FINANSIJSKO RAUNOVODSTVO Asistent; Semina kandro

Vjebe br. 1

LITERATURA:

Prof.dr. Vinko Belak, mr. eljko Bonjak, Maja Pehar: Finansijsko raunovodstvo prema MSFI i poreznim propisima BiH/FBiH, Fircon, Mostar, 2006 godine Kontni plan za preduzea, FEB, Sarajevo, 2006 god.

MSFI i MRS, Savez raunovoa, revizora i finansijskih radnika FBiH, Mostar, 2006 (www.srr-fbih/org)

DODATNA

LITERATURA:

Pilji J. i Pavlovi M. Raunovodstvo privrednih drutava uz primjenu MRS/MSFI i poreznih propisa Primjeri knjienja prema kontnom okviru, Privredna tampa, Sarajevo, 2011.god. Zakon o raunovodstvu i reviziji u Federaciji Bosne i Hercegovine (Slubene novine F BiH broj 83/09) Pravilnik o kontnom okviru, sadraju konta i primjeni kontnog okvira za gospodarska/privredna drutva (Sl.novine Federacije BiH 82/10) Pravilnik o sadraju i formi obrazaca financijskih izvjetaja za gospodarska drutva (Slubene novine F BiH broj 82/10) Pravilnik o sadraju i formi obrazaca izvjetaja o promjenama na kapitalu (Slubene novine F BiH broj 82/10)

VJEBE SE IZVODE KROZ:

______________________________________ ____
Teoretski dio Seminarske radove Usmene prezentacije Case study Vjebanje zadataka

SEMINARSKI RADOVI: __________________________________________

Naslov rada Sadraj Uvod 1. PROBLEM, PREDMET I OBJEKTI ISTRAIVANJA 2. RADNA HIPOTEZA I POMONE HIPOTEZE 3. SVRHA I CILJEVI ISTRAIVANJA 4. OCJENA DOSADANJIH ISTRAIVANJA 5. ZNANSTVENE METODE 6. STRUKTURA RADA Zakljuak Literatura

NAPOMENA: ______________________
Za svako koritenje tuih izvora obavezno je stavljati FOOSNOTE, uz navoenje: autora, naziva knjige, izdavaa, godine izdanja ( npr. KLOBUAK , J.: Raunovodstvo, Ekonomski fakultet Univerziteta u Sarajevu, Sarajevo, 2003.)
Za svako koritenje izvora sa interneta obavezno je stavljati FOOSNOTE uz navoenje: tane adrese internet izvora, te datum koritenja. (npr. www.wikipedia.org/wiki/Brend, od 19.01.2012 god.)

NAPOMENA: ______________________
Osnovni dokumenti potrebni za izradu radova:
1.

2. 3. 4.

5.
6.

Uputstva za izradu seminarskih radova na prvom ciklusu studiranja Tehniko uputstvo za izradu seminarskog rada Uputstva za izradu i odbranu studija sluaja Tehniko uputstvo za izradu studija sluaja Uputstvo za izradu i realizaciju prezentacije Tehniko uputstvo za izradu prezentacije

http://unvi.edu.ba/index.php/uputstva

NAPOMENA: ______________________

1. nakon vjebi, i na 2. e-mail: semina.skandro@unvi.edu.ba

OSNOVNI POJMOVI O RAUNOVODSTVU __________________________________________

ta je raunovodstvo ?

Raunovodstvo obuhvata evidentiranje nastalih poslovnih dogaaja, njihovu analizu, te podrazumijeva i planiranje buduih ekonomskih aktivnosti, kao i procjenu moguih rezultata tih aktivnosti.

OSNOVNI POJMOVI O RAUNOVODSTVU

ta raunovodstvo obuhvata?
Knjigovodstvo Raunovodstveno planiranje Raunovodstveni nadzor Raunovodstvenu analizu Raunovodstveno informisanje

OSNOVNI POJMOVI O RAUNOVODSTVU

Raunovodstvo knjigovodstvo
Raunovodstvo se temelji na knjigovodstvu, te se smatra da je knjigovodstvo ui pojam od raunovodstva.

