1

DAFTAR ISI

BAB 0. Ihwal Buku Ini ...................................................................................................5 0.1. Tim Penyusun ............................................................................................................5 0.2. Licensi .......................................................................................................................6 BAB 1. Apa Itu Linux Dan Blankon Linux ..................................................................7 1.1. Kelebihan Linux .......................................................................................................7 1.2. Apa Itu Blank n Linux! ...........................................................................................7 1.". Asal #ama Blank n Linux .......................................................................................$ 1.%. &e'a(ah Blank n Linux ............................................................................................$ 1.5. )itu( Blank n $.0 .....................................................................................................* 1.6. Pen+emban+an Blank n Linux ..............................................................................10 1.6.1. Tim ,ilis Blank n .........................................................................................10 1.6.2. Tim P(-yek Blank n .....................................................................................10 1.6.". Tautan .an /mpan Balik ...............................................................................12 BAB 2. Memasang BlankOn ........................................................................................1" 2.1. Kebutuhan &istem ...................................................................................................1" 2.2. 0a(a 1en2apatkan Blank n ..................................................................................1" 2.". Pe(siapan 1en'elan+ Pemasan+an ..........................................................................1% 2.%. Pe(siapan Pa(tisi .....................................................................................................15 2.%.1. 0atatan 1en+enai Pa(tisi ...............................................................................16 2.5. 1emasan+ Blank n 1elalui Li3e 0. ...................................................................16 ".1. Pen+atu(an Pe(an+kat Lunak Pa2a Blank n Linux ...............................................22 ".2. Pen+atu(an Lumbun+ Paket ....................................................................................2" ".2.1. Lumbun+ Paket ,esmi Blank n 4Inte(net5 ...................................................2" ".2.2. Lumbun+ Paket 6a(in+an L-kal 4Int(anet5 .....................................................2% ".". 1emasan+ .an 1en+hapus Pe(an+kat Lunak .......................................................2% ".".1. 1ana'e( Paket &ynaptic .................................................................................2% ".".2. 1elalui Pe(intah Apt7+et ................................................................................25 ".".". Pemasan+an 1elalui Be(kas .8B .................................................................26 ".%. 1e(a9at &istem ......................................................................................................26 BAB 4. Destop BlankOn ...............................................................................................2$ %.1. Ba+ian7ba+ian .est-p Blank n ............................................................................2$ %.2. Beke('a .en+an Aplikasi ........................................................................................"1 %.". T-mb-l Pintas ........................................................................................................."1 %.%. 1enambahkan 1enu Aplikasi Pa2a Panel ............................................................."2 %.5. 1en+unci Laya( ......................................................................................................"2 %.6. Pen+atu(an Lata( Belakan+ ....................................................................................."" %.7. Pen+atu(an In:-(masi P(iba2i ................................................................................."% %.$. 1en+akhi(i &esi ......................................................................................................"5 %.*. 1ematikan K-mpute( ............................................................................................."5 BAB 5. Menggunakan Pe am!an Be kas ..................................................................."7 5.1. 1en++unakan #autilus ..........................................................................................."7 5.2. ;i(a(ki Pa(tisi ........................................................................................................."$ 5.". ;ak Akses Be(kas .an Atau .i(ekt-(i ..................................................................."* 5.%. 1en+akses 1e2ia Penyimpanan Lain ....................................................................%1 5.5. 1emampatkan Be(kas<2i(ekt-(i .............................................................................%2 5.6. 1enca(i Be(kas<2i(ekt-(i ........................................................................................%" 5.7. Be(ba+i .i(ekt-(i 1elalui 6a(in+an ........................................................................%% 5.$. Pe(amban 6a(in+an ..................................................................................................%5 1

BAB ". Aplikasi Inte net ..............................................................................................%6 6.1. K-neksi Ke 6a(in+an Inte(net .................................................................................%6 6.1.1. 1elalui Kabel LA# .......................................................................................%6 6.1.2. 1elalui ;-tsp-t Atau =i(eless LA# .............................................................%$ 6.1.". 1elalui 1-2em A.&L ...................................................................................%$ 6.1.%. 1elalui 1-bile B(-a2ban2 ............................................................................%* 6.2. Pe(amban =eb 0h(-mium ......................................................................................51 6.". Pe(pesanan Instan 4I15 .en+an Pi2+in ..................................................................5" BAB #. Aplikasi Pe kanto an ......................................................................................57 7.1. Pen+-lah Kata Lib(e ::ice =(ite( ..........................................................................57 7.1.1. Pen+enalan Anta(muka ..................................................................................5* 7.1.2. 1en+ubah Inch 1en'a2i 0entimete( .............................................................60 7.1.". Beke('a .en+an =(ite( ..................................................................................61 7.1.%. Pen+atu(an ;alaman ......................................................................................61 7.1.5. >aya .an Pem:-(matan .................................................................................62 7.1.6. Ba(is Alat 1en++amba( .................................................................................6" 7.1.7. 1embuat Tabel ..............................................................................................6" 7.1.$. 1embuat Tabel Ba(u ......................................................................................6% 7.2. Pen+-lah Lemba( Ke('a Lib(e ::ice 0alc ..............................................................6% 7.2.1. 1emulai Beke('a ............................................................................................6% 7.2.2. Beke('a .en+an 0alc .....................................................................................66 7.2.". Pen+atu(an 6an+kauan 0etak .........................................................................66 7.". 1embuat >(a:ik<cha(t ............................................................................................6$ 7.%. P(esentasi .en+an Lib(e ::ice Imp(ess .................................................................71 7.%.1. 1ulai Beke('a .................................................................................................71 7.%.2. Pen+enalan Anta(muka ..................................................................................7" 7.%.". Beke('a .en+an Imp(ess ................................................................................7% 7.5. 83-luti-n ................................................................................................................75 BAB $. Aplikasi % a&is .................................................................................................77 $.1. Penampil >amba(<)-t-............................................................................................77 $.2. Pembaca Buku 8lekt(-nik ......................................................................................7$ $.". Penyuntin+ Bitmap<,aste( >imp ............................................................................7* $.".1. 1emulai Aplikasi >I1P ................................................................................7* $.".2. 1anipulasi )-t- .en+an >I1P .....................................................................$1 $.".". Keyb-a(2 &h-(tcut .........................................................................................$2 $.".%. Lebih Lan'ut .en+an >I1P ..........................................................................$% $.%. Penyuntin+ Inkscape ...............................................................................................$% $.%.1. 1emulai Inkscape ..........................................................................................$% $.%.2. Beke('a .en+an Inkscape ..............................................................................$5 $.%.". Pen+atu(an .-kumen .....................................................................................$6 $.%.%. 1empela'a(i Inkscape Lebih Lan'ut ..............................................................$7 $.5. Album )-t- &h-t9ell ..............................................................................................$$ $.6. Lib(e ::ice .(a9 ...................................................................................................$$ BAB '. Aplikasi Multime(ia Dan )i!u an ................................................................*0 *.1. Pen+atu( ?-lume......................................................................................................*0 *.2. Pembaka( .iska 0.<.?. ......................................................................................*0 *.2.1. P(-yek Au2i-..................................................................................................*1 *.2.2. P(-yek .ata.....................................................................................................*1 *.2.". P(-yek ?i2e- ..................................................................................................*" *.2.%. &alin .iska .....................................................................................................*" 2

*.2.5. Baka( &alinan .................................................................................................*" *.". Pemuta( 1usik Au2aci-us ......................................................................................*5 *.%. Pemuta( )ilm ..........................................................................................................*6 *.5. Pe(ekam &ua(a ........................................................................................................*7 BAB 10.Aksa a *usanta a ...........................................................................................*$ 10.1. 1en+akti:kan 1et-2a Input .................................................................................*$ 10.2. 1en++unakan 1et-2a Input .................................................................................*$ 10.". Teknik Pen+etikan .................................................................................................** 10.".1. /mum ..........................................................................................................** 10.".2. Aksa(a L-nta(a .............................................................................................** 10.".". Aksa(a Bali ...................................................................................................** 10.%. 0-nt-h Pen+etikan ..............................................................................................101 10.%.1. Aksa(a L-nta(a ...........................................................................................101 10.%.2. Aksa(a Bali .................................................................................................102 BAB 11. Aplikasi Akseso is ........................................................................................10" 11.1. Kalkulat-( ...........................................................................................................10" 11.2. Tabel Ka(akte( .....................................................................................................10" 11.". Ambil 0uplikan ...................................................................................................10% 11.%. Penyuntin+ Teks .................................................................................................105 BAB 12. Pengenalan Anta muka +eks ......................................................................106 12.1. 1embuka Anta(muka Teks .................................................................................106 12.2. 1embuka Te(minal 0-ns-le ...............................................................................106 12.". Te(minal ..............................................................................................................107 12.%. Pen+enalan Anta(muka Teks ...............................................................................10$ 12.5. Pe(intah7pe(intah .alam Anta(muka Teks ..........................................................10* 12.5.1. Be(pin2ah )-l2e(<.i(ekt-(i! 4c25 ..............................................................10* 12.5.2. 1elihat Isi )-l2e(<.i(ekt-(i! 4ls5 ...............................................................110 12.5.". 1embuka Be(kas ........................................................................................111 12.5.%. 1embuat .i(ekt-(y 4mk2i(5 .......................................................................111 12.5.5. 1en+hapus .i(ekt-(y 4(m2i(5 ....................................................................112 12.5.6. 1en+hapus Be(kas 4(m5 .............................................................................112 12.5.7. 1en++an2akan Be(kas 4cp5 .......................................................................112 12.5.$. 1emin2ahkan Be(kas<)-l2e(! 4m35 ..........................................................11" 12.5.*. 1en+ubah #ama Be(kas<)-l2e(! 4m35 ......................................................11" 12.5.10. 1en+ubah ;ak Akses Be(kas<)-l2e(! 4chm-25 ......................................11% 12.5.11. 1embuat Be(kas Ta( 4ta(5 ........................................................................115 12.5.12. K-mp(esi >@ip 4+@ip5 ...............................................................................115 12.5.1". K-mp(esi B@ip2 4b@ip25 ...........................................................................116 12.5.1%. Penca(ian Be(kas 4:in25 ............................................................................117 BAB 1,. Pengatu an Pe angkat -e as .....................................................................11$ 1".1. K-n:i+u(asi 1-nit-( ...........................................................................................11$ 1".2. K-n:i+u(asi 1esin Pencetak ...............................................................................11* 1".". Pen+atu(an 1esin 0etak .....................................................................................121 1".%. K-n:i+u(asi Pemin2ai..........................................................................................122 1".5. Pen+atu(an Ka(tu =i(eless LA# ........................................................................12" 1".6. K-n:i+u(asi Bluet--th ........................................................................................125 1".7. Pen+analisa Pen++unaan .isk ............................................................................126 BAB 14. Pengatu an Pengguna .................................................................................127 1%.1. Pen+atu(an Pen++una .........................................................................................127 1%.1.1. 1enambah Pen++una .................................................................................12$ 1%.1.2. 1embuat Pen++una Ba(u ...........................................................................12$ "

1%.1.". 1embuat Kata &an2i Pen++una Blank-n ..................................................12* 1%.1.%. 1en++anti >amba( Akun ...........................................................................1"0 1%.1.5. 1en+hapus Pen++una ................................................................................1"0 1%.2. 1en+atu( Pen++una Aan+ &u2ah A2a ................................................................1"1 1%.2.1. Pen+atu(an Kel-mp-k ................................................................................1"1 1%.2.2. 1embuat Kel-mp-k Ba(u ..........................................................................1"2 BAB 15. -emana .elan/utn0a1 .................................................................................1"" 15.1. /mpan Balik .......................................................................................................1"" 15.2. Pen+emban+an Blank n Linux ..........................................................................1"" 15.". Tim Pen+emban+ Blank n $ ,-te......................................................................1"%

BAB 0

Ihwal Buku Ini

Buku ini 2ikemban+kan untuk Blank n $ ,-teB yan+ 2itulis be(2asa(kan buku pan2uan Blank n 6 mbilin 2an Blak n 7 Pattimu(a yan+ 2itulis -lehC Putu =i(amas9a(a =i2yaB in:-D9i(ama.9eb.i2 &elamet ;ana:iB 1A# Ten+a(an Kab. &ema(an+B slamet.hana:iD+mail.c-m &ak(a A. sak(aseman+atD+mail.c-m A+us Pu(n-m-B Pa+uyuban Pen++una Blank n &u(abaya +-essp-e((D+mail.c-m &-khibiB &ahabat Blank n &ema(an+ istanalinuxD+mail.c-m Au2ha &atyaB Pa+uyuban Pen++una Blank n 1alan+ :%lc0n"(D+mail.c-m

0.1.

+im Pen0usun 0.1.1. Penulis A+us Pu(n-m-B Pa+uyuban Pen++una Blank n &u(abayaB +-essp-e((D+mail.c-m &-khibiB &ahabat Blank n &ema(an+B istanalinuxD+mail.c-m A(ies )eb(iant-B a(ies:eb(iant-D+mail.c-m K(i2a Pan2u >unataB k(i2a+-enDpan2u"2.c-m &i+i2 =ahyu /t-m-B si+i2.9ahyuD+mail.c-m 1 An2ik ,ahma9anBm(climisD+mail.c-m

0.1.2. .ampul Ahma2 ;a(isB p(ince-:+i(iD2i.blank-n.in

0.2.

Lisensi Buku ini men++unakan lisensi 0(eati3e 0-mm-ns Att(ibuti-n7&ha(eAlike ".0 /np-(te2 License 400 by &A5. &in+katnyaC buku ini bebas 2ipe('ualbelikanB 2i2ist(ibusikan ulan+B 2i+an2akanB 2an 2ikemban+kan 2en+an sya(atC 1enyantumkan in:-(masi tentan+ penyusun asli buku ini 1en++unakan lisensi yan+ sama 2en+an buku ini 'u+a 4007by7&A5 E 2012B Tim Pen+emban+ Blank n

BAB 1 Apa itu Linux (an BlankOn Linux1

Kata FLinuxG saat ini semakin banyak 2i2en+a( -leh pecinta Tekn-l-+i In:-(masi 2an K-munikasi 4TIK5 2i selu(uh 2unia te(masuk 2i In2-nesia. &aat iniB Linux telah men'a2i salah satu sistem -pe(asi yan+ banyak 2i+unakan 2i be(ba+ai kalan+anB sepe(ti kalan+an bisnisB pen2i2ikanB 2an peme(intahan. ;al ini 2isebabkan -leh Linux yan+ be(si:at te(buka 2an me(2eka. &iapapun bisa men+emban+kannya 2an men++unakannya seca(a bebas. Linux me(upakan ke(nel atau 2asa( 2a(i sistem -pe(asi yan+ pe(tama kali 2itulis -leh se-(an+ mahasis9a )inlan2ia be(nama Linus Bene2ict T-(3al2s pa2a tahun 1**1. ;asil ka(yanya 2ilisensikan seca(a bebas 2an te(buka 4)(ee &-:t9a(e5 sehin++a siapa sa'a b-leh men+emban+kannya. Kemu2ian ,icha(2 &tallmanB se-(an+ akti3is pe(an+kat lunak pen2i(i )(ee &-:9a(e )-un2ati-n 4)&)5 be(niat untuk men++abun+kan Linux ke 2alam p(-yek sistem -pe(asinya yan+ be(nama >#/ 4>#/ is #-t /nix5. Ka(ena pa2a saat ituB p(-yek >#/ sama sekali belum selesai men+implementasikan ke(nel sistem -pe(asi. Akhi(nyaB 2en+an 2i(ilisnya ke(nel LinuxB te('a2ilah pe(ka9inan anta(a pe(alatan 4t--ls5 yan+ 2ibuat -leh p(-yek >#/ 2en+an ke(nel Linux yan+ 2ibuat -leh Linus T-(3al2sB sehin++a men+hasilkan sistem -pe(asi ba(u be(nama >#/<LinuxB sebuah sistem -pe(asi yan+ mi(ip 2en+an /#IH. Kesemua k-mp-nen 2a(i sistem -pe(asi >#/<Linux 2ilisensikan be(2asa(kan lisensi yan+ 2isebut >#/ >ene(al Public License 4>PL5 yan+ 2itulis sen2i(i -leh ,icha(2 &tallman. Lisensi ini memun+kinkan setiap -(an+ untuk seca(a bebas men+emban+kan bahkan men'ual Linux 2en+an sya(at semua pen+emban+an yan+ telah 2ilakukan ha(us 'u+a 2ipublikasikan kepa2a umum. Pa2a pe(kemban+an selan'utnyaB Linux 'u+a 2ipaketkan 2en+an pe(an+kat lunak lain untuk kepe(luan te(tentu sepe(ti se(3e(B 2eskt-pB pe(kant-(anB inte(netB multime2iaB 2an lain7lain sehin++a men'a2ikannya apa yan+ 2isebut 2en+an 2ist(ibusi Linux atau yan+ se(in+ 2ikenal 2en+an istilah 2ist(- Linux. Ka(ena si:at Linux yan+ te(bukaB siapapun bisa memaketkan Linux 2en+an pe(an+kat lunak pilihannya 2en+an ca(a pemaketan masin+7masin+ untuk membuat 2ist(ibusi Linux. &aat iniB banyak sekali te(2apat 2ist(-72ist(- Linux yan+ memiliki se+men pasa(B :itu(B kelen+kapan 2an cita (asa yan+ be(be2a. An2a bisa melihat semua 2ist(ibusi Linux yan+ a2a melalui situs httpC<<999.2ist(-9atch.c-m. .ist(- Linux 'u+a bisa 2isebut seba+ai sistem -pe(asi atau -pe(atin+ system 4 &5 ka(ena su2ah memiliki pe(an+kat lunak untuk melakukan -pe(asi pa2a k-mpute(. Linux pa2a a9alnya be(kemban+ 2i lin+kun+an se(3e(B ka(ena Linux san+at han2al 2alam hal kestabilan sistem. #amunB 2en+an semakin pesatnya 2unia pe(an+kat lunak te(bukaB Linux kini 'u+a me(ambah ke 2unia 2eskt-p. Pe(kemban+an san+at pesat ini ti2ak lepas 2a(i pe(an pa(a suka(ela9an yan+ be('asa 2alam menyumban+kan i2e 2an tena+anya untuk men+emban+kan Linux.

1.1. -ele!ihan Linux

&eba+ai suatu sistem -pe(asiB Linux seca(a umum memiliki be(ba+ai kelebihan 2an keku(an+an 2a(ipa2a sistem -pe(asi lainnya. Be(ikut a2alah kelebihan 2a(i Linux C Linux bisa 2i2apatkan seca(a bebas tanpa pe(lu membaya( lisensi. An2a 'u+a bisa men+un2uh k-2e sumbe( Linux 'ika in+in melihatnya tanpa a2a batasan apapun. Linux memiliki k-leksi pe(an+kat lunak te(sen2i(i yan+ san+at len+kap untuk kepe(luan lapt-pB 2eskt-p 2an se(3e(. 6ika pe(an+kat lunak yan+ te(se2ia te(asa ku(an+B An2a 2apat menambahkannya 2en+an mu2ah melalui (ep-sit-(y yan+ te(se2ia. Linux san+at stabil ka(ena 'a(an+ sekali c(ash maupun han+. An2a 'u+a ti2ak pe(lu bahkan ti2ak pe(nah melakukan (esta(t 'ika melakukan k-n:i+u(asi sistem. Linux lebih aman te(ha2ap 3i(usB ka(ena selain 'umlah 3i(us 2i Linux san+at se2ikit. Linux 'u+a san+at ketat 2alam hal pen+el-laan keamanan. Pe(baikan kutu 4bu+5 atau cacat yan+ te(2apat 2i Linux san+at cepatB ka(ena Linux 2ikemban+kan seca(a k-munitas 2an setiap k-munitas bisa membe(ikan masukan7masukan 2an pe(baikan untuk kutu atau cacat te(sebut. Apapun yan+ memiliki kelebihan pasti memiliki keku(an+anB ka(ena pa2a hakikatnya apa yan+ 2iciptakan -leh manusia ti2ak akan pe(nah sempu(na. Be(ikut a2alah be(ba+ai keku(an+an 2a(i Linux C Linux ku(an+ memiliki 2ukun+an 2a(i p(-2usen pe(an+kat ke(as 2alam hal penye2iaan pe(an+kat lunak pen+en2ali 42(i3e(5. ;ampi( semua pe(an+kat lunak pen+en2ali yan+ saat ini a2a 2i Linux me(upakan hasil 'e(ih payah k-munitasB 2an seba+ian kecil mu(ni 2ukun+an 2a(i p(-2usen pe(an+kat ke(as. Linux masih ku(an+ 2i2ukun+ -leh bebe(apa pembuat pe(mainan. Kebanyakan pe(mbuat pe(mainan masih men++unakan sistem -pe(asi 1ic(-s-:t =in2-9s seba+ai plat:-(m me(eka.

1.2. Apa Itu BlankOn Linux1

Blank n Linux me(upakan salah satu 2ist(- Linux yan+ be(isikan pe(an+kat lunak 4s-:t9a(e5 yan+ 2apat 2i+unakan untuk kepe(luan 2eskt-pB lapt-pB 2an 9-(kstati-n. .en+an 2ipa2ukan -leh be(ba+ai pe(nakIpe(nik khas In2-nesiaB 2ist(- ini san+at c-c-k 2i+unakan untuk pen++una k-mpute( 2i In2-nesia. Blank n Linux 2ikemban+kan -leh Aayasan Pen++e(ak Linux In2-nesia 4APLI5 be(sama Tim Pen+emban+ Blank n. Pen+emban+an Blank n 2ilakukan seca(a te(buka 2an +-t-n+ (-y-n+B sehin++a siapa sa'a bisa tu(ut be(k-nt(ibusi untuk men+emban+kan Blank n a+a( men'a2i lebih baik. Blank n Linux 'u+a bisa 2i2apatkan -leh siapa sa'a tanpa pe(lu membaya( untuk men+un2uhnya. BahkanB An2a bisa men2ist(ibusikannya 2an memba+i7ba+inya seca(a bebas tanpa batas kepa2a siapa sa'a.

Pen+emban+an Blank n bukan semata7mata in+in membuat 2ist(ibusi Linux ba(uB namun lebih 2im-ti3asi -leh kein+inan untuk menin+katkan kualitas 2an kuantitas 2alam kemampuan pen+emban+an pe(an+kat lunak bebas<te(bukaB yan+ pa2a hakikatnya me(upakan salah ci(i khas ban+sa In2-nesia yan+ memiliki seman+at be(+-t-n+7(-y-n+. Tim pen+emban+ Blank n pe(caya bah9a ban+sa In2-nesia mampu 2an ti2ak kalah 2en+an ban+sa7ban+sa lain 2i 2unia 2an -leh ka(ena itu akti: men+un2an+ siapa pun yan+ be(minat 2an memiliki seman+at yan+ sama untuk be(+abun+ 2alam pen+emban+an Blank n.

1.,. Asal *ama BlankOn Linux

#ama Blank n be(asal 2a(i nama penutup kepala bebe(apa suku<bu2aya yan+ a2a 2i In2-nesiaB anta(a lain suku 6a9aB suku &un2aB 2an 2ae(ah lainnya. .a(i asal kata te(sebutB Blank n 2iha(apkan men'a2i penutup atau pelin2un+ 2a(i kete(+antun+an 2en+an pe(an+kat lunak te(tutup. &elain ituB nama Blank n 'u+a bisa 2ia(tikan men'a2i Blank 4an+ka bine( 05 2an n 4an+ka bine( 15. Blank n 2iha(apkan men'a2ikan -(an+ yan+ belum sa2a( men'a2i sa2a( bah9a Linux bisa 2iman:aatkan untuk menin+katkan kete(ampilan 2alam bi2an+ Tekn-l-+i In:-(masi.

1.4. .e/a ah BlankOn Linux

Blank n Linux pe(tama kali 2ikemban+kan -leh APLI pa2a tahun 200% 2en+an nama k-2e JBian+lalaJ. Pa2a saat ituB Blank n me(upakan tu(unan 2a(i 2ist()e2-(a 0-(e ". #amunB (ilis Blank n pa2a saat itu be(akhi( sampai 3e(si 1.1 2an akhi(nya mati su(i. Bebe(apa tahun kemu2ianB yaitu pa2a tahun 2007B pen+emban+an Blank n Linux mulai 2iban+kitkan kembali -leh APLI. Blank n Linux yan+ sebelumnya 2itu(unkan 2a(i )e2-(a 0-(e kini 2i+anti men'a2i /buntu. 1ulai ?e(si 7.0 k-2e nama Pattimu(a Blank-n 2i (illis 1 tahun sekali . &etiap (ilis Blank n Linux akan 2ibe(i tema 2an ci(i khas yan+ be(be2a sesuai 2en+an bu2aya yan+ a2a 2i In2-nesia. Akhi(nyaB pa2a akhi( tahun 2007B Blank n Linux 3e(si 2.0 2i(ilis 2en+an nama k-2e JK-n2eJ. ?e(si ini 2itu(unkan 2a(i /buntu 3e(si 7.10. Kemu2ianB pa2a pe(ten+ahan tahun 200$B Blank n Linux 3e(si ".0 2i(ilis 2en+an nama k-2e JL-nta(aJ. ?e(si yan+ be(basis /buntu $.0% LT& ini men++unakan tema khas &ula9esi &elatanB te(lihat 2a(i pen+unaan ka(ya seni Kapal Pinisi pa2a +amba( lata( belakan+nya. An2a 'u+a 2apat menulis aksa(a L-nta(aK yan+ me(upakan aksa(a khas suku Bu+is. Pa2a bulan #-3embe( 200$B Blank n Linux %.0 2i(ilis 2en+an nama k-2e J1euli+-eJ. 0i(i khas yan+ 2i+unakan pa2a 3e(si ini a2alah AcehB 2en+an 9a(na 2-minan hi'au. Pa2a (ilis be(ikutnya 5.0 men++unakan nama #an++a( 2en+an khas BatakB pa2a (ilis ini L-+- Blank n 2i+anti sehin++a lebih m-2e(n.

,ilis te(akhi( pa2a saat buku ini 2itulis a2alah Blank n Linux $.0 B 2en+an nama k-2e J,-teJ yan+ me(upakan tu(unan 2a(i .ebian. &e'ak ?e(si 6.0 mbilin ti2ak mu(ni be(basis /buntu 2an mulai (ilis 6.0 mbilin Blank n ti2ak la+i men+ikuti bu2aya mutlak /buntuB sehin++a su2ah banyak p(-+(am yan+ 2iambil 2a(i pembuatnya lan+sun+. &e'ak 3e(si 6.0 B siklus (ilis 2il-n++a(kan men'a2i setahun sekali.

1.5. 2itu BlankOn $.0

Blank n $.0 be(isikan be(ba+ai pe(an+kat lunak bebas 2an te(buka untuk kepe(luan 2eskt-pB lapt-p 2an 9-(kstati-n. Pe(an+kat lunak yan+ te(se2ia 'u+a bisa 2itambah 2en+an pe(an+kat lunak lainnya a+a( sesuai 2en+an kepe(luan. &eca(a umumB :itu(7:itu( 2a(i Blank n 3e(si $.0 a2alah seba+ai be(ikut C ;T1L5 7 1enye(takan +im be(basis ;T1L5. Blank n .eskt-p 7 >abun+an 2a(i 1an-k9a(i yan+ te(us 2ikemban+kan 2an >n-me ". 1en++unakan ke(nel Linux 3e(si ".0.xx yan+ san+at stabil 2en+an 2ukun+an pe(an+kat ke(as yan+ san+at banyakB Pe(an+kat lunak untuk kepe(luan An2a be(k-mpute(B sepe(ti kepe(luan pe(kant-(anB +(a:isB inte(netB multime2iaB 2sb. Anta(muka men++unakan Bahasa In2-nesiaB sehin++a bisa lebih 2imen+e(ti -leh -(an+ a9amB &u2ah menye(takan 2ukun+an :-(mat multime2ia yan+ len+kapB sepe(ti untuk memuta( mp"B .?.B 2an :-(mat lainnyaB .ukun+an aksa(a 2ae(ah 2i In2-nesia yan+ semakin banyak 1en++unakan tema 2an tampilan +(a:is khas In2-nesia. .eskt-p be(k-nteksB 2i mana laya( k-mpute( akan be(ubah se'alan 2en+an pe(ubahan k-nteks 2i lua( k-mpute(. &aat ini hanya k-nteks 9aktu 2an k-nteks cuaca yan+ 2apat me(ubah tampilan k-mpute(. A(tinya tampilan 2i pa+i ha(i akan be(be2a 2en+an 2i malam ha(iB 'u+a 2emikian misalnya bila 2i lua( se2an+ te(an+ ben2e(an+ atau se2an+ hu'an 2ise(tai peti( maka Blank n akan menyesuaikan. )itu( ini hanya te(2apat 2i Blank n 2an ti2ak te(se2ia 2i 2ist(- lainnya. ># 18 3e(si ".xx seba+ai lin+kun+an 2eskt-p atau 2eskt-p en3i(-nment yan+ san+at se2e(hanaB kaya :itu(B se(ta 2ukun+an Blank n Panel yan+ mu2ah 2i+unakanB Lib(e ::ice ".5.xx untuk kepe(luan pe(kant-(an yan+ san+at mi(ip 2an k-mpatibel 2en+an 1ic(-s-:t ::iceB Pe(amban 9eb ch(-mium7b(-9se( untuk men+akses situs Inte(netB Aplikasi su(at elekt(-nik 83-luti-nB .an Lebih Banyak La+i Kami menye(takan (atusan (ibu aplikasi yan+ te(simpan 2alam lumbun+ aplikasi.

10

1.". Pengem!angan BlankOn Linux

&epe(ti yan+ 2i'elaskan sebelumnyaB Blank n Linux 2ikemban+kan -leh Aayasan Pen++e(ak Linux In2-nesia 4APLI5 be(sama pa(a k-munitas pen+emban+ Linux yan+ te(+abun+ men'a2i Tim Pen+emban+ Blank n Linux. P(-yek Blank n Linux te(buka untuk siapa sa'a yan+ te(libat 2an be(pe(an akti: 2alam pen+emban+an Blank n Linux ini. .alam pen+emban+an p(-yek Blank n Linux Tim Pen+emban+ Blank n 2iba+i men'a2i 2ua timC Tim ,ilis Tim P(-yek .i 2alam ke2ua tim itu a2a tim7tim kecil yan+ beke('a sesuai tu+asnya. ;alaman ini men'elaskan tim apa sa'a yan+ a2a 2an tu+as7tu+asnya. 1.".1. +im 3ilis BlankOn Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam mene(bitkan sebuah (ilis Blank n. Tim ini 2ipimpin -leh se-(an+ 1ana'e( ,ilis. Tim kecil yan+ a2a 2ipimpin -leh se-(an+ k--(2inat-(. +im Pemaket Tim ini be(tan++un+ 'a9ab te(ha2ap paket7paket yan+ 2i(ilis ke sebuah (ilis Blank n. +im -esenian Tim ini be(tan++un+ 'a9ab te(ha2ap semua mate(i ka(ya seni yan+ 2i(ilis ke sebuah (ilis Blank n. +im 4aminan -ualitas Tim ini be(tan++un+ 'a9ab te(ha2ap kualitas sebuah (ilis Blank n. Tim ini seha(i7ha(i men+u(us tiket yan+ masukB men'a+a kualitas isi tiketB memantau siklus tiketB 2an menutup tiket. Tim ini 'u+a menye2iakan tim untuk men+etes (ilis Blank n seha(i7ha(i 2an menyiapkan 2a:ta( tu+as untuk tim te(sebut. +im Dokumentasi Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam men+umpulkan 2-kumentasi untuk pen++una pa2a sebuah (ilis Blank n. P(-2uk tim ini a2alah buku pan2uanB p(esentasiB 2an catatan (ilis Blank n. 1.".2. +im P o0ek BlankOn Tim ini ti2ak te(libat seca(a lan+sun+ 2alam sebuah (ilisB namun lebih cen2e(un+ ke pelaksanaan 'alannya p(-yek Blank n seca(a keselu(uhan. Tim7tim ini ti2ak 2ipimpin -leh sese-(an+ namun lebih ke kepemimpinan man2i(i. Tim kecil yan+ a2a 2alam Tim P(-yek 2ipimpin -leh se-(an+ k--(2inat-(.

