Dział I Przepisy Ogólne

Dz.U.1999.43.
430 - Akt prawny
http://www.abc.com.pl/du-akt/-/akt/print/dz-u-1999-43-430
Dz.U.1999.43.430 ROZPORZDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogi publiczne i ich usytuowanie. (Dz. U. z dnia 14 maja 1999 r.) Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 100, poz. 465, Nr 106, poz. 496 i Nr 146, poz. 680, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 111, poz. 726 oraz z 1998 r. Nr 22, poz. 118 i Nr 106, poz. 668) zarzdza si, co nastpuje:
Dzia I PRZEPISY OGLNE

1. 1.Rozporzdzenie okrela warunki techniczne, jakim powinny odpowiada drogi publiczne i zwizane z nimi urzdzenia budowlane oraz ich usytuowanie. 2.Warunki techniczne, jakim powinny odpowiada autostrady patne i drogowe obiekty inynierskie oraz ich usytuowanie, okrelaj przepisy odrbne. 3.Warunki techniczne, o ktrych mowa w ust. 1, przy zachowaniu przepisw Prawa budowlanego, przepisw o drogach publicznych oraz przepisw odrbnych, a take ustale Polskich Norm zapewniaj w szczeglnoci: 1) spenienie wymaga podstawowych dotyczcych: a) bezpieczestwa uytkowania, b) nonoci i statecznoci konstrukcji, c) bezpieczestwa z uwagi na moliwo wystpienia poaru lub innego miejscowego zagroenia, d) ochrony rodowiska ze szczeglnym uwzgldnieniem ochrony przed nadmiernym haasem, wibracjami, zanieczyszczeniami powietrza, wody i gleb, 2) odpowiednie warunki uytkowe zgodne z przeznaczeniem drogi publicznej, 3) niezbdne warunki do korzystania z drogi publicznej przez osoby niepenosprawne, w szczeglnoci poruszajce si na wzkach inwalidzkich. 2. Przepisy rozporzdzenia stosuje si przy projektowaniu, wykonywaniu drg publicznych i zwizanych z nimi urzdze budowlanych, a take ich odbudowie, rozbudowie, przebudowie oraz przy remontach objtych obowizkiem uzyskania pozwolenia na budow. 3.Ilekro w rozporzdzeniu jest mowa o: drodze - rozumie si przez to drog publiczn, terenie zabudowy - rozumie si przez to teren lecy w otoczeniu drogi, na ktrym dominuj obszary o miejskich zasadach zagospodarowania, wymagajce urzdze infrastruktury technicznej, lub obszary przeznaczone pod takie zagospodarowanie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, liniach rozgraniczajcych drog - rozumie si przez to granice terenw przeznaczonych na pas drogowy lub pasy drogowe ustalone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a w wypadku autostrady - w decyzji o ustaleniu lokalizacji autostrady; w liniach rozgraniczajcych drogi na terenie zabudowy (ulicy) mog znajdowa si rwnie urzdzenia infrastruktury technicznej nie zwizane z funkcj komunikacyjn drogi, klasie drogi - rozumie si przez to przyporzdkowanie drodze odpowiednich parametrw technicznych, wynikajcych z jej cech funkcjonalnych, prdkoci projektowej - rozumie si przez to parametr techniczno-ekonomiczny, ktremu s przyporzdkowane graniczne wartoci elementw drogi, proporcje midzy nimi oraz zakres wyposaenia drogi; prdko projektowa nie jest zwizana z prdkoci dopuszczaln, o ktrej mowa w przepisach o ruchu drogowym, prdkoci miarodajnej - rozumie si przez to parametr odwzorowujcy prdko samochodw osobowych w ruchu swobodnym na drodze, sucy do ustalania wartoci elementw drogi, ktre ze wzgldu na bezpieczestwo ruchu powinny by
1) 2)
3)
4) 5)
6)
1 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny
dostosowane do tej prdkoci, 7) pasie awaryjnego postoju, zwanym dalej "pasem awaryjnym" - rozumie si przez to cz pobocza suc do zatrzymywania si i postoju pojazdw unieruchomionych z przyczyn technicznych, 8) pasie dzielcym: a) rodkowym pasie dzielcym - rozumie si przez to cz drogi stanowic rozdzielenie jezdni przeznaczonych dla przeciwnych kierunkw ruchu, b) bocznym pasie dzielcym - rozumie si przez to cz drogi stanowic rozdzielenie jezdni o rnych funkcjach, 9) skrzyowaniu - rozumie si przez to przecicie lub poczenie drg na jednym poziomie, zapewniajce pen lub czciow moliwo wyboru kierunku jazdy, 10) wle - rozumie si przez to krzyowanie si lub poczenie drg na rnych poziomach, zapewniajce pen lub czciow moliwo wyboru kierunku jazdy, 11) przejedzie drogowym - rozumie si przez to krzyowanie si drg na rnych poziomach, nie umoliwiajce wyboru kierunku jazdy, 12) zjedzie - rozumie si przez to cz drogi na poczeniu z drog nie bdc drog publiczn lub na poczeniu drogi z dojazdem do nieruchomoci przy drodze; zjazd nie jest skrzyowaniem, 13) wyjedzie z drogi lub wjedzie na drog - rozumie si przez to cz drogi stanowic poczenie jezdni tej drogi z cznic na wle albo z obiektem lub urzdzeniem obsugi uczestnikw ruchu, 14) nateniu miarodajnym ruchu - rozumie si przez to natenie ruchu wystpujce w roku prognozy, wyraone liczb pojazdw na godzin (P/h), 15) krtoci odcinka drogi - rozumie si przez to stosunek sumy bezwzgldnych wartoci ktw zwrotu kierunkw trasy drogi wyraonych w stopniach do jego dugoci wyraonej w kilometrach. 4. 1.W celu okrelenia wymaga technicznych i uytkowych wprowadza si nastpujce klasy drg: autostrady, oznaczone dalej symbolem "A", ekspresowe, oznaczone dalej symbolem "S", gwne ruchu przyspieszonego, oznaczone dalej symbolem "GP", gwne, oznaczone dalej symbolem "G", zbiorcze, oznaczone dalej symbolem "Z", lokalne, oznaczone dalej symbolem "L", dojazdowe, oznaczone dalej symbolem "D". 2.Drogi zaliczone do jednej z kategorii, w rozumieniu przepisw o drogach publicznych, powinny mie parametry techniczne i uytkowe odpowiadajce nastpujcym klasom drg: 1) drogi krajowe - klasy A, S, GP i wyjtkowo klasy G, 2) drogi wojewdzkie - klasy G, Z i wyjtkowo klasy GP, 3) drogi powiatowe - klasy G, Z i wyjtkowo klasy L, 4) drogi gminne - klasy L, D i wyjtkowo klasy Z. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7)
Dzia II USYTUOWANIE DROGI

5. Usytuowanie drogi oznacza w niniejszym rozporzdzeniu umieszczenie jej elementw w pasie terenu wyznaczonym liniami rozgraniczajcymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w trybie okrelonym w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym. 6. Szeroko drogi w liniach rozgraniczajcych powinna zapewnia moliwo umieszczenia elementw drogi i urzdze z ni zwizanych wynikajcych z ustalonych docelowych transportowych i innych funkcji drogi oraz uwarunkowa terenowych. 7. 1.Szeroko ulicy w liniach rozgraniczajcych, z zastrzeeniem ust. 3 i 4, nie powinna by mniejsza ni okrelona w tabeli:
Najmniejsza szeroko w liniach rozgraniczajcych ulicy o przekroju Klasa ulicy jednojezdniowym (m) 1x2 1 2 2x2 3 dwujezdniowym (m) 2x3 4
2 of 66
3/1/2012 9:16 AM
S GP G Z L D
30 25 20 12 10
40 40 35 30 -
50 50 45 -
2.W wyjtkowych wypadkach, uzasadnionych trudnymi warunkami terenowymi lub istniejcym zagospodarowaniem, dopuszcza si przyjcie mniejszych szerokoci ulic ni podane w ust. 1, jednak pod warunkiem spenienia wymaga, o ktrych mowa w 6. Przyjcie mniejszej szerokoci ulicy w liniach rozgraniczajcych wymaga przeprowadzenia analizy obejmujcej: 1) wzajemne rozmieszczenie jej elementw oraz urzdze infrastruktury technicznej, w charakterystycznych przekrojach poprzecznych, 2) sposb etapowego i docelowego odwodnienia, 3) sposb wysokociowego rozwizania ulicy, 4) wpyw istniejcego wartociowego zadrzewienia, 5) podstawowe uwarunkowania hydrogeologiczne i geotechniczne, a w szczeglnoci wystpowanie gruntw o maej nonoci oraz terenw zalewowych, 6) podstawowe uwarunkowania ochrony rodowiska, a w szczeglnoci sposoby ochrony przed nadmiernym haasem, wibracjami i zanieczyszczeniami powietrza. 3.Szeroko ulicy, okrelona w ust. 1, powinna by odpowiednio zwikszona, jeeli przewiduje si umieszczenie w tej ulicy wikszej liczby pasw ruchu, torowiska tramwajowego, cieek rowerowych, pasw lub zatok postojowych, pasw zieleni wysokiej lub urzdze odwodnienia powierzchniowego. 4.Rozmiary terenu potrzebnego na wze, skrzyowanie ulicy klasy Z lub ulic wyszych klas z ulic klasy Z, G lub GP oraz na plac i parking powinny by okrelone indywidualnie. Na skrzyowaniu ulicy klasy L lub D z ulic klasy L lub D, a take na skrzyowaniu ulicy klasy Z z ulic klasy L lub D powinny by stosowane narone cicia linii rozgraniczajcych nie mniejsze ni 5 m x 5 m. 8. 1.Szeroko drogi w liniach rozgraniczajcych poza terenem zabudowy i nie przeznaczonym pod zabudow nie powinna by mniejsza ni okrelona w tabeli:
Najmniejsza szeroko w liniach rozgraniczajcych drogi o przekroju Klasa drogi jednojezdniowym (m) 1x2 1 A S GP G Z L D 2 30 25 25 20 15 15 2x2 3 60 40 35 35 30 dwujezdniowym (m) 2x3 4 70 50 45 -
2.Szerokoci drg, o ktrych mowa w ust. 1, obejmuj: jezdnie, pobocza, skarpy o wysokoci 0,75 m, rowy drogowe oraz pasy terenu za rowami, zgodnie z przepisami o drogach publicznych. 3.Szeroko drogi w liniach rozgraniczajcych powinna by zwikszona, jeeli zawiera ona elementy lub urzdzenia inne ni wymienione w ust. 2. 4.Rozmiary terenu potrzebnego na wze, skrzyowanie drogi klasy Z poza terenem zabudowy lub drg wyszych klas z drog klasy Z, G, GP lub S oraz na plac i parking powinny by okrelone indywidualnie. Na skrzyowaniu drogi klasy Z z drog klasy L lub D powinny by stosowane narone cicia linii rozgraniczajcych nie mniejsze ni 10 m x 10 m, a przy istniejcej zabudowie dopuszcza si nie mniejsze ni 5 m x 5 m, za na skrzyowaniu drogi klasy L lub D z drog klasy L lub D powinny by stosowane
3 of 66
3/1/2012 9:16 AM
narone cicia nie mniejsze ni 5 m x 5 m. 9. 1.W celu zapewnienia wymaganego poziomu bezpieczestwa ruchu drogowego okrela si nastpujce warunki pocze drg, dopuszczalne odstpy midzy wzami lub skrzyowaniami oraz warunki stosowania zjazdw, przy czym przez odstp midzy wzami lub skrzyowaniami rozumie si odlego midzy punktami przeci osi drg na ssiednich wzach lub skrzyowaniach: 1) droga klasy A powinna mie powizania z drogami klasy G i drogami wyszych klas, odstpy midzy wzami nie powinny by mniejsze ni 15 km, a w granicach lub ssiedztwie duego miasta lub zespou miast - nie mniejsze ni 5 km; dopuszcza si wyjtkowo pojedyncze odstpy nie mniejsze ni 5 km, a w granicach lub ssiedztwie duego miasta lub zespou miast - nie mniejsze ni 3 km, jeeli potrzeby funkcjonalno-ruchowe takie odstpy uzasadniaj, przy czym stosowanie na drodze klasy A zjazdw jest zabronione; 2) droga klasy S powinna mie powizania z drogami klasy G (wyjtkowo klasy Z) i drogami wyszych klas, odstpy midzy wzami (skrzyowaniami) poza terenem zabudowy nie powinny by mniejsze ni 5 km, a na terenie zabudowy w granicach lub ssiedztwie duego oraz redniego miasta - nie mniejsze ni 3 km; dopuszcza si wyjtkowo pojedyncze odstpy midzy wzami (skrzyowaniami) nie mniejsze ni 3 km poza terenem zabudowy, a na terenie zabudowy - nie mniejsze ni 1,5 km, jeeli potrzeby funkcjonalno-ruchowe takie odstpy uzasadniaj, przy czym stosowanie zjazdw na drodze klasy S jest zabronione; 3) droga klasy GP powinna mie powizania z drogami klasy Z (wyjtkowo klasy L) i drogami wyszych klas, a odstpy midzy skrzyowaniami (wzami) poza terenem zabudowy nie powinny by mniejsze ni 2000 m oraz nie mniejsze ni 1000 m na terenie zabudowy; dopuszcza si wyjtkowo pojedyncze odstpy midzy skrzyowaniami poza terenem zabudowy nie mniejsze ni 1000 m, a na terenie zabudowy - nie mniejsze ni 600 m, jeeli potrzeby funkcjonalno-ruchowe lub uksztatowanie istniejcej sieci drogowej takie odstpy uzasadniaj, przy czym stosowanie na drodze klasy GP zjazdw jest dopuszczalne wyjtkowo, gdy brak innej moliwoci dojazdu lub nie jest uzasadnione bd moliwe wykonanie albo wykorzystanie istniejcej drogi klasy D lub L do obsugi przylegych nieruchomoci; 4) droga klasy G powinna mie powizania z drogami nie niszej klasy ni L (wyjtkowo klasy D), a odstpy midzy skrzyowaniami poza terenem zabudowy nie powinny by mniejsze ni 800 m oraz na terenie zabudowy nie mniejsze ni 500 m; dopuszcza si wyjtkowo odstpy midzy skrzyowaniami poza terenem zabudowy nie mniejsze ni 600 m, a na terenie zabudowy - nie mniejsze ni 400 m, przy czym na drodze klasy G naley ograniczy liczb i czsto zjazdw przez zapewnienie dojazdu z innych drg niszych klas, szczeglnie do terenw przeznaczonych pod now zabudow; 5) droga klasy Z powinna mie powizania z drogami wszystkich klas, z ograniczeniami wynikajcymi z pkt 1 i 2, a odstpy midzy skrzyowaniami poza terenem zabudowy nie powinny by mniejsze ni 500 m oraz na terenie zabudowy nie mniejsze ni 300 m; dopuszcza si wyjtkowo odstpy midzy skrzyowaniami poza terenem zabudowy nie mniejsze ni 250 m, a na terenie zabudowy - nie mniejsze ni 150 m, przy czym na drodze klasy Z naley dy do ograniczenia liczby zjazdw, szczeglnie do terenw przeznaczonych pod now zabudow. 2.Przy przebudowie albo remoncie drogi, w wypadku uzasadnionym uksztatowaniem istniejcej sieci drogowej, dopuszcza si wyjtkowo odstpstwa od warunkw dotyczcych odstpw midzy skrzyowaniami, okrelonych w ust. 1 pkt 3, 4 i 5, jeeli nie spowoduje to pogorszenia stanu bezpieczestwa ruchu.
Dzia III DROGA i POCZENIA DRG Rozdzia 1 Wymagania oglne

10. 1.Droga powinna mie w szczeglnoci: 1) jezdni - jeeli jest przeznaczona do ruchu pojazdw, 2) pobocza lub chodnik - jeeli jest przeznaczona do ruchu pieszych, 3) torowisko tramwajowe - jeeli jest przeznaczona do ruchu pojazdw szynowych. 2.Droga klasy A powinna mie take urzdzenia cznoci alarmowej. 11. Droga i zwizane z ni urzdzenia powinny mie form architektoniczn dostosowan do krajobrazu i otaczajcego zagospodarowania. 12. 1.Dla klas drg, o ktrych mowa w 4 ust. 1, ustala si prdkoci projektowe okrelone w tabeli:
Klasa drogi prdko projektowa poza terenem
A 120, 100,
S 1202),
GP
100,80,70,60 70,60,50 60,50,40 50,40 40,30
4 of 66
3/1/2012 9:16 AM
zabudowy drogi (km/h):

1) 2)
801)
100, 80 80, 70,601) 70, 60 60,50 60,50,40 40,30 30
na terenie zabudowy
Dopuszcza si przy usytuowaniu drogi na obszarze intensywnie zurbanizowanym. Mona stosowa na dwujezdniowej drodze.
2.Droga klasy A powinna mie prdko projektow ustalon dla tej klasy drogi w ust. 1, z uwzgldnieniem warunkw okrelonych w przepisach techniczno-budowlanych dotyczcych autostrad patnych. 3.Droga klasy S i drogi niszych klas powinny mie prdko projektow ustalon dla tych klas drg w ust. 1, stosownie do warunkw terenowych i zagospodarowania. 4.Droga zaliczona do sieci drg midzynarodowych nie powinna mie prdkoci projektowej niszej ni wynika to z przepisw o gwnych drogach ruchu midzynarodowego. 13. 1.W wypadku drg klasy G i drg wyszych klas wprowadza si prdko miarodajn, okrelan w nastpujcy sposb: 1) na dwujezdniowej drodze poza terenem zabudowy: Vm = Vp + 10 km/h przy Vp 100 km/h, Vm = Vp + 20 km/h przy Vp 80 km/h, gdzie: Vm - prdko miarodajna (km/h), Vp - prdko projektowa (km/h), 2) na dwupasowej drodze dwukierunkowej poza terenem zabudowy zgodnie z tabel:
Krto drogi (/km) drogi klasy S o szerokoci jezdni 7,5 m lub 7,0 m drogi o szerokoci jezdni 7,0 m z utwardzonymi poboczami Prdko drogi o szerokoci jezdni 7,0 m miarodajna bez utwardzonych poboczy (km/h) drogi o szerokoci jezdni 6,0 m z utwardzonymi poboczami drogi o szerokoci jezdni 6,0 m bez utwardzonych poboczy
<80 110 110 100
80-160 100 90 90
161-240 90 80 80
>240 80 70 70
90 90
80 80
70 70
70 60
3) na drodze na terenie zabudowy: Vm = Vo+ 20 km/h, jeeli jezdnia nie jest ograniczona krawnikami, Vm = Vo + 10 km/h, jeeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub z obu stron krawnikami, gdzie: Vm - prdko miarodajna (km/h), Vo - najwiksza dopuszczalna prdko samochodw osobowych na drodze, ograniczona znakiem lub dopuszczona przepisami (km/h). 2.Prdko miarodajna powinna by co najmniej rwna prdkoci projektowej drogi i nie wiksza od niej o wicej ni 20 km/h.
Rozdzia 2 Jezdnie
14. 1.Na drodze klasy Z i drogach wyszych klas liczba jezdni oraz liczba pasw ruchu na jezdni powinny by ustalone z uwzgldnieniem klasy drogi oraz wielkoci miarodajnego natenia ruchu. 2.Droga klasy A, a take ulica klasy S powinny mie co najmniej dwie jezdnie, kad przeznaczon dla jednego kierunku ruchu. 3.Jednojezdniowa droga klasy L lub droga wyszej klasy powinna mie co najmniej dwa pasy ruchu, z zastrzeeniem ust. 6. 4.Droga klasy S, GP lub G poza terenem zabudowy o czterech lub wikszej liczbie pasw ruchu w obu kierunkach, z
5 of 66
3/1/2012 9:16 AM
wyczeniem pasw dodatkowych, powinna mie dwie jezdnie, kad przeznaczon dla jednego kierunku ruchu, z zastrzeeniem ust. 5. 5.W wypadku ogranicze terenowych dopuszcza si stosowanie poza terenem zabudowy jednojezdniowej drogi czteropasowej klasy GP lub G na odcinku o dugoci nie wikszej ni 2 km, jeeli kierunki ruchu bd rozdzielone barier ochronn. 6.Przy etapowaniu budowy, a take przy przebudowie albo remoncie drogi klasy Z lub L poza terenem zabudowy, dopuszcza si stosowanie jezdni jednopasowej o szerokoci 3,5 m - 3,0 m z poboczami o nawierzchni co najmniej twardej o szerokoci nie mniejszej ni 1,0 m, jeeli jest to uzasadnione warunkami miejscowymi lub wielkoci ruchu. 7.Szeroko jezdni na drogowym obiekcie inynierskim powinna by nie mniejsza ni przed obiektem. 8.W strefie zamieszkania szeroko pasa terenu przeznaczonego do ruchu pojazdw i pieszych powinna by dostosowana do potrzeb; nie powinna by ona mniejsza, ni wynika to z warunkw okrelonych w przepisach dotyczcych drg poarowych. 15. 1.Szeroko pasa ruchu, z zastrzeeniem 14 ust. 6 i 16, okrela tabela:
Szeroko pasa ruchu (m) na drodze klasy Usytuowanie drogi A S 3,50 3,752) 3,50 3,50 3,50 3,50 3,00 GP 3,50 G 3,00-3,50 Z 2,75-3,00 L 2,50-2,75 D 2,50-2,755) 3,50-3,006) 2,50-2,255) 3,50-3,253) 3,50-3,253) 3,50-3,253) 3,00-2,507) 3,50-3,008) 3,25-3,004) 3,25-2,754)
poza terenem 3,751) zabudowy na terenie zabudowy 3,50
1) 2) 3) 4) 5) 6)
Stosuje si w szczeglnoci na drodze o dwch pasach ruchu na kadej jezdni i prdkoci projektowej 120 km/h. Stosuje si na jednojezdniowej drodze o prdkoci projektowej 100 km/h. Dopuszcza si stosowanie w wypadku przebudowy albo remontu drogi. Stosuje si przy uspokajaniu ruchu. Stosuje si na drodze dwupasowej. Stosuje si na drodze jednopasowej, jeeli szeroko utwardzonej czci korony jest nie mniejsza ni 5,00 m, a mijanki umoliwiaj wymijanie pojazdw. Stosuje si w zabudowie jednorodzinnej lub przy uspokajaniu ruchu. Stosuje si na ulicy jednopasowej na odcinkach z zachowan wzajemn widocznoci, a mijanki umoliwiaj wymijanie pojazdw. 2.Zmiana szerokoci pasa ruchu powinna by wykonana zgodnie z warunkami okrelonymi w 64.
7) 8)
16. 1.Szeroko kadego pasa ruchu powinna by zwikszona na uku koowym w planie, z zastrzeeniem ust. 2 i 4, o warto obliczon w nastpujcy sposb: 1) 40 - - na drodze klasy Z i drogach wyszych klas R oraz na ulicy klasy L usytuowanej na obszarze przemysowohandlowym lub na ktrej odbywa si zbiorowa komunikacja autobusowa, 2) 30 -- na drodze klasy D oraz innych ni wymienione w pkt 1 R drogach klasy L, gdzie R jest promieniem uku koowego osi jezdni wyraonym w metrach, przy czym obliczone poszerzenie powinno by zaokrglone do 5 cm w gr. 2.Nie naley poszerza pasa ruchu, jeeli warto obliczonego poszerzenia jest mniejsza ni 0,20 m, a take gdy jezdnia ma dwa lub wicej pasw przeznaczonych dla jednego kierunku ruchu. 3.Zmiana szerokoci jezdni powinna by wykonana na krzywej przejciowej, prostej przejciowej lub na uku koowym o wikszym promieniu, jeeli jest to krzywa koszowa, w sposb pynny bez widocznych zaama krawdzi jezdni. 4.Na uku koowym o promieniu mniejszym lub rwnym 25 m warto poszerzenia powinna by okrelona dla kadego pasa ruchu oddzielnie.
6 of 66
3/1/2012 9:16 AM
5.Poszerzenie pasw ruchu na skrzyowaniu powinno by ustalone z zachowaniem warunkw, o ktrych mowa w 74. 17. 1.Jezdnia drogi powinna mie pochylenie poprzeczne umoliwiajce sprawny spyw wody. 2.Pochylenie poprzeczne jezdni, z zastrzeeniem ust. 3, powinno wynosi nie mniej ni: 1) 2,0% - nawierzchni twardej ulepszonej, 2) 3,0% - nawierzchni twardej nie ulepszonej, 3) 4,0% - nawierzchni gruntowej ulepszonej. 3.Zachowanie pochyle poprzecznych, o ktrych mowa w ust. 2, nie jest wymagane na krzywych przejciowych i na prostych przejciowych przed i za ukiem koowym, na ktrych nastpuje zmiana kierunku pochylenia poprzecznego jezdni, jeeli: 1) pochylenie podune osi i krawdzi jezdni s wiksze od dodatkowego pochylenia podunego, o ktrym mowa w 18 ust. 3, nie mniej ni o 0,2%, 2) s spenione warunki, o ktrych mowa w 18 ust. 3, oraz w uzasadnionych wypadkach na skrzyowaniu albo przy przebudowie lub remoncie ulicy, jeeli pochylenie ukone jezdni nie bdzie mniejsze ni 0,7%. 4.Jezdnia dwukierunkowa, niezalenie od liczby pasw ruchu, na odcinku prostym lub na odcinku krzywoliniowym nie wymagajcym jednostronnego pochylenia poprzecznego, powinna mie ksztat daszkowy, z zastrzeeniem ust. 5. 5.Spenienie warunku, o ktrym mowa w ust. 4, nie jest wymagane w wypadku prowadzenia drogi na stromym zboczu, przewidywanej dobudowy drugiej jezdni, krtkiego odcinka prostego midzy odcinkami krzywoliniowymi oraz jeeli w wyniku zastosowania pochylenia jednostronnego uzyskuje si korzystne warunki odprowadzenia wd opadowych, a take na ulicach klasy L i D. 6.Jezdnia jednokierunkowa drogi powinna mie jednostronne pochylenie poprzeczne, z zastrzeeniem ust. 7. 7.W wypadku etapowania przebudowy albo remontu drg klasy GP i drg niszych klas dopuszcza si na jezdni jednokierunkowej dwustronne pochylenie poprzeczne. 18. 1.Zmiana pochylenia poprzecznego jezdni powinna by wykonana na krzywej przejciowej, prostej przejciowej, jeeli krzywa przejciowa nie jest wymagana, lub na uku koowym o wikszym promieniu, jeeli jest to krzywa koszowa. 2.Usytuowanie osi obrotu jezdni powinno by tak dobrane, aby zapewni sprawny odpyw wody oraz pynny przebieg krawdzi jezdni, o ktrym mowa w 26 ust. 1 pkt 1. 3.Zmiana pochylenia poprzecznego jezdni drogi powinna by tak prowadzona, aby dodatkowe pochylenia podune krawdzi jezdni nie przekraczay wartoci okrelonych w tabeli:
Prdko projektowa (km/h)
Dopuszczalne dodatkowe pochylenie krawdzi jezdni (%) najwiksze najmniejsze na odcinku o pochyleniu poprzecznym 2% 3
1 120-100 80 70, 60 50
2 0,90 1,0 1,6 2,0
0,1 x a a - odlego krawdzi jezdni od osi obrotu (m)
19.O jezdni drogi w planie moe skada si z odcinkw prostych lub krzywoliniowych. 20. 1.Jeeli pozwalaj na to warunki miejscowe, dugo odcinka prostego na drodze poza terenem zabudowy o wypukych zaomach niwelety nie ograniczajcych widocznoci nie powinna przekracza wartoci okrelonych w tabeli:
Prdko projektowa (km/h) Najwiksza dugo odcinka prostego (m) Najmniejsza dugo odcinka prostego midzy odcinkami krzywoliniowymi o zgodnym kierunku zwrotu (m)
120
100
80
70
60
2.000 2.000 1.500 1.200 1.000 500 400 350 300 250
2.W wypadku przebudowy albo remontu drogi dugo odcinka prostego midzy odcinkami krzywoliniowymi moe by inna ni
7 of 66
3/1/2012 9:16 AM
okrelona w tabeli ust. 1. 21. 1.Odcinek krzywoliniowy moe zawiera uk koowy, kombinacje ukw koowych i krzywych przejciowych, a take inne rodzaje krzywych. 2.uk koowy powinien by zaprojektowany i wykonany w taki sposb, aby bezpieczestwo byo zachowane przy ruchu po mokrej nawierzchni z prdkoci miarodajn - w wypadku drogi klasy G i drg wyszych klas lub z prdkoci projektow - na drodze klasy Z, L lub D. 3.Wymaganie, o ktrym mowa w ust. 2, uznaje si za spenione, jeeli rwnoczenie: 1) warto promienia uku koowego w planie jest nie mniejsza ni okrelona w tabeli, z zastrzeeniem ust. 4:
Prdko projektowa (km/h) Promie uku koowego (m)
120
100 500
80 300
70 200
60 125
50 80
40 50
30 30
drogi poza terenem 750 zabudowy, przy pochyleniu poprzecznym jezdni 7% drogi na zabudowy: terenie -
przy pochyleniu poprzecznym jezdni 5% przy pochyleniu poprzecznym jezdni 6%
250
170
140 120
80 70
50 -
30 -
2) wartoci promienia uku koowego w planie oraz pochylenia poprzecznego jezdni s zgodne, z zastrzeeniem ust. 5, z okrelonymi w tabelach: a) droga klasy G i drogi wyszych klas, jeeli jezdnia nie jest ograniczona krawnikami:
Prdko
Promie uku koowego w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni1)
miarodajna (km/h) 130 120 110 100 90 80 70 60 50

