Professional Documents
Culture Documents
o Z if om ; pm p Of t rS wf - 3
oZifom;pmay
OD;cifarmifjzL+a':atmifoef;&D
trSwf 543? bD-3? ra[mf*eDvrf;? trSwf 6 &yfuGuf
usefppfom;tdrf&m? vIdifom,mNrdKUe,f? &efukefwkdif;a'oBuD;/
zkef; - 09 3157 9025? 09 731 89 248
o Z if om ; pm a y
2 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
yHkESdyfrSwfwrf;
pmtkyftjyiftqif
yDumrD'D,m
xkwfa0ol
a':av;av;rd
(weoFm&Dpmay)
rsufESmzHk;ESifhtwGif;yHkESdyf
OD;usif&if
(a&TjcaoFhyHkESdyfwdkuf)
208? 31vrf;? 11 &yfuGuf?
yef;bJwef;NrdKUe,f?&efukefNrdKU/
jzefYcsda&;
oZifom;pmay
trSwf 543? bD-3? ra[mf*eDvrf;? trSwf 6 &yfuGuf
usefppfom;tdrf&m? vIdifom,mNrdKUe,f? &efukefwkdif;a'oBuD;/
zkef; 09 3157 9025? 09 731 89 248
wefzdk;
1000 usyf
tkyfa&
1000
xkwfa0onfhv
2013?'DZifbm(yxrtBudrf)
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 3
y&avmuom;rsm;twGuyf &[dw
trQa0enf;
ESihf
ukov
kd jf yKenf;vrf;Tef
t&Sif0dom&'?&rm0wD?
o Z if om ; pm a y
4 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
rmwdum
ed'gef; .............................................................................................................. 7
aus;Zl;wifvmT ............................................................................................ 10
yxrydkif;
Nydwmrsm;udkomtrQa0&Edkifonf[k qdkaomf
................................................ 14
"eESifh'ge
ZmPkamPdow
k e v
f m trQa0 &-r&aom bHXk me (5)rsdK;
tydak wGrsm; jzpfaeovm;
oD&dvuFmtrQa0yHkudk pdppfjcif;
.......................................................................21
jrefrmjynftrQa0yHkudkpdppfjcif; ......................................................................... 33
okreomraP0wK
a&pufcsrI - rcsrIEiS hf ywfouf
ewfwifpmewfawGpm;-rpm; ............................................................................. 63
ewfueG ;f qdak yr,fh Nydwm uGe;f awGvnf; jzpfcsifjzpfaeEdik w
f ,f
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 5
txufewfawGvnf;om"kac:vdkMuygw,f
.....................................................
70
emrnfwyfNyD; trQa0yg
'geukov
kd u
f o
kd mtrQa0vdYk &ovm;
'kwd,ydkif;
atmifjrifoGm;olawGudkMunfUNyD;tm;wufvmwmo'g
...................................... 80
ukov
kd f
ukov
kd jf zpf&ef tajccHw&m;(4)yg;
o'gryg bmukov
kd rf S rjzpf
oruE e vuPm o'g
orom'evuPm o'g
jzpfajrmufatmifvIHUaqmfaphpyfwmapwem
...................................................... 85
jzpfajrmufatmiftm;xkwfaqmif&Gufwm0D&d,
................................................
91
tmHktay:rSmcdkifNrJpGmxm;wmowd
................................................................... 97
tyrm'rnfaom owdw&m;
owd\ eD;pGmaomtaMumif;
rdvEd yOm\ tqdt
k rdeYf
owdw&m; vufuikd x
f m;&rnf
o Z if om ; pm a y
6 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
ukov
kd b
f ,fv&kd oenf; ................................................................................. 105
apwemESihf uHw&m;\jcm;em;csuf(odrYk [kw)f jynfph jkH cif;ig;rsdK;
ukov
kd f b,fvv
kd u
kd yf goenf;
tmHw
k pfck wnfMunfNird o
f ufpmG &Sad ewmorm"d ........................................... 111
orm"d
rdvEd y Om\tqdt
k rdeYf
orm"dr*if(3)yg;
tmHw
k pfct
k ay: wnfMunfNidro
f ufpmG &Sad ewm orm"d
psmeft*Fgrsm;jzpfay:vmjcif;
tvSLjyKpOfrmS vnf; pdwt
f pOfwnfMunfrI ta&;ygygonf
oDvaqmufwnfpOfrmS vnf; pdwt
f pOfwnfMunfrI ta&;ygygonf
tmHk\trSefoabmudkodwm mPf
...........................................................
119
mPf
rdvEd y Om\tqdt
k rdeYf
tvdrf mPfEiS 0hf w
d uf
ukov
kd jf yK&m tvd&k t
dS yfaommPf
orm'd|dtrsdK;tpm;rsm;
uruwmorm'd|d mPfEiS 0hf yd emorm'd|d mPf
mPfrygaomukov
kd Ef iS hf mPfygaomukov
kd f tusdK;ay;uGmjcm;yHk
'gerIjyK&m mPfujkd zpfapjcif;
wpfenf;tm;jzifh vd&k if;usrSwo
f m;&ef
mPf,OS af Mumif;w&m; (5) yg;
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 7
ed'gef;
jrefrmjynfwiG f aepOfwek ;f u trQa0rIEiS yhf wfouf owfowf
rSwrf w
S f owdrxm;rdcahJ omfvnf; oD&v
d uFmodUk a&mufc&hJ Ny;D onfah emufwiG f
rl rwlujJG ym;rItcsdKUudk owdxm;pOf;pm;vmcJrh yd gonf/ rSeyf g\/ jrefrmjynf
trQa0yHo
k nf rsm;pGm crf;em;vGe;f vSoavmuf oD&v
d uFmtrQa0yHu
k m;
tvGew
f &m k;kd pif;vGe;f vSygonf/
Oyrmtm;jzifh jrefrmjynfu trQa0yHrk mS ]],aeY,ck b,fvkd
aumif;rIawGukd jyKMuaMumif;? aumif;rIprG ;f tm;aMumifh b,fob
Ykd ,fykH
aumif;usdK;w&m;awGukd cHpm;&vdak Mumif;? trdtz? ud,
k af pmifeh wfutp
trQay;a0vdo
k rQ pm&if;jyNy;D 31 bH&k o
dS rQ ow0gtukev
f ;kH udk trQay;a0
MuygaMumif;? 0okEa&oufaot&m wnfygapaMumif;}} crf;crf;em;em;
&Gwq
f Mkd uNyD;rS ]]trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm}} pojzifh trQ
ay;a0avh &SMd uygonf/ od&Yk mwGif oD&v
d uFmtrQay;a0yHrk mS um; xdu
k o
hJ Ykd
rcrf;em; r&Snv
f sm;vSyg/ tvSL&Sirf sm;ud,
k w
f ikd u
f
'H aryknH mwDeH
a[mwk? okcw
d m a[mEKmwa,m (aumif;rIonf aqGrsdK;awGtwGuf
jzpfygap? aqGrsdK;awG csrf;omMuygapownf;) [k &Gwq
f &kd if; a&puf
avmif;vdu
k f rHk Qom jzpfygonf/
o Z if om ; pm a y
8 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
xdt
Yk jyif yd
k xl;jcm;onfrmS oD&v
d uFm trQa0yHk
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vmh ...[laom jrefrm
jynfu trQa0yHpk um;&yfEiS hf xyfwn
l rD Qaom pum;&yfvnf;
ryg0ifjcif;yif jzpfavonf/ xdu
k jJG ym;rIukd ajc&mcHvu
kd rf jd cif;
onfyif pmtkyf jzpfay:vmzdYk tajccHtaMumif;w&m;wpfck
jzpfvmcJah vonf/
xdt
k aMumif;t&mrsm;udk trsm;olig tvG,w
f ul
em;vnfEikd yf gapjcif;tusKd ;iSm tar;tajzyHpk rH sm;jzifh tifwm
eufpmrsuEf mS rsm;ay:wGif tpOftwdik ;f a&;om;jzpfcyhJ gonf/
rSwcf sufay;vmMuol rdwaf qGrsm;\ ar;jref;csuftopfrsm;
udv
k nf; aqmif;yg;opfrsm;xJwiG f udx
k ;l \ae&mrS jznfw
h if;
NyD; tvsOf;oifo
h vdk ajzqdak &;om; jzpfcyhJ gonf/
pmtkyf yxrydik ;f (trQay;a0rIqikd &f mrsm;)udk a&;om;
NyD;aomtcg yxrydik ;f pum;cHxm;cJo
h nft
h wdik ;f ukov
kd f
b,fv&kd oenf;? ukov
kd &f atmif b,fvv
kd yk &f rnfenf; [l
aom ar;cGe;f rsm;udk ajz&Si;f &ef vdt
k yfvmaomaMumifh pmtkyf
'kw,
d ydik ;f (ukov
kd jf yKenf;vrf;Te)f udyk g qufvufa&;om;
cJjh yefygonf/
pmtkyu
f kd a&;om;&m yd#upmay tud;k tum;
vufrvGwaf p&bJ trsm;em;vnfEikd af tmif twwfEikd q
f ;kH
BudK;pm;tm;xkwcf yhJ gonf/ tcsKd Uae&mrsm;wGirf l xifv,
G jf rif
vG,af vmufrnfh Oyrmrsm;udk aqmifoiG ;f um ajz&Si;f a&;
om;cJyh gonf/ pmtkyu
f kd avhvmjcif;tm;jzifh trQa0enf;?
ukov
kd jf yKenf;wdEYk iS hf ywfouf twdik ;f twmwpfct
k xd
tajccHusus od&edS m;vnfciG hf &MuNyD;vQif rdrd olwyg; usdK;
ESpyf g;udk aumif;pGmtm;xkwEf ikd Mf uvdrrhf nf[k ,HMk unfygonf/
pmtkyw
f iG f pma&;ol\ rESUH pyfraI Mumifv
h nf;aumif;?
owdcRwaf csmaf yghqrIaMumifah omfvnf;aumif; roifah vsm[
f k
xifjrif,q
l &aomt&mrsK;d awGUjrifcMhJ uygrl ynmh&iS rf sm;tae
jzifh arwma&SUxm; today;qH;k rawmfrMl uygrnft
h aMumif;
zdwrf efavQmufxm;&ygownf;/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 9
igum;onfpm? onfaMumif;&mudk
igomwwfod? tjrif&Sd[k
rodru
kd rf ?J rmef[ek cf J
wvGaJ wG;um? ra&;ygc/UJ
Nydwmavmu? a0trQaMumifU
csr;f jrMu[ef? odprd &Uf efEiS Uf
jrwfreG u
f o
k v
kd ?f jyKNyq
D v
kd Qif
ukov
kd b
f ,fy?kH &Edik w
f [
kH k
pHv
k ifazmfjy? usr;f xdrk QEiS Uf
avmuaMumif;&m? Oyrmudk
aumif;pGmaqmifoiG ;f ? arwmESi;f
&Si;f vif;ydik ;f jcm;? iga&;om;cJ/U
owdrxm;? tjrif&Sm;
rSm;rdrmS ;&m? &Scd yUJ grl
aumif;pGmjrifo?d ynm&Sw
d hkd
vTb
J rd ae? arwma0vsuf
aMumif;csuEf ikd Ef ikd ?f qH;k rydik af p
mPfcikd o
f o
l hkd yef\av/
arwmjzifh
t&Si0f o
d m&'(&rm0wD)
o Z if om ; pm a y
10 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
aus;Zl;wifvTm
pifppftm;jzifh pmtkyf jzpfay:vm&efrmS pma&;oltay: aus;Zl;
&Szd ;l olw\
Ykd aus;Zl;w&m;ESihf ruif;Edik o
f nft
h avsmuf aus;Zl;&Scd zhJ ;l olrsm;
tm; aus;Zl;pum; qd&k ygOD;rnf/ i,fpOfrS p ,aeYxw
d ikd af tmif BuD;rm;
aomarwmw&m;jzifh tppt&m&m apmifrMunfh MI u&Smonfh teEaus;Zl;
&Sif crnf;awmf OD;cifarmifjzL + r,fawmfa':atmifoef;&DwEYdk iS hf ud&k if
jzpfonfrpS ,aeYxw
d ikd af tmif tppt&m&m Munfh aI pmifah &Smufawmfrl
Muygaom OyZsm,fq&mjrwfrsm;jzpfawmfrMl uonfh &rf;NAJNrdKU? tif;awmif
ausmif;q&mawmfb&k m;? &efuek w
f ikd ;f a'oBuD;? '*HNk rdKUopfawmifyikd ;f ? wd;k
aMumifuav; &Gmrausmif;q&mawmfb&k m;wd\
Yk aus;Zl;awmfrsm;udv
k nf;
aumif; ...
y&d,wed ,fy,fwiG f rScD t
kd m;xm;&mjzpfawmfrcl MhJ uonfh wd;k aMumif
uav;&Gmrausmif;wdu
k q
f &mawmftrSL;jyKaom pmcsq&mawmfrsm;? '*HNk rKd U
opfajrmufyikd ;f NrKd Ue,f? atmifajr&wemausmif;wdu
k q
f &mawmf b'Eo
v
D 0H
ombd0o
H rax&fjrwf trSL;jyKaom pmcsq&mawmfrsm;? rEav;NrdKU? rpd;k
&draf usmif;wdu
k rf S q&mawmfrsm;ESihf q&mocifaus;Zl;&Sirf sm;tm;vH;k udk
vnf;aumif; ...
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 11
12 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
pmtkyu
f kd yHEk ydS x
f w
k af 0Edik af &;twGuf tvSLawmfaiG ig;ode;f usyf vSL'gef;
cJMh uonfh a'gufwmjrwfr;kd oG,af tmif? a'gufwmjrwfyiG o
hf al tmif tjrTm
nDtpfrwdt
Yk m; vnf;aumif; ...
tvSLawmfaiG av;ode;f usyf vSL'gef;cJMh uonfh omoemha&mifjcnf
toif;? *sdK[d;k (rav;&Sm;)tm; vnf;aumif; ...
tvSLawmfaiG oH;k ode;f usyf vSL'gef;cJMh uonfh rav;&Sm;Edik if rH S Mr.
Shuy Eng Leong + Ma Thandar Soe, son Soe Min Wei, daughter
Hannah Shuy rdom;pkwt
Ykd m;
vnf;aumif; ...
aus;Zl;wif&ydS gaMumif; rSww
f rf;wif azmfjytyfygonf/
ESv;kH pdw0f rf; &Tiv
f ef;csrf;om &Sad wmfrMl uygapownf;/
arwmjzifh
t&Sif0dom&'(&rm0wD)
visarada.ven@gmail.com
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 13
y&avmuom;rsm;twGuyf &[dw
yxrydkif;
trQa0enf;vrf;Tef
o Z if om ; pm a y
14 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
Nydwmrsm;udkomtrQa0&Edkifonf[k qdkaomf
udx
kd ;l / / 'DaeYawmh trQa0wmeJyY wfoufNyD; odcsifwmav;awG ar;yg
&apbk&m;/
t&Sif / / ar;wmaygh udx
k ;l /
udx
k ;l / / yknBud,m0wKq,fyg;rSmygwJh yw'd geqdw
k m trQay;a0wm
vdkY tMurf;zsif; odrSwfxm;ygw,f/ tJ'Dywd'geqdkwmudk
enf;enf;avmuf xyf&iS ;f jyygOD;bk&m;/
t&Sif / / aumif;ygNyD/ aocsmrSwyf g/ ud,
k q
hf u
D kd qdu
k af &mufvmwJh
ukov
kd u
f kd ]yw d } vdYk ac:w,f/ rQa0ay;urf;wmudak wmh
]'ge} vdYk ac:w,f/ tJ'aD wmh ud,
k q
hf u
D kd qdu
k af &mufvmwJh
ukov
kd (f yw)d udk rQa0ay;urf;wJh ('getrIjyKwJ)h udpr sdK;udk
]ywd'ge} vdYk ac:w,fvYkd rSwyf g/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ 'gqdk trQa0r,fo
h [
l m trQra0cif aumif;rI
ukov
kd w
f pfcck u
k kd t&ifq;kH BudKwifvyk x
f m;&r,fh oabm
ayghb&k m;/ ukov
kd &f iS jf zpfNyD;? ud,
k q
hf rD mS &Sx
d m;NyD;om; ukov
kd f
udrk S trQay;a0&r,fqw
kd hJ oabmaygh/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 15
t&Sif / / [kww
f ,f? em;vnfatmif enf;enf;ajymjyr,f/ 'Dae&mrSm
'geukov
kd u
f kd trQa0wJh yw'd getaMumif;udk OD;wnfajym
"e eJY 'ge }} wdUk &JU pGr;f &nf
jyoGm;r,f/ tJ'aD wmh udx
k ;l u ]]"e
owad wGukd cGjJ cm;em;vnfxm;zdYk vdw
k ,f/
udx
k ;l / / ajymjyygbk&m;/
]]"eeJY 'ge}}
t&Sif / / ouf&Sdxif&Sm; b0rjcm;bJ &SdMuolawG tcsif;csif; ay;urf;
auR;arG;zdkYtwGuf ]"} atmufNcdKufeJYa&;wJh "e qdkwmudk
oHk;Mu&w,f/ b0jcm;oGm;olawGudk ay;urf;auR;arG;zdkY
twGufusawmh ]'} a'G;eJY a&;wJh 'geqdkwmudk oHk;Mu&
w,f / qdv
k w
kd mu b0jcm;oGm;olawGukd ay;urf;auR;arG;
zdt
Yk wGuu
f sawmh "e eJY r&awmhb;l ? tJ'D "eudk taMumif;jyK
NyD; 'gejzpfatmif t&ifvyk Mf u&w,f/ "ewpfcck u
k kd pGev
Yf w
T f
vSL'gef;vdu
k v
f Ykd rdr&d UJ oEmefrmS jzpfwnfvmwJh 'geapwem&JU
tzdb
Yk m*udo
k mvQif b0jcm;oGm;olawGukd ay;a0vd&Yk w,fvYkd
qdv
k w
kd ,f/ 'Dxufww
d u
d susajym&&if 'geukov
kd u
f t
H jzpf
udak &muf&NdS yD; uror*wmtaeodYk aumif;pGma&muf&adS ewJh
'geukov
kd u
f aH pwem&JUtzdb
Yk m*udo
k m trQay;a0vd&Yk w,f/
k musawmh
udx
k ;l / / "e eJY 'geudak wmh uGyJ gNyD/ uror*wm qdw
wynfah wmf enf;enf;em;Iyo
f mG ;vdYk bk&m;/
t&Sif / / tif;? aumif;rIvyk o
f al wG[m or*wm (3) rsdK;udv
k nf; em;
vnfxm;oifMh uw,f/ or*wmqdw
k m jynfph akH ewJh tae
txm;aygh/ 'geukov
kd ef pYJ yfNyD; enf;enf;ajymjyyghr,f/
(1) tvSL'gewpfck rjyKcifeYJ jyKqJawGrmS pGev
Yf w
T v
f LS 'gef;vdw
k hJ
apwemawG jzpfvmygw,f/ tJ'aD pwemawGeYJ jynhpf akH ewJh
tcdu
k t
f wef-Y taetxm;udk apwemor*w
mvdYk ac:w,f/
o Z if om ; pm a y
16 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 17
18 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 19
udx
k ;l / / rSeyf g? 'Dae&mrSmudk wynfah wmf csed q
f vdrYk &jzpfaewmygbk&m;/
t&Sif / / ajymprf;ygOD;/
tydkawGrsm; jzpfaeovm;
udx
k ;l / / vljY ynfu 'geukov
kd o
f nf Nyw
d m wdq
Yk u
D o
kd m a&mufEikd af Mumif;
udv
k nf; bk&m;&Sit
f xift&Sm;a[mawmfrx
l m;ygw,f/ wpfcg
t&Sib
f &k m;wdYk a&pufcstrQa0Mujyefawmh? odMum;rif;? ,r
rif;? jA[mrif;? jynf&h iS rf if;? pwkavmuygv orma'0awGa&m?
ud,
k af pmifeh wf? awmapmifeh wf? awmifapmifeh wfqw
kd mawG
a&m? oH;k q,fw
h pfbkH &S&d o
dS rQqdw
k mawGa&m ygvmvdYk tydk
awGrsm; jzpfaeovm;vdyYk g/ aemufNy;D wynfah wmfwUkd tvSLyGJ
udk vmolawGuvnf; tvSL&Siu
f trQ trQqdv
k o
Ykd m om"k
om"k ac:&ygw,f? 'geukov
kd f ra&mufEikd w
f o
hJ pl m&if;xJ
ud,
k yf g ygaeavawmh tydak wGrsm; jzpfaeovm;vdyYk gbk&m;/
t&Sif / / tif;? udx
k ;l &JUar;cGe;f u wu,fah r;cGe;f yJ? OD;Zif;wdv
Yk nf;
tJ'jD yemudk pOf;pm;rdyg&JU/ oD&v
d uFmEdik if u
H akd &mufomG ;awmh
oD&v
d uFmrSm trQa0yHrk sm; w,f;kd pif;oud;k udx
k ;l &JU? tvSL&Sif
d m a[mEK
ud,
k w
f ikd u
f 'H ar mwDeH a[mwk? okcw
mwa,m vdYk &Gwq
f Nkd yD; a&pufavmif;cs vdu
k w
f mygyJ/ qdk
vdw
k mu aumif;rIonf aqGrsdK;awGtwGuf jzpfygap?
aqGrsdK;awG csrf;omMuygapownf; vdYk d;k d;k av; &Gwq
f kd
a&pufavmif;vdu
k w
f mygyJ/
jrefrmjynfrmS vdk ,aeY,ck b,fvakd umif;rIawGukd jyKMu
aMumif;? aumif;rIprG ;f tm;aMumifh b,fob
Ykd ,fykH aumif;usdK;
w&m;awGukd cHpm;&vdak Mumif;? trdtz ud,
k af pmifeh wfu
tp trQay;a0vdo
k rQ pm&if;jyNyD; (31) bHk &So
d rQow0g
tukev
f ;kH udk trQay;a0MuygaMumif;? 0okEa &oufaot&m
wnfygapaMumif; cef;cef;em;em;&GwfqdkMuNyD;awmhrS trQ
trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm pojzifh trQay;a0avh
o Z if om ; pm a y
20 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 21
oD&dvuFmtrQa0yHkudk pdppfjcif;
udx
k ;l / / raeYu tvkyu
f pd r sm;oGm;wmeJY 'DaeYryS J a&mufEikd yf g
awmhw,f bk&m;/
t&Sif / / vlwaYkd bmifu;kd udx
k ;l &JU? OD;Zif;twGuf pmMunfch sdef
wpf&uf wd;k &oGm;wmaygh/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;? tJ'gqdk [dw
k pfaeYu q&mawmfred cYf w
hJ hJ
jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0yHk jcm;em;wmaMumifh tusKd;
&vm'ftae b,foal wG ay;a0wmu omavrvJ
qdw
k m qufygOD;bk&m;/
t&Sif / / wu,fawmh jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0yHk uGmjcm;w,f
qdak yr,fh pOf;pm;Munfah wmhvnf; twlwyl gyJ udx
k ;l &JU?
