Professional Documents
Culture Documents
MA1223
3 SKS
Silabus :
Bab I Matriks dan Operasinya
Bab II Determinan Matriks
Bab III Sistem Persamaan Linear
Bab IV Vektor di Bidang dan di Ruang
Bab V Ruang Vektor
Bab VI Ruang Hasil Kali Dalam
Bab VII Transformasi Linear
Bab VIII Ruang Eigen
Aplikasi RHD :
bermanfaat dalam beberapa metode optimasi,
seperti metode least square dalam peminimuman
error dalam berbagai bidang rekayasa.
Contoh 1 :
Ruang Hasil Kali Dalam Euclides ( Rn )
Misalkan u , v ∈ Rn maka < u , v >= u1v1 + u 2 v 2 + ... + u n v n
1
u = < u, u > 2
≥0
= (u12 + u22 + …..+un2)½
Jawab :
Misalkan u , v , w ∈ W
1
Jelas bahwa < u , u > 2 ≥ 0 untuk setiap u
dan < u , u > = 0 hanya jika u = 0
Contoh 3 :
Tunjukan bahwa < u , v > = u1v1 + 2u 2 v2 − 3u1v1
bukan merupakan hasil kali dalam
Jawab :
Perhatikan
< u , u > = 2u1 + u2 − 3u3
2 2 2
Jawab :
Jelas bahwa < u, u >= ( a2 + c2 ) ≥0
Misalkan u = (0, 2, 0) diperoleh < u , u >= 0
Padahal ada u ≠ 0
⎧⎪ ⎛ 1 ⎞ ⎛ 0 ⎞ ⎫
2. B = ⎨ ⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ ⎟⎟ ⎬
⎪⎩ ⎝ 0 ⎠ , ⎝ - 1 ⎠ ⎭
Pada RHD Euclides, B merupakan himpunan ortonormal.
⎧⎪⎛ 1
⎞ ⎛ − 12 ⎞⎫⎪
3. C = ⎨⎜⎜ 2 ⎟ ⎜ 1 ⎟⎬
⎟⎜ ⎟⎪
⎪⎩⎝
1
2 ⎠ ⎝ 2 ⎠⎭
Pada RHD Euclides, C merupakan himpunan ortonormal.
Contoh 6 : ⎛1⎞
Tentukan kombinasi linear daria = ⎜⎜ ⎟⎟
⎝ 2⎠
pada RHD Euclides berupa bidang yang
dibangun
⎛ 1 ⎞ ⎛ 1 ⎞
⎜ ⎟ ⎜ 2 ⎟
⎟ dan =
u =⎜ 2 v ⎜ 1 ⎟
⎜ 1 ⎟ ⎜− ⎟
⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠
⎛1⎞ ⎛1⎞ ⎛ 1
⎞ ⎛1⎞ ⎛ 1 2 ⎞
a = ⎜⎜ ⎟⎟ = ⎜⎜ ⎟⎟, ⎜⎜ 2
⎟ u + ⎜⎜ ⎟⎟, ⎜
⎟ ⎜
⎟ v
⎟
⎝ 2⎠ ⎝ 2⎠ ⎝
1
2⎠ ⎝ 2 ⎠ ⎝ − 1
2⎠
a= 1
2
u + (− 1
2
)v
w1 p1
< c 2 , w1 > w1
p1 = proy w1 c 2 =
w1
=< c 2 , w1 > w1 q1 = c 2 − p1
c 2 − < c 2 , w1 > w1
w2 = Vektor satuan searah q1
c 2 , < c 2 , w1 > w 2
w3 W
p2
w1 w2
Jawab :
Langkah 1. ⎛ 1 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 3⎟
v1 =
u1
=
(1, 1, 1) ⎜
=⎜
1 ⎟
⎟
