SSRN Id2186434

Electronic copy available at: http://ssrn.
com/abstract=2186434
69
Cilt/Volume 2, Say/Number 2, Austos/August 2012; Sayfa/Pages 69-91
Yksekreum ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Educaon and Science DOI: 10.5961/jhes.2012.036
Z
Avrupa Birlii, 2020 hedefi dorultusunda yaamboyu renme emsiyesi altnda, yarm yzyl akn bir sredir kurgulad politika
ve tedbirleri konsolide ederek topyekn bir eitim inisiyatifi balatm durumdadr. Trkiyedeki eitim alanndaki yetkili kurumlarn
bu sreci yakndan izlemeleri sonucu, son birka ylda yasal ve kurumsal birok dzenleme gerekletirilmitir. Yaamboyu renmenin
kavramsal ve felsefi arkaplan, tannmas ve stratejileri; yaplandrlm, yar yaplandrlm ve yaplandrlmam eitimin yaamboyu
renmedeki yeri; yaamboyu renmenin llmesi ve finansman yollar ile yaamboyu renmeye farkl uluslararas bak alar bu
almada ele alnmaktadr. Avrupann 2020 Vizyonundaki eitim ve retim stratejisinde yaamboyu renmenin kurgusu ayrntl olarak
incelenmitir. Avrupa, bir yandan mesleki dier yandan akademik arlkl eitim erevesinde insan kaynaklar vizyonunu meslek, eitim
ve ekonomik faaliyet snfamas dorultusunda bir btnsellik iinde kurgulayarak politika gelitirmekte ve buna uygun enstrmanlarla
performans izleyerek gncelleme yapmaktadr. Avrupann yaamboyu renme yaklamnn, lkemiz bakmndan referans alnabilecek
yetkinlikte bir politika olduu sylenebilir. Bu alma, Avrupa Birlii yaamboyu renme deneyimini bir referans olmas itibariyle
deerlendirmekte ve Trkiye bakmndan bir model olarak nermektedir.
Anahtar Szckler: Yaamboyu renme, Avrupa 2020 vizyonu, renme stratejileri, nceki renmenin tannmas, stihdam
edilebilirlik
ABSTRCT
European Union has started an education & training initiative under the umbrella of lifelong learning to achieve the 2020 Agenda targets.
Tis initiative has nearly half of a century time horizon, and all designed policies and measures have been consolidated under this initiative.
Turkish Education authorities have been monitoring this European efort closely and made important legal and institutional regulations
in recent couple of years. Tis study examines the primary aspects of lifelong learning in detail: conceptual and philosophical background;
recognition strategies; the place of formal, non-formal and informal learning in the lifelong learning approach; financing and measurement
ways of lifelong learning; and variety of perspectives of international institutions. In addition, education and training strategy of the Europes
2020 vision of lifelong learning is also evaluated in detail. Te human resources vision of the Europe considers education, occupation and
economic activities together to allow authorities to plan the future of the European societies. Te updating mechanisms of this approach
are designed both domestically at national and internationally at European levels. It is concluded, in this study, that the lifelong learning
policy and implementation of the Europe should be taken as benchmark.
Keywords: Lifelong learning, Europe 2020 vision, Learning strategies, Recognition of prior learning, Employability
Men TOPRAK (
)
2009-2012 Bologna Uzman; stanbul niversitesi, kusat Fakltesi, stanbul, Trkiye
2009-2012 Bologna Expert; stanbul University, Faculty of Economics, stanbul, Turkey
meun.toprak@istanbul.edu.tr
Armaan ERDOAN
Bologna Uzman; Yksekreum Kurulu, Ankara, Trkiye
Bologna Expert; Turkish Council of Higher Educaon, Ankara, Turkey
Geli Tarihi/Received : 15.03.2012
Kabul Tarihi/Accepted : 10.08.2012
Bir yl planlyorsan, msr ek.
On yl planlyorsan aa dik.
Bir mr planlyorsan, insanlara eim ve rem ver.
in atasz
Yaamboyu renme:
Kavram, Politika, Aralar ve Uygulama
Lifelong Learning: Concept, Policy, Instruments and Implementation
Men TOPRAK, Armaan ERDOAN
Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=2186434
70
Yksekreum ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Educaon and Science
GR
Avrupa Birlii (AB) yaamboyu renme programnn, baka
topluluk, corafya veya kltrler bakmndan referans ola-
cak ereve ve ierie sahip olup olmad bu almann
sorunsaln oluturmaktadr. Trkiye, ABye aday lke olmas
bakmndan, yaamboyu renme programnn bir payda
durumundadr. Ne var ki, Trkiye ayn zamanda slam bir-
lii Tekilau, Karadeniz Ekonomik birlii rgt, Ekonomik
birlii rgt gibi eitli uluslararas oluumlarn orta duru-
mundadr. Trkiyenin tarihsel ve toplumsal rntleri, daha
ziyade Osmanl hinterland ile rtr durumdadr. Trkiyenin,
AB yaamboyu renme perspekuni bulunduu blgedeki
tarihsel ve toplumsal zemine uyarlama imkn ve potansiyelinin
deerlendirilmesi bu almann odadr.
Yaamboyu renme (YB) , Avrupa toplumlarnn yarm yz-
yldr mekanizmalarn geliurmeye, eium ve mesleki geliim
poliukalar ile somutlaurmaya ve insan kaynaklar odakl
olarak kurgulamaya aluklar bir olgudur. Trkiye, AB yelii
srecinde yaamboyu renme projesine ynelik dzenleme
inisiyauni balatmur. lk, orta ve yksek renim kurum-
larnda akreditasyon ve tannma bakmndan kaydedilecek
mesafe, yaamboyu renme projesinin baarsnda da nemli
bir kolaylaurc ve zendirici olmaktadr. Ne var ki, lkemizde
hlihazrda, yaplandrlm renim kurumlarnda AB standar-
dnda bir akreditasyon ve kalite gvence mekanizmas henz
oluturulmu deildir. Hlbuki Trkiyenin ABye yelik bata
olmak zere dnyaya entegrasyonunda, insan kaynaklarnn
niteliini iyileurme poliuka ve uygulamalarnn kilit rol
oynayaca aikrdr. Bu erevede, eium ve reume yne-
lik dzenleyici kurulularn ancak egdm iinde olmalar
halinde, yaamboyu renme projesinin kaynak etkinlii bak-
mndan baaryla yrtlmesi mmkn grnmektedir.
YAAMBOYU RENME: KAVRAM ve KAPSAM
Ksaca tanmlamak gerekirse; yaamboyu renme, yaam-
boyu, gnll ve zgd temelinde kiisel veya mesleki
nedenlerle yeterliliin deimesi ve gelimesidir (Ireland
Ministry of Educauon and Science, 2000). Buna paralel olarak,
sosyal ierme, akuf yurualk
1
ve kiisel geliim, rekabetilik ve
isuhdam edilebilirlik de yaamboyu renmenin felse arda-
lan iinde yer alr. Yaamboyu renme esas olarak isuhdam
piyasasnn ihuyalarnn zorlamas ve kiisel azimle ortaya
kan bir olgudur (Chapman & Aspin, 1997). Yaamboyu ren-
menin balca ana ilevinin olduu sylenebilir (Commission
of the European Communiues, 2006): (i) ekonomik gelime iin
yaamboyu renme; (ii) kiisel gelime ve kendini gerekle-
rme iin yaamboyu renme; (iii) sosyal ierme ve demok-
rak anlay ve eylem iin yaamboyu renme. Kapsanan
eium trleri iubariyle, yaamboyu renmenin genel olarak
drt ana kategorideki eiumi kapsad sylenebilir: yeukin
eiumi, srekli eium, mesleki eium ve zgdlemeye dayal
renme (Wetzel, 2010; Jarvis, 2004; Livingstone, 2001; Eraut,
2000).
Birok sosyoekonomik faktr yaamboyu renmeyi zorunlu
hale geurmektedir. Artan kreselleme (Burbules & Torres,
2000) ve teknolojik deiim hz, almann ve igc piyasas-
nn doasndaki deime ve nfusun yalanmas gibi faktrler
becerilerin geliurilmesine olan ihuyac arurmaktadr (Aspin &
Chapman, 2001).
Yaamboyu renmenin zn oluturan deerler renme,
kefetme ve hizmet etmedir. N. M. Nordstrom (2008), yaam-
boyu renmenin 10 yararndan sz etmektedir: doal yete-
neklerin tam olarak gelimesine yardm eder; zihinleri aar;
merakl ve a bir zihin ortaya karr; erdemimizi arurr; dnyay
daha iyi bir yer haline geurir; deiime uyum salamamza
yardm eder; hayaumzda anlaml eyler bulmamz salar; top-
luma akuf katkc olarak mdahil olmamz salar; yeni arkada-
lar edinmemizi ve deerli ilikiler kurmamz salar; kendimizi
gerekleurmemizi ve hayaun daha da zenginlemesini salar.
Yaamboyu renme (lifelong learning -LLL-), Avrupa Birliinin
eium vizyonunun erevesini oluturan bir kapsama sahip-
ur. Avrupa Birlii, mevcut ekonomik ve sosyal deiimi, bilgi
temelli topluma (Hollanders & Soete, 2010) hzl geii, ya-
lanan Avrupa nfusundan gelen demograk basklar dikkate
alarak eium ve reume yeni yaklamlarn gerekli olduunu
tarumakta ve bu yndeki poliuka ve uygulamalarn tasarmn
yaamboyu renme erevesinde geliurmektedir (Knapper &
Cropley, 2000).
Yaamboyu renme uygulamalarnn gerisinde, byk lde
nfusun isuhdam edilebilirlik niteliini koruma ve geliurme
kri yatar. Bu yzden, yaamboyu renme, kiinin bireysel
veya mesleki gerekelerle, gnll ve kiisel azimle bilgi ve
beceri edinme abasnn yansra nemli toplumsal ve eko-
nomik sonular olan bir sreur. Bylelikle, sosyal iermede
arun yansra, akuf yurualk (Holford & Sturgis, 2005), kiisel
geliim, igc verimlilii ve isuhdam edilebilirlikte de ilerleme
kaydedilmesi beklenmektedir.
z olarak, yaamboyu renme, bir kiinin yaam boyunca bilgi,
beceri ve yetkinliklerini srekli olarak gncellemesi olduu iin,
bu renme, ilkokuldan niversiteye kadar diplomal reni-
min yansra, bata eium kurumlar olmak zere eitli devlet
kurumlarnn ve zel kesim kurulularnn seruka vererek sun-
duklar eiumleri de kapsamaktadr. Buna ek olarak, yaam ve
alma tecrbesine dayal renme de yaamboyu renme
kapsamandadr (Andresen & Cohen, 1995). Dolaysyla, ren-
menin kayna ne olursa olsun, eer lme ve deerlendirme
aamasndan sonra serukalandrlabilecek veya belgelendi-
rilebilecek bir renme szkonusu ise, bu renmenin kiinin
sahip olduu yeterlilikler erevesinde bir ekilde deerlendi-
rilmesi gerekir. Yaamboyu renme, bylesine geni bir yelpa-
1
Avrupa Birlii Konseyi 2009 ylnda ald bir kararla 2011 yln, Avrupa Akf Yural zendiren Gnll Etkinlikler Yl ilan etmir. The Council of the European Union, on the European
Year of Voluntary Acvies Promong Acve Cizenship (2011), Council Decision of 27 November 2009, (2010/37/EC). hp://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:0
17:0043:0049:EN:PDF [Eriim: Ocak 2012]; bu konuda bkz. Avoseh, M. B. M. (2001). Learning to Be Acve Cizens: Lessons of Tradional Africa for Lifelong Learning. Internaonal Journal
of Lifelong Educaon,20(6), 479-486.
71
zedeki renme kazanmlarn tespit etmeye ve bunu geliurici
ve dntrc poliukalarn tasarmna odaklanmaktadr. Bu,
kiinin sahip olduu bilgi beceri ve yetkinliklerin hem geliu-
rilmesinde hem de belgelendirilmesinde geleneksel diplomal
eiumle snrl yaklama bir meydan okuma niteliinde yeni bir
yaplanma ngrmektedir (Eurostat, 2001; Friberg, 2007).
Genel olarak, toplumda ve igc piyasasnda, yaplandrlm
eium ve reum sistemlerinde kazanlan renme, en yaygn
olarak gzlemlenen ve tannan renmedir. Ne var ki son yl-
larda yar yaplandrlm veya yaplandrlmam ortamlardaki
renmenin nemi giderek daha fazla deerli bulunmaktadr.
Bu tr grnmeyen renme deneyimlerinin geerlilii ve
tespiu iin yeni yaklamlara ihuya vardr. Ancak neyin yap-
landrlm, yar yaplandrlm veya yaplandrlmam olarak
saylacana ynelik tanmlar ve anlaylar, lkelere gre fark-
llk gstermektedir.
Yaamboyu renme yaklam ile birlikte, eium ve reum
alanndaki kavramlarn yeniden tanmlanmas gndeme geldii
gibi, birok yeni kavram da geliurilmiur. Aada, yaamboyu
renme erevesinde yaygn olarak kullanlan balca kavram-
lar aklanmaktadr.
Eim ve renme : Eium szc tek bana kullanldnda,
eium (training) ve reumi (educauon) birlikte ifade eder. Ne
var ki, eium szc daha ziyade mesleki eiumi (vocauonal
training) ifade etmek zere kullanlmaktadr. Gerek ngilizcede
gerekse Trkede eium ve reum ou defa eium kelime-
siyle ifade edilmektedir. renme, eium ve reumden daha
geni bir kavramdr; nk eium ve reum, daha ziyade
yaplandrlm ortamlarla ilikiliyken, renme yaplandrlm
ortamlarn yansra, yar yaplandrlm veya yaplandrlmam
ortamlarda da kazanlabilmektedir.
Eium trlerinin tasninde Coombs ve Ahmedin tasni
olduka yetkin olup, yaygn ekilde referans almaktadr. Philip
Coombs & Manzoor Ahmed (1974) eium biimi tanm-
lamaktadr: (i) Olduka kurumsallam, kronolojik olarak
kademelendirilmi, hiyerarik olarak yaplandrlm ilkokuldan
niversiteye kadar olan eium sistemi (yaplandrlm eium );
(ii) yaplandrlm sistemin dnda yrtlen toplum iindeki
yeukinler ve ocuklar gibi belirli alt gruplara belirli renme
biimlerini sunan herhangi bir organize veya sistemauk eium
faaliyeu (yar yaplandrlm eium ); (iii) her bir kiinin gnlk
deneyimlerinden ve evreyle ilikilerinden (evde, ite, oyunda;
aile ve arkadalarn rnek ve tutumlarndan; seyahat, okuma,
gazete ve kitaplar veya radyo dinleme veya tv ve sinemada lm
izleme) kazand ve birikurdii bilgi, beceri, tutum ve sezgiler
(yaplandrlmam eium ).
Yaplandrlm (formel) eim : Okul merkezli eiumdir. Ulu-
sal eium sistemi iindeki tanml ve ilkreum, ortareum
ve niversite eiumidir. Dier bir ifadeyle, planl, rgtl,
toplumsal olarak kabul edilen kamu eium sistemlerindeki
eiumdir. Kimi zaman rgn eium olarak da tanmlanr. Bu
kurumlarda renme amalar, renme zaman ve renme
destei yaplandrlm durumdadr. Bu eium, renen asn-
dan tasarlanm olup, bir serukalandrma ile sonulanr (EC,
2000). Bu eium, anaokulu, ilk ve orta dereceli okullar, meslek
yksek okullar, yksek okul / faklteler ve dier yaplandrlm
reum kurumlarnda kazanlan renmeye kaynaklk eder.
Normalde, ocuklar ve genler bakmndan tam zamanl bir
eium merdivenini oluturur. Genelde 5 ile 7 yanda balar ve
20 ile 25 yana kadar devam eder.
Yar yaplandrlm (nanformel) eim : Tanml ve sral (hiye-
rarik) eium sistemi iinde yer almayan, okulda veya okul
dnda verilebilen eiumdir. Kimi zaman yaygn eium olarak
da tanmlanr ve normalde serukalandrma ile sonulanmas
zorunlu deildir. Buradaki renme, herhangi bir rgtl ve
srekli renme etkinlii olup, yaplandrlm renme tan-
mna tam olarak uymayan renmedir. Bu nedenle yar yap-
landrlm renme, reum kurumlarnn hem iinde hem
de dnda yer alabilir ve her ya grubuna hitap edebilir. Yar
yaplandrlm renmenin ierii, hedef ya grubu, eium
seviyesi ve hedef grubun istek ve ihuyacna gre deimek-
tedir. renen bakmndan tasarlanm olup; amac, zaman
ve destei yaplandrlmur. eriinde, okuryazarlk eiumi,
salk eiumi, evre bilinci oluturma, iverenin dzenledii
iyeri eiumi, bilgisayar okuryazarl, kltrleraras renme,
sanat eiumi, beceri geliurme eiumleri, cinsiyet ve sosyal
farkndalk eiumi gibi eiumler olabilmektedir. Yar yapland-
rlm eium ayn zamanda bireysel becerilerin geliurilmesini
kuvvetlendirerek toplumlarn geliimini hzlandrmak iin de
kullanlabilen bir yntemdir. Yar yaplandrlm eium, esas
olarak yaplandrlm eium sistemindeki aklar kapatmada
esasl bir ilev grmektedir. Sonu olarak, yar yaplandrlm
(yaygn) eium nasl kullanldna bal olarak, ok farkl sonu-
lar dourabilmektedir.
Yaplandrlmam (informel) eim : Yaplandrlm veya yar
yaplandrlm olarak eium kurumlarnda verilen eiumle
edinilmeyen eiumdir. Kimi zaman sargn eium olarak da
tanmlanr. Bireyin yaamboyu sren bilgi, beceri ve yetkinlik
kazanm, yaplandrlmam renme olarak tanmlanr. Bu
renme, gnlk iler, aile veya dinlence etkinliklerinden
doan renmedir. rgtl olmayp, amalar/zaman/renme
destei bakmndan yaplandrlm da deildir. renen cihe-
unden ou zaman maksatl deildir ve genelde serukasyona
da gtrmez. ou durumlarda renen bakmndan niyet-
lenmi deildir. Geni bir tanmlamayla, eium sistemlerinin
dnda, bir ama veya niyet olmakszn kazanlan renmeden,
bilinli ve niyetlenmi renmeye kadar her trl renmeyi
kapsar. Deneyime dayanan renmedir; bireysel, biyocorak
ve sosyo-kltrel faktrlerin artlarn belirledii evrede, bire-
yin kavrayna bal olarak edinilir. Destekleyici eium olarak
kabul edilir.
Yaplandrlm, yar yaplandrlm ve yaplandrlmam
renme (EC, 2001): Yar yaplandrlm renme, yaplan-
drlm ve yaplandrlmam renme arasnda yer alr. Yar
yaplandrlm renme nadiren rgtl olup, renme ama-
lar da bulunabilir. Bu renme, bireyin inisiyauyle balayabi-
lecei gibi, daha rgtl etkinlikler de yan rn olarak ortaya
kabilir. Bu etkinlikler renme amalarna sahip olabilecekleri
gibi olmayabilirler de. Baz lkelerde, yeukin renmesi (The
Council of the European Union, 2008) ile ilgili sektrn tamam
yar yaplandrlm renme erevesinde deerlendirilirken,
72
deerlendirme stratejileri ve renci destek hizmetlerinin irde-
lenmesi nemli hale gelmektedir.
Yaamboyu renmenin tarihesi
Bau dnyasnda 19.yzyln ortalarna kadar, renim grmek
isteyen ancak okula gidememi insanlar, engelliler, okumala-
rna izin verilmeyen kadnlar, alu iin okula gidemeyenler
ve yaad mahalde okul bulunmayanlar iin posta yoluyla ei-
um verme teknii geliurildi. 20.yzyln balarndan iubaren
sanat, meslek ve teknik eium merkezlerinin yaygnlamas,
eitli kamu ve zel kurulularn halk eium merkezleri yoluyla
serukaya dayal meslek kazandrma programlar, yaplandrl-
m geleneksel okula dayal reume nemli lde alternauf
oluturmaya balad (Faris, 2004; Edwards & Usher, 2001).
