ENTRETIEN 18 Narat 1 : Ok, je comprends, m gen yon kesyon pou ou, map pale ak mesye a kap pale lap

transfere l bay ANA; etan done ou di ke sa pa depann de ONG, sa depann de ki moun ? Narat 2 : Jan m di w lan se nan kad yon etid, se etid ANA, se yon etid ki pral prezante ak inivsite, se yon rechch li prezante avk inivsite Narat 1 : Se yon etid li pral prezante, etan done ke l etid sa a vin reprezante ak inivsite a men : qui cela nous aboutit nous-mme? Narat 2 : Jan l di l lan donk rechch l l fin reprezante l ak inivsite a, gen yon jijman ke yap pote sou li, gen yon jijman yap pote moun ki responsab yo,men sepandan tal a li te sa li tap travay avk d ONG, li menm tou li gen opinyon l, pwopozisyon l pa rap a istwa fason jan ONG a bay asistans se sou lap f rechch la tou men se pou kesyon men se plis nan kesyon lojman bagay sa yo. Donk il se peut que rechch lian prezante tou bay yon seri de ONG, devan yon seri de ONG ki kapab amelyore fason ke yo bay asistans yo isit an Ayiti e pett pou lt peyi. Narat 1 : Jiska prezan je ne comprends pas cet histoire la Narat 3 : Eske se a tit de benevola oubyen sou kisa rechch la baze ? Narat 2 : non se pa a tit benevola Narat 3 non, se pa ou menm mwen adrese m dirkteman a madam nan ; wap di nou si se a tit de benevola ke nap f rechch la oubyen wap di nou wap f yon rechch nan kad inivsit, wap di nou sou kisa rechch la baze ou konprann wap f yon rechch nan kad ou mwen ta dwe gen d plan pou di men sou kisa map f rechch la ou konprann ; la yap w yap ede w a tl bagay ou vin abouti men si ou pran yon espransyon de fason banal m panse rechch la li pap reyisi Narat 2 : Li pap yon kisa ? Narat 3 : Li pap yon reyisit jan m ta anvi panse l la m pa konnen, nou byen konprann dam nan ! m panse li ta dwe gen yon seri de plan ke l mete an evidans jis pou ou abouti a yon rechch de sa w f mete plan rechch la ou konprann, espoze byen ou w sa m di w la,de rechch la diran de etid men sou sa, mwen se etiyan nan tl domn a linivsite men poukisa m vle f rechch, men poukisa m vle konnen, men poukisa m w l. Narat 2 : Mwen di tout sa la a dj sa k f m pa di yon seri de detay m f se paske sa gen plis rap ak inivsite a ke moun ki patisipe, moun ki bay opinyon yo de rechch la sak pouse tout moun, non gen yon seri de detay ki gen plis rap ak inivsite a tankou m prezante l m di w se jis yon rechch sou kesyon kman e sitou ki te baze sou tranbleman de t sa a ki te pase an Ayiti a, donk gen d kesyon kap poze avk nou menm ki rap sitiyasyon avan tranbleman de t a e sitiyasyon apr tranbleman de t a e kman nou f e kman nou f apr tranbleman pou nou rekanpe ank. Donk se sa an ki ap f proj reyinyon an men se opinyon nou nap bay sou sa. Narat 4 : Men pou m bay opinyon m sou sa f m konnen sa kap ft la, m pa w sa kap ft la Narat 2 :Mwen esplike w mwen di w se yon bagay ki pra l prezante bay inivsite

Narat 4 : Laisse vous dire, l bagay pral prezante ak inivsite a day : Quand on parle de luniversitaire on parle dHati; paske yon inivsit gen dwa kanpe se sl an Ayiti kip a gen bagay sa a, an erp, an amerik, peyi gen dwa gen yon pwoblm se inivsit a yo rele men aktylman se pou la premy fwa a 64 an daj, ou w nou tande gen yon rechch kap ft abitan nan zn nan pou ke yal reprezan te l nan inivsite an Ayiti, day nou gen yon inivsite ki an krakin krakan, nou gen yon inivsit ki pap menm panse ak pwp tt pa yo, alevwa pou nou menm Narat 2 : al mwen genyen repons avk sa ou di an s ke ou pa, isit tou nou pa gen d moun kap deside pou sa egzanp : tande byen sa map di w la l ou pran yon ONG tankou CARE, ske se manb gouvnman an ki responsab li. Se vl yo ye. A bon m di w moun sa yo se vl yo ye Non tande sa map di w la l ou pran yon ONG tankou CARE ske se Ayisyen ki responsab li donk se tout af nmal pou w ke se yon seri de lt kap f rechch la, pett sa ka rive gen etidyan Ayisyen ltb tou kap f rechch pou sa tou ou konprann sa m di w la Narat 4 : Nou menm nou pa gen yon baz, inivsite an Ayiti pa gen yon baz pou sa wp di la yo, se la a m vle vin av w inivsite an Ayiti bag en baz sa yo ou di la a. Narat 5 : Ekoute an nou senplifye deba a epi pou nou avanse ladan l, madam ANA li la li te yon premy antrevi dj maten an li f sa yo rele sibdivizyon de gou pou yo, li gentan rankontre avk yon ekip medam ki f d pwopozisyon, a pwopo de pwopozisyon sa li koze avk yo ki ba l d repons, gen repons ke l tande gen bagay li bay repons lan limedya e konsa tou genyen li pa gen repons sa yo. E li konnen Ayiti enpe, li viv ape pr de 2 zan avk yon ONG an Ayiti, li te travay ansanm av l men li se yon etidyan li nan yon inivsite o zetazini konye a rechch li genyen pou l f se vini chita ansanm avk popilasyon an 1) Pou l konnen yo tap viv avan tranbleman de t a e apr tranble man de t a kisa yo f pou yo kanpe tt yo pou kontinye reziste jounen jodi a, si w te jwenn yon, si w te jwenn yon d ske ou te satisf ak d sa e kman ou te jwenn d sa a ; ske d sa a yo te ba ou, ske se yon d ki te ale egzakteman o nesesite ke w te genyen an se sa lap chche. Kesyon : Men pou ki moun lap chche l lan? M pale w se inivsit kap f rechch kounye li di w sa l genyen, tout sa ke l kounye a li menm apr li pral prezante li avk inivsite kote li ye a, kounye a sa ka pmt l l prezante rechch sa a ke l genyen li pa di li menm li pral f yon entvasyon non, si tankou ta gen yon lt ONG pett ta gen yon katastwf ki nan peyi a oubyen ta dwe vin f yon entvansyon nan milye la ebyen si yo tcheke inivsite kote madam ANA ye a, yap w a popilasyon sa a; madam ana, inivsite sa gen d done de zn sa enben gen yon premye katastwf kip ase men kman moun yo te jwenn d li pat ale nan pwofi yo oubyen li pat ale egzateman na jan yo te panse a Kounye a si gen yon d kap vini men kman yo ka repati sa a paske l done son la e o jis se pa komsi yon pyj yon bagay ki mal di Narat 6: Banm poze yon kesyon mwen menm mwen se yon etidyan nan dwa, te gen yon group frans kite vin f rechch an Ayiti kite epapiye plizy etidyan mwen menm mwen te ladan l men se yon film yo ta pral f 12 janvye.

