CHNG 1. I CNG V T BO 1.3. C s phn t c t!

"#$
1.3.1. Cc nguyn t ha hc trong t bo T bo l n v cu to nn th gii sng, thnh phn nguyn t ha hc c a cht sng v !h"ng sng l #t !h$c nhau% T#ong s &' nguyn t ho$ hc c t#ong thin nhin, c !ho(ng ') nguyn t *+, ,, -, ., ,a, /, 0, 1, ,l, .a, 2g, 3456 cu thnh nn c$c c th7 sng% .h8 v9y, : cp ; nguyn t<, gii v" c v gii h=u c l thng nht% T>y th4o t? l@ c$c nguyn t c t#ong t bo A ng8Bi ta chia thnh ' nhA l a l8Cng v vi l8Cng% .guyn t a l8Cng l c$c nguyn t A l8Cng chDa t#ong !hi l8Cng cht sng c a c th7 ln hn E,EFG, nh8H ,, -, +, ., /, 0, 1, ,a, .a5 ,$c nguyn t A l8Cng chDa It hn E,EFG 8Cc gi l nguyn t vi l8Cng nh8H 2n, Jn, ,u, 2o 5 K(ng F% ,$c nguyn t ch yu t#ong t bo c th7 ng8Bi .guyn t T? l@ G + L) , FM,) &,) . N,N ,a F,) / F,E 0 E,O 1 E,N .a E,' ,l E,' 2g E,F

,acbon l nguyn t ho$ hc Pc bi@t Quan t#ng cu t#Rc nn c$c i phSn t<% Tp vU l4ct#on vVng ngoi c>ng c a cacbon c O l4ct#on nn nguyn t< cacbon c>ng A;t lRc c th7 c O lin !t c;ng ho$ t# vi c$c

nguyn t !h$c, nhB W to #a A;t s l8Cng ln c$c b; !hung cacbon c a c$c phSn t< v i phSn t< h=u c !h$c nhau% ,$c nguyn t ,, -, +, . l nh=ng nguyn t ch yu c a c$c hCp cht h=u c XSy YZng nn cu t#Rc t bo *[luXit, lipiY, p#ot4in, aXit nucl4ic6% T#ong cht nguyn sinh c$c nguyn t ho$ hc t\n ti Y8i Yng c$c anion * /+ON], 1+O'], ,l], .+N] ,6 v cation *,a'^, .a^, 0^, 56 hoPc c t#ong thnh phn c$c cht h=u c *nh8 2g t#ong cht Yi@p l_c% 2Pc Y> chiA t? l@ nhU nh8ng c$c nguyn t vi l8Cng c vai t#V #t Quan t#ng !h"ng th7 thi7u i vi t bo v c th7 sng% .hi`u nguyn t *2n, ,u, Jn, 2o56 l thnh phn cu t#Rc bat bu;c c a hng t#bA h@ 4nciA XRc t$c c$c ph(n Dng sinh ho$ t#ong t bo% , th7 chRng ta ch? cn A;t l8Cng #t nhU i"t nh8ng nu thiu i"t chRng ta c th7 b b@nh b8u cd% 1.3.2. Nc v vai tr ca nc i vi t bo . C%& t'(c )# *+c t,nh h$- . /, c n01c .8c chiA A;t t? l@ ln t#ong t bo, l thnh phn !h"ng th7 thiu 7 tin hnh chuy7n ha v9t cht v Yuy t#e sZ sng c a t bo% /hSn t< n8c 8Cc cu to tf A;t nguyn t< oXi !t hCp vi hai nguyn t< hiY#o bgng c$c lin !t c;ng ho$ t#% ho "i l4ct#on t#ong Ai lin !t b !io l@ch v` phIa oXi nn phSn t< n8c c hai u tIch i@n t#$i Yu nhau *phSn cZc6%

juan s$t cu t#Rc ho$ hc c a n8c ta thy hai nguyn t< hiY#o lin !t vi A;t nguyn t< oXi to #a phSn t< n8c c tInh phSn cZc Aang i@n tIch Y8ng : !hu vZc gn Aki nguyn t< hiY#o v Aang i@n tIch SA : !hu vZc gn vi nguyn t< oXi% 1Z hp Yln tmnh i@n gi=a c$c phSn t< n8c to nn Ai lin !t yu *lin !t hiY#o6 to #a c$c Ang l8i n8c%