Yaamboyu renme, bir grup UNESCO uzman taranndan
geliurildi ve 1990larn ortalarnda gl bir ekilde vurgulan-
maya ve kullanlmaya balanarak beikten mezara renme
olarak ifade edildi (EC, 2003). 1960larn sonlarndan iubaren
yaamboyu eium ve yaamboyu renme kavramlar oka
konuulmaya baland. E. Faure (1972) bakanlndaki UNESCO
Komisyonunun raporunda yaamboyu eium, bir sistemden
ziyade eium organizasyonuna ynelik felse bir kavram olarak
yer ald. Daha sonra R. H. Dave (1976), kavram daha geni bir
erevede bireylerin yaamlar boyunca hem kendilerinin hem
de ortak yaam srdrdklerinin yaam kalitesini ykseltmek
iin kiisel, toplumsal ve mesleki uzmanlk geliiminin tamam-
lanmas sreci olarak tanmlad.
20. yzyln biui esnasnda, nde gelen niversitelerin bir-
ou geleneksel, derece-krediye dayal programlarn geni bir
yeukin kesimini kapsayacak ekilde geniletmeye baladlar.
Yeni programlarn bir ksm krediye dayal iken, bir ksm kre-
disiz olarak tasarland. Bu yeni eium-reum programlarnn
dayand organizasyonel mekanizmalar unlardr: Ek Program-
lar (extensive divisions), Yeukin ve Srekli Eium Birimleri ,
Mesleki Uzmanlk renim Okullar , Yneuci Eium-reum
Programlar ve Uzaktan renim Birimleri . Bu programlarn
eitlilii ve kendine zg faaliyetleri, geleneksel sistem iinde
btnyle yeni rgtlenmeler olarak kendini gsterdi (Faris,
2004; Duke, 1999).
Yekin renen piyasasnn dinamik ihuyalarn karlamak
iin, yeni sreler ve mekanizmalar geliurilmektedir (Golding
2002; Field, 2005). Bata ABD niversiteleri olmak zere,
gelimi yksekreum kurumlar yuruinde ve yurtdnda
kreselleen eium olgusu erevesinde kampuslar amakta
ve programlar geliurmektedir. Bylece, hkmetlerin nanse
etmek durumunda kaldklar eium bteleri de alternauf
nansal kaynaklarla desteklenmi olduu iin kolayca siyasal
destek de grmektedirler.
Yaamboyu renmenin hkmetlerin resmi gndemlerine
gelmesi grece daha yeni tarihlidir. Yaamboyu renme, 2001
ylndaki Prag Bakanlar Toplanusndan beri Avrupa Yksekre-
um Alannn temel bir unsuru olarak kabul edilmektedir. Prag
Bildirgesi, bilgi temelli bir ekonomi ve toplumda yaamboyu
renme stratejilerinin, rekabet ortamyla ba etme, yeni
teknolojileri kullanma, toplumsal uyum, eit nrsatlar ve yaam
baz lkelerde bu etkinlikler yaplandrlm eium alunda
kabul edilir (Jarvis, 2004; Duvekot et al., 2007). Bu nedenle
yar yaplandrlm renme, yaplandrlm ve yaplandrl-
mam eium/renme arasnda bir esneklik geurerek tanmn
operasyonel, birbirini karlkl dlayc ve rtmeyi nleyen
kolaylk salamasna imkn verir. Yar yaplandrlm ve yap-
landrlmam renme her zaman her yerde ortaya kabilir.
Bu renmelerle elde edilen renme kazanmlarnn, sosyal
deeri olan ve yaygn olarak kabul edilen bir dokmanla dl-
lendirilmesi gerekir ki, bu yolla renenler, ya o anda ya da
daha sonra yaplandrlm yaamboyu renme sistemine veya
i dnyasna dndnde yarar salayabilsin. Buradaki temel
yaklam, btn renmelerin deerli olduu ve ounun gr-
nr ve tannr olmay hak em i varsaymna dayanr.
Gnlk yaamda renme biimleri ve mekanizmalar
Yaamboyu renme erevesinde, toplum yaamnda, drt
eit renme yerinden ve biiminden sz etmek mmkndr:
(i) yeri odakl renme : Bu renmenin bir ksm eiuciler
yoluyla, bir ksm tesadfen elde edilir. yerinde edinilen
renmenin tr ve miktar hakknda tam bir bilgi yoktur.
rnein, baz mezunlar byk rmalarda almaya balar-
ken, bazlar kk rmalarda i bulabilmekte, bazlar ise
kamu sektrnde uluslararas rgtlerde veya sivil toplum
kurulularnda almaktadr. Bu farkl gruplarn iyeri
temelli renmelerinin hem ierik hem de derinlik bak-
mndan birbirinden farkl olmas beklenir. Bu renme yar
yaplandrlm ve yaplandrlmam renmelere rnekur.
(ii) Srekli mesleki eium : Bu eium, mesleki bir kurulu, bir
niversite, devlet kurumu veya bir kar amal sunucudan
elde edilebilir. Birok meslekte, kiiler bu tr yeni beceri-
leri edinmeye zorlanrlar. Bu renme, yar yaplandrlm
renmeye rnekur.
(iii) Yaplandrlm ileri renim (further formal study). Bu
renme eidinin geni bir yelpazesi vardr. i dal, yan
dal, farkl alanlardaki programlardan diploma alma, meslek
yksek okulundan sonra akademik programdan mezun
olma gibi.
(iv) Kendi kendine renme (self-directed learning ): Bu
renme ile yeukinler olmak (to be), ter etmek (to
become), ait olmak (to belong) arayna girerler. Bu
renme biimi daha ziyade yaplandrlmam renmeye
rnekur.
renme etkinliini, gnlk hayaun bir unsuru haline geuren
toplumlarda, drt hususa ynelik mekanizmalarn kurulmas
gerekir (Delors, 1996): Yapmay renme (yaam becerileri
dhil becerileri kazanma ve uygulama); olmay renme
(yaraucl ve kiinin kendini gerekleurmesini zendirme);
bilmeyi renme (renmenin esnek, sorgulayc ve yaplabilir
olduunu ifade eden yaklam); birlikte yaamay renme
(hogr, anlay ve karlkl sayg gsterme).
Kiinin, bu renme eitleriyle ba edebilmesi iin hangi
niteliklere sahip olmas gerekui hususu nem kazanmaktadr.
Bu balamda, mfredaun ierii, yaps, retme yaklamlar,
73
Geleneksel renme ve yaamboyu renmedeki anlay ve
uygulama farkll
Geleneksel renme ve yaamboyu renme kavramlar, esa-
sen insanln geirdii siyasal ve ekonomik deiim ve dn-
mlere paralel ierikler kazanmur. Dolaysyla, yaamboyu
renmeyi geleneksel renmenin alternau olarak sunma
yerine; geleneksel renmenin ada olanna, yaamboyu
renme demek daha dorudur. Aadaki tabloda her iki
renme arasnda meydana gelen anlay farkllklar sralan-
maktadr. Snf ii veya snf d eium konsepu balamnda bu
noktada bir deerlendirme yaplmamaktadr (Bentley, 2000;
Eurostat, 2006).
Yaamboyu renmenin, geleneksel renmeye gre ne kan
drt zelliinden sz edilebilir (CERI, 2001; OECD Observer,
2004): Sistemik bir renme grnn salanmas (yaplan-
drlmtan yaplandrlmama btn renme biimlerini
kapsayan ve bununla balanul yaam dngsnn bir par-
as olan renme nrsatlar bakmndan arz ve talebi dikkate
alan); renenin merkeze konulmas (renenin ihuyalarnn
eitlilii); renme mouvasyonu (dikkatlerin kiinin kendi
temposuna ve zgdlemeye dayal renmeye ekilmesi);
eium poliukasnn oklu amalarna vurgu (ekonomik, sosyal
ve kltrel kazanmlar ile kiisel gelime ve yurualk).
Yaamboyu renmeden beklenler ve eleriler
Yaamboyu renmeye ynelik balca eleuri, ieriine eko-
nomik yorumun hkim olmasdr. suhdam edilebilirlie olan
vurgu younluu ve payda grlerinin temel unsurlarn
banda gelmesi, yaamboyu renmenin yaamboyu kazanma
ve kazanma amacyla renme (Lifelong LEarning & Learning
to LEarn) olarak anlamlandrlmas, ekonomik bak asna
ynelik tepki olarak kendini gstermektedir (Medel-Aonuevo,
Ohsako & Mauch, 2001; Nordstrom, 2008).
kalitesinin geliurilmesi iin gerekli olduuna iaret etmektedir.
Anlan tarihten bu yana, gelecekte karlalacak glklerle ba
etmek iin yaamboyu renmeyi yksekreume dhil etme
ynnde giderek artan bir farkndalk szkonusudur. zellikle,
Avrupann demograk yapsnda meydana gelen deimeden
kaynaklanan zorluklar da, konunun nemini arurmaktadr.
Prag Bakanlar Toplanusnn amalarnn aadaki aralarla
nemli lde karlanmas ngrlmektedir (BFUG, 2003): (i)
nceki renmenin tannmasnn geliurilmesi (yaplandrl-
mam ve yar yaplandrlm renme dhil); (ii) daha esnek,
renci merkezli eium hizmeu kanallarnn geliurilmesi; (iii)
yksekreume eriimin genileulmesi; (iv) ulusal yeterlilikler
erevelerinin de, yaamboyu renmeyi desteklemek iin
nemli bir ara olarak kullanlmas.
2007 Londra Bildirgesi (BFUG, 2009) , esnek renmenin baz
unsurlarnn ou lkede mevcut olduuna; ancak, yaamboyu
renmeyi destekleyecek esnek renme yollarnn daha sis-
temauk olarak geliurilmesinin henz balang aamasnda
olduuna iaret etmektedir. Bakanlar konferansnda alnan
kararlarn hayata geirilmesini salayan Bologna zleme Grubu,
iyi rneklerin paylamnn arurlmas ve yksekreumin
yaamboyu renmedeki rol konusunda ortak bir anlayn
geliurilmesi iin aba gstermektedir. Bu aba, ayn zamanda
nceki renmenin tannmasn geliurmeyi de iermektedir.
Bu amala, 2008 ylnda, Haziran 2003te Pragda Birinci
Yaamboyu renme zerine Bologna Seminerine dayanarak
niversiteler ve Yaamboyu renme, ermeci ve Duyarl
niversiteler: Avrupann Rekabetiliini Salama ve nceki
renmenin Tannmas, Kalite Gvencesi ve Prosedrlerin
Uygulanmas balklaryla seminer gerekleurilmiur.
2

Bologna zleme Grubunun olaan toplanularnda yaamboyu
renme uygulamalar srekli gndem maddeleri arasnda yer
almaktadr (Andersson & Harris, 2006; Andersson, Fejes & Ahn,
2004; Duvekot, Schuur & Paulusse, 2005).
Tablo 1: Geleneksel renme ve Yaamboyu renme
Geleneksel renme Yaamboyu renme
reten bilginin kaynadr. Eiuci-reuci bilgi kaynaklar iin rehberdir.
renenler bilgiyi retenden alr. nsanlar yaparak renir.
renenler kendi balarna alrlar. nsanlar gruplar iinde ve birbirinden renir.
renciler ynlendirme alunda uyguladklar bir dizi beceriyi
btnyle biurinceye kadar, testlere tabi tutulur ve bir sonraki
renmeye eriimlerine izin verilmez.
Deerlendirme, renme stratejilerine rehberlik etmek ve
gelecekteki renme yollarn tespit etmek iin yaplr.
Btn renenler ayn eyi yaparlar. Eiuci-reuci, bireyselleurilmi renme planlar geliurir.
retenler balangta bir eium alrlar, buna hizmet ii eium
eklenir.
Eiuci-reuci, yaamboyu renendir. Balangtaki eium ve
devam eden mesleki uzmanlk geliimi, birbiriyle balanuldr.
yi renenler fark edilir ve daha ileri eium iin nrsat verilir. nsanlar, yaamboyu renme nrsatlarna eriim imknna
sahipur.
Kaynak: World Bank, 2003.
2
EHEA, Bologna Seminars 2007-2009. hp://www.ehea.info/arcle-details.aspx?ArcleId=176 [Eriim: Ocak 2012].
74
Ya gruplar ibariyle yaamboyu renmedeki farkllama
Yaamboyu eium ve reum, yaplandrlm, yar yapland-
rlm ve yaplandrlmam eium-reumin entegrasyonuyla
yaam kalitesinin srekli olarak geliurilmesini hedeemekte-
dir. Bu ynyle, her yerde ve her zaman gereklemesi hedef-
lenir. Beikten mezara kadar devam eden bir sreur.
4
Geni bir
perspekue tasvir edilecek olursa; ailede balar, cemiyetlerde,
okullarda, sivil toplum rgtlerinde, iyerlerinde devam eder
(Sujatna & Siregar, 2011; Ireland Ministry of Educauon and
Science, 2000).
0-5 ya grubunda renme: Bu ya grubunda birok renme
gerekleir ve gelecekteki renme alkanlklarna ve beceri-
lerine temel oluturur. ocuklarn ebeveynlerini, akranlarn
ve evredeki hemen her eyi taklit ederek yaplandrlmam
renmeyi en st dzeyde edindikleri dnemdir.
6-24 ya grubunda renme : Bu ya grubundaki renme, ei-
um-reum kurumlarnda kazanlr ve ilkreum ve lise ile ni-
versite eiumini de iine alacak ekilde devam eder. Aile hayau,
cemiyetler, dini kurumlar ve kitle ileuim aralar bu srelerde
nemli rollere sahipur. Bu dnemdeki renmenin amac,
renenlerin ziksel, entelektel, sosyal kapasite ve duygusal-
zihinsel geliimini ieren btncl bir gelimeyi salamakur.
24-60 ya grubunda renme : Bu ya grubunun i yaamndaki
renmesi, ounlukla meslekler, i yerleri, niversiteler, seya-
hatler, kitle ileuim aralar, bilgi teknolojileri ile evre ve doa
gibi eiuci ortamlardan kaynaklanr. Yeukinler, deneyimleri ve
sorunlar zme yoluyla renmelerini arurrlar. Bu nedenle,
zihni melekelerini, becerilerini ve toplum iindeki tutarllkla-
rn srekli geliurmeye ihuya duyarlar.
60 ya st grubunda renme : Bu gruptakilerin renmesi,
yalarna uygun etkinlikler yoluyla olur. rnein, sanat, mzik,
yallara uygun sporlar, el sanatlar ve sosyal iler bu bakmdan
ilk sralanabileceklerdir. Kltr ve geleneklerin yeni kuaklara
tanmasnda, toplumsal alanda hakemlik veya akil adamlk
fonksiyonlarnda, dernek ve vakf gibi kurumsal hizmetlerin
yrtlmesinde nemli ilevler grrler. Bu erevede, yal
bakm evlerinin ve belirli ya grubundakilerin bu yolla toplum-
dan soyutlanmasnn sosyal ierimlerinin (nesiller arasnda
kltr ve geleneklerin aktarlmas gibi) gzard edilmemesi
gerekir. Bu tr almalar, bir yandan yallarn hayatlarna
anlam kazandrrken, dier yandan topluma da yarar salar.
Yaamboyu renmenin ishdam edilebilirlik ile ilikisi
Eium-reum yoluyla rekabetilik, sosyal ierme ve refahn
nemli bir ivme kazand ve alnan eiumin nitelik ve dze-
yinin bu hususlarda merkezi rolde olduu akur. Yaamboyu
isuhdam edilebilirlik, kiinin alma yaam boyunca retken
olma ve geurisi olan ilerde alabilme kapasitesidir. Gerek
yaamboyu renme, gerekse yaamboyu isuhdam edilebilme,
aruk ocukluk ve genlik esnasnda alnan eium veya yaplan-
Buna karlk, yaamboyu renme felsefesi, kiinin ancak
yaamboyu renme ile kendisini gerekleurebilecei, dei-
en sosyal ve ekonomik koullar nedeniyle toplum yaamnn
dna iulmekten kurtulaca, kaulmc (akuf) yurualk iin
yaamboyu renmenin bir gereklilik olduu eklindedir. Bu
erevede, isuhdam edilme ve ekonomik deer yaratma kapa-
sitesinin ortaya kmas ise, yaamboyu renmenin rnlerin-
den sadece biri olarak grlmektedir.
Yaamboyu renmenin nansman yollar ve temel
prensipleri
Yaamboyu renme, resmi-gayri resmi, biimlendirilmi-
biimlendirilmemi, yaplandrlm-yaplandrlmam, amal-
amasz ve ngrlen-ngrlmeyen her trl renmeyi
kapsad iin, olduka geni bir renme yelpazesine sahipur:
geleneksel kampus renimi, iyerinde ak renme, mod-
ler esnek reum programlaryla renme, yazmaya-dayal
uzaktan reum programlar/kurslaryla renme, web veya
mulumedya temelli kurs materyali yoluyla renme gibi. Dola-
ysyla, bu renme eitlerinin her birinin nansman akur ki,
bir dierinden farkl olacakur. Ancak, yaplandrlm renme
ortamlarnn dnda kalan yaamboyu renmenin zgd-
leme ile harekete geirilen ve bu nedenle z kaynakla nanse
edilmesi gereken boyutunun daha fazla ne ku sylenebilir.
Yaamboyu renme baarl olacaksa, renenin kaynaklaryla
nanse edilme zellii pekiurilmeli ve geliurilmelidir (Falch &
Oosterbeek, 2011; Chisholm, Larson & Mossoux, 2004; Wat-
son, 2003).
Yaamboyu renmenin nansmannda baz ilkeler gznne
alnrsa, uygulamann baar ans daha yksek olacakur.
Yaamboyu renme genel olarak zel nansmana dayanmal-
dr. Ancak, yaamboyu renmenin yol au poziuf dsallklar
nedeniyle devlet mdahalesi ve nans salayarak desteklemesi
dezavantajl ve marjinal gruplar bakmndan gerekli olacakur.
Yaamboyu renmeyi salayan ortamlarn, prensip olarak zel
kesim kurulular olmaya devam etmesi gerekir (World Bank,
2003).
3

Hangi ek eiumin alnacana ve eiume ne zaman devam edi-
leceine, kiinin kendisi karar vermeli ve sonucundan sorumlu
olmaldr. Bu da kiinin, nansal maliyeun nemli bir ksmn
karlamasyla salanabilir. Sistem eitliki olmaldr. Devlet
dezavantajl veya marjinal arkaplana sahip rencileri ekmek
iin nansal yardmlar yapabilir. Devlet, ayrca bu tr eiumin
salanmas iin nemli bir dzenleyici rol oynayabilir. Sistem,
eium piyasasnda ve igc piyasasnda etkinlii arurabilir.
Sistem, yaamn her evresinde renmeyi de tevik etmelidir.
Yaamboyu renmede, devleun nansman destei salamas
durumunda, nansal kaynan dorudan renciye verilerek,
rencinin tercih em i eium kurumuna kaydn yapurmas,
rekabet ve etkinlii arurmas bakmndan salk verilen bir yn-
temdir (Palacios, 2003). Bylece, yaamboyu renmenin talep
yanl nansman szkonusu olacakur.
3
OECD, Financing Lifelong Learning Country Reports - Home Page. hp://www.oecd.org/document/43/0,3746,en_2649_39263238_33911403_1_1_1_1,00.html [Eriim: Ocak 2012].
4
Northern Territory Government (Australia). Ages and Stages of Lifelong Learning. hp://www.det.nt.gov.au/__data/assets/pdf_le/0003/6285/StagesOfSchooling.pdf [Eriim: Ocak
2012].