Narat 2 : Non se pa yon film sa se sont des donnees ke nap konekte sou pspektiv nou Mosyon : Lse madam nan reponn kesyon sa Non map bal pale men map f yonti rale pou nou Ana : se yon sistm inivsit ki ozetazini, se yon maj o zetazini pou f rech konsa, se yon sistm inivsit Narat 7 : ske se 10 depatman an oubyen se sl ou menm kap f rechch sa ANA : se sl mwen menm se chak etidyan konsa pou vin yon doktora ou bezwen f rechch pa ou se tankou si pou devni yon profes ou dwe f rechch pa ou menm jan, al sa se rechch pa m li lye a inivsite pa m se pa ki mande m f sa se mwen ki pwopoze f sa, se mwen kap depanse pou m vin an Ayiti se pou sa mwen vin an Ayiti e se pou sa mwen chwazi Ayiti Kesyon : se nan ki domn ? Rep. Ana : se nan achitekti ak gouvnman Narat 3 : Bon se pa grav, madam ANA vous avez la parole ANA : Non se te sa mwen ta vle tande istwa pa ou mwen pa vle pale twp m pito tande nou menm Narat 8 : Al istwa pa nou li ta vle tande a avan tranbleman de t kman ou tap viv e apr tranbleman de t a kman ou te ye, ske ou te resevwa d ? Narat 3 : m konprann tout sa yo ou vle di a, madam Ana mwen menm Fritz Mesoner avan tranbleman de t a pa la pwisans divin mwen tap viv byen , men apr tranbleman de t a m viv tr mal pa de kouran pa de dlo eksetera e ot, elatriye kay mwen kraze yo pran non m pou yo banm yon bagay y opa ban mwen l, non m soti pou yo ban mwen l y opa ban mwen l, mwen pa jwenn chak l map achte se avk bagay nan pch mwen se k nan pch mwen rale menm yon pens mwen te bezwen achte mwen achte yon pens Ana : Men poukisa ? Paske m te bezwen pens lan Ana : men poukisa yo pa ba ou ? Paske se vl yo ye, yap f biznis yap vann ou, ou menm ou chita lakay ou yap vann ou yo vann ou ! tout moun oblije dak ou pa ka pale si w pale li pap bon pou ou. Ana : Tout moun dak ak sa, poukisa ? Si w pale li pap bon pou ou Narat 2 : Nan sans li mande si tout moun dak a ske sa mesye Mesoner di a se sa ske tout moun dak av l

Mwe menm sa se opinyon pa m mwen pa di pou tout moun dak av l ou konprann sa se opinyon pa m antan key on viktim men sa m jwenn, sa se mwen kap pale, se Mezoner kap pale a paske mwen se yon se yon viktim Ana : Non mwen dak sa se opinyon l mwen ta renmen konnen ske tout moun dak Mesoner : Al chak moun ka w l fason pa yo Narat 2 : wi se sa mwen konprann, se sa wi m di a se sa wi Narat 9 : Bon mwen menm mwen tr jn mwen pat leve sapotiy, mwen vin sapotiy sa vle di paran m gen kay sapotiy men eta m vin w sapotiy ye a se pa kote pou moun ta viv, imajine w byen pou w se jn ou ye wap panse imajine w vakans pi f fakilte bay yon ti poz, wap viv san dlo san kouran, pa gen kb pa gen anyen men non ! li pa bon konsa jan nap viv la ANA : Li te konsa avan tranbleman de t ? Ah li pat konsa o paravan nou te jwenn ti kouran nou te konn jwenn ti bagay Narat 9 : Bon nou te konn jwenn, nou te konn jwenn ti kouran, nou te jwenn ti dlo nou tap viv yon jan men pou kounye la bagay yo dejenere ANA : Al te konn gen kouran anvan tranbleman de t a men kounye a pa genyen ? Pat konn genyen 24 sou 24 men nou te konn jwenn li souvan, nou te konn jwenn pou n distr n men kounye a la li pa bon menm sa vle di se pa viv wap viv la, se kouw yon moun ki nan for se prske konsa wap viv nan sapotiy pa gen wout pou vin se nan raje wap mache men kanmm anvan 12 janvye ou te konn jwenn ti bagay pou f men 12 janvye pase li kraze tout. Narat 10 : Mwen menm 2009 2010 se youn nan bagay ki fm plis mal paske 2009 mwen pdi manman m 2010 mwen pdi yon sl pitit gason m, kay mwen kraze se anba tant mwen menm map viv e se pa anyen km yon benefisy ke m pa oblije bay manti paske m te gen yon abri, abri a ou pa ka mete yon bagay ki vann 50 dola ladan l paske ng ap chire l yo pran l men m te benefisye yon abri slman mte benefisye kanmenm e apre sa pa gen anyen ki serye ladan l apre sa tout ng ou w la tout ka travay tout gen kouraj pou yo travay, menm l se granmoun yo ye tout ka travay bon mwen menm m ka travay nan tout soly cho a menm l m malad pa gen anyen ki serye ladan l.Peyizan nanpwen bt viv mal konsa pase plizy lt zn Mwen pdi 2 ftin apre Bondye, m pdi manman m m pdi pitit mwen pa gen ki serye, m pa benefisye anyen yo ba w abri gen ng zong li file li gen dwa pase li annik chire l, yon sl jou la li kraze kat yon sl kou, km kay wi yo ba ou l, km kay yo ba ou l epi se ou ki svi km mach eskalye pou yo pase pou yal pran kb la Narat 11 : Al tankou madam Ana di li dj ske avan l yo tap vin ba ou abri sa ske yo te chita av w? Chita pale av w ! moun nan annik ap f yon bagay li di w kman ou rele ou di Ti Py, kman ou rele Tijak epi li pran non l apre sa yo met yon moso papye nan lari a yo di w non ou soti yo bw yon kay epi kay la ou depanse yon pil lajan ladan l lajan pou ta f yon pys kay. Mwen w lage yon bann abri dy senmity a ltb a se peye yap peye pote l. Bon pandan map di sa gen moun si yo te jwenn li li

tap f yo byen men gen moun ki pa jwenn li ditou menm yon ti diri yo tap bay apre tranbleman de t gen moun ki jiskaske ti diri sa fini yo pa jwenn anyen menm Narat 12 :Al sa se son fason yo te ban nou li men madam Ana li menm li ta renmen konnen e kounye a kisa nou f nou menm pou nou kontinye egziste, kisa nou f pou nou kanpe tt nou Narat 13 : Ebyen kisa pou f pou kanpe tt ou l ou jwenn ou pran l ou pa jwenn ou pa pran, sa vle di l moun nan gen timoun ltb li ka ede l se sa slman ou genyen apre sa pa gen anyen isit ank Narat 14 : Kesyon an toujou menm kesyon an li tou rete menm kesyon an sof ke m ta renmen komsi, si nou vle nou ka presize si nou pwopriyet oubyen lokat anvan tranbleman de t a nou ka kontinye reponn kesyon an Narat 15 : Tout moun ki la te sanse pwopriyet mwen menm m potko pwopriyet men pa yon mou ki tap nan lari sa vle di m te sanse yon pwopriyet ou ye monch tranbleman de t pase tout t yo rete la ou toujou pwopriyet Mosyon : pwopriyet ou ye monch tranbleman de t pase tout t yo rete la pou ou, ou toujou pwopriyet paske pa gen yon moun ki ka vin pran t ou se nan espas la wap viv ou toujou pwopriyet rs e demr Narat 16 : Gen lt moun kap bay ide yo ? Narat 17 : Fas a dezas la ravaje peyi Dayiti l ou f etid avanse sou peyi a menm wap gade ou w se yon peyi ki kraze, l yon moun wap antre pt wap w se yon peyi ki kraze paske gen ankt ki evalye a tan de milyon dajan anpil ankt, moun yo sibi kounye a vre apre tranbleman de t a se pa rap a konesans entlktyl yo ou konprann! Fason moun nan genyen, fason moun nan antann pou l achte yon bagay e revann li ki f kelke choz rive l ou konprann! Se fason sa moun yo te viv gen moun nan ki gen moun ltb ki ba l d oubyen moun nan ap travay nan leta tou ki f l jwenn pou l viv men si moun nan pap travay tou nan leta tou yo met tt yo ansanm pou yo viv an komen ou konprann se konsa yo viv paske menm l yo di w ou peyi fin kraze depi gen vi pa ka gen mouri ske ou konprann moun yo ap chache fason pou yo viv kanmenm. Paske depi gen dlo gen lavi, avan tranbleman de t peyi te konstwi tr byen m pa ka di byen byen byen men l te tr byen pi miy pase jan l ye la sa k te gen kay li kit e gen machin li sa k pat genyen pat genyen l men l tap viv kanmenm men se apre l tranbleman de t a pase li kraze li brize vin gen tout bagay sa yo,kounye a si gen yon bagay ki vin ft moun nan moute kay li oubyen si gen yon bagay anfas li kite ft kounye a lap viv sou yon lt vi Narat 18 : Tal a mesye a di tout moun se pwopriyet m tap pi renmen pou moun nan di sa pou tt li oubyen si ou gen enfmasyon sou moun nan Mosyon : Banm di w yon bagay fr m al eskize m wi tout moun ou w la se ansyen sapotyen sa k f m te di moun se pwopriyet se paske m rekont tout moun ki nan sal la la, l m di sa se paske tout moun te gen yon dem se kay la ki kraze men t a pa kraze. Narat 19 : Al mwen pa kont sa non mwen pa kont sa men siw ka presize moun yo ou se yon ansyen sapotyen ou te gen kay ak tout t ou pdi kay la konye a ou toujou pwopriyet