Knjigovodstvo se definie kao tano evidentiranje ekonomskih promjena izraenih u novanim jedinicama u odgovarajuim knjigama

Raunovodstvo prema propisima i nainu voenja se dijeli na:

Raunovodstvo preduzetnika, Raunovodstvo obrtnika i slobodnih zanimanja, Raunovodstvo neprofitnih organizacija i Raunovodstvo budeta i budetskih korisnika

Raunovodstveni sistem

Formalizovano raunovodstvo, obavezno po zakonu

Neformalizovano (neobavezno) raunovodstvo za interne potrebe

ZAKONSKI OKVIR RAUNOVODSTVA U FBIH

Obaveza voenja finansijskog raunovodstva proizilazi iz zakonskih propisa o raunovodstvu. Propisi na kojima se temelji voenje finansijskog raunovodstva su: Zakon o raunovodstvu i reviziji BiH (Slubeni glasnik BiH, br 42/04 ) i Zakon o raunovodstvu i reviziji u FBiH, (Slubene novine FBiH, br. 32/05 i 83/09)

Odredbama Zakona o raunovodstvu i reviziji BiH, propisuje se na cijelom teritoriju BiH direktna primjena MSFI, MRS i MSR, te kodeksa profesionalne etike raunovoa i revizora, pored toga ovaj zakon ureuje postupke sticanja zvanja profesionalnih raunovoa i revizora.

Raunovodstvo poreza kao komplementarni dio finansijskog raunovodstva ureeno je: - Zakonom o porezu na dodanu vrijednost (PDV), - Zakonom o porezu na dobit preduzea.

Finansijski izvjetaji

Osnovni finansijski izvjetaji obavezni po zakonu

Porezni izvjetaji, obavezni po zakonu

Ostali izvjetaji i informacije

Osnovni cilj finansijskog raunovodstva je izrada finansijskih izvjetaja.

SET OSNOVNIH FINANSIJSKIH IZVJETAJA

IZVJETAJ O NOVANOM TOKU IZVJETAJ O PROMJENAMN A KAPITALU BILJEKE UZ FINANSIJSKE IZVJETAJE

BILANS STANJA

BILANS USPJEHA

Korisnici finansijskih izvjetaja i ostalih finansijskih informacija su: ulagai, zaposlenici, zajmodavci, dobavljai i ostali povjerioci, kupci, vlade i njihove agencije, javnost.

Bilans stanja podrazumjeva da je: AKTIVA=PASIVA AKTIVA=OBAVEZE+KAPITAL

Ekonomske aktivnosti preduzea koje utiu na bilans stanja: Poveanje aktive i pasive (nabavka materijala) Promjene u strukturi aktive (dati avans) Smanjenje aktive i pasive (otplata dijela kredita) Promjene u strukturi pasive ( plaanje dobavlju iz kratk.kredita)

Prihod je poveanje ekonomskih koristi tokom obraunskog perioda u obliku priliva ili poveanja imovine ili smanjenja obaveza, to ima za posljedicu poveanje kapitala. Za priznavanje prihoda vrijedi naelo dogaaja a ne naelo blagajne, to znai da da se prihod priznaje u momentu isporuke proizvoda ili usluge.

Rashodi su smanjenje ekonomskih koristi tokom obraunskog perioda u obliku odliva sredstava ili stvaranja obaveza, to za posljedicu ima smanjenje kapitala. Knjigovodstveni raun (konto) se koristi za prikazivanje stanja i promjena odreenih stavki imovine, izvora imovine, trokova, rashoda, prihoda i finansijskog rezultata.

Osnovni elementi svakog knjigovodstvenog rauna u dvojnom knjigovodstvu su: - naziv rauna o kom se radi, - kolone duguje i potrauje, - iznos o kojem se radi, - opis promjene, - ifra rauna iz kontnog plana.

KONTNI PLAN
Raspored konta u glavnoj knjizi temelji se na unaprijed pripremljenom kontnom planu. Razvijanje konta polazi od definisanja kontnih klasa. Kontne klase se dalje dijele na skupine konta. Skupine konta se dalje dijele na osnovna konta. Osnovna konta se dalje dijele na analitika konta.
Definisanje kontnog plana i ifriranje stavki izvodi se prema slijedeoj emi: Klasa od 0 do 9 Grupa rauna od 00 do 99 Osnovni rauni od 000 do 999 Analitiki rauni od 0000 do 9999

KONTNI PLAN Kontni plan se sastoji od 10 klasa i to: 0 Stalna sredstva i dugoroni plasmani, 1 Zalihe i sredstva namjenjena prodaji, 2 Gotovina, kratkorona potra. i kratk. plasm., 3 Kapital, 4 Obaveze, rezervisanja i razgranienja, 5 Rashodi, 6 Prihodi, 7 Otvaranje i zakljuak konta stanja i uspjeha, 8 Vanbilansna evidencija, 9 Obraun trokova i uinaka.

POSLOVNE KNJIGE

Poslovne knjige su evidencije podataka o nastalim poslovnim dogaajima koji se formiraju na osnovu unoenja podataka.

Poslovne knjige ine: dnevnik, glavna knjiga i pomone knjige.

Dnevnik je poslovna knjiga u koju se unose knjigovodstvene promjene po redoslijedu nastanka tj. hronoloki.

Osnovne metode upisivanja podataka u dnevnik i prenosa u glavnu knjigu su:

-

prenosna metoda, - kopirna metoda i - metoda elektronske obrade.

POSLOVNE KNJIGE
Glavna knjiga predstavlja skup svih konta koja su otvorena tokom poslovne godine. Raspored konta u glavnoj knjizi temelji se na unaprijed definisanom kontnom planu. Pomone knjige se u pravilu organizuju posebno s ciljem raslanjivanja nekog konta glavne knjige radi dopune podataka pojedinih sintetikih podataka.

Pomone knjige u kojima se raslanjuje analitiki neki konto glavne knjige nazivaju se analitike evidencije.

Osnovni elementi svakog knjigovodstvenog rauna (konta) u dvojnom knjigovodstvu _______________________________________________ 1. Naziv stavke o kojoj se radi 2. Kolone duguje i potrauje 3. Iznos o kojem se radi 4. Opis promjene 5. Datum promjene. T- raun (konto) Duguje Naziv stavke Potrauje
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________

iznos duguje

iznos potrauje

Duguje oznaava knjienje na lijevoj strani rauna, a potrauje oznaava knjienje na desnoj strani rauna _________________________________________________ Poveanje (+) na svim raunima (kontima) imovine se knjii na dugovnoj strani, a smanjene (-) na potranoj strani.
D(+) Raun imovine P(-) ________________________________________________ Xxxxx
Poveanje

Poveanje na svim raunima (kontima) pasive (obaveza i kapitala) knjii se na potranoj strani: potrauje ______________________________________________ D (+) Kapital i obaveze P (-)

poveanje

(svako smanjenje kapitala i obaveza knjiimo na dugovnoj strani)

Prihode knjiimo na potranoj strani (potrauje) zato to oni poveavaju vlastiti kapital _______________________________________________ D(+) Prihodi P(-)

XXXXX

Poveanje

Dobit se knjii potrano jer uveava vlastiti kapital ______________________________________________ _

D(+)

Dobit
xxxxx

P (-)

Poveanje

Trokove knjiimo na dugovnoj strani jer su oni tekui ili budui rashodi koji smanjuju kapital _______________________________________________

D(+)
xxxxx Poveanje

Trokovi

P(-)