u1 3 ⎜ 3⎟
⎜ 1 ⎟
⎜ ⎟
⎝ 3⎠
sehingga : ⎛ 2 ⎞
⎜− ⎟
⎜ 6⎟
⎜ 1 ⎟
v2 = ⎜ ⎟
⎜ 6 ⎟
⎜ 1 ⎟
⎜ ⎟
⎝ 6 ⎠
Sementara itu,
u3 − proy W u3 = u3 − u3 , v1 v1 − u3 , v2 v2
1 ⎛ 1 1 1 ⎞ 1 ⎛ 2 1 1 ⎞
= (0, 0,1) − ⎜
⎜ , , ⎟
⎟− ⎜⎜ − , , ⎟⎟
3⎝ 3 3 3⎠ 6⎝ 6 6 6⎠
⎛ 1 1⎞
= ⎜ 0, − , ⎟
⎝ 2 2⎠
sehingga : ⎛ 0 ⎞
⎜ ⎟
v3 = ⎜ − 2 ⎟
1
⎜⎜ 1 ⎟⎟
⎝ 2 ⎠
07/03/2007 12:19 MA-1223 Aljabar Linear 20
Jadi,
⎧⎛ 1 ⎞ ⎛ − 2 ⎞ ⎛ 0 ⎞⎫
⎪⎜ ⎟ ⎜ 6⎟ ⎜ ⎟⎪
{ }
3
v1, v2 , v3 = ⎨⎜ 1
⎟, ⎜ 16 ⎟, ⎜ − 12 ⎟⎬
⎪⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ 1 ⎟⎟ ⎜⎜ 1 ⎟⎟⎪
3
1
⎩⎝ 3 ⎠ ⎝ 6 ⎠ ⎝ 2 ⎠⎭
merupakan basis ortonormal untuk ruang vektor R3
dengan hasil kali dalam Euclides
=
(1 , 0 ,1)
(1)2 + (0)2 + (1)2
=
(1 , 0 ,1)
2
⎛ 1 1 ⎞
= ⎜⎜ ,0 , ⎟⎟
⎝ 2 2⎠
Akibatnya :
2 2
⎛ 1⎞ ⎛1⎞
v2 − v2 , w1 w1 = ⎜ − ⎟ + (1)2 + ⎜ ⎟
⎝ 2⎠ ⎝2⎠
1 1
= +1+
4 4
6
=
4
1
= 6
2
Pr oy W u = u , w1 w1 + u , w2 w2
Perhatikan bahwa :
⎛ 1 1 ⎞
u , w1 = < (1 ,1 ,1) ⎜⎜ ,0 , ⎟⎟ >
⎝ 2 2⎠
1 1
= +0 +
2 2
2
=
2
= 2
⎛1⎞ ⎛⎜ − 16 ⎞⎟
⎜ ⎟
< u , w2 > = ⎜1⎟, ⎜ 26 ⎟
⎜1⎟ ⎜⎜ 1 ⎟⎟
⎝ ⎠ ⎝ 6 ⎠
1 2 1
=− + +
6 6 6
2
=
6
⎛ 2 ⎞
⎜ ⎟
⎜ 3 ⎟
= ⎜ ⎟
2
⎜ 3 ⎟
⎜ 4 ⎟
⎜ ⎟
⎝ 3 ⎠
Jawab
Jelas bahwa {v1 , v 2 }
merupakan basis bagi bidang tersebut, karena
v1 dan v 2 saling bebas linear
=
(1 , 0 ,1)
(1)2 + (0)2 + (1)2
=
(1 , 0 ,1)
2
⎛ 1 1 ⎞
= ⎜⎜ ,0 , ⎟⎟
⎝ 2 2⎠
Sehingga:
1 ⎛ 1 1 ⎞ ⎛1 1⎞
v 2 , w1 w1 = ⎜⎜ ,0 , ⎟⎟ = ⎜ , 0 , ⎟
2⎝ 2 2⎠ ⎝2 2⎠
akibatnya
⎛1 1⎞
v2 − v2 , w1 w1 = (0 ,1 ,1) − ⎜ , 0 , ⎟
⎝2 2⎠
⎛ 1 1⎞
= ⎜ − ,1 , ⎟
⎝ 2 2⎠
Pr oy W u = u , w1 w1 + u , w2 w2
⎛ 1 ⎞
⎜− ⎟
⎛1⎞ ⎜ 3 ⎟
⎜ ⎟ ⎜ 2 ⎟
= ⎜ ⎟
0 +
⎜ 3 ⎟
⎜1⎟ ⎜ 1 ⎟
⎝ ⎠
⎜ ⎟
⎝ 3 ⎠
⎛2⎞
⎜ ⎟
⎜3⎟
=⎜ ⎟
2
⎜ 3⎟
⎜4⎟
⎜ ⎟
⎝3⎠
07/03/2007 12:19 MA-1223 Aljabar Linear 33
v2 − v2 , w1 w1
w2 =
v2 − v2 , w1 w1
⎛ 1 1⎞
⎜ − ,1 , ⎟
=⎝
2 2⎠
1
6
2
⎛ 1 2 1 ⎞
= ⎜⎜ − , , ⎟⎟
⎝ 6 6 6⎠
Jadi Basis Orthonormal bagi bidang tersebut adalah :
⎧ ⎛ 1 ⎞ ⎫
⎪ ⎛ 1 ⎞ ⎜− ⎟ ⎪
⎪ ⎜ ⎟ ⎜ 6⎟ ⎪
⎪ ⎜ 2⎟ ⎜ 2 ⎟ ⎪
⎨ ⎜ 0 ⎟,⎜ ⎟ ⎬
⎪ ⎜ 1 ⎟ ⎜ 6 ⎟ ⎪
⎪ ⎜ 2 ⎟⎠ ⎜⎜
1 ⎟ ⎪
⎪ ⎝ ⎟ ⎪
⎩ ⎝ 6 ⎠ ⎭