Narat 18 : Wi kounye la l m pdi kay pa m nan m te twa chanm kay m pdi de ladan l kounye m tap dmi dey a yon lapli tonbe, yon moun pase lap gade kote map dmi ! tout moun se nan lari a yo tap dmi, apre l t a vin pa tranble ank ou di lespri w anp bout rch ap sot anl bout rch ap sot anba wap degaje pou prepare tt ou, men si w pa ka antre wap ret dey apre l fin kraze m te bezwen yon abri m mete men l lapli ap vini m oblije se nan kay la mwen al kanpe wi, mwen oblije al kanpe anndan kay la paske pa gen kote, kay kraze ! epi apr l m vin rete m gade m w pat gen okenn moun ki te f anyen pou mwen m te oblije met kb mwen dey m achte 500 blk epi m mete bs nan travay mwen mwen remare kay mwen m antre ! Jis apre l yo rele m nan telefn yo di m wi se pou yon abri, mwen di si se te yo kiy diri yo te ban mwen m ta annik mete l nan bouch mwen m vale l men yon abri m pa ka annik foure l anndan m kounye a m di yo mennen m kote yap banm abri a, yo di m mwen retrouve dj, mwen di ki kote mwen jwenn abri sa ou te ban mwen an, yo di yo banm yon abri, yo pran so non m dj m di non pa m nan si rele Norelus tout moun nan peyi a rele Norelus . Kounye a l mal pete koken vre yo vin lakay yo w m pa gen abri vre yo resi banm yon abri mwen mete l lakay mwen men abri a te vin nan lakou a sa abri a vin f ou kouche nan abri a men si m kouche anndan l gade mwen chen anndan an tou, m te gen yon jn kochon nan lakou a l m konnen l dey a li anndan tou e l m pran sant kochon mwen wl anndan tou paske m nan abri kounye a li antre li kouche. Narat 19 : M pa konn si madam Ana byen sezi sa, ou byen sezi sa madam Ana ? Alexandre f madam Ana byen sezi sa. Alexandre : il palait de la fragiliter dun abri provisoire, il racontait lhistoire dun petit porc qui sest rentr et sallongeait au-dedans de la maison, il pensait le cochon tait lextrieur pourtant en se levant il voyait le cochon qui sallongeait au prs de lui Narat 18 : sa k li antre se paske li jwenn yon espas, l vin gade eta abri sa mwen oblije kraze l mete at plat pou m sispann dmi ak kochon kounye a m vin redi nan fon m ank m f blk m vin remanye m achte siman nan fon m ank paske nou se pitit Bondye nou pa pitit pp paske lontan pa ltb yo di w gason manno nan yon peyi ki ganize ou gen yon moun kap kontrole ou men seryozite kap kontrole ou la pagen kesyon de sou moun ; epi mwen marye kounye si w rive lakay mwen kounye a si w part ou ap ret dey chen an ap ret dey kochon an ap ret dey men se pa moun ki tap vin f pou ou se pa moun ki tap vin f anyen pou ou m te de twa vye m voye yo jete kounye remanye kay mwen m krepi kay mwen epi m rantre nan kay mwen m pa dmi menm kote ak bt ank M pa zannimo men apr 12 janvye se te zannimo nou te ye nou tap dmi menm kote ak bt paske ou pat gen kote vrman vre pou antre si kay ou pat kraze kounye a m remanye m kounye a m pa zannimo ank kounye a se moun mwen ye Narat 19 : E viv kman wap viv kounye a ? Narat 18 : Ebyen kijan map viv jis kounye la si ou pati nan lari a la pou degaje w ou bat soly pou f kb manje men ou pa ka gade sou moun se sl Jezikri ki ka ba ou manje apre sa pa gen moun ki ka ba ou manje paske m di w m pa ka rete paske m gen yon kann mwen pral kale, se kale kann nan pou m jwenn kb pwa epi m mete l nan dife pou f kb diri a men m pa ka gade sou moun ki pral ba ou manje ki moun ki pral ba ou manje apre Jezikris se konsa vi a ye si yon moun chita ou pap f ebyen

wap gade wap w po bouch ou kap blanch jiskaske ou mouri ou pa jwenn anyen wap f men si ou pa gen kouraj tou se ou ki pou nouri tt ou bon pa gen kouraj kijan w ki pral nouri w, si se pou mwen tout te mt dispart nan peyi a. A mwens ke ou gen yon moun nan peyi etranje ki ap ede w; bon se pwofesyonl ou ye ou wap tann moun ki nan peyi ki pou ede w se swa ou degaje w ou vann kola oubyen ou vann yon bagay kelkonk pou jwenn manje ou kreye yon aktivite. Kounye a se kb eskont ki gen nan peyi a wal pran eskont pou travay pou gran ng tou pa gen anyen ank non, si w jwenn si w gen moun ki ka ba ou si ou gen marenn ak parenn, marenn ak parenn na menm f l gen jan bn fwa pou l f ou jwenn li an tou wi Narat 20 : Si w te gen kay anvan tranbleman de t a ou prale yap mande w papye kay la pou bay kenbe epi pou yo prete yon lajan sou kay la, fk ou ka peye pou l ba ou kon la moun nan pap rete li ba ou kb konsa si w pa peye epi moun nan pral ba ou kob non monch! Se pou n ede m mwen apre sa pa gen anyen mwen ka f apre Jezikris m pa gen anyen m ka f Alexandre : Toujou sou sa ou tap jere a m konnen sitiyasyon difisil vrman men kijan ou f pou kesyon kay la paske si wap konstwi f w ta f yon fason pou amelyore konstriksyon an pa rap a jan l te ye anvan an menmsi se yon sl chanm ou tap f pou evite yon seri de risk paske a nenpt kl moman ka gen yon lt dega ank ; ske se bs nan katye a oubyen se moun ou rekont kman ou f menm nan kesyon an pou amelyore menm si se ta yon sl pou ta f, sa vle ke ske pa gen risk si tranbleman de t a ta pase pou l kraze. Repons : non pa gen kay ki konstwi pou 12 janvye paske de kalite kay kraze de kalite pil siman ki tonbe gen Bondye m di w gen Bondye gen kay ki kanpe se Bondye ki f yo men se pa pou di ou se mal konstwi ki f yo tout kay sa yo ou w ki kraze la kraze non paske t a si se anba lap soti monte ou w kote ou kanpe a la wap santi ou pa ka kanpe paske se anba lap soti monte ; paske depi anba fin mannivl pa gen poto ank, paske se poto a ki kenbe kay la paske depi anba gentan fin kraze enben se pat ft li Kounye a kay la vin konstwi yon lt fason apr de sis ranje ou gen dwa mete sis koup ou pase yon senti f epi ou redemare kounye vin di ou li gen 2 senti f : youn nan mitan youn pase anl. Si t sa vin sekwe sa pa di ou paske ou rekonstwi kay la pap kraze paske se anba lap soti monte anl o kontr beton an ka kraze w plis, sa vle di sa m te w ki pase 12 janvye la, wap kanpe la wap pwonpe a wap pwonpe kouw chwal andey a se pa kay yo ki pa byen konstwi ! pif moun ou w ki mouri la se pa kay yo ki pa byen konstwi sa vle di gen kay ki te mal konstwi vre men se pa tout kay. Paske l w rive anba lavil la ou w yon seri de kay ki ft ak yon seri de gro poto f yo pa ta tonbe ki dire pou ou menm ti malere 4 ti poto 6 ti poto nan yon kay, gro batiman leta sa yo ki tonbe, Teleko, Pal nasyonal,Pal de jistis DGI sa vle di sa kap soti a se anba lap soti men dazas ki fin pase a ou pa ka pa sipk, ou pa ka di ou pap mouri depi pye ou sakaje se at ou ye ou konpeann ! Mwen menm mwen vin konstwi kay mwen, m vin konstwi yon lt fason men sa pa vle di si tranble man de t si m andan pou m rete pou di mwen pap mouri paske se anba l spti monte. Alexandre : Men li toujou enptan wi lt fason konstriksyon ann, banm f yon ti bagay rapidman tankou jan mesye a sot ap di DGI, Pal nasyonal la, nan kesyon konstriksyon an se de tanzantan gen dekouvt kap ft, pa egzanp wap nan inivsite yo kounye a yo f yon bann kou sou kesyon prarasismik donk wap w gen yon bann konstriksyon si wap gade sou yo swa wap gade renome yo