1) 2)
jak na odcinku prostym 4000 3500 2800 2200 1600 1200 1000 600 450
2% do 2,5% 3500 3000 2500 2000 1500 1100 800 500 350
3%
4%
5%
6%2)
7%2)
2500 2000 1800 1400 1000 800 600 350 250
1800 1500 1400 1000 750 600 400 250 175
1400 1200 1000 800 600 450 300 200 125
1100 900 800 600 500 350 250 150 100
900 750 600 500 400 300 200 125 80
Pochylenie poprzeczne jezdni dla promienia o wartoci poredniej naley interpolowa i zaokrgla do 0,5%. Stosowanie przy prdkoci miarodajnej powyej 90 km/h wymaga uzasadnienia. b) droga klasy G i drogi wyszych klas, jeeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub z obu stron krawnikami:
Prdko
Promie uku koowego w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni*)
8 of 66
3/1/2012 9:16 AM
miarodajna (km/h) 80 70 60 50
*)
jak na odcinku prostym 950 600 380 220
2%
3%
4%
5%
6%
550 375 250 150
450 300 200 120
350 250 160 100
300 200 140 80
250 170 120 70
Pochylenie poprzeczne jezdni dla promienia o wartoci poredniej naley interpolowa i zaokrgla do 0,5%. c) drogi klasy Z, L i D, jeeli jezdnia nie jest ograniczona krawnikami:
Promie uku koowego w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni*) jak na odcinku prostym 2% 3% 4% 5% 6% 7%
60 50 40 30
*)
600 450 250 150
500 350 220 120
350 250 150 90
250 175 100 60
200 125 75 50
150 100 60 40
125 80 50 30
Pochylenie poprzeczne jezdni dla promienia o wartoci poredniej naley interpolowa i zaokrgla do 0,5%. d) drogi klasy Z, L i D, jeeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub z obu stron krawnikami:
Promie uku koowego w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni*) jak na odcinku prostym 2% 250 150 100 50 3% 200 120 75 40 4% 160 100 60 35 5% 140 80 50 30
60 50 40 30
*)
380 220 150 70
Pochylenie poprzeczne jezdni dla promienia o wartoci poredniej naley interpolowa i zaokrgla do 0,5%.
4.Na drodze klasy D dopuszcza si zmniejszenie promienia uku w planie do 20 m, a przy kcie zaamania trasy zblionym do 90 - do 12 m. 5.Zachowanie pochyle poprzecznych jezdni, o ktrych mowa w ust. 3 pkt 2, nie jest wymagane na ulicach klasy L i D, a w wypadku uspokojenia ruchu - take na ulicy klasy Z. 22. 1.Dwa odcinki drogi, ktre maj stae i o rnej wartoci krzywizny w planie, powinny by poczone krzyw przejciow, z zastrzeeniem ust. 3 i 4. Krzywa przejciowa powinna by wykonana tak, aby: 1) przyrost przyspieszenia dorodkowego dziaajcego na pojazd poruszajcy si z prdkoci projektow nie by wikszy ni okrelony w tabeli:
9 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Prdko projektowa (km/h) Przyrost przyspieszenia dorodkowego (m/s3)
120-100 0,3
80 0,5
70 0,6
60 0,7
50 0,8
40 0,9
2) kt zwrotu trasy na dugoci krzywej przejciowej mieci si w przedziale 3-30, z zastrzeeniem ust. 2, 3) dodatkowe pochylenie podune zewntrznej krawdzi jezdni na krzywej przejciowej speniao warunki, o ktrych mowa w 18 ust. 3. 2.Warunek, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, nie musi by speniony przy kcie zwrotu trasy mniejszym ni 9, a take na serpentynie. 3.W uzasadnionych wzgldami uytkowymi wypadkach zamiast krzywych przejciowych mona stosowa na drogach klasy L i D oraz ulicach klasy Z proste przejciowe o dugociach nie mniejszych ni okrelone w tabeli:
Prdko projektowa (km/h) Dugo prostej przejciowej (m)
60 30
50 25
40 20
30 15
4.Krzywych przejciowych mona nie stosowa, jeeli: 1) promie uku w planie jest wikszy ni 2.000 m na drodze poza terenem zabudowy przy prdkoci projektowej 120 km/h i 100 km/h lub wikszy ni 1000 m przy prdkoci projektowej 80 km/h i mniejszej, 2) droga na terenie zabudowy ma na uku w planie pochylenie poprzeczne jezdni jak na odcinku prostym. 5.Na drodze poza terenem zabudowy, gdy nie ma potrzeby stosowania krzywych przejciowych, a kt zwrotu trasy jest mniejszy ni 9, dugo uku koowego nie powinna by mniejsza ni okrelona w tabeli:
Prdko projektowa (km/h) Dugo uku koowego (m)
120 300
100 200
80 150
70-60 100
23. 1.Na drodze klasy GP i drogach niszych klas mona stosowa serpentyny. Parametry serpentyny okrela tabela:
Parametr serpentyny
Prdko projektowa serpentyny (km/h) 30 20 25 5 25 15 15 5 20
Promie uku podstawowego w osi jezdni nie mniejszy ni (m) Pochylenie poprzeczne podstawowym (%) jezdni na uku
30 5 30
Dugo krzywej (prostej) przejciowej nie mniejsza ni (m)
2.Poszerzenie pasa ruchu na uku podstawowym serpentyny powinno spenia warunki, o ktrych mowa w 16. 24. 1.Niweleta jezdni moe skada si z odcinkw o staym pochyleniu, krzywych wypukych lub krzywych wklsych. 2.Pochylenie niwelety jezdni nie powinno by wiksze ni okrelone w tabeli:
Prdko projektowa (km/h) Pochylenie niwelety jezdni (%)
120 4
100 5
80 6
70 7
60 8
50 9
40 10
30 12
3.W wypadku przebudowy albo remontu drogi o prdkoci projektowej 100 km/h i mniejszej dopuszcza si zwikszenie pochylenia, o ktrym mowa w ust. 2, nie wicej ni o 1%. 4.Pochylenie ukone jezdni nie powinno by mniejsze ni 0,7% i nie wiksze ni 12%. W wypadku trudnego uksztatowania terenu dopuszcza si na drogach klasy L i D pochylenie ukone wiksze ni 12%. 5.Pochylenie niwelety jezdni powinno wynosi nie mniej ni 0,3%, z zastrzeeniem 17 ust. 3 pkt 1. 6.Dopuszcza si mniejsze pochylenie niwelety jezdni ni okrelone w ust. 5, gdy droga: 1) znajduje si na terenie zabudowy, 2) przebiega po terenie bagiennym, zalesionym, paskim lub o duej przepuszczalnoci gruntu, pod warunkiem naleytego odwodnienia jezdni i korpusu drogi. 7.Promienie krzywych wypukych i wklsych niwelety jezdni, z zachowaniem warunkw, o ktrych mowa w 168, nie powinny
10 of 66
3/1/2012 9:16 AM
by mniejsze ni okrelone w tabeli:
Prdko projektowa (km/h) Promie krzywej droga dwujezdniowa wypukej (m) Promie krzywej wklsej (m)
*)
120 12000 4500
100 7000*) 8000 3000
80 3500 4500 2000
70 2500 3000 1800
60 2000 2500 1500
50 1500 1000
40 600 600
30 300 300
droga jednojezdniowa
Dopuszcza si 6.000 m przy przebudowie albo remoncie drogi.
8.Okrelone w ust. 7 promienie krzywych wklsych mog by na jezdni ulicy mniejsze, jednak nie wicej ni dwukrotnie, z zachowaniem warunkw, o ktrych mowa w 168. 25.Uksztatowanie jezdni ulicy, przy ktrej jest torowisko tramwajowe, powinno spenia take wymagania, o ktrych mowa w rozdziale 10 niniejszego dziau. 26. 1.Jeeli na to pozwalaj warunki miejscowe, powinna by zapewniona kompozycja przestrzenna elementw geometrycznych drogi w planie i w przekroju podunym, speniajca w szczeglnoci nastpujce wymagania: 1) zapewniona jest cigo pola widzenia jezdni oraz pynno i brak wzrokowych zudze deformacji jej krawdzi na odlego nie mniejsz ni 300 m przy prdkoci projektowej 120 km/h oraz nie mniejsz ni 250 m i 200 m przy prdkoci projektowej odpowiednio 100 km/h i 80 km/h, 2) nie stosuje si dugich prostych w planie oraz elementw krzywoliniowych wymagajcych pochylenia poprzecznego jezdni wikszego ni 4% w wypadku drogi na terenie zabudowy i wikszego ni 5% poza nim. 2.Zapewnienie wymaga zwizanych z kompozycj przestrzenn drogi nie powinno ogranicza jej waciwoci uytkowych.
Rozdzia 3 Dodatkowe pasy ruchu

27. 1.Na wzniesieniach drogi klasy G i drg wyszych klas, o prdkoci projektowej wikszej ni 60 km/h, mona poszerzy jezdni, w zalenoci od potrzeb, o dodatkowe pasy ruchu. 2.Dodatkowy pas ruchu na wzniesieniu powinien by wyznaczony na jezdni drogi zgodnie z warunkami okrelonymi w przepisach w sprawie znakw i sygnaw drogowych. 28. 1.Na dwupasowej drodze dwukierunkowej poza terenem zabudowy, o prdkoci projektowej wikszej ni 60 km/h, mona poszerzy jezdni, w zalenoci od potrzeb, o dodatkowe pasy umoliwiajce wyprzedzanie. 2.Dodatkowy pas ruchu, o ktrym mowa w ust. 1, powinien by wyznaczony na jezdni drogi zgodnie z warunkami okrelonymi w przepisach w sprawie znakw i sygnaw drogowych. 29. 1.Szeroko dodatkowego pasa, o ktrym mowa w 27 i 28, powinna by odpowiednia do przeznaczenia oraz sposobu jego uytkowania i nie moe by mniejsza ni 3,0 m. 2.Pochylenie podune i poprzeczne dodatkowego pasa oraz jego uksztatowanie w planie sytuacyjnym powinny by dostosowane do uksztatowania pasa ruchu, przy ktrym si on znajduje.
Rozdzia 4 Pasy postojowe

30. 1.Na ulicy klasy GP, z zastrzeeniem ust. 2, oraz na ulicach niszych klas mona stosowa pas postojowy, jeeli otaczajce zagospodarowanie wywouje zapotrzebowanie na miejsca postojowe. Pas postojowy na ulicy klasy GP oraz na nowej ulicy klasy G powinien by oddzielony od jezdni pasem manewrowym o szerokoci 3,0 m, a w uzasadnionym wypadku dopuszcza si pas manewrowy o szerokoci nie mniejszej ni 2,5 m. 2.Pas postojowy na ulicy klasy GP dopuszcza si przy przebudowie albo remoncie tej ulicy. 3.Szeroko pasa postojowego powinna by dostosowana do rodzaju pojazdw oraz sposobu ich umieszczenia na tym pasie. Wymiary stanowisk postojowych dla poszczeglnych rodzajw pojazdw okrela 116. Dugo pasa postojowego powinna by
11 of 66
3/1/2012 9:16 AM
dostosowana do potrzeb przy uwzgldnieniu bezpieczestwa ruchu na drodze. 4.Pochylenie podune i poprzeczne pasa postojowego usytuowanego przy jezdni powinny by dostosowane do uksztatowania jezdni. 5.Pas postojowy nie powinien by stosowany w szczeglnoci w otoczeniu skrzyowa, a take przej dla pieszych i przejazdw dla rowerzystw.
Rozdzia 5 Pasy dzielce

31. Pas dzielcy powinien mie szeroko i konstrukcj powierzchni odpowiednie do przeznaczenia oraz wymaga bezpieczestwa ruchu. 32. 1.rodkowy pas dzielcy drogi poza terenem zabudowy oraz drg klasy A i S na terenie zabudowy powinien mie po obu stronach opaski, kad o szerokoci 0,5 m. 2.Waciwoci uytkowe opaski, a take jej pochylenie poprzeczne i podune powinny by takie same jak pasa ruchu przylegajcego do niej. 3.Na opasce nie naley umieszcza adnych urzdze, a zwaszcza kratek ciekowych. 4.rodkowy pas dzielcy drogi klasy A i S powinien umoliwia umieszczenie na nim bariery ochronnej. 5.rodkowe pasy dzielce na drodze klasy A oraz, z zastrzeeniem 34, na drodze klasy S powinny spenia wymagania okrelone w przepisach techniczno-budowlanych dotyczcych autostrad patnych. 33. 1.Uksztatowanie i konstrukcja powierzchni rodkowego pasa dzielcego powinna umoliwia spyw wd opadowych i przejcie tych wd w obrbie pasa dzielcego, z zastrzeeniem ust. 2. 2.Dopuszcza si spyw wd z utwardzonego pasa dzielcego na jezdni, pod warunkiem e materia utwardzajcy pas dzielcy nie bdzie zanieczyszcza jezdni, a spyw z powierzchni pasa bdzie rwnomierny. 34.Na terenie zabudowy oraz w obrbie skrzyowa i wzw pas dzielcy na drodze klasy S i drogach niszych klas moe by obramowany krawnikiem, jeeli uzyskuje si lepsze warunki odwodnienia lub utrzymania drogi. 35. 1.Na dwukierunkowej jezdni drogi, w zalenoci od potrzeb, mona stosowa wyspy dzielce rodkowe lub boczne. 2.Wymiary wyspy powinny by dostosowane do funkcji, jakie ona peni. Jeeli jest ona stref oczekiwania dla pieszych, jej szeroko nie powinna by mniejsza ni 2,0 m. 3.Zaamania osi i krawdzi jezdni zwizane z wysp powinny by wykonane o skosie okrelonym w 64. 4.Konstrukcja wyspy powinna spenia warunki okrelone w 76 dla wysp kanalizujcych ruch na skrzyowaniu.
Rozdzia 6 Pobocza
36. 1.Pobocza drogi klasy A lub S, z zastrzeeniem ust. 3, skadaj si z umieszczonego przy jezdni pasa awaryjnego i gruntowego pobocza. 2.Szeroko pasa awaryjnego i gruntowego pobocza nie powinny by mniejsze ni okrelone w tabeli:
Szeroko (m)
Droga klasy A
Droga klasy S poza terenem zabudowy na terenie zabudowy
prdko projektowa (km/h) 120 pasa awaryjnego gruntowego pobocza

1) 2)
100 2,50 1.252)
80
120 2,50
100
80 2,501)
80
70 2,50
60
3,00
0,752)
Na jednojezdniowej drodze klasy S i etapowaniu budowy dopuszcza si pas awaryjny o szerokoci 2,0 m. Szeroko gruntowego pobocza moe by wiksza, jeeli wynika to z warunkw usytuowania urzdze organizacji, bezpieczestwa ruchu lub ochrony rodowiska.
12 of 66
3/1/2012 9:16 AM
3.Na drodze klasy S o prdkoci projektowej 80 km/h poza terenem zabudowy dopuszcza si zamiast pasa awaryjnego stosowanie opaski zewntrznej o szerokoci nie mniejszej ni 0,7 m oraz co okoo 2 km stosowanie zatok awaryjnych o szerokoci nie mniejszej ni 2,5 m i dugoci nie mniejszej ni 60 m. Miejsca usytuowania zatok i odlegoci midzy nimi powinny by dostosowane do potrzeb oraz moliwoci terenowych. 4.Pochylenie poprzeczne pasa awaryjnego oraz pochylenia podune pasa awaryjnego i gruntowego pobocza powinny by co do wartoci i kierunku takie same jak jezdni. 5.Na pasie awaryjnym nie wolno lokalizowa adnych obiektw ani urzdze. 6.Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza, o ktrym mowa w ust. 1, powinno wynosi: 1) od 6% do 8% - na odcinku prostym oraz na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni jak na odcinku prostym, 2) o 2% do 3% wicej ni pasa awaryjnego - na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni innym ni na odcinku prostym, jeli jest to pobocze po wewntrznej stronie uku, 3) od 3% do 4% w kierunku przeciwnym ni pas awaryjny - na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni skierowanym do rodka uku, jeli jest to pobocze po zewntrznej stronie uku. 7.Przy przebudowie albo remoncie drogi w celu uzyskania parametrw drogi klasy A dopuszcza si zmniejszenie szerokoci gruntowego pobocza, jednak nie wicej ni do 0,75 m, jeeli szeroko pasa awaryjnego spenia wymagania, o ktrych mowa w ust. 2. 37. 1.Pobocza gruntowe drogi klasy GP i drg niszych klas powinny mie szerokoci, z zastrzeeniem 38, nie mniejsze ni: 1,50 m - na drodze klasy GP, 1,25 m - na drodze klasy G, 1,00 m - na drodze klasy Z, 0,75 m - na drodze klasy L lub D. 2.Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza na odcinku prostym lub na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni jak na odcinku prostym powinno wynosi: 1) od 6% do 8% - przy szerokoci pobocza nie mniejszej ni 1,0 m, 2) 8% - przy szerokoci pobocza mniejszej ni 1,0 m. 3.Pochylenie poprzeczne gruntowego pobocza na odcinku krzywoliniowym o pochyleniu poprzecznym jezdni innym ni na odcinku prostym powinno wynosi: 1) o 2% do 3% wicej ni pochylenie jezdni, jeeli jest to pobocze po wewntrznej stronie uku, 2) tyle co pochylenie jezdni - do szerokoci 1 m pobocza, a na pozostaej czci pobocza - 2% w kierunku przeciwnym, jeeli jest to pobocze po zewntrznej stronie uku. 1) 2) 3) 4) 38. 1.Na drogach klasy GP, G i Z, w zalenoci od potrzeb, w tym ruchu lokalnego i pieszych, cz pobocza przylegajca do jezdni moe by utwardzona. 2.Utwardzone pobocze powinno mie szeroko nie mniejsz ni 2,0 m, z zastrzeeniem ust. 3, a jego pochylenie podune i poprzeczne powinno by dostosowane do pochyle pasa ruchu, przy ktrym si ono znajduje. 3.Przy przebudowie, remoncie albo etapowaniu budowy drg, o ktrych mowa w ust. 1, dopuszcza si w trudnych warunkach terenowych utwardzone pobocza o szerokoci mniejszej ni 2,0 m. 4.Gruntowe pobocze, przylegajce do utwardzonego pobocza, powinno mie szeroko nie mniejsz ni 0,75 m, a w wypadku przebudowy albo remontu drogi dopuszcza si szeroko 0,50 m. 39. 1.Jednojezdniowa droga zaliczona do sieci drg midzynarodowych oraz dwujezdniowa droga klasy GP, G lub Z, bez utwardzonych poboczy, powinny mie opaski zewntrzne stanowice cz poboczy przylegajcych do jezdni. Konstrukcja nawierzchni opaski powinna by taka sama jak jezdni. 2.Opaska zewntrzna powinna mie szeroko 0,50 m, a w wypadku drogi zaliczonej do sieci drg midzynarodowych - nie mniej ni 0,70 m. 40. 1.Szeroko gruntowego pobocza, o ktrym mowa w 37 ust. 1 i 38 ust. 4, moe by wiksza, jeeli wynika to z warunkw usytuowania urzdze organizacji, bezpieczestwa ruchu lub ochrony rodowiska. 2.Gruntowe pobocze, o ktrym mowa w 37 ust. 1 i w 38 ust. 4, powinno mie nawierzchni co najmniej gruntow ulepszon. 41.Wymagania dotyczce poboczy na obiektach inynierskich s okrelone w przepisach dotyczcych warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe obiekty inynierskie i ich usytuowanie.
Rozdzia 7 Skarpy nasypw i wykopw
13 of 66
3/1/2012 9:16 AM
42. 1.Skarpy nasypw drg klasy A i S powinny mie, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, pochylenie: 1) 1 : 3 przy wysokoci skarpy nasypu do 2 m, z zastrzeeniem 102 ust. 4, 2) 1 : 1,5 przy wysokoci skarpy nasypu wikszej ni 2 m do 8 m. 2.Skarpy wykopw drg klasy A i S powinny mie, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, pochylenie: 1) 1 : 3 przy wysokoci skarpy wykopu do 1 m, z zastrzeeniem 102 ust. 4, 2) 1 : 2 przy wysokoci skarpy wykopu wikszej ni 1 m do 2 m, 3) 1 : 1,5 przy wysokoci skarpy wykopu wikszej ni 2 m do 8 m. 3.Skarpy nasypw i wykopw drg klasy GP i drg niszych klas powinny mie, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, pochylenie 1 : 1,5. 4.Pochylenie i konstrukcja urzdze wzmacniajcych skarpy nasypw i wykopw drg powinny by ustalone na podstawie oblicze ich statecznoci zgodnie z Polsk Norm, w szczeglnoci wtedy, gdy: 1) skarpa nasypu lub wykopu ma wysoko wiksz ni 8 m, 2) skarpa nasypu lub wykopu ma wysoko wiksz ni 6 m, a zbocze ma pochylenie wiksze ni 1 : 3, 3) drogowa budowla ziemna bdzie budowana z materiau lub w gruncie wymagajcym szczeglnych procedur technicznych i technologicznych, 4) nasyp bdzie budowany na gruntach o maej nonoci, na terenie osuwiskowym albo na terenie podlegajcym wpywom eksploatacji grniczej, 5) skarpa nasypu bdzie naraona na dziaanie wd stojcych lub pyncych na terenie zalewowym. 5.Pochylenie skarpy nasypu lub wykopu moe by mniejsze ni okrelone w ust. 1, 2 i 3, jeeli nie wystpuje aden z wypadkw, o ktrych mowa w ust. 4, a za zmian pochylenia przemawiaj wzgldy utrzymania, ekonomiczne lub estetyczne. 6.W wypadkach, o ktrych mowa w ust. 4 i 5, mog by stosowane w szczeglnoci zmienne pochylenia skarp zalene od ich wysokoci, awy oraz przypory skarp. 7.Skarpy nasypw i wykopw powinny by umocnione obudow rolinn; w wypadkach, o ktrych mowa w ust. 4, mog by stosowane inne rozwizania.
Rozdzia 8 Chodniki
43. 1.Usytuowanie chodnika wzgldem jezdni powinno zapewnia bezpieczestwo ruchu. Odlego chodnika od krawdzi jezdni, z zastrzeeniem ust. 3 i 4, nie powinna by mniejsza ni: 1) 10,0 m - w wypadku ulicy klasy S, 2) 5,0 m - w wypadku ulicy klasy GP, 3) 3,5 m - w wypadku ulicy klasy G. 2.Na ulicy klasy Z, L lub D chodnik moe by usytuowany bezporednio przy jezdni lub przy pasie postojowym. Ulica klasy L lub D w strefie zamieszkania moe nie mie wyodrbnionej jezdni i chodnikw. 3.W wyjtkowych wypadkach, uzasadnionych warunkami miejscowymi oraz przy przebudowie albo remoncie ulic, o ktrych mowa w ust. 1, dopuszcza si usytuowanie chodnika bezporednio przy jezdni, przy czym w wypadku ulic klasy S i GP - pod warunkiem zastosowania ogrodzenia oddzielajcego chodnik od jezdni lub innych urzdze zapewniajcych bezpieczestwo ruchu. 4.Na drodze klasy GP, G lub Z poza terenem zabudowy, w zalenoci od potrzeb, moe by stosowany samodzielny cig pieszy lub pieszo-rowerowy, usytuowany poza pasem drogowym lub chodnik na koronie drogi, oddzielony od jezdni bocznym pasem dzielcym o szerokoci nie mniejszej ni 1,0 m. 5.W wypadkach, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, chodnik powinien by wyniesiony ponad krawd jezdni lub pasa postojowego na wysoko od 6 cm do 16 cm i oddzielony krawnikiem. Ustalenie to nie dotyczy stref zamieszkania, przej dla pieszych i przejazdw dla rowerzystw. 44. 1.Chodnik powinien mie szeroko dostosowan do natenia ruchu pieszych, z zastrzeeniem ust. 3. 2.Szeroko chodnika przy jezdni lub przy pasie postojowym nie powinna by mniejsza ni 2,0 m, a w wypadku przebudowy albo remontu drogi dopuszcza si miejscowe zmniejszenie szerokoci chodnika do 1,25 m, jeeli jest on przeznaczony wycznie do ruchu pieszych. 3.Szeroko chodnika powinna by odpowiednio zwikszona, jeeli oprcz ruchu pieszych jest on przeznaczony do usytuowania urzdze technicznych, w szczeglnoci podpr znakw drogowych, supw, drzew, wej lub zjazdw utrudniajcych ruch pieszych. 4.Szeroko chodnika odsunitego od jezdni lub szeroko samodzielnego cigu pieszego nie powinna by mniejsza ni 1,5 m, a dopuszcza si miejscowe zmniejszenie szerokoci chodnika do 1,0 m, jeeli jest on przeznaczony wycznie do ruchu pieszych. 5.Dugo chodnika usytuowanego w cigu przej dla pieszych midzy jezdniami lub midzy jezdni a torowiskiem tramwajowym powinna wynosi nie mniej ni 2,0 m. 6.Urzdzenia na chodniku, w szczeglnoci podpory znakw drogowych, supy owietleniowe naley tak usytuowa, aby nie utrudniay uytkowania chodnika, w tym przez osoby niepenosprawne. 45. 1.Pochylenie podune chodnika lub samodzielnego cigu pieszego nie powinno przekracza 6%. Przy wikszych
14 of 66
3/1/2012 9:16 AM
pochyleniach naley stosowa schody lub pochylnie. 2.Schody i pochylnie na chodniku mog by jednobiegowe lub wielobiegowe proste lub amane ze spocznikami. 3.Liczba stopni w biegu schodw nie moe by mniejsza ni 3 i nie wiksza ni 13; dopuszcza si 17 stopni w schodach jednobiegowych. 4.Wysoko stopnia nie moe by wiksza ni 17,5 cm, a szeroko od 30 cm do 35 cm, przy czym 2 h + s = 60 cm do 65 cm, gdzie h oznacza wysoko, a s - szeroko stopnia. 5.Pochylenie podune pochylni dla ruchu pieszych nie powinno by wiksze ni 8%, a wyjtkowo 10%, gdy dugo jej nie przekracza 10 m lub w wypadku pochylni zadaszonej. Jeeli dugo pochylni jest wiksza ni 10 m, to naley j podzieli na krtsze odcinki przedzielone porednimi spocznikami, speniajce nastpujce warunki: 1) rnica poziomw midzy ssiednimi spocznikami nie jest wiksza ni 0,80 m, 2) dugo odcinka pochylni nie jest wiksza ni 8 m, 3) dugo spocznikw nie jest mniejsza ni 1,5 m, 4) kady odcinek pochylni powinien rozpoczyna si i koczy spocznikiem. 6.Szeroko schodw i pochylni naley dostosowa do natenia ruchu pieszych i do szerokoci chodnika. Szeroko uytkowa schodw powinna by nie mniejsza ni 1,2 m, a pochylni - nie mniejsza ni 2,0 m. Szeroko uytkow mierzy si midzy wewntrznymi krawdziami balustrad, a w wypadku cian ograniczajcych schody - midzy porczami mocowanymi do nich. 7.Szczegowe wymagania, jakim powinny odpowiada schody i pochylnie oraz balustrady i porcze s okrelone w przepisach dotyczcych warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe obiekty inynierskie i ich usytuowanie. 8.Pochylenie poprzeczne chodnika powinno wynosi od 1% do 3% w zalenoci od rodzaju nawierzchni i powinno umoliwia sprawny spyw wody opadowej. 9.Stopnie schodw, spoczniki schodw i pochylni powinny mie pochylenie od 1% do 2%, zgodne z kierunkiem pochylenia biegw schodw i pochylni. 10.W wypadkach uzasadnionych dopuszcza si na chodniku progi inne ni stopnie schodw, jeli ich wysoko nie jest wiksza ni 2 cm.
Rozdzia 9 cieki rowerowe

46. 1.Usytuowanie cieki rowerowej wzgldem jezdni powinno zapewni bezpieczestwo ruchu. 2.Odlego cieki rowerowej od krawdzi jezdni oraz jej usytuowanie powinny odpowiada wymaganiom okrelonym w 43 ust. 1, z zastrzeeniem ust. 3. 3.Przy przebudowie lub remoncie drogi klasy G i drg niszych klas dopuszcza si wyznaczenie przy prawej krawdzi jezdni pasa dla rowerw o szerokoci nie mniejszej ni 1,5 m. Pas dla rowerw powinien by oddzielony od ssiedniego pasa ruchu znakami poziomymi. 47. 1.Szeroko cieki rowerowej powinna wynosi nie mniej ni: 1) 1,5 m - gdy jest ona jednokierunkowa, 2) 2,0 m - gdy jest ona dwukierunkowa, 3) 2,5 m - gdy ze cieki jednokierunkowej mog korzysta piesi. 2.Szeroko cieki rowerowej naley ustala indywidualnie, jeeli oprcz prowadzenia ruchu rowerowego peni ona inne funkcje. 48. 1.Pochylenie podune cieki rowerowej nie powinno przekracza 5%. W wyjtkowych wypadkach dopuszcza si wiksze pochylenia, lecz nie wiksze ni 15%. Wysoko progw i uskokw na ciece rowerowej nie powinna przekracza 1 cm. 2.Pochylenie poprzeczne cieki rowerowej powinno by jednostronne i wynosi od 1% do 3%, w zalenoci od rodzaju nawierzchni, i powinno umoliwia sprawny spyw wody opadowej.
Rozdzia 10 Torowisko tramwajowe

49. 1.Torowisko tramwajowe usytuowane w ulicy powinno by wydzielone z jezdni, z zastrzeeniem ust. 2. 2.Torowisko moe by wsplne z jezdni na skrzyowaniu oraz na ulicy klasy G i ulicach niszych klas midzy skrzyowaniami z wyczeniem rozjazdw, a w szczeglnoci zwrotnic. 3.Wydzielone torowisko tramwajowe, jeeli nie przewiduje si po nim ruchu innych pojazdw, w szczeglnoci pojazdw uprzywilejowanych, powinno by wyniesione ponad jezdni na wysoko nie mniejsz ni 10 cm i oddzielone krawnikiem od jezdni. 4.Na torowisku wsplnym z jezdni, z wyczeniem ukw w planie, poziomy gwek szyn powinny by dostosowane do poziomu powierzchni jezdni, z tym e rnica wysokoci midzy szyn wewntrzn i zewntrzn nie powinna by wiksza ni 2 cm.
15 of 66
3/1/2012 9:16 AM
50. 1.Szeroko wydzielonego dwutorowego torowiska tramwajowego na szlaku, z zastrzeeniem ust. 4, powinna wynosi nie mniej ni: 1) 2(d + b + p) + 0,50 m - gdy supy trakcyjne s na midzytorzu, 2) 2(d + b + p) + 0,10 m - gdy na midzytorzu jest ogrodzenie, 3) 2(d + b) + p - gdy nie ma supw trakcyjnych i ogrodzenia na midzytorzu, gdzie: d - szeroko taboru tramwajowego, w metrach, b - zewntrzny pas bezpieczestwa, okrelony w ust. 2, p - wewntrzny pas bezpieczestwa o szerokoci 0,50 m. 2.Zewntrzny pas bezpieczestwa, mierzony od rzutu pionowego najbardziej wystajcej czci taboru tramwajowego do ogrodzenia, ciany lub krawdzi jezdni, powinien mie szeroko nie mniejsz ni 0,75 m. 3.Dopuszcza si zmniejszenie szerokoci pasa bezpieczestwa, o ktrym mowa w ust. 2, do 0,50 m, w wypadku usytuowania wzdu torw cian lub wygrodze, pod warunkiem wykonania w tych urzdzeniach wnk w odstpach co najwyej 20 m z pen szerokoci pasa bezpieczestwa. 4.Szeroko torowiska tramwajowego naley ustala indywidualnie w obrbie przystankw, skrzyowa oraz gdy na torowisku s inne ni wymienione w ust. 1 obiekty i urzdzenia, a take gdy torowisko peni dodatkowe funkcje, w szczeglnoci gdy jest przeznaczone do ruchu komunikacji autobusowej lub pojazdw uprzywilejowanych. 51.Ulica z torowiskiem tramwajowym powinna spenia niej okrelone warunki, jakim powinny odpowiada tory tramwajowe: 1) promie uku w planie toru tramwajowego na szlaku nie powinien by mniejszy ni 50 m i 25 m na skrzyowaniu oraz na rozjazdach i ptlach, 2) w wypadku jednoczesnego wystpowania uku w przekroju podunym i uku w planie, promie uku w planie nie moe by mniejszy ni 200 m, 3) pochylenie podune toru tramwajowego nie powinno by wiksze ni: a) 5% na szlaku, jeli przewidywany tabor ma odpowiednie waciwoci trakcyjne, b) 3% na dojazdach do wiaduktu i estakady, c) 2,5% na przystanku tramwajowym i na rozjazdach, 4) uk w przekroju podunym powinien by stosowany, gdy algebraiczna rnica pochyle podunych jest wiksza ni 0,6%, 5) promie uku w przekroju podunym nie powinien by mniejszy ni 2 000 m.
Rozdzia 11 Pasy zieleni

52. 1.Pas zieleni moe by elementem pasa drogowego, jeeli peni funkcje estetyczne lub zwizane z ochron rodowiska albo przyczynia si do wypenienia wymaga okrelonych w 1 ust. 3 rozporzdzenia. 2.Ziele w pasie drogowym nie powinna zagraa bezpieczestwu uczestnikw ruchu, ogranicza wymaganego pola widocznoci, skrajni drogi oraz utrudnia utrzymania drogi. 3.Wymiary i zagospodarowanie pasa zieleni izolacyjnej, ograniczajcego wzajemnie negatywne oddziaywanie drogi i rodowiska, powinny by dostosowane do wskaza oceny oddziaywania drogi na rodowisko, zgodnie z przepisami dotyczcymi okrelenia rodzajw inwestycji szczeglnie szkodliwych dla rodowiska i zdrowia ludzi albo mogcych pogorszy stan rodowiska oraz wymaga, jakim powinny odpowiada oceny oddziaywania na rodowisko tych inwestycji. 53. 1.Szeroko pasa zieleni, zapewniajca wystarczajce warunki jej wegetacji i pielgnacji powinna wynosi co najmniej 3,0 m, jeeli jest to rzd drzew, ywopot lub pasmo krzeww. 2.Drzewa w pasie drogowym powinny by tak usytuowane, eby w okresie swojej wegetacji nie powodoway niszczenia nawierzchni drogi oraz nie utrudniay uytkowania chodnikw przez pieszych, w szczeglnoci przez osoby niepenosprawne. 3.Odlego pnia drzewa od krawdzi jezdni nie powinna by mniejsza ni 3,0 m, a w wypadku przebudowy albo remontu drogi dopuszcza si mniejsz odlego, jeli bd spenione pozostae warunki okrelone w rozporzdzeniu. 4.Ustalenie odlegoci urzdze inynieryjnych, drogowych i budowlanych od drzew lub terenw wpisanych do rejestru zabytkw lub obszarw objtych ochron konserwatorsk wymaga uzgodnienia z waciwym terenowo wojewod.
Rozdzia 12 Skrajnia drogi

