ULUSLARARASI YNETM STRATEJLER

&

DeReTePeDuz.Gezi

2013

ArdAkademi
DJTAL YAYINLAR
1

@-kitap (5)
z e l B a s k . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31. 12. 2013
Her hakk sakldr. Yazarn izni olmakszn, herhangi bir ekilde... Ksmen de olsa, kopyalama ve oaltma yaplamaz.
2

AL RIZA DEER
Tel: 0216. 363 66 60 ................... Gsm: 0532. 345 71 46 .Gnaltay Cad. 3.Yol Sok. 4/2

....... Kozyata - STANBUL

ar.deger@yilbak.com ............. alirizadeger@yahoo.com

3

**************************************************
4

NDEKLER

Merhaba ............................................................................... 06 Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlar ........................ 09 Birlemi Milletler - Kresel lkeler Szlemesi ..................... 16 Kurumlama Yolunda Yolsuzluk ve Hile le Mcadele .......... 20 Aile irketlerinde Ak Ynetimi ............................................. 27 Kurum Kltr Stratejileri ve Risk Ynetimi ......................... 35 2013den - 2023e... 10 Yl & 10 Hedef ................................. 42 Hadormen & Hadorwomen Ynetimi ................................... 50 Egonomani (Tatminsiz Ego Problemi) ................................... 57 DeReTePeDuz.Gezi ............................................................... 66 Ali Rza DEER ...................................................................... 79
5

Merhaba, 2005 ve 2007 yllarndan bu yana e-kitaplarm ve makalelerim, konusundaki en byk rahatl, hepsini Www.Scribd.Com ve Www.DriveGoogle.Com adreslerinde topladktan sonra yaamaya baladm. TBMM Ktphane Arivinde de bulunan ve ilk e-kitabm olan Afedersiniz Biey Sorabilir miyim?den sonraki e-kitaplarm Trkiyede Networkn Kitab + Yaamda Marka Olmak + ada Liderlik & Problem zme Teknikleri ve BM KS CoP Srdrlebilirlik Raporlar ile birlikte; Kurumlama Yolunda Yolsuzlukla Mcadele & Hile Denetimi + Aile irketlerinde 6

Ak Ynetimi + Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlar + Kurum Kltr Stratejileri ve Risk Ynetimi + 2013den 2023e 10 Yl & 10 Hedef + Hadormen... & Hadorwomen Ynetimi + Egonomani + DeReTePeDuz.Org.Tr (Gezi) isimli makalelerime gsterdiiniz ilgi iin, sizlere en iten teekkrlerimi sunmak istiyorum. 2013 yl ortalarnda... okunma saylar 150.000 e yaklamt. 2013 yl sonlarna doru Trkiyenin ilk e-kitap distribtr olan Stealth Turkey - Narcissus.me Self Publishing Platformu Simplicissimus Book Farm Trkiye adresinde her zaman iin hizmetinizde olacak olan bu eserlerimle ilgili gzel ve samimi grlerinizi; Facebooktan, Twitterden, Xingden, Blogcudan, Linkedinden ve Google+dan srekli olarak belirtmenizden dolay da, hepinize tekrar tekrar teekkrlerimi sunuyorum. Uluslararas Ynetim Stratejileri & DeReTePeDuz.Gezi adn tayan bu e-kitap; UNGC Birlemi Milletler - Kresel lkeler Szlemesi ile bu makaleler arasna gezinti yaparken... Birdenbire () 31 Mays 2013 tarihinde stanbulda Taksim Gezi Parkndan balayarak Dnyaya rnek olan, bir baka gezintinin... liderlik ve ynetcilik ynnden, ileri demokrasi anlay ile Gezi Zekal genlerimizin orantsz zeka kullanmnn, ilgin kesimesiyle ortaya kt... Bakalm beenecek misiniz? Sevgiyle kaln... Ali Rza DEER
7

Uluslararas Ynetim Stratejileri deyince, Dnyadaki ynetim biimleri iinde demokrasinin en nde olan yeri yadsnamaz. Ancak bizim gibi demokrasiyi iine sindirememi ve zellikle ok partili sisteme geiten bu yana Lider Sultasnn egemen olduu ileri demokrasiye ideal rnek olarak gsterilen () ynetim tarzlarn kasdetmediimi zaten biliyorsunuz. (Sevgili Hasan Pulurun zdeyiiyle Biz demokrasiyi ok severiz, ancak bizim parti kazanrsa...) Liderlik ve ona bal olarak Yneticilik kavramlar, dnya kurulduu gnden bugne... Ama dini, ama siyasi, ama sosyal, ama ekonomik anlamda, olumlu ve olumsuz pek ok rnekleri ile birlikte gnmzde hala tartlan, ancak somut sonulara ulalamayan, herkesin kendisine ve ideolojilerine gre dorularnn olduu, olgulardr. Dayanmaya katlan genler tarafndan, olaanst orantsz zekann ar dozda kullanld Gezi Parkndaki dayanmann tm dnyada ses getiren zellii ise ok deiik ve birbirleriyle hi alakalar olmayan katlmclar arasnda, ortak bir ideolojiye ve ortak bir lidere balln, sz konusu olmamas... Kesinlikle liderlik ve yneticilik ok nemli deil demek istemediimi biliyorsunuz. Her insan iin geerli olduu gibi onlarda bazen hata yapabilir. nemli olan hatalarda srar etmemeleri ve kendilerini yenilemeleri... Ama kurallar daha nemli!.. Ayrca, ounluun aznlklara tahakkm olmad bilinciyle, Demokrasinin Kurallarda, ok daha nemli!..
8

Netice de; yaam kalitesi ve hedeflere ulamak amacyla, ideal ynetim sistemlerinin, uygulama alan neresi olursa olsun (Uluslararas Birlikler, lkeler, Resmi Kurumlar, irketler, Sendikalar, Vakflar, Dernekler, V.s.) ilk olmazsa olmaz, kiilerden bamsz olarak kurallarn belirlenmesi ve uygulamaya konulmasdr!.. Ama konumuz, siyaset merkezli deil. Onun iin siyasetten biraz uzaklaarak, ekonomik anlamda ve kurumsal adan ynetim stratejilerine ve de standartlarna yaklatmzda, Uluslararas Ynetim Stratejileri deyince, aklmza tabi ki... Uluslararas irketlerdeki kurumsal ynetim standartlar ve bunun merhaleleri geliyor. Zaten, bu kitaptaki ana amacmzda; zel veya resmi her kurumda, srdrlebilir nitelikte kaliteli bir ynetim anlayn oluturabilmek iin, yaplmas gerekenleri ortaya koymak ve bunu sizlerle paylamak!.. nce isterseniz bu konudaki ilk makaleyi bir hatrlyalm... ************************************************** ULUSLARARASI KURUMSAL YNETM STANDARTLARI 01 Temmuz 2012 tarihi itibaryla yrrle giren 6102 sayl yeni Trk Ticaret Kanunu ile Trkiye Kamu Gzetim Kurumu nezdinde, uluslararas bir nitelie kavuturulmak istenen Trk Ticaret Hayatnda... Hi dikkatinizi ekti mi? (Ki... Profesyonel bir Ynetici iseniz? Mutlaka ekmitir!..)
9

Gelimekte olan Kk ve Orta Boy letmeler iin; bir yandan, Kosgeb ve Kalknma Ajanslar Destekli Giriimcilik Kredileri... dier yandan, Avrupa Birlii Hibe Fonlar... proje bazl olarak o kadar cazip hale geldi veya getirildi ki; hemen hemen Trkiyenin her yerinden bir ok firma... Proje irketleri(!) ile Eitim ve Danmanlk irketleri(!) arasnda... kap kap dolap, proforma fatura peinde koar bir hal ald. ini Doru Yapanlar tenzih ederek sylemek gerekirse, szm meclisten dar... lkemizde gzel bir atasz var. Gemisini yrten... Kaptan!.. Aslnda, ne ekilde olursa olsun, sanayi ve ticaret hayatmz iin faydal bir gelime... 2000li yllardan bu yana tm Dnyada; ticari ve snai alanlarda gndeme gelmeye balayan, daha sonra da... siyasi ve sosyal alanlarda... Kamu Kurulular, Yerel Ynetimler, Sivil Toplum Kurulular ve niversiteler ile kendini gstermeye balayan Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlar 2011 ylnda yaynlanp 2012 ylnda yrrle giren yeni Trk Ticaret Kanunu ile birlikte, zellikle ihracata ynelik d pazarlara almak isteyen... ciddi ve kurumlama yolundaki irketlerimiz iin, olduka nemli bir duruma geldi. Bu nedenle, konuya doru bir ekilde yaklamak ve belirliyeceimiz hedeflerle... Vizyonumuza ynelik uygulama aamalarn, stratejik planlamayla hayata geirmek konusunda, hepimizin hemfikir olduuna inanyorum. Bu yolda ncelikle; ilgili kanunlara uygun ekilde hazrlanacak szleme ve ynetmeliklere gre kurumun organizasyon ve ileyi yapsyla, grev tanmlarndan sonra... proje, rn ve
10

hizmetlerimizle ilgili... Marka + Patent ve nternet Adresleri gibi konular mutlaka zme ulatrmak, daha sonra da dier aamalara gemek gerekiyor. Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlarnn 7 nemli aamasndan 1. sini, tabi ki Toplam Kalite Ynetimi oluturmakta... Amerikada doan ve Japonyada olgunlaan... ana felsefesi; israfn nlenmesi, srekli iyiletirme ve gelimeyle, sfr hatal mal veya hizmet reterek, paydalarn beklentilerini karlamak olan... Toplam Kalite Ynetimi son 20-30 yldr, rn ve hizmet reten sektrlerimiz iin olduka nemli bir yer igal etmekte... ve de bu konuda lkemizde ok ciddi almalar yaplmakta. TSE (Trk Standartlar Enstits) ve ISO (International Organization for Standardization) standartlar erevesindeki bu almalarda, ana balklarla u belgeler yer almakta... TSE & TSEK Hizmet ve malat Yeterlilik, CE Belgesi - Marka Kalite Standarlar, SA 8000 Sosyal Sorumluluk Standartlar, OHSAS 18001 Sal ve Gvenlii, ISO 9001-2008 Toplam Kalite Ynetimi, ISO 10002 Mteri Memnuniyeti, ISO 14001 evre Ynetimi, ISO 22000 HACCP Gda Gvenlii Ynetimi, ISO 26000 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Standartlar, ISO 27000 Bilgi Gvenlii Standartlar, ISO 31000 Risk Ynetimi, ISO 50001 Enerji Ynetimi... Bu belgeler ve i konumuzla ilgili ISO kalite belgelerinin alt almlar... tabi ki Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlar iin, Olmazsa Olmazlar arasnda!
11

2. srada ise, nemli bir uluslararas referans kayna olan Birlemi Milletler - Kresel lkeler Szlemesi ve Srdrlebilir Kalknmaya verilen nem, yer alyor. (UNGC) 2000li yllarn bandan itibaren, dnemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan nderliinde i dnyasnn gndemine gelmeye balayan, Kresel lkeler Szlemesi ile Kurumsal Sosyal Sorumluluk (Deiik bir yaklamla... Devlete denen resmi vergilerin yannda, halka denmesi gereken kutsal vergi!..) ve Srdrlebilir Kalknma (Bugnn ihtiyalarnn, gelecek nesillerin kaynaklarn tehlikeye atmadan karlama...), aradan geen 10 yl akn sre zarfnda byk irketlerin yannda, zellikle lkemizde eitli teviklerle desteklenen kurumlama yolundaki tm irketler asndan da, gnden gne nemini arttrmaya devam etmekte!.. Bilindii zere 4 ana balk (nsan Haklarna Sayg... Cinsel Ayrmclk Yapmadan alma Standartlarnn yiletirilmesi ve rgtlenme zgrl... Doa ve evre Sorunlarn nleyici Her Trl Yaklama Destek... Yolsuzluk ve Hile ile Mcadele...) erevesinde 10 maddeden oluan Kresel lkeler Szlemesi ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk parann nasl harcand ile deil, nasl kazanld ile ilgilenmekte... Para kazanmak deyince de, o nl sz aklmza geliyor... Vergilendirilmi Kazan Kutsaldr!.. Vergi kazan v.s. deyince de, tabi ki 3. srada YTTK yer alyor. 2013 ylndan itibaren etkileri ok daha kuvvetli hissedilecek olan yeni Trk Ticaret Kanunu ile bu konuda uluslararas bazl birok yn ele alnyor ve tm muhasebe sistemlerinde TFRS Trkiye Finansal Raporlama Standartlar devreye giriyor.
12

Ayrca geni apl i ve d ticaret asndan da UFRS Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar gndemde... 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu eski dnemlerden farkl olarak, irketlerin; organizasyon yaps + retim ve hizmet planlar + doru ve karl ynetimi ile zellikle ilgilenmekte ve bu ilgisini irketlerin faliyet raporlarnn son blmnde mutlaka yer almas gerektii belirtilen Riskler ve Ynetim Organnn Deerlendirmesi bal ile gstermektedir. Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlarnn 4. srasnda yer alan Kurumsal Riskler ISO 31000 Risk Ynetim Standartlar erevesinde Denetiler tarafndan yaplacak olan ynetim organlarnn deerlendirilmesinde, riskler tehlikeli boyutlarda olduu takdirde, i... Ynetim Kurulu deiikliine kadar gitmekte!.. Bu riski ortadan kaldrmak ve herhangi bir cezai durumla karlamamak iin de, sigortaclk dnyamzda yeni bir uygulama olan Ynetici Sorumluluk Sigortas bir yana, 5. srada yer alan Kurumii Eitimler n plana kmakta... Bu nedenle; Kurum kltr ve kurumsal geliim... Misyon ve vizyon... Ekip oluturma ve gelitirme... Liderlik ve ynetim teknikleri... Etkin iletiim... Toplant ve zaman ynetimi... Hedefler ve stratejik planlama... Motivasyon... Proje dngs ve ynetimi... nsan kaynaklar ve inovasyon... Mzakere ve problem zme teknikleri... atma ve ikayet ynetimi... Kaizen ve Yaln 6 Sigma... gibi ana balklar ieren kurumii eitimler, irketlerle birlikte tm kurumlar iin Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlar asndan ok nemli. Bu deerlendirmelerden sonra 6. srada yeralan lmleme ve Raporlamalar bize nmzdeki dnemler iin k tutacak
13

ve 7. srada yer alan Yeni Hedeflerimizi belirlememizde yardmc olacaktr. Uluslararas Kurumsal Ynetim Standartlar ile ilgili bu yazdaki ierikleri beendiyseniz, konunun sunum slaytn aadaki adreste bulabilir ve de bilgisayarnza indirebilirsiniz. www.scribd.com & www.drivegoogle.com Daha mutlu bir gelecek iin, sevgiyle kaln... Ali Rza DEER ************************************************** Gzel makale, herey gayet net aklanm, ellerinize salk... dediinizi duyar gibiyim... Teekkr ederim. Ancak, makalede grdnz gibi konularmzn bu ekilde sral olarak devam edeceini zannediyorsanz, yanlyorsunuz... nk nce ortada bu standartlar ilke ve prensip olarak benimsemi uluslararas kurumsal ynetim standartlarnn; Bize gre deil... kendi kurallarna gre uygulanaca bir kurum bulmak lazm. Ki bu kitapta birlikte olduumuza gre; byle kurumlarn varln veya varolabileceini kabul ediyoruz, demektir. Tekrar teekkrler... Mevcut kurumlar iin (irketler + Resmi veya zel Kamu
14

