Working Paper

2013ko azaroa

Euskal Ekonomia Frankismo Garaian

1960-75

Basque Economy during The Franco Regime La Economía Vasca durante el Franquismo
1960-75 1960-75

Itziar Alberdi

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

1) 1960rarte, euskal ekonomiaren modernizazioa a) 1963an, aurreko epean enpresa industrial

Bizkaia eta Gipuzkoako probintzietan eman zen
batez ere. 1960tik aurrera, euskal ekonomiaren
eta bereziki industriaren hazkundea lurralde
guztietan nabarmena izango bada ere, Araban
ikusgarria izan zen eta garapen industriala
Gasteiz inguruan metatu zela esan daiteke
(salbuespen bakarrak Laudio eta eskualde
batzuetako herriburuak izan ziren).
2) Frantziako planifikazioan oinarrituta, gobernu
frankistan zeuden teknokratek (Ullastres, López
Rodó, Navarro Rubio, López Bravo) hauxe lortu
nahi zuten erregimenak etorkizuna izan zezan:
produktu nazionala haztea, enplegu betea,
errentaren banaketa hobea eta Espainia poliki-
poliki munduko ekonomia zirkuituan sartzea.
3) 1959ko Egonkortasunerako Planak ekarri zuen
norabide aldaketari jarraituz, 1962tik aurrera
“plangintza indikatibo” bat egiteko erabakia
hartu zuen frankismoak, garapen-planen bitartez,
bi helburu nagusirekin: hazkunde industriala eta
hazkunde horretan lurralde-oreka lortzea.
Helburu horretara heltzeko, garapen-guneak
definitu ziren, hain zuzen ere industria-maila
txikiko lekuetan. Inbertsioak egin nahi zituzten
enpresei lurra eskaintzen zitzaien, industriarako
behar ziren oinarrizko azpiegiturekin batera (ura,
energia, komunikabideak, etab.). Diru-laguntzak
eta aldi baterako salbuespen fiskalak ere ematen
zitzaizkien. Euskal industriaren sektoreak ez zuen
plan horren onurarik jaso, ez baitzen garapen-
gunerik definitu lurralde honetan.
4) Aldi honetako Politika Industrialaren elementu
esanguratsuenak hauek izan ziren1:
berriak sortzeko derrigorrezkoa zen
baimen-eskaera desagertu zen. Horren
ordez, aurrerantzean instalazio-
industrialen tamainari erreparatuko zaio.
b) Urte berean, lehentasunezko industrien
legea kaleratu zen. Jarduerak ez ezik,
kokapen geografikoak ere lehenesten
hasi zen Erregimena.
c) Gobernuaren eta enpresa konkretuen
arteko “Adostutako ekintzak” (Acciones
Concertadas) izan ziren garai hartako
politika industrialaren tresna
deigarrienak. Estatuak kredituak eta
onura fiskalak eskaintzen zizkien
enpresei, beharrezko inbertsioak egin eta
ekoizpen kopuru zehatzak lortzearen
truke.
d) 1960ko hamarkadako politika
industrialak ez zuen inolaz ere garapen
ekonomikoa lortzeko planifikazio zehatzik
jarraitu. Ondorioz, jadanik etorkizunik ez
zuten edo defizitarioak ziren hainbat
jarduera mantendu ziren, horrek
etorkizunean izango zuen kostuarekin.
Garai horretan zenbait sektoreren
berrantolaketa planak egin ziren, baina
ezer gutxi lortu zen.
5) Francoren Erregimenak 1960. hamarkadan
bultzatutako industrializazioak, ondorengo bi
ezaugarri nagusi izan zituen2:
a) Ekoizpen faktoreen erabilera desegokia.

