?
ewfawGuawmh pm;aomufEidk Mf uayvdrrhf ,f/ 'Dae&mrSm OD;Zif;
wdYk Zmwu-t|uxm? {uuedygwf? 0kP0*f? ku" r
Zmwfawmfvm jrdKUem;&Gmem;rSm ae&mAdrmef,Ml uwJh ewfawG
ajymwJh pum;av;vnf; pdw0f ifpm;p&maumif;w,f/ olwu
Ykd
bmajymovJqakd wmh ...
]]awmxJawmifxu
J AdrmefrmS bmvky&f rwke;f ? NrKd Uem;Gmem;rSmyJ
Adrmef,al wmhraygh? *grm'a,m [d Oyedm, 0ormem
a'0wm vmb*,o*yw
m a[mE-d NrdKUem;Gmem;udk rSND yD;ae
wJh ewfawGrmS vmbfoyfyum ta>ct&HawG aygrsm;Muw,f}}
qdw
k mav;wpfck ygaewm awGU&w,f/ tJ'gudk axmufq&if
wcsKd UewfawG[m vlawG ylaZmfyowJh pm;zG,af omuf&mawGukd
arQmv
f ifMh uyH&k w,fvYkd aumufcsucf sEikd w
f ,f/ pm;aomufEikd -f
rpm;aomufEidk u
f akd wmh pmxJrmS vnf; rajymxm;bl;/
udx
k ;l / / rSeyf gh? qufygOD;bk&m;/
o Z if om ; pm a y

68 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

t&Sif / / wpfbufuMunf&h if wcsdKUawGuawmh pm;aomufEidk Mf uvdrhf


r,f rxifb;l / bmaMumifv
h q
J &kd if tJ'ZD mwfawmfrmS yJ bk&m;
avmif;ewfom;&JU ajympum;av;udu
k pOf;pm;p&m aumif;
aevdyYk /J olu tJ'b
D 0rSm [dr0EmawmxJrmS tif;Muif;yif
apmifeh wf jzpfaecJw
h ,f/ tJ't
D csderf mS a00Pfewfrif;
topfwpfyg;ajymif;awmh opfyifNcHKEG,af pmifeh wfrsm;taeeJY
rdrw
d Ukd ESpo
f uf&m&m AdrmefawGukd ,lEikd Mf uaMumif; trdeYf pm
xkww
f ,f/ tJ'rD mS bk&m;avmif;ewfom;u olaY qGrsKd ;awGukd
vGiw
f ;D acgifrmS aygufa&mufaewJh opfyifawGukd AdrmeftaeeJY
r,lMuzd?Yk olt
Y eD;tem;rSm 0dik ;f &Haygufa&mufaewJh opfyif
awGuykd J ,lMuzdUk tBuHjyKw,f/ ynm&Sed wfawGu bk&m;avmif;
pum;udk em;axmifMuw,f/ awmxJrmS yJ AdrmefawGukd ,lMu
w,f/ apmapmuajymcJw
h hJ ewfwpfcsKUd uawmh awmxJrmS bm
vkyrf wke;f ? NrdKUem;jynf&mG rSmrS vmbfoyfyumaygrSmayghqNkd yD;
vlawGeeYJ ;D wJh uGi;f jyifawGrmS aygufa&mufaewJh opfyifawGukd
,lMuw,fvYkd qdw
k ,f/
udx
k ;l / / atmf ... rkew
f ikd ;f wdu
k w
f t
hJ cgusawmh awmxJuopfyifawG
[m wpfyifuw
kd pfyif trS&D MuwJt
h wGuf bmrSrjzpfMuaomf
vnf; uGi;f jyifBuD;rSm aygufaewJh opfyifBuD;awGuawmh
vJNyKd oGm;Muw,fqw
kd hJ ZmwfaMumif;xifw,fb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,f/ tJ'ZD mwfawmfy/J tJ'rD mS aumufcsufcsvdu
k &f if
NrdKUem;jynf&mG udk oGm;aewJh ewfawGqw
kd mvnf; e*du
k awmh
tifMuif;awmu ewfawGy?J a00Pfewfrif; tajymif;tvJ
umvrSmrS awmudkypfNyD; NrdKUem;&Gmem; ajymif;oGm;Muwm
jzpfw,f/ tJ'rD mS vnf; bk&m;avmif;pwJh ewfwpfcsdKUuawmh
rlvae&m awmxJrmS yJ usefae&pfwmudk awGU&jyefw,f/ qdk
awmh .. 'D kup ;kd ewfawG tukev
f ;kH [m e*dak wmxJrmS aepOf
umvwpfavQmufv;kH olwt
Ykd m[m&eJo
Y w
l Ykd rQwpm;aomufNy;D
aexdik cf MhJ uwmjzpfr,fvYkd aumufcsufcsvdUk &w,f/ wcg ...
NrKd Uem;jynf&mG udk ajymif;oGm;wJh ewfawG&UJ pum;udak xmufxm;
jyef&ifawmh vlawGyal ZmfyowJh tpm;taomufawGuv
kd nf;
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 69

pm;aomufEikd Mf ur,fh oabmudk awGU&w,f/


odaYk omf? 'Dae&mrSm wpfcpk Of;pm;p&mu OD;Zif;wdYk vufawGU
rsufawGU awGU&wmudk ajym&&if vlawGu ewfwifw,f
qdw
k mvnf; wu,fwrf;rSm rpdrYk ydu
Yk av;avmufom wifvLS
Muwmudk awGU&w,f/ OD;Zif;wdYk t&yfrmS ewfpifukd a&Tcsw,f
qd&k ifvnf; a&Ta&mifpuLpuav; vufEpS v
f ;kH - oH;k vH;k avmuf
udk oGm;uyfvu
kd Mf uwmrsdK;udyk J awGU&w,f/ qdak wmh ...
wu,fwrf;rSm olwu
Ykd kd wifvLS yow,fqw
kd hJ tpm;taomuf
toH;k taqmifqw
kd mawG[m wu,fu
h kd rpdrYk ydrYk S rpdrYk ydu
Yk av;
om jzpfw,f/ tJ'eD wfawGtaeeJY wu,fpm;w,fq&kd if
awmif b,fyb
kH ,fenf;pm;aomufMuavrvJ tawmf pOf;pm;
p&mygyJ/
udx
k ;l / / rSeyf gw,fb&k m;/ 'Dae&mrSm qufpyfaervm;rodygbk&m;?
wapupd u
kd enf;enf;xnfah vQmuf yg&apbk&m;/ &GmrSm wcsKd U
awGukd wapy;l &if bmpm;csifovJar;&if wcsKdUwapawGu
t&ufaomufcsifw,fvYkd ajymMuygw,fb&k m;/ tJ'geJY olwYkd
TefwJhae&mudk (uefawmhyg&JU) t&ufoGm;ydkYMu&ygw,f/
oGm;ydw
Yk t
hJ cg olwu
Ykd wpfyv
k if;awmif;qd&k if wpfyv
k if;?
ESpfykvif;awmif;qdk&if ESpfykvif;ayghbk&m;/ odkYaomfvnf;
wu,fq
h ikd rf mS oH;k wJh ykvif;awGeYJ oGm;ydw
Yk m r[kwb
f ;l bk&m;/
yifepD v
D ifyv
k if;av;awGeYJ wpfyv
k if;? ESpyf v
k if;vkyNf y;D oGm;ydYk
vdu
k Mf uwmygyJ/ wapy;l cH&olvnf; aumif;oGm;wmyJb&k m;/
t&Sif / / &Dvnf;&Dcsifp&m? oem;vnf; oem;p&mygyJvm; udx
k ;l &/ 'D
ae&mrSm OD;Zif;tjrifukd ajym&&if ewfueG ;f eJU ylaZmfcMH u&ol?
tJ'D ewfqdkolawG[m (wap
(wap? o&J? NydwmawGvnf; jzpfEdkif
w,faemf) vlawGwifvSLwmudk pm;aomufEdkifaumif; pm;
aomufEdkifMuvdrfhr,f/ rpm;aomufEdkif&ifawmifrS b,fol
rqdk udk,fhudk ylaZmfrI,kjyKMuwmudk oabmusMupNrJom
jzpfw,f/ tJ'gaMumifhyJ tJovdk ylaZmfyorIudk cHcsifwm
oufoufev
YJ nf; tke;f oD;iSuaf ysmoD;awGukd vufcaH useyf
aeMuwmrsKd;vnf; jzpfEkdifw,f vdYk awG;rdygw,f/
o Z if om ; pm a y

70 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l / / jzpfEdkifygw,fbk&m;/ wynfhawmfwdkY i,fi,fwkef;uqdk&if
vlawG ewfyal Zmfxm;MuNyq
D &kd if oli,fcsi;f wpfou
kd f ewfpifukd
oGm;Muw,fb&k m;/ wpfa,mufu ewfpifaemufu ae&yg
w,f/ a&SUu vlawGu ]tzGm; tzGm;? om;wdu
Yk kd tke;f oD;
iSuaf ysmoD;av;rsm;ay;yg} vdYk ajymvdu
k &f if ewfpifaemufu
wpfa,mufu toHMoMoBuD;eJY ]at;at; ,lomG ; ,lomG ;}
qdNk y;D ajym&ygw,f/ Ny;D wmeJY aysmaf ysmyf g;yg; ,liifpm;vdu
k Mf u
wmygyJ/ ewfwifwv
hJ al wmif olUtdrjf yefa&mufcsirf S a&mufyg
vdrOhf ;D r,fb&k m;/
t&Sif / / udik ;f ? 'gjzifh pm;Ekid w
f m-rpm;Ekid w
f m olwt
Ykd vky?f (pm;Edik o
f l
vnf;&Srd ,f? rpm;Edik o
f v
l nf;&Srd ,f) odaYk omfvnf; pm;Ekid Ef idk -f
rpm;Ekid Ef idk ?f ud,
k u
hf kd tav;tjrwfjyKNy;D wifvLS yowmudak wmh
rBudKufb;l qdw
k o
hJ l r&Sb
d ;l vdo
Yk m toift
h m;jzifh rSwaf yawmh
udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf g? auseyfygNyb
D &k m;/ 'gjzifh taumif;qH;k uawmh olwUkd udk
ud,
k jf yKorQaumif;rIuo
k v
kd u
f kd trQay;a0wmyJayghb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,f? taumif;qH;k uawmh aumif;rIjyKNy;D trQay;a0wm
ygyJ/ a00Pfewfrif;BuD;vdk txufwef;ewfawGawmif
vlawGaumif;rIjyKNy;D trQay;a0Muwmudk om"kac:vdMk uygowJh
udx
k ;l &JU/ tJ't
D aMumif;udk aemufaeYrS qufajymjyyghr,f/
'DaeYawmh em;MuOD;pd&Yk UJ /
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 71

txufewfawGvnf; om"kac:vdkMuygw,f
udx
k ;l / / [dw
k pfaeYu rdecYf w
hJ hJ a00Pfewfrif;BuD;wdv
Yk kd txufwef;
ewfawGawmif vlawGaumif;rIjyKNyD; trQay;a0Muwmudk
om"kac:vdMk uw,fqw
kd t
hJ aMumif; &Si;f jyygOD;bk&m;/
t&Sif / / atmf ... tJ't
D aMumif;udk t*Fw
k Kd &fygVdawmf? owuedygwf?
r[m,n0*f? eErmwmokwrf mS awGU&w,f udx
k ;l &JU/ wcgom;
rSm t&Sio
f m&dyw
k & meJY t&Sirf [marm*vmef rax&fjrwf
ESpyf g;[m &[ef;rsm;pGmeJt
Y wl 'uP
d *D&Zd eyk'rf mS c&D;a'opm&D
vSnv
hf nfawmfrMl uw,f/ t&Sijf rwfwo
Ykd mG ;r,fh vrf;c&D;rSm
a0VKu@uD qdw
k NhJ rdKUwpfNrdKU&Sw
d ,f/ tJ'ND rdKUrSm eErmwmvdYk
ac:wJh Oygodumr wpfa,muf&w
dS ,f/ tJ'OD ygodumr[m
reufapmapmxwJNh yD;awmh yg&m,eokwu
f kd omom,m,m
&Gwq
f w
kd ,f/
udx
k ;l / / atmf? t&Sirf [moDv0Hoa&;cJw
h hJ yg&m,e0wKqdw
k m tJ'D
eErmwmOygodumr&Gwq
f ckd w
hJ hJ okwe u
f kd tajccHa&;xm;wm
xifw,fb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,fux
kd ;l / odUk aomfvnf; yg&m,eokwe q
f w
kd mu Am0&D
qdw
k hJ awmae&aohBu;D &JU wynfah ygif;wpfaomif;ajcmufaxmif
eJY wpfq,fah jcmufO;D udk a[mMum;awmfrx
l m;wJh okwe af 'oem
awmfom jzpfw,f/ tJ'o
D w
k e rf mS *gxmaygif; ESp&f mhig;q,f
avmufygw,f/ eErmwm'g,dumrBuD;u tJ'Dokwefudk
reufapmapmrSm omom,m,m&Gwq
f Nkd yD;aewm/
o Z if om ; pm a y

72 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / tJ't
D csderf mS a00Pfewfrif;BuD;[m udpw
pfcek YJ ajrmuf
t&yfuae awmift&yfuo
kd mG ;w,f/ eErmwm'g,dumrBuD;
&JUw&m;awmfukd &Gwzf wfaewJt
h oHukd Mum;wJt
h cg &yfwefNY yD;
em,lw,f/ w&m;qH;k awmh ESra&? om"k? om"k qdNk yD;
aumif;csD;tEkarm'emjyKw,f/ eErmwmu ]om"kac:wm
b,foyl gvJt&Sif } vdYk ar;awmh? ] ESr? igonfum;qd&k if
oifah rmifawmf a00Pfewfrif; jzpfygw,f} vdYk ajzw,f/
tJ'rD mS eErmwmu ]]om"k? bj'rkc? awe [d a,m ar t,H
"ry&d,ma,m bPdawm? 'H aw a[mwk tmwdax,s
- aumif;ygNyD? rsufEmS tqif; wifw
h ,fvyS gwJt
h &Si?f om"k
ac:awmfrw
l hJ twGuf uREykf &f w
G q
f w
kd hJ w&m;a'oemawmfonf
oifewfrif;twGuf vufaqmifawmfyPm jzpfygapt&Si}f }
qdNk y;D awmh ajymvdu
k w
f ,f/ wu,fwrf;rSm tJ'gonf w&m;awmf
udk &Gwzf wfyal Zmf&wJh aumif;rIukd trQay;a0vdu
k w
f mjzpf
w,f/ 'gaMumifh 'gudv
k nf; trQa0wJyh pkH w
H pfrsdK;yJvYkd rSwcf hJ
&r,f udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ'rD mS a00Pfewfrif;BuD;u ]]om"kyg ESr? w&m;awmf
udv
k nf; vufaqmifawmftjzpf cH,yl gw,f/ eufjzefcg t&Sif
om&dyw
k & mrax&fjrwfeYJ t&Sirf [marm*vmefrax&fjrwfwYkd
trSL;&Sw
d hJ &[ef;oHCmawmfawG[m qGr;f csed t
f rD a0VKu@uD
NrKd Uudk <ua&mufawmfrv
l mMuvdrrhf ,f/ tJ'o
D C
H mawmf t&Sif
jrwfawGukd qGr;f qufuyfvLS 'gef;yg/ tvSLtzdb
Yk m*udk ighukd
trQay;a0yg/ tJ'Dvdk trQa0wmonfvnf; ightwGuf
vufaqmifawmfyPmjzpfO;D rSmygyJ}} vdYk ajymw,f/
udx
k ;l / / jrifygNyDb&k m;/ pwkr[m&mZfewfrif;BuD;av;yg; t0iftyg
a00Pfewfrif;BuD;vdk xdyfwef;ewfrif;BuD;awGaomfrS
trQa0wmudv
k ckd sifMuw,f/ om"kac:csifMuw,fqw
kd mudk
oabmaygufyg NyDb&k m;/
t&Sif / / aemufwpfaeYa&mufawmh t&Sijf rwfwu
Ykd kd olUtdro
f Ykd yifNh yD;
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 73

qGr;f uyfw,f/ qGr;f bkO;f ay;NyD;wJh tcgusawmh t&Sio


f m&d
ykw& mrax&fjrwfu ]]eErmwm? &[ef;oHCm<uvmr,fh
taMumif; oifu
h kd b,foal jymovJ}} ar;awmfrv
l ?Ykd yg&m,e
okwe u
f kd &Gwzf wfo&Zsm,fwmudk a00Pfewfrif;BuD;
om"kac:&muae oluyJt&SifjrwfwdkY<uvmr,fhtaMumif;
ajymcJyh gw,fqNkd yD; avQmufxm;&w,f/ NyD;wJah emuf ]],'d'H
baE? 'gae yknO yknr[D p wH a00P r[m&mZ
okcg, a[mwk- t&Sijf rwfb&k m;? wynfah wmfr qGr;f tvrmS
ykAr Ok a pwem ukov
kd Ef iS hf ty&apwem ukov
kd o
f nf a0
0Pfewfrif;BuD; csrf;omjcif;twGuf jzpfygapom;}} &,fvYkd
avQmufxm;vdu
k w
f ,f/ tJ'g trQa0vdu
k w
f myJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/

emrnfwyfNyD; trQa0yg
t&Sif / / udkif;? ar;&OD;r,f/ ckeu eErmwmtrQa0wJh ae&mrSm
bmawGx;l jcm;aewmudk owdxm;rdco
hJ vJ/
udx
k ;l / / atmf? a00Pfewfrif;BuD;udk emrnfwyfNyD; trQa0wmudk
ajymvdw
k mvm;bk&m;/
t&Sif / / [kww
f ,f/ tJ'g[m trQa0wJah e&mrSm tawmfta&;BuD;wJh
tcsufyJ udx
k ;l &JU/ ud,
k u
f wu,fukd vdu
I v
f u
Id v
f v
JS JS &ap
vdo
k al wGukd emrnfwyfNyD; trQa0&w,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ emrnfrwyf&ifa&m r&bl;vm;bk&m;/ oaAowm
qdak wmh tukev
f ;kH yga&myJ r[kwv
f m; bk&m;/
t&Sif / / aumif;Ny?D Oyrmay;r,f/ udx
k ;l wdv
Yk rf;rSm udx
k ;l uwwfEikd v
f Ykd
pwk'o
d mauR;r,fqykd gpd/Yk b,foal wG vmpm;MurvJ/
udx
k ;l / / cifrif&if;ES;D olawGeYJ r&Sq
d if;&Jom;awG vmpm;rSmayghb&k m;/
t&Sif / / odyrf &if;ES;D olawGxu
J udx
k ;l wdv
Yk kd wlww
l efwef pm;Ekid f
aomufEidk w
f o
hJ al wG? udx
k ;l wdx
Yk ufcsrf;omwJo
h al wGtaeeJY
ua&m ../
o Z if om ; pm a y

