STANDARISASI TANGGUNG JAWAB SOSIAL PERUSAHAAN (Bag I)

By daniri Posted on 17 January 2008Posted in: BERITA HANGAT Semenja eruntu!an re"#m d# tator#at $rde Baru% masyara at sema #n &eran# untu &eras'#ras# dan men(e s'res# an tuntutannya ter!ada' 'er em&an(an dun#a &#sn#s Indones#a) *asyara at te+a! sema #n r#t#s dan mam'u me+a u an ontro+ sos#a+ ter!ada' dun#a usa!a) Ha+ #n# menuntut 'ara 'e+a u &#sn#s untu menja+an an usa!anya , den(an sema #n &ertan((un(ja-a&) Pe+a u &#sn#s t#da !anya d#tuntut untu mem'ero+e! euntun(an dar# +a'an(an usa!anya% me+a#n an mere a ju(a d#m#nta untu mem&er# an ontr#&us# 'os#t#. ter!ada' +#n( un(an sos#a+nya)
Per !a"an #ada ting$at $esadaran %as&ara$at %e% n' ($an $esadararan !ar tentang #entingn&a %e(a$sana$an a#a &ang $ita $ena( se!agai )or#orate So'ia( Res#onsi!i(it& ()SR)* Pe%a"a%an it %e%!eri$an #edo%an !a"+a $or#orasi ! $an (agi se!agai entitas &ang "an&a %e%enting$an dirin&a sendiri sa,a se"ingga ter-a(ienasi ata %engasing$an diri dari (ing$ ngan %as&ara$at di te%#at %ere$a !e$er,a. %e(ain$an se! a" entitas sa"a &ang +a,i! %e(a$ $an ada#tasi $ (t ra( dengan (ing$ ngan sosia(n&a*

/SR ada+a! &as#s teor# tentan( 'er+unya se&ua! 'erusa!aan mem&an(un !u&un(an !armon#s den(an masyara at tem'atan) Se0ara teoret# % /SR da'at d#de.#n#s# an se&a(a# tan((un( ja-a& mora+ suatu 'erusa!aan ter!ada' 'ara strate(#01sta e!o+dersnya% terutama omun#tas atau masyara at d#se #tar -#+aya! erja dan o'eras#nya) /SR memandan( 'erusa!aan se&a(a# a(en mora+) 2en(an atau tan'a aturan !u um% se&ua! 'erusa!aan !arus menjunjun( t#n((# mora+#tas) Parameter e&er!as#+an suatu 'erusa!aan da+am sudut 'andan( /SR ada+a! 'en(ede'an an 'r#ns#' mora+ dan et#s% ya n# men((a'a# suatu !as#+ ter&a# % tan'a meru(# an e+om'o masyara at +a#nnya) Sa+a! satu 'r#ns#' mora+ yan( ser#n( d#(una an ada+a! (o+den1ru+es% yan( men(ajar an a(ar seseoran( atau suatu '#!a mem'er+a u an oran( +a#n sama se'ert# a'a yan( mere a #n(#n d#'er+a u an) 2en(an &e(#tu% 'erusa!aan yan( &e erja den(an men(ede'an an 'r#ns#' mora+ dan et#s a an mem&er# an man.aat ter&esar &a(# masyara at)1 /* Pe%a"a%an Tentang )SR *en#+# sejara!nya% (era an /SR modern yan( &er em&an( 'esat se+ama dua 'u+u! ta!un tera !#r #n# +a!#r a #&at desa an or(an#sas#1or(an#sas# masyara at s#'#+ dan jar#n(annya d# t#n( at (+o&a+) 3e'r#!at#nan utama yan( d#suara an ada+a! 'er#+a u or'oras#% dem# ma s#ma+#sas# +a&a% +a"#m mem'ra te an 0ara10ara yan( t#da fair dan t#da et#s% dan da+am &anya asus &a! an da'at d# ate(or# an se&a(a# eja!atan or'oras#) Be&era'a ra sasa or'oras# transnas#ona+ sem'at merasa an jatu!nya re'utas# mere a a #&at am'anye da+am s a+a (+o&a+ terse&ut)2 H#n((a de ade 1480140 an% -a0ana /SR terus &er em&an() *un0u+nya 3TT Bum# d# R#o 'ada 1442 mene(as an onse' sustainibility development 5'em&an(unan &er e+anjutan6 se&a(a# !a+ yan( mest# d#'er!at# an% ta !anya o+e! ne(ara% ta'# ter+e&#! o+e! a+an(an or'oras# yan( e uatan a'#ta+nya ma #n men((ur#ta) Te anan 3TT R#o% terasa &erma na se-a tu James /o++#ns dan Jerry Porras me+un0ur an Built To Last; Succesful Habits of Visionary Companies d#

