Bertlot Brecht 1898 - 1956

Bertlot Brecht

Hayat ve almalar

Eugen Bertholt Friedrich Brecht Biyografi

Brecht, Augsburg, Bavyera'da 4 Austos 1898 tarihinde, at!"#a ve eli"$ilerle dolu bir d%nyan!n i ine dodu& 1'& ya"!nday$en 1& (%nya )ava"! *atla$ verdi ve o$ulday$en bir di+i ,l%#lere "ahit oldu& -ali, siyasi ve $i"isel isti$rars!+l!$ bir ya"a# bi i#i oldu, 48 ya"!nda ,l%#%ne $adar da ,yle $ald!& 191./1901 aras! Brecht -%nih 1niversitesi'nde t!* eiti#i ald!$tan sonra bir ordu hastanesinde al!"t!& Bu +or i" ona yaral! as$erleri g,r#esini salad!& 2l%#%n $o$usunu b%t%n hayat! boyunca ata#ad!! s,ylenir& Bu da Brecht'in ileride $ullanaca! a"!r! tiyatro y,nte#lerinin nedenlerinden ba+!lar!n! a !$layabilir &

Biyografi
1903'ler Brecht i in olayl! bir on y!l oldu4 il$ $ar!s!ndan bo"and!, i$incisiyle evlendi4 5 oyun ya+d! , 6Baal7 , 68ecede tra#*et sesleri7 ve 69entlerin :ah"i ;r#an!nda7 $!sa ,y$%lerini yay!nlad! ve 6Ada# ada#d!r7 oyununu sahneledi, besteci 9urt <eill ile 6-ahagonny7 adl! oyun vesilesiyle tan!"t!& Bu beraberli$ o$ b%y%$ bir ba"ar! salayan 61 9uru"lu$ ;*era7 ile deva# etti& )onras!nda ,+g%n g,r%"lerini geli"tir#eye ba"lad! ve yeni bir no$taya ula"t!= Epik Tiyatro & Bu bireyselli$ lehine ideali+#i reddet#eyi getirdi& 1955'te Al#anya'y! solcu siyasi inan lar! y%+%nden ter$ et#e$ +orunda $ald! >h!+l bir "e$ilde 9arl -ar? ve onun sosyo/e$ono#i$ teorilerini savun#aya ba"lad!@& Aitler ve Ba+i reCi#ine $ar"! !$t!& Bu da onun Ds$andinavya'da14 y!ll!$ bir s%rg%n%ne neden oldu, orada A#eri$a'ya ge #eden ,nce b%y%$ oyunlar!n! ya+d!&

Biyografi
Eeorileri Epik Tiyatro i inde$i uygula#alarla geli"ti $i burada tiyatronun sadece d%nya#!+! yans!tan olara$ $al#a#as! ayn! +a#anda onu dei"tir#esi gere$tiine inan!yordu& B%t%n $ayna$lar! oyun i in $ullan#a d%"%ncesindeydi= dier y,net#enler ile i"birlii i inde sahnele#e, bestecilerle yeni #%+i$ ve tasar!#c!lar!n uygula#alar!n! seyirciye g,ster#e$ten $a !n#ad!&&& bunlar!n t%#%yle birli$te tiyatroda yeni bir for# yaratt!& Aayat!n!n sonunda, tiyatroda ,ne#li bir fig%r oldu, ve sahnele#ede te$nii ve seyirciyle ili"$isiyle Avru*a'y! "a"!rtt!& 2l%#%nden 43 y!l sonra, tiyatro ile ilgili fi$irleri >,+elli$le e*i$ tiyatro %+erine d%"%nceleri@ d%nya tiyatrosunda g%ncelliini $oru#as! ar*!c!d!r&