74 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l / / tJ? olwu
Ykd awmh olw*Ykd P
k ef YJ olwjYkd 'yfeq
YJ akd wmh pwk'o
d m
qdkayr,fh 'Dtwdkif;awmh vmpm;csifrS pm;MurSmygbk&m;?
odaYk omfvnf; OD;&,f ...vmyg? ta':&,f ...vmyg qdNk y;D
wav;wpm; zdwaf c:&ifawmh vmpm;rSmygyJ bk&m;/
t&Sif / / [efusNyD? tJ'g trQa0wJhtcg udk,f&aphcsifolawGudk
bmhaMumifh txl;jyKemrnfwyfNyD; trQa0oifo
h vJqw
kd m&JU
tajzyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / tJovdq
k kd ewfawG odMum;awGemrnfawGuakd wmif tvGwf
usufxm;&rvdyk b
J &k m;/
t&Sif / / ajyma&mhr,f? tJoavmufvnf; tao;pdwrf vdyk gbl;av/
qdik &f mqdik &f m tkypf zk UJG NyD; tkypf ek mrnfwyfNyD; trQa0&ifvnf;
&wmygyJ/ Oyrmr,f ... opfyifrmS aewJeh wfawGukd kup ;kd ?
ajrrSmaewJh ewfawGukd bkrp ;kd ? aumif;uifrmS aewJeh wfawG
udak wmh tmumopd;k aygh/ wpfcg ckeu a00Pfewfrif;BuD;
wdkYudkusawmh pwkr[m&mZfewfrif;rsm;aygh? (a00Pf
ewfrif;qdw
k m uka0&ewfrif;udak c:wJh aemufxyfemrnfwpfck
qdw
k mudk wcgwnf;rSwcf )hJ ? wcg...odMum;rif;? ,rrif;?
jA[mrif; pojzifah c:qdv
k u
kd w
f maygh/ eD;eD;em;em;awGusawmh
ud,
k af pmifeh wf? tdraf pmifeh wf? ausmif;apmifeh wf? &Gmapmifeh wf?
NrdKUapmifeh wf... pojzifah ygh/ aemufq;kH awmh? txl;ojzifh
uREfyk \
f trQay;a0rIukd om"kac:qd&k ef apmifq
h ikd ;f aeMuukef
aom a'0? em*? ,u? ayw? rEk? jriftyf-rjriftyf
"rrw
d af qGtaygif;wdt
Yk m; trQ trQ trQ ay;a0yguke\
f
qdNk yD; a0vdu
k &f ifjzpfwmyJ udx
k ;l &JU/

'geukodkvfudkomtrQa0vdkY &ovm;
udx
k ;l / / oabmaygufygNyDb&k m;? wpfcak vmufawmh ar;avQmufyg&
apOD;? 'geukov
kd u
f ykd J trQa0vd&Yk ygovm;? usew
f u
hJ o
k v
kd af wG
udak um trQa0vdrYk &Edik b
f ;l vm;bk&m;/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 75

t&Sif / / w&m;awmfa'oemudk &Gwzf wfyal Zmfwu


hJ o
k v
kd u
f kd trQa0Edik w
f hJ
taMumif; 'DaeYyJ ajymcJMh uw,frvm; udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / [kwyf gw,f bk&m;? wynfah wmfar;csifwmu oDvukov
kd ?f
bm0emukov
kd af wGuakd &maygh bk&m;/
t&Sif / / oN*FdK[fbmom#Dum? ywd'getzGifhrSmawmh bmom#Dum
q&mawmfu ]yw'd geukov
kd t
f &m 'gejyK trQa0rIom
t|uxmwdYk vm\? oH*w
D o
d w
k #f u
D mum; tjcm;aumif;rIukd
trQa0rIvnf; yw'd gejzpfonf [k qdyk gao;onf} qdNk y;D awmh
Tejf yawmfrx
l m;w,f udx
k ;l &JU/ aemufNy;D ? 'DeErmwmokwef
rSmvnf; w&m;a'oemawmfudk &GwfzwfylaZmf&wJhaumif;
rIukd trQa0xm;wm awGU&avawmh 'geukov
kd u
f kd omru
tjcm;ukodkvfawGudkvnf; trQa0vdkY &Edkifw,fvdkY OD;Zif;
k ;l &JU/
awmh oabmusw,f udx
udx
k ;l / / 'gqd?k 'geukov
kd u
f kd om"kac:&usKd ;uawmh usr;f *efrsm;rSmvnf;
jyqdck suaf wG &SMd uavawmh txl;avQmufp&mr&Syd gbl;bk&m;/
tjcm;ukov
kd rf sm;udk om"kac:&usKd ;usawmh b,fv&kd EdS idk rf vJ/
Oyrm - oDvukov
kd w
f ?Ykd a0,sm0puo
k v
kd w
f ?Ykd w&m;tm;
xkw&f wJu
h o
k v
kd w
f u
Ykd kd om"kac:&usKd;awGayghb&k m;/
t&Sif / / tif;? 'Dar;cGe;f udk ajzzdu
Yk usrf;*eftaxmuftxm;vnf;
&SmrawGUao;awmh txifoabmeJyY J ajz&wmaygh udx
k ;l &,f?
csed q
f Ny;D ,laygh? 'Dae&mrSm OD;Zif;wd&Yk UJ 'umBuD;OD;armifarmifat;
ajymjycJzh ;l wmudk oabmusw,f/ olu oDvukov
kd u
f kd
om"kac:&&if om"kac:&olrsm;rSm ouf&n
S u
f se;f rmjcif;tusKd ;?
tom;t&nfMunfvifjcif;tusKd ;awG &Ekid af umif;r,f? wpfcg
a0,sm0puo
k v
kd u
f kd om"kac:cGi&hf olrsm;rSmawmh ulnaD z;rr,fh
olawG? ta>ct&HawGw;kd yGm;jcif; qdw
k hJ tusdK;rsdK;awG &Edik f
aumif;r,f? olwpfyg; w&m;tm;xkww
f ahJ umif;rIukd om"k
ac:cGi&hf olrsm;rSmawmh olwu
Ykd ,
kd w
f ikd f w&m;tm;xkwzf Ukd tcGihf
tvrf;aumif;awG ay:aygufvmjcif; pwJh tusK;d rsK;d awG &Edik f
aumif;r,fvYkd wGujf yzl;w,f udx
k ;l &JU/ txifqw
kd mu jzpf
csifjzpfr,f? rjzpfcsifrjzpfb;l ? [kwcf sif [kwrf ,f? r[kwcf sif
r[kwb
f ;l ayghu,
G /f
o Z if om ; pm a y

76 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

udx
k ;l / / rSeyf g? jzpfEikd af vmufygw,fb&k m;/ wynfah wmfpOf;pm;rdwm
uvnf; 'Dw&m;tm;xkww
f hJ ukov
kd u
f sawmh 'geukov
kd w
f Ykd
vdk xyfwo
l mG ;vdrrhf ,fvYkd rxifygbl;bk&m;/ Oyrmtm;jzifh
'ge ukov
kd f t&mr,f pm;p&m'geukov
kd u
f kd om"kac:cGi&hf &if
tpm;tpmawG&r,f? t0wftxnftvSLudk om"kac:cGi&hf &if
t0wfwefqmawG&r,f pojzifh ajymEkid yf gw,f/ w&m;tm;
xkww
f musawmh ud,
k b
hf m0emmPf? ud,
k 0hf &D ,
d ? ud,
k o
hf wdorm"deu
YJ ,
kd f mPfpOftqifq
h ifh &if&h rSm jzpfavawmh aom
wmyefjzpfatmif tm;xkwx
f m;olwpfa,muf&UJ tm;xkwrf u
I kd
om"kac:cGi&hf aomfvnf; b,fvrkd S atmfwrkd pfwpf aomwmyef
rjzpfEikd b
f ;l vdYk ,HMk unfygw,fb&k m;/ ckq&mawmf rdeo
Yf vdk
w&m;tm;xkwzf Ykd tcGit
hf vrf;aumif;awG ay:aygufvmjcif;
tusdK;qd&k ifawmh trsm;BuD; obm0usygw,fb&k m;/
t&Sif / / tif;? rSe;f qwGucf suNf y;D ajymMu&awmh [kwcf siv
f nf; [kwrf mS
aygh udx
k ;l a&? xm;vdu
k af wmh/ tJ? a0,sm0p ukov
kd &f iS rf sm;
taMumif;udak wmh ajrZif;a,m*DwpfO;D ajymwmav;udk azmuf
onf cs&OD;r,f/ edrw
d t
f m;aumif;vdYk wm0wd o
H m plVmrPd
apwDawmfukd bk&m;zl;cGiBhf uHKolcsif; twlwrl mS a0,sm0p
ukov
kd f r&So
d rl sm;udu
k sawmh ewfawGu rBuKd qdb
k ;l wJ?h a0,sm
0puo
k v
kd &f o
dS rl sm;udak wmh c&D;OD;BuKd MupNryJ w
J /hJ a,m*D wpfO;D u
edrw
d ef YJ bk&m;awmhz;l &yg&JU? c&D;OD;BudKr,fo
h rl &Sb
d ;l jzpfae
w,f? tJ'g rdbawG&UJ a0,sm0pukd aumif;aumif;rGerf eG f aqmif
&Gux
f m;zl;ol aemufa,m*DwpfO;D u olUa0,sm0pukd trQa0vdYk
om"kac:&w,f? NyD;wJah emuf plVmrPdapwDawmfukd zl;awmh
c&D;OD;BudKr,fh olawGbmawGeYJ jzpfaeowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / tHMh op&mBuD;ygbk&m;? wynfah wmfvnf; tcGio
hf m&if tm;
xkwzf Ykd tm;cJxm;ygw,fb&k m;/
t&Sif / / tif;? oDvukov
kd t
f zdUk udk 'geukov
kd t
f zdx
Yk uf om"kac:vdo
k l
awGvnf; &Sad o;owJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / txl;tqef;ygvm;bk&m;? rdeyYf gOD;bk&m;/
t&Sif / / wu,fawmh rxl;qef;ygbl; udx
k ;l &JU? &yf&mG awGrmS vdak ygh?
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 77

udx
k ;l /

t&Sif /

udx
k ;l /

t&Sif /

b,fo&l UJ om;uav;uawmh taomuftpm; r&S&d mS aybl;?


&yfa&;&Gma&;rSmvJ wufwuf<u<u&Sw
d ,fvMYkd um;&&if pm;zG,f
aomuf&mawGeYJ vmuefawmhwmxuf 0rf;omwwfMuolrsKd ;
awG &Sw
d ,fr[kwv
f m;/
/ atm ...oabmaygufygNyDb&k m;? taomuftpm;r&Sw
d mu
oDvukov
kd u
f kd &nfeT ;f wm? &yfa&;&Gma&;rSm wufwuf<u<u
&Sw
d ,f qdw
k mu a0,sm0puo
k v
kd u
f k d &nfeT ;f wm? [kwyf gw,f
bk&m;? tJ'D oDvukov
kd &f iS ?f a0,sm0puo
k v
kd &f iS af wGu?kd
ydNk yD;oabmus auseyfoal wG trsm;BuD; &Syd gw,fb&k m;/
/ udik ;f ? tJ'gqdk vif;wefoavmufvnf;vif;? &Si;f wefoavmuf
vnf;&Sif;NyD/ qdkawmh ...aeYpOfbmaumif;rIudkyJ jyKjyK?
rysif;r&dpwrf; trQa0ayawmh udx
k ;l &JU/ udk,fhywf0ef;usif
rSm udk,fhvdkaumif;rIjyKcGifhr&&SmwJh jriftyf rjriftyfawG?
om"kac:csif&SmvdkU apmifhpm;aeolawG trsm;BuD; &Sdw,fqdk
wm rarheJY udx
k ;l &JU/
/ rSeyf g/ r&Si;f ao;wm wpfcu
k seaf o;w,fb&k m;/ trQa0wmu
EIwjf rGut
f rQa0rS jzpfrvm;? pdwx
f u
J a0&ifaum &ovm;/
wpfcgwpfav vrf;oGm;&if; trdu
I af wG ykvif;uGaJ wGawGU&if
aumufypfvu
kd w
f wfygw,f/ vrf;v,faumifqakd wmh yg;pyfu
atmfNy;D trQtrQ vkyaf e&ifvnf; vlawGtjrifapmif;rSmvnf;
pd;k &ao;w,fb&k m;/
/ atmf ...? tJovdk tajctaersdK;rSm pdwx
f u
J a0&ifvnf;
&Edik yf gw,f udx
k ;l &JU? pdw
f w
T v
f u
kd f ekH v
YJ nf;&aMumif; t&ifaeY
awGuvnf; ajymcJNh yD;NyD/ 'Dupd u
kd Oyrmav; ay;OD;r,f/
avmurSmvdak ygh? wcsdKUawGusawmh t&dyt
f uJjyvdu
k f ekH YJ od
w,f? wcsdKUawGusawmh wd;k wd;k av;ajymvdu
k f ekH YJ Mum;w,f
odw,f/ wcsKd UawGrsm;usawmh t&dyt
f uJjyHek v
YJ nf; rodb;l ?
wd;k wd;k wdww
f w
d af jymHek v
YJ nf; rMum; rodb;l ? cyfus,u
f s,f
atmfajymrS Mum;w,f odw,f/
om"kac:olawGxrJ mS vnf; tJovdyk aJ ygh? olrsm;pdwu
f o
kd w
d hJ
ewfawGuawmh pdwx
f u
J trQa0Hk eJv
Y nf;&Edik w
f ,f? wcsdKU
o Z if om ; pm a y

78 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

awGusawmh EIwcf rf;uav;vIyNf y;D avoHxu


G f u
kH av; trQ
a0&if Mum;w,f? odw,f? wcsdKUawGuusawmh tus,fBuD;
atmfNyD; trQa0rS Mum;w,f? odw,f/ wcsKdUrsm;qdk cyfus,f
us,fatmfaomfvnf; rodrmS pd;k wmeJY aMu;pnfawmif ulay;
&wmrsdK;vnf; &Sad o;w,f/ taumif;qH;k uawmh b,foel YJ
rSvnf; apm'uwufp&mr&Sw
d hJ EIw>f ruftrQa0jcif;uawmh
taumif;qH;k yJ? uJ ... &Si;f yvm;/
udx
k ;l / / &Si;f ygNyDb&k m;/ aus;Zl;BuD;vSygw,fb&k m;/
t&Sif / / udki;f ? &Si;f vd&Yk &dS ifjzifh trQa0yHek yYJ wfoufNyD; aqG;aEG;ar;ajz
cJhMuorQ "r'ge? "r0e? "romupm ukodkvfawGudk
trQa0vdu
k Mf updYk udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vmh/
om"k om"k om"k

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 79

y&avmuom;rsm;twGuyf &[dw
'kwd,ydkif;

ukodkvfb,fvdk&oenf;
ukov
kd jf yKenf;vrf;nTef

o Z if om ; pm a y

80 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

atmifjrifoGm;olawGudkMunfUNyD; tm;wufvmwmo'g
trQa0rIoabmudk pmtkyf yxrydik ;f jynfjh ynfph pkH akH zmfjy
cJNh yD; jzpfygonf/ ,cktcg trQay;a0vdo
k rl sm; taejzifh OD;pGm
rdrw
d u
Ykd ,
kd w
f ikd f ukov
kd &f iS rf sm;tjzpfoYkd a&muf&adS e&ef vdt
k yfaeMu
onfjzpf&m ukov
kd \
f oabmoGm;ESihf ukov
kd b
f ,fv&kd oenf;? xuf
oefaomukov
kd jf zpf&ef b,fvjkd yKvky&f rnfenf;[lonfwu
Ykd kd 'ge
ukov
kd Ef iS hf oDvukov
kd jf yKyHu
k kd t&if;xm;Ny;D enf;&avmufonftxd
wdwyd yvrf;Teaf y;oGm;rnf jzpfygonf/ xufoefaom o'g apwem
0D&,
d owd orm"d ynmwdu
Yk kd vufuikd x
f m;um zwfeI m,lawmfrl
Edik Mf uygapownf;/

ukodkvf
tjypfvnf;r&S?d aumif;aomtusKd;udv
k nf; ay;wwfaom
pdwaf pwodut
f pkukd ukov
kd [
f k ac:onf/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 81

ukodkvfjzpf&ef tajccHw&m;(4)yg;
rsdK;wl&mudv
k u
kd
f qd&k vQif ukov
kd o
f nf(1) 'geukov
kd f
(2) oDvukov
kd f
(3) bm0emukov
kd [
f k oH;k rsdK;&So
d nf/
xdo
k ;kH yg;wdw
Yk iG f rnfonfu
h o
k v
kd u
f kd jyKrnfjzpfap o'g?
apwem? 0D&,
d ? owd [laom tajccHw&m; (4)yg;ESihf jynfph &kH ef
vdt
k yfavonf/ trsm;em;vnfEikd af vmufatmif wpfcck sif;pD &Si;f
vif;ygOD;rnf/

o'gryg bmukodkvfrS rjzpf


Ak'b
&k m;&Sit
f m; &nfrw
S
f qGr;f awmfwifjcif;? aomufawmf
a&uyfjcif; ponfwo
Ykd nf Ak'b
mom0if olawmfpifw\
Ykd aiGrukef
aMu;rusaom tajccH 'geukov
kd x
f ;l BuD; jzpf\/ od&Yk mwGif qGr;f awmf
wifvLS vQif? aomufawmfa&uyfvLS vQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unf
aomolwrYkd mS om xdu
k o
k v
kd rf sdK; jzpfymG ;Edik af vonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifjcif;onf <uufpmauR;jcif;om jzpfonf[k
,laomolrsK;d ?
wu,fbOk ;f ay;Edik o
f nfvnf; r[kwaf om qif;wkyk yf mG ;
rsm;tm;qGr;f awmfwifjcif;onf xrif;tm[m&udk tusdK;rJh
jzKef;wD;jcif;oufoufomjzpfonf[k ,laom olrsKd;wdrYk mS
xd'k geukov
kd x
f ;l BuD;rsKd ;udk &,lEikd zf ,
G &f mtaMumif; r&Sad wmh
ay/
aiGuek af Mu;usc
H wul;wuaqmif&u
G &f aom qGr;f avmif;
jcif;? tvSLBuD;ay;jcif; ponfww
Ykd iG v
f nf; odv
Yk LS 'gef;ay;urf;vQif
ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaom o'gw&m;om tc&mjzpfavonf/
olwyg;udk ay;urf;jcif;onf ud,
k yhf pn;f udk jzKef;wD;&ma&mufonf?
tusKd ;ay;qdw
k maemufxm;-raocsmbl;? avmavmq,fawmh ud,
k hf
qDu t&ifuek rf mS yJ[k ,laomolrsdK;um; rnfoaYkd om 'gersdK;udrk Q
jyKjzpfvrd rhf nf r[kwaf y/
o Z if om ; pm a y