Kurumlar + Dernekler + Vakflar + Sendikalar + Platformlar) durum analizi ile yaplan i denetimler... Bize uluslararas kurumsal ynetim standartlarn uygulamakta byk bir ayna grevini stlenmekle birlikte, biz konuya batan balayarak, dileyenlerin istedikleri yerden istedikleri kadar almalarndan ve yollarna devam etmelerinden yanayz. Yani tam bize gre Trk Usl ortaya kark bir ana scak sunuyoruz. imdi ncelikle, kurumun adndan balayarak (zellikle yabanc diller asndan okunu ve yazlna dikkat ederek), lkemiz ve uluslararas kanunlar erevesinde gerekirse uzman destei de alnarak... Sektrler, rnler, hizmetler, projeler ynnden; ama ve hedeflerin ortaya konmas, merkez ve blgeler dahil ynetim ve retim kadrolar ile organizasyon emalarnn belirlenmesi, grev tanmlarnn netletirilmesi, ana szleme, tzk ve ynetmeliklerin hazrlanmasyla ilgili resmi kaytlarn yaplarak kurumun tzel kii olarak hayata geirilmesi ile... Marka tescil, Patent, nternet adresleri gibi konular da mutlaka zme ulatrmak, daha sonra da ISO 9001 Toplam Kalite Ynetimi aamalarna gemek gerekiyor. Bu noktada Toplam Kalite Ynetimi iin, aslnda zorunlu belgelendirilmeye dayanan ve belirli dnemlerde idenetimler yaplarak raporlar dzenlenen, bir olgu olmamal... diye dnyorum. Yani; Toplam Kalite Ynetimi kurumun kltrnde ve ruhunda olmal, iselletirilmeli ve takm oyununa adapte edilmeli, organizasyonda yeralan tm birimler iin en nde gelen motivasyon kaynan oluturmaldr.
15

Gnmzde genel olarak, toplam kalite ynetimi ile ilgili teknik detaylara ulamann sorun olmadn bildiimiz gibi kurumlara zel rneklere de bir ok noktadan eriebiliyoruz. Uluslararas kurumsal ynetim standartlarnda, toplam kalite ynetiminin en byk destekisinin Birlemi Milletler Kresel lkeler Szlemesi olduunu daha nce belirtmitim. BM Kresel lkeler Szlemesini, ierikleri itibaryla tekrar hatrlamak gerekirse... ************************************************** BRLEM MLLETLER KRESEL LKELER SZLEMES Trkiyede Birlemi Milletler Kresel lkeler Szlemesi ad altnda ileyen Global Compact, eski Birlemi Milletler Sekreteri Kofi Annann balatt bir giriimdir... Dnya ekonomisinin yaklak yzde 90nn zel sektr tarafndan ynetildii gnmzde, zel sektrn srdrlebilir kalknma yolunda ataca admlarn neminden yola klarak hazrlanan bir sistem olan Global Compact, i dnyasnn; sivil toplum kurulular ve yerel otoritelerle ibirliine giderek, yerel kalknmay tetikleyecek projeleri, hayata geirmesini amalar... Kresel lkeler Szlemesi 10 maddeden olumaktadr. Bu 10 ilke; insan haklar (1.2.), alma standartlar (3.4.5.6.), evre (7.8.9.) ve yolsuzlukla mcadele (10.) konu balklar altndadr.
16

Yolsuzlukla mcadeleye dair olan son madde, 2004 ylnda eklenmitir. Esasen bu eklenti bize, ileride baka konu balklarn da Kresel lkeler Szlemesinin iinde grebileceimizi gstermektedir. Kresel lkeler Szlemesinin ierii... NSAN HAKLARI... lke 1: dnyas ilan edilmi insan haklarn desteklemeli ve bu haklara sayg duymaldr. * verenler, alanlar srekli dinlemeli ve onlara uygun alma ortamn salayarak haklarn korumaldr. Empati, saduyu gibi ok bilinen kelimeler burada devreye girebilir ve iverenler kendi karlarn nasl koruyorlarsa, alanlarn haklarn da o derece koruyabilmelidirler. lke 2: dnyas, insan haklar ihlallerinin su orta olmamaldr. * verenler, insan haklar ihlallerinden faydalanmamaldrlar. Aksine bu ihlalleri olumadan nleyebilecek tedbirlerin alnmasna nclk edebilmelidirler. ALIMA STANDARTLARI... alma standartlar ierisindeki maddeler, almaya likin Temel Haklar ve lkeler ILO (Uluslararas alma rgt) Bildirgesinden alnmtr. alma artlarnda, dikkat edilmesi gereken noktalar...
17

lke 3: dnyas alanlarn sendikalama ve toplu mzakere zgrln desteklemelidir. * alanlarn kendi insiyatifleri iinde, herhangi bir sendikaya ye olabilecekleri gibi, isterlerse sendikalara ye olarak kayt olmayadabilirler. Burada nemli olan kararn tm alanlar tarafndan verilmesi ve iverenin bu karara sayg duymasdr. lke 4: Her trl zorla ve zorunlu altrmaya son verilmelidir. * alanlar emeklerini kendi istei ile yapmaldrlar. Kanunlara uygun ekilde almal ve istifa edebilmelidirler. yerlerinde zorlamalara ve iddete maruz kalmamaldrlar. cretleri nakdi olarak denmelidir. lke 5: Her trl ocuk iilie son verilmelidir. * ILO szlemesi ocuklarn 15 yandan nce ie alnmamasn belirtmitir. ocuklarn cinsel istismar ocuk kaakl, bor klelii, zorla altrma ve klelie son verilmelidir. zellikle gelimekte olan lkelerde ocuk iiliin ucuz olmas, ocuk istismarn beraberinde getirmitir. Hibir sosyal hakk bulunmayan ocuklarn erken yata kalc hastalklara maruz kaldklar da bilinen bir gerektir. lke 6: e alma ve alma srelerinde ayrmcla son verilmelidir. * e alnan kiiler sadece yetkinliklerine gre ie alnmaldr. Cinsiyet, rk ve din gibi nedenlerle ie almlarn nne geilmelidir. Trkiyede bu deiik ekillerde karmza kmaktadr. Bir rnei de hemehriliktir. Aslnda bu
18

iverenlerin zararnadr ve iini en iyi yapan ie almak karll artraca gibi verimlilii de artracaktr. EVRE... lke 7: dnyas evre sorunlarna kar ihtiyati yaklamlar desteklemelidir. * evre konusu youn bir bilgi gerektirir. Yasal mevzuatn takibinin yan sra kyaslama yoluyla farkl firmalarn yaptklar gzlenebilir ve uygulanabilir. Dnyadaki tm evre dostu yaklamlar takip edilmeli, desteklenmeli ve uygulama yolunda admlar atlmaldr. verenler ISO 14001 evre standardn iyerlerinde uyguluma yolunda admlar atabilirler. lke 8: dnyas evreye ynelik sorumluluu arttracak her trl faaliyete ve oluuma destek vermelidir. * Kurulular, evre dostu tm faaliyetleri imknlaryla orantl olarak desteklemelidir. Tm lke kurulular bu faaliyet alanna ekilmelidir. niversiteler, okullar, dernekler ve zel kurulular, evre bilincine sahip olmal ve eitli etkinliklere katlabilmelidirler. lke 9: evre dostu teknolojilerin gelimesi ve yaygnlatrlmas zendirilmelidir. * evre dostu teknolojiler, hava ve suyun yan sra doal kaynaklarnda makul fiyatlarla teminine yardmc olmaktadr. Bu teknolojilerde srekli geliim esastr. YOLSUZLUKLA MCADELE...
19

lke 10: dnyas rvet ve hara dahil her trl yolsuzlukla mcadele etmelidir. * Hukukun stnl, doruluk, hesap verebilirlik ve effaflk esastr. ************************************************** eklindeki ilkelerin, uluslararas anlamda dnya ekonomisi iin srdrlebilirlik adna neler ifade ettiini, ok net ve geni bir ekilde yorumlayabileceinizi biliyorum. O nedenlede BM-KS konusunda daha fazla detaya girmek istemiyorum. Yalnz, son balk ve son ilke, hari!.. Hemen hemen yaznn icadna kadar gemii olan ve genel anlamda Yolsuzluk ad verilen bu dnya gerei ile ilgili olarak, yeni Trk Ticaret Kanununun yrrle girme evrelerinde, Bamsz Denetim ve Bamsz Denetilik konusunda, youn bir ekilde gndemde olduu iin yazdm bir makaleyi baz ierikler ok tekrar gibi olsa da sizlerle bir kez daha paylamak istiyorum. ************************************************** KURUMLAMA YOLUNDA YOLSUZLUK VE HLE LE MCADELE 01.Temmuz.2012 tarihi itibaryla ilgili ynetmelikler yaynlandktan sonra, yrrle girecek olan 6102-6103 sayl Yeni Trk Ticaret Kanunu ile Trkiye Kamu Gzetim Kurumu nezdinde, uluslararas bir nitelie kavuturulmak istenen Trk Ticaret Hayatnda...
20

2000li yllarn bandan itibaren, dnemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan nderliinde i dnyasnn gndemine gelmeye balayan, Kresel lkeler Szlemesi (Tm lkelerde ortak bir kalknma kltrn temel alan, srdrlebilir gelimeyi ve uygulamalar zel paydalaryla destekleyen, Dnyann en byk gnll ve kurumsal vatandalk platformu) ile Kurumsal Sosyal Sorumluluk (Mecazi bir yaklamla, devlete denen verginin yannda halka denmesi gereken kutsal vergi) ve Srdrlebilir Kalknma (Bugnn ihtiyalarnn, gelecek nesillerin kaynaklarn tehlikeye atmadan karlama), aradan geen 10 yl akn sre zarfnda byk irketlerin yannda, zellikle lkemizde eitli teviklerle desteklenen kurumlama (Yani... Kiilerden bamsz olarak, rgtsel bir yap iinde, o kurumun hedefleriyle ilgili... gereken kurallar, standartlar, yntemleri belirledikten sonra... bu zel kurallar, sektrn ve toplumun genel kurallar ile desteklemek... Ve de belirlenen tm kurallara sadk kalarak, harekete gemek) yolundaki Kobiler asndan da, gnden gne nemini arttrmaya devam etmekte!.. Bilindii zere 4 ana balk (nsan Haklarna Sayg... Cinsel Ayrmclk Yapmadan alma Standartlarnn yiletirilmesi ve rgtlenme zgrl... Doa ve evre Sorunlarn nleyici Her Trl Yaklama Destek... Yolsuzluk ve Hile ile Mcadele...) erevesinde 10 maddeden oluan, Kresel lkeler Szlemesi ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk; parann nasl harcand ile deil, nasl kazanld ile ilgilenmekte... Bu adan baktmzda; irketleri, alanlar, hissedarlar, tedarikileri, mterileri ve tketicileri ile birlikte, zellikle retim ve hizmet projelerine destek veren kamu kurumlarn, yerel ynetimleri, sivil toplum kurulularn, niversiteleri,
21

sendikalar, finansal pazarlar ve medyay Sosyal Paydalar olarak niteleyen kurumsal sosyal sorumlulukta, Para sz konusu olunca, aln terine ve vergilendirilmi kazana daima sayg duyarak, yolsuzluk ve hilenin de gndeme gelmemesi dnlemez!.. (nsanlk tarihinde rvetin ilk yazl belgesinin M..4000 ylna ait olduunu biliyor musunuz? nanmyorsanz, stanbuldaki Arkeoloji Mzesine gidin ve Smerlere ait tablet belgeyi inceleyin!..) Szlemeye daha sonradan ilave edilen ve Dnya Bankas tarafndan Devletler nezdinde... Kamu gcnn, zel karlar amacyla, ktye kullanlmas eklinde tanmlanan Yolsuzlukla Mcadelede, i dnyas asndan... Kayt D Ekonomi, Rvet, Zimmet ve Harala birlikte Hile, vergi kayb ynnden ok nemli bir rol oynamakta... ve de... Devletlerin ilgili kurumlar, Yurttalk ve Vergi Bilinci de dahil, bunun nlemlerini alabilmek iin srekli olarak almakta... (Yeni Trk Ticaret Kanunu, Vergi Bar, Yeniden Yaplandrma, Nereden Buldun Kanunu... Tabii, daha nce de olduu gibi Nereden Buldun Kanunu bir karsa Siz, o zaman grn ok ok iyi giden ekonomiyi...) Aslnda Nakit Para Dolam devre d kalmadka, tm harcamalar da Bankalar ve Kartlar devreye girmedike, yolsuzluklarn nne gemek, hayalden teye gemiyor ama... Neyse!.. Yolsuzlukla mcadelede Hile konusuna gelince... (Sayn Prof.Dr.Nejat Bozkurtun tanmyla) Hile; yapana veya yaptranlara kar salamak amacyla yaplan, gizli ve kastl bir
22

faaliyettir!.. Kurum d ve ii hile eitleri ise; yatrm hileleri, ynetim hileleri ve alan hileleri olarak adlandrlr. Yatrm ve ynetim hilelerinde Paydalar (ki, bu konu Yeni Trk Ticaret Kanunu ile, irketlerdeki mevcut eski Deneticiler veya Denetleme Kurullarndan alnarak, Bamsz Denetiler veya Bamsz Denetleme irketlerinin devreye girmesi ile gndeme getiriliyor. Bu noktada SO 9001 Kalite Deneticilerinin dnda SMMM ve YMM lerden Bamsz Denetici Snavlarna 50.000 mracaatn olduunu da belirterek, yepyeni bir sektrn n plana ktn syleyebiliriz.), zimmet ve alan hilelerinde ise... Kurum ve letmeler zarar grr. Her irkete uyan standart baz uyarlamalar olmasna ramen, hile yntemleri genellikle kurumlara ve ortamlara gre deiiklikler gsterir. Hemen hemen hepsi kendilerine gre hakl ve ok nemli ihtiyalar nedeniyle, kk kk balar ve bydke Hile Ynetimi iin ortak menfaatiler iin iine dahil edilerek, sorumluluk ve ceza sreleri paylatrlmaya allr. bydke antaj ve tehdit de devreye girebilir. Tahamml snrlarnda kontrol ve denetleme devreye girmezse veya ge girerse iletmelerin kayplar, altndan kalklamayacak boyutlara ulaabilir. Bamsz Denetiler ve Bamsz Denetim irketleri yaptklar finansal analizler ile, hizmet girdi ve ktlarnn yannda... hammadde, retim, stok performanslaryla bu sorunlara en iyi zmleri retme abasnda olmalar yannda, zellikle dardan denetim konusunda, lkemizde yeni yeni gndeme gelmeye balayan Hile Denetim irketleri de yararl almalar yapacaktr, diye dnyorum.
23

Ancak tm denetim ve kontrollar (irket ve CEO isimlerine girmek istemiyorum ama, ABD deki irket kleri ile balayan 2009 ekonomik krizini dikkate alrsanz) d kaynaklardan beklemek de, her zaman doru zmleri getirmiyor. Netice de i dnyasnda sorun ne olursa olsun, konu dnp dolap ayn faktrde odaklayor. Hangi faktrde? dediinizi duyar gibiyim... Tabi ki nsan Faktr!.. Bu nedenle, aslnda i sahipleri (Kk ve Orta Boy letmeler ile zellikle Aile irketleri) miz ile nsan Kaynaklar ve Ynetim Kadrolarmzn da ok iyi bildii gibi... Eer alanlarnzdan ve yneticilerinizden biri veya birka; *e herkesten erken gelip-en son kan olarak dzenli istikrar gstermeye balamsa... *Uzun zamandr (1-2 yl), zam talebinde bulunmuyorsa... *Bir ka yl st ste (2-3 yl, hatta daha fazla) yllk izin kullanmaktan imtina ediyorsa... *Ayn departmanda ve ayn konumda uzun sre almaktan hi ikayeti deilse... *Yapt ilere kimseyi kartrmayp, kontrolu devaml elinde tutmak istiyorsa...
24

*Yapmas gereken raporlamalar savsaklyorsa... *Hayat Standartlarnda ani ykselmeler balamsa... *Ani karlamalarnzda el ayak dolamas ve ar heyecanlanma yayorsa... (Ve tabi bu aranzda yeni balayacak olan bir akn ilk iaretleri deilse... ) Aman dikkat, vakit ok ge olabilir!.. Bunlarn nne gemek iinse... *Hile yntemlerini kefetmeden, hileyi denetlemenin ok zor olaca ve de en iyi bilgi ilem sistem gvenlii uzmanlarnn, hidayete ermi hackerlardan olabilecei... grnden hareketle, iinizle ilgili daha nce yaplm olanlar da dahil baka neler yaplabilir diye, hile yntemlerini aratrmak... *zellikle parasal konularda ayn kiilere; hem ilem kontrolleri, hem para transferleri, hem de raporlama gibi grevleri, birarada vermemek... *Elemanlarn konumlarn, belirli periyotlarla ve belirsiz srelerle deitirmek... (zellikle ubeli iletmelerde ehir ii ve ehirler aras da dahil) *Dk maalarla, ok daha fazla i yaptrma prensibinden kesinlikle vazgemek... *Performans lmleri ve otokontrol sistemleri uygulamak... *apraz raporlama ile sonu odakl istatistikler karmak...
25

*novasyon toplantlarndaki itenliklere dikkat etmek... *Proje retmekteki sadakati ve detaylar incelemek... *e alm srelerini, yeniden gzden geirmek... *Kdem ve terfilerde adil davranmak... nemli yntemlerden bazlar olacaktr!.. Ayrca; gvenlik kameralar, telefon kaytlar ve mail kontol sistemleride gnmzdeki dier etkili yntemlerdir. e... bugn irketinize bir alc gzyle bakmak kaydyla, bir kez daha bakn bakalm, neler greceksiniz? Hilesiz, hurdasz, tertemiz ve prl prl bir i dnyas dileiyle... Sevgi ve sayglarmla Ali Rza DEER ************************************************** Bu makaleyi getiimiz yl yazmama ramen, 2013 ylnn sonlarna yaklatmz u gnlerde 6102 ve 6103 sayl YTTK ile gndeme gelen ve bir panik havas yaratan, SPK dndaki irketlerde atanmas gereken Bamsz Ynetim Kurulu yesi ve Denetleme Kurulu konusunda, ynetmelikler asndan, maalesef hala bir netlik yok. Byk bir ihtimalle de, youn ekonomik ve siyasi gndemler nedeniyle bu yl byle geecek gibi gzkyor...
26

Aslnda Kamu Gzetim Kurumu ve Yeni Trk Ticaret Kanunu uluslararas kurumsal ynetim standartlar ve lkemiz ekonomisi asndan, ciddi anlamda pozitif faktrler... ok iyi hatrlayacanz zere, lkemizde zellikle Kobilere ynelik ekonomi dnyasnn son trendlerinin banda gelen bir kavram var... Aile irketlerinde Kurumsallama & Aile Anayasas Genellikle makalelerimin giri blmlerindeki ayn tr ifadeler nedeniyle beni balayacanz umarak (Ki o dnemler de, makalenin ieriini aklama... anlamndan kaynaklanyordu.) bu konuda, makalelerim arasnda toplam 15.000 okunma ile 2. srada yer alan dier bir yazm sizlere takdim etmek istiyorum. ************************************************** ALE RKETLERNDE... AK YNETM 01.07.2012 de her hangi bir terslik olmazsa yrrle girecek olan 6102 sayl Yeni Trk Ticaret Kanununun 13 ubat 2011 de TBMM de kabul edilmesinden sonra, 11 Nisan 2012 de bu kanunla ilgili Tzk Taslaklar yaynlanmaya balamt ki... Bakanlk yetkilileri tarafndan kanunun baz maddelerinde, i dnyasndan gelen youn tepkiler dorultusunda, uyumlu () deiiklikler yaplaca akland. Bunun neticesinde kanunda ve ynetmeliklerde ne gibi yeni dzenlemeler olur ve ne zaman yrrle girer bilinmez ama, YTTK kabul edilmesinden bu yana bir hayli artan, irketlerdeki; yeniden yaplanma almalar ile kurum ii eitimlerin hz hi
27

kesilmedi. (Tabii, AKa kim hayr der ki? Akta nereden mi kt? Aile irketlerinde Kurumsallamann ba harflerinden) Bu gelimeler nda, Genel Koordinatrln yaptm Ynetim & Danmanlk irketi ile birlikte grmeye gittiimiz kkl bir Aile irketinde ki, toplantda yaadklarmz... Kurumlama almalar yolunda geldiimiz noktalarn, en gzel rneklerinden birini oluturmakta!.. Byk bir toplant masas ve etrafnda 9 kii. 2 Biz + 7 de Aile irketi Ynetim Kurulu... Toplant; Ynetim Kurulu Bakannn, yani irketin Kurucusu Babann konumasyla ald. 1) Bakan, irketlerinin gl bir yapya sahip olduunu, 20 -25 yldr piyasada ok iyi tanndklarn ve de herhangi bir borlarnn olmadn belirterek, Kurumlama (tabii moda tabirle Oda... Kurumsallama, kelimesini kullanyor.) ve Ynetim Danmanl konusunda 3-5 firma ile greceklerini, kendi kriterlerine gre fiyat alacaklarn, daha sonra da deme ekillerine gre yine kendilerince en uygun bulduklarna Kurumlama iini vereceklerini... akladnda, toplant bizim iin zaten bitmiti ama, salonu o anda terketmek... davetli olarak gittiimiz Orta Anadoludaki bu 30 yllk irketin misafirperverliine kar, ok ayp olur dncesiyle... arkadama baktm. Onunda ayn dncede olduunu hissedince, mecburen toplantya devam edip, Blm Mdrleri olarak grev yapan X ve Y kuandan dier aile yelerinin aklamalarn ve dncelerini dinlemeye baladk.
28

Dier ynetim kurulu yelerinin kendi tespitleri ve aklamalarnn ierikleri ise... zetle; 2) Muhasebe sorumlusu aile yesi... satlarn artmasna ramen, karlarnn azald, 3) K sorumlusu aile yesi... cret sistemindeki dengesizlii ve kariyer planlarnn olmad, 4) Satlardan sorumlu aile yesi... toptan satlarda ve rekabette ok zorlandklar, 5) retim ve planlamadan sorumlu aile yesi... somut hedeflerin bir trl belirlenemedii, 6) Yatrmlardan sorumlu aile yesi... ok byk bir sknt ve problem yaamadklar, 7) Son olarak sz alan, genel mdr yardmcs pozisyonundaki byk aabey ise... kendilerinden ziyade bizim durumumuzu ortaya koymamz ve zellikle; finansal analizler, kurumsal iletiim, kurumii eitimler, insan kaynaklar, muhasebe, i hukuku, i gvenlii, vergi hukuku gibi konularda uzman veya uzmanlarmz tantmamz ve de ynetim bilgi sisteminde kendimizi kantlamamz gerektii, eklindeydi... Ortaya kan tabloda baba ve 2 byk aabey, kendilerince problemsiz giden ilere ramen, modern gelimelere ayak uydurmak isteyen Yeni Yetmelere, daha fazla kar koyamadklar iin bu toplantlara karar vermiler, birka telefon grmesi ve web incelemeleri neticesinde son firma olarak da bizi davet etmilerdi.
29

2 saat sren aklamalarn sonunda iimin daraldn hissederken, sz sras bize gelmiti. Arkadam, irket ynetim kurulu bakan ve genel mdr olarak ilk sz ald ve ksaca tarihemizden, srasyla da zgemilerimizden ve zellikle bu konudaki zel mektuplu referanslarmzdan bahsetti. Yeni Trk Ticaret Kanunua gre bu konuya... salt, irketlere getirilen bir yk olarak baklmamas gerektiini ve teklif alma suretiyle ihale sisteminin yanllklarn vurgulad. Sz sras bana geldiinde, 7. srada konuan genel mdr yardmcs aabeye gnderi yaparak, bizzat arkadam da desteklemek amacyla; eskimeye yz tutmu bir binaya az masraf olsun diye kafasna gre restorasyon yapan bir tara mteahhitlik firmas olmadmz, o nedenle zemin etd yapmadan ve zellikle inaat birebir yerinde incelemeden konuamayacamz, bunun iinde internet sitemizde de yer ald ekilde; finansal analiz, kurumsal iletiim, kurumii eitimler ve insan kaynaklar konusundaki srekli ve kadrolu akademik uzmanlarmz hakknda her zaman gerekli bilgilere ulaabileceklerini ve de dier nemli konulardaki akademik uzmanlarmzla, irketlerin vizyonlarna gre zel olarak oluturduumuz projelerde, mterek almalar yaptmz aklayarak... Son 10-15 yldan bu yana i dnyasnn gndemine giren ve ok nemli bir kavram haline gelen Kurumlamann; nce... kiilerden bamsz olarak, rgtsel bir yap iinde, o kurumun hedefleriyle ilgili... gereken kurallar, standartlar, yntemleri belirledikten sonra... bu zel kurallar, sektrn ve toplumun
30

genel kurallar ile desteklemek... ve de belirlenen tm kurallara sadk kalarak, harekete gemek... olduunu tekrarlayarak, Aile irketlerinde Kurumlama almalarnn klasik balklarn bir kez daha hatrlamamz ve bu almalar iin srelere ihtiya olduunu ve de tm bu detaylarn daha iin banda fiyatlandrlarak net bir tarifeye balanmasnn, pek mmkn olamayacan belirttim!.. Bu balklar... *) Bilanolar nezdinde, kurulutan bugne gelimeler... *) Aile & Mlkiyet & / geninin detaylar... *) Ortaklk yaps ve durum analizi... *) Pazar pay ve bugnn finansal deerleri... *) X Y Z Kuaklar da dahil Aile Aac... *) Aile Anayasasnn oluturulmas... *) Ynetim, retim ve pazarlama organizasyon emas... *) Merkez ve blgesel grev tanmlamalar... *) Aile ii ve aile dndan kariyer planlamas... *) nsan Kaynaklar ve ie yerletirme... *) cretlendirme politikalar... *) Kiilik testleri ve pozisyon uygunluu...
31

*) Ynetim ilkeleri ve i ynetmelikler... *) alma standartlar, i sal ve gvenlii... *) alanlarn memnuniyeti... *) Markalar & Swot Analizi & Risk Analizleri... *) Aidiyet, sadakat ve motivasyon... *) novasyon toplantlar ve yeniden yaplandrma... *) Kurumsal letiim deiim ve geliim stratejileri... *) Misyon & Vizyon & Markalar ve 1/5/10 Yllk Hedefler... *) Performans kriterleri, lmleri ve dlleri... *) Ekip almalar ve takm oyunu... *) retim ve stok hedefleri... *) Tedarik ve Lojistik zinciri... *) Rakip markalar, rakipler ve pazar paylar... *) Hizmet hedefleri ve marka mteri memnuniyeti... *) ISO Toplam Kalite ve Risk Ynetimi Standartlar... *) Yurtii ve yurtd sat hedefleri (Ve de bu hedeflerle ilgili yatrm + pazarlama projeleri nerileri ile proje ynetimi dahil)
32