54. 1.Nad drog powinna by zachowana wolna przestrze, zwana dalej "skrajni drogi", o wymiarach okrelonych w zaczniku nr 1. 2.Wysoko skrajni drogi, o ktrej mowa w zaczniku nr 1, powinna by, z zastrzeeniem ust. 3, nie mniejsza ni:
16 of 66
3/1/2012 9:16 AM
1) 4,70 m - nad drog klasy A, S lub GP, 2) 4,60 m - nad drog klasy G lub Z, 3) 4,50 m - nad drog klasy L lub D. 3.Wysoko skrajni drogi moe by zmniejszona do: 1) 4,50 m - jeeli jest przebudowywana albo remontowana droga klasy A, S lub GP, natomiast obiekty nad tymi drogami nie s objte tymi robotami, 2) 4,20 m - jeeli jest przebudowywana albo remontowana droga klasy G lub Z, natomiast obiekty nad tymi drogami nie s objte tymi robotami, 3) 3,50 m - nad drog klasy L lub D, za zgod zarzdcy tych drg. 4.Wysoko skrajni nad chodnikiem lub ciek rowerow powinna by nie mniejsza ni 2,50 m, a w wypadku ich przebudowy albo remontu moe by zmniejszona do 2,20 m. 5.Wymiary skrajni torowiska tramwajowego okrelaj Polskie Normy. 6.Wymiary skrajni drogi na obiekcie inynierskim okrelaj przepisy dotyczce warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe obiekty inynierskie i ich usytuowanie.
Rozdzia 13 Skrzyowania i zjazdy

55. 1.W celu okrelenia wymaga technicznych i uytkowych wprowadza si nastpujcy podzia skrzyowa i zjazdw: 1) skrzyowanie zwyke - nie zawiera na adnym wlocie wyspy dzielcej kierunki ruchu lub rodkowego pasa dzielcego, 2) skrzyowanie skanalizowane - zawiera co najmniej na jednym wlocie wysp dzielc lub rodkowy pas dzielcy; do skrzyowa skanalizowanych zalicza si take ronda, 3) zjazd publiczny - okrelony przez zarzdc drogi jako zjazd co najmniej do jednego obiektu, w ktrym jest prowadzona dziaalno gospodarcza, a w szczeglnoci do stacji paliw, obiektu gastronomicznego, hotelowego, przemysowego, handlowego lub magazynowego, 4) zjazd indywidualny - okrelony przez zarzdc drogi jako zjazd do jednego lub kilku obiektw uytkowanych indywidualnie. 2.Zakres stosowania skrzyowa, wzw i przejazdw drogowych na drogach poszczeglnych klas okrela tabela:
Klasa drogi A S GP G Z L D
A W W W P,(W) P P P
S W W W, (Sc) W, Sc P, (Sp) P P
GP W W, (Sc) W, Sc Sc, (W) Sc, (Sp) Sc, Sp Sz, Sp
G P,(W) W, Sc Sc,(W) Sc, Sz Sc, Sz Sc, Sz Sz
Z P P, (Sp) Sc, (Sp) Sc, Sz Sc, Sz Sc, Sz Sc, Sz
L P P Sc, Sp Sc, Sz Sc, Sz Sz Sz
D P P Sz, Sp Sz Sc, Sz Sz Sz
Oznaczenia w tabeli: W - wze, Sc - skrzyowanie skanalizowane, Sz - skrzyowanie zwyke, Sp - skrzyowanie tylko na prawe skrty, P - przejazd drogowy (rnopoziomowy), (...) - rozwizanie dopuszczalne wyjtkowo w uzasadnionych wypadkach. 56.Skrzyowanie drg, jego ukad funkcjonalny, przestrzenny i rozwizanie techniczne powinno by tak zaprojektowane i wykonane, eby mogli z niego korzysta wszyscy uczestnicy ruchu, dla ktrych jest ono przeznaczone, na warunkach ustalonych w rozporzdzeniu i przepisach odrbnych. 57. 1.Parametry techniczne wlotu skrzyowania drogi klasy G i drg wyszych klas z pierwszestwem przejazdu, z wyjtkiem ronda, powinny by ustalone na podstawie prdkoci miarodajnej. 2.Prdko miarodajn wlotu, o ktrym mowa w ust. 1, ustala si jako rwn prdkoci miarodajnej drogi, na ktrej ten wlot si znajduje, jeli nie jest ona wiksza ni 100 km/h. Jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 100 km/h, naley ograniczy
17 of 66
3/1/2012 9:16 AM
prdko na odcinku poprzedzajcym skrzyowanie do okrelonej w projekcie organizacji ruchu i nie wikszej ni 80 km/h, a za prdko miarodajn wlotu przyj prdko ograniczon znakiem powikszon o 10 km/h lub 20 km/h, zgodnie z ustaleniami, o ktrych mowa w 13 ust. 1 pkt 3. 58. 1.Skrzyowanie na drodze klasy S powinno by skanalizowane. Rondo moe znajdowa si tylko na pocztku lub kocu tej drogi. 2.Prdko miarodajna odcinka drogi poprzedzajcego rondo, o ktrym mowa w ust. 1, powinna by ograniczona do 50 km/h lub wyjtkowo do 60 km/h za pomoc znakw drogowych lub przez uksztatowanie geometryczne drogi wymuszajce ograniczenie prdkoci ruchu. 59.Na drodze klasy S oraz na nowej drodze klasy GP lub G liczba wlotw skrzyowania nie powinna by wiksza ni cztery, chyba e jest to skrzyowanie typu rondo. 60. 1.Kt przecicia osi drg na skrzyowaniu powinien by zbliony do kta 90, z dopuszczalnym odchyleniem nie wikszym ni 30, jeli s spenione wymagania widocznoci na skrzyowaniu okrelone w zaczniku nr 2. 2.Kt przecicia toru jazdy pojazdw z torem ruchu pieszych lub rowerzystw powinien by zbliony do kta 90, z dopuszczalnym odchyleniem nie wikszym ni 10. 3.W wyjtkowych wypadkach, uzasadnionych warunkami miejscowymi, dopuszcza si odstpstwo od warunkw, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, jeli bd spenione pozostae warunki okrelone w rozporzdzeniu, w szczeglnoci wymagania widocznoci i przejezdnoci. 61. Liczba pasw ruchu na wprost na odpowiadajcym sobie wlocie i wylocie skrzyowania powinna by taka sama, jak na odcinku drogi przed skrzyowaniem. 62. 1.Uksztatowanie wysokociowe powierzchni jezdni skrzyowania powinno by dostosowane do pochylenia podunego i poprzecznego drogi z pierwszestwem przejazdu przy jednoczesnym zapewnieniu sprawnego odprowadzenia wody opadowej ze skrzyowania. W wypadku skrzyowania drg bez pierwszestwa przejazdu oraz ronda mona wzajemnie dostosowa pochylenia podune i poprzeczne drg w celu zapewnienia sprawnego odprowadzenia wody. 2.Pochylenia podune i poprzeczne drogi z pierwszestwem przejazdu w miejscu wystpowania skrzyowania nie powinny by wiksze ni 3% w wypadku drg klasy S i GP, 3,5% - w wypadku drg klasy G i Z oraz 4% - w wypadku drg klasy L i D. Na skrzyowaniu poza terenem zabudowy dopuszcza si pochylenia drogi odpowiednio 4%, 5% i 6%. 3.Pochylenie podune drogi podporzdkowanej nie powinno by wiksze ni 3% na dugoci co najmniej 20 m od krawdzi jezdni drogi z pierwszestwem przejazdu. 63. Ukad geometryczny, rozwizanie techniczne oraz sposb organizacji i sterowania ruchem na skrzyowaniu powinny by wzajemnie dostosowane do siebie. 64. 1.Na skrzyowaniu skanalizowanym skos zaamania w planie krawdzi jezdni drogi nie powinien by wikszy ni okrelony w tabeli:
Usytuowanie skrzyowania 40 Poza zabudowy Na zabudowy

*)
Skos zaamania krawdzi jezdni przy prdkoci miarodajnej*) drogi (km/h) 50 1:15 (1:10) 1:10 60 1:20 (1:15) 1:10 70 1:25 (1:20) 1:15 (1:10) 80 1:30 (1:20) 1:20 (1:15) 90 1:40 (1:30) -
terenem terenie
1:10 1:10 (1:5)
Na drodze klasy Z lub L jest to prdko projektowa, a w wypadku maego ronda jest to prdko przy dojedzie do ronda. (...) W wypadkach okrelonych w ust. 2.
2.W wypadku przebudowy albo remontu skrzyowania, a take na drodze na terenie zabudowy z ruchem uspokojonym skos zaamania krawdzi jezdni moe by zwikszony do wartoci podanych w nawiasach w ust. 1 w tabeli.
18 of 66
3/1/2012 9:16 AM
65. 1.Pasy ruchu na skanalizowanym wlocie skrzyowania drg powinny mie szeroko tak, jak przed skrzyowaniem, a w wyjtkowych wypadkach szeroko kadego z nich moe by pomniejszona: 1) nie wicej ni o 0,25 m - jeeli jest to grupa pasw dla pojazdw jadcych na wprost, 2) nie wicej ni o 0,50 m - jeeli jest to grupa pasw dla pojazdw skrcajcych w lewo lub w prawo. 2.Na skrzyowaniu skanalizowanym o jednym pasie ruchu na wprost na drodze z pierwszestwem przejazdu pas ten powinien mie szeroko: 1) od 4,50 m do 5,00 m - jeeli jest ograniczony z obu stron krawnikami, 2) od 4,00 m do 4,50 m - jeeli jest ograniczony z jednej strony krawnikami, 3) tak jak pas ruchu - jeeli z obu stron nie jest ograniczony krawnikami, 4) tak jak pas ruchu - jeeli w strefie uspokojonego ruchu jest ograniczony krawnikami (z jednej lub z obu stron) na dugoci mniejszej ni 20 m. 3.Jeeli wystpuje jeden pas ruchu na wprost na podporzdkowanym wlocie drogi, powinien on mie szeroko: 1) od 4,00 m do 4,50 m - jeeli jest ograniczony z jednej lub z obu stron krawnikami, 2) tak jak pas ruchu - jeeli z obu stron nie jest ograniczony krawnikami, 3) tak jak pas ruchu - jeeli w strefie uspokojonego ruchu jest ograniczony krawnikami z jednej lub z obu stron na dugoci mniejszej ni 20 m. 4.Warunki okrelone w ust. 2 i 3 nie dotycz wlotw na skrzyowaniu typu mini lub mae rondo, o ktrych mowa w 75. 66. 1.Dodatkowy pas dla pojazdw skrcajcych w lewo na skrzyowaniu powinien by stosowany na: 1) wlocie drogi klasy S, 2) wlocie ulicy klasy GP. 2.Dodatkowy pas moe by take stosowany na wlotach pozostaych drg klasy GP oraz drg klasy G i Z, jeeli s one dwujezdniowe lub wynika to z warunkw organizacji i bezpieczestwa ruchu. 3.Dodatkowy pas dla pojazdw skrcajcych w lewo powinien mie: 1) odcinek zmiany pasa ruchu o dugoci nie mniejszej ni okrelony w tabeli:
Prdko miarodajna drogi*) (km/h) Dugo odcinka zmiany pasa ruchu (m)
*)
50 15
60 20
70 30
80 40
90 50
100 55
W wypadku drogi klasy Z jest to prdko projektowa.
2) odcinek zwalniania o dugoci nie mniejszej ni okrelony w tabeli:
Pochylenie podune wlotu (%)
Dugo odcinka zwalniania (m) przy prdkoci miarodajnej*) (km/h) 50 60 40 35 30 25 20 15 15 70 60 55 45 40 35 30 25 80 80 70 60 50 45 40 35 90 105 90 80 70 60 55 50 100 140 120 105 95 85 75 65
-6 -4 -2 0 2 4 6
*)
30 25 20 15 10 10 10
W wypadku drogi klasy Z jest to prdko projektowa.
3) odcinek akumulacji o dugoci obliczonej na podstawie miarodajnego natenia ruchu pojazdw skrcajcych w lewo, ktre musz si zatrzyma, eby umoliwi przejazd pojazdom z pierwszestwem przejazdu; dugo odcinka akumulacji nie powinna by mniejsza ni 20 m. 4.Przy przebudowie albo remoncie skrzyowania dopuszcza si zmniejszenie dugoci odcinka zmiany pasa ruchu, o ktrym mowa w ust. 3 pkt 1, do 20 m.
19 of 66
3/1/2012 9:16 AM
67. 1.Dodatkowy pas dla pojazdw skrcajcych w prawo na skrzyowaniu powinien by stosowany na: 1) wlocie drogi klasy S, 2) wlocie dwujezdniowej ulicy klasy GP, 3) wlocie drogi klasy GP lub G poza terenem zabudowy o prdkoci miarodajnej wikszej ni 90 km/h. 2.Dodatkowy pas dla pojazdw skrcajcych w prawo moe by take stosowany na wlotach drg klasy GP i G innych ni wymienione w ust. 1 oraz drg klasy Z, jeeli wynika to z warunkw organizacji i bezpieczestwa ruchu. 3.Dodatkowy pas dla pojazdw skrcajcych w prawo, z zastrzeeniem ust. 5, powinien mie: 1) odcinek zmiany pasa ruchu o dugoci okrelonej w 66 ust. 3 pkt 1, 2) odcinek zwalniania o dugoci nie mniejszej ni okrelona w tabeli:
Prdko Pochylenie miarodajna podune wlotu (%) drogi1) (km/h)
Dugo odcinka zwalniania (m) przy promieniu uku skrtu w prawo2) (m)
10 60 60 60 60 60 80 80 80 80 80 100 100 100 100 100

1) 2)
11-15 30 25 20 15 10 65 55 50 45 40 115 100 90 80 70
16-20 25 20 15 10 10 60 50 45 40 35 110 95 85 75 65
21-30 20 15 10 55 45 40 35 30 105 90 80 70 65
>30 10 10 10 50 40 35 30 25 95 85 75 65 60
-4 -2 0 2 4 -4 -2 0 2 4 -4 -2 0 2 4
35 30 25 20 15 70 60 50 45 40 120 105 95 85 75
W wypadku drogi klasy Z jest to prdko projektowa. Jeeli na wlocie jest wyznaczone przejcie dla pieszych lub skrzyowanie jest wyposaone w sygnalizacj wietln, to naley przyj dugo odcinka zwalniania jak dla promienia uku rwnego 10 m.
3) odcinek akumulacji, jeli skrzyowanie jest wyposaone w sygnalizacj wietln lub na jego wlocie jest wyznaczone przejcie dla pieszych; dugo odcinka akumulacji powinna by okrelona zgodnie z wymaganiami, o ktrych mowa w 66 ust. 3 pkt 3. 4.Przy przebudowie albo remoncie skrzyowania dopuszcza si zmniejszenie dugoci odcinka zmiany pasa ruchu, o ktrym mowa w ust. 3 pkt 1, do 15 m. 5.Jeeli dodatkowy pas dla pojazdw skrcajcych w prawo, o ktrym mowa w ust. 3, nie wymaga odcinka akumulacji i prdko miarodajna drogi poza terenem zabudowy jest mniejsza ni 90 km/h, dopuszcza si stosowanie dodatkowego pasa w postaci klina o skosie nie wikszym ni 1 : 10 i dugoci od 30 m do 50 m. 68. 1.Dodatkowy pas ruchu na skrzyowaniu z prawej strony wylotu drogi z pierwszestwem przejazdu powinien by stosowany na: 1) drodze klasy S oraz na dwujezdniowej drodze klasy GP lub G poza terenem zabudowy, gdy miarodajne natenie ruchu pojazdw skrcajcych w prawo z wlotu podporzdkowanego jest wiksze ni 60 P/h i prdko miarodajna na drodze z pierwszestwem przejazdu jest wiksza ni 80 km/h, 2) ulicy klasy GP.
20 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2.Dodatkowy pas moe by take stosowany na drogach klasy GP i G innych ni wymienione w ust. 1, jeeli wynika to z warunkw organizacji i bezpieczestwa ruchu. 3.Dodatkowy pas ruchu, o ktrym mowa w ust. 1, powinien mie: 1) odcinek przyspieszania o dugoci nie mniejszej ni 100 m w wypadku ulicy klasy GP i w przedziale od 100 m do 200 m w wypadku drg klasy S, GP i G poza terenem zabudowy, 2) odcinek zmiany pasa ruchu o dugoci okrelonej w 66 ust. 3 pkt 1. 69. 1.Dodatkowy pas ruchu z lewej strony wylotu mona stosowa na dwujezdniowej drodze klasy S lub GP, jeli na skrzyowaniu nie ma i nie przewiduje si sygnalizacji wietlnej. 2.Dodatkowy pas ruchu, o ktrym mowa w ust. 1, powinien mie: 1) odcinek przyspieszania o dugoci nie mniejszej ni 100 m, 2) odcinek zmiany pasa ruchu o dugoci okrelonej w 66 ust. 3 pkt 1. 70. Ksztat i rozmiary pasa lub grupy pasw ruchu dla pojazdw skrcajcych na skrzyowaniu powinny by dostosowane do struktury rodzajowej pojazdw i organizacji ruchu. 71.Wewntrzna krawd pasa ruchu dla pojazdw skrcajcych w prawo na skrzyowaniu zwykym powinna by ksztatowana za pomoc uku koowego o promieniu nie mniejszym ni: 1) 6,0 m - na wlocie drogi klasy L lub D, 2) 8,0 m - na wlocie drogi klasy G lub Z, 3) 10,0 m - na wlocie drogi klasy GP. 72. 1.Wewntrzna krawd pasa lub grupy pasw ruchu dla pojazdw skrcajcych w prawo na skrzyowaniu skanalizowanym powinna by ksztatowana za pomoc uku koowego lub krzywej koszowej. 2.Promie uku koowego nie powinien by mniejszy ni 15 m w wypadku wlotu z drogi klasy S i 10 m w wypadku wlotu z pozostaych klas drg. 3.Krzyw koszow o stosunku promieni R1 : R2 : R3 = n : 1 : m, gdzie n i m wynosi 2 lub 3, mona stosowa, jeli uatwia ona ruch pojazdom skrcajcym w prawo, a jednoczenie nie pogarsza warunkw ruchu na przejciach dla pieszych oraz nie utrudnia obserwacji pojazdw relacji kolidujcych. rodkowy promie krzywej koszowej nie powinien by mniejszy ni 9 m, a kty rodkowe pocztkowego i kocowego uku powinny mie po 15. 73.Wewntrzna krawd pasa lub grupy pasw ruchu dla pojazdw skrcajcych w lewo na skrzyowaniu skanalizowanym powinna by ksztatowana za pomoc uku koowego lub kombinacji odcinka prostego i ukw koowych o promieniach w przedziale od 10 m do 40 m, w zalenoci od klasy drogi, jej przekroju poprzecznego oraz geometrii skrzyowania. 74. Szeroko jednego pasa ruchu dla pojazdw skrcajcych w lewo lub w prawo na skrzyowaniu skanalizowanym nie powinna by mniejsza ni okrelona w tabeli:
Promie skrtu (m) Szeroko (m)
8 7,0
10 6,5
12 6,0
15 5,5
20 5,0
25 4,5
30 4,2
40 4,0
75.Wymiary i zakres stosowania rond:
Typ ronda mini1) mae
rednica wyspy rodkowej (m) 3-5
rednica zewntrzna ronda (m) mniejsza ni 22
Zakres stosowania
osiedla
10(5)-28(33,5) 26(22)-40(45) drogi klasy GP2), G, Z i L: wloty do miast, strefy podmiejskie, osiedla miejskie, poza terenem zabudowy
21 of 66
3/1/2012 9:16 AM
rednie
28-50
41-65
drogi klasy GP2) i G: poza terenem zabudowy, strefy podmiejskie, wloty do miast
due
wiksza ni 50 wiksza ni 65 drogi klasy S3), GP i G: poza terenem zabudowy
1) 2) 3)
Wyspa rodkowa przejezdna lub czciowo przejezdna. W uzasadnionych wypadkach na drogach jednojezdniowych.
W uzasadnionych wypadkach na pocztku lub kocu drogi klasy S. (...) Oznacza wartoci dopuszczalne w uzasadnionych wypadkach. 76. 1.Wyspa kanalizujca ruch na skrzyowaniu powinna mie: 1) ksztat dostosowany do torw ruchu pojazdw, 2) wymiary dostosowane do funkcji przez ni penionych, a w szczeglnoci jej szeroko w miejscu wyznaczonej strefy oczekiwania pieszych nie powinna by mniejsza ni 2,0 m. 2.Krawdzie wyspy wyodrbnionej z jezdni powinny by wyniesione ponad powierzchni jezdni na wysoko nie mniejsz ni 6 cm z wyczeniem tej czci wyspy, na ktrej wyznaczono przejcie dla pieszych lub przejazd dla rowerzystw. 3.Wyspa kanalizujca ruch wyodrbniona z jezdni powinna wyranie rni si od jezdni, a umieszczone na niej urzdzenia lub ziele nie powinny ogranicza wymaganego pola widocznoci. 4.Urzdzenia organizacji ruchu umieszczone na wyspie powinny by odsunite od krawdzi pasa ruchu na odlego okrelon w przepisach w sprawie znakw i sygnaw drogowych. 5.Wyspa kanalizujca ruch nie wyodrbniona z jezdni powinna by wyczona z ruchu i wyznaczona zgodnie z przepisami w sprawie znakw i sygnaw drogowych. 77. Zjazd z drogi powinien by zaprojektowany i wybudowany w sposb odpowiadajcy wymaganiom wynikajcym z jego usytuowania i przeznaczenia, a w szczeglnoci powinien by dostosowany do wymaga bezpieczestwa ruchu na drodze, wymiarw gabarytowych pojazdw, dla ktrych jest przeznaczony, oraz do wymaga ruchu pieszych. 78. 1.Zjazd publiczny powinien by usytuowany zgodnie z wymaganiami okrelonymi w 113 ust. 7. 2.Zjazd publiczny: 1) powinien mie: a) szeroko nie mniejsz ni 5,0 m, w tym jezdni o szerokoci nie mniejszej ni 3,5 m i nie wiksz ni szeroko jezdni na drodze, b) nawierzchni tward w granicach pasa drogowego, c) przecicie krawdzi nawierzchni zjazdu i drogi wyokrglone ukiem koowym o promieniu nie mniejszym ni 5 m, d) pochylenie podune zjazdu w obrbie korony drogi dostosowane do jej uksztatowania, e) na dugoci nie mniejszej ni 7,0 m od krawdzi korony drogi pochylenie podune zjazdu nie wiksze ni 5%, a na dalszym odcinku - nie wiksze ni 12%, 2) z nowej drogi klasy GP lub G do stacji paliw powinien by wyposaony w dodatkowe pasy dla pojazdw skrcajcych z tej drogi, 3) z drogi klasy GP, G lub Z do obiektu wymienionego w 55 ust. 1 pkt 3, w wypadku uzasadnionym wzgldami bezpieczestwa ruchu, moe by wyposaony w dodatkowe pasy ruchu dla pojazdw skrcajcych z tej drogi, w szczeglnoci gdy miarodajne natenie ruchu na drodze przekracza 400 P/h. 79.Zjazd indywidualny powinien mie: szeroko nie mniejsz ni 4,5 m, w tym jezdni o szerokoci nie mniejszej ni 3,0 m i nie wikszej ni szeroko jezdni na drodze, nawierzchni co najmniej tward w granicach pasa drogowego, przecicie krawdzi nawierzchni zjazdu i drogi wyokrglone ukiem koowym o promieniu nie mniejszym ni 3 m, lub skosem 1 : 1, jeeli jest to zjazd z ulicy, pochylenie podune zjazdu w obrbie korony drogi dostosowane do jej uksztatowania, na dugoci nie mniejszej ni 5,0 m od krawdzi korony drogi pochylenie podune nie wiksze ni 5%, a na dalszym odcinku nie wiksze ni 15%.
1) 2) 3) 4) 5)
Rozdzia 14 Wzy drogowe
22 of 66
3/1/2012 9:16 AM
80. 1.W celu okrelenia wymaga technicznych i uytkowych wprowadza si nastpujcy podzia wzw: 1) bezkolizyjny typu WA - na ktrym nie wystpuje przecinanie torw jazdy, a relacje skrtne s realizowane tylko jako manewry wyczania, wczania i przeplatania si potokw ruchu, 2) czciowo bezkolizyjny typu WB - na ktrym wystpuje przecinanie torw jazdy niektrych relacji na jednej z drg; w ramach wza funkcjonuje wwczas na tej drodze skrzyowanie lub zesp skrzyowa, jednak relacje o dominujcych nateniach s prowadzone bezkolizyjnie, 3) kolizyjny typu WC - na ktrym tylko jezdnie drg krzyuj si w rnych poziomach, natomiast relacje skrtne na obu drogach odbywaj si na skrzyowaniach. 2.Zakres stosowania wzw, o ktrych mowa w ust. 1, okrelono w tabeli:
Klasa drogi A S GP G
A WA WA WA, WB (WB)
S WA WA, WB WB, WC WB, WC
GP WA, WB WB, WC WB, WC (WB, WC)
G (WB) WB, WC (WB, WC) (WB, WC)
Oznaczenia w tabeli: WA, WB, WC - typ wza, (...) - Rozwizanie dopuszczalne w uzasadnionych wypadkach. 81.Wze, jego ukad funkcjonalny i przestrzenny, rozwizanie techniczne i materiaowe elementw budowlanych powinny by zaprojektowane i wykonane w sposb umoliwiajcy przejazd kadego typu pojazdu dopuszczonego do ruchu na podstawie przepisw prawa o ruchu drogowym. 82. 1.W wle mona usytuowa stacje poboru opat, zwane dalej "SPO", zgodnie z przepisami odrbnymi. 2.Usytuowanie SPO w wle powinno by dostosowane do ukadu wza i nie powinno ogranicza jego waciwoci uytkowych okrelonych w rozporzdzeniu. 3.W wle nie powinny by usytuowane adne obiekty usugowe, do ktrych wjazd odbywaby si z wykorzystaniem cznic jako dojazdw. 83.W wle typu WA: wyjazd i wjazd powinny by usytuowane po prawej stronie jezdni drogi, wyjazd z jezdni drogi powinien by usytuowany przed wjazdem na t jezdni, wyjazd powinien by wyposaony w pas wyczania, z zachowaniem wymaga, o ktrych mowa w 94, wjazd powinien by wyposaony w pas wczania, z zachowaniem wymaga, o ktrych mowa w 96.
1) 2) 3) 4)
84.W wle typu WB: 1) droga wyszej klasy, a przy drogach tej samej klasy droga o wikszym miarodajnym nateniu ruchu, powinna by prowadzona bez zakce, natomiast do warunkw lokalnych powinna by dostosowana droga niszej klasy lub przy drogach tej samej klasy droga o mniejszym miarodajnym nateniu ruchu, 2) wyjazd z jezdni drogi, na ktrej relacje skrtne odbywaj si bezkolizyjnie, powinien poprzedza wjazd na ni, 3) wyjazd i wjazd na jezdni drogi, na ktrej relacje skrtne odbywaj si bezkolizyjnie, powinny by usytuowane po prawej stronie tej jezdni, 4) wyjazd i wjazd, o ktrych mowa w pkt 3, powinny by wyposaone w pasy wyczania i wczania, z zachowaniem wymaga, o ktrych mowa w 94 i 96, 5) poczenie cznicy z drog niszej klasy powinno odbywa si na skrzyowaniu, 6) wjazd na jednojezdniow drog niszej klasy powinien odbywa si na skrzyowaniu. 85.W wle typu WC: 1) mona stosowa, odpowiednio do potrzeb, cznic P4 lub dwie cznice P1, o ktrych mowa w 87, rozdzielone pasem dzielcym, 2) poczenie cznic z drog powinno odbywa si na skrzyowaniu. 86.Graniczne prdkoci projektowe cznic na wzach okrela tabela:
23 of 66
3/1/2012 9:16 AM
tabela
1) 2) 3)
cznice zaczynajce si pasem wyczania i koczce si pasem wczania. cznice zakoczone na jednym kocu skrzyowaniem. cznice zakoczone na obu kocach skrzyowaniami.
87. 1.Jednopasowa cznica jednokierunkowa, oznaczona dalej symbolem "P1", powinna mie: 1) jezdni wraz z opaskami o szerokoci nie mniejszej ni 6,0 m, 2) obustronne gruntowe pobocza, kade o szerokoci nie mniejszej ni 1,0 m. 2.Dwupasowa cznica jednokierunkowa, oznaczona dalej symbolem "P2", powinna mie: 1) jezdni wraz z opaskami o szerokoci nie mniejszej ni 8,0 m, 2) obustronne gruntowe pobocza, kade o szerokoci nie mniejszej ni 1,0 m. 3.Dwupasowa cznica jednokierunkowa z pasem awaryjnym, oznaczona dalej symbolem "P3", powinna mie: 1) jezdni wraz z opask z lewej strony razem o szerokoci nie mniejszej ni 7,5 m, 2) pas awaryjny o szerokoci 2,0 m po prawej stronie jezdni, 3) obustronne gruntowe pobocza, kade o szerokoci nie mniejszej ni 1,0 m. 4.Dwupasowa cznica dwukierunkowa, oznaczona dalej symbolem "P4", powinna mie: 1) jezdni wraz z opaskami o szerokoci nie mniejszej ni 8,0 m, 2) obustronne gruntowe pobocza, kade o szerokoci nie mniejszej ni 1,0 m. 5.W wypadku wza na drodze klasy S lub na drogach niszych klas dopuszcza si zmniejszenie szerokoci jezdni cznic nie wicej ni o 1,0 m. 6.Typ cznicy powinien by dostosowany do przewidywanego natenia ruchu oraz dugoci cznicy. 88. 1.Jezdnia wraz z opaskami na cznicy P1, P2 lub P3 powinna mie na odcinku prostym w planie jednostronne pochylenie poprzeczne nie mniejsze ni 2% i nie wiksze ni 3%. 2.Jezdnia wraz z opaskami na cznicy P4 powinna mie na odcinku prostym w planie dwustronne pochylenie poprzeczne, nie mniejsze ni 2% i nie wiksze ni 3%. 3.Jezdnia wraz z opaskami na cznicy P1, P2, P3 lub P4 powinna mie na uku koowym w planie jednostronne pochylenie poprzeczne o wartoci okrelonej w tabeli:
Prdko projektowa cznicy (km/h) 2% 80 70 60 50 40 30
Warto promienia uku w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni
3% 420-579 290-364 190-249 125-159 75-94 50-59
4% 350-419 235-289 155-189 100-124 60-74 40-49
5% 290-349 215-234 140-154 90-99 55-59 35-39
6% 270-289 195-214 130-139 85-89 50-54 30-34
7% 250-269 185-194 120-129 75-84 45-49 25-29
580 365 250 160 95 60
4.Zachowanie wartoci pochylenia poprzecznego jezdni cznicy, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, nie jest wymagane na krzywych przejciowych i na prostych przejciowych przed i za ukiem koowym, na ktrych nastpuje zmiana kierunku pochylenia poprzecznego. Strefy te powinny by tak ksztatowane, eby by zapewniony sprawny odpyw wody. 89. 1.Szeroko jezdni cznicy powinna by zwikszona na uku koowym w planie o promieniu R mniejszym ni 150 m o warto: 1) 50/R - na cznicy P1, 2) 70/R - na cznicy P2, P3 lub P4. 2.Zwikszenie szerokoci jezdni, o ktrym mowa w ust. 1, wykonuje si na krzywej przejciowej lub na prostej przejciowej, jeli krzywa przejciowa nie wystpuje. 90. 1.O jezdni cznicy w planie powinna skada si z odcinkw prostych i odcinkw krzywoliniowych.
24 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2.Odcinek krzywoliniowy moe zawiera uk koowy, kombinacje ukw koowych i krzywych przejciowych, a take inne rodzaje krzywych. 3.cznica powinna by zaprojektowana i wykonana w taki sposb, eby byo zachowane bezpieczestwo pojazdu poruszajcego si z prdkoci projektow po mokrej nawierzchni. 4.Wymagania, o ktrych mowa w ust. 3, uznaje si za spenione, jeeli: 1) wartoci promienia uku koowego w planie oraz pochylenia poprzecznego jezdni cznicy odpowiadaj wymaganiom okrelonym w 88 ust. 3, 2) parametry geometryczne cznicy nie przekraczaj wartoci okrelonych w tabeli:
Prdko Najmniejszy projektowa parametr cznicy klotoidy (km/h) (m)
Najwiksze pochylenie podune (%)
Najmniejszy promie uku w przekroju podunym (m) wypukego wklsego
cznicy wyjazdowej
cznicy wjazdowej
na na na na na uku na wzniesieniu spadku wzniesieniu spadku w prostej planie w planie 80 70 60 50 40 30 100 90 75 60 40 25 5 5 6 6 6 6 4 4 5 5 6 6 4 4 5 5 6 6 5 5 6 6 7 7 4500 3200 2700 1400 700 500 3000 2000 1700 1000 500 200 2000 1400 1000 750 500 250
3) odlego widocznoci na cznicy jest nie mniejsza ni okrelona w 168. 91. 1.Jezdni zbierajco-rozprowadzajc mona stosowa na wle lub na odcinku drogi midzy wzami, jeeli taka potrzeba wynika z kierunkowego rozkadu ruchu lub usytuowania wyjazdw i wjazdw. 2.Prdko projektowa jezdni zbierajco-rozprowadzajcej powinna wynosi 60 km/h, a wyjtkowo 70 km/h lub 80 km/h. 3.Jezdnia zbierajco-rozprowadzajca powinna by jednokierunkowa i w zalenoci od miarodajnego natenia ruchu mie przekrj poprzeczny taki jak cznica P1, P2 albo P3. 4.Uksztatowanie jezdni zbierajco-rozprowadzajcej w planie i w przekroju podunym powinno odpowiada wymaganiom dotyczcym cznic, o ktrych mowa w 90. 92. Pochylenia poprzeczne gruntowego pobocza cznicy i jezdni zbierajco-rozprowadzajcej powinny by ustalone z zachowaniem warunkw, o ktrych mowa w 37 ust. 2 i 3. 93.Pochylenia skarp nasypw i wykopw cznicy i jezdni zbierajco-rozprowadzajcej powinny by ustalone z zachowaniem warunkw, o ktrych mowa w 42. 94. 1.Wyjazd w wle typu WA oraz wyjazd z drogi klasy A, S i GP w wle typu WB powinny mie, z zastrzeeniem ust. 9, rwnolege pasy wyczania. 2.Do pasa wyczania, o ktrym mowa w ust. 1, naley: 1) klin, na ktrego dugoci pas wyczania uzyskuje pen szeroko, 2) odcinek zwalniania, ktrego dugo jest mierzona od koca klina do pocztku uku koowego cznicy. 3.Pas wyczania na cznic P1, P2 lub P3, powinien mie: 1) klin o dugoci nie mniejszej ni: a) 100 m - jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 110 km/h, b) 75 m - przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h lub 100 km/h, c) 50 m - w pozostaych wypadkach, 2) odcinek zwalniania o dugoci nie mniejszej ni okrelona w tabeli:
25 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Rnica prdkoci V(km/h)
Dugo odcinka zwalniania (m) przy pochyleniu podunym pasa wyczania -5% -4% 250 230 200 160 110 -3% 230 210 180 150 100 -2% 210 190 170 140 95 0% 190 170 150 120 85 2% 170 150 130 110 75 3% 160 140 120 100 70 4% 150 130 110 90 65
60 50 40 30 20
280 250 220 170 120
Oznaczenia: V= 0,75 x Vm - Vp gdzie: Vm - prdko miarodajna drogi w km/h,
Vp - prdko projektowa cznicy w km/h.