82 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

oruEevuPm o'g
ae&mwGif ,HMk unfro
I 'gw&m;\ oabmoGm;udk odem;
vnfxm;oifMh uyg\/ rdvEd y Omvm&Sad om o'g\vuPm ESp&f yf
wGi?f oruE e vuPm (ajy;0ifjcif;vuPm) Oyrmudk tenf;i,fcsUJ
xGi
f azmfjyygrnf/
vlwpfpo
k nf jrpfurf;em;wpfco
k Ykd a&mufvmMu\/ olwYkd
onf tpm&Sm;yg; ab;&efrsm;vSaom onfbufurf;uae ab;&ef
r&Sd aysmzf ,
G &f mtwdjzpfonfh [dw
k pfbufurf;odYk ul;vdo
k jzifh a&muf
vmMuolrsm;jzpfMu\/ olwrYkd a&mufvmrD txuft&yfqD rd;k BuD;
onf; xefpmG &Gm\/ awmifusacsmif;a&rsm;aMumifh jrpfxw
J iG f a&rsm;
jynfv
h QH jrifw
h ufvm\/ rdausmif; iref;paom tE&m,fjyKwwfaom
taumifrsm;? ausmufaqmif ql;ajimifph aom obm0tE&m,frsm;
&S-d r&SEd iS hf jrpf\twdrt
f eufukd rodMu&um; vltrsm;wdYk xdjk rpfukd
jzwfrul;&JMuawmhNyD/
xdpk Oftcg ud,
k pf rG ;f ud,
k pf ESijhf ynfph akH om a,mufsm;aumif;
wpfa,muf a&mufvmNyD;vQif cg;awmif;udk NrJpmG usdKuf? jrpfxu
J kd
oufqif;NyD; tm;oefoefjzifh ul;cwfavonf/ jrpfurf;ab;rS
vltrsm;vnf; 'Dvl [db
k ufurf;udk a&mufraS &mufyghrvm;? ul;xm;
... ul;xm; ponfjzifh pd;k wxdwx
f w
d f tm;ay;Munfah rQmf Muav
onf/ xdak ,musfm; [dw
k pfbufurf;odYk atmifjrifpmG vSr;f wufvu
kd f
csdew
f iG u
f m; onfbufurf;wGif usefcMhJ uolw\
Ykd pdww
f iG f ]][dv
k l
ul;oGm;wm [db
k ufurf;udk a&mufo[? 'dUk vnf; olUvdu
k ;l &if olUvdk
a&mufrmS yJ}}[laom pdw"f mwfceG t
f m;wrsKd ; ud,
k pf u
D ,
kd pf D jzpfymG ;vm
Muavonf/ xdpk w
d "f mwfceG t
f m;udyk if ,HMk unfrI (o'gw&m;) [kqkd
&avonf/ xdaYk Mumifyh if oH,w
k yf gVdawmf ]o'g, w&wD MoCH,HMk unfrI o'gw&m;jzifh MoCav;jzm oHo&mudk ausmfveG f ul;
ajrmufEikd \
f } [k bk&m;&Sirf ed aYf wmfrcl ahJ vonf/
rSeyf g\/ a&SUuatmifjriful;ajrmufoGm;olrsm;udkMunfh&if;
'dkUvnf;olUvdkvkyf&if olUvdkatmifjrifrSmyJ [laom pdwf"mwfcGeftm;
(,HkMunfrI) onf vJusaeoludk xlrwfapEdkif\? tm;i,faeoludk
tm;MuG,fvmap\? &HIUrJhaeoludk rsufESmta&mif vufvmap\?
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 83

wGefYqkwfaeoludkyif a&SUudkwdk;xGufvmapEdkifpGrf;&Sdavonf/
xdkoabmudk pmayu oruEevuPm o'g- o'gw&m;\
ajy;0ifjcif;vuPm [kqdkavonf/ &Si;f atmifajym&ygvQif a&SUu
ul;ajrmufomG ;oluMkd unf&h if; ud,
k w
f ikd yf if jrpfoYkd ajy;0ifoufqif;
ul;jzwfjcif;rsKd;[k rSwo
f m;Mu&rnf jzpfayonf/
xdaYk Mumif-h
'geukov
kd jf yKzdt
Yk a&; zifah ES;wGeq
Yf w
k af evQif 'geukov
kd f
&Sirf sm;\ atmifjrifrI ('geuxm) rsm;udk zwfMI um;em
Mu&rnf/
oDvaqmufwnfzt
Ykd a&; zifah ES;wGeq
Yf w
k af evQif oDv
ukov
kd &f iS rf sm;\ atmifjrifrI (oDvuxm) rsm;udk zwfI
Mum;emMu&rnf/
bm0emyGm;rsm;zdt
Yk a&; zifah ES;wGeq
Yf w
k af evQif bm0em
ukov
kd &f iS rf sm;\ atmifjrifrI (bm0emuxm) rsm;udk zwfI
Mum;emMu&rnfomjzpfavonf/ rSeyf g\/ a&SUa&SUuvlwUkd \
atmifjrifrrI sm;onf aemufaemufvw
l \
Ykd ,HMk unfrcI eG t
f m;o'gw&m;udk wd;k yGm;xufoefapEdik o
f nfom jzpfavonf/
rSwcf suf / / t&Sif oabmus ud,
k w
f ikd yf ifyg0ifvyk af qmifygawmh
rnf [laom pdw"f mwfceG t
f m;-o'gw&m;rsdK;udk jzpfap
Edik o
f nfh pmtkyrf sm;ukd ajymjy&ygvQif trsm;vufvrS ;f
rDEikd o
f nfh q&mBuD; "rmp&d,OD;aX;vdiI \
f &[EmESihf
yk*Kd vfx;l rsm;? oD[Vkd af cwfpaH wmf0ift&d,mrsm;? "r'w
l
(y^'k^w) pmtkyrf sm;udk Te;f vdyk gonf/

orom'evuPm o'g
xdo
k Ykd wu,fo'gw&m;jzpfymG ;vmvQif rvky&f aJ omukov
kd f
[l r&Sad wmhNyD/
'ge ,HMk unfoo
l nf 'gejyK&ef rwGeq
Yf w
k af wmhNyD/
oDv,HMk unfoo
l nf oDvaqmufwnf&ef rwGeq
Yf w
k af wmhNy/D
bm0em,HMk unfoo
l nf bm0emyGm;&ef rwGeq
Yf w
k af wmhNy/D
o Z if om ; pm a y

84 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

xdo
k Ykd qdik &f mqdik &f mudpw
Ykd wGeq
Yf w
k w
f eG q
Yf w
k rf jzpfawmhbJ
pdw&f v
J mjcif;udk orom'evuPm o'g- o'gw&m;\ Munfvif
apjcif;vuPm [k pmayuqdak vonf/ xdak Mumifh bk&m;&Siu
f
]o'"D 0dwH yk&o
d ao|H- avmu a,musfm;\ jrwfaom
Opmypn;f um; ,HMk unfro
I 'gw&m;yifwnf;} [k ck'uedum,f
a[mawmfral vonf/
ae&mwGif ,HMk unfrjI zpfrkH QESihf ukov
kd &f NyDavm[k wpf
qifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ apwemvnf; &Szd v
Ykd akd o;onf[k wpf
qifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 85

jzpfajrmufatmifvIHYaqmfapUpyfwm apwem
ae&mwGif ,HMk unfrjI zpfrkH QESihf ukov
kd &f NyDavm[k wpf
qifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ apwemvnf; &Szd v
Ykd akd o;onf[k wpf
qifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfocl si;f twlwl
wGif qGr;f awmfwifvakd omapwem r&So
d rl mS qGr;f awmfwif
vSL&aom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
oDvaqmufwnfvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfocl sif;
twlwlwGif oDvaqmufwnfvdkaomapwem r&SdolrSm
oDvaqmufwnfaom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
w&m;bm0em yGm;rsm;tm;xkwfvQif ukodkvf&onf[k
,HMk unfocl sif;twlww
l iG f w&m;bm0em yGm;rsm;tm;xkwf
vdak om apwemr&So
d rl mS w&m;tm;xkwaf om ukov
kd rf sdK;
rjzpfyGm;Edkif/
o Z if om ; pm a y

86 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

xdaYk Mumifh rnfonfu


h o
k v
kd rf sdK;rqdk jzpfymG ;vdv
k Qif 'ge?
oDv?bm0emaumif;rIqikd &f mudpw
Ykd trIukd vkyv
f Qi?f wd;k wuf
&efom&S\
d ? qkw,
f w
k &f efr&S[
d k o'gpGr;f tm;jzifh ,Hv
k nf; ,Hyk grS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G &f ef vHak vmufaomvHUI aqmfrI apwem
t[kev
f nf;aumif;ygrS rnfonfu
h o
k v
kd rf sK;d rqdk jzpfymG ;Edik af Mumif;
odrw
S Mf u&rnf jzpfavonf/
xdw
k iG f
'gerIjyK&ef vHUI aqmfru
I kd tavmbapwem?
oDvaqmufwnf&ef vHUI aqmfru
I kd ta'goapwem?
bm0emyGm;&ef vHUI aqmfru
I kd tarm[apwem?
[l oH;k rsdK; oH;k pm; tMurf;zsif; cGjJ cm;Edik af vonf/

'get&m rNidrwG,fatmifvHIaqmfaphpyfrI
tavmbapwem
rSeyf g\/ udk,fh&Sdypnf;Opm? t*Fgajcvuf? udk,ftouf
udk pGefYvTwfay;urf;v'gef;vQif 'geukodkvfrI jzpfonf[k o'g
w&m;jzifh ,HkMunfyif,HkMunfjim;aomfvnf;? pGefYvTwfvdkuf
vdkaom tavmbapwem rxufoefvQif xdk'ge rnfodkYrQ
taumiftxnf ay:&vdrfhrnf r[kwfay/ xdUk aMumifh 'get&m
avmb\ tjypfukd jrifatmifMunfjh cif;? 'ge\aus;Zl;udk Munfh
jcif;jzifh rdr\
d o'gw&m;ESihf tavmbapwem vHUI aqmftm;udk
xufoefapMu&rnfjzpfavonf/
(pma&;oltaejzifrh l rdryd ikd yf pn;f Opm tcsdKUudk vSL'gef;aom
trI o'gvnf;xufoef apwemvnf;xufoefEikd af omfvnf;?
t*Fg ajcvufEiS yhf wfoufvmvQifr?l vSLvQifuo
k v
kd &f rnf[o
k m
,HMk unfEikd
f (aoG;tvSLrSwpfyg;) ausmufuyf? tonf;ponfukd
vSLvdak om apwem ,ckwikd w
f pfcgzl;rQ rjzpfay:zl;aMumif; 0efcH
&ygonf)
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 87

onfudkaxmufI 'get&mwGifvnf; pGefYvTwf


vSL'gef;zG,&f m 0wKaMu;aiG ajcvuft*FgwdYk tay:rlwnf o'gESihf
apwemxufoefr-I wGeq
Yf w
k rf pI rG ;f tm; tenf;trsm;&SEd ikd af Mumif;
owdjyKrSwo
f m;awmfrMl u&ef jzpfygonf/ xdaYk Mumifyh if jyKEdkifcJaom
'gerIudkjyKjcif;udk 'ku&'ge[k ac:qdk? ololigig jyKvG,faom
'gerIrsKd;udkyif rjyKjzpfbJ wG,fuyfaevQif rp
rp&d&,
d [k ac:qdk&
avonf/

oDvt&m udk,fcsif;pmem csrf;omapvdkatmif


vHIUaqmfaphpyfrI ta'goapwem
oDvt&mESiyhf wfoufvQirf I wzufom;tay: ud,
k cf si;f
pmem csr;f omapvdrk I ta'goapwemu OD;aqmifavonf/ rSe\
f
wzufom;tay: arwmrxm;Edik o
f rl sm;taejzifh ig;yg;oDvudyk if
aqmufwnfEikd pf &m taMumif; r&Sad y/ Oyrmtm;jzif-h
olUtoufu&kd ef&mS ygrS rdr0d rf;a&;zlv&kH &Smaom ig;&Sm
zm;du
k f awmvdu
k &f olrsm;taejzifh ygPmwdygwuHukd
xde;f odr;f &ef?
olOY pmudk rawmfrw&m;BuHzefjcif;jzifh toufarG;&&Sm
aom tav;wif;awmif; rrSerf uefjyKolrsm;? vmbf
pm;olrsm;? olc;kd "m;jyrsm;taejzifh t'dEm 'geuHukd xde;f
odr;f &ef?
olwyg;tdraf xmifa&;? olwyg;todu
k t
f NrHK ysufp;D rnfh
ta&;udkrQ trIrxm;tm;bJ udk,fhtvdkjynfh0ap&ef
olrsm;tdr,
f mudk usL;vGeaf eMuolrsm;taejzifh umarok
rdpm pm&uHukd xde;f odr;f &ef?
olwpfbufom; 'kur sm;rnfurkd Q roem;Edik b
f J vdrn
f m
vSnzhf sm; acsmufweG ;f ajcxd;k wwfMuolrsm;taejzifh rkom
0g'uHudk xdef;odrf;&ef?
o Z if om ; pm a y

88 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

rdrad omufpm;rl;,pf&rf;um;ojzifh pD;yGm;ysujf yKef; vlv;kH


rvS rsufEmS i,fMu&&Smrnfh rdr\
d rdom;pkurkd Q roem;
wwfMuolrsm;taejzifh ok&mar&,uHukd xdr;f odr;f &ef
tb,fov
Ykd Qif pGr;f Edik Mf uygrnfenf;/
xdUk aMumifh oDvt&monf om;ig;rStp wpfbufom;
tay: arwmxm;EdkifMuol ta'goapwemydkif&Sifrsm;\ t&m
omjzpfavonf/ a'go\tjypfukd jrifatmifMunfjh cif;? arwm\
aus;Zl;? oDv\aus;Zl;udk jrifatmifMunfjh cif;jzifh oDvtay:
,HMk unfaom o'gw&m;ESihf ta'goapwemvHUI aqmftm;udk xuf
oefapMu&rnfjzpfavonf/

bm0emt&m [kwfwdkif;rSefpGmodjrifatmif
vHIUaqmfaphpyfrI tarm[apwem
bm0emt&mESiyhf wfoufvmvQif [kww
f ikd ;f rSepf mG odjrif
rI tarm[apwemu OD;aqmifavonf/ rSe\
f / orxur|mef;
bm0emudk tm;xkwf&mjzpfap? 0dyemur|mef;bm0emudk
tm;xkw&f mjzpfap rdr\
d tIcH ur|mef;tmHu
k kd rSerf eS u
f efuef
odrI tarm[apwemonf tc&mjzpfavonf/ Oyrmtm;jzifh
yx0DuodP
k ;f udk tm;xkwv
f Qif yx0D? yx0D [kvnf;aumif;?
tedpo
abmudk Irw
S v
f Qif tedp? tedp [kvnf;aumif;? qdik &f m
qdik &f m ur|mef;udv
k u
kd
f rSeu
f efpmG odrw
S &f rnf jzpfavonf/
rSeyf g\/ O',A,(jzpf-ysuf) [k IrSwf&ygrnfudk
O'uAu (a&-AsdKif;) ponftm;jzifh tvGv
J t
JG acsmfacsmf Irw
S f
rdrSm;vQif w&m;pOftwdkif; mPftjrifxGif;azmuf odjrifoifh
oavmuf odjrifcGifh a&mufMuvdrfhrnf r[kwfay/ xdUk aMumifh
bm0emukov
kd t
f &m w&m;tm;xkwjf cif;aMumifh wd;k wuf&ef
om&Sdonf? qkwf,kwf&efr&Sd[laom ,HkMunfrIo'gw&m;udk
vufuikd x
f m;? rSerf eS u
f efuefajzmifah jzmifph if;pif; Irw
S &f ef xuf
oefaomvHUI aqmfrI apwemw&m;udk jzpfymG ;aptyfavonf/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 89

jzpfajrmufatmifvIHUaqmfaphpyfwm apwem
ae&mwGif usrf;*efrsm;jyqdkxm;aom apwem\
oabmobm0udk avhvmoifMh uNyD jzpfygonf/ usrf;*efwYkd
apwemudk wynfBh uD;? ppfAv
kd cf sKyfBuD;wdjYk zifh OyrmjyKMu\/
pmusufcef;xJ&dS ausmif;om;rsm;xJwiG f acgif;aqmifjzpf
olonf q&mvmonfujkd rifvQif ud,
k w
f ikd v
f nf; pm
usu?f tjcm;ausmif;om;rsm;udv
k nf; pmusu&f ef wdu
k f
wGe;f ouJo
h v
Ykd nf;aumif;?
ppfajrjyif&dS Adv
k cf sKyfBuD;onf wzuf&efou
l kd rdru
d ,
kd w
f ikd f
vnf;wdkufcdkuf? rdrdvufatmufi,fom;rsm;udkvnf;
tm;ay;wdu
k w
f eG ;f wdu
k cf u
kd af pouJo
h v
Ykd nf;aumif;?
apwemonf qdik &f mudpt
00 rdru
d ,
kd w
f ikd v
f nf; rdrd
aqmif&u
G cf iG &hf o
dS rQ vHUI aqmfjcif;trIukd aqmif&u
G &f if;? tjcm;
o'g? 0D&,
d paom apwoduw
f &m;rsm;udv
k nf;? if;wdYk qdik &f m
qdik &f m udpt
oD;oD;wdYk rvpfr[if; aqmif&u
G Mf uavatmif
tm;ay;vHUI aqmfaomoabm &Sad vonf/
tr&yl&? r[m*EmHq
k &mawmfb&k m;BuD;u ud,
k u
f sifh
tbd"rm ]]tmHw
k pfck twljzpfMu&aom pdwaf pwodurf sm;udk
taygif;tazmfwpfpk (toif;wpfc)k [k oabmxm;vQif pdwo
f nf
xdt
k oif; acgif;aqmifOu|? apwemonf tusdK;awmfaqmif?
usefaomapwodurf sm;um; d;k d;k toif;om;rsm;ESihf wlaMumif;
OyrmaqmifawmfrlcJh\/ dk;dk;toif;rsm; tusdK;aqmifonf
toif;om;rsm;udv
k nf; qdik &f mudpr sm; rvpfvyf&atmif aqmf
Mo&? rdrdudk,fwdkifvnf; toif;udpudk BudK;pm;vkyfaqmif&
aMumif;? tjcm;aomtoif;om;rsm;xuf Asmyg&rsm;Ny;D vQif ESpq
f
avmufwm0efBuD;aMumif;? xdt
Yk wl apwemonfvnf; tjcm;
pdwaf pwodurf sm;udk qdik &f mudp rvpfvyfapbJ tmHEk iS hf aphpyf
uyfaeouJo
h jYkd zpfatmif Asmyg&rsm;&NyD;vQif? rdru
d ,
kd w
f ikd v
f nf;
rdru
d pd udk aqmif&u
G &f aMumif;}} &Si;f jyawmfrx
l m;avonf/
o Z if om ; pm a y

