11.

SÖZLÜK
AKIŞ HARİTASI: Ok ve çizgi şeklinde bazı dağılışların gösterildiği harita (göç yolları gibi).

AKRAN DEĞERLENDİRME: Öğrencilerin kendi gruplarındaki arkadaşlarını değerlendirmeleridir.

AKTİF ÖĞRENME: Öğrencilerin öğrenme sürecinde, hayattaki olayları benzer durumlarla

karşılaştırarak; sorumluluk aldıkları, karar verdikleri ve zihin yeteneklerini
geliştirdikleri bir öğrenme türüdür. Aktif öğrenme teknikleri: Aktif öğrenmenin yaşama
geçirilmesi için kullanılan teknikler. Örnek: Vızıltı 66 tekniği: 6 öğrencinin bir konu
hakkında altışar dakika konuşması. Beyin fırtınası: Öğrenenlerin bir problemle ilgili
yaratıcı fikirlerini eleştirme olmadan açıkladıkları bir uygulama.

ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOLARI: Öğrencilerin de katıldığı bir etkinlik ile kavramların

özelliklerinin gösterildiği tablolardır. Anlam Çözümleme Tabloları kavramların
tanımlayıcı ve ayırt edici özelliklerinin öğrenilmesinde etkili biçimde kullanılabilir.
Anlam Çözümleme Tablosu bir defa hazırlandıktan sonra kavramları pekiştirmek için de
kullanılabilir.

ARAZİ ÇALIŞMASI: Sınıf dışında, dersle ilgili arazide yapılan çalışmalara denir ve dersin bir
parçasıdır. Bu çalışmalar öğretmen veya öğrenci tarafından planlı bir şekilde organize
edilerek bir düzen içerisinde yürütülür. Coğrafî özelliklerin yerinde görüldüğü,
kaynakların, numunelerin toplandığı ve sonucunda çeşitli değerlendirmeler yapılarak
rapor ve metinlerin oluşturulduğu çalışmalardır. Arazi çalışmaları coğrafî çalışmaların
bir gereğidir. Çünkü birçok coğrafî özellik için arazi çalışmaları laboratuar çalışması
niteliği taşımaktadır.

BECERİ: Uygun öğrenme ve öğretim ortamında bireyin, hazır bulunuşluk düzeyine göre düşünsel ve
davranışsal bir çabaya girmesi sonucu bir işi kolaylıkla ve ustalıkla yapar hâle
gelmesidir.

BÖLGE: Bir veya daha fazla belirgin özellikleri ile homojenlik gösteren ve çevresine göre farklı olan
alana bölge denir. Bölge mekânsal özellikler açısından bir alanı sınıflama ve
sınırlandırmadır. Bölge yerel, ulusal, kıtasal ve küresel ölçekte belirlenebilir.

COĞRAFÎ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS): Coğrafya ile ilgili sayısal ve sayısal olmayan verilerin
çeşitli kaynaklardan toplanması, bilgisayar ortamında depolanması, işlenmesi, analiz
edilmesi, çıktısının (ürünün) alınması ve sunulması fonksiyonlarını yerine getiren
donanım, yazılım, coğrafi veri ve personel bileşenlerinden oluşan bütünsel işlemlere
coğrafî bilgi sistemleri denir. Günümüzde hemen her sektörde zaman ve mekâna ait her
türlü araştırma, planlama ve yönetimde, karar vermeyi hızlandırma, zaman, para ve
personel tasarrufu sağlamak amacıyla CBS kullanılmaktadır.

DEMOGRAFİK DÖNGÜ: Belirli bir zamanda bir ülkenin doğum ve ölüm oranlarını gösterir model.

DEĞER: Değer, bir sosyal grup veya toplumun kendi varlık, birlik işleyiş ve devamını sağlamak ve
sürdürmek için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli oldukları kabul edilen
ortak düşünce, amaç, temel ahlaki ilke ya da inançlardır.

