Professional Documents
Culture Documents
AL AYUNTAMIENTO DE BARAKALDO
D. JOSE JAVIER VAZQUEZ VELASCO, mayor de edad, con D.N.I. 22.706.698-V, con domicilio a
efectos de notificaciones en la dirección expresada en el encabezamiento, teléfono 667936126,
en nombre propio y en representación de la Plataforma ecologista Ezpitsua de Barakaldo y
Barakaldo Naturala Plataforma, ante esa institución comparece y, como mejor proceda en
Derecho presentamos Propuesta de Protección para los últimos espacios naturales de Barakaldo.
-A partir de los años 70 y 80 del siglo XX el declive del sector industrial, y refiriéndonos
únicamente a las consecuencias medioambientales, creó posibilidades objetivos de
recuperación medioambiental de amplias zonas de Barakaldo.
-Además de los espacios desocupados por las industrias desmantelada también los
últimos espacios naturales de Barakaldo están siendo invadidos por urbanizaciones de
chalets, autovías y nuevas redes ferroviarias innecesarias y amenazas de canteras:
1-Gorostiza: La aprobación por parte del Ayto. del Plan Parcial de Suelo
Urbanizable y del PERI (Plan Especial de Reordenamiento Interno) en el año
2002, permitió la construcción masiva y especulativa en este barrio rural. De ser
un núcleo de población muy poco poblado se ha pasado en estos momentos a la
construcción en un reducido espacio de más de 200 viviendas, de las que casi la
mitad son chalets.
1
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
2
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
AL AYUNTAMIENTO DE BARAKALDO.
PLANTEAMIENTO
Este planteamiento cobra una especial importancia en una zona tan densamente
poblada como es el espacio urbano de Barakaldo, que además, presenta un grave déficit
con relación al ordenamiento del medio natural circundante. (El Regato, Sasiburu,
Argalario, etc.)
Resulta paradójico que este ámbito urbano esté rodeado de unos espacios verdes con
tanta potencialidad como los que configuran el cinturón montañoso a su alrededor, aún
así, hasta el momento presente se ha vivido de espaldas a este infravalorado recurso. Tal
vez ésta haya sido la razón por la cual aún permanecen tan cerca del espacio urbano
enclaves naturales y yacimientos arqueológicos de gran interés.
Sin embargo, para garantizar la conservación de estos espacios para las generaciones
futuras y permitir, al mismo tiempo, su disfrute por parte de la población actual es
necesario proponer una estrategia de protección. Esta estrategia debe basarse en un uso
sostenible del suelo, de modo que se consiga un equilibrio entre el disfrute de los recursos
naturales, culturales y paisajísticos del medio, la conservación de sus enclaves más
valiosos y la recuperación de los espacios degradados.
Esta reserva de espacio verde debe tener un papel activo en la configuración del
territorio. Se trata de conseguir un diseño de paisaje con una estructura más racional,
3
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
como señal de identidad para todos sus habitantes, mejorando la percepción que se tiene
de este espacio peri urbano a través de la recuperación de los espacios degradados.
Durante siglos, las zonas propuestas han sido testigos de la actividad humana en muy
distintos ámbitos. Las huellas dejadas en el paisaje, los yacimientos arqueológicos, las
edificaciones constituyen un patrimonio valioso, donde destaca la Ferreira de
Urdandegieta, que debe gestionarse adecuadamente para su conocimiento y disfrute por
parte de las generaciones actuales y futuras. Disfrute que se puede garantizar a través de
las áreas de esparcimiento, ya que estos espacios han sido, tradicionalmente, espacios
de ocio y recreo al aire libre.
Proponemos
1º.- Que el P.G.O.U contemple una visión global de Cordillera de Sasiburu, El Regato,
Monte Argalario, Gorostiza y Rio Castaños, con un plan de gestión para el mismo que
promueva el desarrollo sostenible de la zona. Y se adopte una postura ética
comprometida con respecto al tratamiento del medio ambiente, partiendo de una
especial sensibilidad por los problemas y oportunidades del medio físico y natural, que
supere la actitud centrada exclusivamente en evitar los impactos negativos sobre ese
medio.
2. Proteger y regular los usos y acciones en aquellas áreas del municipio que aún
conserven un alto valor natural o sean susceptibles de recuperar el que tuvieron
algún día.
4
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
4º.- Que los proyectos elaborados para las diferentes zonas tengan como prioridad la
consecución de los siguientes objetivos, para lo que se pondrán los medios necesarios:
5º.- Que se declare área protegida y se den los pasos necesarios para ello, toda la zona
de la Cordillera de Sasiburu (Milano real y cernícalo), zona no urbana del Regato,
Gorostiza (área del Pez Espinoso), Monte Argalario, río Castaños y Arroyo de Loyola
(Cangrejo autóctono) debido a sus valores naturales, paisajísticos, recreativos y
culturales.
