1

Zadatak 041 (Ivana, studentica)

Brzina tijela baenog vertikalno uvis poetnom brzinom v
0
, uz zanemareni otpor zraka, dana je
formulom
v = v
0
g t,

gdje je t proteklo vrijeme i g ubrzanje sile tee. Na kojoj e se udaljenosti od poetnog poloaja
nalaziti tijelo nakon t sekundi od trenutka izbacivanja?

Rjeenje 041
Ponovimo!
Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

Ako se toka giba po nekoj krivulji i apsolutna veliina njezine brzine v = f(t) je funkcija vremena t,
onda je put koji prijee toka u intervalu vremena ,
1 2
t t
(

dan formulom:

( )
2
.
1
t
s f t dt
t
=



Nakon t sekundi, od trenutka izbacivanja, tijelo e biti na udaljenosti s:

( )
[ ] ( )
( )
0
0 0 0
0, ,
0 0 0 0 0
0
v f t v g t
t t t t t
s v g t dt s v dt g t dt s v dt g t dt t
t s f t dt
= =

= = =
`
=

)


( )
( )
2
1 1 2 2 2
| | 0 0 .
0 0 0
2 2 2
0 0
t t
t
s v t g s v t g t s v t g t = = =
Vjeba 041
Brzina tijela baenog vertikalno prema dolje poetnom brzinom v
0
, uz zanemareni otpor zraka,
dana je formulom
v = v
0
+ g t,

gdje je t proteklo vrijeme i g ubrzanje sile tee. Na kojoj e se udaljenosti od poetnog poloaja
nalaziti tijelo nakon t sekundi od trenutka izbacivanja?

Rezultat:
1
2
.
0
2
s v t g t = +

Zadatak 042 (Dado, student)
Izraunajte duljinu luka semikubne parabole y
2
= x
3
od ishodita koordinatnog sustava do
toke kojoj su koordinate x = 4, y = 8.

Rjeenje 042
Ponovimo!
Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

Duljina L luka glatke krivulje, u pravokutnim koordinatama, izmeu dvije toke s apscisama x = a i
x = b (a < b), iznosi
( )
2
'
1 .
b
L y dx
a
= +

L
y = f(x) y = f(x)
x
y y
x
b a O O

2

3
3 3
2
. /
2 2 3
m
n m
y x y x y x y x
n
a a
(
= = = = =
(


Derivacija funkcije iznosi:

'
3 1
3 3 ' ' '
2 2
.
2 2
m
n
y x
m
a a y
n
y x x =
| |
(
|
= = =
(
|

\


Budui da su granice integracije od ishodita koordinatnog sustava x = 0 do x = 4, slijedi:

2
4 4
3 9
1 1
2 4
0 0
L x dx L x dx
| |
= + = +

|
\

supstitucija
4
/
9
nove granice integ
9 9
ra
8 2
1 2 dt
4 4 9
10
8 2
9
1
cije
9
2 2
0 1 0 1 1
1 1
4
9 2 2 2
4 1 4 1 9 10 10
2 2
4
/
/
t x t dt dx t dx
L t t dt
x t t t
x t t t t
(
(
(
(
= + = =
(
(
=

(
(
= = + = =
(
(
(
= = + = + =

=
(

3 10 10 10 10 10
8 8 8 8 8 2 2 3
| |
9 9 9 9 3 27
1 1 1 1 1
t
L t t dt L t dt L t dt L L t = = = = =


( )
djelomino
kor
3
8 8 8
3
jenov
3 2
10 1 10 1 10 10 1
27 2 n 7 e 7 j 2 a
L L L
| | ( | | | |
= = =
| ( | |
\ \ \


( )
8
10 10 1 .
27
L =
Vjeba 042
Izraunajte duljinu luka krivulje y = ln x od x = 3 do x = 8.
Rezultat:
1 3
1 ln .
2 2
+

Zadatak 043 (Dado, student)
Naite duljinu luka krivulje x = e
t
cos t, y = e
t
sin t od t
1
= 0 do t
2
= ln .

