..

88.4 32
: .. , , , ( ); .. , ,
, ,
, (-
); A.M. , .
.. : . .:
, 2008.176 .
ISBN 978-5-91447-010-1

521000 .
,
, -
-
,
.
,
.
,
.
88.4
ISBN 978-5-91447-010-1
.., 2008
, 2008

6.1.
6.3. ,
6.5.
8.1.

8.3.
1
2
4.1.
4.2.
4.3. ,
4.4.
4.5.
5.2.2.

()

6
1.

7
1.1.

7
1.2.

12

17

18

18
2. ,

19
2.1.
19
2.2. c
20
2.3.
23

25

25

26
3.

27
3.1. ,
,
27
3.2. .

30
3.3.
-
33
3.4.
-
36

37

8

38
4

4.

39
4.1.
41
4.1.1.
45
4.1.2.
49
4.1.3. 52
4.2. ,

53
4.3.
61
4.4.
63
4.4.1.
63
4.4.2.
64
4.4.3. -
69
4.4.4. . 71

74

77

77

 5. .

5.1.
5.2.
5.3. .

6.
6.1.
6.2.
6.3. ,
6.4.
6.5.

7. -


7.1. ,

7.2.
5

7.3.
7.4.
7.5.
7.6.
7.7.
7.8.

8.

8.1.
.
8.2.
8.3.
8.4.

9.
,
3.1.
.
9.2.
9.3.
9.4.
-

79
79
80
80
83
84
84
85
86
88
90
91
94
95
96
96
97
98
100
104
105
106
109
111
115
120
121
121
123
124
124
126
128
129
129
130
131
132
133
139
140


141

142

142

143

144

146
1. 2.103-68 .

153
2. 614-1-2003 .
.
157
6

,
, .
, , ;
, ,
. ,
, . , ,
, ,
. , , ,
, , ,
.
-
, .
. ,

:
- ,
, .

.

1.1.

-

.
,
. XX
(Industrial engineering)
(Human Factors, Human engineering,
Engineering psychology). ,
- ,
.

40-
, ,
.
: .
7
(A. Chapanis), . (. Morgan), . (R. Slight), . (P.
Fitts), .. (G.A. Miller), . - (. Mc.Cormic).
1949 .,
1961 .
30 .

,
( . 1903 ., . -

). 20-30 :
.. , .. , .. -, .. , , ..
, ..
.
, , ..
.
. , , .
.. , .. ..
.
,
. .
.. ,
.. . ..
.
, , .
1936 . () 4 1936 .
-
.
8

.

.
. , . ,
,
.
. :
. .
,
, .

- .
50- , ,
, ..
.
(
)
1959 . .. .
-
1957 . .

.
, 1963 . ,

. 1963 .
. 1966 . .
8

,

,
.
.. .
1964 .
; 1965 .
. 1963 . .. ,
1966 .
.

, ,
.

. , 70- ,
20- XX ,
.. , , .. .
1857 .:
, .

( ),
.
, ..

. 1962 .
1964 .
.. ..
.
9
.. .. 1991 .
.

. () , -2
. . 1970 . . (. ) III
,
.
.
. , 70-
,
.
. -

.
-
.

,
. -
, 1966 .,
: .. ,
; ..

 ; ..
; ..

. 1980 .
,
.
10
80- -
,
.

: .. , .. , .. , ..
, .. , .. , .. , .. , .. , ..
, .. , .. , .. , .. , .. , ..
, .. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , .. , ..
, . , .. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , .. , .. ,
.. , .. , .. , .. , . , ..
, , .. , .. , A.M. , ..
, .. , .. , .. , .. , ..
, .. , .. , .. , .. , ..
, .. , .. , .. , .. , ..
, .. , .. , .. .

-
, ,
(. ), , -
,
, - , .
1.2.

, ,
, , ,
10
. -
, , ,
.
,
.
,

:

;
,
;
,
.


,
.

, ..
-,
.
,
.

. -,

,
. -,

.
11
,

;
,
.
, ,
Human engineering, .

-
Human Factors.
, ,

.
, :
( . ergon nomos ) ,
, .
, ( )
() ,
.
, ;
.
,
, ,
.
, ,
.
, .
,
11
,
:
;
, , ;
;

 ;
, ;
, ;
, ;
;
.
:
-
. , ,
( ) ,
. , -
.
, ,
,, .
-
( , , , , ,
, , .
, ,

( ) ,
, .
.
-
, , , .

,
12
.

, .. .. , :
- ,
--
, , , .

, .
.
, .

( ),
() (.. , ..
). ,
, .
, , ,
.
.
,
,
. , , ,
,
, (Usability Engineering) - ,

 ,
.

,
13
, : , ,
, , , .
, , , , , , .


. ,
.

,
// .
?
1. , .
2. ?
3. ?
4. ?
5. ?
6. ?
7- .
8.
?
9. ?
10. ?
11. ?
12.
, .
13. , ,
, .
.
13
14. ?
15. ?
16. ?

1.
.
2. ? ?

1. ., ., ..
. .: - , 1979. .129-137.

2. .., .. :
- : , ,
. : , 2004.
3. . (20-30- XX ) / .
.. , .. , .. . .: - . -, 1983.

2.1.

, -, ,
,
.
.

, ,
, ..
.


.

,
().
14


.
.

