You are on page 1of 95

GUA DE ESTUDIO PARA LAS PRCTICAS DE FISIOLOGIA

AUTOR

Mg. NOE A. LEON QUIROZ

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA

TRUJILLO PERU

DEDICADO A:
MIS PADRES RAFAEL Y ANGELICA MIS HERMANOS RAFAEL, AURORA Y NELLY MI ESPOSA GLORIA TERESA MIS HIJOS SYLVIA, JENNY, GLENDA Y MARTIN ALEJANDRO

En reconocimiento a ! a"ne#aci$n, com%ren i$n e inmen o Amor&

PREFACIO

La Fi io'o#(a como ciencia )!e trata 'o mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a *i+er a ,!ncione cor%ora'e , inte#ra*a en 'a -omeo ta i , tiene )!e er e t!*ia*a com%ren*ien*o . e/%'ican*o *ic-o mecani mo , 'o mi mo )!e ir+en *e "a e %ara 'a inter%retaci$n *e 'a a'teracione mor,o,i io'$#ica ., 'o )!e e m0 im%ortante, %ara e' en,o)!e tera%1!tico *e *ic-a a'teracione & 2a3o e ta $%tica, 'o F!n*amento Fi io'$#ico %ara 'a Pr0ctica *e Fi io'o#(a, )!e %onemo a ! a'cance, con tit!.e !na ,!ente *e orientaci$n %ara 'a re+i i$n e %ec(,ica *e *i tinto t$%ico *e 'a Fi io'o#(a, con !n en,o)!e *e ! a%'icaci$n en 'a %r0ctica c'(nica& Son o"3eti+o *e e te te/to Orientar a' e t!*iante en 'a "4 )!e*a *e 'a in,ormaci$n *e 'a "a e ,i io'$#ica )!e %ermitan 'a e/%'icaci$n *e 'o mo*e'o .5o ca o c'(nico , a ( como ! correcta inter%retaci$n, ,orm!'aci$n *e 'a -i%$te i . e' en,o)!e tera%1!tico& Re+i ar 'o ,!n*amento ,i io'$#ico m0 re'e+ante )!e %ermitan a' e t!*iante con*!cir e en e' *e arro''o *e ! acti+i*a*e %r0ctica Re,or6ar, con 'a *emo tracione . e/%erimento %r0ctico , 'o a %ecto te$rico ,i io'$#ico & E ta o"ra inc'!.e 'o ,!n*amento %ara e' *e arro''o *e t$%ico o"re 7emato'o#(a, Si tema car*io+a c!'ar, Si tema re %iratorio, A%arato !rinario, A%arato *i#e ti+o . Termorre#!'aci$n, "a3o 'a ,orma *e eminario , ta''ere o %r0ctica *e 'a"oratorio& En ca*a t$%ico e -ace !na re+i i$n *e 'o ,!n*amento te$rico . ! a%'icaci$n en 'a *emo tracione %r0ctica A' e'a"orar e te te/to no anima 'a e %eran6a *e %o*er contri"!ir a 'a me3or com%ren i$n . a%'icaci$n *e 'a Fi io'o#(a %or 'o e t!*iante *e Ciencia M1*ica )!e inician ! ,ormaci$n %ro,e iona' . er0 *e m!c-o +a'or contar con 'a o" er+acione . a'cance )!e e %!e*an -acer %ara ! %er,eccionamiento&

EL AUTOR.

I N D I C E:

I. HEMATOLOGIA II. SISTEMA CARDIOVASCULAR III. SISTEMA RESPIRATORIO IV. SISTEMA URINARIO V. SISTEMA DIGESTIVO VI. SISTEMA DE INTERCAMBIO ENERGETICO

I. HEMATOLOGIA
GRUPOS SANGUINEOS Y FACTOR Rh HEMOSTASIA Y COAGULACIN SANGUINEA INTRODUCCION E *e +ita' im%ortancia conocer e' #r!%o an#!(neo *e ca*a %er ona %or )!e -a. it!acione *on*e e nece ario -acer tran ,! ione *e an#re *e !na %er ona a otra in %ro+ocar reaccione tran ,! iona'e )!e %!e*en oca ionar 'a m!erte& 7a. *o #r!%o *e ant(#eno , )!e on m0 ,rec!ente )!e otro , en 'a %ro*!cci$n *e *ic-a reaccione . )!e ir+en *e "a e %ara 'a ti%i,icaci$n *e 'a an#re& Son e' i tema A828O *e ant(#eno . e' i tema R-, )!e en e' 'a"oratorio on ,0ci'e *e *eterminar& Tam"i1n e +ita' conocer 'o mecani mo *e 'a -emo ta ia . coa#!'aci$n an#!(nea %or)!e no "a ta *etectar )!e !n %aciente tiene -emorra#ia ino, a*em0 , e ta"'ecer c!0'e ca! a )!e ir+an *e "a e %ara !n correcto en,o)!e tera%1!tico& La in,ormaci$n nece aria %ara e' *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%(t!'o 9: . 9; *e ! te/to G!.ton <na E*ici$n . en e' ca%(t!'o => *e Ganon# ?@+a& E*ici$n, %!*ien*o con !'tar otra ,!ente "i"'io#r0,ica & COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e inm!no'$#ica *e 'a ti%i,icaci$n *e 'a an#re =& Preci ar 'o ,actore )!e inter+ienen en 'a -emo ta ia . coa#!'aci$n an#!(nea in*ican*o ! ,!ente *e ori#en 9& E/%'icar, con *ia#rama *e ,'!3o, 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a coa#!'aci$n an#!(nea& ORIENTACIONES Y TAREAS SOBRE LA COMPETENCIA 1 a) Inf !"a#$%n: Re+i ar 'a "a e inm!no'$#ica *e 'a ti%i,icaci$n *e 'a an#re, en e' i tema A828O . en e' i tema Ron 'a %o i"'e

Preci ar 'a caracter( tica *e 'o #r!%o

an#!(neo en e' i tema A2O . R-&

&) TAREAS A %artir *e 'o conce%to R- ne#ati+o SOBRE LA COMPETENCIA ' a) Inf !"a#$%n Re+i e e' mecani mo #enera' *e 'a -emo ta ia . *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea, %reci e 'o ,actore in+o'!cra*o . *on*e e ori#inan& En re !men, 'a ma.or(a *e 'o ,actore *e 'a coa#!'aci$n on %rote(na %'a m0tica , )!e e ori#inan en e' -(#a*o& &) TAREAS Con,eccione !na 'i ta *e 'o ,actore *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea . %reci e e' '!#ar *e ! (nte i o %ro*!cci$n& SOBRE LA COMPETENCIA ( a) Inf !"a#$%n: Re+i e e' mecani mo #enera' *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea, %reci an*o 'o %a o en 'a +(a intr(n eca . en 'a +(a e/tr(n eca& La coa#!'aci$n como !n %roce o en6im0tico e *e arro''a en ,a e !ce i+a en !na com%'e3a ca ca*a *e reaccione )!(mica & En !na ?ra ,a e e #enera e' acti+a*or *e 'a %rotrom"ina& En 'a =*a ,a e %or acci$n *e' acti+a*or *e 'a %rotrom"ina e con+ierte 'a %rotrom"ina en trom"ina . en 'a 9ra ,a e e' ,i"rin$#eno e con+ierte en ,i"rina, %or acci$n *e 'a trom"ina& &) TAREAS ?& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a ca ca*a *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea %or 'a +(a intr(n eca =& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a ca ca*a *e 'a coa#!'aci$n an#!(nea %or 'a +(a e/tr(n eca& 9& Con,eccione !n *ia#rama inte#ra*o *e 'a coa#!'aci$n inc'!.en*o 'a +(a *e 'a 'i i *e' co0#!'o& o"re a#'!tinina . a#'!tin$#eno , %reci e 'a caracter( tica *e' an#!(neo A, 2, A2, . O& R7 %o iti+o . eritrocito . e' %'a ma *e 'a an#re *e 'o #r!%o

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! -

PROTOCOLO DE PRACTICA
DETERMINACION DE LOS GRUPOS SANGUINEOS Y FACTOR R. . CUANTIFICACION DEL TIEMPO DE SANGRIA Y TIEMPO DE COAGULACION

INTRODUCCION: En e ta acti+i*a* e *etermina e' #r!%o *e an#re *e m!e tra *e an#re corre %on*iente a 'o a'!mno & A ( mi mo e c!anti,ica e' tiem%o *e an#r(a . tiem%o *e coa#!'aci$n& Dic-a *eterminacione tienen a%'icaci$n como %r!e"a %re+ia a to*a inter+enci$n )!ir4r#ica ma.or an#!(neo e rea'i6a con 'o anti !ero re %ecti+o , i#!ien*o 'a . en e' *ia#n$ tico *e 'a coa#!'o%at(a & La ti%i,icaci$n *e 'o #r!%o c'a i,icaci$n *e Lan *teiner& E' tiem%o *e an#r(a )!e e e' tiem%o *e *!raci$n *e !na %e)!eAa -emorra#ia %ro*!ci*a %or 'a %!nci$n *e 'a 'anceta en !n *e*o o en e' '$"!'o *e 'a ore3a, e re%orta en min!to & E' tiem%o *e coa#!'aci$n )!e e e' tiem%o )!e tar*a en coa#!'ar 'a an#re e/tra+a a*a, e mi*e en min!to & COMPETENCIAS ?& Rea'i6ar 'a ti%i,icaci$n *e m!e tra *e an#re con 'o anti !ero B anti A, anti 2 . anti D =& C!anti,icar e' tiem%o *e an#r(a , 9& C!anti,icar e' tiem%o *e coa#!'aci$n en !no *e ! com%aAero MATERIAL Y METODOS I. MATERIAL ?& Jerin#a *e : cc con a#!3a -i%o*1rmica NC =D $ =? =& Set %ara #r!%o an#!(neo . ,actor R-B S!ero anti A, anti 2, anti D 9& Lanceta %ara %!nci$n

E& Materia' *e +i*rioB '0mina %orta8o"3eto , '0mina e ca+a*a , t!"o *e en a.o, t!"o ca%i'are con . in -e%arina :& Cron$metro ;& Tira *e ,i'tro >& San#re II. PROCEDIMMIENTO A. GRUPOS SANGUINEOS Y FACOTR R. aF E/traer an#re %or +eno8%!nt!ra *e 'a ,'e/!ra *e' co*o "F Co'ocar !na #ota en ca*a !na *e tre e/ca+acione *e 'a '0mina e/ca+a*a cF A ca*a !na *e 'a e/ca+acione )!e tiene 'a #ota *e an#re aAa*ir !na #ota *e anti !ero& En 'a ?ra aAa*ir anti !ero A, en 'a 9ra anti !ero 2 . en 'a =*a anti !ero D& *F Me6c'ar "ien con !na +ari''a *e +i*rio eF O" er+ar *e %!1 *e : min!to como m(nimo& ,F 7acer 'a 'ect!ra & INTERPRETACION: Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero A, 'a an#re e *e' #r!%o A Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero 2, 'a an#re e *e' #r!%o 2 Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero A . con e' anti !ero 2, 'a an#re e *e' #r!%o GA2H Si NO oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero A, ni con e' anti !ero 2, 'a an#re e *e' #r!%o GOH Si oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero D, 'a an#re e R- %o iti+o Si NO oc!rre a#'!tinaci$n con e' anti !ero D, 'a an#re e R- ne#ati+o B. TIEMPO DE SANGRIA Se *etermina 'a *!raci$n *e !na %e)!eAa -emorra#ia %ro+oca*a %or !na %!nci$n rea'i6a*a con 'a 'anceta en e' %!'%e3o *e' *e*o o '$"!'o *e 'a ore3a& La an#re )!e a'e e eca con !n a tira *e %a%e' a" or"ente ca*a 9D e#!n*o *e inter+a'o, -a ta 'a -emo ta ia com%'eta& Se toma e' tiem%o tota', e/%re a*o en min!to & I Va'ore Norma'e J -a ta E min F

C. TIEMPO DE COAGULACION Se *etermina ! an*o 'a t1cnica *e 'a '0mina e/ca+a*a . t!"o ca%i'are & ?& E/traer 'a an#re *e 'a ,'e/!ra *e' co*o con !na 3erin#a *e : cc con a#!3a NC =? $ == =& Co'ocar *o #ota *e an#re en !na e/ca+aci$n *e 'a '0mina I Se %!e*e -acer *!%'ica*o F 9& Ir 'e+antan*o, con 'a %!nta *e !n a',i'er 'im%io . eco, %a a*o e' %rimer min!to, ca*a 9D e#!n*o , -a ta 'a a%arici$n *e 'o ,i'amento *e ,i"rina& E& O" er+ar 'a ,ormaci$n *e *ic-o ,i'amento *e ,i"rina& :& E' tiem%o tran c!rri*o *e *e 'a e/tracci$n *e 'a an#re -a ta 'a a%arici$n *e 'o ,i'amento *e ,i"rina con tit!.e e' tiem%o *e coa#!'aci$n, e/%re a*o en min!to & I VBNB J -a ta ?D min& F C!an*o e ! a ca%i'are , e %roce*e a ''enar'o con 'a an#re, e *e3a a re%o ar . %a a*o e' %rimer min!to, ca*a 9D e#!n*o e +a rom%ien*o e' ca%i'ar, %or %e)!eAo %e*a6o , %ara +i !a'i6ar i e -an ,orma*o 'o ,i'amento *e ,i"rina& La inter%retaci$n e anterior %r!e"a& ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS: Ca*a a'!mno e/amina 'a caracter( tica *e 'o anti !ero A, 2, . D& O" er+a 'a 'anceta *e %!nci$n& Pone 1n,a i en 'a t1cnica %ara 'a ti%i,icaci$n *e 'o #r!%o an#!(neo , a ( como en e' %roce*imiento %ara e' tiem%o *e an#r(a . coa#!'aci$n& En 'o %o i"'e %!e*e e3ec!tar *ic-a %r!e"a & Anota 'o re !'ta*o . con,ecciona !na ta"'a con 'o re !'ta*o o"teni*o &
KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK A'!mno NC ? = 9 E :

imi'ar a 'a

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Gr!%o San#!(neo Factor RTiem%o *e an#r(a Tiem%o *e coa#!'aci$n Lamina 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888

Ca%i'ar con -e%arina 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Ca%i'ar in -e%arina 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

AUTOEVALUACION

?& E/%'i)!e )!1 e a#'!tin$#eno . a#'!tinina =& C!0'e on 'a "a e inm!no'$#ica *e 'a c'a i,icaci$n *e 'a an#re en e' i tema i#!iente re !'ta*o *e 'a"oratorio re %ecto a' e t!*io *e !na m!e tra *e an#reB
A#'!tinaci$n S!ero anti A S!ero anti 2 S!ero anti D Po iti+o Po iti+o Ne#ati+o

A2O . en e' i tema R9& U*& tiene 'o

Di#a a )!1 #r!%o *e an#re %ertenece e' %aciente L E& Si U* e t0 ana'i6an*o !na m!e tra *e an#re *e' #r!%o GOH R- %o iti+o& M!1 re !'ta*o *e 'a"oratorio *e"e encontrar L :& Preci e 'o ,actore *e 'a coa#!'aci$n c!.a (nte i re)!iere *e 'a +itamina N ;& SeAa'e *o ,actore -!mora'e . *o ,actore no -!mora'e im%'ica*o en 'a coa#!'aci$n an#!(nea >& Con,eccione 'a ca ca*a *e reaccione *e' %roce o *e coa#!'aci$n an#!(nea %or 'a +(a intr(n eca . eAa'e e' ni+e' *on*e oc!rrir(a e' "'o)!e en ca o *e 'a an#reB aF De !n %aciente con -emo,i'ia c'0 ica "F De !n %aciente con in !,iciencia -e%0tica cF Por a*mini traci$n *e -e%arina *F Con o/a'ato *e %ota io @& Si U*& tiene !n %aciente con !na %r!e"a *e tiem%o *e an#r(a norma' . tiem%o *e coa#!'aci$n %ro'on#a*a & M!1 inter%retaci$n . c$mo e/%'ica *ic-o -a''a6#o L& <& E ta"'e6ca *o a%'icacione c'(nica *e 'o re !'ta*o *e 'a %r0ctica&

II. SISTEMA CARDIOVASCULAR

EL MUSCULO CARDIACO: PROPIEDADES FISIOLOGICAS. REGULACION DE LA FUNCION CARDIACA. EFECTOS DE FACTORES FISICO/,UIMICOS INTRODUCCION E' cora6$n, como $r#ano centra' *e 'a circ!'aci$n, e t0 com%!e to %or tre ti%o *e miocar*ioB m4 c!'o a!ric!'ar, m4 c!'o +entric!'ar . 'a ,i"ra e/cita*ora . con*!ctora e %ecia'i6a*a & En rea'i*a*, ,!nciona como *o "om"a e%ara*a B !n cora6$n *erec-o, )!e "om"ea an#re a 'o %!'mone . !n cora6$n i6)!ier*o, )!e "om"ea an#re a 'o $r#ano %eri,1rico & Para a e#!rar *ic-a acti+i*a* e/i ten mecani mo e %ecia'e )!e *eterminan e' ritmo . tran miten 'o %otencia'e *e acci$n %or to*o e' m4 c!'o car*(aco, %ara ca! ar e' 'ati*o r(tmico *e' cora6$n& E' tra"a3o *e' cora6$n e *e"e a*a%tar a 'a e/i#encia *e' or#ani mo 'o c!a' e 'o#ra #racia a 'a e/i tencia mecani mo ner+io o . -!mora'e )!e re#!'an *ic-o tra"a3o& A*em0 *i+er o ,actore ,( ico8)!(mico %!e*en a,ectar ! acti+i*a* . oca ionar a'teracione -emo*in0mica & En 'a %re ente %r0ctica e tratar0 *e re,or6ar 'o a %ecto te$rico , re'aciona*o con 'a %ro%ie*a*e m0 a'tante *e ! ,i io'o#(a, con 'o mecani mo *e ! re#!'aci$n e/tr(n eca . a'#!no ,actore ,( ico8)!(mico )!e a,ectan ! ,!nci$n& Si "ien e' cora6$n *e 'o anima'e con,ormi ta , como e' a%o, 'a rana . otro , ir+en %ara e t!*iar a'#!no ,en$meno , *e"i*o a ! mane3o m0 %r0ctico, e nece ario in*icar )!e i "ien 'a %ro%ie*a*e "0 ica *e' m4 c!'o car*(aco *e 'o "atracio . mam(,ero on imi'are , encierran *i,erencia )!e -a. )!e tener'a %re ente en 'a inter%retaci$n *e 'o re !'ta*o & La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& < . ?D *e G!.ton . 'o ca%& =@ . =< *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e e'ectro,i io'$#ica *e' %otencia' *e re%o o . *e acci$n *e' m4 c!'o car*(aco =& E/%'icar e' mecani mo *e 'a ritmici*a* *e' 'ati*o car*(aco, )!e ir+a *e "a e %ara inter%retar 'a arritmia . "'o)!eo car*(aco & 9& Preci ar 'o e,ecto *e 'o ,actore ,( ico . )!(mico o"re e' m4 c!'o car*(aco e/%'ican*o e' mecani mo *e acci$n& E& E/%'icar e' ro' *e' i tema a!t$nomo en 'a re#!'aci$n *e' cora6$n como "om"a& ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB Re+i e 'a anatom(a ,i io'$#ica *e' cora6$n, %otencia'e *e mem"rana . %otencia'e *e acci$n *e' m4 c!'o car*(aco& "F TAREAS

?& En !n i tema carte iano -a#a e' re#i tro #r0,ico *e 'o %otencia'e *e re%o o *e' m4 c!'o a!ric!'ar, +entric!'ar . no*a'& =& En !n i tema carte iano -a#a e' re#i tro #r0,ico *e 'o %otencia'e *e acci$n *e' m4 c!'o a!ric!'ar, +entric!'ar . no*a'& 9& Com%are 'a #r0,ica *e ca*a !no *e 'o %otencia'e . e ta"'e6ca 'a *i,erencia & SO2RE LA COMPETENCIA NC aF INFORMACION Re+i e e' i tema *e e/cito8con*!cci$n car*(aco& E' cic'o car*(aco& "F TAREAS ?& Con,eccione !n *ia#rama *e' i tema *e 1/cito8con*!cci$n *e' cora6$n =& En !n i tema carte iano -a#a e' re#i tro #r0,ico *e' %otencia' *e acci$n *e' no*o in! a' . *e' no*o a!r(c!'o8+entric!'ar I A8V F SO2RE LA COMPETENCIA 9 aF INFORMACION Re+i e 'o e,ecto *e 'o ione NP . CaPP . *e 'a tem%erat!ra o"re e' cora6$n& "F TAREAS ?& E ta"'e6ca 'o e,ecto o"re 'a ,rec!encia, ritmo . ,!er6a *e' cora6$n i 'a concentracione *e' NP o *e' CaPP 1rico e e'e+an& =& Preci e 'o e,ecto o"re e' cora6$n i !na %er ona tiene -i%ertermia o -i%otermia& 9& Con,eccione !na ta"'a )!e re !ma *ic-o e,ecto & SO2RE LA COMPETENCIA E aF INFORMACION Re+i e 'a iner+aci$n *e' cora6$n& E' contro' e/tr(n eco *e' cora6$n, *e ti%o ner+io o& "F TAREAS ?& E ta"'ece 'a accione *e 'a e tim!'aci$n *e 'o ner+io car*(aco im%0tico . %ara im%0tico & E/%'ica ! mecani mo *e acci$n =& Con,eccione 'a c!r+a *e #a to +entric!'ar . 'a c!r+a *e #a to car*(aco %ara -!mano , en con*icione norma'e . c$mo e e/%'ica 9& Con,eccione 'a c!r+a *e #a to +entric!'ar . 'a c!r+a *e #a to car*(aco %ara -!mano , con cora6$n -i%ere,ica6 e -i%oe,ica6 . *1 !na e/%'icaci$n !cinta&&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO

FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA MUSCULO CARDIACO. PROPIEDADES FISIOLOGICAS. FACTORES DE SU REGULACION EFECTOS DEL 01 2 Ca11 Y LA TEMPERATURA. INTRODUCCION: En !n cora6$n *e "atracio, %re%ara*o in it!, e e t!*iar0n a'#!na caracter( tica ,i io'$#ica *e' cora6$n, ! re#!'aci$n ner+io a . 'o e,ecto *e ,actore ,( ico8)!(mico o"re e' cora6$n& Se -ar0 e %ecia' 1n,a i en e' i tema *e 1/cito8con*!cci$n *e' cora6$n& COMPETENCIAS ?& Determina 'a ,rec!encia . ritmici*a* *e' cora6$n en con*icione ,i io'$#ica =& A%'ica 'a 'i#a*!ra *e Stanni! . e+i*encia e' ro' *e' i tema *e e/cito8con*!cci$n car*iaco 9& O"tiene e' +entr(c!'o %ara'i6a*o . *em!e tra 'a 'e. *e' to*o o na*a *e' m4 c!'o car*iaco E& Dem!e tra 'o e,ecto *e 'a a*mini traci$n *e NP, $ CaPP o"re 'a contracci$n, ,rec!encia . ritmo *e' cora6$n& :& E+i*encia 'o e,ecto *e' ca'or o ,r(o o"re 'a contracci$n, ,rec!encia . ritmo *e' cora6$n ;& 7ace 'o re#i tro #r0,ico *e 'o cam"io en 'a ,rec!encia, ritmo . ,!er6a *e contracci$n *e"i*o a 'a e tim!'aci$n +a#a' o im%0tica& MATERIAL: ?& =& 9& E& :& ;& >& So'!ci$n Rin#er rana So'!ci$n *e c'or!ro *e ca'cio ?&9E M So'!ci$n *e c'or!ro *e %ota io D&<? M So'!ci$n *e a*rena'ina a' ?Q E tim!'a*or e'ectr$nico Nim$#ra,o Cora6$n *e a%o in it!B aF Ane te iar a !n a%o en ,orma tra!m0tica "F Fi3ar e' anima' en 'a me a *e *i ecci$n en %o ici$n *e *ec4"ito *or a' . %roce*er a *e3ar e' cora6$n a cie'o a"ierto cF Ai 'ar e' ner+io +a#o *erec-oB eccionar 'a %ie' *e 'a re#i$n 'atera' *e' c!e''o, i*enti,icar e' m4 c!'o -omo-io*eo , eccionar'o con c!i*a*o en ! %arte me*ia& *F 7acien*o ! o *e e%ara*ore *e +i*rio i*enti,i)!e . a( 'e e' %a)!ete +0 c!'o8 ner+io o *e' c!e''o, %a e !n -i'o %ara e%arar e i*enti,icar e' ner+io +a#o& Ten#a c!i*a*o *e no traccionar e' ner+io %or)!e %!e*e %ara'i6ar e' cora6$n& eF Di e)!e c!i*a*o amente e' i tema im%0tico %ara+erte"ra' *e' 'a*o i6)!ier*o& ,F Fi3e 'a %!nta *e' cora6$n a !na %in6a G erre ,ineH o a !n -i'o . conectar'o a !n i tema *e %a'anca in cri%tora, )!e e -a''a in ta'a*a en e' Nim$#ra,o&

NOTAB En e' *e arro''o *e 'a %r0ctica %o*r0 ! ar e !no o m0 *e e to %re%ara*o & PROCEDIMIENTO : A) F!+#)+n#$a 3 !$*"$#$4a4 4+ 5a6 # n*!a##$ n+6 4+5 "$ #a!4$ : aF Rea'i6ar !n re#i tro "a a' *e 'a contraccione *e' cora6$n "F En e' re#i tro anterior *etermine e' n4mero *e contraccione %or min!to I ,rec!encia car*(aca F . e' inter+a'o entre !na contracci$n . 'a i#!iente I ritmici*a* F B) S+#)+n#$a 4+ 5a a#*$7$4a4 4+ 5a6 4$f+!+n*+6 8a!*+6 4+5 # !a-%n: aF O" er+e 'a ec!encia *e 'o 'ati*o B e ori#inan en e' eno +eno o, %a an a 'a a!r(c!'a . terminan en e' +entr(c!'o& A' '!#ar *e ori#en *e' 'ati*o car*(aco e *enomina Gmarca%a oH . e' tiem%o )!e *emora en %a a e' e t(m!'o *e 'a a!r(c!'a a' +entr(c!'o e ''ama retar*o a!r(c!'o8+entric!'ar& "F Re#i tre !na erie *e 'ati*o car*(aco , rotan*o e' ci'in*ro a 'a +e'oci*a* *e >;@ mm 5 min!to . o" er+e en 'a #r0,ica 'a on*a re %ecti+a *e ca*a !na *e 'a %arte *e' cora6$n& C) C n*! 5 n+!7$ 6 : 1. E6*$")5a#$%n 4+5 n+!7$ 7a9 : 7a#a !n re#i tro "a a' *e !no =D 'ati*o car*(aco . mantenien*o e' mim$#ra,o a 'a mi ma +e'oci*a* e tim!'ar e' ner+io +a#o *erec-o, *!rante : e#!n*o con !n e t(m!'o *e : a ?D +o'tio . a !na ,rec!encia *e ?D 5 e#& Lo e t(m!'o *e"en er ta'e )!e e' cora6$n e %on#a 'ento, %ero in ''e#ar a' %aro car*(aco& Se#!ir e' re#i tro -a ta )!e e' cora6$n e norma'ice& Anotar e' +o'ta3e *e' e t(m!'o e'1ctrico . e' n4mero *e 'ati*o car*(aco %or min!to& '. E6*$")5a#$%n 4+ 5a #a4+na 6$"8:*$#a: Re%ita e' e/%erimento anterior, %ero e tim!'an*o a-ora 'a ca*ena im%0tica o "ien a%'ican*o #ota *e a*rena'ina a' ?Q o"re e' cora6$n& Anote 'o re !'ta*o . com%are& D) L #a5$-a#$%n 4+ 5 6 ; "a!#a8a6 6 < 3 8a!*$#$8a#$%n 4+ 5 6 .a#+6 4+ # n4)##$%n +n 5a a#*$7a#$%n 4+5 # !a-%n . E=8+!$+n#$a 4+ STANNIUS. 1. P!$"+!a 5$9a4)!a 4+ S*ann$)6 Le+antar e' +entr(c!'o . %a a !n -i'o entre e' eno +eno o . 'a a!r(c!'a -acien*o !n n!*o corre*i6o& O" er+e 'a caracter( tica *e 'a contraccione en ca*a !na *e 'a %arte *e' cora6$n& '. S+9)n4a 5$9a4)!a 4+ S*ann$)6 Mantenien*o 'a 'i#a*!ra anterior, rea'ice otra, entre 'a a!r(c!'a . e' +entr(c!'o, me*iante !n n!*o corre*i6o& Rea'ice 'a o" er+acione in*ica*a en e' %a o anterior&

