Aparati fotografik dhe pjeset e tij Te gjithe aparatet fotografik modern me nje system SLR (Single lens reflex)

ndajne te njejtet perberes ne ndertimin e tyre. 1-Trupi I aparatit 2-Lentja e aparatit e cila eshte e e!endesueshme" #e do te thote se ju mund ta nderroni e ta e!endesoni ate me nje lente tjeter. $-%je diafragem fleksibel #e ndodhet ne trupin e lentes. &-%je shpejtesi fleksibel #e ndodhet ne trupin e aparatit. '-%je TTL mates drite.(%doshta)*. +at driten #e deperton Through The Lens" pra nepermjet lente!e. ,to ndajme gjthsh kontrolle te ndryshme. 1--na a e hapjes. .jo eshte nje una e e ngushte rrotulluese !endosur ne siperfa#en e lentes me po icion ne afersi te truit. 2--na a e fokusit. .jo eshte nje tjeter una e me e gjere dhe !endosur ne fillim te lentes. $-.ontrolli I shkrepjes &-Leshimi I shkrepjes. /o icionuar ne pjesen e siperme te djathte te aparatit. Shtypja e lehte e te cilit akti!i on TTL. '-0endosja e ndjeshmerise se filmit. %e pjesen e siperme" normalisht ne krahun e majte. ,paraturat e fundit e le1ojne automatikisht kete ndjeshmeri neprmjet code!e 23 !endosur ne bulonin e filmit. Sipas aparatures" ju mund te jeni ne gjendje ta manipuloni kete ndjeshmeri ose jo. .eto jane disa nga kontrollet me thelbesore por mund te kete edhe shume butone te tjera mjaft te perdorshme dhe te dobishme si4 1-.ontrolli I thellesise se fushes. 5o shume I perhapur por shume I dobishem" po icionuar ne pjesen e perparme te aparatit prane lentes. 2-,utoshkrepja $-.yci I ekspo imit &-.ontrolli I multi-ekspo imetrit. '-.ontrolli I kompesimit te ekspo imetrit. 5u jep mundesine te merni kontrollin mbi !endosjen automatike te ekspo imetrit. %doshta eshte me e thjeshte ta ktheni programin tek manuali nese mundeni. 6-7llokimi I pas#yres. 8-9elesi :n;:ff. Sipas apratures" ajo mund te jete plotesisht automatike" gjysem manuale ose me raste krejtesisht manuale. %e kete rast duhet ti !endosni te gjitha parametrat !ete. /ersa I perket fokusimit do te gjeni dy mundesi" autofoku (,<* ose fokusim manual. ,utofokuset jane thuajse standarte %je pjese #e gjendet thuajse ne te gjithe aparatet ne menyre automatike" eshte kontrolli I ekspo imit ose thene me #arte kontrolli mbi diafragmen dhe shpejtesine. Le ti shohim !ariacionet e tyre 1-+anual.(+* Ti !endos !ete per diafragmen dhe shpejtesine. 2-/rioritet diafragme. (,* Ti !endos diafragmen dhe aparati e korespondon ate me shpejtesine e duhur. $-/rioritet shpejtesia. (S* 5u !endosni shpejtesine dhe aparati e korespondon ate me diafagmen e duhur. &-/rogrami. (/* %e kete rast gjithcka #e ju duhet te beni eshte #e te drejtoni aparatin e te kompo oni gati per foton ndersa te gjitha parametrat e tjera do tju gjedhe !ete aparati. 7renda /rogramit" mund te gjeni edhe disa tipe te ndryshme nenprogramesh si4 1-Action mode 2-/eisa he $-/ortrete &-=madhime(makro* '-<oto nate /or" sado shtrenjte #e ta bleni nje parat (#ofte dhe ai me I sofistikuari*" ju kurre nuk mund te gjeni nje programim te tille ku te shkruhet >good picture mode? pra nje programim per te bere nje foto sa me te mire.