*) CRM + B2B + B2C & Sat sonras hizmet hedefleri... *) Kontrol dnemleri ve sapma tespitleri... *) Denetimler ve raporlama sistemleri... *) BM KS & Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projeleri *) SPK ve Halka Arz... eklindeydi. Belirli bir srede yaplacak ekip almalaryla, bunlarn iinden, mevcut olanlar ve korunmas gerekenleri saptayp, dier gerekli olanlar iin de... hem tek tek + hem de tamamna ynelik A ve B Planl Hedefler belirlendikten sonra, o noktalara ulamak iin uygulanacak metodun, sevgili dostum zer Koun deyimiyle ok basit olduunu... yani; 5 + 10 Yllk Hedeflerde Sondan Bugne Geri Saym Medodu Yl-yl, ay-ay, hafta-hafta, gn-gn / belirlenen sre ve hedeflerden geriye doru gelerek... 10.yl... 5.yl... 4.yl... 3.yl... 2.yl... 1.yl... 2.ay... 1.ay... 2.hafta... 1.hafta... 2.gn... 1.gn... Yarn ne yapmamz gerektiine karar vermek ve o ii yapmak iin yola kmak nemli... in znde 10 yl sonraki hedeflerimize ulaabilmemiz iin en nemli gnn bugnn kalan zaman ve yarn diyerek szlerimi noktaladm ve de irket ynetim kurulu bakannn baklarndan, iin bize doru ynlendiini anladm. Neticede;
33

toplant esnasnda nyarglar bir tarafa brakarak, konulara proaktif bak asyla yaklamann yararlarn grmtk. Toplantnn krlma noktas; *) ISO Toplam Kalite ve Risk Ynetimi Standartlar... olmutu. Bu konuyu amam istendiinde... Sizlerinde ok iyi bildii gibi kurumlama almalarnda ama, konulan hedeflere ulamak ve vizyonlarn gereklemesi... diyerek sze baladm. Sonra yle devam ettim... Bu yolda hedeflerin gereklemesine olumsuz ynde etki edecek neticelerin meydana gelme ihtimali ise risk olarak tanmlanmakta. ISO 31000 Risk Ynetimi Standartlar bu konuda bir yol gsterici olarak karmza kmakta. Bu standartlarla, hedeflere ulam yollarnda ortaya kabilecek potansiyel risklerin etkilerini, sistematik olarak azaltmaya ynelik almalar ngrlmekte. Yeni Trk Ticaret Kanunu da Kamu Gzetim Kurumu adna, bu bak asn irketlerde bir nevi zorunlu hale getirmi ve potansiyel risklerin etkili bir ekilde ynetilmediinin... 6102 sayl kanunun yrrle girmesinden sonra belirlenecek olan Bamsz Denetiler tarafndan tespit edilmesi halinde... Bamsz Denetiler; sorumluluklarn da azaltmak amacyla irket Ynetim Kurulunun onayna gerek kalmadan, T.C. Mahkemeleri kararyla Risk Yrtme Kurulunu dardan da atayabilecekler ... Dedikten sonra, byle bir skc durumu yaamamak adna yanlarnda olacamz ve bir yol arkadal yapacamz belirterek... szlerimi bitirdim.
34

Szlemenin imzalanmas sonucu, topluca gittiimiz akam yemeinde keyfimize diyecek yoktu. Hedeflerinize doru risksiz bir yolculuk dileiyle... Sevgiyle Kaln Ali Rza DEER ************************************************** Hounuza gitti mi? Bilmiyorum ama, yaynland gnlerde zellikle Ynetim Danmanl evrelerince, rnek makale olarak nitelendirilmiti. Ak Ynetimi adl bu makalemin ieriininden anlayacanz ekilde imdi de sralamamzda... Marka Yaratmak... Marka Olmak... Marka Ynetmek... adna Kurum Kltr Stratejileri ve Risk Ynetimi SO 31000 balkl, bir dier makalem yer alyor. **************************************************
KURUM KLTR STRATEJLER VE RSK YNETM ISO 31000

Son zamanlarda i dnyasnda yaplan baz aratrmalara gre, ekonomik literatrdeki yerini uzun zamandr korumaya devam eden, aile irketlerindeki Kurum Kltr tabirinin... Sadece ayn lt/oranl amblem ve yaz karekterleriyle, marka, kurum veya irketlerle ilgili basl ve grsel materyallerden olumadn bilenlerin saysndaki art, son derece sevindirici...
35

Bildiimiz klasik tarifiyle... Kurum Kltr; belirli bir organizasyon emas iinde, i blmleri erevesinde tanmlar ile belirlenmi grevleri ifa ederek, Ortak Bir Amaca Ulamak in... birlikte hareket eden kurum veya irket alanlarnn, kiilerden bamsz olarak, kurumsal davranlarn ynlendiren... Standartlar... Kurallar... Deerler... nanlar... ve Anlaylar... btndr. Ve de alanlarn aidiyet duygusu iin en nemli motivasyon kaynadr. Kurum Kltrnn Stratejik Ynetimi ise... Ortak bir amaca ulamak iin, kurulduu gnden bu gne bir kurumun var olma nedenini ve bunu kimler iin yaptn ortaya koyan Misyon... gelecekte ulamak istedii yeri veya yerleri anlatan Vizyon... tm bunlar gerekletirirken bal kalmay taahht ettii Deerler... baznda, ksa - orta ve uzun vade de gerekletirmek istedii Amalar... belirlemek ve bunlar tm riskleri de dikkate alarak daha ksa vadeli Hedefler... haline getirerek, kurumun kaynaklarn harekete geiren, ynetim tarzdr!.. Bu ynetim tarznda ve Risk Ynetiminde yer alan tanmlardan... Misyon; Kurumun varlk nedenini (5N 1K - Kimler iin... Neler yaptn... Nerede yaptn... Ne Zamandan bu yana yaptn... Neden ve Nasl yaptn...) ifade eder. Vizyon; Kurumun ulamay arzu ettii gelecek ve ulalabilir ideallerdir. Gelecei planlama ve ekillendirme abasdr. (Doru ileri; doru yer ve zamanda, doru ekilde yapmaktr.)
36

Deerler; Kurumun ilkeleri ve ynetim kurallar ile i hayatna bakn, felsefesini ve inanlarn yanstr. (Drst ve adil olmak, etik deerlere ve rekabete sayg duymak, meslek kurallarna ve i kanunlarna gre profesyonelce davranmak, ekip almasna ve ibirliine inanmak, mteri memnuniyetini her zaman n planda tutmak ve nitelikli hizmet retmek, geliime ak olmak ve katma deer yaratmak, kurumsal ve srdrlebilir sosyal sorumluluk projeleriyle ne kmak, gibi...) Amalar; kurumun deerlerini n planda tutarak, misyon ve vizyonla uyumlu bir ekilde, ulalmak istenen gereki sonular, ifade eder. Hedefler ise; kurum amalarnn gerekletirilmesine ynelik, tanmlanm bir zaman dilimi iinde nitelik ve nicelik cinsinden ifade edilebilen, zellikli ve llebilir alt almlardr. Her yn ile inandmz ve aidiyet duygusu ile alan veya yesi olmaktan mutluluk duyduumuz Kurumumuzun, belirlenen ksa vadeli hedefleri dorultusundaki amalarna uzun vadede ulaabilmesi iin mutlaka risk faktrlerini dikkate almak ve risk ynetimi ile ilgili sreleri saptamakta byk yarar var... diye dnyorum. (Durum Analizi - Tetkikler - D Etkenler - Performans lmleri - Raporlama - Deerlendirme - Stratejik Planlar ve Start...) Genel anlamda Risk Faktr; srdrlebilir gelimede, belirsizliklerin, hedeflerimiz zerindeki etkileimidir. zellikle
37

gnmz dnyasnda gittike artan belirsizlikler, kurumlarn srdrlebilir rekabet ve karllk gcn yakndan etkilemekte ve hedeflere ulamadaki belirsizliin yarataca olas risklerle baa kmak iin, risk ynetimi kritik bir disiplin olarak i dnyamzdaki yerini almaktadr. Kurumsal risklerimizin temel kayna, kurumlarmzn rakiplerine gre daha zayf olduu noktalardr. Potansiyel risklerimizin sistematik olarak saptanmas ve nmze kacak frsatlarn da deerlendirerek, olas zararlarn etkilerini azaltacak ynde, verilere dayal kararlarn ortaya konmas ISO 31000 Risk Ynetiminin standartlardr. Kurumsal risklerimizi belirlemek iin de; tm kurum veya saynn fazla olmas halinde departman alanlaryla yaplacak, kartvizitlerde yazan sfat ve unvanlarn toplant salonu dnda brakld, zellikle irket dnda ve mmknse 1 gece konaklamal altaylar neticesinde, tm katlmclarn katk ve nerileriyle ortaya kan ve de sonutaki oylamalarla kesinleen safhada, bizi amalarmza ulatracak... hedeflerimizi gerekletirebilmemiz iin, Swot Analizi yapmamz gerekiyor. (Yani... Gl ve Zayf ynlerimizi; konularmzla ilgili olarak, nmzde karlaabileceimiz Frsatlar ve Tehdit unsurlarn da dikkate alarak ortaya koymamz... eklinde) (SWOT... Strenghts + Weaknesses + Opportunities + Threats) Swot Analizi ile ilgili almalarmz yaparken, zellikle; dn, bugn ve yarn... dnerek, kendimize sormamz gereken sorular ise...
38

Gl Ynlerimizin Saptanmasnda... *Kurumunuzda sizi heyecanlandran eyler? *Yneticiler ve alanlar aras motivasyon destei? *Rakiplerden stn ve gl noktalarmz nelerdir? *Pazar pay ve pazarda neleri daha iyi yapyoruz? *Bakalar, gl yanlarmz olarak neleri grmekteler? *Hangi ilerde daha glyz? Zayf Ynlerimizin Saptanmasnda... *Neleri yanl yapyor ve ne gibi riskler tayoruz? *Neleri deitirmeye ve iyiletirmeye ihtiyacmz var? *Bakalar hangi konularda bizden daha iyiler? *Bakalarnn gzyle ne gibi zayflklarmz var? Frsatlarn Saptanmasnda... *Pazarda ne gibi ilgin gelimeler yaanyor? *Ar-Ge ve nmzde duran frsatlar neler? *Teknoloji ve pazarda oluan deiimler? *Hkmet ve ekonomi politikalarndaki deiiklikler? *Sosyal ve kltrel yapdaki deiimler? Tehditlerin Saptanmasnda... *nmzde ne gibi engeller var? *Rakiplerimiz ne durumdalar? *rn veya hizmet standartlarnda deiim sz konusu mu? *Deien teknoloji her hangi bir ekilde bizi tehdit ediyor mu? *Hkmet, ekonomi politikalar ve yeni kanun deiiklikleri? *Ucuz ithal rn veya hizmetlere kar pazardaki yerimiz?
39

*nternet ve sosyal medya da uyum sorunlar yaanyor mu? *Bte ve finansal sorunlarmz var m? eklinde, daha nce yaanan rnekler de dikkate alnarak, tm konulara gre sralanabilir!.. Bu alma neticesinde kurumsal kltrmzn oluumunda en byk risk faktrn tekil eden zayf ynlerimizin, tm katlmclarn mterek mutabakatyla netlemesinden sonra, bunlarn glendirilmesi amacyla, Kurumsal Risk Ynetiminde... mevcut durumdan - hedef duruma gei dneminde, risk faktrlerinin bileenleri ile i ve d etkenler dikkate alnarak; *Problemlerin, ak ve effaf bir ekilde tanmlanmas... *Sreleriyle, zm nerilerinin ortaya konmas... *Sorumluluk duygusu ile zm ekibinin belirlenmesi... *Gerekli planlamayla, kaynak ve destein salanmas... *Performans lmleriyle durumun raporlanmas... *Risklerin, tehditlerden arndrlarak srekli iyiletirmelerle frsatlara dntrlmesi ile kazan ve karlln arttrlmas... esastr. Kurum Kltr ve risk ynetiminde, bizleri motive edecek ksa bir slogan da en byk yardmcmz olacaktr. Daha mutlu bir gelecek iin... Sevgiyle kaln. AL RIZA DEER **************************************************
40

Bu noktada tamam herey iyi gzel de Kltr dnden bugne hop diye oluacak bir ey deil diyorsunuz, deil mi? Kurum olarak... hedeflerinize ynelik skntlar yaamyorsanz, tabii ki haklsnz!.. Ancak piyasa artlarna gre rakipleriniz sizden hzlysa ve hele ki ndelerse, fazla vaktiniz yok demektir. O nedenle hemen kollar svamak ve yola koyulmak lazm, diye dnyorum. Yola kmak iin de, bir lider veya st dzey ynetici olarak i size dyor, tabi... 2012 yl sonlar ve 2013 yl balarnda zellikle lkemizde; Cumhuriyetimizin 100. yl baz alnarak 2023 yl, hem siyasi hem de ekonomik adan ulusal hedeflerimiz asndan n plana kmt. 2023 de hracatmz... 500 Milyar USD 2023 de Trkiyeden... 10 Dnya Markas Ben de bunu frsat bilerek, liderlik ve yneticilik konusunu biraz da bireysele indirgeyip, irketlere ve kurumlara ynelik, aada sizlere takdim ettiim, makalemi yazdm. Bugn (30.08.2013) itibariyla sadece 15.000 ni Kobitek.Com da olmak zere, toplam 25.000 okunma ile makalelerim iinde 1. srada yer alan ve de belirlenen hedeflere ve amalara ulamak iin nelerin / ne ekilde yaplamas gerektiine dair planlamalar ieren bu yaz... byk irketlere ve sivil toplum kurulularna ynelik, kurumsal eitimler konusunda bir ok
41

eitmen tarafndan beenilerek kullanld. Hepsine en iten teekkrlerimi sunuyorum. ************************************************** 2013DEN 2023E... 10 YIL & 10 HEDEF ncelikle siz deerli dostlarmn yeni yln kutlayarak, salk, mutluluk ve baar dileklerimi iletmek istiyorum. 2013den 2023e 10 Yl & 10 Hedef derken... hem kiisel, hem kurumsal, hem toplumsal, hem de kresel olarak, bak alarmz ortaya koymaktan bahsettiimi... anladnzdan hi phem yok!.. zellikle i dnyamzda, eer siz de liderlik zelliklerine sahip bir kii olarak 10 yl sonra hala ayn yerde ve ayn konumda olmak istemiyorsanz, doru yerdesiniz... demektir. Genel anlamda, bir grubun lideri olmadan da, iletiim stratejilerini kullanarak hedef ve amalarnza ulaabilmek iin abalamak... kendiniz iin kiisel liderliinizi ortaya koymak adna, adeta bir zorunluluk gibi... diye dndnz umuyorum. Sadece kariyeriniz, kiisel performansnz, kazancnz, iinizden aldnz tatmin ve kazanmlar deil, iletiim halinde olduunuz tm evreniz, aileniz, ekibiniz ve iinde bulunduunuz kurum; sizin stlendiiniz sorumluluk ve yarattnz etkiyle ekilleniyor. Onun iin; iyi bir vizyoner olarak nmzdeki 10 yl ve de
42