174
DERECELENDİRME ÖLÇEKLERİ (RUBRIC): Derecelendirme ölçekleri, performansı
tanımlayan kriterleri içeren puanlama rehberidir. Herhangi bir çalışmanın puanlanması
için geliştirilmiş ölçütleri içeren bir araçtır.

EKONOMİK FAALİYETLER: Üretim, tüketim ve dağıtım ile ilgili her türlü faaliyet ekonomik
faaliyet olarak değerlendirilir. Günümüzde ekonomik faaliyetler birincil, ikincil, üçüncül
olarak sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmalar ekonomik faaliyetlerin kökenlerini
dikkate alarak yapılan sınıflandırmalardır. Birincil ekonomik faaliyetler tarım, orman,
maden gibi doğadan doğrudan yararlanmaya dayalı faaliyetleri içerir. İkincil ekonomik
faaliyetler hammaddenin işlenerek değiştirilmesi, yeni hammadde veya ürün elde
edilmesine dayalı sanayi faaliyetlerini içerir. Üçüncül ekonomik faaliyetler ise hizmete
dayalı ekonomik faaliyetleri içerir. Günümüz bilgi iletişim teknolojilerine bağlı olarak
oluşan ve araştırma, geliştirme ve karar verme ile ilgili faaliyetleri kapsayacak şekilde
dördüncül ve beşincil sektör sınıflandırması yapılarak ekonomik faaliyetler beş
kategoride toplanmaktadır.

HAVA FOTOĞRAFI: Dünya yüzeyine ait genellikle uçaktan çekilmiş fotoğraf.

İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENME (KUBAŞIK ÖĞRENME ): Öğrencilerin küçük gruplar

hâlinde belirli amaçlara ulaşmak için tüm kaynak ve çabalarını birleştirdikleri öğrenme
türüdür. İşbirliğine dayalı öğrenme türünde, öğrenciler ortak amaçlara dönük olarak
çalışırlar.
İZLEME FORMU: Bireyin gelişimi hakkında bilgi edinmek amacıyla belirlenen ölçütlerden
oluşan ölçme ve değerlendirme aracıdır.

KANITI TANIMA VE KULLANMA: Kanıt, bir şeyin doğruluğu ve gerçekliği konusunda kullanılan
her türlü belgedir. Birincil kaynak, ilk elden ve yerinden elde edilen kaynaklardır. İkincil
kaynaklar ise; bu kaynaklara dayanılarak hazırlanmış çeşitli eserlerdir. Birincil
kaynaklar yazılı, görsel, işitsel dokümanlardan ve nesnelerden oluşmaktadır. Gazeteler,
mektuplar, kimlikler, günlükler, nüfus verileri, haritalar, mimari çizimler, fotoğraflar,
aile fotoğrafları, filmler, videolar, görüşme kayıtları, müzik kayıtları, buluntular, aletler
ve arazi numuneleri birincil kaynaklardır.

KAVRAM: Kavram;
Kavram bir şey üzerine ve özellikle o şeyin nitelikleri ya da imleri üzerine taşıdığımız
genel düşünceye verilen addır. Temel kavramlar, yüksek düzeyde soyutlamalar taşıyan
sözlü örüntülerdir. Kavramlar soyut olup belli bir hüküm taşırlar.

KAVRAM AĞLARI: Öğrencilerin izlenimlerini, düşüncelerini yazılı öğretim araçlarındaki (ders

kitabı, dergi, ansiklopedi vs) kavram ve ilkelerle uyumlu bir biçimde sergileyen grafik
araçlardır.
KAVRAM HARİTASI: Temel  bir kavram etrafında, bu temel kavramla ilişkili diğer kavramları ve 
bunların birbirleriyle olan ilişkilerini gösteren şematik yapılardır.

KAZANIM: Öğrenme süreci içerisinde, planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar sayesinde öğrencide

görülmesi beklenen bilgi, beceri ve tutumlardır.

MEKÂNSAL DOKU: Doğa ve insan unsurları ve süreçlerinin karşılıklı etkileşimiyle oluşan dokular
(ulaşım, yerleşme, ekonomik dokular gibi).