90 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

]]xdaYk Mumifh udpw


pfcu
k kd aqmif&u
G &f m apwemnHv
h Qif
pdwv
f nf; ryghwygjzpfNy;D tjcm;apwodurf sm;vnf; nHMh uaMumif;?
apwemxufoefaevQif pdwaf pwodurf sm;vnf; xufoefvm
MuaMumif;? xdak &mtcg cEmud,
k v
f nf; xdu
k pd t
wGuf oGuv
f uf
vmaMumif;ESihf rnfonft
h mHu
k rkd qdk ,l&mwdik ;f apwemom
tcsKyftcsm tc&mjzpfaMumif;}} us,f0ef;pGm &Si;f jyawmfrcl ahJ v
onf/
xdUk aMumifh rnfonfah umif;rIujkd yKrnfyifjzpfap 'gvkyv
f Qif
ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaom o'gw&m;rQjzifh ukov
kd jf zpfonf
r[kwaf o;? xdt
k &mudk jyKvky&f ef vHUI aqmftm;ay;onfh apwem
vnf; yg&S&d OD;rnfom jzpfavonf/
wGif o'gESiahf pwem &Sd rkH Qjzifh ukov
kd &f Edik Nf yDvm;[k
wpfqifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ taumiftxnf azmfaqmifrI
0D&,
d vnf;vdak o;\[k wpfqifw
h ufajz&rnfom jzpfavonf/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 91

jzpfajrmufatmiftm;xkwfaqmif&Gufwm 0D&d,
wGif o'gESiahf pwem &Sd rkH Qjzifh ukov
kd &f Edik Nf yDvm;[k wpfqifh
wuf ar;p&m&Sv
d m\/ taumiftxnfazmfaqmifr0I &D ,
d vnf; vdak o;
\[k wpfqifw
h ufajz&rnf jzpfavonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaomo'g? qGr;f awmf
wifvdkaomapwem&Sdolcsif; twlwlwGif taumiftxnf
azmfaqmifrI x<uvHv
Yk 0D&,
d r&So
d rl mS qGr;f awmfwifvLS &aom
ukov
kd rf sKd; rjzpfymG ;Edik /f
oDvaqmufwnfvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaomo'g? oDv
aqmufwnfvakd om apwem&So
d cl si;f twlww
l iG f taumiftxnf
azmfaqmifrI x<uvHv
Yk 0D&,
d r&So
d rl mS oDvaqmufwnfaom
ukov
kd rf sKd; rjzpfymG ;Edik /f

o Z if om ; pm a y

92 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

w&m;bm0emyGm;rsm;tm;xkwv
f Qif ukov
kd &f onf[k ,HMk unf
aom o'g? w&m;tm;xkwv
f akd om apwem&So
d cl sif;twlww
l iG f
taumif txnfazmfaqmifrI x<uvHv
Yk 0D&,
d r&So
d rl mS w&m;
tm;xkwrf S &Edik af om bm0emukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
xdaYk Mumifh rnfonfu
h o
k v
kd rf sdK;rqdk jzpfymG ;vdv
k Qif 'ge? oDv? bm0em
aumif;rIqikd &f mudpw
Ukd ...
trIuv
kd yk v
f sS if wd;k wuf&efom&S\
d ? qkw,
f w
k &f efr&S[
d k o'g
pGr;f tm;jzifh ,Hv
k nf;,Hyk grS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G &f ef vHak vmufaomvHUI aqmfraI pwem
t[kev
f nf; aumif;ygrS?
jzpfajrmufatmifaqmif&u
G af om x<uvHv
Yk 0d&,
D vnf;&Syd grS rnf
odYk ukov
kd rf sdK;rqdk jzpfymG ;Edik af Mumif; wpfqifw
h uf odrw
S Mf u&rnf jzpf
avonf/

tysif;xl ulaomfvnf; r&


rSe\
f / avmu tcsKdUaomolwrYkd mS trIukd aqmif&u
G v
f Qif
odUk aom tusdK;tjrwfu&kd vdrrhf nf[k odjrif,MkH unfMuygaomfvnf;?
taumiftxnfazmfaqmif&u
G &f ef 0D&,
d pdu
k x
f w
k rf u
I m; enf;yg;vGe;f wwf
Mu avonf/ xdu
k o
hJ Ykd taumiftxnfazmfaqmif&u
G &f ef wGeq
Yf w
k zf ifEh JG
ysi;f &daewwfonfo
h abmudk pmayu tmvos? ukow
D ? wED ? aumoZ
ponfjzifh a0g[m&rsm;pGmjzifh ac:a0:oH;k EIe;f avonf/
bk&m;&Sio
f nf ysif;&djcif;taMumif;ESihf ysif;&djcif;\tjypfrsm;udk
od*gF vokwf atmufyguJo
h Ykd a[mawmfro
l nf/
ol<u,fom; ysif;&davh&jdS cif; tjypfwo
Ykd nf ajcmufyg;wdw
Yk nf;at;vGe;f onf[k trIupd u
kd rjyK?
ylveG ;f onf[k trIupd u
kd rjyK?
rd;k csKyfveG ;f onf[k trIupd u
kd rjyK?
apmvGe;f onf[k trIupd u
kd rjyK?
qmvGe;f onf[k trIupd u
kd rjyK?
0vGe;f onf[k trIupd u
kd rjyK?
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 93

odYk rcdik v
f akH om udpr sm;udk ,d;k r,fzUGJ aeaom xdo
k t
l m;- rjzpfao;aom pnf;pdrw
f Ukd onfvnf; rjzpfuek ?f
- jzpfNyD;aom pnf;pdrw
f o
Ykd nfvnf; ysufp;D jcif;odYk a&mufuek \
f /
ol<u,fom;? ysif;&davh&jdS cif; tjypfwo
Ykd nf ajcmufyg;wdw
Yk nf; [k
a[mawmfr\
l /

rdk;ukwfq&mawmfbk&m;BuD;\ Mo0g'
aus;Zl;awmf&iS f rd;k ukwq
f &mawmfb&k m;BuD;uvnf; ysif;wmudk
jyifzv
Ykd akd Mumif;udk ]bke;f BuD;wdYk 'um? 'g,dumrawGtwGuf vdt
k yfwm
wpfcsufp&D w
dS ,f/ tJ'w
D pfcsufu-ud,
k w
f ikd yf sif;wm? zsif;wmudk jyifMu
&vdrrhf ,fqw
kd hJ tcsufy/J &dyrf Md uyvm;/
'Dawmh ud,
k t
hf jypf ud,
k jf rifNyD; ud,
k w
f ikd jf yifMu&r,f/
'DtxJ zsif;aewmudak wmh q&mbke;f BuD;u ulEikd w
f ,f/
ysif;aewmudak wmh ud,
k w
f ikd t
f m;xkwNf yD; jyifMu/
zsif;wmudk bke;f BuD; ulnaD y;r,f/
ysif;wmwpfcu
k akd wmh 'umwdYk wm0efyJ rSwv
f u
kd Mf u? &dyrf yd vm;}
[k a[mawmfrcl \
hJ /
xdUk aMumifh tysif;xlvQif ,HkMunfrIo'gESifh vIHUaqmfrIapwem
yif &Sdapumrl? 0D&d,cRwf,Gif;rIaMumifh xlaomfrS xvdrfhrnfr[kwf
ouJhodkY ulaomfrSvnf; &vdrfhrnfr[kwfygacs/

0D&d,\ udpav;rsdK;
0D&,
d ESiyhf wfoufvmvQif aAm"dyu,
d w&m; (37) yg;wGif t0if
tygjzpfaom ory" mefw&m; (4)yg; [lonf w&m;ud,
k t
f m;jzifh 0D&,
d
wpfyg;wnf;omjzpfaMumif; odrw
S Mf u&ayonf/ xdo
k Ykd 0D&,
d wpfyg;wnf;
yifjzpfaomfvnf; xd0k &D ,
d onfjzpfNyD;aom tukov
kd -f OyEy gyuudk y,fjcif;udp?
o Z if om ; pm a y

94 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

rjzpfao;aom tukov
kd -f tEkyE y gyuudk rjzpfapjcif;udp?
rjzpfao;aom ukov
kd -f tEkyE u
o
k vudk jzpfapjcif;udp?
jzpfNyD;aom ukov
kd -f OyEu
o
k vudk wd;k yGm;apjcif;udp?
[l udpa v;rsKd ;udk aumif;rGepf mG tm;xkwaf qmif&u
G &f aomaMumifh
ory" mew&m; (4)yg;[l av;rsKd ;cGu
J mjyqd&k aMumif; usr;f *efrsm;u rdeq
Yf kd
awmfrMl uavonf/

0D&d,jzpfaMumif;w&m;rsm;
ae&mwGif 0D&,
d jzpfaMumif;w&m;rsm;udk azmfjyoif\
h /
1/ Zmwdab; (y#doaE wnfae&rI ab;qd;k BuD;)
2/ Z&mab; (tdrk if;&ifah &mf&rI ab;qd;k BuD;)
3/ Asm"dab; (em&rI ab;qd;k BuD;)
4/ r&Pab; (aoaus ysufp;D &rI ab;qd;k BuD;)
5/ tyg,fab; ('k*w
b
d b
kH 0odu
Yk sa&muf&rI ab;qd;k BuD;)
6/ twdwo
f o
H &m0#fqif;&JvQif taMumif;&if;&Sad om 'ku
7/ tem*wfoo
H &m0#fqif;&JvQif taMumif;&if;&Sad om 'ku
8/ tm[m& y&da,oe 'ku (ypKyef tpmtm[m& (pnf;yGm;)
&SmrS;D &jcif; 'ku) [laomxdk (8)Xmewdu
Yk kd tmkjH yK qifjcifwu
G q
f onft
h cg jzpfay:vmaom
xdwv
f efaY Mumuf&UHG onfo
h abm oHa0*mPfonf 0D&,
d jzpfz&Ykd ef eD;pGmaom
taMumif;- y'|mefjzpfaMumif; pmayu qdyk gonf/
rSeyf g\/ oHa0*rjzpfolwdkYrSm aumif;rIjyKzdkY&m cJ,Of;wwfMu
aomfvnf;? oHa0*tm;BuD;olwdkYrSmum; rnfonfhaumif;rIudkrqkd jyK
vG,fwwfMuonfomjzpfavonf/ raMumuf&GUHvQif tysif;"mwf0if
wwfaomfvnf; aMumuf&GHUvQifrI tysif;"mwf uif;pifwwfonfom
jzpfavonf/
xdUk aMumifh
txufyg oHa0*jzpfaMumif;w&m; (8) yg;udk MuyfMuyfxifxif
qifjcifpOf;pm;jcif;jzifv
h nf;aumif;?
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 95

ukov
kd af umif;rI xufoefaom 0D&,
d &So
d rl sm;ESihf aygif;oif;jcif;
jzifh vnf;aumif;?
aumif;rIjyKrnft
h a&; taMumif;trsdK;rsdK;jyum wGew
Yf q
kd w
k ef pf
wwfMuolrsm;udk a&Smif&Sm;jcif;jzifhvnf;aumif;? oHa0*mPf
&ifo
h efap&efEiS hf aumif;rIjyKrnft
h a&; 0D&,
d w&m; wd;k wuf
jzpfymG ;vmap&ef tm;wdu
k Bf udK;pm;Mu&rnfjzpfavonf/

rdvdEyOm\ tqdktrdefY
0D&,
d \oabmvuPmudk rdvEd y Om
rif;jrwf? a,musmf ;onf tdrNf yKd usonf&adS omf tjcm;aom opfjzifh
axmufuefxm;&m\/ axmufuefxm;onf&adS omf xdt
k rd o
f nf
rNyKd us&mouJo
h ?Ykd rif;jrwf twlomvQif 0D&,
d onfaxmufuef
xm;jcif;vuPm&S\
d / 0D&,
d jzifh axmufuefxm;tyfuek af om
ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf rqkw,
f w
k Mf uuke/f
rif;jrwf? tenf;i,faomppfonfukd rsm;jym;aom ppfonfwo
Ykd nf
zsuq
f ;D &m\/ xdo
k Ukd zsuq
f ;D aomtcg rif;onf tcsi;f csi;f owd
ay;&m\? xyfyjYkd znfph u
G &f m\/ rdr\
d tenf;i,faomppfonfxH
wyfupl pftiftm;udk jznfph u
G af y;&m\/ xdk wyfupl pftiftm;ESihf
wuG tenf;i,faomppfonfonf rsm;pGmaomppfonfuzkd suq
f ;D
&mouJo
h ?Ykd rif;jrwf? twlomvQif 0D&,
d onf cs;D ajrm ufaxmuf
uefxm;jcif; vuPm&S\
d / 0D&,
d jzifh axmufuefxm;tyfuek af om
ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf rqkw,
f w
k Mf uuke/f
rif;jrwf? jrwfpmG bk&m;onf ]]&[ef;wdkU vkHUvESifh jynfhpHkaom
t&d,mwynfo
h nf tukov
kd u
f kd y,fpeG \
Yf / ukov
kd u
f kd yGm;rsm;\/
tjypf&o
dS nfukd y,fpeG \
Yf ? tjypfuif;onfukd yGm;rsm;\/ udav
omrS pifMu,faom rdrdudk,fudk aqmif&m\ }}}}[k pum;udk
vnf; a[mMum;awmfrt
l yf\ [k t&Sief m*odef rax&fjrwfu
rdvEd r if;BuD;udk rdeaYf wmfral vonf/
o Z if om ; pm a y

96 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

0D&d,udkvnf; vufudkifxm;&rnf
xdUk aMumifh ukov
kd w
f &m;rsm;udk jzpfymG ;wd;k wufapvdMk uvQiv
f nf;
aumif;? tukov
kd w
f &m;rsm;udk y,f&mS ;a&SmifcmG vdMk uvQiaf omfvnf;aumif;
o'g? apwemwdt
Yk jyif udavomudk ylyefapwwfonfh ory" mef vHUk v0D&,
d
udv
k nf; rjzpfrae vufuikd jf yKMu&rnfjzpfaMumif; aumif;pGmrSw,
f Ml u&
rnf jzpfavonf/
rSe\
f / 'ge? oDv? bm0em b,fvu
kd o
k v
kd rf sKd ;udrk qdk jzpfymG ;&,lvkd
MuygvQif ...
trIujkd yKvQif wd;k wuf&efom&S\
d qkw,
f w
k &f efr&S[
d
l ,HMk unf
aom o'g?
xdt
k rIukd jyKvky&f ef vHak vmufaom vHUI aqmfraI pwemwdt
Yk jyif?
aumif;pGmtm;xkw&f u
G af qmifwwfonfh 0D&,
d w&m;
oH;k yg;vH;k udk rvGrJ aoG vdt
k yfonf[k wd;k wuf odrw
S Mf u&
rnf jzpfavonf/
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d w&m; oH;k yg;&Sd rkH Qjzifh
ukov
kd &f Edik Nf yaD vm wpfqifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ pifppfaomfum; owd
w&m;yg ygzdv
Yk akd o;onf[k wpfqifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 97

tmHktay:rSmcdkifNrJpGmxm;wmowd
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d w&m;oH;k yg;&Sd rkH Qjzifh ukov
kd f
&Edik Nf yaD vm wpfqifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ pifppfaomfum; owdw&m;yg
ygzdv
Yk akd o;onf[k wpfqifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/ rSe\
f /
jyqdck NhJ yD;aom o'g? apwem? 0D&,
d paom jzpfazmfjzpfzuf w&m;wdu
Yk kd
oufqikd &f m 'gerI? oDvrI? bm0emrIwUkd cdik Nf rJwnfwahH tmif jyKay;wwf
aom w&m;onfum; owdw&m;yif jzpfavonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaomo'g? qGr;f awmf
wifvakd om apwem? qGr;f awmfwifvLS &ef x<uvHv
Yk jyKrI 0D&,
d &Sd
olcsif;twlww
l iG ?f qGr;f awmfwifrI xdo
k 'gpaomw&m;rsm;udk
cdik Nf rw
J nfwahH tmif jyKwwfaom owdw&m;r&So
d rl mS aeYpOfrjywf
qGr;f awmfwifvLS &aom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
o Z if om ; pm a y

98 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

oDvaqmufwnfvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaom
o'g? oDvaqmufwnfvakd om apwem? oDvaqmuf
wnf&ef x<uvHv
Yk jyKrI 0D&,
d &So
d cl sif;twlww
l iG ?f oDv
aqmufwnfrI xdo
k 'gpaom w&m;rsm;udk cdik Nf rJwnfwhH
atmif jyKwwfaom owdw&m;r&So
d rl mS aeYpOfrjywf oDv
aqmufwnfaom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
w&m;bm0emyGm;rsm;tm;xkwfvQif ukodkvf&onf[k
,HMk unfaomo'g? w&m;tm;xkwv
f akd om apwem? w&m;
tm;xkw&f m x<uvHv
Yk &Srd I 0D&,
d &So
d cl sif;twlww
l iG ?f
w&m;tm;xkwrf I xdo
k 'gpaomw&m;rsm;udk cdik Nf rJwnf
wHah tmif jyKwwfaom owdw&m;r&So
d rl mS aeYpOfrjywf
w&m;tm;xkwaf om bm0emukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
xdaYk Mumifh rnfonfu
h o
k v
kd rf sKd;rqdk aeYpOfjzpfymG ;vdv
k Qif
'ge? oDv? bm0em aumif;rIqikd &f mudpw
Ukd
trIukd vkyv
f Qif wd;k wuf&efom&S\
d ? qkw,
f w
k &f efr&Sd
[k o'gpGr;f tm;jzifh ,Hv
k nf;,Hyk grS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G &f ef vHak vmufaomvHUI aqmfrI
apwemt[kev
f nf; aumif;ygrS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G af om x<uvHv
Yk 0D&,
d vnf;
&Syd grS?
cdik Nf rJwnfwahH tmif jyKwwfaom owdw&m;vnf;&Syd grS
rnfonfu
h o
k v
kd rf sdK;rqdk aeYpOfjzpfymG ;Edik af Mumif; wpfqifh
wuf odrw
S Mf u&rnf jzpfavonf/ (aeYpOf[al om pum;
vH;k udk owdjyKcJyh g)

tyrm'rnfaom owdw&m;
yd#uwfawmf owd\ud,
k yf mG ; tyrm'[laom pum;vH;k
udk Budrzf efrsm;pGm awGUEdik Mf u\/ ukov
kd w
f &m;wdUk rarhavsmah Mumif;
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 99

jzpfaom w&m;udk tyrm' [kac:\/ bk&m;&Sio


f nf owdw&m;\
ud,
k yf mG ;jzpfaom xdt
k yrm' [laom pum;vH;k udk oH;k a0ae,s
wdt
Yk m; aeYpOfq;kH rMo0g'ay;awmfrcl ahJ vonf/ rSeyf g\/ jrwfpmG
bk&m;&Sio
f nf eHeufcif;qGr;f udpN y;D awmfrv
l Qif *Eu#k ad usmif;awmf
teD; tvkyt
f auR;&[ef; cif;xm;ay;aomae&m xdik af wmfru
l m
ajcawmfwu
Ykd kd aq;aMumawmfral vh&adS vonf/ xdk ajcaq;tif;jyif
&yfawmfr&l if;uyif &[ef;oHCmud-k
&[ef;wdUk .....
tyrm'w&m;jzihf odum oH;k yg;udk jynhpf akH tmif BudK;pm;tm;
xkwMf uukeaf vmh/
avmu jrwfpmG bk&m;&Sif jzpfyiG ahf wmfr&l m tcgumvudk
&cJv\
S /
vlUtjzpfuv
kd nf; &cJv\
S /
o'gw&m;ESihf jynhpf jkH cif;udv
k nf; &cJv\
S /
&Si&f [ef;tjzpfuv
kd nf; &cJv\
S /
olawmfaumif;w&m; emMum;&jcif;udv
k nf; (Mum;em&ef
tcGiu
hf v
kd nf;) &cJv\
S [k
tyrm' Mo0g'a'oemjzihf qH;k rawmfral vonf/
(o*gxm0*o,
H w
k ?f jA[PoH,w
k ?f uodbm&'GgZ okwt
f zGi)hf
wdy#d u ygVd-jrefrm tbd"mefu tyrm' [lonf owd
t0dy0 go owd\ ruif;jcif; (odrYk [kw)f owdEiS rhf uif;jcif; yif
jzpf ,if;\t&udv
k nf; tNrJuyfwnfaom owd? mPfEiS hf
,SOaf omowdukd aumuf&onf zGiq
hf &kd iS ;f jyxm;\/ (tyrma'g
0kpw
d owd,m t0dy0 gaom/ 'D? |? 1? 97)
xdaYk Mumifh tyrm' [lonf ukov
kd t
f mHk tNrJuyf
wnfaom owd? mPfEiS ,
hf OS af om owdukd qdv
k jkd cif;yifjzpfaMumif;
aumif;pGmodrw
S Mf uNyD;vQif? aemufq;kH ydwf y&deAd m efp0H ifawmfrcl geD;
yif txl;ta&;xm; rSmMum;awmfrcl ahJ om tyrma'e orma'x
[laom Mo0g'awmfukd OD;xdy&f u
G yf efqifMuNyD;vsuf? 'ge? oDv?
bm0em aumif;rIw&m;wdUk rarhravsmh rayghrq tNrJuyf pdwf
o Z if om ; pm a y