10.yln sonunda yer alan amalarmz elde edebilmek iin, her trl probleme zmler ve areler reterek, 1 er yllk dnemler halinde somut hedeflerinizi, ortaya koymanz gerektiini... zaten biliyorsunuz. Kiisel liderlikten, kurumsal liderlie giden yolda, yi Liderler kurumsal vizyon ve hedeflerle ilgili problemlere zm yollar reterek... yi Yneticiler de, stlenilen kurumsal misyon erevesinde, bu problemlerin zm aamalarn yneterek... Daha yi Liderler ise... zlen her ilgin problemden sonra, ortaya yeni yeni daha karmak problemler kararak veya icat ederek, gndemi belirli aralklarla daima megul ederek... ilerlerler!.. Liderliin; vizyon sahibi olmak ve gelecei grmek demek olduunu, hepimiz biliyoruz!.. Lider, topluma yarar salayan deiimleri ynetmek iin; mevcut, deien ve gelien tm artlarda, evresindeki insanlar, belirlenen bir hedefe doru, bilgi ve becerisiyle, birlikte ve uyum iinde harekete geirerek, amalarn baaryla gereklemesini salayan kii veya kiilere verilen sfattr... demi, Atalarmz!.. Liderlik eitleri olarak da... Otokratik Liderlik (Otoriter, Emredici, Kat) ile Demokratik Liderlik (Paylamc, Katlmc, Tevik Edici) arasndaki, tercih ise; getirilerine katlanmak kaydyla, tamamen Size baldr... Netice de... Problemler; zm yollar, mevcut bilgi birikimi ve tecrbeyle bulunamayan, ancak aratrma, inceleme ve bazen salanacak yan katklarla cevaplanabilecek, sorunlardr!..
43

Sorunlar, aslnda zlmek iin ortaya kar... zm gerekmiyorsa... Sorun, sorun deildir, zaten!.. e nce, 10 yllk vizyonumuzu ve amalarmz ortaya koyarak balamamz ve de yola kmamz gerekiyor. Bu yol uzun bir otoban... Bu otoban, bizi ulamak istediimiz yere veya yerlere gtrecek... Her yolculukta 3 tip insanla karlamak mmkn. Birincisi; kitleleri bir yerden bir yere gtren Srcler... kincisi; srclerin kontrolunda bir yerden bir yere gidenYolcular... ncs de; olduklar yerde kalp bir yerden bir yere giden Yolculara el sallayanlar... Bizim iin; Siz, yani 1. tipler nemlisiniz. 2. ve 3. tiplere de bir szmz yok zaten... Bu yolculua karken Her ey hayallerle balar ve insanlar hayal ettii mddete yaar!.. szn mutlaka duymusunuzdur. (rnein; bir mimarn bir yapy tasarlarken neye benzemesini istiyorsa, onu hayal etmek zorunda olduu gibi. Tabi umadan ve ayaklarmz yere salam basarak...) nk bu yolculuk her zaman toz pembe ve ok rahat olmayacak, mutlaka aksilikler ve sorunlar da yaanacaktr. ncelikle arabann 10.000 km bakm + benzin tedariki + yedek lastik ve zincir + yol haritas + meteoroloji bilgileri... nemli ihtiyalarmz arasnda. Bunlar gerekletirdikten sonra da her
44

yl durum analizleri ve yol haritas deerlendirmeleri iin, ihtiya molalar ve kontrollar ile yola devam ... Neyse, neticede 2023 deki somut hedeflerimizi yazl hale getirdiimizde ise, ortaya gzel bir tablo kacana inanyorum. Bu tabloda Sondan/Bugne Doru Geri Saym Metodu ile yl-yl... ay-ay... hafta-hafta... gn-gn... belirlenen sre ve hedeflerden, geriye doru gelerek... 10.yl... 5.yl... 4.yl... 3.yl... 2.yl... 1.yl... / 6.ay... 3.ay... 2.ay... 1.ay... / 2.hafta... 1.hafta... / 3.gn... 2.gn... 1.gn... yani, yarn ne yapmamz gerektiine karar vermek ve o ii yapmak iin harekete gemek nemli... in znde 10 yl sonraki hedeflerimize ulaabilmemiz iin en nemli gn, bugnn kalan zaman veya yarn. Eer 5-10 yl sonraki hedeflerimize ulamak iin, yarn bir eyler yapmak gerekmiyorsa, iimiz ok zor demektir. Metodu biraz daha amak gerekirse... Eer hedefimiz veya hedeflerimizden biri 10 yl sonra sektrnzde lkemizin en byk 10 irketi arasnda olmak ise, bizim mutlaka nmzdeki 9. yldan bugne doru her yl... belirli bir ciroya, pazar payna ve retim kapasitesine ulamamz gerekiyor. Yani... 2. yl iin olmas gereken rakamlara ulaabilmemiz iin,
45

nmzdeki 1.ylmz eitli alt yap almalarmzla doldurmamz ve 1.yl sonu rakamlarmz elde etmemiz, gerekli... 1. yln sonunda o noktaya gelebilmemiz iin de, mutlaka 6.7.8. aylarda yapmamz gereken eyler var. 6.7.8. aylardaki gerekli olan o eyleri elde etmek iin de 1.2.3. aylar ok nemli... 1 ay sonra, belirlediimiz rakamsal deerlere ulaabilmek iin de, kesinlikle... bu gn yaptklarmzdan farkl bir eyler yapyor olmamz lazm. Bu farkl eylerde tabi ki 1.2.3. ve 4. haftann sonunda ortaya kacak... 1 hafta sonra, kendimizdeki ve irketimizdeki deiiklikleri hissetmek istiyorsak, yarn bizim iin ok byk bir frsat... te btn mesele ve konunun altnda yatan deer bu!.. Ve Siz... buna deersiniz!.. Peki her ey iyi gzel de, hani nerede 10 hedef ve bu hedeflerle ilgili problemlerle nasl ba edip, zm reteceiz? dediinizi duyar gibiyim... Hi merak etmeyin zm; tarafmdan hazrlanan ve Googlelopedi den de indirebileceiniz ada Liderlik & Problem zme Teknikleri isimli, zel dosyada...
46

Ayrca tabii ki, zellikle insanlarla ilgili problemleri zerken iletiim kurallarna dikkat etmek gerektiini unutmadan, insan ilikileri ve iletiim stratejileri asndan, aadaki nsanln 7 Gerei ile ilgili tiyolar aklnzda bulunsun. a) nsanlarn en kolay rettikleri ey nedir? (Mazeret) b) nsanlarn en zor rettikleri ey nedir? (zm) c) nsanlarn en kolay verdikleri ey nedir? (Nasihat) d) nsanlarn en zor verdikleri ey nedir? (Para/Para/Para) e) nsanlarn en holandklar ey nedir? (Takdir edilmek) f) nsanlarn hi sevmedikleri ey nedir? (Eletirilmek) g) nsanlarn en ok sevdikleri ey nedir? (Kendileri) Daha sonra da; insanlarla ortak noktada buluabilmek ve ayn yne bakabilmek adna... Sylviane Herpinin... Dndnz... Sylemek istediiniz... Sylediinizi sandnz... Sylediiniz... Karnzdakinin duymak istedii... Duyduu... Anlamak istedii... Anladn sand... Anlad... arasnda farklar vardr. Dolaysyla insanlarn birbirini yanl anlamas iin en az 9 ihtimal var... szlerini... Bakmak ve Grmek fiilleri ile oaltp, zmszlk ihtimallerine dikkat etmeniz gerektiini vurgulamak istiyor ve bu gzel seyahatte hepinize iyi yolculuklar diliyorum. Aslnda yaam boyu sren bu yolculuun, en nemli dnemelerinde gl bir liderlik iin; 1) Hedeflerinize tutkuyla balanmanz... 2) O ynde ekibinizle birlikte almanz... 3) Sonulara odaklanmanz...
47

4) Gerekirse kendinizi zorlamanz ve fedakarlk etmeniz... 5) Yardmc ve motive edici kaynaklar bulmanz... 6) Tutumlu ve srarc olmanz... 7) En iyi olmaya gayret etmeniz... 8) Sosyal evrenizi de, konulara ve hizmetlere dahil etmeniz... 9) Sosyal medyay gz ard etmemeniz... 10) Yeni hedefler belirlemeniz... gerekiyor. te burada geldiiniz nokta ve konum sizi tatmin ediyorsa, bulunduunuz yerden aalara doru bir bakn. evrenizde sizinle gz gze gelen tandnz veya tanmadnz bir takm insanlar olacaktr. Gzlerinizi onlardan karmayn, onlar fark edin, n plana karn, destekleyin, ve de z Brakn!.. Daha mutlu bir gelecek iin... Sevgiyle kaln. Ali Rza DEER ************************************************** Dnp dolap sz st Dzey Yneticilere ve Liderlere geliyor gibi grnse de i Sizde bitiyor. nk yarnlar iin dnyaca nl tm liderler, sizlerin arasndan kacak. O yzden baz konularda imdiden dikkatli olmakta yarar var... Yukardaki szlerim, bugn gnmzde Y Kua olarak adlandrlan, yarnlarn yneticilerine ve liderlerine!.. Eitim verdiim irketlerde ve zellikle kalknma ajans destekli Kobi giriim projelerinde gzlemlediim ekliyle, bugn ynetim kadrolarn oluturmaya balayan ve X Kua olarak adlandrlan jenerasyon, 40 ya civarlarnda...
48

Genelde 40 ile 50 ya aras olan dnem, yallk ncesi insanolunun aktif yaam dnemlerinin younluu iinde, kariyer ve stat elde ederek gl olma igds ve isteinin tavan yapt bir dnem, olarak dnlebilir. Hi bitmemesi istenen ve insanlara hi bitmeyecekmi gibi gelen veya yle zannedilen bu dnem ne kadar srer? pek bilinmez... Bu nokta da demek istediim, bu gcn iyi kullanlmas ve kiisel egodan arndrlmas. Bu ok kolay birey deil tabi ki. Bu gcn, ego problemlerine sebep olmamas iin 2013 yl ortalarna doru yazdm, biraz deiik bir makaleyi okumak ister misiniz? Buyrun...
49

************************************************** HADORMEN & HADORWOMEN YNETM (X & Y Kua atmalar in... Tamamen Bilgisel!..) Haydaaa!.. Bunlar da nerden kt? Diyorsunuz deil mi? Hemen syleyeyim!.. Bugnler de i dnyamzda veya sosyal evremizde ok nemli yerlerde bulunan st ve en st dzey ynetici kadrolarmzn (X Kua Yneticilerimizin), ocukluk yllarndan ok iyi hatrlayaca 1983 ve 1985 yllar arasnda ekilen Kainatn Hakimleri - Glgeler atosu - Gizli Gler adl izgi filmlerin
50

ana karekteri, He-Manin; Glgelerin Gc Adna... G Ben de Artk!.. eklindeki repliinden... Bununla birlikte; Kadn - Erkek eitliine duyduumuz sayg ve zellikle i dnyasnda (Sosyal amal Dernek ve Vakflar da dahil) yer alan bir ok hanm yneticilerimizden, en st dzey grev yapanlarn saylarnn srekli olarak artmasndan duyduumuz memnuniyet, tabi ki ok sevindirici, ancak bu yazmzn konusu deil... Eer bulunduunuz kurumda en st dzey grevde deilseniz (Patron... Ynetim Kurulu Bakan... CEO... Genel Mdr... Bakan... Vs), etrafnza yle bir baktnzda, kimleri kastettiimi hemen anlayacaksnz. Bu yazdaki amacm da, kesinlikle onlara bir ders vermek filan deil. Onlarn zaten derse felan da ihtiyalar yok!.. (Onlar; her eyi bilir, her eyi grr, her eyi duyar, her eyi dnr, her eyi syler ve her zaman hakldrlar...) Bu yazdaki amacm; yarn sizler (Yani Y Kua Yneticilerimiz) o konum ve statlere ulatnzda, yine onlar gibi olacaksnz, diye dnmyor degilim ama... yine de kesinlikle onlar gibi olmamanz dileyerek... hi deilse, bir zamanlar bu konuda yle... yle... bir makale okumutum diye dnp, bu gnleri hatrlamanz ve evrenizdekilerle empati kurmanz. (Genellikle i dnyasnda X ve Y kua atmalarna neden olduu belirtilen kurumsallama aamalarnda yeralan Aile irketlerinde Kurumlama + Ak Ynetimi + Aile Anayasas gibi konularda, muazzam bir mcadele verdiinizi biliyorum ve mcadelenizden hi vazgememenizi diliyorum.
51