175
ÖĞRENCİ MERKEZLİ EĞİTİM: Bilimsel düşünme becerilerine sahip, öğrenmeyi öğrenen,
üretken, bilgiye ulaşabilen, iletişim kurabilen, bilgi teknolojilerini kullanabilen, eğitim
sürecine aktif olarak katılan ve evrensel değerleri benimsemiş öğrenciler yetiştirecek
biçimde eğitimin yeniden yapılandırılmasıdır. Öğrenci merkezli eğitimde öğrenciye
bilgiyi doğrudan öğretme söz konusu değildir. Öğrenci bütün eğitim etkinliklerinde ön
plana alınarak çalışmalara katılmalıdır.

ÖĞRENME ALANI: Öğrencilere kazandırılacak birbiriyle ilişkili tema, kavram, beceri, anlayış
tutum ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği bilgi ve becerileri organize eden
yapıdır.

ÖZ DEĞERLENDİRME: Belli bir konuda bireyin kendini değerlendirmesidir.

ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO) : Öğrencilerin bir ya da birkaç alandaki çalışmalarını,

harcadığı çabayı, geçirdiği evreleri gösteren başarılarının koleksiyonudur. Öğrencinin
gelişimini, velisinin ve öğretmenlerinin izleyebilmesine olanak sağlayan bir çalışmadır.
Sınıf içi etkinliklerin bir araya getirilip, yansıtılmasıyla oluşan öğrenci ürün dosyası,
aynı zamanda hem öğretmen hem de öğrenci için bir değerlendirme yöntemidir.

ÖN BİLGİ: Gözlem, deney ya da çeşitli zihinsel çıkarımlar yoluyla bireyin önceden edindiği
bilgilerdir. Ön bilgiler yapılandırıcı yaklaşımda özel bir öneme sahiptir. Çünkü ön
bilgilerin ışığında yeni kazanılan bilgilerin incelenmesi, yorumlanması ve
anlamlandırılarak beyinde yapılandırılması söz konusudur.
PERFORMANS DEĞERLENDİRME: Performans değerlendirme, öğrencinin bilgiyi nasıl
anladığı ve nasıl kullandığı hakkında bilgi veren bir değerlendirme türüdür.
Öğrencinin var olan bilgilerini bir ürüne veya aktiviteye dönüştürmesini, günlük
yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu
bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını inceleyerek süreç içinde
değerlendirilmesidir.
POSTER: Posterler; resim, grafik, powerpoint sunuları gibi konuya ait multimedia bileşenlerinin yer
verilmesine olanak sağlayan büyük boyutta yazılı sunumlardır.

PROBLEM: Çözümü, yaratıcı düşünmeyi gerektiren önemli, şaşırtıcı veya ciddi bir durumdur.
PROBLEME DAYALI ÖĞRENME: Etkin öğrenmeyi geliştiren, problemin çözümü ya da
anlaşılması yoluyla uygulama sürecinden sonuç çıkaran bir öğrenme
yaklaşımıdır.
PROJE: Proje; öğrencilerin genellikle somut bir ürüne ulaşmak için tek başına veya küçük gruplar
hâlinde bir görev üzerinde uzun bir süre bireysel veya birlikte çalışmalarıdır. Projelerin
temel amacı, öğrencilerin kendi öğrenmelerinden sorumlu olmalarına yardım etmek ve
onları başkalarıyla işbirliği içerisinde çalışmaya motive etmektir.

SANAL ALAN GEZİSİ: Bilgisayar aracılığıyla internet ortamında yapılan araştırma gezisidir. Bilgi
teknolojilerini kullanarak ziyaret mekânlarını sınıf ortamına taşıyarak zaman tasarrufu
sağlar.