TTL Lightmeter (matesi I drites) .emi permendur shpejtesite" diafragmat dhe programimet e ndryshme por nuk kemi permendur se nga e marrim informacionin e ne!ojshem mbi te cilin te !endosim parametrat e kombinimin e duhur ndermjet diafragmes dhe shpejtesise. Shumicat e aparate!e moderne !ijne tek ne nepermjet disa forma!e te sistemit te matjes se drites. +enjehere mbas akti!i imit" thjesht duke nde ur aparatin ose ne tipe te tjera aparatesh duke shtypur lehte butonin e shkrepjes" matesi I drites mat driten e skenes (ima hit perpara lentes* reflektuar ne aparature nepermjet lente!e. .y tip mates drite #uhet ndryshe the Reflected Light Through The Lens +eter ( reflektimi I drites nepermjet matesit te lente!e*. %e momentin kur !endosni ne !eprim TTL" ai ju orienton ose percakton per ju shpejtesine e diafragmen e duhur e kjo mbas le1imit te drites se matur prej tij. .y le1im e matje ba ohet ne sasine e drites #e reflektohet mbrapsht nga skena" dhe sensibiliteti I filmit #e po perdorni. %daj dhe !endosja e ndjeshmerise se filmit ne menyre korrekte ne aparatin fotogafik #e ne momentin kur e !endosni ne te" eshte shume e rendesishme.%e !aresi te programit me te cilin operon aparati juaj fotografik (dhe tipit te aparatit*" mbas matjes se drites do te shihni informacionin rreth shpejtesise" numrit te diafragmes" apo te dyja se bashku. 1-/rogrami manual (+anual +ode*. 9fare do te shihni !aret nga tipi I aparatit" keshtu4 i. nje shenje plusi e ndricuar (ne rastin e mbi ekspo imit*" shenjen minus (ne rastin e nenekspo imit* ose nje ero (:.* simbol #e shfa#et ne ane te skenes se fokusuar. ii.nje shkalle e ndricuar nga plusi tek minusi e ngjashme me ate te mesipermen. iii.nje seri numrash shpejtesishe me nje simbol #e tregon shpejtesine e gjedhur momentalisht" dhe nje gjilpere le!i ese #e tregon shpejtesine e rekomandueshme per ate rast. i!. si ne rastin e meparshem por duke perdorur L@2As (little red lights" pra drite te !ogel te ku#e* ne !end te gjilperes. L@2 e #endrueshme per shpejtesine e gjedhur momentalisht" dhe L@2 pulsues per shpejtesine e rekomanduar. %e programet manuale" ju keni kontrollin e shpejtesise dhe diafragmes dhe mund ti rregulloni ne menyre te tille #e te arrini ekspo imin e sakte. Bellimi juaj do te jete #e ta !endosni ne ero" ne rastin e sistemit plus" minus" dhe ne rastin e sistemit gjilpere" match the two indicators. 2-/rioriteti I diafragmes (,perture /riority*. @kspo imetri do te tregoje shpejtesine e duhur" duke u ba uar mbi diafragmen e per gjedhur. .jo mund te tregohet ne nje shkalle numrash odse thjesht si nje numer I ndricuar. %ese ju do te ndryshini diafragmen" edhe shpejtesi do te ndryshohet ne menyre #e te kompesoje. $-/rioriteti I shpejtesise (Shutter /riority*. @kspo imetri do te tregoje numrin e diafragmes " ba uar ne shpejtesine #e ju keni !endosur. %ese ju do te nderoni shpejtesine" atehere do te nderoje dhe numri I diafragmes per te komperuar shpejesine. &-/rogrami (/rogram*. %e kete rast ekspo imetri do te !endose automatikisht si shpejtesine ashtu edhe numrin e diafragmes. Si shpejtesia ashtu edhe diafragme shfa#en perpara nesh ne menyre numeratorike. /ra le te flasim per ekspo imin. Te ekspozosh ne rastin e apartit do te thote thjesht qe te lejosh driten te godase! negati"in. #jesa me delikate ne kete mes$ eshte qe te dish sasine e d%h%r te drites dhe si ta kontrolloni kete sasi perpara se te arrije tek negati"i gje qe realizohet nepermjet kontrollit te diafragmes dhe shpejtesise. 5u kontrolloni ekspo imin duke lejuar #e drita te kaloje nepermejt diafragmes me nje shpejtesi kohe te percaktuar. Le te shohim se si shpejtesia dhe diafragma perdoren per te kontrolluar ekspo imin dhe lidhja midis tyre. &iafragma dhe n%mrat 'f 2iafragma eshte thjesht nje hapje madhesia e te ciles !arion ne menyre #e te lejoje kalimin e sasie drite me te madh ose me te !ogel nepermjet saj. +adhesia e hapjes eshte numeratorike dhe shfa#et para nesh me formen f-numer.0a hdimesia e numra!e Cf- ndjek nje sekuence standarte ku cdo n%mer (f' eshte d)fish me I ndric%ar dhe qe percjell d)fish me sh%me sasi drite se n%mri paraardhes. %r f. perfa#eson raportin midis diametrit te hapjes se diafragmes dhe gjatesise fokale te objekti!it4 f;& do te thote #e diametri I hapjes se diafragmes eshte D e gjatesise fokale te objekti!it (2'mm ne objekti!in 1EEmm*F f;11 do te thote 1;11 e gjatesise fokale te objekti!it (Gmm ne objekti!in 1EEmm*. .jo eshte dhe arsyeja pse nr e medhenje-f

