3D MODELLEME

DERS KĠTABI

1
1. SOLIDWORKS ARAYÜZÜ KULLANIMI

AMAÇ:
Microsoft Windows arayüzünü kullanma konusunda bilgi sahibi olmak.
Solidworks arayüzünü kullanma konusunda bilgi sahibi olmak.

DERSE BAġLAMADAN ÖNCE:

1. Laboratuardaki Windows’un kurulu ve çalıĢır durumda olduğunun kontrolünün yapılması.

2. Laboratuardaki Solidworks programının kurulu ve çalıĢır durumda olduğunun kontrolünün
yapılması.
3. Solidworks programı eğitim dosyalarının ve kullanım kılavuzunun yüklenmesi.

1. DERSĠN ANA HATLARI:

1. Herhangi bir programın baĢlatılması.

2. Herhangi bir programdan çıkılması.
3. Bir dosya veya klasörün araĢtırılması.
4. Bir dosyanın kaydı.
5. Bir dosyanın kopyalanması.
6. Solidworks ve Windows araç çubuklarının tanınması.
7. Fare butonlarının tanınması.
8. Konuya özel kısayol menülerinin tanınması.
9. Çevrim içi olarak yardım alınması.

ARAYÜZLERĠ KULLANARAK AKTĠF ÖĞRENME

ALIġTIRMALARI:

Programı BaĢlatmak:
Solidworks programına baĢlamak, bir dosya araĢtırmak ve kayıt etmek, yeni bir
isim ile kayıt etmek, temel arayüzleri gözden geçirmek. Bu iĢlemlerin nasıl yapıldığı
aĢağıda basamak basamak açıklanmıĢtır.

1. Windows’un sol alt köĢesindeki BaĢlat (Start) butonuna basınız.

BaĢlat menüsü görünecektir. BaĢlat menüsü Windows’un temel fonksiyonlarını
seçmenize izin verecektir.
NOT: Basınız ın anlamı farenin sol tuĢuna basıp çekmektir.
2. BaĢlat menüsünden Tüm Programlar-Solidworks 2006-Solidworks 2006 SP4.1 i
tuĢlayınız. Eğer bu Ģekilde baĢlatmayı bilmiyorsanız masaüstündeki Solidworks
kısayoluna çift tuĢlayarak da programı baĢlatabilirsiniz.

ġimdi Solidworks programı çalıĢacaktır.

2
 Programdan Çıkmak:

Programdan çıkmak için Dosya-Kapat menülerini seçip veya Solidworks programının

butonuna basmanız yeterli olacaktır.

Bir Dosya veya Klasör AraĢtırmak:

Windows yüklü bilgisayarınızda bir dosya veya dosya içerikli klasörü

araĢtırabilirsiniz.
Eğer dosya veya klasör adını tam olarak hatırlamıyorsanız bu özellik çok
yararlı bir özelliktir.
3- BaĢlat menüsünden Ara seçilir. Dosya veya klasör arama iĢlemi
yapılırken araĢtırılacak olan kelimenin bir kısmı veya tamamı yazılarak
yapılır. Örneğin Solidworks’de çizilmiĢ limonluk adında bir dosyayı
araĢtıracak olursak aĢağıdaki iĢlemler yapılır. BaĢlat menüsünden Ara
seçilir. Tüm Dosya ve Klasörler seçilir. Dosya adının tamamı ya da bir
kısmı alanına Lim.* yazılır ve arama yapılacak yer (C, D) seçilir.
4- Ara seçilir. Bulunan sonuçlar Arama Sonuçları penceresinde
görünür.

3
Var Olan Dosyanın Açılması:
5- Solidworks parça dosyası olan Limonluğun üzerinde çift tuĢlama yapılır. Limonluk dosyası
Solidworks programında açılacaktır. Bu dosya üzerinde çift tuĢlama yapıldığında Solidworks
programı çalıĢır durumda değildir. Limonluk dosyasını açmanın diğer bir yolu, Solidworks
programının açılarak Dosya – Aç seçilip Limonluk dosyası gösterilerek mümkün olur.

Bir Dosyanın Kayıt Edilmesi:

Kaydetmek için Kayıt butonuna basılır ve değiĢiklikler kaydedilir. ĠĢlem yapılmıĢ herhangi
bir dosya, Dosya-Farklı Kaydet seçilerek yeni bir isim ile kaydedilirse kopyalanmıĢ olur.

Solidworks Kullanıcı Arayüzü:

Solidworks kullanıcı arayüzü olağan Windows arayüzü gibidir ve diğer Windows uygulamaları
ile aynı tarzdadır. Bazı önemli arayüz tanımlamaları aĢağıda gösterilmiĢtir.

4
 Çek Menü Araç Çubukları

Çizim Penceresi Görev Pencesi

Durum Çubuğu

Solidworks Çizim Penceresi

Solidworks, grafik olmayan verilerin bulunduğu ve part (parça), assembly (montaj), drawing (2
boyutlu çizim) verilerin bulunduğu gösterim penceresinden oluĢan 2 tip pencereye sahiptir. En soldaki
pencere özellik yöneticisi (feature manager), unsur ağacı (design tree), yapılanma yöneticisini
(configuration manager) içermektedir.

1. Sol panel üzerindeki sekmeler

seçilirse pencere içeriğin nasıl Model
değiĢtiği görülebilir. Sağ pencere
ise çizim alanıdır. Burada yeni
bir model oluĢturulur veya var
olan model değiĢtirilebilir.
2. Çizim alanında modelin nasıl
olduğu, rengi, bakıĢ biçimi,
gölgeli görünüĢü gibi özellikler
gerçekçi olarak görünür.

Çizim
Alanı
Özellik Penceresi
Referans
ReferansEkseni
Ekseni
Unsur Ağacı

5
 Görev Çubuğu

Solidworks görev çubuğu üç panelden oluĢan bir menü

penceresidir. Bunlar, Solidworks Kaynakları (Solidworks Resources),
Tasarım Kütüphanesi (Design Library), Dosya AraĢtırıcısı (File
Explorer) dır. Bu paneller var olan modelleri kullanılmak üzere izin
verir. Açılabilir, kapanabilir yeri değiĢtirilebilir.

Fare Butonları

Fare butonları aĢağıdaki yollarla kontrol edilir.

Sol TuĢ: Menüleri seçmek, çizim alanındaki ve unsur

ağacındaki objelerin kontrolü.
Sağ TuĢ: Ġçeriğe duyarlı kısayol menülerini gösterir.
Orta TuĢ: Çizim alanındaki parça, montaj gibi resimlerin döndürülmesi yaklaĢtırılması
iĢlemlerini yapar.

Araç Çubukları

Araç çubuğu butonları sıklıkla kullanılan komutların kısayollarıdır. Araç çubuğunun yeri, görünüsü
dokümanın cinsine göre (parça, montaj veya teknik resim) seçilebilir. Solidworks dokümanın cinsine göre
hangi araç çubuğunun nerede gösterileceğini hatırlar.

1. Araç Çubuğunun
Gösterilmesi. Bütün araç
çubuklarını listesinin
görüntülenmesini
kapsar. Onay iĢareti olan araç çubukları yanda olduğu gibi görünür. Onay iĢareti olmayan araç
çubukları gizlidir.
2. Araç çubuğu ismine tuĢlanarak ekranda görüntülenmesi veya gizlenmesi sağlanır.
3. Birkaç araç çubuğunun görüntülenmesi ve gizlenmesi iĢlemini birkaç kez yapılıp komutların
görüntülenmesi sağlanabilir.

Komut Yöneticisi

Komut yöneticisi, birçok fonksiyonu olan bir araç çubuğudur. Onun içeriği hızlı bir Ģekilde
düzenlenebilir. Kontrol alanındaki bir butona bastığınız zaman, komut yöneticisi o butona ait araç
çubuğunun gösterilmesi için güncellenir. Örneğin, kontrol alanındaki Sketch butonuna basılırsa Sketch araç
çubuğu görüntülenmiĢ olur.

Araç cinsi
Kontrol Alanı
Line Tanımlama
Sketches a line.

6
 Araç Çubuklarını Düzenleme

Araç çubukları ekranın herhangi

bir yerinde gösterilebilinir. Eğer araç
çubuğu ismiyle beraber görünüyorsa o
araç çubuğu ekranın herhangi bir yerine
taĢınabilir. Değilse o araç çubuğu
sabitlenmiĢtir.
Sabit
Hareketli

Araç Çubuklarının Görüntülenmesi

AĢağıdaki iĢlemler ile araç çubuklarını ve yerlerinin gösterilmesi

iĢlemi yapılacaktır.
1. View menüsünden Toolbars seçilir.
2. AĢağıdaki araç çubukları seçilir.
Features
Sketch
Standard
Standard Views
Task Pane
View
3. Command Manager temizlenir.
4. Araç çubukları aĢağıdaki gibi taĢınır ve sabitlenir. Araç çubukları
Solidworks ekranının dikey alalarına da sabitlenebilir.

Araç çubuğu buradan tutularak

taĢınır.

7
 Standart
View

Standart View

Features

Sketch

Kısayol Menüleri

Kısayol menüleri, Solidworks programında çalıĢırken komut ve araçlar olarak geniĢ bir çeĢitlilik
verir. Ġmleci tasarladığınız model üzerinde, unsur ağacı üzerinde veya Solidworks penceresi içerisinde
gezdirirken farenizin sağ tuĢu ile tuĢladığınızda bir kısa yol menüsü görünür ve uygun bir komutu seçilip
kullanılabilir.
Menüden çift-aĢağı yönlü ok iĢaretini seçtiğinizde daha fazla menü komutlarına
eriĢebilinir.

Çevrimiçi Yardım Dosyalarına UlaĢmak

Solidworks yazılımını kullanırken eğer bir sorun veya bir soru ile karĢılaĢılırsa cevabını birkaç yolla
bulabilirsiniz.
Butonunu tıklayarak veya menüden Help’ i seçerek.

Hızlı Ġpuçları

Hızlı ipucu ekran üzeri yardım sisteminin bir

parçasıdır. Solidworks programı kullanmaya alıĢık
olmayanlar için ne yapmak istediğimiz hakkında sorular
sorarak (What would you like to do?) yardımcı olur.

8
 Görev üzerinde tuĢlama yaptığınızda uygun
komutu seçilmesi için öneriler sunan bir pencere belirir.

9
Ders-1 Kelime ÇalıĢma Sayfası

Ġsim Soyisim Sınıf Tarih

10
2. TEMEL FONKSĠYONELLĠK
AMAÇ:
Bu dersin baĢarılması üzerine, Solidworks programının temel fonksiyonları öğrenilerek aĢağıdaki
modelin yapılması.

Bu model her iki bağlantının merkez demiridir. Kaykay bu parçaları bağlantı elemanı olarak
kullanır.

DERSE BAġLAMADAN ÖNCE:

Bir önceki bölüm olan arayüz kullanımın tamamlanması.

DERSĠN ARAġTIRMA KONULARI

Bu ders planı, aĢağıdaki Solidworks çevrimiçi öğreticisi içerisindeki konuları kapsamaktadır.

Ders 1- Modeller
Ders 3- Teknik resim çizimleri
Pah kırma

1.Dersin Gözden Geçirilmesi: Arayüz Kullanımı

Arayüz aĢağıdaki yollarla bizim bilgisayar ile nasıl etkileĢim kuduğumuzdur:

Dosyaların görüntülenmesi için Windows kullanmak.
Butonları, menüleri ve model elemanlarını seçmek için fare kullanmak.
Programların (yazılımların) çalıĢtırılması.
Dosya ve klasörleri bulmak, açmak ve çalıĢmak.
Dosyaları oluĢturmak, kaydetmek ve kopyalamak.
Solidworks yazılımının Microsoft Windows grafik arayüzünü kullanması.
Fare butonlarının kullanılması.
Yapılan değiĢikliklerin kaydedilmesi.
Solidworks penceresinin tanınması.
Ara çubuklarının en çok kullanılan komutlarının gösterilmesi.