(. T+!#+!a 5$9a4)!a 4+ S*ann$)6 De atar 'a %rimera 'i#a*!ra . mantenien*o 'a e#!n*a, o" er+e 'o ,en$meno )!e e %re entan& En e ta ,orma )!e*ar0 *emo tra*o )!e a& E' no*o !"ica*o en e' eno +eno o re%re enta e' marca%a o %rinci%a'& "& E' no*o a!r(c!'o8+entric!'ar I marca%a o ec!n*ario F e -a''a !"ica*o en 'a %arte in,erior *e' !rco a!r(c!'a8+entric!'ar& c& Lo e t(m!'o ori#ina*o en 'o marca%a o ante cita*o , e %ro%a#an a tra+1 *e 'o -ace *e con*!cci$n a' re to *e' cora6$n& E) O*! 6 8!$n#$8$ 6 4+ 5a +=#$*a&$5$4a4 4+5 "$ #a!4$ . 1) L+3 4+5 * 4 na4a

Para rea'i6ar e te e/%erimento e e#!ir0 'o i#!iente %a o B O"tener !n +entr(c!'o %ara'i6a*o, 'i"re *e 'a in,'!encia *e 'o marca%a o , 'o )!e %!e*e 'o#rar e con 'a tercera 'i#a*!ra *e Stanni! & A%'icar e t(m!'o B !m"ra'e , ma/ima'e . !%rama/ima'e con inter+a'o *e ?D min!to & La re %!e ta er0n #ra,ica*a en e' Rim$#ra*o a m(nima +e'oci*a*& Po*r0 o" er+ar e )!e 'a re %!e ta a 'o e t(m!'o a%'ica*o , on m0/imo e i#!a'e & ITo*o o na*a F ') T+*an$-a#$%n 4+5 ">6#)5 #a!4$a# : En e' +entr(c!'o %ara'i6a*o 'i"re *e 'a in,'!encia *e 'o marca%a o , e ta"'ecer e' e t(m!'o !m"ra'& De3ar en re%o o %or 9D a ;D e#& Para contin!ar con e' e/%erimento E tim!'ar e' +entr(c!'o en ,orma contin!a, con e' e t(m!'o encontra*o en IaF a 'a ,rec!encia *e ;D cic'o 5 e#&, %or !n %erio*o *e =D a 9D e#& O" er+a 'a caracter( tica *e 'a re %!e ta . o" er+e i e %re enta t1tano& ') A##$%n 4+ 5a *+"8+!a*)!a: F!? 3 #a5 !:

Uti'ice !n n!e+o %re%ara*o *e cora6$n in it!& De3e caer #ota *e Rin#er rana -e'a*o o *e Rin#er a 9> CC o"re e' cora6$n . o" er+e 'o cam"io )!e e %ro*!ce en 'a ,rec!encia car*iaca a' +ariar 'a tem%erat!ra& () A##$%n 4+ 5 6 $ n+6: 01 3 Ca11: a) A##$%n 4+5 $%n 01 : ?& 7a#a !n re#i tro "a a' . *etermine 'a ,rec!encia car*iaca =& De3e caer #ota *e NC' o"re e' cora6$n, con e' Rim$#ra,o en marc-a& O" er+e )!1 ,en$meno e %re enta& 9& Vi ta 'a re %!e ta . in *e3ar %ara'i6ar e' cora6$n 'a+e ! %are*e con Rin#er rana +aria +ece &

E& De3e rec!%erar e e' cora6$n %or +ario min!to & &) A##$%n 4+5 $%n Ca11: ?& En e' cora6$n rec!%era*o -a#a !n re#i tro "a a' . *etermine ! ,rec!encia&S =& De3e caer #ota *e CaC' *irectamente en e' cora6$n, mantenien*o e' mim$#ra,o en marc-a& O" er+e 'a re %!e ta . com%0re'a con 'a o"teni*a en e' %a o anterior IaF& RESULTADOS
1. S+#)+n#$a 4+5 5a*$4 #a!4$a# 88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888

'. F!+#)+n#$a #a!4$a#a 3 f)+!-a 4+ # n*!a##$%n 2a a' E t(m!'o +a#a' E t(m!'o im%0tico A%'icaci$n *e NP A%'icaci$n *e CaPP A%'icaci$n *e Ca'or A%'icaci$n *e Fr(o (. E=8+!$+n#$a 4+ S*ann$)6 ?ra 'i#a*!ra =*a 'i#a*!ra 9ra 'i#a*!ra @. L+3 4+5 * 4 na4a 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888

A. T+*an$-a#$%n 4+5 ">6#)5 #a!4$a#

ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS:

a& O" er+e ca*a !no *e 'o %a o en 'a %re%araci$n *e' e/%erimento %or e' Pro,e or& En 'o %o i"'e %artici%a en 'a %re%araci$n& "& D!rante e' e/%erimento %re ta atenci$n a' ti%o *e e t(m!'o a%'ica*o a' cora6$n . 'a re %!e ta o"teni*a & c& Toma nota *e 'a ec!encia *e' 'ati*o car*iaco, *e 'a ,rec!encia car*iaca . *e 'o cam"io en e' ritmo . ,!er6a *e contracci$n, en ca*a ,a e *e' e/%erimento *& Con,ecciona ! ta"'a con 'o re !'ta*o n!m1rico o"teni*o e& Con,ecciona ! #r0,ica , e#4n e' tra6a*o o"teni*o . e/%'ica ca*a !no *e 'o re !'ta*o & ,& Inter%reta 'o re !'ta*o *e 'a e/%eriencia *e Stanni! &

AUTOEVALUACION

?& C$mo e e/%'ica 'a ritmici*a* *e' cora6$n L =& M!1 !ce*e con 'a acti+i*a* *e' cora6$n i e 'e iona a' no*o in! a' L 9& M!1 !ce*e con 'a ,rec!encia car*iaca . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' cora6$n i e e tim!'a e' ner+io +a#o, o e a%'ica a*rena'ina a' cora6$n L E/%'i)!e e' mecani mo *e acci$n con i*eran*o e' %otencia' e'1ctrico *e' miocito car*iaco& E& M!1 !ce*e con 'a ,rec!encia car*iaca . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' cora6$n i e a%'ica NP $ CaPP a' cora6$n L E/%'i)!e e' mecani mo *e acci$n& :& M!1 !ce*e con 'a ,rec!encia car*iaca . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' cora6$n i -a. -i%ertermia o -i%otermia en !na %er ona L E/%'i)!e e' mecani mo *e acci$n& ;& M!e a%'icaci$n c'(nica tiene %ara U*& 'a 'i#a*!ra *e Stanni! L

ELECTROCARDIOGRAFIA 2ASICA
INTRODUCCION E' cora6$n %ara rea'i6ar ! tra"a3o como "om"a *e"e contraer e en ,orma incr$nica . r(tmica Dic-a con*icione e *e"en a 'a e/i tencia *e !n i tema *e e/cito8con*!cci$n *e' cora6$n )!e e e tim!'an a*ec!a*amente& C!an*o e acti+a e' cora6$n e #eneran %otencia'e e'1ctrico )!e atra+ie an e' cora6$n . e %ro%a#an a 'o te3i*o )!e 'e ro*ean . e e/tien*en *i,! amente %or to*a %arte -a ta ''e#ar a 'a !%er,icie *e' c!er%o& E' re#i tro #r0,ico *e 'o %otencia'e e'1ctrico #enera*o %or *ic-a corriente con tit!.e e' e'ectrocar*io#rama I ECG F& C!a')!ier cam"io en e' %atr$n *e 'a tran mi i$n *e 'o %otencia'e e'1ctrico o im%!' o a tra+1 *e' cora6$n , %!e*e -acer )!e !r3an %otencia'e anorma'e a're*e*or *e' cora6$n . , %or 'o tanto, a'terar 'a mor,o'o#(a *e 'a on*a *e' e'ectrocar*io#rama& E' re#i tro e inter%retaci$n *e' ECG e *e +ita' im%ortancia %ara e' *ia#n$ tico . e+o'!ci$n *e 'a car*io%at(a , 'a c!a'e con tit!.en ca! a *e m!erte *e re'ati+a a'ta %re+a'encia e inci*encia en n!e tro me*io& La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& ?? . ?= *e G!.ton . e' ca%& =@ *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'ica e' i tema *e e/cito8con*!cci$n *e' cora6$n =& E/%'ica 'o conce%to o"reB On*a *e *e %o'ari6aci$n . re%o'ari6aci$n Deri+acione e'ectrocar*io#r0,ica E3e *e 'a *eri+acione e'ectrocar*io#r0,ica Vector me*io in tant0neo Vector me*io *e' MRS o e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o & E' i tema -e/a/ia'& 9& E ta"'ece 'a caracter( tica *e' ECG norma' . ! inter%retaci$n& ORIENTACIONES Y TAREAS

SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB La re+i i$n *e' i tema *e e/cito8con*!cci$n *e' cora6$n )!e e -i6o con moti+o *e 'a %r0ctica anterior ir+e *e "a e %ara e ta acti+i*a*& SO2RE LA COMPETENCIA = aF INFORMACION Re+i e ca*a !no *e 'o t$%ico *e' ca% ?? . cierto t$%ico *e' ca%& ?= o"re %rinci%io "0 ico *e' an0'i i *e 'o +ectore en e' ECG& "F TAREAS ?& Ana'i6a 'a ,i# ??8= . tra6a 'a on*a *e *e %o'ari6aci$n . re%o'ari6aci$n *e !n miocito car*iaco =& Con,eccione !n *i"!3o *e' c!er%o con 'a *eri+acione e t0n*ar o "i%o'are *e 'o miem"ro 9& Con,eccione !n *i"!3o *e' c!er%o con 'a *eri+acione %recor*ia'e o tor0cica I Ver ,i#& ??8;, ??8@ *e' te/to F& E& En e' i tema -e/a/ia' o -e/a#ona' tra6a 'o e3e *e *e 'a *eri+acione "i%o'are . 'o e3e *e 'a *eri+acione !ni%o'are a!menta*a & :& Ana'i6a 'a ,i#!ra *e' te/to ?=8E, ?=8:, ?=8;, ?=8>, ?=8@, ?=8<& T M!1 re%re entan L ;& So"re e' *i"!3o *e !n cora6$n tra6a e' e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o SO2RE LA COMPETENCIA 9 aF INFORMACION 7a6 !na re+i i$n inte#ra' o"re 'o t$%ico *e 'a com%etencia anteriore . e ta"'ece 'a caracter( tica *e' ECG norma'& "F TAREAS ?& 7a6 e' tra6a*o *e !n ECG con to*o ! com%onente , n$m"ra'o . e/%'ica a )!1 %roce o ,i io'$#ico corre %on*e ca*a !no *e 'o com%onente & Preci a ! +a'ore *e *!raci$n en e#!n*o e inten i*a* en mi'i+o'tio & I Ver ,i#& ??8? F =& Con,ecciona ECG corre %on*iente a ca*a !no *e 'a *eri+acione e'ectrocar*io#r0,ica & I Ver ,i#& ??8>, ??8<, ??8?D F&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA

GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA EL ELECTROCARDIOGRAMA NORMAL SU LECTURA E INTERPRETACION INTRODUCCION: En e ta %r0ctica 'o a'!mno a%ren*en 'a t1cnica *e tomar !n ECG . 'o %rinci%io %ara 'a inter%retaci$n *e' mi mo& Uti'i6an*o tra6o *e !n ECG )!e e toma a !n a'!mno e i*enti,ica . nom"ra a ca*a !no *e ! com%onente & Se %roce*e a rea'i6ar me*icione ta'e comoB c0'c!'o *e 'a ,rec!encia car*iaca, *!raci$n e inten i*a* *e 'a on*a , *!raci$n *e 'o e#mento e inter+a'o . e *etermina e' e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o & Fina'mente e tar0 en con*icione *e conc'!ir o"re ! inter%retaci$nB e !n ECG norma' o e anorma'& & COMPETENCIAS ?& =& 9& E& :& Rea'i6a 'a cone/ione correcta %ara tomar e' ECG en !n a'!mno En e' ECG ca'c!'a 'a ,rec!encia car*iaca Mi*e 'a *!raci$n e inten i*a* *e 'o com%onente *e' ECG, e#4n corre %on*a& Ca'c!'a . tra6a e' e3e e'1ctrico me*io *e 'o +entr(c!'o Inter%reta e' ECG . -ace 'a e+a'!aci$n ,ina'&

MATERIAL ?& 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario o %er ona a e+a'!ar =& Materia' *e 'a"oratorioB a& E'ectrocar*i$#ra,o con ! acce orio "& Pa%e' %ara ECG c& Cami''a *& Crema con*!ctora e& A'#o*$n, a'co-o' PROCEDIMIENTO Pre+iamente e' e)!i%o e ca'i"ra *e ta' manera )!e 'a +e'oci*a* *e' a%arato e *e =: mm %or e#!n*o . !na *e,'e/i$n e)!i+a'e a ? cm& U2ICACION TOPOGRAFICA DE LAS AREAS PARA LAS DERIVACIONES ELECTROCARDIOGRAFICASB ?& DERIVACIONES 2IPOLARES DE LOS MIEM2ROS DI B 2ra6o *erec-o I 8 F . 2ra6o i6)!ier*o I P F D II B 2ra6o *erec-o I 8 F . Pierna i6)!ier*a I P F D III B 2ra6o i6)!ier*o I 8 F . Pierna i6)!ier*a I P F =& DERIVACIONES PRECORDIALESB

V8? V8= V89 V8E V8: V8;

B B B B B B

Eto e %acio interco ta', en e' "or*e e terna' *erec-o Eto e %acio interco ta', en e' "or*e e terna' i6)!ier*o Se !"ica entre V8= . V8E :to e %acio interco ta', en 'a '(nea c'a+ic!'ar me*ia i6)!ier*a :to e %acio interco ta', en 'a '(nea a/i'ar anterior i6)!ier*a :to e %acio interco ta', en 'a '(nea a/i'ar me*ia i6)!ier*a

AF Re#i tro *e' ECG ?& In*icar a' a'!mno )!e e *e c!"ra e' t$ra/ . re%o e en %o ici$n *e *ec4"ito *or a' o"re 'a cami''a =& SeAa'ar 'o *i+er o %!nto *on*e e a%'icaran 'o e'ectro*o en 'a *i tinta *eri+acione 9& Lim%iar con a'co-o' . a%'icar 'a crema con*!ctora a ca*a %!nto *e cone/i$n E& 7acer 'a cone/ione *e 'o e'ectro*o %ara 'a toma *e' ECG en 'a *i,erente *eri+acione & :& In*icar a 'a %er ona a e/aminar )!e %ermane6ca en re%o o ,( ico . menta' ;& P!' ar 'a tec'a *e re#i tro a!tom0tico *e' e'ectrocar*i$#ra,o& >& O"tener e' tra6a*o . %roce*er a ! 'ect!ra e inter%retaci$n& 2F Lect!ra e inter%retaci$n *e' ECG En 'a e+a'!aci$n #enera' e ana'i6aB ?& E' ritmo car*iaco, +ien*o 'a a%arici$n re#!'ar *e 'a on*a P =& La con,i#!raci$n *e' tra6a*o, tanto %ara 'a on*a como 'o e#mento I en e %ecia' 'a on*a M, e' com%'e3o MRS, e' e#mento ST F& 9& Ca'c!'ar 'a ,rec!encia car*iaca& E& Me*ir 'a inten i*a* I+o'ta3eF . *!raci$n *e 'a on*a :& Me*ir 'a *!raci$n *e 'o e#mento e inter+a'o & La inten i*a* o +o'ta3e e mi*e en 'a '(nea +ertica' I e3e *e 'a or*ena*a F& Ca*a mm +a'e D&? mV . 'a *!raci$n en 'a '(nea -ori6onta' I e3e *e 'a a" ci a F& Ca*a mm +a'e D&DE e#!n*o & La ,rec!encia e ca'c!'a *i+i*en*o 'o ;D e#!n*o *e !n min!to entre 'a *!raci$n *e !n cic'o car*iaco I inter+a'o R8R F FC J ;D e# 5 Inter+a'o RR CF Determinaci$n *e' +ector me*io *e' MRS ?& Trace 'o e3e *e 'a *eri+acione D8I . D8III en e' i tema -e/a/ia' =& Mi*a 'o +o'ta3e *e 'a on*a M, R . S, %ara ca*a *eri+aci$n& Como 'o +o'ta3e *e 'a on*a M . S on ne#ati+a e !man . e te re !'ta*o e re ta a'#e"raicamente *e' +o'ta3e *e 'a on*a R& E' re !'ta*o ,ina' e tra 'a*a a' re %ecti+o e3e *e 'a *eri+aci$n en e' i tema -e/a/ia'& Ten#a c!i*a*o )!e 'a %o'ari*a* *e' +o'ta3e corre %on*a con 'a *e' e3e re %ecti+o& Trace %er%en*ic!'are %or e' %!nto *e 'o +a'ore ,i3a*o en e' e3e *e 'a *eri+aci$n& Una e' %!nto *e interce%ci$n *e *ic-a %er%en*ic!'are con e' %!nto centra' *e' c(rc!'o . tiene e' +ector me*io *e' MRS& A-ora *etermine 'a *e +iaci$n en #ra*o , a !mien*o )!e D8I e t0 en DC . e a+an6a en e' enti*o -orario& RESULTADOSB

Se o"tiene e' tra6a*o *e' ECG *e !no o m0 a'!mno e/amina*o , e e+a'4a en ,orma r0%i*a . e ecciona %ara *ar a ca*a a'!mno e' tra6a*o *e a'#!na *eri+aci$n& ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOSB a& Toma *e' ECGB Un #r!%o *e a'!mno -ace 'a cone/ione en !n com%aAero %ara 'a toma *e' ECG en to*a ! *eri+acione . 'o *em0 o" er+an con atenci$n& E te %a o e %!e*e re%etir e#4n ea nece ario& "& Lect!ra *e' ECG& Ca*a a'!mno, en !n tra6a*o *e a'#!na *eri+aci$n, -ace 'a *eterminacione B
?& =& Frec!encia car*(aca Mi*a 'o i#!ienteB D!raci$n e#& On*a P B Inten i*a* mV 888888888888 'ati*o %or min!to

i#!iente

8888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 D!racion en e#&

Com%'e3o MRS On*a M On*a R On*a S On*a T

INTERVALOS PM $ PR MT R8R P8P SEGMENTOS B PM $ PR ST OTRAS CARACTERISTICAS 9& Vector me*io *e' MRS o E3e e'1ctrico *e' cora6$n

888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888888888888888888 8888888888888888888888888 #ra*o

DIAGRAMA DEL EJE ELECRCIOB IO"ten#a e' tra6a*o con 'o *ato *e ! ECGF

AUTOEVALUACION

?& =& 9& E& :& ;& >& @&

Con,eccione !n tra6a*o *e ECG . nom"re ! com%onente Di#a a )!1 %roce o ,i io'$#ico corre %on*en ca*a !no *e 'o com%onente *e' ECG C!0nto e 'a *!raci$n *e' inter+a'o PM& M!1 re%re enta L D$n*e e !"ican 'o e'ectro*o en 'a *eri+acione D8I, aVL . V8E L M!e i#ni,ica !n e#mento ST o P!nto GJH ,!era *e 'a '(nea i oe'1ctrica L Si e' inter+a'o R8R e *e ? e#& T C!0' e 'a ,rec!encia car*(aca L Trace e' e3e *e 'a *eri+acione D8III . aVL en e' i tema -e/a/ia'& En 'a -i%ertro,ia *e' +entr(c!'o i6)!ier*o, *e"i*o a en,erme*a* -i%erten i+a cr$nica, )!1 cam"io e %re entar0n en e' ECG L C!0' er0 'a !"icaci$n *e' e3e me*io *e' MRS L &

LA CIRCULACION
LA PRESION ARTERIAL Y EL PULSO ARTERIAL INTRODUCCION La ,!nci$n *e' a%arato car*io+a c!'ar e ati ,acer 'a nece i*a*e ti !'are , +a'e *ecir tran %ortar n!triente a 'o te3i*o , ''e+ar e 'o %ro*!cto *e *e ec-o, con*!cir -ormona . otra ! tancia ., en #enera', mantener !n am"iente a%ro%ia*o en to*o 'o '()!i*o tit!'are %ara 'a ,!nci$n $%timo *e 'a c1'!'a & Para c!m%'ir con e ta ,!nci$n e' cora6$n tiene )!e "om"ear !n ,'!3o an#!(neo -acia e' i tema +a c!'ar, )!e 'e o,rece re i tencia, 'o c!a' *etermina )!e 'a an#re circ!'e a !na *etermina*a %re i$nB 'a %re i$n nece aria . !,iciente %ara a e#!rar 'a nece i*a*e tit!'are & La %re i$n an#!(nea e %!e*e me*ir %or m1to*o *irecto o in*irecto & E' m0 ! a*o en 'a c'(nica e e' m1to*o a! c!'tatorio& Con ca*a 'ati*o car*iaco !na n!e+a o'ea*a *e an#re ''ena 'a arteria & De"i*o a 'a *i ten i"i8 'i*a* *e 'a arteria . ! re i tencia a' ,'!3o an#!(neo e #enera e' %!' o arteria'& La *eterminaci$n *e 'a %re i$n arteria' I PA F . %!' o arteria', con tit!.en i#no +ita'e )!e e re#i tran en to*a %er ona c!an*o e e+a'4a e' i tema car*io+a c!'ar . ! %r0ctica e *e #ran !ti'i*a*, %!e to )!e 'a en,erme*a* -i%erten i+a e ,rec!ente en n!e tro me*io& La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& ?E . ?: *e G!.ton . e' ca%& 9D *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e te$rica *e 'a -emo*in0mica =& E/%'icar 'o conce%to *e 8 F'!3o 'aminar . ,'!3o t!r"!'ento 8 Di ten i"i'i*a* . a*a%ta"i'i*a* +a c!'ar 8 Pre i$n i t$'ica, %re i$n *ia t$'ica . %re i$n *i,erencia' 9& E/%'icar e' m1to*o a! c!'tatorio %ara me*ir 'a %re i$n arteria' . ! ,!n*amento te$rico& E& E/%'icar e' %!' o arteria', eAa'an*o ca*a !na *e ! caracter( tica & :& E/%'icar e' mecani mo *e 'a re %!e ta car*io+a c!'are a' e3ercicio ,( ico&

ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB Re+i ar 'a caracter( tica ,( ica *e 'a circ!'aci$n& La inter8re'acione entre ,'!3o, re i tencia . %re i$n arteria'e & "F TAREAS ?& A%'i)!e 'a Le. *e O-m a 'o ,actore -emo*in0mica =& E ta"'e6ca, en "a e a 'a Le. *e Poi e!i''e, c!0' e e' ,actor *e ma.or im%ortancia en

-emo*in0mica& Por)!1 L &SO2RE LA COMPETENCIA = aF INFORMACION Re+i ar 'a caracter( tica ,i io'$#ica *e 'a circ!'aci$n an#!(nea . *e 'o +a o arteria'e & Re'acione con e' cic'o car*iaco& "F TAREAS ?& =& 9& E& 7a#a !n *i"!3o acerca *e' ,'!3o 'aminar . t!r"!'ento Trace 'a c!r+a *e 'a a*a%ta"i'i*a* arteria' . +eno a "a3o e tim!'aci$n im%0tica Ana'ice 'a ,i#& ?:8? *e ! te/to& Ana'ice 'a ,i#& ?:89 *e ! te/to . eAa'e 'a %re i$n *i,erencia'

SO2RE LA COMPETENCIA 9 aF INFORMACION Re+i ar 'o m1to*o *irecto e in*irecto %ara 'a me*ici$n *e 'a %re i$n arteria'& E/%'icar e' m1to*o a! c!'tatorio& E/%'i)!e )!1 on 'o r!i*o *e NorotRo,, . c$mo e #eneran& "F TAREAS Tome 'a %re i$n arteria' en %er ona 3$+ene . a*!'ta ma.ore , en *i,erente %o icione cor%ora'e , re#i tran*o 'a %re i$n i t$'ica . 'a *ia t$'ica en "a e a 'o r!i*o *e NorotRo,,& En )!1 momento a%arecen o *e a%arecen *ic-o r!i*o L SO2RE LA COMPETENCIA E aF INFORMACIONB Re+i ar 'o t$%ico o"re 'a tran mi i$n *e' %!' o arteria'& Factore )!e *eterminan 'a am%'it!* *e' %!' o& T1cnica %ara tomar e' %!' o arteria'& E/%'icar ca*a !na *e ! caracter( tica B ,rec!encia, ritmo, am%'it!*, *e%re i"i'i*a* , e'a tici*a* . incroni mo& I FRADES F& "F TAREAS Tomar e' %!' o arteria' a niAo , a*!'to 3$+ene . a*!'to ma.ore & E ta"'ecer ! caracter( tica B FRADES . 'a *i,erencia etaria & Di#a c$mo +ar(a 'a am%'it!* *e' %!' oB a!menta IAF, *i min!.e IDF, no +aria INV F iB KKKKKKK a!menta e' retorno +eno o KKKKKKK *i min!.e 'a e'a tici*a* arteria' KKKKKKK a!menta 'a ,rec!encia con #a to con tante KKKKKKK *i min!.e 'a re i tencia %eri,1rica& SO2RE LA COMPETENCIA :

aF INFORMACIONB Re+i ar e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a %re i$n arteria' *!rante e' e3ercicio ,( ico& E,ecto *e 'a e tim!'aci$n im%0tica o"re 'a PA& "F TAREAS ?& Tomar 'a PA a !n a*!'to 3o+en ante , *!rante e' e3ercicio . *e %!1 *e' mi mo& E ta"'ecer 'a caracter( tica . 'o cam"io en ca*a ,a e *e 'o re#i tro & =& D!rante e' e3ercicio +i#oro , *i#a c$mo +ar(aB I A, D, NV F KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK KKKKKKKKK 'a %re i$n +eno a 'a re i tencia +a c!'ar 'a %re i$n *ia t$'ica 'a ca%acitancia +a c!'ar e' +o'!men an#!(neo e' #a to car*(aco

AUTOEVALUACION ?& E/%'i)!e ca*a !no *e 'o *eterminante -emo*in0mica *e 'a %re i$n arteria' =& Como e mo*i,ica 'a a*a%ta"i'i*a* +a c!'ar arteria' . +eno a %or acci$n *e' i tema im%0tico 9& T M!1 cam"io %re enta e' %!' o arteria' i a!menta e' #a to car*(aco . 'a ,rec!encia car*iaca e mantiene con tante E& T M!1 on . c$mo e #eneran 'o r!i*o *e NorotRo,, L :& T M!1 caracter( tica *e' %!' o ra*ia' e mo*i,ican *!rante e' e3ercicio ,( ico L ;& T Si oc!rre -emorra#ia a#!*a *e' =DQ c$mo e mo*i,ica e' %!' o arteria' L >& T Por )!1 en e' e3ercicio ,( ico 'a %re i$n *ia t$'ica %!e*e inc'! i+e "a3ar L @& T Por )!1 !"e 'a %re i$n i t$'ica . e' %!' o arteria' *!rante e' e3ercicio ,( ico L