perfa#esojne hapje te !ogla diametric diafragme. 5a nje tabele numrash diafragme f *.+, f -, f -.., f +, f /.0, f ., f **, f *0, f --, f 1@k istojne numra edhe me te !ogjel apo me te medhenj diafragmash" por numrat e mesiperm jane te njejte dhe mbajne nje !lere konstante. .jo do te thote #e f-H" per shembull" do te percjelle gjithmone te njejten sasi drite pa u ndikuar nga aparati apo lentja e rastit. Sa me I !ogel numri I diafragmes" a# me e madhe eshte hapja dhe si rrjedhim kalon nje sasi me e madhe drite. Lentet me hapje ne maksimum (me numer te !ogel f-je*" pershkruhen si >te shpejta?.

23jekti"at dhe karakteristikat e t)re :bjekti!i eshte nje nga pjeset me te rendesishme te aparatit" ndaj dhe duhet ti kushtoni nje rendesi te madhe gjeshjes se tij. .urre nuk duhet te negli honi cilesine e tij apo te beni kompromise sepse o3jekti"i eshte s)ri I aparatit dhe si I tille eshte esencial per kapjen e foto!e ne menyre sa me korrekte e te #arte. +undohuni te e!itoni objekti!at plasike (pra jo origjinale* sepse lentet perberese te tyre nuk do te kene kurre #artesine e atyre origjinale. /erpi#uni #e aparatin tuaj ta pajisni me lentet e !eta praF nese keni nje %ikon" atehere ju duhen objekti!at e prodhuara per te e keshtu me rradhe" sepse nje lente e %ikonit nuk do te funksionoj mire ne nje apart 9anon. 4jatesia 5okale Ijatesia fokale e nje objekti!i" eshte distanca nga #endra optike e tij deri tek plani I filmit" kur objekti!i eshte I fokusuar ne infinit. @shte gjatesia fokale ajo #e e nje percakton madhimin (afrimi* e nje ima hi dhe gjithashtu percakton kendin e te parit. Ijatesite fokale me te medha na japin mundesi afrimi ( madhimi* me te madh nga nje distance e caktuar" por nga ana tjeter kane nje kend !isual me te ngushte. Ijatesia fokale matet me mm. @shte pikerisht kjo gjatesi #e percakton nese nje objekti! eshte4 .endgjereF madhim I !ogel por kendi I gjere !i ual i lentes. 2E-$'mm %ormalF 'Emm TelefotoF madhim te fu#ishem por nje kend !i ual I ngushteF 1E'-$EEmm =oomF ndryshon gjatesine fokale te tij per te madhuar. +und te kete nje gjatesi fokale midis 'E-1'Emm

