You are on page 1of 52

trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

1
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

tm[m&0d k i f ; awmf o m;rsm;


t,f'DwmtzJGU] udk&J&ifhatmif (tdE´d,EdkifiH)?
udk&efEdkifxGef; (udk&D;,m;EdkifiH)?
udkoufvif;? udkjrifhEkdif? udkodef;aX;/
pmpDpm½kduf] udkrdk;BuD;/
aMumfjim'DZdkif;] udkausmfaZ,sNrdKif/
aMumfjimwm0efcH] udkatmifpdk;jrifh/
jzefUcsda&;wm0efcH] udk0if;pdk;? udkausmfausmfxGef;/
Website wm0efcH] udk&Jatmif/
Website owif;wm0efcH] udkatmifEdkifausmf/
taxGaxGwm0efcH] udkrsdK;jrifh? udkrdk;ausmfwdk;? udk0if;armf/
qufoG,f&efvdyfpm zkef;eHygwfrsm;
AAHARASAZAUNG 090-5526-5507 / 03-6808-3692
Room 1-421, Toei Waseda Apart., 080-1235-8093 / 050-1205-8610
1-9-23, Nishiwaseda 090-4546-9418 / 03-6805-3411
Shinjuku-ku, Tokyo 080-5191-0700 / 080-3546-4745
JAPAN. (169-0051) 090-8042-0981 / 090-6040-2080
E-mail : aaharasazaung@yahoo.com 090-1211-5971 / 080-3600-1229
aaharasazaung@gmail.com 080-3354-1977 / 080-5879-0197
http://www.aaharasazaung.com
http://aaharamedia.blogspot.com/

tm[m&jrwf E d k ; ol r sm;twG u f æ
tm[m& (tcrJh) pmapmifudk *syefjynfwGif;/ jynfy&Sd atmufaz: jyyg pmay0goemwl cspfrdwfaqGrsm;xHrS
&,lrmS =um;Edik yf gonf? *syefjynftwGi;f ESihf e,fpyfa'orsm;twGuf tcrJjh zef@csyd gaomfvnf; zG@H +zdK;+yD; wdik ;f Edik if rH sm;rS
tm[m&pmapmif tm; rSm,lvykd gu atmufaz: jyyg zke;f eHygwrf sm;rSaomf‚/ tD;ar;vfjzifah omf‚ qufo, G I
f
wHqdyfacgif;zdk; ydk@ay;&ef vdktyfygrnf?
ÐtdEdN,EdkifiH (e,l;a'vD) ³³³ udk&J&ifhatmif (91-92-1330-3335)/e-mail:yeyintaung@gmail.com
Ðxdkif;EdkifiH (rJaqmuf+rdK@) ³³³ udkvGrf;%D (66-8-4547-4295)/ e-mail:mglwanni@gmail.com
ÐpuFmylEdkifiH ³³³ udkbkef;rif;ZGef (65-9831-8474)/ e-mail:phoneminzune@gmail.com
Ðudk&D;,m;EdkifiH ³³³ udk&efEdkifxGef; (82-11-9723-4773)/e-mail:yannainghtun@yahoo.com
Ðatmfpa=w;vs ³³³ F cifarmifaxG; (61-421-245-452)/ e-mail:fkmhtwe@hotmail.com
Ðtar&duefjynfaxmifpk ³³³ q&marmifpdk;csdef/
(zdk@wf0def;+rdK@) q&mra':ZifZif? (1-260-745-7458)/ e-mail:zinzinjp2003@yahoo.com
Ðtar&duefjynfaxmifpk ³³³ udkausmf0if; e-mail:ukyaw1809@yahoo.com
(z&D;armifh)
Ð*syef (em*dk,m) ³³³ udk0if;xGef;oef; (81-090-8556-8164)

123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012345

2
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

rmwdum
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
123
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
123
123
123
123
123
uAsm 123
123
123
123
123
okw? &o? aqmif;yg;
123
123
123
123
123
5? O'ge;f 123
------------- a±$bek ;f vl 23? +ydKifww
123
123 l eG ;f v#if a&G@Eikd yf gonf ------ pd;k aevif;
123
123
123
123
123
123
6? jzpfysuaf eaomf --------- &efEikd x
f eG ;f 26? wd@k rE aW v;+rdK@}uD;&J@
123
123 -------- vGiu
f kd
123
123
123
123
123
123
7? &ifueJG m ----------- &J&ifo
h ufZJG 28? ESpq
123
123 f ,fw
h ESpjf ynfh --------- armifp;kd csed f
123
123
123
123
123
8? usaemfw@kd +rdK@u --------- (dawn)123
jrwfopf 123
123 30? use&f pfavaom ---------------- aqmif;
123
123
123
123
123
123
9? va&mifta0; ------------- +idr;f csr;f atmif 37? tm[m&pmtkypf if ---- tm[m&0dik ;f awmfom;wOD;
123
123
123
123
123
123
123
123
10? awmvrf;av;twdik ;f ------- 0if;armif 41? ta&mifawmfveS af &; -------
123
123 atmifr;kd 0if;
123
123
123
123
123
123
11? aw;rsm; ----------- armifacsmEG,f
123
123
123
123
123
123
123
12? 0d^mOfE;kd x ------- 123
cdik af tmifausmf
123
123
123
123
123
0wÄKwkd
123
123
123
13? tm&Sae0ef; --------------- cdik af y:xGe;f 35? yGi&hf w
123
123
123
J yhJ ef; --------------- aebke;f vwf
123
123
123
123
123
trSww
f &pmrsuEf mS 123
123
123
123
123
Oya'a&;&mpmrsuEf mS
123
123
123
14? rarhtyfonfh Edik if o
hH m;aumif; ------ Zifvif; 47? jrefrmEdik if t
123
123
123
H wGi;f jzpfay:aeaom ----- OD;atmifx;l
123
123
123
123
123
20? tvGr;f rkwo
f ek /f rHj_ ym&D æ ---- armifvrG ;f %D123
123
123
123
123
123
123
123
txl;aqmif;yg; 123
123
123
123
123
123
umwGe;f
123
123
32? a±$0ga&mifawmfveS af &;-- ----- rqkreG f
123
123
123
49? armiftm[m& ----------- armifatmifvD
123
123
123
123
123
38? e t zqdw
k hJ æ -------- *gr%d
123
123
123
123
123
123
123
123
123
123
123
123
123
123
123
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567

3
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

jrefrmh'Drdkua&pD ta&;v_yf&Sm;ae=uolrsm;/ jrefrmjynfolrsm;ESifh EdkifiHwumtzGJ@tpnf;rsm;u pdwf0ifwpm;apmifh


=unhfcJh=u&onfh e t zppftm%m&Sifwdk@. vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unftay: tuGufqifvkyf}uHzefwD;r_
tr_}uD;um; +yD;qHk;cJhyg+yD? urBmhukvor*~}uD;tygt0if EdkifiHwumtzGJ@tpnf;rsm; urBmausmftEkynm&Sifrsm;/ +idrf;csrf;
a&;EdkvfA,fqk&Sifrsm;ponfjzifh a':atmifqef;pk=unfvGwf ajrmufa&;twGuf 0dkif;0ef;awmif;qdkcJh=uaomfvnf;
oHk;ESpftrdef@cs/ wESpfcGJavsmhaygh/ aetdrfjyefydk@+yD; qufvuf zrf;qD;xdef;odrf;xm;cJhonf? usL;ausmf0ifa&mufcJhol
tar&duefEdkif iHom;tm; axmif'%f (7)ESpf csrSwfcJh aomfvnf; jyefvnfv$wfay;vdkuf&onf? e t zppftm%m&Sifwdk@.
oabmxm; u &Sif;vif;aeay+yD? a':atmif qef;pk=unf NLD tygt0if jrefrmh'Drdkua&pDbufawmfom;wdkif;udk
t!dSK;w}uD;jzifh zdESdyfoGm; rnfjzpfonf? awG@qHkaqG;aEG;a&;/ 'Drdkua&pDta&;wdk@um; tdyfruf/ ppftm%mwnf+rJa&;
ppftm%m&Sifpepfjzifh &mouf yeftkyfcsKyfoGm;a&;om t"dujzpfonf? tu,fI e t zppftm%m&Sifrsm;om
a&G ; aumuf y G J } uD ; ud k usif ; yEd k i f c J h + yD ; t&yf om;tpd k ; & (trnf c H ) ay:vmcJ h v #if jynf w G i f ; jynf y &S d twd k u f c H ' D r d k
ua&pDbufawmfom;rsm;taejzifh tcuftcJrsm; pdefac: r_topfjzifh ydkI &ifqdkifvmEdkifp&m&Sdygonf? e t z
ppftm%m&Sifwdk@. vrf;a=umif;u a&G;aumufyGJ}uD; jzpfajrmufa&; twGuf tiftm;oHk;t=urf;zuf +zdKJcGif;a&;wdk@udk ydk+yD;
toH k ; jyKa&;yif j zpf o nf ? vuf & S d tajctaewG i f v nf ; wcsd e f u +id r f ; csrf ; a&;vk y f c J h = uaom wd k i f ; &if ; om;
+id r f ; csrf ; a&;tzG J @ tcsd K @wd k @ ES i f h +id r f ; csrf ; a&;ysuf j ym;+yD ; t=urf ; zuf + zd K cG J r _ r sm; &S d a e+yD j zpf onf ? quf I vnf ;
+idrf;csrf;a&;,lxm;aom wdkif;&if;om;tzGJ@rsm;t=um; aoG;xdk;oyfv#dKr_rsm;vkyf+yD; tiftm;oHk;t=urf; zuf+zdKcGif;oGm;&ef
t}uHtpnf; rsm;&SdEdkifygonf? NLD tygt0ifjrefrmh'Drdkua&pDbufawmfom;rsm; wdkif;&if;om;tzGJ@tpnf; rsm; ydk+yD;
pnf;vHk;nD!Gwfr_udk wnfaqmufoGm;=uzdk@ vdkygonf? ppftm%m&Sifwdk@. y&d,,fudk &Sif;&Sif;}uD;jrifae&+yDjzpf onf?
oyfv#dKKrnf/ aoG;cGJrnf/ +yD;v#ifajcr_ef;rnf? tm;prf;rnf/ aoG;wdk;prf;rnf +yD;v#ifa±S›okd@wdk;rnf?

uGJv#if +zdKcGif;cH&rnf? tm;aysmhv#if eif;acscH&rnf? +zdKcGif;rcH&bdk@/ eif;acsrcH&bdk@/ ppftm%m&Sifudk acsr_ef;Edkifbdk@


um; enf;vrf;wvrf;wnf;om&Sdonf? 'Drdkua&pDvdkvm;olwdkif; tm;vHk;OD;wnfcsuf wlnDpGmeJ@ wpnf;wvHk;jzifh bHk&efol
ppftm%m&Sifudk wdkufcdkufoGm;=u&efom jzpfonf?

pnf;vHk;jcif; nD!Gwfjcif;jzihfom atmifEdkifrnfjzpfonf?

Ðtm[m&0dkif;awmfom;rsm;Ð
4
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

O'gef;

jym0if;0dk;0g;wJh
aqmif;ESif;rsm;uom
ordkif;&J h bmompum;jzpfr,fqdk&if
wvdrfhvdrfh c,Gif;wJh
aoG;ESif;pufawG
wdk ah jrrSm rdi_ ;f rdi_ ;f a0a&mhr,f ?

aool&J t h &d;k awGu


&Sio
f u l kd bmvky&f r,fvkd h
tHhcsD;zGzG &nfn$ef;=uwm
ordik ;f vdk qh &kd r,f?

&mZ0if;qd;k &J h
t&dk;wGefoH
b,fol x h yH g;
o,faqmifomG ;rvJ ESi;f wdk &h ,f æ?

'Dbuf urBmacwf&J h
&J&ifhwJh ordkif;a=umif;[m ae0if;&J hpepfa=umifh
wdk jh ynfu ausmif;om;tavmif;awGqrD mS &Sw
d ,f ? olykefjzpf&wJh ausmif;om;awG
vrf;ray:rSm wdu k yf 0JG ifaew,f?
om;aysmuf&SmaewJ htarudk
olatmufu ajru 'Dae yh [ JG m
“arar” vdk h wd;k wd;k av; ac:aew,f? &H;_ &H;_ Edik Ef ikd f
arar&,f arar&,f arar&,f æ ? ,SO+f ydKifjcif;om t"duqdw k hJ yGrJ [kwb
f ;l æ?
olaoudk,fao t+ydKifEJ$
Zmbk&if&J h pepfq;kd a=umifh 0d^mOfcsif; ±dkufcGJwJh yGJjzpfw,f?
jynfhwefqmjzpf&wJJh
&k&Sm;rav;[m a[h }udK;pif
tdy&f mxJrmS idak ew,f ? ig &ifaumh+yD; vmcJhr,f?
a±$bek ;f vl
5
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

jzpfysufaeaom jzpfpOfrsm;

olckd;ajy;+yDqkdumrS
xkd;uGif;awGukdxraeeJ hawmh
rmefa&;wºuºu [efa&;jy
jynfhta&;rvSwm =umcJhyg+yD/

ausmcsoGm;+yDqkdumrS
"jr "jr [pfum raeygeJ hawmh
a&wGufvkd hr& cHcJh&
tH}udwf&wm rsm;cJhyg+yD/

ppfyGJ+yD;rS AsL[mcs
jzLjymusrS yvlysHx
ajym=u qkd=u a0zef=u
rkd;vGefxGefcs jzpfcJhyg+yD/

'%f&mrsm;vkd h xkHaeovm;
}uH&mr&vkd h[kefaeovm;
aemufusoGm;wJh orkdif;a=umif;=um;rSm
wkdif;jynfuawmh EkHcsmoGm;+yD ? ?

&efEkdifxGef;
vGwfajrmufe,fajr/ukd&D;,m;
6
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

“ &ifueJG m ”

tcsed uf mvawGukd ausmv f m$ ;+yD;


a&$0ga&mif'v
D i_d ;f rsm;
&du
k cf wfvmyHu
k
a[m'D &ifbwfawGawmifrS
ausmufom; ausmufqikd v f kd
rmausmraeEdik af wmhb;l ?

toufwacsmif;
axmif;ueJjywfawmuf
tarh&J h rsu&f nfwaygu[ f m
Adv
k af tmifausmf udAk [de;f rSonf
ausmu f u kd kd wdk t
h xd tH}uw d }f uKH ;0g;
“jrif;cGmwcsuaf ygu&f if wuf(awmuf)acguo f rH sm; æ æ =um;&r,f ?
rD;[ke;f [ke;f awmufap&rnf?” urBmra=uaw;oHrsm; æ æ =um;&r,f ?
acwfawGuawmh 'Drukd a&pD &rS tr#a0yg æ æ =um;&r,f?
xyfwx l yfr#omy ? igwkd &h J h tem*wftyd rf ufrsm;udk æ æ =um;&r,f ?
&du
k o f wfvkd ah wmifrao
ordik ;f urqH;k bl; tmZmenfawG aewJw h ikd ;f jynf æ æ =um;&r,f ?
rsKd ;qufawG rwke;f bl; etzppftyk pf &k J h
&mZ0ifa&;t& ta=umufw&m;eJ h aoG;avacsmufcsm;aewm æ æ
ajrvSe=f unf&h if =um;&r,f?
&J&eJ aD qG;
wdik ;f jynf&J h &ifaoG;awGukd awG &h r,f / tjzpftysuf wckv;kH rSm
wpdrphf rd hf pD;,du
k saoG; wdk ah rwœmpGr;f urBmv$r;f
omoemh tmZmenfwkd &h J h at;csr;f =uygap æ æ æ =um;&r,f ?
arwœm"gwu f akd wG &h r,f ?
wdk ah rwœmpGr;f urBmv$r;f
cifAsm;wdk ch spwf ahJ jrudk at;csr;f =uygap æ æ æ =um;&r,f ?
(cifAsm;wdk )h
tm&Hck =H unfv h ukd yf g wdk ah rwœmpGr;f urBmv$r;f
&[ef;&Siv f l jynfov l xl }k uD;&J h at;csr;f =uygap æ æ æ =um;&r,f ?

&J&ifhoufZGJ
7
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

usaemfw@kd +rdK uh ykwof ifrsm;eJ@

usaemfw@kd aoG;pufrsm;
tJ'DwHk;u
jynfolawG[m
'Dvd_if;awG rkefwdkif;awGaygh/
jynfcspfem*pfeJ h qlemrDawG=um;
tm%m&Siftqufquf
b0awGysuf arsmygcJh&w,f?

tJ'DwHk;u
b,favmufyJomcJhomcJh
b,favmufyJemcJhemcJh/ opfwyifaumif;&ifqdkwJh
&nfrSef;csufwqHk; pum;yHkav;&Gwf&GwfjyD;
b0awGudkypfv$wfvdkufolawG[m anmifESpfyiftacgif;xJwdk;wdk;0ifae=uawmh/
ay;qyfjcif;eJ hpmcsKyfawGcsKyfcJhw,fvdk hrsm; 2008 eJ 2h 010 vky=f uHZmwfrmS
xifae=ua&mhovm;? a0avavyJatmf&atmf&
igyg&jyD;a&mjzpfae=uawmh/
tJ'DwHk;u tJ'DwHk;u tJ'DtcsdefawG[m=umjyD;&if;=umaygh?
tJ'DtcsdefawGom=um=umvmcJh&?
olc;kd "g;&d;k urf;olawGu tJ'DwHk;u
typfawG&yfcJh=uayrJh tJ'DtcsdefawGtwGuf
tjypfawGudkr&yfEdkif=uawmh/ 88rS acwftqufquf/
ajryHkudk aoyHkrSef;rod rsdK;qufawGudkavmif;a=u;xyfcJh&m
ajryHkav;jy cGJwrf;csvdkufwmeJ h 'g[m igwkd &h J ah oG;pufawG
r&%modkufaemuf waumufaumufvdkufcJh=uawmh/ 'g[m igwkd &h J ah oG;pufawG?

jrwfopf (dawn)
8
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

va&mif ta0;

raeYnu
tcef;xJ0ifvmwJv h a&mif
ightwGuf
odyfNyD;.. awmufajymifvGef;w,f../

wpfnNyD;.. aemuf..wpfn
wpfvNyD;.. aemuf..wpfv
vuG,fnawG ukefvGefoGm;&if
ighjywif;rSm
va&mif qufqufomvdrfhOD;r,f../

va&mif[m
*kPyf umoerarmufb;l
tom;ta&mifrcGjJ cm;bl;
va&mifrmS vdiw f t
l cGit
hf a&;&Sw
d ,f
NyD;awmh Nidrf;csrf;a&;vnf;&Sdw,f../

va&mifeaYJ wGzY Ykd


rmpD';D um;Bu;D pD;vmp&mrvkb d ;l
pdefvufpGyfBuD; 0wfxm;p&mrvkdbl;../

'gayrJh
tusO;f axmifxu
J tdyaf qmifawGrmS
qHk;&Hl;cJh&wJh va&mifudk
tpm; b,foljyefay;rSmvJ../

awmfao;&JY
va&mifrmS
ZDZ0gawG arT;jrvdkYrdkY
ighaeYawG t"dyÜg,fjynfh0vmcJh&w,f../

Nidr;f csrf;atmif
9
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

awmvrf;av;twdik ;f

ae hpOf ae hwdkif;
udk,hftoufudk jyefu,fzdk hxuf
aiG&J htoufudkom
tvkt,ufu,faerd
&Sdygapawmh ?
tJ'D&SdygapawmhqdkwJh oufjyif;csoHuvnf;
r&dk;EdkifwJh "mwfjym;a[mif;wcsyfygyJvm; //
t"d y ` m ,f a wG t pm;
pmvHk;awGom a&;aerdjyefaygh ?
cH p m;csuf a wG t pm;
t&omawGudkom [pfatmfrSm=um;aerdygaygh ?
'DvdkjyKrdrSm;wmvnf;
&Sdygapawmhaygh ?
yg&rD&Sd&if
arhypfcsifwmawGudk arhypfcsifw,f ?
&,fp&mtjzpftysufrsm;udk
owd & ygonf
'gayr,fh r&,fEdkifyg
Owk&moDazmufjyefojzifhr&,fEdkifyg ?

(jrefrmacwf+ydKifuAsm/ vSsyfwjyuf&kyfyHkv$m-at'D2003)rS

0if;armif

10
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

aw;rsm;

rkef@a0pm;ovdk a0pm;zdk h
a[m'DrSm a&mh?
igwdk h pdwfysufvufysuf aoG;ysufcJh=uyHk
igwdk h &,fusJusJ oGm;+zJcJh=uyHk?
pum;vHk;awGukefcJhw,f
tjzpftysufawG rxl;qef;bl;
aerylbl;
nrarSmifbl;?
aEGawG rdk;awG aqmif;awG
awmifwef;awG
avmifa=u;awG
tirf;r& zsm;emjcif;awG?
em&Drsm; pdwfrcs&
ordkif;[m tarmtyrf;r&Sd ?
urBBm}uD;eJ@ igwdk ht=um; b,fol[m b,foleJ@wlvJ
'Dxuf rwufEdkifawmh+yDvm;? b,fol[m b,foljzpfapcsifwJhtwdkif;
vlawGaocJh jzpfvm&wmwJhvJ
vlawG&SifcJh ? igwdk huaum b,foljzpfapcsifwJhtwdkif;
igh&J@ yufvufukvm;xdkifvJ tdkrif;cJh? jzpf&rSmvJ?
rae@ursm;eJ@ w&m;rJholtwGufvJ
'Dae@rsm; w&m;&SdcJh
jcm;vJ jcm;em;cJh w&m;r&SdolawGtwGufvJ
wlvJwlcJh ? w&m;&SdcJh?
ta&;}uD;aom oHa0*rsm; w&m;eJ@rajzEdkifoluawmh
ta&;r}uD;aom ta&;}uD;r_rsm; 0Éf&Sdor#aygh?
‘aomrwfrdk;’vJ ‘aomrwfrdk;’ tav#muf ig±H_;ygap
‘*sL,Hk*sD;’vJ ‘*sL,Hk*sD;’ tav#muf w&m;uEdkifygap?
igvJightavsmuf oli,fcsif;tbdk;}uD;ESpfa,mufvdk
pOf;pm;&=uyfcJh? wa,mufudk wa,muf vufzuf&nfwdkuf=u
‘igrSm;ovm;’qdkawmhvJ 'DpmrsufESmay:u igh “jcpf”&mrsm;
rrSm;bl; / cifAsm;toHudkvJ udk,fpm;jyKEdkifygapom;?

armifacsmEG,f

11
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

0dOmOfe;kd xvmAsefav
tdk--- t&Sif
&mZ0ifordkif;
cdkif;E_dif; armfuGef;
ae 0ef; tm&S
a&;xdk; }u csdef
avmu vufcarmif;cwf+yDav/
xavm@ +ynfol
&Sif vl &[ef;
pDwef;vufwGJ
O r uGJ ESif@
arsSmfqJrSe;f&nf
yef;wdkifqDodk@
nDnDnGwfug
oGm;}uygvm;
rdef@+ruf}um;onf
aoG;rsm;&J&JeDcJ@+yD/ ol@us$efb0
xavm@+ynfol vGwfa+rmuf&atmif
nDwlnGwfr# nDrSnGwfrS
avmuta&; pnf;&Hk;rS[k
vGyfvGyfa&;wnf@ Al;0uxGuf
tawG;pdwfxJ rdef@+rGufqdkwdkif; tkd--t&Sif
+rJ+rJ rSwfxm; +ynfol@v_dif;onf &mZ0if&dkif;
ESvHk;om;Y +refrm+ynfrSm aoG;rkefwdkif;wdk@
qD;wm;r&Sd csDvmrpJ wdki;fESif@+ynfESH@
yuwdav woJoJESif@ aoG;&eH@ESif@
wrdepfr# t+rJx}uGcJ@}u&m æ ysH@ysH@a+rvl;
rar@av#m@ESif@ æ &ifYpl;&
xavm@+ynfol xavm@+ynfol nDnGwf}uaom
OD;wnfcsufESif@ tdk+ynfolwdk@ us$efb0wdkufyGJ
qufvufwdkufyGJ &Sifvl&[ef; ol&Jaumif;rsm;
0if&J}uavm@ zuf,rf;E_wfquf r cH pm; wwf
axmifut+yif r+yKedkifaomf tm;tifrJ@onf
wef;v#ifr&Sd q&mawmfudk +ref+ynfvGyfa&;
trdaomfvJ xkwfaz:*k%f+yK aocsma&;wGuf
om;awmfcJ. csD;r$rf;r_ESif@ 0dOmOfqufumvmyg?
wdkuf&JolwGuf wdkifwnf+zif@vS#if
atmifyGJ}udKae x,f0if@0g}u
,Hk}unfav+yD vGyfa+rmuf&csdef
a&mifeDOD;orf;cJ@avxifhæ aysmf}ucsdrf@csdrf@oJoJav æ cdkifatmifausmf (ppfawG)
12
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

tm&Sae0ef; q&mawmf
vl@b0Y vljzpfvmv#if
woufwcg ao=u&onf?
xHk;wrf;pOfvm "rRwmt&
aysmufaomoludk &Smv#ifawG@.
aoaomoludk =umv#ifarh.
"rRwmt& aoaomoludk
=umv#ifarhvJ &ufvESpfrsm;
=umonfhwdkifatmif igwdk@&ifxJ
qufumqufum t+rJrjywf
&SifoefEdk;x owd&onf
tm&Sae0ef; q&mawmf æ

q&mawmfum;
bk&ifcHudk rqdkxm;bd
omrefrsufESmjzL armfIr#yif
r=unhf&Jaom acwfuvwGif
set out u&ufa'guf
&J&JawmufpGm ajym=um;0Hhonf?
&JpGrf;owWd tHzG,f&Sdonf?
tm&Sae0ef; q&mawmf æ jrefrmjynfwGif EdkifiHa&;jzifh
oHCmxJwGif yxrqHk;
EdkifiH&yfjcm; wdkif;wyg;wGif axmifuscJhonf
bmompum; rsdK;pHkpGmjzifh tm&Sae0ef; q&mawmf æ
ygarmQvkyfum oif=um;Edkifonf
tHzG,fynm xl;jcm;&Sdonf &ufvESpfrsm; =umonfhwdkifatmif
tm&Sae0ef; q&mawmf æ igwdk@&ifwJ t+rJrjywf
qufumqufum &SifoefEdk;x
olwdk@jynfwGif wdkif;oljynfom;vltrsm;u owd&onf
txif}uD;I av;pm;ygaom tm&Sae0ef; q&mawmf æ
acgif;aqmifrsm;yif q&mawmftm;
txif}uD;um tm;udk;=uonf?
tm&Sae0ef; q&mawmf æ (70 )}udrfajrmuf q&mawmf OD;OwWrtm; *k%fjyKv#uf

cdkifay:xGef;