Rjeenje 043
Ponovimo!
2 2
cos sin 1. + =
Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

Ako je krivulja zadana jednadbama u parametarskom obliku x = (t) i y = (t) ((t) i (t) su
neprekinuto derivabilne funkcije), onda je duljina luka L krivulje


( ) ( )
2 2
2
' '
,
1
t
L x y dt
t
= +

gdje su t
1
i t
2
vrijednosti parametara koji odgovaraju krajevima luka (t
1
< t
2
).
Odredimo najprije derivacije zadane funkcije (deriviramo po t):

3

( )
( )
'
'
' cos
cos cos sin
.
' '
sin sin cos '
sin
t
t t t x e t
x e t x e t e t
t t t
t y e t y e t e t
y e t

=

= =


` ` `
= = +
) )
=

)

Prema formuli za duljinu luka krivulje je

( ) ( )
ln
2 2
cos sin sin cos
0
t t t t
L e t e t e t e t dt

= + +

2 2
2 cos sin 2 sin
ln
2 2 2 2 2 2 2 2
cos sin sin cos c s
0
o
t t t t t
e t t e t
t
L e t e t e t t t t e d

= + + +

+

ln ln
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
cos sin sin cos 2 cos 2 sin
0 0
t t t t t t
L e t e t e t e t dt L e t e t dt

= + + + = +


( )
ln ln ln
2 2 2 2 2
2 cos sin 2 1 2
0 0 0
t t t
L e t t dt L e dt L e dt

= + = =



( )
( )
ln ln ln
ln 0
2 2 2 | 2 2 1 .
0 0 0
t t t
L e dt L e dt L e L e e L

= = = = =


Vjeba 043
Naite duljinu luka krivulje x = 2 cos t, y = 2 sin t od t
1
= 0 do t
2
= .

Rezultat: 2 .

Zadatak 044 (Alex99, student)
Naite rad sile f(x) = x
2
na putu od x = 1 do x = 3.

Rjeenje 044
Ponovimo!
Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

Ako promjenjiva sila y = f(x) djeluje u smjeru osi OX (apscise, x osi), onda je rad sile na segmentu
, :
1 2
x x
(


( )
2
.
1
x
W f x dx
x
=


Traeni rad iznosi:

1 , 3
1 2
3 3 3
3 3
3 1 27 1 26 2 2
| 8 . 2
2
3 3 3 3 3 3 3
1 1
1
x x
x
x
W x dx
W x dx
x
= =

= = = = = =
`
=

)

Vjeba 044
Naite rad sile f(x) = x
2
na putu od x = 0 do x = 3.

Rezultat: 9.

Zadatak 045 (Miro, tehnika kola)
Izraunajte integral:
3
2 4
.
x x
dx
x
+

Rjeenje 045
Ponovimo!

4

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) , konstant , . a f x g x dx f x dx g x dx c f x dx c f x dx c = =




.
a b a b
c c c
+
= +

3 3
2 4 2 4 4 4 2 2
2 2
x x x x
dx dx x dx x dx dx dx
x x x x x x
| |
+ | |
|
= + = + = + =

|
|
\
\

3
2
2 4 2 4 ln .
3
dx x
x dx dx x x C
x
= + = + +


Vjeba 045
Izraunajte integral:
3
1
.
x x
dx
x
+

Rezultat:
3
ln .
3
x
x x C + +

Zadatak 046 (Sanela, studentica)
Izraunajte integral:
0
2 .
x
e dx

Rjeenje 046
Ponovimo!
Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

Nepravi integral je integral kod kojeg:
je podruje integracije beskonano
na podruju integracije funkcija y = f(x) nije ograniena.
Tako je:
( ) ( ) . lim
b b
f x dx f x dx
a
a
=

Ako limes postoji i ako je konaan, onda zadani integral konvergira. Ako limes ne postoji ili je
beskonaan ( ili + ), onda integral divergira.

( ) ( )
0 0 0 0 0
2 lim 2 2 lim 2 lim | 2 lim |
x x x x x
e dx e dx e dx e e
a a a a
a a a a

= = = = =

( ) ( )
( )
0
2 lim 2 lim 1 2 1 li
integral
diver
m 2 1 .
gira
a a a
e e e e
a a a

| |
= = = = = +
|

\

Vjeba 046
Izraunajte integral:
0
3 .
x
e dx

Rezultat: + , integral divergira.