4.Odcinek zwalniania, o ktrym mowa w ust. 3 pkt 2, powinien mie pas ruchu o szerokoci 3,5 m, jeli prdko projektowa drogi jest wiksza od 80 km/h, i 3,0 m w pozostaych wypadkach oraz pas awaryjny o szerokoci 2,0 m lub opask o szerokoci co najmniej 0,5 m, w zalenoci od tego, ktry z elementw wystpuje na cznicy. 5.Podwjny pas wyczania na cznic P3, bez zmniejszenia liczby pasw ruchu na jezdni drogi, powinien mie: 1) klin o dugoci nie mniejszej ni: a) 200 m - jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 110 km/h, b) 150 m - przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h lub 100 km/h, c) 100 m - w pozostaych wypadkach, 2) wspln krawd pasa wyczania o penej szerokoci i jezdni drogi, o dugoci nie mniejszej ni 400 m. 6.Podwjny pas wyczania na cznic P3, ze zmniejszeniem o jeden liczby pasw ruchu na jezdni drogi, powinien mie: 1) klin o dugoci nie mniejszej ni: a) 100 m - jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 110 km/h, b) 75 m - przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h, c) 50 m - w pozostaych wypadkach, 2) wspln krawd pasa wyczania o penej szerokoci i jezdni drogi, o dugoci nie mniejszej ni 450 m. 7.Odcinek, o ktrym mowa w ust. 5 pkt 2 i ust. 6 pkt 2, powinien mie dwa pasy ruchu o szerokoci nie mniejszej ni 7,0 m oraz pas awaryjny o szerokoci 2,0 m. 8.Pas wyczania, o ktrym mowa w ust. 3, powinien mie wspln krawd odcinka pasa o penej szerokoci i jezdni drogi klasy A lub S, o dugoci nie mniejszej ni 200 m przy prdkoci miarodajnej 130 km/h, nie mniejszej ni 175 m przy prdkoci miarodajnej 110 km/h i nie mniejszej ni 150 m przy prdkoci miarodajnej poniej 110 km/h. W odniesieniu do jezdni drg klas GP i G wymienione dugoci nie powinny by mniejsze ni odpowiednio 150 m, 125 m i 100 m. 9.W wypadku dobrej widocznoci wyjazdu z jezdni drogi na cznic P1 moe by stosowany kierunkowy pas wyczania, jeeli prdko projektowa drogi jest mniejsza ni 120 km/h. Kierunkowy pas wyczania powinien mie: 1) skos 1 : 30 z klinem o dugoci 75 m, 2) odcinek zwalniania o dugoci nie mniejszej ni okrelona w tabeli w ust. 3 pkt 2; jego dugo jest mierzona od koca klina do pocztku uku koowego cznicy, 3) pas awaryjny o szerokoci 2,0 m lub opask o szerokoci co najmniej 0,5 m, w zalenoci od tego, ktry z elementw wystpuje na cznicy. 10.Pochylenie podune i poprzeczne pasa wyczania oraz jego uksztatowanie w planie sytuacyjnym powinny by dostosowane do pasa ruchu, przy ktrym si on znajduje. 11.Wyjazdy z drg w wle typu WC mog mie dodatkowe pasy ruchu, ktre s czci skrzyowa na tych drogach. 95. 1.Wyjazd z cznicy i z jezdni zbierajco-rozprowadzajcej, z zastrzeeniem ust. 8, powinny mie rwnolege pasy wyczania. 2.Pas wyczania z cznicy P1 na cznic P1 powinien mie: 1) klin o dugoci nie mniejszej ni 60 m, 2) odcinek zwalniania o dugoci nie mniejszej ni 150 m, jeeli jest to wze typu WA, i nie mniejszej ni 100 m w pozostaych wypadkach. 3.Odcinek zwalniania, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2, powinien mie pas ruchu o szerokoci 3,0 m oraz opask o szerokoci co najmniej 0,5 m.
26 of 66
3/1/2012 9:16 AM
4.Pas wyczania z cznicy P2 lub P3 na cznic P1 powinien mie: 1) klin o dugoci nie mniejszej ni 60 m, 2) odcinek zwalniania o dugoci nie mniejszej ni 150 m, jeeli jest to cznica P3, i nie mniejszej ni 100 m, jeeli jest to cznica P2. 5.Odcinek zwalniania, o ktrym mowa w ust. 4 pkt 2, powinien mie pas ruchu o szerokoci 3,0 m oraz opask o szerokoci co najmniej 0,5 m. 6.Pas wyczania z cznicy P3 na cznic P3 powinien mie: 1) klin o dugoci nie mniejszej ni 60 m, 2) odcinek zwalniania o wymiarach jak w ust. 4 pkt 2. 7.Odcinek zwalniania, o ktrym mowa w ust. 6 pkt 2, powinien mie dwa pasy ruchu oraz pas awaryjny o szerokociach jak na cznicy P3. 8.W wypadku dobrej widocznoci wyjazdu z cznicy lub jezdni zbierajco-rozprowadzajcej w wle typu WA lub WB: 1) dugoci klina i odcinka zwalniania na pasie wyczania mog by nawet o poow krtsze, 2) moe by stosowany kierunkowy pas wyczania. 9.Pochylenie podune i poprzeczne pasa wyczania oraz jego uksztatowanie w planie sytuacyjnym, powinny by dostosowane do jezdni cznicy lub jezdni zbierajco-rozprowadzajcej. 96. 1.Wjazd w wle typu WA oraz wjazd na drog klasy A, S lub GP w wle typu WB powinny mie rwnolege pasy wczania, z zastrzeeniem ust. 9, umieszczone z prawej strony jezdni krzyujcych si drg. 2.Do pasa wczania, o ktrym mowa w ust. 1, naley: 1) odcinek przyspieszania, ktrego dugo jest mierzona od koca uku koowego na cznicy do pocztku klina, 2) klin, na ktrego dugoci zanika pas wczania. 3.Pas wczania z cznic P1 lub P2 powinien mie: 1) odcinek przyspieszania o dugoci nie mniejszej ni okrelona w tabeli:
Rnica Dugo odcinka przyspieszania (m) przy pochyleniu podunym pasa prdkoci wczania V (km/h) -5% 60 50 40 30 20 190 170 150 130 90 -4% 200 180 160 140 100 -3% 210 200 180 150 110 -2% 230 210 190 160 120 0% 270 250 230 200 160 2% 340 320 290 250 200 3% 390 370 330 290 240 4% 450 430 400 350 300
Oznaczenia: V= 0,75 x Vm - Vp gdzie: Vm - prdko miarodajna drogi w km/h,
Vp - prdko projektowa cznicy w km/h.

2) klin o dugoci nie mniejszej ni: a) 100 m - jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 110 km/h, b) 75 m - przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h lub 100 km/h, c) 50 m - w pozostaych wypadkach. 4.Odcinek przyspieszania, o ktrym mowa w ust. 3 pkt 1, powinien mie pas ruchu o szerokoci 3,5 m, jeli prdko projektowa drogi jest wiksza od 80 km/h, i 3,0 m w pozostaych wypadkach oraz pas awaryjny o szerokoci 2,0 m lub opask o szerokoci co najmniej 0,5 m, w zalenoci od tego, ktry z elementw wystpuje na cznicy. 5.Pas wczania, o ktrym mowa w ust. 3, powinien mie wspln krawd odcinka pasa o penej szerokoci i jezdni drogi klasy A lub S, na dugoci nie mniejszej ni 250 m przy prdkoci miarodajnej drogi 130 km/h, nie mniejszej ni 200 m przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h i nie mniejszej ni 150 m przy prdkoci miarodajnej drogi poniej 110 km/h. W odniesieniu do jezdni drg klas GP i G wymienione dugoci nie powinny by mniejsze ni odpowiednio 200 m, 150 m i 100 m. 6.Podwjny pas wczania z cznicy P3 powinien mie: 1) dwa nastpujce po sobie odcinki rwnolegego wzgldem krawdzi jezdni drogi pasa wczania, kady o dugoci nie mniejszej ni 500 m, 2) kliny na kocach odcinkw, o ktrych mowa w pkt 1, dugoci nie mniejszej ni:
27 of 66
3/1/2012 9:16 AM
a) 100 m - jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 110 km/h, b) 75 m - przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h lub 100 km/h, c) 50 m - w pozostaych wypadkach, 3) szeroko: a) 7,0 m - dwch pasw ruchu na pierwszym odcinku przyspieszania, b) 3,5 m - pasa ruchu na drugim odcinku, 4) pas awaryjny o szerokoci 2,0 m. 7.Podwjny pas wczania z cznicy P3, ze zwikszeniem o jeden liczby pasw ruchu na drodze, powinien mie: 1) odcinek rwnolegego wzgldem krawdzi jezdni pasa wczania, o dugoci nie mniejszej ni 500 m, 2) klin o dugoci nie mniejszej ni: a) 100 m - jeeli prdko miarodajna drogi jest wiksza ni 110 km/h, b) 75 m - przy prdkoci miarodajnej drogi 110 km/h lub 100 km/h, c) 50 m - w pozostaych wypadkach, 3) pas ruchu na odcinku przyspieszania o szerokoci 3,5 m, 4) pas awaryjny o szerokoci 2,0 m. 8.Pochylenie podune i poprzeczne pasa wczania oraz jego uksztatowanie w planie sytuacyjnym powinny by dostosowane do pasa ruchu, przy ktrym si on znajduje. 9.Pas wczania, o ktrym mowa w ust. 1, powinien by stosowany, jeeli droga w obrbie wjazdu jest dwujezdniowa. W wypadku drogi jednojezdniowej powinien by stosowany dodatkowy pas ruchu jak na skrzyowaniu. 10.Wjazdy na drogi w wle typu WC mog mie dodatkowe pasy ruchu, ktre s czci skrzyowa na tych drogach. 97. 1.Wjazd na cznic lub jezdni zbierajco-rozprowadzajc powinien mie rwnolegy pas wczania. 2.Pas wczania, o ktrym mowa w ust. 1, powinien mie: 1) odcinek przyspieszania o dugoci nie mniejszej ni 90 m i szerokoci 3,0 m oraz opask o szerokoci co najmniej 0,5 m, 2) klin o dugoci nie mniejszej ni 60 m. 3.W wypadku dobrej widocznoci wjazdu, o ktrym mowa w ust. 1, w wle typu WA lub WB, dugoci odcinka przyspieszania i klina mog by nawet o poow krtsze ni okrelone w ust. 2. 98. 1.Obszar przeplatania moe wystpowa na jezdni drogi klasy S i drogach niszych klas oraz na jezdni zbierajcorozprowadzajcej. 2.Na obszarze przeplatania powinna by zwikszona liczba pasw ruchu nie mniej ni o jeden, na dugoci od 100 m do 300 m, odpowiednio do potrzeb i warunkw uytkowych.
Rozdzia 15 Przejazdy drogowe i skrzyowania z liniami kolejowymi

99.Droga w obrbie przejazdu drogowego powinna by tak zaprojektowana i wykonana, eby nie ograniczaa waciwoci technicznych i uytkowych drogi, z ktr si krzyuje. 100.Skrzyowanie drogi z lini kolejow powinno by zaprojektowane i wykonane zgodnie z przepisami w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada skrzyowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie.
Dzia IV WYPOSAENIE TECHNICZNE DRG Rozdzia 1 Urzdzenia odwadniajce oraz odprowadzajce wod
101. 1.Urzdzenia do powierzchniowego odwodnienia pasa drogowego powinny zapewnia sprawne odprowadzenie wody. 2.Wymiary urzdze odwadniajcych drog ustala si na podstawie deszczu miarodajnego, okrelonego przy prawdopodobiestwie p pojawienia si opadw, przy czym prawdopodobiestwo to wynosi: 1) p = 10% - na drodze klasy A lub S, 2) p = 20% - na drodze klasy GP, 3) p = 50% - na drodze klasy G lub Z, 4) p = 100% - na drodze klasy L lub D. 3.Obliczenia hydrauliczne urzdze odwadniajcych powinny by wykonane zgodnie z Polsk Norm. 102. 1.Rowy odwadniajce drog wykonuje si w ksztacie opywowym, trjktnym lub trapezowym.
28 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2.Rw opywowy stosuje si na drogach klas A i S, a dopuszcza si jego stosowanie na drodze klasy GP wycznie w wykopach. 3.Rw opywowy stosuje si w wykopie, przy krawdzi korony drogi, jeeli korpus drogi ma odwodnienie wgbne lub jest wykonany z materiau nie wymagajcego odwodnienia wgbnego; rw opywowy powinien by rwnie stosowany przy wysokoci skarpy nasypu do 2 m, gdy zachodzi potrzeba odprowadzenia wody, w wypadku niestosowania skrajnej bariery ochronnej. Szeroko rowu opywowego nie powinna by mniejsza ni 1,5 m, a gboko nie powinna by wiksza ni 1/5 jego szerokoci. 4.Rw trjktny stosuje si na drogach klasy A, S i GP, w szczeglnoci w celu uatwienia utrzymania drogi, kiedy wysoko skarpy nasypu lub wykopu jest mniejsza ni 1,0 m. Pochylenie skarpy wewntrznej nie powinno by wiksze ni 1 : 3, skarpy zewntrznej nie wiksze ni 1 : 5, a gboko rowu powinna wynika ze sposobu odwodnienia korpusu drogi. 5.Rw trapezowy stosuje si na drogach wszystkich klas, z zastrzeeniem ust. 6, a take jako rw stokowy. Dno rowu powinno mie szeroko co najmniej 0,4 m, a gboko rowu nie powinna by mniejsza ni 0,5 m, przy czym jeeli grna cz korpusu drogi jest odwadniana drenami lub warstw odsczajc, dno rowu powinno by poniej poziomu wylotu drenu, sczka lub warstwy odsczajcej nie mniej ni 0,2 m, a na odcinku wododziau nie mniej ni 0,1 m. Pochylenie skarpy rowu nie powinno by wiksze ni 1:1,5 z zastrzeeniem 42. 6.Rw trapezowy, o ktrym mowa w ust. 5, dopuszcza si na drodze klasy A lub S, gdy na koronie drogi przewiduje si ustawienie skrajnej bariery ochronnej. 7.Poczenie roww, o ktrych mowa w ust. 1, powinno by wykonane w sposb pynny. 8.Rw stokowy stosuje si w celu przejcia wody powierzchniowej napywajcej ze stoku; rw stokowy powinien by wykonany co najmniej 3,0 m powyej krawdzi przecicia si skarpy wykopu z terenem. Rw ten nie moe zmniejsza statecznoci skarpy wykopu. Gdy istnieje obawa, e rw stokowy nawodni skarp wykopu, powinien by uszczelniony lub odsunity od skarpy wykopu. Pochylenie skarp rowu stokowego nie powinno by wiksze ni 1 : 1,5. 9.W celu zapewnienia sprawnego odprowadzenia wody naley stosowa pochylenie podune dna rowu nie mniejsze ni 0,5%; dopuszcza si pochylenie dna rowu nie mniejsze ni 0,2% na terenie paskim oraz na terenie paskim o gruntach przepuszczalnych i odcinkach wododziau - nie mniejsze ni 0,1%. Najwiksze dopuszczalne pochylenie podune dna rowu w zalenoci od rodzaju gruntu lub sposobu umocnienia jego dna okrela Polska Norma. 103. 1.Urzdzenie ciekowe, zwane dalej "ciekiem", powinno by stosowane w wypadku, gdy woda powierzchniowa spowodowaaby uszkodzenie elementw korpusu drogi, oraz na obszarze, z ktrego odprowadzenie wody powierzchniowej bezporednio do ziemi lub do odbiornika wody nie jest dopuszczalne. cieki mog by stosowane do odwodnienia elementw pasa drogowego, w szczeglnoci: 1) jezdni, pasa awaryjnego, utwardzonego pobocza, opaski, chodnika, cieki rowerowej, 2) pasa dzielcego, 3) odprowadzenia wody z krawdzi korony w wykopie skalistym lub przy cianie oporowej, 4) umocnienia dna rowu. 2.Ze wzgldu na cechy uytkowe wyrnia si nastpujce cieki: 1) paskie (przykrawnikowe), 2) korytkowe, 3) kryte. 3.Wody powierzchniowe ze cieku powinny by odprowadzone przez studzienki ciekowe przykanalikiem do kanalizacji lub w wypadku braku kanalizacji - przykanalikiem do rowu przydronego. 4.Dopuszcza si na drogach klasy G i drogach niszych klas odprowadzenie wody do rowu przydronego, o ktrym mowa w ust. 3, ciekiem podchodnikowym lub ciekiem skarpowym. 5.Zakoczenie wylotu przykanalika i cieku skarpowego, o ktrych mowa w ust. 3 i 4, powinno chroni rw przed rozmywaniem. 6.Pochylenie podune dna cieku powinno by nie mniejsze ni 0,5%; na terenie paskim dopuszcza si pochylenie podune dna cieku nie mniejsze ni 0,2%. W wypadku gdy ciek ma niewystarczajce pochylenie podune, dopuszcza si amanie niwelety dna cieku w celu zwikszenia pochylenia podunego. 7.Odlego midzy miejscami odprowadzenia wody ze cieku powinna by okrelona przy uwzgldnieniu iloci wody spywajcej z powierzchni zlewni, pochylenia podunego dna cieku i jego napenienia. Przy pochyleniu podunym dna cieku wynoszcym 0,2% odlego ta nie powinna by wiksza ni 50 m. 8.Miejsca odprowadzenia wody, o ktrych mowa w ust. 7, na terenie zabudowy powinny by umieszczane w szczeglnoci: 1) przed skrzyowaniem lub przejciem dla pieszych od strony napywu wody, 2) w najniszym miejscu wklsego zaamania niwelety dna cieku. 9.Studzienki ciekowe powinny by zlokalizowane poza pasem ruchu, opask, utwardzonym poboczem lub pasem awaryjnym, cofnite za krawd nawierzchni. Przy przebudowie albo remoncie ulic oraz przy budowie nowych ulic klasy G i ulic niszych klas dopuszcza si lokalizowanie studzienek ciekowych w jezdni przy krawniku.
29 of 66
3/1/2012 9:16 AM
104. 1.Urzdzenia do powierzchniowego odwodnienia placu powinny zapewnia sprawne odprowadzenie wody. 2.Plac powinien by podzielony na zlewnie, z ktrych odprowadzana woda do jednej studzienki ciekowej nie powinna mie wikszej powierzchni ni 800 m2. 3.Pochylenie wzdu kierunku spywu wody nie powinno by mniejsze ni 0,4%. 4.Wzdu obrzey zbierajcych wod ze zlewni, o ktrych mowa w ust. 2, naley przewidzie cieki paskie lub kryte, w ktrych powinny by usytuowane studzienki ciekowe. 105. 1.Urzdzenia do wgbnego odwodnienia drogi maj na celu odprowadzenie wody z podoa korpusu drogowego. 2.Parametry urzdze do odwodnienia wgbnego drogi powinny by okrelone na podstawie bada gruntowo-wodnych podoa. 3.Odwodnienie wgbne moe by stosowane do: 1) odprowadzenia wody z warstwy odsczajcej i wody przedostajcej si z powierzchni pasa drogowego do gruntu, 2) obnienia poziomu wody gruntowej, jeeli spd konstrukcji nawierzchni jest wyniesiony mniej ni 1,0 m nad poziom wody gruntowej. 4.Do obnienia poziomu wody gruntowej mona stosowa dreny. Dren naley umieszcza, w zalenoci od potrzeb, pod dnem rowu, dnem cieku lub w pasie dzielcym. 5.W wypadku napywu wody gruntowej w wykopie w kierunku korpusu drogi mona stosowa dren odcinajcy. Dren ten od strony korony drogi powinien by uszczelniony. 6.Jeeli woda gruntowa wypywa na skarp wykopu, powinien by stosowany dren skarpowy. 7.Dren powinien by umieszczony poniej gbokoci przemarzania gruntu. Dopuszcza si wykonanie pytkiego drenu do odprowadzenia wody z warstwy odsczajcej. 8.Spadek poduny drenu powinien by nie mniejszy ni 0,2%. 106. 1.Kanalizacj deszczow wykonuje si, gdy nie ma moliwoci odprowadzenia wody za pomoc urzdze do powierzchniowego odwodnienia lub gdy wymagaj tego przepisy odrbne. 2.Przy usytuowaniu kanalizacji deszczowej w pasie drogowym powinna by uwzgldniona lokalizacja innych urzdze i budowli podziemnych, a take nadziemnych o gbokich fundamentach. 3.Kolektor kanalizacji deszczowej powinien by usytuowany, z zastrzeeniem ust. 4: 1) na dwujezdniowej drodze w pasie dzielcym lub w innym uzasadnionym technicznie miejscu poza jezdni, 2) na jednojezdniowej drodze pod chodnikiem, pasem zieleni, poboczem lub poza koron drogi, jeeli uzasadniaj to wzgldy zagospodarowania pasa drogowego. 4.Na drodze klasy Z i drogach niszych klas oraz na przebudowywanym albo remontowanym odcinku drogi klasy GP lub G na terenie zabudowy dopuszcza si usytuowanie kolektora kanalizacji deszczowej pod jezdni. Studzienki rewizyjne, o ktrych mowa w ust. 7, powinny by usytuowane w miejscu najmniej naraonym na dziaanie k pojazdw. 5.Strop kolektora lub przykanalika powinien by zagbiony poniej gbokoci przemarzania gruntu. Gdy uzyskanie tego zagbienia nie jest moliwe, w szczeglnoci ze wzgldu na zapewnienie wymaganego pochylenia podunego, naley przewidzie odpowiedni ich izolacj. 6.rednica kolektora powinna by ustalona na podstawie iloci wody spywajcej z odwadnianej powierzchni oraz przy zaoeniu, e: 1) prdko przepywu wody nie powinna by mniejsza ni 0,5 m/s, 2) najwiksza prdko przepywu nie powinna przekroczy wartoci dopuszczalnej dla materiau, z ktrego kolektor jest wykonany, 3) pochylenie dna kolektora o rednicy 0,30 m nie powinno by wiksze ni 3,0%, a o rednicy 1,00 m i wikszej co najwyej 1,0%; przy porednich rednicach kolektora jego pochylenie naley interpolowa; rednica kolektora nie powinna by mniejsza ni 0,30 m, przykanalika za - 0,15 m. 7.Studzienka rewizyjna powinna by stosowana, gdy kolektor zmienia kierunek, rozgazia si, zmienia rednic lub pochylenie podune. W innych wypadkach studzienki te rozmieszcza si przy zachowaniu odlegoci okrelonych w Polskiej Normie. 107. 1.Indywidualne rozwizania urzdze odwadniajcych uwzgldniajce specyficzne warunki otoczenia i podoa mog by stosowane w szczeglnoci na drodze przebiegajcej na terenie chronionym, w niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych, w terenie grskim, na obszarze osuwiskowym albo na terenie podlegajcym wpywom eksploatacji grniczej. 2.Urzdzenia, o ktrych mowa w ust. 1, to w szczeglnoci: 1) szczelny przekrj poprzeczny korony drogi, 2) szczelny rw odprowadzajcy wody powierzchniowe, 3) kanalizacja z elastycznych rur, 4) drena skarpowy, 5) ekrany iowe odcinajce dopyw wody, 6) przegrody zmniejszajce prdko przepywu, kaskady, bystrotoki, rynny,
30 of 66
3/1/2012 9:16 AM
7) dreny pionowe, studnie drenarskie i chonne. 108. 1.Wody opadowe z pasa drogowego odprowadzane do odbiornika wody lub do ziemi powinny spenia wymagania okrelone w przepisach dotyczcych ochrony rodowiska. 2.Wody z kanalizacji mona odprowadza do odbiornika wody kolektorem lub rowem odpywowym, przy czym w zalenoci od potrzeb dla oczyszczenia odprowadzanej wody moe by stosowany rw trawiasty, o pochyleniu podunym dna nie przekraczajcym 0,5%, w ktrym mog by stosowane przegrody. Woda z kolektora powinna by odprowadzona do odbiornika wodnego przez urzdzenia oczyszczajce. 3.Jeeli nie ma moliwoci odprowadzenia nie oczyszczonej wody z urzdze odwadniajcych, powinno si stosowa urzdzenia zabezpieczajce rodowisko przed zanieczyszczeniami spywajcymi z drogi. 4.Urzdzeniami, o ktrych mowa w ust. 3, mog by w szczeglnoci: 1) zbiornik retencyjno-infiltracyjny - gdy zachodzi potrzeba zwolnienia odpywu lub zatrzymania wody, 2) zbiornik infiltracyjny - gdy grunt do gbokoci 1,5 m poniej dna zbiornika zapewnia szybko filtracji co najmniej 1,25 cm/h i znajduje si powyej poziomu wody gruntowej, 3) rw infiltracyjny - gdy grunt do gbokoci 1,5 m poniej dna rowu zapewnia szybko filtracji co najmniej 0,7 cm/h i znajduje si powyej poziomu wody gruntowej, 4) rw trawiasty - gdy jest stosowany samodzielnie lub w poczeniu z innymi urzdzeniami oczyszczajcymi; powinien by pokryty gst traw wysoko koszon, na podou o szybkoci filtracji co najmniej 1,25 cm/h. 5.Odlego od zabudowy urzdze, o ktrych mowa w ust. 4, nie powinna by mniejsza ni 8,0 m; w celu utrzymania sprawnoci technicznej tych urzdze powinien by zapewniony dojazd.
Rozdzia 2 Urzdzenia owietleniowe