H2nh 1.3. C%& t'(c c phn t n01c ". V 4 t'5 c n01c *64 )14 t! "#$ .8c l thnh phn ch yu, bat bu;c t#ong Ai t bo v c th7 sng% T#ong t bo, n8c phSn b ch yu : cht nguyn sinh% .8c l Yung A"i phd bin nht, l A"i t#8Bng !huch t$n v A"i t#8Bng ph(n Dng ch yu c a c$c thnh phn ho$ hc t#ong t bo% .8c cVn l nguyn li@u cho c$c ph(n Dng sinh ho$ t#ong t bo% ho c !h( nbng Yln nhi@t, to( nhi@t v bc hi cao nn n8c ng vai t#V Quan t#ng t#ong Qu$ t#enh t#ao di nhi@t, (A b(o sZ cSn bgng v dn nh

nhi@t ; t#ong t bo ni #ing v c th7 ni chung% .8c lin !t c t$c Y_ng b(o v@ cu t#Rc c a t bo% ho phSn t< n8c c tInh phSn cZc nn n8c c nh=ng Pc tInh ho$ n lI Pc bi@t lA cho n c vai t#V #t Quan t#ng i vi sZ sng *Yung A"i ho tan c$c cht, A"i t#8Bng !huch t$n v ph(n Dng, i`u ho nhi@t56% ,$c phSn t< n8c t#ong t bo t\n ti : Yng tZ Yo hoPc lin !t vi c$c thnh phn !h$c% oe v9y, n8c vfa l thnh phn cu to vfa l Yung A"i hVa tan nhi`u cht tan cn thit cho c$c hot ;ng sng c a t bo, \ng thBi n8c cVn l Yung A"i c a c$c ph(n Dng sinh ha% 1.3.3. 7 cc '4t 8C c"$h9:' t; . C%& t'(c 1acca#it l hCp cht h=u c phd bin t#ong Ai t bo, 8Cc cu to tf N nguyn t ,, -, +, t#ong - v + c t? l@ l ' H F nh8 phSn t< n8c, Yo cVn 8Cc gi l cacbonhyY#at% ,"ng thDc chung , n*-'+6n hay *,-'+6n%oI Y_, glucos4 c c"ng thDc l ,L-F'+L hay *,-'+6L% 1acca#it 8Cc cu to tf c$c n phSn l A"n"sacca#it *8Bng n6 nh8H glucos4, p#uctos4, #ibos4% ! C"u tr#c cc $ono%accarit & 'ng (n)

[\A c$c loi 8Bng c tf N n q nguyn t< cacbon t#ong phSn t<, t#ong phd bin v Quan t#ng nht l c$c -4Xoco *chDa L,6 v p4ntos4 *chDa ),6% ri7n henh c a c$c -4Xoco l glucos4 *8Bng nho6, p#uctos4 *8Bng Qu(6, glactos4% ,$c 8Bng n ny c tInh !h< Anh% r8Bng p4ntos4 g\A 8Bng #obos4 v Y4coXi#ibos4% ! C"u tr#c cc *i%accarit & 'ng +i) -ai phSn t< 8Bng n *glucos4, p#uctos4, glactos46 c th7 lin !t vi nhau nhB lin !t glicosit sau !hi W loi i F phSn t< n8c to thnh c$c 8Bng Yisacca#it nh8 1acca#os4 *8Bng AIa6, Aantos4 *8Bng Ach nha6, lactos4 *8Bng s=a6% ,$c Yisacca#it ny c c"ng thDc cu to phSn t< !h$c nhau%

H2nh 1. <. =>t s6 /$?4 *0@nA *n )# *0@nA *B4 .gu\nH httpHssttt%4cc4nt#iX%coAsA4Ab4#ssch4Apicss1uga#s%htAl ! C"u tr#c cc ,o-i%accarit & 'ng a) .hi`u phSn t< 8Bng n bgng c$c ph(n Dng t#>ng ng8ng v loi n8c to thnh c$c polisacca#it l c$c phSn t< Ach thung *nh8 ,4llulos46 hay Ach phSn nh$nh *nh8 tinh b;t thZc v9t hay glicog4n ;ng v9t6% Tinh b;t 8Cc henh thnh Yo #t nhi`u phSn t< glucos4 lin !t vi nhau Y8i Yng phSn nh$nh v !h"ng phSn nh$nh% [licog4n 8Cc henh thnh Yo #t nhi`u

phSn t< glucos4 lin !t vi nhau thnh A;t phSn t< c cu t#Rc phSn nh$nh phDc tp%

H2nh 1.C. C%& t'(c phn t CD//&/$sD 80@nA * ;

