POJAM I PREDMET PORODINOG PRAVA Brano pravo je dio porodinog prava, pa su njegova obiljeja nuno odreena obiljejima porodinog

g prava kao cjeline. Porodino pravo, moe se posmatrati kao grana prava i kao nauna disciplina. Kao grana prava porodino pravo je skup pravnih normi koje ureuju porodicu i odnose izmeu lanova porodice koji nastaju izmeu branih i vanbranih partnera, izmeu roditelja i djece i ostalih srodnika. Pravne norme koje ureuju ove odnose su uglavnom kogentne prirode. To je posljedica znaaja ovih odnosa, kako za pojedince tako i za drutvenu zajednicu. Pri pravnom ureenju porodice i porodinih odnosa moraju se uvaavati promjene koje nastaju u njima. Drutvene i ekonomske promjene takoer imaju za posljedicu promjene u pravnom normiranju ovih odnosa. Porodino pravo je nauna disciplina koja se bavi prouavanjem pravnog ureenja porodice i porodinih odnosa, te sistematizacijom i objanjavanjem pravnih normi. Ova nauna disciplina ima znaajnu ulogu u razvoju pojedinih porodino-pravnih ustanova. Stavovi zauzeti u nauci u velikom broju sluajeva iniciraju izmjene zakonskih rjeenja, njihovo usavravanje i usklaivanje sa zahtjevima prakse i izmijenjenim drutvenim uslovima i odnosima. Pravna nauka moe ostvariti pozitivan utjecaj i na sudsku praksu. Tumaenjem pojedinih ustanova doprinosi se otklanjanju sporova, odnosno ujednaavanju sudske prakse, to je jedan od preduslova pravne sigurnosti graana. Porodica se esto odreuje kao osnovna delija drutva ili kao jedna od najsloenijih grupa. Porodica je odreena i u meunarodnim i evropskim ugovorima i dokumentima: - Univerzalnoj deklaraciji o pravima ovjeka - Meunarodnom paktu o graanskim i politikim pravima - Meunarodnom paktu o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima - Evropskoj socijalnoj povelji Konvencija o zatiti ljudskih prava i osnovnih sloboda garantuje pravo na potovanje porodinog ivota. Svi su ovi ugovori doneseni 70ih godina prolog vijeka. Nesporni su znaaj i uloga porodice u ivotu i njenih lanova pogotovo maloljetne djece. Potvrda stava o porodici kao sloenoj drutvenoj grupi je u injenici da ona obuhvata brojne odnose u koje stupaju njeni lanovi meusobno, isto tako i sa tredim osobama, koje nisu lanovi porodice i sa dravnim organima. Poto je sastavni dio drutva, porodica se mijenjala zajedno s njim, po zakonima koji odreuju njegov razvoj. Dananja porodica se bitno razlikuje od one koja je postojala ranije. Promjene su nastupale i u ureenju porodice i porodinih odnosa. Od iroke porodice koja je obuhvatala srodnike, preobrazila se u malu porodicu koja obuhvata roditelje i djecu o kojoj se oni staraju. U savremenom pravu se naputa razlikovanje izmeu porodica s obzirom na osnov njihovog nastanka, pa lanovi porodice imaju ista prava i dunosti bez obzira na to je li porodica nastala raanjem djece u braku ili u vanbranoj zajednici. Izjednaavanje se ne odnosi i na brak i vanbranu zajednicu, odnosno faktiku zajednicu ivota ene i mukarca. Nae pravo je u potpunosti izjednailo vanbranu porodicu sa branom, a vanbranoj zajednici je priznalo odreena dejstva braka. U evropskom pravu i praksi se zatita prua porodici bez obzira na osnov njenog nastanka. Izmeu vanbrane zajednice i vanbrane porodice, pravi se jo uvijek jasna razlika. Reforme u savremenom porodinom pravu, kako unutranjem pravu tako i u evropskom pravu, uinjene su i u vezi sa priznavanjem mogudnosti sklapanja braka osobama istog spola.