13
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

rarhtyfonfh Edik if o
hH m;aumif;wa,muf
(1947 - 1996) onfh a=unmcsufpm&Gufpmwrf;rsm;udk ae hpOf (tcrJh)
OD;vSoef; jzef@a0ay;cJhonf/ xdkodk htcrJh jzef ha0 Edkifap&ef pma&;ol.
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf/ pm ayrdwfaqGrsm;u vdktyfaom puULrsm;udk vSL'gef;
jynfol hv$wfawmfudk,fpm;vS,f/ udkudk;usGef; rJqENe,f cJ h = uIjzpf o nf / a':atmif q ef ; pk = unf . +rd K h e ,f q d k i f ;
bkwfwifyGJrsm; wGif ajym=um;onfh rdef hcGef;rsm;udk vuf
ESdyfpuf jzifh&dkufESdyfI‚if;/ uufqufacG/ AD'D,dkacG tjzpf
2009ckESpf =o*kwfv (2) &ufae hqdkv#if jrefrmEdkifiH ul;,lI‚if;/ oufomaomaps;ESKef;rsm;jzifh &efukefwdkif;
'D r d k u a&pD t a&;awmf y k H a tmif j rif a &;twG u f OD ; vS o ef ; &kH;u jzef ha0ay;cJhonf? AD'D,dkacG rdef hcGef; r0,fEdkifolrsm;udk
(trsd K ;om;'D r d k u a&pD t zG J h c sKyf / jynf o l h v $ w f a wmf u d k , f wdkif;&kH;u iSm;&ef;onfh pepfjzifhvn;f rsSa0onf? OD;vSoef;
pm;vS,f/ udkudk;usGef; rJqENe,f) toufay;qyfoGm;cJh onf xdk rdef hcGef;acGrsm;udk olydkifaiGa=u;pdkufxkwfum/ ykHrSef
onfrSm (13) wif;wif;jynfhjyDjzpfonf? 'Drdkua&pD &&Sda&; wufwufºuºu0,f,lI =unfhjrifwdkif +rdK he,ftwGif;&Sd
wdkufyGJum; ,ae hwdkif qufvufqifE$Jae&qJ? OD;vSoef;rSm vlxkxH jyefvnfjzef ha0ay;avh&Sdonf? udk,fwdkifvnf; a':
rl ordkif;a&;wm0efudk ausyGef pGmxrf;aqmifoGm;cJhonfh Edkif atmif q ef ; pk = unf . +rd K h e ,f &yf u G u f qd k i f ; bk w f w if
iH h o m;aumif ; tjzpf ord k i f ; pmrsuf E S m ay:wG i f ur` n f ; yGJrsm;wGif tcgtm;avsmfpGm vdkufyg tm;ay;wwfonf?
wifusef&pfcJhjyD;jzpfayonf? Todk hjzifh (1989-90) umvrsm;wGif OD;vSoef;ESifh ol h+rdK h
OD;vSoef;onf 1990 a&G;aumufyGJwGif c&D;oGm; e,fwm0ef&Sdolrsm;rSm tzGJ hcsKyf &efukefwdkif;&kH;odk hae hpOfykHrSef
vma&;cufcJ&kHru pnf;&kH;a&;vkyf&efvnf; rvG,fulaom vm=uolrsm;wGif tyg t0ifjzpfonf? vmwdik ;f vnf; +rdK eh ,f
udkudk;usGef; rJqENe,fY trsdK;om; 'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf pkHrS a&mufvm=uaom tzGJ hcsKyf0ifrsm;. tvGwf oabm
v$wfawmf udk,fpm;vS,ftjzpf pGef@pGef@pm;pm;0ifa&muf xdkif=uonfh aqG;aEG;0dkif;rsm;wGif OD;vSoef; pdwftm; xuf
ta&G;cHchJoljzpfonf? t&yf 5 ay 6 vuRcef htom;ndKndK xufoefoef yg0ifaqG;aEG;avh&Sdonf?
ydefydef yg;yg; jzpfaomfvnf; OD;vSoef;onf uspfvpf}uHh &efukefwdkif;&kH;odk hvmonfh tcgrsm;wGif &Hzef&Hcg
hcdkifrSK&Sdoljzpfonf? Oya'tusdK; aqmifjzpfvmI vm;rod/ &efukefwdkif;pnf;&kH;a&;tzGJ h0ifrsm;jzpf=uaom q&mOD;
t0wftpm;udk t+rJoyfoyf&yf&yf 0wfqifwwfonf? tzGJ xGef;wif (w&m;&kH;csKyfa&S hae/udkudk; uGsef; EdkifiHa&;tusOf;
hcsKyfodk@vmonfhtcgwdkif; yifeDwdkufykHtusõt+rJ0wfavh om;a[mif;/uG,fvGef)/ OD;wifarmif0if;(c&rf;/ jynfol h
&Sdoljzpfonf? a&S haetjzpftoufarG;aomfvnf; pum;udk v$wfawmfudk,fpm;vS,f/uG,fvGef)/ OD;jrifh (1974 tvkyf
vdktyfrSom ajymavh&Sdonfudk owdxm;rdonf? orm; ta&; EdkifiHa&;tusOf;om;a[mif;)/ OD;odef;wif
olESifh pma&;ol 1990 a&G;aumufyGJ rwdkifrDuyif (pma&;q&m wifodef;armif/ ZEM0g&D 18 1998 tusOf;
cifrif&if;ESD;cJhonf? 1989 ckESpf trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf usaepOf &efukefaq;&kH}uD;Y uG,fvGef ol) polrsm;ESifhvnf;
&efukefwdkif;&kH;wGif pma&;ol &kH;tzGJ hrSL;wm0ef,lcJhpOfu rjywf x d a wG h aqG ; aEG ; ar;jref ; rS K rsm;vk y f w wf o nf ?
jzpfonf? OD;wifarmif0if; (tif;pdefaxmif twGif; 18/1/ rodrDvdkufaom twdwfu EdkifiHa&; tjzpftysufrsm;/ t
1991? wGif usqkH;ol trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf c&rf; awG ht}uHK rsm;/ t,ltqrsm;udk *&kwpdkuf avhvm rSwf
v$wfawmf udk,fpm;vS,f) . rdwfqufay;rSKt& trsdK; om;wwfonf? pma&;olvnf; xdkpOfu OD;vSoef;ESifh OD;
om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf =unfhjrifwdkif +rdK he,f OuUX OD;vS ausmfoef;wdk ESifhtwlh vufiif;EdkifiHa&; pD;yGm;a&; vlrSKa&;
oef;/ olESifhtwl ygvmol 'kwd,OuUX OD;ausmfoef;wdk hudk tajctaersm;ud k ajymjzpf q d k j zpf y gonf ? ol E S i f h pum;
pwif o d u G s rf ; cJ h j cif ; jzpf o nf ? xd k p Of u OD ; vS o ef ; onf ajymjzpfaom tawG ht}uKHrsm;udk jyefI pOf;pm;=unfh rdrS
touftm;jzifh (42) ESpfrsSom&Sdao;onf? ol. EdkifiHa&; Y pdwfxufoefykH/ ynmvdkvm;ykH/ pmzwf tm;
xdkpOfu &efukefwdkif;&kH;onf tzGJ hcsKyfrS xkwfjyef aumif;ykH/ AdkvfcsKyfatmifqef;udk tm;ustwk,l wwf ykHwdk
14
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
hudk jyefvnf jrifa,mifvmonf? aumufyGJusif;yrnfhae h&ufESifh jynfol hv$wfawmfudk,fpm;
ol@b0aemufcHudk t=urf;zsif;jyefvnf okH;oyf vS,favmif;trnfpm&if; (wifoGif;jcif;/ pdppfjcif;/ &kyfodrf;
=unfhvsSif olonf wyfrawmf (a&) wGif touf (18) ESpf jcif;) wdk hESifh pyfvsOf;onfh ae h&ufrsm;a=unmcJhonf? xdk
jynf h c sd e f (1965) rS p wif ppf r S K xrf ; cJ h o nf ? &wemyk H aumfr&Sifa=unmcsuf trSwf (326) t& taxGaxGa&G;
a&wyfpcef;/ ppfawGa&wyfpcef;/ umuG,fa&;OD;pD;csKyf&kH; aumufyGJudk 1990 jynfhESpf arv (27) &ufae hwGifusif;
(a&)/ a&wyfurf;wufwdkufcdkufa&;wyf&if;/ ppfa&,mOf yrnf? jynfol hv$wfawmf udk,fpm;vS,favmif; trnfpm
(110)/ ppfa&,mOf &ef}uD;atmif ponfhae&mXmersm;wGif &if;rsm;udk 1989 ckESpf 'DZifbmv (28) rS 1990 ZEM0g&Dv
wm0ef x rf ; cJ h o nf ? od k h a omf ppf r S K xrf ; &if ; ol h b 0 (3) &ufae htwGif; wifoGif;=u&rnfjzpfonf? OD;vSoef;
wd k ; wuf r S K twG u f rem;rae }ud K ;pm; ynm&S m cJ h o nf ? onf =unfhjrifwdkif+rdK he,f yxrt}udrf nDvmcHwGif OuUX
vufa&;wdkynmESifh pm&if;tif;ynmudk wyfwGif;Yyif oif tjzpf‚if;/ EdkifiHvkH;qdkif&mnDvmcHudk,fpm;vS,ftjzpf ‚
,lwwfjrmufcJhonf? twef;ynmudkvnf; wyfwGif;rSmyif a&G;cs,fcHxm;& oljzpfI =unfhjrifwdkif+rdK he,f jynfol hv$wf
quf vuf tm;xkwf oif,lch&J m ppfouf (10) ESpfjynfhonfh awmfudk,fpm;vS,favmif;tjzpf aumfr&Sifodk htrnfpm&if;
(1975) wGif wyfwGif;rSyif (10) wef;udk &lyaA'*k%fxl;jzifh wifoGif;&rnfjzpfonf?
ajzqdkatmifjrifcJhonf? q,fwef;atmif+yD; aemufwGif odk haomf OD;vSoef;u &efukefwdkif;twGif; +rdK he,f
ynmwwfvdkpdwf ydkrdkjyif;jyxufoefvmcJhonf[k OD;vS (42)ck/ rJqENe,f (61) e,f &Sdonfhteuf udkudk;usGef; rJqEN
oef;uajymzl;onf? xdk ha=umifh touf (30) jynfh onfh e,fodk hoGm;a&mufta&G;cHrnfh udk,fpm;vS,f r&Sdjzpfae
(1977)wGif wyfrS t+idrf;pm;,lI &efukefwuUodkvfY Oya' onfudk owdjyKrdykH&onf? xdk hjyif udkudk;usGef;pkonf udkudk;
ynm t"dujzifh ynmqufvufoif,l onf/ 1980 jynfhESpf usGef;}uD; udkudk;usGef;i,fESifh pm;yGJusGef;[lI (3)usGef;&Sdonfh
wGif ol Oya' 0dZ…mbGJ h &&SdcJh onf? xdk haemuf a&S haeavm teuf usGef;r}uD;Yom vlaersm;onf? tdENd,ork'N&m
uodk ha&muf&SdcJh+yD;/ txufwef;a&S hae/ A[dkw&m;&kH;csKyf twGif;&Sd xdkusGef;pkuav;onf jrefrmjynfr jrpf0usGef;ay:
a&S@aetjzpf jrefrmEdkifiHtESef h w&m;&kH;rsm;wGif Oya' tusdK; a'o. awmifzuf rdkif 200 cef hwGifwnf&Sdojzifh oGm;vmrSK
aqmiftjzpf vdkufygaqmif&GufcJhonf? w&m;&kH;csKyfa±S›ae vG,fulvSonfr[kwfay? aexdkifoltrsm;pkrSm a&wyf/
OD;vSoef;onfynmwefzdk;udk od&Sdvmoljzpfonfhtavsmuf/ &JtzGJ hESifh t&yfzuf0efxrf;rdom;pkrsm;jzpfonf? tkef;+cH
wzufwGif y&[dwpdwfjzifh &yfa&;&Gma&;vlrSKa&; udpP vkyfief;vkyfol t&yfom;rdom;pkrsm;tygt0if udkudk;usGef;
rsm;wGifvnf; yg0ifulnD aqmif&GufcJholjzpfonf? 1978 rS +rdK he,f vlOD;a&rSm (1000) omom uav;om &Sdonf?
1988 txd =unfhjrifwdkif +rdK he,f ppfrSKxrf;a[mif;tzGJ hwGif qENrJay;cGifh&SdolrSm (613) OD;om&SdI ppfwyf=oZm vkH;0
&kH;tzGJ hrSL;wm0efESifh oufomacsmifcsda&;tzGJ htwGif;a&;rSL; oufa&muf&m +rdK he,fvnf;jzpfonf?
wm0ef r sm;ud k v nf ; rtm;vyf o nf h = um;rS OD ; vS o ef ; udkudk;usGef;pkonf 1958 ckESpf ppfwyfu yxr
xrf;&GufcJhonf? t}ud r f tm%mod r f ; pOf u Ed k i f i H a &;tusOf ; om;rsm;ud k
1988 jynfol h'Drdkua&pD ta&;awmfykHumvwGif tusOf;cs&mae&mtjzpf emrnfqdk;jzifh xif&Sm;cJhonf?
OD;vSoef;onf &efukefa&S haersm;tpnf;t&kH;ESifhtwl vlxk EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;. tpmiwfcHwdkufyGJ atmifjrif
qENaz:xkwf&mwGif yg0ifcJhonf? 1988 pufwifbm (27) +yD ; aemuf 1971 ck E S p f w G i f xd k u sG e f ; axmif z suf od r f ; cJ h
wGif trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf zGJ hpnf;ay:xGef; vmaom &jcif;jzpfonf? xdk usGef;pk+rdK he,fwGif aexdkifolrsm;. 'Drdku
tcg OD;vSoef;onf =unfhjrifwdkif +rdK he,fwGif +rdK he,faqmf a&pDqENudk jznfhqnf;a&;/ tzGJ hcsKyftwGufvnf; yx0Dt&
=oa&;tzGJ h0ifjzpfvmcJhonf? ol. &dk;om;rSK }udK;pm;rSK y&[d ta&;ygonfh rJqENe,fwe,f rqkH;&SKH;a&; twGuf udkudk;
wpdwfxm;&SdrSK vlrSKqufqHa&;aumif;rGefrSKponfh t&nf; usGef; rJqENe,fodk hoGm;a&muf ta&G;cH&ef qkH;jzwfcJha=umif;
tcsif;rsm;a=umifh tzGJ hcsKyftzGJ h0ifrsm;u ol htm; =unfhjrif OD;vSoef;u pum;pyfI ajymzl;onf? Todk hjzifh OD;vS
wdik +f rdK eh ,f yxrt}udrf nDvmcHwiG f OuUX tjzpf‚if;/ Edik if H oef;tm; tzGJ hcsKyfu 0rf;ajrmuf0rf;om udkudk;usGef; rJqEN
vkH;qdkif&mnDvmcHudk,fpm;vS,ftjzpf‚if; a&G;cs,fcJh=u e,fwGif tzGJ hcsKyftm;udk,fpm;jyK,SOf+ydKif&ef vufcHtwnf
jcif;jzpfonf? jyKcJhonf?
Todk hjzifh ygwDpkH 'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJ 1990 arv (4) &ufae hwGif OD;vSoef;ESifh trsdK;
aumfr&Sifu 1989 Edk0ifbm (10)&ufpGJjzifh taxGaxG a&G; om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf0if(4)wdkh hudkudk;usGef;pk qDodk hxGufcGm
15
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
cJh=uonf? olwdk hra&mufrDuyif usGef;tm%mydkifwdk hxH tzGJ r&Sdojzifh/ tzGJ hcsKyfu 1990 Zlvdkifv (28-29)wGif *ENDcrf;r
hcsKyfudk,fpm;vS,ftm; rnfonfhtultnDrS ray;&efn$ef Y yxrt}udrf tzGJ hcsKyfv$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;.
=um;csufua&mufESifh+yD;jzpfykH&a=umif; OD;vSoef;u ajymjy y%mrnS d E S K d i f ; tpnf ; ta0;}uD ; usif ; ycJ h o nf ? *EN D c rf ;
zl;onf? olwdk htzGJ haexdkifa&;udkyif tm%mydkifwdk hucuf ra=unmpmwrf;xkwfjyefum jynfol hv$wfawmfac:,lzGJ
cJatmifvkyfxm;ojzifh/ udk,fwdkifopf0g;ckwf=uum ,m,D hpnf;a&;oabmxm;udk jynfol odk htoday;cJhonf? *END
wJaqmuf aecJh&onf? ol hudk wtdrfwufqif; rJqG,f tpnf;ta0; rwdik rf w D &uf (27 Zlvikd f 1990)wGif e0w tzGJ
pnf;&kH;cGifhvnf;rjyK/ pm&Gufpmwrf;vufurf;pmapmifvnf; huvnf; a=unmcsuftrSwf (1/90)udk xkwfjyefcJhonf? (1/
a0iScGifhrjyKcJh[kajymonf? rJqEN&Sif trsm;pk rSm 0efxrf; 90) . tESpfcsKyfrSm ,m,DzGJ hpnf;ykHtajccHOya'a&;qGJI
rsm;jzpfojzifh 0efxrf;tdrf,mrsm;odk hoGm;a&mufvnfywf tpdk;&zGJ hpnf;jcif;udk rnfonfhenf;ESifhrsS vufrcH/ xdkodk
jcif;rjyKyg[kvnf; 0efcHvufrSwfa&;xdk;&ef OD;vSoef;udk haqmif&Gufygu xda&muf pGm ta&;,lrnf jzpfonf[k
tm%mydkifrsm;u zdtm;ay;cJhonf? odk haomf olu vuf qdkvdkufjcif;jzpfonf? a&G;aumufyGJ&v'fudk ypfy,f a=umif;?
rSwfrxdk;Edkif[k wif;wif;rmrmjiif;qdkcJhonf? oltm;vdkvdk jynf o l h q EN o abmxm;ud k Oya't&‚if ; ? usif h 0 wf
vm;vm;zdwfac:onfh tdrftcsdK hodk hOD;vSoef; oGm;a&muf oduQmt&‚if; e0w u rav;rpm;vkyfvdkufjcif;vnf;
vnfywfcGifh&cJhonf/ xdk tdrfrsm;uwqifh usefrJay;rnfh jzpfonf?
olrsm;xH/ olESifh trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyfowif;rsm; qufvufI 1990 pufwifbm (6)&ufae hwGif
a&muf&SdcJhonf/ trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf A[dktvkyftrSKaqmif (,m,D)
ol h+ydKifbufrSm a&wyfppfvufeufcJ,rf;wyf(24) OuU X OD ; =unf a rmif t m; (1/90) ud k qef h u sif r S K jzif h
wyfrSL;(tjidrf;pm;) udkudkusGef; rqvygwD,lepf OuUXa[mif; zrf;qD;vdkufjcif;jzifh e0w u tzGJ hcsKyftm;pwif +zdKcGJawmh
OD;atmifodef;(wdkif;&if;om; pnf;vkH;nDnGwfa&;ygwD) jzpf onf ? a&G ; aumuf y G J + yD ; aemuf (2)ausmf v monf t xd
onf? tdENd,ork'N&mtwGif;rS jynfrESifh tvSrf;a0;onfh ppftkyfpku tm%mpGef hv$wfrnfh vuQ%m rjyawmh? odk
usGef;pkuav;rS rJqEN&Sif (613)OD;rSm OD;atmifodef;tm; hjzifhtrsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyfrS jynfol hv$wfawmfudk,f
rJay;=u&ef usGef;tm%mydkifwdk hu ajymxm;+yD;jzpfa=umif; pm;vS , f t csd K @onf jynf o l h ' D r d k u a&pD qEN u d k jznf h
usGef;olusGef;om;wcsdK hu ajym=uonf? odk haomf OD;vS qnf ; Ed k i f a &;twG u f }ud K wif j yif q if a qG ; aEG ; r_ r sm; vk y f
oef;wdk h&Jabmfig;OD;tzGJ honf &ufowWokH;ywfrsS tcsdef cJh=uonf?,if;odk haqG;aEG;yGJrsm;jyKvkyf=uonfhteuf 1990
tawmtwGif; tuef htowfrsm;t=um;rS usGef;olusGef; pufwifbm (29) ae hwGif tr&yl&+rdK hrJqENe,f(2) jynfol
om;wdk hxH jynfrrS 'Drdkua&pDta&;awmfykHowif;pum;rsm; hv$wfawmfudk,fpm;vS,f OD;bbGm; aetdrfY jyKvkyfaom
udk ta&mufyg;cJhEdkif=uonf? ,m,Dtpdk;&zGJ@pnf;a&; vsSdK h0Suftpnf;ta0;/ pufwif
arv (27) &ufae hwGif udkudk;usGef;pk&Sd rJ&kH (2) wGif bm(30) ref;taemufawmif+rdK he,f tzGJ hcsKyf&kH;Y jyKvkyf
qENrJay;cGifh&Sdol (613) OD;teuf (432) OD;vma&muf rJay;cJh aom ,m,Dtpdk;&zGJ hpnf;a&; vsSdK h0Suf tpnf;ta0;ESifh 19
=uonf? OD;vSoef;u 246 rJ (56.94)&mcdkifESKef;/ wp 90 atmufwdkbm (1) trmcH (6) OD; ,m,Dpif+ydKiftpdk;&zGJ
nudk,fpm;vS,fu 186 rJ (43.06)&mcdkifESKef; pDtoD; hpnf;a&; tpnf;ta0;rsm;vnf; tygt0ifjzpfonf?
oD;&&SdcJh=uonf? a&wyf tjidrf;pm; t&m&Sd}uD;wOD;ESifh OD;vSoef;onf pufwifbm(29/30) tpnf;ta0;
a&wyf tjid r f ; pm; &J a bmf w OD ; wd k h . tm;+yd K if y G J v nf ; rsm;wGif wufjuGpGmyg0if aqG;aEG;cJhonf? atmufwdkbmv
jzpfonf? ppftm%mjzifh csKyfudkifxm;onfh rJqENe,fjzpfI wGif xdktpnf;ta0; owif;rsm; ayguf=um;ojzifh tzGJ@
OD;vSoef;. atmifyGJrSm 'Drdkua&pD ta&;awmfykHatmifjrif csKyf0ifrsm;/ jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm; trsm;
rSKtwGuf xl;jcm;xif&Sm;onfh vuQ%m[kqdkEdkifonf? tjym;udk e0w u ydkufpdyfwdkufzrf;awmhonf? xdktzrf;cHol
olwdk h(&Jig;abmf)tm; &efukef tjyefc&D; wGif aomif;aomif; rsm;xJ wGif OD;vSoef;vnf; yg0ifonf?pkpkaygif; 35 OD; udk
zszs }udKqdk *k%fjyKcJh=uonf? jypfr_qdkif&m Oya'yk'fr 122(1) ESifh 124 wdk hjzifh w&m; pGJjcif;
trsKd ;om;'Drukd a&pDtzGJ ch sKyfonf rJ qENe,f (485) cH&onf? 1991 ZEM0g&Dv(15) wGif pwif &kH;wifw&m;pGJqdkI
ae&mteufrS (447)ae&mwGif 0ifa&muf ta&G;cHc&hJ m/ (392) {+yDv (30) wGif pD&ifcsufcscJhonf?
ae&mtEdkif&cJhonf? jynfol h v$wfawmfudk,fpm; vS,frsm; OD;cspfwif (rif;vS/v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;jr
a&G ; aumuf + yD ; aomf v nf ; v$ w f a wmf a y:ayguf v mjcif ; 0if ; (t*F y l 1/ v$ w f a wmf u d k , f p m;vS , f ) / OD ; vS x G e f ;
16
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
(=unfhjrifwdkif/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;xGef;atmif wGif uG,fvGefcJh&onf?
(a&wm&Snf 2/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;atmifqef;jrifh OD;vSoef;(udkudk;usGef;rJqENe,f /v$wfawmfudk,f
(+rdKif 1/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;apmvSKdif (tif;awmf / pm;vS,f) onfvnf; aq;0g;ukorSK EkHcsm nH hzsif;vS&kHru/
v$wfawmf udk,fpm;vS,f)/ OD;jrifh=unf (uom /v$wfawmf vlrqefpGmjyKrlqufqH&mY emrnf qdk;jzifhausmf=um;aom
udk,fpm;vS,f)/ OD;odef;xGef; (oJukef; /v$wfawmfudk,f tif ; pd e f a xmif w G i f wcgok H ; aq;xd k ; tyf rok H ; rS K a=umif h
pm;vS,)f / OD;&Jxw G f ('du
k Of ;D /v$waf wmf ud,
k pf m;vS,)f / OD;cif (HIV/AIDS) a&m*gul;pufcH&I 1996 ckESpf =o*kwfv (2)
armifodef;(cifOD; 1 /v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;aomif;jrifh &ufae htouf(50) wGif tcsdefrwdkifrD uG,fvGefcJh&onf?
(cifOD; 2 /v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;odef;az (uef hbvl 1 OD ; vS o ef ; onf ol h u sef ; rma&;ud k ol tvG e f * &k p d k u f
/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ a'gufwmjrifhEdkif (uef hbvl 2 / oljzpfonf? tif;pdefaxmif/ wdkuf 4 (twdk)wGif olESifhtwl
v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ a':cifpef;vSKdif (0ufvuf 2 / pma&;olaecJhzl;onf? rdv†mcs cGifhay;csdef/ a&csdK;cGifh ay;csdef
v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ a':pef;pef;0if; (tvkH /v$wf rsm;wGif OD;vSoef;onf udk,fvufvSKyf &Sm;avhusifh cef;rsm;
awmf u d k , f p m;vS , f ) / a':pef ; pef ; (qd y f u rf ; /v$ w f t+rJvdkvdk vkyfavh&Sdonf? tjcm;olwdk hudkvnf; usef;rm
awmfudk,fpm;vS,f)/ a'gufwm armifarmifvwf (omauw a&;*&kpdkuf&ef/ avhusifhcef;vkyf&efyif olu wdkufwGef;ESdK;
/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;ausmfoGif (c&rf; 1 /v$wf aqmfwwfao;onf? pma&;olrSwfrdoavmuf oabmrqdk;
awmfudk,fpm;vS,f)/ OD;vSoef; (udkudk;usGef;pk /v$wfawmf aom axmif 0g'grsm;u a&csdK;+yD;aemuf wdkufcef; rydwfao;
udk,fpm;vS,f)/ OD;omqdkif (wGHaw; 1 /v$wfawmf udk,fpm; bJ/ vGwfvGwfvyfvyfaecGifh jyKvsSif wdkufcef;eHywf (19)wGif
vS,f)/ a'gufwm aZmfjrifharmif (tr&yl& 1 /v$wfawmfudk,f EdkifiHa&;aqG;aEG;=u+rJjzpfonf? xdkaqG;aEG;0dkif;wGif OD;vSoef;
pm;vS,f)/ OD;bbGm; (tr&yl& 2 /v$wfawmf udk,fpm;vS,f)/ t+rJ xufxufoefoefyg0ifwwfonfudk rSwfrdaeonf?
a'gufwmpdk;vif; (ref; taemufawmif 1 /v$wf awmf xdkpOfu wdkufcef;(19)wGif jynfol hwdk;wufa&;
udk,fpm;vS,f)/ OD;wifatmifatmif (ref; taemufajrmuf ygwD A[dk tvkyftrSKaqmif aumfrwD0ifrsm;jzpf=uaom
1 /v$wfawmf udk,fpm;vS,f)/ a':tkef;=unf (jrpfom; 1 / OD;jrpdef (pma&;q&m pdefrif;)/ OD;av;jrifh (pma&;q&mvSuGef
v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ a'gufwmaZmfjrifh ([oFmw 2 / h)/ OD;[efwifhESifh OD;aomif;xdkuf (uG,fvGef)wdk hae=uonf?
v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ OD;ydkufudk (yckuUL tzGJ hcsKyf+rdK he,f pma&;olu tcef;(23)wGif OD;csdK(udsKuRa&m)ESifh‚if; OD;vS
pnf;) ESifh a':0if;ar (ppfudkif;wdkif; pnf;)/ pkpkaygif; (28) OD;rSm oef;u tcef;(27)wGifOD;jr0if;(t*Fyl 1/ v$wfawmf udk,fpm;
Oya'yk'fr 122(1) EdkifiHawmftm; opPmazgufzsuf ykefuefr_ vS,f/ ,ck tar&duefwGifaeol) ESifh‚if; ae&onf? pum;
jzifh axmif'%f (25)ESpfpD tjypfay;cH&onf? ajymcGifh tcsdef uav;&wdkif; tcef;(19) pum;0dkif;wGif OD;vS
OD;cifarmifaqG (prf;acsmif; /v$wfawmf udk,fpm; oef ; ud k yk H r S e f a wG h & wwf o nf ? xd k h j yif OD ; vS x G e f ;
vS,f)/ OD;Edkif;Edkif; (ykZGefawmif /v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ (=unfhjrifwdkif/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ a'gufwm armif
OD;pdefvSOD; (tif;pdef /v$wfawmf udk,fpm;vS,f)/ OD;apmae'Gef; armifvwf (omauw / v$wfawmfudk,fpm;vS,/uG,fvGef)/
(tzG J hcsKyf aygufacgif;+rdK he,f OuUX)/ OD;wifarmif0if; OD;ausmfoGif (c&rf; 1 /v$wfawmfudk,fpm;vS,f/,ck aemfa0)/
(pma&;q&m av;udkwif)/ OD;azatmifvif; ESifh a':a&$0gpdk;wdk ausmif;om;rsm;jzpf=uaom udkwifhqef;(&uo)/ udk+yKH;csdK
h(7) OD;rSm jypfrSKqdkif&m Oya'yk'fr 124 EdkifiHawmftm; (&uo)/ud k , Of a xG ; (vl h a bmif o pf / ,ck aemf a 0)/
opPmazgufzsuf ykefuefr_ESifh pyfvsOf;I owif;xdefcsefrSK t& udk0if;odef;ESifh udkpdefvSKdif (okH; a&mifjc,f) wdk hvnf; (4) wdk
axmif'%f (10)ESpfpD tjypfay;cH&onf? wdkufrSmyif&Sdae=uonf? (1993-94) umvjzpfI xdkpOfu
xdk ,m,Dtpdk;&zGJ hpnf;a&; trSKudpPESifh jidpGef;ojzifh EdkifiHa&;wdkuf0if;rsm;wGif v$rf;rdk;aeaom ta=umif; t&m
zrf;qD;csKyfaESmifppfaq;aepOf ESyd pf ufniS ;f yrf;rSKjyif;xefojzifh rSm trsdK;om;nDvmcH wufoifh/ rwufoifh udpPyifjzpfonf?
OD;armifudk (trsdK;om; 'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf/A[dktvkyform; nDvmcHu csrSwfvdkufaom tajccHrl (6)csufteuf/ (trsdK;
OD;pD;tzGJ h) onf 1990 Edk0ifbm (9) &ufae hwGif a&=unftdkif om;EdkifiHa&; OD;aqmifrSK tcef;u¾wGif wyfrawmfu
ppfaxmufvSrf;a&;tcsKyfY uG,fvGefcJh onf? OD;wif armif yg0ifxrf;aqmifa&;) qdo k nfh eHywf (6) tcsuu f kd vufco H ifh
0if; (c&rf; 2 /v$wfawmfudk,fpm;vS,f) onfvnf; nSOf;yef; roifh qdkaom +y\emu t"du tjiif;yGm;p&m jzpfae
ESdyfpufcH&+yD;aemuf aq;0g;ESifh tpm;tpmjzwfawmufcH& cJhonf?
ojzifh tif;pdef wGJzufaxmif usGef;wdkufY ZEM0g&D 18 1991 OD;vSoef;onf wyfrawmf(a&)wGif 12 ESpfrsS ppfrSK
17
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
xrf;cJhzl;oljzpfaomfvnf; xdkudpPudk pOf;pm;&mY tcsdK haom aumif;rsm; &Sdaeonfudk od&onf? xdkodk holudk,fwdkif vkyf
yk*d~Kvfrsm;uJhodk hawGa0rSKr&Sd? ol u wyfrawmfonf um onfh vufrSKynm ypPnf;uav;rsm;jzifh tjyifrS rdom;pkESifh
uG,fa&;0ef}uD;. pDrHuGyfuJrSKatmufY om&Sd&rnf[k ,lq rdwfaqGrsm;udk vufaqmifay;wwfonf? wenf;tm;jzifh
oljzpfonf? OD;vSoef;onf wuUodkvfwGif Oya'ynm oif jyifyrS rdom;pkESifh rdwfaqG o*F[rsm;. arwWm apwem pm
,lpOfu zGJ hpnf;ykHtajccHOya'bmom&yfudk avhavm oif emaxmufcHrSKwdk hudk ol h vufrSKynm vuf&muav;rsm;ESifh
,lcJh&oljzpfonf? xdk ha=umifh wdkufcef;eHywf (19) EdkifiH a&; arwWmwkef hjyefjcif; jzpfonf? ol hvuf&m wck+yD;wdkif;vnf;
aqG;aEG;0dkif;rsm;Y Oya'qdkif&m udpP&yfrsm; qdkvsSif olu 'dkifcH &Jabmf&Jbufrsm;udkjyI vdktyfcsuf&Sd r&Sd a0zefcdkif; wwf
&Sif;jywwfonf? tzGJ hcsKyfwGif wm0ef&Sdol jzpfvm aomtcg onf? tjcm; tdyfxdk;vdkolrsm;udkvnf; olu tdyfxdk; enf;
olonf zGJ hpnf;tkyfcsKyfykHESifh pyfvsOf;I ydkrdkzwf&SK avhvm oifay;wwfao;onf? (4)wdk wdkufwGif olESifh xdawG hquf
jzpfa=umif;vnf;ajymjyzl;onf? vGwfvyfa&; twGuf wuf qH&if; OD;vSoef;onf pdwfaepdwfxm; EknHhaysmh aysmif;ol/
okwf&dkufaqmif&GufcJh&ojzifh 1947 ckESpf zGJ hpnf;ykHtajccH tEk y nm pd w f & S d o l / vl o m;qef o l j zpf a =umif ; yd k r d k e m;
Oya' wGif tm;enf;csufrsm;&SdcJha=umif; olu a0zefjyzl; vnfcJh&onf? 1994 {+yDvwGif pma&;ol(5)wdkufodk hajymif;
onf? t"dutm;enf;csurf mS wdik ;f &if;om;rsm; tm; wef;wl &aomtcgolESifh tqufjywfoGm;onf? odk haomf axmif
tcGifhta&;ay;&ef ysufuGufcJhrSK jzpfa=umif; olu axmufjy 0ifpmxGufonfhtcg trSwfrxif awG hjzpf ESKwfqufjzpf
zl;onf? wm0ef&Sdonfh zqyv acgif;aqmif rsm;u xdk tm; jcif;rsdK;awmh&Sdonf? xdkESpf atmufwdkbm avmufwGif pm
enf;csufrsm;udk tcsdefrD rjyif qifEdkidcJhonfh tjyif/ rdrdwdk a&;ol (3)wdkufodk hajymif;&jyefonf? OD;vSoef;uawmh (4)
htkyfpk tm%m+rJa&;udk tm&kHpdkufaecJhojzifh wdkif;jynfz&dkz&J wdk wdkufrSmyif &SdaeqJjzpfonf?
jzpf&onf[laom ol ha0zefcsufudk rSwfrd aeao;onf? (3)wdkuf EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; wm0ef,l jyKpk
OD;jrpdef (pma&;q&m pderf if;) u xdpk Ofu ta=umif; onfh axmifwGif;vl htcGifhta&;csdK;azgufr_tpD&if cHpmwGif
rsm;udk jyefajymjzpfwdkif; OD;vSoef;onf ol txl;av;pm; vlw&mausmfvufrSwfa&;xdk;I ukvor*~odk hvSsdK h0Sufay;ydk
ol r sm;teuf w G i f wOD ; jzpf a =umif ; ajymjywwf o nf ? hpOfu OD;vSoef;. vufrSwfvnf;yg0ifcJhonf? ol naewdkif;
txl;ojzifh jynfol hv$wfawmfudk,fpm;vS,fwOD;taejzifh zsm;ojzifh aq;xdk; aq;aomufae&a=umif; o wif; =um;&
jynfolbufu &yf&rnf/ jynfol htusdK;pD;yGm;udk umuG,f& onf? ol htzsm;udk iSufzsm;qdkum axmif aq;rSL;u aq;
rnf qdkonfudk aumif;pGmod&dSol/ EdkifiHa&;tjrif &Sif;vif; xdk;ay;aeonfrSm vcsDI=umonf? aemuf raysmufawmhrS
ol[k OD;jrpdefu OD;vSoef;tay: rSwfcsufay;zl;onf? ovdyfppf&m/ wDAD tqkwfa&m*g[kqdkum aq;ajymif;xdk;jyef
wdkufydwfcHxm;&onfh tcsdefrsm;wGif OD;vSoef; onf? tif;pdeftusOf;axmifudk (1865 ckESpf) aqmufvkyf
onf yvyfpwpfvufqGJtdyfrsm; xdk;jcif;jzifh jiD;aiG hzG,ftcsdef onf ? +Ad w d o S s ud k v d k a cwf / zqyvacwf / rqvacwf /
rsm;udk ausmfjzwfavh&Sdonf? rdom;pkrsm; axmif0ifpmvm e0wacwf tqufquf ESpfw&mausmf vlaygif;ra&rwGuf
awG@onfhtcg ig;ydausmf ig;ajcmufausmftp&Sdonfh pm; Edkifatmif tusOf;csxm;cJhojzifh a&m*g b,ydk;r$m;tpkH
aomufp&mrsm;udk yvyfpwpftdyfrsm;jzifh xnfhay;avh&Sd cdkatmif;aeay onf? xdk ha=umifh rlvu usef;usef; rmrm&Sd
onf? xdkyvyfpwpftdyfrsm;udk oef hpifatmifaq;a=umI aom OD;vSoef;rSm a&m*gul; pufcH &ykH&onf? vwfqwf
0Sufxm;&onfh bvdwf"g; wjcrf;yJhav;jzifh nDnDnmnm pdyf oef h&Sif;aom &duQmudk rrSD0J&/ oef h&Sif;onfh a& raomuf&/
jzm&onf? +yD;rS pdyfjzm xm;aom yvyfpwpfjym; uav; avaumif ; avoef h r &S L &S K d u f & / aea&mif j cnf t vk H t
rsm;udk pdwf&Snfvuf&Snf &m*%ef;rsm;pGm &&Sdatmif eef;qGJ avmufr&&SdbJ/ wdkufydwfcH xm;& jcif;a=umifh a&m*gul;puf
&onf? xdk yvyfpwpf eef;}udK;rsm;udk tokH;jyKI/ 'DZdkif; vuf &ef tvGefvG,fonfhae&mjzpf onf? ydkqdk;onfrSm rusef;rm
&majrmufonfh vufqGJtdyfrsm;xdk;jcif;jzpfonf? OD;vS oef; onfh tcg oef h&Sif;onfh wcg okH;aq;xdk; tyfjzifh r[kwfbJ/
. vuf&m vufqGJtdyfrsm;rSm rnfumrwW tjzpfrSs xdk; +yD;pvG,f }uKH&mtyfjzifh aq;xdk;cH&jcif;jzpfonf? t&uf
,ufxm;jcif; r[kwfay? pdwful;pdwfoef;aumif;aumif; jyefudkyif ususee tokH; jyKjcif;r&Sd? oufqdkif&mtdrfrsm;u
ta&miftpyft[yfnDnDjzifh 'DZdkif;vSvS tdyfuav;rsm;jzpf cufcufcJcJ wcgokH;tyf ydk@ay;aomfvnf; udk,fhtyf udk odrf;
vmatmif xdk;xm;jcif;jzpfonf? xm;cGifhr&Sd/ olwdk hxHYom ay;tyfxm;&onf? wu,faq;
Tonfudk =unfhI OD;vSoef;wGif tEkvufrSKynm xdk;onfhtcg udk,ftyfESifh udk,f okH;&jcif;[kwf r[kwf pdppf
Yvnf; xl;csGefonfh t&nftcsif;rsm; pdwful;pdwfoef; &ef r vG , f ? od k h j zif h OD ; vS oef ; rS m aemuf q k H ; td y f , m
18
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
wGifvJum aq;&kHwif&onfjzpf&awmhonf? aq;&kHwGif tcsdefrsm;udk wnfjidrfpGm&ifqdkifoGm;cJhonf? tm%m&Sif
ppfaq;csdefusrS ol hwGif (HIV/AIDS) a&m*gul;pufcHae& pepf. vlrqefrSKa=umifh axmifwGif;Y ol a&m*g &cJh&onf?
tm%m&Sifpepf. vlrqefrSKa=umifh ol aq;0g;uk ocGifh qkH;
onfudk od&awmhonf? &SKH;cJh&onf? 1996 =o*kwf(2)&ufae hY tm%m&Sif pepfu
axmifwGif;vl htcGifhta&;csdK;azgufrSKtpD&ifcHpm OD;vSoef;tm; vlrqefpGm owfjzwfvdkufonf? odk haomf
tjyifodk ha&mufoGm;cJhojzifh 1995 atmufwdkbmvxJwGif vnf; ol. oEMdÏmefESifh ,kH=unfcsufudkum; tm%m &Sifwdk
tif;pdefaxmif EdkifiHa&;wdkuf0if;twGif; ppfaxmufvSrf; haoatmif rowfEdkifcJh?
a&;u 0ifa&mufpD;eif;&SmazGcJhonf? EdkifiHa&;tusOf;om; OD;vSoef;um; ol hyckH;xufodk husa&mufvmaom
ordkif;a&;wm0efudk ausyGefpGm xrf;&GufoGm;cJhay+yD? ol hem
trsm;tjym; tarSmifwdkufydwfcH=u&onf? =urf;wrf;pGm rnfum; EdkifiHhom;aumif;tjzpf ordkif;pmrsufESmay:wGif
ppfa=umar;jref;cH=u&onf? q&mOD;0if;wif/ a'gufwm ur`nf;wifusef&pfcJh+yD? olum; rarhtyfonfh EdkifiHhom;
aZmf j rif h a rmif (tr&yl & 1 /v$ w f a wmf u d k , f p m;vS , f ) / aumif;rsm;teufrS wOD;jzpfayonf?
a'gufwmjrifhEdkif (uef hbvl 2 /v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/
OD;Edkif;Edkif; (ykZGefawmif /v$wfawmfudk,fpm;vS,f)/ a'gufwm OD;vSoef; uG,fvGefjcif; (13) ESpfjynfh txdrf;trSwf
udk;um;? ?
cifaZmf0if;/ rsdK;jrifhjidrf;/ udkxGef;0if;(rif;Asm;pD;eif;rSK) ESifh (1) ygwDpkH 'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJrSwfwrf; -
pma&;olwdk hrSm ppfacG;wdkufwGif wdkufydwfcH&onf/ jrefrmhtvif; atmifoef;
xdkumvwGif OD;vSoef;onf (HIV/AIDS) a&m*g (2) ygwDpkH 'Drdkua&pD taxGaxGa&G;aumufyGJrSwfwrf; -
ul; pufcH&I &efukefaq;&kH}uD; ajratmuftcsKyfcef;Y OD;cifausmf[ef (a&eHacsmif;+rdK he,f trSwf(2) jynfol
a&muf&Sdaeonf? aq;&kHwifxm; aomfvnf; pepfwus hv$wfawmfudk,fpm;vS,f)/
(3) Letters from Burma – Aung San Suu Kyi
aq;0g;ukorSK &&Sdonfr[kwf? OD;vSoef;onf ,kH=unf
csuftvGef cdkifrmoljzpfonf[k olESifhtwl aq;&kHtcsKyf (q&mOD;Zifvif;. rarhtyfonfh EdkifiHom;aumif;
cef;wGif twlaecJhzl;onfh c&rf;&Jpcef;rS &Jwyfom;wOD; wa,muf aqmif;yg;tm ,ck pufwifbmvwGifrS az: jy
(trnf rrSwfrd) u jyefajymjyonf? 1988 'Drdkua&pDta&; EdkifcJhonfhtwGuf q&mOD;Zifvif;tm; tm[m&t,f'Dwm
awmfykH bma=umifh ay:aygufcJh& onf qdkjcif;udk OD;vSoef; tzGJ@rS tEl;!$wfawmif;yeftyfygonf?)
u aq;&kHtcsKyfwGif rarmEdkif ryef;Edkif&Sif;jywwfykH/ a':
atmifqef;pk=unfta=umif;/ trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf
ta=umif;/ trsdK;om;nDvmcHudk bma=umifh twkta,mif
[k qdkEdkifa=umif;/ponfwdk hudkvnf; olwdk htm; OD;vSoef;
u&Sif;jyykHwdk@udk xdk &Jom;a[mif; vli,fu ajymjycJhonf?
&Jtxl;owif;wyfzGJ hESifh ppfaxmufvSrf;a&;bufrS yk*~dKvf
rsm; ae ph OfvmI OD;vSoef;tm; Edik if aH &; rvkyaf wmh&ef/ v$wf
awmfudk,fpm;vS,ftjzpfrS ESKwfxGuf&ef vmajym=uonfudk
awG h&+yD;/ OD;vSoef;u vkH;0rESKwfxGufEdkif[k jiif;qdkcJhykH wdk
hudkvnf; xdk vli,fu ajymjyonf?
aemufqkH;wGif ppfaxmufvSrf;a&;u OD;vSoef;
twGuf vdktyfonfhaq;rsm;udk EdkifiHjcm;rS rSmxm; a=umif;/
OD;vSoef; taejzifh EdkifiHa&;rS ESKwfxGufrSom xdkaq;0g;rsm;
jzifh ukoay;rnfjzpfonf[k t=uyfudkifcJhykHudkvnf; xdkvl
i,fu ajymjycJhonf? OD;vSoef;u aq;ukorSK ray;vdkvsSif
vnf; &Sdap/ ol htaejzifh vlxku tyfESif;xm;onfh v$wf
awmfudk,fpm;vS,ftjzpfrS vkH;0 ESKwfxGufrnf r[kwf/
taoomcH oGm;rnf[k cdkifcdkifrmrm wkef hjyefcJha=umif; tqdk
yg vli,frSwqifh jyef=um;cJh&onf? OD;vSoef;um; ol hoEMd
ÏmefESifhtnD ,kH=unfcsufudk rpGef h v$wfcJh? ol. aemufqkH;
19
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