11

+im 3iset (an Aplikasi Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam melakukan (iset 2an menye2iakan s-lusi 2alam suatu pe(masalahan yan+ muncul. Tim ini 'u+a be(tan++un+ 'a9ab men+implementasikan :itu(7:itu( yan+ 2iminta -leh k-munitas. +im In& ast uktu Be(tan++un+ 'a9ab te(ha2ap tu+as7tu+as -pe(asi-nal in:(ast(uktu( Blank nB yaitu men'a+a kete(se2iaan 2an kualitas layanan in:(ast(uktu(. A(tinyaB Tim ini ha(us tan++ap te(ha2ap masalah pa2a kete(se2iaan layanan 4se(3e( ti2ak b-leh matiB 2sb5B 2an 'u+a masalah kualitas 4kecepatan akses ti2ak b-leh lambatB 2st5. Tim ini 'u+a be(tan++un+ 'a9ab te(ha2ap instalasi7instalasi layanan yan+ ba(uB baik :isik maupun pe(an+kat lunak. Tim ini 2iba+i be(2asa(kan 'enis layanan yan+ 2ise2iakanB 2ianta(anyaC /mumC Tim ini menan+ani hal7hal a2minist(asi umumB te(masuk 4namun ti2ak te(batas pa2a5C Akun &&; Layanan 9eb b@(<+it >P>

Lum!ung paket Tim ini menan+ani -pe(asi-nal lumbun+ paketB te(masuk 4namun ti2ak te(batas pa2a5C 1embuka kunci lumbun+ 1embuat k-mp-nen ba(u &ink(-nisasi anta(a se(3e( 1enambah<hapus paket seca(a manual .?.,ep-

Pa! ik Tim ini menan+ani -pe(asi-nal pab(ik7pab(ikB baik pab(ik paket maupun pab(ik 0.. Tu+as7tu+asnya te(masuk 4namun ti2ak te(batas pa2a5C 1en'alankan<men+hentikan pab(ik 1enambah tu+as pab(ik seca(a manual 1embantu pemaket melakukan si2ik +an++uan saat a2a ke+a+alan pen+i(iman paket 1elakukan si2ik +an++uan saat a2a ke+a+alan pembuatan 0.

12

+im )u!ungan Mas0a akat Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam men+umpulkanB memp(-m-sikanB men+hubun+kanB 2an menyeba(luaskan semua in:-(masi man:aat 2an kebaikan Blank n. Tim ini 2iba+i men'a2i bebe(apa ba+ianC -omunitas Tim ini men'a2i penyambun+ li2ah pen++una Blank nB me(a9at :-(um 2an milisB me(a9at 9iki. Tim ini ha(us akti: 2i milis 2an :-(um se(ta men+umpulkan in:-(masi7in:-(masi pentin+ yan+ a2a 2i milis<:-(um untuk 2ia(sipkan 2alam 9iki. Tim ini 'u+a men'a+a kualitas isi 9iki. Tim ini men'a2i pen+hubun+ 2an pen2ukun+ k-munitas pen++una Blank n. Tim ini pe(lu memiliki hak a2minist(asi 2alam pen+atu(an milisB :-(umB 2an 9iki. -on&e ensi Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam menyelen++a(akan BlanK-n: 2an 'u+a menyeba(kan in:-(masi Blank n 2alam k-n:e(ensi7k-n:e(ensi yan+ (ele3anB baik 2i 2alam maupun lua( ne+e(i. /ntuk k-n:e(ensiB tim ini ti2ak pe(lu men'a2i -(an+ yan+ be(an+kat 2alam k-n:e(ensi yan+ 2iikutiB tapi lebih ke pemantauan a2anya k-n:e(ensi7 k-n:e(ensi 2an men++e(akkan pa(a pen+emban+ untuk be(an+kat ke sana. Me(ia Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam menye2iakan in:-(masi ba(uB klipin+ tentan+ Blank n 2an penye+a(an te(ha2ap situs 999.blank-nlinux.-(.i2. +im Bisnis Tim ini be(tan++un+ 'a9ab 2alam ke+iatan yan+ be(hubun+an 2en+an bisnis k-me(sial. Tim ini 2ipan2u -leh APLI. 6ika An2a be(minat untuk men'a2i pen+emban+ Blank n LinuxB silahkan membuat akun ba(u 2i situs pen+emban+an Blank n Linux yaitu httpC<<2e3.blank-nlinux.-(.i2 2an be(+abun+ 2i milis pen+emban+ Blank n Linux 2i blank-n72e3DL. An2a bisa memilih men'a2i salah satu 2a(i tim yan+ 2isebutkan 2i atas. K-nt(ibusi 2a(i An2a san+at 2ipe(lukan a+a( Blank n Linux bisa men'a2i lebih baik. 1.".,. +autan Dan 5mpan Balik Be(ikut a2alah be(ba+ai tautan<link situs untuk in:-(masi lebih lan'ut men+enai 2ist(- Blank n Linux C httpC<<999.blank-nlinux.-(.i2B situs (esmi Blank n Linux. httpC<<c2ima+e.blank-nlinux.-(.i2B halaman 9eb untuk men+un2uh 2ist(- Blank n Linux. httpC<<2e3.blank-nlinux.-(.i2B situs =IKI untuk in:-(masi pen+emban+an 2ist(- Blank n Linux.

1"

BAB 2
Memasang BlankOn
Bab ini akan membahas ba+aimana ca(a memasan+ Blank n pa2a k-mpute(. Pemasan+an Blank n akan san+at mu2ah 2ilakukan apabila an2a su2ah memahami pe(siapan 2an lan+kah7lan+kah apa sa'a yan+ pe(lu 2ilakukan.

2.1. -e!utuhan .istem

&ebelum melakukan pemasan+anB te(lebih 2ahulu k-mpute( an2a ha(us memenuhi sya(at spesi:ikasi minimal a+a( Blank n bisa be('alan 2en+an lanca(. Be(ikut ini a2alah spesi:ikasi minimal untuk Blank n $.0 ,-teC P(-ses-( seta(a pentium I? atau cele(-n 2en+an kecepatan minimal 500 1h@ 1em-(i ,A1 256 1B ka(tu 3i2e- atau ?>A minimal memiliki mem-(i 6% 1B untuk e:ek 2eskt-p. ha(22isk 2en+an uku(an 6 >B 0a(a 1en2apatkan Blank n

2.2. 6a a Men(apatkan BlankOn

/ntuk men2apatkan 0. Blank nB an2a bisa men+un2uh ima+e atau cetakan c27nya 2a(i situs (esmi Blank n httpC<<c2ima+e.blank-nlinux.-(.i2<. Be(kas cetakan te(sebut selan'utnya 2ibaka( ke 0. k-s-n+ men++unakan aplikasi pembaka( 0. sepe(ti B(ase(-B K"bB #e(-B ,-xi-B 2sb. TipC 'ika men+un2uh te(asa lambatB an2a bisa meman:aatkan situs ce(min 4mi((-(5 seba+ai sumbe( men+un2uh be(ikut iniC httpC<<kambin+.ui.ac.i2<is-<blank-n httpC<<mi((-(.une'.ac.i2<blank-n7c2 :tpC<<2l2.:-ss7i2.9eb.i2<is-<blank-n httpC<<buaya.klas.-(.i2<pub<blank-n httpC<<pan2a9a.ipb.ac.i2<is-<blank-n< httpC<<(ep-.u+m.ac.i2<is-<blank-n httpC<<'a(an.un2ip.ac.i2<public<I& < httpC<<mu+-s.ums.ac.i2<is-<Blank-n httpC<<pin+uin.ittelk-m.ac.i2<mi((-(<is-<blank-n< :tpC<<:tp.pau2ni.kem2iknas.+-.i2<blank-n< :tpC<<sin+-.ub.ac.i2<linux<blank-n<

1%

Ba+i an2a yan+ memiliki k-neksi te(batas atau bahkan ti2ak memiliki inte(net sama sekaliB 'an+an kha9ati(. An2a bisa membeli 0. Blank n melalui t-k- pen'ual 0.<.?. atau memin'amnya 2a(i teman yan+ telah memilikinya. Be(ikut a2alah bebe(apa t-k- pen'ual 0.<.?. Linux yan+ a2a 2i In2-nesiaC 1. 6u(a+an Kambin+ 4 httpC<<'u(a+an.kambin+.ui.ac.i2<5 2. T-k- Bali9ae 4 httpC<<t-k-.bali9ae.c-m<5 ". >u2an+ Linux 4 httpC<<+u2an+linux.c-m<5 %. Lapak Linux 2an ) && 4 httpC<<999.lapak7linux72an7:-ss.c-m<5

2.,. Pe siapan Men/elang Pemasangan

&ebelum melakukan pemasan+an Blank nB lakukan bebe(apa pe(siapan sepe(ti be(ikutC 1. Pe(siapkan 0. Blank n seba+ai bekal p(-ses pemasan+anB baca kembali sub bab sebelumnya untuk men+etahui ca(a men2apatkan 0. Blank nB pastikan 0. 2alam kea2aan baik a+a( p(-ses pemasan+an lanca(. 2. Backup atau buat ca2an+an 2a(i 2ata pentin+ an2a ke me2ia penyimpanan ca2an+an 4sepe(ti )lash2iskB ;a(22iskB 0.<.?.5 a+a( 2ata an2a aman 2an te(hin2a( 2a(i (esik- kehilan+an 2ata. ". Tentukan skema pa(tisi ha(22isk yan+ an2a in+inkan. Pa(tisi me(upakan ba+ian (uan+7(uan+ 2ata yan+ te(2apat pa2a ha(22isk. 6ika an2a in+in melakukan 2ual7b--t 4te(2apat 2ua sistem -pe(asi 2alam satu k-mpute(5B an2a ha(us membuat pa(tisi ba(u pa2a ha(22isk k-mpute( yan+ nantinya akan 2i+unakan seba+ai tempat pemasan+an Blank n. Pembahasan lebih lan'ut akan 2i'elaskan pa2a sub bab pemasan+an. %. Pastikan untuk men'a+a kestabilan te+an+an list(ik. ;al ini untuk men+hin2a(i list(ik yan+ tiba7tiba pa2am pa2a saat pemasan+an 2an menyebabkan te('a2inya ke(usakan :isik pa2a k-mpute( 4te(utama ha(22isk5. 5. Lakukan penyetelan BI & a+a( k-mpute( membaca 0. te(lebih 2ahulu untuk p(-ses b--tin+. &ilahkan me(u'uk ke manual k-mpute( atau m-the(b-a(2 an2a men+enai ca(a melakukan penyetelan ini.

15

2.4. Pe siapan Pa tisi

Gambar 2.4:1: Penyetelan BIOS

&ebelum mulai pemasan+anB te(lebih 2ahulu pe(siapkan pa(tisi k-s-n+ untuk yan+ akan 2i+unakan seba+ai tempat pemasan+an Blank nB misal 2i =in2-9sB an2a mempunyai 2(i3e 0B 2an .. salin 2ata yan+ a2a 2i 2(i3e . ke me2ia lain 4:lash2iskB exte(nal ha(22iskB atau ha(22isk lain5. .(i3e . akan kita +unakan seba+ai tempat instalasi Blank n. 6ika an2a mempunyai 2(i3e 0B .B 2an 8B an2a bisa memin2ahkan 2ata 2i 2(i3e 8 ke 2(i3e .B lalu 2(i3e 8 yan+ akan kita +unakan untuk instalasi Blank n. 6ika semua ba+ian ha(22isk su2ah te(pa(tisiB an2a bisa mem-t-n+ pa(tisi ha(22isk te(akhi( 2en+an lan+kah be(ikut iniC MPe(in+atanN 6ika pa(tisi te(sebut me(upakan pa(tisi 9in2-9sB lakukan te(lebih 2ahulu 2e:(a+mentin+ melalui t--ls F.isk .e:(a+mente(G yan+ te(2apat 2i sistem -pe(asi 1ic(-s-:t =in2-9s. ;al ini untuk men+hin2a(i pa(tisi yan+ (usak pa2a saat melakukan pem-t-n+an pa(tisi. 1. Buka aplikasi e2it-( pa(tisi melalui 1enu utama Blank n O &istem O A2minist(asi O >pa(te2 482it-( Pa(tisi5. 2. Pa2a ba(is pa(tisi yan+ 2itampilkanB klik kanan pa2a pa(tisi te(akhi( 4yan+ palin+ kanan5B lalu pilih menu PO/bah /ku(an<Pin2ahkanQR. ". Tentukan uku(an ba(u 2a(i pa(tisi yan+ an2a p-t-n+ pa2a -psi PO/ku(an Ba(u 41iB5QR. Kemu2ian klik t-mb-l PO/bah /ku(an<Pin2ahkanQR. %. Te(akhi(B klik t-mb-l POTe(apkanQR pa2a t--lba( untuk mene(apkan pe(ubahan yan+ 2ilakukan. 5. &eka(an+ an2a telah memiliki pa(tisi k-s-n+ yan+ bisa an2a man:aatkan untuk pemasan+an Blank n.

16

2.4.1. 6atatan Mengenai Pa tisi Pa tisi P ima 0 7P ime 6enis pa(tisi ini me(upakan 'enis pa(tisi utama 2iha(22isk untuk system -pe(asi pa2a umumnya. Pa(tisi p(ime( hanya bisa 2ibuat maksimal % pa(tisiB hal ini san+at be(be2a 2en+an sistem . & yan+ hanya men+i'inkan satu 'enis pa(tisi p(ime( untuk sistem. 6ika kita memakai sistem -pe(asi Linux 'enis pa(tisi ini akan te(baca seba+ai pa(tisi 1B 2B " 2an %. 1isalnya te(baca seba+ai s2a1B s2a2B s2a" 2an s2a%B se2an+kan 'ika kita men++unakan &istem pe(asi =in2-9s akan te(baca seba+ai pa(tisi 0B.B8 2an ). Pa tisi 8xten(e( 7Pe luasan 1e(upakan pa(tisi pe(luasan untuk men+atasi keku(an+an pa(tisi p(ime( 2imana hanya 2imun+kinkan a2anya % pa(tisi. 6ika in+in memiliki pa(tisi lebih 2a(i % maka pa(tisi exten2e2 <pe(luasan 2ibutuhkan yaitu 2en+an ca(a men+-(bankan satu 'enis pa(tisi p(ime( kemu2ian 2i+unakan seba+ai pa(tisi exten2e2 <pe(luasan..i2alam pa(tisi pe(luasaan ini nantinya 2ibuat pa(tisi l-+ical untuk men2apatkan pa(tisi yan+ lebih banyak. Pa(tisi exten2e2 ti2ak 2apat 2i+unakan menyimpan 2ata. Pa(tisi 'enis ini selalu menempati n-m-( pa(tisi S1 2a(i pa(tisi p(ime(. 1isalnya a2a 2 'enis pa(tisi p(ime( 2i ha(22isk s2a1 2an s2a2B maka p-sisi pa(tisi exten2e2 a2alah s2a". Pa tisi Logi9al 6enis pa(tisi l-+ical selalu 2ibuat 2i2alam pa(tisi exten2e2 <pe(luasan. 6ika kita lihat sepintas maka n-m-( pa(tisi akan akan l-mpat 1 n-m-(. 1isalnya kita membuat 5 'enis pa(tisi l-+ical 2i s2a" maka masin+7masin+ akan te(baca seba+ai s2a%B s2a5 2an s2a7B s2a$ 2an sete(usnya.

2.5. Memasang BlankOn Melalui Li:e 6D

/ntuk pemasan+an melalui Li3e 0.B an2a ha(us mempe(siapkan Li3e 0. 2a(i Blank n $.0 ,-te. 1asukkan 0. te(sebut ke 2alam 0.<.?.7, 1 2(i3e pa2a k-mpute( an2a. ,esta(t k-mpute( an2aB 2an an2a akan melihat menu a9al 2a(i Li3e 0. Blank n $.0 ,-teB tekan POT-mb-l 8nte(QR untuk masuk ke m-2us Li3e 0.B maka sistem -pe(asi Blank n $.0 ,-te akan mulai 2i'alankan melalui 0.. Tun++u sebenta( sampai 2eskt-p Blank n $.0 ,-te muncul.

17

Gambar 2.5:1: Mulai Menjalankan CD

&etelah p(-ses b--tin+ selesaiB maka an2a akan melihat 2eskt-p Blank n $.0 ,-te. An2a bisa menc-banya te(lebih 2ahulu sebelum memasan+nya ke ha(22isk. /ntuk melakukan pemasan+an Blank nB klik +an2a ik-n l-+- Blank-n pa2a p-'-k ki(i atas 2eskt-p. Atau klik menu utama Blank n O &ystem T--ls O Install Blank-n. .an kemu2ian sebuah 9ahana pan2u akan membantu An2a 2alam pemasan+an Blank n.

Gambar 2.5:2: Ikon Menu BlankOn

1$

=ahana pan2u 2alam Blank-n $.0 ,-te memiliki 6 ba+ian yan+ akan membantu An2a 2alam p(-ses instalasi yan+ san+at se2e(hana se(ta cepat. .alam 9ahana pan2u yan+ pe(tama yaitu ucapan selamat 2atan+ 2i instalasi Blank-n 2en+an 2ise(tai isian BahasaB =ilayah se(ta 'enis papan ketik. &etelah an2a men+isikan nilai isian lalu klik t-mb-l JInstall Blank nJ.

Gambar 2.5:3: In tall BlankOn

&elan'utnya 9ahana pan2u ke2ua akan meme(lukan inte(aksi An2a untuk memilih ta(+et instalasi. Pilihlah pa(tisi yan+ masih k-s-n+ atau yan+ ti2ak 2i+unakan -leh sistem -pe(asi lain 2alam k-mpute( an2a 'ika sebelumnya su2ah te(2apat pa(tisi 2ata atau sistem -pe(asi lain. 6ika isian su2ah selesai maka klik J#extJ untuk melan'utkan ke 9ahana pan2uan be(ikutnya.

1*

Gambar 2.5:4: Pemili!an Ba!a a

.alam 9ahana pan2u keti+a an2a 2iminta untuk memasukkan in:-(masi p(iba2i tentan+ nama k-mpute(B nama pen++una se(ta pass9-(2 pen++una. 6ika isian su2ah selesai maka klik J#extJ untuk melan'utkan ke 9ahana pan2uan be(ikutnya.

Gambar 2.5:5: Pili! Parti i "ar#i k

&etelah semua in:-(masi yan+ 2ibutuhkan untuk instalasi su2ah len+kap maka tiba saatnya pen++una untuk meme(iksa (in+kasan (encana instalasi. .alam (in+kasan te(sebut te(2apat in:-(masi seba+ai be(ikutC

20

Gambar 2.5:$: Men%i i &kun

1. ;a(22isk 2an pa(tisi ta(+et instalasi 2. #ama k-mpute( ". #ama pen++una

Gambar 2.5:': Mulai Melakukan Pema an%an

6ika 2i(asa su2ah bena( maka klik J#extJ untuk melan'utkan ke 9ahana pan2uan be(ikutnya. Kemu2ian akan muncul tampilan p(-ses instalasi yan+ se2an+ be(lan+sun+.

21

Gambar 2.5:(: Pro e Pema an%an

6ika instalasi su2ah selesai selan'utnya an2a 2apat melakukan b--t ulan+ 4klik ,eb--t5 atau melan'utkan pen++unaan li3e 0..

Gambar 2.5:): Pema an%an Sele ai

22

BAB ,
Pasang; )apus (an Pe awatan Pe angkat Lunak
Blank n Linux su2ah menye(takan be(ba+ai pe(an+kat lunak untuk kepe(luan 2asa( sepe(ti aplikasi pe(kant-(anB multime2iaB inte(netB +(a:isB 2ll. #amunB 'ika An2a me(asa ku(an+ 2en+an pe(an+kat lunak yan+ su2ah te(pasan+B An2a bisa melakukan pemasan+an pe(an+kat lunak yan+ An2a in+inkan sesuai 2en+an kepe(luan. I#>ATN Pemasan+an 2an pen+hapusan pe(an+kat lunak membutuhkan hak a2minist(ati: ka(ena 2apat me(ubah sistem. /ntuk ituB yan+ hanya bisa melakukan hal te(sebut hanyalah pen++una yan+ memiliki ke9enan+an a2minist(ati:.

,.1. Pengatu an Pe angkat Lunak Pa(a BlankOn Linux

0a(a pemasan+an 2an pen+hapusan pe(an+kat lunak pa2a Blank n Linux san+at be(be2a 2en+an ca(a yan+ a2a 2i sistem -pe(asi 1ic(-s-:t =in2-9s. 6ika pemasan+an pe(an+kat lunak 2i =in2-9s men++unakan sebuah installe( atau p(-+(am pemasan+ 2a(i masin+7masin+ pe(an+kat lunakB maka pa2a Blank n Linux pemasan+an pe(an+kat lunak 2ilakukan men++unakan sistem mana'emen paket pe(an+kat lunak sepe(ti pa2a .ist(- Linux lainnya. 1ana'emen paket yan+ a2a 2i Blank n Linux be(nama APT. .i Blank nB hampi( semua pe(an+kat lunak be(asal 2a(i suatu tempat yan+ be(nama lumbun+ paket 4packa+e (ep-sit-(y5. APT a2alah p(-+(am yan+ be(:un+si untuk men+un2uh 42-9nl-a25 paket yan+ An2a pilih 2a(i lumbun+ 2an memasan+nya 2i k-mpute(. .en+an kata lainB An2a ti2ak pe(lu men+un2uh sen2i(i paket pe(an+kat lunak yan+ in+in An2a pasan+. An2a hanya pe(lu menentukan sumbe( paket atau lumbun+ paket pe(an+kat lunak te(sebut melalui APTB 2an meminta pe(an+kat lunak yan+ in+in 2ipasan+ atau 2ihapus. 1aka APT akan melakukan apa yan+ An2a in+inkan te(masuk men+un2uh paketB memasan+B pemasan+an k-n:i+u(asiB melakukan k-n:i+u(asi sistemB pemutakhi(an 4up2ate5 se(ta pen+hapusan. Lumbun+ paket bisa be(a2a 2a(i empat sumbe(B yaituC &e(3e( =eb 6a(in+an L-kalB misalnya 2a(i se(3e( #)&B 0.<.?.7, 1B )-l2e( l-kal.

K-munitas Blank n memiliki lumbun+ paket (esmi yan+ be(a2a 2i situs httpC<<a(sip.blank-nlinux.-(.i2<blank-n. Lumbun+ paket Blank n su2ah be(isikan be(ba+ai k-leksi pe(an+kat lunak yan+ len+kap 2an siap untuk 2i+unakan.

2"

&elain lumbun+ paket (esmiB 'u+a te(2apat lumbun+ paket7lumbun+ paket lainnya yan+ isinya samaB namun hanya be(be2a letak se(3e(nya. Kebanyakan 2a(i lumbun+ paket yan+ a2a 2ise2iakan -leh penye2ia 'asa ce(min 4mi((-(5 2an bebe(apa pe(+u(uan tin++i 2i In2-nesia. Be(ikut a2alah bebe(apa alamat lumbun+ paket yan+ a2a 2i In2-nesiaC httpC<<2l2.:-ss7i2.9eb.i2<blank-n 4) &&7I.B Telk-m In2-nesia5 httpC<<kambin+.ui.ac.i2<blank-n< 4/ni3e(sitas In2-nesia5 httpC<<pan2a9a.ipb.ac.i2<blank-n 4Institut Pe(tanian B-+-(5

,.2. Pengatu an Lum!ung Paket

/ntuk melakukan pen+atu(an lumbun+ paket APTB An2a bisa klik 1enu utama Blank n O &istem O A2minist(at-( O 1ana'e( Paket &ynaptic. &etelah 1ana'e( Paket &ynaptic te(bukaB an2a bisa klik Pen+atu(an O Lumbun+ Paket. Be(ikut a2alah ca(a7ca(a pen+atu(an lumbun+ paket 2a(i setiap 'enis sumbe(. ,.2.1. Lum!ung Paket 3esmi BlankOn <Inte net= 6ika An2a in+in melakukan pen+atu(an sumbe( pe(an+kat lunak 2a(i mi((-( (esmi Blank n linuxB An2a bisa melihat pa2a tab POPe(an+kat Lunak Blank nQR. Pilih semua caban+ pe(an+kat lunak yan+ te(se2ia pa2a ba+ian POPaket 2a(i Inte(netQR. Kemu2ian tentukan ce(min yan+ akan An2a +unakan pa2a ba+ian PO/n2uh 2a(iQR.

Gambar 3.2.1:1: Men%atur *umbun% Paket

2%

,.2.2. Lum!ung Paket 4a ingan Lokal <Int anet= Bebe(apa institusi pen2i2ikan 2an kant-( menye2iakan lumbun+ paket seca(a l-kal yan+ bisa An2a man:aatkan untuk menekan biaya pen++unaan ban29i2th inte(net. /ntuk meman:aatkannyaB silahkan tanya kepa2a a2minist(at-( 'a(in+an An2a tentan+ ba(is APT 2a(i lumbun+ paket te(masuk lumbun+ paket untuk pemutakhi(an 4'ika a2a5. Lalu tambahkan ba(is APT ba(u sesuai 2en+an ca(a yan+ 2i'elaskan 2iatas. &etelah semua pen+atu(an lumbun+ paket selesai 2ilakukanB klik t-mb-l Tutup. Kemu2ian APT akan meminta An2a untuk men+un2uh in:-(masi paket 2a(i setiap lumbun+ paketB klik pa2a t-mb-l PO1uat /lan+QR. &eka(an+B An2a siap melakukan penambahan pe(an+kat lunak untuk Blank n Linux.

,.,. Memasang Dan Menghapus Pe angkat Lunak

Te(2apat 2ua ca(a untuk melakukan pemasan+an 2an pen+hapusan pe(an+kat lunak. Aaitu melalui :itu( mana'e( paket &ynaptic 2an melalui anta(muka teks 2en+an pe(intah apt7+et. ,.,.1. Mana/e Paket .0napti9 6ika An2a in+in memasan+ atau men+hapus pe(an+kat lunak seca(a 2etailB An2a bisa men++unakan aplikasi &ynaptic yan+ bisa An2a buka melalui 1enu utama Blank n O &istem O A2minist(asi O 1ana'e( paket &ynaptic.

Gambar 3.3.1:1: Syna+ti, Paket Mana%er

25

Ketikkan nama aplikasi pa2a k-tak penca(ian cepat. Aplikasi ini menampilkan 2a:ta( paket pe(an+kat lunak seca(a 2etail. &elain An2a bisa menambah 2an men+hapus aplikasiB An2a 'u+a bisa melakukan hal yan+ sama untuk pustaka sistem yan+ te(se2ia. /ntuk menan2ai paket pe(an+kat lunak yan+ in+in 2ipasan+B klik kanan pa2a aplikasi yan+ hen2ak 2ipasan+ lalu pilih menu POTan2ai untuk Pemasan+anQR. &e2an+kan 'ika in+in men+hapus paket pe(an+kat lunakB klik kanan pa2a aplikasi lalu pilih menu POTan2ai untuk 2ibuan+QR. Ka2an+kalaB suatu paket pe(an+kat lunak akan meminta satu atau bebe(apa paket pe(an+kat lunak untuk 2ipasan+ 4kete(+antun+an5. 6ika muncul 'en2ela yan+ menanyakan hal te(sebutB An2a ha(us setu'u untuk menan2ai paket pe(an+kat lunak yan+ 2ibutuhkan a+a( An2a bisa memasan+ paket pe(an+kat lunak yan+ An2a in+inkan. /ntuk mene(apkannyaB An2a bisa klik t-mb-l POTe(apkanQR pa2a t--lba( 2an klik t-mb-l POTe(apkanQR pa2a 'en2ela k-n:i(masi. 1aka APT akan memasan+<men+hapus pe(an+kat lunak yan+ An2a minta. ,.,.2. Melalui Pe intah Apt>get 1en++unakan pe(intah apt7+et san+at se2e(hana sekali. An2a cukup ketikkan nama paket pe(an+kat lunak yan+ in+in 2ipasan+<2ihapusB maka APT akan melakukan hal yan+ An2a in+inkan. /ntuk men++unakan :itu( iniB bukalah anta(muka teks misalnya melalui Te(minal 2en+an menu Aplikas O Akses-(is O Te(minal. Pa2a te(minal ketikkan pe(intah be(ikutB lalu tekan t-mb-l 8nte( untuk memasan+ paket pe(an+kat lunak 4/bah FnamapaketG sesuai 2en+an nama paket pe(an+kat lunak yan+ hen2ak An2a pasan+5. blank-nDblank-nCTU su2- apt7+et install namapaket &e2an+kan untuk men+hapus suatu pe(an+kat lunakB ketik pe(intah be(ikut 2an tekan t-mb-l 8nte( 4In+atN /bah FnamapaketG sesuai 2en+an pe(an+kat lunak yan+ in+in An2a hapusG5. blank-nDblank-nCTU su2- apt7+et (em-3e namapaket 6ika APT meminta pemasan+an<pen+hapusan pe(an+kat lunak yan+ 2ibutuhkan -leh pe(an+kat lunak yan+ An2a akan pasan+<hapusB An2a ha(us menyetu'uinya 2en+an menekan t-mb-l AB lalu tekan t-mb-l 8nte(. TIPC /ntuk memasan+<men+hapus lebih 2a(i satu paket pe(an+kat lunakB An2a bisa sebutkan lebih 2a(i satu nama paket pa2a pe(intah APT yan+ masin+7masin+ nama paket 2ipisahkan 2en+an spasi. 0-nt-hnyaB 'ika in+in memasan+ pe(an+kat lunak aplikasi Kin- 2an Au2acity sekali+usB An2a bisa ketik pe(intah be(ikut. blank-nDblank-nCTU su2- apt7+et install kin- au2acity

26

,.,.,. Pemasangan Melalui Be kas D8B &elain melalui lumbun+ paketB An2a 'u+a bisa memasan+ suatu pe(an+kat lunak yan+ 2i2ist(ibusikan 2alam :-(mat be(kas .8B. /ntuk melakukan instalasi 2a(i be(kas paket .8BB An2a bisa klik +an2a pa2a be(kas .8B te(sebut melalui pe(amban be(kasB maka akan muncul 'en2ela yan+ akan menuntun An2a 2alam melakukan pemasan+an. Pa2a 'en2ela te(sebutB An2a bisa klik t-mb-l POInstall paketQR. 1aka paket te(sebut akan 2iinstal ke k-mpute( be(samaan 2en+an paket kete(+antun+annya.

,.4. Me awat .istem

&eca(a be(kala Tim Pen+emban+ Blank n 2an k-munitas mene(bitkan paket7paket pe(an+kat lunak 2en+an 3e(si yan+ lebih ba(u ke 2alam lumbun+. 6ika k-mpute( An2a te(hubun+ ke Inte(netB maka kebe(a2aan paket7paket ba(u te(sebut akan 2iin:-(masikan kepa2a An2a. 6ika An2a mau mene(ima paket7paket ba(u te(sebutB maka sistem akan 2imutakhi(kan -leh APT 2en+an men+un2uh 2an memasan+ paket7paket itu. .en+an melakukan pemutakhi(an be(kala men'a2ikan sistem An2a te(a9at ka(ena pa2a 3e(si ba(uB biasanya telah 2ilakukan peme(iksaan 2an pe(baikan cacat yan+ telah 2iketahui sebelumnya. Ka2an+kala 3e(si ba(u 2ite(bitkan untuk menutup celah7celah keamanan yan+ 2itemui pa2a suatu paket. /ntuk melakukan pemutakhi(an sistemB pastikan An2a su2ah men+akti:kan in:-(masi pemutakhi(an 2a(i lumbun+ paket pa2a APT sepe(ti yan+ su2ah 2i'elaskan sebelumnya. Kemu2ianB klik 1enu utama Blank n O &istem O A2minist(asi O 1ana'e( Pemutakhi(an untuk melakukan pemutakhi(an sistem.

27

Gambar 3.4:1: Pemutak!iran

Klik t-mb-l POPe(iksaQR untuk meme(iksa kete(se2iaan pemutakhi(an. 6ika te(2apat paket7paket pe(an+kat lunak 2en+an 3e(si ba(uB An2a bisa membe(i centan+ paket pe(an+kat lunak yan+ hen2ak An2a pe(ba(ui. /ntuk men+un2uh 2an memasan+ up2ateB klik t-mb-l POInstal /p2ateQR. 1aka APT akan melakukan pemutakhi(an pa2a paket pe(an+kat lunak yan+ An2a pilih. &elain ca(a yan+ 2ibahas 2i atasB An2a bisa melakukan pemutakhi(an sistem melalui te(minal. /ntuk melakukan hal iniB buka te(minal melalui menu Blank n O Akses-(is O Te(minal. Lakukan peme(iksaan kete(se2iaan pemutakhi(an 2en+an men+etik pe(intah sepe(ti be(ikutB lalu tekan 8nte(C blank-nDblank-nCTU su2- apt7+et up2ate Kemu2ianB ketik pe(intah sepe(ti be(ikut untuk melakukan pemutakhi(an paket pe(an+kat lunakB lalu tekan t-mb-l 8nte(C blank-nDblank-nCTU su2- apt7+et up+(a2e I*%A+? Pastikan An2a te(hubun+ 2en+an lumbun+ paket up2ate a+a( p(-ses pemutakhi(an bisa be('alan 2en+an lanca(.