Kelimesi kelimesine tam hatrlamamakla birlikte, hani liderler iin gzel bir sz vardr... Merdivenleri karken basamaklarda karlatn kiilere dikkat et ve ona gre davran... nk byk bir ihtimalle, aa inerken de ayn kiilerle karlaacaksn. En st dzeyde grev yapmann ve elimizdeki yaptrmlarn kuvvetini simgeleyen Gcn, muazzam bir duygu olduunu hepimiz kabul ediyoruz. nsana hi bitmeyecek bir iktidar hazz verdii konusunda da, zaten mutabkz. G Ben de denilen ve buna biraz safa da olsa h akikaten inandnz an, bittiiniz andr. O kurumdaki krlma noktanzdr. deal bir liderlik iin bu noktada nemli olan, G Ben de hissine kapldnz an O hisse Hadi oradan, ekil git bamdan... diyebilmektir. Hador... Hadi Oradann ksaltmasdr. Hadorwomen... Bayanlar iin, Hadormen... Beyler iin!.. (Tabii ki ben uydurdum...) te yle bir anda, ilk yaplmas gereken derin bir nefes almak ve hemen maziyi hatrlamaktr. Bunun ok kolay bir ey olmadn biliyorum. Hele bir de etrafnzdaki hedef kitlenin iinde Organik Entellerin (Tamamen bitkisel deil... Tamamen Bilgisel katklara hi
52

ihtiya duymayan ve de kendilerini bulunmaz hint kuma zanneden aydn takm) says fazlaysa... Bu yzden srekli etrafnzda bulunan ve aznzn iine bakan, yznze kar hibir ey syleyemedikleri iin arkanzdan devaml kuyunuzu kazan, dedikodu stad akaklara pek aldr etmeden, iinde bulunduunuz ve st ynetiminden sorumlu olduumuz kurumunuzun vizyonuna ulaabilmesi iin; zellikle kiilerle ilgili nyarglarnz bir kenara brakarak, olaylara kar deiik bir bak as ile bakmak ve pozitif bir yaklam tarzyla yaklamak ve de... daima yapc nerileri dikkate almakta yarar var, diye dnyorum. Bunun iinde nce aynaya bakmak, daha sonra da; iletiim, katlmc stratejik planlama, uygulamal yol haritas, problem zme teknikleri, motivasyon, yneticilik ve liderlik becerileri konularna odaklanmanz gerekiyor. dnyamzda ve zel yaantmzda, olumlu veya olumsuz ekilde en fazla kullandmz kelimelerden bir tanesi olan letiim en yaygn tabiriyle, bilgi ve haber alveriidir. Szl, yazl, grsel ve hareketlerle yaplan iletiimde; kiinin konuma biimi, setii szckler, ses tonu, pozitif yaklam, beden dili, imaj, jest ve mimikleri ok nemlidir. Olumlu ynde yaplmaya allan iletiim organizasyonlarnda, sistemden kaynaklanan hatalar olsa dahi, Kuruma duyulan sayg erevesine ve kendimizi karmzdakinin yerine koyarak (empati) problemler zlebilir. Ancak olumsuz ynde ve art niyetli yaklamlarda letiim
53

Kopukluu... letiim Eksiklii... letiim Bozukluu... gibi, tehlikeli sular sz konusudur. Aslnda letiimin; kopukluu, eksiklii, bozukluu diye bir ey yoktur... letiimi; kopartanlar, eksiltenler ve bozanlar vardr . Bunlara dikkat etmek gerekir... Katlmc stratejik planlama iin de, tm ekibin katklaryla misyon ve vizyonun belirlenmesi, deerlerinizin ve ilkelerinizin ortaya konmas ve de uzun vadeli amalarnzla ilgili dnemsel hedeflerinizin netlemesini saladktan sonra, ekip olarak gl ve zayf ynlerinizi saptayp bunlarla ilgili frsatlar ve tehditleri tespit ederek (Swot), karnza kan yol haritanza gre uygulama aamalarna gemek, n plana kyor. Bu aamalarda yol alrken mutlaka birok sorun ve problemle karlayoruz. Bazen bunlarn atmalara neden olduunu gryoruz. Tabii burada kavga... yani krc ve ykc deil, yapc atmalardan bahsetmek gerekiyor. (zellikle kurum veya aile iinde Kavgalar... Yapanlar deil... steyenler kazanr!.. A.R.D) Yapc atmalar, hem gerekli hem de yeni fikirler asndan ok deerlidir. Grup ii atmalar amalara uygun olarak ynetilirse doru kararlar iin uyarc ve itici bir g, hatta en nemli motivasyon kaynanz oluturur. alma gruplarmzdaki kiilerin davranlarnda ve gsterdikleri performanslarda ok nemli rol oynayan motivasyon, insanlarn belirli bir amac gerekletirmek iin, kendi istekleriyle ve okuyla davranma srecidir. Grubunuzun motivasyonunu st seviyelerde tutmak,
54

insanlarn kendi ilerinden gelen bir istekle almalarn salamak iin de; onlar yakndan takip etmek, sorunlaryla ve zel gnleriyle (Doum gn, evlilik yldnm, kurumdaki 5. 10. Yllar, hastalk, cenaze, v.s.) ilgilenmek, eletrilerinizi yalnzken yapmak, baarlarn toplum iinde vmek, onlara teekkr etmek ve baarlarna gre dllendirmek, bu konudaki en nemli aksiyonlarnzdr. Bu noktada, gerekli kaynaklar ve d destekleri saladktan sonra, tamamen size bal olarak; bilgi birikimleriniz, deneyimleriniz, sorunlara yaklamnz, olaylara bak anz ve hedeflere odaklanmanzla doru orantl, liderlik ve ynetim becerilerinize gelince... Bir lider veya bir st ynetici olarak sizin baarnz, ekibinize baldr. Bulunduunuz mevki itibaryla otoritelerle donatlm olmak kadar, bu otoriteyi kullanabilmekte ok nemlidir. Tam olarak otoritenizi kullanmanz da, insanlar etkilemenizle mmkndr. Bakalarn etkilemek sizin gcnz arttraca gibi, gcnz arttka dier insanlar da daha kolay etkilediinizi greceksiniz. nsanlar etkileyebilmek ve insanlarn sizden etkilenmesi ok gzel ve kimsenin kolay kolay vazgeemeyecei bir duygudur. Bu duygunun oluturduu gcn bitmesini hi istemezsiniz ve zaten genelliklede hi bitmeyecekmi gibi alglanr. te bahsettiim g, bu g!.. Bu gc doru yorumlamanz ve ynetmeniz!.. Son olarakta, belki yeri deil diyeceksiniz ama, ben yine de belirtmeden geemeyeceim...
55

Ekibiniz iinde, her iki taraf iin gelecek vadeden duygusal ilikiler dnda, g ben de diyerek... farknda olmadan kendinizi kaptrdnzda... vakit ok ge olmadan... ilerideki etkileri ve tepkileri ok nceden kestirilemeyen... zellikle kurum ierisinde sonu olmayan... ksa veya uzun sreli macera eklindeki partnerlik ilikilerine de, aman dikkat!.. Hadormen !.. Hadorwomen !.. ************************** (Evli, bekar veya dul, orta yalarn biraz zerindeki, karizmatik bir bey veya bayan olarak, d grnmnze ve etki alannzdaki yansmalarnza ve de daha nceki engin deneyimlerinize dayanarak Hadi ya... Bana biey olmaz! dediinizi duyar gibiyim...) Her zaman sorumluluunu tadnz kurum veya ekibinizde; giriimci ve orjinal fikirleri destekleyen, inovasyona gereken nemi veren, yenilie ve deiime inanan, insanlarn nn aan, herkesle konumuna gre ayn mesafede kalarak adaletli bir yaklam sergileyen, vizyoner liderliinizle n plana kn!.. Ve daha mutlu bir gelecek iin, sevgiyle kaln. Sevgi ve sayglarmla AL RIZA DEER ************************************************** Bazen konuyu tek bir yazyla ifade edebilmek, her zaman pek kolay olmuyor. Hadormen & Hadorwomen Ynetimi ile ilgili yle gzel geri dnler aldm ki, bunu baarmann scakln
56

ve mutluluunu yaadm. Fakat konu o kadar revatayd ki, gelien olaylara gre konuya tekrar deinmek gerekiyordu. Bu yzden enteresan bir isimle, buna benzer ok ilgin bir makale daha yazp, yannladm. ************************************************** EGONOMAN (Tatminsiz Ego Problemi!..) Ulusal ve uluslararas birok byk kurumda, daha nce uradklar isim deiiklikleriyle birlikte, adndan hala memnun olmadn zellikle sosyal medyadan izlediimiz, K nsan Kaynaklar Departmanlarn en ok yoran bir konuyu, sizlerle paylamak istiyorum. Son dnemlerde zellikle st dzey yneticiler arasnda, ok sk karlalmaya balayan ve henz tedavisi bulunamayan ve de Egonomani adyla tp tarihindeki yerini alan, byle bir ince rahatszlktan bahsedildiini hi duydunuz mu? Duymadysanz, hastaln ad zerinde pek fazla durmayp (nk ben uydurdum ), belirtilerini izlediiniz de... Muhtemelen sizin de iinde bulunduunuz; e, dost, arkada ve sosyal evreniz ile altnz irketlerde veya gnll olarak hizmet etmekten holandnz sivil toplum kurulularnda... Karnza kma ihtimali baya yksek olan bu hastalk rnekleri ve prototipleri, sizlere bir baka ekilde de olsa mutlaka bir yerlerden tandk gelecektir diye dnyorum.
57

Egonomani; geldikleri ve bulunduklar noktay elde edi ekilleri, ne olursa olsun... Statlerine deer katamayan veya hasbelkader elde ettikleri staty bir trl hazmedemeyen, ok sevgili st dzey yneticilerimizin ortak problemidir. Y kua temsilcileri olarak onlar izlemeye... ncelikle; artk gnmzde X kua olarak da adlandrlan, evrenizdeki st dzey yneticilerden balayabilirsiniz. Hastaln, izlenebilecek belirtilerine gelince; * Genellikle her konuda bilgi sahibidirler ve her eyi bilirler. * Soru veya sorunlarnz tam olarak dinlemeden, hemen konumaya ve nasihatlara balarlar. * Bencil ve haris davranrlar, motive edici takdir duygularnn gelitii de pek sylenemez. * Biraz saygsz ve patavatszdrlar. Teekkr etmek de, lugatlarnda kolay kolay yer almaz. * Hatalarn asla kabul etmezler. Mutlaka kendilerince ok nemli ve tabiki hakl mazeretleri vardr. * Aman dikkat!.. Eletirilmeye hi tahammlleri yoktur. (Yalnzken de olsa fark etmez.) * Hi scak karlamasalar da (!)... Bakalarnn dedikodularn yapmaktan ok holanrlar. * Her eyi sizden ok nce, zaten onlar mutlaka dnmtr.
58

* Her zaman n planda olmak, onlar iin olmazsa olmazdr. * Ekiplerine pek deer vermezler. Onlar syleneni yapsn yeter!.. Fikirlerini kendilerine saklasnlar. cat karmasnlar ve eski kye yeni adet getirmesinler. * Esip kkredikleri zaman, yanlarna yaklalmaz. Empati yapmak pek ilerine gelmez. * Kendilerine yaplan iyilikleri unutsalar da, yanllklar kolay kolay unutmazlar. * alanlarn mutluluu gibi bir olgu, onlar ok ilgilendirmez. * SG ve Mobbing konularnda, her zaman tarafl davranma yetkilerinin olduunu zannederler. * natlamak ve iddiaya girmek onlar iin ok olaandr. Ama kaybetmeye gelemezler. * Abartl methiyeler ok ok holarna gider. (Ben neymiim, be abi!..) * Genellikle kendilerini, bulunmaz hint kuma zannederler... Bu belirtileri daha da oalmak mmkn. sterseniz, siz de kendi rneklerinize gre bu klara istediiniz kadar ilave yapabilirsiniz. Ben... Ben... Ben... szlerini dilinden drmeyen ve Kk Dalar Ben Yarattm... edasyla ortalklarda salnan bu tip yneticilerden, zannedersem hepimize gna gelmitir.
59

Neticede, lkemizde ve dnyada her yl yepyeni misyonlarla ve vizyonlarla kurulan ve de zellikle kurumsallamaya (Dorusu Kurumlamadr!..) ok nem verdiini ne sren, her 100 irketten 80 tanesi... lk 5 yl iinde, bu tip belirtileri gsteren st dzey yneticiler veya i sahipleri sayesinde, tarihe karyor. Aslnda, hepimizin ok iyi bildii gibi; liderlik ve yneticilik sanatnda en byk gaye, belirlenen ilke ve hedefler dorultusunda amalara ulamaktr. Ama maalesef bu amansz hastalk (Egonomani), yllar boyu kendini bir trl yenilemeyen ve burunlarndan kl aldrmayan yneticilerimizi iten ie kemirmekte ve de kendileriyle birlikte alma gruplarnn da, yok olup gitmesine sebep olmaktadr. yi bir ekip ve takm almasna liderlik eden st dzey yneticilerin de, ncelikle beraber alt arkadalarn ok iyi tanmas ve onlarn; bilgileri, ilgileri, becerileri, tecrbeleri, yetkinlikleri ve de donanmlar konusunda deyatl bilgi sahibi olmasnn, onlara verecekleri yeni grevler, yeni sorumluluklar ve potansiyellerini gstermeleri asndan da yararlarn, zaten burada tartmyoruz. Bunlarla birlikte... alanlarn; maddi ve manevi insan yerine konarak, kendilerini iyi ifade edebildikleri ortamlarda, doru yaptklar eylerden dolay takdir edilerek, dnce ve gzel nerilerine deer verilerek, ortak kararlarda katlmc olmas istenerek, bunlarn uygulama frsatlarnn salanabilecei duygusuyla, ortaya koyabilecekleri performanslarn, dnebiliyor musunuz?
60

Ancak bu yararl neriler de, maalesef bu hastalkta, her zaman faydal ve etkili olamyor. Yani, bu hastala yakalanan yneticiler, kolay kolay tedaviye cevap vermiyor. Ayn grevlere devam ettikleri srece de deien hibir ey olmuyor ve olan alanlara oluyor!.. Aslnda alanlar asndan, her Egonomani hastas st dzey yneticiye gre, sadece o kiiye zel bir tedavi yntemi mutlaka vardr. Bunu da... Tehisi koyan doktor edasyla, en iyi sizin bildiinizden ve frsat bulduka kendisi zerinde bu tedavi yntemlerini uygulamaya altnzdan hi kukum yok. Ama kiiler aras zel konulara burada yer olmadndan () size neler yapyorsunuz diye sormuyor ve de sizlere bu konuda n plana kan genel bir tedavi ynteminden bahsetmek istiyorum. Literatrde Top Dolatrmak ve Maymunu Oynamak olarakta adlandrlan bu tedavi yntemi; i ve zel yaantnzda iletiim kanallarn tkayarak, kaak dvmenin en gzel yoludur. zellikle, pek suya sabuna dokunmak istemeyen ve rahatlarnn bozulmamas iin sorumluluklardan kanan Uzman Personel tarafndan, genelde irketlerin Swot Analizi sonucu stratejik planlama toplantlarnda n plana kan soyut kavramlardan oluur... (Marka Deerimizi Arttralm... Kurumlamaya ok nem Verelim... Kurum Kltrmz oluturalm... Mteri likilerimizi Kuvvetlendirelim... Satlarmz Arttralm... Sosyal Medyada n Plana kalm... V.s.) (yi - Gzelde... Nasl?)
61

