SURAH AL - ADIYAT

(ON CHIN M) (100)

Mc khi ti Makkah

Nhn danh Allah, ng Rt mc lng, ng Rt mc Khoan dung.

)(

1- Th bi cc con chin m chy ho hn (i tn cng ch);

)(


2- Bi th (mng chn ca chng) lm bn ra tia la;


)(

3- Ri tn cng vo bui
hng sng;

)(
4- Ri lm tung bi mt m;

)(

Chanlyislam

5- V chng xng thng vo lng (qun ch);

)(

6- Qu tht! Con ngi vong n i vi Rabb (Allah) ca y;

)(
7- V chnh y l nhn chng cho vic ;

)(

8- V qu tht, y yu d dn s giu c.


)(

9- H y khng bit, khi mi vt nm di m u b qut ln?

)(

10- V mi iu (b mt) trong lng s c phi by?

)(

11- Qu tht, vo Ngy , Rabb ca h s rt mc Am tng.

. S tuyn th bi nhng con chin m v s v n bc ngha ca con ngi

v lng st sng ca con ngi v s giu c:
Allah () phn nh sau:

)(
:

(( 1- Th bi cc con chin m chy ho hn (i tn cng ch); ))

Allah () tuyn th bi nhng con chin m khi chng c thc phi nc i tn cng
ch trong cc trn chin v Chnh ngha ca Allah (). Nhng con chin m chy v th
hn hn vi m thanh nghe ging nh nhng con nga ku trong lc chy.

)(

:

(( 2- Bi th (mng chn ca chng) lm bn ra tia la; ))

C ngha rng nhng mng chn ca nhng con chin m gim mnh ln trn nhng tng
lm bn ra cc tia la.

(( 3- Ri tn cng vo bui hng sng; ))

:
)(

C ngha rng s tn cng din ra vo bui hng sm. iu ny tng t ging nh vic
Thin s Muhammad () thng t chc tn cng nh ch vo bui hng sng. Ngi
Chanlyislam

() lun ch xem nu nh c ting Azan1, th Ngi () s i cho n khi ting Azan

kt thc th Ngi () mi tin hnh h lnh cho qun i ca Ngi () tin cng nh
ch. Sau , Allah () phn:

)( :
(( 4- Ri lm tung bi mt m; ))

C ngha rng bi t ti ni din ra trn chin s b nhng con chin m lm cho tung
bay mt m c mt gc tri.

)( :
(( 5- V chng xng thng vo lng (qun ch); ))

Ayah trn ngha l nhng con chin m s kin cng tt c cng tin cng xng thng
vo lng qun ch.


ng Ibn Abbas, ng Mujahid v ng Qatadah ni v Li phn
Ri tn
cng vo bui hng sng nh sau: l s tn cng ca nhng con chin m vo bui
sng v Chnh ngha ca Allah ().

V Li phn Ri lm tung bi mt m: y l ni m s tn cng nh
ch din ra. Bi b nhng chin m lm tung ln bay mt m.
ng Al-Awfi thut li rng ng Ibn Abbas, ng Ata, ng Ikrimah, ng Qatadah v ng

Dahhak ni v Li phn V chng xng thng vo lng (qun ch)

nh sau: C ngha rng nhng con chin m s phi nc i xng thng vo lng i
qun ca nhng k bt tin.

)(
:

(( 6- Qu tht! Con ngi vong n i vi Rabb (Allah) ca y; ))

y l vn khin cho vic tuyn th c thc hin, v n c ngha rng y (nhn loi)
l k vong n bi ngha vi nhng c n m ng Ch T ca y ban cho y, nhng y
li bc b nhng c n .
ng Ibn Abbas, ng Mujahid, ng Ibrahim, ng An-Nakhai, ng Abu Al-Jawza, ng Abu
Al-Aliyah, ng Abu Ad-Duha, ng Sa`id bin Jubayr, ng Muhammad bin Qays, ng AdDahhak, ng Al-Hasan, ng Qatadah, ng Ar-Rabi` bin Anas v ng Ibn Zayd (r) ni

rng: Al-Kanud c ngha l s vong n bi ngha. Hn na, ng Al-Hasan

1

. Azan (): Li mi gi dng L nguyn Solah.