2$

BAB 4
Destop BlankOn
Blank n menye2iakan lin+kun+an ke('a atau 2est-p en3i(-nment yan+ san+at mu2ah 2i+unakan be(nama ># 18 2an 2ipa2ukan 2en+an 1an-k9a(i hasil ka(ya pen+emban+ Blank n. .est-p ini 'u+a san+at se2e(hanaB namun san+at len+kap 2a(i sisi :itu(. Pa2a bab iniB 2i'elaskan men+enai pen+enalan ba+ian se(ta pen+atu(an pa2a 2est-p Blank n yan+ a2a 2i Blank n untuk kepe(luan beke('a seha(i7ha(i.

4.1. Bagian>!agian Destop BlankOn

&aat k-mpute( 2inyalakanB An2a akan masuk ke 2alam sistem Blank n.

Gambar 4.1:1: De to+ BlankOn ( -ote

.est-p Blank n te(2i(i 2a(i 2ua ba+ian utamaB yaitu A(ea Ke('a 2an Panel. A(ea ke('a me(upakan tempat 2imana 'en2ela7'en2ela aplikasi 2itempatkan se(ta ik-n7ik-n 2est-p 2itampilkan. &e2an+kan panel be(isikan ik-n7ik-n 2an -b'ek yan+ membantu An2a 2alam beke('a. Panel ba9aan 2i Blank n men++unakan panel yan+ me(upakan pen+emban+an man2i(i 2a(i pen+emban+ Blank n yan+ 2ibe(i nama 1an-k9a(i. Be(ikut a2alah ba+ian7ba+ian 2a(i 1an-k9a(iC +om!ol Akses Menu

Ik-n satu klik untuk men'alankan aplikasi.

2*

Panel Menu 5tama

1enu utama 2a(i 2est-p Blank n. Te(2i(i 2a(i menu Panel yan+ te(2i(i 2a(i ba+ian yan+ siap An2a +unakanB menu Aplikasi atau menu utama Blank n untuk membuka suatu aplikasiB menu &ystem t--ls 2an A2minist(ati-n untuk membuka bebe(apa pe(alatan yan+ 2i+unakan untuk men+atu( sistem yan+ be(hubun+an 2en+an pe(an+kat ke(asB menu P(e:e(ensi 2an &ettin+ untuk melakukan pen+atu(an 2est-p maupun pen+atu(an sistemB menu L-kasi untuk membuka isi suatu :-l2e( 2en+an pe(amban be(kasB se(ta t-mb-l kunci laya(B kelua(B 2an matikan. 1enu ini 2itan2ai 2en+an ik-n l-+Blank n yan+ te(letak 2i p-'-k ki(i atas 2est-p Blank n.

Gambar 4.1:2: Panel Menu .tama

"0

4am (an +anggal Penan2a tan++al 2an 9aktu sistem. Ka2an+ kala 6am 2an tan++al 2i n-ti:ikasi ti2ak sesuai 2en+an 2en+an kea2aan yan+ a2aB untuk melakukan pengatu an 6am 2an tan++al te(sebutB lakukan lan+akh be(ikutV klik ki(i #-ti:ikasi 'am 2an tan++al O A2'ust 2ate<time atau bisa 'u+a melalui 1enu /tama Blank n O &ettin+ O &istem O Tan++al 2an =aktuB pa2a 'en2ela yan+ a2a klik tan2a Kunci yan+ a2a 2i sebelah kanan atasB masukkan &an2i yan+ An2a buat pa2a saat melakukan pemasan+an kemu2ian klik tentikasikanB untuk men+atu( 'am klik panah men+a(ah ke atas atupun keba9ah pa2a 'am yan+ tampil pa2a 6en2elaB se2an+kan untuk men+atu( tan++al klik tan2a S POtambahQR untuk mema'ukan tan++al 2an tan2a 7 POminusQR untuk memun2u(kan tan++alB lakukan ca(a yan+ sama untuk pen+atu(an Tahun.

Gambar 4.1:3: Pen%aturan /am #an 0an%%al

Da&ta 4en(ela (an *oti&ikasi 1enampilkan n-ti:kasi aplikasi yan+ se2an+ akti: te(letak 2i atas sebelah kanan Bilah ini be(isi 2a:ta( aplikasi yan+ te(buka pa2a suatu a(ea ke('a te(letak 2i atas sebelah ki(i. Penuka A ea -e /a Blank n menye2iakan empat buah a(ea ke('a yan+ bisa An2a +unakan. 6ika sebuah a(ea ke('a penuhB An2a bisa be(pin2ah ke a(ea ke('a lainnya 2en+an meman:aatkan penuka( a(ea ke('a yan+ a2a 2i p-'-k kanan ba9ah 2est-p. An2a 2apat men++ese( suatu 'en2ela 2a(i suatu a(ea ke('a ke a(ea ke('a lainnya 2en+an ca(a klik 2an tahan aplikasi te(sebut kemu2ian se(et ke tu'uan a(ea ke('a lainnya.

"1

4.2. Beke /a Dengan Aplikasi

/ntuk membuka suatu aplikasi pa2a Blank nB An2a bisa meman:aatkan menu Aplikasi pa2a ba+ian menu utama. Aplikasi yan+ be(a2a 2i 2alam menu te(sebut 2ikel-mp-kkan be(2asa(kan 'enisnyaB yaitu C Akses-(isB Pe(kant-(anB Inte(netB &ua(a W ?i2e-B 2sb. 6a2iB An2a bisa lebih mu2ah menca(i aplikasi yan+ in+in An2a buka.

4.,. +om!ol Pintas

/ntuk mempe(mu2ah An2a beke('a men++unakan 2est-p Blank n 2an memanipulasi 'en2ela aplikasiB An2a bisa men++unakan t-mb-l pintas atau keyb-a(2 sh-(tcut te(tentu yan+ setiap pe(pa2uannya memiliki :un+si khusus. Be(ikut a2alah pen'elasan masin+7masin+ t-mb-l pintasC +om!ol Pintas 2ungsi Alt S )1 Alt S )2 P(t&c! &ys,X! Alt S P(t &c Alt S Tab AltS)% AltS)5 AltS&pace AltS)10 AltS)$ AltS)7 0t(lSAltSL 1embuka 1enu Blank n 1en'alankan p(-+(am 2en+an memasukkan pe(intah. 1en+ambil tan+kapan laya( pa2a 2est-p 1en+ambil tan+kapan laya( 2a(i 'en2ela yan+ se2an+ akti: Be(pin2ah anta( 'en2ela yan+ se2an+ akti: 1enutup 'en2ela yan+ se2an+ akti:. 1en+embalikan uku(an 'en2ela yan+ se2an+ akti: ke uku(an n-(mal. 1enampilkan menu untuk memanipulasi 'en2ela yan+ akti: 1empe(besa( 'en2ela yan+ se2an+ akti:. 1en+ubah uku(an 'en2ela yan+ se2an+ akti: 1emin2ahkan 'en2ela yan+ se2an+ akti: 1en+unci laya(

0t(l S Alt S Le:t<,i+ht 0u(s-( Be(pin2ah anta(a a(ea ke('a.

"2

4.4. Menam!ahkan Menu Aplikasi Pa(a Panel

An2a 2apat menambah atau men+u(an+i Aplikasi yan+ se(in+ 2ipakai pa2a blank-n panel ba+ian ba9ah sesuai 2en+an kein+inan. An2a bisa melakukannya 2en+an men+7klik kanan aplikasi yan+ akan an2a masukan ke 2alam Panel ba9ahB kemu2ian pilih -psi tambahkan ke 2eskt-p atau A22 t- .eskt-pB untuk men+hapusnya klik 2an tahan aplikasi te(sebut men++unakan Tetikus kemu2ian se(et ke tempat sampah yan+ te(se2ia 2i atas panel te(sebutB se2an+kan untuk me(ubah nama aplikasi Klik menu utama Blank n O L-kasi O .eskt-p kemu2ian klik kanan nama aplikasi pilih ubah nama atau (enameB tulis nama sesuai yan+ 2i kehen2aki.

Gambar 4.4:1: Menamba!kan #an Men%!a+u &+lika +a#a Panel

4.5. Mengun9i La0a

6ika An2a hen2ak menin++alkan k-mpute( 2alam kea2aan hi2up 2an An2a ti2ak in+in k-mpute( 2iutak7atik -leh -(an+ lainB An2a bisa men+unci laya( k-mpute( An2a. &ehin++aB 'ika in+in kembali beke('a 2en+an 2est-pB An2a ha(us kembali memasukkan san2i An2a te(lebih 2ahulu. /ntuk melakukan hal iniB An2a bisa men+akti:kan :itu( kunci laya( 2en+an memilih menu utama Blank n L-ck &c(eenB atau men++unakan t-mb-l pintas 2en+an menekan t-mb-l 0t(lSAltSl pa2a papan ketik An2a.

""

Pa2a k-n2isi te(kunci m-nit-( k-mpute( akan lansun+ 2alam kea2aan blank. 6ika in+in men+akti:kan 2est-pB +ese( m-use atau tekan semba(an+ t-mb-l 2i keyb-a(2B lalu masukkan san2i An2a kembali.

Gambar 4.5:1: Men%un,i *ayar

6ika An2a bukan pemilik k-mpute( te(sebutB An2a bisa menin++alkan pesan kepa2a si pemilik k-mpute( 2en+an men+klik t-mb-l POTin++alkan PesanQR 2an ketik pesan yan+ hen2ak An2a sampaikan.

4.". Pengatu an Lata Belakang

An2a bisa melakukan pen+atu(an penampilan melalui :itu( yan+ su2ah 2ise2iakan melalui menu utama Blank n O &ettin+ O Back+(-un2.

"%

Gambar 4.$:1: Pen%aturan latar belakan%

Te(2apat % pilihan l-kasi tempat +amba( yan+ 2apat an2a pilih yaituC =allpape(. Pictu(e )-l2e(. 0-l-(s W >(a2ients. )lick(. Pilih +amba( yan+ an2a in+inkan sesuai 2en+an l-kasi yan+ telah 2ipilih sebelumnya. &e+e(a setelah pen+atu(an selesaiB An2a bisa melihat lan+sun+ pe(ubahannya. /ntuk menambahkan +amba( 2apat an2a lakukan 2en+an klik t-mb-l bu'u(san+ka( 2i p-'-k ki(i ba9ah 'en2ela pen+atu(an.

4.#. Pengatu an In&o masi P i!a(i

/ntuk melakukan pen+atu(an in:-(masi p(iba2i sepe(ti namaB :-t-B kata san2i 2an seba+ainya untuk 2isimpan -leh sistemB An2a bisa membuka pen+atu(annya melalui menu &ettin+s O &ystem O /se( Acc-unt. &ebelum melakukan pe(ubahan k-n:i+u(asi an2a ha(us melakukan pembukaan kunci 4unl-ck5 2en+an ca(a klik t-mb-l PO/nl-ckQR. 1asukkan pass9-(2 A2minist(at-( untuk pembukaan kunci te(sebut.

"5

Gambar 4.':1: Pen%aturan in1orma i +riba#i

Pa2a 'en2ela akun pen++unaB An2a bisa membe(i in:-(masi p(iba2i An2a yaituC )-t- pen++una. 6enis akun. Bahasa. Pass9-(2<kata san2i. K-n:i+u(asi Aut- L-+in. /ntuk men++anti in:-(masi te(sebut klik pa2a nilai saat ini 2an selan'utnya bantuan petun'uk pan2uan akan 2imunculkan.

4.$. Mengakhi i .esi

/ntuk men+akhi(i sesi beke('a An2a 2i Blank n tanpa mematikan k-mpute(B An2a bisa klik menu L-+ ut. Klik t-mb-l POL-+ utQR untuk men+akhi(i sesi 2an kembali ke laya( l-+in.

4.'. Memati kan -ompute

Gambar 4.(:1: Men%ak!iri Se i

/ntuk mematikan k-mpute(B An2a bisa klik menu PO&hut .-9nQR. Te(2apat ti+a pe(intah yan+ bisa An2a 'alankanB yaituC

"6

Gambar 4.):1: Mematikan 2om+uter

Matikan /ntuk men+akhi(i sesi 2an mematikan k-mpute(. )i(upkan 5lang /ntuk men+akhi(i sesiB mematikan k-mpute( 2an men+hi2upkannya la+i. )i!e nasi /ntuk mematikan k-mpute( tanpa pe(lu men+akhi(i sesi An2a. &esi 2i mem-(i akan 2isimpan ke ;a(22isk 2an akan 2ikembalikan 'ika k-mpute( kembali 2ihi2upkan.

"7

BAB 5
Menggunakan Pe am!an Be kas
/ntuk melakukan mana'emen be(kas pa2a k-mpute(B An2a 2apat men++unakan aplikasi pe(amban be(kas yan+ be(nama #autilus. Bab ini men'elaskan men+enai ca(a men++unakan #autilus untuk kepe(luan mana'emen be(kas sekali+us men+enalkan k-nsep mana'emen be(kas yan+ a2a 2i Blank n. +IP@ Ba+i An2a yan+ :amilia( 2en+an p(-2uk 1ic(-s-:t =in2-9sB #autilus ini memiliki :un+si yan+ sama 2en+an =in2-9s 8xpl-(e(.

5.1. Menggunakan *autilus

/ntuk melakukan pen+el-laan be(kas men++unakan #autilus san+atlah mu2ah. Ba+i An2a yan+ su2ah biasa men++unakan 1ic(-s-:t =in2-9s ti2ak akan men+alami kesulitan ka(ena yan+ be(be2a hanyalah penampakannya sa'a 4menu 2an bahasa sa'a yan+ be(be2a5. 0a(a menyalin 2an menempel be(kas 2an atau 2i(ekt-(iB menyeleksi 2i(ekt-(i atau be(kas ti2ak be(be2a anta(a Blank n 2an =in2-9s. .emikian pula membuat 2i(ekt-(iB men++anti nama 2i(ekt-(i atau be(kasB men+hapus 2i(ekt-(i atau be(kas 'u+a sama 2en+an =in2-9s. 1embuka be(kas atau 2i(ekt-(i yan+ a2a 2i #autilus pun sama 2en+an =in2-9s yaitu 2en+an klik +an2a. 1isalkan kita hen2ak men+hapus 2i(ekt-(i atau be(kasB kalau men++unakan t-mb-l .elete be(kas atau 2i(ekt-(i akan 2ipin2ah ke 2i(ekt-(i tempat &ampah 4,ecycle Bin kalau 2i =in2-9s5 tetapi 'ika men++unakan men++unakan t-mb-l &hi:tS.elete be(kas atau 2i(ekt-(i akan bena( I bena( 2ihapus.

Gambar 5.1:1: Membuka *oka i Berka

"$

An2a bisa men+klik 2i(ekt-(i yan+ in+in An2a buka melalui menu L-kasi. Be(ikut a2alah 2i(ekt-(i yan+ bisa An2a buka melalui menu te(sebutC PBe(an2aR me(upakan 2i(ekt-(i yan+ be(isikan be(kas7be(kas milik pen++una. P.eskt-pR me(upakan 2i(ekt-(i 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a yan+ be(isikan be(kas yan+ bisa An2a lihat 2i .eskt-p. P.-kumenR me(upakan 2i(ekt-(i 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a yan+ 2ipe(untukkan untuk menyimpan 2-kumen. P1usikR me(upakan 2i(ekt-(i 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a yan+ 2ipe(untukkan untuk menyimpan musik. P>amba(R me(upakan 2i(ekt-(i 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a yan+ 2ipe(untukkan untuk menyimpan +amba( atau :-t-. P?i2e-R me(upakan 2i(ekt-(i 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a yan+ 2ipe(untukkan untuk mena(uh 3i2e-. P/n2uhanR me(upakan 2i(ekt-(i 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a yan+ 2ipe(untukkan untuk mena(uh be(kas un2uhan. .i(ekt-(i72i(ekt-(i te(sebut ti2aklah mutlak. .i(ekt-(i te(sebut su2ah 2ise2iakan 2emi kenyamanan An2a. Pa2a kenyataannya An2a 4seba+ai pen++una biasa5 2apat membuat 2i(ekt-(i sebanyak yan+ An2a in+inkan 2an 2i mana sa'a asal 2i 2alam 2i(ekt-(i be(an2a.

5.2. )i a ki Pa tisi

Gambar 5.2:1: "irarki Parti i

"*

.i Blank nB An2a ti2ak akan men+enal istilah 2(i3e sepe(ti pa2a 1ic(-s-:t =in2-9s. .i(ekt-(i palin+ atas yan+ a2a 2i sistem a2alah 2i(ekt-(i<atau (--t yan+ me(upakan isi pa(tisi sistem. 1elalui 2eskt-p Blank nB An2a bisa membuka 2i(ekt-(i ini melalui menu L-kasi O K-mpute( O &istem Be(kas. .i 2alam 2i(ekt-(i<te(2apat be(ba+ai sub2i(ekt-(i yan+ memiliki :un+si masin+7masin+B yaituC P<binR menyimpan bina(i atau p(-+(am yan+ san+at pentin+ untuk sistem. P<b--tR menyimpan 2ata72ata yan+ 2ipe(lukan untuk melakukan b--tin+ sistem P<c2(-mR me(upakan titik kait<m-unt p-int 'ika An2a memasukkan 0.<.?.7, 1. P<2e3R menyimpan in:-(masi yan+ be(tautan 2en+an pi(anti ke(as yan+ te(pasan+ ke sistem. Biasanya 2ipe(lukan untuk me(u'uk suatu l-kasi pi(anti ke(as yan+ a2a 2i sistem. P<etcR menyimpan k-n:i+u(asi sistem be(bentuk be(kas teks. P<h-meR menyimpan 2ata72ata yan+ 2imiliki -leh pen++una n-n7 a2minist(ati:. P<libR menyimpan pustaka sistem yan+ san+at pentin+. P<me2iaR tempat untuk men+aitkan pe(an+kat penyimpanan ekste(nal. P<-ptR tempat untuk menyimpan be(kas7be(kas pi(anti lunak pihak keti+a misal xamppB a2-be (ea2e(. P<sbinR menyimpan bina(i atau p(-+(am yan+ pentin+ untuk melakukan a2minist(asi sistem. P<tmpR menyimpan be(kas7be(kas yan+ be(si:at sementa(a. Bila An2a se2an+ memuta( 3i2e- st(eamin+ 4y-utubeB 2an lain7lain5B be(kas 3i2e- yan+ 2ilihat te(simpan 2isini. 6a2i 'ika :ilm yan+ An2a lihat su2ah selesaiB tin++al salin be(kas ke 2i(ekt-(i pilihan An2a. Ini me(upakan keuntun+an men++unakan Blank n melihat y-utube sekali+us men+un2uhnya tanpa bantuan pi(anti lunak lain. P<us(R menyimpan be(kas7be(kas pen2ukun+ pi(anti lunak yan+ te(pasan+ 2i sistem. >amba( lata( 4=allpape(5B ik-nB atau be(kas sua(a yan+ 2i+unakan sistem te(simpan 2isini. P<3a(R menyimpan be(kas7be(kas yan+ selalu be(ubah atau 3a(iabelB sepe(ti catatan sistemB su(el pen++unaB 2an seba+ainya.

5.,. )ak Akses Be kas Dan Atau Di ekto i

&etiap be(kas 2an 2i(ekt-(i memiliki pemilik se(ta i@in masin+7masin+. Ti2ak semua 2i(ekt-(i bisa 2iakses 2an 2iubah -leh semua pen++una. ;al ini untuk men'a+a kestabilan sistem 2an men+hin2a(i pen++una yan+ ce(-b-h atau sen+a'a untuk me(usak sistem. Pen++una biasa hanya bisa men+el-la be(kas 2i 2alam 2i(ekt-(i <h-me<akunpen++una yan+ meman+ 2imiliki -leh pen++una be(san+kutan. An2a bisa membukanya melalui menu L-kasi O 2i(ekt-(i be(an2a pa2a 2est-p Blank n.

%0

&elain 2i(ekt-(i te(sebutB pen++una ha(us mempunyai i@in khusus 2a(i a2minist(at-( sistem. Penamaan be(kas 2i Blank n 'u+a san+at be(be2a 2en+an =in2-9s. .i Blank nB penamaan be(kas mempe(hatikan hu(u: besa( 2an hu(u: kecil 4case sensiti3e5. 6a2iB An2a bisa membuat be(ba+ai be(kas 2en+an nama yan+ samaB tetapi 2en+an 2e(a'at hu(u: yan+ be(be2a. 0-nt-hnyaB An2a bisa membuat be(kas FBe(kaskuGB Fbe(kasK/GB Fbe(kaskuGB Fbe(KA&kuGB 2an seba+ainya 2alam satu 2i(ekt-(i tanpa a2a k-n:lik. /ntuk membuka isi pa(tisi selain pa(tisi sistem atau suatu me2ia penyimpananB pa(tisi yan+ in+in An2a buka ha(us 2ikaitkan 4m-untin+5 ke suatu 2i(ekt-(i 4umumnya 2i ba9ah 2i(ekt-(i <me2ia5 sehin++a isi 2a(i pa(tisi atau me2ia penyimpanan te(sebut bisa 2ilihat 2an 2ikel-la hanya 2en+an membuka 2i(ekt-(i te(sebut. 6ika se2an+ men++unakan 2eskt-pB An2a ti2ak pe(lu melakukan pen+aitan seca(a manual setiap in+in membuka isi me2ia peyimpanan ka(ena Blank n su2ah melakukannya untuk An2a. An2a bisa melihat isi me2ia penyimpanan melalui menu L-kasi O K-mpute( pa2a 2eskt-p Blank n. ;al unik lainnya pa2a mana'emen be(kas 2i Blank n a2alah pen+atu(an hak aksesnya yan+ san+at 2etail 2an ketat. &etiap be(kas atau 2i(ekt-(i yan+ a2a 2i pa(tisi Blank n memiliki bebe(apa pa(amete( men+enai hak aksesB yaituC PPen++una pemilik be(kas<2i(ekt-(iR be(isi i2entitas pen++una 2a(i pemilik suatu be(kas<2i(ekt-(i. PKel-mp-k pemilik be(kas<2i(ekt-(iR be(isi i2entitas kel-mp-k yan+ memiliki suatu be(kas<2i(ekt-(i. P;ak akses untuk pemilikR be(isikan hak apa sa'a yan+ b-leh 2ilakukan -leh pen++una pemilik be(kas<2i(ekt-(i te(ha2ap suatu be(kas<2i(ekt-(i. P;ak akses untuk kel-mp-kR be(isikan hak apa sa'a yan+ b-leh 2ilakukan -leh kel-mp-k pemilik be(kas<2i(ekt-(i te(ha2ap suatu be(kas<2i(ekt-(i.

Gambar 5.3:1: "ak &k e

%1

;ak akses untuk yan+ lainnyaB be(isikan hak apa sa'a yan+ b-leh 2ilakukan -leh pen++una selain pemilik 2an kel-mp-k selain kel-mp-k pemilik te(ha2ap suatu be(kas<2i(ekt-(i. &etiap -b'ek hak akses yan+ a2a 2i atas memiliki tu+as hakB yaituC Baca 4,ea25B Tulis 4=(ite5B 2an 8ksekusi 4eHecuti-n5. &etiap -b'ek hak akses 'u+a bisa memiliki pe(pa2uan hak yan+ be(be2aB a2a yan+ bisa 2ibaca sa'aB a2a yan+ bisa 2ibaca 2an 2ieksekusi sa'aB 2an a2a 'u+a yan+ memiliki hak mutlak 4bacaB tulis 2an eksekusi5. /ntuk men+atu( hak akses 2a(i be(kas<2i(ekt-(iB klik kanan pa2a be(kas<2i(ekt-(i yan+ in+in 2iubah hak aksesnyaB lalu klik pa2a menu P(-pe(ties. Pa2a 'en2ela P(-pe(tiB klik pa2a tab ;ak Akses. Be(ikut a2alah pen'elasan 2a(i masin+7masin+ pen+atu(anC P1en+atu( pemilik 2a(i be(kas<2i(ekt-(iR Aan+ hanya bisa men+atu( pemilik 2a(i suatu be(kas<2i(ekt-(i a2alah a2minist(at-(. P1en+atu( kel-mp-k yan+ memiliki be(kas<2i(ekt-(iR Aan+ bisa men+atu( ba+ian ini a2alah pemilik be(kas<2i(ekt-(i te(sebut. 1en+atu( hak apa sa'a yan+ bisa 2ilakukan -leh pemilik be(kas. 1en+atu( hak apa sa'a yan+ bisa 2ilakukan -leh pen++una<kel-mp-k pemilik be(kas. 1en+atu( hak apa sa'a yan+ bisa 2ilakukan -leh pen++una selain pemilik atau an++-ta kel-mp-k. 6ika An2a men+atu( hak akses pa2a 2i(ekt-(i bese(ta be(kas yan+ te(2apat 2i 2alam 2i(ekt-(i te(sebutB An2a 2apat men+klik POTe(apkan ;ak ke Be(kas yan+ .ise(takanQR. Bila su2ah selesaiB klik t-mb-l POTutupQR.

5.4. Mengakses Me(ia Pen0impanan Lain

Bila An2a memasan+ :lash2isk atau ha(22isk ekste(nalB isi :lash2isk<ha(22isk ekste(nal akan lan+sun+ te(buka. .emikian pula bila An2a memasukkan 0. atau .?. yan+ be(isi be(kas n-n7multime2iaB isi 0. atau .?. akan lan+sun+ te(buka. Tetapi 'ika ti2akB An2a 2apat membuka me2ia penyimpanan 4:lash2iskB 0. atau .?. atau ekste(nal ha(22isk5 2en+an men+klik menu L-kasi lalu pilih me2ia penyimpanan yan+ in+in An2a buka isinya. &elain ituB An2a 'u+a bisa memilih menu L-kasi O K-mpute( 2an klik +an2a pa2a me2ia penyimpanan.

%2

Gambar 5.4:1: *oka i Me#ia Penyim+anan

6ika An2a su2ah selesai men++unakan suatu me2ia penyimpananB An2a 2apat melepasnya 2en+an men+klik ik-n 2i sebelah kanan nama me2ia penyimpanan pa2a ba+ian ki(i pe(amban be(kas. Alte(nati:nyaB An2a bisa klik menu L-kasi O K-mpute(B lalu klik kanan pa2a me2ia penyimpanan yan+ in+in 2ilepas 2an klik menu POKelua(kan 1e2iaQR.

5.5. Memampatkan Be kas7(i ekto i

Be(kas te(mampatkan be(:un+si untuk men+el-mp-kkan bebebe(apa be(kas<2i(ekt-(i men'a2i sebuah be(kas untuk memu2ahkan p(-ses backup. Ti2ak hanya 2ikel-mp-kkanB 2ata 'u+a akan 2ipe(kecil uku(annya sehin++a san+at c-c-k untuk pe(tuka(an 2ata. /ntuk melakukan a(sip pa2a #autilusB klik pa2a bebe(apa be(kas yan+ in+in 2imampatkanB lalu klik kanan 2an pilih menu PO1ampatkanQR.

Gambar 5.5:1: Memam+atkan Berka 3#irektori

%"

Kemu2ianB tentukan nama be(kas hasil pemampatanB l-kasi se(ta :-(mat pemampatan. )-(mat pemampatan yan+ 2i2ukun+ anta(a lainC 7@B ,A,B YIPB TA,B TA,.>YB 2an lain7lain. /ntuk melakukan pen+atu(an tambahan sepe(ti untuk menambahkan kata san2iB An2a bisa klik pa2a PO psi lainQR. &etelah semua pen+atu(an selesaiB klik pa2a t-mb-l POBuatQR.

5.". Men9a i Be kas7(i ekto i

/ntuk menca(i be(kas<2i(ekt-(i yan+ ti2ak An2a ketahui tempatnyaB An2a bisa men++unakan :itu( penca(ian yan+ su2ah te(inte+(asi 2en+an pe(amban be(kas #autilus. /ntuk melakukan penca(ianB An2a bisa klik t-mb-l ca(i pa2a ba+ian t--lba( #autilus. Kemu2ianB ketik nama be(kas yan+ in+in 2ica(i pa2a k-tak yan+ 2ise2iakanB lalu tekan t-mb-l 8nte(.

Gambar 5.$:1: Men,ari berka 3#irektori

6ika men+in+inkan penca(ian yan+ lebih men2etailB An2a bisa men++unakan :itu( ca(i be(kas melalui menu L-kasi O 0a(i Be(kas pa2a 2est-p. Kemu2ianB ketik nama be(kas yan+ in+in 2ica(i pa2a k-tak PO#ama be(isiQRB 2an l-kasi penca(ian pa2a PO0a(i 2alam 2i(ekt-(iQR. /ntuk lebih 2etail la+iB An2a bisa menambahkan -psi penca(ian 2en+an memilih POBe(kas pilihan lainnyaQR 2an isi -psi yan+ 2ise2iakan. &etelah semua selesaiB klik t-mb-l PO0a(iQR untuk melakukan penca(ian.

%%

5.#. Be !agi Di ekto i Melalui 4a ingan

&ebelum be(ba+i suatu 2i(ekt-(i ke 'a(in+anB An2a ha(us memasan+ paket &amba te(lebih 2ahulu. &amba me(upakan se(3e( be(ba+i be(kas yan+ bisa 2i+unakan anta( plat:-(m anta(a lainC =in2-9sB Blank nB 1ac & HB &-la(isB 2an seba+ainya. 0a(a memasan+ samba te(+-l-n+ mu2ah. Buka #autilus lalu pilih 2i(ekt-(i yan+ hen2ak 2iba+i. Klik kanan 2i(ekt-(i te(sebut pilih menu Pilihan Be(ba+i.

Gambar 5.':1: Berba%i #irektori melalui /arin%an

Be(i centan+ pa2a PO&ha(e this 2i(ekt-(iQR untuk men+akti:kan :itu( be(ba+i 2i(ekt-(i 2an be(i nama sha(in+ 2i(ekt-(i yan+ akan 2imunculkan pa2a saat men+akses 2i(ekt-(i pa2a k-tak teks yan+ te(se2ia. A+a( pen+akses bisa menulis isi 2i(ekt-(i yan+ te(ba+iB be(i centan+ pa2a POAll-9 -the( pe-ple t- 9(ite in this :-l2e(QR 2an be(i centan+ PO>uest AccessQR a+a( 2i(ekt-(i bisa 2iakses tanpa pe(lu autenti:ikasi i2entitas pen++una 2an kata san2i. &etelah semua selesaiB klik t-mb-l POBuat &ha(eQR. Pilih POA22 the pe(missi-ns aut-maticallyQR. Akan muncul emblem tan+an 2i 2i(ekt-(i yan+ kita ba+i pakai. &eka(an+B k-mpute( lain 2i 'a(in+an su2ah bisa men+akses 2i(ekt-(i yan+ An2a ba+i.

%5

5.$. Pe am!an 4a ingan

&elain untuk men+el-la be(kas seca(a l-kalB #autilus 'u+a bisa 2iman:aatkan untuk men+el-la be(kas yan+ a2a 2i 'a(in+an 2en+an men++unakan p(-t-k-l &1B 4P(-t-k-l be(ba+i 2i(ekt-(i anta( sistem -pe(asi5B &&;B )TPB 2an =eb.A?. /ntuk melihat 'a(in+an 2i sekita( sepe(ti melalui p(-t-k-l &1BB An2a bisa klik menu L-kasi O 6a(in+an. Kemu2ianB An2a bisa melihat nama k-mpute( yan+ a2a 2i sekita( 'a(in+an An2a.

Gambar 5.(:1: Peramban /arin%an

&e2an+kanB untuk men+el-la be(kas yan+ a2a 2i 'a(in+an selain &1BB An2a bisa klik menu L-kasi O 1asuk ke &e(3e(. LaluB tentukan 'enis layanan bese(ta pa(amete(nya. &etelah semua selesaiB klik pa2a t-mb-l PO&ambun+QR. #autilus akan melakukan sambun+an te(ha2ap p(-t-k-l te(sebut 2an membukakan 'en2ela pe(amban untuk men+el-la be(kas pa2a sambun+an te(sebut. &elain ituB #autilus 'u+a akan membuat item ba(u pa2a menu L-kasiB .eskt-p 2an pa2a si2eba( 2i ba+ian ki(i 'en2ela pe(amban be(kas yan+ be(:un+si untuk me(u'uk ke sambun+an 'a(in+an yan+ ba(u 2ibuat.