75
gerekleriyle uyumlu olarak bir kiinin yaplandrlm, yar yap-
landrlm veya yaplandrlmam olarak kazand renme
kazanmlarnn (bilgi, know-how, beceriler ve/veya yetkinlikler)
bir yetkili kurulu taranndan onaylanmasdr.
7
Geerlilik, nor-
mal olarak serukalandrmaya gtrr. Bu da, nceki yar yap-
landrlm ve yaplandrlmam renmenin karlaurlaca
ve bunun sonucunda geerlilik verecei standartlarn mevcut
olduu varsaymna dayanr.
Deerlendirme (assessment) : Deerlendirme, bir kiinin bilgi,
beceri, know how ve/veya yetkinliklerinin nceden belirlen-
mi ltlere (renme beklenuleri, renme kazanmlar-
nn lm) gre deerlendirilme srecidir. Deerlendirme
(Bjrnvold, 2000), normal olarak geerlilii takip eder ve
serukasyona gtrr.
Tannmann biimsel aamalar u ekilde snandrlabilir: (i)
Bir kiinin ne bildiini ve ne yapabileceini tespit edip seruka-
landrma; (ii) kiinin belirli gerekleri ve standartlar saladn
gsterme; (iii) tannan bir seruka veya belge ile kiinin ren-
mesinin geerliliini salama. Burada nemli bir noktaya iaret
etmekte yarar vardr: Seruka veya belge ile renmelerin
tannmas, toplum taranndan kabul edildiinde bir anlam ifade
edecekur; aksi halde, uygulamada geerlilii veya kredibilitesi
olmayacakur (Cedefop, 2007a; Cedefop 2007b).
Baz AB ye lkeleri yar yaplandrlm ve yaplandrlmam
renmelerin geerliliini belgelemek iin mekanizmalar kur-
muken, bazlar bu konuda balang aamasndadr. Avrupa
dzeyinde birok adm szkonusudur. 2009 ylnda, Avrupa
Yar yaplandrlm ve Yaplandrlmam renmenin Onay-
lanmas Rehberi Avrupa Mesleki Eiumi Geliurme Merkezi
(Cedefop) taranndan yaynland (Cedefop, 2009a). Bu yayn
Avrupa Konseyinin 2004 ylnda kabul em i temel prensipler
ile renme Kazanmlar Grubunun tannmaya ynelik kme
almasn esas almaktadr. Cedefop, Avrupa lkelerinde bir
saha araurmas yaparak, yaplandrlmam ve yar yapland-
rlm renme envanterini oluturmu, bu yndeki gelimeleri
kaydetmiur. Avrupa yeterlilikler erevesinin ve ulusal yeter-
lilikler erevelerinin de bu yndeki gelimeleri hzlandrmas
beklenmektedir.
Yar yaplandrlm ve yaplandrlmam renmenin
tannmasnda ncelikler
Diplomal eiumin (formel) dnda kalan eiumle kazanlan
renmelerin tannmasnda (OECD, 2007b), yasal ve kurumsal
mevzuaun aadaki hususlar dzenlemesi ve prosedrlere
iermesi gerekiyor: devlet kurumlar nezdinde tannmann
drlm okul eiumi ile garanu aluna alnamamaktadr. Srekli
yapsal deiimler btn ekonomileri etkilemekte ve beceri ve
yetkinliklerin gncellenmesinin nemini arurmaktadr (Sim-
mons-McDonald, 2009; Koper & Verjans, 2008).
Yaamboyu renme stratejisi, yeukinler bakmndan eium
ve reumde ikinci bir ans yakalamann ok daha tesindedir.
Yaamboyu renme felsefesi, her bir bireyin btn yaam
boyunca renmeye kabiliyeunin olmas, renme iin gd-
lenmesi ve renmeye akuf olarak tevik edilmesidir. ren-
meye ynelik bu gr, mevcut btn bireysel ve toplumsal
mekanizmalar kapsamna almaktadr: Yaplandrlm olarak
okullarda, mesleki yksekokullarda ve yeukin eium kurum-
larnda; yaplandrlmam olarak da evde, ite ve toplumda.
Yaamboyu renme, isuhdam ve sosyal poliukann btnleyici
bir parasdr.
YAAMBOYU RENMENN TANINMASI ve
YAAMBOYU RENME STRATEJLER
Yaamboyu renmenin toplumsal dzeyde kabul grmesi
ve onaylanmas, ancak, resmi olarak akredite edilmesiyle
mmkndr. Bu noktada, renmenin onaylanmas hususu
gndeme gelmektedir. Yar yaplandrlm ve yaplandrlma-
m renmenin tannmasnda iuci faktrler arasnda, den
nfus nedeniyle beeri sermayenin srekliliinin salanmas
ve tespit edilmesine ynelik stratejilerin gzden geirilmesi
ne kmaktadr. renme kazanmlarnn tannmas talebinde,
igc piyasasnn nemli bir rol vardr.
Yaamboyu renmenin tannmasnda aamalar
5
Tannma (recognion): Tannma, yaplandrlm ileuim
yoluyla ifade edilen renmenin kabul ve buna ynelik
anlayur. Tannma, yeterliliklerin onaylanmas anlamna gelir.
Kukusuz yar yaplandrlm ve yaplandrlmam eiumlerde
kazanlan yeterliliklerin yaplandrlm eiumdekiyle e deer
olmas tannma bakmndan kanlmazdr (Cedefop, 2007a;
Cedefop 2007b; Colardyn & Bjornavold, 2004). Yeterlilik, dip-
loma, seruka veya unvan yoluyla dllendirilme veya denklik;
kredi birimleri veya muayetleri yoluyla hak verme; kazanlm
becerilerin ve/veya yetkinliklerin onaylanmasdr. Tannma,
hlihazrda bilinen bir eyin tespiu ve teslimidir. Yani, bilgi,
beceri ve yetkinliklerin var olduunu kabul anlamna gelmek-
tedir.
6

Geerlilik (validaon): Geerlilik, tannmadan farkl bir ierime
sahipur. Geerlilik, bireylere hak verme anlamna gelir ve
tannmadan sonraki aamay gsterir. Daha nce belirlenmi
ltlere gre deerlendirilmi ve onaylama standardnn
5
Bu konuda en yetkin kurululardan biri Cedefoptur: Cedefop, 2007. Recognion And Validaon Of Non-Formal And Informal Learning For Vet Teachers And Trainers In The EU Member
States, Cedefop Panorama series; 147, Eriim: Ocak 2012, hp://www.cedefop.europa.eu/etv/Upload/Informaon_resources/Bookshop/480/5174_en.pdf; ayrca bkz. EC, 2010d, Educaon
and Training, Validaon of Non-formal and Informal Learning; OECD, 2007, Terms, Concepts And Models for Analysing the Value of Recognion Programmes, RNFIL- Third Meeng of
Naonal Representaves and Internaonal Organisaons, 2 - 3 October, Vienna, Austria, Eriim: Aralk 2010, hp://www.oecd.org/dataoecd/33/58/41834711.pdf; OECD, Recognion of
Non-formal and Informal Learning. hp://www.oecd.org/document/25/0,3343,en_2649_39263238_37136921_1_1_1_37455,00.html [Eriim: Aralk 2010].
6
Farkl bir tannma yaklam iin bkz. The Sco sh Government Educaon Analycal Services, Educaon and Lifelong Learning Research Findings, Recognising Achievement: Literature
review and model for managing recognion processes, No.54/2010. hp://www.scotland.gov.uk/Publicaons/2010/02/24102421/1 [Eriim: 15 Ocak 2012].
7
Geerlilii gven, tarafszlk ve ibar ile ilikilendiren bir yaklam iin bkz. Colardyn, D. & Bjornavold, J. (2004). Validaon of Formal, Non-Formal and Informal Learning: Policy and
Pracces in EU Member States. European Journal of Educaon, 39(1). hp://www.competences.info/ibak/root/img/pool/docs/open/bjornalvold_colardyn_example_en.pdf [Eriim: Ocak
2012].
76
siteyi de kapsayacak ekilde zellikle z ynlendirmeyi
renme iin gdleme vb). Yeukin renmesini tevik
etmek iin renme kltr nemlidir, ayn ekilde hk-
metlerin ve sosyal paydalarn da yeukin becerilerinin
geliurilmesinin gerei konusunda ikna olmalar gerekir.
(iii) reume eriimde nrsat eitsizliklerinin giderilmesi: Farkl
ortamlardaki bireylerin mevcut durumdaki eriim nrsatlar
ele alnarak, yaamboyu renme anlaynda eriimin ve
eit nrsatlarn yeniden formle edilmesi gerekir. Bilgi temelli
toplumlarn ve ekonomilerin, toplum kesimlerinin nemli
bir ksmnn eium ve renme kaynaklarna eriimini
dlamann yol aaca bir maliyeu karlayamayaca ileri
srlmektedir. Bunun tesinde, toplumdaki eitsizlikler,
karlkl uyum anlay sorunlarn zelde dernek ve vakf
gibi rgtlerin iinde, genelde ise toplumda ve demokrauk
srelerde arurmaktadr.
(iv) Kaynak tahsisi: OECD btn sektrler ve evrelerde kaynak
tahsisinin nemine, eitli kaulmclarn karlau zendi-
ricilerin ve bu zendiricilerin kazanmlar zerendeki olas
etkilerine vurgu yapmaktadr.
(v) Paydalar arasnda ibirlii gerei: Poliuka geliurmede ve
uygulamada eiumden sorumlu kurumlarn tesinde, geni
bir payda kesimi arasnda ibirlii gerekir.
Yaamboyu renmenin llmesi, tannmas bakmndan
zorunlu bir kouldur. Yaamboyu renmenin llmesine bir
rnek olarak Kanada verilebilir (Livingstone, 2000; Burke &
van Kleef, 1997; Isabelle, 1994; Canadian Council on Learning,
2012). Bu lkenin kulland Bileik renme Endeksi 17 dei-
kenden olumakta, yaamboyu renmede 4500den fazla
blgedeki yllk gelimeleri lmektedir.
Endeksin drt aya vardr: Bilmeyi renme, yapmay
renme, birlikte yaamay renme ve olmay renme. Ba-
lca gstergeler unlardr: gen okuma-yazma becerisi, lise terk
etme oranlar, liseye gitme dzeyi, i-ilikili eiumlere kaulma,
gnlllk, blgedeki kurumlara eriim, genibant internet
eriimi ve spor, kltr, medya ve kltrel kaynaklar yoluyla
renme (Bryce, Frigo, McKenzie, & Withers, 2000).
YAAMBOYU RENMEYE ULUSLARARASI
KURULULARIN BAKI AILARI
Uluslararas kurumlarn yaamboyu renmeye yaklamla-
rnda farkllklar vardr: OECD ve Dnya Bankas yaamboyu
renmenin daha ziyade deien kresel i piyasas ve teknoloji
ile ilikisini ne kararak, kiinin yeterliliklerini geliurmesini
vurgularken; UNESCO daha hmanist bir vizyona sahip olup,
kiisel geliimi ve kiinin kendini gerekleurmesini gndeme
geurir. Avrupa Birlii, yaamboyu renmede mevcut ekono-
mik ve sosyal deiimi, bilgi temelli topluma hzl geii, ya-
lanan Avrupa nfusundan gelen demograk basklar dikkate
alarak eium ve reume yeni yaklamlarn gerekli olduunu
tarumaktadr.
Yaamboyu renme sosyoekonomik gelimeyi baarmak iin
bilgi temelli toplumu geliurmede bir ara olarak grlr. Buna
gre, eium olduka eitli olup, kiiye uyarlanabilir ve kiinin
yaam boyunca edinilebilirdir.
kabul ve bu srecin yneumi; maliyetler ve nansman; yeter-
liliklerle iliki kurma; yeterlilik sistemleri, yeterlilikler erevesi;
kredi birikurme ve transferiyle iliki kurma; yar yaplandrlm
ve yaplandrlmam renme ile edinilen renme kazanmlar
iin deerlendirme yntemleri; igc piyasasyla iliki kurma;
kiisel ve mesleki geliim; yar yaplandrlm ve yapland-
rlmam renmenin tannmas iin etkin, yararl ve eitliki
sistemleri geliurme; herkes iin yaamboyu renme gn-
demini etkili uygulama; yar yaplandrlm ve yaplandrlma-
m renmenin hangi koullarda herkes iin yararl olacan
belirleme yoluyla poliuka belirleyicilerine kullanl seenekler
sunma.
Yukardaki amalar bakmndan mevcut kurumsal ve teknik
dzenlemelerin envanterini karma (sistemde kim dyor,
sistemi kim yneuyor); kimin riske girdiine, kimin yarar sa-
ladna ilikin bulgular derleme; yararlar ve riskleri lecek
gstergeleri geliurme; mevcut sistemlerde neyin iledii,
neyin ilemedii ile ilgili bulgular derleme; etkili, yararl ve
eitliki modelleri tespit iin mevcut modelleri deerlendirme
son derece nemli olmaktadr.
Yaplandrlmam ve yar yaplandrlm renme, beeri
sermayenin zengin bir kayna olma potansiyeline sahipur.
Tanma, bu insan kaynann genel olarak toplum bakmndan
daha grnr ve daha deerli olarak alglanmasna imkn verir.
Tanma, insanlara, resmi olarak kaydolarak almadklar halde
ieriine hkim olduklar dersleri daha hzl, etkin ve ucuz
tamamlama imkn vererek, yaplandrlm eiumi tamamla-
malarn salar. Tanma, iverenlere ve igrenlere, sahip olduk-
lar beceriler hakknda kanaat oluturmalar iin de son derece
elverili bir araur.
Yaplandrlmam ve yar yaplandrlm renmenin tann-
masnn drt eit yararndan sz edilebilir: Yaplandrlm
renmenin dorudan ve nrsat maliyetlerini azaltarak ve insan
kaynann daha etkin kullanmna izin vererek ekonomik yarar
salar. Tanmann eium yararlar, yaamboyu renmeyi ve
kariyer geliurmeyi destekler. Dezavantajl gruplarn, midi
krlm genlerin ve yal iilerin igc piyasasna ve daha ileri
dzeyde eiume ulamalarna imkn vererek, eitlii arurma
yoluyla toplumsal yarar salar. Bireylerin kendi yeteneklerinin
ve bunlar deerlendirmelerinin farkna varmalarn salayarak
psikolojik yararlar salar (Werquin, 2010).
Yaamboyu renme stratejilerinde anahtar alanlar ve
yaamboyu renmenin llmesi
Herkes iin yaamboyu renme stratejilerini (Commission
of the European Communiues, 2001) uygulama ve poliuka
reformlar iin ncelikleri belirlemede, be anahtar alan szko-
nusudur (OECD Observer, 2004):
(i) Btn renme biimlerinin tannmas: Sadece yaplan-
drlm renme kurslarnn deil, fakat btn renme
biimlerinin tespit edilmesi.
(ii) Her bir dzeydeki yeterliliklerin envanterinin karlarak,
yaamboyu renme felsefesine uygun olmayanlar geli-
urecek tedbirlerin alnmas: Geleneksel becerilerden daha
geni bir alan olan temel becerilerin belirlenmesi (kapa-
77
1996 yl boyunca aadaki konularda farkndaln glendi-
rilmesi hedeendi: Genel eium-reumin yksek kalitesinin
nemi; btn genler iin yeterliliklere dayal mesleki eiumin
glendirilmesi; bireylerin eium-reum almaya zendiril-
mesi; i dnyas ile eium-reum kurumlar arasnda ibirli-
inin geliurilmesi; toplumdaki paydalarn ve ebeveynlerin
farkndalklarn arurma; balang ve srekli eium-reumde
Avrupa boyutunun geliurilmesi.
Avrupa Komisyonu, kararn uygulanmasndan sorumlu organ
oldu ve komisyondan bir temsilcinin bakanlnda her ye
lkeden iki temsilcinin oluturduu bir komite oluturuldu.
Her bir ye lke ngrlen nlemlerin ulusal dzeyde seimi,
egdm ve uygulanmas iin bir kurum kurgulad. Uygula-
may destekleyecek nansal kaynak iin bavurular komisyona
yapld. Komisyonun gnderdii toplam kaynak sekiz milyon
ECU (Euro) olmutur.
1996 yl nlemleri merkezi olmayan bir anlayla, ancak kau-
lmc lkelerle yakn ibirlii iinde uyguland. ki binin zerinde
proje ile ulusal ajanslara bavuru yapld. Yaklak be bin etkin-
lii kapsayan 550 civarnda proje gerekleurildi ve toplam
bedel 34 milyon ECUye ulau (yayn, konferans, seminer vs).
1996 yl etkinlikleri, yaamboyu renmeyi eium poliukasnn
merkezine oturuu. Eium, sadece o alann uzmanlarnn iugal
em i bir ura olmaktan ku, btn paydalarn ortak ilgi ala-
nna dnt. Hkmetler her seviyede ibirlii yapma gereini
fark etmi oldu.
15 Eyll 1999da Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyine ve
Avrupa Parlamentosuna 1996 yl faaliyetlerine ilikin bir
rapor sundu. Bu raporda, uygulama, sonular ve bir btn
olarak deerlendirmeler yer ald. Avrupa Konseyi Mart 2000de
Lizbonda, ABnin dnyann en rekabeti ve dinamik bilgi
temelli ekonomisi olmas, ekonomik bymeyi srdrebilme
kabiliyeune sahip olmas ve daha fazla sosyal uyum ve daha iyi
i imknlar salamas iin 10 yllk bir misyon balam . Yaam-
boyu renme, bu stratejinin ana unsurudur. Yaamboyu
renme Lizbon hedeerine eriimde bir kilometre ta olarak
grlmektedir.
Avrupa 2007-2013 yaamboyu renme program nn kapsam
Avrupa Komisyonu 2007-2013 dneminde yaamboyu renme
programna yaklak yedi milyar Avro kaynak ayrmur. Prog-
ram (EC, 2010a) sadece bireysel rencileri ve renenleri
deil retmenleri, eiucileri ve eium ve reume mdahil
olmu dier btn kaulmclar kapsamaktadr. Bu kategoride
drt alt program szkonusudur:
(i) Okullar iin Comenius : Programn ngrlen sresinde
ortak eium etkinliklerinde en az milyon renci kapsan-
mal.
(ii) Yksekreum iin Erasmus : Program baladktan iubaren
renci hareketlilii etkinliklerinde milyon bireysel kau-
lmcya ulalmal.
(iii) Mesleki eium iin Leonardo da Vinci : Programn sonuna
kadar iyerlerinde yerleurme ylda seksen bine kadar ka-
rlabilmeli.
Yaamboyu renmeye olan ilgi, UNESCO ve OECDnin
1970lerde ve 1980lerde r ac raporlarndan bu yana ar-
pc bir aru gstermiur. 2001 ylndan bu yana, yaamboyu
renme ABnin bilgi temelli toplumu geliurme abasnn odak
noktasn oluturmaktadr. Bu yolla rekabetilii geliurme, sos-
yal dlamayla ba etme ve toplumsal bar salamak iin akuf
yurual geliurmenin mmkn olaca dnlmektedir.
Avrupann yaamboyu renmeye ykledii anlam
Avrupa Konseyi yaamboyu renmeyi bilgi, beceri ve yetkin-
lii iyileurme amacyla kiisel, toplumsal ve/veya isuhdamla
ilikilendiren bakasyla, hayat boyunca edinilen btn
renme etkinlikleri olarak tanmlamaktadr (European Soci-
ety of Associauon Educauon, 2005). Bu erevede, yaamboyu
renme; okul ncesi yllardan emeklilik sonrasna kadar btn
kabiliyetler, ilgiler, bilgiler ve niteliklerin yaam boyunca elde
edilmesi ve gncellenmesidir. Yaamboyu renme, her bir
yuruan bilgi temelli topluma inubak etmesine, toplumsal ve
ekonomik yaamn btn alanlarna akuf olarak kaulm sala-
masna ve kendi geleceini kontrol etmesine imkn verecek bilgi
ve yetkinliklerin gelimesini tevik eder. Yaamboyu renme,
renmenin her trlsne deer bier: Bir niversite dersi gibi
yaplandrlm renme, iyerinde edinilen mesleki beceriler
tarznda yar yaplandrlm renme ve nesiller aras renme
gibi yaplandrlmam renme (ebeveynin ocuklarnn yard-
myla bilgi ve haberleme aralarn kullanmay renmesi veya
arkadalaryla bir enstrman almay renmesi gibi).