 ,
:
:
-
.
:
,
.
:
,
-
.
: ,
.
:
( - ,
..), ,
.
2.2.
:

.
15

.

.
-
.
,
, .
- ,
.

.
:
;
;

.
,
- :
,
.
.
:
, , ,
.
,
.
.
15

 , .
.

.
,
, ,
, , .
-
. ,
, . ,
:
.
:

;
,
;
,
;
,
, ,
;

-.
, :

;
;

;
16
, .
.
2.3.

, , :
, , ..

, , , , ..
: -- , , , ,
. :
, , , , ,
() ..
.

, .
.

,
,
.

 , . .
,

17
.

(
).

.

, ,
.
:
;
;
;
.
,
,
.
: , ,
, , ,
.
,
, ,
.
.

, ,
..


17
, , ..
, .
, ,
.
,
.
,

, , , .
?
1- ?
2. ?
3. ?
4. ?
5. ?

6. .
7. ?
8. .
9. .
10. .
11. ?

1. ,
.
2.
?
18

: / . .. , .. . .: - ,
1988.
., ., ..
. .: - , 1979. .129-137.

3.1. , ,

- ,

.
.
.
, , .
, . ,
, .
, :
.
;
.
19
,
;
;
;

.
,
, , , ,

 . -
.

. 26.387-84
, , ,
, .
: ,
(), ,
. .

,
,
.
, -,
. -
, ,
,

.
,
.
20

, , ,
.. :
;
;

;
;
,
;
, ,
.

, ,
.
26.387-84
, ,
.
, ,
, .
(, ,
) , ;
, ,
. , , , ,
.
,
, ,
,
.

21
(, , , )
. ,
, . ,
, ,
, , ..
.
.
,
, ,
, , . , , ,
,
.

.
(.. ):

;
;

, .
3.2. .


.
21
:

, ;
, ..
;
,
;
,
, , ;
.
:
;
, ,
;

;
, , ..
;
, .

, .
, -
. ,
.

 , .

. ,
, ,
.
- ,
.
22

.
- :
,
;
;
;
;
, ,
..
, ,
.
:
A. : 1)
( ); 2) ( ); 3)
(
).
. : 1) (
); 2) (
, , ); 3)
(,

);
4)

(, ..); 5) (
, ).
B. :
1) ( ,
22
); 2) ( , ), :
( ) (
).
. : 1) ,
(, ); 2) , (:
; 3) .
. : 1)
( ,
, ..
); 2) - (
); 3) -
( , ); 4) (
, ).
. : 1) ;
2) ; 3) .
: ,
, .

3.3. -
-

.

23
, .
.
, .
, .
, , .
,
.. . ,
,
.
.
. ,
. ,
,
. -
, .
-
, .
, ,
.
(.. , .. ),
,
.

.

. ,
, ,
.
23
, ,
.
, ,
,
.
,
, ,
,
.
, .

.

 , , , ,
, ,
..
,
.
,
. ,

,
.

,
. .

,
.



24
,
.
3.4.
-
, ,
, ,
, ,
.
,
.
- ().
,

( ) .
-, -

- .

.
-
:

;
,
, ;

;
24


, ;
:
;
;
;
,
;
-;
.
?
1. , ,
,
.
2. ?
3. .
4.
.
5. ?
6.
?
7.
?
8. .
9. .
10.
.
11. ?
25

1. -
, ,
?

1. : . / .. ,
.. , .. . / . .. . .: , 1977. . 517.
2. . . : , 1978. . 9-46.
3. .., ., .. . .: - , 1979. . 129-137.
4. .
// . .: -
, 1964. . 80-89.

 ,
, .
. ,
, ,
.

,
- . ,
,
, . , , ,
, , , ..,
, , ,
. . ,
,
, .
.
26
,
.
, ,
, .

 ,
.

.
,
, ,
. .
.
, ,

. , ,
, ,
.

,
, .

, .
, ,
,
. ,

. , -


27
- . ,

. , .
,
.
4.1.

,
, ..
, , , , .
, ,
, , , , , .
,
- . ,
,
, .

. ,
.
: ,
, .
,
.


, , .
28
,
.

.
, ,
.
,
, ,
.
,

.

. ,
.
. .
, , .
,
.

.
, .
:
.
.
,
,
. .
.
28
,
, .


, ,
. ,
, , , ,
.
, .
,
.
, .
,
,
.
, ( ).
.


,

.


,
, ,
.
.
-
,
29
, ,
. , ,
, , ,
, .
, :
;
;
.

,
, ,
.
,
, ,
..
, (, ..)

.
, ,
,
.
.
, ,
.
-
, .

29

, .
4.1.1.
,
.
, , ,
, .
,
,
.


, ,
.
(-), () .
10-15
,
.
.
, , 32.2 ,
8.10-9 .
, 6- .

380 760 ,
. :
,
.
: 610-620 ; 565-590 ; 520 ;
410-470 ; 380-400 .
30

.
.
, , .
494 (- ) 590
(-). ( ),
( ) .

(555 ).

: , , , ,
, , , , , , .
.
.
. . ,
, ,
.
, ,
.

:
,
;
,
;
,
;
;
, ,
, ,
;

 .
31
,
, ,
.

.
. .
.
.

, .

, ,
(),
. ,
.
,
, 14 70 .
,
,
,
.
, .

, 8
30 .