%6

BAB "
Aplikasi Inte net
&aat ini inte(net ti2aklah la+i te(masuk ke 2alam kebutuhan te(sie( atau me9ah. KiniB Inte(net men'a2i kebutuhan yan+ san+at pentin+ ba+i setiap -(an+ untuk men+akses in:-(masi atau be(k-munikasi 2en+an -(an+ lain 2i selu(uh pen'u(u 2unia. Biaya untuk 'a(in+an Inte(net su2ah ti2ak semahal sepe(ti pa2a saat pe(tama kali 2ipe(kenalkan. BahkanB bebe(apa tempat umum menye2iakan 'a(in+an h-tsp-t yan+ kebanyakan be(si:at +(atis a+a( An2a bisa men+akses inte(net melalui n-teb--k atau pe(an+kat lain yan+ memiliki :itu( =i7)i. /ntuk meman:aatkan 'a(in+an Inte(netB Blank n menye2iakan be(ba+ai aplikasi yan+ siap 2ipakai untuk kepe(luan An2a inte(net sepe(ti pe(amban 9ebB klien e7mail atau su(at elekt(-nik 2an pesan instan.

".1. -oneksi -e 4a ingan Inte net

&ebelum be(selanca( 2i 2unia maya men++unakan Blank nB tentunya An2a ha(us menyambun+kan k-mpute( ke 'a(in+an Inte(net melalui LA#B =i7)iB 1-2em "><;&.PAB atau 1-2em A.&L. ".1.1. Melalui -a!el LA* Pa2a umumnyaB tempat7tempat ke('a menye2iakan 'a(in+an Inte(net melalui 'a(in+an kabel 49i(e25. /ntuk melakukan k-neksi inte(net melalui kabelB cukup sambun+kan kabel ,67%5 2a(i 'a(in+an LA# An2a ke LA#0a(2 atau #I0 yan+ a2a 2i k-mpute( atau lapt-p An2a. 6ika muncul pesan bah9a sambun+an su2ah te('alin pa2a a(ea n-ti:ikasiB be(a(ti k-mpute( telah sukses be(+abun+ 2en+an 'a(in+an tanpa masalah. 6ika k-neksi te(nyata +a+alB be(a(ti tempat An2a mene(apkan pen+atu(an 'a(in+an seca(a manual. /ntuk ituB An2a pe(lu menyetel pen+atu(an 'a(in+an pa2a k-mpute( An2a te(lebih 2ahulu. /ntuk melakukan hal iniB klik kanan pa2a ik-n k-neksi 'a(in+an pa2a a(ea n-ti:ikasiB kemu2ian klik menu PO&untin+ &ambun+anQR.

%7

Gambar $.1.1:1: Pen%aturan IP

Pa2a tab POKabelQRB klik t-mb-l POTambahQR untuk menambahkan pen+atu(an 'a(in+an ba(u. 1aka akan muncul 'en2ela ba(u untuk membuat pen+atu(an 'a(in+an ba(u. Pa2a k-tak teks PO#ama &ambun+anQRB ketik nama pen+atu(an 'a(in+an An2a. 1isalnyaB nama 'a(in+an penulisC Auteth0. An2a bisa membe(i centan+ pa2a PO1enyambun+ -t-matisQR a+a( pen+atu(an 'a(in+an te(sebut lan+sun+ 2ite(apkan 'ika An2a be(+abun+ 2en+an 'a(in+an kabel ini. Kemu2ian buka tab POTatanan IP3%QR. Pa2a tab iniB pilih -psi POAtu( sen2i(iQR pa2a met-2eB kemu2ian klik t-mb-l POTambahQR untuk menambah settin+ IP 'a(in+an. IsilahPOAlamatQRB PO#etmaskQRB 2an PO>ate9ayQR sesuai 2en+an pen+atu(an 'a(in+an 2i tempat An2a. Kemu2ianB isi k-tak teks PO.#& &e(3e(sQR 2en+an n-m-( IP 2a(i .#& &e(3e( 2i Inte(netB apabila a2a lebih 2a(i satu .#& &e(3e( bisa menmbahkannya 2en+an 2ipisah tan2a k-ma 4FBG5. An2a bisa menanyakan ba+aimana pen+atu(an 'a(in+an 2i tempat An2a kepa2a a2minist(at-( 'a(in+an 2i tempat An2a. Be(i tan2a centan+ pa2a Te(se2ia untuk semua pen++una 'ika An2a men+hen2aki pen++una lain 2apat menyambun+ 2en+an 'a(in+an ini. An2a akan 2itanyakan pass9-(2 (--t. 1asukkan sa'a pass9-(2 (--t lalu klik tentikasikan. &etelah semua pen+atu(an selesaiB klik t-mb-l POTe(apkanQR. /ntuk melakukan k-neksi 2en+an 'a(in+an kabel 2en+an pen+atu(an 'a(in+an yan+ ba(u 2ibuatB klik pa2a ik-n k-neksi 'a(in+an pa2a a(ea n-ti:ikasi. Pa2a ba+ian PO6a(in+an KabelQRB pilih nama pen+atu(an 'a(in+an An2a. 1aka ti2ak lama kemu2ian akan muncul pesan bah9a 'a(in+an telah be(hasil te('alin.

%$

".1.2. Melalui )otspot Atau Ai eless LA* &aat iniB banyak sekali te(2apat tempat7tempat umum atau pe(kant-(an yan+ mene(apkan 'a(in+an melalui tekn-l-+i 9i(eless LA# atau yan+ se(in+ 2ikenal 2en+an istilah h-tsp-t. .en+an 'a(in+an sepe(ti iniB ti2ak pe(lu la+i 2i(ep-tkan 2en+an pen++unaan kabel ka(ena 'a(in+an ini men++unakan +el-mban+ mic(-9a3e sepe(ti 'a(in+an >&1 ;an2ph-ne. /ntuk melakukan k-neksi Inte(net melalui h-tsp-tB san+at mu2ah sekali. 6ika ka(tu 'a(in+an tanpa kabel su2ah te(2eteksi 2en+an baik -leh Blank nB cukup klik pa2a ik-n k-neksi 'a(in+an pa2a a(ea n-ti:ikasiB kemu2ian pa2a ba+ian PO6a(in+an #i(kabelQRB pilih nama 'a(in+an h-tsp-t yan+ akan 2ik-neksikan. Ti2ak bebe(apa lama kemu2ianB k-neksi akan lan+sun+ te('alin. 6ika te(nyata k-neksi ti2ak te('alinB mun+kin An2a pe(lu melakukan penyetelan k-n:i+u(asi 'a(in+an seca(a manual. /ntuk melakukan hal iniB klik kanan pa2a ik-n k-neksi 'a(in+an pa2a a(ea n-ti:ikasiB lalu klik menu PO&untin+ sambun+anQR. Buka tab PO#i(kabelQR. Pa2a tab iniB klik pa2a nama 'a(in+an yan+ in+in An2a atu( yan+ 2ia9ali 2en+an teks POAut-QRB lalu klik pa2a t-mb-l PO/bahQR. Lalu buka tab POPen+atu(an IP3%QR. Pa2a tab iniB pilih -psi POAtu( &en2i(iQR pa2a ba+ian meth-2. Kemu2ianB klik t-mb-l POTambahQR 2an isikan POA22(essQRB PO#etmaskQRB 2an PO>ate9ayQR sesuai 2en+an pen+atu(an 'a(in+an h-tsp-t te(sebut. &etelahsemua pen+atu(an selesaiB klik t-mb-l POTe(apkanQR. &eka(an+B An2a bisa men+ulan+i melakukan k-neksi ke'a(in+an h-tsp-t yan+ su2ah An2a atu(. 1aka ti2ak akan lamaB k-neksi akan te('alin. 0atatanC 6ika ka(tu 'a(in+an 9i(eless ti2ak te(2eteksi 2en+an baikB An2a bisa menu'u ke Bab 1" pa2a subbab tentan+ k-n:i+u(asi ka(tu =LA#. ".1.,. Melalui Mo(em AD.L &aat iniB m-2em A.&L banyak 2i+unakan untuk kepe(luan Inte(net melalui 'a(in+an telep-n P&T#. Pen++unaan m-2em A.&L ti2ak se(ep-t men++unakan I&P be(basis (a2i- yan+ men'amu( saat iniB ka(ena ti2ak pe(lu memban+un t-9e( yan+ tin++i. 0ukup men+an2alkan 'a(in+an telp-n P&T# yan+ su2ah te(pasan+. BiasanyaB m-2em A.&L yan+ a2a saat ini sekali+us be(:un+si seba+ai (-ute( untuk 'a(in+an. An2a cukup menyambun+kan kabel LA# ,67%5 2a(i m-2em A.&L ke LA# 0a(2 pa2a k-mpute(B maka k-mpute( akan lan+sun+ melakukan k-neksi te(ha2ap m-2em te(sebut. Ti2ak akan lamaB k-neksi akan te('alin 2an An2a bisa mulai be(7inte(net (ia.

%*

".1.4. Melalui Mo!ile B oa(!an( &etelah 1-2em An2a 2ikenali -leh Blank n ,-teB seka(an+ lakukan settin+ pa(amete( ka(tu sesuai p(-3i2e( yan+ An2a pakai Pe(tama7tamaB klik kanan ik-n k-neksi 'a(in+an pa2a a(ea n-ti:ikasiB kemu2ian pilih PO&untin+ K-neksiQR 'ika ti2ak a2a bisa Klik utama Blank n O P(e:e(ensi O &ambun+an 6a(in+anB maka akan kelua( tampilan sepe(ti 2iba9ah ini C

Gambar $.1.4:1: Menamba!kan Data Seluler

Klik Tambah O.ata &elule( O maka akan kelua( &ambun+an .ata &elule( Ba(u 4pa2a c-nt-h ini saya memakai 1-2em ;ua9eiB klik 1a'u

Gambar $.1.4:2: Pili! 4e%ara

Pa2a .a:ta( #e+a(a atau =ilayah Pilih ne+a(a tempat An2a be(a2a ka(ena kita be(a2a 2i In2-nesia maka pilih In2-nesia 4untuk memu2ahkan penca(ian pa2a Keyb-a(2 <Papan Ketik tekan hu(u: I5

50

Gambar $.1.4:3: Pili! Pro5i#er

&eka(an+ masuk ke ba+ian pemilihan nama pe(at-( selula( yan+ An2a pakaiB pilih sesuai 2en+an ka(tu yan+ te(pasan+ pa2a m-2em 4'ika ti2ak a2a 2alam pilihan ini klik Tak menemukan -pe(at-(ku 2an masukkan seca(a manualB tulis nama P(-3i2e( yan+ An2a pakai 2en+an ca(a manual5 klik Lan'utkan

Gambar $.1.4:4: Menera+kan Sambun%an

Akan se+e(a kelua( (in+kasan 2a(i setin+ 2ial7up sesuai 2en+an -pe(at-( An2aB klik Te(apkan

Gambar $.1.4:5: Settin% 4omer Dialu+

51

1asukkan use(name 2an pass9-(2 pe(at-( 2ial7up An2a 2en+an ca(a e2it 'a(in+an 2ial7up &eka(an+ tin++al lakukan .ialupB 2an 'ika be(hasil maka An2a su2ah bisa nline 2imanapun selama P(-3i2e( yan+ An2a pakai men2apatkan sinyal ba+usB untuk bebe(apa 'enis m-2em pe(lu bebe(apa kali melakukan 2ialup ba(u bisa te(sambun+ ke Inte(net.

Gambar $.1.4:$: Sambun%an Su#a! 0erjalin

".2. Pe am!an Ae! 6h omium

Kebanyakan -(an+ meman:aatkan 'a(in+an inte(net 2en+an melakukan b(-9sin+ atau me(amban halaman 9eb untuk kepe(luan menca(i suatu in:-(masi atau kepe(luan lainnya. /ntuk melakukan b(-9sin+ pa2a Blank nB An2a bisa meman:aatkan aplikasi be(nama 0h(-mium. 0h(-mium a2alah sebuah p(-yek b(-9se( -pen7s-u(ce yan+ be(tu'uan untuk memban+un b(-9se( a+a( pen+alaman be(selanca( ba+i pen++una Inte(net lebih amanB lebih cepat 2an lebih stabil.

52

Gambar $.2:1: Peramban 6eb C!romium

/ntuk membuka aplikasi iniB klik menu Aplikasi O Inte(net O Pe(amban =eb 0h(-mium atau bisa An2a Klik ik-n 0h(-mium 2i sebelah kanan menu &istem. &eca(a 2e:aultB ch(-mium akan membuka situs 999.+--+le.c-.i2. /ntuk membuka suatu situsB ketik alamat situs yan+ An2a buka pa2a ba( alamat. 1isalnyaB untuk membuka situs (esmi Blank nB ketik 999.blank-nlinux.-(.i2. &etelah alamat 2iketikB tekan t-mb-l 8nte( untuk memulai membukanya. Tun++u sebenta( sampai halaman situs 2ibuka.

Gambar $.2:2: Membuka Situ re mi BlankOn

0h(-mium 'u+a bisa An2a +unakan untuk membuka be(ba+ai macam situs 2alam satu 9aktu. /ntuk melakukan hal iniB An2a bisa menambahkan tab ba(u pa2a 0h(-mium tan2a S. &emakin banyak tab yan+ An2a buka maka akan semakin banyak mem-(i ,A1 k-mpute( yan+ akan 2ibuka. 6ika k-mpute( te(asa a+ak lambatB sebaiknya men+u(an+i tab yan+ su2ah An2a buka. /ntuk mencatat situs :a3-(itB An2a bisa meman:aatkan :itu( B--kma(k. 6ika An2a

5"

men+un'un+i bebe(apa laman 9eb seca(a (utin An2a 2apat membuat b--kma(k untuk laman ituB yaitu t-mb-l7t-mb-l pa2a bilah b--kma(k yan+ membe(ikan akses sekali klik ke laman yan+ 2iin+inkan. 0a(a te(mu2ah untuk membuat b--kma(k laman a2alah 2en+an men+eklik ik-n bintan+ 2isampin+ sampin+ bilah alamat. Bal-n yan+ men+-n:i(masi penambahan b--kma(k akan 2itampilkan. /bah nama b--kma(k pa2a bi2an+ PO#amaQR. 6ika ti2ak 2iubahB b--kma(k 2isimpan 2alam :-l2e( b--kma(k yan+ te(akhi( 2i+unakan. >unakan menu PO)-l2e(QR untuk memilih l-kasi penyimpanan b--kma(k. 6ika ti2ak 2iubahB lima :-l2e( b--kma(k yan+ te(akhi( 2i+unakan akan muncul 2alam menu. 6ika :-l2e( yan+ 2iin+inkan ti2ak te(cantumB +unakan POPilih :-l2e( lainQR untuk membuka k-tak 2ial-+ PO82it B--kma(kQR. B--kma(k akan 2itempatkan 2alam :-l2e( yan+ te(akhi( 2i+unakan seca(a ba9aanB kecuali 'ika An2a memilih :-l2e( lain 2alam menu. Klik PO0ancelQR untuk men+u(un+kan penambahan b--kma(k. 6ika An2a in+in men+ubah /,L b--kma(kB klik PO82itQR. LainnyaB klik POTutupQR untuk menambahkan b--kma(k.

Gambar $.2:3: 7#it Bookmark

".,. Pe pesanan Instan <IM= Dengan Pi(gin

/ntuk kepe(luan k-munikasi be(basis teks seca(a lan+sun+ atau chattin+ men++unakan :itu( pe(pesanan instan 4Instant 1essan+in+5B Blank n menye2iakan aplikasi be(nama Pi2+in. Aplikasi ini men2ukun+ I1 2a(i be(ba+ai p(-t-k-lB anta(a lain Aah--N 1essen+e(B AI1B >talkB I0ZB I,0B 1&#B )aceb--kB 1y&pace! 2an be(ba+ai p(-t-k-l lainnya. /ntuk membuka aplikasi iniB klik menu Aplikasi O Inte(net O Pesan Inte(net Pi2+in. 1aka 'en2ela aplikasi Pi2+in akan muncul bese(ta sebuah ik-n yan+ be(a2a 2i a(ea n-ti:ikasi.

5%

Gambar $.3:1: 0am+ilan Pi#%in

/ntuk l-+in men++unakan Pi2+inB An2a ha(us te(lebih 2ahulu men2a:ta(kan i2entitas akun I1 An2a pa2a Pi2+in. /ntuk melakukan hal iniC

Gambar $.3:2: Pemili!an &kun

klik menu POAkunQR POKel-la akunQR atau sh-(cut 0t(l S AB lalu pilih 'enis layanan I1 se(ta in:-(masi akun an2aB lalu klik menu POA22QR.

55

An2a bisa men2a:ta(kan banyak akun I1 pa2a Pi2+in se(ta melakukan l-+in pa2a bebe(apa<semua akun te(sebut seca(a be(samaan. /ntuk l-+in pa2a suatu akunB be(i tan2a centan+ pa2a akun I1 yan+ in+in An2a l-+in. Kemu2ianB 2a:ta( nama teman akan muncul pa2a 'en2ela .a:ta( Teman. &eka(an+B An2a bisa klik +an2a pa2a teman yan+ in+in An2a chat 2an lakukanlah chattin+ te(ha2ap teman An2a.

Gambar $.3:3: Men%i i 4ama &kun

/ntuk men+atu( status akun I1B An2a bisa meman:aatkan pilihan yan+ te(letak 2i ba+ian ba9ah 'en2ela .a:ta( Teman. &tatus ini akan muncul pa2a 2a:ta( teman 2a(i teman An2a.

Gambar $.3:4: 4%obrol le6at Darin%

56

/ntuk menambahkan temanB klik menu POTemanQR O POTambah TemanQR. Lalu atu( akun yan+ in+in 2itambahkan sebuah teman 4'ika l-+in lebih 2a(i satu akun5 2an be(ikan nama i2 akun An2a bese(ta 2esk(ipsinya. Kemu2ianB klik t-mb-l POTambah Teman.QR. An2a 'u+a bisa melakukan chattin+ tanpa pe(lu menambahkannya ke 2a:ta( teman 2en+an klik menu POTeman7temanQR O POKi(im Pesan Ba(uQRB lalu ketik nama i2 akun teman yan+ in+in 2ia'ak chat. An2a 2apat menyembunyikan 'en2ela 2a:ta( teman tanpa pe(lu melakukan l-+-ut 2en+an ca(a menutupnya. .a:ta( teman pa2a Pi2+in bisa An2a buka kembali 2en+an klik ik-n Pi2+in pa2a a(ea n-ti:ikasi. /ntuk bena(7bena( kelua( 2a(i Pi2+in se(ta mel-+-ut semua akunB klik menu POTemanQR O POKelua(QR atau tekan t-mb-l 0t(lSZ pa2a keyb-a(2.

57

BAB #
Aplikasi Pe kanto an
/ntuk kebutuhan pe(kant-(anB Blank n menye2iakan sebuah paket aplikasi pe(kant-(an yan+ be(nama Lib(e ::ice. Lib(e ::ice me(upakan aplikasi pe(kant-(an -pen s-u(ce yan+ 2apat 2i+unakan 2en+an bebas 2an 2i2apatkan seca(a +(atis. Pen++unaan aplikasi ini san+at mi(ip 2en+an 1ic(-s-:t ::ice 200"B sehin++a (amah te(ha2ap pen++una yan+ su2ah te(biasa men++unakan aplikasi te(sebut. Pa2a bab iniB 2i'elaskan men+enai pen++unaan paket aplikasi pe(kant-(an Lib(e ::ice untuk kepe(luan pen+-lahan kataB pen+-lahan sheet 2an p(esentasi. .iha(apkan 2en+an membaca bab iniB An2a mampu men++unakan aplikasi7aplikasi te(sebut untuk be(p(-2ukti3itas. &atu kelebihan Blank nC Lib(e ::ice su2ah be(bahasa In2-nesia.

Gambar ':1: 0am+ilan *ibreO11i,e

#.1. Pengolah -ata Li! eO&&i9e A ite

Lib(e ::ice =(ite( me(upakan aplikasi pen+-lah kata yan+ me(upakan ba+ian 2a(i paket aplikasi pe(kant-(an Lib(e ::ice. )itu( 2an pen++unaan aplikasi ini san+at mi(ip 2an seta(a 2en+an 1ic(-s-:t =-(2. .alam subbab iniB 2i'elaskan men+enai pen+enalan 2an se2ikit pen'elasan men+enai Lib(e ::ice =(ite(. /ntuk membuka aplikasi iniB klik menu Aplikasi O Pe(kant-(an O Lib(e ::ice =(ite(. Pa2a saat pe(tama kali 2ibukaB An2a akan melihat sebuah ke(tas k-s-n+ yan+ siap An2a +unakan untuk kepe(luan pen+-lahan kata. 6ika An2a in+in membuka 2-kumen yan+ telah te(simpanB An2a bisa klik menu )ile O pen. Be(ikut a2alah :-(mat 2-kumen yan+ 2i2ukun+ -leh Lib(e ::ice =(ite(C

5$

Gambar '.1:1: Membuka Dokumen O11i,e 288'

pen .-cument Text 4)-(mat 2e:ault yan+ telah men'a2i stan2a( I& 5 pen ::ice.-(+ 1.x 1ic(-s-:t =-(2 *7<2000<HP<200" 1ic(-s-:t =-(2 2007 ,ich Text )-(mat ;T1L .-cument .-cb--k H1L

5*

#.1.1. Pengenalan Anta muka &epe(ti yan+ 2i'elaskan sebelumnyaB anta(muka 2a(i Lib(e ::ice =(ite( san+at mi(ip 2en+an aplikasi =-(2 200". Be(ikut a2alah pen'elasan 2a(i masin+7masin+ ba+ian 2i 2alam aplikasi iniC 1. Ba(is 1enuB menampilkan 2a:ta( pe(intah yan+ bisa 2i+unakan be(upa menu. 2. Ba(is alat stan2a(B menampilkan ik-n7ik-n yan+ me(upakan pe(intah utama 2an esensial 2alam beke('a 2i Lib(e ::ice =(ite(B sepe(ti pe(intah membuat 2-kumen ba(uB membuka 2-kumenB menyimpanB mencetakB membatalkan pe(intah te(akhi(B menyalinB 2sb. ". Ba(is alat pem:-(matanB menampilkan ik-n7ik-n se(ta pen+atu(an untuk melakukan :-(mat 2-kumenB sepe(ti pen+atu(an :-ntaB 'enis hu(u:B pe(ataan teksB pen-m-(anB 2sb. %. Pen++a(is<(ule(B me(upakan alat bantu untuk men+uku( pan'an+ ke(tasB ma(+inB se(ta 'a(ak tabulasi. 5. Ba(is statusB menampilkan status 2alam beke('a. 6. Be(:un+si men++ulun+ tampilan tu(un atau naik 43e(tikal5 2an ke ki(i atau ke kanan 4h-(is-ntal5.

Gambar '.1.1:1: &ntarmuka *ibreO11i,e 9riter

&elain ba(is alat yan+ a2aB An2a 'u+a bisa menambahkan bebe(apa ba(is alat lainnya melalui menu Tampilan O Ba(is alat O Ba(is alat yan+ in+in 2itambahkan. &etiap ba(is alat memiliki :un+si masin+7masin+ 2an san+at membantu mempe(cepat An2a 2alam beke('a. =alaupun :itu(nya seta(a 2an anta(mukanya mi(ip 2en+an 1ic(-s-:t =-(2. #amun a2a bebe(apa pe(intah 2i Lib(e ::ice yan+ letaknya be(be2a. Be(ikut a2alah pe(be2aan letak menu anta(a =-(2 200" 2en+an =(ite(C

60

Mi9 oso&t Ao ( )ile O Pa+e &etup )-(mat )-nt )-(mat O B-(2e( an2 &ha2in+ )-(mat O Tabs )-(mat O .(-p 0ap Inse(t O Pictu(e O =-(2a(t Inse(t O Pictu(e O 0ha(t

Li! eO&&i9e A ite )-(mat O ;alaman )-(mat O Ka(akte( )-(mat O ;alaman O >a(is tepi )-(mat O Pa(a+(a: O Tab )-(mat O Pa(a+(a: O Alu( Teks Ba(is alat 1en++amba( O >ale(i )-nt9-(k &isip O b'ek O Ba+an

Pe(lu se2ikit pembiasaan 2i(i 2an kesaba(an untuk melatih 2i(i a+a( te(biasa men++unakan Lib(e ::ice 'ika An2a belum te(biasa. ;al ini bisa An2a lakukan 2en+an menc-ba 7 c-ba men+e('akan suatu naskah 2en+an Lib(e ::ice 'ika ti2ak 2alam kea2aan san+at pentin+.

Gambar '.1.1:2: .ba! In,! menja#i Centimeter

#.1.2. Mengu!ah In9h Men/a(i 6entimete Biasanya pa2a k-mpute( yan+ memakai Anta(muka be(bahasa In++(is untuk uku(an Pen++a(isB uku(an ;alaman 4ke(tas5B uku(an k-tak pa2a tableB 2llB men++unakan uku(an InchiB maka 2en+an tetap mepe(tahankan pen++unakan uku(an Inchi akan mempe(sulit penyutin+an 2-kumen yan+ 2ibuat ka(ena kita su2ah te(biasa men++unakan uku(an 0entimete(B untuk me(ubah uku(an FInchiG ke F0entimete(F lakukan lan+kah be(ikutC Kli T--ls 7O pti-nsB ka(ena 2alam c-nt-h ini aplikasi pe(kant-(an yan+ se2an+ 2ipakai FLib(e ::ice =(ite(G maka a(ahkan tetikus pa2a menu Lib(e ::ice =(ite( klik t-mb-l panah yan+ men+a(ah ke ba9ah untuk membuka sub menu yan+ 2ise2iakanB klik F>ene(alG ubah uku(an Inch men'a2i F0entimete(G kemu2ian klik F kG

61

#.1.,. Beke /a Dengan A ite &ebelum men+etik isi 2-kumenB An2a pe(lu men+atu( te(lebih 2ahulu pen+atu(an halaman pa2a 2-kumen meliputi pen+atu(an uku(an ke(tas 2an ma(+in. /ntukmelakukan hal iniB klik menu )-(mat O ;alaman.

Gambar '.1.3:1: Pen%aturan "alaman

#.1.4. Pengatu an )alaman Kemu2ianB klik tab PO;alamanQR 2an atu(lah uku(an ke(tas se(ta -(ientasi 2-kumen yan+ 2iin+inkan pa2a pen+atu(an PO:-(matQRB se2an+kan untuk pen+atu(an ma(+in 4'a(ak batas5B atu(lah pa2a pen+atu(an PO1a(+inQR. &etelah pen+atu(an selesaiB An2a bisa klik t-mb-l ke. &eka(an+B An2a bisa men+etik 2an men+e2it isi 2-kumen An2a. /ntuk mempe(cepat 9aktuB An2a bisa +unakan keyb-a(2 sh-(tcut be(ikut ini untuk melakukan penyuntin+an. Pen++unaan keyb-a(2 sh-(tcut akan meminimalisasi pen++unaan m-use. 2ungsi-e0!oa ( .ho t9ut 1embl-k 4memilih5 teks 0-py 4menyalin5 0ut 4mem-t-n+5 Bl-k semua /n2- 4batalkan5 ,e2- 4kembalikan apa yan+ 2ibatalkan 2en+an pe(intah /n2-5

&hi:tStan2a panah ki(i<kanan 0t(lS0 0t(lSH 0t(lSA 0t(lSY 0t(lSA

Paste 4menempel apa yan+ 2isalin<2ip-t-n+5 0t(lS?

62

A+a( 2-kumen An2a lebih mena(ikB tentunya An2a pe(lu melakukan :-(mattin+ pa2a 2-kumen sehin++a membuat 2-kumen An2a lebih cantikB ele+an 2an p(-:esi-nal. /ntuk melakukan hal iniB An2a bisa membl-k teks yan+ in+in 2i:-(mat lalu meman:aatkan t--lba( :-(mattin+ yan+ te(2apat 2i ba+ian atas pen++a(is. &elain ituB An2a 'u+a bisa meman:aatkan be(ba+ai keyb-a(2 sh-(tcut be(ikut iniC 2ungsi -e0!oa ( .ho t9ut B-l2 4menebalkan5 Italic 4mi(in+5 /n2e(line 4be(+a(is ba9ah5 .-uble un2e(line 4+a(is ba9ah +an2a5 ;ilan+kan :-(mat ;ea2in+ 175 ,ata ki(i ,ata kanan ,ata ki(i7kanan &ubsc(ipt &upe(sc(ipt #.1.5. %a0a Dan Pem&o matan /ntuk men+el-la be(ba+ai 'enis +aya pem:-(matanB An2a bisa meman:aatkan :itu( >aya 2an pem:-(matan yan+ bisa An2a akses melalui menu )-(mat O >aya 2an pem:-(matan. 1elalui :itu( iniB An2a bisa men+atu( be(ba+ai +aya :-(mattin+ untuk :-(mat pa(a+(a:B ka(akte(B halamanB bin+kai 2an 2a:ta(. 0t(lSB 0t(lSI 0t(lS/ 0t(lS. 0t(lS0 0t(lS175 0t(lSL 0t(lS, 0t(lS6 0t(lS&hi:tSB 0t(lS&hi:tSP

6"

Gambar '.1.5:1: Gaya #an +em1ormatan

#.1.". Ba is Alat Menggam!a 6ika An2a in+in men++amba( bentuk atau -b'ek lainnyaB An2a bisa meman:aatkan ba(is alat men++amba( yan+ bisa An2a buka melalui menu Tampilan O Ba(is alat O 1en++amba(. &ama sepe(ti t--lba( 2(a9in+ 2i 1ic(-s-:t =-(2B 2i sini An2a bisa men++amba( suatu bentukB menyisipkan +amba(B men+atu( bayan+an 2an ". pa2a -b'ek.

Gambar '.1.$:1: Bari alat men%%ambar

/ntuk menyimpan hasil peke('aan an2aB klik menu Be(kas O &impan. LaluB tentukan l-kasi penyimpanan be(kas se(ta :-(mat be(kas yan+ 2iin+inkan. Kemu2ianB klik t-mb-l PO&impanQR. An2a 'u+a bisa menyimpan hasil peke('aan An2a 2en+an menekan t-mb-l 0t(lS& pa2a keyb-a(2. #.1.#. Mem!uat +a!el /ntuk membuat tabelB An2a bisa klik menu Tabel O &isip O Tabel atau t-mb-l 0t(lS)12 pa2a keyb-a(. Kemu2ianB tentukan 'umlah ba(is pa2a pen+atu(an POBa(isQR 2an 'umlah k-l-m pa2a pen+atu(an POK-l-mQR. 6ika in+in membuat 'u2ul k-l-m be(ulan+ saat be(+anti halamanB An2a bisa be(i centan+ pa2a POTa'ukQR 2an PO/lan+i ta'ukQR. &etelah ituB klik t-mb-l ke.

6%

Gambar '.1.':1: Membuat tabel

#.1.$. Mem!uat +a!el Ba u 6ika in+in membuat ba(is<k-l-m ba(u pa2a tabelB An2a bisa klik kanan pa2a ba(is<k-l-m yan+ in+in 2isisipiB lalu klik menu Ba(is<K-l-m! O &isip. Kemu2ianB tentukan 'umlah ba(is<k-l-m yan+ in+in 2itambahkan se(ta p-sisi 2isisipinya ba(is<k-l-m ba(u te(sebut. &elain klik kananB An2a bisa le9at menu Tabel O &isip O Ba(is<K-l-m!. Kemu2ianB tentukan 'umlah ba(is<k-l-m yan+ in+in 2itambahkan se(ta p-sisi 2isisipinya ba(is<k-l-m ba(u te(sebut . &etelah ituB klik t-mb-l ke. 1un+kin An2a pe(lu men++abun+kan bebe(apa ba+ian sel pa2a tabelB untuk melakukan hal iniB bl-k pa2a sel yan+ in+in 2i+abun+ lalu klik kanan 2an pilih menu &el O >abun+. Atau 2apat men++unakan menu Tabel O >abun+ sel. &e2an+kan untuk memecah selB klik kanan pa2a sel yan+ in+in 2ipecah lalu pilih menu &el O Pisah. Kemu2ianB tentukan 'umlah ba(is<k-l-m hasil pisahan sel te(sebutB 2an te(akhi( klik t-mb-l ke. Atau 2apat men++unakan menu Tabel O Ba+i sel. Kemu2ianB tentukan 'umlah ba(is<k-l-m hasil pisahan sel te(sebutB 2an te(akhi( klik t-mb-l ke.

#.2. Pengolah Lem!a -e /a Li! eO&&i9e 6al9

/ntuk membuat suatu lemba( ke('aB An2a bisa men++unakan aplikasi Lib(e ::ice 0alc. Aplikasi ini san+at mi(ip 2an memiliki :itu( yan+ seta(a 2en+an pa2anannyaB 1ic(-s-:t 8xcel. Aplikasi ini 'u+a san+at k-mpatibel 2en+an be(kas yan+ 2ibuat 2en+an 1ic(-s-:t 8xcel.