se yon konstriksyon leta li ye li gendwa pat ft avk nm parasismik, l ou pran Digicel yo f l pou menm si li ta menm a 50 degre li pap gen pwoblm e vrman vre ou w l te panche yo f l pou sa. Il est vraie ke malere a oubyen moun ki pa gen kb la gen yon fason ke li f sa men gen yon fason tou ou ka amelyore konstriksyon an tankou jan w tap esplike a m sipk ou gen l se yon moun ki travay nan mason. Narat 20 : wi men digicel te ki te kraze tou apr 12 janvye, ou pran yon ou konstwi ou mete seml anba kay la ou f baz kay la ou mete bon seml anba li chak poto gen bon seml epi apre sa l ou rive de 6 ranje bl ou ou pase yon ranje f, ou ken nenpt 4 ba f ou koule beton epi ou redemare, epi l ou rive anl ou pase yon kat senk ba f ank ou koule beton. Si se tl ou ka achte ou achte tl ou kouvri kay ou epi si kay la gentan sekwe pou gentan jete w pou al yon lt se konsa bagay yo ye. Men ou pap ka gade sou sa Digicel ap f, digicel ap bwote kb chak moun kap travay la se yon bann kob yap touche Alexandre : Wi se yon egzanp mwen ba w Men si yon moun tap mete 2 ba f mwen menm map mete 4 Alexandre: m te di ou sa nou pap konpare l ak pa malere men mwen vle montre ou parasismik lan li konte ou menm tankou fason ou te pale anvan ou te plis bon sa pa anpeche ke sa kraze men li konte, nm parasismik yo konte ; poukisa Japon toujou ap pran tranbleman de t li pa janm gen kantite dega ki ft konsa, li pa janm gen kantite dega ki ft konsa. Mosyon : Ou pa ka met japon ansanm ak Ayiti Alexandre : Non se pa japon ak Ayiti m vle montre ou enptans strikti kay la se enptans sa m vle montre w senpleman se pa komsi se vle mwen konpare Japon ak Ayiti se pou mwen ka ba ou yon egzanp kman ou ka f strikti w lan solid, mwen ba ou yon egzanp kote ou ka jwenn sa men se pa konparezon map f ak sa Mosyon : Nan kay mwen w kap prepare kounye a la, m kw se ki te di lap met men nan kay pou l repare tankou 12 janvye ki te kraze, m kw se yon bagay serye ki tap ft si se yon bagay serye ki tap m ta gentan pran l pou m kouri men si m ta gen yon kay pou m repare pito se mwen ki repare l paske mwen gen yon sm mwen w ki gen yon kay lap repare, yo te mete yon antn l yo tap f kay la epi moun nan vin devan l li mete de ba f km yon antn li pase anl li mete yon ba f epi li koule beton mezi se blk ki te pouri yo tout rete anndan sa se pa raparasyon ou konprann ! yo rerare youn pou Nn anwo Aztk sa a pa bon ditou Moun nan vini li pran de twa vye labou si w tap pou w reparasyon kay yo al sa yo se pa reparasyon sa vle di la se yon kb yap blanchi. Zn sapotiy pwolonje la si wap gade ONG a se la yo vini ou konprann, si se ou ki f kay la ou mwen men si yo ki f l jan yo pral f l la li pap bon. Gen yon seri de moun ki pat gen kay kraze ki pat gen abri, ou w twalt sa yo yo pral bay la la si m ta di w gen anpil moun ki gen twalt lakay yo bon yo pat gen kay kraze, yo pat gen abri e yo voye twalt la se pou moun ki gen abri ebyen yo pran l yo vann li, ale la b bagay la se pa de twalt yo pa vann Jan ONG yo kanpe a la bagay yo pa bon konsa nou pat di se yo ki vann yo non men vann nan se moun nan zn ki vann yo non banm bw kijan yo vann yo se moun ki gen abri ki vann yo pou yo ka gen twalt la

Mesye ou konn kisa nap f la an nou mete bagay la an nou chita pou nou planifye bagay la, madam Ana ou gen yon kesyon pou mwen Ana : M ta vle konnen paske ou anpil sou konstriksyon m ta vle konnen kote ou te aprann sa ? Repons : E lt bs ki aprann mwen menm l m pati avk yo mwen oblije pa al gade yo non mwen al gade sa yap f a paske nan tan lontan l m te premye tap konstwi kay mwen, l yo tap banm yon vye travay m te ka pran l men kounye a si w yon moun monte yon blk kwochi m ka w l konsa tou si kay la merite 4 f oubyen 6 f tou si t a mou li dwe pran 6 f Sa vle di ou sot lt b ou vin an Ayiti se nan yon lt t ou vini wap tande yon lt lang, kounye a m ta renmen pale lang ou ou ta renmen pale lang mwen men ou pa kapab f ou ta al aprann li Mosyon : Madam Ana ap degaje l kanmenm wi lap degaje l li pale frans byen lap pale kreyl depi ou pale frans wap degaje w nan kreyl fasil li tande kreyl li pa gen pwoblm ak tande kreyl li tande kreyl byen li plis pale l ke li tande l, tout Ayisyen pa pale frans men yo tande frans byen Narat 21 : Bon ok st al an depi de jan nou pale la a, e nou revele ke kay yo di ke yo repare yo, yo pa repare vre, yo pa regle anyen vre selon obsvasyon nou sa vle kay yo repare yo yo pa gen twp diferans ak moun ki nan pwela yo ! Narat 22 :Nan sitiyasyon sa yo m tap f dezod, ou konn ki dezd mwen tap f ? m tap gade travay ng yo ap f nan lakou m nan m tap rale baton bizbl mwen mwen f tout ng banm lakou a paske mwen pa bs mason mwen pa yon enjeny men val bs mwen gen la men yon pwofesyonl la, mwen w si m ta bezwen yon pwofesyonl se misye pou m ta rele paske m konnen li konn travay e de tou e de ryen menm si m tap f yon kanal se misye pou m ta rele mwen menm ki pa konn anyen ladan l men m f, men mwen gen yon kay anro a la a mwen f pou yon zanmi kap travay menm kote av m li pat gen tan, mwen menm ki gen li di m enjeny degaje w f kay la pou mwen apa m f yon ti kay anl a pou li la sa ki pase apr goudou goudou menm fisire li pa fisire non. Mwen ki konstwi kay la yo te konn kay la se pou mwen li ye e poutan kay la pa mwen, jiska prezan yo nan kay yo konnen se mwen ki vann yo kay la, se pou yon zanmi m mwe f kay la m pa bs mason m pa enjeny m pa lokat mpa anyen ; paske gen yon bs ou w ki devan w mwen menm m dj di yon moun mwen se ayisyen mwen renmen tout ayisyen pary mwen men atansyon ! nan yon segonn tou ou ka f m chim, yo pa vann sa nan mache yo pa vann sa nan makt. Ou pa ka bs yo rele w pou vin f yon travay, anh pou m ret nan lakou lakay mwen se yon reparasyon nap f pou mwen epi pou m w se dekale nap dekale bout mtye ; tankou misye di yo mete yon ba f anl konsa m tou f ng la banm lakou a wi bon mwen menm mwen pap f travay mwen konsa, bon mwen menm si map f yon travay konsa mwen pap aksepte l konsa Narat 23 : Tankou nan rechch madam Ana tou li tap renmen konnen tou nan ki krit nou te konnen yo te chwazi moun sa yo ? moun pou travay pou nou yo nan ki krit yo chwazi yo Alexandre : Gen de enfmasyon yo ka pa konnen yo gendwa plis jan yap pale di kijan li konprann konstriksyon an Narat 22 : Sa k f nou pa ka pale de tou e de ryen, la faon do madame Ana surtout a fait cette preparatif, li prepare teren l anvan li vin sou teren an men nou menm nou pa t jwenn sa pa t gen