tif; ... jcm;em;wmrsm;vnf;&Syd gao;&JUav/ jcm;em;wm
udk aemufxm;vdYk avmavmq,fww
l mudk t&ifajymr,f/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / jrefrmjynfrmS a&pufcsyu
kH trdtzupNy;D oGm;vdu
k w
f m
oH;k q,fw
h pfbo
kH m; tm;vH;k txd Te;f qdw
k mqdak wmh
o Z if om ; pm a y
22 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
ZmPkamPdow
k e t
f vdt
k & &cGi&hf -dS r&Sw
d hJ bHXk me (5)
rsKd ;vH;k trQa0cH&wJt
h xJ ygygNy/D qdv
k w
kd mu jrefrmjynf
trQa0[efu b,faqGrsK;d Nyw
d m rS usepf &mr&Sw
d t
hJ wGuf
vH;k 0NyD;jynfph w
kH hJ trQa0rIrsdK;vdYk qd&k r,f/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / oD&v
d uFmtrQa0[efukd pdppfr,f/ olw
Ykd eT ;f qdw
k mu
aumif;rIonf aqGrsKd ;awGtwGuf jzpfygap? aqGrsKd ;
awGcsrf;omMuygapownf; vdo
Yk mqdw
k ,f? trdtz
&,f? q&morm;&,f? odMum;rif;&,f? ud,
k af pmifeh wf
&,f? bm&,fnm&,fvYkd emrnfwyfNyD; rTe;f qdMk uay
bl;/ tJ'gudk ZmPkamPdBuD;u uG,v
f eG o
f l aqGrsK;d
om;csi;f awG[m 'geaumif;rIqu
kd af &mufEikd cf iG &hf w
dS hJ Nyw
d m
bHrk mS a&mufraeMubJ wpfjcm;bHXk meawGrmS oGm;jzpf
aeMur,fq&kd if vljY ynfuay;vSLvdu
k w
f hJ 'ge&JUtmedoif
udk b,fo&l rvJb&k m; qdNk yD; ar;vdYk jrwfpmG bk&m;u
ykPm ;? rQ&n
S v
f sm;aom tcsed t
f cg0,f uG,v
f eG o
f l
aqGrsKd;om;csif;wdrYk S uif;qdw&f m Xme&S&d m\[laom
taMumif;onf t&mr[kw?f tcGirhf [kwaf y/ ykPm ;?
trSepf ifppftm;jzifh tvSL&Sio
f nfvnf; tusKd;rJh rjzpf
Edik f qdNk yD; ajzawmfrw
l ,f/
udx
k ;l / / oabmaygufygNyD bk&m;/ bk&m;&Siq
f v
kd w
kd mu oHo&m
BuD; 'Davmuf&n
S Mf um usifvnfvmMuwm? b,fbrkH mS
awmhjzifh ighaqGrsdK;awG wpfa,mufrS &Srd aebl;qdw
k m
rjzpfEikd b
f ;l / vlb
Y ?kH ewfbakH wGrmS vnf; aqGa[mif;
rsKd;a[mif;awG &Sad eEdik Mf uovd?k i&J? wd&pmef? Nydwm bHk
awGrmS vnf; aqGa[mif;rsKd;a[mif;awG &Su
d &kd adS eMuwm
yJvYkd rdeaYf wmfrv
l u
kd w
f mvdYk oabmaygufryd gw,fb&k m;/
tJ'aD wmh 'getmedoifa&mufciG &hf o
dS al wGxH a&mufapzdYk
u trdtz? q&morm;? odMum;jA[m pojzifh Te;f qdk
wmrsKd ;rygayr,fh aumif;rIonf aqGrsKd ;awGtwGuf
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 23
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
o Z if om ; pm a y
24 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 25
uRwfrSuRwfygOD;awmhrvm;
t&Sif / / tJ'ND ydwm awG[m vlawGu aumif;rIjyKay;wJt
h wGuf
pnf;pdrf csr;f omawG jynfph o
kH mG ;MuwJh tjcm;Nyw
d m awGukd
awGUjrifMu&wJt
h cg? olwv
Ykd nf; tJovdk pnf;pdrcf srf;
omrsdK;udk &Edik f r&Edik f odvv
kd mMuw,f/ tJ'geJY wpfaeY
awmh uybk&m;&Six
f aH wmfukd csOf;uyfNyD; bkef;
awmfBu;D awmfral om jrwfpmG bk&m;? wynfah wmfrsm;vnf;
tJovdk pnf;pdrcf sr;f omrsKd ;udk &Edik Mf uygOD;rvm; bk&m;
qdNk yD; ar;avQmufMuw,f/
uyjrwfpmG bk&m;&Siu
f ....
ckavmavmq,fawmh r&Edkifao;bl;? tE&uyf
wpfuyf ukefvGefNyD; a*gwrjrwfpGmbk&m;&Sif yGifh
awmfrlwJhtcg? oifwdkY&JUaqGrsdK;a[mif; twGif;0ef
trwfwjzpfvJ Adrdom& rif;BuD;[m a*gwrjrwfpGm
bk&m;&Sifudk tvSLBuD;ay;NyD;? oifwdkUudk &nfTef;wJh
o Z if om ; pm a y
26 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
oem;p&mNydwmwdkY\aomu
t&Sif / / udik ;f ? tJovdq
k kd a&SUqufomG ;&atmif/ 'Dvekd YJ a*gwr
bk&m;&Sif vufxufawmfoYkd a&mufvmwJt
h cg? rif;om;
nDaemifo;kH OD;[m tNcHt&H wpfaxmifet
YJ wl ewfjynf
uae pkawcJNh yD;awmh *,moDot&yfrmS &aohnaD emif
&Siw
f pfaxmif&,fvYkd jzpfvmMuw,f/ twGi;f 0eftrwf
uawmh r*"wdik ;f &Sib
f &k ifArd o
d m&jzpfvmw,f/ b@mpd;k
olaX;u 0domcolaX; jzpfvmw,f? tJ'b
D @mpd;k &JU
uawmfuawmh "r'Ed m olaX;o;D qdNk yD; toD;oD;jzpfvm
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 27
Muw,f/ tJ'w
D ek ;f u <uif;usew
f hJ y&dwo
f wfawGuawmh
Adro
d m&rif;BuD;&JU tNcHt&HawG jzpfvmMuygowJ/h
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / Adro
d m&rif;BuD;[m bk&m;jrwfpmG &mZN*dK[fjynfoYkd <u
a&mufawmfrlwJhaeYrSmyJ tNcHt&HykPm;olaX;aygif;
wpfoed ;f wpfaomif;wdeYk t
YJ wl aomwmyeftjzpfoYkd qdu
k f
a&mufNy;D ? a&Teef;awmfBuD;rSm tvSLBuD; ay;awmfrw
l ,f/
Nydwm awGuvnf; olwaYkd rQmfaewJt
h csdeu
f kd a&mufvm
NyDqNkd yD;awmh om"kac:qdEk ikd zf Ykd 0rf;omtm;& apmifah rQmf
aecJMh uw,f/ rif;BuD;uawmh jrwfpmG bk&m;&Sit
f wGuf
ausmif;awmfae&mudo
k m BuHpnfpOf;pm;aecJw
h t
hJ wGuf
aumif;rItzdkYbm*udk b,folwpfOD;wpfa,mufudkrQ
trQcGe;f csdK rTe;f qdrk cd ahJ ybl;/ tJ'rD mS Nydwm awG[m
arQmfvifch sufuif;jywfNyD; tifrwefpw
d af omu a&muf
Mu&&SmowJ/h nbufa&mufwt
hJ cgusawmh tvGew
f &m
aMumufrufz,
G af umif;avmufatmif ememusn;f usn;f
nnf;nLatmf[pfajcmufveS MYf uygowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
trQcGef;csdK Tef;qdkavaomtcg
t&Sif / / Adro
d m&rif;BuD;vnf; aemufaeYr;kd aomuf tvif;a&muf
wJt
h cg tJ't
D aMumif;awGukd bk&m;&Siu
f kd avQmufxm;
vdYk Nydwm awG&UJ tjzpfoepf taMumif;pHu
k kd od&wJt
h cg?
bk&m;trSL;&Sw
d hJ oHCmawmf t&Sijf rwfawGukd a&Teef;
awmfodkY wzefyifhzdwfjyefygw,f/ NydwmawGuvnf;
'DaeYawmhjzifh ukov
kd t
f rQ wu,f&MuawmhrmS yJ qdNk yD;
awmh? a&Teef;awmf&UJ eH&w
H zuf ponfuae apmifah rQmf
aeMuygowJ/h jrwfpmG bk&m;&Siv
f nf; 'kua &mufaeMuwJh
o Z if om ; pm a y
28 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
tJ'ND yw
d m awGukd rif;BuD;ud,
k w
f ikd f jrifawGUEdik af pzdYk wefc;kd
tpDtrH zefw;D ay;awmfryl gowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ rif;BuD;vnf; bk&m;&Siv
f ufawmfoYkd a&pufavmif;vSL
&if; 'Har mwDeH a[mwk- a&Munf a&puf
tvSLonf aqGrsKd ;awGtwGuf jzpfygapownf; qdNk y;D
awmh trQceG ;f csKd Te;f qdak wmfrv
l u
kd w
f ,f/ tJ'cD PrSmyJ
Nydwm awGtwGuf MumrsKd;ig;yg;eJY NyD;jynfph w
kH ahJ &uefawG
jzpfay:vmNyD;awmh? NydwmawGvnf; 0rf;omtm;&
aomufMu csdK;Mu&w,f/ tJ'rD mS ylavmifaewmawG?
a&qmrGwo
f yd af ewmawG aysmufuif;NyD;awmh a&Ta&mif
tqif;uJo
h Ykd 0g0g0if;0if; jzpfvmMuygowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ qufvufNyD;? ,m*k cJz,
G f abmZOf qGr;f wdUk udk tpOf
twkid ;f qufuyfvLS 'gef;NyD; trQcGe;f csdK Te;f qdv
k u
kd w
f hJ
tcg ewfwo
Ykd ;kH aqmifwhJ ,m*k cJz,
G f abmZOfawG
xif&mS ;jzpfay:vmMujyefw,f/ Nydwm awGvnf; tm;yg;
w& oH;k aqmif pm;aomufMu&wJt
h wGuf rsufpd em;
ESm vQm ud,
k f ajEawG pdpk akd jyajy jynfjh ynfNh zdK;NzdK;
jzpfvmMu&w,f/ aemufxyf t0wfouFe;f tdy,
f mae&m
awGukd qufuyfvLS 'gef;Ny;D trQa0vdu
k w
f t
hJ cg? Nyw
d m awG
twGuf ewft0wftpm;? ,mOf&xm;? bHek ef;jymom'f?
tcif;tNcKH ? tdy,
f mae&m? tqifwef;qmtrsKd ;rsKd ; xif
xif&mS ;&Sm; jzpfay:vmMujyefygw,f/
tJovdk Nydwm awGrmS pnf;pdrcf srf;om ajrmufrsm;pGm
jzpfymG ;vmyHak wGukd jrwfpmG bk&m;&Si&f UJ t"d|mefawmfrcl suf
t& rsuf0g;xifxif awGUjrifvu
kd &f wJh bk&ifBuD;onf
vnf; tifrwef 0rf;ajrmufawmfr&l mS ygowJh udx
k ;l &JU/
/ rSeyf ghb&k m;/
/ tJ'w
D ek ;f u Nydwm awG tm;&0rf;om om"ktEkarm'em
ac:MuyHu
k kd 'H aem 'geH [dwm, okcg, a[mwl wd
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 29
udx
k ;l
t&Sif
udx
k ;l
t&Sif
udx
k ;l
t&Sif
1/
30 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
2/
udx
k ;l
t&Sif
3/
4/
udx
k ;l
t&Sif
5/
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 31
32 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
MuwJh Nyw
d m awGtzdUk &mrSm Nyw
d m toGiaf ysmufNy;D pnf;pdrf
awGa&mufvmyHak wGukd axmufq&if? oD&v
d uFmom;awG
k hJ pum;
a&pufavmif; wJt
h cg trQ trQ trQ qdw
&yfrsKd; rygyif rygapumrl? olwu
Ykd &kd nfp;l NyD; aumif;rI
jyK? a&pufavmif;&Hrk QeJU Nydwm awG od&EdS ikd f om"kac:
0rf;ajrmufEdkifaMumif; oHo,&Sif;&Sif;eJY rSwfom;Edkif
avmufr,fxifyg&JU udx
k ;l a&/
udx
k ;l / / &Si;f ygNyDb&k m;? &Si;f &Si;f vif;vif;rSwo
f m;Edik yf gNyD bk&m;/
t&Sif / / aumif;ygNyD udx
k ;l a&? jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0wJh
tmedoif wlw,fqakd omfvnf;? jcm;em;rIawG &Sad eao;
aMumif; pum;a<u;usecf w
hJ mudak wmh aemufaeYrS qufMu
wmaygh? 'DaeYawmh em;MuygOD;pd/Yk
udx
k ;l / / rSev
f yS gbk&m;/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 33
jrefrmjynftrQa0yHkudk pdppfjcif;
t&Sif / / udik ;f ..? 'DaeYawmh jrefrmeJY oD&v
d uFm trQa0wJt
h cg
&vm'fjcif; ruGmjcm;ayr,f?h jcm;em;wmav;awGvnf;
&Sad eao;w,fqakd wmh jcm;em;wmawGukd ajymMuwmaygh
udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / wifyghb&k m;? wpfcak vmuf jzwfavQmufyg&apOD;bk&m;/
[dw
k pfaeYu rdecYf &hJ mrSm oD&v
d uFmr,f trQa0wJt
h cg
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vmhqw
kd hJ pum;
&yfrsKd ; rygaomfvnf; &vm'ftm;jzifh ruGmjcm;bl;qdw
k m
odc&hJ ygw,fb&k m;/ odaYk omfvnf; wynfah wmfwYkd tae
rSmawmhjzifh trQ trQ trQqdw
k mav;rS ryg&if qm;
rygwJ[
h if;vdk jzpfaewmawmh trSeyf gyJb&k m;/
t&Sif / / tif;? tJ'gu tavhtvmeJq
Y ikd w
f ,f udx
k ;l / wu,f
o Z if om ; pm a y
34 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 35
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
36 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 37
okreomraP0wK
t&Sif / / a&S;wkef;u Am&mPoDjynfrSm tEbm&vdkYac:wJh
jruf&w
d o
f rm; qif;&Jom;wpfa,muf &Scd zhJ ;l w,f/ ol&UJ
tvky&f iS o
f al X;emrnfu okre vdYk ac:w,f/ wpfaeY?
Oy&d| trnfawmf&wJh yapuAk'g wpfyg; qGr;f cH<u
awmfrv
l mwmudak wGUawmh? qGr;f r&ao;rSe;f vnf; od
wmeJY tEbm&BuD;u t&Siyf apuAk'g udk cP&yfwefY
ay;zdUk avQmufxm;NyD; olUtdru
f kd jyefajy;w,f/ xrif;
usufNyD;om; tqifoifh &S-d r&Sd jyefajy;Munfw
h m/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / olUtrsKd;orD;qDu xrif;usufNyD;om; &Syd gw,f&iS f
qdw
k t
hJ ajzudv
k nf;&a&m t&Sijf rwfqD jyefajy;Ny;D oydwf
awmfukd awmif;w,f/ tJ'rD mS oydwx
f u
J kd qGr;f awG
avmif;xnf&h if;eJY jzpfvmwJh olUpdwu
f ;l uav;u twk
,lp&m odyaf umif;w,f/ r,SH 'gwkumrwm, owd
a',s"arm e a[mwd? a',s"ar owd y#d*g[uH
e vbmrd/ tZ ye ar y#d*g[aum p 'da|m?
a',s"arm p twd? vmbm 0w ar wJ/h igwdUk
rSm avmif;vSLcsifwhJ pdwu
f ;l uav;rsm; &Sjd yefawmh vSL
p&mur&S?d vSLp&muav;rsm; &Sjd yefawmhvnf; tvSLcH
yk*Kd vfur&S?d 'DaeYawmha[h ... tvSLcHt&Sijf rwfBuD;eJY
vnf; yufyif;BuD;wd;k o[? vSLp&mav;uvnf;&So
d [?
k w
kd ,f/
t&awmfvu
kd w
f ma[h vdYk qdv
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ tJ'gtrSeyf gyJ/ 'gayr,fh t&Sib
f &k m;? wynfh
awmfwYkd jrefrmjynfBuD;rSmawmh omoema&mif0gxGe;f
wmrdYk tvSLcHy*k Kd vfuawmh r&Sm;ygbl;bk&m;? vSLcsifwhJ
pdwu
f av;&,f? vSLzG,0f wK&,fom &Sm;aumif;&Sm;rSm
ygbk&m;/
t&Sif / / tr,f? udx
k ;l u jrefrmwpfEikd if v
H ;kH a&mufz;l vdv
Yk m;?
wcsKUd e,fawGrmS qdk &[ef;oHCmr&Sw
d hJ &GmawG trsm;Bu;D yJ
&Sad o;w,fw/hJ txl;ojzifh omoemjyK&[ef;awmfawG
ta&muftaygufenf;wJh a'orsdK;awGrmS aygh/ tvSLyGJ
o Z if om ; pm a y
38 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
wpfcv
k yk cf sifvYkd &[ef;awmf wpfyg;ESpyf g;avmuf yifv
h Ykd
&r,ft
h a&;awmif rvG,w
f ahJ e&mawG &Sad o;w,fw/hJ
tJ'gud,
k jhf ynfwiG ;f rSmaESm?f omoemawmf xGe;f um;ae
wJh jrefrmjynfwiG ;f / 2009-ckEpS w
f ek ;f u OD;Zif;wdUk xdik ;f
Edik if u
H akd &mufcw
hJ ,f/ olwt
Ykd ac: vSpH eG ;f yeH vdYk ac:wJh
k m ydu
k f
&Gmav;wpf&mG udk a&mufomG ;w,f/ yeH qdw
qdy?f ig;vkyif ef;awG vkyw
f ahJ e&maygh/ tJ'rD mS jrefrmjynf
u OD;Zif;awG a&mufaew,fvnf;Mum;a&m vmvmNyD;
awmh &Scd ;kd Mu? qGr;f uyfMu? tat;uyfMueJY 0rf;vnf;
0rf;omp&m oem;vnf;oem;p&mygyJ/ wcsdKUrsm;qdk
nBuD;oef;acgif ig;zrf;avSqdkufw,f/ urf;rSm em&D
ydkif;avmufaeNyD; jyefxGuf&r,f/ bkef;BuD;awG a&muf
aew,fMum;vdkUqdkNyD; OD;Zif;wdkYudk vmEdI;? &Sdcdk;OD;cs/
tif; ..? avSuvnf; urf;udk t0if? tvkyfuvnf;
tm;? nbufvnf;nbufqdkawmh wcsdKUwavu
aomufpm;xm;NyD;om;? urf;a&mufrS OD;Zif;wdUk a&muf
aerSef;od/ trl;awGbmawG ajyvdkY? vmuefawmh
Mu&Smw,f/ avQmufxm;vdkufMuwmrsm; 0rf;om0rf;
enf;ygyJ/ wynfah wmfwUkd bke;f BuD;&[ef;oHCm rjrifz;l
wm oHk;ESpf&SdygNyDbk&m;? av;ESpf&SdygNyDbk&m;eJY/ at;?
Ak'b
momEdik if rH [kww
f hJ 'lbikd ;f wdv
Yk kd Edik if aH wGrmS a&muf
aeolrsm;rawmh ydq
k ;kd ayrSmaygh udx
k ;l &,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;? oabmaygufygNyb
D &k m;/ wynfah wmf oli,f
csi;f wpfa,muf ajymwmawmh Mum;zl;ygw,f/ om;&Sw
d hJ
puFmylukd a&mufomG ;wJh tr,fBuD;wpfa,muf? vcGJ
avmufvnf;aea&m om;a&? tarhukd jrefrmjynfukd
jyefyyYkd gawmhuUJG ? eifwYkd puFmylrmS &[ef;oHCmvnf;
Y kd jrefrmjynf jyefycYkd ikd ;f
qGr;f ravmif;&bl; vdaYk jymNy;D olu
w,fw/hJ tJ'rD mS u qGr;f uyfcsi&f if oHCmawGukd tdru
f kd
yif&h ifyif?h 'grSr[kw&f if bke;f BuD;ausmif;awGuykd J oGm;Mu
&w,fqykd J bk&m;/
t&Sif / / tif;? tJ'gaMumifh vSLvdw
k ahJ pwem? vSLzG,0f wK? tvSLcH
yk*dKvf pHknDygrS tvSLwpfckjzpfMuwmudk; udkxl;&JU/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 39
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
40 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 41
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
42 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
a&pufcsrI-rcsrIESifhywfouf
t&Sif / / aeOD;? tr&yl& r[m*EmHk q&mawmfb&k m;Bu;D &JU &wemh
*kP&f nfusrf;rSm tJ'u
D pd a wGukd &Si;f jyxm;NyD;om;awG
&Sw
d ,f udx
k ;l &JU/ awGUNyD? a[m'DrmS ? a&S;u tavmif;
tvsmwdYk aumif;rIjyKMu&m a&tqifoif&h v
dS Qif a&
pufoeG ;f cs a&r&Sv
d Qif a&pufyifrcsawmhyJ vd&k mqkukd
awmif;Mu\/ wJh (pm-295)/ wcg tJ'u
D srf;rSmyJ a&
pufcswJt
h rIukd 'Dvpkd Of;pm;jyxm;w,f udx
k ;l &JU/ a&mh?
a[m'D pmrsufEmS (296) udzk wfprf;/
udx
k ;l / / ,ckacwf tv'gejyKMuaomtcg a&zvm;? a&u&m;
ponf a&xnf
h atmufccH u
G w
f pfcak y: a&wpfpuf
wpfpufcs&if; bke;f BuD;csay;aom baE - t&Sib
f &k m;?
r,H - wynfah wmfwo
Ykd nf? oHom& 0#'kua wm oHo&m0#fqif;&JrS paom pmwrf;udk vku
d
f qdMk u\/
xdkodkY a&wpfpufwpfpufcs&if; qdkaejcif;udk a&pufcs
[k ac:wGiaf eonf/ xdak &pufcsenf;udk bke;f Bu;D rouFm
ovdjk zpfaeaomaMumifh usrf;pmrsm;udk Munfh yI cYkd s&if;
usrf;pmtoH;k tEIe;f rsm;udk owdxm;avh&&dS m ...