Zadatak 047 (Sanela, studentica)
Izraunajte integral:
2
.
0
x
e dx

Rjeenje 047
Ponovimo!
Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

5

Nepravi integral je integral kod kojeg:
je podruje integracije beskonano
na podruju integracije funkcija y = f(x) nije ograniena.
Tako je:
( ) ( ) . lim
b
f x dx f x dx
b a a

Ako limes postoji i ako je konaan, onda zadani integral konvergira. Ako limes ne postoji ili je
beskonaan ( ili + ), onda integral divergira.

( )
1 1 2 2 2 2
lim lim | lim |
2 2
0 0 0 0
b b b
x x x x
e dx e dx e e
b b b

| |
= = = =

|

\


( ) ( )
1 1 1 1 1 2 0 2 2
lim lim 1 lim 1 lim 1
2
2 2 2 2
b b b
e e e e
b
b b b b
e
| |
| |

= = = = =
|
|
|

\
\
( ) ( )
1 1 1 1 1
1 0 1 1 . .
2 2 2
integral
konvergira 2
| |
= = = =

|

\

Vjeba 047
Izraunajte integral: 2 .
1
x
e dx

Rezultat: + , integral divergira.

Zadatak 048 (Andro, student)
Izraunajte integral:
2
sin cos . x dx

Rjeenje 048
Ponovimo!
1
1
.
n
x
n
x dx C
n
+
= +

+


Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
Uvedemo supstituciju (zamjenu varijabli):
t = sin x.

Ako sada na obje strane raunamo diferencijal (na lijevoj strani raunamo diferencijal po varijabli t, a
na desnoj po varijabli x), dobivamo:

( )
' '
sin 1 cos cos . t dt x dx dt x dx dt x dx = = =
Sada moemo pisati:
supstitucija
3
1 2 2 3
sin cos s sin in
3
o
.
3
c s
t x
dt x
t
x dx t dt C x C
dx
(
(
= = = + = +

(
(
=

Vjeba 048
Izraunajte integral:
3
sin cos . x dx

Rezultat:
1
4
sin .
4
x C +



6

Zadatak 049 (Martina, studentica)
Izraunajte integral:
2
cos . x x dx

Rjeenje 049
Ponovimo!
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) gdje je konstanta 0 , . C f x dx C f x dx C C f x g x dx f x dx g x dx = =

( )
1 1 1
2
cos 1 cos 2 sin cos cos s , i
2
, . n x x ax ax ax ax
a a
= + = =


Parcijalna integracija
Ako su u = u(x) i v = v(x) neprekinuto derivabilne funkcije, tada je:

. u dv u v v du =



Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
Integral rjeavamo metodom parcijalne integracije:

2
cos x x dx =

( )
2
cos
1 1 1 1 1 1
2
cos 1 cos 2 cos 2 sin2 sin 2
2 2 2 2 2 2 2 4
u x
dv x dx
du dx
x x
v x dx x dx dx x dx x x
=
=
=
= = + = + = +
(
(
(

= +

( = =
(
(
(

= [Ako na obje strane raunamo diferencijal od u = x, na lijevoj strani raunamo diferencijal po
varijabli u, a na desnoj po varijabli x pa je to du = dx] =

2
1 1 1
sin 2 sin 2 sin 2 sin 2
2 4 2 4 2 4 2 4
x x x x x
x x x dx x dx x dx
| | | |
= + + = + =

| |
\ \


2 2 2
1 1 1 1 1
sin 2 sin 2 sin 2 cos 2
2 4 2 4 2 4 2 2 4 2
x x x x x
x x dx x dx x x
| |
= + = + =

|
\


2 2 2 2 2
1 2 1 1
sin 2 cos 2 sin 2 cos 2 sin 2 cos 2 .
2 4 4 8 4 4 8 4 4 8
x x x x x x x x
x x x x x x C

= + + = + + = + + +

Vjeba 049
Izraunajte integral: sin . x x dx

Rezultat: sin cos . x x x C +

Zadatak 050 (Zola, studentica)
Izraunajte integral: ( )
2
sin 2 cos 2 . x x dx +

Rjeenje 050
Ponovimo!
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2 2 2
2 sin cos , , . 1 a b a a b b f x g x dx f x dx g x dx + = + + + = + = +