Chanlyislam


cng ni thm nh sau: Al-Kanud l k lun k kh v nhng tai ng xy
n vi y, v ri y sao lng i nhng c n m Allah () ban cho y.

)( :

(( 7- V chnh y l nhn chng cho vic ; ))

ng Muhammad bin Ka`b Al-Qurazi ni rng i t y c cp trong Ayah trn l

cp n con ngi. V th, n c ngha rng con ngi chnh l mt nhn chng cho
chnh bn thn ca mnh v s vong n bi ngha ca mnh i vi cc c n m Allah
() ban cho. V y chnh l mt s tht hin nhin, khng th chi ci c v
nhng vic lm v li ni ca con ngi.
Nh Allah ()
phn trong Surah At-Taubah:

: .


(( Nhng ngi dn a thn khng xng ng lm cng vic bo qun cc Thnh
ng ca Allah bi v chng t xc nhn mnh khng c c tin. l nhng k
m vic lm s khng c kt qu v chng s vo mun i trong La
(ca Ha ngc). )) [Surah At-Taubah: 17]

)(
:

(( 8- V qu tht, y yu d dn s giu c. ))

C ngha rng y yu thch s giu c v cn c sing nng tom gp ca ci lm giu.

C hai quan im khc nhau v ngha ca Ayah trn:
Y yu thch mnh lit s giu c.
Y keo kit, bn xn v thm thung s giu c.
Hu ht cc Hc gi Muslim u c rng c hai quan im trn iu ng c.

. Cnh Bo V Ngy Phn Xt Cui Cng:

Allah () phn nh sau:

)(
:

(( 9- H y khng bit, khi mi vt nm di m u b qut ln? ))

C ngha rng ngi cht s c phc sinh lm cho sng li chu s xt x ca Allah.

Chanlyislam



)(
:

(( 10- V mi iu (b mt) trong lng s c phi by? ))

ng Ibn Abbas () ni v ngha ca Ayah trn nh sau: Mi iu thm kn trong lng

v linh hn ca con ngi s c phi by ra tt c.

)(
:

(( 11- Qu tht, vo Ngy , Rabb ca h s rt mc Am tng. ))

C ngha rng Ngi () bit r tt c nhng g m nhn loi thng lm. Ngi () s n
b v ban thng xng ng cho nhng ngi lm nhiu vic thin. Ngi () khng bao
gi phn xt bt cng vi bt c mt ai d ch l mt s bt cng nh nht.

SURAH AL - QARIAH
(TING M ) (101)
Mc khi ti Makkah

Nhn danh Allah, ng Rt mc lng, ng Rt mc Khoan dung.

)(

1- Al-Qari'ah
Chanlyislam


)(

2- Al-Qari'ah l g?

)(

3- V iu g cho Ngi (Muhamma) bit Al-Qari'ah l g?

)(



4- l Ngy m nhn loi s nh bm bm bay tn lon;

)(

5- V cc qu ni s (bn tung) nh cm lng cu c chi ra;

)(

6- Bi th, i vi ai m bn cn (cha vic thin) nng,

)(

7- Th s hng mt i sng vui thch.

)(

8- V i vi ai m bn cn (cha vic thin) nh,

)(

9- Th nh ca y s l Hawiyah.

)(

10- V iu g cho Ngi bit Hawiyah l g?

)(
11- ( l) La ngn chy d di!

Allah ( phn:
(( 1- Al-Qari'ah ))
(( 2- Al-Qari'ah l g? ))

)(

Al-Qariah l mt trong nhng tn gi ca Ngy Phn Xt Cui Cng, tng t nh cc

tn gi Al-Haqqah, At-Tammah, As-Sakhkhah, Al-Ghashiyah v nhiu tn gi khc
na ca Ngy Phn Xt Cui Cng.
Sau , Allah () gia tng mc lo u v lo s v Ngy Phn Xt Cui Cng qua Li
phn nh sau:
Chanlyislam


)(
:

(( 3- V iu g cho Ngi (Muhamma) bit Al-Qari'ah l g? ))

Sau th Allah () gii thch v Ngy Phn Xt Cui Cng qua Li phn nh sau:



)(
:

(( 4- l Ngy m nhn loi s nh bm bm bay tn lon; ))