Avrupa Komisyonu, yaamboyu renme perspekuni mevcut
ekonomik ve toplumsal deime derecesi, bilgi-tabanl top-
luma hzl gei ve yalanan Avrupa nfusunun ortaya kard
basklara dayandrarak, eium ve reum iin yeni bir yaklam
gerekuini ortaya koymaktadr (EC, 2012c). Avrupa Komisyonu
yaamboyu renmeyi u ekilde beumlemektedir: kiisel,
yerleim yeri ve sosyal ve/veya isuhdam ilikili bir perspekue
bilgi, beceri ve yetkinlii geliurme amacyla yaam boyunca
edinilen btn renme etkinlikleridir. Avrupa Komisyonu,
yaamboyu renmenin yurualarn iler, blgeler ve lkeler
arasnda renme amacyla serbeste hareket etmelerini hz-
landrmasn mit etmektedir. Bylelikle, yaamboyu renme,
okul ncesi renmeden emeklilik sonras renmeye kadar
srecin tm zerine odaklanarak, btn renme eitlerini
kapsar.
Avrupa 1996 yaamboyu renme yl
Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi 95/2493/EC numaral
kararyla 1996 yln Avrupada Yaamboyu renme Yl ola-
rak ilan em (The European Parliament and the Council of the
European Union, 1995). Bununla, eium-reum yaplaryla i
dnyas arasnda daha sk bir ibirlii geliurilmesi hedeendi.
KOBlerin ihuyalarn karlayacak vasaki igcnn temini
ise ncelikli alanlar arasnda grld. Avrupa eium alannn
kurulmas ve AB iinde akademik ve mesleki yeterliliklerin
tannmasna dayal eium ve nihayet eium-reum yoluyla
herkese nrsat eitliinin salanmas ngrlen hedeer arasn-
dayd.
78
gelimeler ve becerilerde uyum veya eksiklikler, toplumsal
gelimeler, dier).
Bileen 2: Kurumsal dzenlemelerin tanm (Siyasi ve yasal er-
eve, yneuim ve devleun rol, kaynaklar, dier).
Bileen 3: Teknik dzenlemelerin tanm (yeterlilikler, yeterlilik
sistemleri, yeterlilikler erevesi; kredi birikurme ve transferi;
lme-deerlendirme yntemleri ve prosedrleri; dier).
Bileen 4: Payda davran (paydalarn zellikleri, eriim, kau-
lm, zendiriciler ve caydrclar, dier).
Bileen 5: rnek programlar baznda tannma almalar.
Dnya Bankasnn yaamboyu renmeye ykledii ilev
Dnya Bankas, srekli deien kresel i piyasas ve teknoloji
nedeniyle kiilerin kendilerini gncel tutmalarnn kriuk nemde
olduunu belirtmektedir. Dnya Bankasnn gndemde tuuuu
grece yeni bir olgu olan gebe alan vizyonunda deien
iler, ilerin gerekurdii nitelikler ve cora yerleim yerleri,
insanlarn srekli olarak kendilerini yenilemelerini gndeme
geurmektedir. Dnya Bankas, yaamboyu renme bakmn-
dan birbirini btnleyen birka yetkinlikten sz etmektedir:
yabanc dilde okur-yazarlk, matemauk ve bilim becerileri, bilgi
ve ileuim teknolojilerini kullanma yetenei ve ok kltrl
ortamda almaya hazr olma (Spring, 2009; World Bank,
2003).
UNESCOnun insancl yaamboyu renme yaklam
Yaamboyu eium kavramnn tarihi ok daha eski olmakla
birlikte, kavramn yaygnlamasn UNESCO salamur (Faure,
et al., 1972). 1960larda ve 1970lerde yaplandrlm eium ile
yar yaplandrlm ve yaplandrlmam eiumleri irubatland-
ran abalar, yaamboyu renme kavramn yaygnlaurmur.
Bu abalar, yaamboyu eium anlayn benimsetme ve yay-
gnlaurmann yolu olarak grlmtr. Bu suretle, toplumsal
kalknma ve ekonomik byme de desteklenmi olacakur.
Yaamboyu eium kavramnn kullanm, yaamboyu renme
kavramna oranla daha eski olup; hede hizmet alanlardan
ziyade hizmet salayclardr. Nispeten daha yeni tarihlerde
ise kavramn kullanm isukrar bulmu ve yaamboyu renme
olarak kullanlmaya balanmur.
UNECSO, dier uluslararas organizasyonlara oranla daha insan-
cl bir yaamboyu renme vizyonuna sahipur. UNESCOnun
1972 tarihli raporu (Faure, et al.) olmak iin renmeye ia-
ret etmekte ve eium-reumin amacnn kiiye kendisi olma
imkn vermesi olduunu ileri srmektedir.
Buna gre, yaamboyu renmenin kurgusu, insanlarn, piyasa
ihuyalarna gre yeumelerini temin etme yerine; insanlarn
meslekler, iler ve yerleim yerleri arasnda hareketlilik talep-
lerini karlayacak, ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelimeyi
kontrol alunda tutmalarna imkn verecek bakasna dayan-
(iv) Yeukin eiumi iin Grundtvig : 2013 ylna kadar yedi milyon
kiinin yeukin eiumine kaulm salanmal (Commission
of the European Communiues, 2006; EC, 2010f).
Dil renimi, bilgi ve ileuim teknolojileri, poliuka ibirlii ve
proje sonularnn yaym ve kullanm gibi btn eium dzey-
leriyle ilikili dier btn projeler de yaamboyu renme
programnn karma ksm yoluyla nanse edilmektedir.
Ek olarak, yaamboyu renme, Avrupa entegrasyonuna ilikin
yansma ve tarumalar ve dnya apnda yksekreume eri-
imi tevik eden Jean Monnet eylemlerini de kapsamaktadr.
Avrupa Komisyonu her yl, ABnin yaamboyu renme prog-
ram iin ncelikler belirlemekte ve bunun iin teklif arla-
rnda bulunmaktadr. Bu arlara 27 AB yesinin yansra, EFTA
yeleri zlanda, Lehistan, Norve, svire; aday lkeler olarak da
Hrvaustan ve Trkiyeden bavuru yaplabilmektedir.
OECDnin yaamboyu renme yaklam
OECDnin yaamboyu renme erevesi, kiinin btn hayau
boyunca renmenin meydana geldiini kabul eder ve yaplan-
drlm (formel), yar yaplandrlm (nanformel) ve yapland-
rlmam (informel) renme ortamlarnn her kategorisinin
de renmeye katkda bulunduuna iaret eder.
8
OECD yak-
lamnn drt anahtar zellii vardr (CERI, 2001). lk olarak,
renmenin arz ve talep yanlarn dikkate alarak sistemik bir
bak geliurir. kinci olarak, reneni ve renenin farkl ihu-
yalarn merkez alan bir yaklamdr; bu da renme arzndan
renme talebine doru dikkatleri kaydrr. nc olarak,
renme gdsne vurgu yaparak, kiinin kendi azmiyle ren-
mesini ynlendirmesine ve hzna karar vermesine odaklanr.
Drdnc olarak, ekonomik, sosyal ve kltrel kazanmlar
olan, kiisel geliimi ve yurual gznnde tutan eium poli-
ukasnn oklu amalarna vurgu yapar. Yaamboyu renme
yaklam kiiler iin bu amalar arasndaki nceliklerin zaman
iinde deiuini ve poliuka geliurmede bu durumun gz-
nne alnmas gerekuini ortaya koyar.
1996da OECD yesi lkelerin eium bakanlar herkes iin
yaamboyu renme stratejilerinin geliurilmesini kabul
em ler. Bu yaklam OECD lkelerinde alma bakanlar, sosyal
iler bakanlar ve bakanlar dzeyindeki OECD konseylerinde
onayland. OECD raporunda yaamboyu renme, isuhdam,
ekonomik gelimeyi, demokrasiyi ve sosyal iermeyi destek-
leyen nemli bir faktr olarak grlmektedir. OECD yar yap-
landrlm ve yaplandrlmam renmelerin onaylanmasn
izlemekte ve bu ynde nerilerde bulunmaktadr (OECD, 1996).
Yar yaplandrlm ve yaplandrlmam renmelerin tann-
masnda, OECDye belirli periyotlarla sunulan raporlarda aa-
daki unsurlar yer almaktadr (OECD, 2007b; OECD 2007c; OECD
2007d):
9

Bileen 1: Balama ilikin faktrler (demograk deime, ulus-
lararaslama, yeni BT (Bilgi ve leuim Teknolojileri), ekonomik
8
lkel toplumlarda yaplandrlm ve yaplandrlmam renmenin tanmlanmasna ilikin ilgin bir alma iin bkz. Burns, G.E. (2001). Toward a Redenion of Formal and Informal
Learning: Educaon and the Aboriginal People. NALL Working Paper #28-2001. Eriim: Aralk 2010, hp://www.nall.ca/res/28towardaredef.htm.
9
Yar yaplandrlm renme konusunda literatr deerlendirmesi iin bkz. OECD, 1994. Assessment and Recognion of Skills and Competences, unpublished document prepared for the
OECD Educaon, Employment, Labour and Social Aairs Commiee.
79
ISCED 2011, yaplandrlmam ve tesad renmeleri da-
rda tutarak sadece yaplandrlm ve yar yaplandrlm
renmeleri gndemine almur. ISCED, eium faaliyetlerini
maksatl, rgtl ve devaml olmalar iubariyle dikkate alarak
snandrr. Buna gre, yaplandrlm eiumde bir programn
asgari eium sresi bir yaryl olmaldr.
ISCED, yksekreumi 1997 versiyonunda (UNESCO, 1997)
sadece seviye 5 ve 6 olarak gsterirken; 2011 versiyonunda
Bologna Sreciyle paralel olarak drt seviyede gstermiur.
UNESCO, ISCED Teknik Danma Paneli (TAP) marifeuyle, aka-
demik, mesleki veya genel programlarn ISCED alanlarna gre
envanterini karmur. Bu erevede, uluslararas karlaur-
labilirlik bakmndan dnyadaki farkl cora blgelerin znel
farkllklar ve bunun giderilme veya uyumlulaurlma yollar
zerine almalar yaplmur. ISCED 2011 almasyla, eium
programlarnn yansra, yeterliliklerin de snandrlmas
gerei ortaya kmur. ISCED 2011de ilk aamada programlar,
ikinci aamada ise yeterlilikler snandrlacakur. ISCED snf-
lama erevesinin, yaamboyu renmenin tannmasnda daha
ilevsel bir ara donanmna sahip olduu ve bunu ISCED 2011
versiyonuyla daha da geliurdii sylenebilir (UNESCO, 2011b).
Yaamboyu renmenin akredite edilmesinde, temel ereve-
nin UNESCOnun eium snamas (ISCED) olmaya devam ede-
cei akur. UNESCOnun yansra, OECD ve Avrupa Birlii de bu
snamay esas almaktadr. Dolaysyla, Bologna Srecindeki
sektrel yeterliliklerin, ISCED erevesinde eium temel alan
yeterlilikleri ile badaurlmas gerekir. ISCED 2011, UNESCO
Genel Kurulunca 10 Kasm 2011de kabul edildi. Yar yaplan-
drlm eiumin tannmasna ynelik almalar, bundan sonra
balayacakur. Hlihazrda haneli olan ve Eurostat ve UNESCO
taranndan geliurilen snamann gncellenmesi almalar,
ISCED 2011in kabulnden sonraya braklmur.
AVRUPA BRLNN YAAMBOYU RENME
POLTKASI
Avrupa 2020 Vizyonu ve yaamboyu renme stratejisi
Avrupa 2020 Vizyonu (EC, 2010a; EC, 2010b), birbirini karlkl
olarak glendiren ncelie sahipur: (i) Akll byme: Bilgi
ve yenilie dayal bir ekonomi geliurme; (ii) srdrlebilir
byme: daha kaynak etkin, daha yeil ve daha rekabeti bir
ekonomiyi zendirme; (iii) iermeci byme: Toplumsal ve bl-
gesel uyumu salayan yksek isuhdam hzlandrma.
AB, 2020ye kadar nerede olmak istediini belirlemi; bu do-
rultuda hedeer koymu ve poliukalar geliurmiur. Aadaki
hedeer bu dorultuda tespit edilmiur: 20-64 ya grubunun
yzde 75inin isuhdam; AB GSYHsnn yzde 3nn AR-GEye
yaurlmas; 20/20/20 iklim/enerji hedeerinin salanmas
(sera gaz emisyonunun yzde 20 azalulmas, enerji etkinli-
inde yzde 20 iyileme, AB enerji bileiminde yenilenebilirlik
paynn yzde 20 olmas); erken okul terk orannn yzde 10un
alunda olmas ve gen neslin en az yzde 40nn niversite
derecesine sahip olmas; yoksulluk riskine maruz kii saysnn
20 milyondan az olmas.
maldr. Ne var ki 1990lardaki bilgi ekonomisi ve beeri ser-
mayenin gelimesi sylemiyle, bu grece hmanist bakas
arkaplana dt.
UNESCOnun 1996 tarihli bir raporu, yaamboyu renmeyi
gelimeler karsnda daha insan odakl bir bakasyla me-
rulaurmaya almaktadr (Delors, 1996). UNESCO Yaamboyu
renme Ensutsnn vizyonu ve ana amac, bir ak renme
dnyasdr. Bu dnyada renme hakk btn yurualarn
yaamlar boyunca uygulayacaklar ve yararlanacaklar bir hak-
ur (Singh, 2011).
ILOnun yaamboyu renmeye yaklam
Uluslararas alma rgt (ILO), eium, reum ve yaam-
boyu renmenin bir btn olarak bireylerin, rmalarn,
ekonominin ve toplumun yararlarn nemli lde geliurdii
tespiunden sonra tam isuhdama ulama, yoksulluu ortadan
kaldrma, sosyal ierme ve kresel dnya ekonomisi iinde
srdrlebilir ekonomik byme amacna vurgu yapmaktadr
(Ryan, 2003; ILO, 2004).
ILO, hkmetlere, iverenlere ve iilere arda bulunarak
yaamboyu renme taahhtlerini yenilemelerini istemektedir
(ILO, 2004). Bylece, hkmet btn dzeylerde eium ve
reum artlarn yapu yaurmlarla iyileurecek; iverenler
alanlarna eium verecek; iiler ise eium, reum ve
yaamboyu renme nrsatlarndan yararlanm olacakur.
Gelimekte olan lkelerin yaamboyu renme anlay ndaki
farkllk
Gelimekte olan lkelerde yaamboyu renme, genelde kl-
tr ve gelenein aktarlmas, akuf yurualk ve ulus inasn
glendirme iin bir ara olarak kullanlr. Bu erevede Baul
lkelerdeki gibi kresel rekabeti piyasayla veya bireyciliin
glendirilmesi ve bireyin kendi kararlarn kendisinin vermesi
davrann geliurilmesiyle herhangi bir ilikisi yoktur. Baz
lkelerde okul ncesinden emeklilik sonrasna kadar, baka bir
deyile beikten mezara kadar ulus devlet ilkeleri veya ulusun
inasnn temelleri olarak kabul edilen prensipler manzumesi
srekli bir indoktrinasyon faaliyeu olarak takdim edilir.
Uluslararas eim snandrmalarnda yaamboyu
renmenin yeri
UNESCO, eium programlarn genel, mesleki ve profesyonel/
akademik olarak snayagelmektedir (UNESCO, 2011a). Bu
kurumun eium snamas ISCED (Internauonal Standard
Classicauon of Educauon) ksaltmas ile yaygn bir kullanma
sahipur. Avrupa Birlii de ISCEDi Avrupa leinde FOET
(Field of Educauon and Training) olarak blgesel dzeyde
ayrnulandrmur. Sonuta, Birlemi Milletler ve Avrupa Bir-
liinin eium snama yaklamlar birbiriyle paralel olduu
iin, sadece ISCED snamas zerinden yaamboyu renme
erevesindeki almalara deinilecekur. ISCED eium prog-
ramlarn snandrmakta, dolaysyla program yeterlilikleri
de bu erevede ortaya kmaktadr. Bu durumda, yaamboyu
renme aralarnn salad yeterlilikler iin referans sistemi
kurgulanm olmaktadr.
80
(Koper & Specht, 2008) elde edilmesini zendirme; zellikle
i dnyas bata olmak zere daha geni bir d dnya ile
ibirliklerini kurma yoluyla igc piyasasnn ve genel
olarak da toplumun ihuyalarna daha uygun ve daha ak
eium ve reum kurumlarn zendirme.
Bu faaliyetler ayn zamanda Bologna Srecine yksekreum
alan iubariyle katkda bulunmaktadr.
Avrupa Komisyonu, Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu
karar alc kurum olarak bu konuda aadaki stratejileri
oluturmutur (EC, 2011b):
(i) Avrupa eiumde ve reumde ibirlii strateji erevesi (ET,
2020): poliuka erevesi; uygulama; poliuka erevesini ve
yaamboyu renmeyi destekleyen AB programlar.
(ii) Yaamboyu renme stratejileri: Poliuka erevesi; uygu-
lama ve Avrupa aralar.
(iii) Yksekreum reformu: Poliuka erevesi; niversite i
dnyas diyalou; Bologna Sreci dhil yksekreumi des-
tekleyen programlar.
(iv) Okul eiumi poliukalar: Poliuka erevesi ve gzeum ara-
lar; okul reumini destekleyen programlar.
(v) Mesleki eium ve reum poliukalar: Poliuka erevesi ve
gzeum aralar; mesleki eiumi ve reumi destekleyen
programlar.
(vi) Yeukin reum poliukalar: Poliuka erevesi ve gzeum
aralar; yeukin reumini destekleyen programlar.
(vii) Hareketlilii kolaylaurma: Poliuka erevesi; hareketlilik
aralar.
(viii) ok dillilii zendirme: Poliuka erevesi; ok dillilii des-
tekleyen programlar.
(ix) Yenilikilik ve yaamboyu renme iin BT (ICT): Poliuka
erevesi; BTi destekleyen programlar.
(x) Avrupa Yenilikilik ve Teknoloji Ensuts.
(xi) Eium ve reumdeki ilerlemeyi lme (istausukler, gs-
tergeler, referanslar).
(xii) ABnin, Avrupa genelindeki insan kaynan ekonomize
edecek mekanizmalar oluturmas.
Avrupann eim ve rem stratejisinde yaamboyu
renmenin amac, ngrlen eylemler ve yararlanclar
Avrupann eium ve reumde stratejik erevesi, Mays
2009da kabul edilmi ve 2020ye kadar ulalmas hedeenen
bir dizi performans gstergesi oluturulmutur (CoEU, 2009).
11

Bunlardan yaamboyu renme ile ilgili olan, 25-64 ya aras
yeukinlerin en az yzde 15inin yaamboyu renmeye kaul-
masn ngrmektedir. 2009 ylnda bu ya grubunda igc
araurmasndan nceki drt haa iinde eium veya reum
trnde bir etkinlie kauldn belirtenlerin oran yzde 9,3tr.
Bu amalar iin aadaki inisiyauer ve ncelikler belirlen-
miur: Yenilik birlii,
10
genlik hamlesi, Avrupa iin dijital (BT)
gndem, kaynak-etkin Avrupa, kreselleen ada endstri
poliukas, yeni iler ve yeni beceriler gndemi (Commission of
the European Communiues, 2008), Yoksullua kar Avrupa
plauormu. Bu yedi ana inisiyauf hem AB hem de ye lkeler
bakmndan taahht anlamna gelmektedir.
Yaamboyu renme programnn ana ncelii, eium ve
reumin AB 2020 stratejisiyle ortaya konulmu amalara
katksn glendirmekur (EC, 2010b). Bylece, bymeyi bil-
giye dayandrarak, dlayan deil ierici toplumlarda insanlar
glendirerek ve yurualarn yaamboyu renmeye eriimini
ve yaamlar boyunca Yeni ler iin Yeni Beceriler geliurme-
lerini teminat aluna alarak deer yaratma amalanmur.
AB, 2020 stratejisinde eium-reumle ilgili u ncelikler yer
almaktadr: Bilgi ve yenilik, srdrlebilir ekonomi, yksek
isuhdam ve sosyal ierme.
AB, 2020de alabilir nfus (20-64 ya aras) isuhdam orannn
yzde 75e ykselulmesini hedeemektedir. Bu kapsama aa-
daki unsur dhil edilmelidir: (i) Genliin, ileri yataki al-
anlarn, dk vas alanlarn ve yasal gmenlerin daha iyi
entegrasyonu; (ii) Ar-Ge iin artlar iyileurme, zel ve kamu
kesimlerinin yapuklar bu yndeki harcamalarn milli gelirin
yzde 3ne ykselulmesi amacna ulama; (iii) okul brakma
oranlarn azaltmay ve niversite mezunu orann ykseltmeyi
hedeeyerek eium dzeylerini iyileurme.
ABnin eium ve reum alanna ynelik referans poliukalar
Mays 2009da kabul edilen ET 2020 (Eium ve reum, 2020)
stratejik erevesi iinde kurgulanmur. ET 2020de drt ama
belirlenmiur (EC, 2011a):
(i) Yaamboyu renmeyi ve hareketlilii ilen iler hale
geurme: yaamboyu renme stratejilerini uygulama;
yeterlilikler ereveleri ile daha esnek renme yollarnn
lme-deerlendirmesine imkn verecek mekanizma-
lar geliurme; Genlik Hamlesi inisiyau dhil Avrupa
apnda btn renenlerin, retenlerin ve eitenlerin
renme hareketliliini zendirme.
(ii) Eium ve reumin etkinliini ve kalitesini iyileurme:
btn renenlerin, Yeni ler iin Yeni Beceriler inisiyau
dhil, kendilerinin isuhdam edilebilirlikleri iin gerekli olan
temel beceri ve yetkinlikleri elde etmelerine olanak sa-
lama; retmen eiumi ve reumin kalitesini ykseltmeyi
temin etme; btn eium ve reum dzeylerinin etkinli-
ini ve ekiciliini iyileurme.
(iii) Eitlii, sosyal uyumu ve akuf yurual destekleme: yksek
kalitedeki erken reum, daha fazla hedeenmi destek ve
kapsayc eium yoluyla reume ait dezavantajlar asgariye
indirme.
(iv) Eium ve reumin btn dzeylerinde yarauclk, ino-
vasyon ve giriimcilii geniletme: anahtar yetkinliklerin
10
niversitelerin yenilik ve ar-ge ynelimleri konusundaki bir vizyon tarmas iin bkz. Teichler (1999). Avrupa Parlamentosunun ve Avrupa Konseyinin 2008 ylnda ald bir kararla 2009
yl, Avrupa Yaraclk ve Yenilik Yl olarak kabul edilmir, bkz. hp://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:348:0115:0117:EN:PDF, [Eriim: 15 Ocak 2012].
11
Avrupann 2000 ylndan bu yana eim ve remdeki polika inisiyaeri ve klar iin bkz. EC, 2011b.
81
Amalara ulamada ngrlen eylemler u ekilde snan-
drlabilir: yaamboyu renmede insanlarn hareketlilii; iki
yanl ve ok yanl ortaklklar; tek yanl, ulusal, ok uluslu pro-
jeler (ulusar yenilik transferi yoluyla eium ve reum sis-
temlerindeki kaliteyi geliurme amacyla tasarlananlar dhil);
ok yanl ileuim alar; yaamboyu renme ve bileenleri
alanndaki poliukalar ve sistemlere ynelik gzden geirmeler
ve araurma almalar; kurumlar veya organizasyonlar tara-
nndan karlanan belirli yneumsel ve operasyonel giderleri
desteklemek iin hibe verme; yaamboyu renme progra-
mnn amalarn iyileurme iin dier inisiyauere ynelik
nlemler alma; ngrlen eylemler iin hazrlayc faaliyetlerde
bulunma; etkinliklerin organizasyonu (seminerler, toplanular,
konferanslar), programn uygulanmasnn kolaylaurlmas,
bilgi, yayn, farkndal arurma ve yayma, programn izlenmesi
ve deerlendirilmesi:
Yaamboyu renme programna kaulm sadece AB yeleriyle
snrl olmayp EFTA yelerine, svire Konfederasyonuna ve AB
yeliine aday lkeler ile yelii muhtemel Bau Balkanlara da
akur.
Yaamboyu renme programnn yararlanclar u ekilde
snandrlabilir: raklar, renciler, stajyerler ve yeukin
renenler; her dzeydeki eium personeli; igc piyasasn-
daki insanlar; program kapsamnda renme nrsatlar sunan
kurumlar ve organizasyonlar; yerel, blgesel ve ulusal dzeyde
sistemlerden ve poliukalardan sorumlu kiiler ve kurulular;
rmalar, toplumsal paydalar ve her dzeydeki organizasyonlar
(sendikalar ve ucaret-sanayi odalar dhil); rehberlik, dan-
manlk ve bilgi hizmetleri sunan kurulular; kaulmc, ebeveyn
ve retmen dernek ve vakar; araurma merkezleri ve kuru-
lular; kar amasz organizasyonlar, gnll kurulular ve sivil
toplum organizasyonlar.
Yaamboyu renme programnn yneumi Avrupa Komisyonu
ve ulusal ajanslar eliyle yrtlmektedir. Bu erevede, ulusal
ajanslar belirli trdeki projelerin seimi, bireylerin hareketlilii,
iki yanl ve ok yanl ortaklklar veya tek yanl ve ulusal projeler-
den sorumlu olabilmektedir. Yaamboyu renme programnn
uygulanmasnda Avrupa Komisyonu, AB ye lkelerinden tem-
silcilerin oluturduu yneum komitesinin desteini almakta-
dr. Programn btesi 6,97 milyar Avrodur.
12
Her bir program
iin ngrlen asgari tahsis u ekildedir: Comenius yzde 13,
Erasmus yzde 40, Leonardo da Vinci yzde 25 ve Grundtvig
yzde 4.
Yaamboyu renmede genel ncelikler
Yaamboyu renme programnn proje arsnda genel nce-
likler be kategoride toplanmaktadr (EC, 2010a).
(i) Yaamboyu renme ve hareketlilik iin stratejiler geli-
urme.
(ii) Eium, reum ve i dnyas arasnda ibirliini tevik etme.
(iii) retmenlerin, eitmenlerin ve eium-reum kurumlarn-
daki yneucilerin balang ve srekli eiumini destekleme.
Bu oran 2004teki orandan farkllk gstermemektedir. Kadn-
larda bu oran nispeten daha yksekur (2009da kadnlarda
%10,2, erkeklerde %8,5). Yine kadnlarn yaamboyu renme
etkinliine kaulmnda 2004 ylna gre bir aru szkonusudur.
Danimarka, sve, Finlandiya ve ngilterede yaamboyu etkin-
liklerine kaulm bete bir ile te bir arasnda deiirken; Bulga-
ristan ve Romanyada bu oran yzde 2den dktr.
Yaamboyu renme Program 2007-13 , yaamboyu renme
alanndaki btn Avrupa programlarn kapsamaktadr (The
European Parliament and the Council of the European Union,
2006). Bu nedenle 2000-06 dnemindeki programlara dayan-
maktadr (Socrates, Leonardo da Vinci, eLearning, Jean Mon-
net eylemi). Yaamboyu renme program bu nedenle, Lizbon
Stratejisinin, evre boyutunun ve Bologna Srecinin amalar-
nn gereklemesine yardm etmektedir. Yaamboyu renme,
ABnin genel bir erevesi iken, Bologna Sreci bunun sadece
bir ksm (yksekreum) ile ilgili perspekuni desteklemekte-
dir.
Yaamboyu renme programnn 2007-13 dnemi kapsamn-
daki 2011 proje ars, yaamboyu renmenin ana amacn
yle tanmlamaktadr (EC, 2010a): leri bilgi temelli bir top-
lum olarak bir yandan gelecek nesiller iin evrenin iyi korun-
masn salarken, dier yandan yaamboyu renme, srdr-
lebilir ekonomik byme, daha fazla ve daha iyi iler ve daha
byk sosyal uyum yoluyla ABnin geliimine katkda bulunma.
Buna gre yaamboyu renme program zellikle reum ve
eium sistemleri arasndaki gei, ibirlii ve hareketlilii hz-
landrmay amalayarak, ABnin dnya kalite referans olmasn
amalamaktadr.
Ayn arda yaamboyu renmenin spesik amalar yle
belirlenmiur (EC, 2010a): Yaamboyu renmenin kalitesini
geliurme; Avrupa yaamboyu renme alannn gerekle-
mesini destekleme; ye lkelerdeki yaamboyu renme
programlarnn kalite, ekicilik ve eriim nrsatlarn iyileurme;
sosyal uyum, akuf yurualk, kltrleraras diyalog, cinsiyet
eitlii ve kiisel geliime yaamboyu renmenin katksn
glendirme; yaraucl, rekabetilii, isuhdam edilebilirlii
ve giriimci ruhun glenmesini destekleme; zel ihuyalar
olanlar ile dezavantajl gruplar dhil, sosyo ekonomik arkaplan-
larna bakmakszn btn ya gruplarndaki kiilerin yaamboyu
renmeye kaulmlarn arurmay destekleme; dil renmeyi
ve dilsel eitlilii geliurme; yaamboyu renme iin yeniliki
BT temelli ierik, hizmetler, pedagojiler ve uygulamalarn geli-
imini destekleme; insan haklar ve demokrasiye sayg ve ho-
grye dayal, anlayll ve dier btn insanlara ve kltrlere
saygy tevik eden Avrupa yurual duygusunu oluturmada
yaamboyu renmenin roln glendirme; Avrupada btn
eium ve reum sektrlerinde kalite gvencesinde ibirliini
geliurme; sonularn, yeniliki rnlerin ve srelerin en iyi
kullanmn zendirme, yaamboyu renme programnn ilgili
olduu alanlarda en iyi rneklerin yaygnlamasn tevik etme
yoluyla eium ve reumin kalitesini iyileurme (Zukas & Mal-
colm, 2001).
12
Detayl ve gncel gelimeler iin bkz. hp://ec.europa.eu/educaon/lifelong-learning-programme/doc78_en.htm, [Eriim: Ocak 2012].
82
iverenler ve igrenler asndan farkl lkelerin ulusal
yeterlilik erevelerinin karlaurlmasna imkn veril-
mekte; baka lkede alma, eium grme veya eleman
ie alma daha da kolaylamaktadr.
(iii) Mesleki eium ve reum iin Avrupa kalite gvencesi refe-
rans erevesi : lkelerin, Avrupa referanslarn kullanarak
ulusal mesleki eium ve reum sistemlerini iyileurmele-
rine yardmc olur.
(iv) Avrupa kredi transfer ve birikurme sistemi : Baka lkelerde
yksekreum srelerinin tannmas iin bir zemin olutur-
may salamaktadr.
(v) Mesleki eium ve reum iin Avrupa kredi sistemi :
Avrupada yaplandrlm eium sistemlerinin dndaki
renme deneyimlerinin tannmas ve transferi iin geliu-
rilen bir inisiyauir.
(vi) Europass: nsanlara, sahip olduklar yeterliliklerini ve bece-
rilerinin Avrupa leinde daha iyi anlalmas ve tannmas
ve bylece isuhdam edilmeleri iin yardmc olur.
(vii) Ulusal akademik tanma bilgi merkezleri : Yurtdndaki
eium sreleri ve alnan diplomalarn akademik tannma-
sna dayanarak bilgi salar ve tavsiyede bulunur.
(viii) ABdeki dier renme ve kariyer nrsatlarna dayal reh-
ber aralar ve bilgi kaynaklar : PLOTEUS portal (Portal
on Learning Opportuniues throughout the European
Space) ve Euroguidance a (Careers Guidance systems in
Europe) gibi.
AVRUPA BRLNN YAAMBOYU RENME
ARALARI ve PERFORMANSI
Avrupa Komisyonu 2007-2013 dnemi iin daha nce de belir-
uldii gibi yaklak 7 milyar avroluk bte ayrarak yaamboyu
renme programn desteklemektedir (EU, 2010). Bu kapsam-
daki projeler sadece bireysel renci veya renenleri deil,
retmenler, eiuciler ve eium-reume kaulan dier kiileri
de hedeemektedir. Bu erevede drt alt eium-reum
program szkonusudur (Chisholm, Larson, & Mossoux, 2004).
Comenius programnn kapsam
Comenius (okul renimi) (EU, 2010): Eium kadrosu ile gen
insanlar arasnda Avrupa kltrleri ve dillerinin eitlilii ve
bunun deeri konusunda anlay ve bilgiyi geliurme; gen
insanlarn kiisel geliimleri, gelecekteki isuhdamlar ve akuf
Avrupa yurual iin gerekli temel hayat becerilerini ve yeter-
liliklerini kazanmalarna yardmc olma. Bu amalar iin ren-
cilerin ve eium-reum kadrosunun ye lkeler arasnda
hareketliliini arurma; ye lkelerin okullar arasndaki ibirli-
ini iyileurme; yabanc dil renimini zendirme; yaamboyu
renme iin yarauc BT-tabanl ierik, hizmetler ve pedagoji
ve uygulamalarn geliimini destekleme; retmen eiuminde
Avrupa boyutunu ve kalitesini ykseltme; okul yneumi ve
pedagojik yaklamlardaki iyilemeleri destekleme.
(iv) Eium ve reum sistemi yoluyla anahtar yetkinliklerin
kazanlmasn zendirme (ana dilde ileuim; yabanc dilde
ileuim; matemauksel yetkinlik ve bilim ve teknolojide
temel yetkinlikler; saysal yetkinlik (bilgi toplumu tekno-
lojisinin kullanm ve bilgi ve ileuim teknolojisinde temel
yetkinlikler); renmeyi renme; toplumsal ve vatandalk
yetkinlii; inisiyauf alma ve giriimcilik yetkinlii; kltrel
farkndalk ve ifade yetkinlii (Koper & Specht, 2008).
(v) Eium ve reumde, gmenlerin entegrasyonu dhil sos-
yal ierme ve cinsiyet eitliini geliurme.
Yeni iler iin yeni beceriler gereklilii
Gelimi lkelerde, gelecekte ekonomik sektrlerin ve yeni
teknolojilerin gerekurecei insan kaynann nitelii ve nice-
lii konusunda sklkla ngr almalar yaplmaktadr. Yeni
ilerin gerekurecei yeni beceriler konusundaki inisiyauf bu
erevede dier inisiyaueri btnleyici bir rol oynamaktadr.
lerin ve becerilerin uyumlu olmas noktasnda u sorular ne
kmaktadr (EU, 2008):
13
10 yllk zaman dilimi iinde hangi iler
olacak? Benim eiumim buna uygun olacak m? Bir i bulmak
iin becerilerim yeterli olacak m? Becerilerim iyerinde kabul
edilip tannacak m?
Bu konuda Avrupa Mesleki Eiumi Geliurme Merkezi (Cede-
fop) nemli almalar yapmaktadr. Cedefop, 2009 ylnda
Avrupa igc piyasasnda becerilerin arz ve talep tahminlerine
ynelik bir ngr raporu yaynlad (Cedefop, 2009a; Cedefop
2009b; Cedefop 2009c). Cedefop ayrca, iverenlere ynelik
eitli alan araurmalar da yaynlamaktadr. Avrupa Komis-
yonu 18 sektre ilikin rapor yaynlayarak sektrlerin gemi ve
bugnk durumlarn analiz etmekte, gelecekteki durumlarna
ilikin ngrlerde bulunmaktadr.
Avrupa apnda alma imkn bulmada Europass, bireylere
mesleki uzmanlklarn ve becerilerini gstermeleri iin geliu-
rilen bir araur. Ayn ekilde Avrupa Yeterlilikler erevesi de,
Avrupa apnda bir referans araur. niversiteler, okullar ve i
dnyasndaki rmalar arasndaki ibirlikleri, eium ve i dnya-
snn uyum iinde olmas bakmndan kanlmazdr.
Yaamboyu renmenin zeminini oluturan sistemdeki
aralar
Yaamboyu renme program, herkes iin eium ve reum
nrsatlarn kapsamaktadr. Avrupada, birbiriyle ilikili olarak,
yeterliliklerin, deneyimlerin ve becerilerin Kta apnda tann-
mas ve deerlendirilmesi iin birka inisiyauf geliurilmiur.
Ama, bireyler, rmalar ve organizasyonlar iin farkl lkelerde
eium ve alma imknlarn arurma amacyla hareketlilii
zendirmekur (EC, 2012b).
Sz konusu inisiyauer unlardr:
(i) Avrupa anahtar yetkinlikler erevesi : kiilerin bugnn
dnyasnda rahat yaamalar iin gerekli temel becerileri
gsterir.
(ii) Yaamboyu renme iin Avrupa yeterlilikler erevesi :
Avrupa apnda bir referans yeterlilik erevesi oluturarak,
13
Gncel gelimeler iin bkz. hp://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2008:0868:FIN:EN:PDF, [Eriim: Aralk 2010].
83
nusudur: mfredat reformu (lisans, yksek lisans ve doktora),
yetkinlik temelli renme, esnek renme yollar, yeterlilikle-
rin tannmas, hareketlilik, Bologna Sreciyle uyum); yneu-
im reformu (yksekreum kurumlarnn zerklii ve hesap
verebilirlii, stratejik ortaklklar, kalite gvencesi); nansman
reformu (yksek renim kurumlarnn eitlendirilmi gelir-
leri, renim cretleri, ba ve krediler, eitlik ve eriim, tahsis
edilmi AB nansman).
Birok araurma, rencilerin yurtdnda geirdikleri zamann
sadece rencilerin akademik ve mesleki hayatlarn zenginle-
urmekle kalmadn; dil renmeyi, kltrler aras becerileri,
kendine gveni ve kendine olan farkndal geliurdiini de
ortaya koymaktadr (Cedefop, 2003). rencilerin tecrbeleri,
Avrupa yurua olmann ne anlama geldiini en iyi ekilde
gstermektedir. verenler ve niversite personelinin, yurtd-
nda geirilen zamana verdikleri nem, rencilerin ykledii
anlamdan daha zayf deildir. Erasmus program 1987 ylnda
balamur. Bu programa 2009 sonuna kadar 2,2 milyon renci
ve 1997 ylndan iubaren 250 bin eiumci kaulm salamur.
Erasmusun yllk btesi 450 milyon avronun zerindedir. Kau-
lmc 33 lkedeki 4 binden fazla kurum ibirlii yapmaktadr.
Programn balca amac Avrupa Yksekreum Alann olu-
turmaya katkda bulunmak ve Avrupa apnda yenilikilii
hzlandrmakur. Deiim eylemlerine (ulusar hareketlilik) ek
olarak, yksekreum kurumlarnn younlaurlm program-
larla birlikte almalar, ileuim alar kurmalar ve ok tara
projeler yapmalar desteklenmi olmaktadr. Erasmus destekle-
dii eylem alanlar iubariyle Avrupada niversitelerin ve yk-
sekreum sistemlerinin modernizasyonunu tevik etmekte ve
Bologna Srecine esin kayna olmaya devam etmektedir.
Erasmus, 1997 ylnda yaamboyu renmenin bir paras
olmu ve iletmelere renci yerleurme (Leonardo da Vinci
Programndan aktarlan), niversite personelini eitme ve i
dnyas personeline eium verme gibi yeni alanlar da kapsa-
mna almur.