SİMÜLASYON: İncelenen bir gerçek hayat sisteminin belli bir zaman diliminde istenilen gerçek
karakteristiklerini tahmin etmek amacıyla sistemin matematiksel, mantıksal bir
modelinin geliştirilmesi ve bu sistem üzerinde deneyler yapılması sürecidir. Simülasyon

176
 yazılımları, laboratuarda pahalı veya ulaşılamayan materyal veya araç gereci, tehlikeli
maddeleri veya işlemleri, öğrencilerin henüz ulaşmadığı beceri düzeylerini, çok uzun
zaman alacak deneyler sonucunda yapılandırılacak olan kavram ve modelleri inceleme
fırsatları verir. Eğitici ortamda simülasyonlar, gerçekte olayların taklit veya kopyalarının
güçlü bir teknikle öğretilmesidir. Simülasyonlar, öğrencileri motive eder, olayların
gerçek ortamda nasıl bir tepki vereceğini öğretir. Simülasyon gerçek olayları
basitleştirir. Öğrenci olayları, gerçek ortamlara benzer ortamlarda öğrenir.

SOSYAL KATILIM: Bireyin kendisine, çevresindeki kişilere ve doğaya değer veren, kendisine
yaşadığı toplumun ve dünyanın bir parçası olarak güvenen ve topluma katkıda
bulunabilen bir bilince sahip olmasını hedefleyen bir beceridir. Öğrencilerin eğitsel,
sosyal, spor ve eğlence içerikli faaliyetlere, grup çalışmalarına, gönüllü toplum
hizmetlerine, vatandaşlık katılımını içermektedir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: Ülkelerin doğa ve insana ait kapasiteleri ile ekonomik ve sosyal
ihtiyaçlarını dengeleyecek şekilde yürütülen kalkınma şeklidir. Buna doğayla uyumlu
kalkınma da denilir.

TAŞIMA KAPASİTESİ: Belli bir zaman ve alanda hayvanlar ve/veya insanların en fazla sayıda
tüketim seviyelerini destekleyebilen doğal şartlara taşıma kapasitesi denir.

TEMA: Birbiriyle ilişkili ders veya etkinliklerin uygulanması ve geliştirilmesini sağlayan odaklı ve
organizeli bir konu, kavram, problem veya bir iştir.

TEMATİK YAKLAŞIM: Sınıf içerisinde kısa uygulamalar, öğretmen merkezli dersler yerine; uzun
dönemli öğrenme etkinliklerini vurgulayan, disiplinler arası yaklaşımın önemli yer
tuttuğu, öğrenci merkezli, gerçek yaşam konu ve uygulamalarına dönük bir
değerlendirme yaklaşımıdır.

TEMATİK HARİTA: Mekâna ait dağılış, tema ve konuyu gösteren özel haritalardır (nüfus
yoğunluğu, hayvansal üretim veya dünya iklimleri gibi).

TUTUM: Tutum; bireylerin belli bir kişiyi, grubu, kurumu veya bir düşünceyi kabul ya da reddetme
şeklinde gözlenen, duygusal bir hazır oluşluk hali veya eğilimdir. Tutum bir bireye
atfedilen bir eğilimdir. Gözlenebilen, ortaya konan davranış değil, davranışa hazırlayıcı
bir eğilimdir.

UYDU GÖRÜNTÜSÜ: Radar, mikro dalga, detektör, tarayıcılar ve sensörlerle ölçülen ve kaydedilen
elektromanyetik radyasyonlarla (ışınım) elde edilen görüntülerdir. Bu veriler
fotoğraflara benzer görüntülere çevrilebilirler.

YAPILANDIRMA: Ön bilgilerin ışığında yeni bilgilerin incelenmesi, yorumlanması ve

anlamlandırılarak zihne yerleştirilmesidir.

YAPILANDIRICI ÖĞRENME YAKLAŞIMI: Bu yaklaşıma göre; öğrenme bireyin kendi çabası

sonucu oluşmaktadır. Bu yaklaşımda öğretimden çok öğrenme üzerinde durulmaktadır.
Yapılandırıcı yaklaşımın en önemli özelliği; öğrencinin bilgiyi yapılandırmasına,
oluşturmasına ve geliştirmesine olanak tanımasıdır.