Eserler Bibliyografyas!
BAAL:
Baal, Aanns Fohst'un 6(er Einsa#e7 oyunundan yola !$!lara$ g,rsel ve s,+l% olara$ ya+!l#!"t!r4 ,nce$inde nat%ralist ya+#a niteli$leri vard! ve Brecht bundan ho"lan#a#!"t!& Bu il$ oyun, $!sa sahnelerden olu"uyordu ve her hangi bir s%re$lilii yo$tu, bu ya*! onun GBuchnerH et$ilen#esinden $ayna$lan!yordu& Bu daha sonra E*i$ Eiyatronun ya*!lan#as!nda et$en olaca$t!r& Baal $!s#en bir *ortre al!"#as! gibi alg!lanaca$ bir te$sttir& Eserin anti/ $ahra#an! Brecht'in gen liine ben+eyen anti$onfor#ist bir "air ve "ar$!c!d!r& Brecht'in $ita*!ndan bir al!nt!= Ehe co#*lete *lays of Buchner Aristoteles i >(ra#ati$@ tiyatro Ibir sahne gelen bir sahneye yol a ar= b%y%#eJ ve $endisinin$i KE*i$ EiyatroK Iher sahne $endi i inde bir sahnedir= #ontaCJ K

Eserler Bibliyografyas!

68ecede tra#*et sesleri7

Bu Brecht'in 0& oyunu oldu4 bu oyun +a#an!na yeni bir te#a $a+and!rd!4 bir as$erin sava"tan d,n%"%&&& Ana $ahra#an olara$ bir sava" sonras! as$eri $ullanara$, Brecht sava"tan h!r*alan#!" devri#ci bir insan!n d%"%ncelerini g,sterdi& 1900 y!l!nda %retilen bu oyun, Al#anya'da$i sava" sonras! hu+ursu+ at#osferi ile a$!"t!& )alona 6ro#anti$ bir g,+le i+le#eyin7 ya+!l! afi"ler $ondu&

Brecht i+leyiciye sahnede g,rd%$lerini bir nesne gibi alg!la#as!n! ve dolayl! ve ya dorudan bir ac!#a hisset#e#esini istiyordu& Tiyatroda, seyiciyi edilgenlikten kurtarp, eletirel olarak izlemesini salayarak, ona etkin bir rol vermek istiyordu.

Eserler Bibliyografyas!

6Kentlerin Vahi Ormannda7

Bu % %nc% oyunda, Brecht bir tasar!#c! olan ar$ada"! 'Las*er Beher'den yard!# istedi& ;yun i in hayali bir Lhicago $uruldu ve bir bo$s #a ! gibi sunuldu& Brecht, M*ton )inclair'in KFungleK ro#an!n! ilha# $ayna! olara$ deerlendirdi& Brecht i in, Lhicago KA#eri$an N%yas!K ha$$!nda t%# sevdii ve nefret ettii her "eydi& Bu, Brecht'in hayali bir "ehirde eserini ge irdii son ya*!#! deildir& Bu te#ay! A#eri$an N%yas!'n! g,ster#e$ i in $ullan#aya deva# etti= Mezbahalarn Kutsal johannas , Happy End, Arturo Uinin nlenebilir Ykseli i

)ansasyonel oyunu K1 9uru"lu$ ;*eraKy! )oho'da sahnele#e$ i in Oondra'ya gitti& Bu oyun KE*i$ EiyatroKnun her "eyiyle tan!n#as!ndan ,nce$i son ya*!#lar!ndan biridir&

E*i$ Eiyatro
Brecht'in sonras!nda 6E*i$ Eiyatro7 diye an!lan tiyatroda, seyirciyi gelene$sel tiyatronun il%+yonuna $a*!lara$ i ine d%"t%% edilgenlikten kurtarmak, eletirel olarak izlemesini salayarak, ona etkin bir rol vermek istiyordu. Seyircinin sahnede grdkleri zerine soru sormasn hede lemiti. Sonunda !yabanclatrrma etkisi!"ver remdungs e ekt# kavramna vard. Sahnede grnen olaylar yabanclatrarak, seyircinin onlar hakknda soru sormasn salad. $recht, bu karmak dnceyi yaratmak ve seyircinin ger%ek olaylarla sahne olaylarn kartrmasn engellemek i%in, teatral ara%larn "klama elemanlar, mzisyenler, sahne deiimleri# grnmesini istedi. &yrca episotlar araya giren arklarla ve anlat par%alaryla bilin%li olarak birbirinden ayrd.

Pabanc!la"#a >: et$isi@ Brecht $endi oyununda seyirci a !s!ndan d%"%ncenin duygulara g,re ,nceli$li olduunu g,ster#e$ i in far$l! te$ni$ler $ulland!& )eyircinin orada sadece duygusall!$ ve +ev$ i in ol#a$ yerine oyuna $at!l#as! ve tav!r al#as!ndan e#in ol#a$ istiyordu&

e*i$ tiyatro i inde

Ayd!nlat#a, )esler ve Easar!#

Aydnlatma
Q"!$lar seyircinin ta# g,r%"%nde olaca$t!& Burada a$t,rler te$nisyen !"!$ !lar!n yaratt!! d%nyan!n seyircisi olaca$t!r& Q"!$ ruh hali ya da at#osfer olu"tur#a$ yerine +a#an ya da *erde dei"i#inin ge i"ini g,ster#e$ i indir&

Ses
-%+i$ sahnede eyle#i deste$le#e$ yerine, onu yoru#la#a$ ve ya at!"#as!n! ortaya $oy#a$ i indir&
Bu teori >Bir uygulay!c! ar$ada"@ olara$ Reter Broo$'un 6B%y%$ -%fetti"K %reti#inde g,r%ld%% gibi gelece$te$i al!"#alara yans!#as!nda hissedilir& -ini#al ihtiya olara$ sadece 1 sandalye ve 1 $ita* $ullanara$ , a$sesuarlar!n oyun ve $ara$terin derin anla#!n! anlat!l#as! i in $ullan!l!r&

Sahne Tasarm

Brecht, sadece sahnede dorudan gere$tii ve hi$ayeyi anlat#a$ i in $ullan!r&;nun sahneleri bu sebe*le neredeyse !*la$ ve bo" olurdu& E%# sahne dei"i$li$leri hal$a g,r%n%r olaca$t!r& A$sesuarlara gelince, 8enelli$le se#boli$ ve ger e$ nesneler yerine te#sili #al+e#eler $ullan!l!rd!&

(ra#ati$ ve E*i$ Eiyatro Aras!nda 9ar"!la"t!r#a

(ra#ati$ Eiyatro >nor#@ Konu= Bir ba"lang! S, orta ve son var,
ve oyunda ortaya !$an sorunlar ,+%#lenir

E*i$ Eiyatro >Brecht'in Eeorisi@ &yk'= Aer hangi bir yerde ba"lar deva#
eder ve durur& )orunlar ,+%l#%" deil

Sahnede olan seyirciyi etkiler= Seyircinin duygulanmas sa lanr= g% lendiril#i" fi$irleri ile
yan!lsa#ac! bir tiyatrodur

seyirci san$i ger e$ hayatta oluyor#u" hissiyat!ndad!r&

Seyirci !ir g()lemciye d(n''r:

seyircinin g,rd%%n% sorgula#as! ,ng,r%l%r&

Seyirciyi !ir karar almaya )orlar=

a !$ca ,+%l#esi gere$en sorunlar olduunu g,sterir

Seyirci !ir eyin i"inde yer almaktadr Seyirci konunun i"inde canldr# eneyimlerini paylar$ %elime: olaylar *%r%+s%+ bir "e$ilde
birbirini i+ler&

Seyirci !ir ey yapmakla y') y')edir$ Seyirci darda kalr de erlendirir$ *onta+: her bir olay $endi sahnesi i inde
g,r%l%r&

2+et/E*i$ tiyatro
Brecht taraf!ndan for#%le edilen e*i$ tiyatro y%$se$ $ar#a"!$ teori$ ve *rati$ fi$irlerin bir tiyatrosudur& Dl$ d,ne# *iyeslerde 6e*i$7 ,+elli$ler olduunu g,rd%$, fa$at t%# y,nleriyle bir araya gel#esi onlarca y!l s%rd%& 1943/19T3 aras!nda$i olgunlu$la e*i$ tiyatro $endi son halini bul#u"tur&