H2nh 1.E. C%& t'(c phn t G/9c$ADn .gu\nH httpHssttt%4cc4nt#iX%coAsA4Ab4#ssch4Apicss1uga#s%htAl ". ChFc nGnA 1acca#it l nhA cht h=u c th8Bng c !hi l8Cng ln v l nguyn li@u gi(i phng nbng l8Cng Yv Yng nht *ng vai t#V l ngu\n cung cp nbng l8Cng, phd bin nht l glucos46% 1acca#it cwng l thnh phn XSy YZng nn nhi`u b; ph9n c a t bo, vI Y_, ,4llulos4 l thnh phn cu t#Rc nn thnh t bo thZc v9t% /4ntos4 l

loi 8Bng thaA gia cu to x.h, xy.% -4Xoco l nguyn li@u ch yu cho h" hp t bo to nbng l8Cng, cu to nn Yisacca#it v polisacca#it% 1acca#os4 l loi 8Bng v9n chuy7n t#ong cSy% Tinh b;t c vai t#V l cht YZ t#= t#ong cSy, glicog4n l cht YZ t#= t#ong c th7 ;ng v9t v nA5 2;t s polisacca#it !t hCp vi p#ot4in c vai t#V v9n chuy7n c$c cht Qua Ang sinh cht v gp phn znh9n bit{ c$c v9t th7 l lRc Qua Ang% [licog4n : t bo ;ng v9t v tinh b;t : t bo thZc v9t ng vai t#V l ngu\n YZ t#= nbng l8Cng% 1.3.3. H4p4: H4p4: 8ch%t "I$; /# nhJK ch%t hL& c MhBnA t n t'$nA n01cN chO t n t'$nA c-c :&nA KB4 hL& c nh0 DstDN "DnPDnN c/$'$Q$'. . C%& t'(c c /4p4: ! 2|, Yu v s$p *lipiY n gi(n6 ,$c phSn t< A|, Yu v s$p c chDa c$c nguyn t ho$ hc cacbon, hiY#o v oXi *ging nh8 c$c nguyn t to cacbohi#at6 nh8ng l8Cng oXi It hn *Pc bi@t t#ong A|, vI Y_ A| bV c c"ng thDc l , )q-FFE+L6% 2| v Yu 8Cc cu to tf hai n v nhU c b(n l c$c aXit bio v glic4#ol% 2| chDa nhi`u aXit bio no cVn Yu li chDa nhi`u aXit bio !h"ng no% 2ki aXit bio th8Bng g\A tf FL n FM nguyn t< cacbon% ,$c lin !t !h"ng phSn cZc , n - t#ong aXit bio lA cho A| v Yu c tInh ! n8c% 2ki phSn t< s$p ch? chDa A;t n v nhU aXit bio lin !t vi A;t #8Cu Ach Yi thay cho glic4#ol% ^ ,$c phospholipiY v st4#oit *liphiY phDc tp6

/hospholipiY c cu t#Rc g\A hai phSn t< aXit bio lin !t vi A;t phSn t< glic4#ol ging nh8 t#ong A| v Yu, v t#I thD ba c a phSn t< glic4#ol 8Cc lin !t vi nhA phosphat, nhA ny ni glic4#ol vi A;t ancol phDc *cholin hay aX4tylcholin6% /hospholipiY c tInh l8|ng cZcH u ancol phDc 8a n8c v u"i ! n8c *Ach cacbua hiY#o Yi c a aXit bio6% 0h$c vi c$c nhA lipiY !h$c, cu t#Rc c a phSn t< st4#oit li c chDa c$c nguyn t< !t vVng% 2;t s st4#oit Quan t#ng l col4st4#on, c$c aXit A9t, ost#og4n, p#og4st4#on5