1/ a0E&mZmwf0,f qifjzLawmfvLS cef; ok*aEm'u
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 43
yl&w
d H ok0Pbu
d mF &H *a[wGm [wad om@H *a[wGm
awoH [aw xaywGm O'uH ygawwGm t'god=
eHo
Y ma&jzifjh ynfah om a&Tu&m;udk ,l qifjzLawmf\
ESmarmif;udk udik Nf yD;vQif xdyk P
k m ;wkv
Yd ufxm; a&udk
usapvsuf vSLNyD [k awGU&\/ om;awmf orD;awmf
vSLcef;? r'rD zd &k m;udk vSLcef;vnf; enf;yifwnf;/
2/ 0denf;r[m0g pD0&uEu
tzGihf 0drwd#u
D m yXrH
O'uH ygawwGm ypm a'Ed= a&udk yXr usap aemufrS
(ouFe;f wku
Yd )kd vufa&muf vSLuke\
f [kvnf;aumif;?
yOu t*Fw
k Kd &f jAm[P0*f #Dum O'uH ygawwGm
a'Ew
D d - jAm[ [aw O'uH tmodOE m a'Ed =
ykPm;\vuf a&udkavmif;xnfh (owkdYorD;udk)
ay;vSLuke\
f [kvnf;aumif; awGU&\/
tm;vH;k udk aumufcsucf svu
kd v
f Qif a&S;tcgu tvSL
'gejyK&mwkid ;f 0,f Munfvifat;jraom vuPmudk azmfjy
zd&Yk m a&udk tvSLcHy*k Kd vf\vuf avmif;xnfo
h eG ;f cs
ay;vSLavh&MdS u[efwo
l nf/ ,ckumv wpfpufwpfpuf
csaeaom a&pufcsonf xdx
k ;kH pHukd vdu
k [
f ef&adS omf
vnf; xdak &S;pepfEiS hf rwlacs/ xdaYk Mumifh bmoma&;
udp obm0ususjyKjyifvakd om trsKd ;om; trsKd ;orD;
wko
Yd nf bke;f BuD;u csay;wkid ;f vdu
k q
f &kd aom qkawmif;
ESihf wpfpufwpfpufcs&aom a&pufcsenf;udk jyKjyif
Munfvifaoma&udk tvSLcHy*k Kd vf\ vufay:rSm jzpfap?
ajray:rSmjzpfap oGe;f avmif; tvd&k &dS mqkukd ud,
k hf
bmomawmif;aom a&S;tusqH;k rla[mif;udo
k m vdu
k f
oifMh uygonf/} wJh bk&m;/
t&Sif / / tif;? [kww
f ,f? bmom#Dum q&mawmfb&k m;&JU tJ'D
pum;&yfrsm;udk axmufqr,fq&kd if(1) a&pufcu
G q
f w
kd m tvSL'gejyKwJt
h cgawGrmS Munfvif
at;jrwJv
h uPmudk azmfjyzdYk toH;k jyKwJh tqifwefqm
wpfck jzpfwt
hJ aMumif;?
o Z if om ; pm a y
44 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
(2) a&pufcu
G u
f a&udk tvSLcHy*k Kd vf&UJ vufay:rSmjzpfap?
ajray:rSmjzpfap oGef;avmif;oifhaMumif;? tu,f
taqmuftODxrJ mS cef;cef;em;em; a&pufoeG ;f cswt
hJ cg
awGrmS qd&k if avsmufywfwchJ u
G ef YJ a&pufuckd ,
H Nl y;D oifh
wifw
h hJ b,fae&mrSmrqdk tJ'aD &udk pGeyYf pfEikd af Mumif;
aumufcsufcsEdik w
f ,f/ NyD;awmh(3) a&pufa&pifaomufMuw,f qd&k mrSmawmh use;f rm
a&;twGuf taESmifht,Suf rjzpfEdkifwJh a&rSeforQ
aomufEikd w
f ,fvYkd ,lqrdygw,f udx
k ;l a&/
udx
k ;l / / avsmfuefwhJ tajzawGygbk&m;/ auseyfygw,fb&k m;/
t&Sif / / udik ;f 'DaeYaqG;aEG;Muwm tawmfav;vnf; rsm;oGm;Ny/D
reufjzefrS qufMuwmaygh udx
k ;l a&/
udx
k ;l / / rSeyf gh? aus;Zl;BuD;vSygw,f bk&m;/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 45
tHUMozG,ftrQa0-om"kac:&usdK;
udx
k ;l / / jrefrmjynf trQa0yHak wGtaMumif;udk qufygOD;bk&m;/ [dk
wpfaeYwek ;f uawmh trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm
qdw
k hJ jrefrmawG trQa0yHo
k nf jruf&w
d o
f rm; tEbm&&JU
*PS? omrd? ywd -H t&Sio
f al X;? uREfyk af umif;rI\ tzdYk
bm*udk ,lawmfryl g qdw
k hJ pum;eJY xyfwu
l saMumif; okre
omraP0wKudak xmufNyD; ajymjycJyh gw,fb&k m;/
t&Sif / / tif;? [kwNf yD/ aSUqufomG ;Mur,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ'rD ,f okreolaX;u tJ'gqdk a[m'DaiGuakd wmh vufcaH y;
yg qdNk y;D apmapmu aiGwpfaxmifukd ay;w,f/ tEbm&u
vufrcHb;l ? aumif;rIukd a&mif;wmr[kw&f ygbl;? o'gw&m;
tavsmuf trQa0wmyg qdNk y;D jiif;&Smw,f/ olaX;uvnf;
rif;uvnf; o'gtavsmufay;wmayghu,
G ?f wdu
Yk vnf;
rif;&JU ('gepwJ)h *kPaf us;Zl;udk ylaZmfwmyguG,/f 'Dr,f vlav;?
o Z if om ; pm a y
46 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 47
ywmEkarm'eESifh tEkarm'e
udx
k ;l / / &Sif;ygNyDbk&m;/ wpfckar;p&m&Sdwmu okreolaX;BuD;a&m?
bk&ifBu;D a&m tEbm&u trQa0awmhrS om"kac:Mu&ygw,f/
[dk xD;csuaf pmifeh wforD;usawmh b,forl v
S nf; trQra0bJ
eJY bmaMumifh om"kac:wmwke;f ? tJovdk aumif;rI&iS u
f trQ
ra0bJ om"kac:wJt
h wGuaf &m om"kac:&usKd ;&SEd ikd yf ghrvm;vdYk
awG;rdvyYkd gbk&m;/
t&Sif / / tif; ...tif; ...? tJ'aD r;cGe;f ar;avmufw,f qdNk yD;
pmenf;enf; jyefMunfx
h m;vdYk awmfao;wmaygh udx
k ;l &JU? uJ
... aocsmrSwyf g/ olrsm;u trQa0wJt
h wGuf 0rf;ajrmuf
wmudk ywmEkarm'e ac:w,f? olrsm;u trQray;a0aomf
vnf; olUaumif;rIukd 0rf;ajrmufwmrsKd;udak wmh tEkarm'e
vdYk ac:w,f/
wpfcg ywmEkarm'e (olrsm;trQa0onfukd 0rf;ajrmufjcif;)
qd&k mrSmvnf;(u) O'
d u
d ywd = wpfpw
kH pfa,mufukd oD;jcm;&nfp;l Ny;D ay;tyf
wJh trQtzd&Yk ,f?
( c ) tEk'
d u
d ywd = wpfpw
kH pfa,muftwGuf oD;oefrY [kwyf J
ow0gtrsm;udk ay;a0tyfwhJ trQtzd&Yk ,fqNkd yD; ESprf sdK;&Sw
d hJ
taMumif;?
tJ'rD mS vnf; O'
d u
d ywd udk qdik &f mNydwm awGu om"k
ac:&if Adro
d m&rif;&JU aqGrsKd;a[mif;Nydwm rsm;vdk vufiif;'d|
aumif;usKd;&wJt
h aMumif;? tEk'
d u
d ywd udk om"kac:wJh
twGuaf wmh vufiif;'d|tusdK;ay;wJh 0wKtaxmuftxm;
rawGUrdwt
hJ aMumif; tr&yl&? r[m*EmHq
k &mawmfb&k m;
BuD;u oN*K[b
f mom#Dum? ywmEkarm'etzGirhf mS &Si;f jyxm;
wmudk awGU&w,f/ (oN*K[f bm-#D-398)/
'ghtjyif trQray;a0aomfvnf; om"kac: tusdK;&Sad umif;
&SEd ikd af Mumif;udak wmh ukov
kd &f iS u
f trQray;tyfbJ om"k
ac:&aom tEkarm'emukov
kd rf sm;vnf; tEk'
d u
d ywu
d kd
o Z if om ; pm a y
48 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 49
Nydwmapmifha&SmufcH&ol
rav;&Sm;a&muf jrefrm'g,dumrav;wpfa,muf
t&Sif / / rESpu
f rav;&Sm;udk a&mufomG ;awmhbmw0NrKd Uudyk ga&muf
cJw
h ,f/ yDeef;NrKd U&JU 'DrmS bufurf;aygh/ tJ'rD mS jrefrmxrif;qdik f
wpfqikd rf mS 'umav; - 'umrav;awGu qGr;f uyfMuygw,f/
qGr;f uyfNy;D pum;pjrnfajymMuawmh ... OD;Zif;u ajymjyw,f?
b,favmufyJ tvkyfrsm;w,fqdkqdk? q,frdepfavmuf
tcsdeaf y;NyD; aeYpOfreS rf eS f bk&m;aomufawmfa& uyf Muzd?Yk
zefcu
G ef YJ tuste ruyfEikd &f ifawmif a&oefyY v
k if;eJY uyfMuzd?Yk
*k P f a wmf y G m ;Muzd k Y ? ow 0 gawG u d k arw m yd k Y M uzd k Y ?
tJ'aD umif;rIawGukd aeYpOftrQa0MuzdYk OD;Zif;u ajymjyjzpfyg
w,f/ tJ'rD mS 'g,dumrav; wpfa,mufu olu
Y ,
kd af wGU
arwmydYk trQa0&usKd;udk avQmufxm;vmygw,f/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / olwpYkd ufrkH mS jrefrm? tif'?kd b*Fvm;? rav; tvkyo
f rm;
aygif;pH&k MdS uaMumif;? plygAdu
k Zf m (tvkyo
f rm;acgif;)wdv
Yk kd &mxl;
rsKd;? H;k cef;rSmae&NyD; vlopfawGuo
kd m avhusifah y;&wJah e&m
rsKd;awGrmS rav;vlrsKd;awGuo
kd m cefx
Y m;avh&NdS yD; jrefrmwdYk
tif'w
kd v
Ykd kd Edik if jH cm;om;awGukd cefaY vhr&Sad Mumif;? vGecf w
hJ hJ
ajcmufvavmufu uHaumif;axmufrwJhtwGuf olYudk
H;k cef;rSmyJaeapNyD; vlopfawGukd avhusifah y;&wJh ae&mudk
wd;k ay;MuaMumif;? tJovdk olwpfqifjh rifo
h mG ;wmudk tif'kd
tvkyo
f rawGu remvdk jzpfMuaMumif;? tJovdk remvdk
jzpfMuwJhtwGuf oleJY qlygAdkufZmawGMum;rSm ukef;wdkuf
&efwu
kd rf aI wG trsdK;rsdK;jyKMuaMumif;? olvnf; pdwrf csrf;
romjzpfav bk&m;w&m;tvkyf ydv
k yk af vvkyNf y;D ? ud,
k af pmifh
ewfawG? pufakH pmifh ewfawGutp ow0gtm;vH;k udk aeYpOf
aeYwikd ;f trQay;a0ygaMumif; avQmufxm;ygw,f/
udx
k ;l / / pdw0f ifpm;p&mygyJ bk&m;/
t&Sif / / tJovdek YJ wpfaeYrmS ? tif'ekd ;D &Sm; tvkyo
f rwpfO;D udk o&Jr
o Z if om ; pm a y
50 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 51
&Muuke\
f / igwd\
Yk tusKd;iSgvnf; ylaZmfru
I kd jyKMuuke\
f /
ay;vSLolaqGrsKd;wdo
Yk nfvnf; tusKd;rsm;uke\
f / xdik gwdUk \
aqGrsK;d wdUk onf Mumjrifph mG touf&n
S Mf uygapukeo
f wnf;
qdw
k mudak wmif oGm;NyD; owd&rdygw,fb&k m;/
k t
f rQa0vdu
k w
f t
hJ wGuf olwUkd wawG
t&Sif / / [kww
f ,f udx
k ;l &JU/ ud,
csrf;omoGm;w,f/ olwdkUuvnf; aus;Zl;wifpGmeJY olwdkU
wwfEdkifwJhbufu jyefapmifha&Smufw,f/ 'gaMumifhrdkU trQ
ay;a0rIudk jyKMuygvdkU xyfcgxyfcg ajymae&wmygyJ/ ckeu
o&Jrwdt
Yk aMumif;udk axmufq&if tJ'jD refrmrav;u tp
ueOD;rSm o&Jr&,fvaYkd wmh &nfp;l NyD; trQay;a0cJ[
h efr&Sb
d ;l /
tJ'o
D &Jr&Srd eS ;f olrS rodcb
hJ u
J ;kd / qdak wmh ...? tJ'D trQay;a0
d uyw=d wpfpw
kH pfa,muftwGuf
rIukd (c) eHygwf? tEk'
oD;oefrY [kwb
f J ow0gtrsm;udk ay;a0tyfwhJ trQtzdYk
qdw
k hJ pm&if;xJ xnfMh u&vdrrhf ,f/
qdak wmh? aumufcsucf svu
kd &f if ... wpfpw
kH pfa,muftwGuf
oD;oefrY [kwb
f J Mum;Mum;orQ trQ trQ trQ ,lawmfrl
Muygukeaf vm qdw
k hJ ow0gtrsm;udk ay;a0tyfwhJ trQtzdYk
aMumifv
h nf; wcsdKU &oifx
h u
kd o
f al wG om"kac:&usdK; &SEd ikd f
aMumif; ,H,
k MkH unfMunfrw
S o
f m;Ny;D aeYpOftrQay;a0oifw
h ,f
udx
k ;l &JU/
tJ? e*du
k wnf;u aumif;rIujkd rwfE;kd olrsm;uawmh ynma&;udk
jrwfE;kd wJh udx
k ;l &JU OD;&D;vd?k b,fol trQa0a0 - ra0a0?
b,fow
l pfa,mufawmh aumif;rIwpfcck k vkyaf eo[Jh qdk
wmrsdK; jrifr,fMum;r,fq&kd if (okreolaX;tdru
f xD;csuf
apmifeh wforD;rsm;vd)k tvdv
k kd 0rf;ajrmufEikd Mf uayvdrrhf ,f
udx
k ;l &JU/
o Z if om ; pm a y
52 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
Ak'b
mom0ifr[kwcf o
hJ l NydwmawGtaeeJY
trQa0wmudk odEdkifyghrvm;
udx
k ;l / / oabmaygufygNyDb&k m;/ aeYpOf aumif;rIwpfck r&t&jyKNyD;
rysurf uGuf trQa0ygawmhr,fb&k m;/ 'Dae&mrSm ar;p&mwpfck
&Sv
d mygao;w,fb&k m;/ tJ'D rav;&Sm;u o&Jr[m jrefrmvdk
trQa0wmudk b,fvdkem;vnfovJ? vlUb0wkef;u Ak'
bmom0ifr[kwfcJhol NydwmawGtaeeJ
taeeJY b,fvdk0rf;ajrmuf
NyD; om"kac:&r,frSef; b,fvdkodEdkifygovJ odcsifygw,f
bk&m;/
t&Sif / / wu,fawmh vlawGeYJ b0jcm;aewJh Nyw
d m awGv?kd ewfawGvkd
olawGtzdUk rSm bmompum; twm;tqD;r&Sad wmhb;l udx
k ;l
&JU/ b,fompum;eJaY jymajym olwt
Ykd aeeJY tvdt
k avsmuf
odem; vnfMuw,f/ tJ'grsK;d udk urZ 'd d (uHaMumifjh zpfww
hJ efc;kd )
vdYk ac:w,f/ trQa0wmudk om"kac:&aumif;rSe;f odwmudak wmh
obm0tm;jzifh odw,fvYkd ,l&r,f/ bmaMumifv
h q
J akd wmh
a&SUydik ;f rSm OD;Zif;wdYk avhvmcJMh uNyD;jzpfwt
hJ wdik ;f ? Nydwm bHrk mS
oGm;jzpfoal wG[m vlawG pGeyYf pftyfww
hJ aH wG;ESyf pwJh tpm
tm[m&eJaY omfvnf;aumif;? vlawGay;vSLtyfwhJ 'geeJaY omf
vnf;aumif; Nyw
d m bHrk mS rQwMu&w,f/ Oyrmtm;jzifh tarh
0rf;u xGufvmcgp uav;av;awG[m rdcifEdkUudk b,fvdk
pdkU&r,fqdkwm tvdktavsmuf odMuovdkaygh/ NydwmawG
taeeJYvnf; olwdkYawGtwGuftm[m&jzpfr,fh trQtwef;
ay;a0rIawGukb,f
db,fv0kd rf;ajrmufMu&r,freS ;f tvdt
k avsmuf
odMuwm[m tqef;r[kwfygbl;/ om"kac:zdkY b,fvdk
wwfovJ qdk&mrSmawmh ygVdvdk om"k om"k om"k vdkY
ac:Edik rf S r[kwyf gbl;? 0rf;ajrmuf0rf;omjzpfwhJ pdwu
f av;eJY
0rf;ajrmufaMumif;pum;wpfpHkwpfckudk a&Gwfvdkuf&ifudkyJ
om"k ac:wJhudp NyD;ygw,f/ a&SUydik ;f rSmwke;f u Adro
d m&
rif;BuD;&JUaqGrsKd;a[mif; Nydwm awG 0rf;ajrmuf0rf;om >rufqkd
MuyHak wGukd avhvmMunf&h if tJ'o
D abmudk em;vnfEikd rf mS yg/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 53
udx
k ;l / / oabmayguf auseyfygNyD bk&m;/ aumif;rIwpfck aeYpOf r&
t&jyKNyD; rysufruGuf trQa0ygawmhr,f bk&m;/
t&Sif / / om"kygAsm/ udik ;f ? tJ'gqdk tEbm&wdq
Yk D jyefomG ;&atmif/
'DaeYajym&rSmu vlvcl sif; trQa0&usdK;udyk g ygatmif ajym
&rSmud;k /
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
vlvlcsif; trQa0&usdK;
t&Sif / / tJ'rD mS ? tEbm&BuD;u toufxufq;kH aumif;rIjyK? tJ'b
D 0
u aoawmh ewfjynfrmS oGm;jzpfygowJ/h vlUjynf? ewfjynf
qdkovdk pkefqefusifvnfvmvdkufwm a*gwrbk&m;&Sif
vufxufawmfrmS awmh 'dAp uKt&mrSm {w'*f&wJh t&Sif
tEk'k g rax&fjrwfjzpfvmcJw
h ,f/ i,fi,fuwnf;u r&Sb
d ;l
qdw
k mudk rMum;zl;bl;wJ/h vdck sifwm tuke&f w,f/ tJ'gu
yapuAk'g t&Sijf rwfukd qGr;f vSLcJw
h hJ rlvblw ukov
kd &f iS f
(jruf&w
d o
f rm;)&JU tusdK;ay;awGaemf/
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / 'Dwpfcgawmh tEbm&&JUaumif;rIukd om"kac:cJw
h hJ olUrdwaf qG
okreolaX;BuD;&JU om"kac:&usdK;udk MunfMh u&rSmaygh/ olu
awmh rk@ed*;kH rSm? r[mrk@Oygoum&JU om;i,f? plVokre
qdo
k l jzpfvmcJw
h ,f/ toufcek pfEpS t
f &G,rf mS &Sio
f mraPjyK
r,fvyk af wmh acgif;&dwv
f t
Ykd NyD;rSmyJ &[Emtjzpfukd a&muf&dS
awmfrcl yhJ gw,f/
q&mjzpfol t&Sit
f Ek'k g rax&fjrwf&UJ avema&m*gudk ukpm;
zdt
Yk wGuf taemwwfa&tdik &f UJ t&Sio
f cif? yE*e*g;rif;udk
ewfjA[mawGtv,frmS wefc;kd NyKd if tEdik ,
f Nl y;D taemwwftikd f
a&udk t&,lEikd cf &hJ mu pvdYk okreomraP&,fvYkd xif&mS ;
vmcJw
h ,f/
aemufyikd ;f bk&m;&Siu
f ,
kd af wmfwikd t
f wGuf taemwwfa&udk
aqmif,al y;cJw
h ahJ eYrmS yJ touft&G,t
f m;jzifh ckepfEpS o
f m
o Z if om ; pm a y
54 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 55
56 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 57
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
58 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 59
*gxmawmfESpfyk'fudk ndwwfap
udx
k ;l / / &ygNyDbk&m;/ &weokwfy&dwfawmf? wom[d blwm
edomarx oaA? arwH ua&mx rmEko,
d m yZm,? 'd0gp
&awmp [&Ed a, Avd ?H wom[d ae &ux tyrwm
qdw
k t
hJ yd'k ?f jrefrmvdk t"dyg ,fukd Munfah wmhvnf; vlawGukd
arwmxm;Muzd?Yk olwu
Ykd kd aeYa&mnOfyh g trQa0- Avdewfpm
ylaZmfoal wGukd apmifah &SmufMuzdYk ewfawGukd bk&m;&Sif wdu
k f
wGe;f awmfrcl w
hJ ,fvYkd rSwo
f m;rdygw,fb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,f udx
k ;l / odUk aomf wpfco
k wdjyKp&muawmh ewfawG
udk tvGet
f uRH yHNk y;D ,HMk unfwmrsKd ; rjzpfoifMh ubl;/ oajyuef
q&mawmfb&k m;BuD;u oajyuefy&dwBf uD; ed,opfrmS
bmrqdk uHu,
kd NkH yD; yHx
k m;olrsm;uJo
h Ykd ewfu,
kd NkH yD; yHrk rI sKd;
udu
k m; rjyKtyf/ &wemoH;k yg;tay: tmHjk yKvGe;f av aumif;
avjzpfaomfvnf; ewfrsm;tay: tvGet
f uR,
H
kH yHjk cif;rsKd ;?