( ).
:
;
31
;
,
;
;

;
.
, .
.

,
. ,
.
.
.
:
1-2 . /.;
15-30 . /.

 ( 10 . /.)

.
: 50 .; 70 .;
60 .; 90 .
180 .
.
.

5.6 10 /.
50-60 /. ,
,
32
.
,
, , .
,
,
.
.
,
.
4.1.2.

.
, .

. ,
,
, .
,
.

, , .
(.1),
140 . ,
, 0.000000009 .
2000-4000 .
32
1
,

,
,
0.00002

0.000063

10

0.0002

20

0.002

40

0.0063

50

0.02

60

0.063

70

(
1 )

0.1

74

0.2

80

0.63

90

100

6.3

110

-rpvnna

20

120

200

140

. 1 = 1 /.2
20
.

, .
:
;
33
;
; .
,
, .
()
, .

(),
35-70 ,
.
. ,

, .
.
200 800 ,
1500 , 2400 ,
3500 .
, .
300-4000 . 1000 .
,
. 120
.
6.5 .

. , ,
.
, .
.
.
34
,
, , .

,
.
4.1.3.
,
,
, , ,
. ,
( )
.
, , ,
, .
,
, ,
,
.

,
. ,
. ,
, ,
.

. ,
,
.
34
,

.

:
;
; ;
- .
, , ,
,
.
()
:
.
, , ,

 .
,
.


.
4.2. ,


,
, .

35
,
, .

. ,
,
.

, . , ,
, . ,
,
.
, .

,
, ,
. , ,
, ,
,
. ,
, ,

.
,
, .
,
, .
,
.
, ,
().
35

: ; , ,
..

.
(), -

. ,
.

, ,
.

,
, , .
,
, ,
,
, , ,
.


. , , , , , ,
.
.

, .
, ,

36
. ,
.
.
,
. , , , , .
, , (, ).
, , ,
, . (
), .
.
, - .
,
,
.
,
. ,
,
.
,
.
,
( ) .
, , , , .
.


,
37
,
.
:

;
;

, .

. :
;
;
, , ;
, ;
, .

, , .
,
. , , ,
, , ,
. ,
, . ,

,
.

()
37
,
,
. ,
,
.
,
, . ,
. ,

.
,

.
.
(
),
( ).


. .
.

.
.
.

.
.

(),
, .
38
, :
.
.
.
.
.
.
.
/ .
.
.
, ,
.

: , ,
, .

.

, ,
..
.
,
, ,
.
.

.

.
, , .
38
. (Guilford J..)
, :
1. ,
.
2.
.

3.
, .
4.
, , .
(Torrance ..)
, , , .
,
. , ,
, , , , ,
.
,
: , ,
.
.

, ,

.

, .
. , ,
. ,
,
39
, ,
, ,
.
: ,
,
.
.
:
, ;
,
;
;
;
.

,
.
4.3.

, ,
.

.
,

, :
;
;

40
;
;
.
,
( ,
, ..),
, ,
, , , .
, ,
,
.
, ,
.
.
, ,
.
.
, ,
,
,
.

, ,

. ,
, .

,
, , , , ,
.
40

,
,
.

,
, ,
, , , .
:
, .
,
, ,
.
4.4.
,
.
, ,
, .
.
, , ,

 .
.
.
4.4.1.
,
( )
.
41
, , ,
.
, , , , ,
, . ,
, , ,
, , .

.
,
,
, ,
.
,
.
4.4.2.
,
,
. .
-
: , , () .
, ,
.
(. Temperamentum
tempero )
, ,
, , .
, .
41
-
. , ..
: -
. :
(), , , ,
, , , .
,
,
.

, ,
, .
()
,
,
.

 ()

, .
,
- .
.

.

,
.

.
42
: , ,
, .
,
, . (Kretschmer) ,

. . (Sheldon)
, , , .
20 ,
.
, :
:
,
, , ;
:

(),
, ,
() ;
:
;
:
;
, ;
:
,
( , ,
..);
:
,
(, , ,
);
42
:
.

,
. ,
.


, , ,
, , , :
, , ?.
,
, .
- ,
,
.
, ?.
, , , , ..
. ; ();
;
; - -;

; ,
.
: , ,
, , . :
, , , , .
43
(Alderfer ..) :
:
.
: ,
,
.
:
, .
, ,


.

, ,
.

, ,
.. ,
.
,
, , .
:
, , , , ,
.
.
:
, , ,

. , , . :
:
;
:
, , ;
44
: , ,
, ;
: , ,
, .


. .
,
- .
,
. ,
.
- (),
.
, ,
- .
- , . ,
,
, .

.
, ,
- .
4.4.3. -
,
, ,
,
, . ,
, .
44

, , .
, .

.


, ( , ..).

, ,
.

.


,
.
,

:
,
,
,
, , .
,


.
, .
.
. ,
, , . :
, , , , ..
45
(, ,
), ( )
. .
,
. . ,
. ,
.

,
, ,
.
-
.
,
.

, .
4.4.4. .

,
, ,
, .
-
.
( . , )
, ,

45

, .

.
, , , , .
. .

,
-
.

. (,
. -
, ,
,
, .
,
.


( ) ,
.
,
.
, , ,

,
,
,
.

, .
,

46
. ,
, .

.
, , , , ..
,
.
. (. Selje)
,
( )
.
,
,
. ..
. :

;
;
;
;
;
;
, ,
, .