11
 2. DERSĠN ANA HATLARI:

Ders Ġçi TartıĢma – Tasarım aĢamaları

 Hedeflerin belirlenmesi
 Tasarımın tekrarlı doğası
Ders Projesini Gözden Geçirmek — Kaykay
 Proje hedefleri
Ders Ġçi TartıĢma — Bir Solidworks modeli
 Modeller
 Montajlar
 Yapım Resimleri
Aktif Öğrenme AlıĢtırması Kısım 1 — Basit Bir Parça • Create a New Part document
 Solidworks penceresinin gözden geçirilmesi
 Bir Daire Taslağı
 Ölçü Ekleme
 Ölçü Değerlerinin DeğiĢtirilmesi
 Ġlk Komut Extrude
 Ekran Görüntüleme
 Parçanın Kaydedilmesi
 Extruded Cut komutu
 Aynalama (Mirror)
 Yuva (Slot) OluĢturma
 Model KöĢelerinin Yuvarlatılması
 Parçanın Döndürülmesi
 Parçanın Kaydedilmesi
 Kütle Özelliklerinin Saptanması
Aktif Öğrenme AlıĢtırması Kısım 2 — Yapım Resmi OluĢturma
 Yeni Bir Yapım Resmi Belgesi OluĢturmak
 Ön, Üst, Ġzometrik ve Kesit GörünüĢleri OluĢturmak
 Yapım Resmi ölçeğini DeğiĢtirmek
 GörünüĢ Pozisyonları
AlıĢtırmalar ve Projeler
Dersin Özeti

Ders Ġçi TartıĢma — Tasarım AĢamaları

Yeni bir tasarıma baĢladığınız zaman, projenin kapsamı ve amaçları önemlidir. Bu ürün tanımlaması
olarak adlandırılır.
Projenin son aĢaması ne olacak ve hangi elemanlardan oluĢacak?
Hedeflenen amaçlara ulaĢmak için nelere ihtiyacımız var?
Örneğin, eğer bir ekmek kızartma makinesi tasarlayacaksanız neyi bilmemiz gereklidir?
Makine bir seferde kaç dili ekmek kızartacak?
Tüketilebilmesi için maksimum gücü ne olacak?
Ekmek kızarma hızı ne olacak? Bunu nasıl ölçeceğiz?
Makinenin ağırlığı ne olabilir?
Makinenin satılacağı maksimum fiyat ne olacak?
Makinenin büyüklüğü ne kadar olacak?
Hangi üretim metotları kullanılacak?
Satılmasını desteklemek için animasyonlar gerekli olacak mı?
Eğer amaçlar açık bir biçimde belirlenmiĢse proje tasarımının baĢarılı bir Ģekilde ne zaman
tamamlanacağını daha kolay tespit edebiliriz.

12
 Projenin Gözden Geçirilmesi — Kaykay
Dersin baĢından sonuna kadar kaykay tasarımı ve analizi yapılacaktır. Kaykay parçaları tasarlandıktan
sonra alt montajlar ve bu alt montajların birleĢtirilmesinden sonra kaykay tamamlanmıĢ olacaktır. Kaykay
parçalarının üretilebilmesi için yapım resimleri oluĢturulacaktır.

Bir kez yapılan kaykay parçaları ve montajlarının birbirleri ile düzgün çalıĢıp çalıĢmadığının kontrolü
için analizi yapılacaktır.

PhotoWorks ve Animator kullanılarak projenin gerçekçi görüntülerinin hazırlanması ve yapılan iĢin

gösterilmesi, reklamı için animasyonu yapılacaktır.

Kaykay
Tasarımı bitmiĢ kaykay, zemin tahtası, taĢıyıcı, aks montajı, tekerlekler ve ayak tutma aparatından
oluĢmaktadır.

Ayak Tutma Aparatı

Biri sağ ayak diğeri sol ayak için iki adet

ayak tutma aparatı olacaktır. Merkez demiri ayak
tutma aparatına bağlanacak ve ayarlanması için
kendi erafında dönecektir. Ayak tutma aparatının
üzeri bir lastik bir malzeme ile yapıĢtırılacaktır.

Zemin Tahtası
Zemin tahatası yapraklı bir malzemeden
iki taĢıyıcıyı ve ayak tutma aparatını monte
etmek için simetrik delikli bir parça olacaktır.

TaĢıyıcıların dönebilmesi için yeterli

esneklikte olası gereklidir.

Kaykay tahtasının ortalama bir sürücü

için 75 kilogram kaldırması fakat emniyet için
100 kilogram kaldırabilmesi gereklidir.

TaĢıyıcı ve Aks
TaĢıyıcı ve aks montajı zemin tahtası ve tekerleklerle
birleĢtirilecektir. KarĢılaĢılan engellerden doğan dengesiz
sürüĢe engel olamak için süspansiyon olmak zorundadır.
Süspansiyon sürücünün ağırlığına, arazi Ģartlarına ve sürücü
yeteneğine bağlı olarak ayarlanabilmelidir. Ġsteğe bağımlı
olan fren sistemi için bağlantı noktaları olmalıdır.

13
 Tekerlekler

Dört tekerlekten herbiri jant, lastik ve

iç lastikten oluĢan üç parça plastikten
oluĢmaktadır. Herbir lastikte iki adet
rulman vardır. Ġsteğe bağımlı olan
fren sistemi için bağlantı noktaları
olmalıdır.

Kaykay

Tasarımı bitirilmiĢ kaykay

Ders Ġçi TartıĢma — SolidWorks Model

SolidWorks Tasarım otomasyonu yazılımıdır. Solidworks’de 3 boyutlu modeler oluĢturmak için farklı
tasarımlar ile eskizler ve deneyler yapmak mümkündür. SolidWorks basit ve karmaĢık parçalar, montaj
resimleri, ve yapım resimlerini oluĢturmak için tasarımcılar, öğrenciler, mühendisler ve diğer profesyonel
kiĢiler tarafından kullanılır. Bir SolidWorks modeli aĢağıdakileri kapsar:
Modeller
Montajlar
Yapım Resimleri
Bir model 3 boyutlu (3D) bir objedir. Bir model montajın bir elemanı ve 2D bir çizim olarak ifade
edilmiĢ bir yapım resmi olabilir. Model (parça) örnekleri olarak bir civata, pim veya levha olabilir. Bir
Solidworks parça dosya uzantısı .SLDPRT dır.Özellikler (Features) bir parçayı tamamlamak için şekiller
ve işlemlerin bütünüdür. Ġlk özellik (feature) parçanın altyapısını oluĢturur ve daima malzeme eklenerek
oluĢturulmuĢ olmalıdır.

14
 Bir montaj, parçalardan, özelliklerden (features) ve diğer montajların (alt montajlar) birleĢmesinden
meydana gelir. Parça ve alt montajların montajdan ayrı bir Ģekilde var olması gerekir. Örneğin bir motor
montajı içerisinde rot veya silindir gibi diğer parçalarla birleĢtirilmiĢ bir piston olabilir. Yeni bir montaj
motorun montajında alt montaj olarak kullanılabilir. Bir Solidworks montaj dosya uzantısı .SLDASM dır.
Bir yapım resmi 3D parça veya montaj resminin 2D bir temsilidir ve dosya uzantısı .SLDDRW
dır.

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Parça 1 — Basit Bir Parça OluĢturma

Ġlk parça olarak sağda gösterildiği gibi ayak tutma

aparatı merkez demiri oluĢturulacaktır.

Tasarım Planı
Ayak tutma aparatı merkez demirini oluĢturmak için
gereken basamaklara baĢlamadan önce tasarım amaçlarının
saptanması gerekir. Bu biten parçaların birleĢtirilmesi için
gerekenlerin bir listesidir. Bu tasarım planı bize bitmiĢ
parçanın neyi yapmak zorunda olduğunu gösterecektir.
Ayak tutma aparatı merkez demiri, zemin tahtası üzerinde bulunacaktır.
Ayak tutma aparatı merkez demiri tahtanın her iki merkezi boyunca sürücünün duruĢ açısını
ayarlamasına olanak tanıyarak uygun konumlandırılmıĢ olması gerekir.
Ayak tutma aparatı merkez demiri kelepçesi tahtaya bağlanacaktır.
Sürücünün yaralanmaması için keskin köĢe olmamalıdır.
Ayak tutma aparatı merkez demiri yapım resmi aĢağıda gösterilmiĢtir. Açıklamalar basamak
basamak aĢağıda verilmiĢtir.

15
 Görev 1— Yeni Bir Parça Dosyası OluĢturmak
1. Yeni bir parka dosyası
oluĢturmak. Standart görev
çubuğundan Yeni (New)
seçilir.
New SolidWorks
Document iletiĢim kutusu
görünür.
2. Part seçilir.
3. Altta OK seçilir ve parka belgesi
penceresi görünür.

Solidwors Penceresinin Gözden Geçirilmesi

Yeni bir sketch oluĢturulduğu zaman:

Çizim alanının ortasında bir sketch merkezi görünür.
Sketch araç çubuğu görünür.
Ekranın alt tarafında durum çubuğunda ―Editing Sketch‖ görünür.
Feature Manager unsur ağacında Sketch1 görünür.
Ġmlecin pozisyonu ve sketch merkezi görünür.

Menü çubuğu Sketch göstergeli onay köĢesi

Feature Manager unsur ağacı

Sketch araç çubuğu

Ġmleç Sketch orjin

Grafik alanı
Referans ekseni

Durum çubuğu

16
 Ġlk Feature
Ġlk özellik (feature) aĢağıdakileri gerektirir:
Sketch düzlemi – Top (üst)
Sketch profili – 2D daire
Özellik (feature) tipi Extruded boss

Sketch ve Çizim
Solidworks özelliklerinin (features) temeli sketch tir. Sketch çizimden farklıdır. Çizim içinde doğru
ölçülerde oluĢturulmuĢ çizgi ve daireler vardır. Sketch ile sadece kaba taslak oluĢturulan çizgi ve daireler
elde edilir. Ölçü ve iliĢkiler eklendikten sonra sketch gerçek ölçüde ve görünümde olur.

Bir Sketch Açmak

Özelik yöneticisi (Feature Manager) unsur ağacında düzlem (Top plane) seçilir.
Sketch araç çubuğunda Sketch butonuna basılır.
Top plane (üst görünüĢ) de 2D sketch açılmıĢ olur.

GörünüĢ Yönlendirme
Ġlk özellik için sketch açıldığı zaman Solidwors otomatik olarak görünüĢü sketch düzlemine karĢıdan
bakacak Ģekilde yönlendirir.

Onaylama KöĢesi
Birçok Solidworks komutunun aktif olduğu zaman çizim alanının sağ üst köĢesinde bir sembol yada
semboller görünür. Bu alan onaylama köĢesi olarak adlandırılır.

Sketch Göstergeli Onaylama KöĢesi

Bu sembol çizilmiĢ olan sketch in onaylama yada reddetmek için kullanılır.
Sketch tamamlandıktan sonra üzerinde ok iĢareti bulunan sembol seçilirse onaylama
ve sketch ten çıkılmıĢ olur. Eğer çarpı (X) butonuna basılırsa sketch kaydedilmeden
çıkılmıĢ olur.

Onaylama köĢesi çıktığında sketch ve feature komutları aktif değildir.

Herhangi bir feature iĢlemi tamamlandıktan sonra bu köĢe görünür. Yapılan iĢlem
onaylanacaksa onay imi seçilir. Reddedilecekse X seçilerek çıkılmıĢ olur.

Sketch Araçları
SolidWorks sketch oluĢturmak için birçok çeĢitliliğe sahip araçlar sunar. Bu araçları Sketch Entity
yada sketch araç çubuğundan bulabiliriz.

Sketch Menü
Sketch araçları menüsü Tools- Sketch Entities seçilerek bulunarak kullanılır. Bütün sketch komutları
burada bulunur.

17
 Sketch Araç Çubuğu
Sketch araç çubuğu en çok kullanılan sketch
komutlarını içerir. Fakat bu komutlar isteğe göre çoğaltılıp
azaltılabilinir.

Görev 2— Ġlk Sketch OluĢturmak

Ġlk feature ile çapı 75mm. Kalınlılığı 3.5mm. olan kısa bir
silindir yapılacak.

Daire

Daire aracı 2D daire (circle) oluĢturur. Farenin sol tuĢu ile circle komutu seçilir. Dairenin
merkezi belirlenip yine farenin sol tuĢu ile tuĢlanır ve gerçek daire ölçüsüne yaklaĢık oluncaya kadar fare
hareket ettirilir, tekrar farenin sol tuĢu ile tuĢlanarak daire çizilmiĢ olur.

1. Circle (daire) komutu seçilir. Ġmleç Ģekli daire aracı olacak Ģekilde değiĢir.
2. Ġmleç sketch orijini üzerinde turuncu nokta görülene kadar gezdirilir. Ayrıca
sarı bir simge görünür. Bu simgenin anlamı çizilecek olan daire merkezi ile
orijin merkezinin kesiĢeceğidir.

3. Farenin sol tuĢu tuĢlanıp, fare ekranda sadece 32mm. görünene kadar hareket ettirilir. Ġmleç,
dairenin yarıçapını gösterecektir.

Sketchin Ölçüsü

Çizilen sketchin bizim istediğimiz doğru ölçüde olabilmesi için ölçü eklenmek zorundadır.
1. Sketch araç çubuğundan Smart Dimension (akıllı ölçülendirme) seçilir. Ġmeç Ģekli Ģu Ģekilde
olur: Anlamı ölçü verme aracı aktif demektir.

2. Daire çizgisi seçilir ve fare ölçünün bulunacağı istenilen yere sürüklenip sol tuĢuna basılır.

18
Burası tuĢlanır

Bu pozisyon seçilir.

3. Çıkan pencereye istenen ölçü (82) girilir ve onay imi seçilerek iĢlem tamamlanır.

Spin kutusu

Sketch Araçları

19
 Sketch Durumu
Sketch feature komutlarına geçmeden önce, tam tanımlı yani sketchin geometrik olarak ölçü ve
pozisyonunun belli olması gerekir.
Geometrik olarak tam tanımlı olmak, yeterli ölçü verilmesine ve/veya sketch Ģekli ve ölüsünün
korunması için olması gereken iliĢkileredir.
Pozisyonunun belli olması, aynı Ģekilde sketch konumunun değiĢmemesi için verilecek olan ölçü ve
iliĢkilere bağlıdır.

Sketch Rengi
Sketch rengi sketchin durumunu gösterir.
Mavi : TanımlanmamıĢ
Siyah : Tam tanımlı
Kırmızı: Fazla tanımlı

TanımlanmamıĢ Sketch (Under Defined):

Sketch’in uzayda yeri tam belli değildir yalnız unsur oluĢturmak için
kullanılabilir. Bu tasarımın ilk aĢamalarında hem yararlı hem de gerekli bir
durumdur. Çünkü baĢlangıçta sketch’i tam tanımlı yapacak yeterli bilgi
yoktur.

Tam Tanımlı Sketch (Fully Defined):

Sketch’in uzayda yeri belli ve tam tanımlıdır. Bir tasarımın üretime
verilebilmesi için sketch’lerin tam tanımlı olmasına dikkat edilmelidir.

Fazladan Tanımlı Sketch (Over Defined):

Sketch fazladan ölçülendirmeler veya kısıtlamalar taĢıyorsa varsayılan
olarak kırmızı gözükür. Gereksiz ölçü ve iliĢkilerin silinip mantıklı bir
çözüme ulaĢılması gerekir.

Tasarım Mantığı:
Tasarım Mantığı parçanın nasıl oluĢturulduğunu ve nasıl değiĢtirilebileceğini belirler. Örneğin
çizdiğimiz sketch aĢağıdaki gibi değiĢebilmektedir:

20
 Tasarım Mantığını Etkileyen Faktörler
1. ĠliĢkiler (Sketch Relations): Paralellik, diklik, teğetlik gibi geometrik iliĢkileri kapsar.
SolidWorks’te iliĢkiler 2 Ģekilde yapılmaktadır:

Otomatik Sketch ĠliĢkileri: Sketch unsuru oluĢturulurken otomatik olarak atanan iliĢkilerdir.
Unsuru oluĢtururken farenin üzerinde ikon Ģeklinde belirir.
Sonradan Eklenen Sketch ĠliĢkileri: Sketch unsurları oluĢturulduktan sonra bir veya iki
unsura verilen iliĢkilerdir.

AĢağıdaki listede sonradan eklenen sketch iliĢkilerine örnekler bulunmaktadır.

21
 2. Ölçüler(Sketch Dimensions): Sketch unsurlarının (çizgi, daire..) yerini ve boyutlarını belirlemede
kullanılırlar.

NOT: Bir Sketchi tam tanımlı yapabilmek için birtakım iliĢki ve ölçüleri beraber kullanmanız
gerekmektedir.
Örnek sketchin parametrik tam tanımlı hale gelip parametrik değiĢebilmesi için aĢağıdaki ölçü ve
iliĢkiler uygulanmalıdır:

22
 Extrude-1
Çizim tamamlandıktan sonra, ilk unsuru oluĢturmak üzere extrüzyona tabi tutulabilir. Bir çizime
extrude komutunu uygulamak için son koĢullar, extrüzyon draft’ı ve derinliği gibi birçok seçeneğe sahiptir.
extrüzyonlar çizim düzleminin normali doğrultusunda gerçekleĢir.
Extrude 2D çizimin 3D katıolması iĢlemine denir. Buna göre, kısa bir silndir yapılacaktır.

1. Insert menüsünden Boss/Base –

Extrude veya Features araç
çubuğundan seçilir. Model
görüntüsü izometrik görünüm olacak
Ģekilde değiĢecektir.
2. Model derinliği ilk önce varayılan
olarak görünür. Bu derinlik bizim
isteğimiz doğrultusunda özellik
penceresi kullanılarak değiĢtirilebilir.

23
3. Özellik penceresi kullanılarak ayarlar gösterildiği gibi
değiĢtirilir.

End Condition = Blind

(Depth) = 3.5 mm

4. Katı modeli oluĢturmak için OK seçilir.

OK butonu seçme süreci kabul edip tamamlamanın bir yoludur.
Ġkinci bir yol, grafik alanının onay köĢesindeki OK/Cancel
butonlarını kullanmaktır. Üçüncü bir yol ise Mouse ile sağ
tuĢlayıp OK komutun seçmektir.

5. Tamamlanan unsur,parçanın ilk katısı yada unsurudur. Çizim,

Extrude 1 unsurunun içine alınır.

24
 Extrude Son Konum ÇeĢitleri
Bir taslağı ―extrude‖ ederken, ―extrude feature‖ diyalog kutusundan son konum tipi seçimini
yapılması gerekmektedir.

Blind:

Derinliğini
tasarımcının belirlediği
Extrude tipidir.

Through All :

Profilinize, parçadaki
en son yüzeye kadar derinlik
verir.

Up To Next :

Bu tipte ise çizilen

Extrude yapılacak sketch ,
çizildiği yüzeyden bir sonraki
yüzeye kadar derinlik kazanır.

25
Up To Vertex:

Taslak düzlemine paralel

kalacak Ģekilde
taslağınıza,seçeceğiniz bir köĢe
noktasına kadar derinlik kazanır.

Up To Surface:
Profilinize seçilen
yüzeye kadar derinlik verir.

Offset From Surface :

Profilinize seçilen yüzeyden

belirlenecek ölçü miktarı kadar geride
bir mesafeye kadar derinlik verir.

26
Up to Body :
Profilinize, Sketch in
bulunduğu gövdeden, seçilecek baĢka
bir gövdeye kadar derinlik verir.

Mid-Plane :
Çizilen düzlemi orta
düzlem olarak kabul edilerek
sketch in düzlemin her iki tarafına
eĢit olacak Ģekilde derinlik verir.

27
 GörünüĢ Özellikleri
Görünüm (View) araç çubuğu, bize çizdiğimiz katı modelin birçok farklı yolla gösterebilmemizi
sağlar. Bunlar, simgeleriyle birlikte aĢağıda gösterilmiĢtir. Bu araç çubuğu ayrıca görünümü büyütmeye,
döndürmeye, taĢımaya, kesit görünümü göstermeye olanak tanır.

Kesit GörünüĢ (Section View)

Gölge Modunda Gölgelendire (Shadows Ġn Shaded
Mode)
GölgelendirilmiĢ (Shaded)
Kenarlarla GölgelendirilmiĢ (Shaded With Edges)
Gizli Çizgiler ÇıkartılmıĢ (Hidden Lines Removed)
Gizli Çizgiler Görünür (Hidden Lines Visible)
Tel Kafes (Wireframe)
Standart GörünüĢler (Standart Views)

TaĢıma (Pan)
Döndürme (Rotate View)
Seçimi Büyütme (Zoom To Selection)
YakılaĢtırma / UzaklaĢtırma (Zoom Ġn / Out)
Alan YakınlaĢtırma (Zoom To Area)
Ekrana Sığdırma (Zoom To Fit)
Bir Önceki Görünüm (Previous View)

GörünüĢ Seçenekleri
Solidworks, katı parçaların aĢağıdaki gibi gösterilmesine olanak tanır.

Shaded

Shaded with edges

Hidden lines removed

Hidden lines visible

Wireframe

28
 Bu seçeneklerin nasıl göründüğü aĢağıda gösterildiği gibidir:

SHADED SHADED WITH EDGES

HIDDEN LINES REMOVED HIDDEN LINES VISIBLE

WIREFRAME SECTION VIEW

Standart GörünüĢler (Standart Views)

Normal To Dimetrik
Front (Ön)
Trimetrik
Back (Arka)
Ġsometrik
Left (Sol)
Bottom (Alt)
Right (Sağ) Top (Üst)

29
 Renk Belirleme

Seçimler 



Yüz
Yüzey
Gövde
Unsurları seçin.

Standart renklerin yanında geniĢ bir

renk paleti içerisinden ara renkler de
seçebilirsiniz.

Özellikler:
Transparanlık
Ortam
Difüzyon
Yansıtma
Parlaklık
Salım gücü

30
Malzeme Belirleme (Edit Material):

Malzemesi BelirlenmemiĢ

SertleĢtirilmiĢ Çelik

31
 Kaplama Belirleme (Edit Texture):



Seçimler 



Yüz
Yüzey
Gövde
Unsurları seçin.


Kaplama Seçimi Parçalara SolidWorks’ün kendi kaplama

kütüphanesinden bir kaplama
atayabileceğiniz gibi bir kaplama resmini
dıĢarıdan SolidWorks içerisine dahil
edebilirsiniz.

Kaplama Özellikleri

SolidWorks’te her malzemenin bir

görünüĢü olduğu gibi her malzemeye ait
bir kaplama da bulunmaktadır. Kaplama
kütüphanesinde seçtiğiniz malzemenin
kaplama görüntüsünü burada
görebilirsiniz.

32
 Extrude–2

Merkez demirinin oluĢturmak için ikinci bir extrude iĢlemi aĢağıda gösterildiği gibi yapılacaktır.

1. Standart görünüĢlerden bottom (alt) seçilir.

33
2. Sketch açılır.

3. Seçilen düzlem merkezi ile aynı olacak Ģekilde 75 mm. lik daire çizilir.

34
4. Model kaydedilir.

Extrude Cut–1
Çizdiğimiz katı model üzerindeki, istenilen düzlem üzerinde çizilen skentch Ģeklinde boĢaltma
yapmamıza olanak tanır. Özellikleri olarak extrude komutu aynıdır.

1. Standart görünüĢlerden top (üst) seçilir.

2. Sketch açılır.
3. Seçilen düzlem merkezi ile aynı olacak Ģekilde 63 mm. lik daire çizilir.

35
4. Feature komutlarından extrude cut seçilir.

5. Bizden istenen derinliğe 3 mm. girilir ve onaylanarak komuttan çıkılır.

6. Kaydedilir.

36
 Vida Yuvalarının OluĢturulması
Merkez demirinin gövde merkezine ayarlanabilir bir Ģekilde bağlanabilmesi için 4 yuvalı olması
gereklidir. Bu yuvaların nasıl yapılacağı aĢağıda açıklanmıĢtır.

1) Standart görünüĢlerden top (üst) seçilir.

2) Sketch açılır.
3) Parçanın merkezinden geçecek Ģekilde eksen çizgileri (centerline) çizilir.

4) AĢağıdaki Ģekilde sketch çizilir:

a) Parçanın ister alt ister üst yarım kısmında, dikey eksen çizgisinin sağ veya sol kısmında olacak
Ģekilde aĢağıdaki gibi çizgiler çizilir.

37
b) Sketch komutlarından Tangent Arc komutu seçilir ve herhangi bir çizginin alt veya üst ucu seçilip
diğer çizgi iĢaretlenir.

c) Aynı iĢlem çizgilerin açık olan kısmına da yapılır.

d) Üstte çizdiğimiz sketch’i önce dikey eksende aynalama (mirror) daha sonra yatay eksende aynalama
yapıp sketch komutundan çıkılacak.
Solidworks’te aynalama, taslak çizerken (2D) yapıldığı gibi unsurların da (3D) olarak ta
yapılabilir. 3D aynalama iĢlemi ilerdeki konularda anlatılacaktır. Aynalama penceresinin
özellikleri aĢağıdaki Ģekildedir.

Aynalamak istenilen
çizgilerin penceresi

Aynalama ekseni

38
Aynalamak istenilen çizgiler
Aynalama ekseni

ĠĢlem bittikten sonra komuttan çıkılır.Ġkinci aynalama iĢlemi için

Ġkinci aynalama iĢlemi için tekrar mirror komutu seçilir. Aynalama ekseni yatay eksen olarak
belirlendikten sonra aynalanacak çizgiler seçilir ve komuttan çıkılır.

Ölçülendirme yapılır.

39
5) Extrude Cut komutu seçilerek boĢaltma iĢlemi gerçekleĢtirilir ve komuttan çıkılır.

Radyüs ve Pah Kırma (Fillet )

Yapılan modelin köĢeleri keskin olduğu için yuvarlatılması gerekmektedir. Feature komutlarından
Filet komutu ile bu iĢlem yapılacaktır.

1) Önce feature komutlarından Fillet komutu seçilir.

2) KöĢe Ģekilde gösterildiği gibi seçilir.

Bu köĢe seçilir.

3) 1.5 yazılır ve fillet özellik penceresinde aĢağıdaki özelliklerin

seçilmiĢ olmasına dikkat edilir.
a) Constant radius
b) Tangent propagation
c) Full preview

40
4) Tekrar fillet komutu seçilir ve aĢağıdaki köĢeler seçilir. Ölçü 1mm.
olarak girilir

5) Parça kaydedilir ve komuttan çıkılır.

41
 Yapım Resmi OluĢturmak (Drawing)
Yapım resmi, teknik ressam veya tasarımcı ile imalatçı arasındaki iletiĢim yollarından birisi ve en
önemlisidir. Üretilecek parça yapım resminin anlaĢılır ve eksiksiz olması gerekir. Burada çizilen 3D
modelden yapım resmi oluĢturma anlatılacaktır. Solidworks drawing penceresi görünümü aĢağıda
gösterilmiĢtir.
Grafik alanında yeni bir drawing penceresi,
Çizim (drawing) için gerekli araç çubukları,
Ekranın sağ alt köĢesinde durum çubuğunda Editing Sheet 1,
Ekranın sağında Drawing Manager (çizim yöneticisi) görüntülenir.

Line Font Layer (Katman) Format

(Çizgi tipi)

Drawing Manager
(Çizim Yöneticisi)
Çizim Sayfası
Annotations
(Ek Açıklama)

Drawing (Çizim)

42
1) Solidworks’de yapım resmi sayfasını açabilmek için iki yöntem vardır.
a) Önce yeni bir drawing belgesi açılır. Kullanmak istediğiniz kağıt ölçüsünü belirledikten sonra gelen
özellik penceresinden browse seçilerek yapım resmi yapılacak 3D model gösterilir ve aç seçilir.

43
b) Çizimi bitmiĢ 3D model ekranında iken make drawing from the part/assembly butonu seçilir ve
görünüĢler Solidworks tarafından otomatik olarak algılanıp ekranda yerleĢtirmek istenilen yere
koyulması sağlanacaktır.

44
2) 3D modelin ön yan ve üst görünüĢleri çizim ekranına yerleĢtirildikten sonra ölçülendirme eğer gerekli
ise kesit görünüĢler ve diğer yapım resmi için iĢlemler yapılır.

a) Ölçülendirme, bir yapım resminden imalatının gerçekleĢtirilmesi için çok önemlidir. Ölçülerin
eksiksiz verilmiĢ olması gerekir. SolidWorks’te ölçülendirme aĢağıda açıklandığı gibi iki Ģekilde
yapılır.
i) Hangi görünüĢ üzerinde ölçülendirme yapılacaksa önce o görünüĢ seçilir. Daha sonra
annotation araç çubuğundan autodimension komutu seçilir ve Solidworks ölçülerin verileceği
iki referans çizgisini otomatik olarak belirler ve bütün ölçüler belirlenen çizgilere göre karıĢık
bir Ģekilde verilir. Bu ölçülendirmeler tasarımcı tarafından mouse (fare) kullanılarak
düzenlenir. Yerini değiĢtirmek istenilen ölçü üzerine gidilip fare ile seçildikten sonra farenin sol
tuĢu basılı tutulup hareket ettirilirse istenilen konum belirlenebilir. Gereksiz olan ölçüler silinir
ve yerleri düzenlendikten sonra ikinci görünüĢ üzerinde aynı iĢlemler yapılır, resim
kaydedilerek çıkılır. AĢağıda autodimension komutu ile verilmiĢ ve düzenlenmemiĢ bir
ölçülendirme örneği verilmiĢtir. DüzenlenmiĢ hali yukarıda gösterilmiĢti.

45
 ii) Önce annotation araç çubuğundan smart dimension komutu seçilir ve sketch çizerken
uygulanan bütün ölçülendirme kuralları uygulanarak iĢlem tamamlanır.

b) Eğer gerekli ise kesit görünüĢler oluĢturulabilir. OluĢturmak için önce kesit alınacak görünüĢ tespit
edilir, drawing araç çubuğundan section view komutu seçilip görünüĢün kesit yeri sketch araç
çubuğundan line komutu ile seçilen bir çizgi yardımı ile çizilip belirlenir. Daha sonra kesit görünüĢ
otomatik olarak oluĢup kesit görünüĢün yerinin tespit edilmesi ile iĢlem son bulur.

46
3) Resim kaydedilir ve çıkılır.

Resim Kağıdı Ve Antedinin Düzenlenmesi

Yapım resminin büyüklüğüne, ölçeğine elimizde bulunan yazının büyüklüğüne göre kağıt seçiminin
yapılması ve firmanın, resmin, resmi çizen kiĢiye ait bilgilerin bulunduğu antedin de düzenlenmesi
gerekebilir. Bunun için aĢağıdaki yol izlenir.

1. Yeni bir drawing belgesi açıldığında kağıt ölçüsü ve kağıt durumunu (yatay veya dikey) belirlememiz
gerekir. Belirledikten sonra OK seçilir. AĢağıda A4 kağıdının iki ayrı formatı görülmektedir.

2. Antet ve resme ait bilgilerin düzenlenmesi ise iki Ģekilde yapılır.

a) Ekranın sağındaki unsur ağacından Sheet Format1 üzerinde fare sağ tuĢlandığında gelen
menüden Edit Sheed Format seçilir ve grafik alanında bulunan resim kağıdı antedi ve içinde
yazılanların yeniden düzenlenmesi sağlanır.

47
 b) Grafik alanı üzerinde sağ tuĢlayıp gelen menüden Edit Sheed Format seçilir ve gerekli
düzenlemeler yapılır.

48
 AlıĢtırmalar
AĢağıdaki parçaları verilen ölçüleri kullanarak yapınız.

1.

2.

49
3. AĢağıdaki parçayı yaparak yapım resmini oluĢturunuz.

50
3. TEMEL PARÇALAR- Tutma Demiri

AMAÇ:
Bu dersin baĢarılması üzerine, Solidworks programının temel fonksiyonları öğrenilerek yukarıdaki
modelin yapılması.

DERSE BAġLAMADAN ÖNCE:

Bir önceki bölüm olan temel fonksiyonelliğin tamamlanması gereklidir.

DERSĠN ARAġTIRMA KONULARI

Bu ders planı, aĢağıdaki Solidworks çevrimiçi öğreticisi içerisindeki konuları kapsamaktadır.

Ders–1 parçalar
Sac metal
Montaj

2.Dersin Gözden Geçirilmesi: Temel Fonksiyonellik

TartıĢma Soruları:
1. Solidworks yazılımında kaç çeĢit doküman vardır isimleri nelerdir?
2. Parçalar (modeller) feature lardan oluĢtuğuna göre feature nedir?
3. Merkez demirinin yapımı için kullanılan feature lerin isimleri nelerdir?
4. Merkez demirini oluĢturan temel feature nedir?
5. Neden fillet feature kullanıldı?

3.DERSĠN ANA HATLARI:

1. Aktif öğrenme alıĢtırması: Bir parça oluĢturmak

2. Aktif öğrenme alıĢtırması: Bir montaj oluĢturmak
Proje alıĢtırmaları yapmak

51
 1. Aktif Öğrenme AlıĢtırması: Bir parça oluĢturmak
AĢağıda uygulanacak olan derste ilk önce
tutma demiri tabanını oluĢturulup daha sonra bükme
yerleri ve yuvaları en son ise merkez demirinin
oturacağı delik kısım yapılacaktır.

1. AĢağıdaki Ģekilde düzlem top plane olacak Ģekilde bir sketch oluĢturulmalıdır. Sketch iliĢkileri
aĢağıdaki Ģekilde olmalıdır. ĠliĢkileri görmek için View-sketch relations seçilmelidir. Gizlemek
için ise aynı yol izlenir. Yay tangent arc komutu ile yapılır. BirleĢtiği çizgilerle tangent lik
iliĢkisi olmalıdır.

52
2. Extrude komutu ile 25 mm. lik bir derinlik kazandırılır.

Flip Side To Cut

Extrude Cut komutu normalde malzemeden, bir sketch’in iç kısmını boĢaltmak için kullanılır. Bu
komutla malzemeden sketch’in dıĢ kısmı boĢaltılarak ta kullanılabilir. Bu iĢlem ile, Extrude cut
komutunu seçtikten sonra özellik penceresindeki Flip Side to Cut kutucuğunu iĢaretleyip veya
temizleyip parçanın iç yada dıĢ kısmının boĢaltılması sağlanır.

Flip side to cut kutucuğu iĢaretlenmemiĢ

Flip side to cut kutucuğu iĢaretlenmiĢ

53
3. Tutma demirinin taban kısmı da flip side to cut komutu iĢaretlenerek yapılacaktır.

a) AĢağıdaki iĢaretli yüzeyde sketch açılır ve yüzeyi karĢıdan bakmak için Normal To komutu
kullanılarak yüzey üzerine yandaki Ģekilde bir sketch çizilir. Yaylar Tangent Arc komutu
kullanılarak yapılır ve iliĢkileri aĢağıdaki Ģekilde gösterilmiĢtir.

b) Sketch araç çubuğundan Ofset Entities komutu seçilerek üstte çizilen shetcg’e paralel ve
3mm. üstünde olacak Ģekilde devam edilir.

c) Ġki yay aĢağıdaki Ģekilde bir çizgi ile birleĢtirilir. Aynı Ģekilde sketch’in diğer ucu da
birleĢtirilir.

54
 d) Extrude cut komutu kullanılıp özellik penceresindeki fip side to cut kutucuğu iĢaretlenir,
onaylanır ve kaydedilir.

55
4. Bükme yerlerinin oluĢturulması için önce aĢağıdaki gösterilen yüzey seçilir, karĢıdan bakılması
sağlanır ve sketch açılır.

a) Yüzey daha iyi görülüp çizim yapılacak Ģekilde büyütülür. AĢağıdaki ölçülerde bir
dikdörtgen çizilir.

b) Çizilen sketch derinliği 4mm. olacak Ģekilde extrude edilir.

56
 c) Yukarda oluĢturulan ofset üzerindeki yüzey seçilerek aĢağıdaki gibi bir sketch daha açılır ve
aĢağıdaki ölçülerde dikdörtgen çizilir.

d) Çizilen sketch 3mm. extrude edilir.

e) Bükme kısmı üzerinde sketch açılarak gerekli boĢaltmalar için aĢağıdaki gösterilen Ģekilde
ve ölçülerde bir çizim yapılır. Burada yeni bir komut olan Dynamic Mirror Entities
kullanılacaktır. Bu komutun amacı bir yüzey üzerine, yüzeyi ikiye bölen bir çizgi çizildiğinde, bu
çizgi referans alınarak ikiye bölünen yüzeyin bir yarısına ne çizilirse diğer tarafına da aynı çizgiyi
veya Ģekli otomatik olarak çizdirmektir.
1. Bundan dolayı ilk önce, aĢağıdaki seçilmiĢ yüzeyi tam olarak ikiye bölecek
Ģekilde bir eksen çizgisi çizilir. Çizilen bu çizgi seçili iken sketch araç
çubuğundan Dynamic Mirror Entities komutu seçilir.

57
 2. Sketch araç çubuğundan Centerpoint Arc komutu seçilir. Merkezi eksen
çizgisi üzerinde eksen çizgisi yarısından aĢağıda olmak üzere herhangi bir
nokta belirlenerek Ģekildeki gibi iki yay çizilir.

3. Bu yayların uç kısımları Tangent Arcs komutu kullanılarak birleĢtirilir ve

Dynamic Mirror Entities komutundan çıkılır. Bütün yayların birbirleri ile
tangent iliĢkili olması sağlanarak aĢağıdaki Ģekilde ölçülendirilir.

4. Extrude Cut komutu seçilerek boĢaltma yapılır. BoĢalma yapıldıktan sonra eğer
yaylar düz bir Ģekilde görünür ise bunun nedeni Solidworks yazılımının
görüntü ayarlarındandır. Yapılması gereken sıra ile Tools-Options-Document
properties-Image quality seçilip ayarların aĢağıda olduğu gibi değiĢtirilmesidir.

Ayar Yapılmadan Önce Ayar Yapıldıktan Sonra

58
 5. Kaydedilir.

5. Tutma demirinin diğer kenarı seçilerek aynı iĢlemler için aĢağıdaki ölçülerde bir dikdörtgen çizilir.

6. Yukarıda takip edilen sıra uygulanarak parça aĢağıdaki hale getirilir.

59
7. Fillet komutu kullanılarak büküm köĢeleri yuvarlatılır. DıĢ köĢelerin radiusu 4mm. iç köĢeler ise
Ġç Radius = DıĢ Radius – Kalınlık Ġç Radius = 4-3 = 1mm Ģeklinde hesaplanarak
bulunur.

8. Tasarım yapan kiĢinin imalat Ģeklini de belirlemesi gerektiği daha önce de belirtilmiĢti. Bu
parçanın imalatının 3mm. kalınlığındaki sac metalin kesme ve boĢaltma iĢlemlerinin sonunda
bükme yapılarak iĢlenmesi olması en makul olanıdır. Dolayısı ile Ģu ana kadar yapılan modelin
sac metale dönüĢtürülüp açılımının yapılması gerekir. Bu iĢlem için aĢağıdaki yol izlenir.

a) ġekilde gösterilen yüzey seçilir.

60
b) Menüden sırası ile Ġnsert-Sheed Metal-Bends seçilir, bends özellik penceresine 3mm.
girilir ve onaylanır.

c) Bu iĢlemin sonucunda unsur ağacına 3 yeni unsur eklenmiĢ oldu. Bunlar:

Sheed-Metal1: Bükme radyüsü gibi sac metal

tanımlamalarını içerir.
Flatten-Bends1: Bükülü biçimde
oluĢturulmuĢ sac metalin açılımını görmemizi
sağlar.
Process-Bends1: Parçanın son halindeki bütün bükme bilgilerini içerir.

d) Parçanın açılımını görmek için unsur ağacı çizgisinin

Flatten-Bends1 unsurunun hemen altında olması gerekir.
Bunu yapmak için 2 yol vardır.
Fare ile unsur ağacı çizgisinin üzerine
gittiğinizde bir el iĢareti görünür. Fare sol
tuĢlanıp çizgi istenilen yere götürülebilir.
Ġkinci yol ise gitmek istenilen unsurun altındaki unsur üzerinde sağ tuĢlanırsa
çıkan menüden Rollback seçildiğinde çizginin istenilen yere gitmesi sağlanır. Bu
iĢlemlerden birinin yapılması, parça Ģeklinin açılımının görünmesini sağlar.

61
e) ġimdi parça üzerinde gerekli olan radyüsleri verebiliriz.

6mm.
15 mm.

2mm.

62
f) Parçanın son halini görüntülemek için unsur ağacı çizgisi en alta getirilir.

g) Tutma demirine delik açmak için, unsur ağacı çizgisi fillet3 ün üstüne alınır ve aĢağıdaki
gibi bir sketch çizilir.

h) Burada extrude cut yapılarak Link To Thickness kutucuğu iĢaretlenir. Bu komutun farkı,
ileride parçanın kalınlığı değiĢtirilse bile kesme iĢlemi de kalınlığa göre kendisini
güncellemesidir. Son olarak unsur ağacı çizgisi en sona alınarak malzeme (2024 Alloy)
eklenir ve parça bitirilmiĢ olur. Kaydedilir ve paça görüntüsü aĢağıdaki gibi olur.

63
 1. Aktif Öğrenme AlıĢtırması: Montaj OluĢturmak

Montaj resimleri birçok parçanın birbirleri ile olan iliĢkilerini gösterir. ġimdi tutma demirine ait
iki parçanın montajı yapılacaktır. Ġleride Bu montaj resmine yeni parçalar eklenecektir. Montaj yapmak için
aĢağıdaki sıra takip edilir.

1) Standart araç çubuklarından New (Yeni) seçilir. Çıkan pencereden Assembly seçilir OK tuĢlanır ve
yeni montaj ekranı açılır.

64
2) Montaja yerleĢtirilecek ilk parçanın yerinden oynamayacak bir parça
olması gereklidir. Ġlk parçanın yerini sabitledikten sonra diğer parçalar
onunla iliĢkilendirilir. Otomatik olarak en son çizilen parça adı özellik
penceresinde görünür. Ġlk Parça montaja eklendiği zaman sabitlenir ve
sabitlenen parçalar hareket ettirilemez. Montaja bırakıldıkları yere
sabitlenirler. Parça ismi üzerinde tuĢlama yapılır ve parça orijin’e
farenin ucundaki ikon kullanılarak yerleĢtirilir. Parça unsur
ağacına eklenir ve yanında, uzayda sabit olduğunu belirten f (fixed)
harfi görünür. Böyle yaparak, parçanın referans düzlemlerini
yapılacak olan montaj ile uyumlu hale getirilmiĢ olur ve montaj tam
tanımlı hale gelir.

3) Ġnsert Component (Yeni Parça Ekle) komutu ile montaj ekranına

ikinci parça getirilir. Yeni parça (-) Merkez Demiri <1> Ģeklinde
görülecektir. Bunun anlamı parçanın ilk kopyası az tanımlı (uzayda
serbest) demektir ve hala altı serbestlik derecesine sahiptir.

Serbestlik Derecesi:

ĠliĢkiler verilmeden önce her parça için altı adet serbestlik

derecesi vardır; x,y,z eksenleri etrafında dönebilir ve bu
eksenler doğrultusunda hareket edebilir. Bir parçanın montaj
içinde hareketi onun serbestlik derecesine bağlıdır. Bu
serbestlik derecelerini kaldırmak için Fix ve Mate
seçeneklerini kullanılacaktır.

4) Bir ve/veya birden fazla parça arasında iliĢki vermek için, fare kullanılarak ya da Move ve Rotate
komutları kullanılarak, hareket ettirebilir ve/veya döndürülebilir. Ayrıca dinamik montaj
simülasyonunda yeterli tanımlanmamıĢ öğeler hareket ettirilebilir.
Parçaya tıklanarak ve iliĢki verilecek yere yakın bir konuma getirilir.

5) Görüldüğü gibi parçayı tutup bırakarak yerleĢtirmek montaj için yeterli olmayacaktır. Parçaların yüzey
ve kenarları kullanılarak iliĢki verilmelidir.
Insert Mate: Parçalar arasında yada bir parça ile montaj arasında iliĢkiler yaratır. En çok kullanılan
iliĢkilerden ikisi Coincident(çakıĢıklık) ve Concentric(eĢmerkezli) iliĢkileridir. ĠliĢkiler birçok
özellik, durum kullanılarak verilebilir.
Yüzeyler
Düzlemler

65
 Kenarlar
KöĢeler
Çizgiler ve noktalar
Referans noktası ve eksenler kullanılabilir.

ĠliĢki Tipleri ve Hizalama: Parçaları birbirine bağlamak için kullanılırlar. Yüzeyler bunun için en
çok kullanılan geometrilerdir. ĠliĢkinin hizalanmıĢ yada hizalanmamıĢ olması sonucu etkiler.

Anti-Aligned Aligned
HizalanmamıĢ HizalanmıĢ

Coincident ( ÇakıĢık )

Parallel (Paralel)

Perpendicular (Diklik)

Distance (Uzaklık)

Angle (Açı)

66
 Silindirik yüzeylerdeki iliĢki tablosu da aĢağıda gösterilmiĢtir.

Anti-Aligned Aligned
HizalanmamıĢ HizalanmıĢ

Concentric (EĢmerkezli)

Tangent (Teğet)

ĠliĢkilerin birçoğu parça yüzeyleri arasında verilir. ĠliĢkilerin daha kolay verilebilmesi için Face
Fitler in aktive edilmesi gereklidir. Bunu yapmak için standart araç çubuğundan Toggle Selection
Toolbar seçilir ve Fitler Faces butonuna basılır.

67
6) Mate seçilir özellik penceresi aĢağıdaki gibi olur. Mate
Selection kısmına parçaların birleĢtirilmesi için seçilecek olan
yüzeyler eklenmesi gereklidir. Diğer özellikler verilecek olan
iliĢkinin durumu ile ilgilidir. Bu durumlar yukarıdaki tablolarda
gösterilmiĢti.

7) ĠliĢki verilecek olan yüzeyler aĢağıdaki gibi seçilir.

8) Çıkan Pop-Up penceresinde otomatik olarak Concentiric iliĢkisi verilmiĢ olarak gelir. Eğer istenilen
iliĢki ise onay verilir ve çıkılır, değilse uygun iliĢki yine aynı pencereden seçilerek onaylanır.

SeçilmiĢ Yüzeyler

Pop-Up

Otomatik
seçilen iliĢki

68
9) AĢağıda gösterilen yüzeyler de seçilerek montaj tamamlanır ve kaydedilir.

69
 AlıĢtırmalar

AĢağıdaki parçaları verilen ölçüleri kullanarak yapınız.

1) Modelin çizilmesi için gereken basamaklar

aĢağıdadır.

a) AĢağıdaki Ģekil ve ölçülerde bir sketch çizilir

ve 20 mm. extrude edilir.

b) Ġkinci extrude iĢlemi için aĢağıdaki gibi bir sketch çizilerek 20 mm. model içerisi yönünde extrude
edilir.

70
c) ġekildeki ölçülerde radiuslar verilir.

71
 d) Son olarak Hole Wizard kullanılarak delikler delinir. Hole Wizard kullanırken delik merkezlerinin
radyüs merkezleri ile aynı olmasına dikkat edilmelidir.

2)

72
a) Sketch-1 Front (Ön) GörünüĢ Extrude

b) Sketch-2

Ġzometrik GörünüĢ

Top (Üst) GörünüĢ

73
 Extrude Ġzometrik GörünüĢ Front (Ön) GörünüĢ

c) Filet-1

74
d) Filet-2

e) Sketch-3 Front (Ön) GörünüĢ

75
f) Cut Extrude

g) Hole-Wizard 20 mm.

h)

76
4. REVOLVE- Tekerlek Jantı

AMAÇ:
Bu dersin sonunda öğrenciler, aĢağıdaki parçaların üzerinde değiĢiklik yapılması ve montaj edilmesi
konusunda bilgi sahibi olacaklardır.

DERSE BAġLAMADAN ÖNCE:

Bir önceki bölüm tamamlanması gereklidir.

DERSĠN ARAġTIRMA KONULARI

Revolve ve Sweep komutları

Pattern features
Ġmport / Export
Toolbox

3.Dersin Gözden Geçirilmesi: TEMEL PARÇALAR- Tutma Demiri

TartıĢma Soruları:
1) Cut-Extrude komutu ile bir modelin boĢaltılmasının iki yolu nedir?
2) InserBends komutu kullanılarak bir modelin sheet-metal formatına dönüĢtürülmesiĢneden öncelikli
gereksinimdir?
3) Bir montajdaki (assembly) iliĢkilerin (mates) görevi nedir?
4) Bir montajın kütle özellikleri ne zaman hesaplanır? Her bir parçanın yoğunluğu nasıl belirlenir?

3.DERSĠN ANA HATLARI:

Sınıf Ġçi TartıĢma – Toolbox

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım1 – Tekerlek Göbeği
 Revolved (Döndürme) Features
 Hole Wizard (Delik OluĢturma Sihirbazı)
 Trim Entities (Kesme)
 Convert (DönüĢtürme) Entities

77
  Patterns (ġablon)
 Unsurların Yeniden Sıralanması

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım2 – Bir Modelin DıĢardan Alınması

 Dosyaların DıĢardan Alınması
 Nötr (tarafsız) Dosya Formatı

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım3 – Tekerlek Montajının Yapılması

 Toolbox Parçalarının Eklenmesi
 Kesit GörünüĢler (Section Views)

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım4 – Tekerlek Montajının PatlatılmıĢ Görüntüsünün OluĢturulması

 PatlatılmıĢ Görüntü OluĢturmak
 PatlatılmıĢ Görüntünün Animasyonunu Yapmak

AlıĢtırmalar ve Projeler – Ek Dağ Kaykayı Parçaları

AlıĢtırmalar ve Projeler – DöndürülmüĢ (Revolved) Parçalar

Sınıf Ġçi TartıĢma: Toolbox

Toolbox Solidworks yazılımına entegre edilmiĢ standart makine

parçalarını içeren bir kütüphanedir. Bu kütüphanede kullanıma hazır
cıvatalar, somunlar, rulmanlar, diĢliçarklar gibi makine parçaları
bulunur. Yapacağımız montajdaki her parçanın çizilmesi zaman
alacaktır.Toolbox ın kullanımı bize zamandan tasarruf yapmamızı
sağlayacaktır. Kullanılacak olan parça seçilerek montaj içine taĢı ve
bırak yöntemi ile yerleĢtirilir.
Yazılım içindeki toolbox modülünü kullanabilmek için önce
aktivasyonunun yapılması gereklidir. Solidworks Office yüklenen
bilgisayarınızda mutlaka toolbox da yüklenmiĢ olacaktır fakat bu özelliği
kullanabilmek için aĢağıdaki iĢlemlerin yapılması gereklidir.

78
 Solidworks çalıĢtırıldığında aĢağıdaki ekran
görünecektir.

Toolbox aktive edilmemiĢ ve Dizayn Library

gösteren ikon seçilirse aĢağıdaki gibi bir ekran gelecektir.

Aktive etmek için menüden Tools – Add-ins seçilir ve çıkan pencereden Solidworks Toolbox,
Solidworks Toolbox Browser kutucukları iĢaretlenir ve OK tuĢlanır.

79
 Böylece Toolbox modülü aktive edilmiĢ olunur ve bu modül
seçildiği zaman ekrandan hangi standartta, hangi birim sisteminde ve
hangi standart makine parçasını kullanacağımızı seçebiliriz.

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım1 – Tekerlek Göbeği

Tekerlek montajı altı farklı parçadan oluĢur.

DıĢ Lastik
Ġç Lastik
Tekerlek Göbeği (Jant)
Rulman
Cıvatalar
Somunlar

80
 Bu bölümde tekerlek göbeği oluĢturmayı, rulman, cıvata ve somunların toolbox kullanılarak
oluĢturulmasını iç ve dıĢ lastikleri baĢka bir kaynaktan getirmeyi öğretilecektir.

Reveolved Features:

Revolve feature, çizilen sketch’in merkez olarak çizilen bir eksen çizgisi etrafında döndürülmesi ile
oluĢur. Revolve feature oluĢturmak için üç basit kural vardır.
1. Döndürme ekseni için bir eksen veya sketch çizgisi çizilmelidir.
2. Döndürülecek olan sketch, döndürme ekseni ile kesiĢmemelidir.
3. Revolve komutu uygulanmadan önce döndürme ekseni seçilmelidir.

Geçerli Sketch Geçerli Sketch Geçersiz Sketch

Tekerlek Göbeğinin OluĢturulması

1) Yeni bir parça sayfası açılır ve sağ düzlemde (right plane) Sketch açılarak aĢağıdaki Sketch çizilir.
Revolve komutu seçilerek sketch eksen çizgisi etrafında döndürülür.

2) Tekrar right plane üzerinde aĢağıdaki gibi bir sketch çizilerek Revolve Cut iĢlemi yapılır.

81
3) Jant Kolu:
Ön Düzlem (Front Plane) üzerinde sketch
açılarak yandaki gibi bir sketch çizilerek
15 mm. extrude edilir.

4) Cıvata deliği oluĢturmak için:

(a) SeçilmiĢ olan yüzeyde sketch açarak çapı 63.5 mm. olan bir eksen çizgisi çizilir. Bu dairenin üst
orta kısmına gelecek Ģekilde bir nokta konur.

Nokta

Ġzometrik GörünüĢ Ön GörünüĢ

(b) Hole Wizard komutu seçilerek aĢağıdaki özelliklerin gerçekleĢmesi sağlanır.

82
(c) Altıgen yuva oluĢturmak için aĢağıdaki yüzey seçilerek sketch açılır ve altıgen çizilir. Altıgen ve
diğer düzgün çokgenleri çizmek için Polygon komutu kullanılır. Düzgün çokgenler kendisini
çevreleyen dairenin cinsine göre tanımlanırlar.

Çokgen çizgilerine teğet ( inscribed circle) olan daire,

Çokgen köĢelerinden geçen (circumscribed circle) daire

Buna göre çizilecek olan altıgen çokgen çizgilerine teğet daire ve çapı 10.5 mm. olmalıdır. Altıgen
çizildikten sonra üst kenarına yataylık (horizontal) iliĢkisi verilmelidir.

Çokgen çizgilerine Çokgen köĢelerinden

teğet geçen

83
(d) Çizilen altıgen extrude cut komutu ile 6.5 mm. Ġle boĢaltılır.

(e) Son olarak altıgen yuvanın dıĢ köĢeleri 0.79375 mm. ve 450 lki bir açı ile chamfer (pah)
komutu ile pah kırılır.

84
5) Jant kenarı oluĢturmak için:

(a) Sağ düzlemde (Right plane) sketch açılarak ölçüsüz bir Ģekilde taslak Sketch A daki gibi çizilir.
Sketch B deki gibi de ölçülendirilir.

Sketch A Sketch B

(b) Diğer ölçü ve iliĢkiler eklenir sketch tamamlanır.

Equal (eĢitlik)
iliĢkisi

Paralellik iliĢkisi

85
 (c) Revolve (Döndürme) komutu seçilerek jant kenarları tamamlanmıĢ olur.

6) Dizayn edilecek jantın üç adet kolu olacağından çizilmiĢ olan kol çoğaltılarak elde edilecektir. Bunun
için Feature komutlarından Circular pattern komutu seçilecektir. Önce geçici eksen seçilir ve
çoğaltılacak unsurlar seçilip çoğaltılacak kadar sayı girildikten sonra iĢlem tamamlanır.

Circular Pattern: Circular pattern, bir unsurun dönme ekseni etrafında belirtilen açıda ve sayıda
kopyasının oluĢturulması iĢlemidir. Bu komut kullanıldığında genellikle parçaya ait geçici eksenler
(Temporary axes) kullanılır. Bu eksenleri, silindirik, konik bir model veya unsur oluĢturulduğunda
Solidworks otomatik olarak oluĢturur. Bu eksenlerin görüntülenmesi View menüsünden Temporary
Axes komutunun seçilmesi ile olur. Görülmesi istenmediği durumlarda da aynı yol izlenir.

86
7) Radyuslar (Fillet) ve Pahlar (Chamfer) :

(a) 4 mm. lik bir radyus aĢağıdaki gibi verilecektir.

(b) 2 mm. lik bir radyus aĢağıdaki gibi verilecektir.

87
(c) Yapılan bu iki radyusun diğer kollarda da olması gerektiğinden
circular pattern içine eklememiz gereklidir. Fakat yapılan bu iki
radyus circular pattern den sonra yapıldığı için circular pattern edit
yapıldığında aktif olmayacaktır.

Bunu eklemenin yolu bu iki unsura parent-child iliĢkisi

vermek, iki radyusu da circular pattern in üzerine sürüklemektir. Daha
sonra circular pattern üzerinde edit yapıp iki radyusu eklemektir. Aksi
halde radyusların circular patternden önce yapılması gerekmektedir.

Parent-child iliĢkisi verebilmek için unsur ağacındaki iki

radyus için ayrı ayrı sağ tuĢlanarak çıkan menüden Parent-child
seçtikten sonra çıkan pencere kapatılacaktır.

Circular pattern edit yapılıp radyuslar eklendikten

sonra jant kollarının son hali aĢağıdaki gibidir.

88
(d) Jant kenarı ile kolları arasındaki ilk radyus 6 mm. olacaktır ve eklenmesi aĢağıdaki Ģekillerde
gösterilmiĢtir.

(e) Jant kenarı ile kolları arasındaki ikinci radyus 3 mm. olacaktır ve eklenmesi aĢağıdaki Ģekillerde
gösterilmiĢtir.

(f) R6 ve R3 milimetrelik radyuslar bütün kollarda da

olacağından yine circular patternin üzerine
sürüklendikten sonra edit yapılarak diğer kollara da
eklenmesi gereklidir. Parçanın yandaki gibi olması
sağlanır.

89
 (g) Son radyus ise jant kenarları ve göbek kenarına verilecek ve 3 mm. olacaktır.

(h) Jant radyus ve pahlar jantın rulman yuvasına 0,5 mm. 45o lik
bir pah verilmesi ile son bulur.

8) Kılavuz pim ve deliklerin oluĢturulması:

(a) Jantın arka (back) görünümü seçilerek yüzeyde bir sketch açılır ve 77 mm. lik bir daire çizilir. Bu
çizginin eksen çizgisi olması için For constraction kutucuğunun iĢaretli olması gereklidir. Daha
sonra aĢağıdaki gibi eksen çizgileri çizilir ve ölçülendirilir.
Ölçülendirme için önce smart dimension aracı seçilir ve orjin iĢaretlenir. Daha sonra çizginin
baĢlangıç ve bitim noktaları seçilerek açının 25o olması sağlanır. Aynı iĢlem aĢağıdaki çizgi için de
tekrar edilerek açının 90o olması sağlanır.

90
(b) Üst ve alt çizginin baĢlangıç ve bitim
noktalarına daireler çizilir. Üst ve alt
çizginin baĢlangıç noktasındaki dairelerin
ölçüsü 3.8 mm., bitimindeki dairelerin
ölçüsü ise 3.9 mm. olması sağlanır.

(c) Normal olarak çizilen her bir sketch bir

unsuru (feature) oluĢturmak için kullanılır.
Bazı durumlarda iki ayrı unsur oluĢturmak
için aynı sketch kullanılabilir. Burada bu
iĢlem, aynı sketch ile yani üstte çizilen
daireler hem pim hem de pim deliği
oluĢturmak için kullanılacaktır. Pim
oluĢturmak için, extrude komutu seçilerek
özellik penceresindeki Selected Contours
penceresi açılarak 3.8 mm. lik daireler
seçilerek 4.5 mm. extrude yapılır.

91
 Aynı iĢlem deliklerin oluĢması için bu kez extrude
cut komutu kullanılarak 3.9 mm. lik delikler kullanılarak
5.5 mm. derinliğinde bir delik oluĢturularak klavuz pim ve
delikler tamamlanmıĢ olur.

(d) Pimlere verilecek olan pah için (chamfer) Distance distance

seçeneğini iĢaretleyip D1=1 mm. D2=1.5 mm. olacak Ģekilde
değerler verilerek pim köĢeleri Ģeçilir ve onaylanır.

92
9) Ġç lastik sübap deliğinin oluĢturulması:

(a) Arka (Back) görünüm seçilerek sketch

açılır ve yandaki gibi bir eksen çizgisi
ve bir dikdörtgen çizilir.

(b) Çizilen dikdörtgene

Coincident (ÇakıĢık)
iliĢkisi verilerek
yerinin yandaki gibi
olması ve ölçüsünün
5.8 mm. sağlanır.

(c) Böylece tamamlanan

sketch eksen çizgisi
seçilerek Revolve Cut
komutu seçilerek
gerekli boĢaltma
yapılarak iç lastik
sübap yuvası
tamamlanır.

ÇakıĢık

ÇakıĢık

(d) Yapılan yuvaya 0.5 mm. 45o lik pah eklenir ve jant subap yuvası aĢağıdaki gibi olur.

93
10) Yazı eklemek:

(a) Jantın ön görünümü seçilerek sketch

açılır, orijine bir eksen çizgisi ve 47
mm. çapında 70o lik Centerpoint arc
çizilir. Burada dikkat edilmesi gereken
en önemli husus, yayın eksen çizgisine
göre simetrik olmasıdır.

(b) Yazı eklemek için sketch komutlarından

Text komutu (Tools
SketchEntities Text) seçilir ve yazı
tipi, boyutu, yeri hakkındaki bilgiler
girilmelidir. Yazı yazılır ve onaylanır.

94
(c) Eklenen SOLIDWORKS sketch’i 1 mm. Extrude cut komutu ile boĢaltma yapılır.

(d) SOLIDWORKS yazısı feature komutlarından Circular pattern komutu ile jant geçici eksenine göre
eĢit aralıklı kopya sayısı 3 olacak Ģekilde çoğaltılır ve jantın bütün iĢlemleri tamamlanır.

95
 Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım2 – Bir Modelin DıĢardan Alınması
Parçalar veya modeller baĢka kaynaklar (yazılımlar) ile tasarlanmıĢ olabilir. Bu gibi durumlarda eğer
parça dosyası varsa onu yeniden tasarlamaya gerek yoktur.
DıĢardan alınan veriler iki Ģekilde kullanılabilir. Birincisi kullanılacak yazılıma uygun direk olarak
çevirme, ikincisi ise tarafsız dosya formatı kullanımı.
Doğrudan çeviriciler baĢka bir CAD formatında kaydedilmiĢ dosyaların Solidworks’de doğrudan
açılmasına izin verirler. Solidworks yazılımı, Inventor, Solidedge, Unigraphics, Pro-Engineer ve CADKEY
yazılımlarında oluĢturulmuĢ veri dosyalarını açabilecek bir çeviriciye sahiptir.
Tarafsız dosya formatını kullanmak için, dosyanın baĢka bir CAD programında oluĢturulup,
formatının tarafsız olarak kaydedilmesi gereklidir. Solidworks böyle kaydedilmiĢ dosyaları okuyabilir ve
Solidworks verisine çevirebilir. En çok kullanılan tarafsız dosya formatları IGES VE STEP tir.
Bu bölümde Dağ kaykayının tekerleklerine ait iç ve dıĢ lastiklerin dıĢardan alınması iĢlemlerin nasıl
olacağı anlatılacaktır. DıĢ lastik IGES formatında iç lastik ise STEP formatında kaydedilmiĢtir.

1) DıĢ Lastiğin Aktarılması:

Bu kısımda iç ve dıĢ
lastiklerin tasarımı baĢka bir
yazılımda tasarlandığı için
tasarımı yapılmayacaktır.
Tekerleklerin montajı için sadece
onların CAD modellerine
ihtiyacımız olacağından bu
modeller Solidworks yazılımına
aktarılacaktır. Aktarmak için
IGES formatındaki dıĢ lastiğin
nerede kayıtlı olduğunun
bilinmesi gereklidir.
Solidworks ekranından File,
Open seçilerek aĢağıdan Dosya
türünün (File type) IGES olarak
belirleyip modelin yeri
gösterilerek dıĢ lastik açılır.

96
2) Ġç Lastiğin Aktarılması:

Ġç lastiğin aktarılması da
yukarıda anlatıldığı gibi yapılacak
sadece dosya türü STEP olarak
seçilip açılacaktır.

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım3 – Tekerlek Montajının Yapılması

97
1) Tekerlek montajı için gereken parçalar (Jant, Ġç lastik, DıĢ lastik) tamamlanmıĢ oldu. Bu üç
parçanın açılması gereklidir. Parçalar açıkken yeni bir montaj (assembly) dosyası açılır. Açılan
dosyaların hepsi aynı ekranda görüntülenmek istenirse menüden Window, Tile Vertically veya Tile
Horizontaly seçilerek sağlanabilir. Ġlk önce Jant, montaj ekranına getirilir. Ġlk getirilecek olan parça
daha önce de açıklandığı gibi sabit yani serbestlik derecesi sıfır olmalıdır.

2) Ġki jant parçası aĢağıdaki yüzeyler seçilip eĢmerkezli (concentrik) iliĢkisi verilir ve özellik
penceresindeki Mate alignment kısmında Anti-Aligned butonu seçilir ve onaylanır.

98
 Anti-Aligned

3) Jantın her iki yarımındaki sübap delik yüzeyleri seçilerek EĢmerkezlilik iliĢkisi verilir ve onaylanır.

4) Diğer parça olan iç lastik insert component seçilerek montaj ekranına getirilir. Jantın sübap delik
yüzeyi ile iç lastiğin sübap yüzeyi seçilerek eĢmerkezlilik iliĢkisi verilir. Daha sonra özellik
penceresinden montaj ekranı ön düzlemi ile iç lastiğin ön düzlemi (unsur ağacından) seçilerek çakıĢık
(coincident) iliĢkisi verilir. Diğer bütün düzlemler de ayrı ayrı seçilip çakıĢık iliĢkisi verilerek iç lastik
montajı tamamlanır.

99
Ġzometrik GörünüĢ Yan GörünüĢ

100
5) DıĢ lastik de montaj ekranına alınır ve yine ayrı ayrı düzlemler (ön, üst ve yan) ile çakıĢık iliĢkileri
verilerek tekerlek ana parçaları montajı tamamlanmıĢ olur.

101
6) Toolbox kullanarak cıvata, somun ve rulmanların
eklenmesi:

a) Öncelikle Toolbox menüsünün aktif olması gerektiğini

tekrar hatırlatalım. Tools, Add-ins menüleri seçilerek
çıkan pencereden Toolbox Browser ve Toolbox
kutucuklarının iĢaretli olması gereklidir. Montaj için
eklenecek parçaların otomatik olarak tekerlek montaj
klasörüne eklenebilmesi için Toolbox, Browser
configuration seçilerek çıkan pencerede aĢağıdaki
kutucukların iĢaretlenir ve OK tuĢlanır.

Montaj dosyası yeri

b) Toolbox browser açılır ve SKF klasörü bulunur. Klasör açılıp Bearings (rulman) klasörü çıkar ve o
da açıldıktan sonra Ball bearings klasörü de açılıp Radial Ball Bearing parçası mause kullanarak
jant göbeğine taĢınıp bırakılır ve bir ekran çıkar bu ekrana rulmana ait bilgiler girilecektir. 6001
numaralı geniĢliği 12 mm. ve dıĢ çapı 28 mm. olarak seçilecek.

102
c) Ġlk rulman bırakıldıktan sonra tekerleğin diğer tarafı içinde rulman eklenebilecektir. Yani diğer yüz
için tekrar taĢıyıp bırakmaya gerek yoktur. Rulman montajı jant göbeği ile rulman arasında
verilecek concentric ve coincident iliĢkileri ile son bulur.

103
d) Cıvataların yerleĢtirilmesi için önce montaj ön görünümü seçilir ve Toolbox browser açılır.
Cıvatalar, yukarıda açıklanan rulmanların taĢınıp bırakılması yöntemi ile montaj resmine
eklenmeyecektir. Bu kısımda baĢka bir yol açıklanacaktır. Aynı anda birden fazla cıvata eklenecektir.
Bunun için Toolbox menüsünden Ansi Metric, Bolts and Screws, Socket Head Screws klasörü
bulunur. CTRL tuĢu basılı halde aĢağıda seçili köĢeler seçilir.

Delik
köĢeleri

104
 Socket Head Cap Screw Ansi B18.3.1M seçilir ve
Mouse sağ tuĢlanarak çıkan menüden insert into assembly
seçilir yeni bir pencere çıkar. Bu pencerede de kullanılacak
olan cıvatanın ölçüleri girilerek onaylanır.

Size: M6
Length: 25
Drive Type: Hex
Thread Length: 25
Thread Display: Simplified

e) Somunların montaja eklenmesi yukarıda

açıklanan insert into assembly yöntemi
ile yapılacaktır. Bunun için montajın arka
görünümü seçilerek Toolbox menüsünden
Ansi Metric, Nuts, Hex Nuts klasörü
bulunur. Delik köĢeleri iĢaretlenerek, Hex
Nut Style 1-ANSI B18.2.4.1M seçilip sağ
tuĢlanır ve insert into assembly seçilerek
çıkan pencereye aĢağıdaki değerler girilir
ve onaylanır. Cıvatalara uygun iliĢkiler
verilip tekerlek montajı tamamlanmıĢ
olur.

105
 f) Tekerlek montajının kesit görünüĢü görüntülenmek istenirse view araç çubuğundaki section view ,
çıkan özellik penceresinden de sağ düzlem (right plane) seçilir. Böylece montajın kesit
görünüĢü görüntülenmiĢ olur.

Sağ Düzlem

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım4 –

Montajının PatlatılmıĢ Görüntüsünün OluĢturulması :
PatlatılmıĢ görüntü bize montajın nasıl olduğunu, parçaların yerleĢim Ģeklini ve içerde kalarak
görünmeyen parçaların görünmesini sağlar. Bu konuda montaj elemanlarının birer birer veya grup olarak
montajdan ayrılması anlatılacaktır.

1. PatlatılmıĢ Görüntü OluĢturmak:

a) Montaj izometrik görünüme getirilmelidir.

b) Command manager den Exploded view veya
menüden Ġnsert, Exploded view seçilerek
Assembly Explorer in açılması sağlanır.
c) PatlatılmıĢ görüntü, unsur ağacından veya
çizim alanındaki montaj resmindeki her bir
parçanın teker teker veya grup olarak seçilip
sürükle bırak yöntemiyle oluĢturulur. Ġlk önce
görünen rulman seçilerek montajdan ayırma
iĢlemi yapılacaktır.
d) Rulman seçilir ve karĢımıza seçilen elemanın
hemen üstünde koordinat eksenleri çıkacaktır.
Bu eksenler bize elemanı hangi doğrultuda
ayıracağımızı gösterir. Mavi renk Z eksenini
yeĢil renk Y eksenini kırmızı renk ise X
eksenini gösterir.

106
 Rulman Z ekseni boyunca ayrılacaktır.
Sürüklenecek doğrultu ekseni olan Z
ekseni fare ile seçilip tuĢu basılı
tutularak sürüklenir ve istenilen yerde
bırakılır. Böylece rulman montajdan Z
ekseni doğrultusunda ayrılmıĢ olur.

e) Cıvatalar Ctrl tuĢu basılı

olacak Ģekilde hepsi
seçilerek tekrar Z ekseni
boyunca sürüklenerek
ayrılır.

f) Diğer rulman unsur ağacından seçilerek aynı eksen boyunca sürüklenerek ayrılır.

107
g) Somunlar grup olarak seçilerek ayrılır.

h) Jantı oluĢturan iki parçadan görünen kısım, daha sonra diğer parça ayrılır.

i) Ġç lastik aynı Ģekilde Z ekseninde ayrılır.

108
j) Yine iç lastik Y ekseninde yukarı
sürüklenir.

k) Güzel bir görününüm için gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra patlatılmıĢ görüntü tamamlanmıĢ
olur.

109
2. PatlatılmıĢ Görüntünün Animasyonu:

Eğer sağ yandaki özellik penceresi üstündeki Configuration manager ikonu tuĢlanırsa
karĢımıza bizim verdiğimiz dosya ismi çıkacaktır. Bu isim üzerinde sağ tuĢlanıp çıkan menüden
Collapse seçilirse patlatılmıĢ görüntünün yerini montaj edilmiĢ görüntü alacaktır. Animate collapse
seçilirse aĢağıdaki gibi bir menü gelecektir ve montajın bir film gibi görüntülenmesi sağlanacaktır.

Ġki kat hızlı

Yarı hızlı
Ġleri geri çalıĢ
Döngülü
Bir kez
Kayıt
Dur

Durakla
Son
Ġleri hızlı
Çal
Geri
BaĢla

3. Son olarak animasyon penceresi kapatılıp montaj kaydedilir.

110
 AlıĢtırmalar- Ek Dağ Kaykayı Parçaları

AĢağıdaki parçalar dağ kaykayı süspansiyonu için yapılacaktır. Sadece yay daha sonraki kısımlarda
anlatılacaktır.

Koruyucu rondela

Yay tutucu

TitreĢim azaltıcı

Yay

1. Koruyucu Rondela

AĢağıdaki gibi sketch çizilip revolve komutu ile parça tamamlanır ve kaydedilir.

111
2. Yay Tutucu

a. Revolve yapılacak sketch aĢağıdaki ölçülerde çizilir.

b. ġekilde gösterilen yüzeyde 13 mm.

çapında 0.75 mm. derinliğinde bir
boĢalma iĢlemi yapılır.

112
c. ġekilde gösterildiği gibi 5 mm. çapında
bir delik ile parçanın tamamı delinir.

d. Parçanın üst yüzeyi ile arasında

25 mm. mesafe olacak Ģekilde
yeni plane oluĢturulur.

e. OluĢturulan plane üzerinde 6 mm. bir

daire çizilip 19 mm. derinliğinde boĢaltma
iĢlemi yapılır.

113
f. ġekilde gösterilen köĢelere 1 mm. radyus yapılır (fillet) ve 0, 5 45 0 olacak Ģekilde pah
(chamfer) kırılır.

Fillet Chamfer

g. ġekildeki gibi 5 mm. lik delik ve pah yüzeyleri farklı bir renkle renklendirilir. Parça
kaydedilerek kapatılır.

114
3. TitreĢim Azaltıcı

a. Ön düzlemde (front plane) sketch açılarak aĢağıdaki gibi bir çizim yapılır. Çizimde dikkat
edilecek unsur çizilen yay ile sağ taraftaki eksen çizgisinin teğet olmasıdır.
b. Ortadaki çizgi ekseni döndürme ekseni olacak Ģekilde revolve iĢlemi yapılır.

c. Hole wizard ( delik sihirbazı ) kullanılarak M3 clearance hole seçilerek parka tamamlanmıĢ
olur.

115
5. THIN (ÇĠZGĠSEL) FEATURES-Kaykay Tahtası

AMAÇ:
Bu dersin sonunda thin features komutu ile ilgili özellikler öğrenilerek, kaykay tahtası ve örnek
uygulamalar yapılacaktır.

DERSE BAġLAMADAN ÖNCE:

Bir önceki bölüm tamamlanması gereklidir.

DERSĠN ARAġTIRMA KONULARI

Design tables (Tasarım tablosu)

4.Dersin Gözden Geçirilmesi: REVOLVE- Tekerlek Jantı

TartıĢma Soruları:
1. Revolve komutunu uygulamak için gerekli olan basamaklar nelerdir?
2. Montajın anlamını tanımlayınız.
3. Convert Entities komutunun ne iĢe yarar?
4. Bir montaj içerinde bulunan herhangi bir parçanın ―fixed (sabit)‖ olması ne demektir?
5. Mate nedir?
6. Serbestlik derecesi nedir?

5.DERSĠN ANA HATLARI

Aktif Öğrenme AlıĢtırması Kısım 1- Kaykay Tahtası
• Sketch oluĢturmak
• Thin feature olarak extrude yapmak

116
 • Thin feature olarak kesme yapmak
• Radyus eklemek
• Hole Wizard komutunu kullanmak
• Sketch kopyalamak
• Desen veya kaplama uygulaması yapmak
• Malzeme eklemek
Proje ve alıĢtırmalar

Aktif Öğrenme AlıĢtırması, Kısım1- Kaykay Tahtası

Tasarım Hedefleri:

1. Kaykay tahtası ince tabakalı bir malzemeden oluĢturulacak.

2. Kaykay tahtası ön ve arka kısmı ile simetrik olacak.
3. Kaykay tahtası üzerindeki delikler tutma demiri ve taĢıyıcı montajına uygun olarak açılacak.

Thin Features:
Thin features kapalı açık konturlu bir çizgisel sketch üzerine bir kalınlık ekleyerek feature
komutları uygulamaktır. Thin features komutu extrude, revolve, sweep ve loft komutları ile birlikte
kullanılabilir.

Kaykay Tahtası

1. Orijine yatay ve dikey olarak eksen çizgileri çizilir.

2. Yatay olarak çizilen çizgi ile orijin arasında midpoint iliĢkisi verilir.
3. Dikey olarak çizilen eksen çizgisi aynalama ekseni kabul edilerek dynamic mirror komutu seçilir ve
yatay çizginin bir ucuna bir eksen
çizgisi daha çizilir. Daha sonra
yatay çizgi üzerinde herhangi bir
yere bir nokta konur.
4. AĢağıdaki Ģekilde gösterildiği gibi
ölçüler eklenir.

5. AĢağıdaki Ģekilde çizgiler çizilerek

devam edilir. Daha sonra dynamic
mirror komutu kapatılır.

117
6. Aynalanan çizgiler tangent arc komutu
ile birleĢtirilir. Çizgiler ve yaylar
arasında teğetlik iliĢkisi olmasına dikkat
edilmelidir.

7. Yan tarafta gösterilen noktalar seçilerek merge (birleĢtirmek)

iliĢkisi verilir. Ayrıca kırmızı daire içine alınmıĢ noktalara da
dikeylik (vertical) iliĢkisi verilir.

8. Yanda gösterilen
ölçü ve iliĢkiler
eklenir. 175 mm.
lik ölçü veriliĢ
Ģekline özellikle
dikkat edilmelidir.
Çünkü aĢağıdaki
Ģekillerde de
gösterildiği gibi üç tip ölçü verme ihtimali vardır.

DOĞRU

YANLIġ

YANLIġ

118
9. Yukarıdaki 80 mm. lik ölçüyü vermek için önce yay daha sonra yatay olan eksen çizgisi seçilir ve
çıkan ölçü onaylanır. Bu ölçü üzerinde sağ tuĢ yaparak çıkan menüden Properties (özellikler) seçilir
ve çıkan pencereden aĢağıdaki kırmızı dikdörtgenle seçilmiĢ hususlara dikkat edilir. Bu son
aĢamada sketch tam tanımlı olup çizgiler siyah görünecektir.

10. Extrude komutu ile mid plane seçilerek derinlik 230 mm. tahta
kalınlığı olarak da 12 mm. girilir ve onaylanır.

119
11. Yandaki yüzey seçilerek
sketch açılır ve normal to Bu yüzey seçilecek
seçilerek karĢıdan bakılır.
Parçanın ortasından bir eksen
çizgisi seçilir.

12. Görünümden gölgeli ve köĢeli gösterim seçilir. AĢağıdaki Ģekilde bir sketch çizilir ve
aĢağıdaki gibi teğetlik iliĢkisi verilir.

Teğet

13. AĢağıdaki ölçüler girilerek sketch tamamlanır. Cut Extrude komutu ile özellik penceresinden flip
side to cut kutucuğu iĢaretlenir through all seçilip boĢaltma yapılır.

120
14. Onaylanarak komuttan çıkılır ve parça aĢağıdaki gibi olur. Yapılan bu boĢaltma iĢlemi mirror
komutu ile sağ görünüĢe göre (right plane) aynalanır.

15. AĢağıdaki gösterilen seçili olan köĢelere yarıçapı 230 mm. olacak Ģekilde radyus verilir.

Seç

16. Tahtanın üst ve alt köĢelerine de 3 mm. 450 lik açılı pah kırılır.

121
17. Parça kaydedilir. Ġstenildiği takdirde görünüm değiĢtirilebilir.

18. Delik oluĢturmak için aĢağıdaki yüzey

üzerinde sketch açılıp aĢağıdaki ölçülerde
daireler çizilir.

19. Bu çizilen daireler menüden edit-copy seçilerek kopyalanır ve cut extrude komutu ile boĢaltılır.
Daha sonra aĢağıdaki seçili olan yüzey üzerinde sketch açılarak kopyalanan daire ve eksen çizgileri
yine menüden edit-paste seçilerek yapıĢtırılır. Fakat kopyalanan çizgiler iliĢkilerle birlikte
gelmediği için düzensiz görüneceklerdir. Bu daire ve çizgiler yukarıdaki ölçülere göre düzenlenir ve
boĢaltma iĢlemi yapılır. Burada tekrar hatırlatmak gerekirse kopyalama ve yapıĢtırma yaparken
Windows iĢletim sisteminde kullanılan kısa yollar (Ctrl+C, Ctrl+V) kullanılabilir.

122
20. Parça kaydedilir.

TaĢıcı
21. TaĢıyıcı yay montaj deliklerini eklemek için aĢağıda delikleri
gösterilen yüzeyde sketch açılır. KarĢıdan bakılarak
(Normal to) Hole wizard komutu kullanabilmek için
gerekli ölçülerdeki noktalar (point) konur.
Yay montaj
delikleri

Seç

123
22. Hole Wizard komutu kullanarak özellik
penceresinden Ansi Metric – Screw
Clearances- M6- Through All seçilerek
Position yazan kısım seçildikten sonra çizmiĢ
olduğumuz noktalar gösterilerek onaylanır ve
böylece M6 ölçüsünde taĢıyıcı deliklerimiz
tamamlanmıĢ olur.

23. Aynı iĢlemler yay montaj delikleri için de önce aĢağıdaki ölçülerde noktalar konularak hole wizard
komutu ile bu kez M6 yerine M8 olacak Ģekilde gerekli seçimler ve konumlamalar yapıldıktan
sonra onaylanır.

24. Bütün bu oluĢturulan delikler, sağ yan düzleme (right plane) göre aynalama (mirror) komutu
kullanarak diğer uçta da oluĢması sağlanır. Böylece parça tamamlanır ve kaydedilir.

124
6. ÇOKLU GÖVDELĠ (MULTIBODY) PARÇALAR
TaĢıyıcı ve Aks
AMAÇ:
Bu dersin sonunda aĢağıda gösterilen aks ve taĢıyıcı tasarlanarak, multibody ile ilgili örnek
uygulamalar yapılacaktır.

125
 DERSE BAġLAMADAN ÖNCE:
Bir önceki bölüm tamamlanması gereklidir.

DERSĠN ARAġTIRMA KONULARI

Design tables (Tasarım tablosu)

5.DERSĠN ANA HATLARI

Sınıf içi TartıĢma

Multibody Parçaların Katı Modelleri
Boolean ĠĢlemleri
Sınıf içi TartıĢma
Aktif Öğrenme AlıĢtırması Kısım 1- Aks
Aktif Öğrenme AlıĢtırması Kısım 2- TaĢıyıcı
AlıĢtırma ve Projeler- Multibody Parçalar

Sınıf Ġçi TartıĢma-Multibody Modeller

Solid (Katı) Model Nedir?
Katı bir model, CAD sisteminde kullanılan modelin, geometrik olarak çoğu tamamlanmıĢ bir
tipidir. Bu model yüzey geometrilerinden ve tel kafeslerin bütününden oluĢur ve modelin bütün
köĢeleri ve yüzeylerinin tam tanımlı olması gerekir. Ek olarak model bazı bilgiler vermelidir ki
bunun adı topolojidir ve geometri ile birlikte iliĢkilidir. Topoloji, örneğin bir modeldeki hangi
yüzeyin hangi köĢe ile çakıĢacağı ile ilgilidir.

Multibody Model Nedir?

Multibody parçalar, birden daha fazla modelin birleĢmesinden oluĢur. Bu teknik yapılacak
olan karmaĢık bir modelin çizimini kolaylaĢtırmak için belirli mesafelerle bölünüp ayrı bir model
gibi düĢünülerek tasarımı yapıldıktan sonra bütün tasarlanan modellerin tek bir model oluĢturulacak
Ģekilde birleĢtirilmesi ile olur.
Multibody modeller birkaç değiĢik yolla yapılabilir. AĢağıdaki komutlar tek bir gövdeden
birden fazla gövde oluĢturmak için gereken özelliklere sahiptir.
Extrude boss, Cut ve Thin Feature
Revolve boss, Cut ve Thin Feature
Swept boss ve cut ve Thin Feature
Lofted cuts
Thickened cuts
Cavities
Multibody oluĢturmak için en çok kullanılan yol boss ve cut features komutlarındaki özellik
penceresinde Merge result kutucuğundaki tik iĢaretini kaldırmaktır.
Boolean ĠĢlemleri
Solidworks içinde Multibody oluĢturulabilecek üç değiĢik yol vardır. Bunlar Add (eklemek)
subtract (çıkarmak) common (ortak eleman) dır.

126
Aktif Öğrenme AlıĢtırması Kısım 1- Aks

127
128
129
7.

130