100 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

a&mufwnfaeaom owdw&m;jzifh jynfph akH tmif tm;xkwBf udK;


yrf;awmfro
l ifMh uonfom jzpfavonf/

owd\ eD;pGmaomtaMumif;
ae&mwGif owdw&m;jzpfymG ;zd&Yk m eD;pGmaomtaMumif;
udk odrw
S o
f ifMh uyg\/ tmHk cdik Nf rJaomtrSwo
f nm (xd&onm)
onf owdjzpfjcif;\ eD;pGmaomtaMumif; (y'|mef) jzpfaMumif;
pmayu qdyk gonf/
aus;Zl;awmf&iS f tr&yl&r[m*EmHq
k &mawmfb&k m;BuD;u owd\ tmHu
k kd rarhraysmufatmif apmifah &SmufrI
onmonf rsm;pGmuln\
D /
ukov
kd af umif;rI udpp k rjywfavhvm txHyk g onm
trSwu
f MuyfMuyfcikd Nf rJygrl b0qH;k cgeD; avmavmq,f
rSmyif xdak umif;rIrsm; ay:xifvmwwf&m uH\ tpGr;f
csnf;omr[kw?f cdik Nf rJaom onmt&if;cH&adS om owd
tpGr;f vnf;ygonf[k oN*K[fbmom#Dum rdeq
Yf akd wmf
rlcahJ vonf/
rSeyf g\/
bk&m;qGr;f awmfaeYpOfwifvLS ol? qGr;f avmif;vSLavh&o
dS l
wdYk igonf qGr;f 'um? igonfum; qGr;f 'umr [laom
trSwo
f nmonf aeYpOf qGr;f awmfwifjcif;? qGr;f avmif;
jcif;wnf;[laom 'geaumif;rIukd cdik Nf raJ tmifjyKwwfaom
owdw&m;\ eD;pGmaom taMumif;jzpf\/
oDvapmifah omol igoDvaqmufwnfxm;onf? ig
oDvo,fjzpfonf [laom trSwo
f nmonf oDvudk r
csKd;zsufrad tmif? rdrad qmufwnfxm;aom oDvudk cdik Nf rJ
atmifjyKwwfaom owdw&m;\ eD;pGmaomtaMumif;
jzpf\/
&[ef;jzpfaomol ig&[ef;[laom trSwo
f nmonf
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 101

yg&mZdu (4) yg;ponfh &[ef;oDvudk rcsdK;zsufrad tmif?


yg&mZdurusaprl &[ef;tjzpfcdik Nf raJ tmif jyKwwfaom
owdw&m;\ eD;pGmaom taMumif;jzpf\/
rdcifjzpfaomol igrdcif[al om trSwo
f nm? zcifjzpf
aomol igzcif[al om trSwo
f nmonf om;orD;wdYk
tay: rdb0wfudk rcRwfap&? rdbwdkY\ 0w&m;udk
usifah qmifjcif; cdik Nf rJatmif jyKwwfaom owdw&m;\
eD;pGmaomtaMumif; jzpf\/
w&m;tm;xkwaf eolwpfa,muf iga,m*D[al om trSwf
onmonf w&m;tm;xkwrf t
I ay: cdik Nf rJatmifjyKwwf
aom owdw&m;\ eD;pGmaom taMumif;jzpfavonf/
xdUk aMumifh ukov
kd w
f &m; aeYpOfjzpfymG ;vdo
k l rnforl qdk
rdr\
d taetxm; (&[ef;qdv
k Qif &[ef;? a,m*Dqv
kd Qif a,m*D?
rdbqdv
k Qifrb
d ) ESihf rdru
d sifah qmif&rnfh 0w&m;rsm;tay: owf
owfrw
S rf w
S f em;vnfo&d rdS w
S o
f m;rI (xd&onm) udk aumif;pGm
ESv;kH ydu
k Nf yD;vQif? oufqikd &f m 'ge? oDv? bm0em ukov
kd t
f rIwYkd
tay: cdik Nf rJatmifjyKwwfaom owdw&m;udk wpfqifw
h uf
jzpfymG ;apMu&rnfom jzpfavonf/

rdvdEyOm\ tqdktrdefY
ae&mwGif owd\ oabmvuPmudk OyrmESiw
hf uG
xyfraH vhvmoifMh u\/ rdvEd y Om t&Sief m*aoe rax&fjrwfu
owd\vuPmESp&f yfukd pMum0aw;rif;\b@mpd;k ESihf pMum0aw;
rif;\ om;MuD;&wemwnf;[laom OyrmESp&f yfEiS w
hf uG atmufyg
uJo
h Ukd rdeaYf wmfrcl \
hJ /
rif;jrwf? pMu0aw;rif;\ b@mpd;k onf pMu0aw;rif;udk
nOfw
Y ikd ;f ? eHeufwikd ;f ]]rif;jrwf oifrif;jrwf\ qifwo
Ykd nf
rQ&Su
d ek \
f / jrif;wdo
Yk nf rQ &Su
d ek \
f / &xm;wdo
Yk nf
o Z if om ; pm a y

102 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

rQ&Sd uke\
f / ajconfwo
Ykd nf rQ&Su
d ek \
f / aiGonf
rQ&u
dS ek \
f / a&Tonf rQ&u
dS ek \
f / Opmb@mtpkonf
rQ&Su
d ek \
f xdpk nf;pdru
f kd t&Sirf if;jrwfonf atmuf
arhawmfryl gavmh}} [k pnf;pdru
f kd atmufarhvsuf rif;\
Opmb@mtpkukd raysmufysufapouJo
h Ukd ?
rif;jrwf? owdjzpfonf&adS omf ukov
kd ?f tukov
kd ?f tjypf
&S?d tjypfr?hJ t,kw?f tjrwf? rnf;npf? jzLpifaom tzd&Yk dS
]w&m;wdkYum; owdy|mef av;yg;
aom w&m;wdUk udk ]]w&m;wd
wdkYwnf;? w&m;wdkYum; ory"mefav;yg;wdkYwnf;?
w&m;wdkYum; 'dyg'fav;yg;wdkYwnf;? w&m;
wdu
Yk m; ajEig;yg; wdw
Yk nf;? w&m;wdu
Yk m; Adv
k if g;yg;
wdkYwnf;? w&m;wdkYum; aAmZifckepfyg; wdkYwnf;?
w&m;wdkYum; t*Fg&Spfyg;&Sdaom t&d,mr*fwnf;?
w&m;um; orxwnf;? w&m;um; 0dyemwnf;?
w&m;um; 0dZmwnf;? w&m;um; 0drkwdwnf;}}
[k raysmufysufapwwf/
xdo
k Ukd raysmufysuaf pwwfaomaMumifh ur|mef;tm;xkwf
aom yk*Kd vfonf rS0D o
J ifah om w&m;wdu
Yk kd rS0D \
J / rrS0D J
oifah om w&m;wdu
Yk kd rrS0D ?J qnf;uyfoifah omw&m;wdYk
udk qnf;uyf\/ rqnf;uyfoifah omw&m;wdu
Yk kd rqnf;
uyf/ rif;jrwf odv
Yk Qif owdonf raysmufysufapjcif;
vuPm (tydvmyevuPm) &S\
d /
rif;jrwf? pMu0aw;rif;\ om;BuD;&wemonf ]]ol
wdu
Yk m; rif;tm; tpD;tyGm;&Su
d ek \
f / olwu
Ykd m; rif;tm;
tpD;tyGm;r&Su
d ek ?f olwUkd um; aus;Zl;rsm;uke\
f / ol
wdu
Yk m; aus;Zl;rrsm;uke}f }[k rif;\ tpD;tyGm;&So
d ?l r&Sd
olwu
Ykd kd od\/ xdo
k o
Ykd jd cif;aMumifh tpD;tyGm;r&So
d w
l u
Ykd kd
y,f tpD;tyGm;&So
d w
l u
Ykd kd odr;f qnf;ouJo
h ?Ykd aus;Zl;
r&So
d w
l u
Ykd kd y,f aus;Zl;&So
d w
l u
Ykd kd odr;f qnf;ouJo
h ?Ykd
rif;jrwf? odv
Yk Qif owdjzpfonf&adS omf tpD;tyGm;&S?d
tpD;tyGm;r&Su
d ek af om w&m;wd\
Yk jzpfjcif; oabmwdu
Yk kd
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 103

]]w&m;wdu
Yk m; tpD;tyGm;&Su
d ek \
f / w&m;wdu
Yk m;
tpD;tyGm;r&Sdukef? w&m;wdkYum; aus;Zl;rsm;ukef\/
w&m;wdu
Yk m; aus;Zl;rrsm;uke}f } [k aumif;pGmpl;prf;
wwf\/ xdo
k pYkd pl rf;wwfaomaMumifh ur|mef;tm;xkwf
aom yk*Kd vfonf tpD;tyGm;r&Sad om w&m;wdu
Yk kd y,f?
tpD;tyGm;&Sad om w&m;wdu
Yk kd odr;f qnf;\/ aus;Zl;rrsm;
aom w&m;wdu
Yk kd y,f? aus;Zl;rsm;aom w&m;wdu
Yk kd
odr;f qnf;\/ rif;jrwf odv
Yk Qif owdonf odr;f qnf;
jcif; vuPm (Oy*PeS vuPm) &S\
d /
rif;jrwf? jrwfpmG bk&m;onf ]]&[ef;wdUk igonf atmufarh
rI ]owd} udk t&mcyford ;f tvd&k t
dS yf\}} [laom
pum;udv
k nf; a[mMum;awmfr\
l [k (om"uaqmif rdeYf
awmfr\
l )/

owdw&m; vufudkifxm;&rnf
xdUk aMumifh ukodkvfw&m;rsm;udk txyfxyftcgcg jzpfyGm;?
wd k ; wuf a pvd k M uvQif v nf ; aumif ; ? tuk o d k v f w &m;rsm;ud k
y,f&Sm;? a&SmifcGmvdkMuvQifaomfvnf;aumif; o'g? apwem?
0D&d,wdkUtjyif ukodkvfw&m;wdkU NrJpGmatmufarhtrSwf&wwf
aom owdw&m;udkvnf; rjzpfraevufudkifjyKMu&rnf jzpf
aMumif; aumif;pGm rSw,
f Ml u&rnf jzpfavonf/
rSe\
f / owdukd vufuikd jf yKum txyfxyftcgcg jzpfymG ;ap
wwfaom ukov
kd rf sK;d onfomvQif tmpdPu
H ukov
kd f (tNrrJ jywf
jzpfymG ;aptyfaom ukov
kd )f tjzpfoaYkd &muf tusdK;ay;rSew
f wf?
tusdK;ay;oefwwfNrJ jzpfavonf/
xdaYk Mumifh 'ge? oDv? bm0em b,fvu
kd o
k v
kd rf sKd;udrk qdk
aeYpOf tmpdPu
aH jrmufatmif jzpfymG ;&,lvMkd uygvQif
trIujkd yKvQif wd;k wuf&efom&S\
d qkw,
f w
k &f efr&S[
d
l
,HMk unfaom o'g?
o Z if om ; pm a y

104 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

xdt
k rIukd jyKvky&f ef vHak vmufaom vHUI aqmfrI apwem?
aumif;pGmtm;xkw&f u
G af qmifwwfonfh 0D&,
d wdt
Yk jyif
ukov
kd w
f &m;tmHw
k Ukd tNrrJ jywf cdik cf ikd Nf rNJ rJ trSw&f wwf
onfh owdw&m;
av;yg;vH;k udk rvGrJ aoG vdt
k yfonf[k wd;k wuf
odrw
S Mf u&rnf jzpfavonf/
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d ? owd w&m;
av;yg;&Sd rkH Qjzifh ukov
kd f &Edik Nf yDavm ar;p&m&Sv
d m\/ rSe\
f / xdk
tajccHw&m;av;yg; pHn
k v
D Qifyif ukov
kd &f Edik Nf yD[k ajzqdx
k u
kd Nf yD
jzpfavonf/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 105

ukodkvf b,fvdk&oenf;
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d ? owd w&m; av;yg;&Sd kH
rQjzifh ukov
kd &f Edik Nf yDavm ar;p&m&Sv
d m\/ rSe\
f / xdt
k ajccHw&m;av;yg;
pHn
k v
D Qifyif ukov
kd &f Edik Nf yD[k ajzqdx
k u
kd Nf yD jzpfavonf/ trsm;em;vnf
atmif tenf;i,f &Si;f vif;ygOD;rnf/
azmfjycJyh g o'g? apwem? 0D&,
d ? owd [laom tajccHw&m;av;
yg;onf 'ge? oDv? bm0em aumif;jrwfaom trIwu
Ykd kd tmHjk yK
jzpfaompdww
f Ykd ,SO
f jzpf&um; tjypfr&Sad omw&m;wdo
Yk m
jzpf\? tjypf&adS omw&m;wdYk r[kwMf u/ aumif;aomtusK;d udak y;
rnfh w&m;wdo
Yk mjzpf\? raumif;aom tusK;d udk ay;rnfw
h &m;wdYk
r[kwMf u/
xdo
k Ukd tjypfvnf;r&S?d aumif;aomtusK;d udak y;rnfh w&m;rsm;om
jzpfaomaMumifh xdw
k &m;wdUk udk ukov
kd [
f o
k mac:&\/ tukov
kd [
f k
rac:/
o Z if om ; pm a y

106 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

xdaYk Mumifh xdo


k Ykd ukov
kd t
f rnf&aom o'g? apwem? 0D&,
d ?
owd ponfw
h &m;aumif;rsm; rdro
d Eef jzpfciG &hf vdu
k o
f nfuykd if
ukov
kd &f onf[k ac:a0:&avawmhonf/
txl;rSwfcsuf / / ae&m tbd"rmudk roifz;l aom omrefvrl sm;yif
em;vnfEikd af tmif a&;om;&onf jzpfaomaMumif-h
o'g? apwem? 0D&,
d ? owd w&m;av;yg;rQukd tajccHxm;?
xdw
k &m;rsm;onf aumif;aomw&m;rsm;omjzpf ukov
kd t
f rnf
&onf/
(rdrw
d Ukd tm;xkw&f m 'gerI? oDvrI? bm0emrIwu
Ykd t
kd aMumif;jyK)
xdo
k Ykd ukov
kd t
f rnf&aomw&m;rsm; rdrw
d o
Ykd Emef jzpfciG &hf vdu
k f
onfuykd if ukov
kd &f onf[ak c:aMumif; odv,
G af tmif a&;om;
azmfjyvdu
k &f ygonf/
tbd"rmudk oifz;l pdw,
f OS ?f apwodu,
f OS f oabmobm0rsm;
udk em;vnfuRrf;usifawmfrMl uonfh olrsm;tzdrYk mS rl (rdrw
d Ykd tm;
xkw&f m 'gerI? oDvrI? bm0emrIwt
Ykd vdu
k f jzpfymG ;&&SEd ikd cf iG &hf o
dS rQ)
ukov
kd pf w
d f 21-yg;ESihf apwoduf 38-yg;udk xdu
k o
f ifo
h vdk ,l
awmfrMl uNyD;vQif xdu
k o
k v
kd pf w
d -f apwodurf sm; rdrw
d o
Ykd Emef
jzpfciG &hf vdu
k o
f nfuykd if ukov
kd &f onf[k aqmif;yg;rsm;u &nf
Te;f ygaMumif; odrw
S af wmfrMl u&ef jzpfygonf/

apwemESifhuHw&m;\jcm;em;csuf(odkYr[kwf)
jynfph jkH cif;ig;rsKd ;
ae&mwGif apwemESihf uHwUkd \ jcm;em;csuu
f kd avhvmoifMh uyg
\/ t*Fw
k Kd &ft|uxm? t|meygVd- 'kw,
d 0*ftzGihf tm,l[eor*wm?
apwemor*wm? uror*wm? 0dyguor*wm? Oy|meor*wm [laom
or*wmw&m; (5) yg;udk zGiq
hf &kd iS ;f jyxm;\/ odrw
S v
f ,
G af tmif &Si;f vif;
azmfjyygrnf/ xdik g;yg;wdw
Yk iG -f
1/ aumif;rI? raumif;rIuw
H &m;rsm;udk tm;xkwq
f J ypKyecf Ponf
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 107

&S\
d / xdt
k m;xkwrf EI iS jhf ynfph akH eonfh tcdu
k t
f wefu
Y kd tm,l[e
or*wm- tm;xkwrf EI iS jhf ynfph akH ejcif; [kac:\/
2/ xdak umif;rI? raumif;rI w&m;rsm;udk jyKaomtcg xdt
k rIupd r sm;
udk Ny;D apwwfaom ukov
kd -f tukov
kd af pwemrsm; xif&mS ;jzpfymG ;
vm\/ xdu
k o
k v
kd -f tukov
kd af pwemrsm; cPtaetm;jzifh xif
&Sm;&Sad ecdu
k u
f kd apwemor*wm- vIUH aqmfaphpyfrEI iS hf jynfph akH e
jcif;[kac:\/
3/ xdkapwemw&m;wdkYonfvnf; rNrJaomobm0&Sdonfhavsmuf
jzpfNy;D onfah emuf csKyfaysmufMuNrJ jzpfavonf/ xdo
k cYkd sKyfaysmuf
Muygaomfvnf; (tjcm; o'g paom w&m;wdYk csKyfaysmufomG ;
ouJo
h Ykd r[kwrf
l ) taMumif;tcGin
hf
D w
G v
f Qif tusdK;0dygufukd
jzpfay:apwwfaom owx
d ;l wpfrsdK;udk csefxm;&pfcNhJ yD;rS csKyf
aysmufMuavonf/ xdo
k wx
d ;l onf &[EmtjzpfoYkd ra&muf
ao;orQ? tusK;d ay;cGi&hf onfw
h ikd af tmif cEmtpOf ude;f 0yfvu
kd f
ygNrJjzpfavonf/ xdo
k t
Ykd usdK;ay;Edik pf rG ;f onfh owx
d ;l ESihf jynfph kH
aejcif;udk uror*wm- uHw&m;ESijhf ynfph jkH cif; [kac:\/
4/ xdo
k Ykd uHw&m;ESijhf ynfph o
kH nfrS tusdK;ay;cGiBhf uHKaomtcg xdu
k f
oif&h mb0 y#doaEwnfaejzpfymG ;jcif;tusdK;? y#doaEaeNyD;
onfraS emufvnf; xdb
k 0 tvsOjf ywfawmufroGm;ap&ef 0Dxd
pdww
f \
Ykd tMum;tMum; b0ifpw
d rf sm;jzpfymG ;jcif;tusdK; ponf
jzifh y#doaEtusdK;? y0wt
d usdK;rsm; jzpfymG ;vm avonf/ xdo
k Ykd
tusKd;w&m;rsm; xif&mS ;pGm jzpfymG ;vmonfukd 0dyguor*wmtusKd;ay;ESijhf ynfph jkH cif; [k ac:\/
5/ xdkuHw&m;rsm;onf tusKd;ay;csdefwefaomtcg? ukodkvfuH?
tukov
kd t
f m;avsmfpmG i&JjzpfvwUH aomoltm; i&Jr;D vQH? trd
0rf;jzpfvwUH aomoltm; trd\0rf;Mumwdu
k ?f ewfjzpfvwUH
aomoltm; ya'omyif? Adrmefpaom edrw
d rf sm; xif&mS ;jzpfay:
vmapwwfavonf/ xdo
k aYkd om edrw
d Ef iS jhf ynfph akH ejcif;udk Oy|me
or*F dwm - edrw
d x
f ifay:vmrIEiS hf jynfph jkH cif;[k ac:\/
xdik g;yg;wdUk wGif apwemESijhf ynfph jkH cif;? uHEiS jhf ynfph jkH cif;? tusdK;ay;
ESijhf ynfph jkH cif;[laom jynfph jkH cif; (3) rsdK;onfom vd&k if;jzpf\/ xdo
k ;kH rsdK;udk
o Z if om ; pm a y

108 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

d;k &mpum;jzifh em;vnfatmif ajym&vQifaumif;rI?raumif;rIrsm;udk tm;xkwaf eonft


h cdu
k w
f iG f apwem/
xdak pwem csKyfaysmufomG ;Ny;D aemuf tusK;d ay;onfw
h ikd af tmifaom
umvtwGi;f cEmtpOf ude;f 0yfvsuf vdu
k yf guse&f pfco
hJ nfum;
uHw&m;/
xdu
k w
H &m;rsm;u vlewfe,fy,f? tyg,fb0 ponftm;jzifh
wpfcck ak om tusdK;w&m;udk xif&mS ;pGmay;jcif; 0dygu?- [laom
tqifh (3) qifo
h m vd&k if;jzpfavonf/
Oy|meor*wmESiyhf wfouf txl;odrw
S &f efrmS ...tcsKd Uyk*Kd vf
rsm;onf rdwaf umif;aqGaumif;udk trS&D ojzifv
h nf;aumif;? rdru
d ,
kd w
f ikd u
f
pdwaf epdwx
f m;wdu
Yk kd avhusifx
h m;wwfavh &So
d jzifv
h nf;aumif; aocgeD;
umv edrw
d jf zpfay:onfh (Oy|meor*wm) tcdu
k w
f iG f raumif;aom
*wderd w
d jf zpfay:vmcJv
h Qif xdek rd w
d u
f kd ajymif;vT
J &Edik af umif;wwfavonf/
(aomPrax&f\zcif rkq;kd BuD;wjzpfvJ &[ef;MuD;0wKudk axmufyg/)
(tH?|?1?365) rdwaf umif;&Szd EYkd iS hf pdwu
f kd avhusifx
h m;zdUk om rarhoifMh uyg
aMumif;/

ukodkvf b,fvdk vdkufygoenf;


rQjzifh rdrjd yKvdu
k af om ukov
kd ?f tukov
kd f uHw&m;rsm;onf
tusKd ;ay;cGirhf &ao;orQ umvywfv;kH uror*wm tjzpfjzifh wnf&adS e
MuaMumif; txdu
k t
f avsmuf em;vnfciG &hf &Scd MhJ uygNyD/ wpfqifw
h uf xdk
ukov
kd ?f tukov
kd u
f w
H &m;rsm;onf uHjyKol\aemufoYkd rnforYkd nfykH vdu
k f
ygaeMuaMumif; od&edS m;vnfMuzdYk vdt
k yfvmygonf/ rdvEd r if;BuD;ESihf t&Sif
d m0yOm vm tar;tajzudk
em*aoe rax&fjrwfw\
Ykd urzvtwb
avhvmoihMf uyg\/
rdvEd
/ / t&Sib
f &k m;em*aoe? emrfyk jf zifh ukov
kd u
f H
udk vnf;aumif;? tukov
kd u
f u
H kd vnf;aumif;
jyKvkyMf uyg\/ xdu
k w
H o
Ykd nf tb,fae&m wnf
&Sad eygukeo
f enf;/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 109

t&Sief m*aoe /

/ rif;jrwf? xdu
k w
H o
Ykd nf t&dyu
f o
hJ Ykd tpOfwpdu
k f
aemufrS vdu
k u
f ek \
f /
rdvEd
/ / t&Sifbk&m;? xdkuHw&m;wdkYonf ae&m
vnf;aumif;? ae&mvnf;aumif; wnf&dS
uke\
f [k jyEdik yf grnfavm/
t&Sief m*aoe / / rif;jrwf? xdu
k w
H &m;wdo
Yk nf ae&mvnf;
aumif;? ae&mvnf;aumif; wnf&u
dS ek \
f
[k jyjcif;iSm rwwfaumif;yg/
rdvEd
/ / Oyrmay;awmfryl g t&Sib
f &k m;/
t&Sief m*aoe / / rif;jrwf? toD;roD;ao;aomopfyifwYkd
opfyif\ toD;wdo
Yk nf ae&m? ae&m
wnfuek \
f [k xdo
k pfyif\ toD;wdu
Yk kd jyEdik yf g
rnfavm/
rdvEd
/ / t&Sib
f &k m;? rjyEdik yf g/
t&Sief m*aoe / / rif;jrwf? twlomvQif tpOf\ rjywfjcif;
aMumifh ae&mvnf;aumif;? ae&mvnf;
aumif; xdu
k w
H o
Ykd nf wnf&u
dS ek \
f [k jyjcif;iSm
rwwfaumif;/
rdvEd
/ / t&Sifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfyg
ay\/
em;rvnfEikd af o;olrsm;twGuf txufygtar;tajzudyk if tenf;
i,f &Si;f vif;jyygOD;rnf/ uHw&m;wdo
Yk nf cEmtpOf t&dyo
f zG,v
f u
kd yf g
aeonf[al om rlu,
kd
l rdvEd rif;BuD;u xdu
k w
H &m;wdo
Yk nf uHjyKol\ OD;acgif; ude;f
atmif;vsuf vdu
k yf gaeonf? ESv;kH tdrf ude;f atmif;vsuf vdu
k yf g
aeonf? vufarmif;ude;f atmif;vsuf vdu
k yf gaeonf ponfjzifh
jyEdik yf grnfavm[k ar;\/
t&Sief m*odeu
f xdo
k jYkd y rjzpfEikd af Mumif;? toD;roD;ao; (oD;
vwHU) aomopfyif xdkopfyif\ toD;wdkYonf ckaetcg
tjrpfem;udk a&mufaeNyD? yifpnfem;udk a&mufaeNyD? tudik ;f rBuD;
o Z if om ; pm a y

110 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

em; a&mufaeNyD? udik ;f vufwufawGem; a&mufaeNyD[k ajymEdik yf g


rnfvm; jyefar;\/
xdo
k aYkd jym rjzpfEikd yf gaMumif; rdvEd rif;BuD;u jyefajzavonf/
xdt
k ar;tajzudk axmufaI omf opfoD;yif roD;ao;apumrl
opfoD;udk jzpfapwwfaom "mwfowdrsm; opfyif xif&Sm;&SdouJhodkU
aumif;rIuH? raumif;rIuHrsm;udk jyKolwdkY\ oEmeftpOf cEmtpOf
vnf; aumif;usdK;? raumif;usKd;udk jzpfapwwfonfh uHw&m;owrd sm;
udef;0yfvQuf &SdaeaMumif;udk ,Hrk mS ;uif;pGm aumif;aumif;BuD; odEikd Mf u
NyDjzpfygonf/
(odkYjzifh trQa0vdkaomolwdkYonf OD;pGm rdrdwdkYoEmef 'ge?
oDv? bm0emrsm;udk t&if;cHaom ukodkvfw&m; jzpfyGm;wnf&Sdvm
atmif BudK;pm;tm;xkwfMu&avonf/ xdkodkYtm;xkwfojzifh rdrdoEmef
jzpfcGifh&vdkufaom ukodkvfuH (apwem\owd) rsm;udk ywd [kac:av
onf/ xdkywdudk jyefvnf rQa0ay;jcif;udkyif ywd'ge [k ac:&av
awmhonf/)
ae&mrSp wd[w
d rf [mukov
kd ?f orx-0dyemukov
kd f
rsm;twGuf ta&;ygaom orm"dw&m;ESihf ynmw&m;wdt
Yk aMumif;udk quf
vufa&;om;azmfjyygOD;tH/h

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 111

tmHkwpfckwnfMunfNidrfoufpGm&Sdaewmorm"d
pifppftm;jzifh ae&mwGif wd[w
d f r[mukov
kd jf zpfymG ;&eftwGuf
t"duusaom ynmtaMumif;udk ajymoifNh yrD eS af omfvnf; orm"duo
k v
kd f
udk xlaxmifvMkd uolrsm;\ tusK;d iSmvnf;aumif;? orm"d b
H u
d a 0 bma0x?
orm[dawm? bdua 0? bduK ,xmblwH yZmemwd [laom ygVdawmft&
orm"d&adS omoltm; [kww
f ikd ;f rSepf mG jrifoEd ikd af ommPf jzpfvm&onfom
jzpfaomaMumifh vnf;aumif;? 'geukov
kd pf onfvnf; wnfMunfNidrf
oufaom orm"d&rdS \
I tcef;u@onf ta&;ygonfom jzpfaomaMumifh
vnf;aumif; ynm\ a&SUOD;pGmorm"dtaMumif;udk tweftoifrh Q a&;om;
azmfjy&ygvdrOhf ;D rnf/
o Z if om ; pm a y

112 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

orm"d
tmHw
k pfct
k ay: (,Hrk mS ;oHo,jzifh *PSmrNidrjf zpfaewwfaom
0dpu
d pd m ESihf ysHUvGirhf I O'p oabmwdu
Yk kd qefu
Y sif) wnfMunfNidro
f ufpmG
wnfaeaom oabmudk orm"d[k ac:&\/ xdo
k rm"donf o'g? apwem?
0D&,
d ? owd? ynm paom twlwuG jzpfay:jzpfzufw&m;rsm;udk tmHk
wpfcw
k nf;tay: wpfpw
k pfpnf;wnf; pnf;pnf;vH;k vH;k jzpfatmif aygif;pk
ay;jcif;oabm&S\
d / ud,
k pf w
d Ef pS yf g; csrf;omjcif; okconf orm"d\ eD;pGm
aomtaMumif; y'|mefjzpfaMumif; pmayu qdak vonf/

rdvdEyOm\tqdktrdefY
ae&mwGif orm"d\ oabmvuPmudk OyrmESiw
hf uG avhvm
oifMh u\/ rdvEd y Om t&Sief m*aoe rax&fjrwfu orm"donf BuD;rSL;
jy|mef;jcif; yrkc vuPm&Sad Mumif; Oyrmrsm;ESiw
hf uG atmufyguJo
h Ykd
ajzMum;awmfrcl \
hJ /
rif;jrwf? pkvpfrGrf;cReftxGwfwyfaom tdrf\ tjcif[lorQ
tm;vH;k wdo
Yk nf pkvpfrrG ;f cReftxGwo
f Ukd a&mufuek \
f / txGwf
Gwu
f ikd ;f uke\
f / txGwf pk;kH uke\
f / pkvpfrrG ;f cReftxGwu
f kd
xdt
k jcifopf0g;wdx
Yk uf jrwf\[k qd&k ouJo
h ?Ykd rif;jrwf? twl
omvQif ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf orm"dvQif jy|mef;uke\
f /
orm"d Gwu
f ek \
f / orm"d udik ;f uke\
f / orm"d Iid ;f uke\
f /
rif;jrwf? wpfpw
kH pfO;D aomrif;onf t*Fgav;yg;&Sad om ppfonfEiS hf
twl ppfajrjyifoUkd oufa&muf&m\/ qifwyf? jrifwyf? &xm;wyf?
ajconfo&l w
J yf[al om ppfwyftiftm;wdo
Yk nf xdrk if;omvQif
tBuD;trSL; &Su
d ek \
f / xdrk if; Gwu
f ek \
f / xdrk if; udik ;f uke\
f /
xdrk if; Iid ;f uke\
f / xdrk if;odo
Yk mvQif tpOfvu
kd u
f ek o
f uJo
h ?Ykd rif;
jrwf? twlomvQif ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf orm"dvQif
jy|mef;uke\
f / orm"d Gwu
f ek \
f / orm"d udik ;f uke\
f / orm"d
Iid ;f uke\
f / rif;jrwf odv
Yk Qif orm"donf? BuD;rSL;jy|mef;jcif;
vuPm &S\
d /
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 113

rif;jrwf? jrwfpmG bk&m;onf &[ef;wdYk wnfMunfrI orm"d


w&m;udk yGm;rsm;ukeaf vmh? wnfMunfaom &[ef;onf [kwf
k nf; a[mawmfrt
l yf\/ ([k
wdik ;f rSepf mG od\[k a'oemudv
om"uaqmif rdeaYf wmfr\
l )

orm"dr*if(3)yg;
ae&mwGif orm"d\ oabmudk r*i&f pS yf g;twGi;f odYk oGi;f
azmfjy&vQif tawmftwef em;&Si;f zG,&f m &S\
d / r*i(f 8)yg;udk oDvr*i?f
orm"dr*i?f ynmr*i[
f k tkypf zk UJG vQif(1) orm0gpm? ormurE ? ormtmZD0wdu
Yk kd oDvr*it
f yk pf ?k
(2) orm0g,mr? ormowd? ormorm"dwu
Ykd kd orm"dr*it
f yk pf ?k
(3) orm'd|Ed iS hf ormouFyw
u
Ykd kd ynmr*it
f yk pf k [k oH;k tkypf k cGjJ cm;
owfrw
S f Edik af vonf/
xdw
k iG f trSwpf Of(2) eHygwfjy orm"dr*if oH;k yg;tkypf w
k iG f orm
0g,mr [lonf aumif;rGerf eS u
f efpmG tm;xkwo
f nfh 0D&,
d ? ormowd[l
onf pdwu
f kd tmHt
k ay: aumif;pGmxm;&Srd I owdjzpfNyD;? ormorm"d
[lonfum; tmHt
k ay: wnfMunfNidro
f ufro
I abm {u*wmyif jzpf
avonf/

tmHkwpfcktay:
wnfMunfNidrfoufpGm&Sdaewm orm"d
ur|mef;tvkyfudk BudK;ukwftm;xkwfolwdkUonf owd ESifh
f ?
0D&d,udk ajcukwf,l orm"dudk xlaxmifMu &NrJ jzpfavonf/ rSe\
Oyrmtm;jzifh tmemygeur|mef;udk tm;xkwo
f w
l Ykd ? av0ifwikd ;f - xGuf
wdik ;f rjywfwrf; apmifMh unfah erIonf owdjzpfNy;D ? ,cifvkd tvdt
k avsmuf
0ifaexGuaf erIrsdK; rjzpfap&bJ &Snaf pvdu
k &Sn?f wdak pvdu
k wd?k vdo
k vdk
o Z if om ; pm a y

114 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

jyKjyifxed ;f
d qufumqufum SLoGi;f SLxkwrf I jyKvky&f ef tm;pdu
k af erI
oabmonf 0D&,
d jzpfavonf/
xdo
k wdEiS hf 0D&,
d onf ESmacgif;aygufrS 0ifxu
G af eaom av
tay:om apmifMh unf?h xde;f jd cif; jyKaeMuonf jzpf&um; pdwt
f pOfonf
rMumrwifrrD mS yif xdEk mS acgif;avtay:om Nidro
f ufpmG wnfvmav
awmhonf/ xdo
k Ykd (tmemygetvkyu
f kd tm;xkwo
f w
l Ykd ) ESmacgif;avwnf;
[laom tmHk pdwt
f pOfNidro
f ufpmG wnfNidrv
f mrIukd orm"d [k ac:qdk
&avonf/
xdo
k Ykd pdwt
f pOf Nidro
f ufwnfNidrv
f monf [l&mvnf; pdww
f Ykd
xH;k pH&o
dS nft
h wdik ;f pdwu
P
wpfcsufcefrY Q wnfwjhH cif;rsKd;um;r[kwaf y/
0ifavxGuaf vpaom wpfcw
k nf;aomtmHk pdww
f pfcNk y;D pdww
f pfck pOf
qufrjywf xyfumxyfum wnfMunfNidro
f ufaerIoabmudo
k m orm"d
[k qdv
k akd vonf/ xdo
k abmudk pmayu ]avNidrf&m wnfNidrfpGmxGef;
awmufyaeonfh qDrD;vQHESifhwlonf} [k Oyrmay;awmfrMl uavonf/

psmeft*Fgrsm;jzpfay:vmjcif;
ae&mwGif orm"duo
k v
kd t
f vkyu
f kd tm;xkwBf udK;ukwaf wmfrl
Muukefaom a,m*DoljrwfwdkYtusdK;iSm psmeft*Fgrsm;xif&Sm;jzpfay:
lypsmefuo
k v
kd w
f &m;rsm; jzpfymG ;ay:aygufyu
kH kd &dyrf d rkH Q azmfjycJ&h ygvdrOhf ;D rnf/
psmeft*Fg ig;yg;wdw
Yk iG -f
tmHt
k ay: pdwu
f kd wGe;f wifay;rIoabmudk 0dwuf/
xdt
k mHt
k ay: xyfwvJvJ oH;k oyfrI oabmudk 0dpm&/
xdt
k mHt
k ay: ESpo
f ufrI oabmudk yDw/d
xdt
k mHu
k t
kd rSjD yK csrf;omudk cHpm;&rIoabmudk okc/
xdt
k mHt
k ay: wnfNird v
f mrI oabmudk {u*wm [k ac:qdo
k nf/
Oyrmtm;jzifh tmemygeur|mef;udk tm;xkw&f m xdpk smeft*Fg
ig;yg;jzpfymG ;yHu
k kd azmfjyygOD;rnf/ tmemygeur|mef;udk Irw
S &f m ESmacgif;rS
0ifaexGuaf eaomavonf tIcHtmHk(y&duredrdwf)jzpf\/ xdk tIcH
tmHk avedrw
d t
f ay: pdwu
f kd ra&mufa&mufatmif wGe;f wifay;aerIoabm
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 115

onf 0d w uf oabmjzpf\/ xdak vedrw


d t
f ay: rvGww
f rf;apmifMh unfh
aerIoabmonf owd? 0ifav xGuaf vudk tpOfrysufap&bJ rdrt
d vdk
&So
d vdk twdt
k &Snf xde;f
d SLdu
I &f ef tm;pdu
k af erIoabmonf 0D&d,
jzpf\/
xdo
k Ykd pOfqufrjywf av0ifwikd ;f xGuw
f ikd ;f owd0&D ,
d tm;aumif;
aumif;jzifh Irw
S v
f maomtcg pdwo
f nf y&durerd w
d -f avaMumif;tay:
wpfpxufwpfp wd;k wufwnfMunf Nidro
f ufvm\/ xdt
k cg avedrw
d rf S
onf ykvv
J ;kH o@mef? 0g*Gr;f qdik o
f @mef? rd;k wdrw
f u
kd o
f @mef a&Ta&mif?
aiGa&mif pojzifh xl;jcm;aom ta&miftvif; edrw
d u
f av;rsm;udk jrifawGU
vmMu&\/ xdo
k Ukd jrifawGUvm&aom tvif;edrw
fd rf sm;udk O*[edrdwf [k
ac:\/ xdOk *[edrw
d f ta&miftvif;onfum; wm&Snw
f mrsm; tMunfrh cH
wwfao;? pdu
k Mf unfrh nfjyKvdu
k v
f Qif rMumrwif aysmufu,
G o
f mG ;wwf\/
xdt
k csderf sKd;wGif a,m*Donf 0dwufoabmudk ydrk x
kd if&mS ;apNyD;
vQif rlv 0ifav xGuaf v- y&durerd w
d f tay:odo
Yk m pdwu
f kd wGe;f wif
owd 0D&,
d aumif;aumif;jzifh 0ifav-xGuaf v ponfjzifh Irw
S Nf rJ
Irw
S &f \/ xdo
k Ukd Irw
S v
f maomtcg wpfbufu jzpfay:vmaom ta&mif
tvif; O*[edrw
d o
f nf ,cifxuf cyfMumMum tMunfch v
H monfukd
awGUvm&wwf\/ pdu
k Mf unfah omfvnf; raysmufrysuf ra&TUrajymif;awmh
bJ tMunfch o
H nfh tqifu
h kd a&mufvm\/ xdo
k Ykd wpxufwp wd;k wuf
Munfvif tMunfch v
H mvQif xdek rd w
d u
f kd y#dbm*edrdwf [k wpfqifw
h uf
ac:&\/
xdyk #dbm*edrw
d t
f qifo
h Ykd a&mufaomtcg xdek rd w
d u
f kd rlvt&G,f
tpm;xuf BuD;apjcif;? ao;apjcif;? vH;k apjcif;? jym;apjcif;? &Snaf pjcif;?
wdak pjcif; pojzifh rdrt
d vd&k o
dS vdk Edik Ef ikd ef if;eif; apcdik ;f Edik &f ef wpfqifw
h uf
BudK;pm;&\/ xdo
k Ykd Edik Ef ikd ef if;eif; vdo
k vdk apcdik ;f Edik v
f maomtcg psmeft*Fg
rsm; jzpfymG ;rIrsm; txl;xif&mS ;vm\/
xdMk unfvifawmufyaeaom y#dbm*edrw
d t
f mHt
k ay:odYk pdwu
f kd
wGe;f wifay;rI oabmonf 0dwuf/
xdek rd w
d t
f mHu
k kd rdrt
d vd&k o
dS vdk BuD;ap? ao;ap? vH;k ap? jym;ap?
&Snaf p? wdak p&eftwGu?f BuD;apBuD;ap? ao;ap-ao;ap pojzifh
xyfwvJvJ oH;k oyfay;aerI oabmonf 0dpm&/
o Z if om ; pm a y

116 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

xdky#dbm*edrdwftmHktay: tifrwef ESpfoufauseyfvmrI


oabmonf yDw/d
xdyk #dbm*edrw
d t
f mHu
k t
kd rSjD yK xl;jrwfaom csrf;omwpfrsdK;udk
cHpm;vm&rIoabmonf okc/
xdyk #dbm*edrw
d t
f mHt
k ay: pdwt
f pOf xl;xl;uJuJ wnfNidrv
f m
rI oabmonf {u*wm/
xdo
k Ykd 0ifavxGuaf vudk tmHjk yK Irw
S af eaompdwf xdpk smef
t*Fgig;yg; odoo
d mom xifxif&mS ;&Sm; jzpfygG ;ay:aygufvmvQif if;udk
lyg0p& yxrpsmef ukov
kd pf w
d [
f k ac:&avawmhonf/
ae&mwGif lyg0p&r[*Kwfpsmefuo
k v
kd pf w
d f z ponfh
twlwuG jzpfazmfjzpfzuf apwodurf sm;pGm &Syd gvsuf tb,faMumifh 0dwuf
paom apwoduif g;yg;udo
k m psmeft*Fgtjzpf owfrw
S &f ygoenf;[k ar;jref;
zG,f &Sd\/
xdt
k ar;twGuf - lyg0p&psmefuo
k v
kd pf w
d f z ponfh twl
wuG jzpfazmfjzpfzuf apwodurf sm;pGm &Syd gaomfvnf; 0dwufpaom
apwoduif g;yg;uom tmHk pl;pdu
k pf mG Ijcif;[laom OyedZs meudp? qefu
Y sif
buf eD0&Pw&m;wdu
Yk kd y,f&mS ;avmifNrKd ufjcif;[laom psm,eudp &Sad om
aMumif?h apwoduif g;yg;udo
k m psmeft*Fg[l owfrw
S rf n
S ahf c:&aMumif;
q&mwdYk ajzqdak wmfrMl uavonf/
(onfrSm orxpsmefukodkvf jzpfyGg;yHkudk odvG,fHk azmfjycJhjcif;rQom
jzpfNy;D ? <uif;aom ur|mef;rsm;ESihf <uif;aom psmeftqifq
h ifh wufyrkH sm;udk
pmtkyfESifh roufqdkifvGef;ojzifh csefvSyfcJh&ygawmhonf/)/ )

tvSLjyKpOfrSmvnf;
pdwftpOfwnfMunfrIta&;ygygonf
pifppf orm"dw&m;onf psmefw&m;wnf;[laom r[*Kwfuo
k v
kd f
udk tm;xkwrf I om ta&;ygonfum; r[kw?f 'ge oDv paom umrm
0p&ukov
kd u
f kd tm;xkwrf I vnf; ta&;ygonfom jzpfyg\/ 'get&m
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 117

tvSLjyKvkyo
f o
l nf tvSLjyKpOftcg vSLvdak omapwem? vSLzG,0f wK?
tvSLcHy*k Kd vfwt
Ykd ay:om pdwu
f kd a&mufapoifMh u\/ xdo
k ;kH rsKd;rSwyg;
tjcm;wpfyg;udk pdwaf &mufaevQif xd'k geukov
kd f orm"dw&m; qkw,
f w
k f
rIaMumifh tusKd ;ay; xufoefoifo
h avmuf rxufoefbJ &Sw
d wfavonf/
ae&mwGif orm;d;k usqGr;f uyfvLS rIwpfck BuHKcJ&h yHu
k kd odom
Hrk Q Mum;nyaf zmfjyvdyk g\/ xdt
k vSLwGif tvSL&Sirf sm;\ rsufEmS onf
(qGr;f uyfqt
J cg) qGr;f 0dik ;f vnf;r&S?d tvSLcH yk*Kd vfwUkd vnf; r&S?d wzswf
zswfvufaeaom uifr&mrD;rsm;qDom &Scd \
hJ / w&m;emaomtcgvnf;
olw\
Ykd pdwo
f nf w&m;awmftay: oufouf0if0ifr&S?d wDww
D mwmjyK
aeaom tcgvnfom;uav; tay:vnf;aumif;? w&m;a[mpOfwek ;f rSm
rS a&muf&v
dS maeMuaom {nfo
h nfwt
Ykd ay:vnf;aumif;om &Sad ecJ\
h /
O'pE ydS pf uf pdwyf sUH vGirhf 'I Pfukd cHaecJMh u&&Smaom oabmaywnf;/ (tvSL
udk aumif;pGmay;vSLNyD;onfah emufrS trSww
f &"mwfykH u
kd ,
f Ml ujcif;udrk l
rqdv
k ykd g/)
rQqdv
k Qif xdo
k Ykd orm"duif;uGm wnfMunfrrI ygbJ ay;vSLMu
aom 'gersdK;ESihf orm"d&&dS dS wnfMunfrrI sm;pGmjzifh ay;vSL&aom'gersdK;
tusKd ;ay; rnfrQumG jcm;rnfukd tuJcwfEikd Mf uavmufNyD jzpfyg\/ xdkUaMumifh
tv'gejyKpOfvnf; rdrdtvSLtay: orm"dudk jzpfyGg;apMuNyD;vQif
bkef;BuD;a[mcJhaom 'gew&m;\ trnfudkrQ rrSwfrdEdkifcJhavmufaom
tvSL&Sifrsm; pm&if;rS rdrdwdkUudk,fudk y,fzsufawmfrlMuukef&m\/

oDvaqmufwnfaomtcgvnf;
wnfMunfrIoabm ta&;ygygonf
pifppftm;jzifh 'gerI jyKMuaomtcgrSom r[kwaf o;? oDvaqmuf
wnfaomtcgvnf; rdrad qmufwnfaom oDvodum yk'af wmfwt
Ykd ay:
wnfMunfrI orm"doabmudk jzpfapoifMh u\/ q&mbke;f BuD;u t'dEm
'gem .... [k wdik af y;onfuykd if t'dE' gem .... ponfjzifh qdrk q
d &kd m
vdu
k q
f akd eMuolrsm; trsm;yif&MdS u\/ oDvaqmufwnfNy;D onfh aemufwiG f
vnf; rdrad qmufwnfxm;cJah om oDvtay: tenf;i,frQ jyefveS f
o Z if om ; pm a y

118 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

oH;k oyfjcif; rjyKMubJ axGaxG&m&m awmpum;awmifpum; ajyma[m


&,farmaerIrsm;jzifh tcsdeu
f kd ukeq
f ;kH apMuolrsm; trsm;tjym;yif &SMd u\/
wu,fwrf;rSm oDvaqmufwnfqJtcgvnf; rdrdcH,l
aqmufwnfaeaom oDvodumyk'fawmfwdkYtay: teuft"dyg,fudk
NcKH iHrk o
d nftxd wnfMunfro
I rm"doabmudk jzpfapoifMh uNy;D ? aqmufwnf
Ny;D onfah emufwiG v
f nf; rdrad qmufwnfcahJ om oDvodum yk'af wmfrsm;udk
atmufarhjcif; oDvmEkwd paom bm0emwpfrsK;d rsK;d udk vufuikd jf yKum
wnfMunfNidro
f ufro
I abm orm"dw&m;udk jzpfymG ;apoifMh uonfom
jzpfavonf/
rSe\
f / odo
Yk rm"d tNct
H &Hjzifh jyKvkyMf uaom 'ge? oDvponfh
umrm0p& ukov
kd w
f &m;wdo
Yk nf ynmmPf jzpfapEdik &f eftwGuf BuD;pGm
aom taxmuftulukd ay;Edik Mf uonfom jzpf&um;? mPor,w
k fmPfEiS ,
hf OS af om wd[w
d u
f o
k v
kd jf zpfygG ;&eftwGuf vGepf mG eD;uyf vG,u
f l
oGm;NyD jzpfavonf/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 119

tmHk\trSefoabmudkodwm mPf
,cktcgrSp jyKMuorQ aumif;rI[o
l rQwdo
Yk nf mPor,w
k f
wd[w
d u
f o
k v
kd rf sdK; jzpfygapjcif;tusdK;iSm? jyKvkyo
f rQ aumif;rIt00wdUk
a&SUjyqdck NhJy;D aom o'g? apwem? 0D&,
d ? owd? orm"d paomw&m;rsm;tjyif
mPfynmudv
k nf; rjzpfrae ygap&rnft
h aMumif; jyqd&k awmhrnf jzpfyg\/

mPf
tmHu
k v
kd u
kd
f tedp 'ku tew [lvnf;aumif;? 'kuo
pm
ork',opm r*opm eda&m"opm [lvnf;aumif;? ukodkvf"rtukodkvf"r [lvnf;aumif;? uH-uH\tusKd; [lvnf;aumif;
ponftm;jzifh [kwrf eS o
f nft
h wdik ;f txl;txl;tjym;jym; uGjJ ym;jcm;em;pGm
odwwfaomoabmudk mPf[k ac:&\/ xdk mPfuykd if orm'd|?d tod?
tvdrm ? ynm? 0dZm ? tarm[ ponfjzifv
h nf; tvsO;f oifo
h vdk ac:qd\
k /
xdk mPfonf [kwrf eS af omoabmudk xd;k xGi;f odwwfaom oabm&S\
d /
tmH\
k trSeo
f abmudk xif&mS ;xGe;f yatmifjyKwwf\/ oifw
h ifah vsmufywf
pGm ESv;kH oGi;f jcif; a,medaomreodum&onf mPfjzpf&eftwGuf eD;pGm
aomtaMumif;jzpfaMumif; pmayu qdak yonf/
o Z if om ; pm a y

120 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

rdvdEyOm\ tqdktrdefY
ae&mwGif rdvdEyOmvm mPfynm\oabmvuPmudk
OyrmESiw
hf uG avhvmoifMh uyg\/ rdvEd y Om t&Sief m*aoe rax&fjrwf
onf ynm\ eD;pGmaomtaMumif;jzpfonfh reodum&ESihf ynm\ vuPm
wdu
Yk kd atmufyguJo
h Ykd jcm;em;pGm rdeaYf wmfrcl \
hJ /
rif;jrwf? reodum&onf H;k pkjcif;vuPm &S\
d ? ynmonf
ydik ;f jzwfjcif;vuPm &S\
d /
rif;jrwf? rka,mpyg;&dwo
f rm;onf vuf0v
J ufjzifh rka,mpyg;qkyf
udk udik q
f yk
f vuf,mvufjzifh wHpOfukd udik q
f yk Nf yD;vQif rka,m
pyg;qkyu
f kd &dwjf zwfouJo
h ?Ykd rif;jrwf? twlomvQif ur|mef;
tm;xkwaf om yk*Kd vfonf reodum&jzifh pdwu
f kd zrf;,lqyk u
f ikd f
ynmjzifh udavomwdu
Yk kd ydik ;f jzwf\/ rif;jrwf? odUk vQif
reodum&onf H;k pkjcif;vuPm&S\
d / ynmonf ydik ;f jzwfjcif;
vuPm&S\
d / ([k ajzMum;awmfr\
l )
wzefvnf; ynm\ xGe;f vif;awmufyjcif;vuPm &So
d nf\
tjzpfu-kd
wpfenf;aomfum; ynmonf xGe;f vif;awmufyjcif;vuPm&S\
d /
rif;jrwf? a,musmf ;onf rdu
k af rSmifaomtdrf qDr;D udk oGi;f &m\/
oGi;f NyD;aomqDr;D onf trdu
k af rSmifukd rIwv
f iT v
hf suf ta&mifukd
jzpfapum tvif;udx
k eG ;f jy tqif;wdUk udk ay:vGiaf tmifjyKouJo
h ?Ykd
rif;jrwf? twlomvQif ynmjzpfonf&adS omf t0dZm trdu
k af rSmif
wdu
k u
f kd rIwv
f iG (hf zsufq;D )\/ 0dZmtvif;a&mifukd jzpfay:ap\/
mPftvif;a&mifukd xGe;f jy\/ t&d,mopmwdu
Yk kd xif&mS ;ay:vGif
atmif jyK\/
xdkodkYxif&Sm;jcif;aMumifh ur|mef;tm;xkwfaom yk*dKvfonf
tNrJr&Sd tedp [k vnf;aumif;? qif;&Jtwd'u
k [k vnf;
aumif;? om,mwyfrufp&m tpdik t
f cJtESprf &Sd tew[kvnf;
aumif;aumif;rGerf eG af jzmifrh eS af ommPfjzifh IjrifEikd \
f / rif;jrwf
odUk vQif ynmonf xGe;f vif;awmufyjcif; vuPm&S\
d [k
(ajzMum;awmfr\
l )/
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 121

tvdrfmPf ESifh 0dwuf


avmu rm,m[k ac:aom tvdrf mPfwpfrsdK;vnf;&Sad o;\/
pifppf xdu
k vdru
f uspfjyKwwfaom 0Oeynm
ynm- rm,mmPf[o
l nfum;
mPftppfr[kwf? mPftwkomjzpfonf (odkYr[kwf) tBuHtpnf
tm;aumif;rI 0dwufrsK;d om jzpfonf[k q&mjrwfwUkd rdeq
Yf akd wmfrMl uuke\
f /
rsm;aomtm;jzifh *kPyf umoeudk rufow
l \
Ykd oEmef mPf
tppfr[kwaf om xd0k OemPf? rm,mmPfw\
Ykd oabmudk aygavmBuD;
awGU&wwf\/ wcgw&H xdk mPftwkwo
Ykd nf 'ge oDv paom aumif;aom
trIukd jyKMu&maomfrv
S nf; yl;0ifwu
JG yf ESyd pf ufwwfaom oabm&S\
d /
tcsKdUaom 'geyGBJ uD;rsm;? tcsKdUaom w&m;yGBJ uD;rsm;udk aqmif&u
G Mf u&m
pDpOfaqmif&u
G o
f t
l csdKU\ oEmefwiG f xdo
k abmrsm;udk tawGU&rsm;wwf
avonf/
xdo
k rl sdK;wdo
Yk nf 'getay:? w&m;tay: mPfoufa&mufonf
roufa&mufonfxuf? vlpnfum;&ef twGuu
f rkd l bufpakH xmifph rkH S BuHzef
pOf;pm;avh&w
dS wfMu\/ pifppf xdo
k abmonf mPfoabmum;r[kw?f
BuHpnfpOf;pm;wwfaom 0dwufoabmrQomjzpfavonf/ (,aeYacwf
w&m;yGJrsm;pDpOfMu&m txl; [laompum;vHk;udk ryg-ygatmif xnfh
oHk; ae&mwum txl;w&m;yGJ[k aMumfnmaeMujcif;udkvnf; pOf;pm;
oifhMu\)

ukodkvfjyK&m tvdk&SdtyfaommPf
pifppf wd[w
d u
f o
k v
kd jf zpfap&eftwGuf tvd&k t
dS yfaom mPfrsKd ;
um; uyfvsufqckd ahJ om 0OemPf rm,mmPfrsm;ESihf tBuHtzefaumif;
aom 0dwufoabmrsKd ;um; r[kw?f aumif;aomtrIukd jyKMupOfwiG f qdik &f m
qdik &f m tmHu
k v
kd u
kd
f onfum;tedp onfum;'ku onfum;
tew[
l vnf;aumif;? oabmum;'kuo
pm oabmum;ork',
opm oabmum;r*opm oabmum;eda&m" opm[lvnf;aumif;?
onfum;ukov
kd "f r-onfum;tukov
kd "f r [lvnf;aumif;?
o Z if om ; pm a y