Program 2012ye kadar 3 milyon renci hede ile eium nr-
satlarn geniletmeyi planlamaktadr. Erasmus etkinliklerine
kaulmak isteyen yksekreum kurumlar, Erasmus niversite
Szlemesine sahip olmak zorundadr. Bu szleme belirlenmi
temel ilkelere gre programn kalitesini garanu etmektedir.
Avrupa Komisyonu Erasmusun yrtlmesinden sorumlu olup,
Eium ve Kltr Genel Direktrl deiik etkinlikleri koor-
dine etmektedir. 33 lkedeki ulusal ajanslar merkezi olmayan
eylemler erevesinde bireysel hareketlilii zendirmektedir.
leuim alar, ok yanl projeler ve Erasmus niversite Szle-
mesi gibi merkezi eylemler ABnin Eium, Grsel-itsel ve
Kltr Yrtme Ajans taranndan yneulmektedir.
Leonardo da Vinci program ve mesleki eim
Bu program (EU, 2010), sadece mesleki eium ve reum ala-
nndaki uygulama projelerinin nansmann salamaktadr. Bu
programdaki inisiyauer yurtdnda bireylere i-ilikili eium-
den, geni lekli ibirlii abalarna kadar eitlenmektedir.
Bu proje, Avrupa Komisyonunun yaamboyu renme proje-
sinin bir paras olarak, deiik leklerdeki farkl etkinlikleri
lk ve orta reum okullar: Okul ncesi dzeyden niversite
eiumine kadar olan dzeyleri kapsar. renci ve retmenleri
kapsad gibi, yerel yneumleri, ebeveyn birliklerinin temsilci-
lerini, hkmet d organizasyonlar, retmen eium ensut-
lerini ve niversitelerini de kapsamaktadr.
Bu program ile gen insanlarn ve eium kadrosunun Avrupa
kltrlerini, dillerini ve deerlerini daha iyi anlamalarn sa-
lama amalanmaktadr. Bu program kapsamndaki etkinlikler
ile genlerin kiisel geliimleri, gelecekteki isuhdam ve akuf
yurualk iin gerekli temel yaam becerilerini ve yetkinliklerini
kazanmalarna yardmc olma hedeenmektedir.
Bu programn amalar u ekilde zetlenebilir: renci ve
retmenlerin Avrupa apnda hareketliliklerini arurma ve iyi-
leurme; deiik AB yesi lkelerde okullar arasndaki ortaklk
ve ibirliklerini arurma; dil renimini, bilgi ve ileuim tekno-
lojilerine dayal yeniliki ierik; hizmetler ve daha iyi retme
teknikleri ve uygulamalarn tevik etme; retmen eiuminin
Avrupa boyutunu ve kalitesini geliurme; pedagojik yaklam-
lar ve okul yneumini iyileurme.
Comenius program hlihazrda aadaki konulara ncelik vere-
rek odaklanmur: renme ve renmeyi renme becerileri
iin gdleme; anahtar yetkinlikler (dil renmeyi iyileurme,
daha fazla okuryazarlk, fen ve doa bilimlerini daha ekici hale
geurme, giriimcilii destekleme, yaraucl ve yenilikilii g-
lendirme); saysal eium ierii ve hizmetleri; okul yneumi;
okulu yarda brakmann sosyo ekonomik dezavantajlarna
dikkat ekme ve okul terk etmeyi azaltma; spor faaliyetlerine
kaulm; farkl zellikteki renci gruplarna reum; erken ve
ilkokul ncesi renme.
Erasmus programnn kapsad renim dzeyleri
Bu program (EU, 2010), ABnin eium ve reumdeki nc
programdr. Yllk 200 bin rencinin yurtdnda eium ve
alma imkn bulmasn salamaktadr. Avrupa apnda yk-
sekreum kurumlar arasndaki ibirliklerine nansal destek
de salamaktadr. Program rencilerin yansra, reum ele-
manlarn ve yurtdnda eium vermek isteyen i dnyasndaki
alanlar da desteklemekte ve niversite personelinin de
eium almasna yardmc olmaktadr.
Erasmus programyla, Avrupa Yksekreum Alannn ger-
eklemesini destekleme ve yksekreumin ve ileri dzey
mesleki renimin yenilik srecine katksn glendirme ama-
lanmaktadr. Bu amalar iin, renen ve retenlerin say ve
kalitesini arurma; yksekreum kurumlar arasnda ok tara
ibirliklerini iyileurme; Avrupada kazanlan yksekreum ve
ileri mesleki eium yeterlilikleri bakmndan ea ve kar-
laurlabilirlik derecesini arurma; yksekreum kurumlar ve
i dnyasndaki rmalar arasnda ibirlii hacmini ve kalitesini
arurma; yksekreumde ve niversite mesleki eiuminde
yeniliki uygulamalarn geliimini ve kaulmc lkeler arasnda
paylamn kolaylaurma; yaamboyu renme iin yeniliki
BT-temelli ierik, hizmetler, pedagojiler ve uygulamalarn geli-
imini destekleme.
Erasmus (leri mesleki eium-reum dhil yksek renime
ynelik bir program olan Erasmusta reform ncelii szko-
84
Bu program yeukin eiumi alan renenlerin renim ve
reum ihuyalarna odaklanmaktadr. Alternauf eium
kurslar ve bu hizmetleri veren organizasyonlar da programn
kapsamndadr. Program yeukin eiumi sektrn geliurmeyi
hedeemekte, daha fazla insann renme deneyimi kazan-
masn tevik etmekte ve bu kurslar dier Avrupa lkelerinde
almalarn zendirmektedir. 2000 ylnda balayan program,
yeukinlere bilgi ve becerilerini ilerletmeyi, kiisel gelimelerini
hzlandrmay ve isuhdam imknlarn arurmay hedeemekte-
dir. Program ayn zamanda yalanan Avrupa nfusunun sorun-
larn amaya da yardm etmektedir.
Program sadece sektrdeki reucileri, eiucileri, personeli ve
organizasyonlar kapsamamakta; yeukin eiumindeki re-
nenler de hedef kitlesi iinde dnlmektedir. Bunlar arasnda
ilgili dernekler-vakar, danmanlk organizasyonlar, bilgi
hizmetleri, karar alc kurulular ve STKlar, iletmeler, gnll
gruplar ve araurma merkezleri saylabilir.
Program geni bir yelpazedeki etkinlikleri nanse etmektedir.
Yeukin eiumini yapan personelin yurtdna seyahat ederek
eitli mesleki deneyimleri paylama yoluyla tecrbe kazan-
mas buna rnek verilebilir. Farkl lkelerdeki organizasyonlar
arasnda ileuim alar ve ibirlikleri gibi dier geni lekli
inisiyauer de kapsam iindedir.
Bu programn amalar yle sralanabilir: 2013 ylna kadar
yeukin eiumi alanlarn saysn 25 bin kiiye karmak ve
yuruinde veya yurtdnda deneyimlerinin kalitesini arurmak;
hareketliliin koullarn iyileurerek 2013 ylna kadar yurtd-
nda yeukin eiumi alanlarn saysn 7 bin kiiye karmak;
yeukin eiumi organizasyonlar arasndaki ibirliinin miktarn
ve kalitesini iyileurmek; yeniliki yeukin eiumi ve yneumi
uygulamalarn geliurmek, yaygn olarak uygulanmalarn te-
vik etmek; zellikle yallar ve temel yeterlilikleri almadan ei-
umini yarda brakan, toplumda tutunmaya alanlarn yeukin
eiumine eriimlerini temin etmek; yeniliki BT temelli eium
ieriini, hizmetlerini ve uygulamalarn desteklemek.
Yeukin eium kurslarnda yaplan bir alan araurmasna gre,
yeukinlerin becerilerini geliurmelerinde rol oynayan faktr-
ler yle sralanmaktadr: (i) becerilerini geliurmek; (ii) yeni
bir ie balamak; (iii) bir konuyu renmek veya bilgisini geni-
letmek; (iv) yeni insanlarla tanmak; (v) zgveni geliurmek;
(vi) cemiyet hayauna kaulm salamak; (vii) kiisel becerileri
geliurmek; (viii) toplumsal alara kaulm salamak.
Geili program n kapsam
ki veya daha fazla sektrel alt program kapsayan alanlarda
Avrupa ibirliini geliurme ve ye lkelerin eium ve reum
sistemlerinin ean ve kalitesini iyileurme programdr
(EU, 2010). Bu amalar iin Bologna ve Kopenhag sreleri
uzanular dhil Eium ve reum 2020 alma Program ve
Lizbon Sreci balamnda Avrupa seviyesinde ibirliini ve
poliuka geliimini destekleme; yaamboyu renme poliuka
geliiminin temelini oluturan karlaurlabilir veri, istausuk
ve analizlerin miktarn yeterli olacak ekilde temin etme;
ye lkelerde dil renimini iyileurme ve dil eitliliini des-
tekleme; yaamboyu renme iin yeniliki BT tabanl ierik,
nanse etmektedir. Bunlar arasnda insanlarn baka bir lkede
mesleki eium almalarna imkn veren hareketlilik inisiyau;
yeniliki uygulamalarn transfer edilmesine veya geliurilme-
sine imkn veren ibirlii projeleri ve nihayet sektrlerdeki
gncel konularda ileuim alarna odaklanma ilk sralarda
saylabilir.
Mesleki eiumden, balang dzeyinde eiulenlerden, ni-
versite mezunlarna kadar herkes yararlanabilmektedir. Ayrca
mesleki eium ve reum uzmanlar gibi bu alanda akuf dier
organizasyonlardaki kiiler de kapsam iindedir.
Program, mesleki eium sektrnde organizasyonlarn Avrupa
apnda ibirlii ortaklklar geliurmelerine, en iyi uygulamalar
paylamalarna ve personelin uzmanln arurmasna imkn
vermektedir. Bu Program yoluyla, mesleki eium gen insan-
lara daha ekici hale gelmektedir. nsanlara yeni bilgi, beceri
ve yetkinlikler kazanmalar iin yardmc olunduunda ise bir
btn olarak Avrupa igc piyasasnn daha rekabeti olmas
temin edilmi olacakur.
Yeniliki projeler, bu programda anahtar rol oynamaktadr.
Bu projeler, yeniliki poliukalar, kurslar, retme yntemleri,
materyaller ve prosedrleri geliurme ve transfer etme yoluyla
mesleki eium sistemlerinin kalitesini iyileurmeyi amalamak-
tadr.
Observal , Leonardo da Vinci programnca nanse edilen bir
Avrupa projesidir ve Eucen (the European University Conunuing
Educauon Network) taranndan yrtlmektedir. Paydalar, 24
AB lkesinin farkl eium sektrlerinden temsilcilerdir (ykse-
kreum, mesleki reum ve eium, yeukin eiumi). Bu pro-
jenin balca amac, Avrupa lkelerinde yaplandrlmam ve
yar yaplandrlm renmelerin geerlilii konusunda dzenli
olarak gncellenecek, interneuen eriilebilecek bir veri taban
oluturmakur. Projenin perspeku, geni bir yelpazedeki pay-
dalara (ulusal ve kurumsal dzeydeki karar alclara, toplumsal
paydalara, insan kaynaklar yneucilerine, onaylamadan
sorumlu kiilere, vd.) yararl dokmanlar sunmay hedeemek-
tedir. nk bu tr dokumanlar genelde gizli veya reuldikleri
kurumlar iubariyle snrl olarak dauma girmektedir. Bu proje
ile szkonusu dokmanlar ortak formlarda sunularak anlamay
kolaylauracak ve karlaurmalara imkn verecekur.
Grundtvig program ve yekin eimi
Bu programn amac u ekilde tanmlanmaktadr (EU, 2010):
Avrupada yalanan nfusun eium ihuyalarn karlama;
yeukinlere bilgi ve yetkinliklerini geliurmede yeni yollar
sunarak yardmc olma; yeukinlerin Avrupa apnda yeukin
eiumi almalar erevesinde dolamn arurma ve bunun
kalitesini iyileurme; Avrupa apnda yeukin eiumi veren
kurumlar arasnda ibirliini geliurme; marjinal sosyal balam-
lardaki zayf sosyal gruplara mensup yal ve okul terk etmi,
dolaysyla temel yeterliliklere sahip olmayan insanlara yardm
ederek yeukin eiumine eriimleri iin alternauf nrsatlar
sunma; yeukin eiuminde yarauc uygulamalarn geliurilmesi
ve lkeler arasnda paylamn kolaylaurma; yaamboyu
renme iin yeniliki BT-tabanl ierik, hizmetler, pedagojiler
ve uygulamalarn geliimini destekleme; yeukin eium organi-
zasyonlarnn yneumini ve pedagojik yaklamlar iyileurme.
85
(vi) alma ziyaretleri : Bu program, reum ve mesleki eium
alanndaki karar alclar ve uzmanlar iin kurgulanm bir AB
programdr. Cedefop, alma ziyaretlerini Avrupa Komis-
yonu adna Avrupa dzeyinde koordine etmektedir.
Avrupa niversiteleri yaamboyu renme szlemesi nin
kapsam
Fransa Babakan Franois Fillonn talebiyle, Avrupa niver-
siteler Birlii, 2008 ylnda Avrupa niversiteleri Yaamboyu
renme Szlemesini hazrlamur (The European University
Associauon, 2008). Bu szleme, niversitelerin yaamboyu
renmeyi uygulama ve geliurme ynndeki 10 taahhde
dayanmaktadr. Kurumsal stratejilerine yaamboyu renmeyi
ve daha fazla eriimi dhil etme; farkl renci kitlelerine
eium ve renme nrsau sunma; renim programlarn
yeukin renenlere ve daha geni bir kaulmc kitlesine ekici
gelecek ekilde uyarlama; uygun rehberlik ve danmanlk
hizmetleri sunma; nceki renmenin tannmas; yaamboyu
renmeyi kalite kltrne yerleurme; yaamboyu renme
perspekunden araurma, reum ve yenilik arasndaki ilikiyi
glendirme; btn renciler iin esnek ve yarauc renme
ortamlarn geliurme ynndeki reformlar glendirme;
yerel, blgesel, ulusal ve uluslararas dzeyde ortaklk ibirlikle-
rini geliurerek ekici ve uygun programlar sunma; yaamboyu
renme kurumlar iin rol model olarak faaliyeue bulunma.
niversitelerin, yasal ve kurumsal dzenlemeler yaplmadan
ve nansman destei salanmadan bu taahhtleri yerine
geurmeleri olduka gtr. Bu nedenle, aadaki taahhtle-
rin hkmetler taranndan yerine geurilmesi beklenmektedir:
niversitenin yaamboyu renmeye katksn toplum ve birey
asndan balca yarar olarak kabul etme; toplumsal eitlii ve
iermeci renme (EC, 2010c) toplumunu tevik etme; yaam-
boyu renme hedeerini poliuka meunlerine ve ulusal kalite
ajans ve sistemlerine alma; uygun rehberlik ve danmanlk
hizmetlerinin gelimesini destekleme; nceki renmenin
tannmas; birok potansiyel renenin yksekreume dn-
nn nndeki belirli yasal engelleri kaldrma; yaamboyu
renme niversiteleri iin zerklii salama ve zendiriciler
geliurme; yerel yneumler, iverenler ve ajanslar dzeyinde
ibirliklerini tevik etme; niversitelerin sunduu renme
nrsatlarnn avantajn almalar iin yurualar bilgilendirip
cesaretlendirme; yaamboyu renme kurumlar iin rol model
olarak faaliyeue bulunma.
Allume projesi
Allume (A Lifelong Learning University Model for Europe)
projesi, Avrupa niversitelerini LLL kurumlarna dntrmeyi
amalayan resmi bir projedir (European Commission, Educa-
uon, Audiovisual & Culture Execuuve Agency, 2011). Proje 1
Ekim 2009 ve 30 Kasm 2011 zaman dilimini kapsamaktadr.
Yaamboyu renme (LLL) perspeku Avrupa eium ve re-
um stratejisinin belkemiidir. Bu ynde ortak bir anlay olma-
d gibi, rektrlerin ounluunun da gerek bir taahhd
yoktur ve yaplacaklar konusunda net bir vizyon da yoktur. Ne
var ki, niversitelerin bu yndeki taahhtleri Lizbon amalarna
ulamada son derece nemlidir. Yaamboyu renme szle-
mesinin kurumsal dzeyde stratejilerin, esnek renme nrsat-
hizmetler, pedagojiler ve uygulamalarn geliimini destekleme;
yaamboyu renme programnn sonularnn uygun ekilde
tannmas, kendisini kantlamas ve geni bir lekte uygulan-
masn temin etme.
Jean Monnet Program ve Avrupann entegrasyonuna katk
Bu program (EU, 2010) ile Avrupa entegrasyon almalar ala-
nnda reum, araurma ve dnce faaliyetlerini tevik etme
ve Avrupa perspekunde eium ve reum konularnda ve
Avrupa entegrasyonuyla ilgili meselelere odaklanan kurumlar
ve organizasyonlarn varln destekleme amalanmaktadr.
Bu amalar iin Birlik iindeki ve dndaki yksekreum
kurumlarnda Avrupa entegrasyon almalarnda reum,
araurma ve dncede mkemmeliyeu tevik etme; Avrupa
entegrasyonuyla ilgili meselelerde uzman akademisyenler ve
Avrupa yurualar arasnda bilgi ve farkndal arurma; Avrupa
entegrasyonuyla ilgili meselelerle uraan anahtar Avrupa
kurumlarn destekleme; eium ve reum alanlarnda akuf
olan yksek kalitedeki Avrupa kurumlarn ve organizasyonlar-
nn varlklarn srdrmelerini destekleme.
Cedefop kuruluu ve mesleki eim ilikisi
Avrupa Mesleki Eiumi Geliurme Merkezi (Cedefop), yar
yaplandrlm ve yaplandrlmam renmelerin tannmas
ile ilgili yaynlad rehber ve ynergelerle ABnin nemli bir
referans kurumu olarak almaktadr. Bu rehberler, lkeler
aras ibirlii ile oluturulan renme kazanmlarnn tannma-
sna ynelik kme almalarna dayanmaktadr.
Cedefop, yaamboyu renmeyi geliurmeyi alu alandaki pro-
jelerle desteklemektedir (Cedefop, 2011).
(i) Yeukin eiumi : Yeukin eiumi projesi ile yeukin eiumi,
iyerlerindeki renmenin becerilere yapu katk bala-
mnda poliuka gelimelerine ynelik trendler izlenmekte ve
deerlendirilmektedir.
(ii) Yalanan iiler : Bu proje ile yeni araurmalarla yalanma ve
almaya ynelik anlayn geliurilmesi hedeenmektedir.
Bau toplumlarnda hzla yalanan nfusa cevap vermek
zere vaka bazl akuf yalanma poliukalarn zendirmek-
tedir.
(iii) Yaamboyu rehberlii : Bu proje, ye lkelerdeki yaamboyu
rehberliinde meydana gelen poliuka ve strateji gelimele-
rini izleyerek deerlendirir. Avrupa genelinde ve lke dze-
yinde gelecekteki iler iin baarl inisiyaueri belirleyerek,
nerileri formlize eder.
(iv) Yar yaplandrlm ve yaplandrlmam renmenin
onaylanmas: Bu proje yar yaplandrlm ve yaplandrl-
mam renme alanndaki trendleri ve sorunlar izleyerek
deerlendirir. Ayrca, ye lkelerde bu renme biimlerine
ynelik onaylama yntemlerini ve uygulamay destekler.
(v) Mesleki eium ve reumdeki reuci ve eiuciler : Bu proje,
mesleki alandaki retmen ve eitmenlerin eiumlerini,
yetkinliklerini ve rollerini etkileyen trendleri izler. Bu proje
uygulamaclarla karar alclar arasndaki bilgi paylamn
tevik eder ve mesleki alandaki retmenlerle eitmenlerin
uzmanlklarnn gelimesi iin neriler formlize eder.