o Z if om ; pm a y
60 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 61
qdw
k hJ bk&m;&Sio
f nfom tjrwfq;kH &wemqdw
k mudk arhaeMu
vd?Yk mPfra&mufMuvdb
Yk J udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / [kwyf g&JUbk&m;/ wynfah wmfvnf; q&mawmfajymrS tJ'&D we
okwaf wmfvm a&SUaemuf *gxmESpcf u
k kd owdjyKrdygawmhw,f
bk&m;/ wu,fawmh wynfah wmfwYkd Ak'b
momrsm;twGuu
f
bk&m;? w&m;? oHCm &wemjrwf oH;k yg;onfom yxr jzpf
oifyh gw,fb&k m;/ ewfwq
Ykd w
kd mawGusawmh rdwaf qGt&m
rSmxm;Ny;D aeYpOfaumif;rIjyKoa&GU rdwaf qGaumif;yDyD olwu
Ykd kd
trQa0 oifw
h ,fvyYkd J cH,rl yd gw,fb&k m;/
t&Sif / / om"kygAsm/ 'Dae&mrSm OD;Zif;i,fi,fu BuHKcJ&h zl;wJh tawGU
tBuHKav;wpfcu
k kd ajymjy&OD;r,f/
udx
k ;l / / ajymjyygOD;bk&m;/
i,fi,fwkef;u tawGUtBuHKwpfck
t&Sif / / OD;Zif;wdYk vlUb0wke;f u tifrwef cspfcifMuwJh oli,fcsif;
oH;k a,muf&w
dS ,f/ udw
k if0if;qdw
k w
hJ pfa,mufu tjcm;wpfNrKd U
uae OD;Zif;wdNYk rdKUrSm ausmif;vmwufwm/ 1995- ckEpS ?f
q,fwef;pmar;yGaJ jzNy;D MuwJh tcgusawmh udw
k if0if;wdNYk rKd Uudk
OD;Zif;wdYk 'Du oli,fcsif;ESpaf ,mufu tvnfvu
kd o
f mG ;Mu
w,f/ olwNYkd rdKUudak &mufawmh tJ'aD eY naerSmyJ NrdKUv,frmS &Sd
wJh ewfueG ;f qDukd oGm;Mu&w,f/ udw
k if0if;wdYk rdom;pktajym
u olwUkd NrKd Uudak &muf&if NrKd Uawmf&iS u
f kd OD;wdu
k &f w,f? OD;rwdu
k f
&if txdtcdu
k &f w
dS wfw,f vdYk qdw
k ,f/
udx
k ;l / / qufygOD;bk&m;/
t&Sif / / tJ'geJ?Y ewfueG ;f udak &mufomG ;Muawmh udw
k if0if;eJY OD;Zif;&JU
oli,fcsi;f u txJu0kd ifNy;D uefawmh Muw,f/ OD;Zif;uawmh
tjyifuyJ &yfapmifNh yD; arwmydYk trQa0vdu
k yf gw,f/ tJ'gudk
...? udw
k if0if;u OD;Zif;udk r&ruac:w,f/ OD;Zif;uvnf;
tusKd;oift
h aMumif;oifh jyef&iS ;f jy&w,f/ udkwif0if;wdkU
o Z if om ; pm a y
62 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 63
ewfwifpmewfawGpm;-rpm;
t&Sif / / [dw
k pfaeYu udx
k ;l ar;xm;wmu ewfueG ;f awG? ewfpifawG
rSm iSuaf ysmoD;awG tke;f oD;awGeYJ uefawmhyaJG wG wifvLS yo
Muygw,f? tJ'gudk tJ'eD wfawG wu,fo;kH aqmifcpH m;Ekid f
Muygovm;bk&m;? vlawG&JUtpm;tpmudk olwdkYawGaum
pm;aomufEidk yf ghrvm;bk&m; qdw
k hJ ar;cGe;f aemf/
udx
k ;l / / rSeyf gw,fb&k m;/
t&Sif / / 'Dae&mrSm tJ'eD wfueG ;f ewfpifawGrmS vlwcsdKU ,HMk unfMu
ovdk wu,fhewfawG &Sd-r&Sd qdkwJhjyemudk t&ifqHk;
pOf;pm;Mu&vdrrhf ,f/ 'Djyemudk pOf;pm;wJt
h cg jrefrm&mZ0if
rSm xif&mS ;wJh pmwdik ndK avQmufx;kH udk xnfo
h iG ;f pOf;pm;Mu
&vdrrhf ,f/
udx
k ;l / / atmf? q&mawmfred cYf sifwmu jrefrmou&mZf 730- jynfh
ESpfrSm rdwDvmuefawmfBuD; usdK;aygufawmh tif;0bk&if
o Z if om ; pm a y
64 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
rif;BuD;pGmapmfuJ ud,
k af wmfwikd f vma&mufqnfzYkd jyKjyifwhJ
tcg uefaygif;kd ay:rSmawGU&wJh rde;f rkyw
f ek YJ ewfueG ;f udpx
if
w,f bk&m;/
t&Sif / / [kww
f ,f udx
k ;l ? tJ'rD mS bk&ifuar;awmh tJ'rD ed ;f rkyw
f ek YJ
ewfueG ;f taMumif;udk b,forl S wdwyd y ravQmufwifEikd f
Mubl;/ aemufq;kH 0efZif;&GmolBuD;&JUom;ruf pmayorm;udk
ac:ar;Mu&w,f/ tJ'aD wmhrS taemf&xmrif; rdwv
D muef
awmfukd qnfvmwJt
h cg? tifrwefjrwfE;kd awmfrw
l hJ rdz&k m;i,f
wpfa,muf MurmukefwJhtwGuf a&TpifeJYoGef;vkyfxm;wJh
kyfwkwpfckudk uefdk;rSm tcdkiftcefYjrKyfapcJhwJhtaMumif;?
tJ'aD &Tyk ef w
YJ w
l hJ opfom;kyu
f kd wefaqmif;jymom'fjyKNy;D awmh
uefabmif;kd rSm xm;awmfrcl w
hJ m jzpfaMumif;? aemufyikd ;f rSm
vlawGu pm;OD;aomufO;D wifNyD; ewfueG ;f &,fvYkd ac:a0:
ynwfvmMujcif;omjzpfaMumif; odMu&awmhw,f/
tJ'geJY rSe-f rrSeu
f kd uefaygif;dk udw
k ;l NyD; ppfaq;wJt
h cg ckeu
pmayorm;av; ajymwJt
h wdik ;f a&Tyk w
f u
k kd awGUMu&w,f/
tJ'geJY 0efZif;&Gmom;av;&JU trSwt
f om;? twiftavQmuf?
ky&f nfvuPmawGukd ESpo
f ufNyD;awmh qkvmbfrsm;pGm ay;
NyD; eef;awmfoYkd ac:,lawmfrcl w
hJ ,f/ aemufyikd ;f rSm ol[m
pnf;wjypf? rif;&mZm? 0efZif;rif;&mZm? bd;k &mZmqdw
k hJ emrnf
awGeYJ ausmfMum;vmcJw
h ,f/
udx
k ;l / / tJovdk taxmuftxm;rcdik v
f b
kH J uGe;f aeMuwJh ewfueG ;f
rsdK;awG jrefrmjynf wpfew
H pfvsm;rSm b,favmufawmif &Sd
avrvJ rodygbl;bk&m;/
t&Sif / / tif;? &SdMur,fxifwmygyJ/ ZmwfememeJY aowJholawG?
Oyap'uuHeYJ aowJv
h al wGvnf; jrefrmjynf ewfavmurSm
txift&Sm; ae&m&aeMuwmyJ udx
k ;l &JU/ at;ayghav/ opfyif
&S&d if iSuv
f mw,f? vlorkw&f if opfiw
k u
f usm;jzpfw,f
qdw
k mvdk b,fwek ;f u b,fvakd Mumifh wnfaqmufcw
hJ mrSe;f
rodcw
hJ mawGvnf; Mumvmawmh ewfueG ;f qdNk yD; jzpfvmMu
r,f/ jzpfvmNyDq&kd if pm;OD;aomufO;D uav; wifvLS olawG
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 65
&Sv
d mr,f/ tJ'aD wmh ewfrqd?k Nydwm awGrqdk tJ'aD e&mudk
odr;f ydu
k Nf yD;aevmMur,f/ &Hcg&Hcg olwaYkd wGu ulnw
D mrsdK;?
Ncrd ;f ajcmufwmrsK;d awG &Sv
d mr,f/ tJ'rD mS ewf[w
k [
f w
k f r[kwf
[kw?f ewfqNkd yD; vlawGu vkyMf uawmhrmS ygyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;? 'gjzif&h if ewfueG ;f qdw
k ikd ;f ewftppf&w
dS hJ ewfueG ;f
jzpfcsifrjS zpfr,f? tJ'eD wfueG ;f udk odr;f ydu
k af exdik o
f al wG[m
ewfvnf;jzpfEikd o
f vd?k Nydwm awGvnf; jzpfEikd w
f ,fvYkd ,l&
rvm; bk&m;/
t&Sif / / tif;? tJovdk ,loifw
h ,f/ ewfawGvnf; jzpfEikd w
f ,fqw
kd m
u [dw
k pfaeYu OD;Zif;wdYk aqG;aEG;cJMh uNy;D Ny/D temxydPf
olaX;BuD;eJY olU&JUwHcg;apmifeh wftaMumif;&,f? yg#vd&mG udk
NrdKUtjzpf wnfaqmufcef;&,fwu
Ykd kd axmufqNyD; OD;Zif;wdYk
ajymcJMh uNy;D Ny/D 'DaeYawmh? Nyw
d m awG? o&JawGvnf; jzpfaeEdik f
aMumif; ajym&r,f/
udx
k ;l / / ajymjyygOD;bk&m;/
o Z if om ; pm a y
66 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
ewfuGef;qdkayr,fh
NydwmuGef;awGvnf; jzpfcsif?jzpfaeEdkifw,f
t&Sif / / "ry' t|uxmrSmvm&Sw
d hJ umVDbv
D ;l r0wKtaMumif;av;yg/
vlwikd ;f eD;eD; Mum;zl;MuwJh taMumif;ygyJ/ [dak eYwek ;f uvnf;
enf;enf;ajymjycJNh yD;NyD/ qdak wmh ...tusOf;yJ ajymjyr,f/
bk&m;&Sif vufxufawmfu 'g,dumrwpfa,mufr,f uav;
arG;zGm;wdik ;f arG;zGm;wdik ;f bDv;l rwpfa,mufu vmvmpm;
w,f/ olwaYkd wGu twdwb
f 0awGwek ;f uvnf; bwpfjyef
usm;wpfjyefqw
kd mvd?k b0wpfcrk mS olUuav;awGukd ud,
k u
f
pm;? aemufwpfb0usjyefawmh ud,
k u
hf av;awGukd olupm;
eJY tjyefjyeftvSev
f eS f &efNidK;zGUJ vmMuwm jzpfw,f/ tJ'g
bk&m;&Siv
f ufxufawmftcgrSmawmh wpfa,mufu bDv;l r?
wpfa,mufu vlred ;f r jzpfvmNyD;? vlred ;f r uav;zGm;wdik ;f
bDv;l ru vmvmpm;aewmjzpfw,f/
tJ'geJY (3) a,mufajrmufuav;udk zGm;jrifwt
hJ csed rf mS awmh
bk&m;ausmif;udk xGuaf jy;&muae bk&m;&Siu
f w&m;a[mawmf
rlvYkd tcsi;f csi;f &efNiKd ;awGajyMuw,f/ aemufawmh bDv;l ru
olonfum;qd&k if [dt
k &ifu ouf&o
dS ufrrhJ a&G; pm;aomufchJ
w,f? ckb,fvkd pm;aomufaexdik f oGm;&ygrvJvYkd awG;Ny;D
idak wmh bk&m;&Siu
f uav;tarudk bDv;l rudk tdru
f akd c:oGm;Ny;D
auR;arG;xm;zdYk rdeYaf wmfrw
l ,f/ aemufyikd ;f ? bDv;l ru tdrrf mS
ae&wm tqifrajybl; ajymvmawmh? &Gmtjyifbuf qdwNf ird w
f hJ
wpfae&mrSm oGm;xm;NyD; aeYpOf xrif;,m*kawGoGm;ydYkNyD;
auR;arG;xm;w,f/ bDv;l ruvnf; aus;Zl;wkeq
Yf yfwt
hJ aeeJU
'DEpS af wmh rd;k aumif;r,f? uke;f jrifrh mS pyg;pdu
k yf g? 'DEpS af wmh
rd;k acgifr,f? ajredrehf rd hf csdKif0h rS ;f awGrmS pyg;pdu
k yf g pojzifh
tBuaH y;w,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ'geJY olrsm;awGrmS &moDOwkaMumifh pyg;awG tysuftpD;
&SMd uaomfvnf; tJ't
D rsdK;orD;rSmawmh tysuftpD;r&Sad ybl;/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 67
68 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 69
70 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l / / jzpfEdkifygw,fbk&m;/ wynfhawmfwdkY i,fi,fwkef;uqdk&if
vlawG ewfyal Zmfxm;MuNyq
D &kd if oli,fcsi;f wpfou
kd f ewfpifukd
oGm;Muw,fb&k m;/ wpfa,mufu ewfpifaemufu ae&yg
w,f/ a&SUu vlawGu ]tzGm; tzGm;? om;wdu
Yk kd tke;f oD;
iSuaf ysmoD;av;rsm;ay;yg} vdYk ajymvdu
k &f if ewfpifaemufu
wpfa,mufu toHMoMoBuD;eJY ]at;at; ,lomG ; ,lomG ;}
qdNk y;D ajym&ygw,f/ Ny;D wmeJY aysmaf ysmyf g;yg; ,liifpm;vdu
k Mf u
wmygyJ/ ewfwifwv
hJ al wmif olUtdrjf yefa&mufcsirf S a&mufyg
vdrOhf ;D r,fb&k m;/
t&Sif / / udik ;f ? 'gjzifh pm;Ekid w
f m-rpm;Ekid w
f m olwt
Ykd vky?f (pm;Edik o
f l
vnf;&Srd ,f? rpm;Edik o
f v
l nf;&Srd ,f) odaYk omfvnf; pm;Ekid Ef idk -f
rpm;Ekid Ef idk ?f ud,
k u
hf kd tav;tjrwfjyKNy;D wifvLS yowmudak wmh
rBudKufb;l qdw
k o
hJ l r&Sb
d ;l vdo
Yk m toift
h m;jzifh rSwaf yawmh
udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf g? auseyfygNyb
D &k m;/ 'gjzifh taumif;qH;k uawmh olwUkd udk
ud,
k jf yKorQaumif;rIuo
k v
kd u
f kd trQay;a0wmyJayghb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,f? taumif;qH;k uawmh aumif;rIjyKNy;D trQay;a0wm
ygyJ/ a00Pfewfrif;BuD;vdk txufwef;ewfawGawmif
vlawGaumif;rIjyKNy;D trQay;a0Muwmudk om"kac:vdMk uygowJh
udx
k ;l &JU/ tJ't
D aMumif;udk aemufaeYrS qufajymjyyghr,f/
'DaeYawmh em;MuOD;pd&Yk UJ /
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 71
txufewfawGvnf; om"kac:vdkMuygw,f
udx
k ;l / / [dw
k pfaeYu rdecYf w
hJ hJ a00Pfewfrif;BuD;wdv
Yk kd txufwef;
ewfawGawmif vlawGaumif;rIjyKNyD; trQay;a0Muwmudk
om"kac:vdMk uw,fqw
kd t
hJ aMumif; &Si;f jyygOD;bk&m;/
t&Sif / / atmf ... tJ't
D aMumif;udk t*Fw
k Kd &fygVdawmf? owuedygwf?
r[m,n0*f? eErmwmokwrf mS awGU&w,f udx
k ;l &JU/ wcgom;
rSm t&Sio
f m&dyw
k & meJY t&Sirf [marm*vmef rax&fjrwf
ESpyf g;[m &[ef;rsm;pGmeJt
Y wl 'uP
d *D&Zd eyk'rf mS c&D;a'opm&D
vSnv
hf nfawmfrMl uw,f/ t&Sijf rwfwo
Ykd mG ;r,fh vrf;c&D;rSm
a0VKu@uD qdw
k NhJ rdKUwpfNrdKU&Sw
d ,f/ tJ'ND rdKUrSm eErmwmvdYk
ac:wJh Oygodumr wpfa,muf&w
dS ,f/ tJ'OD ygodumr[m
reufapmapmxwJNh yD;awmh yg&m,eokwu
f kd omom,m,m
&Gwq
f w
kd ,f/
udx
k ;l / / atmf? t&Sirf [moDv0Hoa&;cJw
h hJ yg&m,e0wKqdw
k m tJ'D
eErmwmOygodumr&Gwq
f ckd w
hJ hJ okwe u
f kd tajccHa&;xm;wm
xifw,fb&k m;/
t&Sif / / [kww
f ,fux
kd ;l / odUk aomfvnf; yg&m,eokwe q
f w
kd mu Am0&D
qdw
k hJ awmae&aohBu;D &JU wynfah ygif;wpfaomif;ajcmufaxmif
eJY wpfq,fah jcmufO;D udk a[mMum;awmfrx
l m;wJh okwe af 'oem
awmfom jzpfw,f/ tJ'o
D w
k e rf mS *gxmaygif; ESp&f mhig;q,f
avmufygw,f/ eErmwm'g,dumrBuD;u tJ'Dokwefudk
reufapmapmrSm omom,m,m&Gwq
f Nkd yD;aewm/
o Z if om ; pm a y
72 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l / / rSeyf gbk&m;/
t&Sif / / tJ't
D csderf mS a00Pfewfrif;BuD;[m udpw
pfcek YJ ajrmuf
t&yfuae awmift&yfuo
kd mG ;w,f/ eErmwm'g,dumrBuD;
&JUw&m;awmfukd &Gwzf wfaewJt
h oHukd Mum;wJt
h cg &yfwefNY yD;
em,lw,f/ w&m;qH;k awmh ESra&? om"k? om"k qdNk yD;
aumif;csD;tEkarm'emjyKw,f/ eErmwmu ]om"kac:wm
b,foyl gvJt&Sif } vdYk ar;awmh? ] ESr? igonfum;qd&k if
oifah rmifawmf a00Pfewfrif; jzpfygw,f} vdYk ajzw,f/
tJ'rD mS eErmwmu ]]om"k? bj'rkc? awe [d a,m ar t,H
"ry&d,ma,m bPdawm? 'H aw a[mwk tmwdax,s
- aumif;ygNyD? rsufEmS tqif; wifw
h ,fvyS gwJt
h &Si?f om"k
ac:awmfrw
l hJ twGuf uREykf &f w
G q
f w
kd hJ w&m;a'oemawmfonf
oifewfrif;twGuf vufaqmifawmfyPm jzpfygapt&Si}f }
qdNk y;D awmh ajymvdu
k w
f ,f/ wu,fwrf;rSm tJ'gonf w&m;awmf
udk &Gwzf wfyal Zmf&wJh aumif;rIukd trQay;a0vdu
k w
f mjzpf
w,f/ 'gaMumifh 'gudv
k nf; trQa0wJyh pkH w
H pfrsdK;yJvYkd rSwcf hJ
&r,f udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/
t&Sif / / tJ'rD mS a00Pfewfrif;BuD;u ]]om"kyg ESr? w&m;awmf
udv
k nf; vufaqmifawmftjzpf cH,yl gw,f/ eufjzefcg t&Sif
om&dyw
k & mrax&fjrwfeYJ t&Sirf [marm*vmefrax&fjrwfwYkd
trSL;&Sw
d hJ &[ef;oHCmawmfawG[m qGr;f csed t
f rD a0VKu@uD
NrKd Uudk <ua&mufawmfrv
l mMuvdrrhf ,f/ tJ'o
D C
H mawmf t&Sif
jrwfawGukd qGr;f qufuyfvLS 'gef;yg/ tvSLtzdb
Yk m*udk ighukd
trQay;a0yg/ tJ'Dvdk trQa0wmonfvnf; ightwGuf
vufaqmifawmfyPmjzpfO;D rSmygyJ}} vdYk ajymw,f/
udx
k ;l / / jrifygNyDb&k m;/ pwkr[m&mZfewfrif;BuD;av;yg; t0iftyg
a00Pfewfrif;BuD;vdk xdyfwef;ewfrif;BuD;awGaomfrS
trQa0wmudv
k ckd sifMuw,f/ om"kac:csifMuw,fqw
kd mudk
oabmaygufyg NyDb&k m;/
t&Sif / / aemufwpfaeYa&mufawmh t&Sijf rwfwu
Ykd kd olUtdro
f Ykd yifNh yD;
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 73
emrnfwyfNyD; trQa0yg
t&Sif / / udkif;? ar;&OD;r,f/ ckeu eErmwmtrQa0wJh ae&mrSm
bmawGx;l jcm;aewmudk owdxm;rdco
hJ vJ/
udx
k ;l / / atmf? a00Pfewfrif;BuD;udk emrnfwyfNyD; trQa0wmudk
ajymvdw
k mvm;bk&m;/
t&Sif / / [kww
f ,f/ tJ'g[m trQa0wJah e&mrSm tawmfta&;BuD;wJh
tcsufyJ udx
k ;l &JU/ ud,
k u
f wu,fukd vdu
I v
f u
Id v
f v
JS JS &ap
vdo
k al wGukd emrnfwyfNyD; trQa0&w,f/
udx
k ;l / / rSeyf ghb&k m;/ emrnfrwyf&ifa&m r&bl;vm;bk&m;/ oaAowm
qdak wmh tukev
f ;kH yga&myJ r[kwv
f m; bk&m;/
t&Sif / / aumif;Ny?D Oyrmay;r,f/ udx
k ;l wdv
Yk rf;rSm udx
k ;l uwwfEikd v
f Ykd
pwk'o
d mauR;r,fqykd gpd/Yk b,foal wG vmpm;MurvJ/
udx
k ;l / / cifrif&if;ES;D olawGeYJ r&Sq
d if;&Jom;awG vmpm;rSmayghb&k m;/
t&Sif / / odyrf &if;ES;D olawGxu
J udx
k ;l wdv
Yk kd wlww
l efwef pm;Ekid f
aomufEidk w
f o
hJ al wG? udx
k ;l wdx
Yk ufcsrf;omwJo
h al wGtaeeJY
ua&m ../
o Z if om ; pm a y
74 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l / / tJ? olwu
Ykd awmh olw*Ykd P
k ef YJ olwjYkd 'yfeq
YJ akd wmh pwk'o
d m
qdkayr,fh 'Dtwdkif;awmh vmpm;csifrS pm;MurSmygbk&m;?
odaYk omfvnf; OD;&,f ...vmyg? ta':&,f ...vmyg qdNk y;D
wav;wpm; zdwaf c:&ifawmh vmpm;rSmygyJ bk&m;/
t&Sif / / [efusNyD? tJ'g trQa0wJhtcg udk,f&aphcsifolawGudk
bmhaMumifh txl;jyKemrnfwyfNyD; trQa0oifo
h vJqw
kd m&JU
tajzyJ udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / tJovdq
k kd ewfawG odMum;awGemrnfawGuakd wmif tvGwf
usufxm;&rvdyk b
J &k m;/
t&Sif / / ajyma&mhr,f? tJoavmufvnf; tao;pdwrf vdyk gbl;av/
qdik &f mqdik &f m tkypf zk UJG NyD; tkypf ek mrnfwyfNyD; trQa0&ifvnf;
&wmygyJ/ Oyrmr,f ... opfyifrmS aewJeh wfawGukd kup ;kd ?
ajrrSmaewJh ewfawGukd bkrp ;kd ? aumif;uifrmS aewJeh wfawG
udak wmh tmumopd;k aygh/ wpfcg ckeu a00Pfewfrif;BuD;
wdkYudkusawmh pwkr[m&mZfewfrif;rsm;aygh? (a00Pf
ewfrif;qdw
k m uka0&ewfrif;udak c:wJh aemufxyfemrnfwpfck
qdw
k mudk wcgwnf;rSwcf )hJ ? wcg...odMum;rif;? ,rrif;?
jA[mrif; pojzifah c:qdv
k u
kd w
f maygh/ eD;eD;em;em;awGusawmh
ud,
k af pmifeh wf? tdraf pmifeh wf? ausmif;apmifeh wf? &Gmapmifeh wf?