,
1
2 sin cos sin2 s n cos . i ax ax
a
= =

( )
( )
kvadriramo
za
2
2 2
sin 2 cos 2 sin 2 2 sin 2 cos 2 cos
gra
2
du
x x dx x x x x dx
(
+ = = + + =

(



7

( ) ( )
2 2
sin 2 cos 2 2 sin 2 cos 2 2 sin 2
2 2
sin co os s c 2 2 2 x x x x dx x x dx x x = + + = +

+ =

( ) ( ) 1 2 sin 2 cos 2 1 sin 4 1 sin4 sin4 x x dx x dx dx x dx dx x dx = + = + = + = + =


1
cos 4 .
4
x x C = +
Vjeba 050
Izraunajte integral: ( )
2
sin3 cos3 . x x dx +

Rezultat:
1
cos6 .
6
x x C +

Zadatak 051 (Zola, studentica)
Izraunajte integral:
1
.
1
ctg x
dx
x

Rjeenje 051
Ponovimo!
Diferencijal funkcije
Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
( ) ( ) ( ) gdje je konstanta 0 n n . si , l C f x dx C f x dx C C ctg xdx x C = = +


, log10 1 ln 1. e = =
Derivacija sloene funkcije:
Ako je y = f(u) i u = g(x), tj. y = f(g(x)), a funkcije y i u imaju derivacije, tada je

'
.
' '
ili
dy dy du
y y u
x u x
dx du dx
= =
Raunamo integral
1
.
1
ctg x
dx
x

Najprije uvedemo supstituciju (zamjenu varijabli):
1. t x =
Ako sada na obje strane raunamo diferencijal (na lijevoj strani raunamo diferencijal po varijabli t, a
na desnoj po varijabli x), dobije se:
( )
'
1 1
' '
1 1 1
2 1 2 1
t dt x dx dt x dx dt dx
x x
= = =


/ 2
1 1
2 .
2 1 1
dt dx dt dx
x x
= =

Sada vrijedi:
1
2 2 2 lnsin 2 lnsin 1 .
1
ctg x
dx ctgt dt ctg t dt t C x C
x

= = = + = +

Vjeba 051
Izraunajte integral:
1
.
1
ctg x
dx
x
+

+

Rezultat: 2 lnsin 1 . x C + +


8

Zadatak 052 (Zola, studentica)
Izraunajte integral:
( )
2
ln 1 log10 ln
.
2
1
arcctg x
e x x e
dx
x
+ + +

+

Rjeenje 052
Ponovimo!
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) , log10 1 l , n , . 1
a b a b
e f x g x dx f x dx g x dx
n n n
+
= = = + + = +


Diferencijal funkcije
Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
( ) ( ) ( ) gdje je konstanta , . 0
x x
C f x dx C f x dx C C e dx e C = = +


,
l
.
n a
dx x C e a = + =

( ) ( )
2 2
ln 1 log10 ln ln 1 1 1
2 2
1 1
arcctg x arcctg x
e x x e e x x
dx dx
x x
+ + + + + +
= =

+ +


( ) ( )
2 2
ln 1 1 ln 1
2 2
1 1
1
arcctg x arcctg x
e x x e x x
dx dx
x x
+ + + +
= = =

+

+
+


( ) ( )
2 2
ln 1 ln 1
.
2 2 2 2
1 1 1 1
arcctg x arcctg x x x x x
e e
dx dx dx
x x x x
| |
+ +
|
= + = +
|
+ + + + |
\

Najprije uvedemo supstituciju (zamjenu varijabli):

. t arcctg x =
Ako sada na obje strane raunamo diferencijal (na lijevoj strani raunamo diferencijal po varijabli t, a
na desnoj po varijabli x), dobije se:
( ) ( )
1 1 ' '
1 .
2 2
1
/
1
1 t dt arcctg x dx dt dx dt dx
x x

= = =
+

+


Najprije uvedemo supstituciju (zamjenu varijabli):

( )
2
ln 1 . t x = +
Ako sada na obje strane raunamo diferencijal (na lijevoj strani raunamo diferencijal po varijabli t, a
na desnoj po varijabli x), dobije se:

( ) ( ) ( )
' '
1 1
' 2 2
ln 1 1 1 2
2 2
1 1
1
/
2
t dt x dx dt x dx dt x dx
x x
= + = + =
+