109. 1.Droga powinna by owietlona ze wzgldw bezpieczestwa ruchu, w szczeglnoci: 1) gdy przebiega przez obszar owietlony i wystpuje zagroenie olnienia uczestnikw ruchu, 2) w obrbie wza lub skrzyowania, jeeli jedna z krzyujcych si drg jest owietlona, 3) na skrzyowaniu z drog klasy S, 4) na skrzyowaniu typu rondo, 5) na skrzyowaniu skanalizowanym z wyspami w krawnikach - jeeli jest to droga klasy GP, 6) midzy odcinkami owietlonymi - jeeli dugo odcinka nie przekracza 500 m, 7) na odcinku przylegym do obiektu mostowego - jeeli obiekt jest owietlony, 8) w obrbie miejsca poboru opat, zwanego dalej "MPO", 9) na ulicy klasy S, 10) na jednojezdniowej ulicy o czterech i wikszej liczbie pasw ruchu, 11) na skrzyowaniu na terenie zabudowy, przy ktrym znajduj si budynki uytecznoci publicznej, przystanki komunikacji zbiorowej, 12) w obrbie przejcia dla pieszych i dojcia do przystankw komunikacji zbiorowej na terenie zabudowy. 2.Urzdzenie obsugi podrnych, pojazdw i przesyek - miejsce obsugi podrnych, o ktrym mowa w przepisach o drogach publicznych, zwane dalej "MOP", parking dla pojazdw ciarowych, stacja paliw powinny by owietlone co najmniej w czci dostpnej dla uczestnikw ruchu. 3.wiato owietlenia nie moe zmienia barwy znakw drogowych. 4.Midzy owietlonym a nie owietlonym odcinkiem drogi powinna by wykonana strefa przejciowa o zmniejszajcym si nateniu wiata i dugoci nie mniejszej ni: 1) 200 m - na drodze klasy A lub S, 2) 100 m - na drodze klasy GP i drogach niszych klas. 5.Supy owietleniowe powinny by tak usytuowane, aby nie powodoway zagroenia bezpieczestwa ruchu i nie ograniczay widocznoci. Supy owietleniowe oraz oprawy owietleniowe powinny by umieszczone poza skrajni drogi, o ktrej mowa w 54. 6.Odlego lica supa owietleniowego nie powinna by mniejsza ni : 1) 1,0 m - od krawdzi jezdni nie ograniczonej krawnikami, 2) 0,5 m - od krawdzi pasa awaryjnego, pasa postojowego, utwardzonego pobocza lub opaski, 3) 1,0 m - od lica krawnika na drodze klasy S lub GP, 4) 0,5 m - od lica krawnika na drodze klasy G i drogach niszych klas, przy spenieniu wymaga, o ktrych mowa w 130. 7.Wymagania dotyczce natenia owietlenia i rozmieszczenia punktw wietlnych okrela Polska Norma.
Rozdzia 3 Obiekty i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu
31 of 66
3/1/2012 9:16 AM
110. 1.Droga w zalenoci od potrzeb moe by wyposaona w obiekty i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu. Do obiektw tych i urzdze zalicza si w szczeglnoci MOP, punkty kontroli samochodw ciarowych, MPO, zatoki postojowe, zatoki autobusowe, perony tramwajowe, ptle autobusowe, place do zawracania, mijanki, przejcia dla pieszych. 2.Obiekty i urzdzenia, o ktrych mowa w ust. 1, mog znajdowa si w obrbie korony lub poza koron drogi w zalenoci od ich przeznaczenia. 3.Odlego obiektw budowlanych przeznaczonych do obsugi pojazdw i uczestnikw ruchu od krawdzi jezdni drogi nie powinna by mniejsza ni okrelona w przepisach o drogach publicznych. 4.Obiekty i inne przeszkody ograniczajce widoczno powinny by usytuowane poza wymaganym polem widocznoci, o ktrym mowa w rozdziale 2 dziau VII. 111. 1.Odlego midzy ssiednimi MOP na drodze klasy A powinna by nie mniejsza ni 15 km, a odlego MOP od przejcia granicznego - nie mniejsza ni 3,0 km. Przy przebudowie albo remoncie drogi klasy A, w wypadku istniejcych obiektw i urzdze obsugi uczestnikw ruchu, dopuszcza si zmniejszenie do 50% tych odlegoci. 2.Odlego midzy ssiednimi MOP na drodze klasy S powinna by nie mniejsza ni 10 km, a odlego MOP od przejcia granicznego - nie mniejsza ni 1,5 km. Przy przebudowie albo remoncie drogi klasy S, w wypadku istniejcych obiektw i urzdze obsugi uczestnikw ruchu, dopuszcza si zmniejszenie do 50% tych odlegoci. 112. 1.MOP na drodze klasy A lub S powinien zapewni obsug uczestnikw ruchu w zakresie, o ktrym mowa w 114. Przy przebudowie albo remoncie drogi klasy S dopuszcza si odrbne usytuowanie istniejcych obiektw i urzdze obsugi uczestnikw ruchu przy dodatkowej jezdni, ktra powinna by poczona z jezdni drogi klasy S jednym wyjazdem i wjazdem. 2.Odlego midzy wyjazdem i wjazdem z MOP jest okrelona w 166 ust. 2. 113. 1.Poczenie obiektu lub urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu z drog, jeeli nie jest ono usytuowane bezporednio przy jezdni, powinno by zapewnione za pomoc dwu- lub jednokierunkowego wyjazdu i wjazdu. 2.Wyjazd i wjazd na drog klasy A lub S z obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu powinny by zlokalizowane oddzielnie dla kadego kierunku ruchu. 3.Na drodze klasy GP i drogach niszych klas o dwch jezdniach oraz na jednojezdniowej drodze o miarodajnym nateniu ruchu wikszym ni 800 P/h, poczenie obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu z drog powinno by wykonane oddzielnie dla kadego kierunku ruchu. 4.Na jednojezdniowej drodze klasy GP i drogach niszych klas o prdkoci miarodajnej powyej 70 km/h dopuszcza si wykonanie wyjazdu i wjazdu na drog z obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu dla obu kierunkw ruchu po jednej stronie drogi, jeeli natenie miarodajne ruchu nie jest wiksze ni 400 P/h. Przy wikszym miarodajnym nateniu ruchu w obrbie wyjazdu z drogi do tych urzdze naley zapewni dodatkowy pas ruchu dla skrtw w lewo. 5.Na drogach nie wymienionych w ust. 2, 3 i 4 wyjazdy i wjazdy na drog z obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu mog by usytuowane dla jednego lub obu kierunkw ruchu, jeli nie zagraa to bezpieczestwu ruchu. 6.Zatoka autobusowa, niezalenie od klasy drogi, powinna by przeznaczona do ruchu w jednym kierunku. 7.Wyjazd z drogi do obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu i wjazd na drog nie mog by usytuowane w miejscach zagraajcych bezpieczestwu ruchu drogowego, a w szczeglnoci: 1) w obszarze oddziaywania skrzyowania lub wza, 2) w miejscu, w ktrym nie jest zapewniona wymagana widoczno wjazdu na drog, 3) na odcinku drogi o pochyleniu niwelety wikszym ni 4%, 4) nie bliej wierzchoka uku wypukego ni wymagana odlego widocznoci na zatrzymanie, 5) na odcinku wystpowania dodatkowego pasa ruchu. 8.Poczenie obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu do drogi klasy A lub S powinno by wyposaone w pasy wyczania i wczania. 9.Poczenie obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu do dwujezdniowych drg klasy GP i drg niszych klas powinno by wyposaone w dodatkowe pasy ruchu. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiada dodatkowe pasy ruchu, s okrelone w 66-69. 10.Przedueniem pasa wczania powinien by pas awaryjny, a dodatkowego pasa ruchu - utwardzone pobocze, o dugoci nie mniejszej ni 100 m i o szerokoci nie mniejszej ni 2,0 m. 114. 1.W celu okrelenia cech uytkowych MOP wyrnia si nastpujce ich rodzaje: 1) MOP I - o funkcji wypoczynkowej: wyposaony w stanowiska postojowe (parking), jezdnie manewrowe, urzdzenia wypoczynkowe, sanitarne i owietlenie; dopuszcza si wyposaenie w obiekty maej gastronomii, 2) MOP II - o funkcji wypoczynkowo-usugowej: wyposaony w obiekty, o ktrych mowa w pkt 1, oraz w stacj paliw, stanowiska obsugi pojazdw, obiekty gastronomiczno-handlowe, informacji turystycznej, 3) MOP III - o funkcji wypoczynkowej i usugowej: wyposaony w obiekty, o ktrych mowa w pkt 2, obiekty noclegowe oraz w
32 of 66
3/1/2012 9:16 AM
zalenoci od potrzeb w agendy poczty, banku, biur turystycznych, biur ubezpieczeniowych. 2.MOP I usytuowany naprzeciw MOP II lub MOP III ze wzgldu na bezpieczestwo ruchu naley poczy bezkolizyjnym przejciem dla pieszych. 3.Liczb stanowisk postojowych w czci parkingowej naley okreli indywidualnie z uwzgldnieniem w szczeglnoci redniego dobowego ruchu w roku, wyraonego w pojazdach na dob (P/d), zwanego dalej "SDR" i czstotliwoci wystpowania MOP oraz ogranicze wynikajcych z oceny oddziaywania na rodowisko. 115. 1.Rodzaje MOP, o ktrych mowa w 114, ustala si w programie zagospodarowania drogi. 2.W czci parkingowej MOP, w zalenoci od potrzeb, naley wykona stanowiska do kontroli technicznej pojazdw oraz stanowiska postojowe dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne. Wymiary i liczb stanowisk do kontroli pojazdw ustala si indywidualnie. Wymagania dotyczce usytuowania stanowisk postojowych dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne okrela 160. 3.Na obszarze MOP dopuszcza si umieszczanie reklam i tablic informacyjnych nie zwizanych z organizacj ruchu pojazdw, zgodnie z odrbnymi przepisami. 4.W obrbie MOP w kadym zespole stanowisk postojowych dla samochodw osobowych powinny by zapewnione nie mniej ni dwa stanowiska postojowe dla samochodw osb niepenosprawnych, specjalnie oznakowane i usytuowane blisko wej do budynkw uytecznoci publicznej. 5.Uskok o wysokoci od 2 cm do 15 cm midzy chodnikiem a jezdni lub innym urzdzeniem uytkowanym przez osoby niepenosprawne powinien by wyposaony w ramp o szerokoci co najmniej 0,90 m i pochyleniu nie wikszym ni 15%. Przy uskokach wikszych ni 15 cm powinny by stosowane pochylnie lub schody, z zachowaniem warunkw okrelonych w 45. 6.MOP powinien by wyposaony w sprzt i urzdzenia ochrony przeciwpoarowej, zgodnie z warunkami okrelonymi w przepisach dotyczcych ochrony przeciwpoarowej. 7.Wody powierzchniowe i bytowo-gospodarcze odprowadzone z obiektw i urzdze obsugi uczestnikw ruchu wymagaj oczyszczenia przed odprowadzeniem ich do odbiornikw lub do ziemi, zgodnie z przepisami o ochronie i ksztatowaniu rodowiska. 116. 1.Wymiary stanowisk postojowych, w zalenoci od ich usytuowania w stosunku do krawdzi jezdni, nie powinny by mniejsze ni okrelone w tabelach: 1) dla samochodw osobowych:
Rodzaj pojazdu
Usytuowanie pod ktem ()*)
Dugo (m)
Szeroko (m)
Samochd osobowy Samochd osobowy z przyczep Samochd dla niepenosprawnych osb
90 0 0 90
4,50 6,00 10,00 4,50
2,30 2,50 2,50 3,60
*) Wymiary stanowisk postojowych przy innych ktach usytuowania w stosunku do krawdzi jezdni powinny by ustalone z zachowaniem wymiarw podanych dla kta 90. 2) dla samochodw ciarowych i autobusw:
Rodzaj pojazdu
Usytuowanie pod ktem ()2)
Dugo (m)
Szeroko (m)
Samochd ciarowy Autobus
90 0 90 0
8,00 15,00 10,00 19,00
3,50 3,00 4,00 3,00
33 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Samochd ciarowy z przyczep lub czonowy
901) 601) 0
19,00 19,00 30,00
3,50 3,50 3,00
1) 2)
Stanowiska postojowe samochodw ciarowych z przyczepami lub czonowych powinny by wykonane jako przelotowe. Wymiary stanowisk postojowych przy innych ktach usytuowania w stosunku do krawdzi jezdni powinny by ustalone z zachowaniem wymiarw podanych dla kta 90. 2.Szeroko jezdni manewrowej przy stanowiskach postojowych nie powinna by mniejsza ni okrelono w tabeli:
Rodzaj pojazdu
Usytuowanie stanowiska w stosunku do krawdzi jezdni () 90 60 45 0 90 60 45 0 90 60 45 0
Szeroko jezdni manewrowej (m)*) 5,00 4,00 3,50 3,00 12,00 7,50 6,00 3,50 16,00 10,00 7,50 3,50
Samochd osobowy
Samochd ciarowy
Autobus
*)
Przy kcie innym ni podany w tabeli powinna by przyjta szeroko jezdni manewrowej jak dla najbliszego kta wikszego.
3.Pozostae parametry techniczne: 1) jezdni manewrowej nie powinny by mniejsze ni okrelono w tabeli:
Parametr jezdni
Jednostka miary
Rodzaj pojazdu uytkujcego jezdni osobowy osobowy z ciarowy przyczep lub autobus
Szeroko jednokierunkowej: 1) bez krawnikw 2) w krawnikach Promie uku: 1) w planie 2) w przekroju podunym: a) wypuky b) wklsy Promie jezdni wewntrznej
jezdni m m 3,00 4,50 3,50 4,50 4,50 4,50
15
30
30
m m krawdzi m km/h
250 150 6,00
250 150 10,00 30
250 150 10,00
Prdko projektowa
2) pochylenie stanowisk postojowych nie powinno by wiksze ni:
34 of 66
3/1/2012 9:16 AM
a) 2,5% - jeeli jest to pochylenie podune, b) 2,5% - jeeli jest to pochylenie poprzeczne nawierzchni twardej ulepszonej, c) 3,5% - jeeli jest to pochylenie poprzeczne nawierzchni twardej nie ulepszonej. 117. 1.Zgodnie z przepisami odrbnymi w odlegoci nie wikszej ni 25 km od przejcia granicznego, na ktrym s odprawiane samochody ciarowe, powinien by zlokalizowany parking ze stanowiskami postojowymi dla tych samochodw. 2.Wyjazd i wjazd na drog z parkingu, o ktrym mowa w ust. 1, powinny by wykonane zgodnie z warunkami okrelonymi w 113 ust. 7. 118. 1.Na drodze klasy GP i drogach niszych klas, poza terenem zabudowy, dopuszcza si usytuowanie zatoki postojowej w obrbie korony drogi, gdy nie ma warunkw do wykonania parkingu poza ni. 2.Na drodze zaliczonej do sieci drg midzynarodowych zgodnie z odrbnymi przepisami oraz na drodze o prdkoci miarodajnej nie mniejszej ni 80 km/h, zatoka postojowa powinna by oddzielona od jezdni bocznym pasem dzielcym o szerokoci nie mniejszej ni 1,50 m. Boczny pas dzielcy powinien by odsunity od krawdzi jezdni o 0,50 m. 3.Zatoka postojowa powinna mie co najmniej 2 stanowiska postojowe, a pojazdy stojce w zatoce nie powinny ogranicza widocznoci urzdze drogi majcych wpyw na bezpieczestwo ruchu. 4.Ustala si nastpujce parametry zatoki postojowej poza terenem zabudowy: 1) szeroko zatoki przy jezdni drogi - 3,0 m; w uzasadnionych wypadkach dopuszcza si szeroko nie mniejsz ni 2,5 m, a za bocznym pasem dzielcym - szeroko nie mniejsz ni 3,5 m, 2) pochylenie podune jezdni w zatoce nie powinno przekracza 2,5%, a jej pochylenie poprzeczne powinno by zgodne z pochyleniem jezdni drogi, 3) skos wyjazdowy z drogi powinien by nie wikszy ni 1 : 3, a skos wjazdowy na drog - nie wikszy ni 1 : 1, wyokrglone ukami koowymi. 5.Na ulicy klasy G i ulicach niszych klas zatoki postojowe dla samochodw osobowych mona wykonywa przy jezdni. W zalenoci od warunkw zagospodarowania, miejsca postojowe mog by w stosunku do krawdzi jezdni rwnolege, prostopade lub ukone. Wymiary i parametry techniczne miejsc postojowych okrela 116. 6.Na nowych ulicach klasy G zatoka postojowa powinna by oddzielona od jezdni pasem manewrowym o szerokoci nie mniejszej ni 2,5 m. 7.Ustala si nastpujce parametry zatoki postojowej na terenie zabudowy: 1) szeroko zatoki przy jezdni od 2,5 m do 4,5 m - w zalenoci od usytuowania miejsc postojowych, 2) pochylenie podune jezdni nie powinno przekracza 2,5%, a jej pochylenie poprzeczne nie powinno by mniejsze ni 2% i zapewnia sprawne odprowadzenie wody, 3) skos wyjazdowy i wjazdowy z miejsc postojowych rwnolegych - powinien by nie wikszy ni 1 : 1, 4) zaomy krawdzi jezdni powinny by wyokrglone ukami o promieniu nie mniejszym ni 2,0 m. 119. 1.Zatok autobusow, ze wzgldu na bezpieczestwo ruchu, naley usytuowa: na prostym w planie odcinku drogi lub na uku, z zastrzeeniem ust. 6 i 7, za skrzyowaniem, na drodze jednojezdniowej z przesuniciem w kierunku ruchu wzgldem zatoki dla kierunku przeciwnego, na odcinku drogi o pochyleniu podunym nie wikszym ni: a) 2,5% - na drogach klasy S i GP, b) 4,0% - na drogach klasy G i drogach niszych klas. 2.Przy przebudowie albo remoncie drogi na terenie zabudowy dopuszcza si wyjtkowo inne usytuowanie zatoki autobusowej ni okrelono w ust. 1 pkt 2. 3.Na drodze klasy S mona, z uwzgldnieniem wymaga bezpieczestwa ruchu, usytuowa zatok autobusow: 1) przy pasie awaryjnym - na odcinku midzy skrzyowaniami lub wzami za bocznym pasem dzielcym i poczon z jezdni drogi pasem wyczania i wczania, 2) w obrbie wza - przy jezdni zbierajco-rozprowadzajcej lub jezdni wydzielonej dla autobusw i poczon z jezdni drogi pasem wyczania i wczania. 4.Na drodze klasy GP zaliczonej do sieci drg midzynarodowych, o prdkoci miarodajnej nie mniejszej ni 100 km/h, zatoka autobusowa powinna by oddzielona od jezdni bocznym pasem dzielcym. 5.Na dwupasowej drodze dwukierunkowej klasy G, Z lub L, gdy przewiduje si zbiorow komunikacj autobusow i natenie miarodajne ruchu wynosi co najmniej 400 P/h, powinny by wykonane zatoki autobusowe. Przy przebudowie albo remoncie drogi dopuszcza si odstpstwo od wykonania zatoki, jeeli jest zapewniona wymagana odlego widocznoci na zatrzymanie. 6.Mona wykona zatok autobusow po wewntrznej stronie uku w planie, jeeli: 1) na terenie zabudowy - jest zapewniona odlego widocznoci na zatrzymanie, 2) poza terenem zabudowy - prdko miarodajna nie jest wiksza ni 70 km/h, a widoczno przed i za zatok jest zapewniona na 1) 2) 3) 4)
35 of 66
3/1/2012 9:16 AM
odlego co najmniej 1,5 raza wiksz ni wymagana odlego widocznoci na zatrzymanie. 7.Mona wykona zatok autobusow po zewntrznej stronie uku w planie lub za wierzchokiem wypukego uku w przekroju podunym, jeeli widoczno przed zatok jest zapewniona na odlego co najmniej rwn wymaganej odlegoci widocznoci na zatrzymanie. Zatoka autobusowa na uku w planie powinna by oddzielona od jezdni bocznym pasem dzielcym. 8.Zatoka autobusowa powinna by wykonana, z zastrzeeniem ust. 9, o parametrach nie mniejszych ni: 1) dugo krawdzi zatrzymania - 20,0 m, 2) szeroko zatoki przy jezdni - 3,0 m, 3) szeroko zatoki - 3,5 m, jeeli jest ona oddzielona od jezdni bocznym pasem dzielcym, 4) wyokrglenie zaomw krawdzi jezdni ukami o promieniu - 30,0 m, 5) szeroko peronu - 1,5 m, 6) pochylenie poprzeczne jezdni w zatoce 2,0%, skierowane do krawdzi jezdni drogi lub zgodnie z jej pochyleniem, w zalenoci od warunkw odwodnienia. Skos wyjazdowy z drogi nie powinien by wikszy ni 1 : 8, a skos wjazdowy na drog nie wikszy ni 1 : 4. 9.Dopuszcza si na ulicach klasy G, L i D inne parametry zatoki autobusowej dostosowane do wymiarw pojazdw, dla ktrych jest ona przeznaczona. 10.Urzdzenie dla ochrony pieszych przed warunkami atmosferycznymi (wiata), powinno by oddzielne dla kadego kierunku ruchu i odsunite od wewntrznej krawdzi zatoki co najmniej o 1,5 m, a jeeli zatoka nie jest wykonywana - nie mniej ni 2,5 m od krawdzi jezdni drogi. Urzdzenie to nie moe ogranicza widocznoci na drodze i w obrbie skrzyowania. 120. 1.Ulica z torowiskiem tramwajowym powinna mie perony przystankw tramwajowych. Peron przystanku powinien mie szeroko dostosowan do natenia ruchu pasaerskiego w godzinie szczytowej. Przy przebudowie albo remoncie ulicy klasy G i ulic niszych klas dopuszcza si odstpstwo od wykonania peronu. 2.Szeroko peronu, do ktrego dojcie jest w poziomie jezdni lub przejciem nadziemnym (kadk), powinna by nie mniejsza ni 3,50 m, a przy dojciu do peronu przejciem podziemnym - nie mniejsza ni 4,50 m. 3.Przy przebudowie albo remoncie ulicy klasy G lub Z peron, do ktrego dojcie jest w poziomie jezdni, moe mie szeroko nie mniejsz ni 2,0 m, jeeli szeroko ta jest wystarczajca dla ruchu pasaerskiego, o ktrym mowa w ust. 1. Na peronie o szerokoci 2,0 m nie stosuje si wiaty peronowej. 4.Rampa czca peron z przejciem dla pieszych w poziomie jezdni powinna mie szeroko rwn peronowi i pochylenie nie wiksze ni 8%, dla umoliwienia korzystania z peronu przez osoby niepenosprawne. 5.Dugo peronu powinna by nie mniejsza ni 30,0 m. Jeeli natenie ruchu pocigw tramwajowych na godzin wynosi wicej ni 30, dugo peronu powinna by wykonana dla dwch pocigw. 6.Peron w stosunku do gwki szyny powinien by wyniesiony nie mniej ni o 0,1 m. 7.Czci budowlane urzdze technicznych peronu od strony torowiska powinny by oddalone od krawdzi peronu co najmniej o 0,75 m. Dopuszcza si przewenie do 0,50 m, jeeli w odlegoci nie wikszej ni 20,0 m od niego jest wnka, ktra zapewnia pas bezpieczestwa o szerokoci nie mniejszej ni 0,75 m. 8.Na peronie od strony jezdni naley przewidzie miejsce na ogrodzenie, a w wypadku nowych ulic klasy G i ulic wyszych klas - na barier. Odlego ogrodzenia lub bariery od krawdzi jezdni powinna wynosi nie mniej ni 0,5 m, jeeli peron jest obramowany wystajcym krawnikiem. 9.Pochylenie poprzeczne peronu powinno zapewnia sprawne odprowadzenie wody opadowej. 121. 1.Zjazd z drogi do urzdze obsugi miejsca widokowego, kultu lub pamici narodowej powinien spenia wymagania okrelone w 78. 2.Na drodze klasy GP usytuowanie obiektw i urzdze, o ktrych mowa w ust. 1, powinno uniemoliwia przekraczanie jezdni tej drogi przez pieszych. 122. 1.Poczenie terminalu do odpraw celnych samochodw ciarowych z drog klasy A lub S powinno by wykonane przez wze, a w wypadku drogi klasy S dopuszcza si przez skrzyowanie. Poczenie to z drog klasy GP i drogami niszych klas powinno by wykonane przez skrzyowanie. 2.Na dwupasowej drodze dwukierunkowej midzy granic a przejciem granicznym, jeeli przejcie nie jest usytuowane na granicy pastwowej, powinien by wykonany dodatkowy pas ruchu dla stray granicznej, stray poarnej, sub medycznych i sub specjalnych. 3.Na odcinku drogi do przejcia granicznego dopuszcza si wykonanie dodatkowego pasa postojowego o szerokoci nie mniejszej ni 3,0 m, umieszczonego przy jezdni po jej prawej stronie z zewntrzn opask o szerokoci w przedziale 0,5 m - 1,0 m i z gruntowym poboczem o szerokoci od 0,75 m do 1,25 m. Dugo dodatkowego pasa postojowego naley dostosowa do wielkoci natenia ruchu granicznego, rodzajowej struktury ruchu i sposobu odprawy granicznej. 123. 1.Przy przebudowie albo remoncie drogi klasy S odlego midzy wyjazdem i wjazdem ssiadujcych istniejcych stacji
36 of 66
3/1/2012 9:16 AM
paliw powinna spenia warunki okrelone w 111 ust. 2 i 112. 2.Na drodze klasy GP odlego midzy zjazdami ssiadujcych stacji paliw nie powinna by mniejsza ni: 1) 5 km - poza terenem zabudowy, 2) 2 km - na terenie zabudowy. Zjazdy powinny spenia warunki okrelone w 113 ust. 3 i 4. 3.Wyjazd i wjazd na drog klasy S i zjazdy z drg niszych klas do stacji paliw powinny spenia warunki okrelone w 113 ust. 7. 124. 1.Ptla autobusowa powinna mie parametry nie mniejsze ni: 1) promie wewntrznej krawdzi jezdni na ptli - 12,0 m, 2) szeroko jezdni - 6,0 m, 3) wyokrglenie zaomu krawdzi jezdni na ptli i jezdni drogi - ukiem o promieniu 20,0 m. 2.Peron przy ptli autobusowej powinien spenia wymagania okrelone w 119 ust. 8. 3.Wyjazd i wjazd na drog z ptli autobusowej powinny spenia warunki okrelone w 113 ust. 7. 125. 1.W wypadku nieprzelotowego zakoczenia drogi klasy L lub D wykonuje si plac do zawracania samochodw. 2.Plac do zawracania samochodw powinien spenia nastpujce warunki: 1) dla samochodw osobowych - mie promie nie mniejszy ni 6,0 m, 2) dla samochodw ciarowych - mie promie nie mniejszy ni 9,0 m lub ksztat kwadratu o wymiarach nie mniejszych ni 12,5 m x 12,5 m. 3.Plac do zawracania samochodw moe mie inne wymiary i ksztat w planie, jeli bd spenione warunki zawracania samochodw, o ktrych mowa w ust. 2. 4.W wypadku gdy droga klasy L lub D jest zaliczona do drg poarowych, plac do zawracania powinien mie wymiary nie mniejsze ni 20,0 m x 20,0 m. 126. 1.Jeeli czna szeroko utwardzonej czci jednopasowej drogi klasy D jest mniejsza ni 5,0 m, powinny by stosowane mijanki. Odlego midzy mijankami powinna zapewni ich wzajemn widoczno. Dopuszcza si stosowanie mijanek na drogach klasy Z i L, jeeli jezdnia jest realizowana etapowo jako jednopasowa. 2.Mijank lokalizuje si: 1) na prostym w planie odcinku drogi, 2) po zewntrznej stronie uku w planie, 3) w obrbie skrzyowania jako dodatkowy pas ruchu. 3.Dugo mijanki bez skosw powinna wynosi nie mniej ni 25,0 m. Cakowita szeroko jezdni w obrbie mijanki powinna by nie mniejsza ni 5,0 m, a na uku w planie powikszona o warto poszerzenia. Skosy wyjazdowy i wjazdowy powinny by nie wiksze ni 1 : 2. 4.Pochylenie poprzeczne i podune jezdni mijanki powinny by zgodne z pochyleniami jezdni drogi. Dopuszcza si wykonanie pochylenia poprzecznego przeciwnego w stosunku do pochylenia jezdni drogi, jeeli uzyskuje si lepsze warunki odwodnienia. 127. 1.Wyrnia si nastpujce przejcia dla pieszych: 1) w poziomie jezdni, z sygnalizacj wietln lub bez sygnalizacji, 2) bezkolizyjne podziemne (tunel) lub nadziemne (kadka). 2.Usytuowanie przej dla pieszych ustala si w projekcie organizacji ruchu drogi z uwzgldnieniem potrzeb pieszych. Przejcie dla pieszych umieszcza si: 1) w obrbie skrzyowania, 2) midzy skrzyowaniami, 3) w miejscu przecicia samodzielnego cigu pieszego z drog. 3.Na drodze klasy A lub S powinny by bezkolizyjne przejcia dla pieszych. Na drodze klasy S dopuszcza si przejcia dla pieszych w poziomie jezdni, jeeli: 1) droga jest budowana etapowo, 2) na skrzyowaniu jest sygnalizacja wietlna. 4.Na ulicy klasy GP, G lub Z przejcia dla pieszych powinny by usytuowane w odlegociach nie mniejszych ni 100 m, jeeli nie ma sygnalizacji wietlnej. 5.Odlego przejcia dla pieszych z sygnalizacj wietln od skrzyowania lub ssiedniego przejcia dla pieszych z sygnalizacj wietln nie powinna by mniejsza ni: a) na ulicy klasy GP - 600 m, b) na ulicy klasy G - 400 m, c) na ulicy klasy Z - 200 m.
37 of 66
3/1/2012 9:16 AM
6.Przy przebudowie albo remoncie ulic klasy G i Z dopuszcza si w uzasadnionych wypadkach zmniejszenie odlegoci, o ktrych mowa w ust. 5, do 50%. 7.Na drodze klasy GP i drogach niszych klas, poza terenem zabudowy, przejcia dla pieszych powinny by usytuowane z uwzgldnieniem bezpieczestwa ruchu: 1) w obrbie skrzyowa, 2) midzy skrzyowaniami w cigu pieszych, przy zapewnieniu widocznoci przejcia z odlegoci nie mniejszej ni wymagana odlego widocznoci na zatrzymanie. 8.Szeroko przejcia dla pieszych w poziomie jezdni nie powinna by mniejsza ni 4,0 m. 9.Na przejciu dla pieszych powinna by umieszczona wyspa dzielca jezdni ograniczona krawnikami o szerokoci nie mniejszej ni 2,0 m, w szczeglnoci: 1) na jezdni dwukierunkowej midzy skrzyowaniami, o liczbie pasw co najmniej 4, 2) na skrzyowaniu bez wyspy dzielcej kierunki ruchu, jeeli liczba pasw ruchu wynosi co najmniej 4, 3) midzy jezdni a torowiskiem, w wypadku wydzielonego torowiska tramwajowego, 4) na odcinku drogi dwupasowej z uspokojeniem ruchu. 10.Przejcie dla pieszych w obrbie wyspy albo pasa dzielcego powinno by w poziomie jezdni. Dopuszcza si wykonanie rampy na szerokoci przejcia o pochyleniu nie wikszym ni 15%. Wyniesienie krawnika wyspy albo pasa dzielcego na przejciu dla pieszych nie powinno by wiksze ni 2 cm. 11.W obrbie przejcia dla pieszych, na poczeniu chodnika z jezdni, naley wykona ramp o szerokoci nie mniejszej ni 0,9 m i pochyleniu nie wikszym ni 15%. 12.Szeroko bezkolizyjnego przejcia dla pieszych nie powinna by mniejsza ni: 1) 3,0 m - jeeli jest to przejcie nadziemne, 2) 4,5 m - jeeli jest to przejcie podziemne. 13.Dojcie do bezkolizyjnego przejcia dla pieszych powinno by wyposaone w pochylnie, jeeli przejcie dostosowane do osb niepenosprawnych jest w odlegoci wikszej ni 200 m. Warunki techniczne pochylni s okrelone w 45. 14.Na drodze poza terenem zabudowy dojcie do bezkolizyjnego przejcia dla pieszych moe by wyposaone w schody na zasadach okrelonych w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe obiekty inynierskie i ich usytuowanie, przy czym szeroko schodw dwukierunkowych nie powinna by mniejsza ni 2 m. 15.W wypadku intensywnego ruchu pieszych dopuszcza si stosowanie ruchomych pochylni i schodw.
Rozdzia 4 Urzdzenia techniczne drogi

