klimin nsan zerindeki Etkileri

Tarihte, 2 milyon yl nce, Afrika ktasnn sk ormanlar arasnda yaayan insanlar, kurakln ba stermesiyle eni araziler !zerinde a"lanarak yaamak zorunda kalm, #maymun adamlar$ komaya "e iki ayaklarnn !zerinde durmaya balamt% &ani 2 milyon yl nce iklim ne kadar etkiliyse, yaadmz y!zylda da kat kat fazla etkilidir% '!resel snmann zaman i(inde bitki "e hay"an t!rlerinin saysnn azalmasna, yaam alanlarnn "e yaamlarnn deimesine, baz t!rlerin neslinin t!kenmesine etki edecei ya)lan aratrmalarla ortaya (karldndan, insanln elecei ile il ili temel etki alannn banda iklim elmektedir% nsanlarn yaantsn, ekonomik etkinliklerini belirleyen en nemli etken iklimdir% *+ klimin ,oal -itki .rt!s!ne Etkisi -ir bl ede ormann bulunmas, alt "e !st snrnn belirlenmesi dorudan iklimin kontrol! altndadr% /rmann enleme "e y!kseltiye bal !st snrn scaklk belirler% &a ise orman rt!s!n!n alt snrn belirleyen nemli bir iklim elemandr% Ayrca ya miktar ormann younluu "e bitki rt!s!ndeki (eitlilik !zerinde etkindir% 2+ klimin Tarm 'oullarna Etkisi -ir bl enin scaklk "e nem koullar tarm !r!nlerini, sulamaya duyulan ereksinimi etkilemektedir% &az kuraklnn belir in olduu bir yerde sulamaya duyulan ereksinim fazladr% -una kuraklk snr denir% 0+ klimin To)rak /luumuna Etkisi -ir bl edeki to)ran t!r!, oluum s!resi "e derinlii iklimle yakndan ilikilidir% ,eiik iklim bl elerindeki to)raklar birbirinden farkldr% .rnein nemli bir bl ede yalar "e y!zey sular ile to)ran i(indeki kire( "e mineraller ykanr% 1llerde ise ya azl nedeniyle to)raktaki ykanma minimum d!zeydedir% 2+ klimin 'ara "e ,eniz 3ularna Etkisi klimin, karalardaki sularn oluumu "e zellikleri !zerinde nemli etkisi "ardr% Akarsular, ller, yer alt sular "e kaynaklardan oluan kara sularnn fiziksel "e kimyasal zellikleri ile her t!rl! su )otansiyeli iklimle yakndan ilikilidir% klim4 akntlar, denizlerin su scakl "e tuzluluk oran !zerinde etkilidir% 5+ klimin &er 6ekillerine Etkisi -ir bl ede etkili olan d !(ler 7akarsular, buzullar, r!z arlar8 bl enin iklim koullarna bal olarak deiir% .rnein 9 T!rkiye:de akarsularn oluturduu yer ekilleri yay nken, s"e(, ;or"e( ibi souk enlemlerdeki !lkelerde buzul ekilleri yay n olarak r!lmektedir% <+ klimin ;!fus zerine Etkisi

&ery!z!nde n!fusun dal b!y!k l(!de iklimin kontrol! altndadr% ;!fusun yatay dal incelendiinde, n!fusun youn olduu !lkelerin /rta 'uak:ta to)land r!l!r% -una karn scak "e kurak (ller ile kutu)larda n!fus yok denecek kadar azdr% &erlemelerin dikey dal ise y!kseltiye "e denize olan uzakla baldr% Ayrca n!fusa bal olarak yerlemelerin younluu "e b!y!kl!! de iklimle ilikilidir% =+ klimin 'onut Ti)lerine Etkisi -ir yerin iklim koullar ile konut ti)leri "e ya) malzemesi arasnda yakn bir iliki "ardr% .rnein kar yann etkin olduu yerlerde e"ler dik (at ya)lrken, scak "e kurak iklim koullarnn etkin olduu yerlerde kaln du"arl, k!(!k )encereli "e d!z (atl ya)lr% 'ent yerlemelerinde ise ya)lama, iklim koullarndan bamszdr% >+ klimin Turizme Etkisi &l boyunca scaklk koullarnn uy un olduu ky bl eleri deniz turizminin elitii yerlerdir% .rnein Akdeniz:e kys olan !lkelerde deniz turizmi (ok elimitir% Ayrca y!ksek dalarda "e y!ksek enlemlerdeki kar yana bal olarak ya)lan k turizmi de iklimin kontrol! altnda elimitir% klim .zellikleri -enzer -l elerde4 + ,oal bitki rt!s!, + Tarmsal etkinlikler, + Akarsu re?imleri, + 'onut ti)leri "e ya) malzemesi, + Turizm etkinlikleri, + nsanlarn ereksinimleri 7 iyinme, beslenme "b%8 benzer zellikler sterir%

3onu( olarak iklim4 @ &aadmz yerdeki bitki rt!s!n!n younluunu, @ 3caklk "e nem koullarna bal olarak tarm !r!nlerini, dolaysyla beslenmemizi, @ &a younluuna bakarak (ller dahil yaama koullarmzn tes)itini, @ Akntlarn, denizlerin su scakl "e tuzluluk oran !zerindeki etkisiyle insann en nemli ihtiya(larndan biri "e belki de en nemlisi olan suyun younluunun oluumunu, @ &er ekillerinin, bir ne"i yaayacamz yerin belirlenmesini, @ &ery!z!ndeki n!fusun daln,

@ /turduumuz konut ti)i "e kullandmz ya) malzemesini, @ Aatta yaz "e k turizmine olan etkisi ile, yaantmzda olduu kadar tatillerimizi etkilemitir%