C ngha rng vo Ngy Phn Xt Cui Cng nhn loi s phn tn v chy tn lon, h
n ri h i. Tt c h u tr nn lng tng, hoang mang v hi hng vi nhng g
ang n vi h. H s tr nn ging nh nhng con bm bm bay tn lon. Tng t
nh Allah () phn trong Surah Al-Qamar:



:

:
(( Chng s bc ra khi m, nhn gc xung, (hi hng) ging cc con
chu chu bay tn lon; )) [Surah Al-Qamar: 7]

)(

:

(( 5- V cc qu ni s (bn tung) nh cm lng cu c chi ra; ))

C ngha rng nhng qu ni s b bn tung rng ra nh nhng lng cu b x rch.

ng Mujahid, ng Ikrimah, ng Sa`id bin Jubayr, ng Al-Hasan, ng Qatadah, ng Ata

Al-Khurasani, ng Ad-Dahhak v ng As-Suddi ni rng: nh l cm lng cu.
Tip theo th Allah () bo cho bit v phn thng v nim vinh d cho nhng ngi
lm nhiu vic thin; v s nhc cho nhng ngi lm vic xu. Nh Allah ()
phn nh sau:

)(
:
(( 6- Bi th, i vi ai m bn cn (cha vic thin) nng, ))
C ngha rng vic thin ca y nhiu hn vic xu xa i bi ca y.

)(
:

(( 7- Th s hng mt i sng vui thch. ))

C ngha rng l mt cuc sng vnh cu v trn y hnh phc trong Thin ng.

)(
:

(( 8- V i vi ai m bn cn (cha vic thin) nh, ))

C ngha rng vic xu xa i bi ca y nhiu hn vic thin ca y.
Sau th Allah () phn nh sau:
Chanlyislam


)(
:

(( 9- Th nh ca y s l Hawiyah. ))
C ngha rng y s b ri xung v ln nho u xung Ha Ngc, v s din t ngha
ca thnh ng nh ca y c hiu nh l c no ca y. Li din gii tng t cng
c thut li t ng Ibn Abbas, ng Ikrimah, ng Abu Salih v ng Qatadah.

ng Qatadah ni v ngha ca Ayah trn nh sau: Y s b nho u xung Ha

Ngc. Tng t, ng Abu Salih () cng ni v ngha ca Ayah trn nh sau:
Chng s b ln nho u ca chng xung La.
Hn na, n cng c ni rng ngha ca thnh ng nh ca y l y s quay tr li
v kt thc vo Ngy Sau vi Hawiyah; v Hawiyah l mt trong nhng tn gi ca Ha
Ngc.
ng Ibn Jarir () ni rng: Al-Hawiyah c gi l nh ca y; bi v y s khng
c mt ni no khc c, ngoi tr Al-Hawiyah.
ng Ibn Zayd () th ni v Al-Hawiyah nh sau: Al-Hawiyah l Ha Ngc, v n s
l nh ca y v l ni ca y; ni m y s quay tr v v tr n. Sau , th ng Ibn
Zayd dn gii mt Ayah trong Thin kinh Quran:

:

... :

((... v nh ca chng (ngi th a thn) s l La (ca Ha Ngc); v nh ca

nhng k lm iu sai quy qu tht l xu xa. )) [Surah Al-`Imran: 151]

ng Ibn Abi Hatim ni rng ng Qatadah thut li nh sau: N (Al-Hawiyah) l

Ha Ngc, v n cng l ni ca chng.
Allah () gii thch v ngha ca Al-Hawiyah qua Li phn nh sau:


)(
) ( :
(( 10- V iu g cho Ngi bit Hawiyah l g? ))
(( 11- ( l) La ngn chy d di! ))
C ngha rng ngn la ca n cc nng; v l mt sc nng c km theo bi mt
ngn la chy bng bng t chy tt c.
Abu Hurayrah () thut li rng Thin s Muhammad () c ni v sc nng ca
La Ha Ngc nh sau:

"
" :
Sc nng ca ngn la ca Con chu ca Adam m cc ngi t chy ln ch bng
mt phn trong by mi phn sc nng ca La Ha Ngc.
Chanlyislam

H (cc V o hu) ni: Tha Thin s ca Allah! N khng nng sao?

Ngi () p:
" :

"

N nng hn th na bng su mi chn ln.

Mt Hadith tng t do Imam Al-Bukhari v Imam Muslim ghi chp li rng Thin s
Muhammad () ni nh sau:

" :

"

N nng hn th na bng su mi chn ln, mi nng ca n tng t nh sc

nng bng bng ca n.

