Controle is goed, vertrouwen is beter

Een veelgehoorde uitspraak is: Vroeger was alles beter, toen kon je elkaar gewoon vertrouwen. Die uitspraak klopt voor een deel wel. Vroeger leefden we in relatief kleine gemeenschappen. De wereld was veel kleiner. Je kende de mensen in je eigen dorp. Soms nog in het dorp dat verderop lag, maar daar hield het wel mee op. Het gevolg was dat iedereen iedereen kende. En dus wist je wat je aan de ander had. Kon je hem vertrouwen, of niet. Daardoor was vertrouwen bij het zaken doen de gewoonste zaak van de wereld. Je wist wat je van je zakenpartner kon verwachten. En mensen, waarvan duidelijk was dat je die niet kon vertrouwen, daar deed je gewoon geen zaken mee. Heel overzichtelijk. In de afgelopen 100 jaar is dit sterk veranderd. De wereld is kleiner geworden, we zijn in grotere samenwerkingsverbanden gaan werken. Daarbij is de mens steeds meer in de anonimiteit opgegaan, waardoor we elkaar niet meer kennen. Daarmee is de basis voor vertrouwen voor een deel verdwenen. Dit hebben we opgelost door allerlei regels te introduceren. Je kunt op de ander vertrouwen, omdat die zich aan de regels houdt. Dergelijke regels zijn overigens niets waard zonder controle. Daarom zijn allerlei controlemechanismes en instanties ontstaan. Het SBS6 programma De Smaakpolitie laat goed zien dat dit in de praktijk niet werkt. In dit programma gaat keurmeester Rob de Geus bij restaurants langs om de keuken te bekijken. Wordt aan hygine eisen voldaan? Worden de juiste procedures gevolgd voor het bewaren van bederfelijke waar? Een restaurant dat aan de eisen voldoet ontvangt het felbegeerde Smaakpolitie Keurmerk. Er zijn strikte regels waar restaurants aan moeten voldoen en er is een keuringsdienst die controles uitvoert, zodat restaurants zich aan die regels houden. Dus je zou verwachten dat de meeste restaurants voor het Smaakpolitie Keurmerk in aanmerking komen. Niets is minder waar. Ongeveer 15% van de restaurants waar Rob de Geus een kijkje neemt, wordt uiteindelijk beloond met het bijbehorende keurmerk. Dus alle regels ten spijt, vrijwel alle restaurants voldoen er niet aan. Betekent dit nu dat restaurants gevaarlijk zijn? Die conclusie gaat veel te ver. Een restaurant die spullen op de bodem van de koelcel heeft staan, is niet meteen gevaarlijk. Wel kunnen we concluderen dat het systeem van regels en controle niet werkt. Er is sprake van schijnveiligheid. Een compleet ander voorbeeld laat zien hoe het ook kan: Couchsurfing.org. In feite is dit niet meer dan een website die mensen met een logeerbed of bank en mensen die op reis gaan, bij elkaar brengt. Er wordt niet betaald voor de overnachtingen, mensen stellen gratis een slaapplaats en vaak ook een maaltijd ter beschikking. Met ruim een miljoen actieve slaapplaatsen wereldwijd is dit de grootste reisorganisatie ter wereld. Bij Couchsurfing.org is vrijwel niets geregeld. Op een enkel incident na verlopen de overnachtingen zonder problemen. Vertrouwen vormt daar het fundament. Dit wordt ondersteund doordat op de website mensen een oordeel kunnen geven van zowel de gasten als de gastheren/vrouwen. Daarmee weten betrokkenen wat ze van elkaar kunnen verwachten. Vertrouwen maakt compleet nieuwe businessmodellen mogelijk. Daarbij vervallen de kosten van controle en nemen we afscheid van schijnzekerheid. De praktijk laat zien dat we mogen vertrouwen op vertrouwen!

Meer weten over Dolfijn? Neemt u contact op met: Evert Jan van Hasselt Tel. 06-83601758