65

#.2.1. Memulai Beke /a /ntuk membuka Lib(e ::ice 0alcB klik menu Aplikasi O Pe(kant-(an O Lib(e ::ice &p(ea2sheet. Bebe(apa 2etik kemu2ianB An2a akan melihat 'en2ela aplikasi Lib(e ::ice 0alc yan+ san+at mi(ip 2en+an aplikasi 1ic(-s-:t 8xcel 200". /ntuk membuka suatu lemba( ke('aB klik menu Be(kas O Buka. Be(ikut a2alah :-(mat :ile yan+ 2i2ukun+ -leh Lib(e ::ice 0alcC pen .-cument &p(ea2sheet 4:-(mat .e:ault yan+ telah men'a2i stan2a( I& 5 1ic(-s-:t 8xcel *7<2000<HPB 1ic(-s-:t 8xcel 2007

Gambar '.2.1:1: &ntarmuka *ibreO11i,e.or% Cal,

Anta(muka Lib(e ::ice memiliki bebe(apa ba+ianB yaitu 42a(i atas ke ba9ah5C 1. Ba(is #amaB 1e(upakan #ama 2an 'enis Be(kas yan+ se2an+ Akti:. 2. Ba(is 1enuB menampilkan 2a:ta( pe(intah untuk beke('a ". Ba(is alat stan2a(B be(isikan ik-n7ik-n pe(intah utama untuk Lib(e ::ice 0alc. %. Ba(is alat pem:-(matanB be(isikan ik-n7ik-n se(ta pen+atu(an untuk melakukan :-(mattin+ pa2a lemba( ke('a. 5. Ba(is :-(mulaB be(:un+si untuk men+atu( :-(mula<(umus pa2a setiap sel. 6. Ba+ian utamaB 2isinilah An2a beke('a untuk membuat lemba(an ke('a<9-(ksheet. 7. #a3i+asi lemba( ke('aB be(:un+si untuk be(pin2ah 2a(i suatu sheet ke sheet yan+ lainnya 2alam satu buku ke('a. $. Ba(is &tatusBbe(isi k-l-m7k-l-m yan+ menampilkan be(ba+ai status 2a(i a(ea ke('a

66

&elain ba(is alat te(sebutB An2a 'u+a bisa menambahkan ba(is alat lainnya melalui menu Tampilan O Ba(is alat O Ba(is alat yan+ in+in 2itambahkan. &etiap ba(is alat memiliki :un+si masin+7masin+ 2an be(+una sekali untuk mempe(cepat pen+e('aan lemba( ke('a. #.2.2. Beke /a Dengan 6al9 Pe(tama kali 2alam membuat lemba( ke('aB An2a ha(us membuat te(lebih 2ahulu 'u2ul k-l-m 2ata pa2a ba(is pe(tama. 6ika 2ibutuhkanB An2a bisa men++abun+kan bebe(apa sel 2en+an ca(a membl-knyaB lalu memilih menu )-(mat O >abun+ &el. A+a( 'u2ul k-l-m<ba(is selalu muncul pa2a setiap halaman yan+ akan 2icetakB An2a bisa men+atu( a(ea pencetakan melalui menu )-(mat O 6an+kauan 0etak O &untin+. Kemu2ianB isi 'an+kauan 2a(i 'u2ul k-l-m<ba(is pa2a ba+ian POK-l-m<Ba(is! untuk 2iulan+ QR. An2a bisa klik t-mb-l 2i sebelah kanan k-tak teks untuk membantu memilih 'an+kauan yan+ 2iin+inkan.

Gambar '.2.2:1: /an%kauan Cetak

#.2.,. Pengatu an 4angkauan 6etak &etelah pembuatan 'u2ul k-l-m selesaiB An2a bisa men+isi setiap k-l-m 2en+an 2ata yan+ in+in An2a buat. An2a bisa tekan t-mb-l )2 untuk men+isi sel yan+ 2ipilih. /ntuk membuat suatu 2ata lebih 2inamisB An2a bisa meman:aatkan (umus7 (umus atau :-(mula yan+ te(se2ia san+at banyak 2i 0alc. 6ika An2a belum te(biasa men+etikkan (umus seca(a lan+sun+B An2a bisa klik ik-n PO:4x5QR pa2a ba(is input 4:-(mula5 2an men+ikuti a(ahan yan+ 2ibe(ikan. ,umus7 (umus yan+ 2apat An2a +unakan anta(a lain (umus pe(hitun+anB statistikaB :inansialB tan++al 2an 9aktuB l-+ikaB matematikaB 2sb.

67

Gambar '.2.3:1: 9a!ana +an#u 1un% i

/ntuk mem:-(mat sel a+a( lebih mena(ikB An2a bisa bl-k sel yan+ in+in 2i:-(matB lalu man:aatkan be(ba+ai pe(intah pem:-(matan yan+ te(2apat 2i ba(is alat pem:-(matan 42i atas ba(is :-(mula5. &elain ituB An2a bisa meman:aatkan pen+atu(an sel yan+ bisa An2a akses melalui menu )-(mat O &el. Keyb-a(2 sh-(cut untuk pem:-(matan yan+ 2i'elaskan pa2a pen'elasan tentan+ Lib(e ::ice =(ite( 'u+a bisa An2a man:aatkan. 6ika An2a in+in menyisipkan suatu ba(is<k-l-m 2i anta(a ba(is<k-l-m yan+ su2ah 2iisiB An2a bisa klik kanan pa2a n-m-( ba(is<k-l-mB lalu klik menu &isip Ba(is<K-l-m. An2a bisa meman:aatkan seluas7luasnya 'umlah sel yan+ san+at banyak untuk kepe(luan pembuatan 2ata. /ntuk memisahkan setiap lemba( ke('aB An2a bisa meman:aatkan :itu( lemba( ke('a pa2a 0alc. &eca(a bakuB te(2apat ti+a lemba( ke('a yan+ bisa An2a +unakan untuk membuat buku ke('a 2an bisa An2a +anti melalui na3i+asi lemba( ke('a yan+ te(2apat 2i ba+ian ki(i sc(-llba( sampin+. /ntuk menambah lemba( ba(uB An2a bisa klik kanan pa2a na3i+asi lemba( ke('aB lalu memilih menu PO&isip lemba(QR. &ebaliknyaB 'ika An2a in+in men+hapus suatu lemba(B klik pa2a lemba( yan+ in+in An2a hapusB lalu klik menu PO;apusQR. &alah satu :itu( mena(ik yan+ te(2apat 2i 0alc untuk membantu pen+-lahan 2ata a2alah :itu( pen+u(utan. .en+an :itu( iniB An2a bisa men+u(utkan 2ata An2a sehin++a lebih (untun 2an be(u(ut. /ntuk men++unakan :itu( iniB bl-k pa2a 2ata yan+ in+in 2iu(ut 2an klik menu .ata O /(utkan. Lalu atu( skema pen+u(utan sesuai 2en+an kein+inan An2a.

6$

Gambar '.2.3:2: Pen%urutan #ata

/ntuk menyimpan buku ke('a yan+ An2a buatB klik menu Be(kas O &impan. LaluB tentukan l-kasi penyimpanan be(kas se(ta :-(mat be(kas yan+ 2iin+inkan. Kemu2ianB klik t-mb-l PO&impanQR. An2a 'u+a bisa menyimpan hasil peke('aan An2a 2en+an menekan t-mb-l 0t(lS& pa2a keyb-a(2.

#.,. Mem!uat % a&ik79ha t

Lib(e ::ice 0alc memu2ahkan An2a membuat cha(t < +(a:ikB ka(ena telah te(se2ia 9ahana pan2u ba+an. 1isalkan 2ata yan+ 2ibuat telah selesai.

Gambar '.3:1: Data untuk membuat %ra1ik

6*

/ntuk membuat +(a:ik<cha(tB klik menu &isip O Ba+an pa2a ba(is menu. &etelah 2ata yan+ 2ibuat selesaiB lan+kah pe(tamaB pilih 'enis 2a(i +(a:ik<cha(t yan+ An2a in+inkan.

Gambar '.3:2: Pembuatan %ra1ik atau ,!art

Pilihlah 'enis ba+an pa2a ba+ian ki(i se(ta kanan. 0entan+ penampilan ". 'ika tampilan 2ia+(am " 2imensi. Kemu2ianB klik t-mb-l Lan'ut.

Gambar '.3:3: Data -an%e

Pa2a k-tak teks PO6an+kauan 2ataQRB tentukan sel 2ata yan+ akan 2i'a2ikan sumbe( 2ata. An2a bisa klik ik-n 2i sebelah kanan k-tak teksB lalu membl-k sel yan+ 2iin+inkan. &etelah ituB tentukan u(utan 2ata 2en+an memilih -psi PO&e(i 2ata pa2a ba(isQR 'ika 2ata a2a 2i setiap ba(is 4meman'an+ ke kanan5B atau PO&e(i 2ata pa2a k-l-mQR 'ika 2ata a2a 2i setiap k-l-m 4meman'an+ ke ba9ah5. &elain ituB An2a bisa membe(i tan2a centan+ pa2a POBa(is pe(tama seba+ai labelQR 'ika in+in ba(is pe(tama 2i'a2ikan label 2ata 2an<atau membe(i tan2a centan+ pa2a POK-l-m pe(tama seba+ai labelQR 'ika in+in k-l-m pe(tama 2i'a2ikan label 2ata. &etelah selesaiB klik t-mb-l PO#extQR.

70

Gambar '.3:4: Data Serie

Lan+kah keti+aB An2a bisa men+kust-misasi 2ata yan+ akan 2itampilkan pa2a cha(t. 6ika ti2ak pe(lu kust-misasiB klik sa'a t-mb-l POLan'utQR.

Gambar '.3:5: C!art 7lement

Lan+kah te(akhi(B tentukan 'u2ul +(a:ik bese(ta -psi7-psi lainnya yan+ 2ibe(ikan. Bila An2a (asa a2a yan+ ku(an+ pa2a pen+atu(an +(a:ikB An2a bisa men+7klik t-mb-l POKembaliQR. Kemu2ianB bila su2ah cukupB klik t-mb-l PO&elesaiQR.

71

Gambar '.3:$: "a il ak!ir +embuatan Gra1ik

#.4. P esentasi Dengan Li! eO&&i9e Imp ess

/ntuk kepe(luan membuat p(esentasi p(-:essi-nalB Blank n menye2iakan aplikasi be(nama Lib(e ::ice Imp(ess. Aplikasi ini memiliki :itu( yan+ len+kap untuk kepe(luan membuat p(esentasi 2an tampilannya pun mi(ip 2en+an 1ic(-s-:t P-9e(P-int! 200". Pa2a subbab iniB 2i'elaskan men+enai pen+enalan aplikasi p(esentasi Lib(e ::ice Imp(ess se(ta pen'elasan sin+kat men+enai aplikasi ini. #.4.1. Mulai Beke /a /ntuk membuka Lib(e ::ice Imp(essB klik menu Aplikasi O Pe(kant-(an O Lib(e ::ice P(esentati-n pa2a 2eskt-p ># 18.

72

Gambar '.4.1:1: 9a!ana Pan#u Pre enta i +a#a aat +ertama #ibuka

An2a akan melihat sebuah pan2uan yan+ membantu An2a untuk membuat p(esentasi seca(a cepat atau membuka p(esentasi yan+ su2ah te(simpan. 6ika in+in lan+sun+ beke('a 2en+an Imp(ess mulai 2a(i n-lB An2a bisa lan+sun+ klik POBuatQR. &e2an+kan 'ika An2a in+in membuka be(kas p(esentasi yan+ su2ah a2aB klik pa2a -psi POBuka p(esentasi yan+ a2aQR lalu klik t-mb-l POBukaQR 2an pilih be(kas p(esentasi yan+ in+in 2ibuka. Lib(e ::ice Imp(ess men2ukun+ be(ba+ai :-(matB anta(a lainC pen .-cument P(esentati-n 4:-(mat 2e:ault5 1ic(-s-:t P-9e(P-int! *7<2000<HP<200" 1ic(-s-:t P-9e(P-int! 2007 Lib(e ::ice Imp(ess 1.0

7"

Gambar '.4.1:2: Membuka #okumen *ibreO11i,e Im+re

#.4.2. Pengenalan Anta muka Ba+i yan+ su2ah pe(nah membuat p(esentasiB anta(muka Imp(ess ti2ak akan san+at asin+. Be(ikut a2alah ba+ian7ba+ian 2a(i anta(muka Lib(e ::ice Imp(essC 1. Ba(is #amaB 1e(upakan #ama 2an 'enis Be(kas yan+ se2an+ Akti:. 2. Ba(is menuB menampilkan 2a:ta( pe(intah Imp(ess be(upa menu. ". Ba(is alat stan2a(B menampilkan ik-n7ik-n pe(intah esensial untuk 2-kumen An2a. %. Ba(is alat pem:-(matanB menampilkan ik-n7ik-n atau pen+atu(an untuk melakukan pem:-(matan -b'ek yan+ An2a pilih 2alam p(esentasi. 5. .a:ta( sli2eB menampilkan sli2e yan+ te(2apat 2alam p(esentasi yan+ An2a buat. 6. Ba+ian utamaB menampilkan 2an men+e2it isi suatu sli2e. 7. Panel tu+asB be(isi be(ba+ai macam pen+atu(an yan+ membantu An2a 2alam men+atu( p(esentasi. &epe(ti pen+atu(an tata letak 4lay-ut 5B palet 4template5B animasiB 2sb. $. Ba(is alat men++amba(B menampilkan ik-n7ik-n untuk menambah be(ba+ai -b'ek ba(u pa2a suatu sli2e. *. Ba(is alat &tatusB be(isi k-l-m7k-l-m yan+ menampilkan be(ba+ai status 2a(i a(ea ke('a.

7%

Gambar '.4.2:1: &ntarmuka *ibreO11i,e Im+re

An2a bisa menambahkan be(ba+ai ba(is alat tambahan sesuai kepe(luan 2en+an ca(a klik menu Tampilan O Ba(is alat O ba(is alat yan+ in+in 2itambahkan. #.4.,. Beke /a Dengan Imp ess 1embuat suatu sli2e p(esentasi 2en+an Lib(e ::ice Imp(ess bisa 2ilakukan lan+kah pe( lan+kahB sehin++a An2a bisa san+at mu2ah membuat suatu p(esentasi. &ebelum men+e('akan isi sli2eB An2a te(lebih 2ahulu 2apat memilih tema 2a(i sli2e An2a melalui pen+atu(an ;alaman In2uk 4maste( pa+e5 pa2a ba+ian panel tu+as. 6ika palet te(asa ku(an+B An2a bisa memasan+ be(ba+ai palet tambahan melalui a227-ns yan+ te(se2ia 2i situs httpC<<999.Lib(e ::ice. Tata letak atau lay-ut pa2a suatu sli2e bisa An2a buat sen2i(i 2en+an meman:aatkan ba(is alat men++amba(B atau 2en+an men++unakan lay-ut yan+ su2ah a2a melalui pen+atu(an POTata LetakQR pa2a panel tu+as. Tentukan tata letak sesuai kein+inanB 2an isilah sli2e An2a.

75

/ntuk membuat p(esentasi lebih mena(ikB An2a bisa menambahkan animasi pa2a setiap -b'ek melalui pen+atu(an POAnimasi /bahanQR pa2a panel tu+as. &elain ituB An2a 'u+a bisa membe(i animasi pa2a saat t(ansisi anta( sli2emelalui pen+atu(an POT(ansisi &li2eQR pa2a panel tu+as.

Gambar '.4.3:1: Pili!an !alaman in#uk

&etelah sebuah sli2e selesai 2ibuatB An2a bisa membuat sli2e ba(u melalui menu &isip O &li2e. Kemu2ianB An2a bisa men+e('akan sli2e ba(u An2a. /ntuk be(pin2ah 2a(i suatu sli2e ke sli2e lainB klik pa2a sli2e yan+ 2iin+inkan pa2a 2a:ta( sli2e yan+ te(lihat 2i ba+ian ki(i 'en2ela aplikasi. /ntuk menampilkan p(esentasiB klik menu Pe(tun'ukan &li2e O Pe(tun'ukan sli2e atau tekan t-mb-l )5 pa2a keyb-a(2. 6ika in+in menyimpan hasil peke('aan an2aB klik menu Be(kas O &impan. LaluB tentukan l-kasi penyimpanan be(kas se(ta :-(mat be(kas yan+ 2iin+inkan. Kemu2ianB klik t-mb-l PO&impanQR. An2a 'u+a bisa menyimpan hasil peke('aan An2a 2en+an menekan t-mb-l 0t(lS& pa2a keyb-a(2.

#.5. 8:olution
&elain seba+ai aplikasi klien su(elB 83-luti-n 'u+a bisa 2i+unakan seba+ai aplikasi PI1 untuk kepe(luan pen+el-laan tu+asB ala(mB mem- 2an buku alamat. /ntuk membuka 83-luti-n seba+i PI1B klik menu Aplikasi O Pe(kant-(an O 83-luti-n 1ail an2 0alen2a(. /ntuk be(pin2ah 'en2ela anta(a su(elB kalen2e(B alamatB tu+as atau mem- An2a bisa men+klik menu Lihat O 6en2ela O 6en2ela pilihan An2a

76

Gambar '.5:1: "alaman .tama 75olution

Pa2a 'en2ela 83-luti-nB An2a bisa memilih salah satu :un+si yan+ 2iin+inkanB yaituC AlamatB melakukan pen+el-laan te(ha2ap i2entitasB alamat 2an k-ntak 2a(i temanB kelua(+a atau k-le+a An2a. Kalen2e(B melakukan pen+el-laan te(ha2ap ke+iatan pa2a setiap ha(inya. Ke+iatan7 ke+iatan te(sebut akan lan+sun+ te(int(e+(asi 2en+an 'am sistem yan+ a2a 2i p-'-k kanan atas 2eskt-p. Tu+asB melakukan pen+el-laan te(ha2ap tu+as7 tu+as yan+ 2ike('akan. 1em-B melakukan pen+el-laan te(ha2ap mem- atau pen+in+at. )un+si7:un+si ini bisa 2iakses melalui t-mb-l7t-mb-lyan+ a2a 2i p-'-k ki(i ba9ah 'en2ela 83-luti-n.

77

BAB $
Aplikasi % a&is
/ntuk menun'an+ kebutuhan >(a:isB Blank n telah menye(takan aplikasi +(a:is 2ian(atanyaV Penampil +amba(B Penampil be(kas 87B--kB Pen+el-la :-t-+(a:i &h-t9ell )-t- 1ana+e(B 2an Lib(e ::ice .(a9 untuk penampil 2an penyuntin+ +amba(.&emua aplikasi +(a:is yan+ a2a be(:un+si untuk men++antikan aplikasi +(a:is k-me(sial yan+ a2a 2i sistem -pe(asi 1ic(-s-:t =in2-9s .en+an aplikasi Le+al. =alaupun a2a kemi(ipanB a2a bebe(apa pe(be2aan yan+ ha(us An2a ketahui 2an 2ikuasai. #amun 2en+an pembiasaan 2i(iB ti2ak akan sulit untuk men++unakan aplikasi +(a:is yan+ a2a 2i Blank n untuk be(p(-2ukti3itas 2an be(k(eati:ias.

$.1. Penampil %am!a 72oto

Gambar (.1:1: Penam+il Gambar 7OG

Blank n men2ukun+ be(ba+ai :-(mat +amba(<:-t-+(a:i yan+ bisa An2a buka men++unakan aplikasi be(nama 8ye -: ># 18 48-+5. /ntuk membuka suatu +amba(<:-t-B An2a bisa klik +an2a be(kas +amba(<:-tyan+ in+in 2ibuka pa2a pe(amban be(kas #autilusBpa2a Blank n (ilis 7 ini aplikasi 8ye -: >n-me 48->5yan+ 2i+unakan a2alah 3e(si 2."2.1.

7$

8-+ 2apat 2i+unakan untuk melihat +amba(<:-t- yan+ a2a 2i suatu :-l2e(. An2a bisa man:aatkan t-mb-l POBalikQR atau POLan'utQR. 6ika in+in melakukan sli2e sh-9 pa2a +amba(<:-t-B An2a bisa tekan t-mb-l )5 pa2a papan tik atau klik menu Lihat O .e(etan >amba(. 8-+ 'u+a bisa 2iman:aatkan untuk memuta( atau membalikkan :-t-. /ntuk melakukan hal iniB An2a bisa man:aatkan pe(intah yan+ a2a pa2a menu PO>amba(QR.

$.2. Pem!a9a Buku 8lekt onik

Buku elekt(-nik atau e7b--k me(upakan :-(mat 2ist(ibusi buku yan+ san+at umum saat ini. Buku7buku atau ma'alah lua( ne+e(i banyak men2ist(ibusikan buku 'enis ini selain 'u+a men+e2a(kan e2isi cetaknya. ;a(+a 2a(i buku elekt(-nik 'elas lebih mu(ah 2a(ipa2a buku cetak ka(ena ti2ak meme(lukan ke(tas. ;ampi( semua buku elekt(-nik 2i 2ist(ibusikan 2alam bentuk :-(mat P.) yan+ me(upakan :-(mat 2a(i pe(usahaan A2-beB inc. /ntuk membuka :-(mat ini 2i 2ist(- Blank nB An2a bisa men++unakan aplikasi be(nama 83ince .-cument ,ea2e(. Klik +an2a pa2a be(kas P.) yan+ in+in An2a buka pa2a pe(amban be(kasB maka aplikasi 83ince akan membukakannya untuk An2a.

Gambar (.2:1: 0am+ilan Pemba,a e:book 75in,e

/ntuk mempe(mu2ah na3i+asi anta(halamanB An2a bisa meman:aatkan si2e pane yan+ te(se2ia 2i sebelah ki(i 'en2ela 83ince. An2a 'u+a bisa meman:aatkan t-mb-l a(ah atau t-mb-l Pa+e /p<.-9n.

7*

/ntuk mempe(besa( uku(an halaman 2en+an meman:aatkan :itu( @--min+ 2en+an memilih uku(an @--m yan+ 2iin+inkan pa2a -psi yan+ te(2apat 2i ba+ian kanan t--lba(. A+a( lebih enak 2ibacaB An2a bisa membuka halaman 2en+an laya( penuh melalui menu Lihat O Laya( Penuh atau An2a bisa tekan t-mb-l )11 pa2a papan ketikB seba+ai tambahan an2a 'u+a 2apat menampilkan halaman buku elekt(-nik 2en+an +aya p(esentasi yaitu melalui menu Lihat O P(esentasi atau menekan t-mb-l )5 pa2a papan ketik.

$.,. Pen0unting Bitmap73aste %imp

/ntuk kepe(luan e2itin+ +amba(<:-t- yan+ be(basis bitmapB Blank n menye2iakan aplikasi be(nama >I1P 4999.+imp.-(+5. Aplikasi ini me(upakan salah satu ba+ian 2a(i paket aplikasi pe(kant-(an ># 18 ::ice. Aplikasi ini me(upakan aplikasi pa2anan 2a(i penyuntin+ :-t- te(kenal 2i sistem -pe(asi 1ic(-s-:t =in2-9sB yaitu A2-be Ph-t-sh-p. 6ika An2a su2ah ahli men++unakan A2-be Ph-t-sh-pB men++unakan >I1P ti2aklah hal yan+ sulit yan+ pentin+ a2alah An2amembiasakan men++unakan aplikasi ini.

Gambar (.3:1: Memulai GIMP

$.,.1. Memulai Aplikasi %IMP /ntuk membuka >I1PB klik menu Aplikasi >(a:is O >I1P 82it-( >amba(. Tun++u sebenta( hin++a 'en2ela utama aplikasi >I1P muncul. Ti2ak sepe(ti Ph-t-sh-pB 'en2ela >I1P te(pisah7pisah men'a2i ti+a ba+ianB yaitu ba+ian t--lb-x 4ki(i5B ba+ian utama 4ten+ah5 2an 'en2ela bantu 4kanan5. Be(be2a 2en+an Ph-t-sh-p yan+ men++abun+kan semua 'en2ela te(sebut men'a2i sebuah 'en2ela.

$0

Gambar (.3.1:1: "alaman .tama GIMP

/ntuk membuat kan3as ba(uB klik menu )ile O #e9. Kemu2ianB tentukan uku(an kan3as se(ta pen+atu(an lainnya. &e2an+kan untuk membuka suatu +amba(<kan3asB klik menu )ile O pen 2an pilih be(kas +amba(<kan3as yan+ in+in 2ibuka. )-(mat kan3as 2e:ault yan+2i+unakan -leh >I1P a2alah H0). /ntuk :-(mat lainnyaB >I1P men2ukun+ :-(matC >I)B 6P8>B P#>B P&.B8P&B B1PB 2an a2a puluhan :-(mat lainnya yan+ 2i2ukun+. Beke('a 2en+an >I1P &epe(ti yan+ 2i'elaskan sebelumnyaB 'ika An2a su2ah te(biasa men++unakan aplikasi A2-be Ph-t-sh-pB An2a hanya meme(lukan se2ikit pembiasaan untuk men++unakan >I1P ka(ena penampilannya meman+ 2i 2esain semi(ip mun+kin 2en+an A2-be Ph-t-sh-p.

$1

Gambar (.3.1:2: Membuka %ambar #en%an GIMP

$.,.2. Manipulasi 2oto Dengan %IMP

Ka(ena 'en2elanya yan+ te(pisah7 pisahB An2a bisa men+atu( se2emikian (upa sehin++a semua ba+ian 'en2ela yan+ 2ibutuhkan bisa An2a lihat 2an lan+sun+ 2i+unakan tanpa pe(lu la+i mempe(lihatkan 'en2ela te(sebut. >I1P menye2iakan be(ba+ai t--lb-x yan+ be(:un+si untuk melakukan pem-t-n+anB pemin2ahan 2an men++amba(. /ntuk mempe(mu2ah men+akses t--lb-x te(sebutB An2a bisa men++unakan papan tik sh-(cut yan+ tampil saat ik-n 2i s-(-t sepe(ti pa2a +amba(
Gambar (.3.2:1: Berba%ai +eralatan +a#a GIMP

$2

$.,.,. -e0!oa ( .ho t9ut Pa2a +amba( tampakB untuk men+akti:kan &electi-n T--l 2apat 2i+unakan t-mb-l ,. .en+an pembiasaanB papan tik sh-(tcut ini akan te(in+at 2en+an sen2i(inya. Pen+atu(an 2a(i tiap7tiap t--l te(2apat 2i ba+ian ba9ah ik-n7ik-n t--l. &ebelum membahas :un+si setiap t--lB sebaiknya an2a memahami 2ulu k-nsep laye( 2an ima+e. /ntuk lebih 'elas akan 2i'elaskan 2en+an sin+kat sepe(ti iniC Ima+eC Ima+e a2alah +amba(B atau 2apat 'u+a 2isebut :ile tun++al. Laye(C 6ika An2a membayan+kan ima+e a2alah sebuah kue lapisB laye( a2alah tiap lapisannya sehin++a 'ika laye( 2iatasnya be(luban+B maka akan kelihatan laye( 2i belakan+nya. Ima+e 'u+a 2apat 2i'a2ikan laye( 2en+an memin2ahkannya ke ima+e lain. 6ika 2i ph-t-sh-p sebuah ima+e 2apat 2i 2(a+ ke +amba( lain untuk 2i'a2ikan laye(B 2i >I1P ha(uslah 2i c-py te(lebih 2ahulu. Inilah pe(be2aan men2asa( yan+ se(in+kali membin+un+kan pen++una ph-t-sh-p. Bebe(apa t--ls yan+ se(in+ 2i+unakan pa(a 2esaine( akan 2itampilkan pa2a tabel 2i ba9ah ini C 2ungsi ,ectan+le selecti-n t--l 8lipse selecti-n t--l )(ee<>lass-! select t--l )u@@y<1a+ic! select t--l &elect by c-l-( &ciss-(s select t--l )-(e+(-un2 select t--l Paths t--l 0-l-( picke( Y--m t--l 1easu(ement t--l 1-3e t--l Alli+nment t--l 0(-p t--l ,-tate t--l &cale t--l &hea( t--l Pe(specti3e t--l )lip t--l Y &hi:tS1 1 Z &hi:tS0 &hi:tS, &hi:tST &hi:tS& &hi:tST &hi:tS) 8 ) / &hi:tS I Qti2ak a2aO B +om!ol -e0!oa ( ,

$"

2ungsi Text t--l Bucket :ill t--l Blen2<>(a2ient! t--l Pencil t--l Paintb(ush t--l 8(ase t--l Ai(b(ush T--l Ink t--l 0l-ne t--l ;ealin+ t--l Pe(specti3e cl-ne t--l Bu(n<&ha(pen! T--l &mu2+e t--l .-2+e<Bu(n! t--l T

+om!ol -e0!oa ( &hi:tSB L # P &hi:tS8 A K 0 ; Qti2ak a2aO &hi:tS/ & &hi:tS.

A2a "" T--l 2alam t--lb-x utama ini. 0ukup banyak untuk pen++unaan seha(i7ha(i. &etiap t--l akan 2iikuti 2en+an bebe(apa -psi yan+ -t-matis muncul 2i ba+ian ba9ahnya atau T--l -pti-n. /ntuk menampilkan 'en2ela 2ial-+ laye(<lapisan lainnyaB klik menu =in2-9s O .-ckable .ial-+ O pilih sesuai kein+inan an2a. &ilahkan an2a menempatkan 2an men+atu(nya senyaman mun+kin. /ntuk mempe(mu2ah e2itin+B An2a bisa meman:aatkan :itu( laye(<lapisan yan+ akan memisahkan setiap -b'ek yan+ a2a 2i kan3as An2a. Pen+atu(an laye(<lapisan bisa An2a lakukan melalui t--lb-x bantu 2i ba+ian kanan laya(. .en+an membe2akan laye(<lapisan 2a(i setiap -b'ekB An2a bisa lebih mu2ah memanipulasi suatu -b'ek tanpa pe(lu men+an++u -b'ek lainnya. Be(ba+ai menu untuk kepe(luan manipulasi +amba( seca(a keselu(uhan 2apat 2itemukan pa2a menu Ima+e. &e2an+kan untuk memanipulasi suatu laye(<lapisan atau -b'ek yan+ 2ipilihB An2a bisa man:aatkan menu Laye(. Ba+i yan+ in+in be(main7main 2en+an 9a(naB silahkan man:aatkan menu 0-l-u(s untuk melakukan manipulasi 9a(na pa2a -b'ek. >I1P menye2iakan be(ba+ai e:ek7e:ek yan+ bisa An2a buka melalui menu )ilte(s. /ntuk membe(i e:ek pa2a ba+ian te(tentuB An2a bisa memilih ba+ian yan+ in+in 2ibe(i e:ek 2en+an men++unakan t--lb-x untuk memilih 4selecti-n t--l atau menekan t-mb-l , pa2a papan tik5B lalu pilih e:ek yan+ 2iin+inkan pa2a menu )ilte(s. Kemu2ianB atu( pen+atu(an e:ek a+a( sesuai 2en+an kein+inan An2a.

$%

$.,.4. Le!ih Lan/ut Dengan %IMP /ntuk mempela'a(i lebih lan'ut men+enai >I1PB An2abisa membuka laya( bantuan melalui menu ;elp O ;elp. 6ika in+in membaca bantuan >I1P tanpa pe(lu k-neksi inte(netB An2a bisa men+instal paket J+imp7help7enJ 4Bahasa In++(is5 melalui APT 2en+an kata kain melalui pe(intah 2i te(minal 2en+an men+etikkan su2- apt7+et install +imp7help7en. 6ika An2a ba(u pe(tama kali mempela'a(i e2itin+ :-t-+(a:iB An2a bisa mempela'a(i 2a(i banyak tut-(ial >I1P yan+ te(2apat 2i inte(net.

$.4. Pen0unting Inks9ape

Inkscape me(upakan aplikasi penyuntin+ +(a:is 3ekt-( yan+ seca(a 2e:ault su2ah te(instal 2i Blank n. Aplikasi ini a2alah pa2anan 2a(i aplikasi penyuntin+ +(a:is 3ekt-( k-me(sial 0-(el .(a9 yan+ a2a 2i 1ic(-s-:t =in2-9s.