f
tvGr;f rkwo
f ek /f rSKjH ym&Dtcspjf rpf
pl;epfc&hJ b0awmifwef;&Snf
vGr;f vdu k w f mudu k ?kd udu k akd exdik af umif;&J v h m;? twGuf udkukd jyifqifaeonfh a&;vufp pmrl=urf;rsm;/
rdk;uat;pdrfh/ avuokefjzL;/ t¶k%fOD;qdkayr,fh "mwfyrkH sm;/ yGiv hf suo f m; uGejf yLwm? udu k edk J t h wl wJ¶G u kd f
tvif; a&mifyg;yg;vGv G u G rkd S rjrif&? rd;k arSmif}uD; usaeovdk xm;wJ"h mwfyakH v;? ikww f w k f x xdik rf jd yefonf? ta&;}u;D wm
rsK;d vnf;r[kw/f tarSmifusu J sJ tvif;rJrG v GJ kd yh J qd&k acsrnf? u æ ta&;}uD ; w,f æ 'gta&;}uD;qHk;udpPyJ? 0rf;Adkufudk
reD;ra0;&Sd +rKd jh ytdr, f m wdu k w f mrsm;udk vSr;f ar#m=f unfah wmh vufjzift h omt,m yGwo f yf&if; udu k kd u h kd ajymjycsiw f hJ pdwu f
cJom;pdr;f a&mif vSKid ;f xae.? v,fuiG ;f pdrf ;f pdr;f awG/ awmifwef; jyif;jyif;&S&S ESK;d qGaeovdyk /J a&S t h ywfqkd 6 vjynfah wmhrmS ?
ndK ah rSmifarSmifawG/ awmcifwef;Ekjyma&;a&;awGukd rSe;f a&mfjrif · · ·
a,mif=unhrf o d nf? jywif;wHcg;udk zGiv hf ukd o f nft h cg rd;k puf udu
k k d b,f a &muf a evJ? olprd ;f awGvufxrJ mS b,f
wpuf ESppf ufu yg;jyifE&k &J u J kd vmxdreS o f nf? +rKd jh yrSm &Sm;&Sm; vdx k cd u kd af =uuJrG KS awG }uHKae&rvJ? udu k kd r&Su d wnf;u wdu k f
yg;yg; ouf&ifyh if}u;D awGvnf; aysmufq;kH oGm;cJ?h +zKd zsuw f ukd pf m; cef;rSm vmaeay;&Smonfh ararhuv kd nf; udu k ekd J yh wfoufwm
oGm;cJo h nfh rkew f ikd ;f '%f&mu tuif;raoao;/ vomnwdik ;f awG ajymrjycsi?f wvyifausm+f yaD v? udu k kd ESp&f n S f aecJx h ikd cf w hJ hJ
udu k kd ESihf vSr;f ar#m=f unfw h wfonfh uHah umfyif}uD;ESihf ukuKU yd if t&yfa’o wckc/k w+rKd +h rKd h we,fe,f/ tcef;usO;f wcef;cef;rSm
wef;}u;D vnf; r&Sad wmh+y?D ai;&D=unfah rmrdaepOf aqG;ajr w h o awmh tvGr;f awG trSw&f p&mawG atmufarhrKS awGeJ h yd0yfav;
zG,f tvGr;f oDcsi;f wyk'u f yJw h ifjyefvmovdk &ifux kd rd eS f cHpm;& vH txD;useaf erSm taotcsmygy?J b0rSm rar#mv f ifw h mawG
jyef.? taemufawmifrw k o f akH vrSm ygvmr,fh tvGr;f awGukd j z pf v mwwf o vd k ars m
S v
f ifx
h m;wmawG u vnf ; apmvs ipf mG odk
udu k kd rsaS 0cHpm;aeavrvm;? ta0;rSm æ ta0;}uD;rSm æ [dk h hr[kwf aemuftus}uD;us+yD;rSvnf; a&mufvmwwfwmyJ
ta0;}u;D rSm æ r[kwv f m;? udu k u kd ,H=k unfwmudk ar#mv f ifch suf csed cf iG v f sm
udu k kd aeaumif;ygap æ? wzufapmif;eJ hb0udkajzmifhwef;wJh jrm;wpif;jzpfatmif
“rd;k at;w,faemf nDrav;/ taEG;xnfxx l 0l wf ypfcwfaeolav? udu k u kd wdrw f u kd wf ckvakd qmufwnf&mrJh
[kwv f m;” udu k kd &h J h ylyyl efyef pum;oHu &ifxu J kd pdrq hf if;oGm; vGiahf rsmvl;vdrahf ewmrSr[kww f m? }uHK&m ajrom;rSmvnf;
cJo
h nf? “'Dw&uf ESp&f uf rkwo f akH vtm;aumif;r,fvkd h owif; &Guu f syifayguv f kd usio hf m;ruso?l yHpk cH u G x f rJ mS aeom;xdik f
a=unmxm;w,faemf”? “[kwf uku d /dk udu k kd aumfzaD omuf om;us&rSmxuf opfwyifvkd &Sio f efciG rhf &rSmudk tpd;k &dr}f uD;
OD;rvm;”? “a'gu”f “a'gu”f “a'gu”f wHcg;acguo f =H um;I pd;k &drf a=umif=h uwwfojl zpfavawmh udu k kd t h em;rSm pmemem;
wHcg;oGm;zGio hf nfh udu k dk u h kd wDA=DG unhaf e&if;rS vSr;f =unfv h u kd f vnfpw d ef J h pdwt f emawGukd ajz&majya=umif; em;cdak rS;avsmif;
rdonf? aecGifhudkyJ awmif;qdkaecJhwmygav? tdyfraysmfbl;? tdyfvdk
olprd ;f 5 a,muf wdu k cf ef;xJukd cyfaomhomh 0ifvm &bl;? odk ah yr,fh tdy&f rnf? tdyrf ufxrJ mS udu
r
h k ekd J qh EkH ikd af wG
=u+yD; wcef;vH;k [kv d eS o f nfavSm &Sm=u azG=uonf? a&tdrf Eh ikd o f nf/ qd;k &Gm;xdwv f ef zh , G af umif;onfh tdyrf ufjzpfygap
omxJudkawmif ajrvSef&Smaewmudk =unfh+yD; cg;oD;&GH&Smzdk tauseyfq;kH rufypfvu kd yf grnf?
ah umif;vdu k w f mvdk ch jH yif;aerd.? wa,mufu udu k kd h vufuikd f · · ·
zke;f udk vG,t f yd x f aJ umufxnf+h yD; “uJ cevdu k cf hJ ygt;kH ”? avS nu td y f & m0if aemuf usvdk hvm;rod? 8 em&D
um;ay:u qif;oufomG ;=uwJh wcGycf yG f w&Sy&f yS f zdeyforH sm;? ausmrf yS if tdy&f mu Ek;d onf? “&ufyikd ;f yJ vdak wmhw,faemf?
um;pufEKS ;d oHrsm;/ um;armif;xGuo f mG ;oHrsm; wdwq f w d o f mG ; usef;rma&;*¶kpdkufyg? vrf;rSefrSefavsSmufyg? aq;yHkrSefpm;yg?
awmhryS if udu k dk u h kd bmrS rjyifqifay;vdu k &f wm/ ESKwfrquf pdwn f pfp&mawG rawG;eJ ”h wJ?h udu k kd rh w d af qG q&m0efpma&;
vdu k &f wm/ bmrSrar;jref;vdu k &f wmawGukd pOf;pm;rd&if; ud, k hf q&mu n$e=f um;csurf sm; &Gwzf wfonf? 'Dtcsed [ f m udu k kd
uku d ,kd f a0cJrG &jzpfaerdonf? armyef;EGr;f vspmG jzifh tdy, f m &So d ifw h t hJ csed af yg?h udu k kd h vufarmif;udk wif;wif;&pf&pfqyk /f
xufwiG f vJavsmif;acGcsvu kd . f ? udu k kd yh ck ;kH om;ay: rSw D , G cf akd rS;+yD; r&Sad wmhwhJ uHah umfyif}uD;&Sd
ud, k u f akd pmif;iJ+h y;D udu k dk th vkypf m;yJaG v;udk vSr;f =unfh cJ w
h h J ae&mud k vrf ; av# muf&&if aumif;rSmyJ?
vdu k rf . d ? upOf u h vsm; jyef u h sv J iG uhf saeonfh 'Dwywf*sme,f
20
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
a[mif ; jrif ; aqG ; ajr h c J h + yD j zpf w J h ud k u d k h & J h '%f & mtem ESpaf usmf cdak tmif;aecJo h nfh rsu&f nfrsm;u wmusK;d ovdk udu k kd
w&&uf r sm;ta=umif ; yJ a jymajym/ opf v G i f a wmuf y wJ h &h ifxo J kd h oGecf saerd.? “orD;av;a&m”? “ausmif;oGm;w,f
a&$a&mifawmifyHcwfoHrsm;ta=umif;udkyJ ajymajym? tem av/ jyefvmcge;D +yD/ arar oGm;}uKdaew,f”?
*wfpw d uf ;l urÿbmta=umif; ajymajym/ ajymaemfuu kd ?kd wd;k “udu k v
kd nf;rxifxm;wJ/h rarsmS v f ifxh m;wJh tjzpf
nSi;f csr;f ajr o h nfh pum;a&pD;oHawG csKv d iG yf so H ef; pD;arsmae ygu, G /f 'DreufrmS ac:+y;D olwkd ah jymcsi&f majym+y;D jyefvw $ v f u kd f
rSmyg? wmyJ/ udu k vkd nf; em;rvnfEikd o f vdk &ifvnf;r&Si;f bl;uGm”?
“orD; rGe;f vJaG e+yDav/ xrif;pm;+yD;&if aq;aomuf “udu k kd b,fvx kd ifv[ J if”
[kwfvm;” ararjyifqifay;wJh xrif;0dkif;udk ai;ai;&D&DeJ h “trSefw&m;u }uKd;pifawGudk +zKdcsypfEdkifvdk h aygh
=unhrf &d if; udu k kd }uKduEf pS o f pfwwfonfh [if;vsmav;rsm;udk uG,”f ? “a[m orD;wdk jh yefvm+yu D ukd ”kd ? “ vmygt;kH orD;av;
awGawGa0a0 pOf;pm;aerdjyefw,fav? “uvif” “uvif” &,f/ azhazhukd rSwrf v d m;[if”? rpdr;f aomfvnf; r&if;csmonfh
“uvif”? “ æ tdru f ygvm;cifAsm” “ [kwf [kwf ygw,f”? t=unf0h ikd ;f 0dik ;f jzifh ol t h azudk orD;=unfah ewm eifu h eJ cHpm;
rwkev f KS yfayr,fh &ifcek v f KS ud af rmrdwmawmh 0efcyH gw,fuu kd ?dk &rd.? “udu k kd bmqufvyk rf vJ”? udu k u kd yufueJ orD;yg;jyifukd
“'Duae rh eufyikd ;f tif;pdet f usO;f cH¶k ;kH uae ao'%f erf;¶SKH v h ukd of nf? “ udu k kd bmqdk bmrS ajymif;vJomG ;rSm r[kwf
pD&ifcsrw S v f u kd w f t hJ a=umif; ta=umif;=um;wmyg”? “&Sif æ ovdk bmt&murSvnf; ajymif;vJatmifvyk rf &ygb;l uG,”f ?
bk&m;a& æ arar “ ? +yKdv, J rd ;f ,dik of mG ;onfh cEœmud, k u f kd udkudk ht+yHK;rSm odkufrifiSufwaumif. aw;oHjzifh pGwfpdk
xde;f rwf&if; td;k xdr;f pufE, S f oGuo f uG cf g csmvnf&rf;oGm;onhf aeawmhonf?
ESv;kH om;&yf0rS ;f wjyifv;kH wke&f aD rm[du k af eawmh.? “ orD; æ “a[haumif tdrfjyefa&mufaewm 6 vausmf+yD/
orD;av; æ owdxm;aemf/ idck si&f if ikcd sypfvu kd yf gorD;&,f”? zke;f csn;f qufraeeJ t h ;kH / igtvky&f adS ew,f”? “ 10 um; pmcsKy&f
pdk eh ifrh eG ;f usyrf KS a=umifah yyJvm;/ idv k kd rh &bl;udu k ?kd xm;w,f/ 5 um; rif; Zmwfne$ ;f a&;/ 'gyJ rif; ZmwfawG vm,l/
a=uuJGpdwfu wvdrfhvdrfh +yKdqif;vmonf? a=uuJGpdwfu ydu k q
f v H nf; }uKdxw k cf six f w k f [kw+f yDvm;”
e&Dpnf;rJh wGe;f ydk ah ea&mhovm;? rsu&f nfp;D a=umif;rsm;u yg;ay: “&Jabmf}u;D bmrS pdw”f mwfysujf ym;raeeJ /h t&ifupd P
rSm emusiaf =uuJpG w d u f kd xkqpf vdu k o f vdyk gy?J tmCmw trke;f awG aemufr&S iS ;f r,f/ *sme,ftopfwapmifvyk rf ,f/ rif; pm;yJG
yÉdyuQawGu ppfyaGJ wG }uKd;pifawGeJ h tusO;f eH&aH wGukd ydrk +kd yD; rif;jyefxikd ”f
tusn;f rwefapawmhb;l wJv h m;? rnfokd yh if&ydS gapawmhuu kd ?kd “ ig udu k Okd ;D tvkyaf wG jyefvyk /f om;trdEpS af ,muf
oef ph if ¶d;k om;wJ/h rSKjH ym&D rSKid ;f a0vJah ewJh tcspjf rpfwpif;u pD; twGuv f nf; tcsed af y;/ }uKH &if igvnf; &efuek f qif;vmcJrh ,f”?
qif;+rJp;D qif;aernfqw kd m udu k kd ,H=k unfp;l epf ygapawmhvkd h “ 3 ESpo f ufwrf;rSm ud, k w f kd *h sme,fu apmifa& wuf
qkawmif;,Hu k vJ+G yD;? vmwm apwemrSev f kd ah ygh &Jabmf}uD;&m/ rif; ,H=k unfwm rif;
· · · qufvyk pf rf;yg/ wdk +h rJxm;zdk u h t"du aomhcsu”f ?
orD;udk arG;awmh udu k kd tem;rSm r&SEd ikd cf ?hJ udu k kd u h kd “orD; 7 ESpjf ynf h arG;ae ah v; vkycf siw f ,f udu k ”kd ?
awG q h ckH iG qhf w kd m va&mifukd apmifph m;arsmS u f ;kd ae&onfh e& orD;arG;ae rh mS udu k Ekd iS ohf rD; aysm&f i$ =f unfE;l aerSKrsm;udk awG &h jrif
odeZf &mnrsm;ygy?J oH;k &moD oH;k }urd af jymif;ayr,fh udu k kd u
h kd awG &awmh qH;k ¶HKS ;cJ&h onfEh pS u f mvrsm;udk ESarsmwo rqH;k jzpf&jyef?
hcGifh&cJhwm 5 }udrfxufrydkcJh? at;pufwif;cJaewJh udkudk nDrav; aysmyf gw,fuu kd ?kd 'Dtaysmaf v;awGu =um&Sn=f um
rh su0f ef;xJrmS orD;udzk wf=um;aeayr,fh rsu&f nfeJ rh acsmjh rSLcJ?h arsm cHEikd yf gap? rdom;pktyd rf ufrsm;u nDrav;wdk . h csr;f ajr
ar#mfvifhcsufawG/ ,Hk=unfpdwfawG/ ydkifpdk;vdkpdwfawGu ah t;Ekonfh vrif;tdraf v;jzpfvu kd yf gawmh?
vrf;wckudk &SmazGawG h&SdovdkrsKd;ygudkudk? apmifh}uKdjcif;udk vltcsi;f csi;f ESyd pf ufjcif; uif;a0;=uygap? wdk ah rwœm
apmif}h uKjd cif;onfom opPmw&m;&J h teuf¶id_ ;f qH;k oauFwqdk pGr;f urÿbmv$r;f at;csr;f =uygap? yJw h ifxyfaewJh qkawmif;
wm tºuif;rJ, h u kH , kd w kH m? b0rSm rar#mv f ifw h mawG jzpfvm arwœmydk hoHawGu b,f&yfXmeDu vGifhysHvmrSef;rodbl;?
wwf ovdk arsmS v f ifx h m; wmawGuvnf; apmvsipf mG odk rh [kwf wdkufcef;eH&HawGudk yJhwifwkefcgaeawmhonf? udkudkvnf;
aemuftus}uD;us+yD;rSvnf; a&mufvmwwfwmyJ r[kwf jyefra&mufao;bl;? eD;eD;av;yJ/ wu,feh ;D eD;av;? yDyo D o
vm;vdk h udu k kd u h kd ajymjycJb h ;l w,frkd v h m;? us,u f s,af vmifavmif =um;ae&wmyJ? arara& æ
“[,f æ udu k /kd bmvdk }h uKd ta=umif;r=um;wm 0&Hwmudk ajy;xGu+f yD; vrf;rudk iHk =h unfh vdu k w
f t hJ cg æ
vJ[if”? udu k kd &h ifciG x f t J wif;ajy;0if zufw, G x f m;rdonf? 3 vlt csi;f csi;f ESyd pf ufjcif; uif;a0;=uygap?
21
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
wdk ah rwœmpGr;f urBmv$r;f at;csr;f =uygap? rsu&f nf,Akd ;kH awGeJ yh pfciG ;f owJ?h awG o h r# vla&m&[ef;a&m rJrJ
vltcsi;f csi;f ESyd pf ufjcif; uif;a0;=uygap? jrif&m ¶du k Ef u S zf rf;qD;aeowJ?h &efuek w f +rKd v h ;kH aoewf oHawG/
wdk ah rwœmpGr;f urBmv$r;f at;csr;f =uygap? ? vltcsi;f atmif[pfoaH wG/ ajy;v$m;oHawGeJ h zke;f v$r;f aeowJ?h 0&Hwmudk
csi;f ESyd pf ufjcif; uif;a0;=uygap? xGuf+yD; rdk;aumif;uifudk armh=unhfvdkuf.? rJrSKHqdkif;a0ae
wd k @ arwœ m pG r f ; urB m v$ r f ; at;csrf ; =uygap? ? awmhonf?
&[ef;oHCmawmfawG vrf;av#muf arwœmydk o h aH wGu b0*fukd noef;acgiaf usmrf S udu k kd jyefa&mufvmonf? “&uf
nHaeyga&m v h m;? rJeufjymESr;f aeonfh uwœ&mvrf;rus,o f nf puf,kwfrmw,fnDrav;&m/ pum;vHk;udk &Smr&awmhbl;”
a&$0ga&mif zefa&ouFe;f wdk jh zifh +cKH vr$ ;f pD;arsm aeygyaum? udu k kd “em;vdu k yf guu kd dk nDrav;wdk h t&mtm;vH;k udk }uKdwifwu G f
q h D zke;f qufzkd o h wd&vmonf? udu k dk *sme,fwu kd u f zke;f awGu qxm;+yD;om;rdk v h m;” “ uvif uvif uvif” “ ajymyg “ “
vdik ;f yl;aewmawGeJ ch sn;f }uHKae&.? aemufq;kH awmh ararhukd ig uAsmq&m/ udo k &l udk qJo G mG ;+y/D rif;om;vifr,m;vJ qJo G mG ;
orD; ausmif;oGm;}uKday;zdk hajymvdkuf+yD; udkudk apmapm +yDw/hJ rif;vkypf &m&Sw d m qufvyk zf kd jh yif xm;awmh”
jyefa&mufrmS ygapvdk h pdw'f ;kH 'H;k cs&if;? udu k dk zke;f udk csvu kd +f yD; tdyaf rmusaeonfh orD;av;
udu k dk tcgwikd ;f xuf awmfawmfaemufus+yD;rS jyef yg;Ekjyifukd iHek rf;aeonf?
a&mufvmonf? udu k kd rh suEf mS udk zwf&wm t"dyg,zf iG q hf &kd t0wfb'D x kd rJ S udu k kd t h 0wftpm;wcsK@d ukd qJx G w k f
cufaeovdyk ?J udu k dk pm;vdk rh aumif;vdk v h m;/ udu k dk }uKduw f hJ vdkufrd./ aomufaq;wcsKd@udk pOf;pm;=unfhaepOf wHcg;
0ufyek ;f &nfav? acgufoHrsm;u qlemrdyifv,fvSKdif;atmfovdk atmfrnf0if
nDrav; rsuv f ;kH awGukd ai;&D=unfah eonfh udu k &kd ifukd a&mufvmonf? udu k . kd vGr;f armzG,f ESKwfquft+yKH ;udk acgi;f
xd;k cJaG erdavovm;? cGiv hf w $ yf guu kd ?kd qwfjyvdu k o f nf?
“ udu k kd bmqufvyk rf vJ”? “ apmygao;w,fu, G ”f ? b0awmifwef;&Snfay:rSm pl;epfemusifp&mawGu
ararh a=u;pnfxo k /H trsaS 0oHav;awGu udu k kd xrif;0dik ;f u udu k kd eJ h nDrav;wdk t h wGuf arG;zGm;vmcJo h nf[q k ykd g&if taus
xoGm;onft h xd vGiahf 0vSKyfcwfaeayg?h eyfq;kH axG;ayG zh kd h 0efrav;yguu kd ?kd
vltcsif;csif; ESdyfpufjcif; uif;a0;=uygap? wdk vGr;f vdu k w f mudu k ?kd udu k akd exdik af umif;&J v h m;?
ah rwœmpGr;f urÿBmv$r;f at;csr;f =uygap? ? rdk;uat;pdrfh/ avuokefjzL;/ t¶k%fOD;qdkayr,fh
vltcsif;csif; ESdyfpufjcif; uif;a0;=uygap? wdk tvif;a&mifyg;yg;vGv G u G rkd S rjrif&? rd;k arSmif}uD; usaeovdk
ah rwœmpGr;f urÿBmv$r;f at;csr;f =uygap? ? rsK;d vnf;r[kw/f tarSmifusu J sJ tvif;rJrG v GJ kd yh J qd&k acsrnf?
orD;udk csyD ;kd acsmjh rLae&if;u nDrav;udk vSr;f =unhw f hJ reD;ra0;&S+d rKd jh ytdr, f m wdu k w f mrsm;udk vSr;f ar#m=f unfah wmh
udu k kd u
h kd em;vnfoyl guu kd v kd kd h ajymrxGu?f orD;udk qJ, G al yG cJom;pdr;f a&mif vSKid ;f xae.? v,fuiG ;f pdrf ;f pdr;f awG/ awmifwef;
zh uf&if; avScg;wxpfcsi;f qif;avsmS ufomG ;onfh ndK ah rSmifarSmifawG/ awmcifwef;Ekjyma&;a&;awGukd rSe;f a&mfjrif
udu k kd ah usmjyifukd cHpm;em;vnfEidk pf rG ;f tjynhjf zifo h m? a,mif=unhrf o d nf? jywif;wHcg;udk zGiv hf ukd o f nft h cg rd;k puf
rae u h nuvdyk J udu k kd aemufus+yD;rS a&mufvm wpuf ESppf ufu yg;jyifE&k &J u J kd vmxdreS o f nf? +rKd jh yrSm &Sm;&Sm;yg;
onf? “udu k dk xrif;cl;&rvm;” “aeyapawmh/ udu k kd udo k &l wdk yg; ouf&ifyh if}uD;awGvnf; aysmufq;kH oGm;cJ?h jzKdzsuw f ukd pf m;
eh J h tjyifrmS yJpm;cJw h ,f”? “ udu k kd vkypf &m&Sw d mvkyyf guu kd /kd oGm;cJo h nfh rkew f ikd ;f '%f&mu tuif;raoao;/ vomnwdik ;f
nDrav;wdk u h kd bmrSrpOf;pm;eJ@aemf”/ pdwx f &J o dS nfh t¶d;k om; udu k Ekd iS hf vSr;f ar#m=f unfw h wfonfh uHah umfyif}uD;ESihf ukuKU yd if
toef ph ifq;kH pum;udk qdrk . d ? wef;}u;D vnf; r&Sad wmh+y?D ai;&D=unfah rmrdaepOf aqG;ajr w h o
“uvif uvif uvif “ “[vdk trdef &h ydS g” “a[h zG,f tvGrf;oDcsif; wyk'fu yJhwifjyefvmovdk &ifudkxdrSef
aumif iaxG; ig udo k &l ” “ajymudo k &l ” cHpm;&jyef.? taemufawmifrw k o f akH vrSm ygvmr,fh tvGr;f
“reufzefreuf rif;eJ ph ma&;q&mreJ h a&oef b h ;l awGeJ awGukd udu k kd rsaS 0cHpm;aeavrvm;? ta0;rSm æ ta0;}uD;rSm
x h rif;bl;awG o,fy@kd vyk /f rif;om;vifr,m;eJ u h Asmq&mawG æ [dk h ta0;}uD;rSm æ?
u a=u;oGe;f bk&m;}uD;rSm tm;vH;k pkqzkH kd ah jym+yD;+yD/ 'gyu J mG ” udu k kd aeaumif;ygap æ?
orD;tdy, f mrEk;d ao;cifrmS udu k kd xxGuo f mG ;onf? (udZk m*emESihf nD aZmfoufaxG;odk )h
'Dae w h ae v h ;kH pdwaf rm vlarmjzpfaeonf? qkawmif;arwœmydk
wh hJ oHCmawmfawG &[ef;i,fav;awGukd ypfcwfvpl ck o GJ wJ?h armifvrG ;f % D
22
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