86
(%4,3), bireysel (%4,3), sendika (%1,4), dier (%6,0). Burada
dikkat eken husus, iverenlerin ve eium kurumlarnn balca
rol oynamas; iveren rgtlerinin ve sendikalarn grece
ihmal edilebilir etkinlik dzeyine sahip olmalardr.
TRKYENN YAAMBOYU RENME POLTKASI
Avrupa yaamboyu renme programn, Trkiyede Ulusal
Ajans (Avrupa Birlii Eium ve Genlik Programlar Merkezi
Bakanl) koordine etmektedir. Milli Eium Bakanl 2009
ylnda yaamboyu renme strateji belgesini yaymlamur
(Milli Eium Bakanl, 2009). Bu belgede ulusal ncelikler
ve btn paydalara ynelik grev ve sorumluluklar tespit
edilmiur. 2010 yl sonunda ulusal dzeyde koordinasyonu
salamak zere, paydalardan oluan bir ynlendirme komitesi
kurulmutur.
Yaamboyu renme stratejisi belgesinde 16 adet ncelik belir-
lenmiur:
(i) Yaamboyu renmenin e gdm iin taraarn grev ve
sorumluluklarnn aka beliruldii bir yasal dzenlemenin
yaplmas.
(ii) Toplumsal farkndalk arurlarak yaamboyu renme kl-
trnn oluturulmas.
(iii) Etkin izleme, deerlendirme ve karar verme iin veri top-
lama sisteminin glendirilmesi.
(iv) Tm bireylere okuma yazma becerisi kazandrlarak okurya-
zar orannda aru salanmas.
(v) Temel eium bata olmak zere eiumin tm kademele-
rinde okullama oranlarnda aru salanmas.
(vi) Eium kurumlarnn ziki altyaps ile eiuci personel says-
nn ve niteliinin ihuyalara uygun hale geurilmesi.
(vii) reum programlarnn deien ihuyalar dorultusunda
srekli gncellenmesi.
(viii) Bireylerin an deien gereksinimlerine uyum salaya-
bilmeleri amacyla, bilgi ve ileuim teknolojilerinin kullan-
mnn etkin hale geurilmesi.
(ix) Yaamboyu renmeye kaulm srecinde dezavantajl
bireylere zel nem verilmesi.
(x) Yaamboyu renme kapsamnda mesleki rehberlik hiz-
metlerinin glendirilmesi.
(xi) Mesleki yeterlilik sisteminin akuf hale geurilerek kalite
gvence sisteminin kurulmas.
(xii) reum programlar arasnda ve okuldan ie-iten okula
geilerin kolaylaurlmas.
(xiii) gcnn niteliinin uluslararas rekabet edebilir sevi-
yeye ulaurlmas.
(xiv) Yaamboyu renmenin nansmannn taraarca paylal-
masnn salanmas.
(xv) Yaamboyu renme kapsamnda uluslararas ibirliinin
ve hareketliliin arurlmas.
larnn, organizasyonlarnn ve hizmetlerinin geliurilmesini ve
paylalmasn gerekurmektedir.
Yaamboyu renmeye kalma dzeyi
Avrupa Birlii istausuk osi Eurostat, yaamboyu renme ista-
usuklerini derlemekte ve yaynlamaktadr (EC, 2012a).
Avrupa Birlii (27 lke) leinde 25-64 ya grubunun ei-
um-reume kaulma oran 2010 yl iubariyle kadnlarda
bu oran yzde 10,0, erkeklerde ise yzde 8,3tr. Toplamda
kaulmn yzde 20 civarnda veya zerinde yksek bir oranda
olduu lkeler Danimarka, zlanda, svire, sve, Finlandiya ve
ngilteredir. Katlmn yzde 5ten dk olduu lkeler ise Lit-
vanya, Makedonya, Yunanistan, Macaristan, Slovakya, Trkiye,
Hrvaustan, Romanya ve Bulgaristandr.
Yaamboyu renmeye kalmn nndeki engeller
Yaamboyu renmeye kaulmn nndeki engeller 2007 yl
verilerine gre salk veya ya (%14,8), eriilebilir mesafede
olmama (%20,8), ailevi nedenlerle zaman yokluu (%40,2),
gereken nartlara sahip olmama (%15,6), ok pahal olduu
iin karlayamama (%31,2), okula tekrar devam etmekten
holanmama (%14,9), iveren desteinin olmamas (%18,4),
alma saatleriyle akma (%38,7), dier / cevapsz (%26,8)
olarak snanmaktadr. Burada bir kii birden fazla cevap
verdii iin, toplam %100 gemekte ve sadece seeneklerin
byklklerine gre sralanmas bir anlam ifade edecekur. Bu
durumda, ailevi nedenlerle zaman yokluu ve alma saat-
leriyle akma gerekeleri, yaamboyu renmeye kaulmn
nndeki en nemli iki engel olarak ortaya kmaktadr (EC,
2012a).
Yar yaplandrlm eime kalma gerekeleri ve bu eimi
salayan kurum ve kurulular
Yar yaplandrlm eium-reume kaulma nedenleri 2007
verilerine gre (EC, 2012a) ilgi duyulan konulara ilikin bilgi/
beceri kazanma (%49,7); gnlk hayat iin bilgi/beceri kazanma
(%38,5); i bulma / deiurme ansn arurma (%16,1); kaul-
maya zorlanm olma (%27,6); iini kaybetme olasln azaltma
(%14,2); iini daha iyi yapma / gelecek iin kariyerini iyileurme
(%66,6); elence iin yeni insanlarla tanma (%13,6); yeterli-
lik kazanma (%21,7); kendi iini kurma (%3,9); dier/cevapsz
(%7,7) olarak snandrlmur. Grme yaplan kiiler, yar
yaplandrlm eiume kaulma nedenleri sorusuna birden fazla
gereke belirm kleri iin, cevap oranlarnn toplam yzde 100
gemektedir. Bu durumda, verilen cevaplarn ancak byklk
sralamas bir anlam ifade eder. Bu nedenle, iini daha iyi
yapma / gelecek iin kariyerini iyileurme ile ilgi duyulan
konulara ilikin bilgi/beceri kazanma seenekleri gerekeler
arasnda ilk sralarda gelmektedir.
AB lkelerinde yar yaplandrlm eium salayan kurulularn
paylar 2007 verilerine gre (EC, 2012a) u ekildedir: ve-
renler (%38,3), yar yaplandrlm eium&reum kurumlar
(%16,5), yaplandrlm eium kurumlar (%10,4), eium-
reumin ana faaliyeu olmad toplumsal kurumlar (%8,9),
iveren organizasyonlar, ucaret odalar (%5,0), ucari olmayan
kurumlar (rn. ktphane) (%4,5), kar amasz organizasyonlar
87
renmenin poziuf dsallklar ile bu tr bir programn olma-
masnn insan kaynaklar bakmndan negauf dsallklar, kamu
nansman gereini ortaya karmaktadr. Bu da yaamboyu
renme projesinin dikkate almas gereken ikinci ilkesi olmak-
tadr.
ABnin YB projesinin Trkiye iin karmlar u ekilde zet-
lenebilir: Trkiye, tarihsel, toplumsal ve cora zellikleri
iubariyle YB yaklamn blgeye uyarlayabilir. YB, insan kay-
naklar poliukas bakmndan referans alnabilecek ereve ve
ierie sahipur. YB erevesinin ana unsuru yeterince kap-
sayc olup, projelendirmeye imkn verecek kadar da somuuur
(ekonomik gelime, kiisel gelime ve kendini gerekleurme,
sosyal ierme ve demokrauk anlay ve eylem). Trkiyenin
yuruinde ve uluslar aras dzeyde balad Farabi, Mevlana
ve Yunus Emre inisiyaueri, Trk eium ve niversite siste-
minin da almada yeni meydan okumalarla karlamas ve
kendini geliurme ile kar karya kalmas bakmndan nemli
bir nrsam r. Bu ynde, etkin kaynak kullanm ve belirlenecek
hedeere ulamada performans deerlendirmesinde kurumlar
aras ibirlii ve egdm hlihazrda en nemli husus olup,
kaynaklarn etkin kullanlmamas bakmndan eitli riskler ta-
maktadr. Trkiyenin szkonusu inisiyau uygulamada gs-
terecei performans, ayn zamanda slam lkeleri bakmndan
bir yeni yorum ve ortaklama dnemini gndeme geurecek
potansiyele sahipur.
Trkiye, yksekreum sistemini inovasyon, AR-GE ve ekonomik
sektrlerle btnleurerek rekabeti hale geurebildii lde
blgesel cazibe merkezi olmaya yaklaabilecekur. ABnin YB
projesi buna son derecek uygun bir vizyon ve donanma sahip-
ur. Trkiyenin YB yaklamnn bakanlklar dzeyinde 2011
ylnda bakanlklar ve kamu kurumlar iubariyle gerekleurilen
yeniden yaplanma erevesinde gzden geirilmesi, rgtsel
tasarm ile dzenleme ve gzeum mekanizmasnn yeniden
kurgulanmas ihuyac domaktadr. Buna gre Kalknma Bakan-
lnn koordinasyonu ve gzeumi alunda en byk grev YK
ve niversitelere dmek zere btn paydalarn somut ve
nesnel projeler ve ngrlen hedef ve performans kriterleriyle
gndemlerini takip etmeleri gerekiyor. Yllk izleme ve gncel-
leme mekanizmasnn salkl ilemesi iin bu konularda nemli
bir birikimi olan Kalknma Bakanlnn ulusal dzeyde egdm
salamas ve yetkili olmas nemli bir avantaj salayacakur.
KAYNAKLAR
Andersson, P., & Harris J. (2006). Re-Theorising the Recognion of
Prior Learning. Leicester, UK: NIACE.
Andersson, P., Fejes, A., & Ahn, S-E. (2004). Recogniuon of Prior
Vocauonal Learning in Sweden. Studies in the Educaon of
Adults, 36(1), 57-71. Eriim: Aralk 2010, hup://ec.europa.eu/
educauon/more-informauon/doc/2010/reforms.pdf
Andresen, L., Boud, D., & Cohen R. (1995). Experience-Based
Learning: Contemporary Issues. G. Foley (Ed.), Understanding
Adult Educaon and Training (2nd ed., pp. 225-239). Sydney:
Allen & Unwin.
Aspin, D.N., & Chapman, J. D. (2001). Lifelong Learning: Concepts,
Theories and Values, Proceedings of the 31st Annual Conference
of SCUTREA: 38-41. Eriim: Aralk 2010, hup://add-life.uni-
graz.at/cms/les/add-life_opensymposiumreader_web_0.pdf
(xvi) Yallarn sosyal ve ekonomik hayata etkin kaulmlarn
arurmak zere yaamboyu renme faaliyetlerinin des-
teklenmesi.
Bu strateji belgesiyle, Trkiyede bir yaamboyu renme
sistemi oluturulmas, oluan sistemin alr ve srdrlebilir
duruma geurilmesinin amaland belgenin giri ksmnda
ifade edilmiur. Belge ile yaamboyu renme sisteminin olu-
masna katkda bulunabilecek genel ereve izilmektedir.
Yaamboyu renme stratejisi belgesinde sorumlu ve yetkili
kurumlar unlardr: Milli Eium Bakanl, RTK, TK, YK,
SGB, SHEK, MYK, Maliye Bakanl, KUR, Ulusal Ajans, ni-
versiteler. Ayrca ilikili kurum ve kurulular olarak TRT, TESK,
TOBB, ii ve iveren sendikalar ve konfederasyonlar, STKlar,
medya, yerel yneumler, KOSGEB, STB, Kalknma Bakanl
(DPT), ASGEM, TRKAK, MYKnn yetkilendirdii kurum ya
da kurulular, zrller daresi Bakanl, ASAGM, Ulaurma
Bakanl, Kltr ve Turizm Bakanl, leri Bakanl, Emniyet
Genel Mdrl, Diyanet leri Bakanl, Salk Bakanl.
SONU ve DEERLENDRME
Avrupa Birlii, insan kaynaklar poliukasnn genel erevesini
yaamboyu renme projesi ile oluturmutur. Bu bakmdan
yaamboyu renme yaklam gnmzn eium stratejisi
olarak nitelenebilir. Yaamboyu renme yaklam ile bir yan-
dan ekonomik gelime ve isuhdam bakmndan uygun insan
kayna temin edilecek, dier yandan insanlarn birey olarak
kendilerini gerekleurmeleri ve gncellemeleri, deien top-
luma uyum salamalar ve dlanmamalar mmkn olacakur.
Yaamboyu renme ile insanlarn sahip olduklar nitelikleri
kolayca belgelendirmeleri ve ispat etmeleri mmkn olacakur.
Ayrca, her dzeydeki kamu kuruluundan, kk-byk apl
zel kesim rmalarna ve STKlara kadar toplum hayaundaki
her tr organizasyonun bu anlaya sahip olmasnn mekaniz-
malar kurulmaktadr.
Yaamboyu renme yaklam ile, eium ve reum arz yanl
olmaktan ziyade talep yanl olarak gndeme gelmekte ve
poliukalarn tasarm bu anlayla yaplmaktadr. zgdlme,
zkaynakla nansman, kendini gerekleurme ve zerklik bu
nedenle ne kan kavramlar olmaktadr.
Yaamboyu renmeyi, toplum yaamnda bir realite haline
geurmenin garanusi, kukusuz renilenlerin dllendirilmesi
mekanizmasnn etkinlii ile oranuldr. Yaamboyu renme
programlaryla edinilen yeterlilikler resmi ve toplumsal tannma
bakmndan ciddi engellerle karlarsa, projenin baarszl
garanu edilmi olacakur. Yaplandrlm renmenin kalite
ve akreditasyon mekanizmalarnn henz yeterince oluturul-
mad Trkiyede, yaamboyu renme bakmndan bir hayli
mesafenin katedilmesi gerekui ortadadr.
Yaamboyu renme yaklamnn realize edilmesinde en
nemli hususlardan biri, bu projenin kularndan yararlanan-
lar ile projenin yrtlmesinde bedel deyenlerin, bu durumu
ekonomik bakmdan merulaurmalardr. Fayda-maliyet kar-
laurmasnn yaamboyu renme uygulamalarnda mutlaka
temel ilke olarak benimsenmesi gerekir. Ne var ki, yaamboyu
88
Cedefop, 2009c. Future Skill Supply in Europe. Medium-Term
Forecast Up To 2020: Key Findings. Eriim: Ocak 2012, hup://
www.Cedefop.europa.eu/EN/Files/8016_en.pdf
Cedefop, 2011. Developing lifelong learning. Eriim: Ocak 2012,
http://www.Cedefop.europa.eu/EN/developing-lifelong-
learning/index.aspx
CERI (Centre for Educauonal Research and Innovauon), 2001.
Educaon Policy Analysis. OECD, Paris.
Chapman, J. D., & Aspin, D. N. (1997). The School, the Community
and Lifelong Learning. London: Cassell.
Chisholm, L., Larson, A. & Mossoux, A-F. (2004). Lifelong Learning:
Cizens Views in Close-Up, Findings from A Dedicated
Eurobarometer Survey, Luxembourg: O ce for O cial
Publicauons of the European Communiues.
CoEU, 2009. Council Conclusions of 12 May 2009 on a Strategic
Framework for European Cooperaon in Educaon and
Training (ET 2020), (2009/C 119/02). Eriim: Ocak 2012,
hup://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:
2009:119:0002:0010:EN:PDF
Colardyn, D., & Bjornavold, J. (2004). Validauon of Formal, Non-
Formal and Informal Learning: policy and pracuces in EU
Member States. European Journal of Educaon, 39(1), 69-89.
Eriim: Ocak 2012, hup://www.competences.info/ibak/root/
img/pool/docs/open/bjornalvold_colardyn_example_en.pdf
Colley, H., Hodkinson P., & Malcolm J. (2002). Non-formal
Learning: Mapping the Conceptual Terrain. A Consultaon
Report. Leeds: University of Leeds Lifelong Learning Insutute.
Eriim: Aralk 2010, hup://www.infed.org/archives/e-texts/
colley_informal_learning.htm
Commission of the European Communiues, 2001. Making a
European Area of Lifelong Learning a Reality. Brussels, 21
November, Com (2001) 678 Final. [Eriim: Ocak 2012, hup://
europa.eu/legislauon_summaries/educauon_training_youth/
lifelong_learning/c11054_en.htm
Commission of the European Communiues, 2006. Adult Learning:
It Is Never Too Late to Learn. Brussels, 23 October, Com (2006)
614 Final. Eriim: Ocak 2012, hup://europa.eu/legislauon_
summaries/education_training_youth/lifelong_learning/
c11097_en.htm
Commission of the European Communiues, 2008. New Skills For
New Jobs: Ancipang And Matching Labour Market And Skills
Needs, Communicaon From The Commission To The European
Parliament. The Council, the European Economic and Social
Commiuee and the Commiuee of the Regions. Brussels,
16 December, Com (2008) 868 Final, {SEC(2008) 3058}.
Eriim: Ocak 2012, hup://europa.eu/legislauon_summaries/
educauon_training_youth/lifelong_learning/em0012_en.htm
Coombs, P. H., & Ahmed, M. (1974). Aacking Rural Poverty: How
Non-formal Educaon Can Help. Balumore; Johns Hopkins
University Press.
Dave, R. H. (1976). Foundaons of Lifelong Educaon. Oxford:
Pergamon Press.
Delors, J. (1996). Learning: The Treasure within Report to UNESCO
of the Internaonal Commission on Educaon for the Twenty-
rst Century. UNESCO.
Avoseh, M. B. M. (2001). Learning to Be Acuve Ciuzens: Lessons of
Tradiuonal Africa for Lifelong Learning. Internaonal Journal of
Lifelong Educaon, 20(6), 479-486.
Bentley, T. (2000). Learning beyond the Classroom. Educaonal
Management, Administraon and Leadership, 28(3), 353-364.
BFUG, 2003. Bologna Process between Prague and Berlin, Report
to the Ministers of Educauon of the Signatory Countries,
Berlin, Reporter: Pavel Zgaga.
BFUG, 2009. From London to Leuven/Louvain-la-Neuve, Report on
the Work Programme of the Bologna Follow-up Group (2007-
2009). Benelux Bologna Secretariat.
Bjrnvold, J. (2000). Making Learning Visible: Idencaon,
Assessment and Recognion of Non-Formal Learning in
Europe. Eriim: Ocak 2012, hup://www.uk.ecorys.com/
europeaninventory/publications/policy/Cedefop_making_
learning_visible.pdf
Bryce, J., Frigo, T., McKenzie, P., & Withers, G. (2000). The Era of
Lifelong Learning: Implicaons for Secondary Schools. Eriim:
hup://research.acer.edu.au/lifelong_learning/1/
Burbules, N. and C. Torres. (2000). Globalizauon and Educauon: An
Introducuon. N. Burbules & C. Torres (Eds.) Globalizaon and
Educaon: Crical Perspecves. New York, London: Routledge.
Burke, R., & van Kleef, J. (1997). Prior Learning Assessment in
Canada. Career Planning and Adult Development, 12(4), 23-28.
Burns, G.E. (2001) Toward a Redeniuon of Formal and Informal
Learning: Educauon and the Aboriginal People, NALL Working
Paper #28-2001. Eriim: Aralk 2010, hup://www.nall.ca/
res/28towardaredef.htm
Canadian Council on Learning. The CLI Indicators. Eriim: Ocak
2012,http://www.cli-ica.ca/en/about/about-cli/indicators.
aspx
Cedefop, 2003. Lifelong Learning: Cizens View., Luxembourg.
Eriim: Aralk 2010, hup://ec.europa.eu/public_opinion/
archives/ebs/ebs_185_en.pdf
Cedefop, 2005. The Learning Conunuity: European Inventory
on Validaung Non-formal and Informal Learning Nauonal
Policies and Pracuces in Validaung Non-formal and Informal
Learning. Cedefop Panorama Series 117, Luxembourg.