Imam Ahmad ghi chp li rng ng Abu Hurayrah () thut li rng Thin s
Muhammad () ni nh sau:

" :
"

Qu thc, ngi b trng pht nh nht trong nhng c dn ca Ha Ngc s l mt

ngi mang i dp m n s khin cho c no ca y b un si.

Trong mt Hadith khc c ghi chp trong Sahih Al-Bukhari v Muslim rng Thin s
Muhammad () c ni nh sau:
:

:

"

"

La Ha Ngc khiu ni vi ng Ch T ca n: Tha ng Cha T! Mt vi

phn ca b ti tn ph hy hoi nhng phn khc ca b ti.

V l , Ngi () cho php n th hai ln trong nm: Mt ln vo ma ng v mt

ln vo ma h.
Do , hu ht nhng cn lnh m chng ta tri nghim vo ma ng l xut pht t hi
lnh ca n (Ha Ngc); v sc nng m chng ta tri nghim vo ma h l n t hi
nng ca n (Ha Ngc).
Tng t, trong Sahih Al-Bukhari v Muslim cng c ghi chp li rng Thin s
Muhammad () c ni nh sau:

"
" :

Chanlyislam

Khi sc nng tr nn khc nghit th cha nn vi dng L nguyn Solah cho n khi n
tr nn ngui lnh. Qu thc, sc nng khc nghit l xut pht t hi th ca Ha
Ngc.

SURAH AT-TAKATHUR
(TOM GP CA CI) (102)
Mc khi ti Makkah

Nhn danh Allah, ng Rt mc lng, ng Rt mc Khoan dung.

)(

1- Vic tom gp ca ci (lm giu) lm cc ngi bn tm,

Chanlyislam

10


)(
2- Cho n khi cc ngi i thm m.


)(
3- Nht nh khng! Cc ngi s sm bit!


)(
4- Ri nht nh khng! Cc ngi s sm bit!

)(

5- Nht nh khng! Nu cc ngi bit vi mt s hiu bit chc chn


)(

6- Th chc chn s thy La (ca Ha ngc)!

)(

7- Ri chc chn cc ngi s thy n vi cp mt khng nh!

)(

8- Ri chc chn vo Ngy cc ngi s b tra hi v lc th.

Allah () phn nh sau:

)( ) ( :

(( 1- Vic tom gp ca ci (lm giu) lm cc ngi bn tm, ))

(( 2- Cho n khi cc ngi i thm m. ))

. Kt qu ca vic yu thch i sng trn tc v l l v i sng ngy sau:

Hai Ayat trn l Allah () phn v nhng ngi lun yu thch, ch tm n cuc sng
trn tc, v mi lo chu ton trang hong cho cuc sng trn tc tm b ri khin cho h
sao lng v cuc sng vnh cu vo Ngy Sau. H b li cun, thu ht cho n khi ci
cht bt thnh lnh n vi h v ri h tr thnh mt trong nhng c dn ca cc ngi
m.
Trong Sahih Al-Bukhari, Quyn Ar-Riqaq ( )c ghi chp li rng ng Anas bin
Malik () thut li rng ng Ubayy bin Kab () c ni nh sau: Chng ti

lun ngh rng n l mt phn ca Thin kinh Quran cho n khi Ayah (
Vic tom gp ca ci (lm giu) lm cc ngi bn tm,) c mc khi.
Chanlyislam

11

ng Ubayy bin Kab () cng dn chng mt Hadith m Thin s Muhammad ()

ni nh sau:

" " :
Nu nh Con chu ca Adam () c mt thung lng vng th y s ham mun c
thm mt thung lng vng khc ging nh vy na.