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA DETERMINACION DE LA PRESION ARTERIAL Y EL PULSO ARTERIAL EN ADULTOS JOVENES INTRODUCCION: En e ta %r0ctica 'o a'!mno a%ren*en a tomar 'a %re i$n arteria' . e' %!' o arteria' en a'#!no com%aAero , en con*icione *e re%o o . com%r!e"an 'o e,ecto *e' e3ercicio ,( ico o"re e to *o i#no +ita'e & Se re#i tra 'a %re i$n i t$'ica, 'a %re i$n *ia t$'ica . 'a %re i$n *i,erencia' &%or e' m1to*o a! c!'tatorio& Se e/%'ica 'a t1cnica *e *ic-a me*ici$n . 'o mecani mo *e 'a re %!e ta car*io+a c!'are a' e3ercicio ,( ico& COMPETENCIAS ?& Tomar 'a %re i$n arteria' en a*!'to 3$+ene con e' m1to*o a! c!'tatorio, en *i,erente %o icione cor%ora'e & =& Tomar e' %!' o arteria' en a*!'to 3$+ene , %reci an*o ! caracter( tica c'(nica & 9& 7acer 'o re#i tro *e PA . P!' o arteria' en con*icione *e e3ercicio ,( ico& E& E/%'icar 'o -a''a6#o o"teni*o MATERIAL Y METODOS I& MATERIALB ?& 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario o %er ona a e/aminar =& Materia' *e 'a"oratorioB 8 E ,i#moman$metro *e merc!rio 8 E teto co%io NOTAB La %arte . ,!ncionamiento *e e to in tr!mento II. PROCEDIMIENTO: aF M1to*o a! c!'tatorio %ara me*ir 'a %re i$n arteria'B La %er ona %!e*e e tar enta*a o en *ec4"ito *or a', %ero -a. )!e c!i*ar )!e e' "ra6o . e' cora6$n e t1n a' mi mo ni+e'& Se co'oca e' "ra6a'ete en e' "ra6o . e %a'%a e' %!' o "ra)!ia' )!e ir+e *e re,erencia %ara co'ocar 'a cam%ana *e' e teto co%io *e"a3o *e' "ra6a'ete& Se in !,'a aire con 'a %era *e' "ra6a'ete -a ta !na %re i$n )!e -a#a *e a%arecer a' %!' o ra*ia'& Se a,'o3a 'entamente 'a +0'+!'a *e 'a %era *e in !,'aci$n, con 'o )!e a'e aire . e' "ra6a'ete e *e in,'a *i min!.en*o 'a %re i$n o"re 'a arteria& L'e#a !n momento en e' )!e em%ie6a a ,'!ir 'a an#re %or 'a arteria e trec-a*a . e e c!c-a !n %rimer r!i*oU a me*i*a )!e e +a *e in,'an*o e' "ra6a'ete . 'a %re i$n en 1 te "a3a, 'o r!i*o cam"ian *e ca'i*a*& Fina'mente, c!an*o 'a er0n e/%'ica*o *!rante 'a %r0ctica&

%re i$n en e' "ra6a'ete a%ena com%rime 'a arteria, 'o r!i*o cam"ian a !n oni*o *e car0cter or*o . ''e#an a *e a%arecer %or com%'eto tra : a ?D mm *e re*!cci$n en 'a %re i$n *e' "ra6a'ete& En e te momento e' ca'i"re *e 'a arteria . e' ,'!3o an#!(neo e -an norma'i6a*o& Se anota 'a %re i$n )!e in*ica e' man$metro *e merc!rio a' momento *e e c!c-ar e' %rimer r!i*o . e 'a %re i$n i t$'ica . a' momento )!e cam"ian *e car0cter I o *e a%arecen F 'o r!i*o , e re#i tra 'a %re i$n *ia t$'ica& Lo r!i*o )!e e e c!c-an on 'o r!i*o *e NorotRo,,, *1"i'e a' inicio, e inten i,ican *e %!1 %ara a%a#ar e . *e a%arecer& Son %ro*!ci*o %or 'a corriente an#!(nea t!r"!'enta crea*a c!an*o !na arteria e e trec-a*a, %ero no oc'!i*a& De a%arecen c!an*o e' ca'i"re *e 'a arteria e norma'i6a . e' ,'!3o e .a *e ti%o 'aminar& "F T1cnica *e 'a toma *e' %!' o arteria'B Se e'i#en arteria !%er,icia'e %&e& ra*ia', "ra)!ia', ,acia'& ,emora', %e*ia, car$ti*a etc& & Se re)!iere 'a correcta %o ici$n *e 'a mano . *e 'o *e*o o"re 'a arteria e'e#i*a& Se co'oca 'a mano en ,orma *e %in6a *e manera )!e e' %!'#ar )!e*e it!a*o en e' *or o *e 'a m!Aeca mientra )!e 'o *e*o centra'e a ientan en 'a corre*era ra*ia', %or *on*e %a a 'a arteria& Con e' *e*o an!'ar e %re iona !n %oco 'a arteria . con 'o *e*o (n*ice . me*io e %a'%a 'a arteria . e *etermina 'a caracter( tica *e' %!' o arteria'B FRECUENCIAB n4mero *e %!' acione %or min!to I >D a @D %or min!to F RITMOB inter+a'o entre *o %!' acione I re#!'ar o irre#!'ar F AMPLITUDB a't!ra *e 'a %!' acione I %e)!eAa, me*iana o am%'ia F DEPRESI2ILIDADB #ra*o *e *!re6a *e 'a %are* arteria' I ,0ci' o *i,(ci' *e com%rimir F ELASTICIDADB e ta*o *e 'a %are* arteria' I e'0 tica o r(#i*a F SINCRONISMOB %!' acione im!'t0nea en %!nto e)!i*i tante & I incr$nico F& CF Re#i tro *e 'a %re i$n arteria' . %!' o arteria' en e' e3ercicio ,( ico Me*ir 'a PA . %!' o arteria' en e' !3eto en re%o o, enta*o& Or*ene a' !3eto )!e -a#a !na 9D c!c'i''a en ED a ;D e#& in )!itar e' "ra6a'ete& P!e*e !"ir . "a3ar 'a e ca'era -a ta )!e e a#ite& Tome 'a PA . %!' o arteria' inme*iatamente *e %!1 *e termina*o e' e3ercicio . '!e#o ca*a = min!to -a ta 'a rec!%eraci$n& RESULTADOS ?& Pre i$n arteria', en re%o o . *i,erente %o ici$n cor%ora'B
PA 5 %o ici$n Pre i$n i t$'ica Pre i$n *ia t$'ica Pre i$n *i,erencia' Po ici$n enta*o KKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKK Po ici$n DD KKKKKKKKKK KKKKKKKKKK KKKKKKKKKK Po ici$n *e %ie KKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKK

=& P!' o arteria', en re%o o


Po ici$n enta*o Frec!encia Ritmo Am%'it!* De%re i"i'i*a* Po ici$n DD Po ici$n *e Pie

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

E'a tici*a* Sincroni mo

KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK

9& Pre i$n . %!' o arteria'e ante . *e %!1 *e' e3ercicio ,( ico
Momento Ante *e' e3ercicio Inme*iatamente *e %!1 A 'o = min!to A 'o E min!to A 'o ; min!to A 'o @ min!to P& S& J Pre i$n i t$'ica P& D& J Pre i$n *ia t$'ica F& C& J Frec!encia car*iaca P& S& P& D& F& C&

Fi#& NC Cam"io en 'a Pre i$n arteria' I Si t$'ica, Dia to'ita . Di,erencia' F . en 'a ,rec!encia *e' %!' o arteria' en 3$+ene ometi*o a e3ercicio ,( ico inten o

ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS: aF Lo a'!mno o" er+an . *e cri"en 'o a%arato a ! ar e, i*enti,ican*o ! com%onente & "F Lo a'!mno e *i %onen %or %are3a , ! an*o ca*a a'!mno a ! com%aAero como !3eto e/%erimenta' cF Ca*a a'!mno toma e' %!' o arteria' . anota 'o re !'ta*o & *F Ca*a a'!mno toma 'a %re i$n arteria' . anota 'o re !'tao & eF Un a'!mno %or #r!%o toma 'a %re i$n arteria' . otro e' %!' o arteria' *e ! com%aAero ometi*o a e3ercicio ,( ico& To*o anotan 'o re !'ta*o ,F Ca*a a'!mno con,ecciona ! ta"'a . ,i#!ra con 'o re !'ta*o o"teni*o & AUTOEVALUACION ?& Mencione : arteria *on*e e %!e*e tomar e' %!' o arteria' =& T M!1 cam"io %re enta e' %!' o arteria' i a!menta e' #a to car*(aco . 'a ,rec!encia car*iaca e mantiene con tante 9& T Preci e )!1 in,ormaci$n 'e %!e*e "rin*ar 'a %a'%aci$n *e' %!' o arteria' L E& T M!1 on . c$mo e #eneran 'o r!i*o *e NorotRo,, L :& T M!1 caracter( tica *e' %!' o ra*ia' e mo*i,ican *!rante e' e3ercicio ,( ico L ;& T Si oc!rre -emorra#ia a#!*a *e' =DQ c$mo e mo*i,ica e' %!' o arteria' L >& T Por )!1 en e' e3ercicio ,( ico 'a %re i$n *ia t$'ica %!e*e inc'! i+e "a3ar L @& T Por )!1 !"e 'a %re i$n . e' %!' o arteria'e *!rante e' e3ercicio ,( ico L

LA MICROCIRCULACION Y EL SISTEMA LINFATICO


INTRODUCCION La ,!nci$n e %ec(,ica *e 'a circ!'aci$n e e' tran %orte *e n!triente a 'o te3i*o . 'a e'iminaci$n *e 'o %ro*!cto *e *e ec-o ce'!'ar, 'o c!a' oc!rre en 'a microcirc!'aci$n & Ca*a te3i*o tiene 'a ca%aci*a* *e contro'ar e te %roce o re#!'an*o ! %ro%io ,'!3o an#!(neo en re'aci$n a ! nece i*a*e , a tra+1 *e 'a +a omoci$n *e 'o e ,(ntere %re8ca%i'are . metarterio'a *e 'o te3i*o & E' intercam"io o tran ,erencia *e n!triente . re i*!o ce'!'are , entre 'a an#re . e' '()!i*o inter ticia', )!e oc!rre en 'o ?D,DDD mi''one *e ca%i'are an#!(neo , con !na !%er,icie *e :DD a >DD metro c!a*ra*o , *e%en*e *e ,actore e tr!ct!ra'e *e 'o ca%i'are . *e 'a ,!er6a -i*ro t0tica . co'oi*o m$tica )!e *eterminan tanto 'a *i,! i$n *e 'o n!triente . ! tancia *e *e ec-o, como 'a ,i'traci$n 5 rea" orci$n *e' +o'!men '()!i*o& E' e t!*io *e 'a *in0mica ca%i'ar encierra e %ecia' inter1 %or c!anto !n i#no ,rec!ente )!e e i*enti,ica, en %ato'o#(a c'(nica, e e' e*ema, e' c!a' tiene m4'ti%'e ca! a )!e e *e"en *i'!ci*ar %ara e ta"'ecer !n *ia#n$ tico . a)!( e *on*e tiene im%ortancia 'a a%'icaci$n *e 'o ,actore )!e *eterminan 'a tran ,erencia *e ! tancia a ni+e' ca%i'ar& La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%& ?; . =: *e G!.ton . 'o ca%& 9D . 99 *e Ganon#& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a caracter( tica *e 'a microcirc!'aci$n& I circ!'aci$n ca%i'ar an#!(nea . 'in,0tica F& =& E/%'icar 'o ,actore )!e *eterminan 'a tran ,erencia *e ! tancia . *e' +o'!men '()!i*o a ni+e' ca%i'ar& ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? aF INFORMACIONB

Re+i ar 'o t$%ico o"re e tr!ct!ra ca%i'ar, 'ec-o ca%i'ar, ,'!3o an#!(neo en 'o ca%i'are , ,'!3o 'in,0tico en 'o +a o 'in,0tico & "F TAREAS ?& Con,eccione !n e )!ema *e' ca%i'ar an#!(neo . *e' ca%i'ar 'in,0tico . e ta"'e6ca 'a *i,erencia =& Di#a en )!1 e *i,erencia 'a com%o ici$n *e' '()!i*o inter ticia' con e' %'a ma an#!(neo . %or)!1L & 9& En!mere 'a caracter( tica *e 'a microcirc!'aci$n

SO2RE LA COMPETENCIA = aF INFORMACION

Re+i ar 'a "a e ,( ico8)!(mica *e 'a *i,! i$n *e ! tancia . 'o ,actore "0 ico )!e *eterminan e' mo+imiento *e '()!i*o a tra+1 *e 'a mem"rana ca%i'ar& "F TAREAS

?& Preci ar 'o conce%to *eB aF Pre i$n ca%i'ar "F Pre i$n ca%i'ar me*ia cF Pre i$n co'oi*o m$tica *F Pre i$n *e ,i'traci$n eF Pre i$n *e rea" orci$n ,F Coe,iciente *e ,i'traci$n #F Di,! i$n -F O mo i =& Con,eccione !n *ia#rama *e' ca%i'ar an#!(neo . e ta"'e6ca 'a ,!er6a *e Star'in# en e' mo+imiento *e' '()!i*o a tra+1 *e 'a mem"rana ca%i'ar, en con*icione norma'e & 9& E cri"a 'a re'aci$n matem0tica )!e e ta"'ece i e' '()!i*o %a ar0 *e 'a an#re a' LEC o en enti*o contrario E& En "a e a' *ia#rama *e 'a tarea = -a#a e' an0'i i *e 'a ,!er6a *e Star'in# . ca'c!'eB aF La %re i$n *e ,i'traci$n "F La %re i$n *e rea" orci$n :& En "a e a' *ia#rama *e 'a tarea = -a#a e' an0'i i *e 'a ,!er6a *e Star'in# , em%'ean*o 'a %re i$n ca%i'ar me*ia . ca'c!'eB aF La %re i$n *e ,i'traci$n "F La %re i$n *e rea" orci$n ;& E/%'i)!e 'a ,i#& ?;8?? *e ! te/to& M!1 im%ortancia 'e merece L AUTOEVALUACION ?& E ta"'e6ca 'a caracter( tica -emo*in0mica *e 'a microcirc!'acion =& Preci e 'o ,actore *e Star'in# en e' mo+imiento *e' '()!i*o a ni+e' ca%i'ar& 9& Di#a )!1 oc!rre con e' +o'!men %'a m0tico i 'a %re i$n ca%i'ar me*ia cam"ia a =D mm *e 7# . 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' %'a ma e *e =; mm 7# L E& M!1 ,actore mo*i,ican 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' %'a ma L :& Por )!1 e 'ento e' ,'!3o an#!(neo en 'o ca%i'are L ;& Por )!1 e' a!mento *e' #a to car*iaco %!e*e oca ionar e*emaL >& Preci e 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar com%rometi*o en e' e*ema *e 'a 8 In !,iciencia car*iaca, 8 Cirro i -e%0tica 8 Tra!mati mo en 'a cara 8 Lin,a*eniti &

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA PROTOCOLO DE SEMINARIO/TALLER DINAMICA CAPILAR INTRODUCCION: E ta acti+i*a* trata *e con o'i*ar a %ecto im%ortante *e 'a microcirc!'aci$n& Em%'ean*o mo*e'o ,i io%ato'$#ico *e' EDEMA e rea'i6a e' e t!*io *e 'o ,actore . mecani mo )!e *eterminan 'a ,i'traci$n *e' '()!i*o %'a m0tico, en e' e/tremo arteria' *e' ca%i'ar, o 'a rea" orci$n *e' '()!i*o inter ticia', en e' e/tremo +eno o *e' ca%i'ar& Si e %reci an 'o cam"io en e' o 'o ,actore im%'ica*o en *ic-o e*ema, %o*emo e ta"'ecer 'a %o i"'e ca! a . %or 'o tanto ,orm!'ar !n *ia#n$ tico *e *e )!e 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar #!ar*an re'aci$n con a'#!na ,!nci$n %rimaria *e !n te3i*o, $r#ano, a%arato o i tema cor%ora'& COMPETENCIAS ?& Preci ar 'o ,actore )!e *eterminan 'a *in0mica ca%i'ar en con*icione norma'e & =& E ta"'ecer e' o 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar com%rometi*o en !n *etermina*o ti%o *e e*ema 9& E ta"'ecer 'a "a e ,i io'$#ica *e' tratamiento *e *ic-o e*ema MATERIALB Mo*e'o o Ca o *e it!acione ,i io'$#ica o %ato'$#ica )!e #!ar*en re'aci$n con 'a micro8 circ!'aci$n& PROCEDIMIENTOB Ca*a #r!%o *e a'!mno ana'i6ara . *i c!tir0 !no o *o mo*e'o Ica o F *e e*ema& Para ca*a it!aci$n c!m%'e con 'a tarea i#!ienteB ?& Con,ecciona !n *ia#rama *e' ca%i'ar con 'a ,!er6a *e Star'in#, en con*icione norma'e =& Con,ecciona ! ta"'a . *ia#rama *e' ca o )!e e 'e a i#ne, %reci an*o e' ,actor o ,actore com%rometi*o , B aF A!mento *e 'a %re i$n ca%i'ar I Pc F en e' 'a*o arteria' *e' ca%i'ar "F A!mento *e 'a Pc en e' 'a*o +eno o *e' ca%i'ar cF A!mento *e 'a %ermea"i'i*a* ca%i'ar *F A!mento *e 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' '()!i*o inter ticia' eF Di min!ci$n *e 'a %re i$n co'oi*o m$tica *e' %'a ma ,F Di min!ci$n *e' ,'!3o 'in,0tico 9& Lo mo*e'o *e E*ema e t0n re'aciona*o conB

En,erme*a* -i%erten i+a cr$nica In !,iciencia car*iaca In !,iciencia -e%0tica In !,iciencia rena' con %rotein!ria In !,iciencia rena' in %rotein!ria In,'amaci$n 'oca' Lin,a*eniti De n!trici$n %roteica So"re-i*rataci$n 2i%e*e taci$n %ro'on#a*a&

AUTOEVALUACION
?& =& 9& E& :&

;&

Preci e 'o ,actore *e Star'in# en e' mo+imiento *e' '()!i*o a ni+e' ca%i'ar M!1 ,actore mo*i,ican 'a %re i$n ca%i'arL M!e ,actore mo*i,ican 'a %re ion co'oi*o m$tica *e' %'a ma L Por )!1 e' a!mento *e' #a to car*iaco %!e*e oca ionar e*emaL Preci e 'o ,actore *e 'a *in0mica ca%i'ar com%rometi*o en e' e*ema *e 'a 8 In !,iciencia car*iaca, 8 Cirro i -e%0tica 8 Tra!mati mo en 'a cara 8 Lin,a*eniti & M!e me*i*a tera%1!tica recomen*ar(a %ara ca*a !na *e 'o e*ema e t!*ia*o &

REGULACION DE LA PRESION ARTERIAL


INTRODUCCION E' or#ani mo contro'a e' ,'!3o an#!(neo a ca*a te3i*o, *e ac!er*o a ! nece i*a*e meta"$'ica , #racia a 'o mecani mo *e contro' 'oca' *e' ,'!3o an#!(neo *e%en*iente *e ,actore meta"$'ico .5o +a o*i'ata*ore tit!'are & De otro 'a*o contro'a 'a re*i tri"!ci$n *e' ,'!3o an#!(neo, a *i,erente 0rea *e' c!er%o, a tra+1 *e mecani mo ner+io o *e acci$n r0%i*a *e' contro' *e 'a %re i$n arteria'& La circ!'aci$n an#!(nea e t0 "a3o e' contro' *e' i tema ner+io o a!t$nomo I SNA F, e' c!a' e3erce accione o"re e' cora6$n . 'o +a o an#!(neo , %ara mantener e' ,'!3o an#!(neo ti !'ar en !n +o'!men . %re i$n a*ec!a*o & E' conocimiento *e 'a re#!'aci$n ner+io a *e 'a %re i$n arteria' con tit!.e, no o'amente, 'a "a e %ara 'a e/%'icaci$n *e 'a ,i io'o#(a car*io+a c!'ar en e ta*o *e norma'i*a*U ino tam"i1n %ara 'a e/%'icaci$n *e *i+er a a'teracione *e' i tema car*io+a c!'ar I SCV F . -acer e' en,o)!e tera%1!tico *e 'a mi ma & La in,ormaci$n nece aria %ara e' $%timo *e arro''o *e e te to%ico e enc!entra en e' ca%& ?@ *e G!.ton . e' ca%& 9? *e Ganon#&

COMPETENCIAS ?& E ta"'ecer 'o com%onente an0tomo8,i io'$#ico *e' SNA )!e e3erce e' contro' r0%i*o *e 'a %re i$n arteria' me*ia I PAM F& =& E/%'icar 'o mecani mo ner+io o *e' contro' r0%i*o *e 'a PAM I Si tema "arorrece%tor . )!imiorrece%tor, re %!e ta i )!1mica *e' Si tema Ner+io o Centra' I SNC F, %reci an*o 'o e,ecto . 'a re %!e ta en *ic-o mecani mo , ,rente a it!acione ,i io'$#ica . ,i io%ato'$#ica *a*a & 9& E ta"'ecer e' en,o)!e tera%1!tico *e 'a it!acione ,i io%ato'$#ica , en "a e a' ,!n*amento te$rico *e' contro' ner+io o *e 'a PAM&& ORIENTACIONES Y TAREAS COMPETENCIA ? a& INFORMACION

Re+i ar 'a "a e anat$mica . ,i io'$#ica *e' SNA en 'o re,erente a 'a iner+aci$n im%0tica *e 'o +a o an#!(neo , iner+aci$n im%0tica . %ara im%0tica *e' cora6$n& E' centro +a omotor& E' i tema +a o*i'ata*or im%0tico& "& TAREAS

Ana'ice 'a ,i#& ?@8?, ?@8=, ?@89 . %reci e 'a iner+aci$n *e 'o +a o an#!(neo , 'a caracter( tica ,i io'$#ica *e' ,'!3o an#!(neo . 'a mo*i,icacione en ca o *e 'a !%re i$n *e 'a in,'!encia im%0tica&

E ta"'e6ca c$mo e t0 or#ani6a*o e' centro +a omotor, c!a'e on 'a Inter&8re'acione con 'a otra 0rea . con 'o centro ner+io o !%eriore & Icorte6a cere"ra', -i%ot0'amo, *ienc1,a'o etc& F COMPETENCIA = a& INFORMACION i tema "arorrece%tor .

Re+i e 'o mecani mo re,'e3o *e mantenimiento *e 'a PAM B 'o )!imiorrece%tor& La re %!e ta i )!1mica *e' SNC& " TAREAS

Ana'ice 'a ,i#& ?@8:, ?@8;, ?@8> . %reci e 'o e'emento *e' i tema "arorrece%tor . )!imiorrece%tor& E/%'i)!e c$mo ,!ncionan& 8 Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a "arorrece%tora %ara e' ca o )!e 'a PAM cae a @D mm 7# o i !"e a ?>D mm 7# 8 Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a )!imiorrece%tore %ara e' ca o )!e 'a PAM cae %or *e"a3o *e :D mm 7#& E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM en 'o e t!*io B i#!iente Mo*e'o *e

Pin6amiento *e !na o am"a arteria car$ti*a E tim!'aci$n *e' ner+io +a#o o 'a a*mini traci$n *e aceti'co'ina I Ac- F E tim!'aci$n *e' i tema im%0tico o 'a a*mini traci$n *e nora*rena'ina I Na* F E tim!'aci$n *e !n ner+io en iti+o 7emorra#ia a#!*a I an#ra*o *e' ?: Q, 9D Q . *e' ;D Q F Tran ,! i$n an#!(nea I ' Litro F E3ercicio ,( ico inten o Cam"io *e %o ici$n cor%ora', *e *ec4"ito a *e %ie . +ice8+er a Cam"io re %iratorio B in %iraci$n . e %iraci$n %ro,!n*a & A*mini traci$n *e CO= I ?D Q . 9D Q F Ane te ia ra)!(*ea In !,iciencia a#!*a *e' +entr(c!'o i6)!ier*o&

COMPETENCIA 9 AF INFORMACIONB V!e'+a a re+i ar 'o conteni*o *e 'a com%etencia ? . = "F Tarea B Con i*ere *o me*i*a o accione )!e %!e*a a%'icar %ara 'a o'!ci$n *e 'o ca o II, III, V, VI, VIII, VI . VII

En "a e a !n e )!ema *e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a %re i$n arteria' -acer 'a e/%'icacione *e c$mo e rea'i6a 'a re#!'aci$n *e 'a PA, en ca*a ca o %re enta*o& 7acer 'a %ro.eccione . a%'icacione c'(nica & AUTOEVALUACION: ?F Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a "arorrece%tora %ara e' ca o )!e 'a PAM !"e a ?<D mm 7# =F Con,eccione !n *ia#rama *e ,'!3o acerca *e 'a re %!e ta re,'e3a )!imiorrece%tore %ara e' ca o )!e 'a PAM cae a =D mm 7#& 9F E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM i e com%rime 'a arteria car$ti*a *erec-a EF Di#a )!e cam"io en e' SCV oc!rren i e a*mini tra aceti'co'ina I Ac- F o nora*rena'ina I Na* F :F E ta"'e6ca 'a re %!e ta re#!'a*ora i oc!rre -emorra#ia a#!*a ?: Q, 9D Q . *e' ;D QF ;F Di#a )!e cam"io en e' SCV oc!rren i e rea'i6a tran ,! i$n an#!(nea I ' Litro F >F E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM *!rante e' e3ercicio ,( ico inten o @F E/%'i)!e e' mecani mo )!e o%era en 'a re#!'aci$n *e 'a PAM i e cam"io *e %o ici$n *e *ec4"ito a *e %ie . +ice8+er a&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA

REGULACION DE LA PRESION ARTERIAL EN MAMIFERO


INTRODUCCION: E ta acti+i*a* e ta orienta*a a con o'i*ar a %ecto ,!n*amenta'e *e 'o t$%ico acerca *e 'a re#!'aci$n *e 'a circ!'aci$n, re+i a*o en 'a c'a e, me*iante e' e t!*io e/%erimenta' en anima'e *e 'a"oratorio Ica"rito F o e' e t!*io *e mo*e'o ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o . 'o mecani mo )!e e/%'i)!en 'o cam"io o rea3! te )!e e %re entan en *ic-o mo*e'o *e e t!*io& COMPTENCIAS ?& E ta"'ecer e' ro' ,i io'$#ico *e' SNA en e' contro' r0%i*o *e 'a %re i$n arteria' me*ia I PAM F& =& E/%'icar e' mecani mo "arorrece%tor, )!imiorrece%tor . 'a re %!e ta i )!1mica *e' Si tema Ner+io o Centra' I SNC F, como !na re %!e ta re#!'a*ora ra%i*a *e 'a PAM, ,rente a it!acione ,i io'$#ica . ,i io%ato'$#ica *a*a & 9& In*icar e' en,o)!e tera%1!tico *e 'a it!acione ,i io%ato'$#ica , en "a e a' ,!n*amento te$rico *e' contro' ner+io o *e 'a PAM& PROCEDIMIENTOB ANALISIS DE MODELOS Para e' e t!*io en Mo*e'o , 'a e/%'icaci$n en ca*a !no *e 'o mecani mo *e"e inc'!ir e' ana'i i *e' e tim!'o, e' e ta*o Iacti+i*a*F *e' centro +a omotor . 'a re %!e ta re#!'a*ora, i e e,ecti+a o no& Se ana'i6aran 'o i#!iente MODELOS B aF Pin6amiento *e !na o am"a arteria car$ti*a "F E tim!'aci$n *e' ner+io +a#o o 'a a*mini traci$n *e aceti'co'ina I Ac- F cF E tim!'aci$n *e' i tema im%0tico o 'a a*mini traci$n *e nora*rena'ina I Na* F *F E tim!'aci$n *e !n ner+io en iti+o eF 7emorra#ia a#!*a I an#ra*o *e' ?: Q, 9D Q . *e' ;D Q F ,F Tran ,! i$n an#!(nea I ' Litro F #F E3ercicio ,( ico inten o -F Cam"io *e %o ici$n cor%ora', *e *ec4"ito a *e %ie . +ice8+er a iF Cam"io re %iratorio B in %iraci$n . e %iraci$n %ro,!n*a & 3F A*mini traci$n *e CO= I ?D Q . 9D Q F RF Ane te ia ra)!(*ea

ESTUDIO EVPERIMENTALB ?& Materia' "io'$#icoB ca"rito anea*o . en a.!na =& Materia' *e 'a"oratorioB 8 E tim!'a*or e'ectr$nico 8 Man$metro *e merc!rio 8 F0rmaco B o'!cione *e aceti'co'ina . nora*rena'ina, -e%arina 8 Materia' *e +i*rio *e ! o #enera' 8 E)!i%o *e *i ecci$n MODUS OPERANDIB 'a %re%araci$n *e' anima' e -ace i#!ien*o e' i#!iente %rotoco'oB ?& =& 9& E& :& ;& >& @& Ane te iar con o'!ci$n *e Nem"!ta'& A *o i *e 9D m# 5 N# *e %c& Can!'aci$n *e 'a +ena a,ena Rea'i6aci$n *e !na tra)!eo tom(a Ai 'amiento *e am"a arteria car$ti*a Ai 'amiento *e am"o ner+io +a#o Ai 'amiento *e !n ner+io cr!ra' In.ectar :DD U&I& *e -e%arina I 'i)!emine RF +ia en*o+eno a Can!'aci$n *e !na arteria ,emora' . cone/i$n a' man$metro *e merc!rio, %ara re#i tro *irecto *e 'a %re i$n arteria'&W

FASE EVPERIMENTALB Si#a or*ena*amente 'o %a o ta' como e in*ican en e' c!a*ro i#!iente& Anote 'o re !'ta*o o"teni*o en 'o ca i''ero re %ecti+o NOTAB ten#a %re ente )!e ante *e e/traer 'a an#re I%a o <F *etermine e' +o'!men tota' *e an#re *e' anima' o"re 'a "a e *e ;D m' 5 N# %&c& . ca'c!'e e' ?: Q , 9D Q . ;D Q *e' +o'!men *e an#re )!e e +a a e/traer& Pre te atenci$n a 'o cam"io . anote 'o re !'ta*o )!e e %re entan *e %!1 *e ca*a e/tracci$n *e an#re . a' rein.ectar e' corre %on*iente +o'!men *e a)!e''a&

C)a4! NC : Va5 !+6 4+ f!+#)+n#$a 4+5 8)56 a!*+!$a5 3 8!+6$%n a!*+!$a5 +n #a&!$* 6 &aD 5a $nf5)+n#$a 4+ +6*?")5 6 n+!7$ 6 62 f?6$# 6 3 4+&$4 a 5a .+" !!a9$a..

SISTEMA CARDIOVASCULAR REGULACION DEL GASTO CARDIACO Y EL RETORNO VENOSO INTRODUCCION La circ!'aci$n an#!(nea e ta re#!'a*a %or *i+er o mecani mo , *e acci$n 'oca' . *e acci$n i t1mica, e to mecani mo act4an, #enera'mente, mo*i,ican*o 'a re i tencia +a c!'ar, )!e +a a,ectar e' ,'!3o an#!(neo& Uno *e 'o ,actore -emo*in0mica *eterminante *e 'a %re i$n arteria' e e' #a to car*iaco, )!e e e' +o'!men an#!(neo im%!' a*o %or e' cora6$n en !n min!to& E' +o'!men an#!(neo )!e e e/%!' a*o %or 'a contracci$n *e' +entr(c!'o, *!rante 'a ( to'e, o ea e' +o'!men i t$'ico, *e%en*e *e' +o'!men te'e *ia t$'ico . 'a ,!er6a *e contracci$n *e' +entr(c!'o& E' %ro*!cto *e' +o'!men i t$'ico %or 'a ,rec!encia car*iaca en !n min!to *etermina e' #a to car*iaco& E' retorno +eno o e e' +o'!men *e an#re )!e ''e#a a' atrio *erec-o %or 'a +ena ca+a , *!rante 'a *i0 to'e& Lo ,actore )!e 'o *eterminan on 'o mi mo )!e *eterminan e' #a to car*iaco, %ero a%'ica*o a' i tema +eno oB 'a *i,erencia *e %re ione en e' atrio *erec-o IPADF . 'a PLLS o"re 'a re i tencia a' retorno +eno o& RV J PAD PLLS 5 RRV E' #a to car*iaco e ,!nci$n *e' retorno +eno o, m0 )!e *e 'a ,!er6a *e contracci$n +entric!'arU e/ce%to c!an*o e' retorno +eno o e e/ce i+o . 'o mecani mo *e re#!'aci$n e t0n re'aciona*o con to*o 'o ,actore %eri,1rico )!e contro'an e' retorno +eno o, inc'!.en*o 'a %re i$n arteria', 'a re i tencia +a c!'ar i t1mica, 'a +a o*i'ataci$n ca%i'ar& E' an0'i i im!'t0neo *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . retorno +eno o no %ermite e t!*iar *e !na manera o"3eti+a . r0%i*a cierto ,en$meno ,i io'$#ico o %ato'$#ico *e re'ati+a ,rec!encia en Me*icina& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' #a to car*iaco, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico =& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' retorno +eno o, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico 9& En "a e a c!r+a im!'tanea *e #a to car*iaco . retorno +eno o e ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio %ara am"a +aria"'e en *i+er a it!acione ,i io'$#ica . %ato'$#ica && ORIENTACIONES Y TAREAS COMPETENCIA ? AF INFORMACIONB ?& CONCEPTOS MUE DE2EN CONOCERSEB I Re+& E' Ca%& =D G!.ton F Contracti'i*a*& Permi i+i*a* *e' cora6$n& E,icacia *e' cora6$n como "om"a e to conce%to e t0n e trec-amente re'aciona*o & Contracti'i*a* e 'a ca%aci*a* %ara contraer e, *etermina 'a %ermi i+i*a* o e,icacia car*iaca F!er6a *e contracci$n )!e e' cora6$n *e arro''a %or e'on#acion *e ! ,i"ra ILe. *e Star'in#F =& FACTORES DEL GASTO CARDIACO

aF Frec!encia car*iaca& "F Vo'!men i t$'ico o +o'!men 'ati*o Retorno +eno o I Le. *e FranR Star'in#F Contracci$n car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono im%0tico o -i%ertro,ia car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono +a#a' o -i%otro,ia car*iaco 9& REPRESENTACION GRAFICA DE ESTOS FENOMENOS Ca%it!'o =D *e G!.ton& Fi#& =D8E . =D8@ O" er+e 'a ,i#!ra menciona*a , ana'(ce'a . *e 'a e/%'icaci$n& Fi#& =D8E C!r+a *e #a to car*iaco en e' cora6$n norma' . en cora6one -i%o e,ecti+o e -i%er e,ecti+o & Fi#& =D8@ C!r+a *e #a to car*iaco en e' cora6$n norma' . en %atrone *e cora6one -i%o e -i%er e,ecti+o "a3o 'a in,'!encia *e %re ione e/tra car*iaca & 2F TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e #a to car*iaco norma' =& Con,eccione %atrone *e c!r+a *e #a to car*iaco -i%ere,ica6 e -i%oe,ica6 & 9& La e tim!'aci$n im%0tica e'e+a e' #a to car*iaco *i#a %or )!e XXXXX& Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

E& La e tim!'aci$n *e' +a#o *erec-o *i min!.e e' #a to car*iacoU *i#a %or)!e XX Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

COMPETENCIA = AF INFORMACIONB ?& FACTORES DEL RETORNO VENOSOB aF Pre i$n *e' atrio *erec-o IPADF "F Pre i$n *e ''ena*o i t1mico IPLLSF o Pre i$n circ!'atoria me*ia IPCMF 8 Vo'emia 8 A*a%ta"i'i*a* +a c!'ar I tono im%0tico F cF Re i tencia a' retorno +eno o I RRV F 8 Tono arterio'ar Ia!torre#!'aci$n meta"$'icaF . +eno o %or acci$n im%0tica

=& REPRESENTACION GRAFICA DE ESTOS FENOMENOSB Ca%it!'o =D *e G!.ton Fi#& =D8<, =D8??, =D8?=, =D8?9 O" er+e 'a ,i#!ra menciona*a , ana'(ce'a . *e 'a e/%'icaci$n& Fi#& =D8< C!r+a *e retorno +eno o norma' *on*e e o" er+a e' ro' *e ca*a ,actor&

Fi#& =D8?? C!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e *i+er o +a'ore *e PLLS Fi#& =D8?= C!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e *i+er o +a'ore *e RRV Fi#& =D8?9 C!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia im!'tanea *e *i+er o +a'ore *e PLLS . RRV 2F TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o norma'& =& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a PLLS 9& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a RRV E& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n im!'tanea *e 'a PLLS . *e 'a RRV& :& Con,eccione 'a c!r+a *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a e tim!'aci$n im%0tica COMPETENCIA 9B AF INFORMACIONB ?& FACTORES DEL GASTO CARDIACO =& FACTORES DEL RETORNO VENOSOB 9& REPRESENTACION GRAFICA DE ESTOS FENOMENOSB Ca%it!'o =D *e G!.ton Fi#& =D8?E, =D8?:, =D8?;, Ca%& =? Fi#& =?8= Ca%& == Fi#& ==8?, ==8:, ==8; O" er+e 'a ,i#!ra menciona*a , ana'(ce'a . *e 'a e/%'icaci$n& Fi#& =D8?E An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . *e"i*o a 'a tran ,! i$n *e an#re& Fi#& =D8?: An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . "a3o in,'!encia *e' im%0tico& Fi#& =D8?; An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . tra 'a a%ert!ra *e !na ,i t!'a arterio+eno a #ran*e& Fi#& =?8= An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . "a3o in,'!encia *e' e3ercicio ,( ico inten o Fi#& ==8? An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o norma' . tra !n in,arto a#!*o *e' miocar*io

Fi#& ==8: An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o en *i,erente eta%a *e 'a in !,iciencia car*iaca& Fi#& ==8; An0'i i *e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o en 'a in !,iciencia car*iaca termina'

2F TAREASB Con,eccione 'a #ra,ica re %ecti+a %ara ca*a ca oB ?& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o Norma'e & =& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a tran ,! i$n *e !n 'itro *e o'!ci$n a'ina a' : Q 9& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e -emorra#ia *e' =D Q E& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e' e3ercicio ,( ico inten o& :& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e in,arto a#!*o *e' miocar*io ;& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca com%en a*a& >& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca termina' AUTOEVALUACIONB ?& Con,eccione !na c!r+a *e ,!nci$n car*iaca "a3o 'a acci$n *e' i tema im%0tico =& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o %ara !n incremento *e 'a PLLS 9& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o %ara !n incremento *e 'a RRV E& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e -emorra#ia :& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e E3ercicio ,( ico ;& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e in,arto a#!*o *e' miocar*io >& Como e mo*i,ica e' %!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e' #a to car*iaco . retorno +eno en e' ca o *e in !,iciencia car*iaca con#e ti+a&

o o o o

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTRICA LA REGULACION DEL GASTO CARDIACO Y DEL RETORNO VENOSO INTRODUCCION En e ta acti+i*a* ana'i6aremo e' #a to car*iaco, e' retorno +eno o . o"re to*o 'a interre'acione *e e ta *o +aria"'e -emo*in0mica , me*iante e' an0'i i *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . c!r+a *e retorno +eno o, tra6a*a im!'t0neamente %ara *i+er a it!acione ,i io'$#ica . %ato'$#ica , a%'ican*o e' m1to*o #ra,ico& La "a e te$rica acerca *e e to t$%ico 'a %!e*e re+i ar en e' ac0%ite re %ecti+o, in em"ar#o 'a in,ormaci$n )!e 'e "rin*amo 'e ,aci'itara a *e arro''ar 'a tarea& COMPETENCIAS ? = 9 E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' #a to car*iaco, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' retorno +eno o, a!/i'i0n*o e *e' m1to*o #ra,ico En "a e a c!r+a im!'tanea *e #a to car*iaco . retorno +eno o e ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio %ara am"a +aria"'e en *i+er a it!acione ,i io'$#ica . %ato'$#ica &&

PROCEDIMIENTOB La acti+i*a* e *e arro''a en "a e a 'a tarea )!e e 'e a i#ne& Pre+iamente *e"e re+i ar 'o conce%to "0 ico CONCEPTOS 2ASICOS A& Contracti'i*a*& Permi i+i*a* *e' cora6$n& E,icacia *e' cora6$n como "om"a e to conce%to e t0n e trec-amente re'aciona*o & Contracti'i*a* e 'a ca%aci*a* %ara contraer e, *etermina 'a %ermi i+i*a* o e,icacia car*iaca F!er6a *e contracci$n )!e e' cora6$n *e arro''a %or e'on#aci$n *e ! ,i"ra ILe. *e Star'in#F 2& Factore *e' #a to car*iaco aF Frec!encia car*iaca& "F Vo'!men i t$'ico o +o'!men 'ati*o Retorno +eno o I Le. *e FranR Star'in#F Contracci$n car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono im%0tico o -i%ertro,ia car*iaca 8 Contracci$n car*iaca e#4n tono +a#a' o -i%otro,ia car*iaco

TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e #a to car*iaco norma' . %atrone *e c!r+a *e #a to car*iaco -i%ere,ica6 e -i%oe,ica6&

=& La e tim!'aci$n im%0tica e'e+a e' #a to car*iaco *i#a %or )!e XXXXX& C!a' e 'a *i,erencia entre contracti'i*a* car*iaca . ,!er6a *e contracci$n car*iacaL Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

9& La e tim!'aci$n *e' +a#o *erec-o *i min!.e e' #a to car*iacoU *i#a %or)!e XX Con,eccione 'a #ra,ica %ara e te ca o

C& Factore *e' retorno +eno oB aF Pre i$n *e' atrio *erec-o IPADF "F Pre i$n *e ''ena*o i t1mico IPLLSF o Pre i$n circ!'atoria me*ia IPCMF 8 Vo'emia 8 A*a%ta"i'i*a* +a c!'ar I tono im%0tico F cF Re i tencia a' retorno +eno o I RRV F 8 Tono arterio'ar I a!torre#!'aci$n meta"$'icaF . +eno o %or acci$n im%0tica TAREASB ?& Con,eccione !na c!r+a *e retorno +eno o norma'

=& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a PLLS

9& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n *e 'a RRV

E& Con,eccione c!r+a *e retorno +eno o "a3o 'a in,'!encia *e' incremento o *i min!ci$n im!'tanea *e 'a PLLS . *e 'a RRV&

:& Con,eccione 'a c!r+a *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a e tim!'aci$n im%0tica

D& P!nto *e e)!i'i"rio en 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o TAREASB Con,eccione 'a #ra,ica re %ecti+a %ara ca*a ca oB ?& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o norma'e & =& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a tran ,! i$n *e !n 'itro *e o'!ci$n a'ina a' : Q 9& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e -emorra#ia *e' =D Q E& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e' e3ercicio ,( ico inten o& :& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e in,arto a#!*o *e' miocar*io ;& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca com%en a*a& >& E ta"'e6ca e' %!nto *e e)!i'i"rio *e 'a c!r+a *e #a to car*iaco . *e retorno +eno o %ara e' ca o *e 'a in !,iciencia car*iaca termina'

III2 SISTEMA RESPIRAORIO VENTILACION PULMONAR


I. INTRODUCCION

La +enti'aci$n %!'monar e 'a ,a e *e 'a re %iraci$n )!e con i te en 'a entra*a *e' aire atmo ,1rico -acia 'o %!'mone , rico en O=, *!rante 'a in %iraci$n . '!e#o 'a a'i*a *e' aire *e 'o %!'mone -acia e' e/terior, car#a*o *e CO=, *!rante 'a e %iraci$n& En e te %roce o %artici%an *i+er o ,actore "io,( ico , como e' t$ra/ )!e, act!an*o como !na "om"a, c!m%'e !n ro' +ita'U a ( mi mo 'a e'a tici*a* *e 'o %!'mone . 'a %ro%ie*a*e ,( ica *e 'o #a e & La +(a a1rea , *e *e 'a "oca -a ta 'o "ron)!io'o termina'e , ir+en *e con*!cci$n *e' aire, . con tit!.en e' e %acio m!erto anat$mico IEMAF, %ero a 'a +e6 o,recen !na re i tencia a' ,'!3o *e' aire, )!e en a'#!no e ta*o %ato'$#ico , como e' a ma "ron)!ia', *!rante 'a cri i a m0tica , on ca! a *e 'a #ran re i tencia a 'a re %iraci$n . %!e*en con*!cir a 'a in !,iciencia +enti'atoria o" tr!cti+a& I IVO F En 'a e+a'!aci$n *e 'a in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o o" tr!cti+a IIVOF . re tricti+a IIVRF e em%'ean cierta %r!e"a *e 'a"oratorio c'(nico *i eAa*a %ara *ic-a e+a'!aci$n& E to %roce*imiento , rea'mente, %ermiten ana'i6ar 'a mec0nica re %iratoria en ,orma inte#ra', +a'e *ecir 'o ,actore . 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a +enti'aci$n %!'monar, %or 'o )!e con e ta acti+i*a* "! camo e' re,or6amiento *e 'o e t!*ia*o %re+iamente& II. COMPETENCIAS : ?& E/%'icar e' ro' *e ca*a !no *e 'o ,actore "io8,( ico . mecani mo im%'ica*o en 'a +enti'aci$n a'+eo'ar, en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& =& E3ec!tar 'a %r!e"a *e e %irometr(a, en !n +o'!ntario, em%'ean*o e' e %ir$metro *e a#!a& 9& E3ec!tar 'a %r!e"a *e ,'!3ometria, en !n +o'!ntario, em%'ean*o e' ,'!3$metro e'ectr$nico& E& Inter%retar 'o re !'ta*o encontra*o en ca*a !na *e 'a %r!e"a . e/tra%o'ar'a a ca o concreto & :& E/%'icar ca*a !no *e 'o %ar0metro *e 'a %r!e"a e %iro m1trica rea'i6a*a B Vo'4mene . ca%aci*a*e %!'monare & ;& E/%'icar ca*a !no *e 'o %ar0metro *e 'a %r!e"a ,'!3o m1trica B FEF =:8>: QU FEF =:Q, FEF :DQ, FEF >: Q U FVC, FEV?, FEV? 5 FVC / Q o (n*ice *e Ti,,enea!, MVV& III. PREPARACION ORIENTACIONES Y TAREAS: So"re 'a com%etencia ? a) In,ormaci$nB Re+i ar 'o t$%ico corre %on*iente a 'o ,actore "io8,( ico . mecani mo *e 'a +enti'aci$n a'+eo'ar conteni*o en e' ca%it!'o 9> mec0nica *e 'a +enti'aci$n %!'monar *e G!.ton8?<<> . ca%& 9E mec0nica *e 'a re %iraci$n *e Ganon# ?<<@& "F Tarea B

Ana'ice 'a ,i#& 9>8= IG!.tonF . ,i#& 9E89 IGanon#F . %reci e como +aria 'a %re i$n intra8 %'e!ra' . 'a %re i$n intra8a'+o'ar c!an*o e' aire in#re a a 'o %!'mone . '!e#o a'e *e e''o *!rante e' cic'o re %iratorio Ana'ice 'a ,i#& 9>89 . 9>8E IG!.tonF . e ta"'e6ca e' %rinci%io *e a*a%ta"i'i*a* *e 'o %!'mone o *e' i tema toraco8%!'monar& So"re 'a com%etencia =, 9 . E aF In,ormaci$n Corre %on*e a 'a %arte %r0ctica, c!.a e3ec!ci$n er0 rea'i6a*a "a3o e' a e oramiento *e' Pro,e or& Tener en c!enta )!e 'o e)!i%o -an i*o %re+iamente ca'i"ra*o . e t0n o%erati+o %ara 'a acti+i*a* %ractica inme*iata& So"re 'a com%etencia E aF In,ormaci$nB Re+i ar 'o t$%ico corre %on*iente a +o'4mene . ca%aci*a*e %!'monare en e' ca%& 9> *e G!.ton& . ca%& 9E *e Ganon# . 'o t$%ico o"re ,'!3ometria en e' ca%& E= *e G!.ton Ime*ici$n *e' ,'!3o m0/imo e %iratorio, ca%aci*a* +ita' e %iratoria ,or6a*a . +o'!men e %iratorio ,or6a*o& "F Tarea B Ana'ice 'a ,i#& 9E8E *e Ganon# . 'a ,i#& 9>8> *e G!.ton . %reci e 'o *i,erente +o'4mene . ca%aci*a*e %!'monare , e ta"'ecien*o ! +a'ore . ! i#ni,ica*o ,i io'$#ico& Ana'ice 'a ,i#& E=8? . E=8= *e G!.ton . e ta"'e6ca 'a re'aci$n entre ,'!3o e %iratorio m0/imo . +o'!men %!'monar,& Ana'ice 'a ,i#& 9E8: *e Ganon# . 'a ,i# E=89 *e G!.ton . e/%'i)!e e' FEV8? , FVC . e' Yn*ice *e Ti,,enea! , e ta"'ecien*o +a'ore norma'e . 'o )!e corre %on*en a ca o *e IVO o IVR & AUTOEVALUCION ?& Preci e : ,actore "io8,( ico )!e -acen %o i"'e 'a in %iraci$n %!'monar =& En !n -eri*a %enetrante *e' t$ra/ I-emo8ne!motora/ F en e' 'a*o *erec-o, *i#a )!e oc!rrir0 con 'a mec0nica +enti'atoria& F!n*amente ! re %!e ta& 9& Rea'ice e' tra6a*o e %iro #r0,ico *e 'o +o'4mene %!'monare & E& Con,eccione e' tra6a*o e %iro #r0,ico corre %on*iente a !na IVO . eAa'e e' FEV8? :& Con,eccione e' tra6a*o e %iro #r0,ico corre %on*iente a !na IVR . e ta"'e6ca e' Yn*ice *e Ti,,enea! ;& De,ina FEF =: Q U FEF :D Q , FEF >: Q , FEF =:8>: Q& C!a' e ! i#ni,ica*oL >& M!e i#ni,ica ATPS . 2TPS C!a' e 'a im%ortancia en 'a e+a'!aci$n *e 'a %r!e"a re %iratoria L

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA PRUEBAS DE FUNCION RESPIRATORIA EVALUACION DE LA IVO 3 DE IVR
I. INTRODUCCION.

Con 'a ,ina'i*a* )!e 'o a'!mno e ,ami'iaricen con 'a a%'icaci$n *e cierta %r!e"a *e 'a"oratorio c'(nico *i eAa*a %ara 'a e+a'!aci$n *e 'a +enti'aci$n %!'monar . %o*er *etectar ca o *e in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o o" tr!cti+a . re tricti+a, IIVO e IVRF, a 'a +e6 )!e con o'i*ar e' e t!*io *e 'a mec0nica re %iratoria, +a'e *ecir *e 'o ,actore . 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a +enti'aci$n %!'monar, en e ta acti+i*a* 'o a'!mno a%ren*en a rea'i6ar e inter%retar 'a %r!e"a *e e %irometr(a . 'a %r!e"a *e ,'!3ometria en a'!mno +o'!ntario . *e er %o i"'e en !3eto con a,ecci$n %!'monar o" tr!cti+a .5o re tricti+a& COMPETENCIASB ?& =& 9& E& :& Rea'i6ar 'a %r!e"a *e e %irometria en 3$+ene *e !no . otro e/o, con 'a a e or(a *e' Pro,e or E3ec!tar 'a %r!e"a *e ,'!3ometria en 3$+ene *e !no . otro e/o, con 'a a e or(a *e' Pro,e or Con,eccionar 'a c!r+a *e e %irometria e inter%retar'a & Con,eccionar 'a c!r+a *e ,'!3ometria e inter%retar'a Con,eccionar 'a c!r+a *e !na IVO e IVR , e ta"'ecer 'a *i,erencia . *ar 'a e/%'icaci$n re %ecti+a&

PROCEDIMIENTO: MATERIALB aF "F 2io'o#icoB A'!mno +o'!ntario Materia' *e 'a"oratorio E %irometro *e a#!a F'!3ometro *i#ita' eAa'a*o &

Lo a'!mno *e"en %re%arar e con 'a re+i i$n *e 'o t$%ico

?& Proce*er a tomar 'a Pr!e"a *e e %irometr(a en !n +o'!ntario, con a e oramiento *e' Pro,e or =& Tomar 'a Pr!e"a *e ,'!3ometria en !n a'!mno, con a e oramiento *e' Pro,e or 9& Para ca*a Pr!e"a 'o a'!mno re#i tran 'o re !'ta*o o"teni*o I *ato n!m1rico F E& Con 'o *ato n!m1rico ca*a a'!mno con tr!.e 'a #ra,ica re %ecti+a B aF E %iro #rama "F F'!3o #rama e %iratorio %ara ca o norma' cF F'!3o #rama e %iratorio %ara ca o *e IVO

*F F'!3o #rama e %iratorio %ara ca o *e IVR :& En ca*a ca o e ta"'ece ca*a !no *e 'o com%onente B FEV8? U FVC U Yn*ice *e Ti,,enea!& ;& E/%'ica ca*a !na *e 'a #ra,ica , o"re 'a "a e te$rica re+i a*a , *an*o e3em%'o *e ca o concreto a ocia*o con 'a a'teracione encontra*a Irea'e o !%!e ta &F& AUTOEVALUCION ?& Preci e : ,actore "io8,( ico )!e -acen %o i"'e 'a in %iraci$n %!'monar =& En !n -eri*a %enetrante *e' t$ra/ I-emo8ne!motora/ F en e' 'a*o *erec-o, *i#a )!e oc!rrir0 con 'a mec0nica +enti'atoria& F!n*amente ! re %!e ta& 9& Rea'ice e' tra6a*o e %iro#r0,ico *e 'o +o'4mene %!'monare & E& Con,eccione e' tra6a*o e %iro#r0,ico corre %on*iente a !na IVO . eAa'e e' FEV8? :& Con,eccione e' tra6a*o e %iro#r0,ico corre %on*iente a !na IVR . e ta"'e6ca e' Yn*ice *e Ti,,enea! ;& De,ina FEF =: Q U FEF :D Q , FEF >: Q , FEF =:8>: Q& C!a' e ! i#ni,ica*oL @& M!e i#ni,ica ATPS . 2TPS C!a' e 'a im%ortancia en 'a e+a'!aci$n *e 'a %r!e"a re %iratoria L

SISTEMA RESPIRAORIO DIFUSION DE LOS GASES EN LA MEMBRANA ALVEOLO/CAPILAR I. INTRODUCCION. E ta acti+i*a* e ta orienta*a a con o'i*ar e' e t!*io *e 'a *i,! i$n *e 'o #a e re %iratorio I O= . CO=F a tra+1 *e 'a mem"rana a'+eo'o8ca%i'ar, !ti'i6an*o mo*e'o ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico , )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o en *ic-o %roce o, *an*o 1n,a i a 'a re'aci$n VA 5 Mc )!e en *e,initi+a on 'o mecani mo )!e *eterminan 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e re %iratorio en e' a'+eo'o& E' conocimiento *e e to -ec-o ir+en *e "a e %ara a*o%tar 'a me*i*a correcti+a . %o*er *ar 'a o'!ci$n a 'o %ro"'ema %re enta*o& II. COMPETENCIAS : ? = 9 En "a e a 'a com%o ici$n *e' aire atmo ,1rico e/%'icar 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e B %O=, %CO=, %7=O, %N=, en e' aire in %ira*o, aire e %ira*o, . aire *e 'a +(a a1rea en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& E ta"'ecer 'o cam"io en 'a %AO= . %ACO= . 'o mecani mo )!e 'o *eterminan en e' !3eto norma' re %iran*o aire atmo ,1rico a ni+e' *e' mar& En "a e a' nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc *i,erenciar 'a re'aci$n VA 5 Mc J Cero . VA 5 Mc J in,inito *an*o a'#!no e3em%'o *e ca o concreto &

III. PREPARACION ORIENTACIONES Y TAREAS: So"re 'a com%etencia ? a) In,ormaci$nB Re+i ar en e' ca%& 9E IGanon# ?<<@F 'o t$%ico re,erente a m!e treo *e aire a'+eo'ar . com%o ici$n *e' aire a'+eo'ar& Re+i ar en e' ca%& 9< IG!.ton8?<<>F 'o %rinci%io ,( ico *e 'o #a e B %re ione *e 'o #a e en e' aire, en e' a#!a, %re i$n %arcia' *e !n #a , 'o t$%ico o"re 'a com%o ici$n *e' aire atmo ,1rico, *e' aire *e' EMA, *e' aire a'+eo'ar& "F Tarea B Ana'ice 'a ta"'a 9<8? IG!.tonF . e ta"'e6ca como +aria 'a concentraci$n %orcent!a' . 'a %re i$n %arcia' *e ca*a #a en e' aire )!e in#re a a 'o %!'mone . *e' )!e a'e *e e''o *!rante e' cic'o re %iratorio& Di#a como e mo*i,icaran *ic-a concentracione . %re ione ?& Si e' !3eto +i+e a 9,:DD m &n&m& =& Si e' !3eto re %ira O= %!ro a !na atm$ ,era *e %re i$n 9& Si e' !3eto re %ira O= %!ro a *o atm$ ,era *e %re i$n Ana'ice 'a ,i#& 9<8; IG!.tonF . e ta"'e6ca 'o cam"io en 'a %re ione %arcia'e *e O= . *e' CO= a 'a 'ar#o *e 'a +(a a1rea . a'+eo'o& So"re 'a com%etencia = aF In,ormaci$n Re+i ar en e' ca%& 9< IG!.tonF 'o t$%ico en e' aire a'+eo'ar&

o"re concentraci$n . %re i$n %arcia' *e' O= . CO=

"F Tarea B Ana'ice 'a ,i#& 9<8E . 9<8: IG!.tonF . e ta"'e6ca como . %or )!e +aria 'a concentraci$n %orcent!a' . 'a %re i$n %arcia' *e ca*a #a en e' aire a'+eo'ar& Di#a como e mo*i,icaran *ic-a concentracione . %re ione ?& Si e' !3eto rea'i6a !na a%nea %ro'on#a*a& =& Si e' !3eto re %ira aire con ?DQ *e O=& 9& Si e' !3eto re %ira aire con :Q *e CO= So"re 'a com%etencia 9 aF In,ormaci$nB Re+i ar 'o t$%ico o"re 'a re'aci$n VA 5 Mc en e' ca%& 9E IGanon#F . *e e)!i'i"rio entre +enti'aci$n . %er,! i$n en e' ca%& 9> *e Ganon# . 'o t$%ico e,ecto *e 'a re'aci$n VA5Mc o"re e' #a a'+eo'ar . anoma'(a en 'a re'aci$n +enti'aci$n %er,! i$n& en e' ca%& 9< *e G!.ton& "F Tarea B Ana'ice 'a ,i#& 9>8< *e Ganon# . %reci e ca*a !no *e 'o %ar0metro B VA, Mc, re'aci$n VA 5 Mc, at!raci$n *e O=, %AO=, %ACO=, %aO= %ara 'a *i,erente con*icione & Preci e 'a *i,erencia entre e''a & Di#a T*on*e e/i te e %acio m!erto a'+eo'ar . *on*e *eri+aci$n *erec-a i6)!ier*aL

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA LA RELACION VENTILACION PULMONAR E FLUJO SANGUINEO PULMONAR FVA E ,# ) : EL ESPACIO MUERTO ALVEOLAR 3 DERIVACION DERECHA IG,UIERDA PULMONAR INTRODUCCION E ta acti+i*a* e ta orienta*a a con o'i*ar e' e t!*io *e 'a *i,! i$n *e 'o #a e re %iratorio IO= . CO= F a tra+1 *e 'a mem"rana a'+eo'o8ca%i'ar, !ti'i6an*o mo*e'o ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico , )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o en *ic-o %roce o, *an*o 1n,a i a 'a re'aci$n VA 5 Mc )!e en *e,initi+a on 'o mecani mo )!e *eterminan 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e re %iratorio en e' a'+eo'o& E' conocimiento *e e to -ec-o ir+en *e "a e %ara a*o%tar 'a me*i*a correcti+a . %o*er *ar 'a o'!ci$n a 'o %ro"'ema %re enta*o& COMPETENCIAS : ?& E ta"'ece 'a com%o ici$n %orcent!a' *e' aire atmo ,1rico, aire e %ira*o . aire a'+eo'ar& =& E/%'ica 'o cam"io en 'a %re ione *e 'o #a e B %O=, %CO=, %7=O, %N=, en e' aire in %ira*o, aire e %ira*o, . aire *e 'a +(a a1rea en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& 9& E ta"'ece 'o +a'ore *e 'a %AO= . %ACO= %rome*io . 'o cam"io )!e oc!rren *!rante e' cic'o re %iratorio en e' !3eto norma' re %iran*o aire atmo ,1rico a ni+e' *e' mar& E& En "a e a' nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc *i,erencia 'a re'aci$n VA 5 Mc J Cero . VA 5 Mc J in,inito *an*o a'#!no e3em%'o *e ca o concreto & PROCEDIMIENTO: ?& Pre%araci$n *e 'o a'!mno con 'a re+i i$n *e 'o t$%ico eAa'a*o B La "a e te$rica *e 'a *i,! i$n a'+eo'o ca%i'ar, ,actore )!e *eterminan *ic-o %roce o& Lo ,actore . mecani mo *e 'a VA . *e 'a %er,! i$n a'+eo'ar & Lo conce%to *e e %acio m!erto anat$mico . e %acio m!erto a'+eo'ar& La re'aci$n VA 5 Mc & =& Lo a'!mno con,eccionan ta"'a *on*e e o" er+a 'o +a'ore n!m1rico . ! +ariacione *e %O=, %CO=, %7=O, %N=, en e' aire in %ira*o, aire e %ira*o . aire a'+eo'ar& 9& En !n *i"!3o *e 'a e tr!ct!ra a'+eo'o8ca%i'ar %reci a 'a %AO=, %ACO=, %+O=, %+CO=, %aO= . %aCO= norma'e . en %re encia *e e %acio m!erto a'+eo'ar . *eri+aci$n A8V E& Con,ecciona !n nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc . e ta"'ece 'a re'aci$n VA 5 Mc J Cero :& Con,ecciona !n nomo#rama %O=8%CO=, VA 5 Mc . e ta"'ece 'a re'aci$n VA 5 Mc J In,inito ;& E/%'ica 'o conce%to *e e %acio m!erto a'+eo'ar . *eri+aci$n A8V, *an*o e3em%'o *e ca o concreto a ocia*o & AUTOEVALUCION ?& Preci e : cam"io )!e !,re e' aire atmo ,1rico a' in#re ar a 'a +(a a1rea =& Preci e 'a %re ione *e' O= . CO= en e' aire a'+eo'ar . en 'a an#re )!e ''e#a . a'e *e 'o

9& E& :& ;& >&

a'+1o'o & F!n*amente ! re %!e ta& Con,eccione !n *ia#rama a'+eo'o8ca%i'ar *e e %acio m!erto a'+eo'ar Con,eccione !n *ia#rama a'+eo'o8ca%i'ar *e *eri+aci$n A8V Con,eccione !n nomo#rama *e 'a re'aci$n VA 5 Mc norma' Con,eccione !n nomo#rama *e 'a re'aci$n VA 5 Mc J cero Con,eccione !n nomo#rama *e 'a re'aci$n VA 5 Mc J in,inito

SISTEMA RESPIRATORIO REGULACION DE LA VENTILACION ALVEOLAR INTRODUCCION. La +enti'aci$n a'+eo'ar I VA Fe !na *e 'a ,!ncione ometi*a a re#!'aci$n& Lo mecani mo )!e re#!'an 'a VA on *e nat!ra'e6a ner+io a . e t0n a car#o *e' centro re %iratorio I CR F, 'oca'i6a*o en 'a %rot!"erancia . "!'"o ra)!(*eo . com%ren*e e' #r!%o *or a' re %iratorio, e' #r!%o +entra' re %iratorio, e' centro ne!rota/ico . e' centro a%ne! tico& Lo mo+imiento in %iratorio o"e*ecen a 'a acti+aci$n *e' #r!%o *or a' in %iratorio c!.o im%!' o +an a e/citar a 'o m4 c!'o *e 'a in %iraci$n I *ia,ra#ma e interco ta'e e/terno F& La e %iraci$n, en con*icione *e re%o o e !n %roce o *e ti%o %a i+o . o"e*ece a 'a %ro%ie*a*e ,i"roe'a tica *e' i tema toraco8%!'monar& E' mecani mo ner+io o )!e contro'a 'a VA e in,'!encia*o %or 'a ''ama*a re#!'aci$n -!mora', *on*e 'a %aO= . 'a %aCO= 3!e#an !n ro' im%ortante a' a3! tar 'a VA a 'a nece i*a*e meta"$'ica & Lo cam"io en 'a %aO= . *e 'a %aCO= +an a act!ar o"re e' CR, in*irectamente a tra+1 *e 'o )!imiorrece%tore arteria'e %ara e' ca o *e' O= . CO= o *e' 0rea )!imio en i"'e "!'"ar %ara e' ca o *e' CO=& Por 'o tanto 'o mecani mo )!e re#!'an 'a VA on m!'ti%'e , *e a''i )!e e -a"'e *e' mecani mo *e 'o ,actore m4'ti%'e *e 'a re#!'aci$n *e 'a VA& En 'a inter%retaci$n . e/%'icaci$n *e 'o ca o )!e com%rometen 'a VA e im%re cin*i"'e no o'o e' conocimiento *e 'o ,actore . mecani mo )!e re#!'an 'a VA U ino tam"ien e' conocimiento *e 'o *i+er o ,actore . mecani mo in+o'!cra*o en 'a *i tinta ,a e *e 'a re %iraci$n, en e' in*i+i*!o en re%o o, en e' e3ercicio, a ni+e' *e' mar o 'a #ran*e a't!ra , %or)!e como .a -emo +i to . ana'i6a*o 'a a'teraci$n *e !na ! otra *e 'a mi ma a,ectan 'a %re ione *e 'o #a e re %iratorio , %or 'o )!e re+i aremo e to %roce o && COMPETENCIAS : ?& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e' contro' re %iratorio tanto ne!r$#eno como )!(mico en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& =& E/%'icar c$mo 'a a'teracione *e 'a mec0nica t$raco8%!'monar, *e 'a *i,! i$n a'+1o'o8ca%i'ar, *e 'a re'aci$n VA5Mc, *e' tran %orte *e O= . CO= . e' com%romi o *e' SNC, a,ectan 'o mecani mo *e' contro' re %iratorio ., en con ec!encia, mo*i,ican e' Patr$n re %iratorio IFrec!encia re %iratorio, am%'it!* re %iratoria . re %!e ta *e' CRF

PREPARACION ORIENTACIONES Y TAREAS: Se recomien*a a' e t!*iante e#!ir e' i#!iente caminoB ?& A%ren*er 'o ,actore . mecani mo )!e inter+ienen en 'a re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n IRe+i ar& Ca%& E?, %a#& :;<8:>:F =& Ana'i6ar . com%ren*er 'o e,ecto *e 'a 7i%erca%nea, 7i%o/emia, Aci*emia I)!e on 'o ,actore )!e caracteri6an a 'a 7IPOVENTILACION ALVEOLAR F o"re 'a VA IRe+& Ca%& E? %a#& :>?U :>98:>EU ana'i6ar Fi#& E?89U E?8;U E?8>& 9& E t!*iar 'o t$%ico o"re aF Mec0nica re %iratoria ICa%& 9> %a#& :?<8:=EF "F Mem"rana re %iratoria . ,actore )!e *eterminan 'a *i,! i$n I Ca% 9< %a#& :E@8::EF cF Tran %orte *e #a e ICa%& ED %a#& ::@8:;= U Fi#& ED8@U ED8<U ED8?D F )!e %ermiten com%ren*er . e/%'icar 'o tra torno %or com%romi o *e *ic-o %roce o & E& E con+eniente e t!*iar a'#!no c!a*ro %ato'$#ico )!e e *e cri"en en e' Ca%& E=, %ara e/%'icar 'o cam"io en e' PATRON RESPIRATORIO I Ne!mon(a, A ma, En,i ema %!'monarF& :& Re+i ar 'o mecani mo "0 ico *e 'a re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n *!rante e' e3ercicio ,( ico I%a#& :>:8:>>F ;& Re+i ar 'o conce%to *e Di nea, 7i%o/ia, 7i%erca%nea, 7i%er e 7i%o+enti'aci$n I%a#& :@E8 :@;F& TAREAS: COMPETENCIA 1 ?& Anotar 'o ,actore . 'o cam"io en e' PATRON RESPIRATORIO en ca*a %a o *e' %rotoco'o e/%erimenta' & =& Con,ecciona !n *i"!3o Ie )!emaF *e' mecani mo re,'e3o *e 'a re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n, en re %!e ta a 'a -i%erca%nea, -i%o/emia . aci*emia, in*ican*o e' PATRON RESPIRATORIO en ca*a ca o& 9& En !n i tema *e coor*ena*a carte iana tra6ar 'a c!r+a e inter%retar 'a inter8re'acione aF *e' a!mento o *i min!ci$n *e 'a VA con 'a %aO= o %aCO= . "F *e' a!mento o *i min!ci$n *e 'a %aO= o %aCO= con 'a VA& IAna'i6ar +aria"'e in*e%en*iente V +aria"'e *e%en*iente F& E& E/%'ica 'o cam"io en 'a VA *e"i*o a in-a'aci$n *e O = %!ro, re %iraci$n *e aire con CO = a' :Q, re %irar CO= %!ro, aire con CO, a*mini traci$n *e cian!ro& :& Ana'i6a . e/%'ica 'o cam"io *e' O =, CO= . %7 an#!(neo *e"i*o a' incremento *e 'a VA, a%nea %ro'on#a*a& ;& Ana'i6a . e/%'ica 'o cam"io en e' PATRON RESPIRAORIO *!rante e' !eAo, e3ercicio ,( ico, ane te ia , a cen o a 'a a't!ra& COMPETENCIA ' En #enera' 'a %ato'o#(a intr(n eca *e 'o %!'mone e conoce in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o re tricti+o I IVR F, in !,iciencia +enti'atoria *e ti%o o" tr!cti+o I IVO F o mi/ta IIV R . OF& En 'a IVR %&e& ,i"ro i a'+eo'ar *i,! a e' %aciente e+o'!ciona -a ta 'a *i nea, ciano i , ,ati#a e in !,iciencia +entric!'ar *erec-a en %oco me e & En 'a a!to% ia 'o %!'mone m!e tran en#ro amiento *e 'a %are*e a'+eo'are , *e%$ ito *e ,i"rina con %ro'i,eraci$n *e te3i*o ,i"ro o

E' CR e t0 e/cita*o . e' PATRON RESPIRATORIO e caracteri6a %or er *e e'e+a*a ,rec!encia . "a3a am%'it!* Ire %iraci$n r0%i*a . !%er,icia'F& En 'a IVO %&e& A ma "ron)!ia' *!rante 'a cri i a#!*a -a. tra torno *e' ,'!3o a1reo, *e"i*o a 'a "ronco con tricci$n . 'o m0 a'tante e e' com%romi o *e 'a mec0nica re %iratoria& E' %aciente %re enta *i nea, i"i'ancia , ,ati#a, a!n)!e en 'o %er(o*o inter cri i no !e'e -a"er mo'e tia & E' CR e t0 e/cita*o . e' PATRON RESPIRATORIO e caracteri6a %or er *e "a3a ,rec!encia . #ran am%'it!* Ire %iraci$n 'enta . %ro,!n*aF En 'o c!a*ro %ato'$#ico mi/to %&e& en e' en,i ema %!'monar, *on*e -a. com%romi o o" tr!cti+o . re tricti+o e' PATRON RESPIRATORIO *e%en*e *e' ma.or #ra*o *e com%romi o *e !no *e e''o & ?& C$mo e tar0 'a VA en !no . otro ca oL =& C$mo e tar0 'a ca%aci*a* *e *i,! i$n *e O= . CO=L 9& C$mo e %era encontrar 'a %aO= U %aCO= . e' %7 arteria'L A )!1 e *e"e 'a -i%o/iaL E/%'i)!e en "a e a 'o ,actore )!e *eterminan e' tran %orte *e #a e E& En ca*a ca o TC$mo e enc!entra e' CRL E/%'i)!e %or)!1L :& La re %!e ta re %iratoria e *e ti%o re,'e3o & TP!e*e e' PATRON RESPIRATORIO e ta"'eci*o er !,icienteL ;& E recomen*a"'e a*mini trar O= %!ro %or tiem%o %ro'on#a*o a e to %aciente L >& Si e *etecta -i%ertro,ia *e' +entr(c!'o *erec-o & TC$mo e e/%'ica e te -ec-oL En 'o i#!iente MODELOS re%re entati+o *e !n SITUACION CONCRETA I !3eto ano o en,ermo en *i,erente con*icione F, e/%'i)!e e' FACTOR CAUSAL, e' o 'o EFECTOS PRODUCIDOS . 'a RESPUESTAS REGULADORAS, tra*!ci*a en e' PATRON RESPIRATORIO 1. '. (. SUJETO SANO A!mento *e 'a VA a%nea %ro'on#a*a Re %iraci$n *e O= %!ro Re %iraci$n *e CO= I :Q, ?DQ, =DQ, Z9DQ F S!eAo %ro,!n*o A cen o r0%i*o a 'a a't!ra E3ercicio ,( ico SUJETRO CON COMPROMISO INTRINSECO DE LOS PULMONES IVR IVO IV MIVTA SUJETO CON COMPROMISO DEL TRANSPORTEE DE GASES Anemia Lenti,icaci$n *e' ,'!3o an#!(neo Into/icaci$n %or mon$/i*o *e car"ono ICOF . Cian!ro 7emorra#ia e+era

@.

SUJETO CON COMPROMISO DEL SNC Ane te ia #enera' Ane te ia ra)!(*ea Tra!mati mo ence,a'ocraneano I TEC F, o Verte"rome*!'ar I TVM F Into/icaci$n %or -i%n$tico o "ar"it4rico Aci*o i

Con,eccione !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a V&A& . en "a e a *ic-o e )!ema, %ara ca*a ca o, e/%'i)!e 'a ca! a *e' e tim!'o o *on*e . como e ori#ina e te e tim!'o . como +a act!an*o, 'o cam"io . e,ecto *e 'a %aO=, %aCO=, en e' CR& A ( mi mo e ta"'e6ca 'o cam"io *e 'a VA . e' Patr$n re %iratorio& Fina'mente -a#a 1n,a i en 'a *i,erente ,orma *e acti+aci$n *e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a V&A& AUTOEVALUACION ?F En !n e )!ema *e' tronco cere"ra' e ta"'e6ca 'o com%onente *e' centro re %iratorio, ! or#ani6aci$n . ! ,!nci$n =F En !n e )!ema *e' centro re %iratorio eAa'e 'a +(a a,erente centra'e . %eri,1rica 9F 7a#a !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a VA . eAa'e como act4an 'a -i%o/ia, 'a -i%erca%nea . e' ion 7P o"re e' CR& EF En e e mi mo e )!ema eAa'e e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a VA en 'o ca o *e IVO e IVR& :F E ta"'e6ca como act4an e' CO . e' cian!ro en 'o cam"io *e 'a VA& ;F Como e e/%'ica 'a -i%o +enti'aci$n en ca o *e TEC e into/icaci$n con "ar"it4rico L& >F M!e *i,erencia -a. en 'a e tim!'aci$n *e 'a VA en ca o *e aci*o i re %iratoria con 'a aci*o i meta"$'icaL

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA REGULACION DE LA VENTILACION ALVEOLAR EN DIFERENTES CONDICIONES FISIOLOGICAS Y PATOLOGICAS
INTRODUCCION.

En e ta acti+i*a* e ana'i6an 'o mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a re %iraci$n, *an*o 1n,a i a 'a re#!'aci$n )!(mica, me*iante e' e t!*io e/%erimenta' en e' anima' *e 'a"oratorio I%erroF .5o !ti'i6an*o MODELOS ,i io'$#ico o ,i io%ato'$#ico en *i+er a it!acione concreta , )!e %ermitan i*enti,icar e' o 'o ,actore im%'ica*o a ( como e/%'icar 'o mecani mo *e 'a re %iraci$n en ca*a ca oU a ( como 'a con ec!encia en e' PATRON RESPIRATORIO, c!an*o e' contro' *e 'a re %iraci$n no e a*ec!a*o&& COMPETENCIAS : DE LA PRACTICA ?& En "a e a 'a caracter( tica *e 'a +enti'aci$n %!'monar en e' anima' en con*icione "a a'e , i*enti,icar 'o ,actore ca! a'e . 'o cam"io en e' PATRON RESPIRATORIO en ca*a !no *e 'o e/%erimento *e 'a %ractica& =& E/%'icar 'o mecani mo im%'ica*o en ca*a eta%a *e' e/%erimento . 'o rea3! te %ro*!ci*o como re %!e ta a 'o *i+er o ti%o *e e t(m!'o & DEL SEMINARIO FMODELOS): ?& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo *e' contro' re %iratorio tanto ne!r$#eno como )!(mico en !n !3eto en con*icione norma'e *e re%o o, a ni+e' *e' mar& =& Ana'i6ar e' mecani mo *e' contro' *e 'a VA *e"i*o a 'o cam"io en 'a %re i$n *e' O= . CO= en e' aire in %ira*o& 9& E/%'icar e' mecani mo *e' contro' *e 'a VA *e"i*o a 'a a'teracione en 'a *i,erente eta%a o ,a e *e 'a re %iraci$n, ta'e como e' com%romi o *eB aF La mec0nica toraco8a"*omina' "F La *i,! i$n a'+eo'o8ca%i'ar cF La re'aci$n VA 5 Mc *F E' tran %orte *e O= . CO= en 'o '()!i*o cor%ora'e eF E' i tema ner+io o centra' Icentro re %iratorioF E& E ta"'ecer e' G%atr$n re %iratorioH I ,rec!encia re %iratoria, am%'it!* *e 'a re %iraci$n . re %!e ta *e' CR %ara ca*a !na *e 'a a,eccione re+i a*a &

PROCEDIMIENTO: En "a e a MODELOS re%re entati+o *e !n SITUACION CONCRETA I !3eto ano o en,ermo en *i,erente con*icione F, e ana'i6ar0 . e/%'icar0 e' FACTOR CAUSAL, e' o 'o EFECTOS PRODUCIDOS . 'a RESPUESTAS REGULADORAS, tra*!ci*a en e' PATRON RESPIRATORIO ?& '. (. @. SUJETO SANO A!mento *e 'a VA a%nea %ro'on#a*a Re %iraci$n *e O= %!ro Re %iraci$n *e CO= I :Q, ?DQ, =DQ, Z9DQ F S!eAo %ro,!n*o A cen o r0%i*o a 'a a't!ra E3ercicio ,( ico SUJETRO CON COMPROMISO INTRINSECO DE LOS PULMONES IVR IVO IV MIVTA SUJETO CON COMPROMISO DEL TRANSPORTEE DE GASES Anemia Lenti,icaci$n *e' ,'!3o an#!(neo Into/icaci$n %or mon$/i*o *e car"ono ICOF . Cian!ro 7emorra#ia e+era SUJETO CON COMPROMISO DEL SNC Ane te ia #enera' Ane te ia ra)!(*ea Tra!mati mo ence,a'ocraneano I TEC F, o Verte"rome*!'ar I TVM F Into/icaci$n %or -i%n$tico o "ar"it4rico Aci*o i

Ca*a me a *e tra"a3o *e arro''ar0 !n ca o *e ca*a !na *e 'a E it!acione & Con,eccionara !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a V&A& . en "a e a *ic-o e )!ema, %ara ca*a ca o, e/%'icara 'a ca! a *e' e tim!'o o *on*e . como e ori#ina e te e tim!'o . como +a act!an*o, 'o cam"io . e,ecto *e 'a %aO=, %aCO= en e' CR& A ( mi mo e ta"'ecer0 'o cam"io *e 'a VA . e' Patr$n re %iratorio& Fina'mente e -ar0 1n,a i a 'a *i,erente ,orma *e acti+aci$n *e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a V&A& AUTOEVALUACION ?& En !n e )!ema *e' centro re %iratorio eAa'e 'a +(a a,erente centra'e . %eri,1rica =& 7a#a !n e )!ema *e' mecani mo inte#ra*o *e re#!'aci$n *e 'a VA . eAa'e como act4an 'a -i%o/ia, 'a -i%erca%nea . e' ion 7P o"re e' CR& 9& En e e mi mo e )!ema eAa'e e' mecani mo *e re#!'aci$n *e 'a VA %ara 'a IVO e IVR& E& E ta"'e6ca como act4an e' CO . e' cian!ro en 'o cam"io *e 'a VA&

:& Como e e/%'ica 'a -i%o+enti'acion en ca o *e TEC e into/icaci$n con "ar"it4rico L& ;& M!e *i,erencia -a. en 'a e tim!'aci$n *e 'a VA en ca o *e aci*o i re %iratoria con 'a aci*o i meta"$'icaL

IV.

EL SISTEMA URINARIO

LOS RIHONES Y LOS LI,UIDOS CORPORALES


I. FUNCION GLOMERULAR Y TRABAJO TUBULAR RENAL: Man+D 4+ 5a6 6)6*an#$a6 4+5 f$5*!a4 95 "+!)5a! 8 ! +5 *)& )!$n?f+! INTRODUCCION

En e ta acti+i*a* e %reten*e con o'i*ar 'o a %ecto te$rico re'aciona*o con e' ,'!3o an#!(neo rena', a ( como con 'o ,actore . 'o mecani mo *e 'a ,i'traci$n #'omer!'ar, 'o *e rea" orci$n . ecreci$n t!"!'ar, )!e on 'o tre #ran*e %roce o *e 'a ,!nci$n rena' )!e *eterminan 'a e/creci$n rena' *e ! tancia %or me*io *e 'a orina . 'o mecani mo *e re#!'aci$n *e *ic-o %roce o & & Lo riAone , entre otra ,!ncione , tiene e' ro' ,!n*amenta' *e e'a"orar . e/cretar 'a orina& E te ,'!i*o e ,orma como re !'ta*o *e 'a ,i'traci$n *e' %'a ma an#!(neo, a' %a ar %or 'o #'om1r!'o rena'e , a ( como %or 'a rea" orci$n *e a#!a . o'!to 4ti'e a' or#ani mo, )!e re*!cen e' +o'!men . mo*i,ican 'a com%o ici$n *e' !'tra,i'tra*o, mientra e ecretan ! tancia t$/ica o no 4ti'e , *e ta' manera )!e ! +o'!men . com%o ici$n ,ina' +an re#!'0n*o e contin!amente en ,!nci$n *e 'a nece i*a*e cor%ora'e & E' e t!*io *e 'a orina encierra e %ecia' im%ortancia en 'a c'(nicaU %!e m!c-a a'teracione cor%ora'e )!e com%rometen e' a%arato !rinario e re,'e3an en 'a caracter( tica macro . micro c$%ica *e 'a orina, *e a''( )!e e' conocimiento *e ! +o'!men . com%o ici$n ir+en *e re,erencia %ara %o*er e ta"'ecer 'a %o i"'e mecani mo *e en,erme*a* *e' a%arato !rinario *e"i*o a 'a e trec-a re'aci$n entre e tr!ct!ra . ,!nci$n &rena'& La in,ormaci$n nece aria %ara e' *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en 'o ca%(t!'o =; . => *e ! te/to G!.ton <na E*ici$n . en e' ca%(t!'o 9@ *e Ganon# ?@+a& E*ici$n, %!*ien*o con !'tar otra ,!ente "i"'io#r0,ica & COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o conce%to )!e e con i#nan a contin!aci$n . 'o ,actore )!e 'o *eterminanB F'!3o an#!(neo rena' XXXXXXX FSR F'!3o %'a m0tico rena' XXXXXXX& FPR Inten i*a* *e ,i'traci$n #'omer!'ar XX IFG Fracci$n rena' XXXXXXXXXX FR Fracci$n *e ,i'traci$n XXXXXXX FF Car#a %'a m0tica XXXXXXXX&& CP Car#a t!"!'ar XXXXXXXXXX CT Car#a e/creta*a XXXXXXXXX CE Canti*a* rea" or"i*a XXXXXXX CR Canti*a* ecreta*a XXXXXXXX CS Tran %orte m0/imo XXXXXXX&& TM Ac'aramiento %'a m0tico XXXXX A% Ni+e' !m"ra' XXXXXXXXXX& U/ Mecani mo *e contracorriente

Mecani mo *e tran %orte =& E ta"'ecer 'a car#a %'a m0tica, 'a car#a t!"!'ar . 'a car#a e/creta*a *e cierta ! tancia a %artir *e *ato %re e ta"'eci*o & 9& Inter%retar 'a c!r+a *e 'a ,i#!ra =>8>U =>8??U . e' c!a*ro =>8?? *e' te/to G!.ton <na E*& , re'aciona*a con 'a canti*a* . concentraci$n *e o'!to *e e %ecia' im%ortancia en !na m!e tra *e orina& E& E ta"'ecer 'o +a'ore *e' ac'aramiento %'a m0tico o *e%!raci$n *e 'a i#!iente ! tancia . ! i#ni,ica*o ,i io'$#ico De 'a in!'ina IINF De' %ara8amino-i%!rato IPA7F De 'a creatinina De 'a !rea De 'a #'!co a ORIENTACIONES Y TAREAS SOBRE LA COMPETENCIA 1. Re+i i$n *e 'a anatom(a ,i io'$#ica *e' riA$n , 'a teor(a "0 ica *e 'a ne,rona . 'o a %ecto re'aciona*o con 'a circ!'aci$n rena'& La "a e te$rica o"re 'a *in0mica ca%i'ar #'omer!'ar )!e ! tentan 'a ,i'traci$n #'omer!'ar, a ( como 'o mecani mo *e tran %orte %or e' e%ite'io t!"!'ar I%roce o *e rea" orci$n . ecreci$n t!"!'arF . ! re#!'aci$n& TAREAS A %artir *e 'o conce%to *e 'o %ar0metro arri"a menciona*o , ,orm!'e 'a e/%re i$n a'#e"raica *e ca*a !no . a%'ican*o 'o +a'ore norma'e *e 'o ,actore )!e 'o *eterminan, ca'c!'e *ic-o %aramento B La ,racci$n rena' E' ,'!3o %'a m0tico rena' La inten i*a* *e ,i'traci$n #'omer!'ar La ,racci$n *e ,i'traci$n SOBRE LA COMPETENCIA ' Re+i ar 'o ,actore . mecani mo )!e *eterminan 'a ,i'traci$n #'omer!'ar& Preci ar 'a concentraci$n en %'a ma an#!(neo *e 'o o'!to *e ma.or a%'icaci$n en me*icina, I %&e& *e 'a #'!co a, creatinina, !rea, 0ci*o 4rico, NaP, NP, CaPP, C' 8 , 7CO9 8 F 7a. )!e recor*ar )!e 'a canti*a* *e !na ! tancia e *etermina en "a e a 'a e/%re i$n matem0tica B Ma a *e o'!to J concentraci$n *e 'a ! tancia V +o'!men *e o'!ci$n Ma a J CS / Vo'&

Para 'a car#a %'a m0tica J C *e 'a ! tancia en e' %'a ma / FPR Para 'a car#a t!"!'ar J C *e 'a ! tancia en e' %'a ma / IFG Para 'a car#a e/creta*a J C *e 'a ! tancia en 'a orina / Vo'& Urinario en m'5min TAREAS

Ca'c!'e 'a car#a %'a m0tica, 'a car#a t!"!'ar . 'a car#a e/creta*a *e creatinina con 'o *ato norma'e con i#na*o en ! te/to Ca'c!'e 'a car#a %'a m0tica, 'a car#a t!"!'ar . 'a car#a e/creta*a *e !rea toman*o 'o *ato norma'e )!e e re%ortan en ! te/to& %&e& Para 'a #'!co a B La car#a t!"!'ar CC en e' %'a ma J J J J ?DD m# 5 *' / e i#!a' a IFG ? m# 5 m'

CC en e' '()!i*o t!"!'ar I )!e e i#!a' a 'a *e' %'a ma F ? m# 5 m' / ?=: m' 5 min

?=: m# 5 min

SOBRE LA COMPETENCIA ( Dic-a c!r+a e re,ieren a' tra"a3o t!"!'ar En e' an0'i i e inter%retaci$n *e !na ,i#!ra, *on*e -a. !na c!r+a *e e/creci$n !rinaria, *e"en re %on*er e 'a %re#!nta B T M!1 re%re enta 'a c!r+a L , T M!1 *em!e tra L . a' ,ina' *ar 'a e/%'icaci$n . 'a inter%retaci$n& E3em%'oB La ,i#!ra =>8?? re%re enta c$mo +ar(an 'a concentracione *e a'#!na ! tancia )!e -an i*o ,i'tra*a , e#4n a+an6an %or 'o *i tinto e#mento t!"!'are . *em!e tra %&e&B M!e 'a in!'ina a!menta ! concentraci$n a me*i*a )!e a+an6a a 'o 'ar#o *e' t4"!'o& E to e e/%'ica %or)!e 'a in!'inaB e ,i'tra 'i"remente en e' #'om1r!'o, no e rea" or"e ni e ecreta en e' t4"!'o . e +a concentran*o con,orme e +a a" or"ien*o e' a#!a a 'o 'ar#o *e' t!"o !rin(,ero& M!e 'a creatinina e ,i'tra . ! concentraci$n a!menta .a *e *e e' t4"!'o %ro/ima' %or)!e a e te ni+e' a*em0 e ecreta . contin!a concentr0n*o e a me*i*a )!e a+an6a en e' interior *e' t4"!'o !rin(,ero %or)!e e' a#!a e +a rea" or"ien*o&& Ten#a %re ente *o co a B ?F )!e ca*a e#mento *e' t4"!'o !rin(,ero tiene ! caracter( tica anatomo8,i io'o#ica %ro%ia . =F )!e ca*a ! tancia tiene ! H %atr$nH *e e/creci$n rena'& A'#!na $'o e e/cretan %or ,i'traci$n #'omer!'ar I%&e in!'inaF, otra *e%en*en *e ,i'traci$n . rea" orci$n I )!e on 'a ma.or(a F . -a. ! tancia )!e e ,i'tran . a*em0 e ecretan I %& e& creatinina, PA7 F& En to*o ca o 'a +ariaci$n en 'a canti*a* *e 'a ! tancia e/creta*a *e%en*e *e' tra"a3o t!"!'ar *e rea" orci$n .5o ecreci$n . 'a +ariaci$n en 'a concentraci$n *e%en*e a*em0 *e' tra"a3o t!"!'ar *e 'a %ro%orci$n *e' a#!a rea" or"i*a& TAREAS E' an0'i i %ara ca*a ! tancia e rea'i6aB ?& So"re 'a canti*a* =& So"re ! concentraci$n& aF "F cF *F 7a#a e' an0'i 7a#a e' an0'i 7a#a e' an0'i 7a#a e' an0'i i i i i %ara e' NP, e' NaP en 'a ,i#!ra =>8?? %ara 'a #'!co a, amino0ci*o en 'a ,i#!ra =>8?? %ara 'a !rea, 'a creatinina, en e' c!a*ro =>8?? . en 'a ,i#!ra =>8?? %ara 'a in!'ina, e' PA7 en 'a ,i#!ra =>8??

SOBRE LA COMPETENCIA @ Re+i e 'o conce%to *e ac'aramiento %'a m0tico *e !na ! tancia& La caracter( tica *e' mane3o rena' *e 'a ! tancia *e ma.or a%'icaci$n en me*icina& De*!6ca ! i#ni,ica*o en "a e a *ic-a caracter( tica Rec!er*e )!e en 'a ,!nci$n rena' e inter&8re'acionan tre o'!cione B e' %'a ma, e' ,i'tra*o #'omer!'ar . 'a orina, en 'a c!a'e , como en to*a o'!ci$n e c!m%'e 'a 'e. #enera' *e 'a o'!cione B CONCENTRACION J MASA DE SOLUTO 8888888888888888888888888888888888888 VOLUMEN DE SOLUCION / Vo' I.a 'o +imo arri"aF

Por 'o )!e e *e*!ce MASA DE SOLUTO J C

A*em0 en to*o ca o 'a canti*a* *e o'!to e e/%re a en m# U 'a concentraci$n en m# 5 m' . e' tiem%o e ta re,eri*o en min!to & TAREAS Uti'i6an*o 'a e/%re i$n a'#e"raica *e' ac'aramiento %'a m0tico . em%'ean*o 'o +a'ore re %ecti+o re%orta*o en ! te/to, e ta"'e6caB aF E' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a #'!co a, *i#a c!0' e ! i#ni,ica*o "F E' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a creatinina . *e 'a !rea, *i#a c!0' e cF E' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a In!'ina . *i#a c!0' e *F E' ac'aramiento %'a m0tico *e' PA7 . *i#a c!0' e ! im%ortancia ! a%'icaci$n

! im%ortancia

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA I. EICRECION DE SUSTANCIAS POR LOS RIHONES: ANALISIS DE GRAFICAS SOBRE LA CANTIDAD Y LA CONCENTRACION DE SUSTANCIAS EICRETADAS INTRODUCCION E' e t!*io *e' tra"a3o t!"!'ar rena', +a'e *ecir, e' mane3o rena' *e cierta ! tancia , en *i,erente con*icione ,i io'$#ica o %ato'$#ica , e -ar0 en "a e a' an0'i i #r0,ico . 'a e/%'icaci$n *e 'o cam"io en 'a canti*a* .5o 'a concentraci$n *e *ic-a ! tancia a 'o 'ar#o *e' t!"o !rin(,ero& A ca*a #r!%o *e e t!*iante e *ar0 !n m(nimo *e *o ! tancia )!e %!e*en er e'ectro'ito , com%!e to or#0nico , inor#0nico I a'e F o ! tancia *e ! o G*ia#n$ ticoH %ara ! an0'i i "a3o con*icione norma'e o %ato'$#ica como e en e ta*o *ia"1tico, a'teracione -ormona'e I AD7, a'*o terona F ! otra con*icione & Se *e arro''ar0n a'#!no e3em%'o *e ac'aramiento %'a m0tico, con *ato %re8e ta"'eci*o & ACTIVIDAD DE LOS ALUMNOS Lo a'!mno e *i %onen en #r!%o & A ca*a #r!%o *e tra"a3o e 'e a i#na 'a re'aci$n *e ! tancia )!e *e"e ana'i6ar& E' #r!%o %re%ara ! materia' %ara 'a ! tentaci$n& ?& Con,ecciona 'a #ra,ica %ara 'o cam"io en 'a canti*a* *eB NP& #'!co a, in!'ina =& Con,ecciona 'a #ra,ica %ara 'o cam"io en 'a concentraci$n *eB NP& #'!co a, in!'ina 9& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara 'o cam"io en 'a canti*a* *eB NaP, amino80ci*o , creatinina, PA7 E& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara cam"io en 'a concentraci$n *e B NaP, amino80ci*o , creatinina, PA7 :& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara cam"io en 'a concentraci$n *e B creatinina, !rea en con*i8 cione norma'e . en a! encia *e AD7 ;& Con,ecciona 'a #r0,ica %ara cam"io en 'a concentraci$n *e B NP, NaP en con*icione norma'e . en a! encia *e AD7 o *e a'*o terona& >& Ca'c!'a e' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a creatinina, a%'ican*o 'a e/%re i$n B [ Creat \ Or / Vo' Urinario AP IcreatF J 8888888888888888888888888888888888888888888 [ Creat& \ P *ato B Creatinina en an#reB = m# 5*'

Creatinina en orina Vo'!men !rinario

=#5L ?=D m' 5 = -

@& Em%'ean*o *ato *e ! te/to encontrar e' ac'aramiento %'a m0tico *e 'a !rea, #'!co a, in!'ina, PA7 & E/%'icar ! a%'icaci$n c'(nica& AUTOEVALUACION ?& Preci e c!atro ! tancia or#0nica . c!atro inor#0nica %re ente en !na orina norma' . e ta"'e6ca 'o %roce o )!e *eterminan ! e/creci$n& =& E ta"'e6ca c!atro ,actore )!e *eterminan 'a ,i'traci$n *e' NaP . *o %ara 'a #'!co a 9& Preci e c!atro ,actore )!e *eterminan 'a ecreci$n *e' NP E& C!0' e e' %7 *e 'a orina . c$mo e e/%'ica ta' reacci$n L :& C!0nto e 'a car#a t!"!'ar *e #'!co a, !rea, creatinina, NP , en 'a orina norma'& I U e 'o +a'ore *e ! te/to F& ;& Di#a c$mo +ar(a 'a inten i*a* *e ,i'traci$n #'omer!'ar I A, D, NVF iB aF Se contrae 'a arterio'a a,erente "F Se contrae 'a arterio'a e,erente cF A!menta 'a concentraci$n *e %rote(na %'a m0tica *F A!menta 'a %re i$n arteria' i t1mica >& E/%'i)!e c$mo e mo*i,ica 'a canti*a* *e creatinina, NaP, in!'ina en e' t!"o !rin(,ero en !n !3eto norma'& Con,eccione 'a #r0,ica re %ecti+a @& E/%'i)!e c$mo e mo*i,ica 'a concentraci$n *e !rea, PA7 en e' t!"o !rin(,ero en !n !3eto norma' o con "'o)!eo en 'a ecreci$n *e AD7& Con,eccione 'a #r0,ica re %ecti+a <& E/%'i)!e c$mo e mo*i,ica 'a concentraci$n *e NP en e' t!"o !rin(,ero en !n !3eto norma' o con "'o)!eo en 'a ecreci$n *e a'*o terona& Con,eccione 'a #r0,ica re %ecti+a ?D& E/%'i)!e %or)!e e' ac'aramiento %'a m0tico *e in!'ina . *e PA7 e a%'ican en 'a e+a'!aci$n *e 'a ,!nci$n rena'&

EL SISTEMA URINARIO LOS RIHONES Y LOS LI,UIDOS CORPORALES ROL DEL RIHON EN LA REGULACION DE LA OSMOLARIDAD DEL MEDIO INTERNO INTRODUCCION: E' riA$n tiene como ,!nci$n e %eci,ica 'a e'iminaci$n *e ! tancia *e' cata"o'i mo meta"$'ico, ! tancia to/ica . 'a no 4ti'e a' or#ani mo& Para c!m%'ir con e ta ,!nci$n rea'i6a 'a ,i'traci$n #'omer!'ar, 'a rea" orci$n . 'a ecreci$n t!"!'ar, con 'a ,ormaci$n *e 'a orina como %ro*!cto ,ina' *e' %roce o *e 'a e/creci$n rena'& E' riA$n tiene 'a ca%aci*a* *e a3! tar e' +o'!men . concentraci$n *e 'a orina, e *ecir a!menta o *i min!.e 'a canti*a* *e a#!a e/creta*a, en tanto a e#!ra 'a e/creci$n o"'i#a*a *e o'!to . mantiene e' e)!i'i"rio *e 'a o mo'ari*a* *e' me*io interno ILECF& La con tancia *e' me*io interno *e%en*e *e !n com%'e3o mecani mo )!e in+o'!cra 'a ,!nci$n *e 'o o morrece%tore , e' -i%ot0'amo, 'a -i%$,i i . e' t4"!'o rena', *on*e 'a -ormona AD7 3!e#a !n ro' im%ortante& En 'o riAone , 'o t4"!'o rena'e tienen 'a ,!nci$n *e contro'ar 'a e/creci$n *e a#!a en re %!e ta a 'a AD7, *e a''( e' conce%to *e' mecani mo )!e contro'a 'a o mo'ari*a* *e' me*io internoB o morrece%tore 8 e*8AD7& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o mecani mo *e ,ormaci$n *e 'a orina, %reci an*o ! +o'!men . com%o ici$n =& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo im%'ica*o en 'a ,!nci$n *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina %or e' riA$n & ORIENTACIONES Y TAREAS SOBRE LA COMPETENCIA 1 Re+i ar 'o tema o"re 'o ,actore . mecani mo *e ,i'traci$n, rea" orci$n . ecreci$n t!"!'ar, im%'ica*o en 'a ,ormaci$n *e 'a orina, en e' ca%& =; . => *e ! te/to *e G!.ton . ca% 9@ *e Ganon# & TAREAS SeAa'e 'a com%o icion *e 'a orina . e/%'i)!e 'o mecani mo im%'ica*o en 'a e/creci$n *e' NaP . NP& SOBRE LA COMPETENCIA ' Re+i ar 'o ,actore . mecani mo *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina& Ro' *e 'a AD7 . mecani mo *e contracorriente t4"!'o8inter ticia' me*!'ar rena'& En 'o t$%ico re %ecti+o *e ! te/to *e G!.ton ca%& =@ . Ganon# ca%& 9@ . 9<& TAREAS

Con,eccione !n e )!ema e/%'icati+o *eB Lo cam"io )!e oc!rren en e' +o'!men . concentraci$n *e 'a orina en !n !3eto, ?=D min!to *e %!1 )!e in#iere !n 'itro *e a#!a %ota"'e& Lo cam"io )!e oc!rren en e' +o'!men . concentraci$n *e 'a orina en !n !3eto, ?=D min!to *e %!1 )!e in#iere a'imento a'a*o I mani, -a"ita , %o% corn, cecina , %an con )!e oF& AUTOEVALUACION: ?& =& 9& E& Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani NaP Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani NP Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani 7=O, en a! encia *e AD7 . "a3o 'a acci$n *e 'a AD7 Me*iante !n e )!ema *e' t!"!'o rena' e/%'i)!e 'o mecani 'a !rea& mo *e 'a e/creci$n *e' mo *e 'a e/creci$n *e' mo *e 'a e/creci$n *e' mo *e 'a e/creci$n *e

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA ANALISIS DE LA ORINA I. PRUEBA DE CONCENTRACION Y DILUCION DE LA ORINA INTRODUCCION: Con 'a "a e te$rica re'aciona*a con 'o mecani mo in+o'!cra*o en 'a re#!'aci$n *e 'a o mo'ari*a* *e' me*io interno, en e ta %ractica %on*remo en e+i*encia e' ro' )!e 3!e#a e' riA$n en e to mecani mo , e t!*ian*o 'a mo*i,icacione en 'a canti*a* . *en i*a* *e 'a orina e/creta*a %or !3eto 3$+ene ometi*o a 'a in#e ta *e a#!a o'a o *e a'imento a'a*o & Para e t!*iar e ta %arte *e 'a ,!nci$n *e' riA$n, 'o c!a' #!ar*a re'aci$n con 'a accione *e 'a AD7 o"re e' t4"!'o rena', rea'i6amo e' an0'i i *e 'a orina, en c!anto a ! caracter( tica ,( ica , ! com%o ici$n )!(mica, +o'!men . *en i*a*, *e ,0ci' . r0%i*a %ractica en e' 'a"oratorio *e an0'i i c'(nico & COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'o mecani mo *e ,ormaci$n *e 'a orina, %reci an*o ! +o'!men . caracter( tica or#ano'1%tica I co'or, o'or, a %ecto, reacci$n , *en i*a* F *e 'a m!e tra *e orina ana'i6a*a& =& Rea'i6ar e' e t!*io *e' e*imento !rinario 9& E/%'icar 'o ,actore . mecani mo im%'ica*o en 'a ,!nci$n *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina %or e' riA$n PROCEDIMIENTO: aF Materia'B 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario A'imento a'a*oB %o% corn, man( a'a*o, c-i6ito , %an con )!e o, etc& Materia' *e +i*rio *e ! o #enera' "F T1cnicaB La %r!e"a e rea'i6a en e t!*iante *i+i*i*o en tre #r!%o B aF Gr!%o contro' "F Gr!%o e/%erimenta' con in#e ta *e a'imento a'a*o cF Gr!%o e/%erimenta' con in#e ta *e a#!a a*iciona' Lo a'!mno *e ca*a #r!%o e#!ir0n %a o a %a o 'a in*icacione i#!iente

ACCIONES
?&

A REALI]AR

GRUPO A

GRUPO 2

GRUPO C

88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 >&DD am E+ac!ar 'a +e3i#a Ico'ectar 'a orinaF 2e"er :DD m' *e a#!a @&DD am E+ac!ar 'a +e3i#a Ie'iminar 'a orinaF 2e"er :DD m' *e a#!a i i i i no no i i i i i no i i i i i i i no i

=&

9& @&9D am 2e"er :DD m' *e a#!a In#erir a'imento a'a*o E& Reco'ectar 'a orina <&DD am <&9D am ?D&DD am

888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 II. ESTUDIO DE LA ORINA aF Materia'B 2io'$#icoB a'!mno +o'!ntario Uro *en (metro Tira reacti+a %ara an0'i i *e orina& Cinta *e %7 Materia' *e +i*rio *e ! o #enera' "F PROCEDIMIENTOB ?& O"tener !na m!e tra *e orina *e !no *e 'o a'!mno +o'!ntario , en con*icione norma'e =& O"tener m!e tra *e orina *e a'!mno a 'o )!e e -a %ractica*o 'a %r!e"a *e concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orina& 9& Rea'i6ar e' e t!*io *e 'a caracter( tica ,( ica *e 'a orina como B +o'!men, a %ecto, co'or, o'or, *en i*a* . reacci$n *e 'a orina en am"o #r!%o E& Rea'i6ar e' e t!*io *e 'a com%o ici$n )!(mica *e 'a mi ma, em%'ean*o tira reacti+a en re'aci$n a 'a ! tancia *e ma.or a%'icaci$n en me*icina& :& Pre%arar !n ,roti en ,re co con e' e*imento *e 'a orina . o" er+ar 'a %re encia *e e'emento ,orme an#!(neo , c1'!'a e%ite'ia'e , cri ta'e , ci'in*ro , otro e'emento & 1. U! an:5$6$6

A. Ca!a#*+!?6*$#a6 f?6$#a6 4+ 5a !$na: O" er+e . *e cri"a 'a caracter( tica ,( ica *e 'a orina& Determine e' %7 I con 'a cinta *e %7 F . 'a *en i*a* con e' !ro *en (metro& Anote 'o i#!iente *ato Vo'!men KKKKKKKKKKKKKKKKKKK O'or KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Den i*a* KKKKKKKKKKKKKKKKKK Co'or KKKKKKKKKKKKKKKKKKKK A %ecto KKKKKKKKKKKKKKKKKKKK Reacci$n KKKKKKKKKKKKKKKKKK

B. C "8 6$#$%n J)?"$#a 4+ 5a !$na: Intro*!6ca 'a tira reacti+a en 'a m!e tra *e orina . *etermine 'a Anote 'o re !'ta*o como %o iti+o 5 ne#ati+o

! tancia %re ente B

C. S+4$"+n* )!$na!$ : Centri,!#!e !na m!e tra *e orina . o"ten#a e' e*imento& Pre%are !n ,roti con *ic-o e*imento . o" er+e a' micro co%io 'a %re encia *e cri ta'e , ci'in*ro , e'emento ,orme , c1'!'a e%ite'ia'e , microor#ani mo etcX '. REGISTRAR LOS RESULTADOS Tome nota *e 'o re !'ta*o & Con,eccione ta"'a o #ra,ica . *ar e/%'icaci$n *e *ic-o re !'ta*o & AUTOEVALUACION ?& Preci e 'a caracter( tica ,( ica . 'o com%onente )!(mico *e !na orina norma' =& Preci e cinco ! tancia inor#0nica . cinco or#0nica %re ente en 'a orina norma' 9& E ta"'e6ca 'o e'emento ,orme )!e %!e*en o" er+ar e en e' e*imento *e 'a orina norma' E& SeAa'e )!e ci'in*ro %!e*en o" er+ar e en e' e*imento !rinario& C!a' e ori#enL :& E/%'i)!e %or)!e no e/i te #'!co a en 'a orina norma'& ;& C!a' ,!e 'a *en i*a* *e 'a orina norma' . como +ario 'a *en i*a* *e 'a orina *e' a'!mno ometi*o a 'a %r!e"a *e *i'!ci$n . concentraci$nL >& M!e im%ortancia tiene 'a AD7 . como act4aL @& C!a' e e' ro' *e 'a !rea . NaP en 'a concentraci$n . *i'!ci$n *e 'a orinaL <& M!e e mecani mo *e contracorrienteL

LOS RIHONES Y LOS LI,UIDOS CORPORALES


REGULACIN DEL EQUILIBRIO ACIDO-BASE. ROL DE LOS RIONES. INTRODUCCION E' "a'ance *e' i$n -i*r$#eno en e' '()!i*o intra . e/trace'!'ar *e%en*e *e' e)!i'i"rio entre 'a in#e ti$n o 'a %ro*!cci$n *e ione -i*r$#eno I7PF . ! e'iminaci$n neta *e' or#ani mo& Lo mecani mo im%'ica*o en 'a re#!'aci$n *e' e)!i'i"rio 0ci*o8"0 ico I E)& A82 F on, "0 icamente, 'o i tema *e amorti#!amiento 0ci*o8"a e )!(mico *e 'o '()!i*o cor%ora'e , e' i tema re %iratorio . e' i tema rena'& En e ta a %ecto 'o riAone *e em%eAan !n ro' ,!n*amenta' en 'a re#!'aci$n *e' E)& A82U %!e on ca%ace *e e'iminar e' e/ce o *e 0ci*o o *e "a e& En e te eminario e con o'i*an 'o conocimiento *e 'a e/%o ici$n te$rica, en "a e a' an0'i i te$rico . #r0,ico *e 'o mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' E)& A82, en con*icione ,i io'$#ica . en *i+er a it!acione *e *e +iaci$n *e 'a concentraci$n *e 7P , *an*o 1n,a i a 'a im%ortancia *e' %rinci%io i o-(*rico, como re'aci$n c'a+e entre to*o 'o mecani mo amorti#!a*ore *e 'o cam"io *e %7, tanto )!(mico como "io'$#ico& La in,ormaci$n %ara e' *e arro''o *e e ta acti+i*a* e enc!entra en e' ca%& 9D *e G!.ton . ca%& 9< *e Ganon#& P!e*e re+i ar 'o te/to *e M!(mica COMPETENCIAS ?& E/%'icar e' i#ni,ica*o ,i io'$#ico *e' %7 =& E/%'icar, em%'ean*o e' %rinci%io i o-(*rico, 'o mecani mo me*iante 'o c!a'e 'o amorti#!a*ore )!(mico e+itan cam"io e/ce i+o en 'a concentraci$n *e ione 7P en 'o e ta*o *e aci*o i o a'ca'o i & 9& E/%'icar, en "a e a e3em%'o , e' mecani mo re %iratorio *e re#!'aci$n *e 'a [ 7P\ E& E/%'icar, en "a e a e3em%'o , e' mecani mo rena' *e re#!'aci$n *e 'a [ 7P\ :& Frente a it!acione *e aci*o i o a'ca'o i , *e *i tinta ca! a . tenien*o en c!enta 'o mecani mo e t!*ia*o , e/%'icar como cam"iaB a& "& c& *& e& E' 7CO9 en e' %'a ma an#!(neo I re er+a a'ca'ina F . en 'a orina La %CO= en e' %'a ma an#!(neo& E' ,o ,ato 0ci*o . e' ,o ,ato a'ca'ino en 'a an#re . orina I Na7=POE , Na=7POE F E' %7 !rinario La +enti'aci$n a'+eo'ar

ORIENTACIONES Y TAREAS SO2RE LA COMPETENCIA ? Se *e"e com%ren*er . a%'icar 'o conce%to *e B Ione , 0ci*o, "a e, amorti#!a*or,& %7, aci*o i , a'ca'o i & TAREAS ?& La concentraci$n *e 7P *e' %'a ma . %rome*io ce'!'ar on E / ?D I8@F . E / ?D I8>F E) 5 L re %ecti+amente& A%'()!e'a a' conce%to *e %7 . ca'c!'e ! +a'ore & ?

%7

J 'o# 8888888888 [ 7P \ J J

J 8 'o# [ 7P S

%7 I %'a ma F %7 I intrace'!'ar F

=& Preci e *o it!acione en 'a c!a'e e' %7 e ta "a3o I aci*o i F . *o en 'a )!e e' %7 e ta e'e+a*o Ia'ca'o i F SO2RE LA COMPETENCIA = Se *e"en tener 'o conce%to i#!iente B Si tema *e amorti#!amiento )!(mico *e' 7P& Ion com4n& Con tante *e e)!i'i"rio i$nico& %N Ec!aci$n *e 7en*er on 7a e'"a'c-& Princi%io i o-(*rico& En e' te/to I %a#& E=; a E=@ F e *an e3em%'o t(%ico *e 'a ,orma *e amorti#!ar *e 'o tam%one "icar"onato . ,o ,ato, %ero e' i#!iente an0'i i %ara e' tam%$n "icar"onato . )!e e a%'ica"'e a' re to *e amorti#!a*ore , re !'ta er 4ti'B E' amorti#!a*or "icar"onato e t0 en e)!i'i"rio e#4n 'a ec!aci$nB CO= P 7=O 8888888888 Z 7=CO9 88888888888888 Z 7CO9 8 P 7P

Por 'a Le. *e acci$n *e ma a e c!m%'e 'o i#!iente Si e aAa*e !n 0ci*o I 7PF, 1 te e !ne a' "icar"onato . ,orma 7=CO9, %or 'o )!e e' e)!i'i"rio e *e %'a6a -acia 'a i6)!ier*a . %or tanto e' 7CO98 *i min!.e, e' CO= a!menta . e' 7P incrementa %oco I "a3a %oco e' %7 F , re !'ta amorti#!a*o Si e aAa*e !na "a e I O7 8F 1 ta e !ne a' 7P , 'o ne!tra'i6a ,orman*o a#!a I con !me e' 7PF, %or 'o )!e e' e)!i'i"rio e *e %'a6a -acia 'a *erec-a, *i min!.en*o CO=, a!menta e' 7CO98 . e re tit!.e en %arte e' 7P Ire !'ta amorti#!a*a 'a *i min!ci$n *e' 7P o ea !"e %oco e' %7 F& E' Princi%io i o-(*rico, )!e en ,!nci$n *e 'a con tante *e e)!i'i"rio *e 'o *i,erente tam%one , e e/%re a como 'o %'antea G!.ton en 'a %a#& E=< , tam"i1n e re%re enta )!(micamente *e !na manera inte#ra*a a (B CO= P 7=O 7=CO9 7CO9 8 P 7P P Na7POE 8 Na7=POE

P Prot 8 I %roteinato F S 7 Prot I %roteina 0ci*a F Si e aAa*e !n 0ci*o I7PF e' i tema inte#ra*o )!e*a *e +ia*o -acia 'o com%onente 0ci*o *e 'o i tema *e amorti#!amiento, +a'e *ecir e con !men 'a "a e I "icar"onato, ,o ,ato "0 ico, %roteinatoF . e e'e+an 'o 0ci*o 7=CO9, Na7=POEU 7Prot, %or 'o )!e a!menta 7P , %ero %oco Iaci*o i F

Si e aAa*e !na "a e IO78F e' i tema inte#ra*o )!e*a *e +ia*o -acia 'o com%onente "0 ico *e 'o i tema *e amorti#!amiento, +a'e *ecir e con !men 'o 0ci*o I 7=CO9, Na7=POE, 7Prot F . e e'e+an 'a "a e 7CO98 U Na=7POE U Prot8 , %or 'o )!e *i min!.e e' 7P , %ero %oco I a'ca'o i F TAREAS ?& A%'ican*o e' %rinci%io i o-(*rico e )!em0tico e/%'i)!e 'o cam"io en 'o amorti#!a*ore )!(mico como re !'ta*o *e 'a %ro*!cci$n *e 0ci*o aceto8ac1tico en !n coma *ia"1tico& =& A%'ican*o e' %rinci%io i o-(*rico e )!em0tico e/%'i)!e 'o cam"io en 'o amorti#!a*ore )!(mico como re !'ta*o *e 'a a*mini traci$n *e "icar"onato a !n a*!'to ano& SO2RE LA COMPETENCIA 9 Se *e"e tener 'a "a e te$rica o"reB La inter8re'acione entre %CO=, +enti'aci$n a'+eo'ar . %7 an#!(neo& Accione *e' cam"io en e' %7 . 'a +enti'aci$n a'+eo'ar& Mecani mo *e acci$n I trata*o en 'a Uni*a*B Si tema Re %iratorioF& La ec!aci$n *e e)!i'i"rio *e' amorti#!a*or "icar"onato e re'aciona con 'a +enti'aci$n a'+eo'ar *e 'a i#!iente maneraB CO= P 7=O S +enti'aci$n %!'monar 7=CO9 7CO9 8 P 7P S %7

La -i%o+enti'aci$n a!menta 'a %CO= . 'a reacci$n e *e %'a6a a 'a *erec-a . e' 7P a!menta Ie' %7 *i min!.e F& La -i%er+enti'aci$n *i min!.e 'a %CO= . 'a reacci$n e *e %'a6a a 'a i6)!ier*a . e' 7P *i min!.e Ie' %7 a!mentaF& TAREAS ?& Ana'ice 'a #r0,ica *e 'a ,i#& 9D8= . 9D89 *e ! te/to . *i#a T M!1 re%re entan L& T M!1 *em!e tran L& T C$mo e e/%'ican L =& Si -a. a'ca'o i , %or in#re o *e "a e a 'a an#re B T M!1 'e oc!rre a 'a +enti'aci$n L T C$mo cam"ia e' CO= L SO2RE LA COMPETENCIA E Se *e"e com%ren*er . e/%'icar 'a "a e te$rica *e 'o i#!iente Lo *i,erente mecani mo *e ecreci$n *e 7P I%atrone *e ecreci$n *e 7PF A ocia*o a 'a rea" orci$n *e 7CO9 8 A ocia*o a 'a #eneraci$n *e n!e+o "icar"onato en 'o t4"!'o rena'e & A ocia*o a 'a aci*i,icaci$n *e 'a orina Factore )!e e tim!'an 'a ecreci$n *e 7P %or e' t4"!'o rena', *!rante 'a aci*o i & En re !men 'o riAone contri"!.en a re#!'ar e' E)& A82 a tra+1 *e !n o'o mecani mo "0 ico )!e inte#ra tre %roce o ?F ecreci$n *e ione 7P =F rea" orci$n *e ione 7CO98 . 9F

#eneraci$n *e n!e+o ione 7CO98, *an*o como re !'ta*o 'a e/creci$n *e !na orina 0ci*a o "0 ica e#4n 'a con*icione *e' or#ani mo& Si e ecreta m0 ione *e 7P )!e 'a *e 7CO98 ,i'tra*o entonce e %ro*!ce !na %1r*i*a neta *e 0ci*o en 'o '()!i*o e/trace'!'are & Si 'a canti*a* *e 7CO98 ,i'tra*a !%era a 'a *e' 7P ecreta*o, 'a %1r*i*a neta er0 *e "a e& En 'a aci*o i 'a ecreci$n *e 7P e/ce*e a 'a ,i'traci$n *e 7CO98 , %or 'o )!e -a. !,iciente canti*a* *e 7P %ara ?F rea" or"er e' %oco 7CO98 ,i'tra*o . )!e e t0 en e' '()!i*o t!"!'ar =F %ara aci*i,icar a 'a orina a' m0/imo, "a3o 'a ,orma *e Na7=POE . 9F %ara ,ormar N7ECL, )!e e otra ,orma *e e'iminar e' e/ce o *e 7P En 'a a'ca'o i 'a ,i'traci$n *e 7CO98 e/ce*e a 'a ecreci$n *e 7P , %or 'o )!e -a. !,iciente canti*a* *e 7CO98 %ara ?F er rea" or"i*a a ocia*a a' 7P ecreta*o . =F %ara er e'imina*o %!e to )!e no -a. 7P ecreta*o nece ario %ara ! rea" orci$n& Ana'ice 'a ,i#& 9D8: *e' te/to& Se e ta"'ece )!e 'a rea" orci$n *e 7CO9 e %or interme*io *e 'a ecreci$n *e 7P& En 'a ,i#& 9D8> U 9D8@ , 9D8< e %!e*e o" er+ar )!e e e t0 #eneran*o n!e+o 7CO98 a ocia*o a 'a ecreci$n *e 7P & E' amorti#!amiento *e' 7P 'o e3erce e' Na=7POE . i -a. m0 7P )!e e'iminar e' amorti#!amiento 'o rea'i6a e' i$n amonio N79P TAREAS ?& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a c1'!'a t!"!'ar, '!6 t!"!'ar . ca%i'ar %eri t!"!'ar . e ta"'e6ca e' mecani mo *e ecreci$n *e 7P en con*icione norma'e & =& Con,eccione !n *ia#rama *e 'a c1'!'a t!"!'ar, '!6 t!"!'ar . ca%i'ar %eri t!"!'ar . e ta"'e6ca e' mecani mo *e ecreci$n *e 7P en con*icione *e aci*o i e+era& SO2RE LA COMPETENCIA : Para *e arro''ar e ta acti+i*a* e *e"e a%'icar 'o conocimiento a*)!iri*o en 'a com%etencia anteriore & Se %'antean it!acione *e 'o *i,erente ti%o *e *e e)!i'i"rio 0ci*o8"a e )!e *e"en er re !e'ta %reci an*o c!0'e on 'o cam"io en 'o i#!iente %ar0metro & En 'a an#reB E' %7 La %aCO= E' 7CO98 en e' %'a ma En 'a orinaB E' %7 E' 7CO98 E' Na7=POE E' N7ECL Otro B La %ro%orci$n 7CO98 5 CO= en 'a an#re La +enti'aci$n a'+eo'ar Dic-o cam"io e ana'i6aran en 'a it!acione concreta B

?& En 'a aci*o i *ia"1tica =&& La *iarrea a#!*a&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA REGULACION DEL E,UILIBRIO ACIDO/BASE INTRODUCCION: Uti'i6an*o mo*e'o acerca *e 'o *i,erente *e $r*ene *e' e)!i'i"rio 0ci*o8"a e, ca*a #r!%o *e a'!mno -ar0 e' re %ecti+o an0'i i , ten*ien*o en con i*eraci$n 'o *i tinto mecani mo *e *e,en a )!e e' or#ani mo *i %one %ara e+itar 'o cam"io "r! co en e' %7 *e 'o '()!i*o or#0nico & Dic-o an0'i i e -ar0 ! an*o e' m1to*o #r0,ico, a ( como e' em%'eo *e e/%re ione matem0tica im%'e %ara re%re entar 'a re'acione ,( ico8)!(mico8"io'$#ica & PROCEDIMIENTO: Ca*a a'!mno en ! re %ecti+o #r!%o, *e arro''a e' an0'i i *e' mo*e'o )!e e 'e a i#na, en !n 'a% o *e 9D min& 7ace 'a e/%'icaci$n *e 'o mecani mo *e 'a re#!'aci$n *e' e)!i'i"rio 0ci*o8 "a e re+i a*o & La ! tentaci$n *e"e rea'i6ar e en "a e a 'a e/%re i$n )!(mica *e' %rinci%io i o-(*rico, e' *ia#rama o"re re'aci$n %78+enti'aci$n a'+eo'ar . e' *ia#rama *e 'o mecani mo *e ecreci$n *e 7P en 'a c1'!'a t!"!'ar, '()!i*o t!"!'ar . ca%i'ar %eri t!"!'ar, %ara ca*a ca o e %ec(,ico& Para ca*a mo*e'o con i*erarB En 'a an#reB En 'a orina Otro La +enti'aci$n a'+eo'ar MODELOS: ?& En !n %aciente )!e e t0 -i%o +enti'an*o, %or ca! a atri"!i"'e a' i tema re %iratorio , *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 E' %7 E' 7CO98 E' Na7=POE E' Na=7POE E' N7ECL E' %7 La %aCO= E' 7CO98 en e' %'a ma La %ro%orci$n 7CO98 5 CO=

F!n*amente ! re %!e ta& =& En !n %aciente )!e e t0 -i%er+enti'an*o, %or *1,icit *e O= en 'a atm$ ,era, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& 9& En !n %aciente *ia"1tico )!e e *e com%en a . ! %7 e *e >&9 , *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& E& En !n %aciente )!e -a in#eri*o, %or acci*ente, !na o'!ci$n *e NaO7, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& :& En !n a*!'to 3o+en )!e e t0 con +$mito *e conteni*o #0 trico, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& ;& En !n %aciente )!e %re enta *iarrea inten a, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8 e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& >& En !n niAo )!e -a in#eri*o !na ta"'eta *e GDiamo/H Iin-i"i*or *e 'a an-i*ra a car"$nicaF, *i#a c$mo +ar(an 'o %ar0metro %re8e ta"'eci*o , tenien*o en c!enta 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 F!n*amente ! re %!e ta& AUTOEVALUACION ?& En "a e a 'a Ec!aci$n *e 7en*er on 7a e'"a'c-, %reci e c!0'e on 'o ,actore )!e *eterminan 'a it!acione *e aci*o i o a'ca'o i & =& Preci e e' ro' )!e *e em%eAan 'o *i,erente mecani mo *e re#!'aci$n *e' E)& A82 9& En !n %aciente )!e tiene 'o re !'ta*o *e 'a"oratorio i#!iente , %7 J ;&<E %aCO= J =9 mm 7# 7CO98 J : mE) 5 L

E ta"'e6caB ?& M!1 cam"io en e' E)& A82 e -a %ro*!ci*o . c$mo e e/%'ica L =& M!1 mecani mo *e *e,en a entran en 3!e#o L 9& E/%'i)!e me*iante !n *ia#rama e' mecani mo *e amorti#!aci$n )!(mica

E& :& ;& >&

E/%'i)!e me*iante !n *ia#rama e' mecani mo *e re#!'aci$n re %iratoria E/%'i)!e me*iante !n *ia#rama e' mecani mo *e re#!'aci$n rena' C!0' e 'a re %!e ta com%en atoria L Uti'ice !n e )!ema Di#a como +ar(an 'o i#!iente %ar0metro U a& En 'a an#re B E' %7 La %aCO= E' 7CO98 en e' %'a ma c& La +enti'aci$n a'+eo'ar AF En !n !3eto )!e a cien*e a 'a a't!ra en ,orma "r! ca 2F En !na em"ara6a*a con -i%er1me i #ra+(*ica& CF En !n 'actante )!e %re enta *iarrea e+era& "& En 'a Orina E' %7 E' 7CO9 8 E' Na7=POE E' N7EC'

V& EL SISTEMA DIGESTIVO


FUNCION MOTORA DEL APARATO DIGESTIVO
INTRODUCCION E' t!"o *i#e ti+o rea'i6a 'a ,!nci$n motora . ecretora nece aria %ara e' ro' )!e 'e toca c!m%'ir en e' or#ani mo& La ,!nci$n motora e ta a car#o *e' m4 c!'o 'i o *e 'a ca%a )!e con,orman 'a e tr!ct!ra *e' e toma#o e inte tino& En 'a ,arin#e . %rimera %orci$n *e' e $,a#o e e' m4 c!'o e tria*o e' )!e rea'i6a 'a moti'i*a*& La ,!nci$n motora *e' t!"o *i#e ti+o e ta "a3o contro' -!mora' . ner+io o, ien*o e te !'timo e' re %on a"'e *e 'o %roce o motore *e nat!ra'e6a re,'e3a& Com%ren*er . e/%'icar 'o mecani mo *e 'a moti'i*a* *e' a%arato *i#e ti+o e *e im%ortancia %ara e' mane3o *e *i+er a a,eccione *e' a%arato *i#e ti+o& M!e oc!rra o no contracci$n *e' t!"o *i#e ti+o e a e#!rar 'a %ermanencia a*ec!a*a *e' conteni*o #a trointe tina' %ara 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n, a ( como ! %ro#re i$n -acia e' recto . e' ano %ara ! e+ac!aci$n o%ort!na& En e te a %ecto 'a caracter( tica *e' m4 c!'o 'i o inte tina', ! inner+aci$n intr(n eca . e/tr(n eca, a ( como 'o mecani mo ner+io o . -ormona'e )!e contro'an *ic-a acti+i*a* motora 3!e#an !n ro' im%ortante& COMPETENCIAS ?& De cri"e 'a e tr!ct!ra . ,!nci$n *e' i tema ner+io o ent1rico =& E/%'ica 'a caracter( tica *e' i tema ner+io o e/tr(n eco *e' a%arato *i#e ti+o 9& E/%'ica e' mecani mo *e 'o mo+imiento %eri t0'tico *e' a%arato *i#e ti+o )!e ir+a *e G%atr$n *e contracci$nH, ! caracter( tica *e %ro*!cci$n . ! mo*i,icaci$n %or ,actore ner+io o . -!mora'e E& E/%'ica e' mecani mo *e *i,erente ti%o *e re,'e3o )!e oc!rren e' a%arato *i#e ti+oU re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n, +aciamiento #0 trico, re,'e3o #a troco'ico, #a troi'ea', entero #0 trico, enteroi'ea'& :& E/%'ica e' ('eo %ara'(tico, ! ca! a . con ec!encia & ;& E/%'ica e' mecani mo *e 'a *e,ecaci$n norma', ,aci'ita*o e in-i"i*o& >& E/%'ica e' mecani mo *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n . 'a *e,ecaci$n a!tom0tica&

ORIENTACIONES La "a e te$rica %ara e' *e arro''o *e 'a com%etencia e enc!entran en 'o re %ecti+o t$%ico trata*o en ! te/to Ca%& ;=, ;9 . ;; *e G!.ton <na E*& Y Ca%& =; *e Ganon ?:+a E*& )!e *e"e re+i ar&

TAREAS COMPETENCIAS ? . = Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama inte#ra' o"re e' i tema ner+io o ent1rico . ! cone/ione con e' i tema ner+io o e/tr(n eco Ia!ton$mico im%0tico . %ara im%0ticoF& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a e tim!'aci$n im%0tica . %ara im%0tica . eAa'e *o a#ente )!e "'o)!ean *ic-a acti+i*a*& COMPETENCIA 9 Con,eccione . e/%'i)!e !na *ia#rama o"re e' mecani mo *e 'a contracci$n %eri t0'tica e' t!"o *i#e ti+o )!e e toma como GPATRONH *e contracci$n %eri t0'tica& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a atro%ina o"re 'a acti+i*a* motora *i#e ti+a De,ina 'a contraccione *e '!c-a& TC!a'e con ec!encia %!e*en #enerarL COMPETENCIA E Con,ecciona !n *ia#rama %ara ca*a ca o . e/%'ica ! mecani moU 'o ,actore )!e 'o a,ectan . ! re%erc! ione *i#e ti+a .5o #enera'e Re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n Re,'e3o *e +aciamiento #0 trico Re,'e3o #a troi'ea' Re,'e3o #a troco'ico Re,'e3o co'icoi'ea' S(n*rome %i'$rico Y'eo %ara'(tico COMPETENCIA : Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e' re,'e3o *e 'a *e,ecaci$n Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e 'a *e,ecaci$n a!tom0tica Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n E/%'i)!e con e3em%'o e' (n*rome *e e treAimiento& Me*i*a tera%1!tica & on ! ca! a , como e %ro*!cen . )!e

AUTOEVALUACION ?& E' a'!mno *e %!1 *e -a"er *e arro''a*o 'a tarea *e"e con+a'i*ar ! tra"a3o con 'o a %ecto %ertinente *e ! te/to& =& Di#a )!e cam"io comi*a& e %re entan en 'a moti'i*a* #0 trica *e %!1 *e in#erir !na co%io a

9& E/%'i)!e )!e cam"io e %re entan en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e in#erir !na comi*a a"!n*ante& E& Como e/%'ica 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e !na inter+enci$n )!ir4r#ica a"*omina' L& :& Comente acerca *e 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino #r!e o *e %!1 *e in#erir !na comi*a& M!e *i,erencia -a. entre !n a*!'to . !n 'actante L

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! -

EL SISTEMA DIGESTIVO
FUNCION MOTORA DEL APARATO DIGESTIVO: REFLEJOS DEL TUBO DIGESTIVO
INTRODUCCION

Por me*io *e 'a *i c! i$n . e/%'icaci$n *e a'#!no mecani mo re,'e3o )!e o%eran en e' t!"o *i#e ti+o e am%'iara . %ro,!n*i6ara a %ecto te$rico "0 ico *e 'a ,!nci$n motora *e' a%arato *i#e ti+o& So"re 'a "a e *e' mecani mo *e 'a contracci$n %eri t0'tica *e' t!"o *i#e ti+o . *e 'o ,actore )!e contro'an 'a moti'i*a*, ean *e nat!ra'e6a ner+io a .5o -ormona', e a"or*ara e' e t!*io *e 'a moti'i*a* *e' e $,a#o, e toma#o e inte tino, *an*o 1n,a i a 'a re#!'aci$n ner+io a *e *ic-o %roce o , toman*o como re,erencia it!acione ,i io'$#ica o %ato'$#ico )!e e %re entan con ,rec!encia en 'a %ractica me*ica& COMPETENCIAS ?& De cri"e 'a e tr!ct!ra . ,!nci$n *e' i tema ner+io o ent1rico =& E/%'ica 'a caracter( tica *e' i tema ner+io o e/tr(n eco *e' a%arato *i#e ti+o 9& E/%'ica e' mecani mo *e 'o mo+imiento %eri t0'tico *e' a%arato *i#e ti+o )!e ir+a *e G%atr$n *e contracci$nH, ! caracter( tica *e %ro*!cci$n . ! mo*i,icaci$n %or ,actore ner+io o . -!mora'e E& E/%'ica e' mecani mo *e *i,erente ti%o *e re,'e3o )!e oc!rren en e' a%arato *i#e ti+oU re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n, +aciamiento #0 trico, re,'e3o #a troco'ico, #a troi'ea', entero #0 trico, enteroi'ea'& :& E/%'ica e' ('eo %ara'(tico, ! ca! a . con ec!encia & ;& E/%'ica e' mecani mo *e 'a *e,ecaci$n norma', ,aci'ita*o e in-i"i*o& >& E/%'ica e' mecani mo *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n . 'a *e,ecaci$n a!tom0tica& a& MATERIALB Ca o *e it!acione ,i io'$#ica o %ato'$#ica )!e com%rometan 'a acti+i*a* motora *e' a%arato *i#e ti+o %ara er ana'i6a*o . e/%'ica*o & "& PROCEDIMIENTOB A ca*a #r!%o *e a'!mno e *ara !no o *o Mo*e'o Ica o F como tarea&

CASOS DE ESTUDIO: ?& Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama inte#ra' o"re e' i tema ner+io o ent1rico . ! cone/ione con e' i tema ner+io o e/tr(n eco Ia!ton$mico im%0tico . %ara im%0ticoF& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a e tim!'aci$n im%0tica . %ara im%0tico . eAa'e *o a#ente )!e "'o)!ean *ic-a acti+i*a*& =& Con,eccione . e/%'i)!e !na *ia#rama o"re e' mecani mo *e 'a contracci$n %eri t0'tica *e' t!"o *i#e ti+o )!e e toma como GPATRONH *e contracci$n %eri t0'tica& E/%'i)!e 'o e,ecto *e 'a atro%ina o"re 'a acti+i*a* motora *i#e ti+a 9& De,ina 'a contraccione *e '!c-a& TC!a'e con ec!encia %!e*en #enerarL on ! ca! a , como e %ro*!cen . )!e

E& Con,ecciona !n *ia#rama . e/%'ica ! mecani moU 'o ,actore )!e 'o a,ectan . ! re%erc! ione *i#e ti+a .5o #enera'e *e 'o i#!iente re,'e3o B

Re,'e3o *e 'a *e#'!ci$n Re,'e3o *e +aciamiento #0 trico Re,'e3o #a troi'ea' Re,'e3o #a troco'ico Re,'e3o co'icoi'ea' S(n*rome %i'$rico Y'eo %ara'(tico

:& Con,eccione . e/%'i)!e !n *ia#rama *e' re,'e3o *e 'a *e,ecaci$n norma', *e 'a *e,ecaci$n a!tom0tica . *e 'a %ar0'i i *e 'a *e,ecaci$n& ;& E/%'i)!e con e3em%'o e' (n*rome *e e treAimiento& SeAa'e c! a . %'antee a'#!na me*i*a tera%1!tica &

AUTOEVALUACION ?& E/%'i)!e 'a ,a e *e 'a *e#'!ci$n . mencione 'o %are cranea'e )!e inter+ienen en 'a ,a e re,'e3a& =& Di#a )!e cam"io comi*a& e %re entan en 'a moti'i*a* #0 trica *e %!1 *e in#erir !na co%io a

9& E/%'i)!e )!e cam"io e %re entan en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e in#erir !na comi*a a"!n*ante&

E& Como e/%'ica 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e !na inter+enci$n )!ir4r#ica a"*omina' L& :& Comente acerca *e 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino #r!e o *e %!1 *e in#erir !na comi*a& M!e *i,erencia -a. entre !n a*!'to . !n 'actante L