2uhet patur kujdes kur flasim per gjatesine fokale te nje objekti!i per aparatet per filma dhe perdorimin e tyre ne aparatet di1hitale. Sic do ta shikoni me !one (gjate ore!e te di1hitalit*" objekti!at per aparatet me film kur perdoren ne ato di hital ndryshojne gjatesine e tyre fokale duke u shume uar me 1.6. /sh4 nje objekti! $'mm do te kete fu ine fokale te nje objekti!i '6mm. +e pak fjale" ju nuk do te keni nje kend a# te gjere nese e perdorni ne aparatin tuaj di1hital. :bjekti!i $'mm I cili na jep nje kend te gjere kur perdoret ne aparatet per filma" do te kthehet ne nje objekti! normal tek aparati di hital.

Tipet e o3jekti"a"e. 2y jane grupet e medha4 :bjekti!at /rime (thene ndryshe fikse* dhe =oom-et :bjekti!at ndahen ne4 .endgjere" %ormale dhe Tele. Tipi I nje objekti!i percaktohet nga gjatesia fokale e tij" kurse =oom-i eshte thjesht nje objekti! #e mund te ndryshoje gjatesine e tij fokale duke kaluar nga nje kendgjere ne nje tele (ose diku ne mes*. #rimes "s. 6ooms :bjekti!at /rime (te fiksuar* kane a!anta hin e te #enit te shpejte" te ndricueshem dhe me nje kualitet shume te larte nga !ete fakti #e jane ndertuar ne menyre te tille per te #ene ne funksion te nje gjatesie fokale. %ga ana tjeter" lentet e nje oom-i te japin mundesine e ndryshimit te !a hdueshem te gjatesise fokale. ,jo eshte praktike ne rastet kur na ne!ojitet nje objekti! I !etem me opsionin #e nderrimit te gjatesise fokale" dhe gjthsh kur fotografojme ne nje !end me pluhur dhe nuk eshte ne interesin tone #e te nderojme objekti!at per te kapur subjekte ne largesi te ndryshme" pra ne kete rast eshte oom-I ai #e na intereson. ,net jo e mira te oom-it janeF jane me te ngadalte se objekti!at fikse (minimumin e diafragmes e kane me te !ogel* dhe per kete arsye e bejne me te !eshtire mbajtjen dhe fokusimin me dore te lire. Ijthsh per shkak te shumellojshmerise se grupimit te lente!e #e kane ne trupin e tyre" problemi I crregullsi!e te krijojen jane me te medha se ato te objekti!a!e fikse. Te oom-osh eshte me shume se mundesia per te afruar nje subjekt" eshte mbi te gjitha te modifikosh (ndryshosh* gjatesine fokale e cila nga ana e saj ka nje ndikim te drejtperdrejte ne thellesine e fushes dhe prespekti!en. Si mendoni4 eshte me mire te oom-oni duke perdorur nje gjatesi fokale me te gjate" apo te afrohen ju me shume ndaj subjektit dhe te perdorni nje gjatesi fokale me te !ogelJ 4jatesite 5okale dhe tipet e lente"e Lentet standarte (normale) ('Emm*. .jo lloj lenteje eshte e mire per perdorim te perditshme. .y tip objekti!i ka lente kendi I te cila!e eshte shume prane kendit te syrit human" .jo tip lenteje eshte e #arte" kompakte dhe ka nje peshe te lehte. 6oom'et e "ogla standarte me tipiket jane ato nga $'-8Emm (21*" 2H-H6mm ($1* ose 2&-1E' (&1*. keto oom-e shpesh jane e!endesues te objekti!it 'Emm. %je oom tipik eshte $'-1EEmm 23jekti"at kendgjere (K'Emm*. .y objekti! perdoret ne rastet e peisa he!e" panorama!e te medha (ne natyre*" fotot ne grup etj etj. %e shume raste" kendgjeri eshte e !etmja menyre #e kemi per te kapur nje skene te tere pa lene perjashta saj as edhe nje element te rendesishem. .arakteristike e ketij objekti!i eshte thellesia e madhe e fushes duke na e lehtesuar ceshtjen e fokusimit te perseritur. @shte nje objekti! I mire per rastet kur jemi ne n1itim dhe subjekti eshte ne le!i je dhe si rrjedhoje eshte nje objekti! shume I perdorur shume ne photojournalism.