Rashodi se knjie dugovno jer smanjuju kapital

_________________________________________________________________________________

D(+)
xxxxx Poveanje

Rashodi

P (-)

Gubitak se knjii dugovno jer smanjuje kapital

_______________________________________________________________________________________________

D (+)
xxxxx Poveanje

Gubitak

P(-)

OSNIVANJE PRIVREDNIH DRUTAVA

Preduzea se osnivaju na osnovu Zakona o privrednim drutvima. Privredno drutvo je pravna osoba upisana u sudski registar (registar drutava). Privredno drutvo moe biti organizovano u jednom od sljedeih oblika: Drutvo s neogranienom solidarnom odgovornou (d.n.o) Komanditno drutvo (k.d) Drutvo s obranienom odgovornou (d.o.o) Dioniko drutvo (d.d) Drutvo s neogranienom solidarnom odgovornou i komanditno drutvo su drutva osoba. Drutvo s ogranienom odgovornou i dioniko drutvo su drutva kapitala. Osnovna razlika izmeu drutva osoba i drutva kapitala sastoji se u odgovornosti vlasnika za poslovanje drutva i u obavezama za uplaivanjem minimalnog iznosa osnovnog kapitala.

Kod drutva s neogranienom solidarnom odgovornou, svaki lan drutva odgovara vjerovnicima drutva neogranieno solidarno cijelom svojom (privatnom ) imovinom. Kod komanditnog drutva komplementari odgovaraju za obaveze drutva solidarno i neogranieno cijelom svojom imovinom, a najmanje jedan komanditor odgovara za obaveze drutva samo do iznosa odreenog imovinskog uloga u drutvo. Kod drutva s ogranienom odgovornou i dionikog drutva, vlasnici i dioniari ne odgovaraju za obaveze drutva. Za drutvo s neogranienom solidarnom odgovornou i komanditno drutvo nije odreen minimalni iznos osnovnog (temeljnog) kapitala.

RAUNOVODSTVO OSNIVAKOG KAPITALA

Osnovni kapital, osnivaki kapital i upisani, a neuplaeni kapital su kategorije koje su regulisanje raunovodstvenim standardima i Zakonom o privrednim drutvima FBiH Sl.novine FBiH 23/99), Osnivaki (osnovni) kapital svakog drutva je odreeni minimum ulaganja prilikom osnivanja drutva, definisan zakonskom procedurom osnivanja drutva. Kada se govori o osnovnom kapitalu dionikog drutva (d.d) u periodu osnivanja, bez obzira koliko ulagaa bude bilo, u proceduri osnovanja iznosi najmanje 50.000,00 KM. Kod drutva sa ogranienom odgovornou (d.o.o), taj iznos je 10.000,00 KM. Ovdje je uinjen jedan izuzetak: ukoliko d.o.o osniva jedno lice, tada mu osnivaki kapital iznosi 2.000,00 KM.

Naelo unosa kapitala podrazumijeva sljedee: Osnovni kapital d.d, bez obzira na iznos utvren ugovorom o osnivanju, mora u cijelosti biti uplaen prije upisa u registar Ulozi u novcu, ako se osnovni kapital prilikom osnivanja d.d., obezbjeuje i ulozima u stvarima i pravima, ne mogu biti manji od 50.000,00 KM. Do dana podnoenja prijave za upis osnivanja d.o.o u sudski registar mora biti uplaena najmanje polovina uloga u novcu, ali ne manje od 10.000,00 KM za d.o.o sa vie ulagaa, odnosno 2.000,00 KM za drutvo sa jednim ulagaem, Ulozi u stvarima i pravima, moraju biti u cijelosti uneseni u drutvo do dana podnoenja prijave, Usluge ili rad ne mogu se vrednovati i iskazati kao ulog, Trokovi osnivanja, ne mogu se isplaivati na teret osnovnog kapitala. Zabranjeno je smanjenje osnovnog kapitala ispod minimalnog iznosa utvrenog Zakonom