1
.
2
2
1
x
dt dx
x
=
+

Sada vrijedi:
( )
( )
2
ln 1
1 1 1
2 2
2 2 2
1 1
arcctg x x x
e t t t
dx dx e dt dt e dt dt e t C
x x
+
+ = + = + = + + =

+ +


9

( ) ( ) ( ) ( ) ( )
2
ln 1
1 1 1 2 2 2 2 2
ln 1 1 ln 1 ln 1 1 .
2 2 2
x
e x C x x C x x C
| |
|
|
\
+
= + + + = + + + + = + + +
Vjeba 052
Izraunajte integral:
( ) ln 1
.
1
x
dx
x
+

+

Rezultat: ( )
1
2
ln 1 .
2
x C + +

Zadatak 053 (Zola, studentica)
Izraunajte integral: 6 .
dx x
x

Rjeenje 053
Ponovimo!
( )
'
1
l
,
n 2
.
x
a x
x a dx C
a x
= = +

Diferencijal funkcije
Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
( ) ( ) ( ) gdje je konsta ta 0 . n C f x dx C f x dx C C =


Raunamo integral:
6 .
dx x
x

Najprije uvedemo supstituciju (zamjenu varijabli):

. t x =

Ako sada na obje strane raunamo diferencijal (na lijevoj strani raunamo diferencijal po varijabli t, a
na desnoj po varijabli x), dobije se:

( )
'
1 1
'
1 2 . / 2
2 2
dx
t dt x dx dt dx dt dx dt
x x x
= = = =


Sada vrijedi:
6 6
6 6 6 2 6 2 2 6 2 2 .
ln6 ln6
x t
dx x x t t t
dt
dx
d d C
x
t
x
t C = = = = = + = +



Vjeba 053
Izraunajte integral: 5 .
dx x
x

Rezultat:
5
2 .
ln5
x
C +

Zadatak 054 (Josip, student prometa)
Izraunajte integral:
sin
.
cos
x
dx
x

Rjeenje 054
Ponovimo!

10

( ) ,
'
cos sin ln .
dx
x x x C
x
= = +

Diferencijal funkcije
Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
( ) ( ) ( ) gdje je konsta ta 0 . n C f x dx C f x dx C C =


Raunamo integral:
sin
.
cos
x
dx
x

Najprije uvedemo supstituciju (zamjenu varijabli):

cos . t x =

Ako sada na obje strane raunamo diferencijal (na lijevoj strani raunamo diferencijal po varijabli t, a
na desnoj po varijabli x), dobije se:

( ) ( )
' '
cos 1 sin sin sin / . 1 t dt x dx dt x dx dt x dx dt x dx = = = =
Sada vrijedi:
sin sin
ln lncos .
cos cos
x dt dt
dx t C x C
x dt
dx
x x t t t

= = = = = + = +





Vjeba 054
Izraunajte integral:
cos
.
sin
x
dx
x

Rezultat: lnsin . x C +

Zadatak 055 (Ekaterina, studentica)
Od supstitucija t = 2 tg x, t = 2 sin x, x = 2 sin t, x = 2 tg t odaberite onu koja je pogodna
za rjeavanje odreenog integrala
( )
2 3
2
2
0
,
4
dx
x +

te ga rijeite.
Rjeenje 055
Ponovimo!
( ) , , , ,
3 2 sin
3 sin
3 3 2 c s
.
o
n n
a a n n n
a b a b tg tg
n
b b

= = = = =
| |
|
\

1 cos 2 1
2 2 2
cos sin 1 cos cos s , , in
2
. ax dx ax
a

+
+ = = =

Diferencijal funkcije
Neka je y = f(x) derivabilna funkcija na nekom intervalu. Diferencijal funkcije y = f(x) jednak je

dy = f ' (x) dx.


Diferencijal funkcije jednak je umnoku (produktu) derivacije te funkcije i diferencijala nezavisne
varijable.
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) , konstant , . a f x g x dx f x dx g x dx c f x dx c f x dx c = =



Newton-Leibnizova formula: Ako je F ' (x) = f(x), onda je ( ) ( ) ( ) ( ) | .
b b
f x dx F x F b F a
a a
= =

Od ponuenih supstitucija pogodna za rjeavanje odreenog integrala je supstitucija

2 . x tg t =

11

Prvo moramo odrediti diferencijal dx i nove granice integriranja.