Yapılandırıcı yaklaşımda öğrenci;

• Bilgiyi araştırır, bulur, yorumlar ve analiz eder,

177
 • Düşünme sürecini geliştirir,

• Eski bilgilerle yeni bilgileri bütünleştirir ve yeniden yapılandırır.

YARATICI DÜŞÜNME: Öğrencilerin özgün, farklı ve yeni fikirler oluşturmasını ve hayal

dünyalarını zenginleştirmesi için yapılan etkinliklerdir.

YERLEŞME DOKUSU: İnsan yerleşmelerinin alansal dağılış ve düzenini ifade eder.

ZİHİN HARİTALARI: Kişilerin zihnindeki mekâna ait imajlara dayalı olarak kişinin kendi
yorumuyla oluşturduğu haritadır. Bu haritalar kişilerin bir mekâna ait imgeleri, bilgileri
ve özellikleri göstermek için oluşturdukları, kişisel bakışları da yansıtan haritalardır.
Bunlara bilişsel haritalar da denir. Bu anlamda zihin haritaları gerçek imge, bilgi ve
özelliklerin kişisel algılara dayalı olarak kâğıda çizilmesiyle oluşturulan haritalardır.

178
 12. KAYNAKÇA

AÇIKGÖZ, K., 2003, Aktif Öğrenme, Eğitim Dünyası Yayınları, İzmir.

ALKAN, C., 1991, Coğrafya Öğretimi, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim
Fak.Yayın No :175, Eskişehir
ASHLEY, K., 2000, Reflective Practice In Geography Teaching, Paul
Chapman Publishing Ltd. London.
ATALAY, İ., 1997, Türkiye Coğrafyası, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
ATALAY, İ., 2004, Doğa Bilimleri Sözlüğü, Meta Basım, İzmir.
ATALAY, İ., 1999, Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası, Ege Üniversitesi
Basımevi, İzmir.
AKKUŞ, A., 1998, Genel Fiziki Coğrafya, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
AKKUŞ, A., 1995, Harita Bilgisi, Damla Ofset ve Tic., Konya.
BAILEY, P., - FOX, P., 1996, Geography Teachers Handbook, The
Geographical Association, London.
BAYLISS, T., 1995, A Concise Advanced Geography, Oxford Univerity
Press. New York.
BOYDAK, A., 2004, Lider Öğretmen, Beyaz yayınları, İstanbul.
BÜNSTORF, J., 1996, Terra Geographie Gymnasium Rheinland-Pfalz 7/8
Klett-Perthes Stuttgart.
CLINCH, M., 1995, Geography, Key Stage 3, Letts Educational, Glasgow.
CHALIAND, G.,- RAGEAU, J., 1992, Strategic Atlas, Harper Perennial A
Division of Harper Collins Publishers.
AMSTRONG, D.G., 1989, World Geography, Merrill Publishing Company
Columbus, Ohio.
DAVID, O.,-ALISON, R., 2001, Teaching Geography The Essential Guide
Continium. England.
DAVUTOĞLU, A., 2001, Stratejik Derinlik (Türkiye’nin Uluslararası
Konumu), Küre Yay., İstanbul.
CHASE, R.,-HILL,E., 2000, Eksen Ülkeler, (Çev: Belkıs Ç. Dişbudak),
Sabah Kitapları, Ayhan Matbaası, İstanbul.
DOĞANAY, H., 2002, Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Aktif yayınları,
Erzurum.
DOĞANAY, H., 2003, Coğrafyaya Giriş, Aktif yayınları, Erzurum.