moun ki te di nou sa se pou la premy fwa gen yon etranje ki antre la li di men sa lap f epi li ranje teren an Narat 23 : Ou byen konprann madam Ana ? li di pett al nan kad li pale la li pett si se yon ONG ou te ye ki tap kman vin envestiti nan tren an travay ou a tap byen mde paske se pou la premy fwa yo jwenn yon moun ki vin chita ansanm av yo kap pale yo sa kap f ide yo pase, kote yo ka degaje yo kap pale sou pwosesis Narat 24 : Ebyen ki pwosesis yo f? Pwosesis anachik , pwosesis vl paske se vl Alexandre : Wap pale de pwosesis men ske yo te avk moun yo di men kman pou yo te f sa oubyen men sa vle se pa anyen ki serye Narat 23 :Sa vle di si nou te jwenn ONG yo jan madam Ana vini la Narat 24 : sesi mesye ou konn sa k pase sesi se pou la premy fwa mwen menm map viv Narat 25 : kman sa k genyen m rive Canada m f 7 jou yo voye m tounen, m rive la France mwen f 8 jou yo voye m tounen Mosyon :Ebyen ou pa gen chans menm ! Non m konn kisa ki te f sa, kisa ki pase mwen w kote moun ap viv, se sl Ayiti ki konsa wi yon katastwf pase konsa nan yon peyi olye ke pou je m ta konsa mwen pa menm gen je menm, olye ke m ta pran de men m pou m f l l m gade mwen w plim je m ap antre nan kou m, kske sa vle di yon peyi yon katastwf pase konsa ladan l ; m panse se amelyorasyon ki pou ta gen nan peyi a olye gen amelyorasyon se mal lap pi mal, la edikasyon zero, inivsite zero kske sa vle di. Narat 25 : Mwen menm sa m panse, mwen pap jije okenn ONG, ONG yo pa koupab m santi pwobl m ki genyen nou gen yon pwoblm gouvneman Narat 26 : sa w di a mwen pa koupe w non men m panse ONG a si ou gen yon seri de moun ou prepare ou voye sou le teren ou pa ka li ONG a pa koupab leta a pa konn anyen de sa kap ft la non Narat 25 : Ebyen kite m b w esplikasyon nou ta dwe gen leta kap f sipvizyon pou l ta f nan sa kap ft la tou,ONG a mt la ak sa li part la leta gentan foure men ladan l tou ki f ou w li pa janm ka di anyen an, travay sa yo kap ft la TPTC ta dwe ap sipvize tout wi, an tan ke responsab konstriksyon wi Mosyon : fk ou konnen li gen yon sou tt ladan l, prezidan an kanpe li di w ,si ou w yon moun anba tant se pa li menm, chaje moun anba tant ske yo leve yo Narat 25 : Leta li menm li pa gen anyen nan men l kisa li f li menm, tout sa kap ft yo li pa janm di anyen sa vle nan sa k part la li gentan foure men l ladan l li gentan bagay li, si te gen leta vre, o Brezil te gen yon bagay konsa ki te pase tou, Prezidan repiblik la te f ONG debake nan peyi l li ka travay ebyen se sa map di w : Prezidan Matelly ou w ki la li pa konn anyen li f ONG debake nan peyi a pou l vin ede Ayiti, li pa konn anyen e se yon d li ye sa vle li pa konn anyen non sa vle chak moun ki part la li di lap travay epi kb ki ft la li bay li men li konn anyen non sa vle se pa prezidan an ki koz yon seri de bagay ; pou ta gen yon prezidan ki pou ta f yon bagay se pou ONG a pa ta la sa vle pou yo ta remt gouvneman an tout af l

Mosyon : Li ta dwe f yon sip vizyon monch, li ta dwe f yon sipvizyon ! Alexandre : m ta vle konprann sa l vle di a sa vle di si yon ONG ap travay li ta dwe gen yon plan pou l prezante bay gouvnman an men se pa ft prezidan an ni gouvnman Narat 24 :Non se ft gouvnman paske li ta dwe gen yon sipvizyon lap f, li ta dwe ap sipvize sa kap ft yo kman kb la ap depanse sou teren an Donk lap sipvize l li pap f anyen li menm lap annik ba l lajan an Mwen menm si yo ta mete m sou teren antan ke yon sipviz m tap di jan de travay sa yo pa bon, map di li pa bon m oblije di li pa bon men malerazman sou tt la li menm li gentan done w men kijan pou fonksyone se konsa l ye Narat 26 : m panse deba vin santre kounye a nan rv madam Ana paske nan kad visyon li nan ti pale mwen gen avk li, se ta travay o nivo de gouvneman nasyonal e entnasyonal e pmt ke chanjman yo m tap di l sa, se pa yon bagay ki osi fasil , li pa kw al antre nan kad politik men antan ke yon ajan de devlopman e pmt ke o sen di gouvneman donk l genyen yon katastwf ke d kap deplase yo, yo deplase e yo rive a la destinasyon. Donk sitou si nou tap pran yon egzanp sou USAID, USAID yo bay anpil d sitou ou konnen se li ki te kmanse bay d an premye sa vle tout ti ONG yo ki vini an se dy. Narat 26 : mwen ap ban nou yon ti istwa men se yon reyalite se pa yon istwa li ye: mwen gen yon zanmi m ki pran non mwen f m prepare cv tout bagay eksetera pou yon djob, djob la se yon djob 12000 dola m di bon pa gen pwoblm men m gen yon lt zanmi m ank epi mal pale pou m sipte zanmi m nan ! men a ld de langaj nou afiltrasyon eksetera yon pran non zanmi m nan, kounye a la nou chita nap tann pou yo rele nou, kounye a la nou rete nap tann Jiska prezan kote ou chita la wap tann Non mwe pap tann ank, kounye la mwen bay vag sl bagay map tann pou yo rele m menm zanmi m nan si yo pa ta rele m f yo ta rele zanmi m nan, yo pale rele nou youn, apre yon mwa 15 jou moun ki a la tt travay la gentan mete 25 moun pa l nan travay la e sesi chak moun sa yo ap ba l 3000 dola chak l yo touche, ske nou w yon peyi ? ske nou w yon peyi nap viv. Mwen menm mwen di a l kile viv lam aba lavi m pa konn si ou konprann sa m di a ! si ou pa konprann mwen di viv lam aba lavi Sa mwen di l se mezonv ki di sa mwen di viv lam aba lavi, ske wap viv, eske wap viv ? nan tout peyi di mnod ki egziste pa janm gen grangou, Ayiti pa janm pa gen grangou toujou gen grangou ; si ou pa gen yon dyaspora ltb ki f pandan l nan somy la konsa yon 4 tr di maten mwen fin antre wi, v 10 z di maten li te ka leve l li ouv je li konsa, li di oooh past Josu past Josu, li kouri fap li lave figi li pap li pran machin li kouri nan CAM li voye yon 25 goud ba ou, li voye yon 50 goud ba ou. Men sa k pase dyaspora pa ede moun ank, pa gen lavi nan mond lan bagay yo chanje konpltman Alfa e lomega le kmansman e lafin men l nan pat janm konprann Alfa e lomega ki sa li ye men aktylman kounye a mwen menm se nan omega mwen ye, mwen pap viv nan alfa se nan lomega mwen ye la, men an nou serye se nan yon peyi map viv la ? se nan yon peyi map viv la ! inivsite a zero wi asosye, ann serye anh inivsite se pa li ki pou kenbe yon peyi ! nan tout peyi di mond se pa inivsite ki jere yon peyi, anh gen inivsite an Ayiti bon m se ayisyen mwen nan peyi m mwen fini