+ydKifwwl eG ;f v#if a±G@Eikd yf gonf


ppftm%m&Siftpdk;&&JΠ2010 a&G;aumufyGJrSm tif tm%mudk a&&SnfudkifpGJEkdifzdk@eJ@ udk,fusKd;pD;yGm; u
tm;aumif;wJh twdkuftcHuif;uif;eJ@ txl;ojzihf vlxk vGJvdk@ bmrS rpOf;pm;bJ jynfolvlxk vlwef;pm;aygif;pHk/
axmufcHr_/ =unfndKav;pm;r_eJ@ ,Hk=unfr_ tjynhft0 &&Sd tv$maygif;pHkeJ@ aemufqHk; oHCmawmfawGudkawmif tEœ
xm;wJh 'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfrygbJ/ &m,fay;/ owfjzwfnêif;qJaewJh ppftm%m&SifawGudk tpOf
olr&JΠtrsdK;om;'Drdkua&pDtzG@J csKyfu tiftm;aumif;wJh t wpdkuf usm;ukwfusm;cJ tmcHqef@usifzdk@ }udK;pm; =u&yg
wdkuftcH tiftm;pktaeeJ@vnf; yg0if,SOf+ydKifvdk@ r&atmif vdrrfh ,f? ppftm%m&Sif tpd;k &uawmh 'Dvykd J olw@kd tusK;d pD;
}udKwifumuG,fzdk@ a':atmifqef;pk=unftay: aetdrf yGm;udk wdkuf¶dkufxdcdkufvmr,hf tajctaejzpfvm &if wif;
tus,fcsKyf pnf;urf;azmufzsufr_eJ@ ta&;,lw&m;pGJqdk xm;&pfxm;wJh 0uftl&pfudk enf;enf;jyefav#mh ay;vdkuf/
r_}uD;uawmh tqHk;owfoGm;yg+yD? jynfwGif;u 'Drdkua&pDa&; v_yf&Sm;olawG/ jynfol vlxk
a':atmifqef;pk=unfudk tjypf&SmvdkufwJh ppftpdk; awGu tm;+ydKifqef@usifv_yf&Sm;vm&if jyif;jyif; xefxef ESdrf
&&JΠtm;xkwfr_uawmh ppftpdk;&twGuf jynfwGif;rSma&m/ ESif;zrf;qD;ESdyfpuf axmifcsypfvdkuf/ EdkifiH wumu 0dkif;+yD;
tjynfjynfqdkif&m rsufESmpmrSmyg rsufESmysufp&m jzpfoGm; uef@uGufqef@usifvm&if EdkifiHa&;v_yf &Sm;ol enf;enf;eJ@
cJh&ovdk EdkifiHa&;t&vnf; t¶_H;ay:cJhygw,f? jynfwGif;eJ@ ¶dk;¶dk; &mZ0wftusOf;om; cyfrsm;rsm; v$wfjyvdkuf/ tav#mh
jynfytwdkuftcH tiftm;pkawGudk ppftm%m&Sifpepf qef@ twif;vkyf+yD; 2010 ckESpf a&G;aumuf yGJudk jzwfoef;zdk@ }udK;
usifa&; v_yf&Sm;r_rSm ydk+yD; nDnDnGwfnGwfeJ@ jyif;jyif;xefxef pm;aewmyg? 2010 vGefwmeJ@ w&m;0if ppftpdk;& jzpfvm
v_yf&Sm;aqmif&Gufvmatmif wGef;tm;ay;vdkufovdk jzpf ygr,f?
oGm;apwJhtjyif tmqD,HEkdifiHawGtygt0if urBmhEkdifiH ukvor*~tzGJ@}uD;&JΠtjrihfqHk; wm0ef&Sdyk*~dKvf t
aygif;rsm;pGmu ppftpdk;&&JΠnpfywfaumufuspfwJh vkyf&yf axGaxG twGif;a&;rSL;csKyf rpPwm befuDrGef;udk,fwdkif
udk csufcsif;&yfqdkif;+yD;/ vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pk jrefrmjynfudk oGm;a&muf+yD;/ aqG;aEG;ndêE_dif; azsmihfzsajym
=unfudk csufcsif;v$wfay;zdk@ awmif;qdkvmwJhtxd jzpf qdkcJhayr,hf jrefrmppfAdkvfcsKyfawGu ta&;w,l rvkyfcJh
ay:vmapcJhygw,f? wcsKdŒEdkifiHawGu ppftpdk;&yg0ifaewJh ygbl;? jrefrmppftpdk;&u EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk v$wf
tmqD,H tzGJ@tpnf;}uD;uae jrefrmEdkifiH&JΠyg0ifr_udk qdkif;iHh ray;wJhtjyif a':atmifqef;pk=unfudk jypf'%fcs+yD;/ aetdrf
xm;zdk@/ xkwfypfzdk@txd awmif;qdkvmcJhygw,f? tus,fcsKyf qufxm;zdk@ trdef@csrSwfcJhygw,f? EdkifiHwum&JŒ
ukvor*~eJ@ EdkifiHwum&JΠzdtm;ay;vmr_awGudk taxmif;u oufomzdk@om r&Jaomfvnf; ajy;cJap wcef;
}uHŒ}uHŒcH acgif;rmrae&JawmhwJh ppftpdk;&[m rwwfomvdk@ &yfjyZmwfwdkav; ujyoGm;cJhygw,f? &,fp&mawmh tawmf
wxpfav#mh+yD;/ a':atmifqef;pk=unfudk axmif'%fav#mh aumif;ygw,f?
ayghay;+yD;/ aetdrftus,fcsKyf jyefxm;ay;cJhwmyg? wzufrSm 11/ 8/ 2009 ae@u a':atmifqef;pk=unfudk jypf
ol w d k @ vd k c sif w J h 2010 vG e f u mvtxd a':atmif q ef ; '%fcsrSwf/ aetdrftus,fcsKyf jyefcsxm;wJh ae@rSmyJ ukv
=unfudk EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rSm yg0ifv_yf&Sm;vdk@r&atmif vHk+cHKa&;aumifpDu a':atmifqef;pk=unftay: jypf'%f
xdef;xm;+yD;/ wzufuvnf; xdk;Zmwfwckudk uref;uwef; csrSwfwJhudpPeJ@ ywfouf+yD;/ aqG;aEG;cJhygw,f? vHk+cHKa&;
cif;vdkufwmyg? olwdk@&JŒ oabmxm;rSefuawmh a':atmif aumifpD0if wcsKdŒEdkifiHawGu olwdk@&JŒ oufqdkif&mEkdifiHawGu
qef;pk=unfudk woufvHk; axmifxJrSm tusOf;csxm;csif jyef+yD; t}uH^m%f&,lvdkwJhtwGuf r+yD;jywfbJ aemufwae@
wmyg? 'gayrJh t&SufeJ@ oduQm vHk;0r&SdawmhwJh Adkvfoef; rSmvnf; quf+yD;aqG;cJhygw,f? tajctwif aqG;aEG;+yD;vdk@
a&$u ysufoGm;wJh rsufESmudk jyeftzwfqnfwJhtaeeJ@ o a=unmcsufxGufvmwJh tcsdefrSmawmh jrefrmtpdk;&tay:
abmxm;yJ }uD;oa,mifa,mif/ wdkif;jynfrsufESmyJ axmuf jyif;xefwJh pum;vHk;awmif oHk;pGJ+yD; ra0zef&J/ tjypfrwif
oa,mifa,mif jypf'%fav#mhwJh trdef@a=unm csufudk &Jwm awG@&ygw,f?
cyfwnfwnf xkwfjyefvdkufwmyJ jzpfygw,f? wu,hf ap rsm;pGm ylyifa=umihf=u jzpfrdyga=umif;² qdkwJh qdkae
wemuawmh oknygyJ? us oDcsif;a[mif;}uD;udkyJ xyf=um;cJh&ygw,f? jyifopfEkdifiHeJ@
23
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
Oa&myor*~EdkifiHawGuawmh ppftpdk;&udk qef@usif¶_wfcs+yD; tar&duefEkdifiHom; *Gsef&ufawmudk vGwf+idrf;cGihfay;+yD;/
a':atmifqef;pk=unfudk csufcsif;v$wfay;zdk@ awmif;qdkcJh wygwnf ; jyef a c:oG m ;Ed k i f a tmif pG r f ; cJ h w J h tar&d u ef
ygw,f? EdkifiHwum&JΠawmif;qdkr_awGudk oabmwlvdkuf txufv$wfawmftrwf *sifrf0ufbf&JΠc&D;pOfudk avhvm
avsmr_ r&Sdbl;qdk&if ydk+yD;jyif;xefwJh ta&;,ltjypfay;/ '%f =unfh&if 'DqufqHa&;&JΠaemufuG,frSm wpHkwck &Sdae
cwfr_awG jyKvkyfzdk@ awmif;qdkcJhygw,f? a':atmifqef;pk w,fvdk@ ,lqp&mta=umif; trsm;}uD; &Sdaeygw,f?
=unf e J @ wd k i f ; &if ; om;vl r sKd ; pk tzG J @ tpnf ; awG t m;vH k ; 'gayrJh ppftpdk;&[m olwdk@&JΠ2008 ckESpf zGJ@pnf;yHk
yg0ifr_r&SdbJ a&G;aumufyGJusif;y+yD; wufvmwJh tpdk;& tajccHOya'eJ@ 2010 ckESpf a&G;aumufyGJtwGuf olwdk@
udkvnf; todtrSwfrjyKbl;vdk@ ajymqdkxm;ygw,f? tar tcdkiftrm jyifqifxm;wmawGudkawmh txdyg;cHvdrhfr,f
&duef/ +AdwdefeJ@ wjcm;EdkifiHawGuvnf; a':atmifqef;pk r[kwfbl;vdk@ xifygw,f? ta&;odyfrygwJh tav#mhay;
=unfeJ@ EdkifiHa&;tusOf;om;awG tjrefqHk; v$wfay;zdk@/ vdkufavsmr_ tenf;tusOf; vkyfvmEdkifajc&Sdayr,hf olwdk@
tm;vHk;yg0ifcGihf&SdwJh a&G;aumufyGJjzpfapzdk@ wdkufwGef;xm; tm%mwnf+rJa&;udk xdyg;vmEdkifajc &SdwmawGukdawmh
ygw,f? vdkufavsmvdrhfr,f r[kwfygbl;? tJ'Dvdkqdk&if ppftpdk;&&JŒ
2010 ckESpf a&G;aumufyGJqdkwm[m b,fvdkrS w&m;r#w
vGwfvyfp&m ta=umif;r&SdbJ wrwfom; ppfwyfudk,f
ppftpdk;&usif;y ay;r,hf a&G;aumufyGJrSm yg0if,SOf+ydKif
pm;vS,fawGtjyif olwdk@cdkif;wdkif;vkyfr,hf ig;ajcmufqdk
ta&G;cH+yD;/ tm%m cGJa0,l¶HkuvGJ+yD; wjcm;enf;vrf; zkwf+yD;om;ygbk&mh vkyfr,hf olawGudkyJ v$wfawmfxJrSm
r&S d a wmh b l ; vd k @ ,H k = unf =uol a wG [ mvnf ; b,f v d k r S yg0if&atmif tm%meJ@ zdESdyf¶kyfjyvkyfay;r,hf a&G;aumuf
v_yfr&bJ aponfhuGsef xGefonfhEGm; jzpfoGm;=urSm vnf; yGJyJjzpfr,f qdkwmuawmh taotcsmygyJ? ppftpdk;&usif;y
aocsmoavmufygyJ? ay;r,hf a&G;aumufyGJrSm yg0if,SOf+ydKif ta&G;cH+yD;/ tm%m
cGJa0,l¶HkuvGJ+yD; wjcm;enf;vrf; r&Sdawmhbl;vdk@ ,Hk=unf
w¶kwfEdkifiHuawmh &yfwnfr_rSm jywfom;ygw,f? =uolawG[mvnf; b,fvdkrS v_yfr&bJ aponfhuGsef xGef
jrefrmppftpdk;&bufu jywfjywfom;om;yJ &yfwnfygw,f? onfhEGm; jzpfoGm;=urSmvnf; aocsmoavmufygyJ?
jynfwGif;a&;om jzpfw,f? jrefrmEdkifiH&JΠw&m;pD&ifa&;udk 'Dtajctaetwdkif; pif;cHoGm;=ur,fqdk&if w&m;
av;pm;vdkufemoihfw,fqdk+yD; a=unmcsufxkwfcJhygw,f? r0if ppftpd;k &vufatmufuae w&m;0if ppftpd;k &atmuf
w&m;pD&ifa&;&JΠrvGwfvyfr_/ w&m;r#wr_ uif;rJhwmawG a&mufoGm;+yD;/ ydk+yD; oH}udK;wif;wif; &pfcsnfcH&r,fqdkwm
udkawmh xnfhrpOf;pm;ygbl;? jrefrmjynfolvlxk&JΠcHpm; odjrifem;vnfxm;=u+yD; jzpfwJhtwGuf tJ'Dtajctaeudk
csufeJ@ tvdkqENawGudk xnfhrpOf;pm;ygbl;? w¶kwfEdkifiHeJ@ vufrcHEkdifbl;qdk&if ppftpdk;&&JŒ 2008 ckESpf zGJ@pnf;yHk
ywfoufvdk@uawmh xl;xl;jcm;jcm; ajymp&m r&Sdawmhygbl;? tajccH O ya'eJ @ 2010 a&G ; aumuf y G J u d k tcd k i f t rm/
tar&duefEdkifiHuawmh EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; rpP tjyif;txef qef@usifwdkufzsufzdk@ }udK;pm;=u&ygvdrhfr,f?
[Dvm&Duvifwef zl;cuf tmqD,H tpnf;ta0; wufvm trsKd;om;'Drdkua&pD tzGJ@csKyftaeeJ@ 1990 a&G;aumufyGJ
cJhwkef;u ajymcJhovdkyJ vkdufavsmr_vkyf+yD;/ tay;t,lvkyfzdk@ tEdkif& w&m;0if ygwDw&yftaeeJ@ jynfolvlxkvdkvm;wJh
pOf ; pm;yH k & ygw,f ? ta&S Πawmif t m&S E d k i f i H a wG t ay: 'Drdkua&pDEdkifiH jzpfay:vma&;twGuf Oya'wGif;wdkufyGJ
tar&duefEdkifiH&JŒ rl0g'tajymif;tvJvkyfzdk@ jyifqifaew,f awGrSm jynfolvlxka&SŒu rm;rm;rwfrwf &yfwnfOD;aqmif
qdkwJhtwdkif; jrefrmEkdifiH ppftpdk;&ay: qufqHa&;udkvnf; wdkufyGJ0ifay;zdk@ }udK;pm;&rSmjzpfygw,f?
jyifqifajymif;vJae+yDvdk@ ,lqp&m ta=umif;&Sdygw,f? tck jynfya&muf 'Drdkua&pDtiftm;pkawGtaeeJ@vnf;
aemufqHk; tajctaet& jrefrmEdkifiHudk vma&muf+yD; Adkvf udk,fhygwD ukd,hftzGJ@tpnf;&JΠvrf;pOfqdkif&m trSm;/ vkyf
oef ; a&$ t ygt0if ppf t pd k ; & xd y f w ef ; acgif ; aqmif a wG / enf;vkyf[ef enf;y&d,m,fqdkif&m trSm;awGudk tao
EdkifiHa&;ygwDawGu wm0ef&Sd yk*~dKvfawG/ typf&yf wdkif;&if; tcsm jyefa0zefoHk;oyf+yD;/ ajymif;vJaewJh &efol&JΠenf;AsL
om; tzGJ@awGeJ@ awG@qHkcJhwJh/ ukv twGif;a&;rSL;csKyf udk,f [mawG y&d,m,fawGudk ,SOf+ydKiftEdkif,lEdkifwJh r[mAsL[m
wdkifawmif awG@cGihfr&cJhwJh a':atmifqef;pk=unfeJ@awmif enf;AsL[mrsKd; csrSwf=uzdk@ }udK;pm;oihfygw,f? trnfcH
awG@qHkcGihf &cJhwJhtjyif ESpf&Snfaxmif'%f csrSwfcHxm;&wJh
pmrsufESm 31 odkY
24
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
Armjynfoal wGtwGuf
aemufa&G;aumufyw
JG ckrvdt
k yfawmh[k OD;0if;wifu qdk æ
0g&Sifwefydk@pf tar&duefowif;pm/ pufwifbm 9 rS aumufEkwfcsuf
pufwifbm 10/ 2009
OD;0if;wif. t*Fvdyfbmomjzifh aqmif;yg;udk ykHESdyfazmfjyxm;&m tifeft,f'D. vuf&Sd&yfwnfcsufudk xyfrH
twnfjyKcsuf ay;jcif;/ *sif0ufbftygt0if EdkifiHjcm;u 0ifa&mufpGufzufr_rsm;ESifh ppftpdk;&. aemifvmrnfh a&G;
aumufyGJtopfwckudk a0zefjcif;wdk@udk azmfjyxm;onf? rdk;rcu atmufyg aumufEkwfcsufudk jrefrmbmomjyefqdk wifjy
vdkufygonf?
{jyDvu xkwfjyefcJhwJh ygwD&J@ awmif;qdkcsufawGu w&m;r#wygw,f? ppftkyfpkudk awG@qkHaqG;aEG;=uzdk@ tm;ay;
wdkufwGef;w,f/ EdkifiHa&;tusOf;om;awG tm;vkH; jyefv$wfay;zdk@/ tajccHOya'qdkwmudk jyefvnfokH;oyfzkd@/ tifef
t,f'DygwD&kH;cef;awG zGifhvSpfcGifhay;zdk@eJ@ vGwfvyfpGm pnf;&kH;cGifhawG ay;zdk@ jzpfygw,f? 'gayr,fh ppftkyfpku a':pkudk qufvuf
tusOf;cswJh vkyf&yfeJ@ wkH@jyefvdkufw,f? EdkifiHa&;orm; 2000 ausmfudk qufvuf zrf;qD;xm;w,f? wdkif;&if;om;awGudk
t}uD;tus,f xdk;ppfqif wdkufcdkufajcr_ef;w,f? olwdk@&J@ a&$&nfpdrf'Drkdua&pDpepf}uD;udk twif;t=uyfpDrHzdk@ }udK;yrf;w,f?
onfawmh EdkifiHwumrdom;pkawGu b,fvdktcef;u¾awGuuae tusKd;&Sd&Sd yg0ifywfouf=urSmvJ? yxrOD;qkH;
uawmh *sif0ufvdkrsKd; w&kwfjynfeJ@ vSnfh+yD; ajcmufvSef@wJh ta=umufw&m;tokH;cs y&d,m,fawGukd pGef@v$wf=uzdk@yJ?
olajymwJh w&kwfjynfudk uef@owfEdkifzdk@twGuf jrefrmppftkyfpkeJ@ vufwGJ&r,fvdk@ qdkwm[m tvGefacwfaemufus+yD;awmh
vufawG@vkH;0ruswJh tawG;tac: jzpfygw,f?
a':pkudk,fwdkifuvnf; *sif0ufudk ajymcJh+yD; jzpfw,f? “ usrwdk@u vlawGudk ta=umufw&m;awG pdk;&drfa=umifh
=updwfawG tajccH+yD;awmh qufqHrSm r[kwfbl;? rnfoleJ@ rqdk awG@qkHqufoG,frSm jzpfw,f? w&kwf/ tar&duef/ tdENd,
ponfwdk@tm;vkH;eJ@ &if;ESD;pGm omwlnDr# qufqH=urSm jzpfw,f? udk,fhtdrfeD;csif;udk a&G;cs,fcGifh r&SdwJhtwGuf
w&kwfjynfeJ@vnf; aumif;rGefwJh qufqHa&; vdktyfw,fqdkwmudk em;vnfygw,f æ” vdk@ ajymcJh+yD; jzpfygw,f?
'kwd,tcsufuawmh - tifeft,f'DygwDudk,fwdkifu EdkifiHwumrdom;pkawGudk ppftkyfpkeJ@ awG@qkHqufqHzdk@udk
tm;ay;wdkufwGef;w,f qdkwJhtcsufyJ? +yD;awmh tJonfEdkifiHwumrdom;pkawGuvnf; ppftkyfpkudk usaemfwdk@wawGeJ@
wdkif;&if;om;tzGJ@awGeJ@ awG@qkHqufqH=uzdk@udkvnf; wdkufwGef;E_d;aqmfay;=uyg?
ckcsdefrSm tar&duefeJ@wuG EdkifiHwumu Armjynfudk ydwfqdk@ta&;,lr_awG jyKvkyfxm;w,f? 'g[m usaemf
wdk@ArmjynfolawG tvGefawmifhwwJh 'Drdkua&pDtESpfom&awGtwGuf olwdk@wawG tm;vkH;twlwuG &yfwnfa=umif;
jyowJh olwdk@udk,fydkif qkH;jzwfcsuf jzpfygw,f? tu,fIom Armppftkyfpku tifeft,f'DygwDeJ@wuG wdkif;&if; om;tpk
tzGJ@awG tm;vkH;eJ@ ppfrSefwJh awG@qkHaqG;aEG;a&;udk aqmif&Gufr,f/ EdkifiHa&;tusOf;om;awG tm;vkH;udk v$wfay;r,f/ typf
tcwfawG &yfpJr,f +yD;awmh ppfrSefaom 'Drdkua&pDvl@abmifwnfaqmufzdk@ ajcvSrf;awG xyfomvSrf;vmr,f qkd&if tck&Sd
aewJh ydwfqdk@ta&;,lr_awG[m oifhawmfwJhtcsdefawGrSm &kwfodrf;oGm;rSm jzpfygw,f?
tckvdktcsdefumvrsKd;rSm usaemfwdk@ &yfwnfcsuftay:rSm b,fodk@aom awGa0oHo,pdwfrsm; rxm;=uygeJ@?
tifeft,f'DygwD[m Armjynfolvlxkw&yfvkH;&J@ a=u;rkHjyif jzpfygw,f? Armjynfolvlxk}uD;xHu vGwfvyfa&;udk
t"rRusifhvk,l&ef vrf;cif;aewJh tckusif;yawmhrnfh tEœ&,f}uD;vSwJh tjypftemtqmawG tjynfheJ@ EdkifiHa&; toGif
ul;ajymif;r_udk rdrdwdk@ tifeft,f'DygwDu aoG;a=umifawGa0pGmeJ@ 0ifa&mufqifE$JrSm r[kwfygbl;?
usaemfwdk@wawG[m awG@qkHaqG;aEG; qufqHa&;twGuf tjrJwrf; tqifoifhjzpfvsuf &Sdygw,f? tJ'geJ@ w+ydKif
eufwnf;rSmyJ usaemfwdk@awGtm;vkH;[m usaemfwdk@&J@ toufaoG;acsG;awG pGef@v$wf&if;ESD;cJh&wJh 'Drdkua&pDa&; tESpf
om&awG qGwfcl;&,lEdkifzdk@ta&; qufvuf &kef;uef wdkufyGJ0if=uzdk@udkvnf; ydk+yD;awmh tqifoifhjzpfvsuf&Sdaew,f qdkwm
udkvnf; ajymvdkufygw,f?
(rdk;rcrD'D,mrS)

25
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
owif;aqmif;yg;

wd@k rE aW v;+rdKŒ}uD;&JŒ ywfvnfwcdk


rEœav; eef;awmf}uD;&JŒ tjyifbuf usK;Hywfywf vlwef;aphvnf; aeEdkifw,fav” vdk@ a'ocH ukefonf wOD;
vnfrSm reuf a0vDa0vif;tcsdef usef;rma&; avhusifhcef; u qdkw,f?
jyKvkyfaewJh vlawGxJ jrefrmvlrsdK;udk &SmrawGŒEdkif avmuf
atmifygyJ? jrefrmEkdifiHrSm w&kwfaiG w,Grfudk 60 usyf wefzdk;
“usKyf jyefvmwm jrefrmtaiG@ toufawG/ ,Of &SdwJhtwGuf 'Dvdk aiGa=u; uGm[r_uvnf; rEœav;u pD;yGm;
aus;r_awG pkpnf;xm;wJh rEœav;+rdKŒyg/ b,fvdka=umifh a&; vkyfief;awGxJudk tvG,fwul 0ifa&mufEdkifwJh t
w&kwfjynfa&mufaewmvJ” vdk@ rEœav;+rdKŒuae ESpf 20 a=umif;&if; jzpfygw,f?
eD;yg; xGufcGmoGm;+yD; jyefvnfa&muf&Sdvmol a'ocH OD;
atmif=unfu thH=ow}uD; a&&Gwfw,f?tckqdk&if 0/ &Srf;/ a'ocHawG&JΠtoufarG;0rf;ausmif; tvkyfawG
udk;uef@eJ@ wjcm; wkdif;&if;om; trnfcHxm;wJh w&kwfvlrsdK; jzpfwJh ukefonfvkyfief;/ ausmufpdrf; ta&mif;t0,f pwJh
awG[m rEœav;+rdKŒeJ@ tjynfh jzpfaeygw,f? vkyfief;}uD;awGtjyif tao;pm;vkyfief;awG xJrSmyg w&kwf
rif;wkef;rif; pwifwnfaxmifcJh+yD; ESpfaygif; 150 awGyg0if vkyfudkifaewm rEœav;+rdKŒudk wywfavmuf ywf
=umwnf&SdcJhwJh rEœav;+rdKŒrSm vlOD;a& woef; eD;yg; &Sdaeay =unfhvkduf&if awGŒ&rSmyg?
r,f h Armvl r sd K ;a'ocH a wG u awmh w&k w f v l r sd K ;awG & J Œ
w0uf a wmif r usef a wm@wm jrif u G i f ; awG u ouf a o “rEœav; a&mufwkef; xrif;qDqrf; pm;zdk@ renf;
jyaew,f? &Sm&w,f? w&kwfawGzGifhxm;wJh qdkifawGcsnf;yJAsm? olwdk@
tpm;tpm awGudkawmh tpHk pm;Edkifw,f” vdk@ OD;atmif
rEœav;+rdKŒv,facgifrSm w&kwfawGom aeEkdif=u+yD; =unfu qkdw,f?
+rdKŒv,frSm aecJh=uwJh a'ocHawGuawmh +rdKŒjyifudk xGufcJh
=u&ygw,f? wcsdefu usHK;ab;ywfvnfrSm naecif; pufbD;
udk,fpDeJ@ rEœvmolawGu +rdKŒ&JŒ tvSudk t,Of qifhay;ovdk
“tdrfawGudk yg;pyfu ac:aps;twdkif;eJ@ vHk;0 aps;r jzpfcJhayr,fh cktcsdefrSmawmh armfawmf qdkifu,f w0D0D
qpfbJ 0,fawmh usrwdk@u a&mif;w,f? ol@ tdrfvnf; armif;aewJh w&kwfav;awGudkyJ ae&mwkdif; jrifae&w,f?
a&mif;/ udk,fhtdrfvnf;a&mif;eJ@ wjznf;jznf; w&kwfawG
vufxJ tdrfawGtukefa&mufukefwmyJ” vdk@ rEœav; jynf t&ifu rEœav;w+rdKŒvHk;twGuf t"dutvkyf
}uD;wHcGef&yfae a'ocHwOD;u ajymw,f? wckvdk jzpfaewJh r[matmifajr+rdKŒe,f twGif;u ausmuf
pdrf;aps;uGufeJ@ e,fpyfukefoG,fa&; vkyfief;awGa=umifh
vuf&Sd rEœav;rSm aexdkif=uwJh w&kwfvlrsdK;awGxJ rEœav;+rdKŒudk w&kwf c&D;oGm; {nfhonf tajrmuftjrm;
u awmfawmfrsm;rsm;[m olwdk@&JΠa'o&if;EdkifiHjzpfwJh a&mufvm=u+yD; aemufydkif;rSmawmh {nfhonfuae tdrf&Sif
w¶k w f j ynf r S m awmh 'k w d , wef ; pm;/ wwd , wef ; pm; awGvdk jzpfvm=uwmvdk@ a'ocHawGu qdkw,f?
tqifhom ae&m&olawGjzpf+yD; rEœav;rSmawmh vlcsrf;om
pm&if;0if awG jzpfaeygw,f? olw@kd awG[m +rdKŒv,frmS ae&m w&kwfEdkifiHom;awG rEœav;rSm w&m;0iftajccs
,laexdkif&HkrubJ a'ocHawG&JΠpD;yGm;a&;awGudkyg 0ifa&muf Edkif&jcif; ta=umif;&if;uawmh tm%mydkif tqifhqifh tae
vkyfudkif vm=uygw,f? eJ@ aiGa=u;&,l+yD; EdkifiHom;pdppfa&; uwfawG xkwfay;cJh
wma=umifhjzpfw,fvdk@ a'ocHwOD;u ajymygw,f?
“olwdk@rSm&SdwJhaiGeJ@ w&kwfjynfrSm bmrS vkyfpm; “w&kwfawGu rEœav;rSmjrefrm rSwfyHkwifudk vG,f
f hJ tjyif vG , f ud k i f a e=uw,f / Ek d i f i H o m; pd p pf a &;uwf a wG u d k
vd@k r& Ekid af yr,fh 'DrmS usawmh pD;yGm;a&; wck vkyEf ikd w
26
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
vl0ifr_}uD;=uyfa&; (v0u) u olwdk@udkawmh tvG,fxkwf
ay;w,f? ydkufqHay;&if &aewmayg@” vdk@ olu qdkw,f?

bk&if rif;tqufquf&JΠtarGtESpfrsm;pGm usef&Sd


aeao;wJh jrefrmEdkifiH txufydkif;u rEœav;+rdKŒ[m +yD;cJhwJh
q,fpkESpf wcktwGGif;rSmyJ aexdkifwJhvlrsdK;/ aexdkifolawG&JŒ
vlr_tqifhtwef;eJ@ &dk;&m ,Ofaus;r_ awG ajymif;vJ oGm;vdk@
tH H h = ord w ,f v d k @ a&$ a &;aqmif a usmif ; wd k u f q&mawmf
OD;Owœru rdef@=um;ygw,f?

“w&kwfawGu t&m&mudk cs,fvS,faevdkufwm/


ausmufpdrf;wef;rSmvnf; olwdk@/ aps;csdKrSmvnf; olwdk@/
usrwdk@ vkyfpm;p&mudk rusefawmhbl;” vdk@ aps;csdKu t
xnfqdkifydkif&Sif wOD;u ajymw,f?

a&S;&dk;qefvSwJh aps;csdK}uD;xJrSm w&kwfvlrsdK;awG


0ifa&mufvkyfudkif vmr_a=umif@ aps;csdK&JŒyHkpH/ ta&mif; 0,f/
qufqHa&;/ 0wfpm;qif,ifyHkawGrSm &dk;om;yGif@vif;wJh
tnmoltnmom;awG&JΠyHk&dyfawG rjrif& oavmufudk
jzpfvmyg+yD?

&wemyHk aps;}uD;[mvnf; 2008 rD;ravmifcifu


w&kwfaiGeJ@ ArmaiGvJvS,fwJh aps;uGuf wck jzpfcJhygw,f?
t&ifrEœav; naps;wef;ae&mxuf ckcsdefrSmawmh e,fpyf
a'ou tpm;taomuf/ toD;tESH awGa&mif;csaewJh 77
vrf;u naps;wef;u ydkvdk@ aps;uGufjzpfvmwmudk awGŒ
&w,f ? ausmuf q nf + rd K Œe,f u d k ajymif ; a&$ Œ vd k u f w J h
bdvyfajr puf&HkeJ@ usm;acgif; bdvyfajrpuf&Hk awG[mvnf;
jrefrmEdkifiHom;ydkif vdk@om emrnfwyfxm;ayr,fh wu,f
awmh puf&Hkydkif&SifawGu w&kwfvlrsdK;awGygvdk@ tdrfaqmuf
ypPnf;a&mif;0,fol wOD;u qdkw,f?

a&S ; jref r mbk & if a wG eef ; pH c J h w J h rEœ a v;rS m


w&kwfvlrsdK;awG&JΠtaetxdkif/ tjyKtrleJ@ 0wfpm;qif,if
r_awG v$rf;rdk;vmwma=umif@ aemifvmr,fh tem*wfrSm
,Ofaus;r_ tarG tESpfawG yaysmufoGm;rSm pdk;&drf& w,fvdk@
OD;atmif=unfu ajymygw,f?

vGiu
f kd
(rZPsdr rSul;,lonf)
27
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

ESpq
f ,fw
h pfEpS jf ynfh 88 ta&;awmfykH
(u)
w[kef;[kef;avmifu|rf;cJhonfh jynfwGif;ppf}uD;u ae0if;ppf
=o*kwf 8/ 88 ta&;awmfyHk}uD;onf 2009 =o*kwf tm%m&S i f / ae0if ; ppf t k y f p k u d k arG ; zG m ;ay;cJ h a vonf ?
8 &ufwGif ESpfq,fhwpfESpfjynfhajrmufcJhav+yD? 88 ta&; jynfwGif;ppfudk rnfoluzefwD;ay;cJhoenf;? vufonfu
awmfyHkon ftb,fenf;? tb,f t"dy`g,frsm;udk zGifhqdk rnfolenf;? t&if;&SifpepfESifh e,fcsJ@t&if;&Sif udkvdkeDwdk@jzpf
xm;cJhavoenf;? ,ae@ uav;i,frsmonf aemifwGif rsdK; onf? wdkif;jynf. acgif;aqmif/ trsdK;om;acgif;aqmif/ z
qufopfrsm; jzpfvmayvdrfhrnf? acwf0efudk xrf;&Gufrnfh q y v OuUX AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh tmZmenfacgif;aqmif
rsdK;qufvli,f vl&G,frsm;rSm toufaoG;wdk@ ay;qyfcJhonfh rsm;udk +Adwdo#e,fcsJ@tpdk;&ESifh e,fcsJ@vufyg;ap *VefOD;apm
ta&;awmfyHkrsm;udk odoifhodtyfvSayonf? rsufarSmuf vlowftzGJ@u t&ufpufqHk; owfjzwfcJhavonf? e,fcsJ@
umv/ teD;acwf&Sd 88 ta&;awmfyHkudk rodusdK;usif jyKI ppfaxmufvSrf;a&;ESifh e,fcsJ@tpdk;&u vufeufrsdK;pHkudk *Vef
rjzpf? udk,fESifh rywfowfovdkaeI rjzpf? ydkIyif odtyfvS OD;apmtm;xkwfay;cJhonf? ppfaoewfwrdsK;wnf;ESifhyif
ayonf? okd@jzpf&m 88 ta&;awmfyHkonf tb,ft"dy`g,f tvuf200 xkwfay;cJhonf? vufeuftiftm;rSm rao;
udk aqmifxm;cJhavoenf;? vS? e,fcsJ@tpdk;&. vkyf}uHowfjzwfr_jzifh trsdK;om;acgif;
88 ta&;awmfyHkonf ArmjynftzdESdyfcH jynfol vl aqmif ocifatmifqef;uG,fvGef+yD;onfhaemuf z q y v
xk w&yfvHk;. qHk;±H_;aecJhaom vGwfvyfr_ESifh 'Drdkua&pDudk on f0g;tpnf;ajycJhavonf?
wdkufyGJ0if awmif;qdkonfh v_yf&Sm;r_jzpfonf? wenf;tm; 'd@k Armtpnf;±H;k }uD;. vlxw k yfO;D tvHudk vufqifh
jzifh vGwfvyfcGifh/ 'Drdkua&pDESifh udk,fh=urRmudk,fzefwD;cGifh/ urf;o,faqmifvmcJhonfh z q y v trsdK;om;wyfOD;}uD;
vlrsdK;pktoD;oD;. udk,fydkifjyXgef;cGifh/ udk,fydkiftkyfcsKyfcGifhwdk@ onf “trsdK;om; aoG;pnf;nD!Gwfr_}udK;”jywfawmuf ajy
udk puUef@wdkif;wGif zsufqD;acsr$ypfaecJhonfh ppftm%m&Sif avsmhoGm;jcif;ESifhtwl jynfwGif;ppfrD;onfvnf; Armjynf
pepfudk qef@usifhum 'Drdkua&pDvlr_pepfopf ('Drdkua&pDopf) wESH@wvsm; avmifu|rf;cJhonf? t&if;&Sife,fcsJ@tpdk;&onf
udk awmif;qdkonfh awmfvSefa&;w&hyfjzpfonf? ppftm%m jynfwGif;ppfudk vufaqmifay;cJhavovm;rod? udkvdkeDe,f
&Sifae0if;ESifh ppftkyfpk. ppfoHzaESmifhatmufwGif tzdESdyfcH csJ @ wd k @ Armjynf r S a=umcd k i f ; xG u f c G g oG m ;cJ h + yD ; onf h a emuf
tEdkifusifhcHae&aom oef;aygif;rsm;pGmaom vlrsdK;pHktrsdK; vusFmz&D;rif;pmcsKyf/ c&GefbDjr pmcsKyf/ atmifqef;tuf
om; jynfolvlxk. tHkºuawmfvSefr_}uD;jzpfojzifh Armjynf wvDpmcsKyf/ Ek - tufwvDpmcsKyfESifhtwl/ Armjynfolwdk@
ordkif;wGif88 ta&;awmfyHk}uD;onf txifu&jzpfcJhonf? vGwfvyfa&;pmcsKyftwGuf +Adwdo#e,fcsJ@ udkvdkeDtpdk;&udk
urBmhcsifhonftxd ordkif;pmrsufay:wGif t"Gef@&Snf=umpGm ay;qyf&rnfh taºu; 147 ukaÉESifhtwl/ jynfwGif;ppfudk
xGef;vif;awmufyaerSmvnf; jzpfonf? xm;cJhjcif;jzpfonf? xdkjynfwGif; ppfxJrSmyif z q y v OD;Ek
tpdk;&/ y x p tpdk;&wdk@onf ae0if;tm; ppfacgif;aqmif
(c) tjzpf vufoyfarG;cJhjcif;jzpfonf? rdrdtwGuf tar#mftjrif
}uD ; onf h tm%mtwG u f csuf a umif ; apmif h w wf o nf h
vl@tzGJ@tpnf;. ordkif;onf twdwf/ ypPKy`ef/ aumufuspfpOf;vJvGef;vSonfh ae0if;onf ppfacgif;aqmif
tem*gwfwdk@jzifh zGJ@pnf;aESmifcsnfxm;p+rJjzpfonf? twdwf jzpfvmcJhonf? 1958 wGif ae0if;tm%modrf;EdkifcJhonf?
r&Sdaom ypPKy`ef[lI r&SdEdkif? vHk;0r&SdEdkif? xdkodk@jzpfv#if ,ae@ 1962wGif tm%modrf;aomtcg jynfolvlxkvufwGif;odk@
oef;a±$ppftkyfpk. ppftm%m&Sifpepfonf rnfodk@ay:ayguf tm%mv$Jajymif;ray;awmhyJ/ xdktm%m+rJcdkifonfxuf +rJ
vmcJhoenf;? ae0if; ppftm%m&Sifpepf. vufqifhurf; cdkifpdrfhaomiSm ppftm%m&Sifpepfudkyg pdkufxlvdkufawmh
tarGtESpfjzpfonf? ae0if; ppftm%m&Sifpepfuaum onf?
rnfodk@enf;? rnfodk@ay:xGufvmcJhoenf;? 1948 vGwfvyf Tae&mwGif jynfwGif;ppfjzpf&jcif; ta=umif;
a&;&+yD;p zqyv (zufqpfqef@usifha&; jynfol@vGwfvyf t&if;rsm;ESifh ywfoufI azmfjyoifhonf? rsdK;qufvli,f
ajrmufa&;) OD;Ek/ OD;baqG/ OD;ausmf+idrf; tpdk;&vufxufwGif rsm;vnf; ordkif;. ajc&mvuf&mrsm;udk pl;prf;oifhonf[k
28
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
,lqonf? tusOf;csKyf a,bk,sjyKv#if t&if;&Sif+Adwdo# ppftm%m&Sifpepfudk tcdkiftrmxlaxmifcJhonf? jynfwGif;
wdk@u awmifwef;ajrjyef@/ ArmESifh wdkif;&if;om;nDtudkrsm;
ppfonf ae0if;ppftyk pf . k vkypf m;udik pf m;&eftwGuf vkycf if;
udk owfv#dKaoG;cGJtkyfcsKyfcJhjcif;/ &efwdkufay;jcif;ESifh vlxk
vkyfuGufjzpfcJhonf? jynfwGif;ppfonf tm%m&Sifae0if;ESifh
acgif;aqmif ocifaqmifqef;udk owfjzwfcJhjcif;jzpfonf?vufwqkyfpm ppftkyfpk. udk,fusdK;pD;yGm;twGuf/ tm%m
vGwfvyfa&;&+yD;p z q y vtpdk;& acgif;aqmifrsm;rSm &Sifoefcdkifrma&;twGufomjzpfcJhonf? jynfwGif;ppftoHk;p
ocifatmifqef;uJhodk@ trsdK;om;pnf;vHk;nD!Gwfr_udk jyef
&dwfrSm trsdK;om;ukefxkwfvkyfr_wefbdk;. 50µausmfESpfpOf
vnfrwnfaqmufEdkifjcif;/ EdkifiHjyefvnfwnfaqmufa&;/ &SdaecJhonf? ynma&;toHk;p&dwf/ usef;rma&;toHk;p&dwf
tkyfcsKyfa&;/ pDrHcef@cGJa&;wGif tawG@t}uHKr&Sdjcif;/ xdktkyfpdk;
xuf 3 qausmfavonf? a&m*gukoaq;y,fe,fpvif
ol vltpktwGufom vGwfvyfa&;&cJhjcif;ESifh tcGifhta&; aq;ykvif;i,fwvHk;udk rdk;a&a&m+yD; vlem 3 - 4OD;udk aq;
tcGifhtm%mrsm;udk xdk tkyfpdk;ol vlwpkvufxJrSmyJ xm;&Sd
±Hkay:rSm aq;xdk;ay;aecsdefwGif/ jynfwGif;ppfESifh awmfvSef
cJhjcif;wdk@onf jynfwGif;ppf. ta=umif;w&m;rsm;yif jzpf
tHkºur_twGuf zdESdyfowfjzwf&ef *sDo&D; usnfqHudk todef;
onf? taomif;vHkavmufatmifxkwfay;aecJhonf? ,if;onf
(*) Oyrm wckr#omjzpfonf?
,ae@ q,f a usmf o uf r sd K ;quf o pf v l i ,f r sm; Armjynf. xGef,ufpdkufysdK;aeaom v,f{u
taejzifh Armjynf jynfwGif;ppfwckwnf;udkom ravhvmyJ/ 12³5 oef;ausmfudk EdkifiHawmfydkif/ jynfolydkif[kqdkum ae0if;
20&mpktvnf ('kwd, urBmppft+yD; 1940 -50 - 60 u odrf;,lvdkufonf? oef;aygif;rsm;pGmaom v,form;rsm;
0ef;usif)udkvdkeDEdkifiHrsm;. jynfwGif;ppfrsm;ESifh Edkif;,SOfavh
rSm 'g;rOD;cs bdk;bGm;ydkifv,f,majruGufrsm; vufv$wfqHk;
vmoifhayonf? odk@rSom e,fcsJ@qef@usifa&;trsdK;om; ±H_;oGm;cJh=u+yD; “oD;pm;v,form;”b0odk@ wr[kwfjcif;
vG w f a jrmuf a &;wd k u f y G J r sm;t+yD ; ay:xG u f v mcJ h o nf h
ajymif;vJoGm;cJhonf? 'kwd,urBmppfESifh jynfwGif;ppfxJwGif
jynfwGif;ppfrsm;udk +cHKiHkoHk;oyfEdkifrSm jzpfonf? ta&S›awmif
ppf'%fudk cg;pD;cHaecJh&onfh v,form;rsm;. b0udk vGwf
tm&S/ awmiftm&S/ vufwiftar&du/ tmz&du&Sd udkvdkeD ajrmuf a tmif r u,f w if E d k i f c J h o nf h t jyif / vG w f v yf p G m
e,fcsJ@vufatmufcH EdkifiHtawmfrsm;rsm;onf Armjynf pdkufysdK;xkwfvkyfcGifh/ v,form;or*~rsm;zGJ@pnf;cGifhponfh
jynfwGif;ppf. ta=umif;w&m;rsm;twdkif;yif wyHkpHwnf;/'Drdkua&pDtcGifhta&;rsm;qHk;±H_;um rdat;q,fcgemb0odk@
wax&mwnf; jzpfaecJhavonf? vGwfvyfa&;&&Sd+yD; odyf qdkufa&mufcJhonf? v,f,mvkyfief;wckvHk;rSm ajr&Sify
r=umvS jynfwGif;ppfrsm;awmufavmifcJh=uonf? 'wfcsf a'o &mZfacwftwdkif; vlwvSrf; EGm;wvSrf; xGef,ufpdkuf
(e,fomvef)/ ay:wl*D/ pydef/ tDwvD/ *sr%D/ jyifopf/ +Adwd
ysdK;r_ pepfaumif;udk acwfrSDpdkufysdK;a&;pepfodk@ wGef;rwif
o#/ tar&duef ponfhe,fcsJ@t&if;&Sifrsm;onf xdkuJhodk@yif
EdkifcJhay?
jynfwGif;ppfrsm;udk xm;cJh=uavonf? zdvpfydkif/ rav;&Sm;/ 1962 rwfv 2&ufrS 1988 =o*kwfv 8 ta&;
awmif u d k & D ; ,m;/ tif ' d k e D ; &S m ;wd k @ onf Armjynf
awmf yHkpwif&mumvtxd pm&if;csKyfvdkufv#if Armjynf
jynfwGif;ppfESifh acwf+ydKifjzpfcJhouJhodk@ xdkjynfwGif;ppfxJrSm
ajr wvuRwikd ;f wGif ppftm%m&Sipf epf v$r;f rd;k csKyfuikd x f m;cJh
yif ppftm%m&Sifrsm; toD;oD;ay:xGufvmcJhum wdkif;jynfojzifh pD;yGm;a&;'Drdkua&pD/ EdkifiHa&;'Drdkua&pD/ vlr_a&; 'Drdk
. EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;wdk@udk csKyfudkifcJh=uonf r[kwfavm?
ua&pDponfh 'Drdkua&pD t&yf&yfESifh vGwfvyfr_uif;rJh c|wf
vuf w if t ar&d u ES i f h tmz&d u wd k u f r S Ed k i f i H w csd K @wG i f
+cHKusaeonfh tarSmifwdkuf/ tusOf;wdkuf Armjynf jzpfcJhav
xdkenf; twdkif;yifjynfwGif;ppftwGif;Y ppftm%m&SifESifh
onf? vGwfvyfpGm a&;om;cGihf/ xkwfa0cGifh/ a[majycGifh/
ppftkyfpkrsm; ay:xGufvmcJhonf? a,bk,stm;jzifh wcsdK@vGwfvyfpGm or*~zGJ@pnf;cGifh/ tpdk;&zGJ@pnf;cGifh/ vGwfvyfpGm
jynfwGif;ppfESifh a'owckxJwGif &SdaecJhonfh zdvpfydkif/ awmif
qENjyxkwfazmfcGifh/ vGwfvyfpGm rJay;cGifh ponfh udk,hf=urRm
udk&D;,m;/ rav;&Sm;/ tif'dkeD;&Sm;/ puFmyl/ ,dk;',m; (xdkif;)/
udk,fzefwD;cGifhrSefor# tarSmifwdkuf ArmjynfxJwGif qdwf
ygupPwef wdk@udk =unfhayawmh? okOf;aysmufuG,faecJhavonf? ppftkyfpkESifh olwdk@. vufyg;
aprsm;/ pD;yGm;a&;orm;rsm;/ tcGifhta&;orm;rsm;/ tcGifh
(C) xl ; cH r sm;/ vl x k o pP m azmuf r sm;rS v G J I tzd E S d y f c H vl x k
Armjynf ppftm%m&Sif ae0if;u 1962 rwfv toD;oD;on fcdkif;&mae/ ap&moGm;/ cdkif;wmvkyfae&onfh
2&uf wGif 'kwd,t}udrfajrmuf tm%modrf;,l+yD;aemuf/ pmrsufESm 34odkY
29
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