EL SISTEMA DIGESTIVO
DIGESTION Y ABSORCION DE LIPIDOS
INTRODUCCION

Lo a'imento )!e e in,ieren, como on 'o car"o-i*rato , %rote(na . '(%i*o , a ni+e' *e' e toma#o e inte tino *e'#a*o !,ren !n %roce o *e *i#e ti$n )!e e %ro*!ci*a %or 'a en6ima *e 'a ecrecione %ancre0tica e inte tina'& Lo %ro*!cto *e 'a *i#e ti$n como on 'a -e/o a , amino80ci*o . 0ci*o #ra o on a" or"i*o , ,!n*amenta'mente en e' inte tino *e'#a*o, %ara '!e#o er tran %orta*o %or 'a an#re . ,ina'mente er a imi'a*o en 'o te3i*o cor%ora'e & Lo '(%i*o en ! %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n tiene caracter( tica e %ecia'e *on*e, a*em0 *e 'a moti'i*a* inte tina', 'a ecreci$n "i'iar encierra #ran im%ortancia %or)!e inter+iene en 'a em!' i,icaci$n . a%oni,icaci$n *e 'a #ra a , %a o %re+io nece ario , %ara )!e 'a 'i%a a %ancre0tica %!e*e e3ercer, $%timamente, ! acci$n en6im0tico -i*ro'(tica& Para com%ren*er 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'a #ra a e re)!iere tener 'a "a e *e 'a )!(mica "0 ica *e *ic-o com%!e to , ! c'a i,icaci$n . 'a termino'o#(a %ertinente, a*em0 *e 'a "a e ,i io'$#ica e %eci,ica trata*a , to*o 'o c!a' *e"e er re+i a*o&& COMPETENCIAS ?& I*enti,icar e' ti%o *e '(%i*o )!e e in#iere en 'a *ieta . e' mecani mo *e ! *i#e ti$n inte tina' -a ta 'o %ro*!cto ,ina'e a" or"i"'e & =& E/%'icar 'a ,!nci$n *e 'o 0ci*o "i'iare , 'ecitina . 'a a'e "i'iare en 'a *i#e ti$n *e 'a #ra a& Ro' *e 'a mice'a "i'iare & 9& E/%'icar e' mecani mo *e a" orci$n *e 'a #ra a %or e' entericito, -a ta e' torrente circ!'atorio& E& E/%'icar 'o conce%to )!e a contin!aci$n e in*icanB Tri#'ic1ri*o ITGF Aci*o #ra o IAGF Fo ,o'i%i*o Lecitina E tere *e co'e tero' Aci*o "i'iar Sa' "i'iar Mice'a M!i'omicrone Li%o%rote(na E teatorrea In !,iciencia -e%0tica In !,iciencia %ancre0tica :& E/%'icar 'a a'teracione en 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'a #ra a I . otro n!triente F en 'a in !,iciencia -e%0tica e in !,iciencia %ancre0tica& ORIENTACIONES Y TAREAS

Para 'o#rar 'a com%etencia e' a'!mno *e"e e#!ir 'a orientacione in*ica*a . rea'i6ar 'a tarea corre %on*iente & SO2RE LA COMPETENCIA ? Re+i ar t$%ico o"re 'a e tr!ct!ra )!(mica "0 ica *e 'a %rinci%a'e #ra a *e 'a *ieta Itri#'ic1ri*o , ,o ,o'i%i*o , co'e tero'F Re+i e e' te/to *e G!.ton <na E*& Ca%& ;@ %a# <9<, <E;, <E>& Re+i ar e' mecani mo *e *i#e ti$n *e 'a #ra a ICa%& ;: %a#& <D;F TAREAS Con,eccione . e/%'i)!e 'o *ia#rama *e 'a *i#e ti$n *e 'o TG, ,o ,o'i%i*o . co'e tero'& SO2RE LAS COMPETENCIAS = . 9 Re+i ar en e' te/to I Ca%& ;: %a#& <D;, <D>, <?9, <?EF 'o conce%to )!e e ti%!'an 'a com%etencia & TAREAS Con,eccione . e/%'i)!e 'o *ia#rama *e' %roce o *e a" orci$n *e 'a #ra a -a ta e' torrente circ!'atorio& Preci e 'a *i,erencia *e' %roce o c!an*o e trata *e !n '(%i*o con ca*ena *e meno *e ?D car"ono re %ecto a otro '(%i*o con ca*ena *e ma *e ?D car"ono & SO2RE LAS COMPETENCIAS E . : Re+i ar en e' te/to ICa%& ;: . ;;F 'o conce%to *iccionario me*ico i e nece ario& TAREAS E/%'icar 'o tra torno *i#e ti+o )!e e %re entan en 'a a'teracione *e 'a ,!nci$n -e%0tica . %ancre0ticaB

o'icita*o en 'a com%etencia & Rec!rrir a'

E teatorrea S(n*rome *e ma'a a" orci$n *e '(%i*o

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! -

EL SISTEMA DIGESTIVO
PROTOCOLO DE PRACTICA DIGESTION Y ABSORCION DE LIPIDOS EN EL MAMIEFERO INTRODUCCION En 'a %re ente %ractica e' e t!*io *e 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o '(%i*o en e' mam(,ero e *e ti%o e/%erimenta', *on*e +amo a ana'i6ar 'a %re encia *e 'o %ro*!cto *e 'a *i#e ti$n no en e' '!men inte tina'U ino ma "ien, con i*eran*o 'a a" orci$n *e e''o , ! %re encia en e' %'a ma an#!(neo o" er+an*o 'a caracter( tica *e' %'a ma an#!(neo en co"a.o )!e reci"en o no !na car#a ora' *e aceite& La %ractica a*em0 e ta orienta*a a *emo trar e' ro' *e 'a "i'i en *ic-a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o '(%i*o , )!e como e a"e e nece ario %ara o%timi6ar *ic-o %roce o , %ara 'o c!a' ana'i6aremo , com%arati+amente, 'a caracter( tica *e' %'a ma an#!(neo *e co"a.o contro'e re %ecto a co"a.o con 'i#a*!ra *e' co'1*oco . )!e reci"en !na car#a ora' *e aceite& I. MATERIAL aF 2io'$#icoB co"a.o "F Materia' *e 'a"oratorio Centri,!#a Son*a #0 trica Ca3a %etri Nem"!ta' Aceite +e#eta' II. PROCEDIMIENTO Se'eccionar 'o co"a.o mac-o moti+o *e e t!*io, con caracter( tica *e e*a* . %e o imi'are Formar #r!%o *e tre co"a.o & ?F contro' =F E/%erimenta' no 'i#a*o 9F E/%erimenta' con 'i#a*!ra *e' co'1*oco& La 'i#a*!ra *e' co'1*oco e rea'i6a !n *(a %re+io a 'a %ractica, e#4n t1cnica *e' 'a"oratorio& Permitir ! rec!%eraci$n E' *(a %re+io a 'a %ractica I =E -ora ante F e a*mini tra 'a *o i *e aceiteB : m' *e aceite a' #r!%o e/%erimenta' = . 9 *e anima'e , me*iante 'a on*a #0 trica& A' #r!%o contro' a*mini trar : m' *e a#!a corriente& E' *(a *e 'a %ractica e a*mini tra !na =*a *o i *e aceite a' #r!%o e/%erimenta' *e co"a.o , *o -ora ante *e 'a e/tracci$n *e 'a an#re a 'o anima'e & Por %!nci$n car*iaca e e/trae an#re *e to*o 'o co"a.o , a%ro/ima*amente : m' con anticoa#!'ante& Centri,!#ar 'a an#re . #!ar*ar 'o t!"o in a#itar %ara o" er+ar 'a caracter( tica *e' !ero&

E t!c-e *e *i ecci$n t!"o *e en a.o 3erin#a -i%o*1rmica -e%arina #ra*i''a

L!e#o a 'o co"a.o e %ractica !na 'a%arotom(a me*iana %ara -acer 'a o" er+acione %ertinente . %o*er ''enar e' c!a*ro i#!ienteB C!a*ro NC B 7a''a6#o en e' !ero an#!(neo . en 'a ca+i*a* a"*omina' *e co"a.o *e' #r!%o contro' . e/%erimenta' *e %!1 *e reci"ir !na car#a ora' *e aceite& C O2SERVACIONES GRUPO ? GRUPO = GRUPO 9 88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 SUERO SANGUIENO A %ecto 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Co'or 8888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 CAVIDAD A2DOMINAL Co'or *e' %eritoneo 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Me enterio 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 Va o 'in,0tico 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 ESTOMAGO %7 *e' conteni*o Pre encia *e #ra a INTESTINO DELGADO %7 *e' conteni*o %re encia *e #ra a VESICULA 2ILIAR %7 *e 'a "i'i Co'or *e 'a "i'i Canti*a* *e "i'i 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 O 2 A Y O S

88888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888888 TAREAS Lo a'!mno on 'o re %on a"'e *e 'a %r0ctica, en c!anto a 'a o"tenci$n *e 'o re !'ta*o & ec!n*ario a

?& Inter%retar . e/%'icar ca*a !no *e 'o re !'ta*o & =& E ta"'ecer 'o cam"io )!e e encontrar(an en 'o re !'ta*o aF In !,iciencia -e%0tica "F O" tr!cci$n *e' co'1*oco cF In !,iciencia %ancre0tica *F S(n*rome *e ma'a a" orci$n inte tina' 9& SeAa'ar c!a' *e 'a a,eccione

eria ma #ra+e, comente %or )!e L

AUTOEVALUACION E' a'!mno *e %!1 *e -a"er *e arro''a*o 'a tarea *e"e con+a'i*ar ! tra"a3o con 'o a %ecto %ertinente *e ! te/to& ?& Di#a )!e cam"io comi*a& e %re entan en 'a moti'i*a* #0 trica *e %!1 *e in#erir !na co%io a

=& E/%'i)!e )!e cam"io e %re entan en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e in#erir !na comi*a rica en #ra a& 9& Como e/%'ica 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino *e'#a*o *e %!1 *e !na inter+enci$n )!ir4r#ica a"*omina' L& E& Comente acerca *e 'o cam"io en 'a moti'i*a* *e' inte tino #r!e o *e %!1 *e in#erir !na comi*a& M!e *i,erencia -a. entre !n a*!'to . !n 'actanteL

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N B A. L+%n ,)$! -

EL SISTEMA DIGESTIVO
REGULACION DE LAS FUNCIONES DEL APARATO DIGESTIVO Y ALTERACIONES DIGESTIVAS
INTRODUCCION

Por me*io *e' an0'i i . 'a *i c! i$n *e a'#!na it!acione %ro"'em0tica *e' a%arato *i#e ti+o, *e ma.or ,rec!encia en n!e tro me*io, e %ro,!n*i6ar0 en 'o a %ecto te$rico o"re 'a ,!nci$n motora . ecretora *e *ic-o a%arato, *an*o 1n,a i o"re 'a re#!'aci$n ner+io a . -ormona' *e a)!e''a ,!ncione , 'a c!a'e con*icionan 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n #a trointe tina'& COMPETENCIAS ?& E/%'icar 'a "a e mor,o ,!nciona'e *e 'o mecani mo ner+io o . -ormona'e )!e re#!'an 'a ,!nci$n *e' a%arato *i#e ti+o =& I*enti,icar 'o mecani mo ner+io o . -ormona'e )!e %ro*!cen *etermina*a re %!e ta ,i io'$#ica 9& Preci ar 'o e,ecto )!e *e"en e %erar e como re %!e ta a it!acione ,i io'$#ica o ,i io%ato'o#ica o"re 'a "a e *e 'o mecani mo conoci*o *e re#!'aci$n ner+io a . -ormona'& ORIENTACIONES Como e a"e 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n on *e nat!ra'e6a "io)!(mica . ,( ico8 )!(mica %or 'o )!e ! re#!'aci$n no e *e ti%o -ormona' ni ner+io a, a e/ce%ci$n *e !na %oca -ormona )!e tienen e,ecto o"re 'a a" orci$n *e a'#!na ! tancia & De otra %arte, 'a moti'i*a* . 'a ecreci$n i tienen !na am%'ia re#!'aci$n ner+io a . -ormona'& De to*o mo*o , 'a re#!'aci$n *e 'a moti'i*a* . 'a ecreci$n in*irectamente tam"i1n re#!'an 'a *i#e ti$n . a" orci$n& Por to*o 'o anterior, en e te eminario e a"or*ar0n e encia'mente 'a re#!'aci$n ner+io a . -ormona' *e 'a ecreci$n . 'a moti'i*a* *e' a%arato *i#e ti+o . a*em0 'o %roce o *e *i#e ti$n . a" orci$n en con*icione norma'e . *e en,erme*a* *e' a%arato *i#e ti+o& PROCEDIMIENTO Se *ar0n a'#!na it!acione ,i io'$#ica o ,i io%ato'$#ica Ica o c'(nico F %ara )!e *e cri"a 'o e,ecto o"re 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o n!triente , a ( como 'a con ec!encia *e or*en n!triciona'& En otro ca o e "rin*ar0 -ec-o , ,en$meno o acontecimiento I -a''a6#o c'(nico .5o *e 'a"oratorio F %ara %'antear 'a o 'a -i%$te i )!e e/%'i)!en *ic-o -a''a6#o & Ca*a a'!mno *e"e *e arro''ar 'a i#!iente tarea

?& Con,eccionar e )!ema o *i"!3o e/%'icati+o , %reci an*o 'a ca! a , e,ecto , con ec!encia , re %!e ta ,i io'$#ica %ara ca*a tarea a i#na*a& =& En "a e a !n *ia#rama *e ,'!3o *e' mecani mo ,i io'$#ico o ,i io%ato'o#ico im%'ica*o e ta"'ecer e' en,o)!e tera%1!tico %ara e' ca o e t!*ia*o& CASO I& E !n a*!'to *e 9D aAo *e e*a*, *e*ica*o a 'a acti+i*a* em%re aria'& M!. *e or*ena*o en 'a in#e ta *e ! a'imento & E' e/amen *e ecreci$n #0 trica )!e 'e %racticaron conc'!.o )!e tiene -i%oc'or-i*ria& Di#a )!e a'teracione en 'a ,!nci$n *i#e ti+a %re entara L . )!1 con ec!encia %!e*en e %erar eL CASO II Se trata *e !n %aciente con *ia#n$ tico *e %ancreatiti cr$nica& Di#a )!1 cam"io e %re entar0n en 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o %rinci%a'e n!triente . )!1 con ec!encia %!e*en tener L CASO III Di#a )!1 a'teracione e %re entar0n en 'a *i#e ti$n . a" orci$n *e 'o n!triente *e !n %aciente )!e a*o'ece *e in !,iciencia "i'iar & M!1 en,o)!e tera%1!tico recomen*ar(a U*& L CASO IV 7a#a !n e t!*io com%arati+o *e 'a *e%o icione *e !n %aciente con !n (n*rome *e ma'a a" orci$n #a trointe tina' . otro con in !,iciencia %ancre0tica&& CASO V U*& tiene 'o i#!iente -a''a6#o B Into'erancia a 'a #ra a Di#e ti$n %ro'on#a*a Pro%en i$n a an#ra*o O teoma'acia 7ece a"!n*ante con %re encia *e #ota *e #ra a Di#a %o i"'e *ia#n$ tico & F!n*amente

CASO VI Se trata *e !n %aciente )!e ,!e o%era*o *e' a"*omen& Po teriormente %re ent$ *o'or a"*omina' ti%o retorti3$n . +$mito *e conteni*o #a trointe tina'&

Di#a %o i"'e *ia#n$ tico . 'a con ec!encia *eri+a*a *e e te c!a*ro& E/%'i)!e e' mecani mo *e' +$mito&

VII. SISTEMA DE INTERCAMBIO ENERGETICO CON EL MEDIO AMBIENTE


REGULACION DE LA TEMPERATURA CORPORAL
INTRODUCCION

E'

or#ani mo -!mano %ara +i+ir en com%'eta -omeo ta i . en e)!i'i"rio con ! me*io am"iente e/terno, rea'i6a *i+er a ,!ncione , 'a c!a'e e/i#en cierta con*icione #enera'e . otra e %ec(,ica , %ara ! m0/imo ren*imiento& La tem%erat!ra cor%ora' ITCF con tit!.e !na con*ici$n e encia' %ara e' a*ec!a*o ,!ncionamiento *e 'a c1'!'a *e 'o *i,erente te3i*o cor%ora'e & Por e ta ra6$n e' or#ani mo -!mano tiene mecani mo *e re#!'aci$n %ara mantener ca i con tante 'a TC, a %e ar *e 'a am%'ia +ariacione *e 'a tem%erat!ra am"ienta'& La re#!'aci$n *e 'a TC e !na ,!nci$n *e' -i%ot0'amo a tra+1 *e' centro termorre#!'a*or& E te centro tiene *o a1rea e %eci,ica B !na re'aciona*a con 'a re %!e ta contra e' ca'or . 'a otra re'aciona*a con 'a re %!e ta contra e' ,rio& Lo %roce o )!e contro'an e' a!mento *e' ca'or inc'!.en 'a +a o*i'ataci$n, 'a !*aci$n mientra )!e 'o %roce o )!e contro'an 'a %er*i*a *e ca'or inc'!.en 'a +a ocon tricci$n, 'a contracci$n m! c!'ar . e' a!mento *e' meta"o'i mo& Como %o*emo +er 'o e,ectore on 'o +a o an#!(neo c!t0neo , 'a #'0n*!'a !*or(%ara , e' m! c!'o e tria*o . e' meta"o'i mo ce'!'ar& En e to %roce o *e %ro*!cci$n o %1r*i*a *e ca'or 3!e#an !n ro' +ita' 'o ,en$meno ,( ico *e 'a con*!cci$n, con+ecci$n . 'a e+a%oraci$n& Sin em"ar#o e' contro' *e 'a TC e m!c-o m0 com%'e3o )!e no o'o in+o'!cra 'o %roce o ,i io'$#ico a!ton$mico , en*ocrino , om0tico ino tam"i1n 'a ''ama*a re %!e ta tecno'$#ica & COMPETENCIAS : ?& E/%'icar 'o %rinci%io "0 ico *e %ro*!cci$n . %1r*i*a *e ca'or %or e' or#ani mo, en con*icione *e termo ne!tra'i*a* o c!an*o e e/%!e to a am"iente ,r(o o ca'!ro o& =& E/%'icar 'o mecani mo *e termorre#!'aci$n cor%ora', in*ican*o 'a re %!e ta t1rmica a!ton$mica , en*$crina , om0tica . *e con*!cta , %ara con*icione *e termo ne!tra'i*a* o en 'a e/%o ici$n a' ,r(o o a' ca'or& 9& Di,erenciar 'o mecani mo termorre#!'a*ore im%'ica*o en 'a re %!e ta ,e"ri' . a)!e''o *e 'a -i%ertermia& )!e ir+an *e "a e %ara 'a con*!cta tera%1!tica& PREPARACION:
I. ORIENTACIONES Y TAREAS

Para 'a $%tima %re%araci$n ^ o'!ci$n *e 'a tarea re+i e e' Ca%& >9 Tem%erat!ra cor%ora', Termorre#!'aci$n . ,ie"re *e G!.ton A& <na E*ici$n8?<>> . tam"i1n e' Ca%& VV Termorre#!'aci$n *e Me.er P& ?<@:
S &!+ 5a # "8+*+n#$a NC 1

aF In,ormaci$n Re+i e 'o mecani mo *e %ro*!cci$n *e ca'or . %1r*i*a *e ca'or en e' or#ani mo& "F Tarea Ana'ice 'a ,i#& >989 . e/%'i)!e e' ro' *e 'a circ!'aci$n c!t0nea en 'a con*!ctancia *e' ca'or . ! im%ortancia en e' "a'ance t1rmico& En 'a ,i#& >98E e/%'i)!e 'o mecani mo *e %1r*i*a *e ca'or&
S &!+ 5a # "8+*+n#$a NC '

aF In,ormaci$nB Re+i e 'o t$%ico o"re re#!'aci$n *e 'a TC& Ro' *e' -i%ot0'amo& Mecani mo *e re %!e ta ,rente a' ,r(o o a' ca'or "F Tarea Ana'ice 'a ,i#& >98; . >98> . %reci e e' ro' *e' -i%ot0'amo en 'a termorre#!'aci$n& En 'a ,i#& >98@ . >98< e/%'i)!e 'a in,'!encia *e 'a tem%erat!ra am"ienta' en e' %!nto *e a3! te -i%ota'0mico& En 'a ,i#& 9 . : *e' Ca%& VV *e Me.er e/%'i)!e e' mecani mo inte#ra*o *e 'a termorre#!'aci$n
S &!+ 5a # "8+*+n#$a NC (

aF In,ormaci$n Re+i e 'a "a e ,i io%ato'$#ica *e 'a ,ie"re "F Tarea Ana'ice 'a ,i#& >98?? . e ta"'e6ca e' ro' *e' -i%ot0'amo en 'a re#!'aci$n *e 'a TC *!rante 'a re %!e ta ,e"ri' AUTOEVALUACION: ?& M!1 e !na ca'or(aL =& M!1 *i,erencia -a. entre tem%erat!ra . ca'orL 9& M!1 e ca'or e %ec(,icoL E& M!1 e acci$n *in0mico e %ec(,ica *e 'o a'imento IADEAFL :& Por)!1 'o -a"itante *e' *e ierto e c!"ren to*o e' c!er%o con ro%a "'anca . 'i+ianaL ;& Por)!1 'a %ermanencia con 'a ro%a mo3a*a o"re e' c!er%o a,ecta 'a TC L >& Por)!1 en 'o c'ima c0'i*o . -4me*o e iente m0 o,oca*oL @& M!1 e termo#1ne i )!(micaL <& M!1 e termo#1ne i %or tiriteoL ?D& D$n*e e enc!entran 'o rece%tore t1rmico . c!0'e on ! +(a L ??& M!e e e' termo tato -i%ota'0mico . como ,!ncionaL ?=& C!0'e on 'a re %!e ta t1rmica ,rente a' ,r(o . c!0'e ,rente a' ca'orL ?9& C!0'e on 'a *i,erencia entre 'a ,ie"re . 'a -i%ertermiaL ?E& M!1 e !n %ir$#eno . c$mo %ro*!ce 'a ,ie"reL ?:& M!e e !n antit1rmico . como act4a en e' contro' *e 'a ,ie"reL ?;& C!0'e on 'o e,ecto *e 'a ,ie"re en e' or#ani moL ?>& Con,eccione U*& !n *ia#rama *e ,'!3o o"re termorre#!'aci$n&

UNIVERSIDAD PRIVADA ANTENOR ORREGO FACULTAD DE MEDICINA HUMANA GUIA DE PRACTICA A)* !: P! f. N + A. L+%n ,)$! PROTOCOLO DE PRACTICA REGULACION DE LA TEMPERATURA CORPORAL
INTRODUCCION

E'

or#ani mo -!mano %ara +i+ir en com%'eta -omeo ta i re)!iere rea'i6ar *i+er a ,!ncione , 'a c!a'e e/i#en cierta con*icione #enera'e . otra e %ec(,ica , %ara ! m0/imo ren*imiento& La tem%erat!ra cor%ora' ITCF con tit!.e !na con*ici$n e encia' %ara e' a*ec!a*o ,!ncionamiento *e 'a c1'!'a *e 'o *i,erente te3i*o cor%ora'e & Por e ta ra6$n e' or#ani mo -!mano tiene mecani mo *e re#!'aci$n %ara mantener ca i con tante 'a TC, a %e ar *e 'a am%'ia +ariacione *e 'a tem%erat!ra am"ienta'& E ta acti+i*a* er+ir0 %ara re,or6ar . com%'ementar 'o a %ecto "0 ico *e arro''a*o en 'a con,erencia o"re Termorre#!'aci$n, me*iante e' e t!*io *e MODELOS FISIOLOGICOS Y FISIOPATOLOGICKS, )!e %ermitan i*enti,icar 'o ,actore im%'ica*o en e' "a'ance t1rmico . %o*er e/%'icar 'o mecani mo termorre#!'a*ore )!e o%eran "a3o con*icione am"ienta'e *e termo ne!tra'i*a* I?@ a =E C CF, *e ,r(o I_ ?@ C CF o *e ca'or IZ =E C CF tanto en e ta*o *e a'!* como *e en,erme*a* I ,ie"reF& COMPETENCIAS : ?& E/%'icar 'o %rinci%io "0 ico *e %ro*!cci$n . %1r*i*a *e ca'or %or e' or#ani mo, en con*icione *e termo ne!tra'i*a* o c!an*o e e/%!e to a am"iente ,r(o o ca'!ro o& =& E/%'icar 'o mecani mo *e termorre#!'aci$n cor%ora', in*ican*o 'a re %!e ta t1rmica a!ton$mica , en*$crina , om0tica . *e con*!cta , %ara con*icione *e termo ne!tra'i*a* o en 'a e/%o ici$n a' ,r(o o a' ca'or& 9& Di,erenciar 'o mecani mo termorre#!'a*ore im%'ica*o en 'a re %!e ta ,e"ri' . a)!e''o *e 'a -i%ertermia& )!e ir+an *e "a e %ara 'a con*!cta tera%1!tica& PROCEDIMIENTO: MATERIAL: aF 2io'$#icoB A'!mno +o'!ntario %ara e' e t!*io "F Materia' *e 'a"oratorioB Term$metro c'(nico cF Mo*e'o *e e t!*io Se ana'i6ar0n . *i c!tir0n 'o MODELOS DE ESTUDIO re,eri*o a !3eto 3$+ene , en re%o o, con ro%a 'i+iana, en 'a i#!iente con*icione BB

I& II& III& IV& V&

S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e =D C C . aire eco S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e ?D C C . aire eco S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e 9D C C . aire eco S!3eto ano e/%!e to a !n am"iente *e 9: C C . aire -4me*o S!3eto con ,ie"re *e ED C C e/%!e to a !n am"iente *e == C C aire eco

Para ca*a mo*e'o e e/%'icar0 e' mecani mo )!e o%era en 'a termorre#!'aci$n, %reci an*oB E' e t(m!'o Icon*ici$n am"ienta' o e ta*o %ato'$#icoF E' e,ecto Iin,'!encia o"re e' -i%ot0'amoF Re %!e ta re#!'a*ora I cam"io a!ton$mico , en*$crino , om0tico . *e con*!ctaF Re !'ta*o ,ina' Irea3! te en 'a %ro*!cci$n o %1r*i*a *e ca'orF

AUTOEVALUACION: ?& M!1 e !na ca'or(aL =& M!1 *i,erencia -a. entre tem%erat!ra . ca'orL 9& M!1 e ca'or e %ec(,icoL E& M!1 e acci$n *in0mico e %ec(,ica *e 'o a'imento IADEAFL :& Por)!1 'o -a"itante *e' *e ierto e c!"ren to*o e' c!er%o con ro%a "'anca . 'i+ianaL ;& Por)!1 'a %ermanencia con 'a ro%a mo3a*a o"re e' c!er%o a,ecta 'a TC L >& Por)!1 en 'o c'ima c0'i*o . -4me*o e iente m0 o,oca*oL @& M!1 e termo#1ne i )!(micaL <& M!1 e termo#1ne i %or tiriteoL ?D& D$n*e e enc!entran 'o rece%tore t1rmico . c!0'e on ! +(a L ??& M!e e e' termo tato -i%ota'0mico . como ,!ncionaL ?=& C!0'e on 'a re %!e ta t1rmica ,rente a' ,r(o . c!0'e ,rente a' ca'orL ?9& C!0'e on 'a *i,erencia entre 'a ,ie"re . 'a -i%ertermiaL ?E& M!1 e !n %ir$#eno . c$mo %ro*!ce 'a ,ie"reL ?:& M!e e !n antit1rmico . como act4a en e' contro' *e 'a ,ie"reL ?;& C!0'e on 'o e,ecto *e 'a ,ie"re en e' or#ani moL ?>& Con,eccione U*& !n *ia#rama *e ,'!3o o"re termorre#!'aci$n&

You might also like