%eorg Buchner ,-,./.0= Nadi$al

Et$iler
1rank 2edekind ,-34/,5,-: ; bir $abera "ov#eni olara$ $abul edil#i"tir, ,yle $i Brecht taraf!ndan rol #odel olara$ al!n#!"t!&
;yunlar! ben+er bir ya*!ya sahi*ti= g,r%n%"te balant!s!+ $!sa sahnelerdi ve fi+i$sel orta#! i inde hare$et yava" a ilerlerdi& Brecht gibi, <ede$ind'in de burCuva to*lu#una $ar"! bir hor ba$!"! vard!, oyunlar!nda gen ler gibi Al#anya'da$i cinsel ahla$ standartlar!na oda$lan#a eili#indedir

*oliti$aya $ar!"t!ve tutu$lan#an!n e"iine geldi& ;nun oyunlar!nda ya*t!! bas$!n te#alar!ndan biri, d%"#anca bir d%nyada $endi $aderini ara#a oldu& >Brecht@ E?s*resyonistler %+erinde$i et$isi ,+elli$le %nl%d%r, $ahra#an! $endi i inde belirli bir *si$oloCi$ veya se#boli$ ,ne#e sahi* $!sa sahnelerde bir biri ard!na hare$et eder&

Karl *ar6 ,-,-/-. : 9arl Aeinrich -ar?

19& y%+y!lda ya"a#!" filo+of, *oliti$ e$ono#ist ve devri#ci& 9o#%ni+#in $ura#sal $urucusudur& Brecht'in ce+aland!r!l#as!nda nedenlerden biri olara$ -ar?ist fi$irlere olan ya$!nl!! ili"$ilendiril#i"tir& Bu fi$irlere ger e$te sahi*se de 9o#%nist Rarti i inde yer al#a#!"t!r&

E%# ;yunlar!
Baal# %ecede Trampet Sesleri# Kutsal Kitap# 7' 'n# 7ilenci 8e &l' K(pekler# 9eytan Ko8ma# Karanlktaki :k# Balk A8# O8a# Kentlerin Vahi Ormannda# ;ngili) Krali ::$Ed8ard<n =aam# Adam Adamdr# >" Kuruluk Opera# *ahagonny Kentinin ='kselii 8e 7'''# Lind!erghlerin ?"uu# Anlama >)erine Badem & reti Oyunu# E8et 7iyen @ayr 7iyen# &nlem# *e)!ahalarn Kutsal Tohanna<s# Kural 8e Kural 7# Ana# =u8arlak KaAallar Si8ri KaAallar #K'"'k Bur+u8ann =edi &l'mc'l %'nah# @orasyallar Kuriasyallar# Barrar Anann Silahlar# :::$Ceich<in Korku 8e SeAaleti# %alilei<nin =aam# 7ansen# 7emirin 1iyat Dedir# Besaret Ana 8e Eocuklar# Lukullus<un Sorgulanmas# Se)uan<n ;yi ;nsan# Furtla A a 8e ?a # *atti# Arturo ?i<nin &nlene!ilir ='kselii# Simone *achard<n 7'leri# Sch2eyk# *alAi 7'esi# KaAkas Te!eir 7airesi# SoAokles<in Antigone<si# Kom'n %'nleri# Len)<in Saray 7anan# %$@aurptmann<n Kundu) K'rk' 8e Krm) @oro)u# Borriolaus# Couenli Geanne 7<Arc<n 7a8as# Turandot 8eya Aklayclarn Kongresi# *oliere<in 7on Guan<# Hiller 8e 7a8ullar$ Kuramsal =aptlar: Eiyatro D in 9% %$ ;rganon, (eneysel Eiyatro, E*i$ Eiyatro 1+erine, Aurda Al!#!, )osyalist A !dan Bir )anat 9ura#!, )osyalist 8er e$ ili$ ve Eo*lu#&

Brecht amzn nemli bir kiiliidir ve btn tiyatro almalar ayn noktadan balar veya evrelerine dnerek tamamland noktaya dner. - Brook, P, he em!ty "ta#e, !en#$in, %&'(.