lekol si se pa espwa yon bon zanmi, l m di w zanmi an gen moun ou byen av l zanmi ou wi, ki gen relasyon ki pou f ou jwenn yon plas e chche l pou ou se 2000 dola pou l bay pou plas inivsite a wi Mosyon : 2000 dola, ebyen ou pap bay kb monch ! Non monch a lepk pa m nan monch se te 1000 dola pou te bay Narat 27 : mwen menm mwen gen yon semin map swiv an syans jiridik mwen menm map monte gonayiv se opr de 600 dola pou map peye machin, pou peye fr otl, bagay manje se sou kont ou yo ye men se yon peyi wap viv tandi ke nan peyi etranje fr otl pa sou kont manje pa sou kont ou anyen Narat 26 : Nan peyi etranje timoun nan aprann yon bagay sa l vle a sa l f a yo ekri li, yo aplike l men ou menm ou aprann yon bagay o lye pou yo pran ou pou yo f ou f k yo al pran yon ng New yokk, yo al pran youn an France yo vin mete l nan vizag ou la Narat 28 : Sa wap di a la li tlman bon pou Ana f nou pa ta chita la slman pou nap f refleksyon sa yo, fk nou ta f l nan tout 10 depatman peyi a paske Ayiti ta renmen tande paske deba sa yo bon pou ayisyen Mosyon : Eskize m wi si m ta deranje nou se yon ti dlo ti likid ki la kipou distribye konsa Alexandre : al nou mt kontinye pale wi, nou mt kontinye pale sou tout sij Madam Ana kote mwen chita la mwen f yon retwopspektiv, mwen f yon retwopspektiv nan travay ou a, l m vin antre nan repons kesyon an mwen chita mwen f yon analiz imn pandan ou chita la sou ou wi e m swete w siks mais noubli pa de vous adressez avec Jesus de nazareth Ana : mwen ta vle konnen tou pett tou men mwen pa konnen ki te pati tou apre tranbleman de t m ta vle konnen si nou pa konnen kk zanmi nou ki te pati apre tranbleman de t a Narat 29 : Wi mwen menm mwen gen papa m fr m s m apre tranbleman de t a ki ap viv a floride Ana :Poukisa ? Oh sitiyasyon sa pa sitiyasyon pou moun ap viv non ! Ana : Poukisa ou te rete ladan l ou menm apre tranbleman de t a Non mwen menm se yon etidyan mwen te ye sa vle di mwen gen yon premye pitit sa vle di l yo tap lage a mwen menm mwen pat gen optinite pou mwen te ale mwen te gen viza men m pa t gen anyen nan menm e an plis mwen te yon etidyan jan nap viv la se pa sitiyasyon pou moun ap viv, tankou si ou gen mwayen ou gen moun ltb ou ka viv men si ou pa gen moun ltb ou pap viv,yo pa kite moun viv an Ayiti yo pa kite moun viv. Ana : E ske gen nan nou ki te gen kk famiy kite la Narat 30 : Wi egzanp mwen m konnen kk ki te kite la men se pa pati yo te pati non yale nan yon lt zn men se pa kite yo kite non

Ana : ki kote yo te ale ? Genyen ki kite la ki ale nan zn kote ki pat tw kraze, genyen zn sa te kraze anpil si l genyen yon zanmi l yon fanmi l ki nan zn maryani li ale la konsa tou genyen ki ale nan zn brocht yo, yo la men kounye pett ki ta renmen tounen nan espas kote yo te ye a men l gendwa poko gen mwayen pou l rekonstwi espas la kote yo te ye a, espas sa toujou rete vid pa egzanp l wap gade la tou pre nou la nou gen yon kay ki kraze, moun yo la pett ki ta renmen tounen nan kay yo men ki pa kapab vini, la toujou gen yon espas ki vid piwo a ank gen yon lt espas ki vid men ki yo pa ka retounen ladan yo li idm gen yon pakt lt kote, yap viv lt kote. Yo ta renmen pett retounen lakay yo men yo poko ka retounen, yo ank yo jou o zabwa, gen kk tou ki toujou nan kk tant lt kote paske yo tal jwenn ak yon zanmi yo, nan zn tant kote yo te ye a yo tou rete la. Pett swa le gouvneman ou di mwens bon fm di le gouvneman pa ONG pase ONG a vin la li vin pou l ede pou l bay d li paske m konnen gen yon gouvneman ki la ki pou pase ld pou di tout moun antre lakay yo, pou yo antre lakay yo fk yo gen yon kote pou yo antre pou yo dmi donk tout se kapab enposiblite ki f moun yo poko rantre lakay yo jis kounye a gen moun ki dey, yo dey ok . Narat 30 : Pi f moun anba tant toujou, l wap gade la kanaran chaje moun anba tant, kanaran se yon kote ki soti la rive jis imakile, sant anba la toujou li toujou plen moun, kanaran se yon dez Al madam Ana nan antre grenad toujou gen yo sant la, se 2 sant ki genyen gen nimewo 20, gen 22 apre sa maryani wap jwenn la bank lan, sant yo menm sant yo pa bon menm paske L wap gade jn tifi 16 zan ap f pitit, timoun 13 zan gen konbyen pitit se yon sitm sistm sa pa bon Narat 31 : Sen mak gen anpil moun sen mak tou wi, menm apre tranbleman de t a gen anpil moun ki al sen mak, mwen renkontre yo menm, gen past waw pa raple m non misye; fanmi Enk yo. Mwen menm mwen gen aydi tranbleman de t m nan menm wi, mwen gen aydi tranbleman de t m nan men m, men l lakay mwen, sa k pi vekse m nan si m gen Aydi m nan menm, m regrt wi map viv nan mond sa mwen menm nan mond tenten sa la. Mwen gen yon aydi nan menm anh si wap bay yon bagay la mwen pa ka vin avk aydi a nan menm pou ban mwen l Narat 32 : Men jiska l ou pa janm detmine kisa ki f non w soti ou pa janm jwenn anyen an, kisa ki rive a L m soti mwen pa jwenn ? sa m jwenn nan kot sa mwen pa ka jwenn nan, bon yo di m mwen gen kay pou m rete m pa bezwen abri, se sa yo di mwen gen kay pou m rete mwen pa bezwen abri, mwen gen kay pou m rete mwen pa bezwen abri e sesi yo antre lakay la yo pran foto m ak tout kay ki kraze a ; sa ou w mwen pa merite l, m pa merite l ? anh bon nou w ak de je nou kay la kraze epi nou di mwen pa merite l,nou pa ban mwen l kman sa yo f av l se pa vann yo vann li ;al se pa vann yo vann li ske se pa yo moun yo f kado l ? se pa vann yo vann li ! Al non m soti ah mt la non w soti wi, mal gade mwen w non m soti bon kot abri a al se te yon bagay serye, sete yon bagay serye m te konnen m tap defann m pa t f yongro tole ak sa m kapab, se pa kapab mwen pa kapab mwen ka f yon gro tole ak sa mwen pa f l ! men non kite yo ale le joune n pa lwenten ki te yo f sa yap f a : <<le malheur atteint souvent le juste mais Dieu len delivre toujour>>. Alexandre : al gen moun ki pa pale m pa konnen

Yap pale l a yo poko rive pou yo pale, sa ka rive yo poko men gen parl pou yo pale Narat 33 : Dj se konnen si ou te jwenn d, ske ou te satisf ak d la ? oubyen ou menm tout bagay yo te pase la devan je w ou te la ou pa t jwenn anyen, twazym lt ske ou te viktim de tranbleman de t ? si w te viktim kijan ou te viktim ske ou te pdi yon paran ou oubyen kisa e apre sa ank e kman ou f ank kounye a pou egziste, kman ou remete famiy an kanpe ? Narat 34 : Bon mwen menm mwen se Eujeune mwen pa t leve nan sapotiy men pou le moman mwen nan sapotiy tranbleman t a vin pase se vre nou pa t kman mwen te ka di sa nan yon many ki wo men nou te konn mye, tranbleman de t a pase kay kraze, kay ap bay tout moun jwenn m ka di w mwen menm mwen pa t benefisye anyen ditou, mwen pa t benefisye sa vle di mwen pot ko se pa pouvwa Bondye mwen toujou ap viv, bon m ka di w mwayen nou itilize pou nou viv, mwen m ka di ou mwen se etidyan mwen lekl, mwen poko nan metye mwen poko ap travay, se paran m kap ede m paran m pa abite menm kote av m paran m epapiye andey yap travay yo se kiltivat se pa rap jan li itlize li travay ki ede m ki f map viv toujou, bon se tout ide pa m. Alexandre : ske ou te pdi moun apre tranbleman de t ? Bon se pou pdi mwen pdi mwen pdi yon kouzin apn marye menm pitit li pot ko genyen menm kay tonbe sou li,li marye 26 desanm li mouri 12 janvye Alexandre : mwen byen konprann ou pa rap a sa ou di a se pa tranbleman de t ki separe ou de fanmiy ou se pito etid ou ki f ou separe ou de yo, depi avan l te toujou konsa, avan tranbleman de t ou te toujou Non avan li pa t konsa Alexandre : Ou te toujou abite sapotiy oubyen apre ou te vin abite sapotiy? Mwen te toujou sapotiy men mwen pa t stab ladan l Narat 34 : Mwen menm avan 12 janvye mwen pa di nou tap viv nan yon bon sistm men kanmenm li te mye men 12 janvye pase nou pa t gen viktim, men apre 12 fin pase vi ke m ka di se yon d yo vin bay ou di mwens se yon ONG ki pou ta ba nou lavi oubyen si nou tap mouri nou tap tr mal si se te pou jan de bagay sa yo ki pou ta banm lavi mwen tap gentan mouri paske nou pot ko janm f fas ak yon moun nan kan an ; e depi 12 janvye nou la nou f ti degaje nou kanmenm pou nou viv, mwen menm madanm mwen ak pitit. L mwen w yap distribye kat pou diri, epk la se sa ki te vin an premye yap distribye kat pou diri mwen menm nan zn pa m kat pase, meton mwen ta deplase pou mal nan yon lt zn kat pase, menm si mwen ta ale nan yon lt espas ank mwen pa janm jwenn yon kat nan pla men pa m mwen menm. Mwen kanpe fas a fas ak yon moun kap distribye kat mwen lonje men m ba li, li pa ban mwen, li kite lal distribye nan yon lt espas mwen travse mwen al jwenn li li pa ban mwen toujou li ale ak nonm li pa ban mwen l Li janbe nan yon lt espas ank lal bay kat ank mal jwenn li li ban mwen l toujou, sa se yon lt moun at kap distribye kat toujou, gen yon seri de bwat mwen kanpe devan kontwa la yap distribye yo pa ban mwen, menm yon sach dlo ou w ou sot distribye la yap bay mwen menm mwen pa