H2nh 1.R. =>t s6 H4p4:

H2nh 1.S. C%& t?$ phn t Ch$/DstD'$/ .gu\nH httpHssttt%4cc4nt#iX%coAsA4Ab4#ssch4ApicssTipiYs%htAl ". ChFc nGnA c /4p4: TipiY c vai t#V Pc bi@t Quan t#ng t#ong cu t#Rc nn h@ thng c$c Ang sinh hc *phospholipiY, col4st4#on6% .goi #a, lipiY cVn l nh=ng nguyn li@u YZ t#= nbng l8Cng *A| v Yu6, YZ t#= n8c #t tt v thaA gia vo nhi`u chDc nbng sinh hc !h$c *c$c loi ho#Aon c b(n cht l st4#oit nh8 ost#og4n, c$c loi sac t nh8 Yi@p l_c, A;t s loi vitaAin x, h, }, 0 cwng l A;t Yng lipiY6% TipiY l hCp cht h=u c 8Cc cu to ch yu tf c$c nguyn t ,, -, + g\A nhi` loi vi cu t#Rc v chDc nbng !h$c nhau% TipiY n gi(n 8Cc

to #a tf glic4#ol v aXit bio nhB lin !t 4st4% ,$c lipiY phDc tp ngoi thnh phn nh8 c$c lipiY n gi(n cVn c thA c$c nhA !h$c% 2| v Yu l ngu\n nguyn li@u YZ t#= nbng l8Cng ch yu c a t bo% /hospholipiY c vai t#V cu t#Rc nn Ang sinh cht% 1t4#oit thaA gia cu to nn c$c ho#Aon c a c th7% .goi #a, lipiY cVn thaA gia vo nhi`u chDc nbng sinh hc !h$c%

1.3.<. T'$tD4n T'$tD4n /# hUp ch%t hL& c V& n t'WnA *+c "4Xt c c thY s6nAN ch4!K *!n hn <Z[ t'WnA /0UnA MhB c t! "#$. . C%& t'(c c p'$tD4n ~ xXit aAin ] n phSn c a p#ot4in
T#ong tZ nhin c 'E loi aXit aAin !h$c nhau% ,$c aXit aAin ny c cu to ch? !h$c nhau : gc n y% 2ki aXit aAin `u bat u bgng nhA aAin *.-'6 v !t thRc bgng nhA cacboXyl *],++-6% -ai nhA ny lin !t vi nhau Qua nguyn t< cacbon t#ung tSA, nguyn t< ny cVn lin !t vi A;t nguyn t< - v A;t gc y%

H2nh 1.1Z. C%& t?$ phn t c 1 \]4t K4n , th7 ng8Bi v ;ng v9t !h"ng tZ tdng hCp 8Cc A;t s aXit aAin A ph(i ly tf thDc bn% oI Y_ t#ong ng" c t#iptophan, A4thionin, valin, th#4onin, ph4ninalanin, losin t#ong 9u c valin, th#4onin, ph4ninalanin, losin, icolosin, licin% ~ ,u t#Rc b9c F c a p#ot4in ,$c aXit aAin ni vi nhau b:i lin !t p4ptit henh thnh nn chuki polip4ptiY% ru Ach polip4ptiY l nhA aAin *c a aXit aAin thD nht6, cui Ach l nhA cacboXyl *c a aXit aAin cui c>ng6% ,u t#Rc b9c F c a p#ot4in chInh l t#enh tZ sap Xp c$c aXit aAin t#ong chuki polip4ptiY% 2;t phSn t< p#ot4in n gi(n c th7 ch? 8Cc cu to tf vi ch_c aXit aAin nh8ng cwng c nh=ng phSn t< p#ot4in bao g\A nhi`u chuki polip4ptiY vi s l8Cng aXit aAin #t ln% ~ ,u t#Rc b9c hai c a p#ot4in ,u t#Rc b9c ' l cu henh c a Ach polip4ptiY t#ong !h"ng gian, 8Cc gi= v=ng nhB c$c lin !t hiY#o gi=a c$c aXit aAin : gn nhau% ,u t#Rc b9c ' c Yng Xoan anpha hoPc gp np b4ta% ~ ,u t#Rc b9c ba v b9c bn c a p#ot4in