Odreene promjene su uinjene i vezano za mogudnost registrovanja podataka o novom spolu. U uporednom pravu su promjene prisutne i u vezi s uslovima za punovanost braka. Znaajne promjene su izvrene i vezano za ustanovu razvoda braka, te uvoenjem mogudnosti sporazumnog razvoda. Nae pravo je slijedilo sve navedene trendove, osim priznavanja mogudnosti sklapanja braka ili zajednice ivota osobama homoseksualne orijentacije. Za osobe koje su promijenile spol, ne postoji zabrana sklapanja braka s osobom razliitog spola u odnosu na njihov novi spol. Interes djeteta je postao rukovodedi kriterij pri ureenju odnosa roditelja i djece. Karakteristika savremenog ureenja ovih odnosa je stavljanje teita na prava djeteta koja mu se priznaju prema roditeljima i ureenje svih odnosa i rjeavanje sporova uvaavanjem najvieg i najboljeg interesa djeteta. U interesu djeteta je uvedena i ustanova roditeljskog staranja, u kojoj je teite na odgovornostima i obavezama roditelja prema djeci. Znaajno je reformisana i ustanova usvojenja.I ovdje se zakonodavci uglavnom rukovode interesom djeteta. U naem pravu je maksimalno uvaen i zatiden interes djeteta, uvedena je ustanova roditeljskog staranja. Izostalo je normiranje uslova i posljedica medicinski pomognute oplodnje. Ustanova starateljstva je dijelom izmijenjena. U naem pravu ne postoji mogudnost izbora izmeu razliitih reima zatite onoga koji de najvie odgovarati osobi kojoj se zatita prua. Porodica je u naem pravu definisana kao ivotna zajednica roditelja i djece i drugih krvnih srodnika, srodnika po tazbini, usvojilaca i usvojenika, i osoba iz vanbrane zajednice ako ive u zajednikom domadinstvu. Definicija ovakve proirene porodice je bila sadrana i u PZ RbiH: Porodica je ivotna zajednica roditelja i djece i drugih srodnika, a ona je preuzeta u PZ Republike Srpske. Da bi se neko smatrao lanom porodice, nije dovoljno da ivi u zajednikom domadinstvu, ved je potrebno da se radi o osobama izmeu kojih postoje, po ovom zakonu, meusobna prava i obaveze. OBILJEJA PORODINOG PRAVA Osnovno obiljeje porodinog prava, po kojem se ono razlikuje od graanskog prava jeste to to je vedina porodinopravnih odnosa normirana kogentnim odredbama. Znaaj odnosa u koje stupaju lanovi porodice zahtijevaju da zakonodavac uredi materijalne i formalne uslove za njih nastanak, njihova dejstva i prestanak, bez ostavljanja mogudnosti samim subjektima ovih odnosa da ta pitanja ureuju drugaije. Onda kada se nede dovesti u pitanje ostvarenje drutvenog interesa, zakonodavac ostavlja mogudnost branim i vanbranim partnerima, odnosno roditeljima, da svo ja prava i obaveze urede drugaije od naina njihovog ureenja u zakonu, ili da se opredijele za jednu od alternativa ostavljenih u zakonu. Naelo autonomije volje i mogudnost sporazumnog ureenja odnosa prisutni su u oblasti imovinskih odnosa lanova porodice, dok su iskljueni u ureenju linih odnosa. Lini odnosi su brojniji i znaajniji od imovinskih odnosa, po emu se porodino pravo takoer odvaja od graanskog prava, iji su predmet imovinski odnosi. Izmeu imovinskih odnosa koji su predmet graanskog i onih koji su predmet porodinog prava, postoji razlika: porodinopravni imovinski odnosi nisu u prometu, nisu robnonovane prirode, ved su iskljuivo vezani za linost lanova porodice i slue boljem i uspjenijem

ostvarivanju njihovih linih odnosa. Karakteristika porodinopravnih odnosa je i to to su njihovi subjekti samo fizika, a ne pravna lica. Da bi se postalo subjektom porodinopravnog odnosa, dovoljna je njegova pravna sposobnost. Od graanskog prava porodino se razlikuje i po sankciji koja se primjenjuje na subjekte porodinopravnih odnosa. Dok je u graanskom pravu sankcija direktna i imovinske je prirode, u porodinom pravu je sankcija posredna i neimovinske je prirode. Subjekti ovih odnosa se ne mogu sudskom odlukom obavezati na odgovarajude ponaanje, kako na injenje, tako ni na neinjenje. Sankcija moe biti razvod braka, ukoliko je ponaanje branih partnera dovelo do teke poremedenosti branih odnosa, odnosno preuzimanje odgovarajudih mjera prema roditeljima radi zatite prava i interesa djeteta. IZVORI PORODINOG PRAVA DIREKTNI IZVORI -Su pravna pravila koja ureuju porodicu i porodine odnose. U savremenom pravu se ova pravila javljaju u pisanom obliku. Pisana pravna pravila su osnovni izvor i naeg porodinog prava. Domadi propisi su sadrani u ustavima, zakonima i podzakonskim aktima. U posljednje vrijeme izvor porodinog prava su i brojni meunarodni ugovori u oblasti ljudskih prava. Ovi instrumenti o ljudskim pravima, po karakteru globalni ili regionalni, prema Aneksu I Ustava BiH se primjenjuju u BiH, a prema Aneksu Ustava FbiH imaju pravnu snagu ustavnih odredaba. POSREDNI (SUPSIDIJARNI) IZVORI Radi se o sudskoj praksi, pravnoj nauci i obiaju, koji u naem pravnom sistemu nisu formalni izvor prava, pa ni porodinog. Svi oni nemaju isti znaaj i utjecaj za nae porodino pravo. Sudska praksa nije i ne moe biti formalni izvor prava, jer sudovi sude samo na osnovu zakona, odnosno pisanih pravnih pravila sadranih u domadim i meunarodnim aktima. Njegov prvi zadatak je da pronae odgovarajudu pravnu normu koju de primijeniti u konkretnom predmetu. Sud nije ovlaten stvoriti vlastito pravilo kojim bi zamijenio zakonsko. Prije primjene pravila, sud mora primjenom odgovarajudih metoda tumaenja, odrediti smisao norme, kako bi je mogao na najbolji nain primjeniti na konkretan sluaj. Tei je zadatak pred sudom onda kada treba da primjeni i protumai pravnu normu koja je formulisana u obliku pravnog standarda. Takvih normi u porodinom pravu je mnogo. Sud cijeni stanje odnosa i pronalazi rjeenje koje de najvie odgovarati konkretnom odnosu i najbolje zatiti interes njegovih uesnika. Pravni standardi su naprimjer: interes djeteta, grubo i nedolino ponaanje, naroito opravdani sluajevi, teka i trajna poremedenost branih odnosa. Neujednaena sudska praksa dirketno ugroava pravnu sigurnost i jednakost graana. Ujednaavanju sudske prakse doprinose naelni stavovi o pitanjima koja su od interesa za primjenu federalnih zakona, koji se zauzimaju na proirenoj optoj sjednici Vrhovnog suda Federacije. Do ujednaavanja sudske prakse dolazi i pod utjecajem odluka viih sudova, donesenih po albi (kao redovnom pravnom lijeku) i vanrednim pravnim lijekovima protiv presuda niih sudova. Nii sudovi iju odluku vii sud po uloenom pravnom lijeku preinai zboh pogrene primjene materijalnog prava, uvaavaju pravna shvatanja i stavove vieg suda, kako bi izbjegli da im te odluke budu preinaene. Prihvatanje i pridravanje stavova viih sudova u

praksi niih sudova, faktiki ini njihove odluke izvorima prava. To pogotovo vai za stavove i odluke Vrhovnog suda FbiH, kojih se u praksi nii sudovi redovno pridravaju. Sudska praksa u naem pravnom sistemu nije izvor prava. Sada smo puno blii angloamerikom pravu. Sudska praksa je kod nas faktiki, a ne i formalni izvor porodinog prava. Uloga sudske prakse je znaajna i u popunjavanju pravnih praznina. Deava se da se, i pored koritenja pravnih standarda o utvrenom injeninom stanju zakon ne govori izriito. Tada je na sudu obaveza da pronae odgovarajudu pravnu normu, ijom de se primjenom popuniti praznina. Sud time ne stvara pravo, jer njegova odluka nije obavezujuda za sudove koji budu odluivali u slinim situacijama. Odluke sudova u kojima se odstupa od ranije prakse i zauzimaju ovakvi novi stavovi utjeu na zakonodavca u smislu promjene zakonskih rjeenja. Pri donoenju novih zakona uvaavaju se ovakvi stavovi, koji su se ved pokazali kao opravdani i pravini. Tako sudska praksa inicira izmjene i dopune zakona. Zbog svega navedenog, sudska praksa se moe smatrati supsidijarnim ili posrednim izvorom porodinog prava. Isto to vai i za praksu upravnih organa. To se, ne moe redi za pravnu nauku i obiaj. Pravna nauka nema direktan utjecaj na stvaranje prava. Ved samo ostvaruje posredan utjecaj na zakonodavca i sudsku praksu, i utjee na druge izvore. Rezultati do kojih dolazi nauka pradenjem primjene zakonskih odredaba u praksi, u velikom broju sluajeva utjeu na zakonodavca pri donoenju novog zakona, odnosno izmjeni i dopuni vaedeg zakona. Predlaganjem savremenijih i boljih rjeenja slijedi i kao rezultat izuavanje pojedinih ustanova uporednog i evropskog prava. Ovi prijedlozi do sada su kod nas imali znaajnu ulogu pri unoenje u porodino zakonodavstvo rjeenja koja su unaprijedila ureenje brojnih ustanova. Izuavanjem pojedinih ustanova pravna nauka ostvaruje pozitivan utjecaj na sudsku praksu. Stavovi koji se zauzimaju u pravnoj nauci i miljenja pravnih teoretiara nisu obavezujudi za sudove; sudije ih mogu, ali i ne moraju uvaavati u praksi. Obiaj odnosno obiajna pravila u naem pravnom sistemu nisu ni supsidijarni izvor prava. U nekim pravnim sistemima obiajno pravilo ima taj karakter, a tako je bilo i u naem pravu do donoenja Porodinog zakona iz 1979.god. Obiaj je supsidijarni izvor samo onda kada zakon upuduje na njegovu primjenu u rjeeavanju konkretnog pravnog odnosa. Ovakvo upudivanje na primjenu obiaja bilo je prisutno u Osnovnom zakonu o braku, koji je vaio u bivoj SFRJ, pa i u BiH. Ovaj je zakon samo u jednom sluaju normirao mogudnost primjene obiajnih pravila: sud je mogao dozvoliti zakljuenje braka djeci brade i sestara, odnosno brade i sestara po ocu ili majci, ako se to ne protvi obiajima kraja u kojem oni ive. U zakonodavstvu BiH, odnosno entiteta, ova odre dba nije preuzeta tako da on nije izvor prava. NAELA PORODINOG PRAVA Iz odredaba meunarodnih ugovora i naih ustava, mogu se izvesti ustavna naela koja vae za ureenje porodice i porodinih odnosa u domadem pravu. To su: - Naelo zatite porodice - Naelo zatite djece - Pravo na brak i zasnivanje porodice - Uklanjanje diskriminacije i

- Pravo na potovanje porodinog i privatnog ivota Zatita porodice je normirana u Ustavu FbiH i Ustavu RS normira se takoer da porodica ima posebnu zatitu. U ustavu se ipak insistira na potrebi pruanja zatite upravo porodici. Time se hode obavezati svi dravni organi, drutveni organi i slube na preduzimanje svih mjera u cilju jaanja porodice i njene stabilnosti. Obavezu pruanja zatite porodici normiraju: - Univerzalna deklaracija o pravima ovjeka - Meunarodni pakt o graanskim i politikim pravima - Meunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima - Evropska socijalna povelja Obaveza drave da osigura zatitu porodice je normirana u Porodinom zakonu Federacije BiH i PZ Republike Srpske. Porodini zakon FbiH pruanje strune pomodi, te rjeavanje sporova izmeu njih i u ostalim sluajevima poremedenih porodinih odnosa stavlja u nadlenost centra za socijalni rad. Porodini zakoni FBiH i RS-a u potpunosti ureeuju porodicu i porodine odnose i predstavljaju osnovni izvor porodinog prava. Na isti nain je ova oblast bila ureena i u ranijim Porodinim zakonom 1979.god.,koji se u FbiH primjenjivao do kraja 2005.god.,a u Republici Srpskoj do septembra 2002.god. Do 1979 izvor porodinog prava su biili savezni zakoni zakoni FNRJ, odnosno SFRJ. Radilo se o posebnim zakonima (Osnovnom zakonu o braku, Osnovnom zakonu o odnosima roditelja i djece, Osnovnom zakonu o usvojenju, Osnovnom zakonu o starateljstvu, koji su vai li na podruju cijele tadanje Jugoslavije. Ustavnim amandmanima iz 1971.god., oblast porodinog prava prenesena je iz nadlenosti drave republika i pokrajina. U BiH je 1979.god.,donesen jedinstveni Porodini zakon, koji se uz manje izmijene primjenjivao skoro etvrt vijeka. POJAM I PREDMET BRANOG PRAVA Brano pravo je dio pozitivnog prava. Kao pravna grana, brano pravo je skup pravnih normi koje ureuju brak i odnose u braku. Odredbe branog prava normiraju: - Materijalne i formalne uslove za sklapanje braka - Dejstva braka - Naine prestanka braka - Uzroke i postupak njegovog ponaanja - Uzrok, naine pokretanja i postupak razvoda - Te dejstva prestanka braka Odredbe koje ureuju izdravanje partnera situirane su u okviru dejstava braka, dok se odredbe o imovinskim odnosima razmatraju kao imovinska dejstva braka. Predmet normiranja branog prava je i vanbrana zajednica. Pravne norme koje ureuju ove odnose su uglavnom kogentne prirode. Ovim strogim odredbama su normirani materijalni i formalni uslovi za sklapanje braka, prava i obaveze branih partnera, prestanak braka i posljedice prestanka. Oni odnosi ije ureenje sporazumom branih partnera nede znaiti povredu naela, mogu se normirati dispozitivnim pravnim normama, odnosno pri njihovom ureenju se moe uvaiti autonomija volje subjekata branih partnera. To su neka od dejstava braka line prirode i imovinska dejstva, koja brani partneri mogu urediti u skladu sa svojim potrebama.