usef&pfavaomrdk;&moD
rdk;at;at;eJ@ tdrfxJrSmyJ bmrSrvkyfyJxdkifaecJh+yD; xrif;xkyf twGuu f , kd yf pJ pD Ofcsujf yKwf&w,f/ usrwd@k rb d awG
awmifawG;ajrmufawG;jzpfaecJhw,f/ wckckvkyf zdk@pOf;pm; uawmh &GmrSmusecf w hJ ,f/ usrwd@k u tvkycf iG rf mS ud, k ahf qGrsK;d /
vku d af wmhvnf; ysi;f aerd+yD; 'Dwikd ;f yJxidk af e vku d af wmh w,f// armifESrawmfpyfolawGr[kwfwJhvlawGeJ@aexkdifcJh&w,f//
pma&;p&mawG & S d a eayr,f h tcsd e f & S d a o; w,f q d k + yD ; &Si;f &Si;f ajym&&if wcgrrS awG@z;l / r jrifz;l wJv h al wGe@J tazmf vky+f y;D
aeaevdkufw,f/ tdrfxJaEG;axG;pGmyJae&if; naetvkyfrS aecJh&w,f// uHaumif;wmuawmh udk,feJ@twl aexdkif
tdrfjyefvm=uwJh jrefrmtvkyform;awG udk tdrfaemuf =uwJhvlawG[m vl}uD; vlaumif;rsm;jzpf=uvdk@aygh/ rdef;u
az;wae&muaeai;arm=unfhaeckduf wckckudkajy; owd& av;qdv k @kd usreJ@usrta': ESpaf ,mufyjJ zpf+yD; usew f mawG
ovdjk zpfvmrdw,f// tJ'w D ckcq k w kd hJ ta=umif;t&m av;udk uawmh a,musmf;av;awGcsnf;yJ wpftdrf wnf;aexkdif
owd&rdwmeJ@w+yKdiw f nf; tckvkd ud, k af t;at; vlval exkid f cJ=h u&wm// usrwd@k uakd rmifi,f/ ESri,f t&if;csmawGvkd *&k
ae&wJb h 0eJ@ twdwu f b0udk jyef+y;D w a,mufwnf; E_id ;f ,SOf pku d cf =hJ uygw,f//
=unfah erdw,f// rd k ; awG r pJ w rf ; &G m aecJ h a yr,f h v nf ; rd k ; a&xJ r S m
tckvrkd ;kd &moDrmS rd;k awGrpJyaJ e@wikd ;f qufwu kd f &Gm tvk y f u d k r em;wrf ; vk y f = u&w,f / rd k ; pd k v d k @ vrf a wG a csmf /
oGe;f aewJah e@awGrmS usrwd@k armifErS wawG rd;k a& pkpd &dk &J$ J$ eJ@ tvkyf a&awG}uD;aeayr,fhvnf; 'Dwdkif;yJukef;&kef;+yD;oGm;&w,f//
xJrmS aysmw f vSn/hf idw k vSnehf @J b0ud&k ek ;f uefchJ =u&wJt h csed f vrf;awGacsmfvdk@ awmifukef;twufrSmodyftcuf rawG@
av;awGukd oGm;owd&rdw,f// tJ'w D ek ;f u qd&k if usrwd@k [m ayr,fhukef;tqif;usawmh toufawmif0 atmifr&SL
touf 11 ESp/f 12 ESpaf vmufyJ &St d ;Hk r,f/ trSeaf wmhtvkyv f yk f &Jawmhb;l // b,fvq kd if;&rvJqw kd mawmif awG;awmrwwfjzpf
&r,ft h &G,f awGawmhr[kwf ao;yg// 'gayr,fv h nf; b0uH cJh&w,f// tJ'gvnf;yJ ysKd;yifawGudk awmifatmufuae
=urRmuay;vmwJh vm' w f pfcjk zpfw,fq+kd y;D rdrw d @kd &@J b0trSef awmifay:od@k tacguaf cgut f cg cg xrf;&Guw f if&ao;w,f//
wd@k ukd ausaus eyfeyf}uD;vufccH =hJ uw,f// ysKd;yifawGuawmh wpfa'gifcef@tyifawGjzpfw,f/ tJ'gudk
tJ'w D ek ;f u usrwd@k armifErS awGvyk &f cJh &wJh tvkyf rusK;d atmifvnf; *&pku d &f ao;w,f// tyifpu dk w f t hJ cgrmS vnf;
uawmh xkid ;f tpk;d &&J@prD u H ed ;f wpfcjk zpfwhJ e,fpyf aus;&Gmrsm;&J@ wpfxGmausmfausmfavmuf&SdwJhtwGif;xJrSm ¹r‡Kyfxnfh+yD;
um;vrf;ab;wpfav#mufv;Hk rSm o bm0opfyifpu dk yf sK;d a&; twGif;ab;rSm wdkifwpfwdkif;xl/ wdkifxdyfrSmysKd;yifxkyfxm;
yifjzpfw,f// trSefawmhum;vrf; ab;wifrubl;/ awm wJ h y vyf p wd w f t d y f r nf ; tcG H u d k p G y f x m;cJ h & w,f / / tJ ' D
awmiftxyfxyfae&mtES@H tjym;rSmyg opfyifrsm;vdu k f pdu k &f twdkif;rvkyf&if udk,fhaemufrSmvkyfief;}uD;=uyfa&; uvdkuf
ygw,f// opfyifrsK;d awGu awmh ydawmuf/ yJZmvD/ u|e;f pwm acsmif;aewmrd@k rd&iftvkyt f m;cjzwf+yDom rSw/f /
awG j zpf + yD ; / usef w J h t rsKd ; yif awG u d k a wmh usremrnf pkdpGwfaewJhawmif}udKawmif=um;vrf;usOf;av;rSm
rac:wwfb;l // tJ'D pku d &f vG,f wJo h pfyifrsK;d EG,rf sm;udk xkid ;f - av#muf&wm wcgwcgacsmv f vJ @kd uawmh awmif ay:rSawmif
jrefrme,fpyfoGm;wJh um;vrf;wpfav#mufvkH;rSm vdkufpkduf atmufwcgwnf;wef;aea&myJ// bGwzf ed yf&w dS v hJ al wGtwGuf
&w,f// tyifpu dk f w,fqakd wmh rd;k &moD/ rd;k umvrSmyJpu dk &f uawmh oufomw,f/ bGwfzdeyf r&SdwJhvlawGuawmh
w,fr[kwv f m;// 'grv S nf; tyifawG&iS o f efEikd rf mS ud;k // rvG,b f ;l // 'D=um;xJ "g;aumufuv kd nf; wpfzufvufuudik f
tvk y f c G i f x J r S m usrwd k @ armif E S r awG u touf aqmifxm;&ao;w,f/ xlxyfwJhcsKHEG,fwdk@udkaygif; oif
ti,fq;Hk awGjzpfw,f/ 'ge@J vnf; tvkyu f akd wmh ol rsm;awGv/kd zk@d jzpfygw,f// tyifpu kd zf @kd twGi;f wl;orm;uawmh "g;aumufe@J
vl}uD;awGvykd v J yk cf &hJ w,f// ysK;d yifxrf;/ ysK;d yif pku d /f awmckw/f aygufwl; (aygufjym;)udkaqmif&+yD;/ tyifpkdufoluawmh
rD;vrf;&Si;f pwJt h vkyt f m;vk;H udk vky&f w,f/ tvkyt f m;c "g;aumuf/ ysK;d yiftjynfx h nfx h m;wJch si;f (yvkid ;f )wpfv;Hk wd@k
usawmh wae@ bwfaiG 50 yJ&w,f/ xrif;xkyv f nf; ud, k hf udkaqmif&w,f// 'D=um;xJ xrif;xkyfuvnf;ygao;w,f/
[mud, k xf yk &f w,f/ [if;csuf p&muawmh enf;enf; oufom a&Al ; vnf ; ygao;w,f / rd k ; umtuô s vnf ; ygao; w,f /
w,f/ bmjzpfv@kd vq J akd wmh awmxJawmifxu J kd a&mufae& carmuf v nf ; ygvd k u f a o;w,f / wud k , f v k H ; rS m txk y f
wJw h mrd@k r#p/f [if;oD; [if;&Guw f @kd ukd [if;vsmvkyf pm;aomuf awG t &_ y f a wG e J @ t&l ; vd k y J / / rd k ; pk d p k d x J t vk y f v k y f & wm
cJh=uw,f/ tom; ig;qdkwmuawmh wcgwavaygh// udk,fh odyu f t kd E mW &m,f}u;D vGe;f ygw,f//
30
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
rd;k a&wpfu, kd v f ;Hk pd&k +J$ yD;jyefvm&wJh ae@awGqv kd nf; cGifrSjyefvmae=uwJh udk,fhjrefrmtvkyform;rsm;udk ai;
zsm;csifvdkvdk/ emcsifvdkvdkjzpfvmw,f/ rdk;at;at;eJ@tdrf =unf&h if; tawG;awG wppD acgi;f xJ0if0ifvm aeqJy/J / awG;&if;/
jyefa&mufvmwmeJ@ wcgwnf;wrf;+yD;auG;omtdyfvdkufcsif ai;&if;/ aqG;&if;eJ@yJ taEG;xnf0wfz@kd awmifarhaecJw
h ,f// /
awmhw,f// tvkyfyifyef;&wmwpfzuf/ rdk;rdvdk@ csrf;&wm
wpfzufqdkawmh vlurv_yfcsifawmhbl;// 'gayr,fhvnf; aysm&f i$ jf cif;rsm;eJ@jynfph aHk omb0ydik &f iS rf sm;jzpf=uygap
rv_ycf siv f @kd rujzpf/ ud, k af &m/ ud, k hf armifErS awGtm;vk;H pm; ÐÐÐ
aomuf z d k @ xrif ; [if ; 0k d i f ; ul c suf j yKwf z d k @ vd k a o;wmud k ; // aqmif ;
xrif;rpm;yJtdyfvdkuf&if awmhvnf; aemufwae@rxEkdifyJ (24.8.2009))
jzpfjyeft;Hk r,f/ rxEkid &f if tvkyyf surf ,f/ tvkyyf suaf wmhvnf;
ydu k q f rH & yJaerSmpk;d vd@k ta=umif;t&mawGuqufpyfaeawmh pmrsufESm 24 rS
b0[mcg;oD;vGef;w,fvdk@ atmufarhrd+yD; xkdifomidkypf
vku d cf siaf wmhw,f//
tpm; ppf t m%m&S i f p epf qef @ usif w d k u f z suf a &;qd k w J h
tJ't D csed w f ek ;f uawmh tvkyv f yk &f if ydu k q f &H r,fqkd
wck w nf ; aom OD ; wnf c suf a tmuf r S m vuf a wG @ uswJ h
wJt h odpw d u f ckad tmif;aewmud;k / wzufu vnf;ud, k rhf bd
EdkifiHa&;/ ppfa&;v_yf&Sm;r_awG vkyfaqmifEdkifwJh wckwnf;
awGudk wzufwvrf;u0ifaiG0kdif; 0ef;&Smulwmjzpfygw,f//
aom wnDwnGwf&SdwJh wyfaygif;pk}uD;wcktjzpf zGJ@pnf;+yD;/
jzpfEkdif&if/ a&G;cs,fp&m&Sd&ifawmh 'Dvdkrdk;xJavxJaexJrSm
ppftpdk;&&JΠ2010 ckESpf a&G;aumufyGJ wdkufzsufypf&if;
vky&f wJt h vkyrf sK;d udk vk;H 0rESpo f ufcyhJ gb;l / t&dyaf tmufrmS
ppftm%m&Sifpepfudk +zdKzsuf=u&ygvdrhfr,f?
at;at;aq;aq;eJ@vyk f udik pf m;aomufv@dk &wJt h vkyrf sK;d udyk J
r=umcifu ppftpdk;&eJ@ typf&yf +idrf;csrf;a&;vkyf
vkycf sicf w hJ m// tJ'w D ek ;f uwpfcak wG;rdcw hJ ,f/ tJ’gbmvJqakd wmh xm;wJh wdkif;&if;om;tzGJ@ 4 zGJ@ (ucsif vGwfajrmufa&; tzGJ@
‘wae@ ud, k Ehf ikd if aH t;csr;f oGm;wJt h cg ud, k &hf yfu, kd &hf , G rf mS ud, k f
- KIO / 0 jynf aoG;pnf;nDnGwfa&; wyfrawmf - UWSA /
ydik v f yk if ef;av;wpfcu k kd at;at;csr;f csr;f vkyu f ikd f r,f’ vd@k awG;
jrefrmEdkifiH vlrsKd;pkrsm; r[mrdwf wyfaygif;pk - MNDAA /
rdczhJ ;l ygw,f//
rdkif;vm;tzGJ@ ac: trsKd;om; 'Drdkua&pD r[mrdwftzGJ@ -
[kt d a0;qDrS rd;k a&awGp&kd aJ$ ewJt h vkyo f rm; tdrjf yef
NDAA [m ppftpdk;&&JΠe,fjcm;apmihfwyf zGJ@pnf;a&;udk
vmae=uw,f/ auG;auG;av;eJ@ wud, k v f ;Hk wkef cdu k af eawmh
vuf r cH b J ppf t pd k ; &u ppf a &;t& zd t m;ay;vm&if
wmudv k nf; awG@ae&w,f// tvkycf iG x f rJ mS waeukef yifyif
pkaygif;umuG,fwdkufcdkufzdk@ ppfa&;r[mrdwf zGJ@pnf;vdkuf
yef;yef;tvkyv f yk cf hJ &wJt h jyif rd;k a& awGp&dk +J$ y;D jyefvmawmhvnf;
EdkifwJh udpP[m tvGefaumif;rGef axmufcH&r,hf udpPjzpf
at;aq;pGmtem,lcsif=urSmyJ// odk@aomf csufjyKwfpm;
ygw,f? tiftm;aumif;wJh ppftpdk;&udk &ifqdkifEdkifzdk@ tJ'Dvdk
aomuf&r,fhtcsdef/ reuf jzeftwGuftm;arG; &r,fhtcsdef
ppfa&;r[mrdwftzGJ@rsKd; &Sd&ygr,f?
uvnf; usefaeao;w,fr[kwfvm;// rdk;&moDqdkawmh tJ'D erlemudk,l+yD; typf&yfr[kwfwJh wdkif;&if;om;
tvkyt f udik &f mS ;yg;wJh umvrd@k v@kd tvkyu f }kd uKd;pm;+yD; rvkyf
vufeufudkiftzGJ@awGeJ@ twdkuftcH 'Drdkua&pD tiftm;pk
&ifvnf; udk,fh0rf;a&;/ rdom;pk0rf;a&; eJ@udpPrsm;ajrmifwdk@
awGtaeeJ@vnf; usaemf txufrSm wifjycJhwJh wyfaygif;pk
twGut f cuf awG@vrd rhf ,f//
}uD;rsKd; zGJ@pnf;+yD;/ ppftm%m&Sifpepfudk +zdKzsufypfzdk@ }udK;pm;
[kdwcsdefwkef;u usrawG;cJhzl;ovdk 'Dutvkyf
=u&ygvdrhfr,f? wnDwnGwfwnf; tjyif;txef }udK;pm;
orm;awGvnf; at;csr;f wJb h 0eJ@ ud, k &hf yfu, kd &hf mG rSm at;
tm;xkwf=ur,fqdk&if tcsdefraESmif;ao;ygbl;?
csr;f pGm ud, k yf ikd v f yk if ef;jzpfap/ trsm;ydik v f yk if ef;jzpfap vkyu f ikd f
atmifyGJ[m jynfolvlxkbufrSm/ wdkuf&JolawG&JŒ
+yD;toufarG;0rf;ausmif;csi=f urSmyJ/ tck vdrk sK;d rd;k xJ/ avxJ/
vufxJrSm &Sdaeygw,f? ppftm%m&Sifpepf[m r=umrwif
aexJ tyifyef;}uD;pGm b,forl t S vkyv f yk cf si=f urSmr[kwb f ;l //
rSSm usudk usqHk;&rSm taotcsmygyJ? ?
oufom&mb0qdw k m usrwd@k jrefrmEdik if o H El idk if o H m;/ qif;&J
om;vlwef;pm;awGtwGuftvSnfha&mufvmvdrfhr,f usr
taeeJ@ar#mf vifyh gw,f// qkvnf;awmif;vsuyf gy/J / pd;k aevif;
'DtcsdefrSm usruawmhtdrftjrifhwae&muae
wef;vsm;av; ok;H av;vk;H aqmufwnf&m&Sw d t hJ &yf udk tvkyf
31
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

a&$0ga&mifawmfveS fa&;
tyl a &mif v l d i f ; awG wjzwf j zwf a wmuf v d k @ rD ; xdkifay:rSm ilil}uD; atmufudk ai;pdkuf=unhfaewJh yHk@yHk@}uD;
awmufrD;v#HawG=um;rSm upOfhuvsm; ajy;aewJh yHk&dyfawG/ xdkifaewJh bkef;awmf}uD;wyg;/ ausmif;0ef;wdkufxJrSm pDwef;
w[l;[l; r_wfxkwfaewJh rD;cdk;aiGŒawG=um;rSm t+ydK+ydK tvJJ xdkifaewJh udk,fawmfawG ywfwD; tazG;om;awGeJ h bmawG
vJ tvHawG/ tvHawG vrf;rxufrSm twHk;t¶Hk;eJ@ ydkif&SifrJh jzpfukef}uygvdrfh æ? vGifhueJ vSnfywf=unfhrdawmh tm;vHk;
zdeyfawG/ tdkifxGef;aewJh aoG;uGufawG/ tydkif;ydkif; jywfaewJh +ydKus ysufpD;aewJh bk&m;pifawG z¶dkz&JjzpfaewJh w&m;pm
oajycufawG aygufjyJaewJh bk&m;yHk yef;csDum; csyfawG/ tkyfawG æ rSefuGJpawG æaoG;awG æ aoG;awG æ pum;oH
oHql;=um; nyfaewJh oCFef;pawG tm;vHk;udk jrifaew,f? awG æ oJhoJh=um; ae&w,f? renf;vGwfatmif ajy;&w,f
usr edk;xyg&apawmh? udk,fay:udk rGef;usyfpGm zdeSdyf 'um}uD; æ aeraumif; jzpfaewJh oHCmawmf awGvnf;
xm;wJh vuf=urf;}uD;awG&JŒ atmufrSm touf¶SLr& u,f tdyfaewkef;aygh? wdk;nif;+yD; wkefcgaewJh toHawGæ
=uygOD;/ odaew,f t&m&mudk vHk;0udk v_yfr&wmwckyJ/ ¶kwfw&uf tkef;armif;acgufoHawG 0kef;'dkif;usJ
tdyfruf r[kwfrSef;vnf; odaew,f? 'gqdk bDvl; pD;wmvm;/ xGufvmw,f? ¶d_uf}uD;wiifidkaewJh a,musFm;&ifhr}uD; w
odae&JŒ jrifae&JŒ v_yfvdk@udkf r&jzpfaewmyJ? rdk;+cdrf;oHawG a,muf&JŒtoH a&'D,dk owÎKvldif;uae wkefcg+yD; em;pnfudk
vnf; tqufrjywf =um;ae&w,f? bmawGvJ/ u,f vmxd c wf a ew,f ? bk e f ; bk e f ; awG u wk H ; awG a cguf + yD ;
=uygOD;/ vGifhueJ ¶kwfw&uf jyKwfusoGm;w,f? u,fygvdk htultnD awmif; aewmudk usaemfwdk@rSm n
[dk;tjrifh}uD;u jyKwfusovdk tonf;wat;at; rxGuf&trdef@eJ@ b,fvdkrS xGufu,fvdk hr&cJhbl;[k idk&if;
&Sdaeovdk wvSyfvSyfeJ@aygh? a&pD;a=umif;}uD; wckwnf;udk ¶d_uf&if; ajymaewJh toHudk em;axmif&if;u zkef;cGufudk
jyKwfus oGm;ovdk xl;qef;wmu a&vHk;0 pdkraebl;? vGwf+yD ud k i f & if ; rsuf & nf ayguf a yguf u saewJ h aumif r av;
u|wf+yDaygh? ukef;¶kef;xcsdefrSmyJ a&pD;a=umif;xJrSm arsmyg wa,muf æ? tvkd æ usr udk,fwdkifygvm;/ ridk&bl;av
vmwJh o¾mefwck/ bmrsm;ygvdrfhvdk@ vSrf;ar#mf=unfh vdkuf æ ridk&bl; æ owif;axmufqdkwm cHpm;csuf rxnfh&bl;/
awmh tndKtrnf; pGJaewJh cE<mudk,fwck arsmvmae w,f? wdwfprf; æ toHawGu a0;oGm; vkduf eD;vmvdkuf toH
OD;jynf;ajymifajymife@J oCFe;f pu vnfyif;rSm ywf+idaew,f? oGif;cef;rrSm pm¶Gufav;udkif&if; rsuf&nf awGusaewJh
tvdk æ bk&m;a& æ t¶_d;&mtjynhfe@J toufukefaewJh aumifrav;wa,muf æ?
oHCmawmf tavmif;ygvm; æ bk&m; æ bk&m; æ? 'gtdrfrufvm; æwu,fvm; t}udrf}udrf vuf
tm; æ ¶$HŒxJEGHxJuae usKH;¶kef;xum a&ajrmif; xdyfudk qGJpdwfaerd&if;u emusifvGef;vmvdk h vufz0g;
abmifav;wckudk ar;wif+yD; idk¶d_ufrdw,f? &ifxJ emusif awGudk jzef@=unfhvdkufwJhtcg tvkd æ a[m[dk wHwm;
vGef;vdk h&ifuGJrwwfyJ? toufudk renf;yifh¶SL&if;u tckrS wzufrSm ¶_duf}uD;wiif idka=uG;aewJh vli,fav;awG/ rD;tm;
ab;bDudk vSnhf=unfhrdw,f? bk&m;a& æ trldufawG jynfhae jrêifh puf=um;xJrSmaoewf'%f&meJ h aoG;tdkifxJrSm vJaewJh
wJh a&ajrmif;E_wfcrf;pyfrSm 'gu bmygvdrfh/ OD;aESmufpawGæ vli,fav;eHab;rSm ajcrudkifrd vufrudkifrdeJ@ Asmrsm;aewJh
aoG;awG pGef;xif;ayusefaewJh OD;aESmufpawG/ toHukef vli,fav;wa,muf zdeyfoH wcGyfcGyf =um;ae&+yD/ uav;
jcpfatmfvdkufrdw,f? a& æ ajy;awmh æ ajy;awmhav?
tm;ukef vGifhxGufoGm;ovdk jzpfoGm;+yD; tkwfcJyHk rvGwfbl; æ rvGwfbl; æ xkdifcsvdkuf æ xdkifcs
awG=um;rSm acGacGav; yHkvJoGm;jyefw,f? bk&m; æ bk&m; vdkuf æ rajy;&if olwdk@vkdufrypfbl;/ ,Hk=unfpGmeJ@ ua,mif
æ bmawGrsm; qufjzpfOD;rSmygvdrfh (tara& æ)? aoG;ndK uwrf; udk,fyg a&ma,mif xdkifcsvdkufrdw,f? tarmawG
ndKpawG [dkwuGuf 'DwuGuf tkwfcJyHkav;awGeJ haoG;uGuf &,f b,fawmhrS +yD;yghrvJuG,f? tm; æ ao+yD æ aoyg+yD
av;awGudk 0ef;ywfxm;w,f? bmav;awGygvdrfh? ausmif; æ wkwfcsuf =urf;=urf;awG acgif;awGudkrS a¶G;+yD; tm;eJ@
wdkufab;rSm idk¶d_ufaewJh tartdkawG/ rsufeSmav;awG rmefeJ@ xk¶dkufaewJh tpdrf;a&mif t&dyfawG? tm; æ '¶Gwf
r_efrd_if; aewJh oDv&Sif q&mav;wG/ olwdk hab;rSm rsufeSm wdkuf qGJac:aewJh vuf=urf;=urf;awG/ awmfygawmh æ awmf
i,fav;awGeJ hxdkifae=uwJh uav;i,fav;awG ukvm; ygawmh ikwfwkwfav;awG xkdifaewJh uav;awG wudk,fvHk;
32
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
wqwfqwf wkef&Dvdk@ rsufvHk; ta=umif om;av;awGeJ@ zkef;ueJ ¶kdufvdkufwJh toH}uD;wckxGufvmw,f?
tvef@w=um; atmfidkoHawG/ urBmysuf wJh tvm;yJ/ bk&m; acgif;awG armfr=unhfeJ@ aocsifaevm;wJh/ 0rf;acgif;oH}uD;eJ@
u,fyg/ olwdk@ udk,fudk rjrifavmufbl;/ tum=um;uae atmf o H x G u f v mwJ h t cg aemuf a b;bD 0J , mawG u ae
tomav; vd r f h t xG u f ajzmif ; ueJ yif h ¶ k d u f vd k u f w J h
toHawG toHawG i&JyGufovdk atmfvdkuf [pfvdkuf=uwm
toHa=umifh tvef@w=um; udk,fhyg;udk,f jyefprf;rd awmh tckrS urBmysufovdk tcef;usOf;av;awGxJrSm w0kef;0kef;eJ@
w&yfpyf yg;¶dkuf+yD; qGJac:wJhaemuf '¶Gwfwkduf ygoGm; &SmwJh ¶kdufeSufoHawGeJ@twl csKyfaeSmifxm;wJh vlawG vlawGæ?
uav;rav;awG/ u,folrJh ulolrJh ydkif&SifrJh zdeyfyHk awG=um; ppfa=um a&;pcef;wJh æ? tvef@w=um; ajy;xGufvm
rSm ypPnf;awGudk E_wfoD;eJ@ vdkuf[yfaewJh tpdrf;a&mif acG; cJhrdw,f?
waumif / tvd k æ acG & uf o m;av; yH k v J a ewJ h wk w f pDteftefwdk@ bDbDpDwdk@udk ajymay;=uyg? raoao;
csufatmufrSm toufaysmufoGm;wJh trnfrod vli,f wJh vlawGudkav æ rD;eJ@¶d_Œaeygw,f ¶_duf}uD;wiif idka=uG;&if;
av;wa,muf bk&m;bk&m; bmawGrsm; jzpfukef ygvdrfh æ? ajymaewJ htefwD}uD;/ bmawGjzpfukef+yDvJ vlt&Sif vwf
ajy;rS æ ajy;rS æ vwfawmif rD;¶d_Œ owf&avmufatmif tjypfawG b,f
ydwf æ ydwf æ ta&SŒu ydwfzrf; æ ydwfzrf; avmuf }uD;aevJ? vrf;rxuf arwœmokwf¶Gwfrdwm/ iwf
xdkifxdkif æ tm;vHk; pkxdkifprf; vGef;vdk@ 'kuQa&mufvGef;vdk@ qENudk azmfxkwfrd wmav;udk
atmifr,f æ rif;u bmaumifvJ æ zkef;zkef; æ t&Sifvwfvwf rD;¶d_ŒowfypfowJh? [m; æ rGef;usyfvGef;wJh
zsef;zsef; æ pdwfawGudk xGufaygufay;wJh taeeJ houfjyif; r_wfxkwf
ppfzdeyfeJ@ pHkcHkuef/ eHygwfwkwfeJ@ pHkudkif+yD; ¶dkufae
rdcsdefrSmyJ vrf;ray: vGifhxGufoGm;jyef w,f?
w,f? aoyg+yD æ aoyg+yD æ acgif;ay: vufudkajrêmuf+yD; vloluif;rJhaewJh vrf;rv,frSm udk,fwa,muf
umxm;wJ h teD a &mif 0 wf aumif a v;? awmf y gawmh wnf; b,foGm;&rSef;rod? tr æ træ usaemfhudk u,fyg
æawmfygawmh æ ua,mifuwrf; 0ifqGJwmrrdbJ udk,fyg OD;wJh? ',D;',dkifeJ@ av#mufvmwJh aumifav;wa,muf?
vrf;ray: yHk&yfvJusw,f? oGm; æ x æ [dkum;ay:wuf aoG;awGeJ@ pdk¶$JaewJh acgif;udk tkyfrdk;udkif+yD; t&rf;em usifae
ikwfwkwfav;awG xdkifae&muae tajy;tv$m; ',D;',dkif wJh rsufeSmeJ haumifav;wa,muf? tr vdkufydk@ay;r,f
ajy;xGufumrS ausmaemufuae eHygwfwkwfeJ@ ajy;¶kduf b,fvJ armifav;qdkawmh æ awmifOuUvmyudk vdkufydk@
vdkufao;awmh taumifydefydef av;cifAsm 0rf;vsm;arSmuf ay;yg tr&,f usaemf udkudk0if;ygwJh? tdrfrSm tareJ@ taz
vJus&Smwmudk ppfzdeyfeJ@ ypfuefvdkufao;w,f? xkae¶dkuf pdwyf l aew,f? reuf tvkyv f nf; qif;&OD;r,fwahJ v? udu k kd
ae&if ; u [d k v rf ; wzuf r S m vrf ; jzwf a v#muf v mwJ h 0if; æ olao+yD;+yD r[kwfvm;? tck raoao;bl;yJ? bk&m;
tjzLa&mif t&dyfav;wck æ t,fæ aoyg+yD eHygwfwkwfeJ æbk&m; æ aoG;awG¶$JaewJh ol@acgif;udk tkyfukdifay;xm;
hrsufESmudk jzwf&dkufwm vufeJ@umvdk@ acgif;udk av;ig;csuf &if;u ul&mrJh u,f&mrJh? b,fb0u 0Éfa=uG;awGygvdrfh/
ajzmif; ajzmif; ajzmif;eJ@ qifhqifh ¶dkufaeyHkrsm; tm;r&vdk@ ¶du
_ }f uD;wiif idrk w
d ,f? toHuek jf cpf+yD;udk atmfirkd w
d ,f? jyif;
vrf;ul;+yD; 0if¶kdufwJh aumifu &Sdao;w,f? xefvGef;wJh emusifaygufuGJaewJh pdwfawG eJ@twl avm[m
ig æ awmuf æ e,fxJ arsmvGifhoGm;rdw,f?
b,fvdkrS pdwfrxdef;edkifawmhvdk hyg;pyfxJrSm uGrf; nDrav;æ nDrav; æ tdrfruf rufaewmvm;/
wHawG; t&Jom;eJ ppf0wfpHkeJ@ bDvl;jyHK;jyHK;aewhJ aumifudk idkaevdkufwm ¶d_uf}uD;wiifeJ@/ vufarmif;tpHkudk omom
yg;jzwf¶dkufvdkufwmrSm t&SdefvGef+yD; jyKwfuswm jrufcif; av; v_yfEd_;vmwJh twlae trudk tdyfae&if;u awGawG}uD;
awG=um; a&mufoGm;jyefw,f? ai;}unhaf e&if; igt h yd rf uf r+yD;ao;bl;? E_wcf rf;zsm;u cyfzzG G
a&¶Gwfrdw,f? ightdyfruf r+yD;qHk;ao;ovdk igwdk@ tckxd
tm;vHk;+idrfouf wdwfqdwfvdk@/ yk&pfatmfoHpl;pl;eJ@ r+yD;ao;bl;yJ? tdrfrufawG[m arhaumif;wJh t&mawGawmh
+idrfoufaewJh nwn æ? r[kwfcJhygbl;?aocsmw,f/ igwdk@ r+yD;ao;bl;? ay;cJhwJh aoG;
&ifxJrSm aoG;¶dk;om;¶dk; r[kwfrSef; odyfodom ae awG +ydKuGJcJh&wJh b0awGtwGuf igwdk@tdrfruf r+yD;ao;bl;?
w,f? ab;bD0J,mudk =unhfvdkufawmh arSmifarSmif rnf; 'D a eΠrqH k & wm =umjyD jzpf w J h jref r mjynf u
rnf; *dka'gif}uD;wck/ vlawGrS &Sd&JŒvm; æ tomav; acsmif; oli,fcsif; wpfa,mufvmvdkŒ oGm;awGŒ&if; pum;awG t
}unfhvdkufawmh æ =um}uD;ajymjzpfw,f? oleJŒ pum; ajym&if;u olajymjywJh
33
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
usrwdkΠwkdif;jynfu ta=umif; t&mawGudk em;axmif&if; pmrsufESm 29rS
bmudkrS cGef;wHkŒrjyef edkifatmifudk qGHtrdw,f?
tJh oavmufawmif vkyfcJhw,fqdkwm odcJhayr,hf awmfvSefr_}uD;jzpfonf? 1962 Zlvdkif 6 -7 &uf A u o (A
xifxm;wmxufudk r,Hkekdifavmufatmif vlrqefcJh wm rmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;or*~) w u o(wuUodkvf
awGudk jyef=um; rdwJhtcg ta[mif;awG[m topfawG jyef ausmif;om;rsm;or*~)wdk@. ppftm%m&Sifae0if;ESifh ppftkyf
jzpf w,f?tckqdk2007 pufwifbm a&$0ga&mif awmfvSefa&; pkqef@usifha&;wdkufyGJoHrS pwifcJhonfh vlxkv_yf&SmwdkufyGJ
paw;cJhwJh oHCmawmfawG tck e,fajymif; axmifajymif; toD;oD; rkefwdkif;uav;rsm;onf 88 'Drdkua&pD ta&;awmf
axmif'%fawG pD&ifcsuf cscHae&wm awG&ifeJΠrqefΠyHk rdcif}uD;txd qdkufa&mufvmcJhjcif;jzpfonf?
atmifudk emusif cHpm;&ygw,f? b,fvdk ajym&rSef; awmif
rodawmhatmif jzpf& ygw,f? aocsm wmawmh igwdkΠrarh (i)
ao;bl; odvm;vdkΠqdkawmh usGefr oli,fcsif;u rJhjyHK;jyHK;jyD;
cyf[[ &,fw,f? ArmjynfwGif enf;rsdK;pHkzdESdyftEdkifusifhowfjzwfyuf
rdom;pk&,f usGefr oli,fcsif;awG&,fudk aemuf puf aumufuspfonfh tkyfpdk;olvlwef;pm;ESifh jynfol@'Drdk
usGefr cspfwJh usGefrwdkif;jynfudk ypfajy;cJhovdk jzpfwJh twGuf ua&pD pepfudk vdkvm;awmif;qdkonfh trsdK;om;jynfol
aemifw wpfckvdk tjrJcHpm;&w,f owif;awGeJŒ twlteD; vlxktoD;oD;/ tzdESdyfcHvlwef;pm;wdk@t=um;&Sd yÉdyuQ
uyf&Sdae&if;u tjzpftysufawGpm ajcmuf tdrfruf qdk;}uD; wdkufyGJrSm r+yD;qHk;ao;ay? vlxktm%mudk rxlaxmifEdkifcJh/
wpfckvdk jzpfaewkef;yJqdkwm oli,fcsif;udk odapcsifvdkΠt odk@r[kwf =um;jzwftpdk;&w&yf rzG@J pnf;EdkifchJonfh 88 ta&;
&ifu a&;cJhbl;wJh ydkŒpfav;wpfckudk jyefwifvdkufygw,f &Sif? awmfyHk}uD;. tm;omcsufESifh tm;enf;csufwdk@udk cGJjcrf;pdwf
jzm&if; ocFef;pm;rsm; &,l=u&vdrfhrnf? awmfvSefa&;w&yf
rqkrGef onf rsdK;qufwckwnf;jzifh r+yD;qHk;Edkif/ vufprowfEdkif?
at Monday, August 17, 2009
awmfvSefppfonf a&&SnfppfjzpfouJhodk@ rsdK;quftvdkuf
(&ifuGJemtydkif;tprsm; ) vufqifhurf;ppfvnf;jzpfonf? odk@jzpf&m rsdK;qufa[mif;/
rsdK;qufopftoD;oD;. ykcHk;xufwGif ppftm%m&Sifpepf
××××××××××× zsufodrf;a&;/ 'Drdkua&pDvlr_pepfopfw&yf wnfaqmufa&;
wm0efonfum; a&muf&SdaecJh+yD;jzpfygownf;? vufcsif;
qifh/ vufqifhurf; wdkufyGJudk qufvufo,faqmif=u&ay
vdrfhOD;rnfwum;?