1
Mendizabal A. eta beste batzuk, “La política
2
industrial en España”, EKONOMIAZ Nº3. Mendizabal A. eta beste batzuk, Op. Cit.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

b) Beste herrialde batzuetan ematen ziren
faktore dinamizatzaile gabeko produkzio-
sistema.
6) 1950eko hamarkadan zehar Europan zein
mendebalde osoan emandako zabalkunde
ekonomikoak (1960ko hamarkadan ere jarraitu
zuenak), inbertsiorako eremu berrien bila zebilen
kapital-metaketa handi bat sortu zuen. Kapital
horrek gainera, gero eta lan-esku gehiago behar
zuen. Garai horretan hasi zen espainiarren
emigrazioa Europako herrialdeetara, batez ere
Frantzia eta Alemaniara.
7) Espainia mailan, atzerriko kapitalen etorrerak,
emigranteek igorritako diru-kopuruek eta
turismoak sorturiko diru-sarrerek aukera eman
zuten kanpoko merkataritza-balantzaren defizita
ezabatzeko eta, horrenbestez, industria-
jarduetarako behar ziren petrolioaren, ekipo-
ondasunen eta lehengaien inportazioa areagotu
zen.
8) Euskal industrialariek abagune ekonomikoaren
aukerak aprobetxatu zituzten eta euskal industria
erritmo bizian hazi zen. Euskal burgesia handia
1960ko hamarkadako hazkundearen protagonista
nagusia izan zen. Baina ezin ahaztu daiteke
kanpotik etorritako kapitalaren garrantzia ere.
Kimika-sektorera bideratu ziren atzerriko-
inbertsio gehienak, jarduera hau oso lehiakorra
bait zen.
9) Merkataritzaren liberalizazioarekin gora egin
zuten altzairuaren inportazioek eta agerian
geratu zen euskal siderurgiaren lehiakortasun
maila benetan apala zela. Stock-ak pilatzen hasi
ziren eta Programa Siderúrgico Nacional delakoa
arduratu zen eskaria finkatzeaz. Neurri horien
ondorioz, izugarri hazi zen batez ere Bizkaian
altzairuaren ekoizpena.
10) Estatuek beti kontsideratu izan dute
siderurgia lehentasunezko industria eta Europako
gobernuek neurri desberdinak hartu izan dituzte
bere balio estrategikoa zaindu eta sustatzeko.
Espainiaren kasuan, Bizkaiko eta neurri apalago
batean Gipuzkoako industria siderurgikoa
gobernuaren politika ekonomikoaren ondorioz
asko hazi zen garai honetan, baina jadanik
nabarmenak ziren sektore honen ahuleziak eta
berandu baino lehen beharko zuen sakoneko
berrantolaketa.
11) Gurera heldutako etorkinak, industria oso
garatua zegoen eskualdeetan egokitu ziren
(Gipuzkoa eta Bizkaian bereziki). Batez ere
Gaztela, Leon, Extremadura, Andaluzia eta
Galiziatik etorritako langileak ziren.
12) Hamabost urtetan, 1960-75 bitartean,
Euskadiko biztanleriak %44,38ko hazkundea izan
zuen eta horren laurdena, lan bila iritsitako
etorkinek osatzen zuten. Biztanleriaren gehitze
horrek 1950eko hamarkadan hasitako hazkunde
ekonomikoari jarraipena emateko oso baliagarria
izan zen.
13) Enplegu-tasa ia erabatekoa zen eta bigarren
sektorea zen egitura ekonomikoan pisu gehien
zuena. 1973ra arte langabezia-tasa ez zen hazi
eta 1960tik 1975era arte gutxi gorabehera %270
igo zen Euskadiko BPGa.
14) Egitura ekonomikoari dagokionez, 1960.
hamarkada honetan aldaketa nagusi bat ematen
da: lehenengo sektoreak pisua galdu eta
industriak eta zerbitzuek indarra hartzen hasiko
dira.
15) 1960ko hamarkadaren hasieran, Bizkaiak
Euskadiko industria-ondasunen %50 baino
gehiago ekoizten zuen, Gipuzkoak %30 baino
gehiago eta Arabak %8 baino gutxiago.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