, :

 ;

;
,
, , ,
;
47

;
;
, ,
.
, ,
, .
, , . ,
, ,
, .


.
,
:
(
);

;

;
;
;
- ,
,
.
?
1. ?
2. .
3. ?
4. .
47
5. .
6.
?
7.
?
8.
?
9. ?
10. ?
11. 920 ?

12. ?
13. ?
14. .
15. ?
16. ?
17. .
18. ?
19.
?
20. ?
21. ?
22. ?
23. ?
24. ?
25. ?
26. ?
27. ?
28. ?
29.
?
30. ?
31. .
32. , .
33. .
34. .
35. ?
36.
?
37. ?
38. ?
39. .
40. , ?
41. ?
48
42. .
43. ?
44. .
45. . 46-
?
47. ?
48.
49. ?
50.
?
51.

.
52. ?
53. ?
54. ?
55. ?
56. ?

57. .
58. ?
59. .
60.
?
61. .
62. .
63. ,
.
64.
?
65. ,
?
66. ?
67. ? ?
68. ?
69. ?
70. ?
71. ?
72. .
73. ?
74. , ,
?
75. ?
76. ?
49
77. ?
78. .
79.
?
80. ?
81. ?
82. .
83. .
84. - .
85.

.
86.
?
87.
.

1. ,

.
2. , .
3. ?
4. .

5.
?
6. , ?

1. .. . .: , 1966. . 107-167.
2. / .. , .. -, ..
, .. . .: , 1989. . 5-53.
3. / . .. . .:
, 1982. . 50-83.
4. .. . .: -
. -, 1976.
5. .. : . 2- .
.: , 2004.
50
6. MA. //
, 1992. . 13, 3. . 84-93.
7. / . .. . , 1986.
8. . -
: ... . . . ., 1976.
9. . / . ..
, . . .: - . -, 1981. . 255-305.
10. .. . : , 1992. . 5-9.
11. . . , 1974.
12. . . ., 1976.
13. .. . 3. .: - , 1981. . 199-285.
14. .. .
.: , 2002.
15. . . .: - , 1981.
16. .. // . --
. ., 1988. . 89-94.
17. . / . ..
, .. . ML: - . -, 1982. . 129-160.
18. .. , , // -
. .
, 1983. . 171-181.
19. .., ..
. .: - . -, 1981. . 5-73.
20. . - . .: - , 1983.
21. . // . 6 . . 1.
- : . . / . -, . ,
. . .: , 1991. . 268-294.
22. . . .: , 1993. . 62-88.
23. . ()
// , . 1.1993. 2. . 37-48.
24. . . .: , 2002.


,
.
.
5.1.
.
, .
.
,
, ,
.
,
.
51
5.2.
.
:
, , ;
, ;
;
;
, ;
;
, ;
, ;
, .

 -
- , ,
,
,
. ,
.
5.3. .

:
, .

. ,
16 , ()
30.
: ,
.
,

52
. ,
, ,
, .
, ,
:
,
;
, .
, , ;
, ,
.

, .
()
:
, .
;

. ;
, ,
.
.
;
.

.

,
, .
:
52
; ;


.

(, ) ,
. (,
) .
:
0,16-0,18 ;
0,14-0,16 ;
: 0,10-0,12 ; 0,36-0,40 ;
: 0,70-0,80
;
- 0,90-1,00 .
.
.
, , .
, ,
, ,
.
.
48-56; 57-62; 63-69;
66-70 15 .
6,68 /, 5,3 /.
, ,
,
.

, .
53


.
.

,
.

. , ,
.

. ,
, , ~ 1 .
, ,
,
.


.
?
1. ?
2. ?
3. ? .

4. ?
5. .
6. ?
7. ?
8. ?
9. .
54
10. ?
11. ?
12. ?
13. : , , ?
14. ?

1. ? [

.
2. ".

1. .. . .: . , 1966. . 362-403.
/ . . .. . .: , 1982. . 94127.
2. . 6- . . 5. : . . / . .. , . . .:
, 1992. . 5-76.
3. .. . .: , 1981.


, ,
. ,
, (
), .

, , , .
, ,
.
,
,

, , .
55

. .
.
,
, , .
: ;
; ;
.

6.1.

.
, , ,
, () ,
( ).

, .
,
( ),
:

;
;
;
, .

:
56
-
;
-
;
; ; .
:
:
, ,
;
:
, ( ) ,
;
:
;
- ;
:
;
;
: :
,
;
:
.

- , ,
, , , R
, , .

,
, ..
.

.

56

 ,
, ,
, .
..
.
.

, .
.
: ,
,
.
6.2.
,
.
; ,
.
, , .
, , .

,
.
26.387-84
,
,
.
57

, ,
.
,
,
,
.
.
, .
:
1. .
2. .
3.
. .
4. (,
).
5. .
6. .
7. .
8.
.

.

,
.

58
, .
6.3. ,
:
,
;
,
;
,
.

.
,
.
: ,
..
, , ,
, , ,
.
,
, ,
.
, ,
( , ,
).
58
6.4.
,
.

. :

( ) - ,
. ,
,
. , ,
, , ;
, , 22 ,

;

,
313 . 213 .
, 27 -
;

-
().

...
,
, ;

,

59
. ,
,
. ,
,
.
.
;

(PC)
, 17 -16. , .
, PC
.

: ,
.


. , 10-15 85%
-
--
.

,
. , ,
,
.

:
;
;
59
;
;
.
.
,
( ), ,
, , ,
.
.
,
,
.

 .

.
, .
, ,
, .
.
. ,
, , , .
, .
,
: , , , ,
.

, ,
, ,
.
60
6.5.

, , .
,
, ,
,
.

,
.

-, .
.
. .
,
.
.
, .
.

.
, ,
.


:
60
-;
-;
-, ;
-;

 -.
,
. , ,
, (-),
( - -),
(-).
?
1. ?
2. ?
3. , ?
4. ?
5. ,
.
6.
?
7. ,
.
8.
?
9. ?
10. - .
.
11. .
12. - ,
.
13. ?
14. .
15. -.
61

1.
.
2. , ?
3.
?

1. .., . : -
, : . M.: , 2001.
2. .. . .: -
, 1988. . 7-57.
3. .. . .: ,
1984. . 190-231.
4. .. .
.: , 1982.
5. .. . .: -
, 1972.

 ,
- -
, -
. ,
.
-
: ,
-.
.

,

.

. ,
, ,
.

.
62
.
.
-
.

 .
, .

- . ,
, , ,
-, .
,
, , .
-
,
.
7.1. ,

,
-, ,
, ,
.
. , ,
, .
,
. , ,

63
,
..
,
.
-

,
.
.
() ,
, ,
,
.
-
, ,
.
- .
. ,

, .
, ,
. ,
,
.
,
.
, :
;

 ;
;
;
() ;
64
() ;
() ..

, ,
.

.

, ,
, , .

.
,
, ,
, .
7.2.

, .
, , .

, .
,
, , ,
- .

, .
64
:

;

, ;
, ;

;
,

;

,
.

, . ,
,
. .
,
, ! !,

, , .
, ,
.
:
;
;

.
,
.

, .
,
65
. ,
,
.
.
.

:

. ,
() ;
,
;

, ;
,
, .
,
;

;

.

.
1:6 1:8 1:8 1:10
.
,
.
, 35
2,3 4,3 .
65
,
, .
,
,
,
- .


:
;
;
;
, ;
;
;
.
:
, 150-1000 ;
;

, ;
:
.
,
, .
.

,
.
66
.
.
.
,
.
.

.
, .
, ,
, .
7.3.
() ,

.
,
, ,
. , , ,
. .
:
: , ;
: ,
, ;
,
;
: , , , ,
;
: , .

67

(. . 2).
2

()

,

,

,
,

, , .
, ,
. , ,
.
7.4.

.
,
:
;
- (
, , , ..);
67
;
;
;
( );
;
;
.
,
.

,
.
, .
, .

.

.

 ,
. .

, , .
7.5.
-

68
.
,
, (User Interface).
,
. ,
, - , ,
, .
, ,
, .

(GUI) WIMP (WindowsIcons-Menus-Point devise) . Windows Macintosh , , ,

.
,
- .
,

.
, .

() ,
.
,
,
, (
), .
3D , .
68


:
;
,
, ;
,
;
, ,
;
, ;
(, , ..);
;

 -,
.
:
;
;
, ;
.

.
69
7.6.

,
. ,
. ,
, .
,
.

,

.
,
, .
, ,
- .
, ,
, ,
, .

. ,
, . , , -
,
(
(, ..)),
, .
, .
69
,
,
,
.
,
.
, ,

, (. immersion
).

.
. ,
,
. ,
- .


. ,
, .

,
.

.

.
,
, .
.
70

,
. .
, .
,
, ,
.
(Presence)
:
, .
- ,
.
, ,
, .

.
. , ,
, .
7.7.


, .

- . XX
(.. ), ,

.
70

 ,
. , ,
.
,
. ,
,
.
,
, .
,
.
-
, , , , ,
. , , ,
,
, . ,
-.
, .

. -
, . ,

.
,
.

, ,
71
.
.
,
, .

.

,

.
,
. .

,
.
. .
, :
,
. ,
;


;
mapping
.
,
, , , ,
, ,
, .


72
. ,
, ,
- . ,
.

.
, .

,
,
, .
, ,
, ,
, .
,
. , , ,
.
.
,
.

,

-
.
,
.
.
72

,

.
, ,
.
.
:
, ,
.
.

 .

,
.

.
7.8.


(usability). - ,
,
.
,
.
, , ,
, , . ,
.
,
- ,
73
,
. , .

.
. software
usability web-usability
-.

(usability evaluation, usability testing).
,
.
,
, (prototyping).
,
, .
, ,
. .
, ,
,
. :
, , ,
.
(Card Sorting)

, .
,
.
,
73

 , , .

, .
,
, , .
, ,
. ,
.
, .
:
;
, ;
, , ,
;
,
, , .
VIMM- :
Visual :

;
;
. Intellect :
;
.
Memory :
74
;
, ;
.
Motor :
;
;
.

, ,
, , .
:
(Heuristic Evaluation), (Remote Testing), ,
, (think aloud protocol), , ,
(checklist).

,
. ,
, .
,

. :
;
,
;


;
;
75
;
;

;
.
,
,
.
.

(Shadowing Method) ( ),
,
. -
.
,

. ,
, ,
. ,
.
,
.
.
. , .
,

.
,
.
75
.
, .
?
1. - ?
2. -
?
3. ?
4. .
5. ,
?
6. ?
7. ,
.
8. ?
9.
?

10.
?
11. .
12. ,
.
13. ?
14.
.
15. ?
16. ?
17.
.
18. ?
19. ?
20. .
21. ?
22. ?
23. ?
24. ?
76
25. .
26. ,
.
27. ' ?
28. , .

1.
?
2. ?
3.
,
, .,
4. -
, .
5.
.
6.
.

1. .. //
. .: , 2000.
2. . //
. M.: , 1973.
3. .. // . 1975.
2.
4. / . .. . M.:
, 1991. . 158-197.

5. . 6 . .5. : . . / . , . , M. . .: ,
1992.
6. .. . .: - , 1989.
77
7. . : . : . .: , 2004.
8. Human-Computer Interaction: Concepts and Design (Hardcover) by J.
Preece, Y. Rogers, H. Sharp, D. Benyon, S. Holland, T. Carey. Publisher: Addison
Wesley, 1994.
9. .., .. - : .
. : , 2005.
10. ISO 9241-11: Guidance on Usability.


, -
, ,
.

,

-
,
- .

,
, , ,
.

,

,
,
,
, ,
78

,
.
-
,
, , ,

 ,
.
8.1.


()
, - ,

- .
,
, -
. ,
, ,
.
8.2.

:
;
;
79

();
.
,
:
;
;
.

.
- ,
.
,
. ,
, , .
:

;
( ,
, , ..);
(
);
;
..
,
, .

. ,

- .
, .
, ,

80
, ,
.

.
. ,
, ,
. - .

, .
,
, , ,
.
.
,
,
.
.
8.3.
, ,

.
- .
:
, (),
(), (),
().
80
(
).
:
, ,
..;
;
-
;
;
;
;
.

():
20.39.108 -
;
26387-84 ().
;

 30.001-83 .


(),
.
, ,
, .
- .
.
1 2
:
: 2.103-68

81
.
614-1-2003.
,
,

.
8.4.

- -
,
,
() , ,
- .
,
.

.
(,
), , ,
.

. ,

. ,
, , .
,
,
, ,
.
.
81
,
, .

.
.
,

, ,
.

, .
,
.
?
1. ,
.
2. ?
3. ?
4. .
5. ?
6. .
7. ?
8. ?
9. ()?
10. .
11.
?
12.
?

1. .
2. , ?
82
3.
.

1. ., .., J1.B. . :
, 1999.
2. . 6 . . 4.
/. ./. ', X. , . .
.: , 1991.
3. .. ,
: . . .: , 1985.

 - , ,
.
.
.

, ,
.

, . - .
-
. :
, -
, - ,

.
83

- ,
.
, - .
,
- .

9.1. .

. ..
,
:

;
;
, ,
, ,
.

. ,
, .
, ,
.
,

.

.
84

.
,
. ,
. ,
,
, ,
.
, ,
.
, .
.
.
,
. .
, .
.
, .

,

.
9.2.

, :
, ,
84

 ,
.
,
,
.
, ,
, ,
. ,

.
:

(, )
()

(, ,
).

.
.

.

,
. - ,
,
..
,

, ,
.

85
,
, ,
. , .
.

. .
, , , ,
.

-
. , -
,
. -
.
, ,
. .
.

.

, ,
- - .
,
,

.
, ,
(- ,
,
),
. , , ,

.
86
,
,
.
21036-75
,

, ,
,
.
26387-84
,
,
.
,
,
, .
,
. ,
,

.
, ,
. ,
( )
,

.
. ,
,
.

( )
.

86

 ,
.
,
.

.
,
,
, .
, ,
,
(..
). ,
, , , ,
, .. ,
.


.
:
;
;
;
;

;
.

,
,
.
87
,

, , ..
,
, . ,
, .
.
,
.

(, , ),
,
, ,
,
, .
-
.


.

.

. ,
, ,
, .
.
.
, ,
:
88
;
;
.

,
, .

.

.
, ,
.

. , ,
,
.

.
,
.

,
.
9.3.

,
.
, ,
88
.
,
, .


.
,
: ,
,
. : .

 ,
,
.

. ,
.
, ,
, ,
.


. ,
.
9.4. -

:
;
.
89

, .
, , .
:
, ,
;
, ;
,
;
.

, ,
.
?
1.
.
2. -
?
3.
?
4. ?
5. - ,
.
6. ?
7.
?
8.
?
9. ?
10. ?
11. .

12. ?
13. ?
90
14. .
15. ?
16. ?
17. ?

1. ,
.
2.
.

1. ., . -. M., 1968.
2. / . .. . .:
, 1991.
3. .. - .
., 1976.
4. .., .., ..
: . ., 1971.
5. : /
.., .., .. . .: - , 1983.
6. .. . .: - , 1989. . 142-169.
7. ..
// . 1961. 6.
8. .. - // :
/ - .. . .,
1995.
9. .. //
. 1961. 4.

-
. , , ,
.
,
,
.
.
, ,
. !
90
:
1. Human Factors and Ergonomics English URL: http://www.usernomics.com/hf.html no .
2. Ergoworld English URL: http://www.interface-analysis.com/ergoworld/
, ,
.
3. Bad Human Factors Designs English URL: http://www.badde-signs.com/
, ,
.

4. http://usability.ru/ , ,
usability engineering. , , , .
5. http://www.gui.ru :
, , , .
6. HCI, http://www. hci.ru
- (Human
Computer Interaction (HCI).
7. http://www.ergo-org.ru/.
.
8. http://www.usability.gov web-usability ().
9.
Human
Factors
and
Ergonomics
Society
(HFES)
http://www.hfes.org/web/Default.aspx .
, , , , .
10. HCI http://oldwww.acm.org/perlman/service.html
HCI,
(Gary Perlman).
91
11. http://uidesign.ru/
UIDesign Group.
12. The Usability Professionals' Association (UPA) http;//u passoc.org
.

1. . //
. ., 1964.
2. .
// . ., 1969.
3. .. :
. . ., 1953.
4. .. . ., 1961.
5. . . .: , 2002.
6. .., .. . .:
, 1989.
7. .. . .: , 1980.
8. .., .
//
. 1983. . 23-32. 1.
9. .
. .: , 1966.
10. .. . .: , 1947.
11. ., .., .
// .. 1977. . 285-302.
12. ..
//
(
). ., 1990.
13. .., . .
.
. , 1978.
91
14. . . ., 1977.
15. ..
// . 1977. 6.

16. .. : , ,
. .: , 1990.
17. . . ., 1950.
18. ..
. . . ., 1972.
19. .., ..
. .: , 1975.
20. .., .. . .,
1982.
21. .., .
//
. ., 1982. . 135-140.
22. .., .., ..
. ., 1979.
23. .., .., ..
. ., 2002.
24. ., ..
//
/ . ..
.. . .: , 1985. . 5-16.
25. .., .., ..
. .: , 1986.
26. .., .., ..
//
. 1971. 3. . 3-12.
92
27. ..
//
/ . .. .. . .:
, 1985. . 17-38.
28. .. . .,
1966.
29. .., ..
. .: , 1987.
30. . //
/ . .. , .. , .. . .: , 1964.
31. . //
. . 6. ., 1976. . 19-31.
32. ., .. . .: , 1996.
33. .
. , 1974.
34. . . .: - , 1981.
35. .., ..
// . . 1. ., 1997.
36. .. . .:
- ; : - , 2000.
37. .
// : . . .: - , 1982. . 7491.
38. ..
// . 1971. 1.
39. . . .: , 1927.

93
40. . . ., 1978.
41. .., ..
// . ., t968.
42. .., .
// . 1989. 3.
43. .. . : , 1978.
44. ..
// . 1977. 6.
45. . . . .:
- , 1972.
46. .. .
., 1984.
47. .. . .: , 1966.
48. .. . 18-
. ., 1966.
49. .., .. . .,
1980.
50. .. .
.: , 1984.
51. , :
. . .: , 1981.
52. .., .. : --
, : . .: , 2001.
53. . . ., 1981.
54. .. -
93
// , ,
. . . 1986. . 1-2. .62-66.
55. ..
// . ., 1964. . 358-367.
56. ..
. ., 1977.
57. / .. , .. , .. .
.: , 1986.
58. .., .., .
// . 1973. 2. .
50-52.
59. . ., ., .., -.
. ., 1994.
60. . ., ..
// , ,
. . . 1987. .1. .166-171.
61. .. ,
// . 1969. 4.
62. . . ., 1970.
63. . : . 1-2. .: , 1980.
64. ..
. ., 1974.
65. .. -
,
: . . ... . . . ., 1987.

66. ..
//
. 1983. . 4. 3.
94
67. .. . .: , , 2002.
68. / . .. . .:
, 1982.
69. .. : .
. .: , 2005.
70. .. . .: , 1988.
71. .. . 2 . .: , 1985.
72. ..
. , 1963.
73. ..
// . 1966. 5.
74. .. : . .:
, 2001.
75. .. . ., 1979.
76. .. -
//
. 1980. 5. . 105-117.
77. .. . .,
1982.
78. . . . .,1981.
79. .
: ... . . . ., 1982.
80. . . /
. . .: , 1967.
94
81. .., .
// . .: , 1964.
82. ..
. ., 1983.
94

2.103-68
2002

Unified system for design documentation.
Stages of designing

2.103-68

,
1967 .
1971-01-01
1.
(. ). 208-75.

( )

95

( ).

:
) (
)
,

()

( )

,

( ),
.

(
).

( )
.
( ).


( )
1. ,
,

( ) 1

()

1
(
2).

,

.
,
,
()

96

.

1.

.
2.
.
3.

:
;

;

 ( ).

,
.
,
,
,
( , )
, .
(, . 1).
4. ,
-

,
.

() .
2.118-73.
5. ,

97
, ,
, ,
.


.
2.119-73.
6. ,
,
,
.


.
2.120-73.
7.

:
) ( ,
) (
) ;
) 1 (2), ,
.

, , ,
.
8. ,
,
.

 2
EH 614-1-2003
62-783:614.8:331.454:001.4:006.354 51

1
,
Safety of machinery. Ergonomic design principles. Part 1. Terms, definitions and general
principles
OKC 01.040.13 13.110
2005-01-01

1. 10
.

2.
23 2003 . 379-
3.
614-1-95 .
. 1. ,
4.
98

,
614-1-95,


.

.
, ,
,
(), .
,
,
.

, .
1.


()
.