ta!un 1447) 8e-at r#set yan( d#+a u an% mere a menunju an &a!-a 'erusa!aan1'erusa!aan yan( terus !#du' &u an+a! 'erusa!aan yan( !anya men0eta euntun(an semata) Se&a(a#mana !as#+ 3on.erens# T#n( at T#n((# Bum# 5Eart! Summ#t6 d# R#o de Jane#ro Bra"#+#a 1442% menye'a at# 'eru&a!an 'arad#(ma 'em&an(unan% dar# 'ertum&u!an e onom# 5e0onom#0 (ro-t!6 menjad# 'em&an(unan yan( &er e+anjutan 5susta#na&+e de9e+o'ment6) 2a+am 'ers'e t#. 'erusa!aan% d# mana e&er+anjutan d#ma sud meru'a an suatu 'ro(ram se&a(a# dam'a dar# usa!a1usa!a yan( te+a! d#r#nt#s% &erdasar an onse' em#traan dan re anan dar# mas#n(1mas#n( sta e!o+der) Ada +#ma e+emen se!#n((a onse' e&er+anjutan menjad# 'ent#n(% d# antaranya ada+a! : 516 etersed#aan dana% 526 m#s# +#n( un(an% 5;6 tan((un( ja-a& sos#a+% 576 ter#m'+ementas# da+am e&#ja an 5masyara at% or'orat% dan 'emer#nta!6% 5<6 mem'unya# n#+a# euntun(an=man.aat) Pertemuan >o!annes&ur( ta!un 2002 yan( d#!ad#r# 'ara 'em#m'#n dun#a memun0u+ an onse' social responsibility% yan( men(#r#n(# dua onse' se&e+umnya ya#tu economic dan environment sustainability) 3et#(a onse' #n# menjad# dasar &a(# 'erusa!aan da+am me+a sana an tan((un( ja-a& sos#a+nya 5Corporate Social Responsibility6) Pertemuan 'ent#n( ?N G+o&a+ /om'a0t d# Jene-a% S-#ss% 3am#s% 7 Ju+# 2007 yan( d#&u a Se jen PBB menda'at 'er!at#an med#a dar# &er&a(a# 'enjuru dun#a) Pertemuan #tu &ertujuan mem#nta 'erusa!aan untu menunju an tan((un( ja-a& dan 'er#+a u &#sn#s yan( se!at yan( d# ena+ den(an corporate social responsibility) Sesun((u!nya su&stans# e&eradaan /SR ada+a! da+am ran( a mem'er uat e&er+anjutan 'erusa!aan #tu send#r# den(an ja+an mem&an(un erjasama antar sta e!o+der yan( d#.as#+#tas# 'erusa!aan terse&ut den(an menyusun 'ro(ram1'ro(ram 'en(em&an(an masyara at se #tarnya) Atau da+am 'en(ert#an emam'uan 'erusa!aan untu da'at &erada'tas# den(an +#n( un(annya% omun#tas dan sta e!o+der yan( ter a#t den(annya% &a# +o a+% nas#ona+% mau'un (+o&a+) 3arenanya 'en(em&an(an /SR e de'an seyo(#anya men(a0u 'ada onse' 'em&an(unan yan( &er e+anjutan) Pr#ns#' e&er+anjutan men(ede'an an 'ertum&u!an% !ususnya &a(# masyara at m#s #n da+am men(e+o+a +#n( un(annya dan emam'uan #nst#tus#nya da+am men(e+o+a 'em&an(unan% serta strate(#nya ada+a! emam'uan untu men(#nte(ras# an d#mens# e onom#% e o+o(#% dan sos#a+ yan( men(!ar(a# emajemu an e o+o(# dan sos#a+ &udaya) 3emud#an da+am 'roses 'en(em&an(annya t#(a sta e!o+der #nt# d#!ara' an mendu un( 'enu!% d# antaranya ada+a!: 'erusa!aan% 'emer#nta! dan masyara at) 2a+am #m'+ementas# 'ro(ram1'ro(ram /SR% d#!ara' an et#(a e+emen d# atas sa+#n( &er#ntera s# dan mendu un(% arenanya d#&utu! an 'art#s#'as# a t#. mas#n(1mas#n( sta e!o+der a(ar da'at &ers#ner(#% untu me-ujud an d#a+o( se0ara om're!ens#.) 3arena den(an 'art#s#'as# a t#. 'ara sta e!o+der d#!ara' an 'en(am&#+an e'utusan% menja+an an e'utusan% dan 'ertan((un(ja-a&an dar# #m'+ementas# /SR a an d# em&an se0ara &ersama) /SR se&a(a# se&ua! (a(asan% 'erusa!aan t#da +a(# d#!ada' an 'ada tan((un( ja-a& yan( &er'#ja 'ada single bottom line% ya#tu n#+a# 'erusa!aan 50or'orate 9a+ue6 yan( d#re.+e s# an da+am ond#s# euan(annya 5.#nan0#a+6 saja) Ta'# tan((un( ja-a& 'erusa!aan !arus &er'#ja