KLASA 3- KAPITAL
30- Osnovni kapital
300: dioniki kapital 302; udjeli lanova drutva sa ogranienom odgovornou 303; zadruni udjeli 304; ulozi 305; dravni kapital

31-Upisani neuplaeni kapital 32-Rezerve 33- Revalorizacione rezerve i nerealizovani dobiti i gubici 34- Nerasporeena dobit 35-Gubitak do visine kapitala 36- Otkupljene vlastite dionice i udjeli

KNJIENJE OSNIVANJA DRUTVA S OGRANIENOM ODGOVORNOU

Primjer knjienja uplate temeljnog (osnivakog) uloga u novcu:
1.

Vlasnik je uplatio osnivaki kapital u iznosu od 10.000,00 KM

KONTO OPIS DUGUJE iro raun Upisani uplaeni vl.kapital doo Upisani uplaeni kapital 200 302 10.000 10.000 IZNOS POTRAUJE

R br 1.

1. a)

b)
c)

Primjer knjienja uplate temeljnog (osnivakog) uloga u novcu i stvarima: Prilikom osnivanja preduzea vlasnik je unio sljedeu imovinu: Uplata u novcu iznosi 10.000,00 KM Poslovni prostor je procjenjen na vrijednost od 100.000,00 KM Kompjuter je procjenjen na vrijednost 1.000,00 KM.
KONTO OPIS DUGUJE iro raun Poslovne zgrade Uredska oprema Upisani uplaeni vl.kapital doo 200 021 022 302 10.000 100.000 1.000 111.000 IZNOS POTRAUJE

R br 1.

Upisani uplaeni kapital

Osnivai su se sporazumjeli da osnuju d.o.o i o tome potpisali ugovor kod notara.

1.

Ukupno upisani osnivaki kapital iznosi 100.000 KM, od ega 70.000 KM u novcu i 30.000 KM u opremi. Oprema je unesena u cjelosti.
Dio uloga u novcu u iznosu od 50.000 KM uplaen je odmah, a osnivai su se obavezali da e preostali iznos u novcu (20.000 KM) uplatiti u roku od est mjeseci. Uplata je izvrena u ugovorenom roku.

1.

1.

2.

R br 1.

KONTO OPIS

IZNOS DUGUJE POTRAUJE

iro raun Oprema Upisani neuplaeni udjel Osnovni kapital Upisani uplaeni i neuplaeni kapital

200 022 312 302

50.000 30.000 20.000 100.000

2.

iro raun Upisani neuplaeni udjel Za uplatu ostatka osnivakog kapitala

200 312

20.000 20.000

Drutvu sa ogranienom odgovornou XY pristupio je novi lan, pravno lice XZ d.o.o, sa ulogom u novcu u iznosu od 50.000,00 KM, s tim da je, po ugovoru dotadanji lan N.N, uplatio dodatni ulog u novcu u iznosu od 13.000,00 KM.

R br 1. iro raun

KONTO OPIS

IZNOS DUGUJE POTRAUJE 13.000 50.000

Osnovni kapital- udio lana N.N Osnovni kapital- udio novog lana XZ d.o.o Ulazak novog lana i poveanje osnovnog kapitala

200 302 302

63.000

Fiziko lice N.N je osnovalo drutvo sa ogranienom odgovornou XY, uplatom novanog dijela osnovnog kapitala u iznosu od 2.000,00 KM i unosom opreme (ulog u stvarima) procijenjene vrijednosti 25.000 KM, to je upisano u sudski registar.

R br 1.