Imam Ahmad ghi chp li t ng `Abdullah bin Ash-Shikhkhir

nh sau: Ta n gp

Thin s ca Allah khi Ngi () ang ni ( - Vic tom gp ca ci (lm
giu) lm cc ngi bn tm,)

Con chu ca Adam ni: Ca ci ca ta, ca ci ca ta.
Nhng nh ngi khng thu li c g t ti sn ca nh ngi c, ngoi tr
nhng g m nh ngi n v kt thc n.
Hoc l nhng g m nh ngi dng che ph bn thn nh ngi v nh ngi
lm rch (hao mn) n.
Hoc l nhng g m nh ngi dng b th v nh ngi chi tr cho vic b
th.2

Imam Muslim ghi chp li t ng Abu Hurayrah () rng Thin s ca Allah () c

ni nh sau:
:

:
: "

"

Mt b ti ni: Ca ci ca ta, ca ci ca ta. Tuy nhin, y ch c c ba iu ch t
ca ci ca y:
Nhng g y n v kt thc n.
Nhng g y mc cho n khi y lm rch n.
Nhng g y dng b th v chi tr cho vic b th.
2

. Imam Muslim, At-Tirmidhi v An-Nasai cng ghi chp li Hadith ny.

Chanlyislam

12

Cn nhng th khc th s tri i v ri xa y n vi nhn loi.3

Imam Al-Bukhari ghi chp li t ng Anas bin Malik () rng Thin s ca Allah ()
c ni nh sau:

:

" :

"

C ba th s i theo mt ngi cht (n ngi m), v hai trong ba th s ri b
y quay tr v trong khi ch c mt th thi s li (trong ngi m) vi y:
Nhng th i theo y (n ngi m) l gia nh, ca c v nhng vic lm ca y.
Gia nh v ca ci ca y s ri b y quay tr v, cn nhng vic lm ca y th
s li (trong ngi m) vi y.
Imam Muslim, At-Tirmidhi v An-Nasai cng ghi chp li Hadith ny.
Ngoi ra, Imam Ahmad cng ghi chp li t ng Anas bin Malik () rng Thin s
() c ni nh sau:


"
:
" :
Con chu ca Adam tr nn gi yu, nhng tuy nhin vn c hai th li vi y;
l s tham lam danh li v nim hy vng.4

. Cnh bo v vic s nhn thy ha ngc v b tra hi v lc th:

Allah () phn nh sau:

)( ) ( :

(( 3- Nht nh khng! Cc ngi s sm bit! ))

(( 4- Ri nht nh khng! Cc ngi s sm bit! ))
ng Al-Hasan Al-Basri () ni v ngha ca hai Ayat trn nh sau: y l mt li
cnh bo tip ni mt li cnh bo.
ng Ad-Dahhak ni v ngha ca Li phn:


Nht nh khng! Cc ngi s sm bit! ; c ngha l: Ny
hi, nhng k bt tin.


- Ri nht nh khng! Cc ngi s sm bit! ; c ngha l:
Ny hi, nhng ngi c c tin.
3
4

. Ch c duy nht Imam Muslim ghi chp li Hadith ny.

. Imam Muslim v Imam Al-Bukhari cng ghi chp li Hadith ny.

Chanlyislam

13

Sau , Allah () phn nh sau:

)(

(( 5- Nht nh khng! Nu cc ngi bit vi mt s hiu bit chc chn ))

C ngha rng nu nh cc ngi bit vi mt s hiu bit chc chn v r rng, th cc

ngi khng nn i trch hng v lm ng lc li do ganh ua tom gp ca ci m
sao lng i vic lm vic thin v tm kim c hi cho Ngy Sau cho n khi cc ngi
c a n ngha trang chn ct cc ngi.


) (

:

)(

(( 6- Th chc chn s thy La (ca Ha ngc)! ))

(( 7- Ri chc chn cc ngi s thy n vi cp mt khng nh! ))

y l s gii thch cho li cnh bo trc nh trong Li phn ca Allah ():

- :
(( Nht nh khng! Cc ngi s sm bit!
Ri nht nh khng! Cc ngi s sm bit! ))
Allah () cnh bo h bng nhng g m c dn ca Ha Ngc s c nhn thy. l
La, v nu nh n (La) ta hi ra th cc v Thin thn gn Allah () v cc v Thin
s c Allah () gi xung trn gian ny tt c s u qu phc xung v khip
s.
Allah () phn tip:

:
)(

(( 8- Ri chc chn vo Ngy cc ngi s b tra hi v lc th. ))