'ada triple bottom lines) 2# s#n# &ottom +#nes +a#nnya se+a#n .#nans#a+ ju(a ada+a! sos#a+ dan +#n( un(an) 3arena ond#s# euan(an saja t#da 0u u' menjam#n n#+a# 'erusa!aan tum&u! se0ara &er e+anjutan 5susta#na&+e6) 3e&er+anjutan 'erusa!aan !anya a an terjam#n a'a&#+a% 'erusa!aan mem'er!at# an d#mens# sos#a+ dan +#n( un(an !#du') Suda! menjad# .a ta &a(a#mana res#stens# masyara at se #tar% d# &er&a(a# tem'at dan -a tu mun0u+ e 'ermu aan ter!ada' 'erusa!aan yan( d#an((a' t#da mem'er!at# an as'e 1as'e sos#a+% e onom# dan +#n( un(an !#du'nya) Pada &u+an Se'tem&er 2007% IS$ 5Internat#ona+ $r(an#"at#on .or Standard#"at#on6 se&a(a# #ndu or(an#sas# standar#sas# #nternas#ona+% &er#n#s#at#. men(undan( &er&a(a# '#!a untu mem&entu t#m 5-or #n( (rou'6 yan( mem&#dan# +a!#rnya 'anduan dan standar#sas# untu tan((un( ja-a& sos#a+ yan( d#&er# nama ISO !"""# $uidance Standard on Social Responsibility) Pen(aturan untu e(#atan IS$ da+am tan((un(ja-a& sos#a+ ter+eta 'ada 'ema!aman umum &a!-a SR ada+a! san(at 'ent#n( untu e+anjutan suatu or(an#sas#) Pema!aman terse&ut ter0erm#n 'ada dua s#dan(% ya#tu @Rio %art& Summit on t&e %nvironmentA ta!un 1442 dan @'orld Summit on Sustainable (evelopment )'SS(*A ta!un 2002 yan( d#se+en((ara an d# A.r# a Se+atan) Pem&entu an IS$ 2B000 #n# d#a-a+# et# a 'ada ta!un 2001 &adan IS$ mem#nta IS$ on /onsumer Po+#0y atau /$P$8/$ merund#n( an 'enyusunan standar /or'orate So0#a+ Res'ons#&#+#ty) Se+anjutnya &adan IS$ terse&ut men(ado's# +a'oran /$P$8/$ men(ena# 'em&entu an @Strate(#0 Ad9#sory Grou' on So0#a+ Res'ons#&#+#ty 'ada ta!un 2002) Pada &u+an Jun# 2007 d#ada an pre+conference dan conference &a(# ne(ara1ne(ara &er em&an(% se+anjutnya d# ta!un 2007 &u+an $ to&er% Ne- >or Item Pro'osa+ atau NCIP d#edar an e'ada se+uru! ne(ara an((ota% emud#an d#+a u an 9ot#n( 'ada &u+an Januar# 200<% d#mana 24 ne(ara menyata an setuju% sedan( an 7 ne(ara t#da ) 2a+am !a+ #n# terjad# 'er em&an(an da+am 'enyusunan terse&ut% dar# /SR atau /or'orate So0#a+ Res'ons#&#+#ty menjad# SR atau So0#a+ Res'ons#&#+#ty saja) Peru&a!an #n#% menurut om#te &ayan(an dar# Indones#a% d#se&a& an arena 'edoman IS$ 2B000 d#'eruntu an &u an !anya &a(# or'oras# teta'# &a(# semua &entu or(an#sas#% &a# s-asta mau'un 'u&+# ) IS$ 2B000 menyed#a an standar 'edoman yan( &ers#.at su are+a men(ena# tan((un( tan((un( ja-a& sos#a+ suatu #nst#tus# yan( men0a u' semua se tor &adan 'u&+# atau'un &adan 'r#9at &a# d# ne(ara &er em&an( mau'un ne(ara maju) 2en(an Iso 2B000 #n# a an mem&er# an tam&a!an n#+a# ter!ada' a t#9#tas tan((un( ja-a& sos#a+ yan( &er em&an( saat #n# den(an 0araD 16 men(em&an( an suatu onsensus ter!ada' 'en(ert#an tan((un( ja-a& sos#a+ dan #sunya: 26 menyed#a an 'edoman tentan( 'enterjema!an 'r#ns#'1'r#ns#' menjad# e(#atan1 e(#atan yan( e.e t#.: dan ;6 mem#+a! 'ra te 1'ra te ter&a# yan( suda! &er em&an( dan d#se&ar+uas an untu e&a# an omun#tas atau masyara at #nternas#ona+) A'a&#+a !enda men(anut 'ema!aman yan( d#(una an o+e! 'ara a!+# yan( men((odo IS$ 2B000 Gu#dan0e Standard on So0#a+ res'ons#&#+#ty yan( se0ara ons#sten men(em&an( an tan((un( ja-a& sos#a+ ma a masa+a! SR a an men0a u' 7 #su 'o o ya#tuD 1) 1) Pen(em&an(an *asyara at