Una propuesta de protección activa permitiría integrar una gran zona natural, donde la
vegetación autóctona tenga una extensión relevante y las actividades que se realicen
incluidas las recreativas serán respetuosas con la conservación del medio, por lo que se
impedirá la realización de proyectos que alteren la zona.
5
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
La zona por sus valores naturales tiene un gran potencial para lo cual sería necesaria
la elaboración y puesta en marcha de un plan de regeneración (vegetación y fauna
autóctona) y eliminación (especies invasoras) de los impactos. La importancia de este
enclave se acrecienta por su cercanía a Barakaldo y los municipios del entorno, que
conforman el Gran Bilbao, por lo que se convierte en un pulmón verde fundamental para
una ciudad de estas características.
Existen varios estudios sobre esta zona que detallan sus valores, como el realizado
por José Ignacio Homobono, Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED)
Centro asociado d Bergara, Instituto Geográfico Vasco, Andrés de Urdaneta.
2. Investigación científica.
6
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
2-Se debería definir una zonificación de todo el macizo, determinando para cada
zona, según sus características unas medidas y grados de protección concretos:
zonas de protección integral, de protección, de esparcimiento, de recuperación.
4-En los Planes Parciales tendrá que estar considerada como una zona con una
protección especial.
6-Es necesaria una ordenación y regulación de los accesos y usos de los viales. Así
como, de aparcamientos. Se impulsara y mejorara el uso del transporte público.
Para ello se propone el cierre al tráfico de vehículos de visitantes los fines de
semana, para lo que se propone un aparcamiento verde.
7
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
9-La recuperación de las canteras del área de Arnabal, Tellitu y Santa María. La
concesión de nuevas licencias no es compatible con el desarrollo de una zona
protegida.
16-Dotación del personal necesario para conseguir los objetivos aquí planteados.
8
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
Finalmente, minimizar los impactos de las infraestructuras existentes y/o previstas, así
como la aplicación de las medidas correctoras.
En relación al suelo urbano y urbanizable, habría que considerar todas las superficies
calificadas como sistema general de áreas libres:
• Parques urbanos
• Zonas verdes y espacios libres
• Cauces y embalses
9
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
• Área de Cruces
• Área de Lutxana – Llano - Munoa
• Área de Rontegi
• Área de Urban – Galindo
• Área de Argalario
• Área de Zuloko-Ibarreta
• Area de Santa Agueda
• Parque del Jardín Botánico
• Parque de Tellaetxe
10
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
11
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
-Desegindako industriek utzitako eremuez gain Barakaldoko azken gune naturalak ere
erabiltzen ari dira, chaletak, beharrezkoak ez diren autobiak eta trenbide sareak egiteko
eta honi harrobiak zabaltzeko arriskua gehitu behar zaio.
-Baina, zerbitzu sektorean oinarritutako ekonomiak, hrigintza espekulazioak eta herri lanak
ekonomiaren motore bilakatzeak kontrako efektua eragin du.
2-Errekatxo: 80 familia bizi dira, baina arestian aipatutako PERIgatik 100 etxebizitza
gehiago eraikitzen ari dira.
12
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
-Argalario, Gorostitza eta Errekatxo auzoak, eta Sasiburu Mendikatea Barakaldoren eta
inguruko herrien arnasa-gune berdea dira, eta gainera, aberastasun nabarmena
gordetzen dute landare, animalia eta historiari dagokienez. Bestalde, aisia-tokia izaten
jarraitzen dute barakaldar eta Ezkerraldeko herritarrentzat, industrializazioaren eta
masifikazio urbanistikoaren garaitik hona.
13
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
PLANTEAMENDUA
Hona hemen paradoxa bat: hiri eremu hau potentzialtasun handiko gune berdeez
inguratuta dago. Ezin dugu ahaztu gune naturalei udalerriko azaleraren hiru laurdenak
dagozkiela; hala eta guztiz ere, gutxietsi izan da baliabide honen garrantzia gaur arte. Hau
izan daiteke hiri eremuaren ondoan interes handiko gune naturalak eta aztarnategi
arkeologikoak egotearen arrazoia.
Hala ere, etorkizunari begira gune hauen kontserbazioa bermatzeko eta gaurko
biztanleriaren gozamenerako, ezinbestekoa da babes estrategia bat proposatzea.
Estrategia hau lurzoruaren erabilera jasangarrian oinarritu behar da; honela inguruko
baliabide natural, kultural eta paisajistikoen gozamena, kontserbazioa eta gune
degradatuen berreskuratzearen artean oreka bat lortuz.
Herritarrek gertuen daukaten inguru naturalaz gozatzea eta bertara heltzea errazten
duten azpiegiturak eskatzen dituzte. Barakaldoko inguruek oraindik balio handiko guneak
gordetzen dituztenez, esku-hartze integralari ekiteko momentu egokia da hau. Esku-hartze
honen helburua herritarrentzat autonomoa den eta aldi berean hirigunearekin lotura
mantentzen duen gune berde edo erreserba naturala lortzea da, naturarekiko harremanaz
modu antolatuan gozatu ahal izateko.
Gune berdeen erreserba honek lurraldearen konfigurazioan zeregin aktiboa izan behar
du. Helburua egitura arrazionalagoa duen diseinu paisajistakoa lortzea da, biztanle
guztientzako nortasun seinale moduan; gune degradatuen berreskuratzearen bidez,
hiriaren inguruan dauden eremuez dugun pertzepzioa hobetuz.
14
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
Gune naturalek, ondo kudeatzen direnean, hirigune eta metropoli-gune hobeak eta
bizitzeko egokiagoak garatzeko balio dute; kalitatezko bistak eskaintzen dituzte, ziklo
hidrologikoa erregulatzen dute, haizearen higadura indarra moteltzen dute, airearen eta
uraren kalitatea erregulatzen dute eta eremu urbanizatuan bizi ez diren animalia eta
landare espezie ugari gordetzen dituzte. Inguru babestuei esker, izaki bizidun guzti hauen
habitaten suntsiketari aurre egiten zaio. Gune degradatuen berreskuratzeak eta aktibitate
aztoratzaileen kontrolak habitat hauek berreskuratzeko aukera ematen du.
Proposatzen dugu
3.- Bere baitan inguru osoa hartuko lukeen Babes Plan Berezia egitea, lurzoru guztiaren
zonakatzea proposatuz; babes mailak eta jarduketa neurri egokiak ezarriz.
4.- Eremu ezberdinetarako landutako proiektuek honako helburu hauek izan ditzatela
lehentasun bezala, lortu ahal izateko beharrezko diren baliabideak eskuragarriak izango
direlarik:
15
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
8. Antolamendu honek bere baitan hartu beharko du inguru hau bere osotasunean,
zerikusirik edo loturarik ez duten leku zehatz batzuen gainean ekintzak proposatu
beharrean.
5.- Sasiburu Mendikatea (Miru Gorria eta Belatz Gorria), Errekatxoko lurzoru ez-hiritarra,
Gorostiza (Arrain Hiru Arantzaren eremua), Castaños Ibaia eta Loiola Erreka (errekako
karramarro autoktonoa) dauzkaten natura, paisaia, aisi eta kultur balioak direla eta,
eremu babestua aitortu eta hau aurrera eramateko beharrezkoak diren pausuak eman.
Babes proposamen aktibo batek natur gune zabal bat bere barnean hartuko luke, non
landaredi-autoktonoak lur eremu zabalak beteko lituzke eta egiten diren ekintzak,
aisialdikoak barne, ingurumenaren kontserbazioarekin bat etorriko lirateke, beraz
zonaldea hondatzen edo eraldatzen dituzten proiektuak debekatuta egongo lirateke.
Bere natura-balioek potentzial handia ematen diote zonalde honi eta modu egoki
batean erabili ahal izateko, birsorkuntza plan bat (fauna eta flora autoktonoa) sortzea
eta martxan jartzea beharrezkoa izango litzateke eta baita inguru gaineko eraginen
(espezie inbaditzaileak) ezabaketa ere. Bilbo Handia osatzen duten Barakaldo eta bere
inguruko herrialdeetatik duen gertutasunak zonalde honen balioa areagotu egiten du,
mota honetako udalerrientzat ezinbesteko birikia da eta.
16
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
Zonalde honen balioak zehazten dituzten hainbat ikerketa daude: José Ignacio
Homobono, Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionala (UHUN), Bergarako Zentro
Elkartua, Euskal Geografia Institutu, Andrés de Urdaneta.
Balio hauek, zonalde batzuen degradazio eta existitzen diren mehatxuak (Super-Sur
autobidearen eraikuntza, Hegoaldeko Tren-saihesbidea, Tellituko harrobia, linea
elektrikoa, kontrolik gabeko zabortegiak (Arnabal), Lindano gelaxka, Gorostiza eta
Errekatxoko txaletak…) kontuan hartuta zonaldea babesteko ingurumen-babes araudi
aktibo bat egitea aproposa eta egokia dela uste dugu. Araudi honetan ingurumen
balioen berreskurapena eta mantentzea sustatuko da, hainbat erabilera ekonomiko,
hezitzaile eta aisialdirekin batera, ingurumen balioen eta batez ere basoaren
birsortzearekin bateragarriak direnean.