NrdKUapmifeh wf... pojzifah ygh/ aemufq;kH awmh? txl;ojzifh
uREfyk \
f trQay;a0rIukd om"kac:qd&k ef apmifq
h ikd ;f aeMuukef
aom a'0? em*? ,u? ayw? rEk? jriftyf-rjriftyf
"rrw
d af qGtaygif;wdt
Yk m; trQ trQ trQ ay;a0yguke\
f
qdNk yD; a0vdu
k &f ifjzpfwmyJ udx
k ;l &JU/
'geukodkvfudkomtrQa0vdkY &ovm;
udx
k ;l / / oabmaygufygNyDb&k m;? wpfcak vmufawmh ar;avQmufyg&
apOD;? 'geukov
kd u
f ykd J trQa0vd&Yk ygovm;? usew
f u
hJ o
k v
kd af wG
udak um trQa0vdrYk &Edik b
f ;l vm;bk&m;/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 75
76 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
udx
k ;l / / rSeyf g? jzpfEikd af vmufygw,fb&k m;/ wynfah wmfpOf;pm;rdwm
uvnf; 'Dw&m;tm;xkww
f hJ ukov
kd u
f sawmh 'geukov
kd w
f Ykd
vdk xyfwo
l mG ;vdrrhf ,fvYkd rxifygbl;bk&m;/ Oyrmtm;jzifh
'ge ukov
kd f t&mr,f pm;p&m'geukov
kd u
f kd om"kac:cGi&hf &if
tpm;tpmawG&r,f? t0wftxnftvSLudk om"kac:cGi&hf &if
t0wfwefqmawG&r,f pojzifh ajymEkid yf gw,f/ w&m;tm;
xkww
f musawmh ud,
k b
hf m0emmPf? ud,
k 0hf &D ,
d ? ud,
k o
hf wdorm"deu
YJ ,
kd f mPfpOftqifq
h ifh &if&h rSm jzpfavawmh aom
wmyefjzpfatmif tm;xkwx
f m;olwpfa,muf&UJ tm;xkwrf u
I kd
om"kac:cGi&hf aomfvnf; b,fvrkd S atmfwrkd pfwpf aomwmyef
rjzpfEikd b
f ;l vdYk ,HMk unfygw,fb&k m;/ ckq&mawmf rdeo
Yf vdk
w&m;tm;xkwzf Ykd tcGit
hf vrf;aumif;awG ay:aygufvmjcif;
tusdK;qd&k ifawmh trsm;BuD; obm0usygw,fb&k m;/
t&Sif / / tif;? rSe;f qwGucf suNf y;D ajymMu&awmh [kwcf siv
f nf; [kwrf mS
aygh udx
k ;l a&? xm;vdu
k af wmh/ tJ? a0,sm0p ukov
kd &f iS rf sm;
taMumif;udak wmh ajrZif;a,m*DwpfO;D ajymwmav;udk azmuf
onf cs&OD;r,f/ edrw
d t
f m;aumif;vdYk wm0wd o
H m plVmrPd
apwDawmfukd bk&m;zl;cGiBhf uHKolcsif; twlwrl mS a0,sm0p
ukov
kd f r&So
d rl sm;udu
k sawmh ewfawGu rBuKd qdb
k ;l wJ?h a0,sm
0puo
k v
kd &f o
dS rl sm;udak wmh c&D;OD;BuKd MupNryJ w
J /hJ a,m*D wpfO;D u
edrw
d ef YJ bk&m;awmhz;l &yg&JU? c&D;OD;BudKr,fo
h rl &Sb
d ;l jzpfae
w,f? tJ'g rdbawG&UJ a0,sm0pukd aumif;aumif;rGerf eG f aqmif
&Gux
f m;zl;ol aemufa,m*DwpfO;D u olUa0,sm0pukd trQa0vdYk
om"kac:&w,f? NyD;wJah emuf plVmrPdapwDawmfukd zl;awmh
c&D;OD;BudKr,fh olawGbmawGeYJ jzpfaeowJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / tHMh op&mBuD;ygbk&m;? wynfah wmfvnf; tcGio
hf m&if tm;
xkwzf Ykd tm;cJxm;ygw,fb&k m;/
t&Sif / / tif;? oDvukov
kd t
f zdUk udk 'geukov
kd t
f zdx
Yk uf om"kac:vdo
k l
awGvnf; &Sad o;owJh udx
k ;l &JU/
udx
k ;l / / txl;tqef;ygvm;bk&m;? rdeyYf gOD;bk&m;/
t&Sif / / wu,fawmh rxl;qef;ygbl; udx
k ;l &JU? &yf&mG awGrmS vdak ygh?
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 77
udx
k ;l /
t&Sif /
udx
k ;l /
t&Sif /
78 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 79
y&avmuom;rsm;twGuyf &[dw
'kwd,ydkif;
ukodkvfb,fvdk&oenf;
ukov
kd jf yKenf;vrf;nTef
o Z if om ; pm a y
80 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
atmifjrifoGm;olawGudkMunfUNyD; tm;wufvmwmo'g
trQa0rIoabmudk pmtkyf yxrydik ;f jynfjh ynfph pkH akH zmfjy
cJNh yD; jzpfygonf/ ,cktcg trQay;a0vdo
k rl sm; taejzifh OD;pGm
rdrw
d u
Ykd ,
kd w
f ikd f ukov
kd &f iS rf sm;tjzpfoYkd a&muf&adS e&ef vdt
k yfaeMu
onfjzpf&m ukov
kd \
f oabmoGm;ESihf ukov
kd b
f ,fv&kd oenf;? xuf
oefaomukov
kd jf zpf&ef b,fvjkd yKvky&f rnfenf;[lonfwu
Ykd kd 'ge
ukov
kd Ef iS hf oDvukov
kd jf yKyHu
k kd t&if;xm;Ny;D enf;&avmufonftxd
wdwyd yvrf;Teaf y;oGm;rnf jzpfygonf/ xufoefaom o'g apwem
0D&,
d owd orm"d ynmwdu
Yk kd vufuikd x
f m;um zwfeI m,lawmfrl
Edik Mf uygapownf;/
ukodkvf
tjypfvnf;r&S?d aumif;aomtusKd;udv
k nf; ay;wwfaom
pdwaf pwodut
f pkukd ukov
kd [
f k ac:onf/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 81
ukodkvfjzpf&ef tajccHw&m;(4)yg;
rsdK;wl&mudv
k u
kd
f qd&k vQif ukov
kd o
f nf(1) 'geukov
kd f
(2) oDvukov
kd f
(3) bm0emukov
kd [
f k oH;k rsdK;&So
d nf/
xdo
k ;kH yg;wdw
Yk iG f rnfonfu
h o
k v
kd u
f kd jyKrnfjzpfap o'g?
apwem? 0D&,
d ? owd [laom tajccHw&m; (4)yg;ESihf jynfph &kH ef
vdt
k yfavonf/ trsm;em;vnfEikd af vmufatmif wpfcck sif;pD &Si;f
vif;ygOD;rnf/
82 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
oruEevuPm o'g
ae&mwGif ,HMk unfro
I 'gw&m;\ oabmoGm;udk odem;
vnfxm;oifMh uyg\/ rdvEd y Omvm&Sad om o'g\vuPm ESp&f yf
wGi?f oruE e vuPm (ajy;0ifjcif;vuPm) Oyrmudk tenf;i,fcsUJ
xGi
f azmfjyygrnf/
vlwpfpo
k nf jrpfurf;em;wpfco
k Ykd a&mufvmMu\/ olwYkd
onf tpm&Sm;yg; ab;&efrsm;vSaom onfbufurf;uae ab;&ef
r&Sd aysmzf ,
G &f mtwdjzpfonfh [dw
k pfbufurf;odYk ul;vdo
k jzifh a&muf
vmMuolrsm;jzpfMu\/ olwrYkd a&mufvmrD txuft&yfqD rd;k BuD;
onf; xefpmG &Gm\/ awmifusacsmif;a&rsm;aMumifh jrpfxw
J iG f a&rsm;
jynfv
h QH jrifw
h ufvm\/ rdausmif; iref;paom tE&m,fjyKwwfaom
taumifrsm;? ausmufaqmif ql;ajimifph aom obm0tE&m,frsm;
&S-d r&SEd iS hf jrpf\twdrt
f eufukd rodMu&um; vltrsm;wdYk xdjk rpfukd
jzwfrul;&JMuawmhNyD/
xdpk Oftcg ud,
k pf rG ;f ud,
k pf ESijhf ynfph akH om a,mufsm;aumif;
wpfa,muf a&mufvmNyD;vQif cg;awmif;udk NrJpmG usdKuf? jrpfxu
J kd
oufqif;NyD; tm;oefoefjzifh ul;cwfavonf/ jrpfurf;ab;rS
vltrsm;vnf; 'Dvl [db
k ufurf;udk a&mufraS &mufyghrvm;? ul;xm;
... ul;xm; ponfjzifh pd;k wxdwx
f w
d f tm;ay;Munfah rQmf Muav
onf/ xdak ,musfm; [dw
k pfbufurf;odYk atmifjrifpmG vSr;f wufvu
kd f
csdew
f iG u
f m; onfbufurf;wGif usefcMhJ uolw\
Ykd pdww
f iG f ]][dv
k l
ul;oGm;wm [db
k ufurf;udk a&mufo[? 'dUk vnf; olUvdu
k ;l &if olUvdk
a&mufrmS yJ}}[laom pdw"f mwfceG t
f m;wrsKd ; ud,
k pf u
D ,
kd pf D jzpfymG ;vm
Muavonf/ xdpk w
d "f mwfceG t
f m;udyk if ,HMk unfrI (o'gw&m;) [kqkd
&avonf/ xdaYk Mumifyh if oH,w
k yf gVdawmf ]o'g, w&wD MoCH,HMk unfrI o'gw&m;jzifh MoCav;jzm oHo&mudk ausmfveG f ul;
ajrmufEikd \
f } [k bk&m;&Sirf ed aYf wmfrcl ahJ vonf/
rSeyf g\/ a&SUuatmifjriful;ajrmufoGm;olrsm;udkMunfh&if;
'dkUvnf;olUvdkvkyf&if olUvdkatmifjrifrSmyJ [laom pdwf"mwfcGeftm;
(,HkMunfrI) onf vJusaeoludk xlrwfapEdkif\? tm;i,faeoludk
tm;MuG,fvmap\? &HIUrJhaeoludk rsufESmta&mif vufvmap\?
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 83
wGefYqkwfaeoludkyif a&SUudkwdk;xGufvmapEdkifpGrf;&Sdavonf/
xdkoabmudk pmayu oruEevuPm o'g- o'gw&m;\
ajy;0ifjcif;vuPm [kqdkavonf/ &Si;f atmifajym&ygvQif a&SUu
ul;ajrmufomG ;oluMkd unf&h if; ud,
k w
f ikd yf if jrpfoYkd ajy;0ifoufqif;
ul;jzwfjcif;rsKd;[k rSwo
f m;Mu&rnf jzpfayonf/
xdaYk Mumif-h
'geukov
kd jf yKzdt
Yk a&; zifah ES;wGeq
Yf w
k af evQif 'geukov
kd f
&Sirf sm;\ atmifjrifrI ('geuxm) rsm;udk zwfMI um;em
Mu&rnf/
oDvaqmufwnfzt
Ykd a&; zifah ES;wGeq
Yf w
k af evQif oDv
ukov
kd &f iS rf sm;\ atmifjrifrI (oDvuxm) rsm;udk zwfI
Mum;emMu&rnf/
bm0emyGm;rsm;zdt
Yk a&; zifah ES;wGeq
Yf w
k af evQif bm0em
ukov
kd &f iS rf sm;\ atmifjrifrI (bm0emuxm) rsm;udk zwfI
Mum;emMu&rnfomjzpfavonf/ rSeyf g\/ a&SUa&SUuvlwUkd \
atmifjrifrrI sm;onf aemufaemufvw
l \
Ykd ,HMk unfrcI eG t
f m;o'gw&m;udk wd;k yGm;xufoefapEdik o
f nfom jzpfavonf/
rSwcf suf / / t&Sif oabmus ud,
k w
f ikd yf ifyg0ifvyk af qmifygawmh
rnf [laom pdw"f mwfceG t
f m;-o'gw&m;rsdK;udk jzpfap
Edik o
f nfh pmtkyrf sm;ukd ajymjy&ygvQif trsm;vufvrS ;f
rDEikd o
f nfh q&mBuD; "rmp&d,OD;aX;vdiI \
f &[EmESihf
yk*Kd vfx;l rsm;? oD[Vkd af cwfpaH wmf0ift&d,mrsm;? "r'w
l
(y^'k^w) pmtkyrf sm;udk Te;f vdyk gonf/
orom'evuPm o'g
xdo
k Ykd wu,fo'gw&m;jzpfymG ;vmvQif rvky&f aJ omukov
kd f
[l r&Sad wmhNyD/
'ge ,HMk unfoo
l nf 'gejyK&ef rwGeq
Yf w
k af wmhNyD/
oDv,HMk unfoo
l nf oDvaqmufwnf&ef rwGeq
Yf w
k af wmhNy/D
bm0em,HMk unfoo
l nf bm0emyGm;&ef rwGeq
Yf w
k af wmhNy/D
o Z if om ; pm a y
84 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
xdo
k Ykd qdik &f mqdik &f mudpw
Ykd wGeq
Yf w
k w
f eG q
Yf w
k rf jzpfawmhbJ
pdw&f v
J mjcif;udk orom'evuPm o'g- o'gw&m;\ Munfvif
apjcif;vuPm [k pmayuqdak vonf/ xdak Mumifh bk&m;&Siu
f
]o'"D 0dwH yk&o
d ao|H- avmu a,musfm;\ jrwfaom
Opmypn;f um; ,HMk unfro
I 'gw&m;yifwnf;} [k ck'uedum,f
a[mawmfral vonf/
ae&mwGif ,HMk unfrjI zpfrkH QESihf ukov
kd &f NyDavm[k wpf
qifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ apwemvnf; &Szd v
Ykd akd o;onf[k wpf
qifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 85
jzpfajrmufatmifvIHYaqmfapUpyfwm apwem
ae&mwGif ,HMk unfrjI zpfrkH QESihf ukov
kd &f NyDavm[k wpf
qifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ apwemvnf; &Szd v
Ykd akd o;onf[k wpf
qifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfocl si;f twlwl
wGif qGr;f awmfwifvakd omapwem r&So
d rl mS qGr;f awmfwif
vSL&aom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
oDvaqmufwnfvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfocl sif;
twlwlwGif oDvaqmufwnfvdkaomapwem r&SdolrSm
oDvaqmufwnfaom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
w&m;bm0em yGm;rsm;tm;xkwfvQif ukodkvf&onf[k
,HMk unfocl sif;twlww
l iG f w&m;bm0em yGm;rsm;tm;xkwf
vdak om apwemr&So
d rl mS w&m;tm;xkwaf om ukov
kd rf sdK;
rjzpfyGm;Edkif/
o Z if om ; pm a y
86 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
'get&m rNidrwG,fatmifvHIaqmfaphpyfrI
tavmbapwem
rSeyf g\/ udk,fh&Sdypnf;Opm? t*Fgajcvuf? udk,ftouf
udk pGefYvTwfay;urf;v'gef;vQif 'geukodkvfrI jzpfonf[k o'g
w&m;jzifh ,HkMunfyif,HkMunfjim;aomfvnf;? pGefYvTwfvdkuf
vdkaom tavmbapwem rxufoefvQif xdk'ge rnfodkYrQ
taumiftxnf ay:&vdrfhrnf r[kwfay/ xdUk aMumifh 'get&m
avmb\ tjypfukd jrifatmifMunfjh cif;? 'ge\aus;Zl;udk Munfh
jcif;jzifh rdr\
d o'gw&m;ESihf tavmbapwem vHUI aqmftm;udk
xufoefapMu&rnfjzpfavonf/
(pma&;oltaejzifrh l rdryd ikd yf pn;f Opm tcsdKUudk vSL'gef;aom
trI o'gvnf;xufoef apwemvnf;xufoefEikd af omfvnf;?
t*Fg ajcvufEiS yhf wfoufvmvQifr?l vSLvQifuo
k v
kd &f rnf[o
k m
,HMk unfEikd
f (aoG;tvSLrSwpfyg;) ausmufuyf? tonf;ponfukd
vSLvdak om apwem ,ckwikd w
f pfcgzl;rQ rjzpfay:zl;aMumif; 0efcH
&ygonf)
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 87
88 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
bm0emt&m [kwfwdkif;rSefpGmodjrifatmif
vHIUaqmfaphpyfrI tarm[apwem
bm0emt&mESiyhf wfoufvmvQif [kww
f ikd ;f rSepf mG odjrif
rI tarm[apwemu OD;aqmifavonf/ rSe\
f / orxur|mef;
bm0emudk tm;xkwf&mjzpfap? 0dyemur|mef;bm0emudk
tm;xkw&f mjzpfap rdr\
d tIcH ur|mef;tmHu
k kd rSerf eS u
f efuef
odrI tarm[apwemonf tc&mjzpfavonf/ Oyrmtm;jzifh
yx0DuodP
k ;f udk tm;xkwv
f Qif yx0D? yx0D [kvnf;aumif;?
tedpo
abmudk Irw
S v
f Qif tedp? tedp [kvnf;aumif;? qdik &f m
qdik &f m ur|mef;udv
k u
kd
f rSeu
f efpmG odrw
S &f rnf jzpfavonf/
rSeyf g\/ O',A,(jzpf-ysuf) [k IrSwf&ygrnfudk
O'uAu (a&-AsdKif;) ponftm;jzifh tvGv
J t
JG acsmfacsmf Irw
S f
rdrSm;vQif w&m;pOftwdkif; mPftjrifxGif;azmuf odjrifoifh
oavmuf odjrifcGifh a&mufMuvdrfhrnf r[kwfay/ xdUk aMumifh
bm0emukov
kd t
f &m w&m;tm;xkwjf cif;aMumifh wd;k wuf&ef
om&Sdonf? qkwf,kwf&efr&Sd[laom ,HkMunfrIo'gw&m;udk
vufuikd x
f m;? rSerf eS u
f efuefajzmifah jzmifph if;pif; Irw
S &f ef xuf
oefaomvHUI aqmfrI apwemw&m;udk jzpfymG ;aptyfavonf/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 89
jzpfajrmufatmifvIHUaqmfaphpyfwm apwem
ae&mwGif usrf;*efrsm;jyqdkxm;aom apwem\
oabmobm0udk avhvmoifMh uNyD jzpfygonf/ usrf;*efwYkd
apwemudk wynfBh uD;? ppfAv
kd cf sKyfBuD;wdjYk zifh OyrmjyKMu\/
pmusufcef;xJ&dS ausmif;om;rsm;xJwiG f acgif;aqmifjzpf
olonf q&mvmonfujkd rifvQif ud,
k w
f ikd v
f nf; pm
usu?f tjcm;ausmif;om;rsm;udv
k nf; pmusu&f ef wdu
k f
wGe;f ouJo
h v
Ykd nf;aumif;?
ppfajrjyif&dS Adv
k cf sKyfBuD;onf wzuf&efou
l kd rdru
d ,
kd w
f ikd f
vnf;wdkufcdkuf? rdrdvufatmufi,fom;rsm;udkvnf;
tm;ay;wdu
k w
f eG ;f wdu
k cf u
kd af pouJo
h v
Ykd nf;aumif;?
apwemonf qdik &f mudpt
00 rdru
d ,
kd w
f ikd v
f nf; rdrd
aqmif&u
G cf iG &hf o
dS rQ vHUI aqmfjcif;trIukd aqmif&u
G &f if;? tjcm;
o'g? 0D&,
d paom apwoduw
f &m;rsm;udv
k nf;? if;wdYk qdik &f m
qdik &f m udpt
oD;oD;wdYk rvpfr[if; aqmif&u
G Mf uavatmif
tm;ay;vHUI aqmfaomoabm &Sad vonf/
tr&yl&? r[m*EmHq
k &mawmfb&k m;BuD;u ud,
k u
f sifh
tbd"rm ]]tmHw
k pfck twljzpfMu&aom pdwaf pwodurf sm;udk
taygif;tazmfwpfpk (toif;wpfc)k [k oabmxm;vQif pdwo
f nf
xdt
k oif; acgif;aqmifOu|? apwemonf tusdK;awmfaqmif?
usefaomapwodurf sm;um; d;k d;k toif;om;rsm;ESihf wlaMumif;
OyrmaqmifawmfrlcJh\/ dk;dk;toif;rsm; tusdK;aqmifonf
toif;om;rsm;udv
k nf; qdik &f mudpr sm; rvpfvyf&atmif aqmf
Mo&? rdrdudk,fwdkifvnf; toif;udpudk BudK;pm;vkyfaqmif&
aMumif;? tjcm;aomtoif;om;rsm;xuf Asmyg&rsm;Ny;D vQif ESpq
f
avmufwm0efBuD;aMumif;? xdt
Yk wl apwemonfvnf; tjcm;
pdwaf pwodurf sm;udk qdik &f mudp rvpfvyfapbJ tmHEk iS hf aphpyf
uyfaeouJo
h jYkd zpfatmif Asmyg&rsm;&NyD;vQif? rdru
d ,
kd w
f ikd v
f nf;
rdru
d pd udk aqmif&u
G &f aMumif;}} &Si;f jyawmfrx
l m;avonf/
o Z if om ; pm a y
90 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 91
jzpfajrmufatmiftm;xkwfaqmif&Gufwm 0D&d,
wGif o'gESiahf pwem &Sd rkH Qjzifh ukov
kd &f Edik Nf yDvm;[k wpfqifh
wuf ar;p&m&Sv
d m\/ taumiftxnfazmfaqmifr0I &D ,
d vnf; vdak o;
\[k wpfqifw
h ufajz&rnf jzpfavonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaomo'g? qGr;f awmf
wifvdkaomapwem&Sdolcsif; twlwlwGif taumiftxnf
azmfaqmifrI x<uvHv
Yk 0D&,
d r&So
d rl mS qGr;f awmfwifvLS &aom
ukov
kd rf sKd; rjzpfymG ;Edik /f
oDvaqmufwnfvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaomo'g? oDv
aqmufwnfvakd om apwem&So
d cl si;f twlww
l iG f taumiftxnf
azmfaqmifrI x<uvHv
Yk 0D&,
d r&So
d rl mS oDvaqmufwnfaom
ukov
kd rf sKd; rjzpfymG ;Edik /f
o Z if om ; pm a y
92 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
w&m;bm0emyGm;rsm;tm;xkwv
f Qif ukov
kd &f onf[k ,HMk unf
aom o'g? w&m;tm;xkwv
f akd om apwem&So
d cl sif;twlww
l iG f
taumif txnfazmfaqmifrI x<uvHv
Yk 0D&,
d r&So
d rl mS w&m;
tm;xkwrf S &Edik af om bm0emukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
xdaYk Mumifh rnfonfu
h o
k v
kd rf sdK;rqdk jzpfymG ;vdv
k Qif 'ge? oDv? bm0em
aumif;rIqikd &f mudpw
Ukd ...