Teleo3jekti"at 7ormale (nga H'- deri 1$'mm*. Tele-t jane perfekte per portretet. 2uke u krahasuar me 'Emm" ato krijojne i olimin e subjektit nga sfondi" dhe rritja e gjatesise fokale e Lsheshon? lehtesisht ima hin dhe jep nje prespekti!e me natyrale. Ideal per candid Cphotos (pra fotot e drejtperdrejta*. Teleo3jekti"at e 4jata (M1$'mm) /erdoret gjeresisht per sportet" natyren e hapur apo tipe te ndryshme dokumentimi te cilat ne pamundesi fi ike per tu afruar !ete" mund ta reali osh kete #ellim nepermjet tele-s. ashtu si dhe tele e portrete!e" dhe keto tele jane shume te mira per te !ecuar dhe shkeputur nje subjekt te caktuar nga sfondi. Lente speciale 8acro :bjekti!at makro mund te fokusojne nga shume prane nje subjekt me raportin 141. /ra nje objekt me madhesi reale 1Emm" do te shfa#et po 1Emm ne korni en $'mm. Ideale per kapjen e detaje!e apo insekte!e dhe lule!e. 23jekti"i 5ishe)e (9'*0mm) .y objekti! e deformon prespekti!en duke krijuar nje ima h rrethor >fisheye? prej 1HEgradesh. %je obekti! shume I !ecante. .ur arrini te !endosni subjektin #e do te fotografoni me kete objekti!" do te reali oni nje foto shume interesante dhe me efekt special. Ijatesia fokale !arion nga 8-16mm 23jekti"i s%per kendgjere (:-+mm). @shte njelloj si kendgjeret por edhe me I gjere por jo a# sa >fisheye?. Shume I mire per ek agjerimin e prespekti!es apo te skenes duke u nisur nga nje pike e kufi uar !e hgimi. /erdoret shume nga agjentet e prona!e. S%per Tele 5oto't (;1<<mm) keto tip tele jane shume te shtrenjta dhe kjo per arsye #e ne trupin e tyre keni nje mori grupime lentesh. /o per te njejten arsye ato jane shume te renda. %ormalisht ato mbeshteten nenje tripod. .y tripod eshte I domosdoshem per te e!ituar dridhjen (le!i jen* e aparatit per shkak te peshes se tij. /erdoret shume nga paparacet. Shpejtesia e o3jekti"it ,shtu si filmat" edhe objekti!at kane shpejtesi te ndryshme. :bjekti!at me maksimalen e diafragmes se tyre te madhe" konsiderohet te shpejta psh4 f;1.E" f;1.&" etc. :bjekti!at me maksimumin e diafragme!e te tyre te !ogel" konsiderohen te ngadalte psh4 f;H" f;11" etj. /or shpejtesia e ojekti!it eshte pak relati!e4 keshtu" nese per nje objekti! 'Emm" f;2.H do te #uhet e ngadalte" per nje tele &EEmm do te jete shume e shpejte. :bjekti!at e shpejte kane a!anta hin e nje ima hi me te ndricuar ne focus dhe kompo im dhe na japin mundesine #e te punojme me filma me te ngadalte" dhe me shpetesi me te shpejta. /ra nr I diafragmes f percakton cilesine e nje objekti!i. Sa me e madhe ne hapje (pra nr f me I !ogel* a# me cilesor dhe I shpejte eshte objekti!i. %ormalisht objekti!at e shpejte jane me te rende ne peshe per shkak te lente!e shume cilesore #e kane ne trup dhe rrjedhimisht jane dhe me te