Gambar (.4:1: Memulai Ink ,a+e

$5

$.4.1. Memulai Inks9ape

Gambar (.4.1:1: /en#ela &ntarmuka Ink ,a+e

/ntuk membuka aplikasi InkscapeB klik menu Aplikasi O >(a:is O 82it-( >(a:is ?ekt-( Inkscape. Ti2ak lama kemu2ianB 'en2ela aplikasi Inkscape akan 2ibuka. Penampilan 2an tata letak 2a(i Inkscape san+at mi(ip 2en+an 0-(el .(a9. 6ika An2a su2ah te(biasa men++unakan 0-(el .(a9B men++unakan Inkscape ti2aklah men'a2i hal yan+ sulit. Be ikut a(alah !agian (a i aplikasi Inks9ape@ 1enu 2an c-mman2 ba(B be(isi pe(intah7pe(intah untuk aplikasi Inkscape. T--l c-nt(-l ba(B be(isi pen+atu(an 2a(i -b'ek yan+ An2a pilih pa2a kan3as. Kan3asB 2isinilah tempat untuk melihat 2an men+e2it -b'ek7-b'ek pa2a +amba(. T--lb-xB be(isi be(ba+ai alat7alat men++amba( -b'ek se(ta alat7alat bantu. PalleteB be(isi pilihan 9a(na yan+ bisa An2a +unakan untuk me9a(nai suatu -b'ek. &tatus ba(B menampilkan status 2a(i aplikasiB laye(B l-kasi ku(s-( se(ta besa(an @--min+. /ntuk membuka be(kas yan+ su2ah te(simpanB An2a bisa klik menu )ile O pen. Kemu2ianB pilih be(kas yan+ in+in 2ibuka. ;ampi( semua 'enis be(kas +(a:is 2i2ukun+ -leh InkscapeB te(masuk :-(mat 2a(i 0-(el .(a9 4M.c2(5. $.4.2. Beke /a Dengan Inks9ape Pe(tama kali beke('a 2en+an InkscapeB An2a pe(lu men+atu( besa( 2a(i uku(an kan3as yan+ akan 2i+unakan. /ntuk melakukan hal iniB An2a bisa membuka .-cument P(-pe(ties melalui menu )ile O .-cument P(-pe(tiesB atau An2a bisa tekan t-mb-l &hi:tS0t(lS..

$6

Gambar (.4.2:1: Membuka #okumen #i Ink ,a+e

$.4.,. Pengatu an Dokumen Kemu2ianB tentukan uku(an 2a(i kan3as se(ta -(ientasinya yan+ 2iin+inkan. 6ika in+in men++unakan uku(an An2a sen2i(iB An2a bisa melakukan pen+atu(an pa2a PO0ust-m &i@eQR. &eka(an+B An2a bisa men++amba( -b'ek yan+ 2iin+inkan 2en+an meman:aatkan t--lb-x yan+ be(a2a 2iki(i 'en2ela aplikasi. An2a bisa men+atu( bentuk7bentuk pa2a -b'ek yan+ An2a buat se2emikian (upa sesuai 2en+an kein+inan An2a. /ntuk men+atu( bentuk +a(is pa2a -b'ekB An2a bisa klik kanan pa2a -b'ek 2an memilih menu PO)ill an2 &t(-keQR. 1aka akan muncul sebuah si2epane 2i ba+ian kanan 'en2ela aplikasi yan+ be(isikan pen+atu(an +a(is -b'ek. /ntuk menyimpan hasil ke('a an2aB klik menu )ile O &a3e. Kemu2ianB tentukan nama 2an letak be(kas se(ta :-(mat be(kas yan+ akan 2i+unakan. )-(mat be(kas 2e:ault yan+ 2i+unakan a2alah &?> yan+ me(upakan :-(mat uni3e(sal untuk +(a:is be(basis 3ekt-(.

$7

Gambar (.4.3:1: Pen%aturan "alaman Ink ,a+e

$.4.4. Mempela/a i Inks9ape Le!ih Lan/ut /ntuk men++unakan Inkscape lebih lan'utB An2a bisa membuka tut-(ial7 tut-(ial yan+ bisa An2a akses melalui menu ;elp O Tut-(ial. Tut-(ial te(sebut san+at c-c-k ba+i pa(a pemula baik yan+ ba(u men++unakan Inkscape atau sama sekali belum pe(nah melakukan e2itin+ +(a:is. 6ika men+in+inkan yan+ lebih (e:e(ensi:B An2a bisa klik menu ;elp O Inkscape 1anual. An2a meme(lukan k-neksi inte(net untuk membuka manual ini.

$$

$.5. Al!um 2oto .hotwell

&h-t9ell a2alah p(-+(am album :-t- yan+ mampu men+-(+anisasi (an+kaian :-tyan+ 2iambil 2isaat be(samaan seca(a -t-matis. &elain itu 'u+a te(2apat :asilitas pena'amanB pemuta(anB pen+hilan+an e:ek mata me(ahB pem-t-n+an +amba(B 'u+a pen+atu(an sepe(ti bukaanB satu(asiB tintaB 2an tempe(atu(. .alam pen+klasi:ikasian (an+kaianB sh-t9ell mampu men2eteksi :-t- hin++a pe(tan++al. Kalau ku(an+ nyaman 2en+an pen+klasi:ikasian pe( tan++alB bisa kita ubah men'a2i nama yan+ sesuai 2en+an ke'a2ian saat itu. Te(2apat pula :itu( sli2esh-9 pa2a ba+ian ba9ah 'en2ela utama.

Gambar (.5:1: 0am+ilan S!ot6ell

$.". Li! e O&&i9e D aw

Lib(e -::ice .(a9 a2alah aplikasi men++amba( yan+ 2ise(takan 2alam paket aplikasi lib(e -::ice B'ika kita ku(an+ mahi( men++unakan aplikasi Penyuntin+ bitmap<(aste( >I1P atau Penyuntin+ 3ekt-( Inkscape kita 2apat men++unakan aplikasi Lib(e -::ice .(a9 untuk menciptakan sebuah ka(ya +amba( se2e(hana.Pa2a 2asa(nya aplikasi Lib(e ::ice .(a9 a2alah tu(unan 2a(i aplikasi pen ::ice .(a9in+ ka(ena men++unakan sumbe( k-2e yan+ sama sehin++a tampilanBpen++unaan menu 2an ku(an+ lebih sama sepe(ti pa2a pen ::ice .(a9in+.

$*

Gambar (.$:1: 0am+ilan a6al libre o11i,e #ra6

/ntuk memulai men++maba( cukup se2e(hana yaitu 2en+an men+ klik menu7menu 'enis -b'ek sepe(ti yan+ a2a 2i t--lba( menu ba9ah.

Gambar (.$:2: 0oolbar libre o11i,e #ra6

A2a banyak pilihan mulai men++amba( +a(isB elipsB -3alB teksB ku(3aBk-nekt-(B +a(is 2an panah 2an bebe(apa menu lainnya. setelah memilih salah satu menu te(sebut 4misC-3al5 B klik 2an tahan tetikus 4m-use5 pa2a lemba( ke('a 2an +e(akkan sampai uku(an yan+ 2i(asa cukup 2an lepaskan tetikus. an2a 2apat menyimpan hasil ka(ya an2a 2en+an :-(mat -2+B atau lan+sun+ mencetak men'a2i 2-kumen p2: 2en+an memilih menu eksp-( seba+ai p2:.

Gambar (.$:3: Menu Cetak Seba%ai PD;

*0

BAB '
Aplikasi Multime(ia (an )i!u an
Blank n menye2iakan be(ba+ai aplikasi multime2ia 2an hibu(an yan+ bisa men+hibu( An2a 2i saat sibuk beke('a untuk be(p(-2ukti3itas. &elain ituB a2a 'u+a bebe(apa aplikasi multime2ia yan+ meman+ 2i2e2ikasikan untuk me(eka yan+ beke('a 2i stu2i- musik atau 3i2e-. Ti2ak sepe(ti 2ist(ibusi Linux lainnyaB Blank n seca(a 2e:ault su2ah menye(takan c-2ec atau pustaka pemuta( :-(mat multime2ia yan+ te(tutup sepe(ti 1P"B.?.B =1AB 2ll. 6a2iB An2a ti2ak pe(lu la+i memasan+ c-2ec tambahan untuk memuta( :-(mat te(sebut.

'.1. Pengatu Bolume

Pen+atu( 3-lume sua(a /ntuk men+atu( 3-lume sua(a seca(a umumB An2a bisa klik ik-n speake( yan+ a2a 2i ba+ian n-ti:icati-n a(eaBkemu2ian men+atu( sebe(apa besa( 3-lume sua(a pa2a sli2e( yan+ 2ise2iakan.

'.2. Pem!aka Diska 6D7DBD

Aplikasi ini men2ukun+ pembaka(an 0.<.?. 2en+an be(ba+ai :-(matB yaitu .ataB Au2i- 2an ?i2e-. /ntuk membuka aplikasi ini Klik Aplikasi O&ua(a W ?i2e- OB(ase(- Pembaka( .iska se+e(a kelua( Buat P(-yek ba(u O B(ase(- pembaka( cak(am. Pa2a 'en2ela utama aplikasi B(ase(-B An2a akan 2iminta untuk memilih salah satu p(-yek yan+ in+in 2ibuatB anta(a lainC P(-yek Au2i-B P(-yek .ataB P(-yek ?i2e-B &alin .iskaB 2an Baka( &alinan 1asukkan 0. k-s-n+ ke Pembaka( 0.<.?. yan+ An2a milikiB bila kelua( tampilan Buka Pembuat 0.<.?. klik sa'a Batal 40ancel5

Gambar ).2:1: "alaman .tama Bra ero

*1

'.2.1. P o0ek Au(io Aan+ pe(tama kita buat a2alahB P(-yek au2i-B membuat 0. Au2i- <1usik t(a2isi-nal 4men++unakan batas 9aktu 7* menit5 yan+ bisa 2iputa( 2i semua pemuta( 0.<.?.. 2alam c-nt-h ini kita membuat 0. Au2i- 2en+an meman:aatkan k-leksi la+u 1p" yan+ kita milikiB untuk itu klik P(-yek Au2i- untuk memasukkan la+u yan+ in+in kita buat klik Tambah 4Ik-n S5 1enambahkan be(kas ke2alam P(-yekB ca(i 2imana An2a meletakkan k-leksi la+u An2a

Gambar ).2.1:1: Pili! *a%u

Pilih La+u Apa sa'a yan+ in+in An2a masukan ke 2alam 0.B 6ika su2ah sesuai 2en+an pilihan An2aB klik A22 6an+an lupa tulis #ama atau 'u2ul 0.<.?. yan+ akan 2ibuatB setelah itu klik Baka( 4mulai membaka( isi seleksi5B tun++u hin++a &elesai '.2.2. P o0ek Data P(-yek 2ataB membuat 2ata 0.<.?.B Klik P(-yek 2ata Oklik Tambah 4Ik-n S5 1enambahkan be(kas ke2alam P(-yekB 0a(i 2il-kasi An2a meletakkan 2ata yan+ in+in 2i 'a2ikan P(-yek 2ata klik A22

*2

Gambar ).2.2:1: Memberi /u#ul CD

Tulis nama 2ata yan+ in+in An2a buatB 'ika su2ah selesai tin++al klik baka(B apabila kelua( tulisan F;a(uskah be(kas 2i+anti nama men'a2i sepenuhnya k-mpatible =in2-9s pilih sa'a sesuai pilihan An2aB tun++u sampai selesai

Gambar ).2.2:2: Menamba!kan Berka

*"

'.2.,. P o0ek Bi(eo /ntuk membuat 0.<.?. ?i2e-B klik pa2a t-mb-l P(-yek ?i2e- pa2a menu utama. Atau An2a bisa klik menu P(-yek[P(-yek Ba(u[P(-yek ?i2e- Ba(u. &ebelum menambahkan be(kas 3i2e-B An2a pe(lu memilih 'enis me2ia pembaka(an. /ntuk melakukan hal iniB klik ik-n ... yan+ be(a2a 2i sebelah ki(i in2ikat-( penun'uk kapasitas. Pilih 'enis me2ia sesuai 2en+an me2ia yan+ akan 2i+unakan untuk pembaka(an. &etiap 'enis me2ia memiliki kapasitas 3i2e- yan+ be(be2a. &etelah menentukan 'enis me2iaB klik ik-n Tambah pa2a t--lba( 2an pilih be(kas 3i2e- yan+ in+in An2a tambahkan. An2a bisa menambahkan lebih 2a(i satube(kas 3i2e-. In+atB ka(ena kapasitas 0.<.?. te(batasB 'umlah 3i2e- yan+ 2itampun+ pun 'u+a te(batas. 6ika semua su2ah siapB An2a bisa masukkan me2ia pembaka(an sesuai 2en+an 'enis yan+ An2a pilih sebelumnyaB lalu klik t-mb-l Baka(.... Atu(lah -psi pembaka(anB 2an te(akhi( klik t-mb-l Baka( untuk melakukan pembaka(an 0.<.?. ?i2e-. '.2.4. .alin Diska B(ase(- menye2iakan :itu( untuk menyalin atau men++an2akan kepin+ 0.<.?.. /ntuk melakukan hal iniB klik t-mb-l &alin .iska pa2a menu utamaB atau klikP(-yek OP(-yek Ba(u O&alin .iska pa2a menu ba(. Pa2a 'en2ela psi PenyalinanB tentukan me2ia yan+ akan 2i'a2ikan sumbe( untuk men++an2akan pa2a -psi Pilih kepin+ untuk 2isalin. Kemu2ianB tentukan tu'uan me2ia untuk pen++an2aanpa2a Pilihan kepin+ untuk 2itulis. An2a bisa membuka -psi penyalinan 2en+an men+klik t-mb-l P(-pe(ti. &etelah semua selesaiB klik t-mb-l &alin untuk mulai melakukan penyalinan.

Gambar ).2.4:1: Menyalin Di ka

'.2.5. Baka .alinan 0etakan<Ima+e me(upakan sebuah be(kas yan+ be(isikan in:-(masi 2an isi 2a(i suatu 0.<.?.. /mumnyaB :-(mat be(kas ini be(ekstensi I& . Be(kas 'enis ini 2i+unakan -leh pembuat 2ist(- Linux untuk men2ist(ibusikan 2ist(-nya melalui 'alu( Inte(net. /ntuk membaka( be(kas cit(a te(sebutB An2a bisa klik t-mb-l &alinan pa2a menu utamaB atau klik menu P(-yek OP(-yek Ba(u OBaka( &alinan Pa2a tab Pilih suatu ima+e 2isk untuk 2itulis silahkan klik sa'a 2isituB

*%

Gambar ).2.5:1: Pan#uan Burn Ima%e

0a(i 2i )-l2e( mana An2a meletakkan )ile I& u2ah ketemu klik Buka < pen

yan+ in+in 2ibaka( kalau

Gambar ).2.5:2: Meimili! #an Mema ukkan ISO

A+a( hasil p(-yek 0.<.?. yan+ An2a buat hasilnya memuaskan pilih sa'a kecepatan palin+ (en2ahB ca(anya klik P(-pe(tiB pa2a Tab Kecepatan membaka( pilih yan+ palin+ (en2ahB misalnya 12 atau 16x 40.5B setelah ini klik Baka( tun++u hin++a selesai 'ika An2a in+in membuat &alinan 0.<.?. lebih 2a(i satu pilih Baka( Bebe(apa &alinan.

*5

'.,. Pemuta Musik Au(a9ious

/ntuk kepe(luan men+el-la musik yan+ a2a 2i k-mpute( se(ta memuta(nyaB An2a bisa men++unakan aplikasi be(nama Au2aci-us. Aplikasi ini bisa 2ibuka melalui 1enu /tama Blank n Aplikasi &ua(a W ?i2e- 7OPemuta( 1usik Au2aci-us. Anta(muka Au2aci-us te(+-l-n+ se2e(hana. 1. Ba(is #ama Aplikasi. Pa2a ba(is iniBte(2apat nama aplikasi yan+ se2an+ 2ipakaiB 2isebelah kanan te(2apat " Ik-n yaitu FPe(kecilB KembalikanB 2an TutupG. 2. Ba(is 1enuB menampilkan 2a:ta( pe(intah yan+ bisa 2i+unakan be(upa menu. ". Ba(is alat stan2a(B menampilkan ik-n7ik-n yan+ :un+sinya untuk melakukan pe(intah utama 2ianta(anyaV memuta(B mempe(cepat la+uB men+hentikan la+uB 2ll. %. Ba(is PlaylistB yaitu ba(is untuk membuat 2an men+atu( 2a:ta( album yan+ 2ibuat. 5. .a:ta( la+uB me(upakan tampilan 2a:ta( la+u atau album yan+ se2an+ 2iputa(.

Gambar ).3:1: 0am+ilan &u#a,iou

A2a t(ay ic-n nya 4'a2i ti2ak memenuhi 'en2ela yan+ se2an+ kebuka5. )itu(7:itu( se2e(hana 8Xuali@e(B 3isuali@ati-n 2ll. Te(2apatnya &. atau n-ti:icati-n 2i setiap akti:itas men++unakan Au2aci-us.

6a a Memasukkan Be kas Lagu ke Da&ta Main 0a(a :a3-(it penulis memasukkan la+u ke 2alam 2a:ta( main a2alah men++unakan t-mb-l Be(kas 2i panel sebelah ki(i. &etelah 2i klik t-mb-l BukaB muncul pe(amban be(kas me2ia tin++al 2i ca(i :-l2e( be(kas me2ia sampai 2a:ta( be(kas muncul. &etelah be(kas munculB tin++al pilih be(kas 4atau kalau semua be(kas 2imasukkan tin++al men++unakan ct(lSA untuk membl-k semua be(kas5. &etelah memilihB klik kanan salah satu be(kas pilih Appen2 t- cu((ent. An2a 2apat membuat 2a:ta( main sebanyak yan+ An2a in+inkan. /ntuk membuat 2a:ta( main ba(uB klik menu Be(kas O.ata( 1ain Ba(u. Lan+kah selan'utnya sepe(ti yan+ 2i'elaskan pa2a ba+ian sebelum ini. /ntuk be(pin2ah 2a:ta( main An2a tin++al men+klik tab Playlist

*6

Gambar ).3:2: Mema ukkan la%u

'.4. Pemuta 2ilm

/ntuk memuta( 3i2e-B Blank n menye2iakan aplikasi be(nama T-tem 1e2ia Playe( yan+ tampilannya mi(ip 2en+an =in2-9s 1e2ia Playe( yan+ a2a 2i 1ic(-s-:t =in2-9s. /ntuk membuka aplikasi iniB klik menu Aplikasi O &ua(a W ?i2e- OPemuta( )ilm. /ntuk membuka be(kas 3i2e- pa2a Pemuta( )ilmB klik menu )ilm OBukaB kemu2ian pilih be(kas 3i2e- yan+ in+in 2iputa(B kemu2ian klik t-mb-l Tambah. &e2an+kan 'ika An2a in+in membuka 3i2e- 2a(i kepin+an 0.<.?.B klik menu )ilm OPuta( .isc. /ntuk memulai memuta( be(kas 3i2e- yan+ 2ibukaB klik t-mb-l Puta(

Gambar ).4:1: "alaman .tama Pemutar ;ilm

*7

'.5. Pe ekam .ua a

Aplikasi Pe(ekam &ua(a bisa An2a buka melalui menu Aplikasi O&ua(a W ?i2eOPe(ekam &ua(a. &ebelum melakukan pe(ekamanB pastikan alat input sua(a be(:un+si 2en+an baik se(ta pen+atu(an input pa2a pen+-nt(-l 3-lume su2ah 2iatu( se2emikian (upa sehin++a bisa menan+kap sua(a 2a(i alat input. /ntuk melakukannya An2a bisa men+akti:kan pen+-nt(-l 3-lume 2en+an menu Be(kas OPen+atu( 3-lume.

Gambar ).5:1: Perekam Suara

Akti:kan tab 1asukan. &ilakan atu( input 3-lume 2an penyambun+ sesuai pe(an+kat yan+ An2a punyai. &etelah selesai klik t-mb-l tutup. Pa2a -psi ,ekam seba+ai 2i 'en2ela pe(ekam sua(aB tentukan :-(mat be(kas hasil (ekaman An2a. &etelah semua siapB klik ik-n ,ekam pa2a t--lba( untuk mulai me(ekam. 6ika su2ah selesai me(ekamB klik ik-n &t-p. &ebelum menyimpan hasil (ekamanB An2a bisa klik ik-n Puta( untuk memuta( (ekaman An2a ta2i. Kemu2ian untuk menyimpannyaB An2a bisa klik ik-n &impan 2an tentukan l-kasi se(ta nama be(kas yan+ in+in 2isimpan.

Gambar ).5:2: Men%atur Perekaman Suara

*$

BAB 10
Aksa a *usanta a
Blank n a2alah 2ist(ibusi asli In2-nesia yan+ me(upakan pi-ni( 2alam pelesta(ian bu2aya In2-nesia. &alah satu 2i anta(anya a2alah aksa(a7 aksa(a #usanta(a yan+ pe(nah 2ipakai 2i ne+e(i ini. &ayan+ sekali seka(an+ -(an+ In2-nesia sen2i(i 'ust(u ti2ak 2apat membaca 2an menulis men++unakan aksa(a aslinya sen2i(i. Tim Blank n pe(caya bah9a aksa(a7aksa(a ini 9a'ib 2ilesta(ikan 2an 2i+unakan kembali -leh -(an+7-(an+ In2-nesia. leh ka(ena itu aksa(a #usanta(a men2apat pe(hatian khusus 2a(i Tim Pen+emban+ 2an 2ibuktikan 2en+an men2ukun+ pen+etikan aksa(a7aksa(a #usanta(a pa2a 2est-p Blank n. Aksa(a7aksa(a yan+ 2apat 2i+unakan anta(a lainC Aksa(a L-nta(a Aksa(a &un2a Aksa(a ,e'an+ Aksa(a Bali 4te(batas 2i bebe(apa aplikasi sa'a5 Aksa(a 6a9a 4te(batas 2i bebe(apa aplikasi sa'a5 Aksa(a Batak T-ba Aksa(a7aksa(a te(sebut me(upakan ba+ian 2a(i stan2a(isasi inte(nasi-nal yan+ 2isebut 2en+an /nic-2e 4httpC<<999.unic-2e.-(+5. .en+an 2emikianB teks yan+ 2itulis 2en+an Blank n akan 2apat 2ibaca kembali pa2a sistem lain yan+ 'u+a men++unakan stan2a( /nic-2e. Khusus aksa(a Bali 2an 6a9a ti2ak 2apat 2i+unakan penuh 2en+an aplikasi yan+ te(instal 2i Blank n ka(ena kete(batasan 2ukun+an pe(an+kat lunak. )-nta Bali 2an 6a9ayan+ 2ikemban+kan men++unakan tekn-l-+i penType yan+ ti2ak sepenuhnya be('alan baik 2i bebe(apa pe(an+kat lunak te(pasan+ sepe(ti 0h(-mium. #amun pa2a aplikasi7aplikasi biasa be(basis >tkS lainnyaB aksa(a Bali 2an 6a9a bisa 2i+unakan sempu(na.

10.1. Mengakti&kan Meto(a Input

/ntuk 2apat mulai men+etikkan aksa(a7aksa(a #usanta(aB An2a pe(lu men+akti:kan met-2a input te(lebih 2ahulu. /ntuk men+akti:kan met-2a inputB klik menu P(e:e(ensi A2minist(asi .ukun+an Bahasa. Pa2a -psi G1et-2a masukan papan tikGB pilih Gscim7 imm-2uleG. &etelah itu kelua(lah 2a(i 2est-p 2an masuk kembali. Blank n men++unakan &0I1 seba+ai alat met-2a inputnya.

10.2. Menggunakan Meto(a Input

/ntuk memulai pen+etikanB buka aplikasi yan+ hen2ak An2a isi 2en+an tulisan be(aksa(a #usanta(a. Kemu2ian pa2a k-tak isian teksB tekan t-mb-l pemicu 0t(lS&pasi. Pa2a p-'-k kanan atas laya( akan muncul k-tak be(tuliskan &0I1. Pilih aksa(a #usanta(a yan+ hen2ak An2a pakai pa2a menu te(sebutB kemu2ian An2a bisa memulai pen+etikan kata 2an kalimat yan+ An2a in+inkan 2alam aksa(a #usanta(a.

**

10.,. +eknik Pengetikan

Pen+etikan bisa 2ilakukan sepe(ti men+etik biasa 2alam aksa(a latin. 1et-2a input pa2a Blank n akan seca(a -t-matis mene('emahkan apa yan+ an2a ketik 2alam aksa(a #usanta(a. A+a( aksa(a 2apat 2itampilkan sesuai 2en+an kein+inanB a2a bebe(apa t(ik7t(ik khusus 2alam p(-ses pen+etikan. 10.,.1. 5mum Tekanlah t-mb-l spasi setiap satu suku kataB a+a( p(-ses pemen++alan ba(is 2an pemilihan aksa(a lebih baik. Tekan kembali 0t(lS&pasi untuk kembali ke pen+etikan biasa 4matikan :itu( aksa(a #usanta(a5

10.,.2. Aksa a Lonta a /ntuk bunyi \B ketik 2en+an k-mbinasi 3-kal GA8GB misalnya kata G9\tuG 45B ketik 2en+an t-mb-l 4seca(a be(u(utan5 = A 8 T / Tan2a palla9a 4 5B 2ipe(-leh 2en+an menekan t-mb-l titik 4.5

10.,.,. Aksa a Bali /ntuk menuliskan sebuah suku kata 2alam 3-kal talin+ 45B tekan t-mb-l &hi:tS8 setelah men+etik k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. 1isalnya 2alam men+etik kata G#entenG 4seca(a be(u(utan5 #B &hi:tS8B #B TB 8B # tekan t-mb-l /ntuk menuliskan 3-kal talin+ (epa 45B pa2a suatu suku kataB tekan t-mb-l A S I setelah t-mb-l k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. /ntuk menuliskan 3-kal talin+ (epa te2un+ 45 pa2a suatu suku kataB tekan t-mb-l A S / setelah menekan t-mb-l k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. /ntuk menuliskan 3-kal pepet te2un+ 45 pa2a suatu suku kataB tekan t-mb-l A S / setelah k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. /ntuk menuliskan 3-kal suku ilut 4 5B tekan t-mb-l / selama 2 kali setelah menekan t-mb-l k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. /ntuk menuliskan 3-kal pan'an+ 4k-s-nan S te2un+5 2alam suatu suku kataB tekan t-mb-l A 2ua kali setelah k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. 1isalnyaB 2alam men+etik GKaatu(G 45B tekan t-mb-l 4seca(a be(u(utan5 KB AB AB TB /B &hi:tS,.

100

/ntuk menuliskan 3-kal ulu sa(i 2alam suatu suku kata 42alam k-n2isi te(tentu sesuai atu(an penulisan aksa(a Bali5B tekan t-mb-l I 2ua kali setelah k-ns-nan yan+ 2iin+inkan. 1isalnyaB 2alam men+etik kata G&a(iG 4 5B tekan t-mb-l 4seca(a be(u(utan5 &B AB ,B IB I. /ntuk menuliskan tan2a cecek untuk membunyikan k-ns-nan G#>G pa2a saat te(tentu 4sesuai 2en+an atu(an penulisan aksa(a Bali5B tekanlah t-mb-l &hi:t S # S > 4seca(a be(u(utan sambil menahan t-mb-l yan+ sebelumnya 2itekan5 atau 4seca(a be(u(utan5 &hi:t S # 2an &hi:t S >. 1isalnya 'ika in+in men+etik kata GKan+kun+GB tekan t-mb-l 4seca(a be(u(utan5 KB AB 4&hi:t S # S >5B KB / 4&hi:t S # S >5 4 5. /ntuk menuliskan tan2a bisah untuk membunyikan k-ns-nan G;G pa2a saat te(tentu 4sesuai 2en+an atu(an penulisan aksa(a Bali5B tekanlah t-mb-l &hi:t S ;. 1isal 'ika men+etik kata GPI&A;G 45B tekan t-mb-l 4seca(a be(u(utan5 PB IB &B AB &hi:t S ;. /ntuk menuliskan tan2a su(an+ untuk membunyikan k-ns-nan G,GB tekanlah t-mb-l &hi:t S ,. 1isal 'ika men+etik kata GKA&A,G 4 5B tekan t-mb-l 4seca(a be(u(utan5 KB AB &B AB &hi:t S ,. /ntuk menuliskan k-ns-nan7k-ns-nan 2en+an aksa(a khusus 4selain 1$ k-ns-nan stan2a( aksa(a Bali5B +unakan k-mbinasit-mb-l sepe(ti tabel be(ikut C .a 1a2u Ta Latik Ta Ta9a &a &apa &a &a+a Ba Kemban+ Pa Kapal #a ,ambat Ka 1ahap(ana >a >-(a 0a Laca 6a 6e(a Ta 1u(2a .a 1u(2a Alpap(ana .a 1u(2a 1ahap(ana . S ; S 3-kal T S T S 3-kal T S ; S 3-kal & S & S 3-kal & S ; S 3-kal B S ; S 3-kal P S ; S 3-kal # S # S 3-kal K S ; S 3-kal > S ; S 3-kal 0 S ; S 3-kal 6 S ; S 3-kal T S T S ; S 3-kal . S . S 3-kal . S . S ; S 3-kal

101

/ntuk men+etik ka(akte( 3-kal tun++al 4a ka(aB i ka(aB u ka(a5. >unakan k-mbinasi t-mb-l sepe(ti tabel be(ikut C A ka(a A ka(a te2un+ I ka(a I ka(a te2un+ / ka(a / ka(a te2un+ 8 ka(a ka(a ka(a te2un+ AI ka(a &hi:t S A &hi:t S A 42 kali5 &hi:t S I &hi:t S I 42 kali5 &hi:t S / &hi:t S / 42 kali5 &hi:t S 8 &hi:t S &hi:t S 42 kali5 &hi:t S AB &hi:t S I

10.4. 6ontoh Pengetikan

10.4.1. Aksa a Lonta a

102

10.4.2. Aksa a Bali

)-nta Bali yan+ 2ise(takan belum men2ukun+ bebe(apa aplikasi te(kenalB sepe(ti pen ::ice.-(+B 0h(-miumB 2an aplikasi n-n >TK lainnya 4(encananya )-nta akan 2i7p-(tin+ ke tekn-l-+i &IL >(aphite5. Belum mene(apkan teknik li+atu(a untuk pen++abun+an anta(a suatu +lyph 2en+an tan2a te2un+ 45B sepe(ti yan+ lum(ah 2i+u7 nakan 2alam teks aksa(a Bali. 1asih te(2apat bebe(apa kesalahan (en2e(in+ 'ika tan2a sua(a atas 2isan2in+kan 2en+an k-ns-nan te(tentu 4Ka 1ahap(anaB 6a 6e(aB #yaB 2sb5

10"

BAB 11
Aplikasi Akseso is
Ba+i seba+ian -(an+B memiliki k-mpute( yan+ mempunyai semua aplikasi yan+ 2ibutuhkan 2alam ke+iatannya setiap ha(i mun+kin men'a2i kebutuhan te(sen2i(i. 1isalnya sa'aB se-(an+ sis9a yan+ memiliki ke9a'iban 2alam men+e('akan tu+as7tu+as 2a(i sek-lahB akan san+at te(bantu bila memiliki kalkulat-( yan+ len+kap 2i 2alam k-mpute( atau lapt-pnya. Pa2a 2ist(- Blank n LinuxB su2ah te(se2ia bebe(apa aplikasi akses-(is atau aplikasi tambahan yan+ san+at be(+una 2an siap 2ipakai -leh pen++unaB 2alam subbab ini akan 2ibahas bebe(apa 2ianta(anya.

11.1. -alkulato
&epe(ti namanyaB :un+si aplikasi ini untuk melakukan pe(hitun+an 2en+an bantuan k-mpute(. Aplikasi ini 2apat 2i'alankan melalui menu Aplikasi O Akses-(is O Kalkulat-(. &eca(a 2e:aultB aplikasi ini akan menampilkan kalkulat-( se2e(hana untuk melakukan pe(hitun+an se2e(hana. /ntuk men+ubahnya men'a2i kalkulat-( yan+ lebih (umitB an2a bisa pilih salah satu 'enis kalkulat-( pa2a menu F1-2eG.

Gambar 11.1:1: 0am+ilan 2alkulator

11.2. +a!el -a akte

/ntuk membuat teks atau simb-l yan+ ti2ak a2a 2i papan ketikB akan lebih mu2ah men++unakan aplikasi bantu yan+ be(nama Tabel Ka(akte( atau 0ha(acte( 1ap. Aplikasi yan+ 'u+a memiliki tampilan yan+ se2e(hana ini akan memiliki :un+si yan+ san+at pentin+ sekaliB 'ika kita meme(lukan untuk menulis ka(akte( yan+ ti2ak te(2apat 2alam papan ketik. Aplikasi ini 2apat 2itemukan pa2a menu Aplikasi O Akses-(is O Tabel Ka(akte(.

10%

Gambar 11.2:1: 0am+ilan 0abel 2arakter

/ntuk menyalin simb-lB An2a bisa klik +an2a pa2a simb-l yan+ in+in An2a salinB lalu klik t-mb-l PO&alinQR. 6ika men++unakan aplikasi pen+-lah kata Lib(e ::ice =(itte(B An2a cukup men++unakan :itu( ka(akte( khusus melalui menu &isip O Ka(akte( Khusus.

11.,. Am!il 6uplikan

=alaupun ti2ak se(in+B mun+kin sa'a An2a membutuhkan tan+kapan laya( atau +amba( 2a(i tampilan 2eskt-p yan+ se2an+ akti:. .alam Blank n menye2iakan aplikasi be(nama Ambil 0uplikanB aplikasi ini te(2apat pa2a menu Aplikasi O Akses-(is O Ambil 0uplikan. .en+an men++unakan aplikasi yan+ satu iniB peke('aan untuk men+ambil +amba( 2a(i 2eskt-p An2a sen2i(i 2apat 2ilakukan 2en+an mu2ahB lan+kah7lan+kahnya a2alah seba+ai be(ikutC

Gambar 11.3:1: 0am+ilan &mbil Cu+likan

105

Pe(tamaB siapkan te(lebih 2ahulu 2eskt-p yan+ akan kita ambil +amba(nyaB kemu2ianB buka aplikasi ini 2an +amba( pun siap untuk 2iambil. &elain ca(a 2iatasB An2a 'u+a bisa men+ambil tan+kapan laya( 2en+an menekan t-mb-l POP(tsc(QR pa2a papan ketikB atau 2en+an 2itambah t-mb-l PO:nQR.

11.4.

Pen0unting +eks
=alaupun kelihatan sepeleB aplikasi Teks 82it-( me(upakan sesuatu yan+ ti2ak 2apat 2ipisahkan 2a(i pen++unaan seha(i7ha(i. Blank n menye2iakan aplikasi teks e2it-( be(nama >e2it. Aplikasi ini be(a2a 2i 1enu /tama Blank n Aplikasi Akses-(is Text 82it-(B atau An2a 'u+a bisa 2en+an men+klik ik-n Penyuntin+ Teks pa2a menu :a3-(it blank-n panel. Aplikasi ini be(a2a 2i menu Aplikasi O Akses-(is O Text 82it-(.

Gambar 11.4:1: 0am+ilan Penyuntin% 0ek

.en+an men++unakan aplikasi ini kita 2apat 2en+an mu2ah untuk membuat ataupun membaca be(kas teks yan+ 2iin+inkan. .en+an kemampuan yan+ lebih tin++iB teks e2it-( ini pun 2apat 2i+unakan untuk menulis bahasa pem(-+(aman ka(ena pen++unaan :itu( penan2a 9a(na pa2a sintaks k-2e yan+ membuat penulisan k-2e p(-+(am men'a2i lebih enak.

106

BAB 12
Pengenalan Anta muka +eks
Anta(muka 2asa( untuk pen+-pe(asian sistem -pe(asi Linux sebena(nya a2alah anta(muka be(basis teksB atau se(in+ 2isebut 0-mman2 Line. Anta(muka +(a:is atau 2eskt-p yan+ a2a 2i 2alam Linux sebena(nya hanyalah alat bantu untuk pen+-pe(asian ba+i me(eka yan+ su2ah biasa beke('a 2en+an >(aphical /se( Inte(:ace 4>/I5 yan+ te(2apat 2i bebe(apa sistem -pe(asi m-2e(n. Ini mi(ip 2en+an pi(anti lunak 1ic(-s-:t =in2-9s sebelum 3e(si *5 yan+ hanya me(upakan alat bantu pen+-p(asian be(basis +(a:is untuk . &. /ntuk membe(ikan suatu pe(intah pa2a anta(muka teksB pa(a pen++una ha(us men+etik nama pe(intah yan+ akan 2i'alankan bese(ta -psi7-psi<pa(amete(7 nyaB kemu2ian menekan t-mb-l 8nte( untuk men+eksekusi pe(intah te(sebut. Ti2ak sepe(ti anta(muka +(a:isB pen++unaan m-use seca(a umum ti2ak 2ipe(lukan ka(ena semua k-nt(-l hanya 2ilakukan melalui papan ketik. Ti2ak bena( 'ika pen++unaan anta(muka teks ti2ak bisa melakukan p(-2ukti3itas. An2a masih bisa be(p(-2ukti3itas 2en+an be(ba+ai aplikasi be(basis teks yan+ te(se2ia 2an siap An2a +unakan. Bahkan untuk pa(a a2minist(at-(B pen++unaan anta(muka teks san+at 2isa(ankan ketimban+ anta(muka +(a:is ka(ena memakan sumbe(2aya 0P/ 2an ,A1 yan+ lebih kecilB sehin++a ti2ak men+an++u kine('a k-mpute( pa2a saat melakukan suatu tu+as a2minist(asi. Pa2a bab iniB 2i'elaskan men+enai 2asa( pen+-p(asian anta(muka teks yan+ a2a pa2a Blank n Linux. &asa(an pembaca ti2ak hanya ba+i An2a yan+ p-9e( use(B melainkan 'u+a pa(a pemula<ne9bie yan+ in+in mempela'a(i Linux lebih lan'ut.

12.1. Mem!uka Anta muka +eks

A2a 2ua 'enis anta(muka teks yan+ bisa An2a bukaB yaitu te(minal 2an 3i(tual c-ns-le. Te(minal me(upakan anta(muka teks yan+ be('alan 2i 2alam 2eskt-p 2an be(upa 'en2ela aplikasiB se2an+kan 3i(tual c-ns-le me(upakan anta(muka teks yan+ be('alan seca(a man2i(i 2i lua( 2eskt-p.

12.2. Mem!uka +e minal 6onsole

/ntuk membuka te(minalB klik menu Aplikasi O Akses-(is O Te(minal pa2a Blank nB kemu2ian 'en2ela te(minal akan muncul 2i 2alam 2eskt-p.

107

Gambar 12.2:1: 0am+ilan 0erminal Con ole

12.,. +e minal
6ika An2a in+in membuka sesi ke('a yan+ ba(uB An2a bisa membuat tab ba(u sepe(ti layaknya :itu( tabbe2 b(-9sin+ pa2a pe(amban 9eb 2en+an men+klik menu )ile O Buka TabB atau An2a bisa tekan t-mb-l &hi:tS0t(lST pa2a keyb-a(2. An2a bisa men+k-stumisasi penampilan te(minal sesuai 2en+an kein+inan An2a 1elalui 'en2ela pen+atu(an yan+ bisa An2a buka melalui menu 82it O P(e:e(ensi. 6ika in+in membuat te(minal 2alam m-2e laya( penuhB An2a bisa klik menu Lihat O Laya( Penuh atau An2a bisa tekan t-mb-l )11 pa2a keyb-a(2. Mem!uka Bi tual 6onsole Linux telah menye2iakan enam sesi anta(muka teks yan+ bisa An2a buka 2en+an ca(a menekan t-mb-l 0t(lSAltS)1B 0t(lSAltS)2 sampai 0t(lSAltS)6. Be(be2a 2en+an men++unakan te(minalB An2a ha(us melakukan l-+in te(lebih 2ahulu sebelum beke('a 2en+an anta(muka teks. Ketik i2 pen++una kemu2ian tekan ente( lalu masukkan san2i 4pass9-(2 ti2ak akan 2itampilkan pa2a laya(5 An2a 2an tekan ente( sekali la+i. Be(be2a 2en+an te(minalB An2a ti2ak bisa melakukan kust-misasi penampilan a+a( lebih mena(ik. Beke('a 2isini layaknya beke('a 2en+an sistem -pe(asi . & 4.isk pe(atin+ &ystems5. /ntuk kembali ke 2eskt-pB An2a bisa tekan t-mb-l 0t(lSAltS)7 sampai 0t(lSAltS)12. Be(+antun+ 2a(i sesi 2eskt-p yan+ 2i+unakan 4&eca(a 2e:ault men++unakan 0t(lSAltS)7 'ika An2a ti2ak meman:aatkan :itu( pin2ah pen++una untuk men+akti:kan lebih 2a(i satu sesi 2eskt-p5.

10$

12.4. Pengenalan Anta muka +eks

&etelah An2a membuka te(minal atau l-+in 2i 2alam 3i(tual c-ns-leB An2a akan 2iminta untuk memasukkan pe(intah yan+ in+in An2a 'alankan. Tempat An2a men+etik be(a2a pa2a ku(s-(<penan2a yan+ be(ke2ip7ke2ip. Pa2a ba+ian ki(i ku(s-( te(sebutB An2a akan melihat teks sepe(ti be(ikut C +uspu(Dphase2e3se3enCTU Teks te(sebut memiliki be(ba+ai in:-(masi seba+ai be(ikut C Teks Fblank-nG sebelum tan2a at 4D5 me(upakan nama i2 pen++una yan+ l-+in men++unakan anta(muka teksB Teks Fblank-nG setelah tan2a at 4D5 me(upakan nama k-mpute( yan+ 2i+unakan pa2a saat beke('aB Teks FTG setelah tan2a titik 2ua 4C5 menun'ukan :-l2e( yan+ saat ini 2ibuka. )-l2e( FTG be(a(ti se2an+ membuka :-l2e( (umah<h-me. Tan2a FUG pa2a ba+ian akhi( menun'ukkan An2a beke('a 2i le3el pen++una biasa. 6ika An2a beke('a 2alam m-2e a2minist(ati:B maka tan2anya akan be(ubah men'a2i F]G. /ntuk men'alankan suatu pe(intahB An2a bisa ketik pe(intah te(sebut lalu menekan t-mb-l ente(. &eba+ai c-nt-hB untuk menampilkan isi suatu :-l2e(<2i(ekt-(iB An2a bisa ketik pe(intah FlsG lalu tekan t-mb-l 8nte(B maka An2a akan melihat anta(muka teks sepe(ti be(ikut C +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU ls L-cal&ettin+s.php L-cal&ettin+s.php.ta(.+@ Theme9in$.(a( /ntitle2 .-cument /ntitle2 .-cument 2 /ntitle2 .-cument 2T /ntitle2 .-cumentT blank-n7cl-ck.xc: blank-n7hi2e.pn+ blank-n7panel.pn+ blank-n7(un7applicati-n.xc: blank-n7s9itche(.pn+ blank-n7s9itche(.xc: bli9eb:ix.ta(.+@ bluemaste(s76.x71.".ta(.+@ bluemaste(s.@ip c-n:use2 c-n:use2T 2a:ta(ima+ech(-mium.-2t 2iskusi72an7n+-b(-l7santai72-k7 blank-n.txt 2iskusi72an7n+-b(-l7santai72-k7 blank-n.txtT eb--k :e2-(a.-2t :inal.html :l-atin+ in2ex.php.html 'a+-an 'ah+-anT lap-(an menu7blank-n.xc: n-3a7html7:iles731.2.@ip (ilis (ilisT schi@-^-ct-pus^:inal.@ip schi@-^-ct-pus^:inal^2-9nl-a2^:ile tut-(ial^se(3e(^ubuntu.p2: 3ib(ant^p(-:essi-nal^9eb2esi+n^c-2e 3ib(ant^p(-:essi-nal^9eb2esi+n^c-2e.@ip

+uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU

10*

/ntuk men'alankan pe(intah yan+ be(si:at a2minist(ati:B An2a bisa men+etik pe(intah Fsu2-G sebelum pe(intah yan+ in+in An2a 'alankan. An2a ha(us memiliki 9e9enan+ untuk men++unakan su2- a+a( pe(intah bisa be('alan. 1isalnyaB 'ika in+in men+hapus be(kas Fnasi.txtG pa2a :-l2e( <-pt 4.alam hal iniB An2a ti2ak memiliki hak untuk men+el-la :-l2e( <-pt5B An2a bisa ketik pe(intah Fsu2- (m <-pt<nasi.txtG. +uspu(Dphase2e3se3enCTU su2- (m <-pt<nasi.txt Psu2-R pass9-(2 :-( +uspu(C +uspu(Dphase2e3se3enCTU I#) C =alaupun menye2iakan i2 pen++una khusus untuk men'alankan pe(intah be(si:at a2minist(ati: 4yaitu (--t5B seca(a 2e:ault An2a ti2ak bisa men++unakannya untuk l-+in. An2a bisa l-+in ke (--t 2en+an ca(a men+etik pe(intah Fsu2- su 7G. +uspu(Dphase2e3se3enCTUU su2- su 7 Psu2-R pass9-(2 :-( +uspu(C (--tDphase2e3se3enCT]

12.5. Pe intah>pe intah Dalam Anta muka +eks

Be(ikut a2alah be(ba+ai pen'elasan 2a(i pe(intah7pe(intah 2alam pen+el-laan be(kas seca(a se2e(hana men++unakan anta(muka teks. 12.5.1. Be pin(ah 2ol(e 7Di ekto i1 <9(= /ntuk be(pin2ah 2a(i satu :-l2e( ke :-l2e( lainnyaB An2a bisa ketik pe(intah Fc2G 2an 2iikuti 2en+an alamat :-l2e( yan+ 2ibuka 42ipisah 2en+an spasi5. &eba+ai c-nt-hB 'ika in+in membuka :-l2e( /n2uhan yan+ a2a 2i 2alam :-l2e( h-meB An2a bisa ketik Fc2 T</n2uhanG. 6ika An2a be(a2a 2i 2alam :-l2e( h-meB An2a cukup ketik Fc2 /n2uhanG sa'a. +uspu(Dphase2e3se3enCTU c2 .-cuments +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU

110

6ika in+in be(pin2ah ke :-l2e( yan+ a2a 2i le3el lebih atasB ketik pe(intah Fc2 ..G. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU c2 .. +uspu(Dphase2e3se3enCTU

12.5.2. Melihat Isi 2ol(e 7Di ekto i1 <ls= /ntuk melihat isi 2a(i suatu :-l2e(<2i(ekt-(y An2a saat iniB An2a cukup ketik -psi FlsG. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU ls L-cal&ettin+s.php L-cal&ettin+s.php.ta(.+@ Theme9in$.(a( /ntitle2 .-cument /ntitle2 .-cument 2 /ntitle2 .-cument 2T /ntitle2 .-cumentT blank-n7cl-ck.xc: blank-n7hi2e.pn+ blank-n7panel.pn+ blank-n7(un7applicati-n.xc: blank-n7s9itche(.pn+ blank-n7s9itche(.xc: bli9eb:ix.ta(.+@ bluemaste(s76.x71.".ta(.+@ bluemaste(s.@ip c-n:use2 c-n:use2T 2a:ta(ima+ech(-mium.-2t 2iskusi72an7n+-b(-l7santai72-k7blank-n.txt 2iskusi72an7n+-b(-l7santai72-k7 blank-n.txtT eb--k :e2-(a.-2t :inal.html :l-atin+ in2ex.php.html 'a+-an 'ah+-anT lap-(an menu7blank-n.xc: n-3a7html7:iles731.2.@ip (ilis (ilisT schi@-^-ct-pus^:inal.@ip schi@-^-ct-pus^:inal^2-9nl-a2^:ile tut-(ial^se(3e(^ubuntu.p2: 3ib(ant^p(-:essi-nal^9eb2esi+n^c-2e 3ib(ant^p(-:essi-nal^9eb2esi+n^c-2e.@ip

+uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU An2a 'u+a bisa membuka isi :-l2e( lain selain :-l2e( saat ini 2en+an menambahkan l-kasi :-l2e( setelah pe(intah ls 2en+an 2ipisah spasi. 1isalnyaB ketik pe(intah Fls <us(G untuk menampilkan isi :-l2e( <us(. +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls <us( bin 2-c +ames inclu2e lib l-cal sbin sha(e s(c +uspu(Dphase2e3se3enCTU

111

/ntuk in:-(masi be(kas<:-l2e( 2i 2alam :-l2e(B An2a bisa menambahkan -psi F 7lG pa2a pe(intah FlsG yan+ An2a 'alankan. +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls <us( 7l t-tal 1$% 2(9x(7x(7x 2 (--t (--t 6*6"2 6un * 02C2* bin 2(9x(7x(7x " (--t (--t %0*6 1a( 1" 07C"* 2-c 2(9x(7x(7x 2 (--t (--t %0*6 1a( "0 01C16 +ames 2(9x(7x(7x %" (--t (--t 16"$% 1ay 25 22C00 inclu2e 2(9x(7x(7x 20* (--t (--t 5"2%$ 6un * 02C2* lib 2(9x(7x(7x 10 (--t (--t %0*6 1a( " 10C57 l-cal 2(9x(7x(7x 2 (--t (--t 122$$ 6un * 02C2* sbin 2(9x(7x(7x "5* (--t (--t 122$$ 6un $ 05C%$ sha(e 2(9x(7x(7x 6 (--t (--t %0*6 1ay 1$ 0%C5" s(c +uspu(Dphase2e3se3enCTU 12.5.,. Mem!uka Be kas /ntuk membuka suatu be(kas men++unakan suatu aplikasiB An2a bisa men+etik pe(intah untuk men'alankan aplikasi kemu2ian 2iikuti 2en+ana nama atau path 2a(i be(kas yan+ in+in 2ibuka. 1isalnyaB 'ika in+in membuka be(kas F--7tentan+7blank-n.-2tG pa2a :-l2e( F0-nt-hG 2en+an pen ::ice!.-(+B An2a bisa ketik pe(intah Fs-::ice 0-nt-h<--7tentan+7 blank-n.-2tG. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU s-::ice tentan+7blank-n.-2t &eba+ai catatanB 'ika An2a in+in men'alankan aplikasi be(basis +(a:isB An2a ha(us men++unakan anta(muka teks yan+ be(a2a 2i ba9ah m-2e +(a:is alias te(minal emulat-(. 6ika ti2akB maka akan muncul pesan kesalahan. Pa2a saat aplikasi se2an+ 2i'alankanB 6A#>A# menutup atau men+akhi(i sesi anta(muka teksB ka(ena akan menyebabkan aplikasi yan+ 2ibuka te(tutup seca(a paksa 2an menyebabkan kehilan+an be(kas. 12.5.4. Mem!uat Di ekto 0 <mk(i = /ntuk membuat 2i(ekt-(y<:-l2e(B An2a bisa men++unakan pe(intah Fmk2i( nama:-l2e(G atau Fmk2i( path7:-l2e(G. 1aka akan 2ibuat :-l2e( ba(u yan+ be(a2a 2i ba9ah :-l2e( An2a saat ini. +uspu(Dphase2e3se3enCTU mk2i( 0-ba +uspu(Dphase2e3se3enCTU c2 0-ba +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-baU mk2i( ..<.-kumen<0-ba1 +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-baU c2 ..<.-kumen<0-ba1 +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumen<0-ba1U

112

12.5.5. Menghapus Di ekto 0 < m(i = /ntuk men+hapus suatu 2i(ekt-(y<:-l2e(B An2a bisa +unakan pe(intah F(m2i( nama:-l2e(G atau F(m2i( path7:-l2e(G. &ya(atnyaB :-l2e( te(sebut ha(us k-s-n+ tanpa be(isi be(kas atau sub:-l2e( apapun. +uspu(Dphase2e3se3enCTU (m2i( 0-ba +uspu(Dphase2e3se3enCTU c2 0-ba bashC c2C 0-baC #- such :ile -( 2i(ect-(y +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-baU (m2i( ..<.-kumen<0-ba1 +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-baU c2 ..<.-kumen<0-ba1 bashC c2C 0-ba1C #- such :ile -( 2i(ect-(y 12.5.". Menghapus Be kas < m= /ntuk men+hapus suatu be(kasB +unakan pe(intah F(mG lalu 2iikuti 2en+an nama be(kas atau 2ilen+kapi 2en+an path 4alamat len+kapnya5 'ika 2ipe(lukan. Pe(in+atanC &etelah An2a men'alankan pe(intah iniB be(kas akan 2ihilan+kan be+itu sa'a tanpa k-n:i(masi. 6a2iB hati7hati 2alam men++unakannya. +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-baU (m nasi.txt 6ika in+in men+hapus suatu isi :-l2e( sampai isinya seca(a (eku(si:B An2a 'u+a bisa +unakan pe(intah ini 2en+an menambahkan -psi F7,G. &ekali la+iB hati7hati 2alam men++unakan pe(intah ini. +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-baU (m 7, 0-ba 12.5.#. Menggan(akan Be kas <9p= /ntuk men++an2akan be(kasB +unakan pe(intah cp 2en+an :-(mat Fcp be(kas7sumbe( :-l2e(7tu'uanG. &epe(ti semua pe(intah 2i atasB An2a 'u+a bisa menyebutkan path penuh 2a(i be(kas7sumbe( atau :-l2e(7tu'uan 'ika 2ipe(lukan. 0-nt-hnyaB 'ika in+in men++an2akan be(kas F0-nt-h<--7 tentan+7blank-n.-2tG ke 2alam :-l2e( .-kumenB +unakan pe(intah Fcp nasi.txt .-kumenG. +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-nt-hU su2- cp --7tentan+7 blank-n.-2t <h-me<naya<.-kumen< Psu2-R pass9-(2 :-( +uspu(C +uspu(Dphase2e3se3enCT<0-nt-hU c2 ..<.-kumen +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU ls --7tentan+7blank-n.-2t +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU

11"

&ama 2en+an pe(intah (mB An2a bisa man:aatkan -psi F7,G 'ika in+in men++an2akan suatu :-l2e( seca(a (eku(si:. +uspu(Dphase2e3se3enCTU cp 7, .-kumen Ke(an+ka +uspu(Dphase2e3se3enCTU c2 Ke(an+ka +uspu(Dphase2e3se3enCT<Ke(an+kaU ls --7tentan+7blank-n.-2t +uspu(Dphase2e3se3enCT<Ke(an+kaU 12.5.$. Memin(ahkan Be kas72ol(e 1 <m:= /ntuk memin2ahkan be(kas<:-l2e(B An2a bisa +unakan pe(intah Fm3G. Pen++unaanya mi(ip 2en+an pe(intah FcpG. ;anya sa'aB 'ika memin2ahkan suatu :-l2e(B An2a ti2ak pe(lu men++unakan -psi (ecu(si: F7,G. 0-nt-hnyaB 'ika in+in memin2ahkan :ile Fnasi.txtG ke 2alam :-l2e( F.-kumenGB ketik pe(intah Fm3 nasi.txt .-kumenG. +uspu(Dphase2e3se3enCTU m3 nasi.txt .-kumen +uspu(Dphase2e3se3enCTU c2 <.-kumen +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU ls nasi.txt +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU

12.5.'. Mengu!ah *ama Be kas72ol(e 1 <m:= Pe(intah yan+ 2i+unakan untuk men+ubah nama be(kas sama 2en+an pe(intah untuk memin2ahkan be(kas<:-l2e( yaitu Fm3G. 0a(a pen++unaannya pun sama. 0-nt-hB untuk men+ubah nama be(kas Fnasi.txtG ke Fte+a(.txtGB ketik pe(intah Fm3 nasi.txt 9i(a.txtG. +uspu(Dphase2e3se3enCTU m3 nasi.txt te+a(.txt +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls ......... blank-n.txt ......... +uspu(Dphase2e3se3enCTU

11%

12.5.10. Mengu!ah )ak Akses Be kas72ol(e 1 <9hmo(= /ntuk men+ubah hak akses be(kas<:-l2e(B An2a bisa +unakan pe(intah chm-2 2en+an :-(mat Fchm-2 hakakses be(kas<:-l2e(G. ;ak akses 2iisi 2en+an ti+a an+ka -ktal. An+ka ke71 me(upakan hak untuk pemilikB an+ka ke72 me(upakan hak untuk +(up 2an an+ka ke7" me(upakan hak untuk selain pemilik 2an +(up. 1asin+7masin+ ba+ian 2iisi 2en+an an+ka basis $B 2imana hak baca be(nilai %B hak tulis be(nilai 2B hak eksekusi be(nilai 1. &eba+ai c-nt-hB untuk men+ubah be(kas Fsk(ip.pyG a+a( hak bacaBtulis 2an eksekusi untuk pemilikB se2an+kan yan+ lain hanya memiliki hak baca 2an eksekusiB An2a bisa ketik pe(intah Fchm-2 755 sk(ip.pyG. +uspu(Dphase2e3se3enCTU chm-2 755 sk(ip.py /ntuk membe(ikan suatu hak akses seca(a (eku(si: pa2a suatu :-l2e(B An2a bisa menambahkan -psi F7,G. 1isalnyaB 'ika in+in membe(ikan hak mutlak 4hak bacaBtulisBeksekusi untuk semua aspek5 pa2a :-l2e( PublicB An2a bisa ketik pe(intah Fchm-2 777 7, PublicG. +uspu(Dphase2e3se3enCTU chm-2 777 7, Publik /ntuk menampilkan hak akses suatu be(kas<:-l2e(B An2a bisa man:aatkan pe(intah Fls 7lG. Kemu2ianB An2a akan melihat sepe(ti ka(akte( yan+ 2icetak tebal yan+ me(upakan hak akses 2a(i be(kas te(sebut. Keenam ka(akte( itu 2iba+i men'a2i ti+aB ba+ian pe(tama me(upakan hak akses pemilikB ba+ian ke2ua me(upakan hak akses +(up 2an ba+ian te(akhi( me(upakan hak akses selain pemilik 2an +(up. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU ls 7l 7(97(77(77 1 (--t (--t 52625 201070670$ 1*C%% --7tentan+7blank-n.-2t Kete(an+an C ( C ;ak BacaB 9 C ;ak tulisB x C ;ak eksekusi 1en+ubah I. Pemilik atau >(up pa2a Be(kas<)-l2e(! 4ch-9n5 /ntuk men+ubah i2 pemilik atau +(up pa2a be(kas<:-l2e(B +unakan pe(intah ch-9n 2en+an :-(mat Fch-9n i27pemilik namabe(kasG 'ika in+in men+ubah i2 pemilik be(kas<:-l2e(B Fch-9n C+(up namabe(kasG untuk men++anti +(up be(kas 2an Fch-9n i27pemilikC+(up nama be(kasG 'ika in+in men+ubah i2 pemilik 2an nama +(up pa2a suatu be(kas sekali+us. In+atB yan+ hanya bisa men+ubah pemilik be(kas hanyalah pen++una a2minist(ati:B se2an+kan +(up hanya bisa 2iubah -leh pemilik be(kas. 0-nt-hnyaB 'ika in+in men+ubah +(up be(kas men'a2i Fa2minG pa2a be(kas nasi.txtB An2a bisa ketik pe(intah Fch-9n Ca2min nasi.txtG. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU ch-9n Ca2min nasi.txt

115

/ntuk men+etahui i2 pemilik 2an +(up 2a(i suatu be(kas<:-l2e(B An2a bisa man:aatkan pe(intah Fls 7lG. K-l-m ke2ua 2a(i setiap in:-(masi be(kas me(upakan i2 pemilik be(kasB se2an+kan k-l-m selan'utnya me(upakan +(up<kel-mp-k pemilik be(kas. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-kumenU ls 7l t-tal 56 7(97(77(77 1 +uspu( a2min * 201070670$ 1*C50 nasi.txt

7(97(77(77 1 (--t (--t 52625 201070670$ 1*C%% --7tentan+7blank-n.-2t Kete(an+an C teks Jblank-nJ 2i sebelah ki(i a2alah i2 pen++una pemilik be(kasB se2an+kan yan+ 2isebelah kanan me(upakan i2 +(up<kel-mp-k pemilik be(kas. 12.5.11. Mem!uat Be kas +a <ta = Ta( me(upakan p(-+(am yan+ be(:un+si untuk menyatakan bebe(apa be(kas<:-l2e( ke 2alam satu be(kas yan+ 2isebut 2en+an ta(:ile<ta(ball. &an+at be(+una sekali untuk melakukan backup. /ntuk membuat be(kas ta(B selain melalui aplikasi pen+el-la a(sip pa2a 2eskt-pB An2a 'u+a bisa +unakan pe(intah ta( 2en+an :-(mat Fta( 7: be(kas.ta( namabe(kas<:-l2e(1 namabe(kas<:-l2e(2.....G. An2a 'u+a bisa +unakan -psi F7 3G a+a( menampilkan in:-(masi 2etail 2a(i p(-ses ta(. +uspu(Dphase2e3se3enCTU ta( 7c3: c-ba.ta( Templat< Templat< &e2an+kan untuk men+ekst(ak atau men+elua(kan isi suatu ta(:ileB An2a bisa +unakan pe(intah 2en+an :-(mat Fta( 7x: be(kas.ta( 70 :-l2e(7tu'uanG. +uspu(Dphase2e3se3enCTU ta( 7x: c-ba.ta( 70 T 12.5.12. -omp esi %Cip <gCip= >@ip atau >#/ Yip me(upakan :-(mat a(sip te(k-mp(esi 2en+an al+-(itma Lempel7Yi3 4LY775. /ntuk melakukan k-mp(esi suatu be(kas 2en+an :-(mat >@ipB +unakan pe(intah F+@ip namabe(kasG. 8kstensi be(kas hasil k-mp(esi a2alah M.+@. &ebaliknyaB untuk melakukan 2ec-mp(essB +unakan pe(intah F+un@ip namabe(kas.b@2G.

+uspu(Dphase2e3se3enCTU +@ip c-ba.ta( +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls

116

c-ba.ta(.+@ +uspu(Dphase2e3se3enCTU +un@ip c-ba.ta(.+@ +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls c-ba.ta( +uspu(Dphase2e3se3enCTU 12.5.1,. -omp esi BCip2 <!Cip2= B@ip2 atau >#/ B@ip2 me(upakan :-(mat k-mp(esi a(sip 2en+an al+-(itma Bu((-9s7=helle( bl-ck s-(tin+ text c-mp(essi-n. /ntuk melakukan k-mp(esi suatu be(kas 2en+an :-(mat b@ip2B +unakan pe(intah Fb@ip2 namabe(kasG. 8kstensi be(kas hasil k-mp(esi a2alah M.b@2. &e2an+kan untuk melakukan 2ec-mp(essB +unakan pe(intah Fbun@ip namabe(kas.b@2G. +uspu(Dphase2e3se3enCTU b@ip2 c-ba.ta( +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls c-ba.ta(.b@2 +uspu(Dphase2e3se3enCTU bun@ip2 c-ba.ta(.+@ +uspu(Dphase2e3se3enCTU ls c-ba.ta( +uspu(Dphase2e3se3enCTU I#) C Baik :-(mat +@ip maupun b@ip2 FhanyaG melakukan k-mp(esi te(ha2ap sebuah be(kas. 6ika in+in men+k-mp(esi banyak be(kas 2i 2alam sebuah be(kasB An2a ha(us men++unakan pe(pa2uan anta(a pe(intah ta( 2en+an pe(intah +@ip maupun b@ip2. An2a bisa menambahkan -psi F7@G pa2a pe(intah ta( untuk membuat<men+ext(act ta(ball 2en+an :-(mat k-mp(esi >YIP. &e2an+kan untuk membuatnya 2en+an :-(mat BYIP2B +unakan -psi F7 'G pa2a pe(intah ta(.

117

12.5.14. Pen9a ian Be kas <&in(= /ntuk menca(i be(kasB +unakan pe(intah :in2 2en+an -psi F:in2 :-l2e( 7name Fnamabe(kasG. 0-nt-hnyaB 'ika An2a in+in menca(i be(kas be(nama F+uspu(G 2i 2alam :-l2e( (umah<h-meB ketik pe(intah F:in2 T 7name F+uspu(GG. 1aka akan muncul path<l-kasi 2a(i be(kas<:-2le( yan+ be(nama 9i(a. +uspu(Dphase2e3se3enCT<.-cumentsU :in2 T 7name J+uspu(J <h-me<+uspu( <h-me<+uspu(<.cache<tu(pial<i2entica<+uspu( <h-me<+uspu(<.cache<tu(pial<t9itte(<+uspu( <h-me<+uspu(<.c-n:i+<tu(pial<i2entica<+uspu( <h-me<+uspu(<.c-n:i+<tu(pial<t9itte(<+uspu( +uspu(Dphase2e3se3enCTU IPC 6ika An2a in+in menulis nama be(kas<:-l2e( lebih cepatB An2a bisa te(lebih 2ahulu men+etik satu<bebe(apa hu(u: a9al 2a(i nama be(kas<:-l2e( te(sebutB kemu2ian menekan t-mb-l Tab pa2a keyb-a(2. 0-nt-hnyaB 'ika in+in men+etik nama be(kas F9i(ama.txtG lebih cepatB An2a bisa ketik F9G sa'a atau F9iGB kemu2ian menekan t-mb-l Tab. &eca(a -t-matisB nama be(kas akan 2ilen+kapi. TIPC 6ika in+in menyebutkan banyak nama be(kas<:-l2e( yan+ memiliki hu(u: a9al sama 4misalnyaB F9i(a.txtGB F9e2a.txtGB F9anti.txtGB F9antek.txtG5 An2a cukup ketik F9MG 49 2ise(tai tan2a bintan+ FMG5. 6ika in+in menyebutkan hu(u: belakan+nya 4misalnya in+in menyebutkan ekstensi be(kas txt5B An2a bisa ketik FM.txtG. &ebena(nyaB masih banyak la+i pe(intah7pe(intah untuk anta(muka teks yan+ bisa An2a +unakan untuk beke('a. /ntuk melakukan -t-matisasi ke('aB An2a 'u+a bisa membuat sk(ip yan+ 2isebut 2en+an shell sc(ipt. t-matisasi peke('aan san+at pentin+ ba+i a2minist(at-( untuk mempe(in+an 2an mempe(cepat peke('aannya 2alam 'a(in+an. /ntuk mempela'a(i shell sc(ipt lebih lan'utB An2a bisa membaca buku tentan+ Bash &c(iptin+ atau menca(i (e:e(ensi melalui inte(net.