88 ta&;awmfyHk}uD; 21ESpfjynfhodk@ trSwfw&ESifh


'drdkua&pDwdkufyGJtwGif; toufaoG;ac|;ay;qyfcJhonfh jynf
ol @ ol & J a umif ; rsm;ud k Taqmif ; yg;jzif h OD ; !$ w f * k % f j yK
vdkufonf?

armifpdk;csdef

34
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

yGi&hf w
J yhJ ef;
r=umrD yef;yGifhcsdef a&mufawmhr,f? tckawmif t t0gawG bk&m;yef;wif&r,fvdkŒ olŒaA'ifq&mu a[m
a&miftaoG;pHkvifwJh tzl;tiHkav;awG pD&DeJŒ aea&mif vkdufw,fvkdŒ qufajymao;w,fuG ”
atmufrSm yef;cif;}uD;u ,drf;EGJŒvSyvkd@æ? wdk;wkd;v$v$ olŒ&JŒpum;tqHk;rSmyJ oufjyif;csoHt&Snf}uD;
wdkufcwfvmwJh avnif;zGzGuvnf; &eHŒtykdif; tpav; wpfck eif;qD0gawG pkaewJhbufuae xGufvmw,f? pum;
awGukd o,faqmif&if;æ yef;awG yGifhawmhr,fqkdwJh owif; wpfcGef;eJŒ twlayhg?
udk yef;O,smOfrSL;}uD;qD o,faqmifoGm;w,f? “[ifæ 'gqkd igwkdŒvnf; yGifhyGifhcsif;yJ tcl;cH&+yD;
tJ'Dvkde@J wpf&ufæ ESpf&ufæ oHk;&ufæ a&avmif;/ tJ'DtbGm;}uD;&JŒ bk&m;pif&dS&mudk wpftHkwpfr}uD; csDwuf
aygif;oif/ ydk;&Sif;æ? ol@bufu wm0efawG rvpf[if;ygbJeJŒ &rSmayhgaemf æ ryGifhbJ 'Dtwkdif; iHkaewmyJ aumif;r,f xif
bma=umifhrsm; 'Dyef;awG tckxd tzl;tiHkb0u rwuf=u ygw,fuGm æ”
wmygvdrfh? O,smOfrSL; enf;enf; pdwfnpfvmw,f? wpfckck ESif;qD0gawG&JΠnOf;wGm;oHoJhoJhtqHk;rSm yef;Ek
awmhvGJae+yDvkdŒyJ pdwfxJuae r0Hr&Jxifaerdw,f? ol a&mifa&ar$;ESif;qDav;uvnf; olodxm;wJh t&ifu olŒ
xifovkdygyJ? yef;cif;}uD;xJrSmvJ wpfckwnf;uyfvGJ+yD; ryGihf aemifawmfyef;yGifhawG&JΠjzpftifudk 0ifajymw,f?
EdkifbJ jzpfae=uw,f? teDa&miftqif;udkaqmifxm;wJh eSif; “u|ef a wmf h t&if u tcl ; cH & wJ h aemif a wmf
qDeD&JŒ pum;wpfcGef;uae pwJhjy\emayhg? yef;yGifhawG&JŒ jzpftifuawmh pHkw,fAs? &eHŒu tjcm;olawG
“ESif;qDeDeDudk O,smOfrSL;&JŒ aumifrav;u t&rf; xuf ydak r$;avawmh {nfch ef;xJrmS xd;k / pm=unfph m;yGrJ mS xd;k eJŒ?
}udKufwmuG? 'Dtyifu yGifhor#yef;wkdif; t&ifqHk;tcl;cH&+yD; tqdk;qHk;uawmh arSmifarSmifrJrJ pmtkyfawG=um;xJ tnSyfcH
tJ'Daumifrav;&JŒauomudk tjrefqHk;a&mufoGm;&wm &wmygyJAs? tqdk;qHk;&JŒ tqdk;qHk;u uG,fvGefolawG&JŒ
csnf;yJ? vlwpfa,muf&JŒ qHyifay:wif+yD; oGm;av&mudkyg cE<mudk,ftESHŒrSm tykyfeHŒ aysmufatmifoGm;ae&wJh tjzpf
ae&awmh æ yef;ouf r&Snf&Smbl;ayhguGm? tJ'ga=umifh igvJ ayhgAsm? u|efawmfvJ yGihf+yD;&if b,fb0a&mufr,ff rod
yGifhvkdufzkdŒta&; awG;a=umufaerdw,f æ oli,fcsif; ygbl;”
wkdŒa&?” a&ar$ ; ES i f ; qD a v;&J Œ pum;ud k oabmusvk d Œ
ESif;qDeD&ŒJ pum;udk=um;awmhæ t&ifubmrS rpOf; tm;vHk; rcsd+yHK;av;awG udk,fpDeJŒjzpfoGm;csdefrSmyJ tjzL
pm;rd=uwJh yef;awGtm;vHk;vJ awGa0rd_ifai;oGm;=u+yD; olwkdΠa&mifESif;qDyGifhav;u olcHpm;ae&wJh a0'emudk yGifhyGifh vif;
tyifrmS yGichf whJ hJ twdwu
f yef;awGta=umif;udk ud,
k pf uD ,kd pf D vif;yJ zGifh[w,f?
jyefawG;rd=uw,f? udk,fhtawG;eJŒukd,f æ olwkdŒawG wdk;wkd; yef;yGihfawG tm;vHk;uawmh tcl;cHvkduf&+yD; wpfae
av; pD;arsmae=uwkef;rSm t0ga&mif ESif;qDzl;awG rsm;pGm &m&m a&mufoGm;rSmudk a=umufae=uw,f? iguawmh
xJu wpfzl;u olŒrSwfOm%fxJu pum;wpfpudk xkwfajym wrsdK;uG æ tcl;cH&rSmudk ra=umufbl;? igyGifhvkduf+yDqkdwmeJŒ
jyw,f? b,f u rS e f ; rod a&muf a &muf v m=u+yD ; igh & J ΠES v H k ; om;
“raeŒwkef;u [kdbufjcHxJu tbGm;}uD; O,smOfr_; wnfhwnfhudk ESmacgif;c|efc|efawGeJŒ vm vmxkd;=uwJh æ ysm;
}uD ; qD u d k reuf t apm}uD ; a&muf c svmw,f ? +yD ; awmh wkdŒ/ ydwkef;wkdŒqkdwJh taumifawGudk ta=umufqHk;yJ?²
t0ga&mifESif;qDawGudk b,folŒudkrS ra&mif;eJŒvkdŒ… yGifhyGifhcsif; ESi;f qDjzLav;&JŒ pum;ukd ESi;f qDeu
D ‘'gvnf; [kwf
tukefvHk; ol,lr,fvkdŒajymwm igaoaocsmcsm}uD;udk wmyJ’ qkdwJh tmvkyfpum;eJŒ axmufcH+yD; olb0if ruswm
=um;vkduf&w,fuG” wpfckudkyg xyfrHwifjyjyefw,f?
“olu ESif;qD0gawG trsm;}uD; bmvkyfrvkdŒvJ O,smOfr_;u igwkdŒudk cl;cl;+yD; olŒaumifrav;udk
rodbl;aemf?” ray;cifrSm ql;awGudk "m;eJŒckwf ckwfypfwmuvnf; qkd;vGef;
yef;Eka&mif a&ar$;eSif;qDav;&JŒ =um;jzwftar;udk ygw,fuGm æ ESif;qD oduQmusw,f?²
eSif;qD0g0gav;u olŒpum;udk qufajym+yD; ajzay;w,f? tJ'Dvkd æ tJ'Dvkd æ wpfcGef; æ wpfcGef;eJŒ pum;vHk;
“tdrfwGif;a&;u jidrfjidrfav;jzpf&atmif eSif;qD awG azmifzGJŒ ryGihf&Jjcif; jy\emwufaevkdufwm æ aerif;
35
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
awmif taemufbuf,Gef;,Gef;rSm ar;wif&if; waeŒwm udk &eHŒwpfckeJŒ zHk;v$rf;ypfvkdufEkdifwm *k%f,lp&maumif;wJh
twGuf aemufqHk;E_wfqufcsdefudk a&mufvmcJhw,f? xl; atmifyGJwpfckyg?”
jcm;wmuawmh pum;0kdif;wav#mufvHk; bmrS 0ifrajymyJæ “ysm;awG ydwkef;awG E_wfcrf; c|efc|ef}uD;awGeJŒ
+idrf+idrfuav; pOf;pm;cef;0ifaewJh eSif;qDzl;av; wpfzl; vmxkd;wmudkvJ rif;ra=umufbl;ayhg æ [kwfvm;?”
&dSw,f? olu teufa&mif? aocsmatmif xyfajym&&if ESif; “igwkdŒawG tckvkdzl;iHkvm=uwm olwkdŒ&JŒ aus;Zl;
qDeuf? tjcm;ESif;qDawGtm;vHk; ra&&mwJh awG;qcsuf ruif;ygbl;uGm? ysm;wkdŒ ydwkef;wkdŒqkdwm olwkdŒ tvkyf
awGeJŒ aocsmwJh qHk;jzwfcsufwpfckudk rcsEkdifbJ æ aemuf vkyf&if;eJŒ igwkdŒ&JŒ rsdK;qufjyefŒyGm;r_udk wpfbuf wpfvr;fu
wpf aeŒpDudk av;yifwJhpdwfawGeJŒ 'Dtwkdif; ul;jzwfvkduf taxmuftulay;aewJh owœ0gawGyg æ aus;Zl;wifp&m
=uzkdŒ jyifqifaecsdefrSm æ tJ'DESif;qDeufav;&JŒ wpfcGef;wnf; aumif;ygw,f?”
aompum;u qnf;qmeJŒtwl yDyDoo v#Husvmw,f? ESif;qDeufav;&JŒ csufusvufus tajzawGu
‘reufjzef reuf tm&k%fusif;wmeJŒ yGifhypfvkdufzkdŒ tm;vHk;udk &SJceJ +idrfusoGm;apw,f? olŒ&JŒ tajzpum;awG
igqHk;jzwfvkduf+yD² udk tav;teufxm;+yD; awG;awm csdefqae=uwJh oli,f
tdyfzkdŒjyifqifae=uwJh tm;vHk;&JŒrsufvHk;awG tJ'D csif; ESif;qDawGudk t+yHK;wpfyGifheJŒ =unfh&if; olu pum;
pum;a=umifh jyef@us,foGm;=uw,f? b,fvkdjzpfwmvJ? qufw,f?
yGifhypfvkdufzkdŒ olrsm;awG a=umuf&GHŒ wGef@qkwfaecsdefrSmæ “tyifay:rSm 'Dtwkdif;ae&ifvJ wpfaeŒaeŒrSm
olu bma=umifh aumufumiifum &J&ifhoGm;&wmvJ? ndKS ;EGr;f a=uGus=u&rSmygyu J mG ? aES;wmeJΠjrefwmyJ uGmrSmyg?
rif;wkdŒajymaewmawGudk =um;&if; tawG;wpfrsKd; tJ'Dawmh wpfa,mufudkyJjzpfjzpf/ trsm;udkyJ jzpfjzpfayhg æ
&oGm;vkdŒyg?² igwkd@ ydkifqkdifwmav;eJŒ wwfEkdifoavmufav; æ pdwf
olu wnfwnf jidrf+idrfeJΠajymaeayr,fh tm;vHk; auseyfr_awGay;&if; b0udk ukefqHk;vkduf&wm ydkaumif;
u jymjymovJeJŒar;=uw,f? ygw,f”
“rif;udk wpfa,mufa,mufu cl;+yD; acgif;ay: yef olŒ&JŒpum;udk tm;vHk;u awG;awG;qqeJ@ acgif;
ypfvkdufrSmudk ra=umufbl;vm; ?” ndwfvufcH=uw,f? olu aemufqHk;pum;wpfcGef;udk tm;
“[ifhtif; æigh&JŒtvSeJŒ aygif;pyf+yD; yefvkdufwJh vHk; =um;&atmif avoHud k+rSifh+yD; xyfajymw,f?
ol&JŒtvS ydkvkdŒ wifhw,foGm;EkdifwmyJav æ 'DtwGuf ol “'Dxuf ydk+yD; &Sif;&Sif;ajym&&ifawmh… yef;wpfyGifh&JŒ
aus eyfedkifovkd igvnf; auseyfEkdifygw,f” t"dy`g,f[m bmvJqkdawmh æ tvSyqHk; yGifhypfvkdufzkdŒyJ
“bk&m;cef;usOf;usOf;av;xJrSm ndSK;EGrf;oGm;wJh r[kwfbl;vm;uGm æ”
tcsdefxdae&if; b0qHk;oGm;rSmudka&m ra=umufbl;vm;?”
“bk & m;pif & J Œ cef ; em;oy` m ,f r _ u d k igwd k Œ &J Œ aeŒopfwpfck&JŒtp æ tm&k%fOD;[m vJhvJhyifyif
vSyusufoa&&dSr_eJΠxyfqifhylaZmfcGifh&wm odyfudk auseyf av;eJΠvSaew,f? yef;wpfcifvHk;vJ a&mifpHk ESif;qDyef;awG
p&mayhguGm? igwkdŒa=umifh bk&m;ylaZmfolawG&JŒ pdwfrSm eJeJ yG i f h v k d Œ æ 0if h v k d Œ æ avnif ; av;uvnf ; yef ; awG
av;yJjzpfjzpf +idrf;at;r_ ydk&oGm;w,fqkd&ifæ ae&if; xkdif&if; yGifhae+yDqkdwJh owif;udk O,smOfr_;av;udk owif;ay;zkdŒ
ukodkvfawmif ykd&oGm;OD;rSmuG?” olŒc&D;udkESifvkdŒ æ æ?
“yef;tdk;xJ xdk;=uwmudkawmh xm;vkdufygawmh?
cifAsm; æ pmtkyf=um; tnSyfcH&wmudka&m ra=umufbl;
vm;?”
aebke;f vwf
“pmtkyf=um;xJrSm b,fvkdyJnSyfnSyf xkwferf;wJh
27.11.08
tcsdefrSmar$;ae&if +yD;wmygyJuGm? ta&;}uD;wmu udk,f
Wed.13:00
h&eHŒudkxdef;odrf;zkdŒeJ@/ erf;&dSKufoludk auseyfapzkdŒyg@yJ”
“tacgif;xJrSm tavmif;aumif}uD;eJŒ twlwl
ae&r,f qkd&ifaumAsm?”
“'g[m tifrwef rGefjrwfwJhtvkyfyguGm.. teHŒqdk;wpfck

36
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

“'Dpmtkyfzwf+yD;&if &efol / EdkifiHwum'%fcwfta&;,lr_/ vufeufudkifawmfvSefa&;/ t=urf;zufr_ /EdkifiHa&;tHwk


r_ / vl x k w d k u f y G J / [pf w d k i f / uG e f j rLepf y gwD / 'd k i f , mavmh / pm;yG J 0 d k i f ; wd k u f y G J / ES p f y G i f h q d k i f - oH k ; yG i f h q d k i f / trsd K ;om;nD
vmcH pwJh t,ltqrsm;eJ hywfouf+yD; tjrif&Sif;oGm;r,fvdk harSsmfvifhygw,f?

*gr%d
(bmomjyefol@ pum;rS)
&efolESifhpum;ajymjcif;

“'DrDxa&mh. ‘EdkifiHa&;tpD&ifcHpm’/ zl;cspf. ‘}udK;pifay:urSwfwrf;’/ ae&l;. ‘orD;xHay;pm’/ uufpx&dk. ‘w&m;&Hk;


avsmufvJcsuf’ rsm;udk vli,fEdkifiHa&;orm;rsm;pGm pdwf0ifpm;avhvmcJh=uonf? wcsdefwnf;wGif awmiftmz&durS t
om;ta&mifcGJjcm;qef@usifa&; wdkufyGJol&Jaumif;}uD; rif'Jvm;tay: wurBmvHk;u tm&Hka&mufcJh=uonf?”
ref;&Smvm;zef; (19-3-2005)
(autJef,ltaxGaxGtwGif;a&;rSL;)
trSmpmrS

“rdwfaqGrsm;ESifh pum;ajymonfjzpfap &efolESifhpum;ajymonfjzpfap t"du&nf&G,fcsufrSm ,ae@umvjynfolvlxk.t


em*wf ar#mf r S e f ; csuf r sm;ud k jznf h p G r f ; Ed k i f a &;jzpf o nf ? Tpmtk y f o nf ,if ; &nf & G , f c suf atmif j rif a pa&;twG u f
vdktyfaeaom &yfwnfcsuf/ tawG;tjrif ESifh enf;emwdk@udk azmfxkwfI ArmjynfvufawG@ESifhudkufnDapa&;twGuf
}uD;rm;pGm taxmuftuljyKonf[k ,Hk=unfygonf?
oef;xGÉf
OuUX
(jrefrmEdkifiHvGwfvyfonfh owif;at*sifpD)19 =o*kwfv 2005 xkwfa0olapwemrS
,ckv pifwifpm
“&ef o l E S i f h pum;ajymjcif ; ”
rif ' J v m;
*gr%d bmomjyefqdkonf?
pmtkyfrSwfwrf;? ? rl&if;pmtkyftrnf - Talking with theEnemy /rl&if;pma&;ol - Nelson Mandela
bmomjyefqdkolrSm *gr%djzpf+yD; 2005 ckESpfatmufwdkbmvwGif yHkESdyf+yD; rr}uD;pmay (jrefrmEdkifiHvGwfvyfonfh
owif;at*sifpD) rJaqmufrS xkwfa0jzef@csdonf? wefbdk; 100 bwf?
“,ck t cg jref r mjynf & S d vl r sd K ;aygif ; pH k r sm;. tm%m&S i f } uD ; pd k ; r_ zsuf o d r f ; ypf a &;/ vl r sd K ;}uD ; 0g'}uD ; pd k ; r_
zsufodrf;a&;wdkufyGJ}uD;onf tvGefta&;}uD;onfhtydkif;odk@ qdkufa&mufvm+yD;jzpfonf? TtajctaewGif rif;'J
vm;udkvnfaumif;/ attJefpDESifh tjcm;awmfvSefa&;tzGJ@tpnf;rsm;udkvnfaumif;/ tmz&dujynfolrsm;udk vnf;aumif;
avhvmtwk,loifhonfh tcsufrsm;pGm&Sdygonf?
z'dkref;&Smvzef;
onfvonfrSsESifhem;ygOD;rnf?

tm[m&0dkif;awmfom;wOD;
37
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

etz qdw
k hJ (t)El uvD;,m;
ArmjynfrSm etzu okawoetwGuf t%kjrL [m ,la&eD,rf (235) eJ@ vkyfwmjzpf+yD; e*gpuDrSmcswJh
"mwf aygif;zdkwck wnfaqmufr,fvdk@ w&m;0ifa=unm t%kjrLAHk;uawmh yvlwdkeD,rfeJ@ vkyfwmjzpfygw,f?) 'gay
xm;+yD; ¶k &Sm;Edik if u
H 0,f,zl @kd pDpOfxm;ygw,f? ¶k&mS ;Edik if [
H m r,fh 'D'kwd,enf;twGuf yvlwkdeD,rfukd t%kjrL"mwf
t%k jrLvufeuf rjyef@yGm;a&;pmcsKyf vufrSwfxdk;xm;+yD; aygif;zdkeJ@ xkwfvkyf&wmjzpfvdk@ cufcJ+yD; tqifhjrifhygw,f?
tdkifat tD;at ac: EdkifiHwumt%kkjrLpGrf;tifat*sifpD wefzdk;vnf;}uD;ygw,f? 'ga=umifh t%kjrLAHk;udk aygacsmif
tzGJ@0if jzpfwJhtwGuf olwdk@a&mif;wJh "mwfaygif;zdkuae aumif;&csifwJh tm%m&SifpepfxGef;um;&m enf;ynm
t%kjrL vufeuf xkwfvkyfwm rjzpf&atmif txdef;tcsKyf tqifhedrfh zGH@+zdK;qJ wdkif;jynfawGuawmh ppcsif;rSm ,la&eD
tuGyf tnêyfawG rvkyfrae& vkyf&ygw,f? tdkifattD;at ,rf (235) uwqifh t%kjrLAHk;udk t"duxkwfvkyf+yD; wcsdef
tm%mydkifawGudkvnf; ppfaq;csKyf ukdifcGifhjyK&ygw,f? 'gay wnf;rSm yvlwdkeD,rfudkvnf; ckd;vkyfEdkifatmif t%kjrL
r,fh ajrmufudk&D;,m;uawmh 'Dvdktxdef;tcsKyfawGeJ@ uif; "mwfaygif;zdk wnfaqmufzdk@ }udK;pm;=uygw,f?
vGwf+yD; vkyfcsif&mvkyfaewJh pnf;tjyifuEdkifiH jzpfaewm 'ga=umifh t%kjrL"mwfaygif;zdk wnfaqmufzdk@ jzpf
a=umifh etz[m EsLuvD;,m;vufeuf xkwfvkyfzdk@twGuf ap/ t%kjrLAHk;vkyfzdk@jzpfap tpueOD;taeeJ@ ,la&eD,rf
ajrmufudk&D;,m;udk wdkuf¶dkuftm;udk;&rSmjzpf+yD; ¶k&Sm;/ (235) xkwfvkyfzdk@ }udK;yrf;&rSmjzpfygw,f? obm0owœK¶dkif;
ygupPwefwdk@udkawmh oG,f0dkuftm;udk;vdk@yJ &Edkifygw,f? xJuae tifrwef tcsKd;tpm;enf;enf;yJygwJh ,la&eD,rf
t%kjrLAHk;vkyf&mrSm ,la&eD,rfowœKudk oHk;w,f (235) udk pk,lEdkifzdk@twGuf enf;vrf;trsKd;rsKd;&SdwJhteuf
qdkwm vltawmfrsm;rsm; od=uygw,f? 'gayr,fh omref txda&mufqHk; toHk;trsm;qHk;eJ@ p&dwftouf omqHk;
¶dk;¶dk; ,la&eD,rfudk oHk;vdk@r&ygbl;? ‘tdkifqdkwkyf’ vdk@ac:wJh uawmh A[dkqGJtm;pufawG jzpfygw,f? A[dkqGJtm; Cen-
a&'D,dk"mwf=uGrsKd;uGJawGxJu wrsKd;udkyJ oHk;&wm jzpf trifuge &JΠoabmw&m;uawmh a&$usif&mrSm tav;
ygw,f? ,la&eD,rf[m j'yfpiftrSwfpOf (92) jzpfwhJ twGuf qrwlwJh oJawG/ ausmufawGeJ@ a&$udk paum0dkif; 0dkif;+yD;
ol@t%kjrLxJrSm y¶dkwGef (92) vHk;/ tDvufx&Gef (92) vHk;&Sd cGJxkwf&ovdkygyJ?
ygw,f? ,la&eD,rftdkifqdkwkyfawGxJrSm obm0twdkif; ajr aq;¶H k a wG r S m vnf ; aoG ; ppf & mrS m aoG ; xJ y gwJ h
}uD;xJuae trsm;qHk; wl;azmf&&Sdwmu ,la&eD,rf 238 tr_eftr$m;trsKd;rsKd;udk cGJjcm;Edkifzdk@ zefjyGefawGxJxnfh+yD;
(EsLx&Gef 146 vHk;) jzpf+yD; obm0,la&eD,rfpkpkaygif;&JΠA[dkqGJtm;pufxJ xnfhvSnfh&ygw,f? tav;q enf;enf;
(99³284) &mcdkifE_ef;&Sdygw,f? ,la&eD,rf 235 (EsLx&Gef 143 av;yJ (1³26 &mcdkifE_ef;) uGmwJh (238) eJ@ (235) ESpfrsKd;a&m
vHk;) uawmh obm0owœK¶dkif;xJrSm (0³711) &mcdkif E_ef;yJ aewmudkusawmh vufeJ@ paum0dkif;wmxuf tqaygif;
yg0ifygw,f? (235) jzpfjzpf (238) jzpfjzpf ,la&eD,rf rSef&if rsm;pGmjrefwJh pufeJ@ ar$@vdkufwJhtcg ydkayghwJh (235) u tay:
owœ K ¶d k i f ; awG u vnf ; a&'D , d k " mwf = uG w J h t wG u f rSm odk@r[kwf tv,frSm vmpkygw,f? obm0owœKr_ef
owœKwGif;wl;tvkyform;awG/ o,f,lydk@aqmifudkifwG,f awGxJrSm (0³7) &mckdifE_ef;yJygwJh (235) udk rsm;rsm;&zdk@ ,la&
&wJh tvkyform;awG/ ppfonfawGtwGuf tE W&m,f}uD; eD,rf"mwfaiG@awGudk qvif'g jyGefvHk;&Snf}uD;awGxJxnfh+yD;
vSygw,f? vSnfhwJhtcg (238) u jyGefvHk;ab;rSmuyf+yD; (235) awGu

tE W&m,f}uD;vSwJh EsLuvD;,m; "mwfaygif;zdk udkawmh


vlae xlxyfwJh ar+rdKŒrSmjzpfap/ ausmufqnfrSm jzpfap/
=uyfajy; aejynfawmfrSmjzpfap aqmufr,frxifyg?

t%kjrLAHk;vkyfwJhtcg ,la&eD,rf (235) udk oHk;&yg w,f/ tv,frSm vmpkygw,f? tv,frSm pkaewJh (235) awGudk
'grSr[kwf ,la&eD,rf (238) udk yvlwkdeD,rfjzpfatmif ydkufawGeJ@ pkyfxkwf+yD; aemufxyf jyGefvHk;&SnfawGxJv$wf/
ajymif;vJ+yD; oHk;Edkifygw,f? ([D¶dk;&SD;rm;rSmcswJh t%kjrL AHk; A[d k q G J t m;enf ; eJ @ xyf c gxyf c g ppf x k w f p k , l & ygw,f ?
38
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
t%kjrL"mwfaygif;zkdrSm okH;zkd@qkd&if (235) ig;&mckdifE_ef; aqmufaewJh ay (300) ywfvnf taqmuftOD}uD;[m EsL
avmuftxd jzpfvm&if okH;vkd@&+yD; t%kjrLvufeuf xkwf uvD;,m;"mwfaygif;zdkawmh rjzpfEdkifygbl;? EsLuvD;,m;
vkyfzkd@qkd&ifawmh (235) ukd;q,f&mckdifE_ef;ausmftxd oef@ "mwfaygif;zdkawG&JΠ"mwfyHku 'Dvdkr[kwfygbl;? 'ghtjyif "mwf
pifzkd@vkdwJhtwGuf A[kdqGJtm; qvif'g jyGefvkH;awG axmifeJ@ aygif;zdkqdkwm a&aygaygrsm;rsm; &EdkifwJhae&mrSm aqmuf&
csD vkdwmjzpfygw,f? 'ga=umifh A[dkqGJtm;puf¶HkawGrSm ygw,f? 'grS "mwfaygif;zdkxu J xGufvmwJh tyl"mwfudk xdef;
jyGefvHk;&Snf}uD;awG axmifeJ@csD wyfqifxm;&wJh twGuf EdkifrSmjzpfovdk wmbdkif*sifea&wmawGudkvnf; a&aEG;aiG@eJ@
odomjrifomwJh puf¶Hktus,f}uD;awG wnfaqmuf&yg vnfywfap+yD; v#yfppf"mwftm;xkwfEdkifrSmjzpfygw,f?
w,f? 'DA[dkqGJtm;puf¶Hk r&Sd&if t%kjrLAHk; b,fvdkrS rxkwf 'ga=umifhjzpfEdkifwmu ,la&eD,rfoef@pifwJh A[dkqGJtm;
vkyfEdkifygbl;? puf¶Hk Centrifuge Plant yJjzpfEdkifygw,f? t%kjrL vufeuf
'gawGvkyfzdk@twGuf yxrqHk;tqifhrSm owœKwGif; vkyfief;rSm A[dkqGt J m;puf¶Hkqdkwm ta&;}uD;tqifh v#KdŒ0Suf
u wl;azmf&vmwJh ,la&eD,rfajrom;t¶dkif;udk }udwfcGJ+yD; tqifha&mufvm+yDjzpfvdk@ ar+rdKŒvdk wyf+rdKŒem;rSm aqmuf
"mwkaA'enf;eJ@ oef@pift&nfazsmf tajcmufcHvdkuf wJhtcg wm trsm;}uD;jzpfEdkifygw,f? EdkifiHwumu ,la&eD,rf
‘t0ga&mifudwfrkef@’ Yellow Cake vdk@ vlodrsm;wJh 'kwd oef@pifa&; A[dkqGJtm;puf¶HkawG&JŒ "mwfyHkeJ@ ,SOf=unfhyg?
,qifh owœK¶dkif;jzpfvmygw,f? 'gudk aemufwcg tufqpf/ aemufowif;&wJh rauG;wkdif; +rdKif+rdKŒe,f ESrf;pm;
Z0uf o m/ [k d u f + 'd K *sif / atmuf q D * sif w d k @ eJ @ tqif h q if h usif; a'obufu v#Kd}uD;udk wl;xkwfcsŒJ xGif+yD; aqmufxm;
"mwfjyKapwJhtcg aemufqHk;rSm ,la&eD,rf[uf qmzvdk wJh puf¶Hkudk Google Earth rSm &SmrawG@ao;ayr,fh "mwfyHk
¶dk'f"mwfaiG@ &ygw,f? tJ'D,la&eD,rf "mwfaiG@udk apmapm rSm awG@&wmuawmh aemifvkdifpuf¶HkvdkrsKd; A[dkqGJtm;puf¶Hk
uajymwJh A[dkqGJtm;jyGefvHk;awGxJxnfh+yD; ‘usif’ ,l&wm jzpfzdk@rsm;ygw,f? aemifvkdifpuf¶kHeJ@ykHpHwl ay (300) ywfvnf
jzpfygw,f? puf¶Hk}uD;jzpfygw,f? aemifvdkifpuf¶Hku tdkifattD;at
tck owif;xGufwmu oydwfusOf;/ ar+rdKŒ/ +rdKifeJ@ tppfaq;cHr,fh (235 ig;&mcdkifE_ef;txdyJ xkwfr,fh) puf¶Hk
yGifhjzLbufrSm EsLuvD;,m;puf¶HkawG aqmufaew,fvdk@ jzpf+yD; +rdKifpuf¶Hkuawmh tdkifattD;at todrcHwJh (235
owif ; awG x G u f a eygw,f ? oyd w f u sOf ; puf ¶ H k u awmh udk;q,f&mckdifE_ef;txd xkwfr,fh) puf¶HkjzpfEkdifygw,f?
wyfrawmf ody`HeJ@okawoe enf;ynmwyf (ooe) u toHk;ruswJh etzyDyD puf¶Hkudkawmh awmf¶Hkwef¶Hk rawG@Edkif
wm0ef,lwJh ,la&eD,rf[ufqmzvdk¶dk'f"mwfaiG@ tqifh av,mOfAHk;}uJvdk@ rvG,fEkdifwJh awmifay:v#KdxJ v#KdŒ0Suf
txd xkwv f yk w
f hJ ,la&eD,rfoef@pifpuf¶kH 'grrS [kwf a&SŒajy; aqmufae+yD; puf¶HkqDoGm;wJh um;vrf;udkawmh av;vrf;
prf;oyftqifh Prototype A[dkqGJtm;puf¶Hkvdk@ cef@rSef; oGm;vrf;r}uD;eD;eD; jzL;aeatmif azmufxm;ygw,f? awmif
&ygw,f? puf¶Hkt&G,ftpm; =unhf&wmvnf; ar+rdKŒeJ@ awG+zdK+yD; v#Kd}uD;udk wl;csJŒ&mrSm aocJhwJh tvkyform;awG/
+rdKifpuf¶HkawGavmuf r}uD;ygbl;? ar+rdKŒeJ@ +rdKifpuf¶HkawG &Gmom;awGvnf; renf;ygbl;?
owif;ray:cifuwnf;u owif;xGufaewmjzpfvdk@ a&SΠ'Dae&mrSm ta&;ygwJh jy\emwcku etz A[dkqGJ
ajy;tqifh Pilot plant vdk@ ,lqEdkifwmjzpfygw,f? EsL uvD; tm;puf¶HktwGuf axmifeJ@csDwJh qvif'gjyGefvHk;&SnfawGudk
,m;"mwfaygif;zdkudk oydwfusOf;vdk ivsifa=umwnfhwnfh b,folu a&mif;ay;ovJ qdkwJhtcsufjzpfygw,f? 'Dqvif
ay: oGm;aqmuf&ifawmh etzavmuf rdkufrJwJhvl &SdrSm 'gawGudk awG@u&m 'eftdk;'efcGufawGeJ@ vkyfvdk@r&ygbl;? oD;
r[kwfawmhyg? 'gayr,fh ArmjynfrSm ,la&eD,rf t"du oef@xkwfvkyfxm;wm jzpfygw,f? a&mif;ay;wJh EdkifiH/ a&mif;
xGufwJhae&mu &Srf;jynf/ awmif}uD;eJ@ [dkyHk;=um;u yif; ay;wJh ukr`%D[m EdkifiHwum pnf;rsOf;awG/ ukvor*~ uef@
yufowœKwGif; jzpfygw,f? tck tJ'DrSm ¶k&Sm;eJ@aygif;+yD; ,la& owfcsufawGudk vHk;0azmufzsufwmjzpfwJhtwGuf arSmifcdk
eD,rf t}uD;tus,fwl;zdk@ vufawG@vkyfaeyg+yD? a&&SnfrSm a&mif;olawGudk EdkifiHwumu azmfxkwfta&;,l&rSm jzpf
awmh yif;yuf[m ,la&eD,rfowœK¶dkif;ajr}uD;udk oef@pifwJh ovdk ra&mif;&ao;&ifvnf; ra&mif;Edkifatmif ydwfyif
t"duae&m jzpfvmygvdrfhr,f? wm;jrpf&rSm jzpfygw,f? ajrmufudk&D;,m;u oabFm Arm
*l*,ftwfof (Google Earth) uae=unfhwJhtcg jynfoGm;rSmudk awmufav#mufapmifh=unfhaewJhtwGuf
oydwfusOf;bufrSm xl;jcm;wJh taqmuftOD rawG@&ygbl;? udk&D;,m;oabFm/ ArmoabFmawG roHk;bJ tdENd,/ b*Fvm;
ar+rdKŒbufrSmawmh xl;jcm;wJh taqmuftOD awG@ae&yg+yD? a'h&Sfvdk ydkufqH&+yD;a&mqdkwJh wwd,EdkifiHwck&JŒ oabFmawG
ar+rdKŒta&SŒbuf (10) rdkiftuGm aemifvkdifem;rSm wnf eJ@vnf; o,fr,fh tvm;tvm &Sdaeygw,f?
39
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
tE W&m,f}uD;vSwJh EsLuvD;,m; "mwfaygif;zdk tdENd,/ ygupPwefwdk@awmif tckxd 'Hk;ysHenf;ynmudk aumif;
udkawmh vlaexlxyfwJh ar+rdKŒrSmjzpfap/ ausmufqnfrSm aumif;rydkifEdkifao;ygbl;? c%c% prf;oyfae&qJ/ tvGJvGJ
jzpfap/ =uyfajy;aejynfawmfrSmjzpfap aqmufr,frxifyg? tacsmfacsmf jzpfaeqJ jzpfygw,f? tEkjrLvufeufrvkyf
t%kjrLAHk;udk vHk;csif;t"dy`m,f twdtustwdkif; literally ao;wJh tifrwef wdk;wufzGH@+zdK;wJh *syefEdkifiHawmif 'Hk;ysHenf;
zifcGxkdifaeavmufatmif rdkufrJ&ifvnf; tkyfcsKyfa&;pGrf; ynmrSm edrfhaeqJjzpfygw,f?
&nf nHhzsif;usvSwJh etzawG jrefjref urBmajray:u aysmuf vufeufaps;uGufrSma&mif;wJh 'Hk;ysHawGu wma0;
oGm;zdk@ vG,foGm;ygvdrfhr,f? vnf;r&/ t%kjrLxdyfzl; wyfqifEkdifavmufatmifvnf;
rauG;wdkif; yGifhjzL+rdKŒe,frSm aqmufaewJh puf¶Hku tqifhrjrifhovdk ypfrSwfwdusr_ydkif;rSmvnf; raumif;olxdyf
awmh ¶k&Sm;u 0,fwJh (tdkifattD;at tppfaq;cHr,fh) aumif;olxdyfoabmyJ&Sdygw,f? 'ga=umifh etz[m tJ'D'Hk;
t%kjrL"mwfaygif;zdk xm;zdk@vdk@ ,lq&ygw,f? tckxdawmh ysHawGudk 0,f/ okawoevkyf+yD; wma0;ypf'Hk;ysHjzpfatmif
¶k&Sm;u Armjynfudk ydk@vdkufwJhowif; r=um;&ao;ygbl;? izJ tqifhjrêifhzdk@ vkyf&ygr,f? 'DtwGuf rauG;wdkif; txufrif;
+rdKŒe,fxJu uyp (14) puf¶Hkuawmh ajrmufudk&D;,m;u vSrSm&SdwJh uyp (10) puf¶HkeJ@ awmifwGif;}uD;+rdKŒe,f +rdKŒopf
0,fr,fh (tdkifattD;at todrcHwJh) t%kjrL"mwf aygif; em;u uyp (15) puf¶HkrSm ajrmufudk&D;,m;tultnDeJ@
zdkxm;zdk@ jzpfEdkifygw,f? izJajrmufbuf apwkwœ&mrSmawmh }udK;pm;aeygw,f?
t%kjrLAHk;udk 'Hk;usnfxdyfzl;tjzpf xkwfvkyfzdk@ uyp (20) 'gayr,fh tm;vHk;od=uwJhtwdkif; etzvdk t&nf
puf¶kHwnfaqmufaeygw,f? 'gawGudkvnf; Google Eart tcsif;rsKd;eJ@qdk&if t%kjrLyJjzpfjzpf/ wma0;ypf'Hk;ysHyJjzpfjzpf
rSm rawG@ao;ygbl;? yGifhjzL/ izJ/ apwkwœ&m e,fcsif;pyf csmEdkbdkifvfxufydkqdk;r,fh tvm;tvm “a&SŒ 4/ aemuf 6/
aewJhtwGuf 'Dpuf¶HkawG[m wqufwpyfwnf;vnf; jzpf igyg 11 a,muf ” jzpf z d k @ tvm;tvmyJ r sm;ygw,f ?
Edkifovdk yHkrSm;¶dkufzdk@vnf; jzpfEdkifygw,f? (Google Eart)rSm EsLuvD;,m; rjzpfbJ (t) El uvD;,m;yJ jzpfoGm;ygvdrfhr,f?
+rdKif/ izJ/ apwkwœ&m/ yGifhjzL/ +rdKŒopf e,fajrawGudk ar+rdKŒ
vdk tao;pdwfjywJhtcg ajy;rvGwf awG@EdkifrSmyg?)
etz[m EsLuvD;,m;eJ@ qufpyfywfoufwJh puf
*gr%d
¶HkawG/ taqmuftODawG tm;vHk;udkvnf; ajratmufrSm pmrsufESm 46rS
rvkyfEdkifao;yg? vuf&Sd Orifvd_ifacgif;awG[m trdef@ay;uGyf cs+yvd k u f o vd k r sd K ;+zpf a eygvd r f h r ,f ? usaewd k @ }ud K uf
uJa&;pcef;awG Command post / cdkv_H&mpcef;awG Bomb onf + zpf a p/ r}ud K uf o nf + zpf a p/ w&k w f + ynf eJ @ ywf
Shelter eJ@ omref cJ,rf; &duQmaxmufpcef;awG Logistic oufae &rSmuawmhtrSefygyJ?
depot yJjzpf+yD; ('Hk;ysHawG xm;EkdifwJh) t}uD;pm; ajratmuf 'Duae@ Arm+ynftwGif;rSm w&kwf+ynfuvmwJh
odkavSmif¶HkeJ@ ajratmufxkwfvkyfa&;XmeawG raqmuf& NGOs b,fESpfck&dSaeygovJ? olwdk@&JŒuGef,ufawG ub,f
ao;yg? r=umcifumvtwGif; aqmufvm Edkifp&mvnf; vdv k ?J edik if w
H umedik if t
H oD;oD;uyg0ifywfoufaewJh pD;yGm;
&Sdaeygw,f? a&;vk y f i ef ; awG b ,f o l a wG e J @ quf E G , f a eygovJ ? yx
etzrSm t%kjrLAHk;wif+yD; befaumufeJ@ 'gumudk 0D 0 if E d k i f i H a &;ud k A sL[mususcsnf ; uyf r _ q d k w mbmvJ ?
AHk;oGm;}uJEdkifr,fh (&efolypfcswm rcH&Edkifr,fh) acwfrD ppftpd;k &&JŒacgi;f rmr_/ t+rifrus,rf /_ +ynfot l ay: tmCm
ppfav,mOf r&Sdyg? udk;uef@+idrf;tzGJ@eJ@ wif;rmr_jzpf+yD;aemuf w}uD;rm;r_/ wdkif;+ynf[mepfemaecJh&w,f? olrsm;EdkifiH
F-7 av,mOf a wG u d k cgwd k i f ; yH k r S e f a vh u sif h ysH o ef ; r_ x uf awGqDu }oZmv$rf;rdk;r_udkcHzdk@udk,fudk,f wdkifzdwfac: aeo
tiftm;ESpfqwdk;/ ysHoef;csdefESpfqwdk; ysHoef;tiftm;jycdkif; vdkrsdK;+zpfaecJh&w,f?
wJhtcg ppfav,mOfwpD; &$HŒAGufxJ acgif;pdkufoGm;vdk@ usefwJh ta&;awmfyHk ESpfq,fhwESpf}umcJh+yDwJh?
av,mOfrª;awG b,folrS w¶kwfav,mOf rarmif;&JawmhbJ rdwfaqG/ a&$a&mifawmufycJhwJhae@&ufawG t
cGifhrJhysufuGuf jzpfukef=uygw,f? 'Dvdk'dwfukefaewJh w¶kwf a}umif;/ trsm;}uD;tcsed u f ek cf +H yD;a+ymraeapcsib f ;l ? rvGwf
vkyf ppfav,mOf ta[mif;tpkwfawG/ 'dwfukefcgeD; ¶k&Sm; vyf a o;wJ h ud k , f h b 0awG u d k o m b,f v d k a e&m+yef c s
ppfav,mOfawGuvnf; AHk;}uJav,mOf r[kwfvdk@ t%k }urvJ? usaemfwdk@tygt0ifvlwdkif;pOf;pm;zdk@vdkwmaygh?
jrLvufeufudk toHk;cscsif&if wma0;ypf'Hk;ysH &Sdzdk@vdkygw,f?
t%kjrLvufeuf ydkifqdkifxm;+yD;jzpfwJh ajrmufudk&D;,m;/ atmifrdk;0if;
40
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

