Οι Λαζαρίνες του Κρόκου

Το παλαιό έθιμο των Λαζαρίνων

 Είναι ένα από τα πιο αγνά και γραφικά παλαιά έθιμα,
που διατηρείται σε ορισμένα χωριά του Νομού Κοζάνης
(Χωριά του Τσιαρτσιαμπά : Αιανή, Καισαρειά, Κήπος,
Κάτω Κώμη, Καρυδίτσα, Κτένι, Μηλιά, Άνω Κώμη,
Κρόκος, Λευκοπηγή, Ροδιανή, Αγία Παρασκευή,
Κερασιά, Χρώμιο, Κοντοβούνι, Μεταμόρφωση).
 Το έθιμο αλλάζει από τόπο σε τόπο και από χωριό σε
χωριό, αλλού συμμετέχουν οι νιες (μόνο) και αλλού
όλες οι γυναίκες, αλλά ο βασικός κορμός του παραμένει
ίδιος και σε αυτό συμμετέχουν μόνο γυναίκες, ντυμένες
με τις παραδοσιακές στολές τους, ενώ είναι
στολισμένες με λουλούδια!
 «Λαζαρίνες»
 Ονομάζονται τα κορίτσια που συμμετέχουν στις
τριήμερες λαϊκές εορταστικές εκδηλώσεις που
αρχίζουν την Παρασκευή, παραμονή του Λαζάρου,
κορυφώνονται το Σάββατο του Λαζάρου και
λήγουν την Κυριακή των Βαϊών.
 Ιστορία του εθίμου
 Είναι καθαρά αρχαιοελληνικό έθιμο και σχετίζεται
με την αναγέννηση της φύσης και την ανανέωση
της ζωής.
 Στους χριστιανικούς χρόνους συνδέθηκε με την
ανάσταση του Λαζάρου, από όπου και η εκδήλωση
υιοθέτησε το όνομα της.
 Ακόμη στους χρόνους της τουρκοκρατίας
συμβόλιζε την ελπίδα του σκλαβωμένου Γένους για
την εθνική ανάσταση.
 Κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του
εορτασμού είναι:
 Η ποικιλία και η γραφικότητα των τοπικών στολών

 Οι ιδιόμορφοι τοπικοί χοροί

 Τα τραγούδια των κοριτσιών με τον αργόσυρτο ή

γρήγορο ιδιόμελο σκοπό.
 Προετοιμασία

 Οι προετοιμασίες για τη λαϊκή αυτή

εκδήλωση, αρχίζουν από την
Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως,
ένα μήνα περίπου πριν από τη γιορτή
του Λαζάρου.
 Κυριακή Σταυροπροσκυνήσεως
 Τη μέρα αυτή τα κορίτσια «λογαριάζονται», συζητούν
δηλαδή για την παρέα που θα κάνουν, το «μπλίκι»,
προκειμένου να συμμετέχουν στις εκδηλώσεις.
 Πρώτα επιλέγουν τις φίλες που θα λάβουν μέρος.
 Έπειτα καθορίζουν το «κονάκι», το σπίτι δηλαδή που
θα μείνουν το βράδυ της Παρασκευής, παραμονή της
γιορτής του Λαζάρου.
 Αφού κανονιστούν όλα ωραία, αποχωρίζονται γεμάτες
χαρά για να συναντηθούν την επόμενη Κυριακή στο
«κονάκι» τους, όπου θα γίνονται όλες οι
συγκεντρώσεις.
 Αβγόπετσα
 Τη δεύτερη Κυριακή, μετά την Κυριακή της
Σταυροπροσκυνήσεως οι Λαζαρίνες θα κάνουν την
αβγόπετσα.
 Συγκεντρώνονται στο «κονάκι» τους , το απόγευμα της
Κυριακής και κάνουν πρόβες τα τραγούδια που θα
πούνε τη μέρα της γιορτής.
 Έπειτα παίρνουν ένα αβγό και το βάζουν στο κοίλωμα
ενός κεραμιδιού και επάνω απ’ το αβγό μια τσουκνίδα
και άλλα αγριόχορτα.
 Όλα αυτά τα βάζουν επάνω σε μια πυροστιά και
αρχίζουν έπειτα να πηδούν με τη σειρά όλα τα κορίτσια,
πάνω από τα αντικείμενα φωνάζοντας:

«Ας περάσω κι ας κακιώσω»

 Επιτόπια έρευνα
στον Κρόκο
στις 30/03/2014

 Το φωτογραφικό υλικό που ακολουθεί προέρχεται

από την επιτόπια έρευνα που πραγματοποιήθηκε
στον Κρόκο Κοζάνης.
 Τα κορίτσια του Κρόκου συμμετείχαν με ζωντάνια
και χαρά στο έθιμο της αβγόπετσας, ένα έθιμο που
μετρά αιώνες.
  Πηδώντας κάθε Λαζαρίνα, δεν έπρεπε να
ακουμπήσει τα πράγματα που ήταν πάνω στην
πυροστιά, για να είναι γερή όλο τον χρόνο σαν το
σίδερο της πυροστιάς.
 Υπάρχει η πρόληψη ότι
 όποια ακουμπήσει έστω και λίγο στα αντικείμενα
αυτά, θα κιτρινίσει και θα μυρίζει άσχημα όπως το
κλούβιο αβγό, το σώμα της θα γεμίσει σπυράκια
σαν τα αγκάθια της τσουκνίδας, θα αδυνατίσει σαν
τα αγριόχορτα και τέλος θα πεθάνει.
 Αφού πηδήξουν όλες οι Λαζαρίνες την πυροστιά,
παίρνουν το κεραμίδι με τα χόρτα και πηγαίνουν
να τα παραχώσουν σε ένα μικρό λάκκο που
σκάβουν, για να μην είναι στην επιφάνεια και τα
πατήσει κάποιος και πάθει κάποιο κακό.
 Στον Κρόκο οι Λαζαρίνες πηγαίνουν στο μικρό
λόφο που σήμερα είναι κτισμένο το εκκλησάκι του
Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, νότια του χωριού..
 Έπειτα γυρίζουν με τραγούδια στο χωριό και
χωρίζουν για να συναντηθούν την επόμενη
Κυριακή.
 Ευχαριστώ θερμά
τις Λαζαρίνες του Κρόκου
Πηγές
 Σιαμπανόπουλου Ευαγγ. Κωνσταντίνου, Αιανή,
Θεσ/νικη 1974.
 Σιαμπανόπουλου Ευαγγ. Κωνσταντίνου, Λαζαρίνες,
Θεσ/νικη 1973.
 Σιώζου Αθ. Γεωργίου, Λαογραφική μελέτη του
Κρόκου Κοζάνης, Κοζάνη 1996.
 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
ΜΑΡΟΥΔΗ ΓΡ. ΕΛΕΝΗ