Ostavljena im je sloboda izbora izmeu jedne od alternativa normiranih zakonom , dok su pri ureenju drugih linih prava i imovinskih odnosa, ogranieni sami se opredjeljuju za rjeenje koje im najvie odgovara. Dispozitivne zakonske odredbe primijenit de se, tek ako nije postignut sporazum koji drugaije ureuje taj odnos. Svi odnosi branih partnera nisu ureeni u Porodinom zakonu, ved su odredbe o njima sadrane u zakonima u drugim oblastima prava. Ove odnose ureuju propisi radnog, socijalnog, penzionog, nasljednog, krivinog prava i dr. Kao nauna disciplina brano pravo se bavi prouavanjem pravnog ureenja braka i branih odnosa, svih pitanja koja se tiu braka, koja su ureena u Porodinom zakonu. U teoriji se ove odredbe tumae to doprinosi ispravnijem shvatanju i primjeni ovih odredaba u praksi. Predmet branog prava jesu brak i brani odnosi. Subjekti ovih odnosu sa fizike osobe. Status branog partnera moe stedi osoba koja je poslovno sposobna. Pod odreenim uslovima, brak moe sklopiti maloljetna osoba, odnosno osoba koja je nesposobna za rasuivanje. Poslovna nesposobnost branog partnera moe dovesti do ponitenja sklopljenog braka. Gubitak poslovne sposobnosti u toku braka nede automatski dovesti do njegovog prestanka, ved moe biti razlog teke i trajne poremedenosti branih odnosa, zbog koje se moe traiti razvod braka. IZVORI BRANOG PRAVA Formalni izvori branog prava su pisana pravila koja ureuju brak. Sadrana su u domadim i meunarodnim ugovorima. Od domaih akata izvori branog prava su ustavi i zakoni. Akti su direktni izvori branog prava. Karakter posrednog (supsidijarnog) izvora branog prava ima sudska prava, a odreeni znaaj ima pravna nauka. USTAVI Ustav BiH i FbiH nemaju posebne odredbe koje se odnose na brak i odnose izmeu branih partnera. Oni su ipak izvori branog prava zato to se u njima, mau ljudskim pravima i osnovnim slobodama, navode i ona koja se tiu braka i odnosa koji nastaju njegovim sklapanjem. U Ustavu BiH, ove oblasti odnosa se tie pravo na brak i zasnivanje porodice, zabrana diskirminacije i pravo na privatni i porodini ivot. Ustav FBiH normira zabranu svake diskriminacije i pravo na privatnost. Ustav Republike Srpske normira da se brak i odnosi u braku i porodici ureuju zakonom. MEUNARODNI UGOVORI Najvaniji su oni koji normiraju pravo na brak i zasnivanje porodice, pravo na potovanje porodinog i privatnog ivota, te zabranu, odnosno uklanjanje diskriminacije. Evropska konvencija o zatiti ljudskih prava i osnovnih sloboda priznaje pravo na brak i zasnivanje porodice. Univerzalna deklaracija o pravima ovjeka normira pravo na brak i zasnivanje porodice, ravnopravnost branih partnera i mogudnost sklapanja braka samo uz slobodan i potpun pristanak osoba koje stupaju u brak. Meunarodni pakt o graanskim i politikim pravima. Konvencija o eliminisanju svih oblika diskriminacije ene. U Protokolu broj 7 Evropske konvencije o zatiti ljudskih prava i osnovnih sloboda Konvencija o zatiti prava svih radnika