Mutlaka fark etmisinizdir!.. st paragraftaki son parantez oraya ait deil. Son parantezin iinde yazan szleri, bir nceki parantezin iinde yazan genellemeleri yapmanza ramen, st dzey yneticinizden duymadysanz, hastalk baya ilerlemi demektir. Aman dikkat!.. st dzey yneticileriniz, kendi kariyer gemilerinden ve farkl zelliklerinden dolay biraz olsun hak ederek bulunduklar statye gelmiler ve Egonomani rahatszlnn balang aamas dnemlerinde, sizin stnze gelmeye balamlarsa, Top evirmeyi baka alardan yine deneyebilirsiniz. Diyelim ki; st dzey yneticiniz, yeni uygulamaya alnacak olan, retim ve i planlar dahilinde, sizin kendisine gre baarsz olacanz varsaymyla, sizi eletiriyor ve hastalk belirtilerini gstermeye balyor. Bu gibi durumlarda, bu tr yeni uygulamalarn... Zamanlama olarak byle bir ekonomik konjonktrde; takm almas yapan ekibinize, tm irket veya kurum alanlarnza, hatta tedarikilerinize ve paydalarnza, iinde bulunduunuz sektre ve de ulusal karlarmza, aykr olacana dair fikirlerinizi, ama direkt - ama endirekt olarak, dile getirebilirsiniz... Tedaviyi kabul edebilecek st dzey yneticiler, bu noktada size 2 soru sorar; 1) Sizce, bu uygulamada genel karlarmza aykr olan
62

noktalar nelerdir? 2) Siz, bu uygulamalar gerekletirmek iin somut olarak ie nereden balardnz? Bu tr sorulara hazrlkl olmakta yarar var. Ama; karnzdaki yneticiye ve konunun inceliklerine gre, hazrlanp hazrlanmamakta size kalm... Ve sonuta... a) Ya sizi kovar!.. b) Ya da engin uzgrnzden dolay size hayranlk duyar!.. Kovarsa; sizin iin olsa bile, onun iin mesele yok... Tedavi baarya ulaacak, demektir. Ancak (b) kk gerekleirse... Siz sa - Ben selamet... Sevgiyle kaln!.. diyecektim ama... Birdenbire sizin sesinizi ve sorunuzu duyar gibi oldum. Yanlmyorsam, yi, gzel de... Burada nemli olan, liderlik veya stdzey yneticilik merdivenlerini karken Egonomaniye yakalanmamak iin, baklk sistemimizi nasl glendirmeliyiz diyorsunuz deil mi? te cevaplar... * Ama ve hedeflerinizi ok ak olarak belirleyin ve tm ekiple mutlaka paylan. * Organizasyon emas ve grev tanmlar konusunda herkesle tavizsiz mutabakat yapn.
63

* nyargl davranmayn. Kurallar belirleyin ve herkese eit mesafede olmaya aln. * Kiisel ve zel zamanlara sayg duyun. Ekip elemanlarnzdan mesai saatleriyle ilgili ar taleplerde bulunmayn. * Bakalarnn dncelerine kendi fikrinizmi gibi sahip kmayn. Onlarn baarlarn vn. * Normal zamanlarda ok sk kontrol sistemleri uygulamayn. (Yatay - Dikey - apraz - Ani Takipler) * Ekip yelerinizle ilgili zel konular, kesinlikle dier yelerle grmeyin. Dedikodu yapmayn!.. * Grup yelerinizin yaptklar ite katmadeer yaratmalarna frsat tanyn. Onlar ok fazla skmayn... * Gzel almalar takdir edin. Onlar dllendirin ve zellikle motivasyon iin verdiiniz szleri tutun!.. Sevgiyle kaln... Ali Rza DEER ************************************************** im gerei; liderlik, yneticilik ve ynetim sanatlar ile ilgili yazlarma ve almalarma youn bir ekilde devam ederken
64

birazda pencereden darya bakmak istedim. Hem lkemizin gidiatna hem de darda yaanan olaylara baktmda, hereyin gllk glistanlk olmadn, sizler gibi ben de bir kez daha fark ettim. zellikle; sosyal, hukuksal ve toplumsal olaylardaki skntlar ile komu lkelerle olan ilikilerde yaanan skntlar asndan. Bu skntlarla birlikte nmzdeki yllar dnmeye baladm. 2014 ve 2015 yllar lkemiz iin enteresan seim yllar olacak, 2014 Martta Yerel Seimler var, sonra Cumhurbakanl seimi (Ki bu kez halk seecek), 2015 de de eer erkene alnmazsa Milletvekili Genel Seimleri... Bu seimlerin ilgin yan ise bugnlerde 18 yan yeni dolduracak olan 10 milyon yeni semen sandklarda oy kullanacak. Baka bir yaklamla 35 ya altnda 25 milyon semen olacak. Yani prl prl gen bir semen kitlesi... Ellerinden cep telefonlarn drmeyen ve neredeyse onunla yatp kalkan, Mp3 ve iPadlerini hayatlar iin ayrlmaz bir para haline getirmi, her trl durumda orantsz zekay olaanst bir zeka ile ynetebilen; X Kua ncesi 1955-60 civar doumlu Bizim Kuak olarak adlandrdm bastrlm ve sindirilmi duygularla olumsuz rneklerden korkarak, giriimcilik konusunda ksr dnglerden kendini karamayan U Dn Kua jenerasyonunun deerlerinden, olduka farkl bir yaamsal duru sergileyen orijinal bir kitle En byk dileim bu orijinal kitlenin, toplumsal hayatta sadece
65

semen olarak yer almamas ve mmknse aktif olarak siyaset yapmas ve de siyasete scak bakmas. nk onlar scak bakmaz ise aynen bizim kuaklardan bu yana yaadmz gibi meydan bo bulan birileri scak bakyor. Sonra bizlerde onlara scak scak bakyor ve souk suya tirit kaplumba halamas olduktan sonra Yandm Allah!.. diye baryoruz. E-kitaba adn veren Deretepeduz.Gezi adl makalede bu adan olaylar deerlendirdiimde, genlerimize siyasal anlamda bir zm nerisinde bulunmak amacyla ortaya kt. ************************************************** DeReTePeDuz.Gezi (21.Yln Yepyeni Bir Ekonomi ve Siyaset Dzeyi... Trk Genliine Armaan Olsun!..)

Scaklarn bastrd u gnlerde deretepe dz gitmekten ve gezmekten bahsetmiyeceimi anladnz biliyorum. Aslnda tatil tm alanlarn en doal hakk, ama konumuz bu deil. Balk aklma gelince, internette hemen bir aratrma yaptm. Gezi ve tatil amal bir .net bir de .com v.s. ilaveli birka site grdm. Deretepeduz.org ve Deretepeduz.org.tr nin bo olduunu grnce iim rahatlad. Neden bu kadar stne dtm, merak ettiniz deil mi? Acele etmeyin... Makalenin sonuna doru sizlere sunacam, lkemizin gelecei
66

iin bir alternatif olarak, sivil ve siyasi toplumsal bir yaplanma ile ilgili, zel bir zm nerisi iin!.. Bal okuduunuzda, mutlaka; 31 Mays 2013 den bu yana stanbul - Taksimden balayp lkemizin hemen hemen tm ehirlerine ve parklarna yaylan, orantsz zekann olaanst bilinte kullanld, diren ve dayanma platformlarn hatrladnzdan, hi phem yok. imdi; ya kzp yetti artk diyor, ya da +1 daha deyip muzip muzip glmsyorsunuzdur. Olaylarn balad gnlerden bu yana konuyla ilgili hemen hemen herey, bizlere k tutacak ekilde, saylar azda olsa ana akm medyann dnda kalan yerli ve yabanc televizyonlarda, gazetelerde, dergilerde ve zellikle sosyal medyada ayrntlaryla o kadar geni yer ald ki, gerekleri grmek isteyenler; Cami, mam, Ayakkab, Bira, Trbana Saldr, Orantsz Lin, Bayrak Yakma, Faiz Lobisi, D Mihraklar, Marjinal Gruplar, Topu Klas, Residence, AKM nin Ykm ve muazzam Opera Binas, Doa ve evre, %50-50 v.s. v.s.gibi konulardaki, tahminlerinde pek yanlmadlar. Ksaca, bu hareketin iinde yeralanlar ve destekleyenler, kendilerine yaplan Ayya, lke Dman, apulcu, Vandal, oluk-ocuk, Tencere-Tavac, Marjinal Din Dmanlar v.s. gibi yaktrmalardan tenzih ederek belirtmek gerekirse, sadece; kendilerine ama sosyal - ama dinsel amal belirli konularda, belirli dayatmalarn yaplmamasn ve zellikle mdahale edilmemesini istiyorlar... Ve de kendi kararlarn kimseyi rahatsz etmeden, kendileri verebilecek konumda ve bilinte olduklarn belirtiyorlard.
67

zellikle i hayatnda Y kua olarak tabir edilen ve 1990 civar doumlu genlerden ve onlarn karde ve de ebeveynlerinden oluan Gezi Direnii destekilerinden, Biber gaz ve gaz bombas, Plastik mermiler, Tomalardan tazyikli ve ilal su, adr yakmalar ve Akrep sokmalar neticesinde; hayatn kaybedenler, yaralananlar, sakat kalanlar, dvlenler, darp edilenler, gz altna alnanlar, tutuklananlar olmamalyd diye dnyorum. nk olaylar, sosyal medyadan da ok net bir ekilde izlendii gibi, hakikaten art niyetsiz doa bilinci ve iten pazarlksz bir ekilde balamt. En azndan Yerel ve Merkezi Ynetimler mdahale edene kadar, fotoraf karesinden gzken buydu. Kimler veya kimlerin tarafnda olduklar hala tartlan, eitli provakatrler ve yasa d rgtlerinin bayraklar... Ve de monotof kokteylleri... Gezi Parknn ve Taksim Meydannn 24 saat iinde boaltlmas ile ilgili verilen byk emir(!)le yaplan mdahalelerden sonra ortaya kt... Duran Adam eylemi ile tavan yapan ve duran adamlarla birlikte seyyar bayrak satclarnn dahi gzaltna alnd olaylarda kaybettiimiz (ok zor artlarda grev yaptn bildiimiz, Polis kardelerimiz de dahil) genlerimize bir kez daha rahmet dilerken, yaralanan ve sakat kalan kardelerimize de gemi olsun dileklerimizi iletmek istiyorum. Bu arada; Beikta ar Grubu bata olmak zere dier STK lar ile Divan Oteli, TMMOB ve Mimarlar Odas, Trk Tabipler Birlii, Trkiye Barolar Birlii gibi, Trkiyenin her yanndan gelimelere destek veren kii ve kurululara da sevgi ve sayglarmz sunuyoruz.
68

imdi analitik olarak, konuya nce ekonomik sonra da siyasi adan yaklamak istiyorum. Ekonomik a deyince tabii ilk akla gelen, yaanan olaylardan dolay zarar gren, blge esnaf... Birok kez birbirlerinden habersiz ayn maneti atarak piti olan yanda medya, zellikle esnaf azyla programlar yapyor. (Borlar, krediler, isizlik v.s. v.s.) Biraz da olsa doruluk pay yok deil, kabul. Ama, olayn tek sulusu sadece Gezi Parkna kan genler mi? Onlar caddelere ve sokaklara ynlendiren orantsz gle hareket edenlerin ve bu emirleri verenlerin hi mi suu yok? (Bu arada, Beyolu ve Taksim merkezli faaliyet gsteren baz Sivil Toplum Kurulular, yaptklar aklamalarda; Taksimde bir yldan fazladr devam eden kazlar, ara ve yaya trafii engelleri, masa sandalye yasaklar, sigara yasa v.s. de... hi ortalarda olmaypta, birden bire esnaf dostu kesilen bu kii ve kurumlara Daha nceleri nerelerdeydiniz? diye soruyor.) zellikle bacasz sanayi olarak turizm sektrnn ve esnafn zarar etmesini, lkesini ve insann seven hi kimse istemez. Sonuta, hepimiz ayn gemideyiz. Neticede, Temmuz ay ortalarnda Maliye Bakanlndan, olaylar nedeniyle zarar gren esnafa destek konusunda almalarn balatldna dair aklamalar gelmeye balad... Ayrca, yaanan bu olaylara deiik alardan bakacak olursak, yaklak 2 aydan bu yana devam eden gelimeler; ekonomi ve pazarlama stratejileri asndan, zellikle st dzey irket
69

yneticileri iin de, byk lde ynetim tecrbesi kazanmna neden oldu. Burada dikkat edilmesi gereken konu; lkemizin byk ehirleri bata olmak zere, her yerinden destek vererek Taksim Gezi Park gereklerinde sahip kan genlerimiz... ve de onlara destek veren vatandalarmz; nl veya nsz bir ok marka zerinde bir yaptrm gc oluturabileceklerini deklare ederek... marka menfaatleriyle - toplum menfaatleri kyaslamasnda, toplumun her zaman n planda olacan, ak ak belirttiler. Ksaca, bundan sonra; sosyal sorumluluk, srdrlebilirlik, kurumsal sosyal sorumluluk v.s. gibi konularda n plana kmak isteyen... isimlerini tekrarlamak istemediim yerli ve yabanc markalar, yalnzca BM Kresel lkeler Szlemesini imzalayarak, Kurumsal letiim ve Halkla likiler Uzmanlarnn olaanst maharetleriyle itibar kazanmak konusunda, baya zorlanacaklar. Bu zorluklar yaamamalar iin, lkemizin nde gelen markalarnda u sralar X kua temsilcisi olarak yeralan sevgili st dzey ynetici kardelerimin (CEOlar, Bakanlar, Genel Mdrler), zellikle Egonomani (Stat ve Deer dengesinde, statlerine deer katamayan ve bulunduklar staty hazmedemeyen liderlerin... Tatminsiz Ego Problemi) konusuna ok dikkat etmelerini ve aadaki birka kk neriyi, daima akllarnn bir kenarnda bulundurmalarn tavsiye ediyorum. * Hereyi bildiinizi zannetmeyin. nl bilgelerin, tarihe geen szlerini de hi aklnzdan karmayn. Hereyi bilmek zorunda
70