,u t#Rc b9c N l henh Yng c a phSn t< p#ot4in t#ong !h"ng gian N chi`u, Yo Xoan b9c ' cun Xp th4o !i7u Pc t#8ng cho Aki loi p#ot4in, to thnh !hi henh cu% ,u t#Rc ny Pc bi@t ph_ thu;c vo tInh cht c a c$c nhA *]y6 t#ong Ach polip4ptiY, nh8 to lin !t Yisunphua *]1]1]6 hay lin !t yuH lin !t hiY#o% 0hi p#ot4in c ' hay nhi`u chuki polip4ptiY phi hCp vi nhau to nn cu t#Rc b9c O% ,$c yu t c a A"i t#8Bng nh8 nhi@t ; cao, ; p-5 c th7 ph$ hu cu t#Rc !h"ng gian ba chi`u c a p#ot4in lA cho chRng At chDc nbng *bin tInh6% /#ot4in vfa #t a Yng vfa #t Pc th>, Yo cu t#Rc th4o nguyn tac a phSn nn ch? vi hai A8i loi aXit aAin !h$c nhau, W to #a nhi`u loi p#ot4in !h$c nhau v` s l8Cng, thnh phn, t#9t tZ sap Xp c$c aXit aAin cwng nh8 v` cu t#Rc !h"ng gian%

H2nh 1.11. C-c /4^n M!t t?$ n^n c-c "_c c%& t'(c c phn t p'$tD4n .gu\nH httpHssttt%4cc4nt#iX%coAsA4Ab4#ssch4Apicss/#ot4ins%htAl

H2nh 1.1`. C-c "_c c%& t'(c c T'$tD4n ". ChFc nGnA c p'$tD4n T'$tD4n /# th#nh phan MhBnA thY th4!& c KW4 c thY s6nA. ] oai t#V cu t#RcH ,hRng ng vai t#V ct li c a cu t#Rc nhSn, c a Ai bo Quan, Pc bi@t l h@ Ang sinh hc c tInh chn lc cao%

] Rc t$c c$c Qu$ t#enh sinh hcH ,$c 4nciA *c b(n cht l p#ot4in6 ng vai t#V XRc t$c cho c$c ph(n Dng sinh hc% 2;t s p#ot4in c vai t#V nh8 nh=ng zX4 t(i{ v9n chuy7n c$c cht t#ong c th7 *vI Y_ h4Aoglobin6% ] K(o v@ c th7H ,$c !h$ng th7 *c b(n cht l p#ot4in6 c chDc nbng b(o v@ c th7 chng li c$c t$c nhSn gSy b@nh% ] ri`u hVa c$c Qu$ t#enh t#ao di chtH ,$c ho#Aon ] phn ln l p#ot4in n c chDc nbng i`u ho Qu$ t#enh t#ao di cht t#ong t bo v t#ong c th7 *vI Y_ insulin i`u ho l8Cng 8Bng t#ong A$u6% ] oai t#V v9n ;ng v chuy7n ;ngH .hi`u loi p#ot4in thaA gia vo chDc nbng v9n ;ng c a t bo v c th7 *vI Y_ Aiocin t#ong c, c$c p#ot4in cu to nn u"i tinh t#>ng6% TRc thiu h_t cacbohi#at v lipiY, t bo c th7 phSn gi(i p#ot4in YZ t#= cung cp nbng l8Cng cho t bo v c th7 hot ;ng *vI Y_ albuAin, cac4in, p#ot4in YZ t#= t#ong c$c ht c a cSy6% ] oai t#V sinh t#8:ng v phSn haH ,hu !e sinh t#8:ng c a t bo 8Cc i`u tit nhp nhng : ADc ; g4n v bi7u hi@n : tc ; tdng hCp p#ot4in% ,$c p#ot4in n 4nciA v p#ot4in cu t#Rc Quy nh tInh t#ng v` henh th$i% 1Z phSn ha c a t bo to thnh c$c A" !h$c nhau tf c$c t bo A" phSn sinh \ng nht i "i vi sZ tdng hCp hng lot p#ot4in Ai t#ong tfng thBi i7A nht nh%