shtrenjtit. &istanca minimale e fok%sit .jo eshte distanca me e afert #e nje objekti! mund te fokusoje. =madhimi (afrimi I ima hit* !aret nga gjatesia fokale dhe minimumi I distances se fokusimit te tij. Lentet e gjata na ofrojne madhime me te medha nga nje pike e dhene. dhe nje objekti! I caktuar afron ( madhon* me fu#ishem kur eshte edhe me prane subjektit. =lementet>4r%pet :bjekti!at fotografik perbehen nga nje numer lentesh optike" te cilat jane te !endosura ne nje ose disa grupime. 9do element e thyen driten ndryshe ne !aresi te formes e struktures se tij. .ur in1hinieret optik di enjojne nje objekti!" ata perdorin elemente te ndryshem me struktura te ndryshme dhe I grupojne ne kombinime te ndryshme sipas efektit e #ellimit se si duan ata #e keto elementa ta thyejne driten. .uptohet #e =oom-et jane ata #e kane ne perberjen e tyre me shume elemente per shkak te korrigjime!e te anormalitete te ndodhim gjate ndryshimit te gjatesia fokale. Thellesia a f%shes Thellesia e fushes I referohet pjeses perpara dhe mbas pikes se fokusuar ne te cilen objektet shfa#en te menyre te #arte ne fotografi. Tellesia e fushes kontrollohet nga diafragma" distance e fotografimit dhe gjatesia fokale. /erdorimi I diafragma!e te !ogla (nr. f. I madh* rrit thellesine e fushes" ndersa perdorimi I diafragma!e te medha ( nr. f. I !ogel* e limiton ate. @ njejta gje ndodh dhe me distancen e fotografimitF keshtu nga nje distance me te madhe perftojme nje thellesi fushe me te madhe" dhe nga nje distance me e !ogel thellesia e fushes limitohet" ndersa persa I perket raportit te thellesise se fushes me gjatesine fokale te nje objekti!i ndodh e kunderta" keshtu me objekti!at me gjatesi fokale me te shkurter" perftojme nje thellesi fushe me te madhe. /or" ne realitet thellesia e fushes nuk eshte !ecse nje ilu ion. 0etem

subjekti i !ene nen fokusuar eshte i fokusuar #arte. .ur subjekti le!i me prane ose me larg aparati fotografik" ima hi I tij humbet #artesine e fokusit te meparshem e megjithate ne ima hin perfundimtar ai do te jete I #arte sepse jane cAfokusime shume te !ogla per tu !ene re nga syri. +gjth per fokusim sa me te prere" perpi#uni te beni nje fokusim sa me preci . 5oto te kr)era me tipe te ndr)shem o3jekti"ash 23jekti"i kendgjere

23jekti"i normal

Tele

6oom

8akro

5ishe)e

9ircular fisheye
?eflexs lens

%johur si refle1-telefoto" kjo tele lejon kalimin e drites drejtperdrejt. ,jo krijon una a ne forme : te turbullta nga reflektimi I drites se ujit ne sfond. Trupi I lentes eshte I shkurter dhe I lehte. I njejti s%3jekt$ fotograf%ar me o3jekti"a me gjatesi fokale te ndr)shme

.jo foto eshte reali uar nga e njejta pike !e hgimi. ,-objekti! kendgjere 2&mm 7-objekti! normal 'Emm 9-Tele e shkurter 1EEmm 2-Tele e gjate 2EEmm