179
DOĞANER, S., 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası, Çantay Yayınları,
İstanbul.
EBERHARD.K., 1993, Terra Erdkunde realschule nordrhein- westfallen 5/6
Klett PerthesStuttgart.
BERGMAN, E. F., 2003, Introduction to Geography, Prentice Hall
Publishers, New Jersey, ABD.
BRADSHAW, M.,-WHİTE, G. W.,- DYMOND, J. P., 2004, Contemporary
World Regional Geography, Mc Graw Hill Book, Boston.
ERİNÇ, S., 1973, Cumhuriyetin 50. Yılında Türkiye’de Coğrafya,
Başbakanlık Basımevi, Ankara.
ERİNÇ, S.,-ERTEK, A.,-GÜNEYSU, C., 2000, Jeomorfoloji-I, Der
Yayınları, İstanbul.
ERİNÇ, S.,-ERTEK, A.,-GÜNEYSU, C., 2001, Jeomorfoloji-II, Der
Yayınları, İstanbul.
ERİNÇ, S. 1984, Ortam Ekolojisi ve Degradasyonal Ekosistem Değişikleri,
İstanbul Üniversitesi Yay. No : 3213, İstanbul.
EROL, O., 1987, Orta Öğretim Kurumlarında Coğrafya Öğretimi, TEDV
Öğretim Toplantısı, Ankara.
EROL, O., 2005, Genel Klimatoloji, Çantay Yay., İstanbul.
ERTÜRK, H., 1998, Çevre Bilimine Giriş, Vipaş A.Ş. Bursa.
FELLMANN, J.D.,- GETİS, A.,- GETİS, J., Human Geography, 2005, Mc
Graw Hill Book, Boston.
FESKE, K., 1993, Geographie, 7 / 8, Cornelsen Druck, Berlin.
FESKE, K., 1993, Geographie, 9 / 10, Cornelsen Verlag, Berlin.
FOLEY, M., 1996, The Really Practıcal Guide To Prımary Geography,
Stanley Thornes, United Kingdom.
GETIS, A.,- GETİS, J.,- FELMANN, J. D., 2004, Introduction to
Geography, Mc Graw Hill Book, Boston.
GÜNER, İ., 2005, Kıtalar Coğrafyası, Nobel yayınları, Ankara.
GÜNGÖRDÜ, E., 2002, Coğrafyada Öğretim Yöntemleri, İlkeler ve
Uygulamalar. Nobel Yay. Ankara.
HACISALİHOĞLU, Y., 2001,Türkiye’nin Kentsel Gelişme Süreci ve 1999
Marmara Depremi, Çantay Kitabevi, İstanbul.
HACISALİHOĞLU, Y., 2001, Yeni Dünya Düzeni Arayışı ve Türkiye,
Jeopolitik Analiz, Çantay Kitabevi, İstanbul.

180
HAGGETT, P., 2001, Geography A Global Synthesis, Pearson Education
Limited, England.
HAMAMCI, C. ve KELEŞ, R., 2002, Çevre Bilim, İmge Kitabevi
Yayıncları, Ankara.
İZBIRAK, R. 1992, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, M.E.B Yay. İstanbul.
KAPLAN, A. 1999, Küresel Çevre Sorunları ve Politikaları, Mülkiyeler
Birliği Vakfı Yayınları Tezler Dizisi : 3, Ankara.
KARABAĞ, S. - ŞAHİN, S., 2003, Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası,
Gündüz Eğitim ve Yay. Ankara.
KARABAĞ, S., 1999, Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular ve Kavramlar,
G.E.F. Dergisi Cilt 18, Sayı : 2, Ankara, s. 25-40.
KARABAĞ, S. (yayına hazırlayan), 2003, Coğrafya Kurultayı Bildiriler
Kitabı, Gazi Kitapevi, Ankara.
KARABAĞ, S. 2002, Mekânın Siyasallaşması, Nobel Yayınları, Ankara.
KNOX, P.L.,- MARSTON, S., 2004, Human geography, Pearson Prentice
Hall, publishers, New Jersey, ABD.
KOLUKISA, E.A., 2003, Matematik Coğrafya, Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal
Bilgiler Anabilim Dalı, Ankara.
LAMBERT, D. and BALDERSTONE, D., 2000, Learning to Teach
Geography in the Secondary School, Simultaneously
published inthe USA and Canada.
LAMBIN, J. – M., Histoire Geographie, Hachette Colleges.
MEB, 2003, EARGED, Coğrafya Müfredat Değişiklik Raporları, Ankara.
MEB, 2004, İllerden Gelen Komisyon Raporları, Ankara.
MEB, 2004, İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, (4, 5, 6 ve
7. Sınıflar), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
MEB, 2004, İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı, (4, 5, 6 ve
7. Sınıflar), Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
MURPHY, T., 1996, Geography Social, Environmental and Scientific
Education Curriculum.
MUTLUER, M., 2003, Uluslar arası Göçler ve Türkiye, Çantay Kitabevi,
İstanbul.
NAGLE, G., - SPENCER, K., 1997, Advanced Geography, Oxford
University Press, Great Clarendon Street, Oxford OX2
6DP, New York.

181
NATIONAL GEOGRAPHY STANDARDS, 1994, Geography For Life,
Washington.
NİŞANCI, A., 1991, Klimatoloji, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim
Fakültesi yayınları, Samsun.
OLDROYD, D. (Çev: TANSEL, Ü.),1996, İnsan Düşüncesinde Yerküre,
TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, Ankara.
OWEN, D.,-RYAN, A., 2001, Teaching Geography 3-11, Printed and bound
in Great Britain by Biddles Ltd.
ÖZÇAĞLAR, A., 2003, Coğrafyaya Giriş, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
ÖZEY, R., 2002, Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği, Marmara Üniversitesi
Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
ÖZGÜÇ, N., - TÜMERTEKİN, E., 2000, Coğrafya Geçmiş, Kavramlar,
Coğrafyacılar, Çantay Kitapevi, İstanbul.
ÖZGÜÇ, N., -TÜMERTEKİN, E., 1997, Ekonomik Coğrafya, Küreselleşme
ve Kalkınma, Çantay Kitapevi, İstanbul.
ÖZGÜÇ, N.,-TÜMERTEKİN, E., 2002, Beşeri Coğrafya (İnsan, Kültür,
Mekan ) Çantay Kitapevi, İstanbul.
ÖZGÜR, M., 2000, Türkiye Coğrafyası, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
PONTING, C., 2000, Dünyanın Yeşil Tarihi, Detay Basım Ltd.İstanbul.
RAWLING, E., 2000, School Geography 5-16 Issues in Geography
Teaching, Fischer, C. (Ed.) Routledege, London.
REINHARTZ, D. J., 1990, Geography Across The Curriculum, National
Education Association Washington.
RUBENSTEİN, J.M., 2005, An Introduction to Human Geography The
Cultural Landscape, Pearson Prentice Hall, publishers,
New Jersey.
SANEMOĞLU, N., 1997, Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan
Uygulamaya, Spot Matbaacılık, Ankara.
SANIR, F., 2000, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, Gazi Kitapevi, Ankara.
SELÇUK, Z., 2003, Gelişim ve Öğrenme, Nobel yayınları, Ankara.
SCHRÖDER, C., 1993, Das wuk- Buch Orientierungsstufe 5/6 Ernst Klett
schulbuchverlag Stuttgart.
SIBLEY, S., 2003, Teaching and Assessing Skills in Geography, Cambridge
University Pres, London.
STEININGER, R.H., 1992, Geography 5 / 6 , Cornelsen Druck, Berlin.