128. Na drodze powinno by przewidziane miejsce na urzdzenia techniczne okrelone w odrbnych przepisach, w taki sposb, aby gwarantowao to bezpieczne korzystanie z drogi. 129 1.Na drodze, w tym na cznicy wza lub jezdni zbierajco-rozprowadzajcej, powinno si stosowa bariery ochronne, zwane dalej "barierami", z uwzgldnieniem zasad okrelonych w ust. 2 i 3. 2.Odlego lica prowadnicy stalowej bariery lub podstawy betonowej bariery penej powinna wynosi nie mniej ni: 1) 0,50 m - liczc od krawdzi pasa awaryjnego albo utwardzonego pobocza, 2) 1,00 m - liczc od krawdzi pasa ruchu drogi klasy Z i drg wyszych klas, 3) 0,75 m - liczc od krawdzi pasa ruchu drogi klasy L lub D. 3.Dopuszcza si odlego lica prowadnicy stalowej bariery lub podstawy betonowej bariery penej od krawdzi pasa ruchu 0,5 m, jeeli na krawdzi pasa ruchu znajduje si krawnik o wysokoci co najmniej 0,12 m. 130. 1.Bariera skrajna na drodze klasy A lub S powinna by stosowana w wypadku, gdy: wysoko nasypu, mierzona na krawdzi korony drogi, jest wiksza ni 2,00 m, a nachylenie skarpy jest wiksze ni 1 : 3, u podna nasypu znajduje si obiekt lub przeszkoda niebezpieczna dla uczestnikw ruchu, nasyp jest ograniczony cian oporow, ktrej wysoko jest wiksza ni 1,50 m, przy krawdzi korony drogi znajduje si obiekt lub przeszkoda, ktrej odlego od krawdzi pasa awaryjnego jest mniejsza ni 1,25 m lub od krawdzi pasa ruchu mniejsza ni 3,50 m, na zewntrznej stronie uku w planie, w odlegoci mniejszej ni 1,50 m od krawdzi korony drogi, moe wystpi zagroenie dla uczestnikw ruchu, w odlegoci od krawdzi pasa ruchu mniejszej ni 15,00 m znajduje si tor kolejowy lub tramwajowy w poziomie drogi, w wykopie albo na nasypie niszym ni 1,80 m. 2.Bariera na pasie dzielcym na drodze klasy A lub S powinna by stosowana w wypadku, gdy: szeroko pasa dzielcego z opaskami jest mniejsza ni 6,00 m, na pasie dzielcym znajduje si obiekt lub przeszkoda, ktrej odlego od krawdzi pasa ruchu jest mniejsza ni 3,50 m, po przeciwnych stronach drogi s usytuowane obiekty i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu.
1) 2) 3) 4) 5) 6)
1) 2) 3)
38 of 66
3/1/2012 9:16 AM
1) 2) 3) 4)
5)
1) 2) 1) 2) 3) 4)
3.Bariera skrajna na drodze klasy GP i drogach niszych klas powinna by stosowana w wypadku gdy: wysoko nasypu, mierzona od krawdzi korony drogi, jest wiksza ni 3,50 m i nachylenie skarpy jest wiksze ni 1 : 3, u podna nasypu znajduje si obiekt lub przeszkoda niebezpieczna dla uczestnikw ruchu, nasyp jest ograniczony cian oporow, ktrej wysoko jest wiksza ni 1,50 m, przy krawdzi korony drogi znajduje si obiekt lub przeszkoda, z wyczeniem supw owietleniowych na drodze klasy G i drogach klas niszych, ktrej odlego od krawdzi utwardzonego pobocza jest mniejsza ni 1,25 m lub od krawdzi pasa ruchu mniejsza ni 2,00 m, w odlegoci od krawdzi pasa ruchu mniejszej ni 10,00 m, znajduje si w szczeglnoci zalew, urwisko, tor kolejowy lub tramwajowy, w poziomie drogi, w wykopie albo na nasypie niszym ni 1,80 m. 4.Bariera na pasie dzielcym drogi klasy GP i drogach niszych klas powinna by stosowana w wypadku, gdy: na pasie dzielcym znajduje si obiekt lub przeszkoda, z wyczeniem supw owietleniowych na drodze klasy G i drogach klas niszych, ktrych odlego od krawdzi pasa ruchu jest mniejsza ni 2,50 m, w obrbie uku w planie, skrzyowania i wza wymagaj tego warunki bezpieczestwa. 5.Bariera betonowa pena moe by stosowana w szczeglnoci: na wskim pasie dzielcym, jako bariera osonowa przy obiekcie i przeszkodzie, jako bariera skrajna w tunelu i przy cianie oporowej, na odcinku drogi niebezpiecznym dla uczestnikw ruchu. 6.Bariera od strony najazdu powinna by zakoczona odcinkiem najazdowym, nachylonym do powierzchni korony drogi. 7.Dopuszcza si stosowanie bariery z elementami porczy w celu oddzielenia ruchu pieszych od ruchu pojazdw.
131. 1.W szczeglnie niebezpiecznych miejscach powinno by przewidziane miejsce na umieszczenie oson energochonnych. 2.Lico osony energochonnej w stosunku do krawdzi jezdni, pasa awaryjnego lub utwardzonego pobocza powinno znajdowa si w odlegoci okrelonej dla barier w 129 ust. 2 i 3. 132. 1.Na drodze, w zalenoci od potrzeb, mona przewidzie miejsce na ogrodzenie drogi i inne urzdzenia zabezpieczajce przed wkroczeniem zwierzt na drog. 2.Ogrodzenie drogi moe by stosowane w szczeglnoci: 1) obustronnie na caej dugoci, 2) odcinkowo, jedno- lub dwustronnie, w obrbie naturalnego cigu migracyjnego dzikiej zwierzyny lub innego potencjalnego zagroenia dla uczestnikw ruchu. 3.Do ogrodzenia drogi zalicza si: 1) siatk o konstrukcji dostosowanej do rodzaju zagroenia, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2, 2) wa ziemny z ekranem lub ekran sucy ochronie rodowiska. 4.Ogrodzenie drogi powinno by zlokalizowane nie bliej ni: 1) 0,75 m - od granicy pasa drogowego i co najmniej 1,00 m od krawdzi skarpy nasypu lub skarpy wykopu; dopuszcza si zmniejszenie tych odlegoci na drodze klasy GP i drogach niszych klas do 0,50 m od granicy pasa drogowego i do 0,5 m od krawdzi skarpy nasypu lub skarpy wykopu, 2) 1,50 m - od krawdzi pasa ruchu oraz 1,00 m od pasa awaryjnego, utwardzonego pobocza lub opaski. 133. Na drodze, w zalenoci od potrzeb, powinno by przewidziane miejsce na urzdzenia zabezpieczajce ruch pieszych przed zagroeniem, na jakie mog by naraeni przy korzystaniu z drogi. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiada te urzdzenia, oraz ich usytuowanie s okrelone w przepisach odrbnych dotyczcych urzdze bezpieczestwa ruchu. 134. 1.W zalenoci od potrzeb powinny by przewidziane miejsce na osony przeciwolnieniowe na nie owietlonych odcinkach drogi klasy GP i drg wyszych klas w celu zapewnienia uczestnikom ruchu ochrony przed wiatem padajcym z przeciwnego kierunku ruchu lub staego owietlenia obiektw. 2.Osony przeciwolnieniowe powinny : 1) przeciwdziaa olnieniu, na wysokoci 1,0 m nad powierzchni jezdni, 2) zapewni oson na caym zagroonym olnieniem odcinku drogi. 3.Osony przeciwolnieniowe nie powinny: 1) ogranicza widocznoci, 2) narusza skrajni drogi, 3) powodowa zagroenia bezpieczestwa ruchu, 4) powodowa zanieania drogi. 4.Osony przeciwolnieniowe mog by usytuowane w szczeglnoci: 1) midzy jezdniami dla przeciwnych kierunkw ruchu na odcinku zagroonym olnieniem, w obrbie wza, na uku w planie przy
39 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2) 3) 4) 5) 1) 2) 3)
pochyleniu podunym drogi do 2%, na ktrym odchylenie osi tego uku od stycznej w odlegoci rwnej wymaganej widocznoci na zatrzymanie jest wiksze ni szeroko pasa dzielcego zwikszona o 2,0 m, wzdu cznicy przylegajcej do drogi w wle, na ktrej ruch pojazdw jest przeciwny do kierunku ruchu na drodze, midzy rwnolegle przebiegajcymi drogami lub midzy drog a torem kolejowym, midzy jezdni drogi a urzdzeniem obsugi uczestnikw ruchu, na ktrym ruch pojazdw widoczny z drogi odbywa si w przeciwnym kierunku, w obrbie obiektw staych, ktrych owietlenie powoduje olnienie na drodze. 5.Jako osony przeciwolnieniowe mog by stosowane w szczeglnoci: krzewy lub drzewa, urzdzenia wykonane z materiaw naturalnych lub sztucznych, sztuczne formy terenowe, way ziemne.
135. 1.Osony przeciwwietrzne powinny by stosowane na odcinku drogi o prdkoci projektowej nie mniejszej ni 70 km/h, naraonym na dziaanie silnych wiatrw bocznych, mogcych zagraa bezpieczestwu ruchu, a w szczeglnoci na dojazdach do mostu, przy przekraczaniu dolin i wwozw. 2.Oson przeciwwietrzn mog by w szczeglnoci urzdzenia, o ktrych mowa w 134 ust. 5. 3.Rodzaj i miejsce zastosowania oson przeciwwietrznych powinny by okrelone z uwzgldnieniem siy, kierunku i czstotliwoci wiatru. 136. 1.Stay objazd awaryjny mona wykona, w zalenoci od potrzeb, w celu ominicia wiaduktu drogowego w cigu drogi klasy GP i drg wyszych klas lub przy wiadukcie na drodze, ktr wyznaczono dla ruchu pojazdw ponadnormatywnych albo na drodze specjalnego znaczenia. 2.Odlego staego objazdu awaryjnego od wiaduktu nie powinna by mniejsza ni 50 m, przy czym skrzyowania i przecicia z innymi trasami komunikacyjnymi w cigu tego objazdu powinny by jednopoziomowe. 3.Parametry techniczne staego objazdu awaryjnego powinny odpowiada drodze klasy G. Dopuszcza si wykonanie staego objazdu awaryjnego o parametrach drogi klasy Z, jeeli SDR nie przekracza 4 000 P/d. 137. 1.Objazd tymczasowy mona wykona, w zalenoci od potrzeb, przy przebudowie albo remoncie drogi lub obiektu inynierskiego oraz w wypadku umieszczenia w korpusie drogi infrastruktury technicznej nie zwizanej z drog. 2.Objazd tymczasowy wykonuje si w zalenoci od technologii wykonywanych robt, czasu trwania i natenia ruchu: 1) na czci korony drogi, 2) na jednej jezdni drogi dwujezdniowej, 3) w pasie drogowym lub poza pasem na przylegym do drogi terenie, 4) po trasie zastpczej wykorzystujcej istniejc sie drogow. 3.Na objedzie tymczasowym, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3 i 4, prdko projektowa nie powinna by mniejsza ni 40 km/h. 4.Dugo objazdu tymczasowego, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, nie powinna by wiksza ni: 1) 300 m - przy ruchu dwukierunkowym, 2) 150 m - przy ruchu wahadowym, 3) 5.000 m - przy zamkniciu jednej jezdni drogi dwujezdniowej. 5.Szeroko jezdni objazdu tymczasowego nie powinna by mniejsza ni: 1) w wypadku drogi klasy GP lub S: a) 3,00 m - przy jednym pasie ruchu, b) 6,00 m - przy ruchu dwukierunkowym, 2) w wypadku drogi klasy G i drg niszych klas: a) 2,75 m - przy jednym pasie ruchu, b) 5,50 m - przy ruchu dwukierunkowym. 138. 1.Na drodze, w zalenoci od potrzeb, powinno si przewidzie miejsce na: 1) znaki drogowe oraz supki prowadzce na krawdzi korony i w pasie dzielcym drogi, 2) supki przeszkodowe, 3) sygnalizatory wiatru, mgy, gooledzi, 4) urzdzenia do pomiaru, sterowania i kontroli ruchu. 2.Warunki techniczne, jakim powinny odpowiada urzdzenia, o ktrych mowa w ust. 1, okrelaj przepisy w sprawie znakw i sygnaw drogowych. 139. 1.W pasie drogowym drogi klasy A, w zalenoci od potrzeb, moe by usytuowany pas technologiczny, po obu lub po jednej stronie drogi, przeznaczony do utrzymania drogi, a take do umieszczenia podziemnej infrastruktury technicznej.
40 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2.Pas technologiczny w czci przeznaczonej do ruchu pojazdw jednostek utrzymania drogi klasy A powinien by utwardzony. 3.Usytuowanie pasa technologicznego nie powinno powodowa obnienia cech uytkowych drogi klasy A.
Rozdzia 5 Infrastruktura techniczna w pasie drogowym nie zwizana z drog

140. 1.Umieszczenie w pasie drogowym urzdze infrastruktury technicznej nie zwizanej z drog, zwanej dalej "infrastruktur", nie moe narusza elementw technicznych drogi oraz nie moe przyczynia si do czasowego lub trwaego zagroenia bezpieczestwa ruchu albo zmniejszenia wartoci uytkowej drogi. 2.Infrastruktur, o ktrej mowa w ust. 1, stanowi w szczeglnoci: 1) linie elektroenergetyczne wysokiego i niskiego napicia oraz linie telekomunikacyjne, 2) przewody kanalizacyjne nie suce do odwodnienia drogi, gazowe, ciepownicze i wodocigowe, 3) urzdzenia wodnych melioracji, 4) urzdzenia podziemne specjalnego przeznaczenia, 5) cigi transportowe. 3.Infrastruktura liniowa przebiegajca poprzecznie nad drog nie moe naruszy skrajni drogi. Urzdzenie oddziaujce niekorzystnie na uczestnikw ruchu powinno by odpowiednio zabezpieczone. 4.Podziemna budowla liniowa przebiegajca poprzecznie przez drog nie moe zmniejsza statecznoci i nonoci podoa oraz nawierzchni drogi, naruszy urzdze odwadniajcych i innych podziemnych urzdze drogi. 5.Podziemna budowla dla infrastruktury powinna spenia wymagania okrelone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe obiekty inynierskie i ich usytuowanie. 6.Budowla liniowa przecinajca poprzecznie drog lub usytuowana wzdu drogi, powinna by wykonana w taki sposb, aby nie ograniczaa moliwoci przebudowy albo remontu drogi. 7.Infrastruktura liniowa napowietrzna i podziemna przebiegajca wzdu drogi poza terenem zabudowy powinna by usytuowana poza pasem drogowym, w taki sposb, aby: 1) nie wpywaa ujemnie na system korzeniowy drzew rosncych w pasie drogowym, 2) wykopy pod t infrastruktur nie naruszay granicy pasa drogowego. 8.Usytuowanie infrastruktury w ulicy powinno uwzgldnia planowan docelow realizacj ulicy. Nowa infrastruktura podziemna nie powinna by usytuowana pod jezdni istniejc i docelow. 9.Infrastruktura powinna by lokalizowana w odlegociach od drogi okrelonych w przepisach o drogach publicznych.
Dzia V
NONO I STATECZNO DROGOWYCH BUDOWLI ZIEMNYCH ORAZ KONSTRUKCJI NAWIERZCHNI DRG
Rozdzia 1 Wymagania oglne

141. 1.Konstrukcja drogowej budowli ziemnej oraz konstrukcja nawierzchni drogi, rozumiane jako warstwa lub zesp warstw, powinny by projektowane i wykonane w taki sposb, aby: 1) przenosiy wszystkie oddziaywania i wpywy mogce wystpowa podczas budowy i podczas uytkowania drogi, jeli nie s przekraczane dopuszczalne naciski osi pojazdu na nawierzchni, 2) miay trwao co najmniej rwn okresowi uytkowania okrelonemu w dokumentacji projektowej, pod warunkiem wykonania czynnoci wynikajcych z rodzaju wbudowanych materiaw, kosztw uytkowania i zasad utrzymania nawierzchni, 3) nie ulegy zniszczeniu w stopniu nieproporcjonalnym do jego przyczyny. 2.Rozrnia si nastpujce nawierzchnie: 1) jezdni: nawierzchnie zasadniczych i dodatkowych pasw ruchu, pasw awaryjnych, pasw wczania i wyczania, cznicy, MOP, placu, opaski, utwardzonych poboczy, przystanku autobusowego na pasach ruchu i w zatoce, drogi w strefie zamieszkania oraz jezdni manewrowej, 2) przeznaczone do postoju pojazdw: nawierzchnie stanowisk, pasw i zatok postojowych, 3) przeznaczone do ruchu pieszych i rowerw: nawierzchnie chodnika i cieki rowerowej. 3.Nawierzchnie MPO i SPO powinny spenia wymagania okrelone w przepisach techniczno-budowlanych dotyczcych autostrad patnych. 142.Wymagania okrelone w 141 ust. 1 uznaje si za zachowane, jeeli rwnoczenie: 1) s spenione warunki okrelone w niniejszym rozporzdzeniu, zapewniajce nieprzekroczenie stanw granicznych nonoci i stanw granicznych przydatnoci do uytkowania w kadym z elementw oraz w caej konstrukcji budowli ziemnej i nawierzchni drogi, 2) wbudowywane materiay i wyroby speniaj wymagania Polskich Norm i specyfikacji robt drogowych.
41 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Rozdzia 2 Drogowa budowla ziemna

143. W celu prawidowego zaprojektowania i wykonania drogowej budowli ziemnej powinny by przeprowadzone badania geologiczne i geotechniczne gruntw, zgodnie z wymaganiami okrelonymi w Polskich Normach i przepisach szczeglnych. Szczegowy sposb bada okrela zacznik nr 4. 144. 1.Sprawdzenie oglnej statecznoci skarp, zboczy oraz cian oporowych, a take nonoci podoa budowli ziemnej powinno by wykonywane zgodnie z Polskimi Normami, przepisami odrbnymi oraz zacznikiem nr 4. 2.Pochylenia skarp nasypw i wykopw powinny by zgodne z wymaganiami, o ktrych mowa w 42. Wskaniki statecznoci skarp i zboczy okrelane indywidualnie metodami podanymi w Polskich Normach nie powinny by mniejsze ni 1,5. Przy sprawdzaniu oglnej statecznoci ciany oporowej i uskoku naziomu, lub w wypadku wystpienia osuwiska zbocza cznie ze cian oporow, wymagane wskaniki statecznoci powinny by przyjmowane wedug Polskich Norm. 3.Budowla ziemna powinna by tak zaprojektowana, aby dopuszczalne osiadania eksploatacyjne powierzchni korpusu nasypu i podoa drogowej budowli ziemnej nie przekraczay wartoci okrelonych w zaczniku nr 4. Obliczenia osiadania nasypu i podoa budowli ziemnej mog by pominite, jeli do gbokoci strefy aktywnej, okrelonej zgodnie z Polsk Norm, wystpuj grunty: 1) skaliste i kamieniste, 2) niespoiste (drobnoziarniste i gruboziarniste w stanie rednio zagszczonym, zagszczonym lub bardzo zagszczonym), 3) spoiste w stanie zwartym, pzwartym i twardoplastycznym. 4.W wypadku posadowienia nasypu na gruntach bardzo ciliwych konstrukcja drogowej budowli ziemnej powinna by sprawdzona obliczeniowo. 5.Sprawdzenie stanw granicznych przydatnoci do uytkowania drogowej budowli ziemnej, ktrych przekroczenie uniemoliwia eksploatowanie budowli ziemnej na skutek jej odksztace, przemieszcze lub drga, powinno by wykonywane zgodnie z Polsk Norm. 6.Parametry stanu granicznego przydatnoci do uytkowania cian oporowych okrela Polska Norma. 145.Drogowa budowla ziemna oraz ciany oporowe powinny by odwadniane. 146. Na terenie podlegajcym wpywom eksploatacji grniczej powinny by stosowane zabezpieczenia drogowej budowli ziemnej, odpowiednio do kategorii terenu grniczego, okrelonej w przepisach odrbnych. 147.Rozbudowa lub przebudowa drogowej budowli ziemnej powinna by poprzedzona ocen jej stanu technicznego.
Rozdzia 3 Konstrukcja nawierzchni drogi

148. Nawierzchnia jezdni powinna by tak projektowana, aby stan graniczny nonoci i przydatnoci do uytkowania nie by przekraczany w okresach eksploatacji krtszych ni okrelone w zaczniku nr 5. 149. 1.Stany graniczne nonoci nawierzchni jezdni i nawierzchni przeznaczonych do postoju pojazdw uwaa si za przekroczone, jeeli: 1) konstrukcja nawierzchni osigna stan zmczenia, w ktrym warto zastpczego moduu sprystoci nawierzchni stanowi mniej ni 50% wartoci pocztkowej, 2) nie mniej ni 20% powierzchni jest pokryte pkniciami zmczeniowymi o rozwartoci wikszej ni 2 mm. Nono nawierzchni ocenia si na podstawie ugi; na drogach klasy L i D dopuszcza si wykonanie oceny wycznie na podstawie stanu spka. 2.Stany graniczne przydatnoci do uytkowania uwaa si za przekroczone, jeeli powstay uszkodzenia uniemoliwiajce bezpieczne uytkowanie nawierzchni w rozumieniu 171 i 172. 150. 1.W projekcie nowej albo przebudowywanej konstrukcji nawierzchni jezdni powinna by uwzgldniona prognoza natenia ruchu. Jako podstaw obliczenia natenia ruchu przyjmuje si: 1) wyniki ostatniego pomiaru generalnego albo wyniki specjalnie przeprowadzonych pomiarw, dotyczce natenia ruchu, struktury rodzajowej pojazdw oraz wskanikw wzrostu, 2) wyniki prognoz wykorzystujce modelowanie ruchu, w szczeglnoci dla nowych drg. 2.W strukturze rodzajowej ruchu, dla celw wymiarowania nawierzchni jezdni, powinny by uwzgldnione co najmniej nastpujce kategorie pojazdw: 1) samochody ciarowe bez przyczep, 2) pojazdy czonowe (samochody ciarowe z przyczepami, cigniki siodowe z naczepami),
42 of 66
3/1/2012 9:16 AM
3) autobusy. 151. 1.Dopuszczalne naciski pojedynczej osi pojazdu na nawierzchni jezdni i nawierzchni przeznaczon do postoju pojazdw okrela tabela:
Klasa drogi, elementy drogi 1 A, S GP G, Z, L, D Pas ruchu i zatoka przystanku autobusowego w rejonie
Dopuszczalny nacisk osi pojazdu (kN) 2 115 115, 1001) 100, 801) 100 115, 802)
Stanowiska postojowe, pasy i zatoki postojowe

1) 2)
Dopuszcza si przy przebudowie albo remoncie drogi. Stanowiska postojowe przeznaczone dla pojazdw o ciarze cakowitym nie wikszym ni 2.500 kG. 2.Sposb ustalenia obcienia ruchem okrela zacznik nr 5.
152. 1.Konstrukcja nawierzchni jezdni drogi klasy A lub S powinna by projektowana indywidualnie. 2.Zalecane konstrukcje nawierzchni jezdni drg pozostaych klas, nawierzchni przeznaczonych do postoju pojazdw oraz ruchu pieszych i rowerw okrela zacznik nr 5. 3.Konstrukcja nawierzchni poszerzenia jezdni oraz utwardzonych poboczy powinna by taka jak pasw ruchu. 4.Nawierzchnia betonowa powinna by projektowana indywidualnie, z wyjtkiem nawierzchni przystankw okrelonych w zaczniku nr 5. 5.Nawierzchnia przebudowywanej drogi powinna by projektowana indywidualnie. 153. Na terenie podlegajcym wpywom eksploatacji grniczej nawierzchnie powinny by projektowane indywidualnie, odpowiednio do kategorii terenu grniczego, okrelonej w przepisach odrbnych. 154. Przebudowa i remont nawierzchni drogi powinny by poprzedzone ocen stanu technicznego konstrukcji nawierzchni oraz jej podoa, wykonan wedug zasad okrelonych w zaczniku nr 4 oraz na podstawie wynikw bada ugi nawierzchni.
Dzia VI WARUNKI TECHNICZNE DOTYCZCE BEZPIECZESTWA Z UWAGI NA MOLIWO WYSTPIENIA POARU LUB INNEGO MIEJSCOWEGO ZAGROENIA
155.Droga i urzdzenia z ni zwizane powinny by zaprojektowane i wykonane w sposb: 1) utrudniajcy rozprzestrzenianie si poaru lub innego miejscowego zagroenia, 2) umoliwiajcy dostp sub ratowniczych do miejsca zdarzenia, o ktrym mowa w pkt 1, 3) nie powodujcy wyduenia czasu dojazdu sub ratowniczych oraz nie ograniczajcy dostpu do zaopatrzenia wodnego dla celw ratowniczych. 156. Przy projektowaniu drogi klasy A lub S, w strefie oddziaywania urzdze pitrzcych wod, naley przewidzie zabezpieczenie tej drogi przed skutkami awarii urzdze pitrzcych zaliczonych do jednej z czterech klas wanoci, okrelonych w przepisach w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada obiekty budowlane gospodarki wodnej i ich usytuowanie. 157. Urzdzenia odprowadzajce wod z drogi klasy A lub S usytuowanej poza terenem zabudowy powinny umoliwia zablokowanie odpywu wody zanieczyszczonej materiaami niebezpiecznymi, ktre przedostay si do tych urzdze w wyniku zdarze, o ktrych mowa w 155 pkt 1. 158. 1.rodkowy pas dzielcy drogi klasy A, S lub GP poza terenem zabudowy, powinien mie przejazdy awaryjne na jezdni przeznaczon dla przeciwnego kierunku ruchu, w odstpach nie wikszych ni 4 km, z wyczeniem tuneli i mostw. Kade
43 of 66
3/1/2012 9:16 AM
skrzyowanie na drodze klasy S lub GP spenia funkcj przejazdu awaryjnego. 2.Przejazdy awaryjne, o ktrych mowa w ust. 1, powinny by usytuowane w szczeglnoci w pobliu MOP, jednostek utrzymania drg, a take przy wzach, tunelach i mostach. 3.Przejazd awaryjny przez pas dzielcy powinien mie konstrukcj nawierzchni tak, jak jezdnia drogi, uksztatowanie umoliwiajce przejazd pojazdw z jednej jezdni na drug oraz zapewnia sprawne odprowadzenie wody powierzchniowej. Dugo przejazdu powinna by dostosowana do potrzeb i nie moe by mniejsza ni 75 m w wypadku drogi klasy A i nie mniejsza ni 45 m na drogach klasy S i GP. 4.Na przejedzie awaryjnym przez pas dzielcy nie powinny by umieszczane adne obiekty i urzdzenia, z wyjtkiem bariery, ktra powinna mie atwo rozbieraln konstrukcj, nie utrudniajc w stanie zoonym ruchu na drodze. 159. 1.Na drodze klasy A lub S, w rejonie wyznaczonych przejazdw drogowych, w zalenoci od potrzeb sub ratowniczych lub jednostek utrzymania drg, powinny by zapewnione wjazdy awaryjne z drogi krzyujcej si na kad jezdni tych drg. 2.Jezdnia wjazdu awaryjnego powinna odpowiada warunkom technicznym dotyczcym drg poarowych, okrelonym w przepisach odrbnych. 3.Odlego wjazdu awaryjnego od przejazdu drogowego powinna by ustalona odpowiednio do warunkw miejscowych. 4.Na wjedzie awaryjnym, w miejscu poczenia z jezdni drogi klasy A lub S, nie powinny znajdowa si adne obiekty i urzdzenia, z wyjtkiem bariery o atwo rozbieralnej konstrukcji. 160. 1.MOP II i MOP III na drodze klasy A lub S powinny mie nie mniej ni dwa stanowiska postojowe dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne, okrelone w przepisach odrbnych, usytuowane w odlegoci nie mniejszej ni 30 m od budynkw i urzdze przeznaczonych dla uczestnikw ruchu, a take od stanowisk postojowych dla innych pojazdw. 2.Stanowiska postojowe dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne nie powinny by usytuowane w zagbieniach terenu, w terenie podmokym oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m od roww, studzienek i urzdze melioracyjnych. 3.Stanowiska postojowe dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne powinny mie odrbny, szczelny system odwodnienia, zaopatrzony w urzdzenia do przejmowania i neutralizacji wyciekw niebezpiecznych substancji. 4.Nawierzchnia stanowiska postojowego dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne powinna by utwardzona, nienasikliwa oraz zapobiegajca przenikaniu materiaw niebezpiecznych do gruntu i urzdze melioracyjnych. 5.Uksztatowanie stanowisk postojowych dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne powinno uniemoliwia rozprzestrzenianie si ewentualnego rozlewiska materiaw niebezpiecznych poza teren stanowisk. 6.Do stanowisk postojowych dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne powinien by doprowadzony dojazd o parametrach technicznych okrelonych w przepisach odrbnych dotyczcych drg poarowych. 161. 1.Na drodze klasy G i drogach wyszych klas, w zalenoci od potrzeb i w uzgodnieniu z waciwym komendantem wojewdzkim Pastwowej Stray Poarnej, mog by usytuowane parkingi przeznaczone dla pojazdw przewocych materiay niebezpieczne. 2.Parking, o ktrym mowa w ust. 1, powinien by usytuowany w odlegoci nie mniejszej ni: 1) 30 m - od budynkw i urzdze inynieryjnych nie zwizanych z parkingiem, 2) 40 m - od lasu o powierzchni powyej 3 ha, gazocigw wysokiego cinienia i torw kolejowych, 3) 300 m - od budynkw mieszkalnych i innych przeznaczonych na pobyt ludzi. 3.Stanowiska postojowe na parkingu powinny spenia wymagania, o ktrych mowa w 116 i 160. 4.Przy projektowaniu parkingu naley przewidzie konieczno wyposaenia go w sprzt ganiczy, materiay neutralizujce i pomocnicze w iloci i rodzaju uzgodnionych z waciwym komendantem wojewdzkim Pastwowej Stray Poarnej. 162. 1.Jeeli droga klasy A lub S jest ogrodzona, to naley w ogrodzeniu umieszcza bramy awaryjne, o szerokoci nie mniejszej ni 3,6 m, usytuowane w miejscach przydatnych dla sub ratowniczych i jednostek utrzymania drg. Bramy awaryjne powinny by w szczeglnoci usytuowane w miejscach zapewniajcych dostp do zaopatrzenia wodnego i drg poarowych. 2.Do bramy awaryjnej naley doprowadzi utwardzony dojazd. 163.Zaopatrzenie wodne dla celw ratowniczych w pasie drogowym drg klasy A lub S poza terenem zabudowy powinno by zapewnione przy wykorzystaniu: 1) istniejcych ciekw i zasobw wodnych, zgodnie z przepisami prawa wodnego, 2) zaopatrzenia wodnego dla obiektw MOP, 3) innych rde. 164. 1.Droga klasy A powinna mie platformy przeznaczone na kolumny cznoci alarmowej. 2.Platformy, o ktrych mowa w ust. 1, powinny by umieszczone w szczeglnoci: 1) przy gruntowym poboczu po obu stronach drogi naprzeciwko siebie w odstpach nie wikszych ni 2 km,
44 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2) na MOP, 3) w innych miejscach w zalenoci od potrzeb. 3.Platforma powinna mie wymiary nie mniejsze ni 1,5 m na 1,0 m, a dojcie do niej od strony jezdni powinno mie szeroko nie mniejsz ni 1,0 m i by przystosowane do osb niepenosprawnych. 4.W wypadku gdy platforma jest umieszczona przy krawdzi korony drogi na nasypie o wysokoci skarpy wikszej ni 1,5 m, powinna by wyposaona od strony skarpy w porcze.
Dzia VII WARUNKI TECHNICZNE DOTYCZCE BEZPIECZESTWA UYTKOWANIA Rozdzia 1 Wymagania oglne
165.Obiekty i urzdzenia w pasie drogowym, przeznaczone dla uczestnikw ruchu, powinny zapewnia bezpieczestwo ich uytkowania, w tym rwnie przez osoby niepenosprawne. 166. 1.Wyjazdy i wjazdy na jezdnie drogi klasy A, S, cznicy oraz na jezdni zbierajco-rozprowadzajc powinny by atwo rozpoznawalne oraz zrozumiae dla uczestnikw ruchu, a ich rozmieszczenie nie moe stanowi uciliwoci dla ruchu oraz zagroenia bezpieczestwa. 2.Rozmieszczenie wyjazdw i wjazdw uznaje si za waciwe, jeeli: 1) odlego midzy ostatnim wjazdem i pierwszym wyjazdem ssiadujcych ze sob wzw lub wza z MOP z jezdni drogi klasy A lub S jest nie mniejsza ni 2 700 m - w wypadku wza typu WA, nie mniejsza ni 2 000 m, a w szczeglnie uzasadnionych wypadkach nie mniejsza ni 600 m - w wypadku wza typu WB; odlego ta jest mierzona od koca pasa wczania do pocztku pasa wyczania wza lub MOP, 2) odlego midzy dwoma nastpujcymi po sobie wyjazdami z jezdni drogi klasy A lub S na wle jest nie mniejsza ni 300 m, 250 m i 200 m, odpowiednio dla prdkoci projektowych 120 km/h, 100 km/h i 80 km/h; odlego ta jest mierzona od koca pierwszego pasa wyczania do pocztku drugiego pasa wyczania, 3) odlego midzy dwoma nastpujcymi po sobie wjazdami na jezdni drogi klasy A lub S na wle jest nie mniejsza ni 200 m; odlego ta jest mierzona od koca pierwszego pasa wczania do koca powierzchni wyczonej z ruchu otwierajcej nastpny pas wczania, 4) odlego midzy kolejnymi wyjazdami z cznicy lub z jezdni zbierajco-rozprowadzajcej jest nie mniejsza ni wynika to z moliwoci umieszczenia informacyjnych znakw pionowych, zgodnie z wymaganiami okrelonymi w przepisach w sprawie znakw i sygnaw drogowych. 167. 1.Niezbdne szlaki migracji zwierzt, przecite w wyniku budowy lub eksploatacji drogi klasy A lub S, powinny by odtworzone przez budow nadziemnych lub podziemnych przej dla zwierzt. 2.Obiekty przeznaczone dla zwierzt, w szczeglnoci wiadukty i przepusty, powinny spenia wymagania okrelone w przepisach dotyczcych warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogowe obiekty inynierskie i ich usytuowanie.
Rozdzia 2 Wymagania widocznoci

168. 1.Na kadym pasie ruchu drogi klasy G i drg wyszych klas powinna by zapewniona co najmniej odlego widocznoci pozwalajca kierowcy pojazdu poruszajcego si z prdkoci miarodajn, a w wypadku pozostaych klas drg z prdkoci o 10 km/h wiksz ni prdko projektowa, na zatrzymanie pojazdu przed przeszkod na jezdni. 2.Wymaganie, o ktrym mowa w ust. 1, uznaje si za spenione, jeeli: a) cel obserwacji znajdujcy si nad osi pasa ruchu jest widoczny z punktu obserwacyjnego, zlokalizowanego na wysokoci 1,0 m nad osi tego samego pasa ruchu z odlegoci nie mniejszej ni okrelona w tabeli:
Prdko (km/h)
Najmniejsza odlego widocznoci na zatrzymanie (m) na pochyleniu -10% -8% -6% 390 340 280 220 -4% 350 310 260 200 -2% 330 290 240 0% 310 270 230 180 2% 300 260 220 4% 290 250 200 170 6% 280 240 8% 10% -
130 120 110 100
45 of 66
3/1/2012 9:16 AM
90 80 70 60 50 40 30
190 160 110 80 55 40 25
170 140 100
150 120 90 70 50 35 20
130 110 85 60 45
120 100 80
b) wysoko celu obserwacji jest okrelona w tabeli:
Prdko (km/h) Wysoko celu obserwacji (m)
>100 0,45
100 - 81 0,30
80 - 61 0,15
60 0,00
3.Na cznicy, jezdni zbierajco-rozprowadzajcej oraz na jezdni manewrowej MOP powinna by zapewniona co najmniej odlego widocznoci, o ktrej mowa w ust. 2, przyjmujc prdko projektow kadej z wymienionych jezdni. 169. 1.Jeeli na to pozwalaj warunki miejscowe, na dwupasowej drodze dwukierunkowej o prdkoci projektowej 60 km/h i wikszej, poza terenem zabudowy, powinno si zapewni udzia odcinkw z moliwoci wyprzedzania, nie mniejszy ni okrelony w tabeli:
Prdko projektowa (km/h) Udzia odcinkw z moliwoci wyprzedzania (%)
100 50
80 35
70 30
60 20
2.Na odcinku drogi jest moliwe wyprzedzanie, jeeli cel obserwacji znajdujcy si nad osi pasa ruchu dla przeciwnego kierunku ruchu na wysokoci 1,0 m jest widoczny z punktu obserwacyjnego, zlokalizowanego na wysokoci 1,0 m nad osi drugiego pasa ruchu, z odlegoci nie mniejszej ni okrelona w tabeli:
Prdko miarodajna drogi (km/h) Odlego widocznoci na wyprzedzanie (m)
120 110 100
90
80
70
60
700 650 600 550 500 450 400
3.Powinno si dy do tego, aby usytuowanie odcinkw z moliwoci wyprzedzania oraz dodatkowych pasw ruchu umoliwiajcych wyprzedzanie, o ktrych mowa w 27 i 28, byo dostosowane do potrzeb. 170. 1.Na skrzyowaniu oraz przy wjedaniu na drog ze zjazdu albo z obiektu lub urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu bez pasa wczania powinny by zapewnione warunki widocznoci, o ktrych mowa w zaczniku nr 2. 2.Na wjedzie z pasem wczania na jezdni drogi klasy A, S lub GP, na jezdni zbierajco-rozprowadzajc lub na jezdni cznicy, powinny by zapewnione wolne od przeszkd pola widocznoci, o ktrych mowa w zaczniku nr 3. 3.Na wyjedzie z jezdni drogi klasy A lub S powinna by zapewniona widoczno nosa wyspy dzielcej pas wyczania od jezdni z odlegoci nie mniejszej ni 180 m, a na wyjedzie z cznicy lub jezdni zbierajco-rozprowadzajcej z odlegoci nie mniejszej ni 100 m. 4.W wzach na terenie zabudowy odlegoci, o ktrych mowa w ust. 3, mog by zmniejszone nie wicej ni o jedn czwart.
Rozdzia 3 Wymagania, jakim powinna odpowiada nawierzchnia jezdni

171.Nawierzchnia jezdni drogi nowej, przebudowanej albo remontowanej powinna spenia wymagania w zakresie: 1) rwnoci podunej, 2) rwnoci poprzecznej, 3) waciwoci przeciwpolizgowych. 172.Wymagania, o ktrych mowa w 171, dotyczce nawierzchni jezdni drogi nowej, przebudowanej albo remontowanej okrelono w zaczniku nr 6. 173.Okrelone w rozporzdzeniu wymagania, z zachowaniem wymaga Polskich Norm dotyczcych zagszczenia podoa gruntowego i jakoci materiaw, nawierzchnia jezdni powinna spenia w trakcie robt i po ich zakoczeniu.
46 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Dzia VIII OCHRONA RODOWISKA Rozdzia 1 Wymagania oglne

174.W celu ochrony rodowiska przed uciliwoci drogi i ruchu drogowego stosuje si przy projektowaniu i wykonaniu drogi zasady i warunki okrelone w rozporzdzeniu, przepisach odrbnych i Polskich Normach. 175. Badania i oceny zwizane z oddziaywaniem projektowanej drogi na rodowisko powinny by wykonywane zgodnie z przepisami odrbnymi dotyczcymi okrelenia rodzajw inwestycji szczeglnie szkodliwych dla rodowiska i zdrowia ludzi albo mogcych pogorszy stan rodowiska oraz wymaga, jakim powinny odpowiada oceny oddziaywania na rodowisko tych inwestycji. 176. 1.Przy projektowaniu i wykonaniu drogi powinno si dy do zachowania istniejcego stanu rodowiska oraz w zalenoci od potrzeb do stosowania rodkw sucych jego ochronie, odpowiednio do wskaza ocen oddziaywania na rodowisko, o ktrych mowa w 175. 2.Urzdzenia suce ochronie rodowiska powinny by usytuowane w pasie drogowym zgodnie z warunkami wynikajcymi z rozporzdzenia oraz przepisw odrbnych.
Rozdzia 2 Ochrona obiektw i obszarw przed haasem i wibracjami

177. Przy projektowaniu drogi powinno si dy do tego, aby w otoczeniu drogi obliczeniowe poziomy haasu i wibracji powodowane prognozowanym ruchem na drodze nie przekraczay wartoci dopuszczalnych okrelonych w przepisach odrbnych. 178. 1.Jeeli prognozowane poziomy haasu i wibracji przekraczaj wartoci dopuszczalne okrelone w przepisach odrbnych, przy projektowaniu drogi powinno si zaplanowa zastosowanie odpowiednich rodkw ochrony. 2.Urzdzenia ochrony przed haasem i wibracjami mog by take zastosowane po wybudowaniu drogi w wypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych poziomw haasu i wibracji. 179.Za podstawowe urzdzenia ochrony obiektw i obszarw przed haasem uwaa si ekrany akustyczne. 180. Za podstawowe urzdzenia ochrony obiektw przed wibracjami uwaa si ekrany przeciwwibracyjne oraz konstrukcje przeciwwibracyjne.
Rozdzia 3 Ochrona powietrza

181. Przy projektowaniu drogi powinno si dy do tego, aby w powietrzu w otoczeniu drogi prognozowane stenia substancji zanieczyszczajcych emitowanych przez pojazdy poruszajce si na drodze nie przekraczay wartoci dopuszczalnych, okrelonych w przepisach odrbnych. 182. 1.Jeeli prognozowane stenia substancji zanieczyszczajcych w otoczeniu drogi przekraczaj wartoci dopuszczalne, okrelone w przepisach odrbnych, naley przewidzie zastosowanie rodkw ochrony powietrza, ograniczajcych skutki dziaania tych substancji. Podstawowym urzdzeniem ochrony s pasy zieleni izolacyjnej. 2.Urzdzenia ochrony powietrza mog by take zastosowane po wybudowaniu drogi w wypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych poziomw zanieczyszczenia powietrza.
Rozdzia 4 Ochrona wd i powierzchniowych utworw geologicznych

183. Przy projektowaniu i wykonaniu drogi powinno si dy do tego, aby nie stanowia ona zagroenia dla wd podziemnych oraz nie pogarszaa stanu odbiornika, do ktrego jest odprowadzana woda z pasa drogowego, pod wzgldem okrelonej dla niego klasy czystoci wd. 184. 1.Przy projektowaniu i wykonaniu drogi powinno si uwzgldnia warunki hydrogeologiczne panujce w jej otoczeniu, a w szczeglnoci: 1) usytuowanie obszarw zasilania wd podziemnych,
47 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2) charakterystyk geologiczn utworw powierzchniowych oraz moliwoci wystpowania w strefie oddziaywania drogi procesw geodynamicznych, 3) moliwoci nie kontrolowanego przenikania zanieczyszcze do wd powierzchniowych i podziemnych. 2.Przy wykonywaniu drogi nie powinno si dopuszcza do nie kontrolowanych spyww wd z pasa drogowego, mogcych uruchomi procesy erozyjne lub zanieczyci okresowo wody gruntowe i powierzchniowe. 185. 1.Przy projektowaniu i wykonaniu drogi powinno si ogranicza moliwe zmiany i zakcenia w stosunkach wodnych w strefie wpywu drogi, okrelonej w ocenie oddziaywania na rodowisko, uwzgldniajc przepisy prawa wodnego oraz naruszania powierzchniowych utworw geologicznych. 2.Jeeli prognozowane poziomy zanieczyszczenia wd i gleb przekraczaj wartoci dopuszczalne, okrelone w przepisach odrbnych, powinno si przewidzie zastosowanie odpowiednich rodkw ochrony eliminujcych lub ograniczajcych skutki dziaania tych zanieczyszcze. 3.Urzdzenia ochrony wd i gleb mog by wykonane take po wybudowaniu drogi w przypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych poziomw zanieczyszcze wd i gleb. 4.Za podstawowe urzdzenia ochrony uwaa si: 1) w odniesieniu do wd - separatory, oczyszczalniki i oczyszczalnie wd, 2) w odniesieniu do gleb, poza rodkami wymienionymi w pkt 1 - take pasy zieleni izolacyjnej.
Rozdzia 5 Ochrona przyrody, krajobrazu, gruntw rolnych i lenych

186.Przy projektowaniu i wykonaniu drogi powinno si uwzgldnia uwarunkowania przyrodnicze oraz dy do ograniczenia negatywnego wpywu drogi na przyrod, krajobraz, grunty rolne i lene w jej otoczeniu. 187. Jeeli nie jest moliwe wykonanie drogi bez powstania zagroe przyrody, krajobrazu, gruntw rolnych i lenych w jej otoczeniu, powinno si zaplanowa zastosowanie rodkw ochrony ograniczajcych te zagroenia. 188. 1.Podstawowymi rodkami ograniczajcymi zagroenia wynikajce z negatywnego wpywu drogi na przyrod, krajobraz, grunty rolne i lene s: 1) przejazdy gospodarcze pod drog celem zapewnienia pocze lokalnych, przemieszczania si zwierzt gospodarskich oraz przepusty dla zwierzt dziko yjcych, 2) wiadukty nad drog dla celw okrelonych w pkt 1, 3) ogrodzenia chronice zwierzta gospodarskie i zwierzyn len przed wtargniciem na drog oraz uczestnikw ruchu przed skutkami takiego wtargnicia, 4) pasy zieleni izolacyjnej, 5) rekonstrukcje terenw lenych naruszonych budow drogi. 2.rodki okrelone w ust. 1, ograniczajce wpyw drogi na przyrod, krajobraz, grunty rolne i lene, mog by take wykonane po wybudowaniu drogi, na podstawie przeprowadzonych bada i analiz potwierdzajcych celowo ich zastosowania.
Rozdzia 6 Ochrona rodowiska kulturowego

189. Przy projektowaniu i wykonaniu drogi oraz urzdze z ni zwizanych powinno si dy do zmniejszania ich negatywnego wpywu na podlegajce ochronie elementy rodowiska kulturowego, okrelone w ocenie oddziaywania drogi na rodowisko, opracowanej na podstawie przepisw odrbnych. 190.Jeeli zaprojektowanie i wykonanie drogi bez naraenia na powstanie zagroe w podlegajcym ochronie rodowisku kulturowym nie jest moliwe, powinny by zastosowane rodki ochrony ograniczajce skutki tego wpywu, wskazane w ocenie oddziaywania drogi na rodowisko.
Rozdzia 7 Zagospodarowanie terenw zieleni

191.Otaczajce drog tereny zielone powinny by zaprojektowane z uwzgldnieniem charakteru terenu przylegajcego do pasa drogowego. 192. Na terenach przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod budow drogi, jeeli warunki miejscowe na to pozwalaj, co najmniej 10% powierzchni powinno by przeznaczone pod ziele, jeeli decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie stanowi inaczej.
48 of 66
3/1/2012 9:16 AM
193. 1.Ziele w pasie drogowym powinna by zaprojektowana z uwzgldnieniem jej roli i zada, w szczeglnoci w zakresie bezpieczestwa ruchu, estetyki i funkcji zwizanych z jej pozytywnym wpywem na rodowisko, a zwaszcza jako rodek jego ochrony przed haasem oraz zanieczyszczeniem powietrza i gleb. 2.Dobr odpowiedniej dla danego terenu rolinnoci powinien by dokonany z uwzgldnieniem miejscowych warunkw klimatycznych oraz cech podoa gruntowego. 194.Usytuowanie elementw zagospodarowania terenw zieleni powinno by zgodne z wymaganiami wynikajcymi z przepisw odrbnych.
Dzia IX PRZEPISY PRZEJCIOWE I KOCOWE

195.Przepisw rozporzdzenia nie stosuje si do drg, wobec ktrych przed dniem wejcia w ycie rozporzdzenia zostaa wydana decyzja o pozwoleniu na budow lub zosta zoony wniosek o wydanie takiej decyzji. 196.Rozporzdzenie wchodzi w ycie po upywie 14 dni od dnia ogoszenia, z wyjtkiem ust. 4 w zaczniku nr 6, ktry wchodzi w ycie po upywie 5 lat od dnia ogoszenia. ZACZNIKI
ZACZNIK Nr 1 SCHEMATY SKRAJNI DRG1)

1.Dwujezdniowa droga klasy A lub S rys. ______________
1)
Wymiary podano w metrach. 2.Jednojezdniowa droga klasy S
rys. 3.Dwujezdniowa droga klasy GP i drogi niszych klas 3.1.Jezdnia nie ograniczona krawnikami rys. 3.2.Jezdnia ograniczona krawnikami rys. 4.Jednojezdniowa droga klasy GP i drogi niszych klas 4.1.Jezdnia nie ograniczona krawnikami rys. 4.2.Jezdnia ograniczona krawnikami rys. 5.Chodnik i cieka rowerowa 5.1.Chodnik 5.2.cieka rowerowa rys.
ZACZNIK Nr 2 WARUNKI WIDOCZNOCI NA SKRZYOWANIACH I ZJAZDACH

1.Na skrzyowaniu, z zastrzeeniem ust. 6, powinny by zapewnione wolne od przeszkd pola widocznoci przy: 1) zblianiu si do skrzyowania po krzywoliniowym odcinku drogi podporzdkowanej, okrelone w ust. 3.1 i 3.2, 2) zblianiu si do skrzyowania po drodze podporzdkowanej, okrelone w ust. 4.1 i 4.2, 3) ruszaniu z miejsca zatrzymania na wlocie drogi podporzdkowanej, okrelone w ust. 5. 2.Przy wjedaniu na drog ze zjazdu lub z obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu bez pasa wczania, z zastrzeeniem ust. 6, powinno by zapewnione wolne od przeszkd pole widocznoci przy ruszaniu z miejsca zatrzymania, okrelone w ust. 5.
49 of 66
3/1/2012 9:16 AM
3.1.Przy zblianiu si do skrzyowania po krzywoliniowym odcinku drogi podporzdkowanej powinna by zapewniona widoczno ustawionego przed skrzyowaniem znaku drogowego "ustp pierwszestwa przejazdu" lub znaku "stop" z odlegoci widocznoci Lz umoliwiajcej zatrzymanie pojazdu poruszajcego si z prdkoci miarodajn po drodze podporzdkowanej, nie mniejszej ni okrela tabela:
Prdko miarodajna na drodze podporzdkowanej*) (km/h) Odlego widocznoci Lz (m)

*)
100
90
80
70
60
50
40
30
180
150
120
90
70
50
35
20
Na drodze klasy Z, L i D jest to prdko projektowa drogi.
3.2.W polu widocznoci, oznaczonym na rysunku 1, umieszczonym nad jezdni na wysokoci 1 m, nie powinny znajdowa si adne przeszkody. Nie s przeszkodami w rozumieniu niniejszego zacznika poruszajce si pojazdy, piesi i inne osoby znajdujce si na drodze, pnie pojedynczych drzew, podpory znakw drogowych. 4.1.Przy zblianiu si do skrzyowania po drodze podporzdkowanej powinna by zapewniona widoczno drogi z pierwszestwem przejazdu umoliwiajca podjcie decyzji o wykonaniu zamierzonego manewru lub o koniecznoci zatrzymania si przed skrzyowaniem: 1) poza terenem zabudowy w odlegoci od krawdzi jezdni nie mniejszej ni: a) 20 m - jeeli droga podporzdkowana jest klasy GP lub G, b) 10 m - jeeli droga podporzdkowana jest klasy Z, L lub D, 2) na terenie zabudowy w odlegoci od krawdzi jezdni nie mniejszej ni 10 m, jeeli droga podporzdkowana jest klasy GP, G lub Z. Odlego widocznoci L1 pola widocznoci, mierzon wzdu drogi z pierwszestwem przejazdu, okrela tabela:
Prdko
miarodajna
na
drodze
z 100
90
80
70
60
50
40
30
pierwszestwem przejazdu*) (km/h) Odlego widocznoci L1 pola 210 180 160 140 120 100 80 60 widocznoci: (m)
*)
4.2.W wypadku gdy nie jest moliwe zapewnienie oznaczonego na rysunku 2 wolnego od przeszkd pola widocznoci, umieszczonego nad jezdni na wysokoci 1 m, naley dy do usunicia tych przeszkd, zmiany lokalizacji skrzyowania lub wprowadzenia ogranicze wynikajcych z przepisw o ruchu drogowym. 5.Przy ruszaniu z miejsca zatrzymania na wlocie drogi podporzdkowanej oraz przy wjedaniu na drog ze zjazdu lub z obiektu i urzdzenia obsugi uczestnikw ruchu bez pasa wczania, w odlegoci nie mniejszej ni 3,0 m od krawdzi jezdni lub krawdzi cieki rowerowej, powinna by zapewniona widoczno drogi z pierwszestwem przejazdu, co najmniej na odlego widocznoci L2 okrelon w tabeli:
Prdko miarodajna na drodze z pierwszestwem przejazdu*) (km/h) Odlego widocznoci L2 (m)

*)
100
90
80
70
60
50
40
30
180
160
120
100
90
70
60
40
W polu widocznoci, oznaczonym na rysunku 3, umieszczonym nad jezdni na wysokoci 1 m, nie powinny znajdowa si adne przeszkody. 6.Wymagania okrelone w niniejszym zaczniku nie dotycz skrzyowa oraz zjazdw i wjazdw usytuowanych w strefie zamieszkania. Rys. 1. Pole widocznoci przy zblianiu si do skrzyowania po krzywoliniowym odcinku drogi rys.
50 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Rys. 2. Pole widocznoci przy zblianiu si do skrzyowania po drodze podporzdkowanej rys. Rys. 3. Pole widocznoci przy ruszaniu z miejsca zatrzymania rys.
ZACZNIK Nr 3 WARUNKI WIDOCZNOCI NA WJAZDACH Z PASEM WCZANIA

1.Na wjedzie z pasem wczania na jezdni drogi klasy A, S lub GP, na jezdni zbierajco-rozprowadzajc lub na cznic powinny by zapewnione wolne od przeszkd pola widocznoci: 1) przy zblianiu si do pasa wczania - oznaczone na rysunku 1 literami ABCD, 2) na caej dugoci pasa wczania - oznaczone na rysunku 2 literami EFG. 2.Punkty od A do G, bdce wierzchokami pl widocznoci, o ktrych mowa w ust. 1, powinny by umieszczone nad jezdni na wysokoci 1 m. 3.Punkt A jest punktem obserwacyjnym umieszczonym w osi jezdni wjazdu w odlegoci nie mniejszej ni 50 m od punktu B na drodze klasy A i S oraz 20 m - w pozostaych wypadkach, o ktrych mowa w ust. 1. 4.Punkt B jest celem obserwacji umieszczonym w osi pasa wczania przy kocu powierzchni wyczonej z ruchu. 5.Punkt C jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na ktr jest wjazd, przy kocu powierzchni wyczonej z ruchu. 6.Punkt D jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na ktr jest wjazd, w odlegoci nie mniejszej ni 100 m od punktu C. 7.Punkt E jest punktem obserwacyjnym poruszajcym si po osi pasa wczania na caej jego dugoci. 8.Punkt F jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na ktr jest wjazd, i poruszajcym si z punktem E. 9.Punkt G jest celem obserwacji umieszczonym w osi prawego pasa ruchu jezdni, na ktr jest wjazd, w odlegoci nie mniejszej ni Lb od punktu F. Dugo odcinka Lb powinna by okrelona z rysunku 3, przyjmujc: 1) prdko miarodajn drogi - jeeli wczanie odbywa si na jezdni drg klasy A, S i GP, 2) prdko projektow jezdni zbierajco-rozprowadzajcej lub cznicy - jeeli wczanie odbywa si na te jezdnie. 10.Pola widocznoci, o ktrych mowa w ust. 1, powinny by wolne od przeszkd. Nie s przeszkodami w rozumieniu niniejszego zacznika poruszajce si pojazdy, piesi i inne osoby znajdujce si na drodze, pnie pojedynczych drzew, podpory znakw drogowych. rys. Rys. 1. Pole widocznoci przy zblianiu si do pasa wczania rys. Rys. 2. Pole widocznoci na pasie wczania rys. Rys. 3. Dugo odcinka Lb w zalenoci od prdkoci
ZACZNIK Nr 4 SPOSB PRZEPROWADZANIA BADA GEOTECHNICZNYCH I OKRELENIA WARUNKW GRUNTOWOWODNYCH PODOA NAWIERZCHNI
1.Zakres bada podoa drogowych budowli ziemnych W celu okrelenia stanw granicznych nonoci i przydatnoci do uytkowania drogowej budowli ziemnej powinny by prowadzone badania i ocena parametrw geotechnicznych zgodnie z Polskimi Normami i przepisami odrbnymi. W celu dokonania oceny podoa oprcz podstawowych bada geotechnicznych powinny by przeprowadzone badania specjalistyczne, w szczeglnoci: 1) badania potrzebne do oceny przydatnoci gruntu podoa budowli ziemnej, zgodnie z Polskimi Normami, 2) badania wysadzinowoci gruntu: kapilarnoci biernej Hkb , wskanika piaskowego WP, pcznienia liniowego, 3) wskanika nonoci CBR, 4) ocena zagszczenia: maksymalna gsto objtociowa ds , wskanik zagszczenia I s , moduy odksztacenia : pierwotny (E1) i wtrny (E2), 5) waciwoci gruntw antropogenicznych. 2.Stan graniczny nonoci podoa drogowej budowli ziemnej
51 of 66
3/1/2012 9:16 AM
2.1.Sprawdzenie stanu granicznego nonoci Sprawdzenie stanu granicznego nonoci powinno obejmowa: 1) analiz statecznoci skarp i zboczy swobodnych oraz podpartych, 2) nono podoa budowli ziemnej. 2.2.Stateczno skarp i zboczy Sprawdzenie statecznoci skarp i zboczy powinno by wykonane zgodnie z Polsk Norm. Przy rozpatrywaniu wszystkich moliwych obcie oraz postaci zniszczenia skarp i zboczy swobodnych i podpartych naley przyjmowa: 1) dla gruntu jednorodnego pod wzgldem podatnoci - koowo-cylindryczne powierzchnie polizgu, 2) dla skarp zbudowanych z kilku warstw gruntu, rnicych si znacznie wytrzymaoci na cinanie - niekoowe powierzchnie polizgu, 3) na spkanych skaach - ksztat powierzchni polizgu zaley od wystpujcych niecigoci; rwnowag bryy ograniczonej kad z moliwych powierzchni polizgu sprawdza si, dla obliczeniowych wartoci si oraz parametrw geotechnicznych, metod paskw; wartoci dopuszczalnych wskanikw statecznoci nie powinny by mniejsze ni 1,5, 4) obcienia od pojazdw samochodowych rwnomiernie rozoone, o wielkoci 25 kPa. 2.3.Obliczenie nonoci podoa drogowej budowli ziemnej Obliczenie nonoci podoa budowli ziemnej powinno by wykonane zgodnie z Polsk Norm, przez porwnanie obliczeniowej wartoci obcienia dziaajcego na podoe z oporem granicznym podoa gruntowego. 2.4.Stan graniczny przydatnoci do uytkowania drogowej budowli ziemnej Drogowa budowla ziemna powinna by zaprojektowana tak, aby jej odksztacenia nie spowodoway utraty przydatnoci uytkowej konstrukcji nawierzchni drogi oraz innych urzdze zlokalizowanych w pobliu. Dopuszczalne wartoci osiada eksploatacyjnych sk korpusu i podoa budowli ziemnej nie powinny przekracza 10 cm, z wyjtkiem styku z obiektem inynierskim. W miejscu styku osiadanie nasypu powinno by rwne osiadaniu obiektu inynierskiego. Naley je obliczy wedug Polskiej Normy. 3.Warunki gruntowo-wodne podoa nawierzchni 3.1.Warunki wodne Warunki wodne ustala si wedug klasyfikacji okrelonej w tabeli:
Warunki wodne w wypadku wystpowania swobodnego zwierciada wody Charakterystyka 1 Wykopy 1 m a) b) Nasypy 1 m a) b) Wykopy > 1 m a) b) Nasypy > 1 m a) b) <1 m 2 ze ze ze przecitne ze przecitne ze przecitne od 1 m do 2 m 3 przecitne przecitne przecitne przecitne przecitne przecitne przecitne dobre > 2 m 4 przecitne dobre przecitne dobre dobre dobre dobre dobre
Oznaczenia: a) nie utwardzone pobocza, b) utwardzone i szczelne pobocza oraz dobre odprowadzenie wd powierzchniowych. W wypadku ulic warunki wodne okrela si indywidualnie. Poziom wystpowania wody gruntowej powinien by okrelony na podstawie dostpnych najwyszych notowa uwarunkowanych opadami atmosferycznymi albo ich skutkami lub wysokimi stanami wd powierzchniowych. 3.2.Warunki gruntowe Grunty podoa dzieli si, w zalenoci od ich wraliwoci na dziaanie wody i mrozu, zgodnie z Polsk Norm. Cechy gruntu powinny by ustalone na podstawie bada laboratoryjnych jego waciwoci podanych w Polskiej Normie. Podstawowym kryterium oceny jest zawarto drobnych czstek gruntu, a dodatkowymi, stosowanymi w wypadkach wtpliwych: wskanik piaskowy i kapilarno bierna. Wskanik piaskowy stanowi kryterium oceny gruntw niespoistych, zwaszcza zblionych do mao spoistych. Jeli oceny na podstawie badania rnymi metodami s rozbiene, to przyjmuje si wynik najmniej korzystny. 3.3.Okrelenie grupy nonoci podoa
52 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Grupy nonoci podoa okrelaj tabele a i b: Tabela a
Rodzaj gruntw podoa
Grupa nonoci podoa dla warunkw wodnych dobrych przecitnych 3 G1 zych 4 G1
1 Grunty niewysadzinowe: rumosze (niegliniaste), wiry i pospki, piaski grubo-, rednio- i drobnoziarniste, ule nierozpadowe Grunty wtpliwe: piaski pylaste Grunty wtpliwe: zwietrzeliny gliniaste i rumosze gliniaste, wiry i pospki gliniaste Grunty mao wysadzinowe*): gliny zwize, gliny piaszczyste i pylaste zwize, iy, iy piaszczyste i pylaste Grunty bardzo wysadzinowe1): piaski gliniaste, pyy piaszczyste, pyy, gliny, gliny piaszczyste i pylaste, iy warwowe
*)
2 G1
G1 G1
G2 G2
G2 G3
G2
G3
G4
G3
G4
G4
W stanie zwartym, pzwartym lub twardoplastycznym (IL 0,25).
Tabela b
Wskanik nonoci CBR*) 1 10% CBR 5% CBR< 10% 3% CBR < 5% CBR < 3%
*)
Grupa nonoci podoa nawierzchni 2 G1 G2 G3 G4
Badanie wskanika nonoci CBR wykonuje si zgodnie z Polsk Norm, lecz po czterech dobach nasycania wod.
Dla gruntw wtpliwych i wysadzinowych porwnuje si grup nonoci, okrelon wedug tabeli a z grup nonoci okrelon wedug tabeli b. Do projektowania nawierzchni przyjmuje si nisz grup nonoci. W wypadku duej zmiennoci gruntw oraz wystpowania w podou gruntw mikkoplastycznych, plastycznych, organicznych lub ska, grup nonoci podoa ustala si indywidualnie. 3.4.Gboko przemarzania gruntu Gboko przemarzania gruntu okrela Polska Norma. 4.Warunki oglne dla podoa nawierzchni drogi Konstrukcje nawierzchni podatnych i psztywnych powinny by wykonywane na podou niewysadzinowym grupy nonoci G1, charakteryzujcym si wartociami wskanika zagszczenia i moduu sprystoci (wtrny modu odksztacenia) okrelonymi w tabeli:
Kategorie ruchu1)
Wtrny modu odksztacenia2)
Wskanik zagszczenia
53 of 66
3/1/2012 9:16 AM
1 KR1 i KR2 Od KR3 do KR6

1) 2)
2 100 120
3 1,00 1,03
Kategorie ruchu s okrelone w zaczniku nr 5. Wtrny modu odksztacenia oznacza si przy drugim obcieniu pyt o rednicy 30 cm wedug Polskiej Normy. Badanie przeprowadza si w zakresie od 0 MPa do 0,25 MPa. Wartoci moduu powinny by wyznaczone dla przyrostu obcienia od 0,05 MPa do 0,15 MPa.
Podoe nawierzchni zaszeregowane do innej grupy nonoci powinno by doprowadzone do grupy nonoci G1, zgodnie ze sposobami przedstawionymi w ust. 5. 5.Wzmocnienie sabego podoa nawierzchni W celu doprowadzenia podoa nawierzchni zakwalifikowanego do grupy nonoci G2, G3 lub G4 do grupy nonoci G1 powinny by stosowane sposoby podane w ust. 5.1 i 5.2. 5.1.Wymiana warstwy gruntu podoa nawierzchni na warstw gruntu lub materiau niewysadzinowego Wymianie powinna podlega warstwa sabego podoa nawierzchni o gruboci okrelonej w tabeli zalenie od grupy nonoci podoa i przyjtego wskanika nonoci CBR wymienionej warstwy:
Wskanik nonoci CBR wymienionej warstwy (%)
Grubo wymienianej warstwy podoa o grupie nonoci (cm)
G2 1 20 25
*)
G3 3 50*) 40*)
G4 4 75*) 60*)
2 30 25
Zalecane wzmocnienie podoa geosyntetykiem.
Gruboci warstw gruntu podlegajcych wymianie wedug powyszej tabeli mona zmniejszy, gdy pod wymienionym gruntem podoe zostanie wzmocnione geosyntetykiem. W szczeglnoci zaleca si wykonywanie wzmocnienia geosyntetykiem podoa nawierzchni, gdy jest ono sklasyfikowane w grupie nonoci G3 albo G4 i z powyszej tabeli wynika konieczno wymiany warstwy o gruboci 50 cm. Wzmocnienie podoa nawierzchni geosyntetykiem zaleca si take w wypadku przebudowy podoa z nadmiernie nawilgoconych rodzimych gruntw spoistych w stanie mikkoplastycznym i plastycznym. We wszystkich tych wypadkach wykonanie wzmocnienia geosyntetykami powinno by zaprojektowane indywidualnie z uwzgldnieniem cech gruntw, waciwoci technicznych geosyntetykw oraz moliwoci uzyskania wymaganych charakterystyk podoa okrelonych w ust. 4. W wypadku stanowisk postojowych, chodnikw i cieek rowerowych powinno si wymieni grunt podoa na niewysadzinowy w warstwie o gruboci okrelonej w tabeli:
Grupa nonoci podoa wymienianej warstwy 1 G2 i G3 G4
Stanowiska postojowe dla samochodw ciarowych 2 15 cm 30 cm
Pozostae nawierzchnie 3 10 cm 20 cm
Caa wymieniona warstwa lub jej grna cz o gruboci nie mniejszej ni 25 cm powinna peni rol warstwy odsczajcej i spenia warunek wodoprzepuszczalnoci. Warstwa ta powinna by uoona na caej szerokoci korony korpusu ziemnego, a w wypadku przekrojw ulicznych - midzy krawnikami. 5.2.Uoenie dodatkowych warstw podoa nawierzchni 5.2.1.Wykonanie pod konstrukcj jezdni drg: 1) na podou o grupie nonoci G2 : 10 cm warstwy z gruntw stabilizowanych spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym
54 of 66
3/1/2012 9:16 AM
popioem lotnym) o Rm = 1,5 MPa*) , 2) na podou o grupie nonoci G3 : 15 cm warstwy z gruntw stabilizowanych spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym popioem lotnym) o Rm = 2,5 MPa, 3) na podou o grupie nonoci G4: a) 25 cm warstwy z gruntw stabilizowanych spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym popioem lotnym) o Rm = 2,5 MPa, b) dwch warstw po 15 cm z gruntw stabilizowanych spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym popioem lotnym): ____________________ *) Marka gruntu stabilizowanego spoiwem jest to parametr okrelajcy jego wytrzymao na ciskanie: - po 28 dniach twardnienia, jeli spoiwem jest cement, - po 42 dniach twardnienia, jeli spoiwem jest aktywny popi lotny lub wapno. Wyrnia si nastpujce marki gruntu stabilizowanego spoiwem: - R = 1,5 MPa o wytrzymaoci od 0,5 MPa do 1,5 MPa, - R = 2,5 MPa o wytrzymaoci od 1,5 MPa do 2,5 MPa, - R = 5,0 MPa o wytrzymaoci od 2,5 MPa do 5,0 MPa. warstwa grna o Rm = 2,5 MPa, warstwa dolna o Rm = 1,5 MPa. Warstwy z gruntw stabilizowanych spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym popioem lotnym) powinny by wykonane z zachowaniem warunkw jak dla ulepszonego podoa (marka Rm = 1,5 MPa) lub dolnej warstwy podbudowy (marka Rm = 2,5 MPa), okrelonych w Polskich Normach. 5.2.2.Wykonanie pod konstrukcj stanowisk postojowych, chodnikw i cieek rowerowych: 1) na podou o grupie nonoci G2, G3 : 10 cm warstwy ulepszonej spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym popioem lotnym), Rm = 1,5 MPa, 2) na podou o grupie nonoci G4 : 15 cm warstwy ulepszonej spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnym popioem lotnym), Rm = 1,5 MPa. 5.3.Inne sposoby doprowadzenia sabego podoa nawierzchni do grupy nonoci G1 Dopuszcza si ulepszenie gruntu w grnej warstwie podoa w sposb inny ni podano w ust. 5.1 lub ust. 5.2 pod warunkiem uzyskania wymaganych charakterystyk podoa okrelonych w ust. 4. 6.Warunki dodatkowe dla podoa nawierzchni Z uwagi na moliwo wystpienia w okresie budowy nawierzchni cikiego ruchu technologicznego grna warstwa podoa o gruboci nie mniejszej ni 10 cm, speniajca oglne warunki okrelone w ust. 4, powinna by wykonana z: 1) gruntu stabilizowanego cementem o Rm = 2,5 MPa, 2) kruszywa stabilizowanego mechanicznie o wskaniku nonoci CBR 40%. Warstwa taka powinna by uwzgldniona w projektowaniu nawierzchni drogi zaliczonej do kategorii ruchu KR5 lub KR6 lub w innych technologicznie uzasadnionych wypadkach (np. w projektowaniu podbudowy asfaltowej na podou gruntowym). Wysokie parametry CBR lub Rm warstwy ulepszonego podoa nie upowaniaj do zmiany konstrukcji nawierzchni ustalonej jak dla podoa G1. 7.Odwodnienie podoa nawierzchni W technicznie uzasadnionym wypadku koniecznoci odwodnienia podoa nawierzchni powinno si zastosowa warstw odsczajc wykonan z materiaw mrozoodpornych o wspczynniku filtracji k 8 m/d ( 0,0093 cm/s). Warstwa odsczajca powinna by wykonana na caej szerokoci korpusu drogowego, a w wypadku przekrojw ulicznych - midzy krawnikami; jej grubo nie powinna by mniejsza ni 15 cm. W wypadku wystpowania pod warstw odsczajc gruntw nie ulepszonych spoiwem powinien by speniony warunek szczelnoci warstw okrelony zgodnie z wzorem: D15 5 d85 gdzie: D15 - wymiar sita, przez ktre przechodzi 15% ziaren warstwy odsczajcej, d85 - wymiar sita, przez ktre przechodzi 85% ziaren gruntu podoa. Jeeli powyszy warunek szczelnoci warstw nie moe by speniony, to midzy tymi warstwami powinna by uoona warstwa odcinajca o gruboci co najmniej 10 cm z odpowiednio uziarnionego gruntu lub wykonana warstwa porednia z geowkniny. W nawierzchniach drg zaliczonych do kategorii ruchu KR5 albo KR6 warstwa odsczajca powinna wystpowa pod warstw wzmacniajc, stanowic cz podbudowy zasadniczej, wykonan z zachowaniem warunkw, o ktrych mowa w ust. 6. 8.Mrozoodporno podoa nawierzchni
55 of 66
3/1/2012 9:16 AM
W wypadku wystpowania w podou gruntw wysadzinowych lub wtpliwych powinno si sprawdzi, czy rzeczywista grubo wszystkich warstw nawierzchni i ulepszonego podoa nie jest mniejsza od okrelonej w tabeli:
Kategoria obcienia ruchem
Grupa nonoci podoa z gruntw wtpliwych i wysadzinowych G1 i G2 G3 3 0,50 hz 0,55 hz 0,60 hz 0,65 hz 0,70 hz 0,75 hz G4 4 0,60 hz 0,65 hz 0,70 hz 0,75 hz 0,80 hz 0,85 hz
1 KR1 KR2 KR3 KR4 KR5 KR6

*)
2 0,40 hz*) 0,45 hz 0,50 hz 0,55 hz 0,60 hz 0,65 hz
hz oznacza gboko przemarzania gruntw, przyjmowan zgodnie z Polsk Norm.
Jeeli warunek ten nie jest speniony, to najniej pooona warstwa ulepszonego podoa powinna by odpowiednio pogrubiona zgodnie z ust. 5. Dopuszcza si stosowanie ukadu warstw w podou wedug ust. 5 speniajcych jedynie wymagania odpowiedniej nonoci, pod warunkiem e najniej pooona warstwa podoa bdzie wykonana z gruntu stabilizowanego spoiwem o Rm=1,5 MPa i o gruboci nie mniejszej ni 15 cm na caej szerokoci korpusu drogowego, a w wypadku przekrojw ulicznych - midzy krawnikami.
ZACZNIK Nr 5 PROJEKTOWANIE KONSTRUKCJI NAWIERZCHNI DRG

1.Okresy eksploatacji nawierzchni Przy projektowaniu nawierzchni przyjmuje si okresy eksploatacji okrelone w tabeli:
Klasa drogi, elementy drogi
Konstrukcje podatne Konstrukcje i psztywne z betonu cementowego nowe lub remontowane nowe lub remontowane przebudowane przebudowane
1 A, S, GP, G i Z L i D Pasy ruchu i zatoki w rejonie przystanku autobusowego, miejsca przeznaczone do postoju pojazdw, ruchu pieszych i rowerw
2 20 lat 20 lat 20 lat
Okresy eksploatacji s takie same dla wszystkich elementw jezdni, tj. zasadniczych i dodatkowych pasw ruchu, pasw awaryjnych, pasw wczania i wyczania. 2.Sposb wyznaczania obcienia ruchem Do projektowania konstrukcji nawierzchni drogi przyjmuje si redni dobowy ruch w roku (SDR) w przekroju drogi, prognozowany dla poowy okresu eksploatacji. Pojazdy powinny by przeliczone na liczb osi obliczeniowych 100 kN na dob na obliczeniowy pas ruchu, za pomoc wzoru:
56 of 66
3/1/2012 9:16 AM
L = (N1 x r1~ + N2 x r2 + N3 x r3) x f gdzie: L - liczba osi obliczeniowych na dob na obliczeniowy pas ruchu, N1 - redni dobowy ruch samochodw ciarowych bez przyczep w przekroju drogi, w poowie okresu eksploatacji, N2 - redni dobowy ruch pojazdw czonowych (samochodw ciarowych z przyczepami i cignikw siodowych z naczepami) w przekroju drogi, w poowie okresu eksploatacji, N3 - redni dobowy ruch autobusw w przekroju drogi, w poowie okresu eksploatacji, f - wspczynnik obliczeniowego pasa ruchu okrelony zgodnie z tabel a, r1, r2, r3 - wspczynniki przeliczeniowe na osie obliczeniowe okrelone zgodnie z tabel b. Tabela a
Liczba pasw ruchu w obu kierunkach droga jednojezdniowa 1 2 3 4 Tabela b
Wspczynnik obliczeniowego pasa ruchu f 3 0,50 0,50 0,45 0,35 0,30
droga dwujezdniowa 2 4 6 8
Rodzaj pojazdu 1 Samochd ciarowy bez przyczepy Pojazd czonowy (samochd ciarowy z przyczepami, cignik siodowy z naczep) Autobus
1) 2)
Wspczynnik przeliczeniowy na osie obliczeniowe 2 r1 = 0,109 r2 = 1,2451), r2 = 1,9502)
r3 = 0,594
Warto wspczynnika przy mniejszym ni 8% udziale pojazdw o nacisku osi na jezdni 115 kN. Warto wspczynnika przy od 8% do 20% udziale pojazdw o nacisku osi na jezdni 115 kN.
Jeeli udzia w ruchu pojazdw o nacisku osi na jezdni 115 kN jest wikszy ni 20%, wspczynnik przeliczeniowy powinien by wyznaczony indywidualnie. Liczba osi obliczeniowych stanowi podstaw do ustalenia kategorii ruchu na drodze wedug Polskiej Normy. 3.Indywidualne projektowanie nawierzchni Przy indywidualnym projektowaniu konstrukcji nawierzchni zaleca si stosowanie metod mechanistycznych z wykorzystaniem obliczenia napre i odksztace w nawierzchni wedug teorii wielowarstwowej pprzestrzeni sprystej lub lepkosprystej. Konstrukcje podatne z podbudow z kruszywa amanego stabilizowanego mechanicznie lub podbudow z mieszanki mineralnoasfaltowej powinny by projektowane z zastosowaniem kryteriw zmczeniowych warstw asfaltowych i deformacji podoa oraz warstw z materiaw nie zwizanych1). Konstrukcje psztywne z podbudow z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem lub chudego betonu powinny by projektowane dwuetapowo (pierwszy etap - uszkodzenia zmczeniowe warstw podbudowy, drugi - uszkodzenia zmczeniowe warstw bitumicznych i deformacja podoa) z zastosowaniem kryteriw zmczeniowych2). _____________
1)
Do najczciej stosowanych kryteriw zalicza si kryteria:
57 of 66
3/1/2012 9:16 AM
- Instytutu Asfaltowego w USA, - SHELL'a. Do najczciej stosowanych kryteriw zalicza si kryteria: - Centrum Bada Drogowych CRR w Belgii (Verstraeten ), - Narodowego Instytutu Bada Transportu i Drg CSIR w RPA (De Beer), - Uniwersytetu Illinois w USA (Dempsey), - Instytutu Asfaltowego w USA. 4.Zaoenia do projektowania Przy projektowaniu nawierzchni drg powinny by uwzgldnione lokalne parametry, a w uzasadnionych wypadkach dopuszcza si do stosowania nastpujce ich wartoci: 4.1.Temperatura Dla warstw bitumicznych przyjmuje si nastpujce rednie wartoci temperatur: 1) okres zimy (3 miesice) -2C, 2) okres wiosny i jesieni (6 miesicy) 10C, 3) okres lata (3 miesice) 23C. 4.2.Ruch Za obliczeniowy nacisk osi pojedynczej na nawierzchni przyjmuje si 100 kN, a rozkad ruchu na poszczeglne okresy w roku jest nastpujcy: 1) okres zimy (3 miesice) 20%, 2) okres wiosny i jesieni (6 miesicy) 50%, 3) okres lata (3 miesice) 30%. 4.3.Stae materiaowe Wartoci moduu sprystoci (sztywnoci) i wspczynnika Poissona mieszanek mineralno-asfaltowych powinny by obliczane przy nastpujcych zaoeniach: 1) rednia temperatura wedug ust. 4.1, 2) czas oddziaywania obcienia - 0,02 sekundy. 5.Rodzaje zalecanych konstrukcji nawierzchni 5.1.Natenie ruchu Konstrukcje nawierzchni podatnych i psztywnych okrelone w ust. 5.3-5.7 zaprojektowano dla skumulowanej liczby osi obliczeniowych odpowiadajcej dwudziestoletniemu okresowi eksploatacji przy nateniach ruchu odpowiadajcych grnym granicom kategorii ruchu od KR1 do KR5 oraz 3 000 osi obliczeniowych na dob na obliczeniowy pas dla KR6; kategorie ruchu okrela Polska Norma. 5.2.Zaoenia materiaowe Konstrukcje nawierzchni podatnych i psztywnych okrelone w ust. 5.3-5.7 zaprojektowano przy podanych niej zaoeniach materiaowych: 1) przyjte wartoci moduw sprystoci (sztywnoci) E i wspczynnikw Poissona mieszanek mineralno-asfaltowych okrela tabela:
2)
Rodzaj mieszanki
Zima E (MPa) 3 0,25
Wiosna, jesie E (MPa) 4 10300 5 0,30
Lato E (MPa) 6 2800 7 0,40
1 Beton asfaltowy o strukturze zamknitej przeznaczony do warstwy cieralnej Beton asfaltowy o strukturze czciowo zamknitej przeznaczony do warstwy wicej Beton asfaltowy o strukturze czciowo zamknitej przeznaczony do warstwy podbudowy
2 19300
18800
0,25
10100
0,30
3000
0,40
18100
0,25
9600
0,30
3000
0,40
58 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Piasek otoczony przeznaczony do podbudowy
asfaltem warstwy
12700
0,25
6800
0,30
2400
0,40
2) przyjte wartoci moduw sprystoci E i wspczynnikw Poissona oraz wytrzymao na ciskanie pozostaych materiaw konstrukcyjnych okrela tabela:
Rodzaj materiau E (MPa) 1 Beton cementowy Kruszywo amane o cigym uziarnieniu, stabilizowane mechanicznie Tucze Kruszywo naturalne o cigym uziarnieniu, stabilizowane mechanicznie Chudy beton nie spkany Chudy beton spkany Grunt lub kruszywo cementem nie spkane Grunt lub kruszywo cementem spkane stabilizowane stabilizowane 2 35.000 400 400 200 12.900 400 4500 300 100
Wytrzymao na ciskanie (po 28 dniach) (MPa) 4 40 od 6 do 8 od 2,5 do 5 -
3 0,20 0,30 0,30 0,30 0,20 0,30 0,25 0,30 0,30
Podoe bezporednio pod konstrukcj nawierzchni dla ruchu kategorii KR1 i KR2 Podoe bezporednio pod konstrukcj nawierzchni dla ruchu kategorii od KR3 do KR6
120
0,30
5.3.Nawierzchnie jezdni Zalecane konstrukcje nawierzchni jezdni na podou G1 o module sprystoci (wtrnym) nie mniejszym ni 100 MPa dla kategorii ruchu KR1 i KR2 oraz 120 MPa dla pozostaych kategorii ruchu okrelaj tabele*): 5.3.1.Drogi o ruchu kategorii KR1 tabela ____________
*)
Gruboci warstw podano w centymetrach. W schematach nie s okrelone zwizania midzywarstwowe. 5.3.2.Drogi o ruchu kategorii KR2
tabela 5.3.3.Drogi o ruchu kategorii KR3 tabela 5.3.4.Drogi o ruchu kategorii KR4 tabela 5.3.5.Drogi o ruchu kategorii KR5
59 of 66
3/1/2012 9:16 AM
tabela 5.3.6.Drogi o ruchu kategorii KR6 tabela 5.4.Nawierzchnie w rejonie przystanku autobusowego Zalecane konstrukcje nawierzchni pasa ruchu w rejonie przystanku autobusowego powinny by takie, jak nawierzchni jezdni dla kategorii ruchu o jeden wyszej a dla kategorii KR6 - powinny by projektowane indywidualnie. Zalecane konstrukcje nawierzchni zatok w rejonie przystanku s: 1) konstrukcjami psztywnymi jak nawierzchni jezdni, 2) konstrukcjami na podou G1 o module sprystoci (wtrnym) nie mniejszym ni 120 MPa, okrelonymi w tabelach: 5.4.1.Drogi o ruchu kategorii KR3 tabela 5.4.2.Drogi o ruchu kategorii KR4 tabela 5.4.3.Drogi o ruchu kategorii KR5 tabela 5.5.Nawierzchnie jezdni drg klasy L i D w strefie zamieszkania, w rozumieniu przepisw o ruchu drogowym Zalecane konstrukcje nawierzchni na podou G1 o module sprystoci (wtrnym) nie mniejszym ni 100 MPa okrela tabela: tabela 5.6.Nawierzchnie przeznaczone do postoju pojazdw i jezdni manewrowej 5.6.1.Zalecane konstrukcje nawierzchni stanowiska postojowego dla samochodw o ciarze cakowitym nie wikszym ni 2.500 kG, na podou G1 o module sprystoci (wtrnym) nie mniejszym ni 100 MPa, okrela tabela: tabela 5.6.2.Zalecane konstrukcje nawierzchni stanowiska postojowego dla samochodw ciarowych na podou G1 o module sprystoci (wtrnym) nie mniejszym ni 120 MPa okrela tabela: tabela tabela 5.6.3.Konstrukcje nawierzchni jezdni manewrowych powinny by takie, jak nawierzchni pasw ruchu. Kategori ruchu ustala si zgodnie z tabel:
Liczba stanowisk dla pojazdw osobowych 1 <200
Kategoria ruchu jezdni manewrowej 2 KR1
Liczba stanowisk dla pojazdw ciarowych 3 5 od 6 do 15
Kategoria ruchu jezdni manewrowej 4 KR1 KR2 KR3 KR4 KR5 KR6
od 200 do 1.000
KR2
od 16 do 45 od 46 do 125
>1.000
od 126 do 250 >250
60 of 66
3/1/2012 9:16 AM
5.7.Nawierzchnie cieek rowerowych i chodnikw 5.7.1.Zalecane konstrukcje nawierzchni cieek rowerowych okrela tabela: tabela 5.7.2.Zalecane konstrukcje nawierzchni chodnika z dopuszczeniem postoju samochodw o ciarze cakowitym nie wikszym ni 2.500 kG, na podou G1 o module sprystoci (wtrnym) nie mniejszym ni 80 MPa, okrela tabela: tabela 5.7.3.Zalecane konstrukcje nawierzchni chodnikw przeznaczonych wycznie dla ruchu pieszych okrela tabela: tabela 6.Materiay warstw konstrukcyjnych nawierzchni Warstwy konstrukcyjne nawierzchni, okrelone w ust. 5 niniejszego zacznika, powinny by wykonywane zgodnie z podanymi niej zaleceniami. 6.1.Podbudowa 6.1.1.Do wykonania warstw podbudowy powinny by stosowane nastpujce typy mieszanek zgodnie z Polsk Norm: 1) beton asfaltowy, 2) chudy beton, 3) kruszywo lub grunt stabilizowane cementem, 4) mieszanka z kruszyw naturalnych albo amanych, albo ulowych stabilizowanych mechanicznie. 6.1.2.Jeeli trwao zmczeniowa konstrukcji z warstw alternatywn bdzie nie mniejsza ni zalecanej konstrukcji, dopuszcza si wykonywanie podbudw innych ni wymienione w ust. 6.1.1, a w szczeglnoci: 1) z mieszanek mineralno-cementowo-emulsyjnych i mineralno-cementowych, zawierajcych skruszony materia z rozbirki starych nawierzchni albo wykonywane w technologii recyklingu na zimno na miejscu, 2) z mieszanek mineralno-emulsyjnych, 3) z uli wielkopiecowych i stalowniczych, 4) z popiow. 6.1.3.Kruszywo lub grunt stabilizowany cementem powinny spenia wymagania okrelone w Polskich Normach, przy czym zaleca si, aby wytrzymao Rm wynosia 5,0 MPa. Mieszanka z kruszyw naturalnych, amanych i ulowych stabilizowanych mechanicznie powinna spenia wymagania okrelone w Polskiej Normie. Powinno by stosowane: 1) kruszywo naturalne, wir i pospka - do podbudw na drodze o ruchu kategorii KR1 i KR2, 2) kruszywo amane zwyke i kruszywo ulowe wielkopiecowe - do warstw podbudowy na drogach o ruchu wszystkich kategorii. 6.2.Warstwa wica Do wykonywania warstw wicych powinien by stosowany beton asfaltowy zgodnie z Polsk Norm. 6.3.Warstwa cieralna Do wykonywania warstw cieralnych powinno si stosowa nastpujce typy mieszanek mineralno-asfaltowych zgodnie z Polsk Norm: 1) beton asfaltowy, 2) beton asfaltowy o niecigym uziarnieniu, 3) mieszank mastyksowo-grysow, 4) mieszank o niecigym uziarnieniu, 5) asfalt piaskowy, 6) asfalt lany, 7) mieszanki mineralno-asfaltowe na zimno zgodnie z zaleceniami technologicznymi producenta, dopuszczone do obrotu i powszechnego albo jednostkowego stosowania w budownictwie drogowym. Asfalt lany rozkadany rcznie dopuszcza si jedynie w wyjtkowych wypadkach. Warstwy cieralne nawierzchni mog by wykonywane z asfaltu twardolanego jedynie przy ich mechanicznym ukadaniu specjalistycznym sprztem. Dopuszcza si wykonywanie warstw cieralnych z asfaltu piaskowego na drogach o ruchu kategorii KR1 i KR2. 6.4.Zwizanie midzywarstwowe Bez wzgldu na kategori ruchu musi by stosowane wizanie midzy warstwami asfaltowymi oraz midzy warstwami podbudowy nie zwizanej lub zwizanej spoiwem hydraulicznym a warstw asfaltow. Wizanie warstw nawierzchni uzyskuje si przez skrapianie lepiszczem asfaltowym podoa pod wykonywan warstw. Jako lepiszcze asfaltowe powinien by stosowany asfalt upynniony rozpuszczalnikiem organicznym lub emulsja asfaltowa. Waciwoci lepiszcza asfaltowego do skrapiania powinny by
61 of 66
3/1/2012 9:16 AM
dostosowane do warunkw stosowania (typu i porowatoci podoa i wykonywanej warstwy, temperatury otoczenia, wilgotnoci). Podoe pod wykonywan warstw powinno by skropione w iloci wystarczajcej do zwizania warstw, bez nadmiaru lepiszcza. Zalecan ilo asfaltu w poczeniu midzywarstwowym powinno si przyjmowa zgodnie z Polsk Norm. W wypadku wizania warstw asfaltowych nawierzchni drg obcionych ruchem KR5 i KR6 zaleca si przyjmowanie najmniejszych dopuszczalnych iloci asfaltu. Skropienie powinno by wykonane sprztem mechanicznym zapewniajcym rwnomierno skropienia lepiszczem. Wbudowanie kolejnej warstwy na skropionym podou mona rozpocz po odparowaniu rozpuszczalnika lub po rozpadzie emulsji i odparowaniu wody. Skrapiania nie powinno si wykonywa w wypadku ukadania warstwy z asfaltu lanego.
ZACZNIK Nr 6 WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADA NAWIERZCHNIE JEZDNI

1.Rzdne wysokociowe Przy wykonywaniu nowych i przebudowie drg powinny by badane rzdne wysokociowe podoa, podbudowy i powierzchni nawierzchni. Na drogach klasy A i S pomiar wykonuje si na siatce o rozmiarach 10 m x 10 m wraz ze sprawdzeniem rzdnych osi podunej jezdni i obu krawdzi. Na drogach o jezdni wszej ni 10 m sprawdza si rzdne osi podunej i krawdzi. Na drogach klasy GP i drogach niszych klas sprawdza si rzdne osi podunej jezdni i krawdzi co 20 m, a na odcinkach krzywoliniowych co 10 m. Wartoci dopuszczalnych odchyle w stosunku do rzdnych projektowych okrela tabela:
Rodzaj warstwy konstrukcyjnej 1 Podoe Podbudowa zasadnicza Warstwa cieralna
Dopuszczalne odchylenie 2 -2 cm, +0 cm -1 cm, +0 cm 1 cm
Wymaga si, aby 95% zmierzonych rzdnych danej warstwy nie przekraczao dopuszczalnych odchyle. 2.Ocena rwnoci podunej 2.1.Do oceny rwnoci podunej warstw nawierzchni drogi klasy Z i drg wyszych klas naley stosowa jedn z nastpujcych metod: 1) metod profilometryczn pomiaru, umoliwiajc obliczanie wskanika rwnoci IRI, 2) metod pomiaru rwnowan uyciu aty i klina, okrelonych w Polskiej Normie, 3) metod z wykorzystaniem aty i klina, okrelonych w Polskiej Normie. Stosowanie aty czterometrowej i klina dopuszcza si do oceny rwnoci podunej drogi klasy Z oraz tych elementw nawierzchni drogi klasy G i drg wyszych klas, gdzie nie mona wykorzysta innych metod. 2.2.Do profilometrycznych pomiarw rwnoci podunej powinien by wykorzystywany sprzt umoliwiajcy rejestracj, z bdem pomiaru nie wikszym ni 1,0 mm, profilu podunego o charakterystycznych dugociach mieszczcych si w przedziale od 0,5 m do 50 m. Wartoci IRI oblicza si nie rzadziej ni co 50 m. Wymagana rwno poduna jest okrelona przez wartoci wskanika, ktrych nie mona przekroczy na 50%, 80% i 100% dugoci badanego odcinka nawierzchni. Wartoci wskanika, wyraone w mm/m, okrela tabela:
Klasa drogi 1 A, S, GP
Element nawierzchni 2 Pasy zasadnicze, awaryjne, dodatkowe, wczania wyczania
Rodzaj warstwy konstrukcyjnej 3
50% 4 1,2
80% 5 2,0
100% 6 3,3
ruchu cieralna
i wica podbudowa zasadnicza 2,0 2,9 3,4 4,8 5,6 7,8
62 of 66
3/1/2012 9:16 AM
jezdnie cznic, cieralna jezdnie MOP, utwardzone pobocza wica podbudowa zasadnicza G, Z Pasy ruchu cieralna zasadnicze, dodatkowe, wczania i wyczania, postojowe jezdnie cznic, utwardzone pobocza wica podbudowa zasadnicza
2,0
2,8
4,0
3,4 4,8 2,8
4,8 6,7 3,9
6,8 9,5 4,9
3,4 4,8
4,8 6,7
6,8 9,5
Jeeli na odcinku nie mona wyznaczy wicej ni 10 wartoci IRI, to warto miarodajna bdca sum wartoci redniej E(IRI) i odchylenia standardowego D : E(IRI) + D nie powinna przekroczy wartoci odpowiedniej dla 80% dugoci badanego odcinka nawierzchni. 2.3.W wypadku gdy konieczne jest stosowanie aty i klina, okrelonych w Polskiej Normie, pomiar wykonuje si nie rzadziej ni co 10 m. Wymagana rwno poduna jest okrelona przez wartoci odchyle rwnoci, ktre nie mog by przekroczone w liczbie pomiarw stanowicych 95% oraz 100% liczby wszystkich pomiarw na badanym odcinku. Przez odchylenie rwnoci rozumie si najwiksz odlego midzy at a mierzon powierzchni. Wartoci odchyle, wyraone w mm, okrela tabela:
Klasa drogi
Element nawierzchni
Rodzaj warstwy konstrukcyjnej
Procent liczby pomiarw 95% 4 4 100% 5 5
3 ruchu cieralna
A, S, GP Pasy zasadnicze, awaryjne, dodatkowe, wczania wyczania
i wica podbudowa zasadnicza 7 5 8 11 6
jezdnie cznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza
cieralna
wica podbudowa zasadnicza G, Z Pasy zasadnicze, dodatkowe, ruchu cieralna
9 6
10 13 7
63 of 66
3/1/2012 9:16 AM
wczania i wyczania, postojowe, jezdnie cznic, utwardzone pobocza wica podbudowa zasadnicza 9 10 13
2.4.Wymagania dotyczce rwnoci podunej, okrelone w ust. 2, powinny by spenione w trakcie wykonywania robt i po ich zakoczeniu. 3.Ocena rwnoci poprzecznej 3.1.Do pomiaru poprzecznej rwnoci nawierzchni powinna by stosowana metoda rwnowana metodzie z wykorzystaniem aty i klina, okrelonych w Polskiej Normie. Pomiar powinien by wykonywany nie rzadziej ni co 5 m, a liczba pomiarw nie moe by mniejsza ni 20. Wymagana rwno poprzeczna jest okrelona przez wartoci odchyle rwnoci, ktre nie mog by przekroczone w liczbie pomiarw stanowicych 90% i 100% albo 95% i 100% liczby wszystkich pomiarw na badanym odcinku. Odchylenie rwnoci oznacza najwiksz odlego midzy at a mierzon powierzchni w danym profilu. Wartoci odchyle, wyraone w mm, okrela tabela:
Klasa drogi 1
Element nawierzchni 2
Rodzaj warstwy konstrukcyjnej 3
90% 4 3
95% 5 -
100% 6 5
A, S, GP Pasy zasadnicze, awaryjne, dodatkowe, wczania wyczania
ruchu cieralna
i wica podbudowa zasadnicza 6 5 8 11 6
jezdnie, cznic, cieralna jezdnie MOP, utwardzone pobocza wica podbudowa zasadnicza G, Z Pasy ruchu cieralna zasadnicze, dodatkowe, wczania i wyczania, postojowe, jezdnie cznic, utwardzone pobocza wica podbudowa zasadnicza
9 -
10 13 9
9 -
12 18
3.2.Wymagania dotyczce rwnoci poprzecznej, okrelone w ust. 3, powinny by spenione w trakcie wykonywania robt i po ich zakoczeniu. 4.Ocena waciwoci przeciwpolizgowych 4.1.Przy ocenie waciwoci przeciwpolizgowych nawierzchni drogi klasy G i drg wyszych klas powinien by okrelony wspczynnik tarcia na mokrej nawierzchni przy cakowitym polizgu opony testowej.
64 of 66
3/1/2012 9:16 AM
4.2.Pomiar wykonuje si nie rzadziej ni co 50 m na nawierzchni zwilanej wod w iloci 0,5 l/m2, a wynik pomiaru powinien by przeliczalny na warto przy 100% polizgu opony bezbienikowej rozmiaru 5,60S x 13. Miar waciwoci przeciwpolizgowych jest miarodajny wspczynnik tarcia. Za miarodajny wspczynnik tarcia przyjmuje si rnic wartoci redniej E() i odchylenia standardowego D : E() - D. 4.3.Parametry miarodajnego wspczynnika tarcia nawierzchni wymagane po dwch miesicach od oddania drogi do uytkowania okrela tabela:
Klasa drogi
Element nawierzchni
Miarodajny wspczynnik tarcia przy prdkoci zablokowanej opony wzgldem nawierzchni 30 km/h 60 km/h 90 km/h 120 km/h
1 A
2 Pasy ruchu zasadnicze, dodatkowe, awaryjne Pasy wczania jezdnie cznic i wyczania, dodatkowe,
3 0,52 0,52 0,48
4 0,46 0,48 0,39
5 0,42 0,44 0,32
6 0,37 0,30
S, GP, Pasy ruchu, pasy G utwardzone pobocza

Zaczniki Zaczniki 0 Zaczniki 1 Zaczniki 2 Zaczniki 3 Zaczniki 4 Zaczniki 5 Zaczniki 6 Zaczniki 7 Zaczniki 8 Zaczniki 9 Zaczniki 10 Zaczniki 11 Zaczniki 12 Zaczniki 13 Zaczniki 14 Zaczniki 15 Zaczniki 16 Zaczniki 17 Zaczniki 18 Zaczniki 19 Zaczniki 20 Zaczniki 21 Zaczniki 22 Zaczniki 23 Zaczniki 24 Zaczniki 25 Zaczniki 26 Zaczniki 27 Zaczniki 28 Zaczniki 29 Zaczniki 30 Zaczniki 31 Zaczniki 32 Zaczniki 33 Zaczniki 34 Zaczniki 35 Zaczniki 36 Zaczniki 37
65 of 66
3/1/2012 9:16 AM
Zaczniki 38 Zaczniki 39 Zaczniki 40 Zaczniki 41 Zaczniki 42 Zaczniki 43 Zaczniki 44 Zaczniki 45 Zaczniki 46 Zaczniki 47 Zaczniki 48 Zaczniki 49 Zaczniki 50 Zaczniki 51 Zaczniki 52 Zaczniki 53 Zaczniki 54 Zaczniki 55 Zaczniki 56 Zaczniki 57 Zaczniki 58 Zaczniki 59
66 of 66
3/1/2012 9:16 AM

Dział I Przepisy Ogólne

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dział I Przepisy Ogólne

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Dz.U.1999.43.

430 - Akt prawny

Dzia I PRZEPISY OGLNE

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

Dzia II USYTUOWANIE DROGI

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

Dzia III DROGA i POCZENIA DRG Rozdzia 1 Wymagania oglne

Klasa drogi prdko projektowa poza terenem

100,80,70,60 70,60,50 60,50,40 50,40 40,30

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

zabudowy drogi (km/h):

100, 80 80, 70,601) 70, 60 60,50 60,50,40 40,30 30

<80 110 110 100

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

poza terenem 3,751) zabudowy na terenie zabudowy 3,50

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

Prdko projektowa (km/h)

2 0,90 1,0 1,6 2,0

0,1 x a a - odlego krawdzi jezdni od osi obrotu (m)

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

Prdko projektowa (km/h) Promie uku koowego (m)

przy pochyleniu poprzecznym jezdni 5% przy pochyleniu poprzecznym jezdni 6%

Promie uku koowego w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni1)

miarodajna (km/h) 130 120 110 100 90 80 70 60 50

2500 2000 1800 1400 1000 800 600 350 250

1800 1500 1400 1000 750 600 400 250 175

1400 1200 1000 800 600 450 300 200 125

1100 900 800 600 500 350 250 150 100

900 750 600 500 400 300 200 125 80

Promie uku koowego w planie (m) przy pochyleniu poprzecznym jezdni*)

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

jak na odcinku prostym 950 600 380 220

550 375 250 150

450 300 200 120

350 250 160 100

300 200 140 80

250 170 120 70

Prdko projektowa (km/h)

600 450 250 150

500 350 220 120

350 250 150 90

250 175 100 60

Prdko projektowa (km/h)

380 220 150 70

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

Prdko projektowa (km/h) Przyrost przyspieszenia dorodkowego (m/s3)

Prdko projektowa (km/h) Dugo prostej przejciowej (m)

Prdko projektowa (km/h) Dugo uku koowego (m)

Prdko projektowa serpentyny (km/h) 30 20 25 5 25 15 15 5 20

Dugo krzywej (prostej) przejciowej nie mniejsza ni (m)

Prdko projektowa (km/h) Pochylenie niwelety jezdni (%)

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny

by mniejsze ni okrelone w tabeli:

120 12000 4500

100 7000*) 8000 3000

80 3500 4500 2000

70 2500 3000 1800

60 2000 2500 1500

Dopuszcza si 6.000 m przy przebudowie albo remoncie drogi.

Rozdzia 3 Dodatkowe pasy ruchu

Rozdzia 4 Pasy postojowe

Dz.U.1999.43.430 - Akt prawny