16) Hirurogeiko hamarkadako hazkundeak hiru
probintzietan izan zuen eragina, baina bereziki
Araban; hemen ere industria bilakatu zen
jarduera ekonomiko nagusia. 1974an, Arabak
euskal produktu industrialean zuen pisua %12
ingurukoa zen.
17) Espainiako Metalgintza Plana (1964-1972)
martxan jarri zenean Gipuzkoako enpresa batzuk
plangintza honetan parte-hartzea erabaki zuten:
E. Orbegozo, Aristrain, Unión Cerrajera,
Luzuriaga, Acerfas y Forjas de Azkoitia, eta R.
Orbegozo. Inbertsio handiak egin behar izan
zituzten punta-puntako teknologiei esker
kalitatea hobetzeko, kostuak ahalik eta gehien
apaltzeko, lehengai eta energia kontsumoa
gutxitzeko, eta ekoizpena handitzeko.
Metalurgiari lotutako industriak egoerari
egokitzeko gaitasun handia erakutsi zuen eta
lantegiak berritu ondoren, Gipuzkoako industria
jarduera nagusia izaten jarraitu zuen. Garai
hartan, Espainiako estatuan, Gipuzkoa zen
makina ekoizle nagusia: industria makinak,
josteko eta idazteko makinak, makina
elektrikoak, makina lanabesak, etab3.
18) Gipuzkoaren kasuan, industriagune berriak
eraikitzeko lurrik ezak, honen prezio garestiak eta
lantegien kokaleku txarrak edo desegokiak (hirien
erdigunean), industriaren hazkundea eragozten
zuen. Egoera horren aurrean tokiz aldatu ziren
lantegi batzuk, Gasteiz aldera gehienak.
19) Bizkaiari dagokionez, 1960-1965 bitartean
Bilbo-Handia eta Durangaldea izan ziren industria
3
LUR Entziklopedia Tematikoa
http://www.euskara.euskadi.net/r59-
luredir/es/contenidos/articulo/c0411/eu_d0411001/0
411001.html
arloan hazkunde nabarmena erakutsi zuten
eskualdeak. 1965. urtetik aurrera industria-
jarduera asko Arabara eraman ziren.
20) Industria-sektorea bultzatzeko ahaleginetan
Gasteizko Udalak eta Arabako Foru Aldundiak
bultzatutako ekimenei, Erregimenaren politika
ekonomikoaren aldaketa gehitu behar zaio. Hala
ere, aipatu gabe ezin utzi Estatuaren eta Foru
Aldundiaren arteko Ekonomia Hitzarmenaren
ondorioz Arabak lortu zuen ekonomia eta zerga
politika berezia, horri esker industriaren aldeko
ekimena errazten zuen zerga sistema malgua izan
baitzuen. Gasteizko Aurrezki Kutxa Munizipala bi
gauzez arduratu zen batez ere: lurra erosteko
behar zen dirua ezartzeaz eta industrialdea
beharrezko azpiegituraz hornitzeaz. 1961-1970
bitartean 932 enpresa berri ezarri ziren
Gasteizen; hazkuntza handiena (312 lantegi)
1961-1964 bitartean izan zen, Gamarra-Betoñoko
industrialdea antolatu zen urteetan4.
21) Garai honetan lan gatazka ugari izan ziren
Bizkaian batez ere, nahiz eta sindikatuak
debekaturik egon, eta soldaten igoera eskatzeko
grebak egin ziren toki askotan: Bilboko Labe
Garaietan eta Beasainen 1961ean, 1962ko greba
handiak Asturiasekin batera, etab. Gatazka hauek
agerian utzi zuten langile-mugimenduak izan
zezakeen garrantzia, enpresariei eta erregimenari
aurre egiteko orduan.
22) 1966an Basauriko Laminación de Bandas
enpresan egin zen greba oso garrantzitsua izan
zen. 163 egunez luzatu zen borroka giro bizian,
ehunka atxilotu eta erbesteraturekin. 1967an
4
Idem.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

Erregimenak salbuespen egoera ezarri zuen5. Aldi

berean, protestek indar handia hartu zuten
ikasleen eta elizaren sektore batzuen artean, eta
horietako batzuk epaitu zituen Tribunal de Orden
Público auzitegi bereziak 1969an.

23)Hona hemen garai honetako zenbait datu:

http://www.ccoo.es/csccoo/menu.do?Informacion:No
ticias:354131

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

EUSKAL EKONOMIAREN BILAKAERA EKONOMIKOA 1960 – 1975

1935 1940 1950 1960 1970 BILAKERA

1960-70

Biztanleria (udal errolden datuetara egokitua;

1.838.575 + %35,50
uztailaren 1ean) 897.864 918.811 1.033.192 1.356.782
Lanpostu Kopurua. Sektore guztiak + %20,60
366.453 409.031 476.175 605.499 730.252
Lanpostu kopurua. NEKAZARITZA ETA
ABELTZAINTZA 114.866 128.922 135.040 98.045 76.126 - %22,36
Lanpostu kopurua INDUSTRIA + %31,21
108.983 122.876 155.282 236.197 309.918
63.282 + %23,90
Lanpostu kopurua ERAIKUNTZA
15.672 18.293 33.794 51.072
Lanpostu kopurua ZERBITZUAK + %27,58
126.932 138.940 152.059 220.185 280.926