Meunaroda konvencija o zatiti rava radnika migranata i njihovih porodica. ZAKONI Zakoni koji su izvor branog prava se pojavljuju kao osnovni i dopunski izvori. Osnovni izvor je Porodini zakon Federacije BiH, koji u potpunosti ureuje brak njegov nastanak, dejstva, prestanak i posljedice prestanka. U zakonima koji su dopunski izvori ureuju se samo neki aspekti odnosa branih partnera. To su: - Zakon o matinim knjigama - Zakon o linom imenu - Zakon o dravljanstvu BiH i FbiH - Zakon o vlasnikopravnim odnosima - Zakon o nasljeivanju - Zakon o notarima - Zakon o parninom postupku - Zakon o vanparninom postupku - Zakon o izvrnom postupku - Zakon o upravnom postuku - Zakon o osnovama socijalne zatite, zatite civilnih rtava rata i zatite porodice sa djecom - Zakon o pravima branilaca i lanova njihovih porodica - Zakon o pravima demobiliziranih branilaca i lanova njihovih porodica PODZAKONSKI AKTI Izvori branog prava su podzakonski akti na ije je donoenje Porodinim zakonom obavezan federalni ministar rada i socijalne politike, a tiu se postupka posredovanja. - Pravilnik o uvjetima koje mora ispuniti fiziko i pravno lice ovladeno za posredovanje izmeu branih partnera prije pokretanja postupka za razvod braka - Pravilnik o osnovnim elementima koje mora sadravati struno miljenje o postupku posredovanja prije pokretanja postupka za razvod braka NAELA BRANOG PRAVA Izvedena su iz naih ustava, meunarodnih ugovora i Porodinog zakona: - Pravo na brak (naelo monogamije i heteroseksulanosti i slobodnog stupanja u brak) - Ravnopravnost branih partnera i potovanje privatnog i porodinog ivota Pravo na brak uglavnom se zasniva na naelima monogamije, heteroseksualnosti i slobodnog stupanja u brak. Pravo na brak normirano je u Ustavu BiH. U nizu meunarodnih ugovora pravo na brak je priznato samo u korist dvije osobe razliitog spola. Dozvoljeno je sklapanje samo monogamnog heteroseksualnog braka, ali ne i poligamnog. U uporednom pravu je opdeprihvaden monogamni, dok je poligamni zadran samo u manjem broju pravnih sistema. Tek u posljednje vrijeme poinje se legaliz ovati homoseksualni brak. Pravo na brak priznaje se punoljetnim, brano zrelim enama i mukarcima. U Evropskoj konvenciji o zatiti ljudskih prava i osnovnih sloboda pravo na brak priznaje se enama i mukarcima u vrijeme brane zrelosti.

Univerzalna deklaracija o pravima ovjeka se normira da punoljetni mukarci i ene, bez ikakvih ogranienja u pogledu rase, dravljanstva ili vjere, imaju pravo sklopiti brak. - Meunarodni pakt o graanskim i politikim pravima - Konvencije o eliminisanju svih oblika diskriminacije ene U svim ovim ugovorima se pravo na brak vee za tradicionalni monogamni brak izmeu osoba suprotnog spola, priznaje se eni i mukarci. Nacionalna prava detaljno reguliu vrenje prava na brak, normirajudi formalne i materijalne uslove za njegovo sklapanje. Uslovi koji se normiraju su bioloke, socijalne i psiholoke prirode. Porodini zakon je normirao mogudnost sporazumnog razvoda braka i razvoda braka po zajednikom prijedlogu. PZ BiH, kada su u pitanju brakovi sa maloljetnom djecom, dop utao je mogudnost samo zajednikog traenja razvoda braka, a ne i razvoda braka bez utvrivanja brakorazvodnih uzroka. Ako je u pitanju razvod branih partnera koji nemaju maloljetne djece, usvojene djece i djece nad kojom je produeno roditeljsko pravo, zakonodavac je predviao sporazumni razvod braka bez ikakvih ogranienja. U savremenoj pravnoj teoriji postoje razliita miljenja o opravdanosti sporazmnog razvoda braka. Oni koji zagovaraju prihvadanje i normiranje sporazumnog razvoda braka, istiu itav niz prednosti u odnosu na razvod braka po tubi. Protivnici ovog miljenja istiu da sporazmnim razvodom bez ikakvog ogranienja brak gubi svoj smisao: sudbina braka zavisi iskljuivo od volje branih partnera.