trIuv
kd yk v
f sS if wd;k wuf&efom&S\
d ? qkw,
f w
k &f efr&S[
d k o'g
pGr;f tm;jzifh ,Hv
k nf;,Hyk grS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G &f ef vHak vmufaomvHUI aqmfraI pwem
t[kev
f nf; aumif;ygrS?
jzpfajrmufatmifaqmif&u
G af om x<uvHv
Yk 0d&,
D vnf;&Syd grS rnf
odYk ukov
kd rf sdK;rqdk jzpfymG ;Edik af Mumif; wpfqifw
h uf odrw
S Mf u&rnf jzpf
avonf/
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 93
odYk rcdik v
f akH om udpr sm;udk ,d;k r,fzUGJ aeaom xdo
k t
l m;- rjzpfao;aom pnf;pdrw
f Ukd onfvnf; rjzpfuek ?f
- jzpfNyD;aom pnf;pdrw
f o
Ykd nfvnf; ysufp;D jcif;odYk a&mufuek \
f /
ol<u,fom;? ysif;&davh&jdS cif; tjypfwo
Ykd nf ajcmufyg;wdw
Yk nf; [k
a[mawmfr\
l /
rdk;ukwfq&mawmfbk&m;BuD;\ Mo0g'
aus;Zl;awmf&iS f rd;k ukwq
f &mawmfb&k m;BuD;uvnf; ysif;wmudk
jyifzv
Ykd akd Mumif;udk ]bke;f BuD;wdYk 'um? 'g,dumrawGtwGuf vdt
k yfwm
wpfcsufp&D w
dS ,f/ tJ'w
D pfcsufu-ud,
k w
f ikd yf sif;wm? zsif;wmudk jyifMu
&vdrrhf ,fqw
kd hJ tcsufy/J &dyrf Md uyvm;/
'Dawmh ud,
k t
hf jypf ud,
k jf rifNyD; ud,
k w
f ikd jf yifMu&r,f/
'DtxJ zsif;aewmudak wmh q&mbke;f BuD;u ulEikd w
f ,f/
ysif;aewmudak wmh ud,
k w
f ikd t
f m;xkwNf yD; jyifMu/
zsif;wmudk bke;f BuD; ulnaD y;r,f/
ysif;wmwpfcu
k akd wmh 'umwdYk wm0efyJ rSwv
f u
kd Mf u? &dyrf yd vm;}
[k a[mawmfrcl \
hJ /
xdUk aMumifh tysif;xlvQif ,HkMunfrIo'gESifh vIHUaqmfrIapwem
yif &Sdapumrl? 0D&d,cRwf,Gif;rIaMumifh xlaomfrS xvdrfhrnfr[kwf
ouJhodkY ulaomfrSvnf; &vdrfhrnfr[kwfygacs/
0D&d,\ udpav;rsdK;
0D&,
d ESiyhf wfoufvmvQif aAm"dyu,
d w&m; (37) yg;wGif t0if
tygjzpfaom ory" mefw&m; (4)yg; [lonf w&m;ud,
k t
f m;jzifh 0D&,
d
wpfyg;wnf;omjzpfaMumif; odrw
S Mf u&ayonf/ xdo
k Ykd 0D&,
d wpfyg;wnf;
yifjzpfaomfvnf; xd0k &D ,
d onfjzpfNyD;aom tukov
kd -f OyEy gyuudk y,fjcif;udp?
o Z if om ; pm a y
94 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
rjzpfao;aom tukov
kd -f tEkyE y gyuudk rjzpfapjcif;udp?
rjzpfao;aom ukov
kd -f tEkyE u
o
k vudk jzpfapjcif;udp?
jzpfNyD;aom ukov
kd -f OyEu
o
k vudk wd;k yGm;apjcif;udp?
[l udpa v;rsKd ;udk aumif;rGepf mG tm;xkwaf qmif&u
G &f aomaMumifh
ory" mew&m; (4)yg;[l av;rsKd ;cGu
J mjyqd&k aMumif; usr;f *efrsm;u rdeq
Yf kd
awmfrMl uavonf/
0D&d,jzpfaMumif;w&m;rsm;
ae&mwGif 0D&,
d jzpfaMumif;w&m;rsm;udk azmfjyoif\
h /
1/ Zmwdab; (y#doaE wnfae&rI ab;qd;k BuD;)
2/ Z&mab; (tdrk if;&ifah &mf&rI ab;qd;k BuD;)
3/ Asm"dab; (em&rI ab;qd;k BuD;)
4/ r&Pab; (aoaus ysufp;D &rI ab;qd;k BuD;)
5/ tyg,fab; ('k*w
b
d b
kH 0odu
Yk sa&muf&rI ab;qd;k BuD;)
6/ twdwo
f o
H &m0#fqif;&JvQif taMumif;&if;&Sad om 'ku
7/ tem*wfoo
H &m0#fqif;&JvQif taMumif;&if;&Sad om 'ku
8/ tm[m& y&da,oe 'ku (ypKyef tpmtm[m& (pnf;yGm;)
&SmrS;D &jcif; 'ku) [laomxdk (8)Xmewdu
Yk kd tmkjH yK qifjcifwu
G q
f onft
h cg jzpfay:vmaom
xdwv
f efaY Mumuf&UHG onfo
h abm oHa0*mPfonf 0D&,
d jzpfz&Ykd ef eD;pGmaom
taMumif;- y'|mefjzpfaMumif; pmayu qdyk gonf/
rSeyf g\/ oHa0*rjzpfolwdkYrSm aumif;rIjyKzdkY&m cJ,Of;wwfMu
aomfvnf;? oHa0*tm;BuD;olwdkYrSmum; rnfonfhaumif;rIudkrqkd jyK
vG,fwwfMuonfomjzpfavonf/ raMumuf&GUHvQif tysif;"mwf0if
wwfaomfvnf; aMumuf&GHUvQifrI tysif;"mwf uif;pifwwfonfom
jzpfavonf/
xdUk aMumifh
txufyg oHa0*jzpfaMumif;w&m; (8) yg;udk MuyfMuyfxifxif
qifjcifpOf;pm;jcif;jzifv
h nf;aumif;?
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 95
ukov
kd af umif;rI xufoefaom 0D&,
d &So
d rl sm;ESihf aygif;oif;jcif;
jzifh vnf;aumif;?
aumif;rIjyKrnft
h a&; taMumif;trsdK;rsdK;jyum wGew
Yf q
kd w
k ef pf
wwfMuolrsm;udk a&Smif&Sm;jcif;jzifhvnf;aumif;? oHa0*mPf
&ifo
h efap&efEiS hf aumif;rIjyKrnft
h a&; 0D&,
d w&m; wd;k wuf
jzpfymG ;vmap&ef tm;wdu
k Bf udK;pm;Mu&rnfjzpfavonf/
rdvdEyOm\ tqdktrdefY
0D&,
d \oabmvuPmudk rdvEd y Om
rif;jrwf? a,musmf ;onf tdrNf yKd usonf&adS omf tjcm;aom opfjzifh
axmufuefxm;&m\/ axmufuefxm;onf&adS omf xdt
k rd o
f nf
rNyKd us&mouJo
h ?Ykd rif;jrwf twlomvQif 0D&,
d onfaxmufuef
xm;jcif;vuPm&S\
d / 0D&,
d jzifh axmufuefxm;tyfuek af om
ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf rqkw,
f w
k Mf uuke/f
rif;jrwf? tenf;i,faomppfonfukd rsm;jym;aom ppfonfwo
Ykd nf
zsuq
f ;D &m\/ xdo
k Ukd zsuq
f ;D aomtcg rif;onf tcsi;f csi;f owd
ay;&m\? xyfyjYkd znfph u
G &f m\/ rdr\
d tenf;i,faomppfonfxH
wyfupl pftiftm;udk jznfph u
G af y;&m\/ xdk wyfupl pftiftm;ESihf
wuG tenf;i,faomppfonfonf rsm;pGmaomppfonfuzkd suq
f ;D
&mouJo
h ?Ykd rif;jrwf? twlomvQif 0D&,
d onf cs;D ajrm ufaxmuf
uefxm;jcif; vuPm&S\
d / 0D&,
d jzifh axmufuefxm;tyfuek af om
ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf rqkw,
f w
k Mf uuke/f
rif;jrwf? jrwfpmG bk&m;onf ]]&[ef;wdkU vkHUvESifh jynfhpHkaom
t&d,mwynfo
h nf tukov
kd u
f kd y,fpeG \
Yf / ukov
kd u
f kd yGm;rsm;\/
tjypf&o
dS nfukd y,fpeG \
Yf ? tjypfuif;onfukd yGm;rsm;\/ udav
omrS pifMu,faom rdrdudk,fudk aqmif&m\ }}}}[k pum;udk
vnf; a[mMum;awmfrt
l yf\ [k t&Sief m*odef rax&fjrwfu
rdvEd r if;BuD;udk rdeaYf wmfral vonf/
o Z if om ; pm a y
96 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
0D&d,udkvnf; vufudkifxm;&rnf
xdUk aMumifh ukov
kd w
f &m;rsm;udk jzpfymG ;wd;k wufapvdMk uvQiv
f nf;
aumif;? tukov
kd w
f &m;rsm;udk y,f&mS ;a&SmifcmG vdMk uvQiaf omfvnf;aumif;
o'g? apwemwdt
Yk jyif udavomudk ylyefapwwfonfh ory" mef vHUk v0D&,
d
udv
k nf; rjzpfrae vufuikd jf yKMu&rnfjzpfaMumif; aumif;pGmrSw,
f Ml u&
rnf jzpfavonf/
rSe\
f / 'ge? oDv? bm0em b,fvu
kd o
k v
kd rf sKd ;udrk qdk jzpfymG ;&,lvkd
MuygvQif ...
trIujkd yKvQif wd;k wuf&efom&S\
d qkw,
f w
k &f efr&S[
d
l ,HMk unf
aom o'g?
xdt
k rIukd jyKvky&f ef vHak vmufaom vHUI aqmfraI pwemwdt
Yk jyif?
aumif;pGmtm;xkw&f u
G af qmifwwfonfh 0D&,
d w&m;
oH;k yg;vH;k udk rvGrJ aoG vdt
k yfonf[k wd;k wuf odrw
S Mf u&
rnf jzpfavonf/
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d w&m; oH;k yg;&Sd rkH Qjzifh
ukov
kd &f Edik Nf yaD vm wpfqifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ pifppfaomfum; owd
w&m;yg ygzdv
Yk akd o;onf[k wpfqifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 97
tmHktay:rSmcdkifNrJpGmxm;wmowd
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d w&m;oH;k yg;&Sd rkH Qjzifh ukov
kd f
&Edik Nf yaD vm wpfqifw
h uf ar;p&m&Sv
d m\/ pifppfaomfum; owdw&m;yg
ygzdv
Yk akd o;onf[k wpfqifw
h uf ajz&rnfom jzpfavonf/ rSe\
f /
jyqdck NhJ yD;aom o'g? apwem? 0D&,
d paom jzpfazmfjzpfzuf w&m;wdu
Yk kd
oufqikd &f m 'gerI? oDvrI? bm0emrIwUkd cdik Nf rJwnfwahH tmif jyKay;wwf
aom w&m;onfum; owdw&m;yif jzpfavonf/ rSe\
f /
qGr;f awmfwifvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaomo'g? qGr;f awmf
wifvakd om apwem? qGr;f awmfwifvLS &ef x<uvHv
Yk jyKrI 0D&,
d &Sd
olcsif;twlww
l iG ?f qGr;f awmfwifrI xdo
k 'gpaomw&m;rsm;udk
cdik Nf rw
J nfwahH tmif jyKwwfaom owdw&m;r&So
d rl mS aeYpOfrjywf
qGr;f awmfwifvLS &aom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
o Z if om ; pm a y
98 y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw?trQa0enf;ESifhukodkvfjyKenf;vrf;Tef
oDvaqmufwnfvQif ukov
kd &f onf[k ,HMk unfaom
o'g? oDvaqmufwnfvakd om apwem? oDvaqmuf
wnf&ef x<uvHv
Yk jyKrI 0D&,
d &So
d cl sif;twlww
l iG ?f oDv
aqmufwnfrI xdo
k 'gpaom w&m;rsm;udk cdik Nf rJwnfwhH
atmif jyKwwfaom owdw&m;r&So
d rl mS aeYpOfrjywf oDv
aqmufwnfaom ukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
w&m;bm0emyGm;rsm;tm;xkwfvQif ukodkvf&onf[k
,HMk unfaomo'g? w&m;tm;xkwv
f akd om apwem? w&m;
tm;xkw&f m x<uvHv
Yk &Srd I 0D&,
d &So
d cl sif;twlww
l iG ?f
w&m;tm;xkwrf I xdo
k 'gpaomw&m;rsm;udk cdik Nf rJwnf
wHah tmif jyKwwfaom owdw&m;r&So
d rl mS aeYpOfrjywf
w&m;tm;xkwaf om bm0emukov
kd rf sdK; rjzpfymG ;Edik /f
xdaYk Mumifh rnfonfu
h o
k v
kd rf sKd;rqdk aeYpOfjzpfymG ;vdv
k Qif
'ge? oDv? bm0em aumif;rIqikd &f mudpw
Ukd
trIukd vkyv
f Qif wd;k wuf&efom&S\
d ? qkw,
f w
k &f efr&Sd
[k o'gpGr;f tm;jzifh ,Hv
k nf;,Hyk grS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G &f ef vHak vmufaomvHUI aqmfrI
apwemt[kev
f nf; aumif;ygrS?
jzpfajrmufatmif aqmif&u
G af om x<uvHv
Yk 0D&,
d vnf;
&Syd grS?
cdik Nf rJwnfwahH tmif jyKwwfaom owdw&m;vnf;&Syd grS
rnfonfu
h o
k v
kd rf sdK;rqdk aeYpOfjzpfymG ;Edik af Mumif; wpfqifh
wuf odrw
S Mf u&rnf jzpfavonf/ (aeYpOf[al om pum;
vH;k udk owdjyKcJyh g)
tyrm'rnfaom owdw&m;
yd#uwfawmf owd\ud,
k yf mG ; tyrm'[laom pum;vH;k
udk Budrzf efrsm;pGm awGUEdik Mf u\/ ukov
kd w
f &m;wdUk rarhavsmah Mumif;
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 99
owd\ eD;pGmaomtaMumif;
ae&mwGif owdw&m;jzpfymG ;zd&Yk m eD;pGmaomtaMumif;
udk odrw
S o
f ifMh uyg\/ tmHk cdik Nf rJaomtrSwo
f nm (xd&onm)
onf owdjzpfjcif;\ eD;pGmaomtaMumif; (y'|mef) jzpfaMumif;
pmayu qdyk gonf/
aus;Zl;awmf&iS f tr&yl&r[m*EmHq
k &mawmfb&k m;BuD;u owd\ tmHu
k kd rarhraysmufatmif apmifah &SmufrI
onmonf rsm;pGmuln\
D /
ukov
kd af umif;rI udpp k rjywfavhvm txHyk g onm
trSwu
f MuyfMuyfcikd Nf rJygrl b0qH;k cgeD; avmavmq,f
rSmyif xdak umif;rIrsm; ay:xifvmwwf&m uH\ tpGr;f
csnf;omr[kw?f cdik Nf rJaom onmt&if;cH&adS om owd
tpGr;f vnf;ygonf[k oN*K[fbmom#Dum rdeq
Yf akd wmf
rlcahJ vonf/
rSeyf g\/
bk&m;qGr;f awmfaeYpOfwifvLS ol? qGr;f avmif;vSLavh&o
dS l
wdYk igonf qGr;f 'um? igonfum; qGr;f 'umr [laom
trSwo
f nmonf aeYpOf qGr;f awmfwifjcif;? qGr;f avmif;
jcif;wnf;[laom 'geaumif;rIukd cdik Nf raJ tmifjyKwwfaom
owdw&m;\ eD;pGmaom taMumif;jzpf\/
oDvapmifah omol igoDvaqmufwnfxm;onf? ig
oDvo,fjzpfonf [laom trSwo
f nmonf oDvudk r
csKd;zsufrad tmif? rdrad qmufwnfxm;aom oDvudk cdik Nf rJ
atmifjyKwwfaom owdw&m;\ eD;pGmaomtaMumif;
jzpf\/
&[ef;jzpfaomol ig&[ef;[laom trSwo
f nmonf
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 101
rdvdEyOm\ tqdktrdefY
ae&mwGif owd\ oabmvuPmudk OyrmESiw
hf uG
xyfraH vhvmoifMh u\/ rdvEd y Om t&Sief m*aoe rax&fjrwfu
owd\vuPmESp&f yfukd pMum0aw;rif;\b@mpd;k ESihf pMum0aw;
rif;\ om;MuD;&wemwnf;[laom OyrmESp&f yfEiS w
hf uG atmufyg
uJo
h Ukd rdeaYf wmfrcl \
hJ /
rif;jrwf? pMu0aw;rif;\ b@mpd;k onf pMu0aw;rif;udk
nOfw
Y ikd ;f ? eHeufwikd ;f ]]rif;jrwf oifrif;jrwf\ qifwo
Ykd nf
rQ&Su
d ek \
f / jrif;wdo
Yk nf rQ &Su
d ek \
f / &xm;wdo
Yk nf
o Z if om ; pm a y
rQ&Sd uke\
f / ajconfwo
Ykd nf rQ&Su
d ek \
f / aiGonf
rQ&u
dS ek \
f / a&Tonf rQ&u
dS ek \
f / Opmb@mtpkonf
rQ&Su
d ek \
f xdpk nf;pdru
f kd t&Sirf if;jrwfonf atmuf
arhawmfryl gavmh}} [k pnf;pdru
f kd atmufarhvsuf rif;\
Opmb@mtpkukd raysmufysufapouJo
h Ukd ?
rif;jrwf? owdjzpfonf&adS omf ukov
kd ?f tukov
kd ?f tjypf
&S?d tjypfr?hJ t,kw?f tjrwf? rnf;npf? jzLpifaom tzd&Yk dS
]w&m;wdkYum; owdy|mef av;yg;
aom w&m;wdUk udk ]]w&m;wd
wdkYwnf;? w&m;wdkYum; ory"mefav;yg;wdkYwnf;?
w&m;wdkYum; 'dyg'fav;yg;wdkYwnf;? w&m;
wdu
Yk m; ajEig;yg; wdw
Yk nf;? w&m;wdu
Yk m; Adv
k if g;yg;
wdkYwnf;? w&m;wdkYum; aAmZifckepfyg; wdkYwnf;?
w&m;wdkYum; t*Fg&Spfyg;&Sdaom t&d,mr*fwnf;?
w&m;um; orxwnf;? w&m;um; 0dyemwnf;?
w&m;um; 0dZmwnf;? w&m;um; 0drkwdwnf;}}
[k raysmufysufapwwf/
xdo
k Ukd raysmufysuaf pwwfaomaMumifh ur|mef;tm;xkwf
aom yk*Kd vfonf rS0D o
J ifah om w&m;wdu
Yk kd rS0D \
J / rrS0D J
oifah om w&m;wdu
Yk kd rrS0D ?J qnf;uyfoifah omw&m;wdYk
udk qnf;uyf\/ rqnf;uyfoifah omw&m;wdu
Yk kd rqnf;
uyf/ rif;jrwf odv
Yk Qif owdonf raysmufysufapjcif;
vuPm (tydvmyevuPm) &S\
d /
rif;jrwf? pMu0aw;rif;\ om;BuD;&wemonf ]]ol
wdu
Yk m; rif;tm; tpD;tyGm;&Su
d ek \
f / olwu
Ykd m; rif;tm;
tpD;tyGm;r&Su
d ek ?f olwUkd um; aus;Zl;rsm;uke\
f / ol
wdu
Yk m; aus;Zl;rrsm;uke}f }[k rif;\ tpD;tyGm;&So
d ?l r&Sd
olwu
Ykd kd od\/ xdo
k o
Ykd jd cif;aMumifh tpD;tyGm;r&So
d w
l u
Ykd kd
y,f tpD;tyGm;&So
d w
l u
Ykd kd odr;f qnf;ouJo
h ?Ykd aus;Zl;
r&So
d w
l u
Ykd kd y,f aus;Zl;&So
d w
l u
Ykd kd odr;f qnf;ouJo
h ?Ykd
rif;jrwf? odv
Yk Qif owdjzpfonf&adS omf tpD;tyGm;&S?d
tpD;tyGm;r&Su
d ek af om w&m;wd\
Yk jzpfjcif; oabmwdu
Yk kd
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 103
]]w&m;wdu
Yk m; tpD;tyGm;&Su
d ek \
f / w&m;wdu
Yk m;
tpD;tyGm;r&Sdukef? w&m;wdkYum; aus;Zl;rsm;ukef\/
w&m;wdu
Yk m; aus;Zl;rrsm;uke}f } [k aumif;pGmpl;prf;
wwf\/ xdo
k pYkd pl rf;wwfaomaMumifh ur|mef;tm;xkwf
aom yk*Kd vfonf tpD;tyGm;r&Sad om w&m;wdu
Yk kd y,f?
tpD;tyGm;&Sad om w&m;wdu
Yk kd odr;f qnf;\/ aus;Zl;rrsm;
aom w&m;wdu
Yk kd y,f? aus;Zl;rsm;aom w&m;wdu
Yk kd
odr;f qnf;\/ rif;jrwf odv
Yk Qif owdonf odr;f qnf;
jcif; vuPm (Oy*PeS vuPm) &S\
d /
rif;jrwf? jrwfpmG bk&m;onf ]]&[ef;wdUk igonf atmufarh
rI ]owd} udk t&mcyford ;f tvd&k t
dS yf\}} [laom
pum;udv
k nf; a[mMum;awmfr\
l [k (om"uaqmif rdeYf
awmfr\
l )/
owdw&m; vufudkifxm;&rnf
xdUk aMumifh ukodkvfw&m;rsm;udk txyfxyftcgcg jzpfyGm;?
wd k ; wuf a pvd k M uvQif v nf ; aumif ; ? tuk o d k v f w &m;rsm;ud k
y,f&Sm;? a&SmifcGmvdkMuvQifaomfvnf;aumif; o'g? apwem?