EKOIZPENAREN BALIO OSOA (Miloi pta) + %277,55

4.199 6.710 30.707 112.848 426.058
BALIO ERANTSI GORDINA oinarrizko preziotan.
Sektore guztientzat, Miloi ptatan. 1995eko pta. 664.518
672.752 568.400 1.226.446 2.507.712 + %104,46
konstanteetan
Barne Produktu Gordina oinarrizko preziotan.
1995eko pta. konstanteetan 666.575 563.660 657.262 1.212.598 2.461.931 + %103,02
Barne Produktu Gordina biztanleko merkatu-
2.693 15.784 40.404
preziotan (pta. korronteak) 4.235 118.323 + %192,84
Barne Produktu Gordina biztanleko merkatu-
preziotan 165,32 181,63 160,81 141,98 - 18,83
166,73
ESPAINIA BATAZBESTEKO INDIZEA = 100
Barne Produktu Gordina biztanleko merkatu- 1
preziotan Probintzien arteko sailkapena 1 1 1 1
Iturria: Alcaide, J. “Evolución Económica de las Regiones y Provincias Españolas”, Fundación BBVA, 2003.

24) 1973rarte, hazkunde iraunkorra eman zen
gaurko Euskal Autonomi Erkidegoa (EAE)
osatzen duten probintziatan. 15 urte hauetan
industria kimikoak aldi oparoa ezagutu zuen
eta horren muina Bizkaian kokatua egon zen.
Metalurgia ere hazten jarraitu zuen eta
Araban metalaren industria-sektorea nagusi
bilakatu zen.
25) Lanaren itxurazko produktibitatearen
hazkundea (BEG/Landunak) oso antzekoa
izan zen gure probintzia guztietan, %9 eta
%11 artekoa. Hori dela eta, Arabako
hazkundea azaltzeko enpleguak izan zuen
igoera nabarmena hartu behar da kontutan.
Arabako kasua azpimarragarria da, bai
enplegua eta bai produktibitatea hazi
zirelako. Hala eta guztiz ere, produktibitatea

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

oso bestelakoa zen produkzio-sektore jardueretan espezializaturik egonik (guztiak

ezberdinetan, eta hazkundearen arloko
ezberdintasunen zati handi bat herrialde
bakoitzaren espezializazioarekin lotu behar
da.
26) Oro har, euskal ekonomiak lortu zuen
espezializazio industriala metalgintzaren
arlora bideraturik zegoen Oinarrizko metal-
produkzioa eta haren eraldaketa batuz gero,
industria-jardueraren %50a baino gehiago
zen. Distantzian bada ere, industria kimikoa
ere azpimarragarria da, %10eko indizea
gainditu baitzuen.
27) Espezializazio-esparru horretan bi eredu oso
markatu bizi ziren elkarrekin: lehena, Bizkaiko
eta Arabako metalaren eta kimikaren arloko
gain-espezializazioa; bigarrena, metal-arloko
espezializazioa, baina beste sektore
batzuekin orekatuagoa zegoena (papera,
elikagaiak, kimikoa...).
28) Euskal ekonomiaren hazkundeak industria
siderometalurgiakoarekiko menpekotasun
handiegia erakusten zuen eta 1973ko
krisiarekin, arazo hori agerian gelditu zen.
29) Poliki-poliki azken 15 urteetako hazkunde-
tasa izugarrien eredua agortzen hasi eta
etekin-tasaren jaitsiera ematen hasten da.
30) Sindikatuek lorturiko indarraren eta langileen
mobilizazioen ondorioz, askotan, soldaten
igoerak lortzen ziren eta ondorioz inflazioa
orekatzeko erabil zitekeen mekanismoa
baztertuta geratzen zen.
31) Jarduera-ekonomikoaren jaitsiera bereziki
gogorra izan zen gurean. Oinarrizko industria-
sektoreetan, industria mekanikoan, garraio-
elementuetako industrian eta itsas
nazioarte mailan behera etorritako
sektoreak), euskal ekonomiak krisialdi
bereziki gogorra jasan zuen. Nolanahi ere,
herrialde bakoitzaren espezializazio
erlatiboaren ondorioz, krisialdiak eragin
ezberdinak erakutsi zituen Bizkaia, Gipuzkoa
eta Araban.
32) Diktaduratik demokraziarako trantsizioa
gertatu zenean, 1973ko mundu mailako krisi
ekonomikoaren ondorioak Espainiara iritsi
ziren. Krisiak sistemaren ziklo negatiboen
elementu formal guztiak zituen: atzeraldia
merkatuetan, stock-en pilaketa, enpresen
itxiera, enpleguaren suntsiketa, etab. Baina
horiez gain, aurreko depresioetan bizi izan ez
ziren ustekabeko beste fenomeno batzuk ere
ekarri zituen. Latzena, petrolioaren eta beste
lehengai batzuen bat-bateko eta neurriz
kanpoko garestitzea. Ekoizpen-kostuak
handitzeaz gainera, Estatuko defizitaren
igoerak areagotutako inflazio izugarria
eguneroko mehatxu bihurtu zen lantegi,
enpresari eta langileentzat.
33) 1973ko petrolioaren prezioen igoerak
kostuen egitura desorekatu zuen industria-
enpresa askotan, eta petrolioa inportatzen
zuten herrialdeen defizita sortu edo
larriagotu zuen. Horrek zailago egin zituen
inportazioak. Elementu-multzo horrek
aurreko hazkundearen dinamika hautsi zuen
erabat eta bidea zabaldu zien atzeraldi
ekonomikoari eta politika ekonomikoaren
muturreko aldaketari. Une horretatik aurrera,
atzeraldi ekonomikoari eta inflazio-tasa altuei
aurre egin beharko zitzaien.
34) Nazioarteko testuinguru honek erabateko
eragina izan zuen euskal ekonomian,