2) 3onsumen ;) Pra te 3e(#atan Inst#tus# yan( Se!at 7) 8#n( un(an <) 3etena(a erjaan B) Ha asas# manus#a 7) $r(an#"at#ona+ Go9ernan0e 5(o9ernan0e or(an#sas#6 IS$ 2B000 menerjema! an tan((un( ja-a& sos#a+ se&a(a# tan((un( ja-a& suatu or(an#sas# atas dam'a dar# e'utusan dan a t#9#tasnya ter!ada' masyara at dan +#n( un(an% me+a+u# 'er#+a u yan( trans'aran dan et#s% yan(D

3ons#sten den(an 'em&an(unan &er e+anjutan dan eseja!teraan masyara at: *em'er!at# an e'ent#n(an dar# 'ara sta e!o+der: Sesua# !u um yan( &er+a u dan ons#sten den(an norma1norma #nternas#ona+: Ter#nte(ras# d# se+uru! a t#9#tas or(an#sas#% da+am 'en(ert#an #n# me+#'ut# &a# 'rodu mau'un jasa) e(#atan%

Berdasar an onse' IS$ 2B000% 'enera'an sos#a+ res'ons#&#+#ty !enda nya ter#nte(ras# d# se+uru! a t#9#tas or(an#sas# yan( men0a u' 7 #su 'o o d#atas) 2en(an dem# #an j# a suatu 'erusa!aan !anya mem'er!at# an #su tertentu saja% m#sa+nya se'ert# as'e +#n( un(an% ma a 'erusa!aan terse&ut sesun((u!nya &e+um me+a sana an tan((un( ja-a& sos#a+) *#sa+nya suatu 'erusa!aan san(at 'edu+# ter!ada' #su +#n( un(an% namun 'erusa!aan terse&ut mas#! men(# +an an 'ener#maan 'e(a-a# den(an menye&ut an se0ara !usus e&utu!an 'e(a-a# sesua# den(an (ender tertentu% ma a sesua# den(an onse' IS$ 2B000 'erusa!aan terse&ut sesun((u!nya &e+um me+a sana an tan((un( ja-a& sos#a+nya se0ara utu!) /onto! +a#n% m#sa+nya suatu 'erusa!aan mem&er# an e'edu+#an ter!ada' 'emaso 'erusa!aan yan( ter(o+on( #ndustr# e0#+ den(an men(e+uar an e&#ja an 'em&ayaran transa s# yan( +e&#! 0e'at e'ada 'emaso ?3*) Se0ara +o(# a 'rodu atau jasa tertentu yan( d#!as#+ an ?3* 'ada s a+a e onom# tertentu a an +e&#! e.#s#en j# a d#+a sana an o+e! ?3*) Namun ?3* &#asanya t#da mem#+# # arus as yan( uat dan jam#nan yan( memada# da+am me+a u an '#njaman e &an % se!#n((a j# a 'erusa!aan mem&antu 'emaso ?3* terse&ut% ma a &#sa d# ata an 'erusa!aan terse&ut te+a! me+a sana an &a(#an dar# tan((un( ja-a& sos#a+nya) Pr#ns#'1'r#ns#' dasar tan((un( ja-a& sos#a+ yan( menjad# dasar &a(# 'e+a sanaan yan( menj#-a# atau menjad# #n.ormas# da+am 'em&uatan e'utusan dan e(#atan tan((un( ja-a& sos#a+ menurut IS$ 2B000 me+#'ut#D

3e'atu!an e'ada !u um *en(!ormat# #nstrumen=&adan1&adan #nternas#ona+ *en(!ormat# sta e!o+ders dan e'ent#n(annya

A unta&#+#tas Trans'arans# Per#+a u yan( &eret# a *e+a u an t#nda an 'en0e(a!an *en(!ormat# dasar1dasar !a asas# manus#a

Ada em'at a(enda 'o o yan( menjad# 'ro(ram erja t#m #tu !#n((a ta!un 2008% d#antaranya ada+a! meny#a' an dra. erja t#m !#n((a ta!un 200B% 'enyusunan dra. IS$ 2B000 !#n((a 2esem&er 2007% .#na+#sas# dra. a !#r IS$ 2B000 d#'er #ra an 'ada &u+an Se'tem&er 2008 dan se+uru! tu(as terse&ut d#'er #ra an ram'un( 'ada ta!un 2004) Pada 'ertemuan t#m yan( et#(a tan((a+ 1<114 *e# 200B yan( d#!ad#r# ;20 oran( dar# << ne(ara dan 2B or(an#sas# #nternas#ona+ #tu% te+a! d#se'a at# &a!-a IS$ 2B000 #n# !anya memuat 'anduan 5guidelines6 saja dan &u an 'emenu!an ter!ada' 'ersyaratan arena IS$ 2B000 #n# meman( t#da d#ran0an( se&a(a# standar s#stem manajemen dan t#da d#(una an se&a(a# standar sert#.# as# se&a(a#mana IS$1IS$ +a#nnya) Adanya et#da sera(aman da+am 'enera'an /SR d#&er&a(a# ne(ara men#m&u+ an adanya e0enderun(an yan( &er&eda da+am 'roses 'e+a sanaan /SR #tu send#r# d# masyara at) $+e! arena #tu d#'er+u an suatu 'edoman umum da+am 'enera'an /SR d# man0a ne(ara) 2en(an d#susunnya IS$ 2B000 se&a(a# 'anduan 5guideline6 atau d#jad# an ruju an utama da+am 'em&uatan 'edoman SR yan( &er+a u umum% se a+#(us menja-a& tantan(an e&utu!an masyara at (+o&a+ termasu Indones#a