, , ,
, ,
.

.

 ,
.
, , .
2.
:
99
/ 12100-1-2001 . ,
. 1. ,
/ 12100-2-2002 . ,
. 2.

3.

:
3.1 : ( ), () ()
, , , ,
(. 3.21 / 12100-1).
3.2 : ,
.
3.3 : , , ,
, , ,
.
3.4 : ,
.
3.5 : , , , ,
, .
3.6 : ,
.
3.7 :
,
, , .
3.8 :
.
3.9 : ()
().
3.10 ( ):
,
.
3.11 ( ):

.
3.12 :
99
,
.
3.13 : ,
.
3.14 : ,
, .
4.

, .

 ,

.

,
, , , ,
. ,
.

,
. ,
, .
.
4.1.
4.1.1.

. :
, ( ,
/ );
;
;
( , )
, , ,
.
100
:
)

/, , ;
) ,
,
;
)
, ,
;
;
)
, .
,

;
) ,
,
. , ,
, , ;

, .

, , , 5
95 . ,
, 1 / 99

 .

(. 547-1 [1] 547-2 [2]).
(, )
95- .
(, ) 5 .
5 95 .

,

. ,
101
, .
,
.
.
4.1.2.
.
:
) , ,
, , .
;
) ,
, ,
. ;
)
.
, .
.
,
.
, ,
.
4.1.3.
,
.
, .

:
)
;
) ,
() ,
, ;
) , ,
;
101
) , ,
(, , ,
. .);

) ,
.
4.1.4.

(. 1005-1 [3], 1005-2 [4], 1005-3
[5]). , , ,
;
; ( ) ;
,
(, , , , ).

:
) ,
, ;
) (, ,
).
,
, ;
)
;
) ,
,
;
) , ,

. ,
;
) ,
,
.
4.2.


102
(
). ,
,
, .
:
) ,
;
) , ,
, ;
) ,
,
, ;
)
, .
4.3. ,
4.3.1.

 ,
,
(. 894-1 [6] 894-2 [7]).
:
) ,
.
.
, , ,
, , ,
. ,
;
) ,
, ,
;
) ,
,
;
) ,
,
103
.
, .

.
.
4.3.2.
,
,
( ) (, ,
), .
, .
(. 894-3 [8]).
:
)
;
) ,

, . .
,
, ;
)

, ;
) ,

;
) ,
;
) , ,
,

) ,
, ,
;
) ,
, ;
104
)
. ,
.
, ,
.
4.4.

, ,
/ 12100-1 / 12100-2.
4.4.1.
,
, .

.
4.4.2.

. :
) ;
) ;
) ;
) ,
(. 563 [9]).
4.4.3.
.
, ,
, , .
,
.

.
:
) ;
) ;
) ;
104
) ;
) ;
) .
4.4.4.
,

,
.

4.5.
,

.
:
) ,
,
. ,
,
,
;
)
, ;
) ,
, ;
)

,
;
)
.

, ..;
) ,
,
;
) ;
105
)
, .
5.

, ,
,
. .
:
1 ;
2 ( );
3 ;
4 .
1
. 2
,
. 3
,
. 4
.
.
5.1.


1. .
.
5.2.

5.2.1.

.
.
. ,
(. 1 2 1).
106
1



1.

, 1
2.

3.
.
(, ,
).
,

(,
,
)
4.

.
3

(, ,

),

(
)
(
,

). ,

, 4
5. ,

6.

, ,
.. (, ,
)
7.
4
,

,

8.

(
, 4)
107
9.

,
-

, , ,
3-7

10. -

,
.

11.

,
- , ,

, 310
5.2.2.
:
,
, -;
;
, ;
.
,
4.
, ,
(. ).
, (. 3-9 1).

, , ,
.
5.2.3.

, (. 3-9
1). ,
, 4.

 ,
.
,

.
108
.
.
, ,
.
,
.

. .
5.2.4.

, , (.
10 11 1). ,
.
,
. (
)
, .
, , ,

.
.
,
.

()

,
. .0
108
,

.
, 3 / 12100-2.


.
.1


. -.
.

 ,
. .
, (
) ( ).
.
.2
:
( , ).

;
( , ).

;
( , ).
,
.
.3
.
: .
: , ,
. ,
, .
109
: .
. ,
. (.
1 / 12100-1). ,
( ); ,
, , ,
.

, ,
, ,
,
.
,
.
.
, ,
,
, .
.4

.1
, .2.

110

()

[1] 547-1-96 . .
1.

[2] 547-2-96 . .
2.

[3] 1005-1-93 .
. 1. ()
[4] 1005-2-93 .
. 2. ,
()

[5]. 1005-3-93 .
. 3.
()
[6] 894-1-97 .
. 1.

[7] 894-2-97 .
. 2.
111
[8] 894-3-92 .
. 3.
().
[9] 563-94 . ,
.
.
: , , ,
, .

1.
2.
3. .
4.
4.1.
4.2.
4.3. ,

4.4.
4.5.
5.
5.1.
5.2.
.

.




. . .
. .
25.07.2008. . . 60x90/16.
. . 11,0. 2000 . 0810
. 109341, , . , . 157,
. 2.

. 143500, . , . , . 2.
: ./: (499) 270-20-65
: market @ narodnoe . ru : 109202, , , . 17 (3 , 1
.)

2008

130 , .

.