182
STRAHLER, A., 1996, Physical Geography,Copyright1997, Jonhn Wiley,
Washington.
ŞAHİN, C., 2001, Orta Öğretim Coğrafya Müfredat Programı Hakkında Bir
Araştırma, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı :3 , Cilt :2
s.125-138, İstanbul.
ŞAHİN, C., (Editör), 2003, Sosyal Bilgiler Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme
Kılavuzu, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
ŞAHİN, C., - SİPAHİOĞLU, Ş., 2002, Doğal Afetler ve Türkiye, Gündüz
Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
ŞAHİN, S., 2003, Coğrafya Öğretiminde Beş Temel Konu,15-18 Ekim 13.
Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya.
ŞAHİN, S., 2004, Coğrafya Internet Rehberi, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
Ankara.
TAVŞANCIL, E., 2002, Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi.
Nobel yayınları, 1. Baskı. Ankara.
TCK, Öğretmen Komisyon Raporları, (Basılmamıştır).
TEZBAŞARAN, A., 1997, Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu, 2. Baskı,
Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
THE CURRICULUM DEVELOPMENT COUNCIL, 2003, Geography
Curriculum Guide (Secondary 4-5), Hong Kong.
TUROĞLU, H., 2000, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temel Esasları, Çantay
Yayınları, İstanbul.
TÜRKİYE ÇEVRE SORUNLARI VAKFI, 1989, Sürdürülebilir Kalkınma
Konferansı, TÇSV, Ankara.
TÜRKİYE ÇEVRE SORUNLARI VAKFI, 1997, Türkiye’nin Tarım
Politikası ve Çevre, Türkiye’nin Tarım Politikası ve
Çevre, TÇV Yayın No: 122, Ankara.
TÜRKİYE ÇEVRE VAKFI YAYINI, 1997, Türkiye’nin Çevre Sorunları,
Ankara.
WIDDOWSON, J., 2000, Earthworks 3, John Murray Ltd. London.

INTERNET ADRESLERİ
http://www.hgk.mil.tr
http://www.die.gov.tr

183
http://www.dpt.gov.tr/
http://www.mta.gov.tr
http://www.meteor.gov.tr/
http://www.tarim.gov.tr/arayuz/9/menu.asp
http://www.cevreorman.gov.tr/
http://www.ogm.gov.tr/
http://www.dsi.gov.tr/
http://www.turizm.gov.tr/
http://www.sanayi.gov.tr/
http://www.ubak.gov.tr/
http://www.enerji.gov.tr/
http://www.abgs.gov.tr/
http://www.nvi.gov.tr/
http://www.mkutup.gov.tr/
http://www.gap.gov.tr/
http://www.tubitak.gov.tr/
http://www.koeri.boun.edu.tr/
http://www.kgm.gov.tr/
http://www.tcdd.gov.tr/
http://www.hips.hacettepe.edu.tr/
http://www.deprem.gov.tr/
http://www.tck.org.tr
http://www.tema.org.tr
http://www.tika.gov.tr
http://www.tdk.gov.tr
Diğer ülkelerdeki bazı internet adresleri:
http://www.usgs.gov/science/
http://www.infoplease.com
http://www.mapguest.com
http://www.geography.com
http://www.geography.about.com
http://www.worldtimezone.com
http://www.bartleby.com
http://www.internetgeography.co.uk
http://livingearth.com/

184
http://www.worldatlas.com/
http://volcano.und.nodak.edu/
http://univ.cc/geolinks/simple.php
http://www.igu-net.org/uk/igu.html
http://www.fourmilab.ch/cgi-bin/uncgi/Earth
http://www.census.gov/ipc/www/idbpyr.html
http://members.aol.com/bowermanb/teach.html
http://www.enchantedlearning.com/geography/
http://www.enchantedlearning.com/geology/
http://www.staff.amu.edu.pl/~zbzw/glob/glob1.htm
http://www.hawaii.edu/hga/Standard/Standard.html
http://earthguide.ucsd.edu/earthguide/activities.html
http://www.edcenter.sdsu.edu/ssc/3d/ssc3dproject.html
http://www.bartleby.com/151/indexes/fields/index.html
http://www.wwnorton.com/earth/egeo/animations/ch2.htm
http://www.pbs.org/wnet/savageearth/animations/index.html
http://www.rawbw.com/~xmwang/myGUI/EarthSun.html
http://www.cgrer.uiowa.edu/servers/servers_references.html
http://www.enchantedlearning.com/subjects/Geologictime.html
http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/standards/index.html
http://www.school-portal.co.uk/GroupHomepage.asp?GroupID=12426
http://www.classzone.com/books/earth_science/terc/navigation/visualization.cfm
http://www.glossarist.com/glossaries/science/earth-sciences/geography.asp?Page=2
http://www.nc.uk.net/webdav/servlet/XRM?Page/@id=6004&Subject/@id=3449
http://www.curriculumonline.gov.uk/Subjects/Gg/Subject.htm?cookie%5Ftest=1

185