jwenn li mwen pa t jwenn d mwen menm apr 12 janvye si se pat pou bagay konsa mwen menm mwe te dj mouri Alexandre : Ou pa gen okenn ide baz asistans ou an kman baz asistans ou yo f , kman yo bay li menm si ke ou pa jwenn li men ou pa gen yon ide de sa, komsi m ta di w ske se yon asistans yo pral bay moun ki la yo mwen pa konnen, banm yon bagay klkonk yon ide klkonk sitou asistans wap di ya yo bay kat la Narat 34 : m si tlman w mwen menm m pa ankadre nan kad sa yo m pa janm met tt mwen pou mal pran oken enfmasyon de sa anyen ditou, ditou tou senpleman mwen rete sou kont Bondye map viv klke swa sa m f klke swa se lekl pitit mwen degaje mwen menm ak madanm mwen. Alexandre : sa ta vle di ou pa f okenn demach ! Non mwen pa f okenn demach,ki demach mwen te ka f non madanm mwen soti li pa jwenn li km mesye Mezoner sot di la, mwen menm mwen jwenn yon moun ki pran non m ki pran foto m li nimewo nif mwen eksetera pou l mete m nan travay endikap entnasyonal, li pran kb mwen jiska prezan li pa janm ban mwen l Mosyon : ske se moun ki nan ONG menm ki pran l ? Non se pa moun ki nan ONG men kanmenm sa se apre 12 janvye li pase sa vle di se pou m di ou si se pou jan de bagay sa yo mwen menm mwen pa tap travay nan peyi a, se bon ange Bondye ban mwen bon konsy madanm mwen ban mwen ki f m vin met pitit lekl mwen manje mwen bw. Alexandre : Eske espas w ap viv se pwopriyet ou li ye depi avan tranbleman de t ? Non apr Alexandre : W donk gen moun ki pa t pwopriyet avan se apr yo vin pwopriyet Narat 35 : Nan kay kote li te ye a li kraze kounye a li menm li pa t bezwen re afme l ank li chache yon ti kote li met yon tant li foure tt li epi li vin ap degaje l nan espas sa pou l kreye yon ti kote pou l dmi. Alexandre : non men si se lwe li te lwe l li pa pou li tou Non kote li te lwe a li kite l kounye a li vin gen yon lt pwobableman kote l te ye a avan tranbleman de t kay la kraze li retire kl, lal yon lt kote li mete tant lan kounye a la kote l mete tant sa se la lap mete de grenn blk pou l dmi kounye la sa k pi enptan la tankou jan nou tap poze kesyon an. Kman yap mete blk sa yo ske pa pral gen pwoblm si yon katastwf ta pase la demen si Dye vle epi pou menm kote pou blk sa yo kraze, yo ka menm mouri reviktim, bon ske sa pap ft nou pa di ni wi ni non mwen menm mwen remake popilasyon an li vin ap rekipere tt li poukont li san l pa gen twp moun kap f gwo ef av l. m remake menm kondisyon yo se ou ki ap chache reyini yo ank, e li oblije modalite yo mande pou ka gen yon kay ki pett antisismik, ki ta a pe pr antisismik bon li menm kap kole de grenn blk li ya tankou jan Delis sot di li a la, li pa gen mwayen pou l mete kay antisismik li oblije met blok la . Slman lap veye zo l depi li tande anhanhanh pou l wete k l si l pran yon kout blk pou l pran l ank, ebyen se toujou menm pwosesis la wi kap kontinye.

Alexandre : Tankou ke l ou di konsa ke popilasyon an ap chache reprann tt li pou kont pa l pou mwen sa ta kapab vle di ke popilasyon an pa jwenn d nan men gouvnman ou di mwens ONG a men sa kapab pa vle di yo pa jwenn, yo ka asiste yo ; asiste nan ki sans sa vle di travay moun nan ap f a yo sipvize l. Pa egzanp la dikini la mwen gen yon moun mwen menm, yon fanmiy mwen ki rete dikini ki konn ap di m ke gen konstriksyon kap ft, a nenpt kl moman ou w gen moun ki vini gen leta kap sipvize bagay la epi takse moun yo nmalman bagay ; tankou ske komsi l ou di popilasyon an ap reprann tt li a, ske komsi travay popilasyon an f a ske komsi gouvnman an sipvize l, ske komsi konstriksyon moun yo ap f a ske komsi gouvman vin psiste l Narat 36 : Gouvnman an konn travay ? bon gouvnman pa konn travay pou li vin psiste travay mwen, pou mwen menm ou w mwen menm bon m pap ba w manti ou w si yon ng kounye a la ap vin voye bdro kouran ban mwen li pa bezwen pdi tan l swa li touye m oubyen mwen touye l mwen menm Narat 37 : Bon an nou senplifye kesyon an se pa paske gouvnman pa ban nou travay ou byen li pa ka ban nou travay ki f pou l pa sipvize sa kap ft la li ka toujou sipvize travay nou menm l se travay nou li ye paske l gen yon katastwf nan zn nan, leta li gen responsablite l r nou menm nou menm kap pale ansanm avk ou la mwen abite sapotiy depi avan avan avan,tranbleman de t avan zn an 83 yo ; Sapotiy ap konstwi deva n bon vin rive nan moman sa yo la sapotiy kraze devan m, mm avan, mm leta se pa leta sa ki la non ni se pa le gouvneman non , on dit letat, letat haitien nou pot ko janm w yo vini la, yo vini la nan zn nan pou yo di bon moun pa dwe konstwi la moun pa dwe abite la o kontr ou w moun yo ap abite nenpt kote nan nenpt ravin nan nenpt tt mn o kontr si nenpt dlo pase la bwote yo ale anba Vin rive apre tranbleman de t nou vin slman gen posiblite pou nou te w TPTC ki te vin f yon ti visit, gen kk kay yo te jwenn yo te make yo an jon apre 12 janvye a genyen yo te make an wouj sa se pat ONG ki te pase f l, se TPTC ki te pase f l men kounye a la l yo fin pase yo make kay la pou wou an wouj stadi ou pa ka al ladan l men pa bliye ou menm kounye a se nan lari a ou ye. Pwiske yo make kay la pou ou an sa vle ke ou pa ka al ladan l men kounye a ou menm otomatikman ou kmanse ap vin re prann ou timidman ou oblije degaje w kou ou konnen pou debleye kote sa epi pou ou chache pou foure tt ou ank ladan l. Men l leta vini leta pa vin di w anyen bon slman pou kounye a la lap di w sa kounye a la. Kote leta te pase li te make an wouj pou ou a li vini li w ou f yon konstriksyon ladan l otomatikman li jwenn ou ap f yon konstriksyon ladan l li vini li sezi zouti ou ; li pa sezi yo paske wap konstwi non li sezi l pou peye dwa de konstriksyon, yon gen ti lang frans yo pale se droit dalignement yo toujou gen yon ti lang frans yo pale, yo vin sezi l yo ale av l men yo pa bezwen konnen si se nan yon ravin ke ou tap konstwi si se nan yon tt gigolay ou tap konstwi slman depi ou tap konstwi, kou ou antre antre anndan biwo a ou mt retounen vin f konstriksyon ank. Alexandre : Ebyen mwen te vle rive nan tout pwen men mwen byen kontan li gentan touche tout pwen yo Narat 38 : Gen yon kesyon ou te poze misye li pat ka reponn men mwen nou pa t poze m kesyon sa mwen pa t jwenn chans pou nou te poze m kesyon sa, m pa konn pa ki kritre moun yo ta pral bagay ou yo, ki jan de kit, men dapr cest ce que jappris se yo kat yo bay, yo ba yo yon kat men kat sa se yon kat ki bay pa l koulis, pa moun pa se pa yon kat ki bay an piblik ; l yo ba ou kat la

mwen menm se pa moun kap di m se bagay mwen w ak grenn je m la nan riyl fr zini mwen tap soti mwen gen yon zanmi mwen, mwen pral kote li pou sa m w devan la mwen pa ka pale sikilasyon bloke, mwen pa gen nil dwa pou m smante pou yon bagay pou m sesi pou m sela paske konviksyon m se sman m mwen menm ; se misye ki f m patisipe nan yon bagay yo tap bay la apre 12 janvye, kil sa, tou avan y la mesye Ronald ki part nan zry mwen li di m ah mesye Mezoner ou konn sa k pase men tl bagay men tl bagay ki pral ft la, mwen ta renmen ou patisipe ladan l mwen oblije patisipe ladan l. L mwen jwenn yon bokit, mwen te jwenn klors ladan l bagay pou af kolera, ou la ! Mosyon : Men Ronald la li te af moun pa li pat janm vin di m sa l te di w la Non se pa sa se pa di li te vin di Mezoner sa, tande tande mwen pral di nou yon bagay l pa egzanp mwen menm mwen se yon nonm ki pa p mouri, se konsa tou si se yon bagay mal misye te f m mwen tap kanpe la mwen di se yon bagay mal li te f m donk, gen ng si li ban mwen yon bagay mwen pa bezwen l kman mwen f pa bezwen l lan,yon ng f m kado de boul savon pou m pa pran l bon se dlo ki lave lakay mwen mwen pa bezwen klors la, ske m pa bezwen l e bokit la mwen pa bezwen l e pou rezon depi l map pale la mwen pa t di sa m te w, mwen te gen yon pens mwen te bezwen achte se mwen ki achte l, m bliye konbyen m te achte l pikwa te gen pikwa, te gen pl se achte mwen achte yo wi. Al ke bagay sa yo vini pou bay, se pou bay yo ye al ke moun kap jwenn 2, 3, 4 epou tan gen moun ki pa menm ka jwenn youn menm. Pwoblm ki gen mwen f yon pleonas madam Ana se pleonas mwen f la, men mwen oblije f l e m konsyan ke mwen f pleonas la, depi yo prim ab e sesi gen l se madam Ana kap f yon bagay ; mwen ka gentan mouri wi paske lavi pri 1 segonn pou mouri. Gen l se madam Ana kap f yon bagay paske depi yon konn anba gen CARE, gen OIM gen OXFAM gen USAID elatriye pouki rezon ki f apr 12 janvye m pat janm jwenn yon endividi oubyen kelke swa moun nan vin di m sa yap f la ; e sesi kote yo antre la, li antre kay yon gran notab, kay yon gran past ok donk e sesi m konnen past sa a ka bal tout 13 seksyon riral la men an nou serye, an nou serye m ka kote mwen chita la men sa map di ya mwen ka toujou kapab dil paske mwen menm mwen pa janm p psonn. Mwen pa konnen non sa ki nan k madam Ana, mwen pa konnen l, se li k konn sa k nan k l Madame Ana je te souhait bonne chance Narat 38 : Al msi anpil mesye Mesoner, al ske ou gen yon ti avans ou ta dwe ajoute m pa konnen paske ou konnen l a ap f def gen moun ki gentan kmanse ale, l pa m nan gentan rive mwen w l gentan f 4 Non sa vle depi ou la depi Mesoner la, depi bs Ronald mwen konnen tout sa di e mwen menm se sa mwen tap di tou paske ou konnen nou nan zn nan lontan ; nou konn tout sa k ft nan zn nan, fason jan zn nan te kmanse e jan l vin ye kounye a la ou konprann ! pa gen anyen de plis mwen te ka di paske nou tout kounye a la se ef nap f. Paske vi ke jan nou te ye lontan an ak kounye la se de bagay diferan ske ou konprann, si nou la ou vin jwenn nou la ki vle kanpe ansanm avk nou nan zn nan e entseksyon riral la nou ka ba ou li tou si ou bezwen li.

Paske nou menm la depi wap ede nou nap ede ou tou paske nou pa t konn jwenn vizit sa yo, nou pa t konn jwenn yo isit e an plis si madam Ana ta bezwen nou li ka kontakte nou li ka pase anba tant yo Wi m kw li genyen tout enfmasyon li tap tann nan men nou yo ni pou moun ki anba tant yo nou pale ou kisa yo benefisye kisa yo bezwen kijan yo ap viv. Narat 39 : Paske premy rankont mwen te f ak madam Ana nou te pale sou kesyon sa vle nou gen dwa f yon mache pt an pt ansanm av l nan zn nan Sa ft y wi , sa f y. Sa pa t ft paske mwen menm mwen pa t w l Alexandre : Non sa pa ft nan tout ka, se pa tout moun dirkteman enjeneral non, nan l li te ye a tou Mosyon : Pou ansyen wap f l oubyen pou moun ki nan tant ? Narat 40 : Mwen menm mwen f yon bann pakou ak misye nan zn li te bezwen yo Si li rive lakay malere a f l ta rive lakay mwen tou Map rive sou sa wout sapotiy tekonn ft m te konn gen machin mwen map mache ladan l menm l te gen blokis la m te konn ap kouri la, l gen blokis anba la machin te konn pase la al vire nan Tisous Alexandre : se kesyon sa mwen ta pral poze km dnye kesyon km past Josu di li la lontan nan zn nan, m tap jis briyvman ske li ka banm yon ti preskripsyon kijan zn nan te ye, wout la ? al se kesyon sa mwen te gen pou m te poze l Repons : Al sapotiy la konstwi ansanm avk psonaj sa ou w la m Kw li la depi en 71, li te la anvan ! Eske ou te la l te gen zoranj ? Bon depi sou al twalt nan raje Ah bon li la lontan m sonje m kouri dy ou anwo a la,al wi se vre machin te konn pase monte la, se an 71 epk wout la te ft pa t wout b isit la Alexandre :Men wout la te ft ? Yo te fouye twou a reb li ki f machin pa t ka pase ladan l , te kouran yon premye tan te de transfmat anwo a la, te gen 2 transfmat anwo a la, nou gen koura men dlo se sou jeneral Nemphy nou te vin gen dlo sa la, premy monte prezidan fas a Leslie Manigat yo te f demach dlo sa yo nan zn nan men l li vin tonbe Nemphy te vin ranplase l li f swivi sa, bon ou w telefn nou pa t gen sa yon sl kay ki te gen telefn Teleco, se te nan yon ansyen kay ki te la ; kay ng ki te ansyen direkt achiv nasyonal la men apre sa vin gen telefn se apati de ptab moun vin gen telefn nan zn nan

Alexandre : pa rap a kopayi telefn ki peyi ki kmanse evolye nou nan zaf ske gen antn sou do yon kay Bon antn sa yo tou se depoze yo vin depoze yo apati de 2006 sis yo konsa men o paravan se telefn an COMCEL men sa li vin digicel apre sa nou te gen HAITEL men HAITEL la te gen difikilte pou l te vin jwenn nou kounye a avk laveni de NATCOM ki vin vrman fonksyone tr byen nan zn sa yo la kounye a sa vle pa gen twop lontan non kominikasyon an kmanse ap avanse nan zn nan la men pi gro pwoblm nou nan zn nan nou gen pwoblm dlo pwoblm elktrisite pwoblm wout. Alexandre : Tout pwoblm sa yo se apre tranbleman de t yo vin poze ? Bon wi li vin egzajere nt li vin vrman egzajere