Eriim: Aralk 2010, hup://www.Cedefop.europa.eu/EN/
publicauons/13259.aspx
Cedefop, 2007a. European Principles for Validang Nonformal
and Informal Learning. European Guidelines for Validang Non
Formal and Informal Learning, Luxembourg. O ce for O cial
Publicauons of the European Communiues. Eriim: Aralk 2010,
www.Cedefop.europa.eu/etv/Upload/Information.../4073_
en.pdf
Cedefop, 2007b. Recogniuon and Validauon Of Non-Formal And
Informal Learning For VET Teachers and Trainers In the EU
Member States. Cedefop Panorama Series 147, Luxembourg.
Eriim: Ocak 2012, hup://www.Cedefop.europa.eu/etv/
Upload/Informauon_resources/Bookshop/480/5174_en.pdf
Cedefop, 2009a. European guidelines for validang non formal
and informal learning. Luxembourg,
Cedefop, 2009b. Skills for Europes Future: Ancipang
Occupaonal Skill Needs. Eriim: Ocak 2012, hup://www.
Cedefop.europa.eu/EN/Files/5194_en.pdf
89
EC, 2012b. Mobility and Lifelong Learning Instruments. Eriim:
Ocak 2012, hup://ec.europa.eu/educauon/lifelong-learning-
policy/mobility_en.htm
EC, 2012c. The Lifelong Learning Programme: Educaon and
Training Opportunies for All. Eriim: Ocak 2012, hup://
ec.europa.eu/education/lifelong-learning-programme/
doc78_en.htm
Edwards, R., & Usher, R. (2001). Lifelong Learning: A Postmodern
Condiuon of Educauon? Adult Educaon Quarterly, 51(4), 273-
287.
EHEA, 2010. Bologna Seminars 2007-2009. Eriim: Ocak 2012,
hup://www.ehea.info/arucle-details.aspx?ArucleId=176
Eraut, M. (2000). Non-formal Learning, Implicit Learning and Tacit
Knowledge in Professional Work. F. Co eld (Ed.), The Necessity
of Informal Learning. Bristol: Policy Press.
Eraut, M., Alderton, J., Cole, G., & Senker, P. (1998). Learning from
Other People at Work. F. Co eld (Ed.), Learning at Work,
Bristol: The Policy Press.
EU, 2008. New Skills for New Jobs - Ancipang and Matching
Labour Market and Skills Needs. Communicauon from
the Commission to the European Parliament. The Council,
the European Economic and Social Commiuee and the
Commiuee of the Regions, COM (2008) 868. Eriim: Aralk
2010, hup://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=
COM:2008:0868:FIN:EN:PDF
EU, 2010. Lifelong Learning Programme, General Call for
Proposals 2011-2013, Strategic Priorie. 27.10.2010 O cial
Journal of the European Union C 290/13. Eriim: Aralk 2010,
hup://ec.europa.eu/educauon/lifelong-learning-programme/
doc78_en.htm
EU, Allume (A Lifelong Learning University Model for Europe.
Eriim: Aralk 2010, .hup://allume.eucen.eu/
European Commission, Educauon, Audiovisual & Culture Execuuve
Agency, 2011. Allume: A Lifelong Learning University Model
for Europe: Progress Report (Public Part). Eriim: Ocak 2011,
hup://www.ehea.info/Uploads/ALLUME_ProjectDescripuon.
pdf
European Society of Associauon Educauon, 2005. What is Lifelong
Learning? The view from the European Commission. Eriim:
Ocak 2012, hup://www.esae.org/arucles/2007_08_005.pdf
Eurostat, 2001. Measuring Lifelong Learning, Task Force Report
(TF/MLLL). Spyridon Pilos, Educauon and Training Stausucs,
March, Eurostat Working Papers, Populauon and Social
Condiuons 3/2001/E/No.4.
Eurostat, 2006. Classicauons for Learning Acuviues: Manual,
Educauon, Science and Culture Stausucs, Eurostat Working
Papers, Populauon and Social Condiuons 3/2006/F/No.31.
Falch, T., & Oosterbeek, H. (2011). Financing Lifelong Learning:
Funding Mechanisms In Educaon and Training. European
Expert Network on Economics of Educauon (EENEE), European
Commission Educauon and Culture, No.10.
Golding, B. (2002). A Learning Community Builds Social Capital:
Ballarat East Community. I, Falk, J. Balam , & B. Golding (Eds.),
Building Communies: ACE, Lifelong Learning and Social
Capital. Melbourne: Centre for Research and Learning in
Regional Australia University of Tasmania Launceston.
Duke, C. (1999). Lifelong Learning: Implicauon for the University
of the 21st Century. Higher Educaon Management, 11(1),
19-35.
Duvekot, R., Scanlon G., Charraud A. M., Schuur K., Coughlan D.,
Nilsen-Mohn T., Klarus R., & Paulusse J. (2007). Managing
European Diversity in Lifelong Learning the Many
Perspecves of the Valuaon of Prior Learning in the European
Workplace. HAN University, Foundauon EC-VPL & Hogeschool
van Amsterdam.
Duvekot, R., Schuur, K., & Paulusse J. (2005). The Unnished Story
of VPL Valuaon and Validaon of Prior Learning in Europes
Learning Cultures. Vught, Foundauon EC-VPL, Kenniscentrum
EVC.
EC, 2000, A Memorandum on Lifelong Learning. SEC (2000) 1832.
EC, 2001. Making a European Area of Lifelong Learning a Reality:
Communicaon from the Commission.
EC, 2003. Implemenng Lifelong Learning Strategies in Europe:
Progress Report On The Follow-Up To The Council Resoluon of
2002 on Lifelong Learning. Brussels.
EC, 2007. Adult Learning Professions in Europe: A Study of the
Current Situaon, Trends and Issues. Dra interim report, July.
EC, 2010a. Lifelong Learning Programme General Call For
Proposals 2011-2013 Strategic Priories. Eriim: Aralk 2010,
hup://ec.europa.eu/educauon/lifelong-learning-programme/
doc78_en.htm
EC, 2010b. Conclusions, I. Europe 2020: A New European Strategy
for Jobs and Growth, EUCO 7/10, 25/26 March. Eriim: Aralk
2010, hup://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/
docs/pressdata/en/ec/113591.pdf
EC, 2010c. Employment, Social Aairs & Inclusion. Eriim: Aralk
2010, hup://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=88&langId=
en&eventsId=232&furtherEvents=yes
EC, 2010d. Educauon and Training, Validaon of Non-formal and
Informal Learning. Eriim: Aralk 2010, hup://ec.europa.eu/
educauon/lifelong-learning-policy/doc52_en.htm
EC, 2010e. Europe 2020 - A Strategy for Smart, Sustainable and
Inclusive Growth. Communicauon from the Commission: COM
(2010) 2020. Eriim: Aralk 2010, hup://ec.europa.eu/eu2020/
pdf/COMPLET%20EN%20BARROSO%20%20%20007%20-%20
Europe%202020%20-%20EN%20version.pdf
EC, 2010f. Grundtvig: Praccal Learning for Adults. Eriim: Aralk
2010, hup://ec.europa.eu/educauon/lifelong-learning-prog-
ramme/doc86_en.htm
EC, 2010g. Eriim: Aralk 2010, hup://ec.europa.eu/educauon/
llp/doc/call11/prior_en.pdf
EC, 2011a. Educaon and Training, Strategic Framework for
Educaon and Training. Eriim: Ocak 2012, hup://ec.europa.
eu/educauon/lifelong-learning-policy/framework_en.htm
EC, 2011b. Educaon and Training, Main policy iniaves and
outputs in educaon and training since the year 2000:
Strategic framework for European cooperaon in educaon
and training (ET 2020), Policy framework. Eriim: Ocak
2012, hup://ec.europa.eu/educauon/lifelong-learning-policy/
doc1120_en.htm
EC, 2012a. Lifelong Learning Stascs. Eriim: Ocak 2012, hup://
epp.Eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php/
Lifelong_learning_stausucs
90
Milli Eium Bakanl, 2009. Hayat Boyu renme Strateji Belgesi.
Eriim: Aralk 2010, hup://www.mesbil.meb.gov.tr/.../
hayat%20boyu%20renme%20dokuman.pdf
Nordstrom, N. M. (2001). Educaon Policy Analysis. Centre for
Educauonal Research and Innovauon (CERI), OECD, Paris.
Nordstrom, N. M. (2008). Top 10 Benets of Lifelong Learning.
Eriim: Aralk 2010, hup://www.selfgrowth.com/arucles/
Top_10_Benets_of_Lifelong_Learning.html
OECD Observer, 2004. Lifelong Learning, Policy Brief,
February. Eriim: Ocak 2012, hup://www.oecd.org/
dataoecd/17/11/29478789.pdf
OECD, 1994. Assessment and Recognion of Skills and
Competences, unpublished document prepared for the OECD
Educauon, Employment, Labour and Social Aairs Commiuee.
OECD, 1996. Lifelong Learning for All: Meeng of the Educaon
Commiee at Ministerial Level, 1617 January, Paris.
OECD, 1997. Lifelong Learning for All. Paris.
OECD, 2007a. Qualicaons Systems: Bridges to Lifelong Learning,
OECD, Paris. Eriim: Ocak 2012, hup://www.oecd.org/docum
ent/53/0,3343,en_2649_39263238_38465013_1_1_1_1,00.
html
OECD, 2007b. Recognion of Non-Formal and Informal Learning,
Project Plan and Raonale for the Acvity. Eriim: Aralk 2010,
hup://www.oecd.org/dataoecd/19/6/41782275.pdf
OECD, 2007c. Terms, Concepts And Models for Analysing the Value
of Recognion Programmes, RNFIL- Third Meeung of Nauonal
Representauves and Internauonal Organisauons, 2 - 3 October,
Vienna, Austria. Eriim: Aralk 2010, hup://www.oecd.org/
dataoecd/33/58/41834711.pdf
OECD, 2007d. Themac Review on Recognion of Nonformal and
Informal Learning: Country Background Report (Australia),
September. Eriim: Ocak 2012, hup://www.oecd.org/docum
ent/43/0,3746,en_2649_39263238_33911403_1_1_1_1,00.
html
OECD, 2010. Recognion of Non-formal and Informal Learning.
Eriim: Aralk 2010, hup://www.oecd.org/document/25/0,33
43,en_2649_39263238_37136921_1_1_1_37455,00.html
OECD, 2012. Financing Lifelong Learning Country Reports - Home
Page. Eriim: Ocak 2012, hup://www.oecd.org/document/43/
0,3746,en_2649_39263238_33911403_1_1_1_1,00.html
Oosterbeek, H., & Patrinos, H. A. (2008). Financing Lifelong
Learning. Policy Research Working Paper 4569, the World
Bank, Human Development Network Educauon Team.
Palacios, M. (2003). Opuons for Financing Lifelong Learning. World
Bank Policy Research Working Paper 2994, March.
Ryan, P. (2003). Lifelong learning: Potenal and constraints with
special reference to policies in the United Kingdom and Europe,
Skills Development Department. ILO, Geneva, WP/Formaued
only/WP15.doc.
Schugurensky, D. (2000). The Forms of Informal Learning: Towards
a Conceptualizauon of the Field. NALL Working Paper #19
-2000. Eriim: Aralk 2010, hup://www.nall.ca/res/index.htm
Simmons-McDonald, H. (2009). Employability and lifelong
learning, ICDE Standing Conference of Presidents- Quality in
the Context of the Financial Crisis, Barcelona, Spain - 19-21
November. Eriim: Ocak 2012, hup://www.openpraxis.com/
les/Simmons-McDonald.pdf
Faris, R. (2004). Lifelong Learning, Social Capital and Place
Management in Learning Communies and Regions: a Rubics
Cube or a Kaleidoscope? Eriim: Ocak 2012, hup://members.
shaw.ca/rfaris/docs/houopic.pdf
Faure, E., Herrera, F., Kaddoura, A. R., Lopes, H., Petrovsky, A. V.,
Rahnema, M., & Ward, F. C. (1972). Learning to Be: The World
of Educaon Today and Tomorrow. Paris: UNESCO.
Field, J. (2005). Social Capital and Lifelong Learning. Bristol: Policy
Press.
Friberg, N. (2007). What is Validauon? Validauon in the Nordic
Countries. Communicaon to the Conference of the NVL
Network, Reykjvik.
Holford, J., Patulny, R., & Sturgis, P. (2005). Indicators of Non-formal
& Informal Educauonal Contribuuons to Acuve Ciuzenship, A
Paper Prepared for the European Commission by University
of Surrey. Eriim: Aralk 2010, hup://crell.jrc.ec.europa.eu/
AcuveCiuzenship/Conference/05_Surrey_nal.pdf
Hollanders, H. & Soete, L. (2010). The Growing Role of Knowledge
in the Global Economy. UNESCO Science Report, Execuuve
Summary; the Current Status of Science around the World.
ILO, 2004. R195 Human Resources Development Recommendaon.
Eriim: Aralk 2010, hup://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.
pl?R195
Ireland Ministry of Educauon and Science, 2000. Learning for
Life: White Paper on Adult Educaon, July. Eriim: Ocak
2012, hup://www.irishumes.com/newspaper/special/2000/
whitepaper/adult_educ.pdf
Isabelle, R. (1994). Prior Learning Assessment in Canada. Ouawa:
Human Resources Development Canada. Eriim: Aralk 2010,
fcis.oise.utoronto.ca/~plar/database/1-2-3.html
Jarvis, P. (2004). Adult Educaon and Lifelong Learning: Theory
and Pracce (3rd ed.). Routledge.
Knapper, C. K., & Cropley, A. (2000). Lifelong Learning in Higher
Educaon (3rd ed.). London: Kogan Page.
Koper, R., & Specht, M. (2008). Ten-Competence: Life-Long
Competence Development and Learning. M-A. Cicilia (Ed.),
Competencies in Organizaonal e-learning: concepts and tools
(pp. 234-252). Hershey: IGI-Global.
Koper, R., & Verjans, S. (2008). Employability and Lifelong
Learning In The Knowledge Society [special issue], Campus-
Wide Informaon Systems, 25(4), (Selected papers from
the e-poruolio 2007 conference, October, 15-19, 2007,
Maastricht, The Netherlands). Eriim: Ocak 2012, hup://hdl.
handle.net/1820/1679
Livingstone, D. W. (2000). Exploring the Icebergs of Adult Learning:
Findings of the First Canadian Survey of Informal Learning
Pracuces. NALL working paper #10-2000. Eriim: Aralk 2010,
hup://www.nall.ca/res/index.htm
Livingstone, D. W. (2001). Adults Informal Learning: Deniuons,
Findings, Gaps and Future Research. NALL Working Paper #
21-2001. Eriim: Aralk 2010, hup://www.nall.ca/res/index.
htm
Medel-Aonuevo, C., Ohsako, T., & Mauch, W. (2001). Revising
Lifelong Learning for the 21st Century, UNESCO Insutute
for Educauon. Eriim: Ocak 2012, hup://www.paklife.net/
nfer_library/Reports/4-68.pdf
91
The Scom sh Government Educauon Analyucal Services, (2010).
Educaon and Lifelong Learning Research Findings, Recognising
Achievement: Literature Review and Model for Managing
Recognion Processes, No.54/2010. Eriim: Ocak 2012, hup://
www.scotland.gov.uk/Publicauons/2010/02/24102421/1
UNESCO, 1996. Learning: the Treasure within, Report to UNESCO
of the Internaonal Commission on Educaon for the Twenty-
rst Century, Chaired by J-J. Delors. Eriim: Aralk 2010, hup://
www.see-educoop.net/educauon_in/pdf/15_62.pdf
UNESCO, 1997. ISCED 97. Eriim: Aralk 2010, hup://www.uis.
unesco.org/ev.php?ID=3813_201&ID2=DO_TOPIC
UNESCO, 2011a. ISCED 2011. Eriim: Ocak 2011, hup://www.uis.
unesco.org/ev.php?ID=7433_201&ID2=DO_TOPIC
UNESCO, 2011b. United Nauons Stausucs Division (UNSD),
Classicaons Newsleer, No.27. Eriim: Ocak 2012,
http://www.uis.unesco.org/Education/Documents/UNSD_
newsleuer_27e_ISCED.pdf
Watson, L. (2003). Lifelong Learning in Australia. 03/13, Australian
Government, Department of Educauon, Science and Training.
Werquin, P. (2010). Recognising Non-Formal and Informal
Learning: Outcomes, Policies and Pracces, OECD.
Wetzel, D. R. (2010). 10 Secrets to Lifelong Learning for Everyone:
The Benets of Connuing Educaon for Work and Self
Improvement. Eriim: Ocak 2012, hup://david-r-wetzel.
suite101.com/10-secrets-to-lifelong-learning-for-everyone-
a188260#ixzz1lozgRBt4, hup://david-r-wetzel.suite101.com/
10-secrets-to-lifelong-learning-for-everyone-a188260
World Bank, 2003. Lifelong Learning in the Global Knowledge
Economy: Challenges for Developing Countries. Eriim: Ocak
2012, hup://siteresources.worldbank.org/INTLL/Resources/
Lifelong-Learning-in-the-Global-Knowledge-Economy/
lifelonglearning_GKE.pdf
Zukas, M., & Malcolm, J. (2001). Pedagogies for Lifelong Learning:
Building Bridges or Building Walls? University Of Leeds,
School of Conunuing Educauon. Eriim: Ocak 2011, hup://
www.open.ac.uk/lifelong-learning/papers/393BCA95-0009-
66D4-0000015700000157_Zukas-MalcolmPaper.doc
Singh, M. (2011). Lessons Towards Building A Nauonal RPL
System. Naonal RPL conference: Bridging and Expanding
Exisng Islands of Excellent Pracce, Johannesburg, 23 to 25
February. Eriim: Ocak 2012, hup://www.saqa.org.za/docs/
events/2011/rpl_conf/presentauons/singh_madhu1.pdf
Spring, J. (2009). Globalizaon of Educaon. Routledge.
Sujatna, M. L., & Siregar, A. T. B. (2011). Web as a Lifelong Media
for Building Language Learning. Eriim: Ocak 2012, hup://
iclll2011.oum.edu.my/extfiles/pdf/Web%20as%20a%20
Lifelong%20Media%20for%20Building%20Language%20
Learning.pdf
Teichler, U. (1999). Lifelong Learning as Challenge for Higher
Educauon: the State of Knowledge and Future Research Tasks,
OCED. Higher Educaon Management, 11(1), 37-53.
The Council of the European Union, 2008. Council Conclusions
of 22 May 2008 on Adult Learning, (2008/C 140/09). O cial
Journal of the European Union 6.6.2008, C 140/10. Eriim: Ocak
2012, hup://europa.eu/legislauon_summaries/educauon_
training_youth/lifelong_learning/ef0012_en.htm
The Council of the European Union, 2009. On the European Year
of Voluntary Acvies Promong Acve Cizenship (2011).
Council Decision of 27 November 2009, (2010/37/EC). Eriim:
Ocak 2012, hup://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2010:017:0043:0049:EN:pdf
The European Parliament and the Council of the European Union,
(1995). Establishing 1996 as the European Year of Lifelong
Learning. Decision No. 2493/95/EC. O cial Journal of the
European Communies, No. L 256/45. Eriim: Ocak 2012,
hup://europa.eu/legislauon_summaries/educauon_training_
youth/lifelong_learning/c11024_en.htm
The European Parliament and the Council of the European Union,
(2006). Establishing An Acuon Programme In the Field of
Lifelong Learning. Decision No 1720/2006/Ec, 15 November.
O cial Journal of the European Union L 327/45. Eriim: Ocak
2012,http://europa.eu/legislation_summaries/education_
training_youth/lifelong_learning/c11082_en.htm
The European University Associauon, (2008). European Universies
Charter on Lifelong Learning. Brussels. Eriim: Ocak 2012,
hup://www.ehea.info/Pdmandler.ashx?PdfUrl=hup://www.
ehea.info/arucle-details.aspx?ArucleId=14

SSRN Id2186434

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SSRN Id2186434

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Electronic copy available at: http://ssrn.

You might also like