KONTO

IZNOS DUGUJE POTRAUJE

OPIS
iro raun Oprema Osnovni kapital udio osnivaa N.N Poetni osnivaki kapital d.o.o XY 200 022 302 2.000 25.000

27.000

Kod dionikih drutava (d.d) vrijednost osnovnog (dionikog) kapitala se izraava kao proizvod broja emitiranih dionica i njihove nominalne vrijednosti, a razrada ovog konta se dalje moe izvriti prema vrstama dionica . 3000- osnovi dioniki kapital- obine dionice 3001- osnovi dioniki kapital- povlatene dionice Primjer: dioniko drutvo XY je osnovano emisijom i prodajom 150.000 obinih dionica, nominalne vrijednosti 10,00 KM po dionici
R br 1. iro raun Dioniki kapital- obine dionice KONTO OPIS DUGUJE 200 3000 1.500.000 1.500.000 IZNOS POTRAUJE

Poetna emisija dionica (150.000 x 10 KM)

Primjer: skuptina dionikog drutva XY je odluila da se izvri dodatna emisija 10.000 prioritetnih (povlatenih) dionica nominalne vrijednosti 10 KM po dionici, sa kumulativnim pravom imaoca na dividendu u visini 7% nominalne vrijednosti dionice. Povlatene dionice su prodate po cijeni od 12 KM po dionici.
R br 1. KONTO OPIS DUGUJE iro raun Dioniki kapital- povlatene dionice Emisiona premija- povlatene dionice Dodatna emisija povlatenih dionica 200 3001 3201 120.000 100.000 20.000 IZNOS POTRAUJE

Upisani neuplaeni kapital

Prilikom osnivanja privrednog drutva, pa i kasnije, esti su sluajevi kad se, u skladu sa aktom o osnivanju i Zakonom o privrednim drutvima, jedan dio osnivakog uloga uplauje i unosi u drutvo odmah, a da se ostatak osnivakog uloga uplauje naknadno, u onim rokovima i prema onoj dinamici koji su utvreni aktom o osnivanju. U takvim sluajevima, upisani osnovni kapital koji jo nije uplaen iskazuje se na dugovnoj strani konta grupe 31- upisani neuplaeni kapital, dok se ukupan upisani kapital ( uplaeni i neuplaeni) iskazuje na kontima grupe 30- osnovni kapital

Upisane neuplaene dionice Primjer: skuptina dionikog drutva XY je donijela odluku da se objavi dodatna emisija 100.000 obinih dionica nominalne vrijednosti 10 KM po dionici, s tim da se uplata 50% upisane nominalne vrijednosti izvri odmah, a preostali dio (zavisno od postignute cijene) u roku od est mjeseci od dana upisa. Postignuta je prodajna cijena od 12,50 KM po dionici, pa ostvarena emisiona premija iznosi 250.000 KM
R br 1. KONTO OPIS IZNOS

DUGUJE
iro raun Upisani neuplaene dionice Dioniki kapital- obine dionice Emisiona premija- obine dionice Dodatna emisija dionica 200 310 3000 3200 500.000 750.000

POTRAUJE

1.000.000 250.000

U predvienom roku izvrena je uplata neuplaenog dijela upisanih dionica u iznosu od 750.000 KM.
R br 1. iro raun Upisani neuplaene dionice KONTO OPIS DUGUJE 200 310 500.000 IZNOS POTRAUJE

1.000.000 250.000
Dodatna emisija dionica

Fizika lica N.N i M.M, osnovala su d.o.o upisom novanog dijela osnovnog kapitala u iznosu od 20.000 KM (po 10.000 KM), s tim da je 50%, tj. 10.000 KM ( po 5.000 KM) uplaeno odmah, (dok e preostalih 50% biti uplaeno u roku od tri mjeseca od dana upisa) i unosom opreme (ulog u stvarima) u procijenjenoj vrijednosti od 30.000 KM ( po 15.000 KM)
R br 1. KONTO OPIS DUGUJE iro raun Oprema Upisani neuplaeni udjeli NN Upisani neuplaeni udjeli MM Osnovni kapital- udio osnivaa NN Osnovni kapital- udio osnovaa MM Upisani uplaeni i neuplaeni kapital 200 022 312 312 302 302 10.000 30.000 5.000 5.000 25.000 25.000 IZNOS POTRAUJE