.goi #a, A;t s p#ot4in cVn c vai t#V l gi$ |, th_ th75 1Z a Yng c a c th7 sng Yo tInh Pc th> v tInh a Yng c a p#ot4in Quyt nh%

1.3.C. \]4t N&c/D4c \]4t N&c/D4c " $ AbK \cN 8 ]4t :D$]4n&c/D4c; )# \dN 8 ]4t '4"$n&c/D4c;N /# hUp ch%t * phn t *0Uc t?$ th#nh :$ se M!t hUp )14 nh & thD$ nA&9^n tfc * phn nh@ c-c /4^n M!t ph$sph$:4DstD. 7 & *9N ch(nA t chO nAh4^n cF& c%& t'(c )# chFc nGnA c \cN. . C%& t'(c c \cN
xh. t\n ti ch yu t#ong nhSn t bo v cwng c : ti th7, lp th7 t#ong t bo cht% r l A;t aXit h=u c, c chDa c$c nguyn t ,, -, +, . v / A A" henh cu t#Rc c a n 8Cc hai nh b$c hc % atson v 3% ,#ic! c"ng b vo nbA F&)N% Th4o A" henh ny, cu t#Rc c a phSn t< xh. l A;t chuki Xoan !ip g\A hai Ach polinucl4otiY *Aki Ach Yo c$c nucl4otiY lin !t vi nhau bgng lin !t phosphoYi4st46 chy song song v ng8Cc chi`u nhau Xoan `u Pn Quanh t#_c phSn t<% ,hi`u Xoan l ' nanoA4t *nA6, chi`u cao vVng Xoan l N,OnA *A;t chu !e Xoan6 g\A FE cPp nucl4otiY% ,hi`u Yi phSn t< c th7 ti hng ch_c, hng t#bA Aic#oA4t%

ra s c$c phSn t< xh. 8Cc cu to tf hai Ach polinucl4otiY cu t#Rc th4o nguyn tac a phSn *g\A nhi`u n phSn !t hCp vi nhau6 v nguyn tac bd sung *x c a Ach ny the lin !t vi T c a Ach !ia bgng hai Ai lin !t hiY#o v ng8Cc li [ c a Ach ny the lin !t vi c a Ach !ia bgng ba Ai lin !t hiY#o v ng8Cc li6% /hSn t< xh. : c$c t bo nhSn s th8Bng c cu t#Rc Yng vVng cVn phSn t< xh. : c$c t bo nhSn thZc li c cu t#Rc Yng thung% Th K Mhg$ h2nh gnh t?4h httpHssiAag4s%googl4%coA%vnsiAag4s gbv'svnuAFEhlviQh.x

". ChFc nGnA c \cN

.guyn tac cu t#Rc a phSn lA cho xh. vfa a Yng li vfa Pc th>% 2ki loi xh. c cu t#Rc #ing, phSn bi@t vi nhau : s l8Cng, thnh phn, t#9t tZ c$c nucl4otiY% TInh a Yng v Pc th> c a xh. l c s: henh thnh tInh a Yng v Pc th> c a c$c loi sinh v9t% xh. (A nh9n chDc nbng l8u t#=, b(o Qu(n v t#uy`n t th"ng tin Yi t#uy`n : c$c loi sinh v9t% T#enh tZ nucl4otiY t#n Ach polinucl4otiY chInh l th"ng tin Yi t#uy`n, n Quy nh t#enh tZ c$c nucl4otiY t#n xy. tf Quy nh t#enh tZ c$c aXit aAin t#n phSn t< p#ot4in%

xh. l i phSn t< sinh hc 8Cc cu to th4o nguyn tac a phSn A n phSn l c$c nucl4otiY *x, T, [, 6% ,$c nucl4otiY lin !t vi nhau nhB lin !t phosphoYi4st4 to nn chuki polinucl4otiY% ,$c nucl4otiY : hai chuki c a phSn t< xh. lin !t vi nhau th4o nguyn tac bd sungH x lin !t vi T bgng ' lin !t hiY#o, [ lin !t vi bgng N lin !t hiY#o% ThaA !h(o 7 ly henh (nh v` cu t#Rc c$c phSn t< t#ong t bo httpHssttt%4cc4nt#iX%coAsA4Ab4#ssch4Apicss2isc4llan4ous%htAl