0D&d,wdkUtjyif ukodkvfw&m;wdkU NrJpGmatmufarhtrSwf&wwf
aom owdw&m;udkvnf; rjzpfraevufudkifjyKMu&rnf jzpf
aMumif; aumif;pGm rSw,
f Ml u&rnf jzpfavonf/
rSe\
f / owdukd vufuikd jf yKum txyfxyftcgcg jzpfymG ;ap
wwfaom ukov
kd rf sK;d onfomvQif tmpdPu
H ukov
kd f (tNrrJ jywf
jzpfymG ;aptyfaom ukov
kd )f tjzpfoaYkd &muf tusdK;ay;rSew
f wf?
tusdK;ay;oefwwfNrJ jzpfavonf/
xdaYk Mumifh 'ge? oDv? bm0em b,fvu
kd o
k v
kd rf sKd;udrk qdk
aeYpOf tmpdPu
aH jrmufatmif jzpfymG ;&,lvMkd uygvQif
trIujkd yKvQif wd;k wuf&efom&S\
d qkw,
f w
k &f efr&S[
d
l
,HMk unfaom o'g?
o Z if om ; pm a y
xdt
k rIukd jyKvky&f ef vHak vmufaom vHUI aqmfrI apwem?
aumif;pGmtm;xkw&f u
G af qmifwwfonfh 0D&,
d wdt
Yk jyif
ukov
kd w
f &m;tmHw
k Ukd tNrrJ jywf cdik cf ikd Nf rNJ rJ trSw&f wwf
onfh owdw&m;
av;yg;vH;k udk rvGrJ aoG vdt
k yfonf[k wd;k wuf
odrw
S Mf u&rnf jzpfavonf/
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d ? owd w&m;
av;yg;&Sd rkH Qjzifh ukov
kd f &Edik Nf yDavm ar;p&m&Sv
d m\/ rSe\
f / xdk
tajccHw&m;av;yg; pHn
k v
D Qifyif ukov
kd &f Edik Nf yD[k ajzqdx
k u
kd Nf yD
jzpfavonf/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 105
ukodkvf b,fvdk&oenf;
ae&mwGif o'g? apwem? 0D&,
d ? owd w&m; av;yg;&Sd kH
rQjzifh ukov
kd &f Edik Nf yDavm ar;p&m&Sv
d m\/ rSe\
f / xdt
k ajccHw&m;av;yg;
pHn
k v
D Qifyif ukov
kd &f Edik Nf yD[k ajzqdx
k u
kd Nf yD jzpfavonf/ trsm;em;vnf
atmif tenf;i,f &Si;f vif;ygOD;rnf/
azmfjycJyh g o'g? apwem? 0D&,
d ? owd [laom tajccHw&m;av;
yg;onf 'ge? oDv? bm0em aumif;jrwfaom trIwu
Ykd kd tmHjk yK
jzpfaompdww
f Ykd ,SO
f jzpf&um; tjypfr&Sad omw&m;wdo
Yk m
jzpf\? tjypf&adS omw&m;wdYk r[kwMf u/ aumif;aomtusK;d udak y;
rnfh w&m;wdo
Yk mjzpf\? raumif;aom tusK;d udk ay;rnfw
h &m;wdYk
r[kwMf u/
xdo
k Ukd tjypfvnf;r&S?d aumif;aomtusK;d udak y;rnfh w&m;rsm;om
jzpfaomaMumifh xdw
k &m;wdUk udk ukov
kd [
f o
k mac:&\/ tukov
kd [
f k
rac:/
o Z if om ; pm a y
apwemESifhuHw&m;\jcm;em;csuf(odkYr[kwf)
jynfph jkH cif;ig;rsKd ;
ae&mwGif apwemESihf uHwUkd \ jcm;em;csuu
f kd avhvmoifMh uyg
\/ t*Fw
k Kd &ft|uxm? t|meygVd- 'kw,
d 0*ftzGihf tm,l[eor*wm?
apwemor*wm? uror*wm? 0dyguor*wm? Oy|meor*wm [laom
or*wmw&m; (5) yg;udk zGiq
hf &kd iS ;f jyxm;\/ odrw
S v
f ,
G af tmif &Si;f vif;
azmfjyygrnf/ xdik g;yg;wdw
Yk iG -f
1/ aumif;rI? raumif;rIuw
H &m;rsm;udk tm;xkwq
f J ypKyecf Ponf
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 107
&S\
d / xdt
k m;xkwrf EI iS jhf ynfph akH eonfh tcdu
k t
f wefu
Y kd tm,l[e
or*wm- tm;xkwrf EI iS jhf ynfph akH ejcif; [kac:\/
2/ xdak umif;rI? raumif;rI w&m;rsm;udk jyKaomtcg xdt
k rIupd r sm;
udk Ny;D apwwfaom ukov
kd -f tukov
kd af pwemrsm; xif&mS ;jzpfymG ;
vm\/ xdu
k o
k v
kd -f tukov
kd af pwemrsm; cPtaetm;jzifh xif
&Sm;&Sad ecdu
k u
f kd apwemor*wm- vIUH aqmfaphpyfrEI iS hf jynfph akH e
jcif;[kac:\/
3/ xdkapwemw&m;wdkYonfvnf; rNrJaomobm0&Sdonfhavsmuf
jzpfNy;D onfah emuf csKyfaysmufMuNrJ jzpfavonf/ xdo
k cYkd sKyfaysmuf
Muygaomfvnf; (tjcm; o'g paom w&m;wdYk csKyfaysmufomG ;
ouJo
h Ykd r[kwrf
l ) taMumif;tcGin
hf
D w
G v
f Qif tusdK;0dygufukd
jzpfay:apwwfaom owx
d ;l wpfrsdK;udk csefxm;&pfcNhJ yD;rS csKyf
aysmufMuavonf/ xdo
k wx
d ;l onf &[EmtjzpfoYkd ra&muf
ao;orQ? tusK;d ay;cGi&hf onfw
h ikd af tmif cEmtpOf ude;f 0yfvu
kd f
ygNrJjzpfavonf/ xdo
k t
Ykd usdK;ay;Edik pf rG ;f onfh owx
d ;l ESihf jynfph kH
aejcif;udk uror*wm- uHw&m;ESijhf ynfph jkH cif; [kac:\/
4/ xdo
k Ykd uHw&m;ESijhf ynfph o
kH nfrS tusdK;ay;cGiBhf uHKaomtcg xdu
k f
oif&h mb0 y#doaEwnfaejzpfymG ;jcif;tusdK;? y#doaEaeNyD;
onfraS emufvnf; xdb
k 0 tvsOjf ywfawmufroGm;ap&ef 0Dxd
pdww
f \
Ykd tMum;tMum; b0ifpw
d rf sm;jzpfymG ;jcif;tusdK; ponf
jzifh y#doaEtusdK;? y0wt
d usdK;rsm; jzpfymG ;vm avonf/ xdo
k Ykd
tusKd;w&m;rsm; xif&mS ;pGm jzpfymG ;vmonfukd 0dyguor*wmtusKd;ay;ESijhf ynfph jkH cif; [k ac:\/
5/ xdkuHw&m;rsm;onf tusKd;ay;csdefwefaomtcg? ukodkvfuH?
tukov
kd t
f m;avsmfpmG i&JjzpfvwUH aomoltm; i&Jr;D vQH? trd
0rf;jzpfvwUH aomoltm; trd\0rf;Mumwdu
k ?f ewfjzpfvwUH
aomoltm; ya'omyif? Adrmefpaom edrw
d rf sm; xif&mS ;jzpfay:
vmapwwfavonf/ xdo
k aYkd om edrw
d Ef iS jhf ynfph akH ejcif;udk Oy|me
or*F dwm - edrw
d x
f ifay:vmrIEiS hf jynfph jkH cif;[k ac:\/
xdik g;yg;wdUk wGif apwemESijhf ynfph jkH cif;? uHEiS jhf ynfph jkH cif;? tusdK;ay;
ESijhf ynfph jkH cif;[laom jynfph jkH cif; (3) rsdK;onfom vd&k if;jzpf\/ xdo
k ;kH rsdK;udk
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 109
t&Sief m*aoe /
/ rif;jrwf? xdu
k w
H o
Ykd nf t&dyu
f o
hJ Ykd tpOfwpdu
k f
aemufrS vdu
k u
f ek \
f /
rdvEd
/ / t&Sifbk&m;? xdkuHw&m;wdkYonf ae&m
vnf;aumif;? ae&mvnf;aumif; wnf&dS
uke\
f [k jyEdik yf grnfavm/
t&Sief m*aoe / / rif;jrwf? xdu
k w
H &m;wdo
Yk nf ae&mvnf;
aumif;? ae&mvnf;aumif; wnf&u
dS ek \
f
[k jyjcif;iSm rwwfaumif;yg/
rdvEd
/ / Oyrmay;awmfryl g t&Sib
f &k m;/
t&Sief m*aoe / / rif;jrwf? toD;roD;ao;aomopfyifwYkd
opfyif\ toD;wdo
Yk nf ae&m? ae&m
wnfuek \
f [k xdo
k pfyif\ toD;wdu
Yk kd jyEdik yf g
rnfavm/
rdvEd
/ / t&Sib
f &k m;? rjyEdik yf g/
t&Sief m*aoe / / rif;jrwf? twlomvQif tpOf\ rjywfjcif;
aMumifh ae&mvnf;aumif;? ae&mvnf;
aumif; xdu
k w
H o
Ykd nf wnf&u
dS ek \
f [k jyjcif;iSm
rwwfaumif;/
rdvEd
/ / t&Sifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfyg
ay\/
em;rvnfEikd af o;olrsm;twGuf txufygtar;tajzudyk if tenf;
i,f &Si;f vif;jyygOD;rnf/ uHw&m;wdo
Yk nf cEmtpOf t&dyo
f zG,v
f u
kd yf g
aeonf[al om rlu,
kd
l rdvEd rif;BuD;u xdu
k w
H &m;wdo
Yk nf uHjyKol\ OD;acgif; ude;f
atmif;vsuf vdu
k yf gaeonf? ESv;kH tdrf ude;f atmif;vsuf vdu
k yf g
aeonf? vufarmif;ude;f atmif;vsuf vdu
k yf gaeonf ponfjzifh
jyEdik yf grnfavm[k ar;\/
t&Sief m*odeu
f xdo
k jYkd y rjzpfEikd af Mumif;? toD;roD;ao; (oD;
vwHU) aomopfyif xdkopfyif\ toD;wdkYonf ckaetcg
tjrpfem;udk a&mufaeNyD? yifpnfem;udk a&mufaeNyD? tudik ;f rBuD;
o Z if om ; pm a y
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 111
tmHkwpfckwnfMunfNidrfoufpGm&Sdaewmorm"d
pifppftm;jzifh ae&mwGif wd[w
d f r[mukov
kd jf zpfymG ;&eftwGuf
t"duusaom ynmtaMumif;udk ajymoifNh yrD eS af omfvnf; orm"duo
k v
kd f
udk xlaxmifvMkd uolrsm;\ tusK;d iSmvnf;aumif;? orm"d b
H u
d a 0 bma0x?
orm[dawm? bdua 0? bduK ,xmblwH yZmemwd [laom ygVdawmft&
orm"d&adS omoltm; [kww
f ikd ;f rSepf mG jrifoEd ikd af ommPf jzpfvm&onfom
jzpfaomaMumifh vnf;aumif;? 'geukov
kd pf onfvnf; wnfMunfNidrf
oufaom orm"d&rdS \
I tcef;u@onf ta&;ygonfom jzpfaomaMumifh
vnf;aumif; ynm\ a&SUOD;pGmorm"dtaMumif;udk tweftoifrh Q a&;om;
azmfjy&ygvdrOhf ;D rnf/
o Z if om ; pm a y
orm"d
tmHw
k pfct
k ay: (,Hrk mS ;oHo,jzifh *PSmrNidrjf zpfaewwfaom
0dpu
d pd m ESihf ysHUvGirhf I O'p oabmwdu
Yk kd qefu
Y sif) wnfMunfNidro
f ufpmG
wnfaeaom oabmudk orm"d[k ac:&\/ xdo
k rm"donf o'g? apwem?
0D&,
d ? owd? ynm paom twlwuG jzpfay:jzpfzufw&m;rsm;udk tmHk
wpfcw
k nf;tay: wpfpw
k pfpnf;wnf; pnf;pnf;vH;k vH;k jzpfatmif aygif;pk
ay;jcif;oabm&S\
d / ud,
k pf w
d Ef pS yf g; csrf;omjcif; okconf orm"d\ eD;pGm
aomtaMumif; y'|mefjzpfaMumif; pmayu qdak vonf/
rdvdEyOm\tqdktrdefY
ae&mwGif orm"d\ oabmvuPmudk OyrmESiw
hf uG avhvm
oifMh u\/ rdvEd y Om t&Sief m*aoe rax&fjrwfu orm"donf BuD;rSL;
jy|mef;jcif; yrkc vuPm&Sad Mumif; Oyrmrsm;ESiw
hf uG atmufyguJo
h Ykd
ajzMum;awmfrcl \
hJ /
rif;jrwf? pkvpfrGrf;cReftxGwfwyfaom tdrf\ tjcif[lorQ
tm;vH;k wdo
Yk nf pkvpfrrG ;f cReftxGwo
f Ukd a&mufuek \
f / txGwf
Gwu
f ikd ;f uke\
f / txGwf pk;kH uke\
f / pkvpfrrG ;f cReftxGwu
f kd
xdt
k jcifopf0g;wdx
Yk uf jrwf\[k qd&k ouJo
h ?Ykd rif;jrwf? twl
omvQif ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf orm"dvQif jy|mef;uke\
f /
orm"d Gwu
f ek \
f / orm"d udik ;f uke\
f / orm"d Iid ;f uke\
f /
rif;jrwf? wpfpw
kH pfO;D aomrif;onf t*Fgav;yg;&Sad om ppfonfEiS hf
twl ppfajrjyifoUkd oufa&muf&m\/ qifwyf? jrifwyf? &xm;wyf?
ajconfo&l w
J yf[al om ppfwyftiftm;wdo
Yk nf xdrk if;omvQif
tBuD;trSL; &Su
d ek \
f / xdrk if; Gwu
f ek \
f / xdrk if; udik ;f uke\
f /
xdrk if; Iid ;f uke\
f / xdrk if;odo
Yk mvQif tpOfvu
kd u
f ek o
f uJo
h ?Ykd rif;
jrwf? twlomvQif ukov
kd w
f &m;tm;vH;k wdo
Yk nf orm"dvQif
jy|mef;uke\
f / orm"d Gwu
f ek \
f / orm"d udik ;f uke\
f / orm"d
Iid ;f uke\
f / rif;jrwf odv
Yk Qif orm"donf? BuD;rSL;jy|mef;jcif;
vuPm &S\
d /
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 113
orm"dr*if(3)yg;
ae&mwGif orm"d\ oabmudk r*i&f pS yf g;twGi;f odYk oGi;f
azmfjy&vQif tawmftwef em;&Si;f zG,&f m &S\
d / r*i(f 8)yg;udk oDvr*i?f
orm"dr*i?f ynmr*i[
f k tkypf zk UJG vQif(1) orm0gpm? ormurE ? ormtmZD0wdu
Yk kd oDvr*it
f yk pf ?k
(2) orm0g,mr? ormowd? ormorm"dwu
Ykd kd orm"dr*it
f yk pf ?k
(3) orm'd|Ed iS hf ormouFyw
u
Ykd kd ynmr*it
f yk pf k [k oH;k tkypf k cGjJ cm;
owfrw
S f Edik af vonf/
xdw
k iG f trSwpf Of(2) eHygwfjy orm"dr*if oH;k yg;tkypf w
k iG f orm
0g,mr [lonf aumif;rGerf eS u
f efpmG tm;xkwo
f nfh 0D&,
d ? ormowd[l
onf pdwu
f kd tmHt
k ay: aumif;pGmxm;&Srd I owdjzpfNyD;? ormorm"d
[lonfum; tmHt
k ay: wnfMunfNidro
f ufro
I abm {u*wmyif jzpf
avonf/
tmHkwpfcktay:
wnfMunfNidrfoufpGm&Sdaewm orm"d
ur|mef;tvkyfudk BudK;ukwftm;xkwfolwdkUonf owd ESifh
f ?
0D&d,udk ajcukwf,l orm"dudk xlaxmifMu &NrJ jzpfavonf/ rSe\
Oyrmtm;jzifh tmemygeur|mef;udk tm;xkwo
f w
l Ykd ? av0ifwikd ;f - xGuf
wdik ;f rjywfwrf; apmifMh unfah erIonf owdjzpfNy;D ? ,cifvkd tvdt
k avsmuf
0ifaexGuaf erIrsdK; rjzpfap&bJ &Snaf pvdu
k &Sn?f wdak pvdu
k wd?k vdo
k vdk
o Z if om ; pm a y
jyKjyifxed ;f
d qufumqufum SLoGi;f SLxkwrf I jyKvky&f ef tm;pdu
k af erI
oabmonf 0D&,
d jzpfavonf/
xdo
k wdEiS hf 0D&,
d onf ESmacgif;aygufrS 0ifxu
G af eaom av
tay:om apmifMh unf?h xde;f jd cif; jyKaeMuonf jzpf&um; pdwt
f pOfonf
rMumrwifrrD mS yif xdEk mS acgif;avtay:om Nidro
f ufpmG wnfvmav
awmhonf/ xdo
k Ykd (tmemygetvkyu
f kd tm;xkwo
f w
l Ykd ) ESmacgif;avwnf;
[laom tmHk pdwt
f pOfNidro
f ufpmG wnfNidrv
f mrIukd orm"d [k ac:qdk
&avonf/
xdo
k Ykd pdwt
f pOf Nidro
f ufwnfNidrv
f monf [l&mvnf; pdww
f Ykd
xH;k pH&o
dS nft
h wdik ;f pdwu
P
wpfcsufcefrY Q wnfwjhH cif;rsKd;um;r[kwaf y/
0ifavxGuaf vpaom wpfcw
k nf;aomtmHk pdww
f pfcNk y;D pdww
f pfck pOf
qufrjywf xyfumxyfum wnfMunfNidro
f ufaerIoabmudo
k m orm"d
[k qdv
k akd vonf/ xdo
k abmudk pmayu ]avNidrf&m wnfNidrfpGmxGef;
awmufyaeonfh qDrD;vQHESifhwlonf} [k Oyrmay;awmfrMl uavonf/
psmeft*Fgrsm;jzpfay:vmjcif;
ae&mwGif orm"duo
k v
kd t
f vkyu
f kd tm;xkwBf udK;ukwaf wmfrl
Muukefaom a,m*DoljrwfwdkYtusdK;iSm psmeft*Fgrsm;xif&Sm;jzpfay:
lypsmefuo
k v
kd w
f &m;rsm; jzpfymG ;ay:aygufyu
kH kd &dyrf d rkH Q azmfjycJ&h ygvdrOhf ;D rnf/
psmeft*Fg ig;yg;wdw
Yk iG -f
tmHt
k ay: pdwu
f kd wGe;f wifay;rIoabmudk 0dwuf/
xdt
k mHt
k ay: xyfwvJvJ oH;k oyfrI oabmudk 0dpm&/
xdt
k mHt
k ay: ESpo
f ufrI oabmudk yDw/d
xdt
k mHu
k t
kd rSjD yK csrf;omudk cHpm;&rIoabmudk okc/
xdt
k mHt
k ay: wnfNird v
f mrI oabmudk {u*wm [k ac:qdo
k nf/
Oyrmtm;jzifh tmemygeur|mef;udk tm;xkw&f m xdpk smeft*Fg
ig;yg;jzpfymG ;yHu
k kd azmfjyygOD;rnf/ tmemygeur|mef;udk Irw
S &f m ESmacgif;rS
0ifaexGuaf eaomavonf tIcHtmHk(y&duredrdwf)jzpf\/ xdk tIcH
tmHk avedrw
d t
f ay: pdwu
f kd ra&mufa&mufatmif wGe;f wifay;aerIoabm
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 115
tvSLjyKpOfrSmvnf;
pdwftpOfwnfMunfrIta&;ygygonf
pifppf orm"dw&m;onf psmefw&m;wnf;[laom r[*Kwfuo
k v
kd f
udk tm;xkwrf I om ta&;ygonfum; r[kw?f 'ge oDv paom umrm
0p&ukov
kd u
f kd tm;xkwrf I vnf; ta&;ygonfom jzpfyg\/ 'get&m
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 117
tvSLjyKvkyo
f o
l nf tvSLjyKpOftcg vSLvdak omapwem? vSLzG,0f wK?