C ngha rng vo Ngy chng ta s b tra hi v lng bit n ca chng ta i vi

nhng c n m Allah () ban cho chng ta; chng hn nh: sc khe, s an ton,
phng tin sinh sng, thc phm v nhiu th khc na, v.v... Ngoi ra, chng ta cng
s b tra hi rng chng ta p li cc c n m Allah () ban cho chng ta qua
vic chng ta t lng thnh knh bit n Ngi () v th phng Ngi ().
ng Ibn Jarir () ghi chp li rng ng Al-Husayn bin `Ali As-Sudai () thut li
cho ng rng ng Al-Walid bin Al-Qasim () thut li t ng Yazid bin Kaysan ()
t ng Abi Hazim () rng ng Abu Hurayrah () ni nh sau: Mt ln trong lc
ng Abu Bakr v ng `Umar () ang ngi th Thin s Muhammad () i ti v ni vi
hai ng rng: iu g khin cho hai ng ngi y?
Chanlyislam

14

H5 p:
Th bi ng () gi Ngi () n bng Chn l rng chng c iu g
khin chng ti ra khi nh ca chng ti c, ngoi tr cn i.
Thin s () ni:

"

" : ()

Th bi ng () gi Ta n vi Chn l rng chng c iu

mang Ta ra ngoi, ngoi tr iu ny (cn i).

Cho nn h6 cng bc i cho n khi h i ti nh ca mt ngi n ng Ansar, v

c ngi ph n ca cn nh n tip.
Thin s () hi ngi ph n nh sau: Ngi ch ca cn nh ny ang u?
Ngi ph n p: ng y i ly nc ung cho chng ta.
Ngi n ng Ansar tr v mang theo ci thng ng nc v ni: Xin cho mng!
Chng c ngi no n thm ving cc b ti ca Allah () tt hn s thm ving ca
mt v Thin s n thm ving ti vo ngy hm nay. Sau th ng ta treo ci
thng ng ln mt cy ch l gn ri tro ln hi mt chm tri ch l v mang
xung tht i nhng v khch ca ng.
Thin s () ni vi ngi n ng () nh sau: Ti sao nh ngi khng hi ch
mt vi tri trong chm tri ch l ny?
Ngi n ng Ansar p: Ti mong mun t chnh Ngi () la chn qu ch l no
m Ngi () thch. Sau th ng ta ly cy dao git ly tht mt con cu. Thy th
th Thin s Muhammad () ni vi ng ta nh sau: ng git ly tht con cu no
m ang cho sa.
Ngi n ng Ansar git ly tht tht i Thin s Muhammad (), ng Abu Bakr v
ng `Umar () vo ngy hm ; v tt c h cng n.
Thin s ca Allah () ni nh sau:




" : ()

"
Cc ngi s b tra hi v iu ny vo Ngy Phn Xt. Cn i khin cho cc
ngi ri khi nh ca cc ngi v cc ngi khng quay tr v cho n khi cc
ngi dng ba n ny. V iu ny l mt trong nhng lc th.
5
6

. ng Abu Bakr v ng `Umar ()

. Thin s Muhammad (), ng Abu Bakr v ng `Umar ()

Chanlyislam

15

Imam Muslim cng c ghi chp li Hadith ny.

Trong Sahih Al-Bukhari, Sunan ca At-Tirmidhi, An-Nasai v Ibn Majah c ghi chp
li rng ng Ibn Abbas () thut li rng Thin s ca Allah () c ni nh sau:

" :

"
:

C hai c n m hu ht khng c nhn loi s dng mt cch chnh ng;

l: sc khe v thi gian rnh ri.
C ngha rng con ngi thiu s bit n v hai c n ny. H khng hon thnh
trch nhim ca h i vi hai c n ny. Do , ngi no m khng s dng n mt
cch chnh ng th trch nhim thuc v ngi . V ngi khng phi l mt
ngi c tnh cch ng n.
Imam Ahmad () ghi chp li t ng Abu Hurayrah () rng Thin s Muhammad ()
c ni nh sau:




: : " :





"

Allah () phn vo Ngy Phn Xt: Hi con chu ca Adam! TA sp t cho cc

ngi ci trn nhng con nga v lc , TA ban cho cc ngi nhng ngi
ph n ci (lm v), v TA sp t cho cc ngi ni v tr v trn tri t. V
th, u l s bit n v nhng iu ny?.7

ROHMAN IBRAHIM
CU SINH VIN UIA MALAYSIA
BIN DCH
. Ch duy nht mt mnh Imam Ahmad (r) ghi chp li Hadith theo li din t ny.

Chanlyislam

16