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 Euskal Ekonomia Frankismo Garaian
1960-75.

petrolioaren inportazioen menpe zegoelako, 37) 1975etik aurrera, ekonomiaren egoera

berrantolaketa sakona behar zuten hainbat
industriatako gain-espezializazioan oinarritua
zegoelako eta ordu-arteko diktaduraren
egitura politikoak ere bereak emana zuelako.
35) Ahultasun politikoaren ondorioz, Espainiako
gobernuak gerorako utzi zuen petrolioaren
prezioen gorakada barnealdeko prezioetara
aldaraztea, hori ez baitzen batere popularra.
Ondorioz, Estatuak erosteko eta saltzeko
prezioen aldea finantzatzeari ekin zion.
Politika horrek atzeraldi ekonomikoa
atzerarazi zuen, baina desoreka ekonomikoak
areagotu zituen, bai barnealdekoak (inflazioa,
Estatuaren defizita, etab.), bai kanpokoak
(ordainketen balantzaren defizita).
36) Nazioarteko krisiak, Espainiako hazkunde
ekonomikoaren ahultasunak utzi zituen
agerian. Beste herrialde batzuetan ez bezala,
1970. hamarkadako krisia Espainian ez zen
bakarrik krisi ekonomikoa soilik izan; batez
ere krisi industriala izan zen.
larriagotu egin zen eta gizarte-istiluak gero
eta gogorragoak ziren. Frankismoaren egitura
politikoek, desegite-prozesuan zeudenak,
ezin zuten ez krisi ekonomikoa, ez gizartearen
nekea jasan. Aldaketa politikoak premiazkoak
bilakatu ziren.
38) Euskal ekonomian krisiaren eragina areagotu
zuten egiturazko arazoen artean hauek dira
aipagarrienak: produkzio ahalmena
gehiegizkoa izatea; produkzio kostuak zirela
eta, produktuek lehiatzeko ahalmenik ez
izatea; produktuen dibertsifikaziorik eza;
teknologiarekiko mendekotasun handia;
zorrak izatea; produktu gutxi esportatzea,
produkzioa Espainia barruko merkaturako
izaten baitzen gehienbat; azkenik, enpresak
berregituratzeko neurriak berandu hartzea,
egoerak txarrera egitea eragiteraino.
1980eko hamarkadako azkeneko urteetan,
Europako Ekonomia Erkidegoan (EEE) sartu
aurretik, egiturazko problema horietako asko
konpondu gabe zeuden oraindik.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter