PERBENGKELAN IMBUHAN: Imbuhan tergolong dalam empat jenis : Imbuhan awalan Imbuhan akhiran Imbuhan apitan Imbuhan pinjaman

Imbuhan Awalan Imbuhan Awalan beRmeNsepedimempeRImbuhan Akhiran Imbuhan Akhiran -an -i -kan Contoh pindaan, amalan, lautan, makanan baiki, tangisi, dekati, hampiri, jauhi larikan, belikan, ceritakan, sampaikan Contoh berdiri,berbunga,berlawan,bersepah mencuri, menulis, membaca, menarah sehari,serumah,sepinggan,sebagai penulis,pemborong, peramah, pesalah dibasuh, dimasak, ditendang, direbus memperisteri, memperbesar, memperlebar

Latihan 1: Tulis BETUL bagi perkataan yang betul ejaannya dan SALAH bagi perkataan yang salah ejaannya. 1. memperdalam : .. 2. menggosok:. 3. berbaik: .. 4. mengkirim: 5. masakkan:

6. dandanan :.. 7. menyangkul:

8. berkerjasama: 9. kesejukan : 10. mengelap :

Latihan 2: Tulis ayat di bawah ini semula dengan melengkapkan imbuhan awalan atau akhiran yang sesuai pada kata-kata yang tertentu. 1. 2. 3. 4. 5. Masa pandu di jalan raya, kita hendaklah berhati-hati. Sejak belakang ini, hasil tangkap nelayan makin kurang. Tugas orang jururawat ialah jaga dan rawat orang sakit. Dua orang jenayah telah jaya meloloskan diri daripada kepung pihak polis. Cikgu Ali suruh kami pakai pakaian sukan masa latih di padang.

Latihan 3:

1. Persembahan penyanyi Norfaizah pada malam itu berjaya. hati penonton. A C mencuit memikat B mengangkat

2. Orang tua itu terpaksa .untuk berjalan kerana kakinya tidak kuat. A C berkayu berkuda B D bersimen bertongkat

3. Dia hampir apabila kakinya tersepak batu di tepi jalan itu. A C terpusing terbalik B tersungkur

4. Samad . kayu dengan menggunakan sebilah kapak. A C terbelah B membelah belahkan

5. Ahmad .orang tua itu melintas jalan. A C memimpin terpimpin B D dipimpin berpimpin

Betulkan ayat di bawah: 1. 2. 3. 4. 5. Tolong membuka pintu itu. Tolong mengemaskan alat-alat mainan itu. Tolong mengasahkan pensel saya. Tolong menggunting kertas ini. Tolong menyelesaikan masalah ini.

Imbuhan Apitan dan Pinjaman. Imbuhan apitan merupakan imbuhan yang hadir serentak di hadapan dan di akhir kata dasar. Contoh: beran peran kean meNkan berkan beran meNi memperkan memperi dikan dii

Imbuhan pinjaman merupakan imbuhan yang dipinjamkan daripada bahasa lain. Contoh: Sanskrit Arab Parsi Yunani-Latin-Inggeris maha-, pra-, tata-, panca-, swa-, tuna-, eka-, dwi-, tribi-, anti-, pra-, mono-, poli-, auto-, sub-, supra-,

Contoh akhiran pinjaman: Sanskrit Arab Parsi Yunani-Latin-Inggeris -wan, -man, -wati, -nita -wi, -lah, -in, -at, -ah -isme, -ik, -is, -al, -is

Latihan 1: 1. 2. 3. 4. 5. Mereka sedang .(jalan) latihan bola sepak di padang sekolah. Shamsiah dan keluarganya sedang menikmati (pandang) indah di tepi pantai. Perompak itu telah (jatuh) hukuman penjara selama sepuluh tahun. Petani itu berusaha tanpa ( kenal) penat lelah. Kehandalan Samad bermain catur tidak dapat saya (tanding)

Latihan 2: Betulkan penggunaan perkataan berimbuhan yang digarisi dalam ayat-ayat di bawah. 1. 2. 3. 4. 5. Tidak lama lagi, Cikgu Aris akan tertinggal kita. Pengadil itu selalu menyebelahkan pasukan tuan rumah. Saya tidak dapat tandingi Sulaiman yang begitu handal bermain badminton. Said mengenalkan sepupunya kepada saya dan Sharif. Jangan dekatkan pantai itu, ombaknya terlalu tinggi,nasihat Saleh kepada rakan-rakannya.

Latihan 3: Gunakan imbuhan akhiran -man,-wan dan wati pada perkataan yang digarisi. 1. 2. 3. 4. 5. Penyanyi rupa itu selalu muncul di kaca televisyen. Abang Karim ialah seorang warta. Kini, Syamsul telah menjadi juta. Kakak saya bercita-cita menjadi seorang peraga. Wayang bangsa disertai nyanyian dan tarian.

Latihan 4: 1. Jala sering ..pendapat dan bergaduh dengan abangnya. A C tentang B menentang bertentangan

2. Semua salinan sijil itu perlu .. bersama-sama dengan borang permohonan. A C ditampalkan digantungkan B D dilampirkan dipakukan

3. Petani itu memberitahu .tentang penemuan tapak kaki haiwan ganjil di kawasan kebunnya. A C mahaguru jutawan B wartawan

4. Banyak membantu pihak penyelamat semasa menjalankan operasi pemindahan mangsa banjir. A C wartawan budayawan B sukarelawan

5. Menteri itu menggunakan khidmat kerana dia tidak dapat berbahasa German. A C juruulas jurutulis B D jurulatih jurubahasa

PENGGUNAAN KATA YANG TEPAT 1. Perkataan yang hampir-hampir sama makna dan kesesuaian hanya dapat ditentukan berdasarkan struktur dan situasi ayat. 2. Kesilapan memilih perkataan akan membawa maksud yang berbeza daripada situasi sebenar. Contoh : akhir habis selesai tamat Akhir: Kemudian sekali Habis: Tidak ada yang tinggal lagi Selesai: Sudah siap dikerjakan

Latihan membina ayat bagi menunjukkan perbezaan makna. 1. a) kusam :.............................................................................................................. b) kelam ;............................................................................................................... c) muram :.............................................................................................................. 2. a) memotong:.................................................................................................... b) mengerat :...................................................................................................... c) membelah : ................................................................................................... d) melapah :....................................................................................................... Latihan bergambar

1.

Ikan yang dibakar oleh ayah .................. kerana ayah terlupa untuk mengangkatnya. A hangit C garing B rentung

2.

Pokok kelapa itu ................... ke arah matahari terbit. A senget B condong C bengkok D serong

3.

Emak ...................... minyak masak ke dalam kuali sebelum menggoreng ikan. A merenjis B C menyiram menjirus D menuang

4.

Anak-anak kapal dagang itu ....................... sauh di muara sungai. A menurunkan B melabuhkan C menjatuhkan

GOLONGAN KATA

Kata Nama Am Kategori manusia benda haiwan tempat tumbuhan abstrak Kata Nama Khas Kategori manusia benda haiwan tempat konsep Kata Nama Khas Jamil,.......................,.....................,............... Utusan Malaysia,...................,...................... Si Tompok,......................,............................ Muar,.......................,.................................... Islam, Aidiladha,.......................,................... Kata Nama Am nelayan,.............,..............,.................. meja,....................,.................,...................... itik,.......................,.................,..................... pasar,...................,..................,.................... timun,...................,..................,................... siang,.....................,...................,.................

Kata Ganti Nama Diri Pertama Kata Ganti Nama Diri aku saya daku hamba patik beta kami kita Ayat contoh

Kata Ganti Nama Diri Kedua Kata Ganti Nama Diri awak engkau dikau anda tuan hamba tuanku kalian kamu Ayat contoh

Kata Ganti Nama Diri Ketiga Kata Ganti Nama Diri dia beliau ia baginda mereka nya Ayat contoh

Kata Ganti Nama Diri Singkat Kata Ganti Nama Singkat ku kau mu Ayat contoh

Kata Tanya Kata Tanya apa siapa bila mana berapa bagaimana mengapa Kata Sandang Kata Sandang Si Sang Penjodoh Bilangan Penjodoh Bilangan angkatan baris batang bentuk berkas bidang biji bilah buah buku butir carik / cebis gugus helai hiris ikat jambak kaki kawan kepal keping kerat ketul kotak kuntum laras lembar naskhah Ayat contoh Ayat contoh Ayat contoh

papan pasang rawan ruas rumpun sikat / sisir suap tandan tangkai teguk timbun titik ulas untai urat utas Kata Sendi Kata Sendi Ayat contoh pada kepada akan / terhadap dari daripada bagi / untuk di dengan hingga / sampai ke oleh sebagai sejak / semenjak seperti / bagai /macam / bak tentang demi Kata Adjektif Jenis / Kata Adjektif Sifat/keadaan - sihat, kasar, licin, bijak. Warna - biru, merah, hijau Ukuran - panjang, pendek Bentuk - bulat, bengkok Ayat contoh

10

Waktu - cepat, lambat, laju, pantas Cara - lincah, berhati-hati, cermat Jarak - nyaris, sepelaung, jauh, hampir Perasaan - sedih, gembira, duka, benci, sayang Pancaindera - kelat, masam, pahit, keras Kekerapan - sering, selalu, kadangkadang

Kata Sendi Kata Sendi Pada - Menyatakan masa, tempat, perbuatan, manusia, binatang, unsur abstrak Kepada - Menyatakan arah yang merujuk kepada manusia, haiwan, pecahan dan institusi Akan / Terhadap - Menyatakan sikap atau perasaan Dari - Menyatakan waktu, masa dan, tempat Daripada - Menyatakan asal sesuatu, orang, perbandingan dan keanggotaan Ayat contoh

11

Bagi / Untuk - Menyatakan maksud buat dan waktu yang ditentukan Di - Menyatakan tempat Dengan - Menyatakan maksud bersama-sama, perbandingan, dan cara sesuatu dilakukan. Hingga / Sampai - Menyatakan had masa, waktu, tempat, dan peringkat. Oleh - Digunakan selepas kata kerja pasif yang berlawanan di- dan terSebagai - Menyatakan makna menjadi dan seakan Sejak / Semenjak - Menyatakan suatu jangka masa Seperti / Bagai / Macam / Bak - Menyatakan perbandingan, kiasan, dan perasaan Tentang - Menyatakan maksud berkaitan dengan sesuatu hal Demi - Menyakatakan untuk bagi maksud tujuan

Kata Hubung - Untuk menghubungkan dua atau lebih kata,frasa, klausa atau ayat. - Ada tiga jenis kata hubung. a) kata hubung gabungan b) kata hubung pancangan c) kata hubung berpasangan Kata Hubung Gabungan Kata Hubung Gabungan / Penggunaan Atau - Untuk menunjukkan perkara atau hal yang dipilih Dan - Untuk menggabungkan dua unsur yang setara Ayat contoh

12

Kecuali / Melainkan - Untuk menunjukkan kekecualian Lalu - Untuk dua perbuatan yang dilakukan secara berturut-turut Maka - Untuk menyatakan maksud setelah itu atau oleh sebab itu Serta - Digunakan selepas kata hubung tetapi atau untuk menunjukkan tokokan - Untuk menyatakan maksud, turut serta / bersama-sama

Kata Hubung Pancangan Kata Hubung Pancangan / Penggunaan Agar / Supaya - Untuk menerangkan tujuan Apabila - Untuk menerangkan masa Bahawa - Untuk menyambungkan ayat utama dengan ayat kecil Hingga / Sehingga / Sampai - Untuk menyatakan sesuatu yang sampai had tertentu Jika / Kalau / Sekiranya - Untuk menyatakan syarat Kerana - Untuk menunjukkan sebab atau alasan Manakala - Untuk menunjukkan ketika, sewaktu, apabila , bilamana Sebelum / Selepas / Setelah /Sejak - Untuk menunjukkan masa Selagi / Selama - Untuk menunjukkan hal yang masih belum berhenti Contoh ayat

13

Kata Hubung Berpasangan Baikmahupun - Untuk menunjukkan maksud sama sahaja Bukan sahaja.bahkan sahaja - Untuk menunjukkan maksud serta atau di samping itu juga Daripada.lebih baik - Untuk menunjukkan pertentangan maklumat Entah..entah - Untuk menunjukkan perasaan waswas terhadap seuatu Jangankan..pun / Jangankan.malahan - Untuk menunjukkan persamaan ciri yang ada pada dua watak atau perkara Semakin . Semakin - Untuk menunjukkan semakin bertambah Sungguhpun ..namun / Sungguhpuh tetapi - Untuk menunjukkan sesuatu sifat yang saling bertentangan Sedangkan.tambahan pula / Sedangkan ..inikan pula - Untuk menunjukkan sesuatu kerja yang tidak mampu dilakukan berbanding dengan

PERIBAHASA Simpulan bahasa bentuk peribahasa yang paling ringkas Bidalan - peribahasa yang digunakan untuk memberikan pengajaran dan nasihat Pepatah peribahasa yang mengandungi nasihat, pengajaran, dan panduan hidup Perumpamaan peribahasa yang membandingkan sesuatu dengan yang lain dan mempunyai maksud yang berlainan daripada kelompok kata yang membentuknya. Memadankan peribahasa dengan makna. Simpulan bahasa Minta nyawa Terang hati Jalan keluar Masuk akal Makna

14

Buah mulut Sekangkang kera Bongkok sabut Tangan terbuka Bodoh sepat Menuliskan peribahasa yang sesuai berdasar pernyataan yang diberi. 1. Samad tidak suka bergaul dengan murid-murid lain di sekolahnya. .................................................................................... 2. Aini berkahwin dahulu daripada kakaknya setelah dilamar oleh Farhan. .................................................................................... 3. Said tidak mengendahkan nasihat ayah dan ibunya agar tidak keluar lewat malam. ..................................................................................... 4. Aiman menabung sejak kecil lagi. Kini, wang simpanannya sudah hampir RM1,000. ........................................................................................ 5. Siti menerima kehadiran Ali ke rumahnya dengan memberi layanan yang mesra. ..................................................................................... 6. Lily hanya menggosok baju apabila disuruh oleh ibunya. ..................................................................................... 7. Kamal tercengang-cengang ketika mula-mula tiba di Kuala Lumpur. ...................................................................................... 8. Selain bekerja tetap, Ain juga bekerja sambilan di restoran ini. ...................................................................................... 9. Kehidupan Mariah sungguh bahagia kerana ibu bapanya menjaga dengan penuh kasih sayang. ....................................................................................... 10. Murid-murid di dalam kelas itu mendengar dengan teliti apabila Cikgu Nani membuat sesuatu pengumuman. ....................................................................................... 15

Latihan bergambar

1.

Leman makan sedikit . selepas makan tengah hari. A C tahi minyak buah tangan B D pembasuh mulut durian runtuh

2.

Saya sungguh menyesal berkelah di pantai itu kerana keadaannya tidak seperti apa-apa yang diceritakan. A B C D Marahkan nyamuk kelambu dibakar. Mencurahkan garam ke laut. Indah khabar dari rupa. Sudah terhantuk baru tengadah.

3.

Saya tidak mahu makan di restoran yang itu lagi. A C gulung tikar buruk siku B D potong leher minta nyawa

4.

Oleh sebab selalu , Majid telah dibuang kerja oleh majikannya. A C curi tulang ringan tulang B curi hati

5.

Anuar tinggal apabila rumahnya hangus dijilat api pagi tadi. A C nyawa ikan B sehelai sepinggang putih tulang D sekangkang kera

6.

Rakan-rakan Milah menasihatinya agar berhati-hati dan tidak terpedaya oleh pujuk rayu . itu. A C ibu keladi anak gahara B D buaya tembaga bidan terjun

16

Kata Banyak Makna Sesuatu perkataan yang mempunyai kepelbagaian makna dan dapat dilihat perbezaannya melalui konteks ayat yang berlainan. Contoh: 1. asli - tulen, jati - bukan tiruan - penduduk asal, peribumi balik - kembali, pulang - melakukan semula - bahagian belakang atau yang lain

2.

Latihan : Bina ayat berpandukan perkataan yang diberi untuk menunjukkan perbezaan dari segi maknanya. 1. baik sembuh : ...................................................................................... ...................................................................................... b) baik kelakuan : .................................................................................... .................................................................................... a) tinggal menetap; diam : ...................................................................... ..................................................................... b) tinggal bakinya : .................................................................................. ................................................................................. c) tinggal lupakan : ................................................................................. ................................................................................. a)

2.

Pilih ayat-ayat yang menggunakan kata yang bergaris dengan betul. 1. I. II III IV Kain yang dipakai oleh kanak-kanak itu sungguh tipis. Kakak saya kelihatan cantik walaupun mengenakan solekan yang tipis. Tulisan budak itu tipis kerana dia menggunakan pensel yang tajam. Peluang pasukan Helang untuk menang semakin tipis apabila banyak pemain pasukan itu yang tercedera. I, II, dan III sahaja II, III dan IV sahaja B. I, II dan IV sahaja D. I, II, III dan IV

A. C.

17

Ayat Aktif dan Ayat Pasif Ayat Aktif - Ayat yang mengutamakan subjek dan mempunyai kata verja berimbuhan awalan me-, mem-, men-, meng-, dan menge-. Ayat Pasif - Ayat yang mengutamakan objek asal sebagai judul.

Latihan menyusun perkataan menjadi ayat aktif dan pasif. 1. Sepiring kuih membawa Puan Fatimah. 2. Makanan saki baki oleh emak itu dibuang. ................................................................................................................................ 3. Asli menyanyikan Natasha sebuah lagu berentak. ............................................................................................................................... 4. Belum engkau pulangkan itu majalah. ............................................................................................................................... 5. Makanan itu beli kami di warung. ............................................................................................................................... 6. Mendengar dan nasihat guru mesti ibu bapa kita. .............................................................................................................................. 7. Dibersihkan oleh mereka kawasan sedang itu. .............................................................................................................................. 8. Kerusi itu dibeli oleh Datin Mona di Taiwan dan almari antik. .............................................................................................................................. 9. Sekolah kita patut patuhi undang-undang. .............................................................................................................................. 10. Dilawati oleh beliau akan tapak projek itu. ............................................................................................................................. 18

LATIHAN Kata Pemeri Terdapat dua jenis kata pemeri, iaitu ialah dan adalah. Kata Pemeri ialah Maksud .menunjukkan persamaan .hadir di hadapan frasa nama Ayat contoh 1. Kereta yang berada di tepi padang itu ialah kereta Proton Wira. 2. Agama rasmi negara kita ialah agama Islam. 3. Bapanya ialah seorang doktor gigi. 1. Menabung adalah hobi yang baik. 2. Kasut yang dipakaianya itu adalah daripada kulit. 3. Makanan yang ditempahnya itu adalah untuk anak-anak yatim. 4. Jawapan yang diberikannya itu adalah benar.

Adalah

.menunjukkan huraian atau keterangan .hadir di hadapan frasa nama / frasa sendi / kata hubung .hadir di hadapan kata adjektif

Nota: *Kata pemeri adalah tidak digunakan bersama dengan kata nafi dan dalam ayatayat pasif. *Terdapat kekecualian bagi penggunaan kata nafi tidak. Contoh : 1. Kenyataan itu adalah tidak benar. ( ) 2. Keputusan itu adalah tidak adil. ( ) 3. Lukisan ini adalah tidak cantik. ( x ) 4. Murid-murid adalah diarah berkumpul di padang sekolah. (x ) *Perlu diingat bahawa kata-kata pemeri tidak boleh hadir di hadapan frasa kerja atau kata kerja. Contoh: 1. Adalah diberitahu sekolah akan ditutup esok. 2. Adalah dimaklumkan bahawa kerja gotong-royong akan dimulakan pada bulan hadapan. 3. Adalah diisytiharkan bahawa Hari Raya Puasa jatuh pada hari Isnin. Ayat-ayat di atas seharusnya berbentuk seperti yang berikut:Dengan ini Anda diberitahu bahawa sekolah akan ditutup esok. Ibu bapa Tuan-tuan Dengan hormat Dengan ini Tuan/Anda dimaklumkan bahawa kerja gotong-royong akan dimulakan pada bulan hadapan

19

Terdapat kekecualian bagi penggunaan kata nafi tidak. Latihan 1: Tulis kata pemeri yang sesuai untuk diisikan di tempat kosong dalam ayat-ayat di bawah:1. Puan Anjali __________ Guru Besar Sekolah Kebangsaan Tasik Perdana. 2. Gajah ____________ haiwan darat yang terbesar di dunia. 3. Masjid ____________ tempat beribadat bagi orang yang beragama Islam. 4. Aris __________ pekerja sambilan di Syarikat Unggul. 5. Tujuan pertandingan itu diadakan _________ untuk mencungkil bakat murid- murid. 6. A.Samad Said ____________ seorang Tokoh Sastrawan yang banyak berjasa kepada negara. 7. Basikal baru itu __________ untuk adik sempena hari ulang tahunnya yang ke 9. 8. Nasi ___________ makanan asasi bagi penduduk Malaysia. 9. Makanan yang ditempahnya itu _________ untuk pasukan bola sepak Kampung Sri Paya. 10. Jalaludin ___________ seorang pelakon yang sungguh berbakat. Latihan 2:Tandakan ( ) atau ( x ) pada ayat-ayat yang diberi. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. Sungai Rejang ialah sungai yang paling panjang di Malaysia. ( ) Lagu Negaraku ialah berasal daripada lagu Terang Bulan. ( ) Permainan sepak raga adalah permainan tradisional orang Melayu. ( ) Ular sawa ialah antara ular yang terpanjang di dunia. ( ) Bahasa Melayu adalah bahasa rasmi negara Malaysia.( ) Encik Razak ialah pengurus syarikat perkapalan itu. ( ) Kereta baru Encik Ghapor adalah kereta buatan Malaysia. ( ) Gas hidrojen ialah antara gas yang terkandung dalam udara.( ) Yasmin dan Tracia adalah murid tahun 4 sekolah itu. ( ) Makanan di atas meja itu ialah untuk para tetamu.( ) Masjid adalah tempat beribadat bagi orang yang beragama Islam.( ) Tuduhannya itu adalah tidak benar sama sekali.( ) Taufik adalah anak buah Encik Johan. ( ) Salinan sijil yang dikehendaki adalah seperti yang dilampirkan.( ) Perbincangan itu ialah tentang pencemaran udara. ( ) Keluarganya ialah daripada golongan yang berada.( ) Kedudukan kedai basikal itu adalah di antara dua buah kedai elektrik.( ) Perjuangan itu ialah demi masa depan negara. ( ) Penglibatan dalam kegiatan sukan ialah dengan kebenaran bapanya. ( ) Asam pedas ialah antara makanan kegemaran Jamilul.( ) Kebakaran itu ialah disebabkan oleh api ubat nyamuk. ( ) Anak patung itu ialah untuk adik. ( ) Tajuk sajak itu adalah Sesuap Nasi.( ) Ikan lumba-lumba ialah sejenis haiwan mamalia.( ) Cikgu Nazri adalah seorang guru di Sekolah Kebangsaan Mersing.( ) Hisham adalah rakan sekolah Saiful.( ) Nasi kerabu ialah makanan yang popolur di negeri Kelantan.( ) 20

28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40.

Haji Kamil adalah antara orang yang terpenting di taman perumahan itu.( ) Mesyuarat itu ialah tentang cara-cara mengindahkan kawasan sekolah.( ) Cerita yang disampaikan oleh lelaki itu ialah tidak benar.( ) Adalah tidak wajar dia berkata demikian kepada orang tua. ( ) Bungkusan kecil itu adalah daripada kakak saya. ( ) Hazwani ialah anak kesayangan Puan Hamidah.( ) Ketupat dan rendang adalah masakan utama ketika sambutan Hari Raya Puasa.( ) Itu adalah jadual kelas Tahun 6 Cekap. ( ) Adalah lebih baik kamu pulang awal hari ini.( ) Pendapatan Ah Long ialah bergantung kepada hasil tangkapan yang diperolehnya.( ) Saya percaya bahawa berita itu adalah benar. ( ) Kegiatan kokurikulum ialah salah satu daripada aktiviti yang djalankan di sekolah.( ) Berjimat cermat ialah satu amalan yang baik. ( )

21