(Na lijevoj strani deriviramo po varijabli x, a na desnoj po varijabli t.)

( )
1 2
2 ' 2 ' 1 2 .
2 2
cos cos
x tg t x dx tg t dt dx dt dx dt
t t
= = = =
Nove granice integriranja su:
/ : 2
1
0 2 0 2 0 0 0 0.
1 1
x tg t tg t tg t t tg t

= = = = = =
1
2 3 2 2 3 2 2 3 / : 3 3 .
2 2
3
2 x tg t tg t tg t t tg t

= = = = = =
Raunamo integral:
( )
( )
( )
( )
2 3
3 2
1 1
3 2 2
2 2 2
2 2 2
2
0
2
0 0
supstitucija
2
2 ,
cos
0 0
2 3
3
2 2
cos cos
4 4 4
4 2
x t dt dt
dx t t
x t
g t dx dt
t
g t
tg t
x t
x t

(
(
(
(
= = = =
(
+ +
+
= =
=

(
(
(

=
= =


3 3 3 3 2 2 2 2
2 2 2 2
2 2 2 2
0 0 0 0
2
2 2 2
2 2 2 2
cos cos cos cos
sin sin sin
sin
4 4 4 1 4 1
4 4
cos cos cos
cos
dt dt dt dt
t t t t
t t t
t
t t t
t

= = = = =
| | | | | | | | | |
| |
+ + +
| | | | + |
|
| \ \ \ \
\
\


4 3 3 3 3 3 2 2 2
2 2 2
2 2
0 0 0 0 0
4
2
4
2
2
2 2 2
1 1 1 2 cos 1 cos cos cos cos
1
16 16 16 cos
1 cos sin
16
cos
cos c
2
1 co
s
6
o
s
dt dt dt
t t t t t
dt dt
t
t t
t
t
t t


= = = = = =
| | | | +

| |
\ \

( )
3 3 3
2
0 0 0
1 cos 2
2
cos
2
1 1 1 cos 2 1
cos 1 cos 2
8 8 2 16
t
t dt dt t dt

+
=
+ (
= = = = + =
(



3 3
3 3
0 0
0 0
1 1 1 1 1 2
cos 2 sin 2 0 sin sin 0
16 16 2 16 3 2 3
dt t dt t t



| |
| |
| | | | | | |
|
= + = + = + =
| | |
|
|
\ \ \
|
\
\


3 3 3 1 1 1
0 .
16 3 2 2 16 3 4 48 64

= + = + = +
| | | | | |
| | |
| | |
\ \ \

Vjeba 055
Primjenom naznaene supstitucije rijei ovaj integral: , .
3 2 cos 2
0
dx x
t tg
x

+

Rezultat: .
5

Zadatak 056 (Zoran, gimnazija)

Izraunaj integral
5 3
4 1
.
2
x x
dx
x
+

12

Rjeenje 056
Ponovimo!
, , .
n
a b c a b c a c a c a
n m
a
m
n n n n b d b d a
+

= + = =

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) , konstant , . a f x g x dx f x dx g x dx c f x dx c f x dx c = =




( ) ( ) ( ) ( ) ( ) , , .
1
'
ln jer je
1
n
x dx n
x dx C x C f x dx F x C F x C f x
n x
+
= + = + = + + =

+

5 3 5 3 5 3
4 1 1 4 1 1 4 1 1 1 4 2
4
2 2 2 2
x x x x x x
dx dx dx x x dx
x x x x x x
+ +
= = + = + =

| |
| |
|
|
|
\
\


1 1 1
4 2 4 2
4 4
2 2
dx
x dx x dx dx x dx x dx
x x
= + = + =

| | | |
| |
\ \


5 3 5 3
1 4 1 1 2 1 5 3
4 ln ln ln .
2 5 3 10 6 2 10 3 2
x x x x
x C x C x x x C

= + + = + + = + +
| |
|
|
\


Vjeba 056
Izraunaj integral
3 2
1
.
x x
dx
x
+

+

Rezultat:
1 1 3 2
ln .
3 2
x x x C + + +