1.3. H2nh th-4 *?4 c0nA c t! "#$

T bo Y> : td chDc c th7 n bo hay a bo `u c henh th$i v cu t#Rc #t a Yng, thIch nghi 7 thZc hi@n chDc nbng #ing bi@t v $p Dng vi A"i t#8Bng sng vn a Yng v phong phR% 1...1. /0nh *1ng t bo T bo c nh=ng henh Yng c nh v Pc t#8ng cho Aki loi ph> hCp vi chDc nbng c a n% ^ ,$c sinh v9t n boH -enh cu, henh l8|i li`A, henh t#Dng, Xoan

H2nh 1.13. =>t s6 h2nh :?nA t! "#$ c s4nh )_t *n "#$ ^ ,$c sinh v9t a boH t>y thu;c vo c$c A", c Quan !h$c nhau, nh8H tinh t#>ng c #oi, h\ng cu, t bo bi7u be henh a gi$c nhi`u cnh, t bo Ach Yln henh Yi thu"n nhn hai u, t bo tht c chua henh t#Vn `u,5 Tuy nhin, henh Yng t bo cwng c th7 thay di, nh8 xAIp, bch cu, t bo tit% -enh Yng t bo ph_ thu;c ch yu vo Pc tInh thIch nghi vi chDc nbng c a n v A;t phn Yo sDc cbng b` APt v ; nht c a cht nguyn sinh, t$c ;ng c hc c a t bo bn cnh cwng nh8 bin di linh hot c a Ang sinh cht% .h8 t#ong A"i t#8Bng lUng t bo th8Bng c henh cu% ra s t bo thZc v9t, ;ng v9t c Yng henh !hi a gi$c, nhB A !hi sap Xp lin !t thnh A" s chPt ch v v=ng chac hn%

1...2. 23ch thc t bo ra s t bo c !Ich th8c #t nhU bi, t#ung benh !ho(ng F n FEAA, ch? c th7 Quan s$t 8Cc nhB vo c$c Y_ng c_ phng i% oI Y_H t bo vi !hun c !Ich th8c !ho(ng tf F ] NAA t bo bch cu ] FEAA t bo aAIp ] FEEAA% -i@n nay, nhB sZ hk t#C c a !Inh hi7n vi i@n t<, ng8Bi ta W ph$t hi@n #a nh=ng c th7 n bo v" c>ng nhU bi, nh8 t bo 2ycoplasAa laiYlatii c !Ich th8c 8Bng !Inh ch? !ho(ng E,FAA% Tuy nhin, c nh=ng t bo c !Ich th8c ln, c th7 Quan s$t bgng Aat th8Bng, nh8 t bo tip b8:i, caA, chanh, t bo sCi ay, sCi gai, t bo tht Qu( c chua, t bo t#Dng g, vt, 5 T bo t#Dng g c !Ich th8c !ho(ng N,)cA, t bo t#Dng r i7u l A;t t bo !hdng l\, t ti FqcA%

H2nh 1.13. T! "#$ tIp "04

1...3. 4 -5ng t bo , th7 n bo ch? g\A Yuy nht F t bo *vi !hun, t(o laA, t(o l_c n bo, ;ng v9t nguyn sinh,%%%6% ,$c c th7 a bo n gi(n c th7 cwng ch? g\A vi t#bA t bo, nh8 TuSn t#>ng (Rotifera) c OEE t bo ,Vn s l8Cng t bo t#ong c th7 a bo phDc tp nhen chung l ln, vI Y_ c th7 ng8Bi c s l8Cng t bo !hdng l\ !ho(ng L%FE FO t bo v to nn 'EE loi t bo !h$c nhau, t#ong phn vU nWo c ti !ho(ng F) t? t bo no#on thn !inh% T#ong FAAN A$u c ti O,) t#i@u h\ng cu v t#ong c th7 chRng ta c th7 t ti 'N nghen t?, nu chRng ta 4A s h\ng cu Xp thnh hng Yc the to thnh chi`u Yi gp O ln 8Bng XIch o *8Bng !Inh F h\ng cu !ho(ng qAA6% Tuy nhin, t#ong c th7 a bo Y> c s l8Cng nhi`u n Ay cwng `u ph$t t#in tf A;t t bo ban u gi l -Cp t< *Jygot46%