NG D#NG C&C XI M(NG +,T TRONG CNG TC THI.T K.

V THI CNG N0N MNG CHO CNG TRNH

I. +1T V,N +0 :

Ti ang thi!t k! m%t cng trnh ( Qu+n 7-Tp. HCM. Cng trnh -.c m t/ s) l-.c nh- sau: a. Cng trnh cao 25 t0ng b. C m%t t0ng h0m su 3.6m c. Gi/i mng : Mng b dy ~3m + c 1c khoan nh2i d. 34a ch6t cng trnh l7p 1 6t l6p dy ~1m, l7p 2: Bn st h9u c) dy 20m c ch; s= SPT ~1 !n 3. L7p 3, st pha d>o m?m !n n@a cAng dy ~7m. l7p 4 ..... Qua ti liBu BCKS3C cho th6y 6t ( Qu+n 7- TP. HCM r 6t y!u n!u -a ra biBn php thi cng h= o khng h.p l cho cng trnh sC c m%t s= v6n ? n/y sinh: a. Dng gi/i php t-Dng cF barrete dy 600 su >20m th t=n km cho ChG 0u t- v cng trnh ch; c m%t t0ng h0m. b. Dng cF lassen n!u c chi?u di ~12m cIm xu=ng K o h= su ~7m th ch-a Mn v chn cIm cGa cF ang l) l@ng trong l7p bn (dy ~20m) . N!u khng cNn th+n th c/ cF lOn 0u c1c khoan nh2i sC b4 d4ch chuyKn do Mn 4nh mi d=c ???? r6t nguy hiKm . N!u cIm cF di > 20m vo l7p st th c thK yn tm nh-ng lQi chi ph ti chnh lQi r6t cao . V+y liBu c biBn php thi cng h= o hay h)n m chi ph ti chnh l h.p l cho cng trnh trong thDi iKm hiBn tQi khng?. Qua tm hiKu ti -.c bi!t C1c XM3 l m%t trong nh9ng gi/i php x@ l n?n 6t y!u v7i kh/ nRng Ang dSng t-)ng =i r%ng ri nh-: Lm t-Dng ho ch=ng th6m cho +p, gia c= n?n mng cho cc cng trnh xy dTng, s@a ch9a th6m mang c=ng v y c=ng, Mn 4nh t-Dng chIn, ch=ng tr-.t mi d=c, gia c= 6t y!u xung quanh -Dng h0m, gia c= n?n -Dng, m= c0u dOn..... So v7i m%t s= gi/i php x@ l n?n hiBn c, cng nghB c1c XM3 c -u iKm l kh/ nRng x@ l su ( !n 50m), thch h.p v7i cc loQi 6t y!u (tF ct th cho !n bn y!u), thi cng -.c c/ trong i?u kiBn n?n ng+p su trong n-7c hoUc i?u kiBn hiBn tr-Dng ch+t hVp, trong nhi?u tr-Dng h.p -a lQi hiBu qu/ kinh t! r rBt so v7i cc gi/i php x@ l khc. Trong qu trnh i tm hiKu thTc t! v thu th+p ti liBu thi!t k!, ti xin tMng k!t v gi7i thiBu i nt v? c1c xi mRng 6t.
II. C2 S3 L THUY.T C5A PH!2NG PHP GIA C6 N0N +,T Y.U B7NG C&C CT - XI M (NG - VI

CWng nh- cc ph-)ng php c/i tQo, gia c= n?n 6t y!u khc, ph-)ng php gia c= n?n 6t y!u bXng c1c ct - xi mRng - vi nhXm thay Mi tnh ch6t c) l cGa 6t theo h-7ng nng cao sAc ch4u t/i, gi/m bi!n dQng cGa n?n. V6n ? l c0n lm sng tY c) ch! cGa qu trnh gia tRng c-Dng % cGa 6t, xc 4nh cc qu trnh no sC x/y ra trong 6t khi gia c= n?n bXng c1c ct xi mRng - vi. Lm sng tY c) ch! cGa nh9ng qu trnh c) h1c v ho l x/y ra trong 6t, hon thiBn ph-)ng php tnh ton n?n chnh l xy dTng -.c c) s( l thuy!t cGa ph-)ng php. Trn c) s( phn tch l thuy!t cc ph-)ng php gia c= n?n bXng c1c ct, c1c 6t - xi mRng, 6t - vi c thK nh+n th6y, khi gia c= n?n 6t y!u bXng c1c ct - xi mRng - vi, trong n?n 6t sC diZn ra cc qu trnh c) h1c v ho l sau y: 1. Qu trnh nn ch8t c: h;c Gia c= n?n bXng c1c ct - xi mRng - vi l dng thi!t b4 chuyn dSng -a m%t l-.ng v+t liBu vo n?n 6t d-7i dQng c1c h[n h.p ct - xi mRng - vi. L-.ng v+t liBu ct, xi mRng v vi ny sC chi!m ch[ cc l[ hMng trong 6t lm cho % l[ r[ng gi/m i, cc hQt 6t sIp x!p lQi, k!t qu/ l 6t n?n -.c nn chUt. Xt m%t kh=i 6t c thK tch ban 0u Vo , thK tch hQt rIn Vho , thK tch l[ r[ng ban 0u Vro, ta c: Vo = Vho + Vro (1)

Sau khi gia c=, thK tch kh=i 6t sC l V, thK tch hQt rIn l Vh, thK tch l[ r[ng Vr : V = Vh + Vr (2) Nh- v+y, sT thay Mi thK tch kh=i 6t l: V = Vo V (3) = (Vho + Vro) - (Vh + Vr) ThK tch cc hQt rIn -.c coi nh- khng Mi trong qu trnh gia c=, ngh\a l Vho = Vh , do : V = Vro - Vr V = Vr (4) BiKu thAc (4) cho th6y: sT thay !i th% tch kh'i )t khi gia c' chnh l s+ thay !i th% tch l. r.ng trong kh'i )t. Nh- v+y, khi gia c= n?n bXng c1c ct - xi mRng - vi qu trnh nn chUt 6t sC x/y ra tAc thDi. HiBu qu/ nn chUt phS thu%c vo thK tch v+t liBu -.c -a vo n?n, ngh\a l phS thu%c vo s= l-.ng, -Dng knh cWng nh- kho/ng cch gi9a cc c1c, hnh dQng b= tr c1c. ViBc xc 4nh -Dng knh c1c, kho/ng cch gi9a cc c1c v s) 2 b= tr c1c hon ton c thK xc 4nh nh=i v7i c1c ct. Cn chi?u su gia c= phS thu%c vo chi?u su vng hoQt %ng nn p d-7i y mng cng trnh, ngh\a l, tQi % su m ( tho/ mn m%t trong cc i?u kiBn sau y: - Ang su6t nn p ( z ) nhY h)n hoUc bXng 0,1 Ang su6t b/n thn ( bt) cGa 6t. - Ang su6t nn p ( z) nhY h)n hoUc bXng p lTc bIt 0u c= k!t th6m cGa 6t. - Ang su6t nn p z 20 30 kPa. ViBc kiKm tra nh gi 4nh l-.ng tc dSng nn chUt 6t khi gia c= n?n bXng c1c ct - xi mRng - vi c thK thTc hiBn -.c bXng nhi?u ph-)ng php nh- khoan l6y mOu 6t trong phQm vi gi9a cc c1c K xc 4nh hB s= r[ng cWng nh- kh=i l-.ng thK tch cGa 6t sau gia c= hoUc dng th nghiBm xuyn t\nh hay nn t\nh n?n. Cc cng viBc ny )n gi/n, dZ ti!n hnh. 2. Qu trnh c= k@t thBm Ngoi tc dSng nn chUt 6t, c1c ct - xi mRng - vi cn c tc dSng lm tRng nhanh qu trnh c= k!t cGa 6t n?n. Do c1c ct - xi mRng - vi -.c -a vo n?n d-7i dQng kh nn h[n h.p ct - xi mRng - vi sC ht n-7c trong 6t n?n K tQo ra v9a xi mRng, sau bi!n thnh xi mRng. Qu trnh tQo v9a xi mRng lm tMn th6t m%t l-.ng n-7c l7n chAa trong l[ hMng cGa 6t, ngh\a l lm tRng nhanh qu trnh c= k!t cGa n?n 6t. Qu trnh ny x/y ra ngay sau khi bIt 0u gia c= v ko di cho !n khi n?n 6t -.c gia c= xong, ton b% c1c ct - xi mRng - vi tr( thnh m%t loQi b tng . 3y l qu trnh bi!n Mi ho l phAc tQp, chia lm hai thDi k]: thDi k] ninh k!t v thDi k] rIn chIc. Trong thDi k] ninh k!t, v9a xi mRng m6t d0n tnh d>o v Uc d0n lQi nh-ng ch-a c c-Dng %. Trong thDi k] rIn chIc, chG y!u x/y ra qu trnh thu_ ho cc thnh ph0n khong v+t cGa clinke, g2m silicat tricalcit 3CaO.SiO2, silicat bicalcit 2CaO.SiO2, aluminat tricalcit 3CaO.Al2O3, fero-aluminat tetracalcit 4CaO.Al2O3Fe2O3: 3CaO.SiO2 + nH2O Ca(OH)2 + 2CaO.SiO2(n-1)H2O. 2CaO.SiO2 + mH2O 2CaO.SiO2mH2O.

3CaO.Al2O3 + 6H2O 3CaO.Al2O3.6H2O. 4CaO.Al2O3Fe2O3 + nH2O 3CaO.Al2O3.6H2O +CaO.Fe2O3.mH2O Cc s/n phNm chG y!u -.c hnh thnh sau qu trnh thu_ ho l Ca(OH)2, 3CaO.Al2O3.6H2O, 2CaO.SiO2mH2O v CaO.Fe2O3.mH2O. Qu trnh rIn chIc cGa xi mRng c thK chia ra lm 3 giai oQn : a) Giai o!n ho tan: cc ch6t Ca(OH)2, 3CaO.Al2O3.6H2O sinh ra sau qu trnh thu_ ho ho tan -.c trong n-7c sC ngay l+p tAc ho tan tQo thnh thK d4ch bao quanh mUt hQt xi mRng. b) Giai o!n ho keo: !n m%t gi7i hQn no , l-.ng cc ch6t Ca(OH)2 , 3CaO.Al2O3.6H2O khng ho tan -.c n9a sC t2n tQi ( thK keo. Ch6t silicat bicalcit (2CaO.SiO2) v=n khng ho tan sC tch ra ( dQng phn tn nhY trong dung d4ch, tQo thnh keo phn tn. L-.ng keo ny ngy cng sinh ra nhi?u, lm cho cc hQt keo phn tn t-)ng =i nhY tS lQi thnh nh9ng hQt keo l7n h)n ( dQng sBt khi!n cho xi mRng m6t d0n tnh d>o v ninh k!t lQi d0n d0n nh-ng ch-a hnh thnh c-Dng %. c) Giai o!n k$t tinh: cc ch6t Ca(OH)2 , 3CaO.Al2O3.6H2O tF thK ng-ng keo chuyKn sang dQng k!t tinh, cc tinh thK nhY an cho nhau lm cho xi mRng bIt 0u c c-Dng %, ch6t 2CaO.SiO2mH2O t2n tQi ( thK keo r6t lu, sau c m%t ph0n chuyKn thnh tinh thK. Do l-.ng n-7c ngy cng m6t i, keo d0n d0n b4 kh, k!t chUt lQi v tr( nn rIn chIc. Cc giai oQn ho tan, ho keo v k!t tinh khng x/y ra %c l+p, m x/y ra 2ng thDi v7i nhau, xen kC nhau. Ngoi ra, vi trong h[n h.p tQo c1c c tc dSng nh- ch6t gIn k!t gi=ng nh- xi mRng, 2ng thDi c kh/ nRng h6p thS n-7c l7n v to/ nhiBt lm tRng sAc khng cIt cGa c1c v tRng nhanh qu trnh c= k!t cGa 6t n?n. Qu trnh thu_ ho vi km theo sT to/ nhiBt -.c biKu diZn bXng ph/n Ang sau : CaO + H2O Ca(OH)2 + 15,5 kcalo C-Dng % cGa h[n h.p tRng ln m%t ph0n do ph/n Ang silicat, m%t ph0n do ph/n Ang carbonat, l-.ng CaCO3 cn d- trong vi sC tr( thnh nh9ng m0m k!t tinh, bao quanh b(i cc hQt keo v tinh thK, chng pht triKn v tRng d0n c-Dng %. MUt khc, n!u t_ lB ph=i tr%n gi9a xi mRng, ct v vi cWng nh- thnh ph0n hQt cGa ct h.p l th c1c ct - xi mRng - vi sau khi ng cAng vOn c thK cho n-7c thot qua v lm viBc t-)ng tT nh- m%t gi!ng thu n-7c th`ng Ang, gi=ng nh- c1c ct. D-7i tc dSng cGa t/i tr1ng ngoi, cng v7i thDi gian, Ang su6t h9u hiBu tRng ln, Ang su6t trung tnh gi/m i, n-7c trong l[ r[ng cGa 6t sC th6m theo ph-)ng ngang vo c1c r2i sau thot ra ngoi d1c theo chi?u di c1c. Bi ton c= k!t th6m cGa n?n 6t khi gia c= bXng c1c ct - xi mRng - vi cWng gi=ng nh- bi ton c= k!t th6m cGa n?n khi dng c1c ct v -.c nhi?u nh khoa h1c nghin cAu. NRm 1935, L.Rendulic -a ra ph-)ng trnh vi phn c= k!t =i xAng K xc 4nh tr4 s= p lTc n-7c l[ r[ng trong n?n v nRm 1942, N.Carrillo phn bi ton c= k!t th6m 3 chi?u thnh tMng h.p cGa bi ton c= k!t th6m theo chi?u th`ng Ang v theo h-7ng xuyn tm. K.Terzaghi dng ph-)ng php gi/i tch K gi/i bi ton c= k!t th6m theo chi?u th`ng Ang, cn R.E.Glover, R.A.Barron gi/i bi ton c= k!t th6m theo h-7ng xuyn tm. NRm 1948, R.A.Barron -a ra lDi gi/i ton diBn 0u tin cho bi ton c= k!t cGa trS 6t c chAa m%t c1c ct (ct - xi mRng - vi) ( gi9a. Khi trong n?n c cc c1c ct - xi mRng - vi, chi?u di -Dng th6m theo ph-)ng ngang sC nhY h)n nhi?u l0n chi?u di -Dng th6m theo ph-)ng Ang, do c thK coi vai tr thot n-7c

theo ph-)ng ngang cGa c1c ct - xi mRng - vi l chG y!u. Tuy v+y, trong tnh ton qu trnh c= k!t cGa n?n 6t gia c= vOn th-Dng xc 4nh % c= k!t ton ph0n (k!t qu/ tMng h.p cGa qu trnh thot n-7c theo ph-)ng ngang v theo ph-)ng Ang) bXng 4nh ? Carrillo: P = 1 - (1 - Ph)(1 - Pv) trong : P : % c= k!t ton ph0n cGa 6t Ph : % c= k!t trung bnh cGa 6t theo ph-)ng ngang Pv : % c= k!t trung bnh cGa 6t theo ph-)ng Ang HB s= th6m cGa c1c ct - xi mRng - vi /nh h-(ng nhi?u !n qu trnh c= k!t cGa n?n 6t. Theo nhi?u nghin cAu, khi hB s= th6m ngang cGa n?n 6t kh < 1.10-7 cm/s hoUc hB s= c= k!t theo ph-)ng ngang Ch < 1.10-4 m2/ng. th tc dSng c= k!t cGa n?n 6t sC b4 hQn ch!. 3K /m b/o c1c ct - xi mRng - vi lm viBc t=t trong qu trnh c= k!t th hB s= th6m cGa v+t liBu c1c c0n l6y > 2 3 m/ng. . Mu=n v+y, c0n ch! tQo mOu ch! b4 v7i cc t_ lB xi mRng, ct v vi khc nhau v ti!n hnh th nghiBm mOu xc 4nh hB s= th6m. 3K nh gi 4nh l-.ng qu trnh c= k!t cGa n?n 6t khi gia c= bXng c1c ct - xi mRng - vi c thK Ut cc thi!t b4 o p lTc n-7c l[ r[ng tQi cc thDi iKm tr-7c, sau khi gia c= v trong thDi gian s@ dSng cng trnh. 3. Qu trnh gia tCng cDEng GH cIa c;c gia c= v sLc khng cMt cIa GBt nNn Khi gia c= n?n 6t y!u bXng c1c ct, sAc khng cIt cGa c1c ct d-7i tc dSng cGa t/i tr1ng ngoi xc 4nh theo 4nh lu+t Coulomb = tg , v7i l gc ma st trong cGa ct. Khi tr%n thm xi mRng v vi vo ct, do hnh thnh lin k!t xi mRng - vi trong c1c nn kh/ nRng ch4u lTc nn v lTc cIt cGa c1c gia c= tRng ln ng kK. Lc , sAc khng cIt cGa c1c ct - xi mRng - vi xc 4nh theo biKu thAc = tg + Cxm , v7i Cxm l lTc dnh -.c tQo nn b(i lin k!t xi mRng - vi. Gi tr4 Cxm c thK xc 4nh -.c nhD th nghiBm cIt cc mOu ch! b4 ( trong phng. Nh- v+y, khc v7i c1c ct, c1c ct - xi mRng - vi c % b?n l7n nhD lTc dnh trong h[n h.p tQo c1c tRng ln. 3% b?n cGa c1c ct - xi mRng - vi phS thu%c vo lTc dnh trong lin k!t xi mRng - vi, ngh\a l phS thu%c vo hm l-.ng xi mRng v vi trong h[n h.p tQo c1c. MUt khc, khi tr%n xi mRng, vi vo trong ct v -a v+t liBu vo n?n 6t, ( mUt ti!p xc gi9a c1c v 6t n?n sC x/y ra qu trnh trao Mi ion v ph/n Ang puzolan. Cc ion calci ho tr4 2 thay th! cc ion natri v hydro ho tr4 1 ( trong l7p iBn kp bao quanh m[i hQt khong v+t st. V c0n t h)n calci ho tr4 2 K trung ho l-7i iBn m trn mUt cGa m[i khong v+t st nn gi/m -.c kch th-7c cGa l7p iBn kp v do lm tRng lTc ht cGa cc hQt st, dOn !n lTc dnh cGa 6t tRng ln. H)n n9a, silic v nhm trong khong v+t st sC ph/n Ang v7i silicat calci v hydrat nhm calci trong ph/n Ang puzolan, tQo ra cc h.p ch6t c % b?n cao v r6t b?n trong mi tr-Dng n-7c. Nh9ng qu trnh ny lm tRng lTc ma st v l Tc dnh cGa 6t xung quanh c1c gia c=, dOn !n lm gia tRng c-Dng % cGa 6t n?n. C0n ph/i nh6n mQnh rXng, t6t c/ cc qu trnh nn chUt c) h1c, qu trnh c= k!t, qu trnh gia tRng c-Dng % cGa c1c v 6t n?n khi gia c= bXng c1c ct - xi mRng - vi ?u c lin hB h9u c) v7i nhau. Cc qu trnh ny khng %c l+p v7i nhau m diZn ra 2ng thDi v7i nhau, l %ng lTc thc Ny pht triKn cGa nhau. 4. Tnh ton sLc chOu tQi v bi@n dRng cIa nNn GBt sau gia c=

HiBn nay, viBc tnh ton sAc ch4u t/i v bi!n dQng cGa n?n gia c= bXng c1c ct - xi mRng - vi ang cn l v6n ? tranh ci. M%t s= nh khoa h1c ki!n ngh4 tnh ton nh- =i v7i c1c cAng, s= khc lQi ? ngh4 tnh ton nh- =i v7i n?n thin nhin, c tc gi/ lQi ? ngh4 tnh ton sAc ch4u t/i nh- =i v7i c1c cAng, cn bi!n dQng th tnh ton theo n?n. S( d\ cn nhi?u nh9ng quan iKm tri ng-.c nhau l v b/n thn v6n ? r6t phAc tQp, c0n ph/i c nhi?u cng trnh nghin cAu l thuy!t v thTc nghiBm lm sng tY vai tr mang t/i cGa c1c, cGa 6t n?n xung quanh c1c, ngh\a l xem c1c v n?n cng 2ng thDi lm viBc. Theo chng ti, v6n ? sC )n gi/n h)n nhi?u n!u quan niBm n?n 6t y!u -.c gia c= l m%t n?n m7i, c tnh ch6t c) l m7i. R rng l, tr-7c khi gia c=, n?n thin nhin l m%t n?n 6t y!u v7i cc tnh ch6t c) l khng p Ang -.c yu c0u xy dTng. Sau khi gia c=, cc ch; tiu c) l thay Mi m%t cch ng kK nh- % Nm, hB s= r[ng gi/m, kh=i l-.ng thK tch, lTc dnh, gc ma st trong tRng nhD cc qu trnh nn chUt c) h1c, c= k!t v tc dSng cGa cc ph/n Ang ho l gi9a xi mRng, vi v 6t n?n trong qu trnh gia c=. V v+y, viBc tnh ton sAc ch4u t/i v % ln cGa n?n sau gia c= c thK tnh nh- =i v7i n?n thin nhin. Tuy nhin, c0n phn biBt hai tr-Dng h.p l tr-Dng h.p thi cng nhanh v tr-Dng h.p thi cng ch+m. a. Tr()ng h,p thi cng ch-m: Khi gia c= n?n, tAc l tc dSng m%t t/i tr1ng ngoi vo n?n 6t (t/i tr1ng l kh=i l-.ng v+t liBu ct - xi mRng - vi -a vo n?n) gy ra qu trnh nn chUt c) h1c (do thK tch v+t liBu ct - xi mRng - vi chi!m ch[ thK tch l[ r[ng trong 6t), qu trnh c= k!t cGa 6t n?n (do ht n-7c lm ng cAng v9a xi mRng, thot n-7c do p lTc h9u hiBu tRng, p lTc n-7c l[ r[ng gi/m) v cc ph/n Ang ho l cGa xi mRng, vi v7i mi tr-Dng 6t y!u. Cc qu trnh ny x/y ra 2ng thDi ngay sau khi bIt 0u gia c= n?n nh-ng k!t thc vo cc thDi iKm khc nhau. Qu trnh nn chUt c) h1c sC k!t thc ngay sau khi hon thnh gia c =. Qu trnh c= k!t cGa 6t n?n v tc dSng ho l cGa xi mRng, vi v7i 6t n?n sC k!t thc mu%n h)n v sau bao lu sC k!t thc th c0n ph/i c nghin cAu chi ti!t. Do v+y, n!u sau khi gia c= m%t thDi gian, khi m qu trnh c= k!t v cc ph/n Ang ho l cGa mi tr-Dng k!t thc, m7i xy dTng cng trnh th r rng l, n?n 6t gia c= tr( thnh m%t n?n m7i, Ang su6t trong n?n gia c= -.c phn b= lQi, tnh ch6t c) l cGa n?n thay Mi v7i cc gi tr4 m7i. b. Tr()ng h,p thi cng nhanh: Tr-Dng h.p thi cng nhanh, ngh\a l, sau khi qu trnh gia c= n?n k!t thc th ti!n hnh xy dTng cng trnh ngay. Lc ny, ch; c qu trnh nn chUt c) h1c l k!t thc, cn qu trnh c= k!t v cc ph/n Ang ho l cGa mi tr-Dng vOn ti!p diZn. Tuy nhin, qu trnh nn chUt c) h1c m7i l chG y!u, m qu trnh ny th k!t thc ngay sau khi gia c=. Do v+y, viBc tnh ton n?n, theo chng ti, vOn c thK ti!n hnh nh- =i v7i tr-Dng h.p thi cng ch+m, nh-ng c l-u !n tc dSng cGa qu trnh c= k!t v ph/n Ang ho l cGa mi tr-Dng cn ch-a k!t thc, bXng cch -a thm vo p lTc gy ln m%t tr4 s= no cGa "p lTc gia c=" do tr1ng l-.ng v+t liBu ct - xi mRng - vi gy ra. Tr4 s= ny c thK -7c tnh bXng 1/2 "p lTc gia c=". M%t s= nh chuyn mn c thK thIc mIc, khi tnh nh- v+y th kh=i l-.ng ct - xi mRng - vi -a vo n?n m6t i u ? TQi sao lQi khng -a ton b% t/i tr1ng ny vo gi tr4 p lTc gy ln cGa cng trnh m lQi ch; -a vo m%t gi tr4 no ? ThTc ra, viBc -a thm vo tr4 s= p lTc gy ln m%t gi tr4 bXng 1/2 "p lTc gia c=" cWng ch; mang tnh quy -7c dTa vo cc phn tch c) s( ph-)ng php lu+n cGa v6n ?. Chng ti cho rXng, kh=i l-.ng ct - xi mRng - vi -a vo n?n c thK coi l m%t t/i tr1ng ngoi. D-7i tc dSng cGa t/i tr1ng ny, trong n?n 6t sC xu6t hiBn Ang su6t phS thm z gy bi!n dQng n?n (c/ theo ph-)ng d1c v ph-)ng ngang). Tr4 s= cGa Ang su6t phS thm bXng : z= + U trong , - Ang su6t h9u hiBu do hQt 6t ti!p thu

U - Ang su6t trung tnh do n-7c ti!p thu Cng v7i thDi gian, Ang su6t h9u hiBu tRng ln, Ang su6t trung tnh gi/m i, nh-ng ( b6t k] thDi iKm no trong n?n 6t vOn t2n tQi m=i t-)ng quan trn. Trong tr-Dng h.p thi cng ch+m, cc qu trnh nn chUt c) h1c, c= k!t v ph/n Ang ho l gi9a xi mRng v mi tr-Dng k!t thc. Khi ton b% t/i tr1ng ngoi (l-.ng ct - xi mRng - vi) do hQt 6t ti!p thu ( z = ), Ang su6t trung tnh b4 triBt tiu (U=0), bi!n dQng n?n Qt tr4 s= Mn 4nh, n?n -.c nn chUt hon ton, tr( thnh m%t n?n m7i. Trong tr-Dng h.p thi cng nhanh, ch; qu trnh nn chUt c) h1c l k!t thc, cn qu trnh c= k!t v cc ph/n Ang ho l gi9a xi mRng, vi v n?n ch-a k!t thc, n?n 6t ch; bi!n dQng m%t ph0n, ph0n cn lQi vOn ti!p tSc diZn ra cng v7i qu trnh nn ln do t/i tr1ng cng trnh xy dTng. Nh- v+y, c thK quy -7c, m%t n@a l-.ng ct - xi mRng vi truy?n cho hQt 6t lm n?n b4 bi!n dQng, t-)ng Ang v7i qu trnh nn chUt c) h1c k!t thc; cn m%t n@a l-.ng ct - xi mRng - vi sC vOn ti!p tSc gy ra bi!n dQng n?n, t-)ng Ang v7i qu trnh c= k!t v tc dSng ho l gi9a xi mRng, vi v 6t n?n. Do , khi tnh ln cng trnh c0n thm vo tr4 s= p lTc gy ln m%t gi tr4 bXng m%t n@a kh=i l-.ng ct - xi mRng vi -a vo n?n. V7i quan niBm nh- v+y, % ln cGa n?n sau gia c= c thK -.c tnh bXng ph-)ng php c%ng ln tFng l7p theo cng thAc :

trong : n - s= l7p 6t phn chia trong chi?u su ch4u nn cGa cng trnh i - Ang su6t trung bnh phS thm ( gi9a l7p 6t phn t= thA i hi - chi?u dy l7p phn t= thA i - hB s= khng thA nguyn, phS thu%c vo hB n( hng cGa 6t E0i - m un tMng bi!n dQng cGa l7p 6t thA i, xc 4nh bXng bn nn ( hiBn tr-Dng. CWng c thK tnh % ln theo cng thAc:

trong : Cc - ch; s= nn cGa 6t, xc 4nh theo -Dng cong nn ln trong hB toQ % bn logarit h - chi?u dy l7p 6t tnh ln 0 - hB s= r[ng ban 0u cGa 6t 0 - p lTc nn ban 0u cGa d6t do tr1ng l-.ng b/n thn cGa 6t gy ra - p lTc do t/i tr1ng ngoi tc dSng ln l7p tnh ln. 5. K@t luSn TF nh9ng v6n ? trnh by ( trn c thK kh`ng 4nh rXng, hon ton c thK xy dTng -.c c) s( ph-)ng php lu+n cGa ph-)ng php gia c= n?n 6t y!u bXng c1c ct - xi mRng - vi. Cc

c) s( ny l cc qu trnh nn chUt c) h1c, qu trnh c= k!t, qu trnh gia tRng c-Dng % cGa c1c v cGa 6t n?n khi gia c= cWng nh- nguyn l tnh ton sAc ch4u t/i v bi!n dQng cGa n?n sau gia c=. N!u cc c) s( l thuy!t ny -.c minh hoQ v kiKm chAng bXng cc s= liBu nghin cAu thTc nghiBm 0y G th ph-)ng php gia c= n?n 6t y!u bXng c1c ct - xi mRng - vi c thK -.c p dSng r%ng ri trong xy dTng cc cng trnh c quy m, t/i tr1ng vFa v nhY, mang lQi hiBu qu/ kinh t! cao.
III . CC CNG NGHT KHOAN PH#T

Hnh 1- Nguyn l m%t s= cng nghB khoan phSt ch=ng th6m cho cng trnh thu_ l.i

Hnh 2: PhQm vi Ang dSng cGa cc loQi khoan phSt

a. Khoan ph0t truy2n th'ng: Khoan phSt truy?n th=ng (cn -.c g1i l khoan phSt c nt b4t) -.c thTc hiBn theo s) 2 hnh 2. MSc tiu cGa ph-)ng php l s@ dSng p lTc phSt K p v9a xi mRng (hoUc ximRng st) l6p 0y cc l[ r[ng trong cc kC r[ng cGa n?n nAt n>. G0n y, c nh9ng c/i ti!n K phSt v9a cho cng trnh 6t ( +p 6t, thn , ... ). Ph-)ng php ny s@ dSng kh phM bi!n trong khoan phSt n?n nAt n>, quy trnh thi cng v kiKm tra kh hon ch;nh. Tuy nhin. v7i 6t ct m4n hoUc 6t bn y!u, mTc n-7c ng0m cao hoUc n-7c c p th khng ki Km sot -.c dng v9a sC i theo h-7ng no.

Hnh 2- S) 2 khoan phSt c nt b4t b. Khoan ph0t ki%u p )t Khoan phSt kiKu p 6t l biBn php s@ dSng v9a phSt c p lTc, p v9a chi!m ch[ cGa 6t. c. Khoan ph0t th3m th)u Khoan phSt thNm th6u l biBn php p v9a (th-Dng l ho ch6t hoUc ximRng cTc m4n) v7i p lTc nhY K v9a tT i vo cc l[ r[ng. Do v+t liBu s@ dSng c gi thnh cao nn ph-)ng php ny t p dSng. d. Khoan ph0t cao p (Jet grouting) Cng nghB tr%n xi mRng v7i 6t tQi ch[- d-7i su tQo ra c1c XM3 -.c g1i l cng nghB tr%n su (Deep Mixing-DM). HiBn nay phM bi!n hai cng nghB thi cng c1c XM3 l: Cng nghB tr%n kh (Dry Mixing) v Cng nghB tr%n -7t (Wet Mixing). + Cng nghU trHn kh (Dry Mixing): Cng nghB ny s@ dSng c0n khoan c gIn cc cnh cIt 6t, chng cIt 6t sau tr%n 6t v7i v9a XM b)m theo trSc khoan. + Cng nghU trHn DVt (hay cn g;i l Jet-grouting): Ph-)ng php ny dTa vo nguyn l cIt nham thQch bXng dng n-7c p lTc. Khi thi cng, tr-7c h!t dng my khoan K -a =ng b)m c vi phun bXng h.p kim vo t7i % su ph/i gia c= (n-7c + XM) v7i p lTc kho/ng 20 MPa tF vi b)m phun x/ ph va t0ng 6t. V7i lTc xung kch cGa dng phun v lTc li tm, tr1ng lTc... sC tr%n lOn dung d4ch v9a, r2i sC -.c sIp x!p lQi theo m%t t; lB c qui lu+t gi9a 6t v v9a theo kh=i l-.ng hQt. Sau khi v9a cAng lQi sC thnh c%t XM3.

HiBn nay phM bi!n hai cng nghB thi cng c1c XM3 l: Cng nghB tr%n kh (Dry Jet Mixing) v Cng nghB tr%n -7t (Wet Mixing hay cn g1i l Jet-grouting). HiBn nay trn th! gi7i pht triKn ba cng nghB Jet-grouting: 0u tin l cng nghB S, ti!p theo l cng nghB T, v g0n y l cng nghB D. - Cng nghB )n pha S: Cng nghB )n pha tQo ra cc c1c XM3 c -Dng knh vFa v nhY 0,4 - 0,8m. Cng nghB ny chG y!u dng K thi cng n?n 6t Ip, c1c.. - Cng nghB hai pha D: Cng nghB hai pha tQo ra cc c1c XM3 c -Dng knh tF 0,8 1,2m. Cng nghB ny chG y!u dng K thi cng cc t-Dng chIn, c1c v ho ch=ng th6m. - Cng nghB ba pha T: PhSt ba pha l ph-)ng php thay th! 6t m khng xo tr%n 6t. Cng nghB T s@ dSng K lm cc c1c, cc t-Dng ngRn ch=ng th6m, c thK tQo ra c%t Soilcrete -Dng knh !n 3m
IV . PHWM VI V THXC T. NG D#NG

N-7c Ang dSng cng nghB DMM nhi?u nh6t l Nh+t B/n v cc n-7c vng Scandinaver. Theo th=ng k cGa hiBp h%i CDM (Nh+t B/n), tnh chung trong giai oQn 80-96 c 2345 dT n, s@ dSng 26 triBu m3 BT3. Ring tF 1977 !n 1993, l-.ng 6t gia c= bXng DMM ( Nh+t vo kho/ng 23,6 triBu m3 cho cc dT n ngoi biKn v trong 6t li?n, v7i kho/ng 300 dT n. HiBn nay hng nRm thi cng kho/ng 2 triBu m3. TQi Trung Qu=c, cng tc nghin cAu bIt 0u tF nRm 1970, tMng kh=i l-.ng x@ l bXng DMM ( Trung Qu=c cho !n nay vo kho/ng trn 1 triBu m3. TQi Chu u, nghin cAu v Ang dSng bIt 0u ( ThSy 3iKn v Ph0n Lan bIt 0u tF nRm 1967. NRm 1974, m%t 6t th@ nghiBm (6m cao 8m di) -.c xy dTng ( Ph0n Lan s@ dSng c%t vi 6t, nhXm mSc ch phn tch hiBu qu/ cGa hnh dQng v chi?u di c%t v? mUt kh/ nRng ch4u t/i. TQi ViBt Nam, tF nRm 2002 c m%t s= dT n bIt 0u Ang dSng c1c XM3 vo xy dTng cc cng trnh trn n?n 6t, cS thK nh-: DT n c/ng Ba Ngi (Khnh Ha) s@ dSng 4000m c1c XM3 c -Dng knh 0,6m thi cng bXng tr%n kh; x@ l n?n cho b2n chAa xRng d0u -Dng knh 21m, cao 9m ( C0n Th). NRm 2004 c1c XM3 -.c s@ dSng K gia c= n?n mng cho nh my n-7c huyBn VS B/n (H Nam), x@ l mng cho b2n chAa xRng d0u ( 3nh VW (H/i Phng), cc dT n trn ?u s@ dSng cng nghB tr%n kh, % su x@ l trong kho/ng 20m. Thng 5 nRm 2004, cc nh th0u Nh+t B/n s@ dSng Jet - grouting K s@a ch9a khuy!t t+t cho cc c1c nh2i cGa c0u Thanh Tr (H N%i). NRm 2005, m%t s= dT n cWng p dSng c1c XM3 nh-: dT n thot n-7c khu th4 32 S)n - H/i Phng, Gia c= n?n mng kho kh ho lYng C0n th), dT n sn bay C0n Th), dT n c/ng BQc Liu. NRm 2004, ViBn Khoa h1c ThGy l.i ti!p nh+n chuyKn giao cng nghB khoan phSt cao p (Jet-grouting) tF Nh+t B/n. 3? ti Ang dSng cng nghB v thi!t b4 ny trong nghin c Au sAc ch4u t/i cGa c1c )n v nhm c1c, kh/ nRng ch4u lTc ngang, /nh h-(ng cGa hm l-.ng XM !n tnh ch6t cGa XM3,... nhXm Ang dSng c1c XM3 vo x@ l 6t y!u, ch=ng th6m cho cc cng trnh thu_ l.i. Nhm ? ti cWng s@a ch9a ch=ng th6m cho C=ng TrQi (NghB An), c=ng D10 (H Nam), C=ng RQch C (Long An)...

TQi thnh ph= 3 Nbng, Nha trang v nh6t l thnh ph= H2 Ch Minh c1c XM3 -.c Ang dSng ( cho cng trnh d-7i 2 hnh thAc: Lm t-Dng trong 6t v lm c1c thay c1c nh2i. Sau y l m%t s= hnh /nh m t/ Ang dSng C1c XN3 trong viBc thi!t k! lm t-Dng vy o h= mng:

My thi cng c 1c XM3

My ang thi cng c1c XM3

C1c XM3 dng thay c1c khoan nh2i cho khch sQn t- nhn ( Nha trang

30u c1c XM3 chuNn b4 th nghiBm

C1c XM3 dng lm t -Dng vy cho m%t cng trnh ( VWng tu

C1c XM3 dng lm t -Dng vy cho m%t cng trnh ( VWng tu

C1c XM3 dng lm t -Dng vy cho cng trnh 145 Phan Chu Trinh ( VWng tu

C1c XM3 dng lm t -Dng vy cho cng trnh Si gn Pearl-NguyZn H9u C/nh-Tp. HCM

C1c XM3 dng lm t -Dng vy cho cng trnh Si gn Pearl-NguyZn H9u C/nh-Tp. HCM

C1c XM3 dng lm t-Dng vy cho cng trnh: 23-NguyZn Th4 Hu]nh - Tp. HCM

V . TNH TON C&C XI M(NG +,T

Tnh ton c1c XM3 theo 3 quan iKm : - Quan iKm xem c1c XM3 lm viBc nh- c1c. - Quan iKm xem cc c1c v 6t lm viBc 2ng thDi. - Tnh ton theo c/ 2 quan iKm trn. Ph0n m?m dng K tnh ton : Plaxis
VI . TRNH TX THI CNG C&C XI M(NG +,T

Thi cng c/i tQo n?n 6t y!u bXng c1c XM3 c thK theo cc b-7c nh- sau: - 34nh v4 v -a thi!t b4 thi cng vo v4 tr thi!t k! - Khoan hQ 0u phun tr%n xu=ng y kh=i 6t c0n gia c= - BIt 0u qu trnh khoan tr%n v ko d0n 0u khoan ln !n miBng l[ - 3ng tIt thi!t b4 thi cng v chuyKn sang v4 tr m7i.
VII . MYT S6 L!U KHI THI.T K. V THI CNG C&C XI M(NG +,T

Do viBc thi!t k! c1c XM3 th-Dng -.c dTa trn nh-ng gi/ thi!t do v+y cng tc th nghiBm l r6t quan tr1ng. Sau y l m%t s= th nghiBm c0n l-u khi thi!t k!: a. Th nghi4m xuyn t5nh c o p l+c n,8c l. r.ng CPTU; b. Th nghi4m nn c' k;t; c. Th nghi4m h.n h<p xi m=ng )t ( % xc ?nh hm l,<ng xi m=ng sA d0ng cho gia c'); d. Th nghi4m cCt cnh; e. Th nghi4m trDn )t tEi ch. v8i xi m=ng theo tiu chu3n cFa Th0y Gi%n; Khi thi cng ngoi hiBn tr-Dng c0n c m%t s= th nghiBm, o v quan trIc nh- sau: a. Th nghi4m xuyn cCt tiu chu3n, k;t quI th nghi4m sJc khng cCt ,<c so snh v8i k;t quI th nghi4m trong phng, gi tr? hm l,<ng xi m=ng ,<c ch)p thuKn l gi tr? sao cho c,Lng D khng cCt cFa cNc t,9ng ,9ng v8i k;t quI phng th nghi4m; b. Th nghi4m nn ngang; c. Th nghi4m nn t5nh mDt cDt; d. Th nghi4m o cDt; e. Th nghi4m ch)t tIi trn mDt cDt; f. Th nghi4m ch)t tIi ton phOn; g. Quan trCc o ln trn hi4n tr,Lng; h. Quan trCc o p l+c n,8c trong kh'i gia c'; i. Quan trCc do D ln theo D su cFa tOng )t cFa kh'i gia c' DTa trn cc k!t qu/ th nghiBm v quan trIc ng-Di kc s- thi!t k! v thi cng ? ra nh9ng biBn php c0n thi!t cho viBc x@ l n?n mng cng trnh.
VIII . TI LITU THAM KHZO

1. Bergado D. T., Chai J. C., Alfaro M. C., Balasubramanian A. S., 1994. Nh9ng biBn php k\ thu+t m7i c/i tQo 6t y!u trong xy dTng. Nxb Gio d0c, H NDi. 2. Hong VCn Tn, Tr[n +\nh Ng v nnk, 1973. Nh9ng ph-)ng php xy dTng cng trnh trn n?n 6t y!u. Nxb Khoa hNc kP thuKt, H NDi. 3. Nguy^n TrBp, Nguy^n MRnh Dn, Nguy^n H`ng Sinh, PhRm Quy HQo, Nguy^n Anh Dang, 1985. Gia c= n?n 6t y!u bXng cc ph-)ng php c1c 6t - vi, 6t - xi mRng v c=t thot n-7c ch! tQo sbn. Ch,9ng trnh Jng d0ng ti;n bD KHKT 26-03-03-07. Vi4n KHKT Xy d+ng, H NDi. 4. C: sc phD:ng php luSn cIa viUc Lng ddng phD:ng php gia c= nNn GBt y@u beng c;c ct-xi mCng-vi. TE GJc Th?nh, VR Thi;t T,Lng,1GEi hNc MS - G?a ch)t, Gng NgEc, TT Lim, H NDi 2Vi4n nghin cJu G?a ch)t v khong sIn, Thanh Xun, H NDi

5. GiVi thiUu k@t quQ Lng ddng cng nghU khoan phdt cao p (JET GROUTING) Gf ch=ng thBm cho mHt s= cng trnh thuh lji . PGS .TS NguyUn Qu'c DRng, ThS NguyUn Qu'c Huy, ThS NguyUn Qu Anh Vi4n Khoa hNc ThuV l<i