11$

BAB 1,
Pengatu an Pe angkat -e as
Pen+atu(an pe(an+kat ke(as yan+ te(pasan+ 2i k-mpute( men++unakan Blank n san+at mu2ah sekali. An2a hampi( ti2ak pe(lu melakukan pemasan+an 2(i3e( pe(an+kat ke(asB ka(ena Blank n su2ah menye2iakan hampi( semua 2(i3e( pe(an+kat ke(as esensial yan+ a2a saat ini. &ehin++aB setelah pemasan+an Blank nB hampi( semua pe(an+kat ke(as esensial sepe(ti ka(tu 3i2e-B ka(tu sua(aB 2sb bisa be('alan 2en+an baik. #amun untuk memantapkan pe(an+kat ke(as te(sebutB An2a pe(lu men+etahui ba+aimana melakukan pen+atu(an pe(an+kat ke(as yan+ a2a. &emua hal menyan+kut pe(an+kat ke(as 2ibahas 2alam bab ini. =alaupun hampi( semua pe(an+kat ke(as esensial mampu 2i+unakan 2i Blank n 2en+an baik 2an -ut7-:7the7b-x 4tanpa pe(lu pen+atu(an men2etail5B sampai saat ini masalah 2(i3e( pe(an+kat ke(as masih me(upakan masalah 2-minan 2an men++an++u 2unia Linux. Ti2ak semua p(-2usen pe(an+kat ke(as me(ilis 2(i3e(7nya untuk plat:-(m Linux. =alaupun a2a bebe(apaB itupun ti2ak pen &-u(ce 2an masih 2ikemban+kan seca(a te(tutup. ;ampi( semua 2(i3e( yan+ saat ini a2a 2i Linux me(upakan hasil 'e(ih payah pa(a k-munitas tanpa bantuan 2a(i p(-2usen pe(an+kat ke(as. #amunB hal ini akan men'a2i masalah 9aktu sa'a. Bebe(apa p(-2usen pe(an+kat ke(as mulai ma'u untuk men+emban+kan 2(i3e(7nya untuk Linux men+in+at Linux semakin p-pule( saat ini seba+ai sistem -pe(asi untuk .eskt-p.

1,.1. -on&igu asi Monito

K-n:i+u(asi m-nit-( 2i Blank n su2ah 2iatu( se2emikian (upaB sehin++a (es-lusi laya( m-nit-( sesuai 2en+an kemampuan m-nit-( yan+ An2a miliki. #amun 'ika An2a in+in men+atu( (es-lusi m-nit-( a+a( lebih -ptimalB atau meman:aatkan bebe(apa m-nit-( yan+ te(pasan+ 2i k-mpute(B An2a bisa melakukannya 2en+an :itu( pen+atu(an 1-nit-( 2en+an lan+kah seba+ai be(ikut. Klik menu &ettin+s O ;a(29a(e O .isplay Tentukan (es-lusi laya( pa2a pilihan PO,es-lusiQR se(ta la'u penye+a(an7nya pa2a pilihan POLa'u ,e:eshQR.

11*

Gambar 13.1:1: 0am+ilan Pen%aturan Monitor

Tentukan m-nit-( yan+ akan 2ihi2upkan 2en+an memilih -psi PO nQR pa2a masin+7masin+ 'enis m-nit-( yan+ muncul. 6ika m-nit-( yan+ te(pasan+ belum munculB silahkan klik t-mb-l PO.eteksi 1-nit-(QR untuk melakukan pen2eteksian ulan+ m-nit-(. 6ika in+in menyamakan semua tampilan m-nit-(B An2a bisa membe(i centan+ pa2a PO0it(a yan+ sama 2i semua m-nit-(QR. 6ika in+in p(e:e(ensi m-nit-( tampil 2i panelB silakan centan+ PO&h-9 m-nit-(s in panelQR &etelah semua pen+atu(an selesaiB klik t-mb-l POTe(apkanQR. 1un+kin sa'aB An2a akan 2iminta untuk me7(esta(t m-2e +(a:is a+a( k-n:i+u(asi bisa 2ite(apkan.

1,.2. -on&igu asi Mesin Pen9etak

1ana'emen mesin pencetak atau p(inte( yan+ a2a 2i Blank n 2iatu( -leh sebuah pe(an+kat lunak se(3e( be(nama 0/P& 40-mm-n /nix P(intin+ &ystem5. 0/P& be(tan++un+ 'a9ab untuk mene(ima pe(mintaan pencetakan baik 2a(i l-kal maupun 2a(i 'a(in+anB melakukan '-b pencetakan 2an men+i(im in:-(masi ke p(inte( untuk melakukan pencetakan. &eca(a 2e:aultB 2(i3e( mesin pencetak akan lan+sun+ te(pasan+ 2i Blank n 'ika mesin pencetak te(sebut su2ah te(se2ia 2i sistem pa2a saat p(inte( pe(tama kalinya 2ipasan+ ke k-mpute(. An2a akan melihat pesan n-ti:ikasi bah9a p(inte( ba(u telah 2itambahkan.

120

#amunB 'ika mesin pencetak An2a ti2ak te(2eteksi sama sekali atau p(inte( te(ba+i 2i 'a(in+anB An2a bisa membuka alat k-n:i+u(asi mesin pencetak yan+ An2a bisa buka melalui menu utama Blank n O &ettin+s O Pe(an+kat Ke(as O Pencetak. Be(ikut a2alah lan+kah I lan+kah penambahan mesin pencetak melalui t--l k-n:i+u(asi p(inte( C Klik menu &e(3e( O &ettin+B pa2a 'en2ela pen+atu(an centan+ pa2a PO&h-9 p(inte(s sha(e2 by -the( systemsQR Klik t-mb-l (e:(esh Akan muncul p(inte( yan+ 2iba+i -leh sistem lain 6ika ti2ak be(hasil An2a bisa menc-ba ca(a be(ikutC Klik t-mb-l POBa(uQR pa2a ba(is alat. Tun++u sebenta(B 0/P& akan melakukan pen+ecekan te(ha2ap mesin pencetak yan+ te(pasan+ 2i p-(t k-mpute( maupun yan+ a2a 2i 'a(in+an. Bila mesin pencetak te(hubun+ lan+sun+ 2en+an k-mpute(B nama pe(an+kat akan muncul 2i palin+ atas. Klik nama pe(an+kat yan+ 2itemukan. 6ika mesin pencetak be(a2a 2i 'a(in+anB Klik PO=in2-9s P(inte( 3ia &A1BAQR pa2a ba+ian ki(i ba9ah. Klik POTelusu(i LQR untuk menca(i mesin pencetak. &etelah memilih mesin pencetakB klik t-mb-l PO1a'uQR. Pilih .(i3e(C POPilih pencetak 2a(i basis 2ataQRB pilih -psi ini 'ika An2a in+in men++unakan 2(i3e( mesin pencetak yan+ su2ah te(se2ia 2i sistem. 6ika memilih -psi iniB pilih me(k 2a(i mesin pencetak An2a 4biasanya su2ah 2ipilihkan seca(a -t-matis5. PO&e2iakan be(kas PP.QRB pilih -psi ini 'ika in+in memasan+ 2(i3e( 2a(i :ile PP. yan+ ka2an+ te(se2ia 2i 0. .(i3e( mesin pencetak An2a. PO0a(i 2(i3e( pencetak untuk 2iun2uhQRB pilih -psi ini 'ika An2a ti2ak memiliki 2(i3e( yan+ c-c-k untuk mesin pencetak An2a. Ketik nama 2an m-2el mesin pencetak 2an 0/P& akan men+un2uh 2(i3e(7nya untuk An2a. Pilih salah satu -psiB kemu2ian lakukan pen+atu(an sesuai -psi te(sebut 2an klik t-mb-l PO1a'uQR. /mumnya -psi pe(tama su2ah cukup. 6ika An2a memilih -psi kesatu pa2a lan+kah sebelumnyaB pilih tipe mesin pencetak yan+ An2a +unakanB kemu2ian klik t-mb-l PO1a'uQR. 1asukkan #ama mesin pencetakB 2esk(ipsi 4-psi-nal5 2an l-kasi nyata 4-psi-nal5 2a(i mesin pencetak yan+ akan 2itambahkan. Lan+kah te(akhi(B klik t-mb-l POTe(apkanQR. /ntuk melakukan pe(c-baan pa2a mesin pencetakB klik t-mb-l 0etak ;alaman /'iB se2an+kan untuk melihat p(-ses pencetakan klik Tampilkan

121

Gambar 13.2:1: 2on1i%ura i Me in Pen,etak

1,.,. Pengatu an Mesin 6etak

/ntuk melakukan pen+atu(an mesin cetak a+a( hasilnya sesuai 2en+an kein+inan An2aB klik 1enu /tama Blank n O A2minist(asiB klik kanan mesin cetak yan+ te(pasan+ pilih P(-pe(tiB maka akan se+e(a muncul bebe(apa menu untuk melakukan pen+atu(an pa2a mesin cetak yan+ te(pasan+. Lakukan pen+atu(an sesuai kein+inan An2aB seba+ai c-nt-h untuk melakukan pen+atu(an kualitas 9a(na klik P(inte( pti-ns O P(int ZualityB pilih sesuai hasil 9a(na 2an kualitas hasil pencetak yan+ 2i kehen2aki setelah sesuai 2en+an kein+inan An2a klik Apply POTe(apkanQR O keB ba(u lakukan pencetakan.

Gambar 13.3:1: Pen%aturan Me in Cetak

122

1,.4. -on&igu asi Pemin(ai

1ana'emen pemin2ai 2i Blank n men++unakan pe(an+kat lunak be(nama &imple &can. /ntuk melakukan pemin2aianB An2a bisa buka aplikasi &imple &can melalui menu Aplikasi O >(a:is O &imple &can. &ebelum melakukan pemin2aianB &imple &can melakukan pen2eteksian te(ha2ap mesin pemin2ai te(pasan+ 2i k-mpute(. &etelah pemin2ai 2itemukanB maka An2a akan melihat tampilan utama &imple &can.

Gambar 13.4:1: Pemin#ai Sim+le S,an

Tampilan utama &imple &can cukup se2e(hana. ;anya a2a ba(is menuB be(apa ik-n yan+ mu2ah 2imen+e(ti 2an 'en2ela utama hasil pemin2aian. &ebelum melakukan pemin2aianB An2a 2apat melakukan pen+atu(an pemin2aian sepe(ti pen++unaan 9a(naB (es-lusiB uku(an halamanB 2an sisi yan+ hen2ak 2ipin2ai pa2a 'en2ela utama melalui menu .-kumen O P(e:e(ensi. &etelah pen+atu(an selesaiB An2a 2apat melakukan pemin2aian 2en+an klik pa2a t-mb-l PO&canQR pa2a 'en2ela utama.

12"

Gambar 13.4:2: Pen%aturan Pemin#ai "P De kjet

1,.5. Pengatu an -a tu Ai eless LA*

Be(be2a 2en+an sistem -pe(asi yan+ lainB 2alam Linux khususnya Blank nB An2a ti2ak pe(lu la+i 2ipusin+kan 2en+an masalah ka(tu 9i(eless LA# 4=LA#5B ka(ena Blank n su2ah memasan+ 2(i3e(7nya seca(a -t-matisB hampi( seba+ian besa( 2a(i 'enis7'enis ka(tu =LA# yan+ a2a saat ini su2ah 2i 2ukun+ -leh Blank n. #amunB meman+ ti2ak 2apat 2ipun+ki(i bah9a sampai saat ini masih sa'a a2a bebe(apa 'enis ka(tu =LA# yan+ belum 2i 2ukun+ sepenuhnya -leh Blank nB sepe(ti chipset B(-a2c-m 2an Athe(-s. /ntuk 2apat men+etahui apakah ka(tu =LA# yan+ kita miliki beke('a 2en+an baikB kita 2apat meme(iksannya 2en+an men+etikkan pe(intah POsu2- i9c-n:i+QR ini pa2a anta(muka teks. .en+an men+etikkan pe(intah te(sebutB akan kelua( -utput sepe(ti be(ikut ini C blank-nDblank-nCTU su2- i9c-n:i+ Psu2-R san2i :-( blank-nC leth0 n- 9i(eless extensi-ns. n- 9i(eless extensi-ns.

9maste(0 n- 9i(eless extensi-ns. 9lan0 I888 $02.11b+n 8&&I.CJJ 1-2eC1ana+e2 )(eXuencyC2.%12 >;@ Access P-intC #-t7Ass-ciate2 Tx7P-9e(_27 2Bm

12%

,et(y min limitC7 ,T& th(C-:: )(a+ment th(_2"52 B 8nc(ypti-n keyC-:: P-9e( 1ana+ementC-:: Link ZualityC0 &i+nal le3elC0 #-ise le3elC0 ,x in3ali2 n9i2C0 ,x in3ali2 c(yptC0 ,x in3ali2 :(a+C0 Tx excessi3e (et(iesC0 In3ali2 miscC0 1isse2 beac-nC0 pan0 n- 9i(eless extensi-ns.

Pe(intah te(sebut akan menampilkan semua pe(an+kat 'a(in+an yan+ te(pasan+ 2i k-mpute(. 6ika pe(an+kat bukan me(upakan =LA#B maka pa2a ba+ian kanan nama pe(an+kat te(sebut akan muncul teks POn- 9i(eless extensi-nsQR. 6ika pe(an+kat te(sebut me(upakan =LA#B maka akan muncul bebe(apa 2etail pa2a ba+ian pe(an+kat te(sebut sepe(ti pa2a ba+ian 9lan0. Teks pa2a ba+ian 9lan0 menan2akan bah9a 2(i3e( =LA# su2ah te(pasan+ 2an siap 2i+unakan. #amunB 'ika sebaliknyaB be(a(ti 2(i3e( =LA# An2a belum te(pasan+ LaluB ba+aimana ca(anya menyelesaikan pe(s-alan te(sebut!. Banyak 'alan menu'u (-maB 2an be+itu 'u+a 2en+an pe(masalahan yan+ satu iniB Blank n su2ah menye2iakan alte(nati: ba+i pen++unya yan+ ti2ak 2apat men++unakan ka(tu =LA#7nya ka(ena masalah 2ukun+an pe(an+kat ke(as yan+ masih ku(an+. .alam menyelesaikan pe(masalahan iniB meman+ a2a bebe(apa hal yan+ ha(us kita pe(siapkan te(lebih 2ahuluB 2an 2isini kita akan membahasnya seca(a (inci. /ntuk 2apat men++unakan ka(tu 9i(eless yan+ ti2ak 2apat be(:un+si seca(a -t-matisB pe(tama yan+ ha(us 2ilakukan a2alah memasan+ satu pe(an+kat lunak yan+ be(nama n2is9(appe(. .en+an men++unakan pe(an+kat lunak iniB memun+kinkan kita untuk men++unakan 2(i3e( =LA# yan+ 2i+unakan pa2a sistem -pe(asi 1ic(-s-:t =in2-9s pa2a Blank n. /ntuk memasan+ #2is9(appe(B instal paket POn2is+tkQR melalui APT 2en+an pe(intah POsu2- apt7+et install n2is9(appe(QR sepe(ti be(ikut ini C blank-nDblank-nCTU su2- apt7+et install n2is+tk &etelah #2is9(appe( te(pasan+B tahapan selan'utnya a2alah menca(i 2(i3e( =LA# untuk =in2-9s 2000<HP. An2a 2apat menemukannya pa2s 0. 2(i3e( yan+ 2ise(takan pa2a =LA# atau menca(inya 2i Inte(net. &etelah men2apatkannyaB klik menu &istem O A2minist(asi O .(i3e( #i(kabel =in2-9s. Klik pa2a t-mb-l POInstall .(i3e( ba(uQRB kemu2ian klik pa2a be(kas M.in: 2a(i 2(i3e( =LA# 3e(si =in2-9s 2000<HP. Kemu2ian 2(i3e( te(sebut akan 2iinstal.

125

&etelah instalasi be(hasilB An2a bisa me(esta(t k-mpute( untuk men+akti:kan 2(i3e( te(sebut. Pa2a saat kembali ke .eskt-pB buka Te(minal lalu ketik kembali pe(intah POsu2i9c-n:i+QR. 6ika pe(an+kat =LA# te(2eteksiB be(a(ti 2(i3e( 2a(i ka(tu =LA# te(sebut be(hasil 2ipasan+ 2an siap 2i+unakan.

1,.". -on&igu asi Bluetooth

Bluet--th saat ini men'a2i sa(ana k-munikasi anta(pe(an+kat m-bile yan+ san+at banyak 2i+unakan saat ini. .en+an men++unakan Bluet--thB ti2ak pe(lu la+i memasan+ kabel LA#B men+atu( 8&&I.B Alamat IPB >ate9ay 2an se+ala tetek ben+ek lainnya untuk melakukan k-munikasi anta( pe(an+kat. 0ukup tentukan tu'uan pen+i(iman 2ataB maka 2ata akan te(ki(im. /ntuk men++unakan Bluet--th pa2a k-mpute(B An2a 2apat men++unakan alat yan+ be(nama Bluet--th A2apte( atau Bluet--th .-n+le. BahkanB alat ini su2ah te(tanam seca(a built7in pa2a n-teb--k7n-teb--k te(ba(u. 1en++unakan Bluet--th a2apte( pa2a Blank n ti2aklah sulit. &eba+ian besa( Bluet--th a2apte( yan+ a2a saat ini su2ah 2apat 2i+unakan 2i Blank n tanpa pe(lu memasan+ 2(i3e(7nya la+i. 6ika Bluet--th a2apte( su2ah te(pasan+ 2an su2ah akti:B maka akan muncul ik-n be(lamban+ Bluet--th pa2a a(ea n-tikasi<t(ay. /ntuk melakukan sambun+an te(ha2ap suatu pe(an+katB be(ikut a2alah lan+kah7 lan+kahnya C Klik pa2a ik-n bluet--th pa2a n-ti:ikasi a(eaB lalu pilih menu POPe(siapkan pe(an+kat ba(uQR. Pilih pe(an+kat bluet--th yan+ in+in An2a sambun+an 2an tentukan n-m-( PI# yan+ An2a in+inkan untuk p(-ses be(pasan+anB kemu2ian klik t-mb-l PO1a'uQR. 6ika Bluet--th yan+ te(pasan+ belum 2ikenali seca(a lan+sun+B klik 1enu /tama Blank n O &ettin+ O Pe(an+kat Ke(as O Bluet--thB klik l-+- S POTambahQR yan+ be(a2a 2i p-'-k ki(i sebelah ba9ahB pa2a .e3ice type pilih All types maka k-mpute( seca(a -t-matis akan melakukan penca(ian .(i3e( yan+ sesuaiB setelah ketemu klik 0-ntinue POlan'utkanQR. Kemu2ianB Blank n akan melakukan k-neksi ke pe(an+kat yan+ An2a pilih. Pa2a tahapan iniB An2a 'u+a 2ibe(itahukan in:-(masi k-2e PI# yan+ ha(us An2a masukkan 2i pe(an+kat a+a( bisa melakukan k-neksi 2en+an baik. &etelah sambun+an te('alinB klik t-mb-l PO1a'uQR. Pa2a k-n:i+u(asi te(akhi(B klik t-mb-l POTutupQR.

126

Gambar 13.$:1: 2on1i%ura i Bluetoot!

/ntuk melakukan t(ans:e( be(kas ke pe(an+katB klik kanan pa2a ik-n bluet--th pa2a a(ea n-ti:ikasiB lalu klik menu POKi(im be(kas ke pe(an+kat..QR. Kemu2ianB pilih be(kas yan+ in+in An2a ki(im.

1,.#. Penganalisa Penggunaan Disk

/ntuk men+analisa pen++unaan 2isk 2alam k-mpute(B An2a bisa men++unakan bantuan aplikasi Pen+analisa Pen++unaan .isk. Aplikasi ini be(basis +(a:is untuk men+analisa pen++unaan 2isk pa2a lin+kun+an ># 18B aplikasi ini akan 2en+an mu2ah memin2ai semua st(uktu( p-h-n :ilesistemB atau 2i(ekt-(i khusus sesuai 2en+an pilihan An2a. Aplikasi ini bisa 2iakses melalui menu Aplikasi O Pe(kakas &istem O .isk /sa+e Analy@e(

Gambar 13.':1: Pen%anali a Pen%%unaan Di k

127

BAB 14
Pengatu an Pengguna
&istem -pe(asi Blank n me(upakan sistem -pe(asi multiuse( atau banyak pen++una. Linux bisa 2i+unakan -leh banyak pen++una yan+ memiliki (uan+ 2an lin+kun+an masin+7masin+. &etiap pen++una 'u+a memiliki nama akun pen++una 4use(i25 2an kata san2i. #ama pen++una 2an san2i ini akan 2iminta pa2a saat pe(tama kali men'alankan Blank n. leh ka(ena ituB pen+etahuan tentan+ mana'emen pen++una san+at 2ibutuhkan 2alam mempela'a(i Blank n. Baik ba+i me(eka yan+ seka2a( pen++una (umahan yan+ hanya memilik satu 'enis pen++una 2i sistem me(ekaB ataupun me(eka yan+ be(tin2ak seba+ai sistem a2minist(at-(. Pa2a bab iniB 2ibahas men+enai ca(a untuk memana'emen pen++una yan+ a2a 2i Blank n melalui :itu( Pemakai.

14.1. Pengatu an Pengguna

/ntuk melakukan pen+atu(an pen++una melalui anta(muka +(a:isB An2a bisa klik menu utama Blank n O &ettin+ O &istem O Akun Pen++una. &ebelum melakukan pen+atu(an pen++una.

Gambar 14.1:1: Penataan +en%%una #an kelom+oknya

12$

14.1.1. Menam!ah Pengguna /ntuk menambah pen++una ba(uB klik pa2a t-mb-l Buka kunci. An2a akan 2itanyakan kata san2iB ketikkan kata san2i (--t lalu klik t-mb-l tentikasikanB kemu2ian klik pa2a t-mb-l POTambah<A22!!QRsetelah selesai klik Kunci

Gambar 14.1.1:1: Membuka 2un,i

14.1.2. Mem!uat Pengguna Ba u Pa2a 'en2ela yan+ ba(u munculB klik nama akun 2a(i pen++una ba(u yan+ An2a buat pa2a ba+ian PO#amaQR. .a(i nama yan+ An2a buat akan 2i ambil nama pen2ek yan+ akan 2i+unakan pa2a saat melakukan l-+in 2en+an akun te(sebut. &etelah itu klik t-mb-l K. &elan'utnya membuatkan kata san2i untuk pen++una ba(u ini.

Gambar 14.1.2:1: Menamba! Pen%%una Baru

12*

14.1.,. Mem!uat -ata .an(i Pengguna Blankon Pa2a 'en2ela 1en+ubah kata san2i pen++una ini ketikkan kata san2i pa2a k-tak isian kata san2i ba(u 2an K-n:i(masi setelah itu klik t-mb-l K.

Gambar 14.1.3:1: Membuat kata an#i +en%%una blankon

/ntuk men+atu( ke9enan+an pa2a pen++una ba(u yan+ An2a buatB klik pa2a t-mb-l Buka kunci. An2a akan 2itanyakan kata san2iB ketikkan kata san2i (--t lalu klik t-mb-l tentikasikanB kemu2ian klik tulisan 2isebelah kanan 6enis akunB pilih 'enis pen++una yan+ 2iin+inkan.

Gambar 14.1.3:2: Men%atur ke6enan%an

1"0

&eka(an+B An2a bisa melihat pen++una ba(u pa2a 2a:ta( pen++una. /ntuk masuk ke sistem men++unakan pen++una te(sebutB lakukan L-+ ut pa2a 2eskt-p melalui menu &istem O Kelua(. 14.1.4. Mengganti %am!a Akun /ntuk men++anti +amba( akunB klik tan2a &e+iti+a men+a(ah keba9ah yan+ te(letak 2i ba9ah sebelah kanan pa2a +amba( akunB kemu2ian pilih +amba( yan+ sesuaiB 'ika in+in men++unakan +amba( yan+ te(simpan 2i k-mpute(B klik ,amban untuk +amba( lainB lakukan penca(ian pa2a :-l2e( 2imana An2a meletakkan +amba( yan+ in+in 2i+unakanB klik +amba( te(sebut kemu2ian bukaB atu( besa(nya tampilan +amba( te(sebutB kemu2ian klik Pilih.

Gambar 14.1.4:1: Men%%anti Gambar &kun

14.1.5. Menghapus Pengguna /ntuk men+hapus pen++una yan+ su2ah a2aB klik ik-n +emb-k atau tulisan Buka kunci 2i sebelah kanan atas. An2a akan 2itanyakan kata san2iB ketikkan kata san2i (--t lalu klik t-mb-l tentikasikanB kemu2ian klik pen++una yan+ akan 2ihapus setelah itu klikpa2a t-mb-l 7 POminusQR yan+ te(letak 2ibsebelah ki(i ba+ian ba9ah pa2a menu pen+atu(an akun te(sebut.

1"1

Gambar 14.1.5:1: Men%!a+u Pen%%una

14.2. Mengatu Pengguna Dang .u(ah A(a

/ntuk men+atu( pen++una yan+ su2ah a2aB klik 1enu /tama Blank n O A2minist(asi O Pemakai 2an Kel-mp-knyaB setelah tampil 'en2ela Penataan Pen++unaB klik pa2a t-mb-l A23an3e2 &ettin+<Pen+atu(an! lan'utan. 1asukkan kata san2i (--t lalu klik tentikasikan. Kemu2ianB An2a bisa melakukan pen+atu(an te(ha2ap pen++una te(sebut. 14.2.1. Pengatu an -elompok Kel-mp-k 4>(up5 me(upakan sekumpulan 2a(i pen++una yan+ sama7sama memiliki suatu 9e9enan+B sepe(ti 9e9enan+ pa2a sistem 2an 9e9enan+ pa2a be(kas sistem. /ntuk melakukan pen+atu(an kel-mp-kB klik t-mb-l Kel-la Kel-mp-k PO1ana+e >(-upsQR pa2a 'en2ela POPen+atu(an Pen++unaQR. 1aka akan muncul 2a:ta( kel-mp-k yan+ a2a 2i sistem.

1"2

Gambar 14.2.1:1: Men%elola kelom+ok

14.2.2. Mem!uat -elompok Ba u /ntuk membuat kel-mp-k ba(uB klik pa2a t-mb-l POA22<Tambah!!QR pa2a 'en2ela pen+atu(an kel-mp-k. Kemu2ianB tentukan nama kel-mp-k 4tanpa spasi5 2an be(i centan+ pa2a pen++una yan+ men'a2i an++-ta 2a(i kel-mp-k te(sebutB kemu2ian klik t-mb-l PO KQR untuk membuat kel-mp-k ba(u. 1asukkan kata san2i (--t lalu klik tentikasikan.

1""

BAB 15
-emana .elan/utn0a1
15.1. 5mpan Balik
Tim Pen+emban+ Blank n mene(ima k(itik 2an sa(an se(ta masukan yan+ memban+un untuk kesuksesan Blank n. 6ika An2a memiliki masalah 2alam pen++unaan Blank nB An2a 2apat melap-(kannya melalui be(a+am ca(aB baik melalui su(el maupun melalui 2iskusi 2i Inte(net . Be(ikut a2alah be(ba+ai tautan<link situs untuk in:-(masi lebih lan'ut men+enai Blank nC httpC<<999.blank-nlinux.-(.i2B situs (esmi Blank n Linux httpC<<:-(um.blank-nlinux.-(.i2B situs :-(um untuk be(2iskusi tentan+ pen++unaan Blank n httpC<<se(ambi.blank-nlinux.-(.i2B situs bl-+ tempat pa(a pen+emban+ Blank n men+un+kapkan isi hati httpC<<c2ima+e.blank-nlinux.-(.i2B halaman 9eb untuk men+un2uh Blank n httpC<<2e3.blank-nlinux.-(.i2B situs =IKI untuk in:-(masi pen+emban+an Blank n httpC<<9ebchat.:(een-2e.netB situs untuk be(bincan+ 2en+an pen+emban+ Blank nB isi nama An2a 2an ketik G]blank-nG pa2a k-l-m 0hannels.

15.2. Pengem!angan BlankOn Linux

&epe(ti yan+ 2i'elaskan sebelumnyaB Blank n Linux 2ikemban+kan -leh Aayasan Pen++e(ak Linux In2-nesia 4APLI5 be(sama pa(a k-munitas pen+emban+ Linux yan+ te(+abun+ men'a2i Tim Pen+emban+ Blank n Linux. P(-yek Blank n Linux te(buka untuk siapa sa'a yan+ te(libat 2an be(pe(an akti: 2alam pen+emban+an Blank n Linux ini. &etelah men++unakan Blank nB tentu An2a akan me(asakan keku(an+annya 2i sana7sini. An2a memiliki sua(a 2an kesempatan untuk be(k-nt(ibusi men+atasi se+ala keku(an+an yan+ pe(lu 2ipe(baiki Blank n pa2a (ilis be(ikutnya. 0a(anya mu2ahB cukup kun'un+i halamanC httpC<<2e3.blank-nlinux.-(.i2<9iki<1emulai 6ika An2a be(minat untuk men'a2i pen+emban Blank n LinuxB silahkan membuat akun ba(u 2i situs pen+emban+an Blank n Linux yaitu httpC<<2e3.blank-nlinux.-(.i2 2an be(+abun+ 2i milis pen+emban+ Blank n Linux 2i blank-n7 2e3D+--+le+(-ups.c-m. An2a bisa memilih men'an2i salah satu 2a(i tim yan+ 2isebutkan 2i atas. K-nt(ibusi 2a(i An2a san+at 2ipe(lukan a+a( Blank n Linux bisa men'a2i lebih baik.

1"%

Ti2ak pe(lu men'a2i se-(an+ yan+ ahli pem(-+(aman untuk 2apat be(k-nt(ibusi 2i Blank n. Be(a+am kalan+an 2a(i be(a+am lata( belakan+ keahlian 2ibutuhkan 2i p(-yek Blank n. A2a be(a+am bi2an+ yan+ masih ha(us 2ike('akan 2i Blank nB mulai 2a(i ka(ya7ka(ya seni yan+ masuk 2i Blank n hin++a st(ate+i 2an implementasi pemasa(an Blank n 2i masya(akat. Tim Pen+emban+ Blank n pe(caya bah9a masih banyak masya(akat In2-nesia yan+ memiliki kein+inan untuk 2apat men'a2i ban+sa yan+ be(2ika(iB mampu be(2i(i 2i atas kaki sen2i(iB tanpa ha(us memba'ak hasil ka(ya -(an+ lain. Tim Pen+emban+ Blank n pe(caya bah9a An2a a2alah salah satu 2i anta(anya.

15.,. +im Pengem!ang BlankOn $ 3ote

Mene/e 3ilis ,ahman Aus(i A:tian +im Pemaket &up(iya2i 4K--(2inat-(5 A2nan Kash-+i Ab2 A@is =s K-kabielAl:ian 1ahyu22in ,amli a.k.a .-t-?, ,iky )ah(i ;asibuan 1uhamma2 Ab2ul 1a'i2 Yaenal Akhma2 ,i:ai &im-n lilin+ +im -esenian =isha aka Pin+sut Kukuh &ya:aat aka ch-2 4ik-n5 Tabah A(i9iyant- 4=allpape( &a'a2ah5 +im 4aminan -ualitas A2(ianus A-@a aka a@-y 4k--(2inat-(5 BaihaXi #an2e@ &yah(ul Ichank A(i: &yamsu2in A+il Bayu &a+ita +im Dokumentasi Ainul;akim &ak(a &eman+at ,e2a Aulia &epti &.

1"5