Eremu honek funtzio anitzeko baso bat izan liteke, funtzioak honako hauek izango
zirelarik:
2. Ikerkuntza zientifikoa.
1) Hiri-eremua inguratzen duen basoak bere gainazal osoa antolatu beharko luke eta
ez bere baitan dauden zonalde zehatz batzuk bakarrik.
17
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
3) Hiriarekin bat egin beharko luke, haien arteko zirkulazio erraza izateko aukerak
bilatuz, oinezkoen sarbidea eta hiriko berdeguneekiko lotura bultzatuz.
6) Sarbide eta bideen erabileraren antolakuntza eta arautzea beharrezkoa da eta baita
aparkalekuena ere. Garraio publikoaren zerbitzua hobetuko da eta bere erabilera
bultzatuko da.
18
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
12) Ekintza didaktikoak eta informaziokoak abian jartzea. Zonalde hauek babestea
duen garrantzia ezagutzera emateko ingurumen-hezkuntza kanpainak eta hiritarrei
zuzendutako berreskurapen eta hobekuntza ekintzak esate baterako. Beti ere,
beharrezkoa den hornikuntza zehaztuz (aterpeak, markatutako eta gidatutako
ibilbide berriak)
13) Existitzen diren inguru gaineko eraginak ezabatzeko plan zehatzak: zabortegiak,
Tellituko harrobia, argi kondukzioak…
14) Egun FP eta EP bezala izendatutako gune naturalak eta sortuko diren beste berri
batzuk (espezie ezberdinen landa eremuak, indibiduoen mugikortasuna erraztu
dezaketen korridore berdeen bidez) bata bestearekin lotu.
16) Hemen aurkezten ditugun helburuak bete ahal izateko beharrezkoak diren langileak
esleitu.
18) Proiektu honek instituzio ezberdinen ekarpenak jaso litzake (Eusko Jaurlaritza, Foru
Aldundia, Espainiako Gobernua), beraz, zama ekonomiko osoa ez litzateke
udalaren esku geldituko. Gainera, kalitatezko lanpostu berrien (biologoak,
ingurumenlariak etab.) eta boluntarioek egiteko proiektuen iturria izan daiteke.
6.- Eusko Jaurlaritzaren, Lurzoru eta Hirigintza 2/2006 legearen 72. artikuluaren arabera,
Barakaldoko gune naturalen Babes eta Kontserbaziorako Plan Berezia martxan jartzea,
honako ezaugarriak izango zituelarik:
19
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
Azkenik, existitzen diren edota aurreikusita dauden azpiegituren eragina txikitzea eta
baita neurri zuzentzaileak ezartzea ere.
• Hiri-parkeak
• Gune berdeak eta gune libreak
• Ibilguak eta urtegiak
B) Plan Berezi horren elaborazioa, garapena eta egitea udalaren eskumena izango
litzateke, HAPNAren (PGOUren) garapenaren eta dagokien hirigintza- baliabideen bidez.
Plan Berezi honen egilea Udala izango litzateke eta tramitazio administratiboa ere
Udalak zuzenean egingo luke, bere giza baliabide eta gaitasun teknikoen bidez eta
behar izanez gero, kanpo aholkularitzen laguntzaren bidez.
20
www.barakaldonaturala.blogspot.com PLATAFORMA EKOLOGISTA
barakaldonaturala@gmail.com Euskadi Etorbidea 38, Lonja Esk. 48902 Barakaldo (Bizkaia)
Tfnoa. 667936126 - ezpitsu@gmail.com
CIF: G 95524872
C) Plan Berezi honen elaborazioan eta egitean udalerriko entitateen parte hartzea mota
askotakoa izan daiteke. Udaletxearen jarrera oso garrantzitsua da, parte hartzeko
baliabideen erabilera errazteko eta sustatzeko borondatea…
Udaletxea eta interesdun entitateak, gai honetan, elkarrekin lan egin ahal izateko
baliabide zehatzak egitea proposatzen dugu. Hiritar elkarte eta entitateek proposamen
zehatzak egiteko aukera izango lukete. Proposamen hauek, Plan Berezi (xehetasun
eta elaborazio maila desberdinekin) baten proposamenetik hasita, gai edo lurralde-
eremu zehatz batzuei zuzendutako jarduketa proposamen partzialak edota
sektorialetara, hauek guztiak erretserba naturala eta eremu desberdinak lotzeko
korridore ekologikoak sortzeko ideia orokorraren barruan.
21