ta&mifawmfveS af &;rsm;
t=uyftwnf;rsm;ESifh usaemfwdk@&JŒawG;+rifyHkrsm ,uf+ynfaxmifpkvufatmufu edkifiHawGudk tar&duef
2006ckESpf {+yDv (26) &ufae@wHk;u w&kwf+ynf +ynfaxmifpk&JŒv$rf;rdk;r_ atmufrSmodrf; oGif;rJhenf;AsL[m
ol@ae@pOfowif;pmrSmygwJhaqmif;yg;av; wckudkn$ef;&if; t xJuwck+zpfw,f?tJh'DEdkifiHawGrSm&dSwhJobm0"gwfaiG@ eJ@
a&;awmf y H k a wG r S m }uH K awG @ }u&rJ h t wm;tqD ; awG / wd r f ; pGrf;tifawGudk xdef; csKyfr,f? +yD;&ifthJ'DEdkifiHawGudk ta+cpdkuf
apmif ; r_ a wG u d k a qG ; aEG ; }unf h c sif y gw,f ? owif ; pmrS m pcef; t+zpf toHk;cs+yD;/ w&kwf+ynfudk xdef;csKyfrJhAsL[mudk
ygwJhaqmif;yg;&JŒacgif;pOfudk “tar&duef'Drdkua&pDavm/ a&;qG J r ,f qd k wm+zpf w ,f ? 'ga}umif h &k & S m ;awG u
tar&d u ef a wG & J Œ ZG w f w &G w f w d k ; r_ a wG a vm” vd k @ trnf w&k w f + ynf u d k ol @ wd k @ qd k A D , uf + ynf a xmif p k } uH K awG @ cJ h
ay;xm;w,f ? aqmif ; yg;&J Œ t"d u OD ; wnf c suf u tm&S &ovdkrsdK;r}uHKawG@zdk@owday; aecJhw,f” vdk@ oHk;oyf+ycJh
tv,fydkif; um*spfpwefEdkifiH eJ@wcgwHk;uqdkAD,uf jynf bl;w,f?
axmifpk tzGJ@0ifEdkifiHawG+zpfwJh ,lu&def; eJ@ a*smf*sD ,m EdkifiH 2005 ckepS [f m [lusiaf wmif;twGut f vkyf &_yq f ;kH
awGqD uta&mifawmfvSefa&;awGudk oHk;oyfxm;+yD; tck ESpfvdk@qdk&r,f? olu yDuif;wuUodkvf/ qif [GmwuUodkvfeJ@
vdkaumufcsufcsxm;cJhw,f? &Sef[dkif;wuUodkvf tygt0ifw&kwf +ynfxJu vlr_aA'
“tar&duefawG&JŒ&nfrSef;csufu tJh'DEdkifiHawGrSm ody`Hynm&yfqdkif &mynm&SiftoD;oD; awGudkzdwfac:+yD;
tar&duef'Drdkua&pD udk wifoGif;zdk@r[kwfygbl;? &k&Sm; ta&mif a wmf v S e f a &; awG u d k w ck q D a vh vmcd k i f ; w,f ?
udkxdef;csKyfzdk@twGufyg” whJ? [lusifawmif;u [dkuf'a&mvpftif*sif eD,mbG@J e@J +yD;cJhovdk/
wu,fawmh w&kwf+ynf&J@vuf&dSorRw “[lusif uGef+rLepfvli,ftzGJ@csKyfrSm wm0ef xrf;aqmifuwnf;u
awmif;” rSmrwnf+idrfr_awGudkb,fvdkwef+yefacsr_ef;& r,f ol[m taemuftkyfpk&JŒ EdkifiHa&;udk avhvmu|rf;usifol t
qdkwJhtawGŒt}uHKawGaumif;aumif;&dSaecJhw,f? 1978 ck +zpfvlodrsm;cJhw,f?
“'Drdkua&pDeH&HwHwdkif;v_yf&Sm;r_” rSmwHk;u ol[m uGef+rLepf tif*sifeD,mawG&JŒxHk;pHtwdkif; &v'fudk &Sif;&Sif;
ygwDuaoao csmcsmavhusifhay; xm;wJhvli,fawGudk wef vif;vif;odcsifw,f? t+refqHk;taumif txnfaz: csif
+yefqEN+yyGJawG+yKvkyfzdk@pDrHuGyfuJcJhw,f? 1980 umvawG w,f?tcsuftvuf (Data) awGudkxnfh}unfhr,f? wck
wH k ; uol [ m/ uG e f + rLepf y gwD v l i ,f t zG J @ csKyf & J Π'g&d k u f csif;pDpOf;pm;}unfhr,f? Oyrm- vGwfa+rmufr_tdrf ( Free-
wmwa,muf+zpfcJhovdk/ wdef@a&Smifzdef&JŒorD;“'efeef;” eJ@ dom House ) qdkwm 1940 umv a+rmuftwœ vefwdwf
twef;az:oli,fcsif;+zpfcJhwma}umifhvnf; ol@wGuf tem oabmwlnDr_tzGJ@ ( NATO) eJ@t+ydKifay:vmwJh tzGJ@+zpf
*wftcGifhta&;awGyGifhcJh&w,f? r,f? yxrqHk;OuUX [m pDtdkifatt}uD; tuJ a[mif;+zpf
ol orRw+zpfvm+yD; (2) ESpft}um/ 2005 ckESpfrSm w,f? a*smhqdk;a&mhpfazmifa';&Sif; &JŒaemufcH ordkif;/ b,fvdk
oleJ@&k&Sm;orRw ylwif wdk@&JŒawG@qHkaqG;aEG;yGJwck&dScJhw,f? paumvm;&SpfawGay;ovJ? pwJhtcsuf tvufawGudk
&k&Sm;EdkifiH&JŒacgif;aqmifu [lusifawmif;udk a'oqdkif &mvHk xnfhoGif;+yD;/ (output) udkolwdk@ vdkcsifwJht&mrSm tqHk;
+cHKa&; udkb,fvdkwkH@+yefrvJqdkwJht}uH+yKcsufawGudk owd owfzdk@twGuf }um; xJrSmvkyf aqmif&rJh tcsufawGudk
ay;aqG;aEG;cJhw,f? 'DawG@qkHaqG;aEG;yGJeJ@ywfouf+yD;yDuif; wck+cif;csa&;cdkifw,f? nDr#+cif; awGudk !Sdcs}unhfw,f?
+rdKŒu +ynfolŒwuUodkvfrSmoif}um;cJhwJh tar&duefEdkifiH b,fbufrSm bmawGxnfh&if/ nmbufrSmbm
om; ygarmuQ Russell Leigh Moses u “ armfpudk[mw awGxGufvmr vJqdkwJhpOf;pm;csufawGudk &ufawmfawmf
&kwfawG&JŒpOf;pm;awG;ac:r_tay:v$rf;rdk;xm;EdkifcJhw,f? }umvkyfcJhw,fvdk@qdkw,f?
ylwif&JŒ&_+rifyHku/ ta&mifawmfvSefa&;awG[m ,Qif qdkAD aqG;aEG;yGJrSm tm;vHk;eD;yg;wlnDwJhaumuf csuf
41
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
wck&dSw,f? tJh'guawmh ta&mifawmfvSefa&;awG +zpfay: cJ h w ,f ? 'gawG u swck r S x k w f r a+ymyJ e J @ bmvd k @ ta&mif
zd k @ twG u f & ,f / toG i f u l ; a+ymif ; a&;umvawG r S m ed k i f i H awmf v S e f a &; wck w nf ; ud k o mOD ; wnf a +ymae&wmvJ ?
a&;tpD t pOf a wG u d k q if h u l ; zd k @ twG u f / ta&;ygqH k ; tcef ; wu,f q d k u saemf w d k @ &J ΠtawG ; tac:vk y f y H k u d k i f y H k a wG [ m
u¾m rSmyg0ifaewJht&mwck uawmhtpdk;&r[kwfaom tar &duef+ynfaxmifpku axmufyHhay;aew,f qdkwJh
tzGJŒtpnf;awG ( NGOs) &JŒyg0ifrJhae&m/ +rdKŒ+yvl@tzGJ@ ta&mifawmfvSefa&;awGxuf/ a*:Amacsmh&JŒ yGifhvif;r_
tpnf ; awG ( Civil Society ) &J Œ tcef ; u¾qd k w mawG (y,f&DpwGdKufum) eJ@ydk+yD;eD;pyfr,fvdk@ bma}umifhrawG;
yJ+zpfw,f? 'DvdktzGJ@awGudkomuGef+rLepfygwDu xdk;azmuf }uwmvJ?
v$rf; rdk;Edkif+yDqdk&if æ aemuf'kwd,wckuawmh/ 1988 ta&;awmfyHk
aemuf æ odwfr}umcifrSmyJ/ tkbufupfpwef/ umvrSm/ Armppftpdk;&u Arm+ynfuGef+rLepfyg wD&JŒ EdkifiH
bJvfvl; &yfpf/ um*spfpwef/ ,lu&def;/ a*smf*sD,mEdkifiHawGqD/ awmf t m%mod r f ; yd k u f a &;v_ y f & S m ;r_ r sm;/ +ynf y tm;ud k ;
w &kwf+ynf e,fy,ftoD;oD;uynm&SifawGudk axmuf ykqdef&dk;rsm;qdkwJh teDeJ@tpdrf;pmtkyfESpftkyf xkwfa0+yD;
vSrf; a&;awGeJ@ tzGJ@awGzGJ@apv$wfcJhw,f? EdkifiHa&;ta+ymif; ta&;awmfyHk}uD;wckvHk;udkpGyfpGJvkyf}uHcJhw,f? uGef+rLepf
tvJawG/ tpdk;&r[kwfwJhtzGJ@tpnf; awG&JŒyg0if aewJh awGuv kd nf;owfaewJt h pd;k &udb
k mvd@k w&kwu f eG +f rLepfygwu D
ae&mawGudkaoaocsmcsmavhvmcdkfif;+yD;/ w&kwf+ynfrSm vufqGJE_wfqufayGŒzufae&wmvJ;? cifAsm;wdk@a+ymawmh
vGwfvyfwJhtzGJ@tpnf;awGudk v$rf;rdk;EdkifrJh uGef,ufudk p uG e f + rLepf y gwD a wG [ mnD a emif y gwD a wG q d k / 'ga}umif h
wifwnfaqmufawmhw,f? w&kwf+ynfEdkifiH+cm;a&;&m0ef ta&mifawmfvSefa&;awG&JŒ*,ufawGqdkwm[m/ }uHzef
}uD;Xme vufatmufrSm txl;,lepfwckudkzGJ@pnf;cJh w,f? qifa+cay;aewJhta}umif;t&mwckvdk+zpfraebl;vm;”vdk@
“EdkifiH&yf+cm; tpdk;&r[kwfaom tzGJ@tpnf;rsm; pDrHuGyf uef@vef@+zwfwif+yD;ar;}unfhrdw,f?
uJa&;&Hk;” ( Foreign NGOs Management Office) qdkwm w&kwfygarmuQu +yHK;w,f? “trSefyJ? qifa+cawG
+zpfw,f? NGO awG&ŒJ v_y&f mS ;r_awGukd tqufr+ywf avhvm vdk@pGyfpGJvdk@&Edkifwmaygh?wu,fawmh w&kwf+ynfr}uD; 'Du
cJhw,f? wu,fawmh tpdk;&w&yfu EdkifiHawmf wnf+idrfa&; ae@&ifqdkifae&wJhar;cGef;u ppfat;wdkufyGJtwGif; +zpfcJhwJh
twGufvkyfudkifaewm awGutqef;awmh r[kwfbl;? ol@ uGef+rLepf0g'geJ@t&if;&Sif0g' +y\em +iif;ckefr_ r[kwfbl;?
rSmu vkyfydkifcGifh&dSw,f? aiG&dSw,f? tcsdef &dSw,f? tm%m tar&duef'Drdkua&pDudka}umufwmxuf w&kwf +ynfol
wnf + rJ z d k @ twG u f ' gyJ v k y f a e&wmrd k @ vm;? w&k w f + ynf u awG u d k b ,f v d k x rif ; au|;rvJ ? b,f v d k c srf o m atmif
vk y f e nf ; vk y f [ ef a wG u d k / Armtpd k ; &u vuf q if h u rf ; & vkyfrvJ?a'oqdkif&me,fa+rudkb,fvdkv$rf;rdk;rvJ? qdkwJh
cJhw,f? 'geJ@ywfouf+yD; w&kwfynm&SifawG yg0ifwJhaqG; t&mawGut"duawG+zpfw,f? tJh'Dar;cGef;awG udkta+z
aEG;yGJwckrSmwHk;u æ &SmwJhtcg rdwfaqGa[mif;awGudkvnf; OayuQm +yK}u &rSm
“ta&mifawmfvSefa&;awG[m/ tar&duef+ynf trSefyJ? tJh'gudku 'Duae@acwf&JŒ "rR'dXmefuswJh EdkifiHa&;
axmifpk&JŒ}udK;udkifv_@Haqmfr_vdk@pGyfpGJa+ymaew,fqdkaewJh ( Real Politics) +zpfw,f?” wJh
w&kwfeJ@&k&Sm;awG&JŒt+rifudk usaemfar;cGef; wckar;}unfh oHr%duGif;qufrsm; &JŒ ordkif;
csifygw,f? usaemfwdk@ 1988 ta&;awmfyHk eJ@ 1990 +ynfol
vl x k u qH k ; +zwf a y;vd k u f w J h a &G ; aumuf y G J & v'f q d k w m/ Real Politics wJh? 'DEdkifiHa&;tawG;tac:udk *&d+rdKŒ
ta&mif a wmf v S e f a &;awG + zpf w J h / bl ' d k Z mawmf v S e f a &;( +yEdkifiHawGay:aeuwnf;u atoif+rdK@om;awGeJ@ pygwef
qm;AD;,m;v_yf&Sm;r_/ 2000ckESpf)/ ESif;qDa&mifawmfvSefa&;/ ppf o nf a wmf a wG } um;rS m wd w d u susaqG ; aEG ; +yD ; om;?
( a*smf*sD,m/ 2003)/ vdarRmfa&mifawmfvSefa&;( ,lu&def;/ EdkifiHudkOD;aqmifcJholawGwdkif;[m vuf&dS}uHKawG@ae&wJh
2004)/ um*spfpwef ( 2005) xufapmygw,f? 1986 rSm/ EdkifiHa&;a&pD;a}umif;udkvufawG@usus&ifqdkifavh&dSw,f?
a*:AmacsmhAf &JΠyGifhvif;r_ ( Perestroika) tawG;tac:[m w&m;+cif;/ rw&m;+cif;qdkwJh pdwf"gwfydkif;qdkif&m wdkif;
qdkAD,ufuGef+rLepfygwD &JŒ (27) }udrfa+rmufygwDuGef*,uf wmr_awGxuf/ tkyfcsKyfolawG[m “a+racG;vdkvnf;aumuf
rSmpwifcJhw,f? a*:AmacsmhAf&JŒtawG;tac:&dkufcyfr_[m uspfwwf&r,f? +caoFhvdkvJtoJ&J&r,f” qdkwJhtawG;
wD,ifrif&if+yifausmif;om;v_y&f mS ;r_xrJ mS vnf;awG@Eikd w f ,f? tac:udkpwifwnfaqmufvmcJhw,f? b,fvdkyJ+zpf+zpf
a*:Amacsmhudk,fwdkif ta&SŒ*smr%Dudkc&D;xGufwJhtcg ta&SŒ ,sxmblwuswJh Real Politics udkavhvm }unfhapcsif
*smrefom;awGu, kd }hf urRmudu k ,
kd b
hf momzefw;D }uzd@k t}uHay; ygw,f?
42
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
1988 ta&;awmfyHkuae+yD; 'Duae@txd (21) pDtiftm;pk awGvnf; taota}uacsr_ef;cHvdkuf&w,f?
ES p f + zwf o ef ; cJ h & wJ h Arm+ynf ' D r d k u a&pD a &;v_ y f & S m ;r_ u d k (1) bma}umifh ,l*sDv_yf&Sm;r_tpkvdkuft+yHKvdkuftzrf;cH
oHr%duGif;quf (3) quft+zpf+rif}unfhygw,f? vdkuf&wmvJ?
yxruGif;quf[m - 1988 ta&;awmfyHkumv rS 1990 (2) rw&m;wJhtrdef@tm%m[lor#wm0eft&zDqef}u
txd udkqdkvdkygw,f? qdkwJh tm%mzDqefa&;+yD;wJhaemuf wnf&dSoGm;wJh 'Drdk ua&
'kwd,uGif;qufuawmh- 1991 Edkb,f+idrf;csrf;a&; qk pD a &;v_ y f & S m ;r_ & J Πtm;aumif ; r_ u b,f t xd
axmufcq H EN+yyGrJ o S nf- 1996 ausmif;om;v_y&f mS ;r_/ 1998 usef&dScJhygovJ?
awGyg0ifw,f? ('DuiG ;f qufxrJ mS 1999 v_y&f mS ;r_e@J EpS u f mv (3) +ynfwGif;rSmvufeufudkifawmfvSefa&;udkvkyfzdk@}udK;pm;
wcsdKŒuvnf; yHko¾efenf;enf;uGJ+yD;yg0ifaew,f?) aewJ h ol a wG b ma }umif h v uf e uf u d k i f v _ y f & S m ;r_ u d k
wwd,uGif;qufuawmh- 2007 ckESpf&[ef;oHCm awmf ausmcdik ;f oGm;wmvJ?( txl;o+zift h xufArm+ynfraS usmif;
rsm;OD;aqmif v_yf&Sm;wJha&$0g a&mifawmfvSefa&;rwdkifcif (3) om;rsm;)
ESpf eJ@ a&$0ga&mifawmfvSefa&;t+yD;umvuae æ ,ae@ (4) olykefawGudkar#mfaewJh+ynfolvlxk bmawG&cJhygovJ?
xdv_yf&Sm;aewJhyHk&dyfawG+zpfw,f? ar;cGef;awGudk aqG;aEG;}unfhapcsifygw,f?
'DuGif;quf (3) qufudkavhvmwJhtcg/ usaemfwdk@
'Drdkua&pDa&;v_yf&Sm;olawG}um;u vlxkv_yf &Sm;r_tay: oHr%duGif;quf-2 ( 1991 Edkb,f+idrf;csrf;a&;qk
csnf;uyfyHkcsnf;uyfenf;awG/ vkyfenf;udkifenf;awG[m axmufcH qEN+yyGJ rS 1996/ 1998/ v_yf&Sm;r_rsm;)
tkyfpk(3) pk }um;rSmxifxif&Sm;&Sm;uGJvmcJhwmudkawG@&r,f? a':atmifqef;pk}unf udk Edkb,f+idrf;csrf;a&;qk ay;
tJh'DtkyfpkawGu( tyfvdkufwJhtcg/ &efukef/ rEœav;eJ@e,fwuUodkvf wcsdK@rSm
(u) Arm +ynf&JŒa+ray:v_yf&Sm;r_udkcyfapmapm qEN+yyGJawGay:vmcJhw,f? 'gayrJh wuUodkvfawGudk csuf+cif;
ausmcdkif; oGm;+yD;/ rdrd&JŒ,Hk}unfr_udkyHko¾efwrsdK;eJ@ tdyfruf
ydwfypfvdkufw,f? EdkifiHwumbufudk tm&Hk vSnfhvdkuf}u
udkaz: ,lzdk@}udK;pm;cJholawG/ ayrJh/ v_yf&Sm;r_awmfawmfrsm;rsm;[m +ynfy eJ@qufpyfr_
(vufeufuikd af wmfveS af &;tkypf ak wGt"duyg0ifygw,f?)
uif;oavmufeD;yg;+zpfcJhw,f? +ynfwGif; rSm&dSwJh'Drdkua&pD
(c) tusOf;axmifawGxJrSmaxmif'%fESpf&SnfuscJh tiftm;pkawG ol@enf;ol@[efeJ@ tzGJ@ tpnf;av;awGudk
&olawG/ pH e pf w us+yef v nf z G J @ vmcJ h } uw,f ? 1996 ausmif ; om;
(*)ykef;cdk0&rf;a+y;b0awGuae/ ausmif;om;wdkufyJG
v_yf&Sm;r_udk ynma&;pHepftay: rausreyf+zpfaecJh}uwJh
qD udkeD;eD;uyfuyfae+yD;yg0ifaecJhwJholawG/ qdkwmyJ+zpf ausmif;om;xku OD;aqmif cJh}uw,f?
w,f?( 'DtkyfpkrSm ,l*sDvkyfief;vkyfaeolawGeJ@ a+ray:wdkufyGJ xdkumvrSm-rnfonfha+ratmifv_yf&Sm;r_ tzGJ@
udkwu,fyg 0ifOD;aqmifaeolawG &JŒ+cm;em;r_uvnf;&dS tpnf;awG&JŒ OD;aqmifv_HŒaqmfr_ryg0ifcJhyg?
aeygao;w,f) t+cm;wbufrSmawmh ar;cGef;awG&dSaeygw,f?
'DvdkawG;ac:,lqr_uGJ+ym;csufawG[m/ udkrif;udk (1) 1990 umvawGrSm a+ray:udk+yefa&mufvmcJh
Edkif/ udkrif;aZ,s/ wdk@OD;aqmifv_yf&Sm;cJhwJh t+zLa&mif v_yf
}uwJh qcHkwif&drf; wdk@vdk ucsif'Drdku&ufwpftkyfpkawG/
&Sm;r_u p+yD; a&$0ga&mifawmfvSefa&;umvawGrSm odod udk;uef@/ 0 wdkif;&if;om;vufeufudkifwyfzGJ@awG&JΠt"du
omomowdxm; rdvmw,f? EdkifiHa&;v_yf&Sm;wJh yHko¾ef OD ; wnf c suf u bmvJ ? pD ; yG m ;a&;xd k ; ppf qd k w J h t ,l t q
uvnf;wdwdususa+ymif;oGm;cJhw,f? 1989 umvawG eJ@ ua&mrSefuefyg&JŒvm;? ( e,f+cm;apmifhwyf +zpfoGm;wJhqckef
Ed_if;,SOfpOf;pm;aeolawGu'Dvdka+ymif;vJoGm;wJh yHkaqmifcJ wif & d e f ; tk y f p k [ m tJ h ' D a }uG ; a}umf oH u d k t rsm;qH k ;
t}urf;awGudkenf;enf;avmufa+ym}unfhcsifw,f? a+ymcJh}uw,f)
(2) w&kwf+ynfrSmvnf; vlrsdK;pkwpkt+zpf&dSaewJh/ Arm+ynf
oH%duGif;quf-1 ( 1986-1988 ta&;awmfyHk/ rSmvnf;vlrsdK;pkwpkt+zpf&dSaewJh bHkvlrsdK;pk vdkvufeuf
uae 1990 umvtxd) udkifwyfawGeJ@a&&Snfywfoufr_rSm b,fvdkpOf;pm;}urvJ?
Arm+ynfuGef+rLepfygwD/ rqvygwD0ifa[mif;awG/ ol w d k @ ua&m usaemf w d k @ Armvl r sd K ;pk a wG t ay:b,f v d k
eJ@ usefwJh 0g&ifhEdkifiHa&;orm;awG&JŒa+ratmuf v_yf&Sm;r_ oabmxm;r,fxifygovJ? (rEœav;+rdKŒol+rdKŒ om;rsm;udk
awGtm; aumif;wJhumvwck+zpfw,f? 'gayrJh 'Drdkua& ar;}unfhvdkufyg)
43
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
(3) pD ; yG m ;a&;arS m if c d k * d k % f ; awG + zpf v mcJ h w J h +rd K ŒawG r S m tm;vHk;u rD'D,mudktoHk;csqufoG,f}uw,f? aemufqHk;
cifAsm;b,fvdkEdkifiHa&;t+rifeJ@pcef;oGm;rvJ? owif ; ud k w if E d k i f a &;[maps;uG u f w ck v d k + zpf v mcJ h w ,f ?
1990 vG e f u mvawG r S m usaemf w d k @ av;av;euf e uf a+ratmufv_yf&Sm;r_&JŒpnf;rsOf;pnf;urf;awG[m usdK;ayguf
awG;aecJh}uygw,f? cJh&w,f? 1988 rwdkifcifuvdkwnfaqmufzdk@tcuftcJawG
&dSaecJh&w,f? t&ifwHk;u au'gawGu vlxkqDudk+zef@usuf
oH r %d u G i f ; quf -3 ( 1999- 2007 v_ y f & S m ;r_ ES i f h pdrfh0ifw,f? tckacwfrSmawmh owif;A[dk udkydk+yD;tm&Hk pdkuf
,ae@umv) w,f? vlxku owif;awGem;axmifae&ayrJh vufawG@rSm
'DuGif;qufudk t"dua&;&ygvdrfhr,f? usaemfwdk@ acgif;aqmifawGeJ@a0;aew,f?
'Duae@&ifqdkifae&wJh +y\emtm;vHk;&JŒA[dku 'DuGif; 1988 ta&;awmfyHkrwdkifcifu ayzl;v$mr*~Zif;
qufrSm EGHepfaew,f? wcsdK@ta}umif;t&mawG tay:rSm wckwnf;uae tm;+yK+yD;EdkifiHa&;aqmif;yg;awGeJ@ pmzwf
udk,fht,ltqudk yGifhyGifhvif;vif; cif;+yoGm;ygr,f? tvdk 0goemygolvli,fawGudkESdL;aqmfcJhw,f? atmif}uD; ( aygif;
rwl&ifvnf;rdwfaqGwdk@oabmaygh? wnf) &JŒ usaemf tnmorm;ygcifAsm;” qdw k ahJ qmif;yg; awG
Arm+ynfta&;udkv_yf&Sm;aeolawG&JŒo¾efawGu udkzwf+yD;aqG;aEG;cJh}uw,f?
wd w d u susa+ymif ; oG m ;wmud k a wG @ &w,f ? txl ; o+zif h 'Duae@acwfrSm owif;rD'D,mawGtrsm;}uD;&dS&JŒeJ@
t+zLa&mifv_yf&Sm;r_umv / 2007 tHk}uGr_ rwdkifcifeJ@aemuf v_HŒaqmfr_awGtrsm;}uD;vkyfaev#ufeJ@/ vlxktHkºur_ bmvdk@
ydkif; umvrSm+zpfw,f? a&$0ga&mifawmfvSefa&;t+yD;rSm EdkifiH r+zpfovJ qdkwJhar;cGef;udkar;}u&ygvdrfhr,f?
wum&JŒaxmufcHr_[m trsm;t+ym;&vmw,f? EdkifiHw wu,fawmh/ 2007 tvGef&JŒvkyfyHkudkifyHkawG[m
umu tultnDawG ydkrdk&&dSvmw,f? ta&mifawmfvSefa&;yHk&dyfawGbufwdrf;apmif;aeoa,mif
azmifa';&Sif;awG/ EdkifiHa&;oDtdk&Dorm;awG/ t xif&w,fvdk@rSwfcsufay;}uavh&dSw,f?wu,fawmh t
}urf;rzufv_yf&Sm;r_tzGJ@tpnf;awGuvnf; olwdk@&JΠokaw a&mif a wmf v S e f a &;awG u tvG e f v S y ygw,f ? oauF
oeawG/ enf;ynmawGudk toHk;+yKapcsif}uw,f?b,fvdk ta&mif a wG u tm;aumif ; w,f ? Oa&myta&S Πyd k i f ; u
yJ+zpf+zpfaus;Zl;wifp&maumif;ygw,f?EdkifiHwumu wwf olwdk@,Ofaus;r_puf0ef;xJrSmawmh tH0if*Gifus+zpfw,f? 'g
Edik o
f avmufun l }D uwmawGuu kd saemfw@kd todtrSw+f yKwef ayrJhta&mifawmfvSefa&;vdk v_yf&Sm;+yifqifr_awG/vkyf}uwJh
bdk;xm;ygw,f?enf;ynmawG&JŒtusdK;oufa&mufr_awGudk tcg tcsdefwdkwdktwGif;rSm tpdk;&,Eœ&m;udk&yfqdkif; +zKwf
usaemfwdk@+iif;vdk@r&ygbl;? xif&Sm;wJhOyrm wckudk a+ym& csEd k i f c J h & if a wmh a umif ; w,f ? tcsd e f } umoG m ;cJ h & if a wmh
&if/ 1988 ta&;awmfyHkt+yD; ausmif;om;wyfrawmf udk tJh'Dvdk+yifqifv_yf&Sm;r_[mb,ftxdawmifhcHEdkifrvJqdkwJh
wnfaxmifvdkufwJhtcg/ ppfaxmufvSrf;a&;awGu ausmif; t&mudkawmhpOf;pm;}u&ygvdrfhr,f? ta&mifawmfvSefa&;eJ@
om;wyfrawmftrSwfwHqdyfygwJhpmawGudk a+ray:ausmif; bmrSrywfoufwJh/1988 ta&;awmfyHk[m Arm+ynfw+ynf
om; v_yf&Sm;r_udkOD;aqmifaewJhausmif; om;awGqD ydk@w,f? vHk;udk&ufaygif; (40) ausmfxdef;odrf;xm;EdkifcJhw,f? 'Dvdk
pma&mufvm+yD;r}umcifrSm/ axmufvSrf;a&;eJ@ ppfwyf }um&Snfr_rsdK; ta&SŒOa&myrSm+zpfcJhwJh awmfvSefa&; awGrSm
a&mufvm+yD;tdrfawGudkar$aESmufzrf;qD;w,f? 'Dt+zpf awG@&rnfrxifyg?
tysufawGudk rEœav;/ rHk&Gm eJ@ txufydkif;a'o awGrSm }uHKcJh
bl;wJholawGod}uw,f? usaemfwdk@rSm wdwf wdwfav;tdrf aps;uGufawGudk+yefa+ym}unfhcsifygw,f
awGudkpGef@cGm}u&w,f? tckawmh ppftm%m ydkifawGtae v_ y f & S m ;r_ } umvmwJ h t cg/ t&S d e f & vmwJ h t cg/
eJ@'grsdK;vkyfvdk@r&Edkifawmhygbl;?a+ray:u'Drdkua&pD a&; vGwfvyfwJh tzGJ@tpnf;i,fawG udkaxmufyHhulnDaewJh
v_yf&Sm;olawGu +ynfytoHv$ifhXmeawG udka+ymifa+ymif tpd k ; &r[k w f aomtzG J @ tpnf ; awG [ mae&ma+ymif ;
wif;wif;qufo, G t f ifwmAsL;w,f?Edik if wH umudt k csed w
f w kd kd pOf;pm;enf;rsdK;awGay: vmEdkifw,f? 'Drdkua&pDtiftm;pk
twGif;tifwmeufpmrsufESmawGuwqifh+zef@ydk@EdkifcJhw,f? awG q D u ae ppf w yf v l w ef ; pm;awG q D u d k a +ymif ; oG m ;
wbuf r S m awmh / qd k ; usd K ;awG u d k u saemf w d k @ &if qd k i f } u& ovdkrsdK;aygh? xif&Sm;wJh Oyrm udk ay;&r,fqdk&if-+ynfy
ygw,f? wuUov kd af wGqD paumfvm;&Spu f rf; vSr;f wJth cgrmS yJ+zpf+zpf/
v_yf&Sm;r_yHkpHawGu owif;pD;qif;r_ ( Inform ati aqG ; aEG ; yG J a wG wuf z d k @ urf ; vS r f ; wJ h tcg wcsd K @tzG J @
on Flow) ay:rS m t"d u +zpf a ew,f ? uG e f , uf awG awGutpdk;&bufuwa,muf/ wuf}uG v_yf&Sm;olawG
44
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
qDuwa,muf-pwJhurf;vSrf; csufrsdK; awG&dSygw,f? +ynf G v d k y gw,f ? 'ga}umif h y &d k y d k q ,f E d k i f i H a &;ud k t +ypf r +rif y g?
wGif;u ausmif;om;acgif; aqmifw a,mufa+ymyHkt& qdk odk@aomf/ y&dkydk q,fwckwnf;}unfh+yD;/ “tckukvor*~
&if“ usaemfwdk@'Drdkua&pDa&;v_yf&Sm; aewJholawGyg&if/ xdkifcHk uae z,fxkwfr,fa+ymvdkuf/ tcktrsdK;om;+yefvnf
tpd k ; &buf u ausmif ; om;awG u aqG ; aEG ; yG J u d k r wuf oif h + rwf a &; urf ; vS r f ; r,f a +ymvd k u f / vk y f a ewmawmh
a&mufEdkifawmhbl;vdk@a+ymw,f/ 'ga}umifhpDpOfay;wJholu raumif;bl;aygh? txufua+ymovdkyJ/ a+ray:rSm vGwfvyf
usaemfwdk@udk rzdwfawmhbl;wJh/usaemfwdk@rSm+ynfwGif;rSm wJhtzGJ@tpnf; awGaxmif}uwJhtcg ppftm%m ydkifawG
vnf;+iif;y,fcH&/ +ynfyudkvnf; +iif;y,fcH&/ }unfhvnf; bufu yHko¾ef wrsdK;v$rf;rdk;xm;wJhtzGJ@awGu ae&mwdkif;
vkyfygtkH;q&mwdk@&,f” vdk@a+ym aecJh&w,fwJh? rSm/ tkyfpD;r_ &roGm;atmif csdefcGifv#mnSd rJh t&mwckudk
tpdk;&r[kwfaomtzGJ@tpnf;wcsdKŒ&JŒ+yKrlyHkawGeJ@ awmhpOf;pm; }u&vdrfhr,f? 'DvdkrSrvkyfEdkifcJhbl;qdk&if/ 2000
ywfouf+yD;+yefa+ymcJhwJht a}umif;t&mav;yg?wu,f umvawG r S m awmuf y cJ h w J h / ta&mif a wmf v S e f a&;awG
awmh tpdk;&r[kwfaomtzGJŒtpnf;awGu ulnDay;xm;wJh 'Duae@ ylwifeJ@ &k&Sm;orRwopf&JŒvufatmufrSm }uHK
aps;uGufukd ppftpdk;&bufuvlawGuvnf; w&kwforRw awG Πae&wJ h t +zpf t ysuf a wG v d k r sd K ;cH p m;}u&ygvd r f h r ,f ?
[lusifawmifvkyfaeovdkrsdK;/ 0ifvkvkyfudkifae}urSm oHo bJ v l ; &yf p f / ,l u &d e f ; / a*smf * sD , ma'oawG r S m yx0D 0 if
,+zpfp&mrvdkygbl;? 'g+zifh owif;pD;qif;r_wckwnf; udkom EdkifiHa&;udkupm;rJha&eHydkufvdkif;awG/ pD;yGm; a&;orm;awG
A[d+k yKaewJv h y_ &f mS ;r_uq
kd ufomG ;}urvm;? 'grrS [kw/f 1988 udkb,folawGcsKyfudkifxm;cJhygovJ? NGOs awGudkb,fol
rwdkifcifu vuf0JtkyfpkawG+yifqifcJh ovdkrsdK;a+ratmuf v$rf;rdk;xm;ygovJ? yx0D0ifEdkifiHa&;qDua&mufvmwJh
v_ y f & S m ;r_ u d k t m;aumif ; atmif wnf a qmuf / ta&mif r[mAsL[mususxdk;ppf[m pum;a+ymaeqJygyJ?
awmfvSefa&;twGif;u tm;aumif;cJh wJh enf;ynm awGeJ@
aygif;pyf qdkwJhenf;awGudkoHk;rvm;? oHk;oifhw,f vdk@xif ed*Hk;
ygw,f? wcsdK@Œvnf;vkyfae}urSm yg?aocsmwm wcku oHr%duGif;quf (3) rSm NGOs awG&JŒta&;ygr_/
awmh/ +ynfwGif;rSm tpdk;&r[kwfaom tzGJ@tpnf; rsm; ( tEœ & m,f r sm;r_ ES p f c k v H k ; ud k a &;+yD ; wJ h a emuf / NGOs
NGOs) u ulnDay;xm;wJhaps;uGufudk tkyf pD;xm; olawG awG e J @ quf p yf a ewJ h yx0D 0 if E d k i f i H a &;ud k a +ym}unf h + yD ;
[m ppftpdk;&bufuydkrsm;ae w,fxifyg&JŒ? tqHk;owfcsifygw,f? yDuif;tdkvHypfyGJrwdkifcifu txJu
Oyrm/ axmif0efxrf;awGu owif;a&mif;pm;& v_yf&Sm;olawGudk tD;ar;uwqifh w&kwf+ynfeJ@ ywfouf
r,fqdkwmudkem;vnfvm}uw,f? tpdk;&bufuvlawG wJhpmawGudkowdxm;xkwfzdk@t}uHay;cJhw,f? usaemfwdk@
uvnf; +ynfyrD'D,mawGudkowif;ydk@aewJh olawGt+zpf +zpf xJrSm/ yx0D0ifEdkifiHa&;udkarhavsmh+yD; w&kwf+ynfukdz,f
vm atmif}udK;yrf;tm;xkwf}ur,f? rD'D,mawGuvnf; xkwfpOf;pm;rJhvlawG&dSaeygw,f? wcsdK@ qdkaqmif;yg;awGa&;
+ynfytwdkuftcH tkyfpkawG&JŒtm;enf;r_/ t&nftcsif; +yD;xkwfa+ym}uw,f? 'g[m tifrwef tEœ&m,frsm;wJh
awGudk od+rifvmwJhtcg/ +ynfwGif;v_yf&Sm;r_udkudk,fhbmom toHawGvdk@yJxifygw,f? vlwa,muf csif;pDtaeeJ@ w&kwf
rl 0 g'a&;qG J o l a wG v d k v k y f u d k i f z d k @ }ud K ;pm;}ur,f ? 'g[m &J ΠEd k i f i H + cm;a&;&mrl 0 g'awG u d k +iif ; qef c g; oD ; rk e f ; wD ;
vnf ; obm0usw,f x if y g&J Œ ? owif ; pD ; qif ; r_ w ck vdk@&ygw,f? (usaemfqdk w&kwf+ynf&JŒvkyf&yfudk zGihfcsa&;+y
wnf ; omtm&H k p d k u f + yD ; tJ h ' D w d k i f ; wmr_ e J @ wd k i f ; wmr,f aewmyJ?udk,fub,f ol@udkrSudk,f pm;r+yKbl; qdk awmh
qdk&ifawmh olwdk@u ae@pOfeJ@tr#Arm+ynf udkqufoG,f vGwfvGwfvyfvyfa&;vdk@&w,f?) 'gayrJh tzGJ@ tpnf;wck
a+ymqd k a ewmrd k @ vm;?wbuf r S m awmh / Ed k i f i H w umrS m udkOD;aqmifaeol[m usaemfhvdka+ymvdk@ r&ygbl;? owdxm;
tvk y f v k y f b l ; wJ h y nmwwf a wG u tcG i f h t a&;ud k + rif +yD;a+ymoifhw,f? a*smf*sD,morRwvdk pdwftavm w}uD;
}uw,f? qif;&JwJhEdkifiHawGrSm tpdk;&r[kwfaom tzGJΠvkyfavh&dSwJhtrltusifhawGa}umifh &k&Sm;awGeJ@ +y\ em&if
tpnf;rsm;eJ@ pD;yGm;&Sma&;qdkwm a&$wGif;wckyJ +zpfae qdkif&/ udk,fh+ynfoleJ@+yef+yD;&ifqdkifae&wJh t+zpf rsdK;udk
cJ h & w,f ? vl & nf v nf w J h y nmwwf a wG u NGOs awG e J @ ra&mufzdk@vdkygw,f? w&kwf+ynfu Arm'Drdkua&pD v_yf&Sm;
tvk y f +zpf v mayrJ h / +ynf o l v l x k u awmh w +znf ; +znf ; r_tay:rSmxm;wJht+yKtrlawGudka0zefvdk@&ygw,f? 'gayrJh
iwfvmr,f? z,fxw k pf Of;pm;&r,fqw kd t
hJ awG;tac:rsKd ; cs+yvm&if awmh
NGOs awGeJ@y&dkydkq,fEdkifiHa&;qdkwm acwfwdkif; w&kwf+ynfupdk;&drfwJh ta&mifawmf vSefa&; awG/ rvkyfcif
rS m &d S ygw,f ? tqef ; r[k w f y gbl ; ? ed k i f i H a &;vk y f & if a iG pmrsufESm 40 odkY
45
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
jrefrmEdkifiHtwGif;jzpfyGm;qJjzpfyGm;cJhaom
ppftpdk;&rSusL;vGefcJhonfhvlom;rqefaomjypfrIBuD;rsm;ESifhpyfvsOf;í
EdkifiHwumjypfrIqdkif&mw&m;½Hk;wifEdkifa&;twGuf
vkyfaqmifaeaomvkyfief;pOftajctaersm;udk&Sif;vif;wifjyjcif;