tvSLcHy*k Kd vfwt
Ykd ay:om pdwu
f kd a&mufapoifMh u\/ xdo
k ;kH rsKd;rSwyg;
tjcm;wpfyg;udk pdwaf &mufaevQif xd'k geukov
kd f orm"dw&m; qkw,
f w
k f
rIaMumifh tusKd ;ay; xufoefoifo
h avmuf rxufoefbJ &Sw
d wfavonf/
ae&mwGif orm;d;k usqGr;f uyfvLS rIwpfck BuHKcJ&h yHu
k kd odom
Hrk Q Mum;nyaf zmfjyvdyk g\/ xdt
k vSLwGif tvSL&Sirf sm;\ rsufEmS onf
(qGr;f uyfqt
J cg) qGr;f 0dik ;f vnf;r&S?d tvSLcH yk*Kd vfwUkd vnf; r&S?d wzswf
zswfvufaeaom uifr&mrD;rsm;qDom &Scd \
hJ / w&m;emaomtcgvnf;
olw\
Ykd pdwo
f nf w&m;awmftay: oufouf0if0ifr&S?d wDww
D mwmjyK
aeaom tcgvnfom;uav; tay:vnf;aumif;? w&m;a[mpOfwek ;f rSm
rS a&muf&v
dS maeMuaom {nfo
h nfwt
Ykd ay:vnf;aumif;om &Sad ecJ\
h /
O'pE ydS pf uf pdwyf sUH vGirhf 'I Pfukd cHaecJMh u&&Smaom oabmaywnf;/ (tvSL
udk aumif;pGmay;vSLNyD;onfah emufrS trSww
f &"mwfykH u
kd ,
f Ml ujcif;udrk l
rqdv
k ykd g/)
rQqdv
k Qif xdo
k Ykd orm"duif;uGm wnfMunfrrI ygbJ ay;vSLMu
aom 'gersdK;ESihf orm"d&&dS dS wnfMunfrrI sm;pGmjzifh ay;vSL&aom'gersdK;
tusKd ;ay; rnfrQumG jcm;rnfukd tuJcwfEikd Mf uavmufNyD jzpfyg\/ xdkUaMumifh
tv'gejyKpOfvnf; rdrdtvSLtay: orm"dudk jzpfyGg;apMuNyD;vQif
bkef;BuD;a[mcJhaom 'gew&m;\ trnfudkrQ rrSwfrdEdkifcJhavmufaom
tvSL&Sifrsm; pm&if;rS rdrdwdkUudk,fudk y,fzsufawmfrlMuukef&m\/
oDvaqmufwnfaomtcgvnf;
wnfMunfrIoabm ta&;ygygonf
pifppftm;jzifh 'gerI jyKMuaomtcgrSom r[kwaf o;? oDvaqmuf
wnfaomtcgvnf; rdrad qmufwnfaom oDvodum yk'af wmfwt
Ykd ay:
wnfMunfrI orm"doabmudk jzpfapoifMh u\/ q&mbke;f BuD;u t'dEm
'gem .... [k wdik af y;onfuykd if t'dE' gem .... ponfjzifh qdrk q
d &kd m
vdu
k q
f akd eMuolrsm; trsm;yif&MdS u\/ oDvaqmufwnfNy;D onfh aemufwiG f
vnf; rdrad qmufwnfxm;cJah om oDvtay: tenf;i,frQ jyefveS f
o Z if om ; pm a y
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 119
tmHk\trSefoabmudkodwm mPf
,cktcgrSp jyKMuorQ aumif;rI[o
l rQwdo
Yk nf mPor,w
k f
wd[w
d u
f o
k v
kd rf sdK; jzpfygapjcif;tusdK;iSm? jyKvkyo
f rQ aumif;rIt00wdUk
a&SUjyqdck NhJy;D aom o'g? apwem? 0D&,
d ? owd? orm"d paomw&m;rsm;tjyif
mPfynmudv
k nf; rjzpfrae ygap&rnft
h aMumif; jyqd&k awmhrnf jzpfyg\/
mPf
tmHu
k v
kd u
kd
f tedp 'ku tew [lvnf;aumif;? 'kuo
pm
ork',opm r*opm eda&m"opm [lvnf;aumif;? ukodkvf"rtukodkvf"r [lvnf;aumif;? uH-uH\tusKd; [lvnf;aumif;
ponftm;jzifh [kwrf eS o
f nft
h wdik ;f txl;txl;tjym;jym; uGjJ ym;jcm;em;pGm
odwwfaomoabmudk mPf[k ac:&\/ xdk mPfuykd if orm'd|?d tod?
tvdrm ? ynm? 0dZm ? tarm[ ponfjzifv
h nf; tvsO;f oifo
h vdk ac:qd\
k /
xdk mPfonf [kwrf eS af omoabmudk xd;k xGi;f odwwfaom oabm&S\
d /
tmH\
k trSeo
f abmudk xif&mS ;xGe;f yatmifjyKwwf\/ oifw
h ifah vsmufywf
pGm ESv;kH oGi;f jcif; a,medaomreodum&onf mPfjzpf&eftwGuf eD;pGm
aomtaMumif;jzpfaMumif; pmayu qdak yonf/
o Z if om ; pm a y
rdvdEyOm\ tqdktrdefY
ae&mwGif rdvdEyOmvm mPfynm\oabmvuPmudk
OyrmESiw
hf uG avhvmoifMh uyg\/ rdvEd y Om t&Sief m*aoe rax&fjrwf
onf ynm\ eD;pGmaomtaMumif;jzpfonfh reodum&ESihf ynm\ vuPm
wdu
Yk kd atmufyguJo
h Ykd jcm;em;pGm rdeaYf wmfrcl \
hJ /
rif;jrwf? reodum&onf H;k pkjcif;vuPm &S\
d ? ynmonf
ydik ;f jzwfjcif;vuPm &S\
d /
rif;jrwf? rka,mpyg;&dwo
f rm;onf vuf0v
J ufjzifh rka,mpyg;qkyf
udk udik q
f yk
f vuf,mvufjzifh wHpOfukd udik q
f yk Nf yD;vQif rka,m
pyg;qkyu
f kd &dwjf zwfouJo
h ?Ykd rif;jrwf? twlomvQif ur|mef;
tm;xkwaf om yk*Kd vfonf reodum&jzifh pdwu
f kd zrf;,lqyk u
f ikd f
ynmjzifh udavomwdu
Yk kd ydik ;f jzwf\/ rif;jrwf? odUk vQif
reodum&onf H;k pkjcif;vuPm&S\
d / ynmonf ydik ;f jzwfjcif;
vuPm&S\
d / ([k ajzMum;awmfr\
l )
wzefvnf; ynm\ xGe;f vif;awmufyjcif;vuPm &So
d nf\
tjzpfu-kd
wpfenf;aomfum; ynmonf xGe;f vif;awmufyjcif;vuPm&S\
d /
rif;jrwf? a,musmf ;onf rdu
k af rSmifaomtdrf qDr;D udk oGi;f &m\/
oGi;f NyD;aomqDr;D onf trdu
k af rSmifukd rIwv
f iT v
hf suf ta&mifukd
jzpfapum tvif;udx
k eG ;f jy tqif;wdUk udk ay:vGiaf tmifjyKouJo
h ?Ykd
rif;jrwf? twlomvQif ynmjzpfonf&adS omf t0dZm trdu
k af rSmif
wdu
k u
f kd rIwv
f iG (hf zsufq;D )\/ 0dZmtvif;a&mifukd jzpfay:ap\/
mPftvif;a&mifukd xGe;f jy\/ t&d,mopmwdu
Yk kd xif&mS ;ay:vGif
atmif jyK\/
xdkodkYxif&Sm;jcif;aMumifh ur|mef;tm;xkwfaom yk*dKvfonf
tNrJr&Sd tedp [k vnf;aumif;? qif;&Jtwd'u
k [k vnf;
aumif;? om,mwyfrufp&m tpdik t
f cJtESprf &Sd tew[kvnf;
aumif;aumif;rGerf eG af jzmifrh eS af ommPfjzifh IjrifEikd \
f / rif;jrwf
odUk vQif ynmonf xGe;f vif;awmufyjcif; vuPm&S\
d [k
(ajzMum;awmfr\
l )/
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 121
ukodkvfjyK&m tvdk&SdtyfaommPf
pifppf wd[w
d u
f o
k v
kd jf zpfap&eftwGuf tvd&k t
dS yfaom mPfrsKd ;
um; uyfvsufqckd ahJ om 0OemPf rm,mmPfrsm;ESihf tBuHtzefaumif;
aom 0dwufoabmrsKd ;um; r[kw?f aumif;aomtrIukd jyKMupOfwiG f qdik &f m
qdik &f m tmHu
k v
kd u
kd
f onfum;tedp onfum;'ku onfum;
tew[
l vnf;aumif;? oabmum;'kuo
pm oabmum;ork',
opm oabmum;r*opm oabmum;eda&m" opm[lvnf;aumif;?
onfum;ukov
kd "f r-onfum;tukov
kd "f r [lvnf;aumif;?
o Z if om ; pm a y
orm'd|d trsdK;tpm;rsm;
ae&mwGif mPf\ trnfrsKd;uGjJ zpfaom orm'd|t
d rsdK;tpm;
rsm;udk avhvmoifMh u\/ Oy&dyPmo ygVdawmf? r[mpwm&Douokwf tmoa0gw&m;wd\
Yk tmHjk zpfaom aumif;rI\tzdjYk zpfaom cEm
[laomtusdK;udak y;wwfaom rSepf mG odjrifjcif;orm'd|dESihf
tjypfuif;aom tmoa0gw&m;wd\
Yk tmHrk [kwaf om avmuudk
vGeaf jrmuf avmukw& mjzpfaom r*f\tpdwt
f ydik ;f jzpfaom
rSepf mG odjrifjcif;orm'd|d [l orm'd|d ESprf sK;d &Sad Mumif; bk&m;&Sif
a[mawmfrcl \
hJ /
xdo
k w
k e f\tzGihf (u) 0dyemorm'd|d (c) uruwm
orm'd|d (*) r*orm'd|d (C) zvorm'd|d (i) ypa0uPmorm'd|d [l
orm'd|d ig;rsKd ;jzpfEikd o
f nft
h aMumif;udk t|uxmq&mu zGiq
hf &kd iS ;f jyxm;\/
xdik g;rsdK;wdw
Yk iG -f (u) ESihf (c) udk avmuDorm'd|d [lvnf;aumif;? (*?
C? i) trSwjf ywdu
Yk kd avmukw& m orm'd|d [lvnf;aumif; q&mjrwfwYkd
xyfrcH jJG cm;jyawmfrMl ujyefavonf/
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 123
onft
h avsmuf ow0g[lorQ uHomvQif ud,
k yf ikd Of pm&SMd u
onf ponfjzifh [kwrf eS pf mG odwwfaommPfukd uruwm
orm'd|d[k ac:&onf/
kyef mrf"r ocFg&w&m;wdt
Yk ay: onfum; tedpo
abmrQom
jzpf\? onfum; 'kuo
abmrQom jzpf\? onfum; tew
oabm oufoufrQomjzpf\ ponfjzifh [kwrf eS o
f nft
h wdik ;f
odjrifaom mPfukd 0dyem orm'd|d [k ac:&onf/
rSwfcsuf/ / t|uxmtpOf 0dyemorm'd|?d uruwmorm'd|d
[l&Syd gaomfvnf;? t"dyg ,fukd &Si;f jycJ&h mrl zwfrw
S &f vG,u
f yl gapjcif;
tusKd ;iSm ajymk;d ajympOftwdik ;f uruwmorm'd|Ed iS hf 0dyemorm'd|d
[k jyqdv
k u
kd yf gonf/
(avmukw& m r*fzv
kd Ef iS hf ,SOaf om mPfurkd l avmukw& morm'd|d [k
tusOf;tm;jzifh rSw,
f yl g/ xdak vmukw& m orm'd|d oH;k yg;taMumif;udk
us,fveG ;f rnfp;kd pmtkyf csefvyS cf &hJ ygawmhonf/)
mPfrygaomukodkvfESifh mPfygaomukodkvf
tusdK;ay;uGmjcm;yHk
pifppf mPfrygaomukodkvfESifh mPfygaomukodkvfwdkYonf
tusK;d ay;aomtcg tusK;d ay;tvGew
f &m uGmjcm;vS\/ 'ge oDv paom
umrm0p&ukov
kd w
f pfcu
k k d jyKaomtcg o'g apwem 0D&,
d owd orm"d
rnfrQyif&o
dS nf qdak pumrl? mPfrygvQif xdu
k o
k v
kd o
f nf wd[w
d u
f o
k v
kd f
tqifo
h Ukd ra&muf? tavmb- ta'go[laom [dwEf pS yf g;omygonfh 'G[
d w
d f
ukodkvf tqifhrQodkYoma&muf\/ mPfvnf;ygrSom xdkukodkvfonf
tavmb-ta'go-tarm[[laom [dwo
f ;kH yg;vH;k yg0ifonfh wd[w
d f
ukov
kd f tqifo
h Ykd a&muf\/
mPfrygaom 'G[
d w
d u
f o
k v
kd u
f kd (mPfrygojzif)h mP0dy,kwf
ukodkvf [k ac:\/ mPfygaom ukov
kd u
f rkd l (mPfygojzif)h mPor,kwf
ukov
kd [
f k ac:\/ mPfrygaom 'dG[dwfukodkvfonf vltjzpf ewf
tjzpfwdkifxd tusKd;ay;Edkifjcif;&Sdaomfvnf; r*fzdkvf&&ef rxdkufwefonfh
o Z if om ; pm a y
'gerIjyK&m mPfudkjzpfapjcif;
xdaYk Mumifh 'gerIjyK&mponf mPfygaom wd[w
d u
f o
k v
kd jf zpfap
&eftwGuf uruwmorm'd|Ed iS hf 0dyemorm'd|Ed pS yf g;wGif wpfyg;yg;udk
aumif;pGmjzpfymG ;aptyfavonf/ xdw
k iG -f
tvSL\ tusK;d onf &S\
d ? ylaZmfjcif;\ tusK;d onf &S\
d ? ay;urf;
jcif;\ tusK;d onf&\
dS ? aumif;rI raumif;rIw\
Ykd tusK;d 0dygufonf
&S\
d ? avmuonf &S\
d ? wpfyg;aom avmuonf &S\
d ? trdukd
jyKpktyfaom tusKd;onf &S\
d ? tzudk jyKpktyfaom tusKd;onf
&S\
d ? y#doaEtm;jzifh ud,
k x
f if&mS ;bGm;ueJjzpfaom Oyygwfow0g
wdo
Yk nf &Su
d ek \
f ? ud,
k w
f ikd f mPftxl;jzifo
h jd rif rsufarSmufjyK
vsuf avmuESihf wpfyg;aom avmuwdjYk zpfaMumif;jcif;&mudk
a[mMum;Edik u
f ek af om ajzmifrh eS o
f nfh t&d,r*foaYkd &mufuek af om
nDnn
D w
G n
f w
G v
f nf;&Su
d ek af om aumif;aomtusifv
h nf;&Su
d ek f
aom orPjAm[Pwdo
Yk nf avmu &Su
d ek \
f ... ponfh
todtjrifww
Ykd iG f wpfyg;yg;aom todtjrifukd vufqyk v
f ufuikd f
jyK tvSL'geudjk yKvQif? xdt
k vSLudk uruwmorm'd|d mPf
ygonfh wd[w
d t
f vSL[k rSwt
f yf\/ ]]tw'd Ed w
H t
d m'dem ea,e
0kwm uruwmorm'd|d emr (r?|?4?95)
tvSLjyKvkypf Of tvSLay;jcif;\ tusK;d onf&\
dS ponfjzifh rSeu
f ef
d &m;
aomtjrif orm'd|d jzpfymG ;vmvQif onfum; orm'd|w
wnf;? tvSLjyKjcif;jzifh tusK;d r&SEd ikd pf onfjzifh rSm;,Gi;f aomtjrif
rdpm 'd|d jzpfymG ;vmvQif onfum; rdpm 'd|w
d &m;wnf; ponf
jzifh rdro
d Emef jzpfymG ;vmaom pdwaf epdwx
f m;rsm;udk [kwrf eS f
onft
h wdik ;f aumif;pGmem;vnfoabmaygufonfh todtjrifukd
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 125
vufqyk v
f ufuikd jf yK tvSL'geudjk yKvQi?f xdt
k vSLudk y&rw"r
obm0 (pdwaf epdwx
f m;ponf)udk aumif;pGmodjrifonfh 0dyem
orm'd|d mPfygonfh wd[w
d u
f o
k v
kd [
f rk w
S t
f yf\/ ww ]]rdpm 'd|
rdpm 'd|w
D d yZmemwD }} wdtm'dem ea,e 0kwm 0dyemorm'd|d
emr/ (r?|?4?95)
wpfenf;tm;jzifh vdk&if;usrSwfom;&ef
wpfenf;tm;jzifh vd&k if;us rSwo
f m;&efrmS ow0gwdrYk mS uHomvQif ud,
k yf ikd Of pm&Su
d ek \
f / uHonfomvQif
b0cEmtqufquf vdu
k yf gEdik \
f ? ypn;f Opmwdo
Yk nfum; rvdu
k f
ygEdik ?f ,ck aumif;rIukd jyKaejcif;onf oHo&mc&D;twGuf &dum
xkyu
f kd xky,
f al ejcif;jzpfonf? ,cifb0u 'geenf;cJ
h ,ckb0
qif;&J&onf? ,ck 'gejyKrSawmfrnf? ,cifb0u 'getm;aumif;
cJ
h ,ckb0 csrf;om&onf? ,ckb0wGiv
f nf; 'geudk qufjyK
oifo
h nf ponfjzifh uHEiS hf uH\tusKd;ay;yHu
k kd trSeo
f jd rif em;
vnfjcif;jzifh ay;vSLvQif xdt
k vSLudk uruwm orm'd|d mPf
ygonfh wd[w
d u
f o
k v
kd [
f k rSwt
f yf\/
tvSLjyKvkypf Of pOfqufrjywf jzpfay:csKyfaysmufaeaom pdwaf e
pdwx
f m; trlt,mrsm;tay: aphaphpyfpyf tuJcwfNyD;vQif
onfum; o'gw&m;wnf;? onfum; apwemw&m;wnf;?
onfum; orm'd|w
d nf; ponfjzifh em;vnfojd rifjcif;jzifh
vnf;aumif;? xdx
k kd pdw-f apwodu-f kyw
f &m;wd\
Yk rNrrJ I tedp?
qif;&JrI 'ku? tpd;k rydik rf I tew obm0wdu
Yk kd tcsufusus
Irw
S yf mG ;rsm; uGu
J jJG ym;jym; odjrifem;vnfjcif;jzifv
h nf;aumif;
ay;vSLvQif? xdt
k vSLudk 0dyemorm'd|d mPfygonfh wd[w
d f
ukov
kd [
f k rSwt
f yfay\/
rQqv
kd Qif oDvaqmufwnfaomtcg ponfwYkd vnf; mPfEiS hf
,SOaf om wd[w
d u
f o
k v
kd f jzpfymG ;&eftwGuf rnfoo
Ykd jd rif ESv;kH oGi;f qifjcif
&rnfukd em;vnfoabmaygufEikd Mf uavmufayNy[
D k ,HMk unf&ygonf/
o Z if om ; pm a y
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 127
ed*Hk;
pifppfwiG f Ak'b
mom0iftrsm;pkwrYkd mS rnfonfah umif;rIujkd yKonf
yifjzpfap uHEiS hf uH\ tusKd ;ay;udk ,HMk unfojd rifaom uruwmorm
'd|d mPfu tvdt
k avsmufygaeNyD;om;yif jzpfaewwfMuavonf/
0dyemorm'd|d jzpfymG ;&eftwGuu
f rkd l "robm0rsm;udk odjrif
em;vnfatmif oif,al vhvmjcif;? Irw
S t
f m;xkwjf cif;? qdik &f maumif;rIukd
jyKqJtcg aumif;rGepf mG Irw
S q
f ifjcifjcif;wdjYk zifh jriw
hf if,Ml u&rnf jzpf
avonf/
rQjzifh pmtkyw
f iG f a&;om;azmfjyrnf[k &nfreS ;f xm;cJah om
ukov
kd jf yKenf; ed&nf;ESiphf yf,OS o
f nfh qdpk &mpum;tpOf twdik ;f twm
wpfct
k xd jynfph v
kH ifNyDjzpfaomaMumif?h tpOftwdik ;f jyqdck NhJ yD;aom o'g
apwem 0D&,
d owd orm"d ynm paomw&m;rsm;udk vufqyk v
f ufuikd jf yK
? 'ge oDv bm0em aumif;rIw&m;rsm;pGmwdu
Yk kd t&awmfonfh vlUb0?
omoemawmfEiS hf awGUcGi&hf Muonfh tcgaumif;wGif a'gif;wif armif;wif
r&t& odr;f qnf;,liif xkyyf ;kd awmfrEl ikd Mf uygapaMumif; arwmavmif;
H;k aygif;odr;f tkyf ed*;kH csKyfvu
kd &f ygawmhownf;/
ESv;kH pdw0f rf; &Tiv
f ef;csrf;om &Sad wmfrMl uygapownf; .....
arwmjzifh
o Z if om ; pm a y
&MuygaptrQa0\
uREkyf o
f nf ]]y&avmuom;rsm;twGuf y&[dw}}
trnf&aom pmtkyu
f kd ukov
kd jf yKvdo
k rl sm; ukov
kd f b,fvkd
&onfukd tajccHusus odem;vnfMuygapjcif; tusKd ;iSmvnf;
aumif;? trQa0&ef pdw
f w
G rf Md uojzifh y&avmuom;rsm;
vnf; rsm;pGmcsrf;omcGi&hf Muygapjcif; tusdK;iSmvnf;aumif;
aumif;jrwfaomormqEjzifh aumif;pGma&;om;rQa0jcif;
"r'geukov
kd x
f ;l udk BudK;pm;qnf;yl;cJyh gNyD/ aumif;rIonf
r*fzv
kd ef Ad m efukd vsijf refpmG rsuaf rSmufjyK&jcif;taMumif; aumif;
jrwfaom taxmuftyHh jzpfygapom;/
aumif;rItzdb
Yk m* [lorQudk aus;Zl;&Sif trdtz
q&morm; bd;k bGm;rdwaf qG mwumwdt
Yk m;vnf;aumif;?
ud,
k af pmifeh wf? tdraf pmifeh wf? ausmif;apmifeh wf? &Gmapmifh
ewf? NrdKUapmifeh wf? kup ;kd ? bkrp ;kd ? tmumopd;k ? pwkavmu
ygv orma'0ewfjrwfewfaumif; ewftaygif;wdt
Yk m;vnf;
aumif;? odMum;rif;? ,rrif;? jA[mrif;? tpd;k &rif;rsm;wdEYk iS hf
wuG tNcHt&H y&dowftaygif;wdt
Yk m;vnf;aumif;? a0;eD;
aMunmt&yfrsufEmS toD;oD;&SMd uukeaf om jriftyf rjrif
tyf "rrw
d af qGoal wmfaumif;taygif;wdt
Yk m;vnf;aumif;?
txl;ojzifh uREfyk af y;a0aom ukov
kd af umif;rI\
tzdb
Yk m*udk 0rf;ajrmufEak rmf om"kac:&ef arQmfvifah eMu&Sm
aom a0;eD;aMunm t&yfrsufEmS toD;oD; &SMd uukeaf om
a'0 em* ,u ayw rEk taygif;wdt
Yk m; trQ trQ
trQay;a0iSyg\/ tydwt
f yif t[eft
Y wm; taESmift
h ,Suf
wpHw
k &mr&Sb
d J Mum;Edik o
f Ed ikd 0f rf;ajrmufEikd Mf uukeo
f nfjzpf
o Z if om ; pm a y
t&Sif0dom&'?&rm0wD? 129
ud,
k pf w
d Ef pS jf zmcsrf;omMuukeo
f nfjzpf Ak'j rwfpmG omoem
awmfuv
kd nf;aumif;? avmuudv
k nf;aumif; wd;k wufatmif
BuD;yGg;atmif at;csrf;atmif wpfzufwpfvrf;rS uln0D ikd ;f
apmifah &Smufcs;D ajrm ufawmfrEl idk Mf uygapukeo
f wnf;/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm/
trQ trQ trQ ,lawmfrMl uygukeaf vm/
arwmjzifh
t&Sif0dom&'(&rm0wD)
o Z if om ; pm a y
y&avmuom;rsm;twGuf
y&[dwtmoDo
ukov
jyKjzpfMu rsm;olig?
trQ,lawmfrlMuygvdkY
csdKompGm oHcsdKat;&,feJY
ay;a0Mu&Sm/
om"kygAsm
ac:&SmwJh rdwfaqGrsm;?
(om"kyg&Sif MunfvifwJh rdwfaqGrsm;)
ukodkvfvSrf;qufyGg;vdkY&,f
csrf;jrapom;?
t&Si0f o
d m&'(&rm0wD)
o Z if om ; pm a y