122 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

onfum;uH- onfum;uH\tusdK;[lvnf;aumif; ponftm;jzifh


tmH\
k oabmtrSeu
f kd [kwrf eS o
f nft
h wdik ;f txl;txl;tjym;jym; uGjJ ym;
jcm;em;pGm odwwfaommPftppf ynmtppfoabmudo
k m tvd&k t
dS yf
avonf/

orm'd|d trsdK;tpm;rsm;
ae&mwGif mPf\ trnfrsKd;uGjJ zpfaom orm'd|t
d rsdK;tpm;
rsm;udk avhvmoifMh u\/ Oy&dyPmo ygVdawmf? r[mpwm&Douokwf tmoa0gw&m;wd\
Yk tmHjk zpfaom aumif;rI\tzdjYk zpfaom cEm
[laomtusdK;udak y;wwfaom rSepf mG odjrifjcif;orm'd|dESihf
tjypfuif;aom tmoa0gw&m;wd\
Yk tmHrk [kwaf om avmuudk
vGeaf jrmuf avmukw& mjzpfaom r*f\tpdwt
f ydik ;f jzpfaom
rSepf mG odjrifjcif;orm'd|d [l orm'd|d ESprf sK;d &Sad Mumif; bk&m;&Sif
a[mawmfrcl \
hJ /
xdo
k w
k e f\tzGihf (u) 0dyemorm'd|d (c) uruwm
orm'd|d (*) r*orm'd|d (C) zvorm'd|d (i) ypa0uPmorm'd|d [l
orm'd|d ig;rsKd ;jzpfEikd o
f nft
h aMumif;udk t|uxmq&mu zGiq
hf &kd iS ;f jyxm;\/
xdik g;rsdK;wdw
Yk iG -f (u) ESihf (c) udk avmuDorm'd|d [lvnf;aumif;? (*?
C? i) trSwjf ywdu
Yk kd avmukw& m orm'd|d [lvnf;aumif; q&mjrwfwYkd
xyfrcH jJG cm;jyawmfrMl ujyefavonf/

uruwm orm'd|dmPfESifh 0dyemorm'd|dmPf


xdw
k iG f 'ge? oDvpaom trIwu
Ykd kd jyKvky&f m mPor,w
k f
wd[w
d u
f o
k v
kd f jzpfap&eftwGuf avmuDorm'd|d ESpyf g;udk tvd&k t
dS yf
avonf/ xdEk pS yf g;wdw
Yk iG -f
ukov
kd u
f H tukov
kd u
f w
H u
Ykd v
kd nf;aumif;? xdu
k w
H \
Ykd aumif;usKd ;
ay;[ef raumif;usKd ;ay;[efwu
Ykd v
kd nf;aumif; ouf0if,MkH unfMu
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 123

onft
h avsmuf ow0g[lorQ uHomvQif ud,
k yf ikd Of pm&SMd u
onf ponfjzifh [kwrf eS pf mG odwwfaommPfukd uruwm
orm'd|d[k ac:&onf/
kyef mrf"r ocFg&w&m;wdt
Yk ay: onfum; tedpo
abmrQom
jzpf\? onfum; 'kuo
abmrQom jzpf\? onfum; tew
oabm oufoufrQomjzpf\ ponfjzifh [kwrf eS o
f nft
h wdik ;f
odjrifaom mPfukd 0dyem orm'd|d [k ac:&onf/
rSwfcsuf/ / t|uxmtpOf 0dyemorm'd|?d uruwmorm'd|d
[l&Syd gaomfvnf;? t"dyg ,fukd &Si;f jycJ&h mrl zwfrw
S &f vG,u
f yl gapjcif;
tusKd ;iSm ajymk;d ajympOftwdik ;f uruwmorm'd|Ed iS hf 0dyemorm'd|d
[k jyqdv
k u
kd yf gonf/
(avmukw& m r*fzv
kd Ef iS hf ,SOaf om mPfurkd l avmukw& morm'd|d [k
tusOf;tm;jzifh rSw,
f yl g/ xdak vmukw& m orm'd|d oH;k yg;taMumif;udk
us,fveG ;f rnfp;kd pmtkyf csefvyS cf &hJ ygawmhonf/)

mPfrygaomukodkvfESifh mPfygaomukodkvf
tusdK;ay;uGmjcm;yHk
pifppf mPfrygaomukodkvfESifh mPfygaomukodkvfwdkYonf
tusK;d ay;aomtcg tusK;d ay;tvGew
f &m uGmjcm;vS\/ 'ge oDv paom
umrm0p&ukov
kd w
f pfcu
k k d jyKaomtcg o'g apwem 0D&,
d owd orm"d
rnfrQyif&o
dS nf qdak pumrl? mPfrygvQif xdu
k o
k v
kd o
f nf wd[w
d u
f o
k v
kd f
tqifo
h Ukd ra&muf? tavmb- ta'go[laom [dwEf pS yf g;omygonfh 'G[
d w
d f
ukodkvf tqifhrQodkYoma&muf\/ mPfvnf;ygrSom xdkukodkvfonf
tavmb-ta'go-tarm[[laom [dwo
f ;kH yg;vH;k yg0ifonfh wd[w
d f
ukov
kd f tqifo
h Ykd a&muf\/
mPfrygaom 'G[
d w
d u
f o
k v
kd u
f kd (mPfrygojzif)h mP0dy,kwf
ukodkvf [k ac:\/ mPfygaom ukov
kd u
f rkd l (mPfygojzif)h mPor,kwf
ukov
kd [
f k ac:\/ mPfrygaom 'dG[dwfukodkvfonf vltjzpf ewf
tjzpfwdkifxd tusKd;ay;Edkifjcif;&Sdaomfvnf; r*fzdkvf&&ef rxdkufwefonfh
o Z if om ; pm a y

124 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

'Gd[dwfy#doaE cEmtopfrsKd;udkom tusdK;ay;EdkifpGrf; &Sdavonf/


mPfygaom umrm0p& wd[dwfukodkvfwdkYonfum; r*fzdkvf&&ef xdkuf
wefonfh vltjzpf ewftjzpf wd[dwfy#doaE cEmopfudk jzpfapEdkif
usKd;&Sdavonf/

'gerIjyK&m mPfudkjzpfapjcif;
xdaYk Mumifh 'gerIjyK&mponf mPfygaom wd[w
d u
f o
k v
kd jf zpfap
&eftwGuf uruwmorm'd|Ed iS hf 0dyemorm'd|Ed pS yf g;wGif wpfyg;yg;udk
aumif;pGmjzpfymG ;aptyfavonf/ xdw
k iG -f
tvSL\ tusK;d onf &S\
d ? ylaZmfjcif;\ tusK;d onf &S\
d ? ay;urf;
jcif;\ tusK;d onf&\
dS ? aumif;rI raumif;rIw\
Ykd tusK;d 0dygufonf
&S\
d ? avmuonf &S\
d ? wpfyg;aom avmuonf &S\
d ? trdukd
jyKpktyfaom tusKd;onf &S\
d ? tzudk jyKpktyfaom tusKd;onf
&S\
d ? y#doaEtm;jzifh ud,
k x
f if&mS ;bGm;ueJjzpfaom Oyygwfow0g
wdo
Yk nf &Su
d ek \
f ? ud,
k w
f ikd f mPftxl;jzifo
h jd rif rsufarSmufjyK
vsuf avmuESihf wpfyg;aom avmuwdjYk zpfaMumif;jcif;&mudk
a[mMum;Edik u
f ek af om ajzmifrh eS o
f nfh t&d,r*foaYkd &mufuek af om
nDnn
D w
G n
f w
G v
f nf;&Su
d ek af om aumif;aomtusifv
h nf;&Su
d ek f
aom orPjAm[Pwdo
Yk nf avmu &Su
d ek \
f ... ponfh
todtjrifww
Ykd iG f wpfyg;yg;aom todtjrifukd vufqyk v
f ufuikd f
jyK tvSL'geudjk yKvQif? xdt
k vSLudk uruwmorm'd|d mPf
ygonfh wd[w
d t
f vSL[k rSwt
f yf\/ ]]tw'd Ed w
H t
d m'dem ea,e
0kwm uruwmorm'd|d emr (r?|?4?95)
tvSLjyKvkypf Of tvSLay;jcif;\ tusK;d onf&\
dS ponfjzifh rSeu
f ef
d &m;
aomtjrif orm'd|d jzpfymG ;vmvQif onfum; orm'd|w
wnf;? tvSLjyKjcif;jzifh tusK;d r&SEd ikd pf onfjzifh rSm;,Gi;f aomtjrif
rdpm 'd|d jzpfymG ;vmvQif onfum; rdpm 'd|w
d &m;wnf; ponf
jzifh rdro
d Emef jzpfymG ;vmaom pdwaf epdwx
f m;rsm;udk [kwrf eS f
onft
h wdik ;f aumif;pGmem;vnfoabmaygufonfh todtjrifukd
o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 125

vufqyk v
f ufuikd jf yK tvSL'geudjk yKvQi?f xdt
k vSLudk y&rw"r
obm0 (pdwaf epdwx
f m;ponf)udk aumif;pGmodjrifonfh 0dyem
orm'd|d mPfygonfh wd[w
d u
f o
k v
kd [
f rk w
S t
f yf\/ ww ]]rdpm 'd|
rdpm 'd|w
D d yZmemwD }} wdtm'dem ea,e 0kwm 0dyemorm'd|d
emr/ (r?|?4?95)

wpfenf;tm;jzifh vdk&if;usrSwfom;&ef
wpfenf;tm;jzifh vd&k if;us rSwo
f m;&efrmS ow0gwdrYk mS uHomvQif ud,
k yf ikd Of pm&Su
d ek \
f / uHonfomvQif
b0cEmtqufquf vdu
k yf gEdik \
f ? ypn;f Opmwdo
Yk nfum; rvdu
k f
ygEdik ?f ,ck aumif;rIukd jyKaejcif;onf oHo&mc&D;twGuf &dum
xkyu
f kd xky,
f al ejcif;jzpfonf? ,cifb0u 'geenf;cJ
h ,ckb0
qif;&J&onf? ,ck 'gejyKrSawmfrnf? ,cifb0u 'getm;aumif;
cJ
h ,ckb0 csrf;om&onf? ,ckb0wGiv
f nf; 'geudk qufjyK
oifo
h nf ponfjzifh uHEiS hf uH\tusKd;ay;yHu
k kd trSeo
f jd rif em;
vnfjcif;jzifh ay;vSLvQif xdt
k vSLudk uruwm orm'd|d mPf
ygonfh wd[w
d u
f o
k v
kd [
f k rSwt
f yf\/
tvSLjyKvkypf Of pOfqufrjywf jzpfay:csKyfaysmufaeaom pdwaf e
pdwx
f m; trlt,mrsm;tay: aphaphpyfpyf tuJcwfNyD;vQif
onfum; o'gw&m;wnf;? onfum; apwemw&m;wnf;?
onfum; orm'd|w
d nf; ponfjzifh em;vnfojd rifjcif;jzifh
vnf;aumif;? xdx
k kd pdw-f apwodu-f kyw
f &m;wd\
Yk rNrrJ I tedp?
qif;&JrI 'ku? tpd;k rydik rf I tew obm0wdu
Yk kd tcsufusus
Irw
S yf mG ;rsm; uGu
J jJG ym;jym; odjrifem;vnfjcif;jzifv
h nf;aumif;
ay;vSLvQif? xdt
k vSLudk 0dyemorm'd|d mPfygonfh wd[w
d f
ukov
kd [
f k rSwt
f yfay\/
rQqv
kd Qif oDvaqmufwnfaomtcg ponfwYkd vnf; mPfEiS hf
,SOaf om wd[w
d u
f o
k v
kd f jzpfymG ;&eftwGuf rnfoo
Ykd jd rif ESv;kH oGi;f qifjcif
&rnfukd em;vnfoabmaygufEikd Mf uavmufayNy[
D k ,HMk unf&ygonf/
o Z if om ; pm a y

126 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

mPf,SOfaMumif;w&m; (5) yg;


ae&m #Dumausmu
f sr;f vm mPfEiS ,
hf OS af ompdwf tjzpfrsm;&
jcif; taMumif;w&m; (5)yg;udk atmufyguJo
h aYkd vhvmrSwo
f m;oifMh uyg\/
1/ aumif;rIjyKcJph Ofwek ;f u aumif;rIaMumifh jzpf&mb0 mPfynm
xl;cRex
f ufjrufol jzpf&ygvd\
k ponfjzifh mPfynmudjk zpfapwwf
aom uHukd qnf;yl;cJjh cif;aMumifh xdak umif;rIuH tusK;d ay;&mb0
wdYk mPfynmxufjrufojl zpf mPfEiS ,
hf OS af ompdwf tjzpfrsm;
wwfonf/
2/ a'goAsmyg'r&Sad om jA[bkH y#doaEwnfaejzpfymG ;vQifvnf;
mPfynmxufjruf mPfEiS ,
hf OS af ompdwf tjzpfrsm;wwfonf/
3/ umr*kPt
f mHu
k kd vku
d pf m;rItm;enf;Ny;D yndajE& ifu
h sujf cif;aMumifh
vnf; mPfynmxufjruf mPfEiS hf ,SOaf ompdwf tjzpfrsm;
wwfonf/
4/ bm0emur|mef;udk pD;jzef;tm;xkwo
f nf\ tpGr;f jzifh udavom
w&m;rsm; a0;uGmacgif;yg;jcif;aMumifv
h nf; mPfynmxufjruf
mPfEiS ,
hf OS af ompdwf tjzpfrsm;wwfonf/
5/ y#doaE wnfaeuwnf;u wd[w
d yf #doaEtrsdK;tpm; jzpfcNhJ yD;
mPf"mwfygvmcJjh cif;aMumifv
h nf; mPfynmxufjruf mPfEiS hf
,SOaf ompdwf tjzpfrsm;wwfavonf/

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 127

ed*Hk;
pifppfwiG f Ak'b
mom0iftrsm;pkwrYkd mS rnfonfah umif;rIujkd yKonf
yifjzpfap uHEiS hf uH\ tusKd ;ay;udk ,HMk unfojd rifaom uruwmorm
'd|d mPfu tvdt
k avsmufygaeNyD;om;yif jzpfaewwfMuavonf/
0dyemorm'd|d jzpfymG ;&eftwGuu
f rkd l "robm0rsm;udk odjrif
em;vnfatmif oif,al vhvmjcif;? Irw
S t
f m;xkwjf cif;? qdik &f maumif;rIukd
jyKqJtcg aumif;rGepf mG Irw
S q
f ifjcifjcif;wdjYk zifh jriw
hf if,Ml u&rnf jzpf
avonf/
rQjzifh pmtkyw
f iG f a&;om;azmfjyrnf[k &nfreS ;f xm;cJah om
ukov
kd jf yKenf; ed&nf;ESiphf yf,OS o
f nfh qdpk &mpum;tpOf twdik ;f twm
wpfct
k xd jynfph v
kH ifNyDjzpfaomaMumif?h tpOftwdik ;f jyqdck NhJ yD;aom o'g
apwem 0D&,
d owd orm"d ynm paomw&m;rsm;udk vufqyk v
f ufuikd jf yK
? 'ge oDv bm0em aumif;rIw&m;rsm;pGmwdu
Yk kd t&awmfonfh vlUb0?
omoemawmfEiS hf awGUcGi&hf Muonfh tcgaumif;wGif a'gif;wif armif;wif
r&t& odr;f qnf;,liif xkyyf ;kd awmfrEl ikd Mf uygapaMumif; arwmavmif;
H;k aygif;odr;f tkyf ed*;kH csKyfvu
kd &f ygawmhownf;/
ESv;kH pdw0f rf; &Tiv
f ef;csrf;om &Sad wmfrMl uygapownf; .....
arwmjzifh

t&S i f 0 d o m&'(&r m 0wD )


oD&dvuFmEdkifiH?udkvHbdkNrdKU?y#dAdrm&mrausmif;wdkufwGifaexdkifonfhtcdkuf
pmtkyfudk a&;om;onf/
04^09^2013 aeY? reuf (1;44) rdepfwGif tNyD;odkYa&mufonf/

o Z if om ; pm a y

128 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

&MuygaptrQa0\
uREkyf o
f nf ]]y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw}}
trnf&aom pmtkyu
f kd ukov
kd jf yKvdo
k rl sm; ukov
kd f b,fvkd
&onfukd tajccHusus odem;vnfMuygapjcif; tusKd ;iSmvnf;
aumif;? trQa0&ef pdw
f w
G rf Md uojzifh y&avmuom;rsm;
vnf; rsm;pGmcsrf;omcGi&hf Muygapjcif; tusdK;iSmvnf;aumif;
aumif;jrwfaomormqEjzifh aumif;pGma&;om;rQa0jcif;
"r'geukov
kd x
f ;l udk BudK;pm;qnf;yl;cJyh gNyD/ aumif;rIonf
r*fzv
kd ef Ad m efukd vsijf refpmG rsuaf rSmufjyK&jcif;taMumif; aumif;
jrwfaom taxmuftyHh jzpfygapom;/
aumif;rItzdb
Yk m* [lorQudk aus;Zl;&Sif trdtz
q&morm; bd;k bGm;rdwaf qG mwumwdt
Yk m;vnf;aumif;?
ud,
k af pmifeh wf? tdraf pmifeh wf? ausmif;apmifeh wf? &Gmapmifh
ewf? NrdKUapmifeh wf? kup ;kd ? bkrp ;kd ? tmumopd;k ? pwkavmu
ygv orma'0ewfjrwfewfaumif; ewftaygif;wdt
Yk m;vnf;
aumif;? odMum;rif;? ,rrif;? jA[mrif;? tpd;k &rif;rsm;wdEYk iS hf
wuG tNcHt&H y&dowftaygif;wdt
Yk m;vnf;aumif;? a0;eD;
aMunmt&yfrsufEmS toD;oD;&SMd uukeaf om jriftyf rjrif
tyf "rrw
d af qGoal wmfaumif;taygif;wdt
Yk m;vnf;aumif;?
txl;ojzifh uREfyk af y;a0aom ukov
kd af umif;rI\
tzdb
Yk m*udk 0rf;ajrmufEak rmf om"kac:&ef arQmfvifah eMu&Sm
aom a0;eD;aMunm t&yfrsufEmS toD;oD; &SMd uukeaf om
a'0 em* ,u ayw rEk taygif;wdt
Yk m; trQ trQ
trQay;a0iSyg\/ tydwt
f yif t[eft
Y wm; taESmift
h ,Suf
wpHw
k &mr&Sb
d J Mum;Edik o
f Ed ikd 0f rf;ajrmufEikd Mf uukeo
f nfjzpf

o Z if om ; pm a y

t&Sif0dom&'?&rm0wD? 129

ud,
k pf w
d Ef pS jf zmcsrf;omMuukeo
f nfjzpf Ak'j rwfpmG omoem
awmfuv
kd nf;aumif;? avmuudv
k nf;aumif; wd;k wufatmif
BuD;yGg;atmif at;csrf;atmif wpfzufwpfvrf;rS uln0D ikd ;f
apmifah &Smufcs;D ajrm ufawmfrEl idk Mf uygapukeo
f wnf;/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm/

arwmjzifh
t&Sif0dom&'(&rm0wD)

o Z if om ; pm a y

130 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef

y&avmuom;rsm;twGuf

y&[dwtmoDo
ukov
jyKjzpfMu rsm;olig?
trQ,lawmfrlMuygvdkY
csdKompGm oHcsdKat;&,feJY
ay;a0Mu&Sm/
om"kygAsm
ac:&SmwJh rdwfaqGrsm;?
(om"kyg&Sif MunfvifwJh rdwfaqGrsm;)
ukodkvfvSrf;qufyGg;vdkY&,f
csrf;jrapom;?

t&Si0f o
d m&'(&rm0wD)

o Z if om ; pm a y

You might also like