jrefrmEdik if aH &SUaersm;aumifpD
w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHrS csOf;uyfpOf;pm;csuf qdkvdkonfrSm twdwfumvu tkyfcsKyfoltmPmydkif
,aeY urÇmhvlYtzGJUtpnf;rsm;wGif tmPm&SifpHepfudk rsm;udk,fwdkif yg0ifusL;vGefcJhMuaom vlom;rqefonfh
yHko@meftrsKd;rsKd;jzifh usifhoHk;vsuf&Sdaom vlYtzGJYtpnf; jypfrIBuD;rsm;udk cdkifvHkonfhoufaocHcsufrsm;? oufao
awmfawmfrsm;rsm;onf oufqdkif&mvlYtzGJUtpnf;rsm;t taxmuftxm;rsm;udk toHk;jyKí az:xkwfNyD; tjypfay;
wGif; rSDwif;aexdkifMuaom EdkifiHol^om;rsm; vdkvm;onfh ta&;,ljcif;tm;jzifh epfemqHk;½HI;cJholjynfolrsm;twGuf
vlYtzGJUtpnf; wenf;tm;jzifh 'Drdkua&pDvlYtzGJUtpnf; w&m;rQwrIudk &SmazGaz:xkwfay;oGm;&rnfjzpfonf/
rsm;tjzpfodkY taES;ESifhtjrefqdkovdk ajymif;vJwnfaqmuf odkYrSom tem*wfvlYtzGJUtpnf;opftwGif; Nidrf;csrf;rI?
aeMuNyDjzpfonf/ ,if;uJhodkY ajymif;vJwnfaqmuf&mwGif vGwfvyfrI? w&m;rQwrIESifh zGHUNzdK;wdk;wufrI ponfh
vG,fvG,fESifhajymif;vJwnfaqmufcJhMuonfawmh r[kwf jynf o l r sm;\b0tajccH v d k t yf c suf r sm;ud k & &S d c H p m;
ay/ EdkifMurnf jzpfonf/wcsdefwnf;rSmyif xdkoufqdkif&m
tmPm&Siftpdk;&rsm; tkyfcsKyfcJhpOftcgu ¤if;wdkYudk,f vlYtzGJUtpnf;twGif;ü w&m;Oya'pdk;rdk;a&; tajccHaumif;
wdkif yg0ifusL;vGefcJhMuaom twdwfujzpfysufcJhonfh rsm;udkrsKd;aphcsaz:xkwfwnfaqmuf oGm;&mvnf;a&muf
vlYtcGifhta&;csKd;azgufrIBuD;rsm;udk rnfuJhodkY udkifwG,f rnfjzpf ygonf/
ajz&Sif; Murnfenf;qdkonfh t"dujyóem&yfBuD;udk rvTJ &if q d k i f B uH K awG U &Ed k i f o nf h q d k ; usKd ; rsm;
raoG &ifqkdifBuHKawGUMu&rnfjzpfygonf/ tqdkygjyó txufwGifaz:jycJhonfhtwdkif; vlYtzGJUtpnf;rsm;
em&yfBuD; rsm;udk&ifqdkif&mwGif ,if;tjzpftysufBuD;rsm;udk toGiful;ajymif;pOfumvESifh rul;ajymif;ao;rDumvt
ayhypf ausat;NyD; EdkifiHawmfopfudk pdwfopfudk,fopfjzifh wGif;jzpfyGm;cJhaom BuD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vlYtcGifhta&;
wnfaqmufoGm;Murnfhqdkonfh pOf;pm;csufESifh tjcm; csKd;azgufrIBuD;rsm;wGif t"duyg0ifusL;vGefcJhMuonfh jypfrI
wpfzuf wGif tqdkygBuD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vlYtcGifhta&; usL;vGefolrsm;udk tjypfay;ta&;,ljcif;rsm;rvkyfaqmif
csKd;azguf rIBuD;rsm;udk cdkifvHkonfhoufaocHcsufjzifh cJhMuvsif¤if;? rw&m;usL;vGefcsKd;azgufjcif;cHcJhMu&onfh
az:xkwfNyD; tjypf&Sdolrsm;udk tjypfay;ta&;,ljcif;onf jynfolvlxkrsm;twGuf wpfpHkwpf&m jyefvnfukpm;rIrsm;
tem*wfvlY tzGJUtpnf;twGif; w&m;Oya'pdk;rdk; a&;t ESifh w&m;rQwrIrsm;udk oufqdkif&mvlYtzGJUtpnf;rsm;u
ajccHaumif;rsm; udk az:xkwu f sifo
h ;kH &ma&mufaMumif; ynm &SmazGaz:aqmifay;jcif;r&SdcJhvsif¤if;? BuD;rm;onfh ab;qdk;
&Sifrsm;u axmufjyvmMuonf/ qdkvdk&if;rSm tjypf&Sd usKd;BuD;rsm;pGmudk &ifqdkifBuHKawGU&rnfjzpfonf/
ol r sm;ud k tjypf a y;ta&;,l j cif ; onf tem*wf v l Y ,if;wdkYxJrS t"duqdk;usKd;rSm qHk;½IH;epfemol jynfol
tzGJYtpnf;twGif; w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccHjzpfNyD;? vlxkrsm;twGuf w&m;rQwrIudk &SmazGaz:xkwfay;EdkifrI
wzufrSmvnf; ¤if;wdkY udk,fwdkifyg0ifusL;vGefcJhaom uif;rJhoGm;jcif;yifjzpfNyD; tjcm;wpfzufwGif tkyfcsKyfoltm
BuD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vlYt cGifha&;csKd;azgufrIBuD;rsm;udk Pmydkifrsm;u rdrdwdkY\vkyf&yfrsm;tay: tjypfr&Sd[k,lq
arhypfausat;NyD; tem*wfvlY tzGJUtpnf;opfudk wnf MuNyD; aemufxyfjypfrIBuD;rsm;udk xyfumqufíusL;vGef
aqmufoGm;Murnfqdkvsif qHk;½IH; epfemcJholrsm;\ raus MuOD;rnfjzpfonf/ þodkYjzifh vlYtzGJUtpnf;rsm;twGif;
eyfcsufrsm;? w&m;rQwawmif;qdk csufrsm;ESifhom &ifqdkif rvdkvm;tyfonfh jyóem&yfBuD;rsm; xyfrHay:aygufvm
BuHKawGU&rnfjzpfonf/ um w&m;Oya'pd;k rd;k rItajccHrsm; qdwo f Ok ;f uif;rJo
h mG ; rnfh
txl;ojzifh rdrdwdkYjrefrmEdkifiHvdkrsKd; vlrsKd;? bmom? tajctaeqdk;BuD;rsm;udk &ifqdkifBuHKawGU&rnfjzpf onf/
,Ofaus;rIrwlnDaom vlYtzGJUtpnf;rsm;wGif ydkrdk&ifqdkif
ud k i f w G , f a jz&S i f ; jcif ; qd k i f & menf ; vrf ; rsm;
BuHKawGU&Edkifonf/ tvm;wljyóem&yfrsKd;rsm;udk tmPm
&SifvlYtzGJUtpnf;rS 'Drdkua&pDvlYtzGJUtpnf;odkY toGiful; ,if;jyóem&yfBuD;rsm;tay:wGif udkifwG,fajz&Sif;
ajymif;oGm;cJNh yD;aom awmiftmz&duESihf vufwiftar &du jcif;qdkif&menf;vrf;rsm;pGm&Sdonfhteufu w&m;Oya'pdk;
EdkifiHrsm;wGif avhvmawGU&SdEdkifonf/ rdk;a&;tajccH½IaxmifhrS t"duxm;&Sif;vif;csufay;vdkyg
46
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
onf/ 'Drdkua&pDpHepfudk usifhoHk;vsuf&Sdaom(odkY) usifhoHk; pHkprf;ppfaq;&efESifh jyif;xefpGm usL;vGefcJhol rsm;udk ,if;w
Edkif&ef BudK;yrf;tm;xkwfaeMuaom EdkifiHawmfawmfrsm;rsm; &m;½Hk;BuD;rSaeí tjypfay;ta&;,loGm;&ef 1988-ckESpf?
onf rdrdwdkYvlYtzGJUtpnf;twGif; jzpfyGm;qJ? jzpfyGm;cJhaom ZGefv-17 &ufaeYwGifoabmwlnDrI &&SdcJhMuonf/
BuD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vlYtcGifhta&;csKd;azgufrIBuD;rsm;t ,if;oabmwlnDcsufrsm;t& 2002-ckESpf? Zlvdkif-1
jyif tpdk;&ESifh jynfolrsm;tMum; jzpfyGm;vsuf&Sdaom &ufaeYwGif EdkifiHwumw&m;½Hk;BuD;udk pwiftwnfjyK
taxGaxGjyóem&yfrsm;udkyg w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajccH wnfaxmifcJhonf/ ,if;w&m;½Hk;BuD;udk e,fomvefEdkifiH
rS udkifwG,fajz&Sif;aqmif&GufaeMuNyDjzpfygonf/ om"u ][dwf} The Hague NrdKUwGif yHkrSefxm;&SdNyD; jypfrIBuD;rsm;
tm;jzifh rdrdwdkYjrefrmEdkifiH\ tdrfeD;csif;EdkifiHwpfEdkifiHjzpf jzpfyGm;&mae&m? a'orsm;wGifvnf; oifhavsmfovdk ½Hk;pdkuf
aom xdkif;EdkifiH\ ,aeYEdkifiHa&;tajymif;tvJudk jyKvkyf cGifh&SdaMumif; owfrSwfcJhMuonf/
onfh t"dutpdwftydkif;rSm xdkif;EdkifiH\ vGwfvyfaom tzG J U 0if E d k i f i H r sm;
w&m;pD&ifa&;yifjzpfonfudk rnfolurQ tjiif;yGm;rIwpfpHk
,ckvuf&Sd EdkifiHwumjypfrIqdkif&mw&m;½Hk;BuD;udk
wpf&m rvkyfcJhMuyg/
vufrSwfa&;xdk;twnfjyKNyD;aomEdkifiHpkpkaygif;rSm (108)
qdkvdkonfrSm az:jyygjyóem&yfrsm;udk udkifwG,fajz
EdkifiH&Sd&m tm&SwdkufrS EdkifiHaygif; (14)EdkifiH? tmz&duwdkuf
&Sif;&mwGif vGwfvyfaom jynfwGif;w&m;pD&ifa&;rlrsm;udk
rS EdkifiHaygif; (30)? taemufOa&myrS (25)EdkifiH? ta&SUOa&m
vufudkifjyKí rdrdwdkYoufqdkif&m vlYtzGJUtpnf;twGif;
yrS (16)EdkifiH? vufwiftar&durS EdkifiHaygif; (23)EdkifiH
w&m;rQwrIudk &SmazGusifhoHk;oGm;jcif;yifjzpfonf/ þae
yg0ifcJhNyD;jzpfygonf/
&mwGif axmufjyp&mtcsufwpfck&SdvmEdkifygonf/ tu,f
í ql'efEdkifiHvdkrsKd;? rdrdwdkY\ jrefrmEdkifiHvdkrsKd; jynfwGif; w&m;ol B uD ; rsm;cef Y t yf a &G ; cs,f j cif ;
w&m;pD&ifa&;,EÅ&m;rsm;u w&m;pD&ifa&;udk &SmazGaz: ,if;w&m;½Hk;BuD;wGif w&m;olBuD; (18)OD;udk a&G;cs,f
xkwfay;&eftwGuf rpGrf;aqmifEdkifawmhonfhtcg(odkY) cefYxm;&m trsKd;orD;? trsKd;om; tcsKd;usyg0ifrIudk OD;pm;
tkyfcsKyfa&;tmPmydkifrsm;\ vTrf;rdk;csKyfudkifrIaMumifh ay;a&G;cs,fcefYxm;onf/ w&m;olBuD;rsm;\ trnf
rvGwfvyfawmhonfhtcg tcuftcJ&SdvmEdkifygonf/ xdk pm&if;ESifh ¤if;wdkY\EdkifiHukd,fpm;jyKrI? urÇmh a'oBuD;rsm;
tcuftcJrsm;udk udkifwG,fajz&Sif;oGm;&efESifh oufqdkif&m udk,fpm;jyKrIrSm atmufygtwdkif;jzpfonf/
wdkif;jynfrsm;twGif; pepfwusESifh us,fus,fjyefYjyefY
jzpfyGm;cJhonfh vlom;rqefaom jypfrIBuD;rsm;twGif; yg0if Regional
No. N am e Nationa lity
usL;vGefcJhMuolrsm;udk wdkifwef;ta&;,l tjypfay;Edkif G roup

&eftwGuf EdkifiHwumjypfrIqdkif&m w&m;½Hk;BuD;udk zGJUpnf; 1 . Ju d ge P hilip p e Kir sch Canada W E OG

wnf axmifcJhMuNyD;jzpfygonf/ xdkYaMumifh rdrdwdkY\ ouf (Pr esid ent o f the ICC )
2 . Ju d ge A kua Ku enyehia Ghana A frican States
qdkif&m EdkifiHrsm;twGif;jzpfyGm;cJh? jzpfyGm;aeaom ,if;jypf (Fir st Vice- Pres id ent
3 . Ju d ge R ene Blatim ann Bo livia G RUL C
rI B uD ; rsm; ud k x d k v l Y t zG J U tpnf ; twG i f ; &S d w&m;pD & if (Second Vice-Pres id ent)
4 . Ju d ge G eor ghios M .Pik is Cyp ru s A sian States
a&;,EÅ&m;rsm;rS &SmazGaz:xkwfay;EdkifrI uif;rJhaerI 5 . Ju d ge E lizab eth O di o Benito Cos ta R ica G RUL C
rsm;twGuf EdkifiHwumjypfrIqdkif&m w&m;½Hk;BuD;wGif
wdkifwef;ta&;,ljcif;tm;jzifh epfem qHk;½Hk;cJholjynf olvl
R egional
xkrsm;twGuf w&m;rQwrIudk &SmazGaz:xkwfay;oGm;Ekdif No. N am e Nat iona lity
G roup
awmhrnfjzpfonf/ 6 . Judg e N ava net hem P illa y South A f rica A frican S tates
7 . Judg e S ang -H yun S ong Repu blic of- A sian S tat es
EkdifiHwumjypfrIqdkif&mw&m;½Hk; rdwfquf Kor ea
8 . Judg e H an s- P et er K au l Ge rma ny WE OG
EdkifiHwum jypfrIqdkif&mw&m;½Hk;udk zGJUpnf;wnfaxmif 9 . Judg e M a uro P oliti Ut aly WE OG
1 0 . Judg e E rkki K ou rula
&onfh t"dutajccHtaMumif;t&if;rSm tjynfjynfqidk f &m 1 1 . Judg e F at oumat a -
Finla nd
M ali
WE OG
A fr ica n Sta te s
Nidrf;csrf;a&;ESifh w&m;rQwrIudk w&m;Oya'pdk;rdk;a&;tajc Demv ele D iarra
1 2 . Judg e A nit a U sac ka Lat via E aste rn E urope
cHrS &SmazGomG ;&efEiS hf Edik if wH umvlom;csif;qdik &f m Oya'rsm; 1 3 . Judg e S ir A drian F ulford Un ited Ki ngd om WE OG
tm; jyif;xefpGmcsKd;azgufolrsm;udk w&m;pGJqdkEdkif&ef &nf 1 4 . Judg e S ylvia Ste iner
15. Judg e E kate rina -
Brazil
Bulg aria
G RU LC
E aste rn E urope
&G,fcsufrsm;jzifh 1998-ckESpf? ZGefvESifh ZlvdkifvtwGif;wGif Tre ndaf ilova
16. Judg e D anie l Davi d- Ugan da A fr ica n Sta te s
EdkifiHaygif; (160)rS udk,fpm;vS,frsm; yg0ifwufa&muf Nta nda Nse reko
17. Judg e F umiko Saiga Jap an A sian S tat es
onfhtpnf;ta0;BuD;udk tDwvDEdkifiHa&mrNrdKUwGif usif;y 18. Judg e B run o C ott e France WE OG
cJhMuonf/,if;tpnf;ta0;BuD;u wnfNrJaomEdkifiHwum
jypfrIqdkif&mw&m;½Hk;BuD;wpfckudk zGJUpnf; wnfaxmif&efESifh
vlrsKd;wHk;owfjzwfrI? vlom;jzpfrIudk qefYusifusL;vGef
onfhjypfrI? ppf&mZ0wfrI ponfh &mZ0wf rIcif;BuD;rsm;udk
47
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009
WEOG - Western European and Others Group of jypfrIusL;vGefolrsm;u pepfwusESifhus,f us,fjyefYjyefY
States vkyfaqmifcJhonfudk oufaotaxmuft xm;cdkifvHkpGmESifh
GRULAC - Latin America and Caribbean Group of wifjyEdkif&efvdktyfygonf/ ,if;udpö&yf ESifh pufquf
States oHk;oyfMunfhvsif ,aeYjrefrmEdkifiHtwGif; jzpf yGm;cJh jzpfyGm;
w&m;olBuD;\ t&nftcsif;rsm; qJjzpfaom BuD;rm;qdk;&Gm;vSonfh vlYtcGifh ta&;csKd;
w&m;olBuD;rsm;\ t&nftcsi;f rsm;rSm Edik if w H um vlom; azgufrBI uD;rsm;onf ½d;k ½d;k omref rIcif;BuD;rsm;r[kwb f J Edik if wH
csi;f qdik &f mOya'rsm;? &mZ0wfusix hf ;kH rsm;? trsK;d o rD;ESihf uav; umjypfrIqdkif&mOya'ESifh EkdifiHwum vlom;csif;qdkif&m Oya'
oli,frsm;udk jyif;xefpGm qefYusifcsKd;azguf aom rIcif;BuD; rsm;yg jy|mef;csufrsm;udk jyif;xefpGm csKd;azgufaeMujcif; yif
rsm;ESifhpyfvsOf;í udkifwG,fajz&Sif;&mwGif txl;wvnf jzpfonf/ ,if; rIcif;BuD;rsm;ü etz ppftpdk;&tmPm
uRr;f usiNf yD; tawGUtBuHK&adS om Oya'ynm &Sirf sm;jzpf&rnf[k ydkifrsm;udk,fwdkif yg0ifcJhNyD;pepfwusESifh us,fus,fjyefYjyefY
owfrw S x f m;onf/ usL;vGefcJh aMumif;udkvnf; awGU&onf/ xdkYaMumifh etz ppf
tpd;k & tmPmydik rf sm;tm; ,if;BuD;rm; qd;k &Gm;vSonfh jypfrBI uD;
ppf a q;pD & if E d k i f a omrI c if ; BuD ; rsm;ES i f h w&m;0if u d k i f rsm;twGuf EdkifiHwumjypfrIqdkif&m w&m;½Hk;wGif pGJcsufwif
wG,pf pfaq;pD&ifjcif;/ ta&;,lEikd &f eftwGuf oufaocH csurf sm;pGmjzifh wifjywdik Mf um;
EdkifiHwumjypfrIqdkif&mw&m;olBuD;½Hk;u ppfaq;pD&if Edik &f ef vGepf mG rSta&;BuD; onf/
EdkifaomrIcif;BuD;rsm;rSm EdkifiHwumjypfrIqdkif&mw&m;½Hk;\ jrefrmEdik if t
H wGi;f 2002-ckEpS af emufyikd ;f jzpfymG ;cJah om etz
a&mrjy|mef;Oya' tyd'k -f 5 t&- ppftpd;k &tmPmydik rf sm;ud, k wf ikd f yg0ifusL;vGecf hJ aom qd;k 0g;vS
(1) vlrsKd;wH;k owfjzwfrI onfh jypfrIBuD;rsm;xJrS om"utcsKdUudk xkwfEkwfwifjy&vsif
(2) vlom;jzpfru I q kd efYusiu f sL;vGeaf omjypfrI 2003-ckESpf? ar-30 &ufaeYu jzpfyGm;cJhaom 'DyJ,if;vkyf
(3) ppf&mZ0wfrI wdYk jzpfonf/ BuHowfjzwfrIBuD;? 2007-ckESpfujzpfyGm;cJhonfh oHCmawmf
,if;rIcif;BuD;rsm;jzpfymG ;vsif rnforl qdk wdik Mf um;Edik f aomf rsm;OD;aqmifonfh a&T0ga&mif vlxkvIyf&Sm;rIBuD;? 2008-
vnf; w&m;0ifuikd w f , G pf pfaq;pD&if&mwGirf l enf; vrf;(3)rsK;d ckESpftwGif; jzpfyGm;cJhaom em*pf obm0rkefwdkif;BuD;aMumifh
u cGijhf yKro S m vufcpH Of;pm;NyD; ppfaq;pD&if Edik o f nf/ ,if;uJo h Ykd twd'ku©a&mufcJhMuaom jynfolvlxkrsm;tay: vspfvsL
vufcHpOf;pm;&mwGifvnf; w&m;½Hk; BuD;udk w&m;0if &IcJhjcif;rsm;tjyif e,fpyf a'o&Sd wdkif;&if;om;e,fajr rsm;ü
twnfjyKwnfaxmifcJhonfh 2002-ckESpf? Zlvdkifvaemuf ppftpd;k &\ vufeufuikd pf pfwyfrsm;u a'ocH jynforl sm;tay:
ydik ;f jzpfymG ;onfh rIcif;BuD;rsm;udo k m vufcH pOf;pm;onf/ ¤if; usL;vGefcJhrIrsm; ESifh a':atmifqef; pkMunf? OD;cGefxGef;OD;
enf;vrf;(3)rsKd;tm; Edik if w H umjypfrI qdik &f mw&m;½H;k \ a&mr tygt0if txifu& Ekid if aH &; acgif;aqmifrsm;? 88-ausmif;om;
jy|mef;Oya'tyd'k -f 13t& atmuf ygtwdik ;f owfrw S jf y|mef; acgif;aqmif rsm;? Edik if aH &;wuf<uvIy&f mS ;olrsm;ESihf tusO;f uscH
xm;onf/ EdkifiH a&;tusOf;om;rsm;tm; ESpf&Snfaxmif'PfBuD;rsm;csrSwf
w&m;½Hk;onf yk'fr-5ü az:jyxm;aom jypfrIwpfckck ESifh jcif; ponfwdkYonf EdkifiHwumjypfrIqdkif&m Oya'ygjy|mef;
ywfoufí atmufaz:jyygtajctaersm;ü þOya' \ csufjypfrIBuD;rsm;jzpfaom vlrsKd;wHk;owfjzwfrIESifh qefYusif
jy|mef;csufrsm;ESit hf nD ¤if;\ pD&ifyikd cf iG u hf kd usifoh ;kH rnf/ jzpfrIudk qefYusifusL;vGefaom jypfrIBuD;rsm;udk pHepfwus ESifh
(u)usL;vGefonf[k ,lq&aom jypfrIwpfckudk(odkY) us,fus,fjyefYjyefY usL;vGeaf eMujcif;yifjzpfonf/ ,if;uJo h Ykd
xdx k ufyakd omjypfrrI sm;udk yk'rf -14t& pmcsKy0f if Edik if H jyif;xefpmG csK;d azgufc?hJ csK;d azgufqjJ zpfaom jypfrBI uD;rsm;twGi;f
rsm;rS w&m;pGq J o kd x l oH Ykd vGaJ jymif;ay;onfh tajctae/ qH k ; ½I H ; epf e mol j ynf o l v l x k r sm;twG u f w&m;rQwrI
(c)usL;vGefonf[k ,lq&aom jypfrIwpfckudk(odkY) ud&k mS azGaz:aqmifay;&eftwGuf Edik if w H um Oya'qdik &f m a&mrjy
xdx k ufyakd omjypfrrI sm;udk ukvor*¾\zGYJpnf;yHk tajccH |mef;csuft& jrefrmEdkifiHtwGif; jynf wGif;w&m;pD&if
Oya' tcef;-4 t& trIxrf;aeaom vHNk cHK a&;aumif a&;,EÅ&m;rsm;u rpGrf;aqmifEdkifjcif;ESifh wGefYqkwfaeaom
pDrS w&m;pGq J o kd x l oH Ykd vTaJ jymif; ay;onft h ajctae/ tajctaeudv k nf; a&muf&adS eNyDjzpf onf/ taMumif;rSmjrefrm
(*)þodYk aomjypfrrI sKd;ESiyhf wfoufí w&m;pGq J o kd l yk'rf - Edik if \
H vuf&jdS ynfwiG ;f w&m;pD &ifa&;,EÅ&m;rsm;onf etz
15ES i f h t nD pH k p rf ; ppf a q;rI p wif a qmif & G u f ppftpdk;&tmPmydkifrsm;\ xdef;csKyfrIatmufwGif a&muf&Sd
onft h ajctae ponfwYkdjzpfNyD; jypfrx I if&mS ; aMumif; aejcif;aMumifh ¤if;wdYk u, kd f wdik f yg0ifusL;vGecf ahJ om jypfrBI uD;
pD&ifppfaq;awGU&SdcJhvsif csrSwfEdkifaom tjrifhqHk; rsm;udk EdkifiHwumjypf rIqdkif&mw&m;½Hk;wGif wdkifMum;ta&;
jypf'PfrSm axmif'Pf ESpf-30 (odkY) wpfoufwpf ,lomG ;&rnfjzpfonf/
uRe;f 'Pfrsm;jzpfonf/
jrefrmEdik if w H iG ;f rS BuD;rm;onfh vlom;rqefaom jypfrBI uD;rsm;
OD;atmifx;l
txufwiG af z:jycJah om jypfrBI uD;rsm;udk Edik if w H um ½H;k odYk
wdik Mf um;Edik &f eftwGuf ,if;jypfrBI uD;rsm;udk pHpk rf; ppfaq;&mwGif a&SYv qufvufaz:jyygrnf/
48
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

49
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678901212345678901234567

50
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

51
trSwfpOf-103 pufwifbm-2009

52

You might also like