da deilsiniz zaten. ok bildiinizi syleyenlere sakn inanmayn. Ekibinizdeki insanlara sayg gsterin, onlar sizden grdklerini kopyalarlar. * Siz veya size bal ekiplerin sorumlular da hata yapabilir, hatta yanlabilirsiniz. Hemen itiraz edip esip kkremeyin. Bunun nedenlerini aratrn, ekibinizle birlikte dorular bulmaya ve de sonraki hamleleri planlamaya aln. Hatal gr ve dncelerinizde srarc olmayn. * Kindar olmamaya aln. Kimseyle inatlamayn. Gemiinizdeki aclarn peinde komayn. Affedici olmaya scak bakn. Hn almak, size kiisel tatminden baka birey kazandrmaz. (O kazanta %50-50 dir. Ancak hangi %50 nin kazan olduu belli deildir.) * Ekibinizdeki insanlar aalamayn, onlar kmsemeyin. Kendinizi bulunmaz hint kuma zannetmeyin. Tm alanlarnza ve zellikle mterilerinize deer verin. Onlar nemsediinizi belirtin. Marka ynetiminin bir ekip ii olduunu hibir zaman unutmayn. * Sosyal medyay, hedef kitlenizi gznne alarak profesyonelce ve stratejik planlamalarnz erevesinde deerlendirin. Amatrce tehlikeli sularda yzmeye almayn. Artk hi bir ey, eskiden olduu gibi derin devlet dnceleriyle saklanamyor, sosyal alar sayesinde ok hzl ve etkin bir ekilde duyuluyor. Ve tepkiler de ok ypratc olabiliyor. Bu nerileri, byk lde kendi alma hayatnzda da
71

dndnz ve uyguladnz tahmin ediyorum. Burada yapmak istediim; yaanm hatalardan ders kartarak, iyi ve kt senaryolarla A ve B planlarnz oluturma aamasnda, konular tekrar hatrlatmakt. Evet... Siyasi adan da, zellikle d politikada yaadmz skntlar, hepimizce malum... lkemizle ilgili AB ve ABD deki yllardr yaadmz olumsuz gelimeler ve avutma politikalar bir yana, son yllarda yaanan; Irak... Kuzey Irak (Alm Sreci)... Fas... Tunus... Libya... Msr... Suriye... skntlarnn, lkemize olan maddi ve manevi maliyeti zaten ortada. Evet, demokrasilerde seim esastr ve yrtme ounluun ynetimindedir. ounluun aznla tahakkm ve de dayatmacl sz konusu olmad srece, demokratik kurallar erevesinde buna kimsenin itiraz olamaz. Olmamas da gerekir. Seimle gelen, seimle gider. Yani i, sandkta biter... Tamam! Ben ilk oyumu 1977 de kullanmtm. O gnlerden bu yana hep bize sunulanlar arasndan tercih yapmak zorunda kaldk ve ama doru - ama yanl alternatifler neticesinde bu gnlere geldik. Bugn ise hala en azndan ok byk bir oranda semenimiz iin, muhalefet partileri arasnda alternatif araylar devam ediyor. Bugnk siyasal tablolarda da, ok adayl seim blgelerindeki adaylar konusunda ortak kararlar alnmazsa, uygulamadaki seim kanunlaryla, pek net bir k yolu da gzkmyor.
72

Halbuki lkemizde biraz ekimser olmakla birlikte zellikle i ve d siyasete yn verebilecek ok byk ve de ok gen deerlerin olduu da bir gerek. Bu deerlerin ekimser kalmalar da ok doal. Vakti zamannda ok bilen baz devlet byklerimizin, byle deerlerin nlerini nasl kestiklerini ok iyi biliyoruz. lkemizin, bunlarla zaman kaybetmeye artk tahamml yok diye dnyor ve bu noktada, sizelerle birlikte... katlmc ve vizyoner nitelikli, laiklik ve demokrasiye sayg duyan, hukuka deer veren, olaylara daima aklc yaklaan, teknolojiyi son derece iyi kullanan... tm gen dostlara, bir neride bulunmak istiyorum. Aslnda, gemiteki bu tr genlik hareketlerine baktmzda... daha nce biraraya gelip herhangi bir olay iin beraber gsteri v.s. yapanlar; ya Sacyd - ya Solcuydu... ya Aleviydi - ya Snniydi... ya Muhafazakard - ya Ateistti... ya Galatasaraylyd - ya Fenerbaheliydi... ya v.s. - ya v.s. idi. Hepsi biraraya gelince, hepimiz ardk. Milyonlarca prl prl gencin, herhangi bir ortak ideolojiye ve lidere sahip olmadan, birlik olabileceini anlamakta zorlandk. Hala da zorlanyoruz. Halbuki onlarn; ilk planda politikayla, ideolojilerle, siyasi partilerle de pek ileri yoktu... Ama Olsun... Ben yine de lkemizin yarnlar asndan hemen olmasa bile, zaman geldiinde paylaabilecekleri bu neriyi, sizlere de takdim etmek istiyorum. DRTP Demokratik ve Rasyonel Teknoloji Partisi Platformu
73

ok zel katma deerli ayrcalklara sahip bir siyaset dzlemi... Yani; * lkemizin geleceine katkda bulunmak ve bu konularda aktif grev almak isteyen tm genlerimizin ve yurttalarmzn T.C. Kimlik Numaralar ile ye olarak katlabilecekleri... * Tm siyasi ve sosyal faaliyetlerin; ilgili kanunlar ve ynetmelikler erevesinde son derece biliim gvenlii ieren siber dijital ortamlarda ve effaf bir ekilde, gerekletirilecei... * Parti tznn ve parti programnn... Seim programlarnn ve seim propagandalarnn... tamamen yelerin katklar ve katlmlar ve de onlarn oylaryla hazrlanaca... * Uzman olduklar ve dier destekledikleri konularla, lkemiz insannn yaam kalitesini ykseltmek isteyen yelerin; toplumun gereksinimlerini ortaya koyarak, bunlarla ilgili Toplumsal ve Sosyal Sorumluluk Projeleri retebilecekleri... * ve d siyasette bilinli bir toplum yaps oluturmak ve bu yapda kariyer sahibi olmak isteyen genlerimizin; Gnll Toplum Enstitleri, Siyaset & Strateji Akademileri ile ulusal ve uluslararas anlamda deneyim kazanabilecekleri... * Ynetim kadrolarnn, byk bir ounlukla tm finansal konulardaki genel giderleri; aynen dier siyasi partilerin devlet btesinden... ye saylarna, aldklar oy oranlarna, tekilat
74

yaplanmalarna ve karttklar milletvekili rakkamna gre, arttka artan oranlarda aldklar siyasal katk paylaryla, karlayabilecekleri... * Arzu eden tm yelerin; parti tzne gre, genel bakanlk da dahil tm parti organlarna, l ve le bakanlklarna, herkese tannacak eit artlarda aday olabilecei ve elektronik ortamda seimlere katlabilecei... * Yerel ve genel seimlerdeki adaylarn; parti programna ve seim kanunlarna uygun olarak mracaatlarn kesinletiren aday adaylar arasndan, elektronik ortamda ve l/le baznda, sandkl seimlerde oy kullanacak yelerin nseimiyle belirlenecei... Bir siyasi platform dnebiliyor musunuz? DeReTePeDuz.Org.Tr (Parti ve platform ismi de deiime aktr.) Cevabnz Evet ise... Her trl aibeden arndrm seim ortamlarnda, yolunuz ak olsun!.. Bizlerin jenerasyonu, yani 1950 li yllarn ortalarndan sonra doanlar (evir Kaz Yanmasn ve U Dn Kua ), zellikle 1980 ihtilali sonras siyasetten soutulduu iin bugnleri yayoruz eklindeki dnceme katlr msnz? bilmiyorum. Hatrlayacaksnz, ok yakn bir zamana kadar, bize yklenen bu misyon ile de bir oumuz aynen kendimiz gibi, siyasi ve
75

sosyal anlamda ocuklarmzdan ve genlerimizden de midimizi kesmitik. Ancak imdiki genler, son Taksim olaylar ile bizim gibi dnen byk bir ounluu ok kt yanlttlar ve lkemizdeki katlmc demokrasi bilincinin nn aarak, zellikle de hibir konuda (Din, dil, mezhep, cinsiyet, rk, etnik kken, aznlk, dindar, kindar v.s.) pozitif veya negatif ayrmclk yapmadan, byk bir dayanma iinde varlklarn ortaya koydular. te onlar... Ulunder Atatrkn lkemizi emanet ettii Trk Genlii!.. Tam yazmn sonuna geldiimi zannettiim sralarda... Demokratik, rasyonel ve teknolojik olarak makalemin ana fikrini netletirmeye alrken, Facebooktan bir haber geldi... Doa ve evreye duyarl baz kaynaklarca, yerinin yanl olduu aklanan 3. Kprnn yaplmasna kar kan Beykoz Garipe Ky sakinleri, ormanlarndan kesilen aalar ve bu aralar ayn evrelerde sk sk kmaya balayan orman yangnlar iin... Cumartesi gn, Saat 21.00 de, Beyolu stiklal Caddesinde helva datacak!.. len aalar iin rahmet helvas Sevgiyle kaln... Ali Rza DEER **************************************************
76

Uluslararas Ynetim Stratejileri & Deretepeduz.Gezinin sonlarna geldiimiz u gnlerde, olaylar maalesef pek durulmamt. Genel ve yerel ynetimlerin bu bak asyla ve yaklam tarzyla pek durulacaa da benzemiyordu. ABD nin aynen Irakta yapt gibi, biz dahil dier yandalaryla birlikte Suriyeye ileri demokrasi getirmek iin, kongre kararn beklemesi neticesinde; Dolar 2.- TL yi, Benzinde 5.- TL yi at. Bu arada; tm bu olumsuzluklara ramen, uzun yllar zlemini ektiimiz bir organizasyon olan Olimpiyat Oyunlarna ev sahiplii yapma konusu iin, Eyll 2013 de son sz Arjantinin bakenti Buenos Aires de... stanbul mu? Tokyo mu? Madrid mi? eklinde sylenecekken, 2020 Olimpiyatlar Tokyoda kald. Ve olayn failleri hemen bulundu. Sosyal medyada, orantsz haberler yaylmaya balad... Sakn, ayanzda tokyo ile Taksime gitmeyin!.. () u an neler dnyorsunuz? bilmiyorum ama, benim hala umudum var. Lidersiz Liderlik Zirvesinin en gzel rneklerini gerekletiren genlerimiz; lkemizin geleceine sahip karak kardee bir yaam iin, gemite yaanan olaylarla ilgili hibir ayrmclk yapmadan, Ulunder Atatrkn tm dnyaya rnek olan nl szyle ve hep birlikte Yurtta Sulh, Cihanda Sulh diyecekler. Ve bu umut, yaamaya deer!..
77

************************************************** **************************************************

...L D E R S Z ...

************************************************** **************************************************
78

AL RIZA DEER 1955 stanbul doumlu, evli ve 1 ocuk babasdr. renimini Kabata Lisesi'nden sonra .T..A. Siyasal Bilgiler Fakltesi ve Marmara niversitesi - Maliye Blmlerinde srdrd. alma hayatna 1973 ylnda pazarlama ve halkla likiler sektrlerinden balayp, 1977 den 2003 ylna kadar, kendi irketlerinde devam etti. (Ajans Arda Reklamclk Limited.) Bu alanlarda yaklak 30 yl; T. Bankas, Paabahe, Aygaz, zocam, Lombardini, Honda, Rowenta, JVC, KP, IBM, Pima, Sandoz, Kaleterasit, Kalebodur, Kalekim, Kaledekor, Kalevit, anakkale Seramik v.s. gibi birok irkete, zellikle Trkiye'nin her yerinde, KKTC de ve Almanya'da, reklamclk ve halkla ilikiler bata olmak zere, eitli hizmetler verdikten sonra, kendi istei ile emekli oldu. Yurtiinde ve yurtdnda katld eitim almalar... ISO 9001.14001.HACCP Toplam Kalite Ynetimi, Permission Marketing, Inovasyon, Motivasyon, Performans, Network Marketing, CRM, Sat ve Pazarlama Eitimleri ile birlikte... KKTC Girne Amerikan niversitesi / 118 - Y Lions Akademisi Bakanl ve Chicago, Indianapolis, Newyork / Uluslararas Lions Kulpleri Birlii Genel Ynetmenlik ve "Stratejik Liderlik Eitimi" sonrasnda ila, kozmetik ve otomotiv gibi sektrlerde Eitmenlik, Danmanlk, Genel Koordinatrlk, Toplumsal Sosyal Sorumluluk Projeleri ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Denetmenlii yaparak, Ulusal ve Uluslararas birok Sivil Toplum Kuruluu Ynetimlerinin en kkten en byne kadar hemen hemen tm kadrolarnda grevler ald.
79

1980 den itibaren yesi olduu STK'lar ve ald grevler... *Marmara Yelken Kulb. Genel Sekreterlii (2011) *Sporturist Su Sporlar A.. Ynetim Kurulu yelii (2009) *Caddebostan Balkadamlar Kulb. yelii (2004) *Trkiye Yelken Vakf. Denetleme Kurulu (2012) *Feneryolu Tenis Kulb. As Bakanl ve Ba Hakemlii *Tenis Eskrim Daclk Kulb. yelii (2005) *Veteran Tenisciler Birlii. yelii (2006) *Beikta JK Genel Kurul yelii (1986) *Trafik Madurlar Dayanma Dernei. Onursal yelii *Trk Lions Beceri Kazandrma Vakf. Bakan Yardmcl *Ethemefendi Lions Kulb. Onursal yelii *Sahraycedit Lions Kulb. Onursal yelii *Erenkoy Lions Kulb. Bakanl (1992 - 1993) *Lions Akademisi. Bakanl (1994 - 1995) *Uluslararas Lions 118.Y Ynetim evresi. Genel Ynetmenlii *Liay Lions stanbul Anadolu Yakas Sosyal Hizmet Vakf. Bak. *Uluslararas Lions 118.Y Federasyonu. Onur Kurulu Bakanl *Uluslararas Lions Trkiye Konfederasyonu. Konsey yelii Halen; ila, a, kozmetik, eitim, ynetim, danmanlk ve tantm sektrlerindeki, 3 irketler grubunda Danmanlk, Genel Koordinatrlk, Denetim ve Ynetim Kurulu yelikleri grevleriyle birlikte... Sosyal Sorumluluk Projeleri, BM Kresel lkeler Szlemesi & Kurumsal Sosyal Sorumluluk & Srdrlebilirlik gibi konularda Proje Koordinatr olarak, almalarna devam etmektedir...
80

AL RIZA DEER

2013 ArdAkademi
DJTAL YAYINLAR
81

ULUSLARARASI YNETM STRATEJLER

&

DeReTePeDuz.Gezi
82