Professional Documents
Culture Documents
LI CM N Chng em xin chn thnh cm n cc thy c trng I HC CNG NGHIP TP.HCM ni chung v cc thy c KHOA CNG NGH NHIT LNH ni ring ht lng du dt, truyn t kin thc cho em trong thi gian hc ti trng. Thy c tn tnh ch bo v truyn cho em nhiu kin thc cng nh kinh nghim thc tin, l hnh trang qu bu cho em bc vo i, tr thnh ngi cng dn c ch cho x hi. V chng em cng xin chn thnh cm n Thy Trn nh Tho hng dn tn tnh cho chng em trong qua trnh thc hin ti. Xin chc cho qu thy c ca trng,cng cc thy c khoa cng ngh nhit lnh lun lun di do sc khe v lun thnh cng trong cng tc v nhim v ca mnh. Nhm sinh vin thc hin ti!
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
IM TI IM BNG S IM BNG CH
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
K thut lnh l mt ngnh quan trng khng th thiu c trong nn kinh t ca mt quc gia.T phc v s tin nghi cho cuc sng ca con ngi, cho dn cc nghnh cng nghip hin i u cn n k thut lnh. Trong nhng nm gn y, th ngnh k thut lnh nc ta pht trin rt mnh m,c bit l trong ngnh ch bin v bo qun thy hi sn. Vit Nam ta c ngun ti nguyn thy hi sn phong ph, tr lng ln ,theo s liu Lin Hip Quc th tr lng hi sn ca nc ta t ti 10 triu tn gm c, tm, mc, cuaMi nm chng ta khai thc trn 1 triu tn, do vic ch bin v bo qun thy hi sn l khu cc k quan trng. Nc ta xut khu thy sn ng lnh t nhng nm u ca thp k 60.Nm 1990 doanh thu xut khu thy sn t 205 triu USD, nm 2005 t 4 t USD v phn u nm 2010 t kinh nghch xut khu thy sn 5 t USD. Vi tm quang trng nh vy, l sinh vin ngnh nhit lnh, trong phn ti tt nghip ca mnh, chng em chn ti Thit k h thng cp ng thy hi sn nng sut 1000Kg/m. Vi mong mun l cng c v hon thin kin thc trong qu trnh thc hin ti, ng thi sau khi hon thnh s ng dng c trong thc t ng gp mt phn nh ca mnh vo s pht trin ca ngnh ch bin v bo qun thy hi sn. Mc du qu trnh thc hin ti chng em rt c gng, ng thi cng nhn c s hng dn nhit tnh ca thy hng dn Trn nh Tho, nhng nhm chng em vn cn nhng thiu st.V vy nhm chng em rt mong nhn c s hng dn v gp thm na ca cc thy c trong khoa nhm chng em hon thnh ti ca mnh mt cch tt nht. Chng em xin chn thnh cm n! Nhm sinh vin thc hin ti.
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
CHNG I: TNG QUAN V K THUT LNH 1.Khi qut v k thut lnh. Lnh l trng thi ca vt cht khi nhit ca n thp hn nhit mi trng xung quanh m ta cm nhn c trong iu kin bnh thng ca kh tri.Bng gic quan, kinh nghim v c nhng phng tin khoa hc k thut,con ngi c th xc nh c th no l trng thi trung bnh ca vt cht phn bit c trng thi nng v lnh.Tuy nhin,hin nay vn xc nh trng thi ny vn cha i n thng nht trn th gii.Nhiu nc chn gii hn lnh l trng thi ca vt cht khi nhit di +20oC. ng vi nhng khong h nhit, ngi ta cn phn bit cc trng thi lnh nh sau: Lnh thng:Khi nhit di +20oC v trn nhit ng bng. tb < t < +20oC Lnh ng:Khi nhit di nht ng bng v trn -100oC -100 < t < tb Lnh thm :Khi nhit di -100oC v trn hoc bng -200oC -200 t <-100oC Lnh tut i khi nhit di -200oC v tin n -273oC -272,99995 t < -200oC 1.1. Lch s pht trin ca k thut lnh T xa xa, con ngi bit lm lnh v s dng lnh . Ngnh kho c hc pht hin ra nhng hang ng c mch nc ngm nhit thp chy qua dng cha thc phm v lng thc khong t 5000 nm trc. Cc tranh v trn tng trong cc kim t thp Ai Cp cch y khong 2500 nm m t cnh cc n l qut cc bnh gm xp cho nc bay hi lm mt khng kh. Cch y 2000 nm ngi n v ngi Trung Quc bit trn mui vo nc hoc nc to nhit thp hn. Nm 1755,bc ngi Scotland, William Cullen ch to c nc bng cch to chn khng trong bnh cha nc; nc trn b mt bc hi nhanh lm lnh,s nc cn li ng thnh nc .
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
Nhng k thut lnh hin i bt u phi k t gio s Black tm ra nhit n ha hi v nhit n nng chy vo nm 1761 1764 . Con ngi bit lm lnh bng cch cho bay hi cht lng p sut thp. Tip theo pht hin quan trng , Clouet v Monge ln u tin ha lng c kh SO2 vo nm 1780. T nm 1781, Cavallo bt u nghin cu hin tng bay hi mt cch c h thng. Th k 19 l th k pht trin mnh m ca k thut lnh. Nm 1823, Faraday bt u cng b nhng cng trnh ha lng SO2, H2S, CO2, N2O, C2H2, NH3 v HCl. n nm 1845, ng ha lng c hu ht cc loi kh k c tylen nhng vn phi b tay trc cc kh O2, N2, CH4, CO, NO v H2. Ngi ta cho rng chng l cc kh khng th ha lng c v lun lun ch th kh nn gi l cc kh vnh cu permenant. L do l v Natlerev (o) nn chng ti mt p lc cc ln 3600atm m vn khng ha lng c chng. Mi ti nm 1869, Andrew (Anh) gi thch c im ti hn ca kh ha lng v nh Cailletet v Pictet (Php) ha lng c kh vnh cu O2 v N2 nm 1877, Dewar (Anh) ha lng H2 nm 1898, Linde ( c) ha lng O2 v N2 v tch bng chng ct, k.Onnes (H Lan) ha lng c Hli. Nm 1834, J.Perkins (Anh) ng k bng pht minh u tin v my lnh nn hi vi y cc thit b nh mt my lnh nn hi hin i. n cui th k 19, nh c mt lot ci tin ca Linde (c) vi vic s dng Amoniac lm mi cht lnh cho my lnh nn hi, vic ch to v s dng my lnh nn hi mi thc s pht trin rng ri trong hu ht cc ngnh kinh t quc dn. My lnh hp th u tin do Leslie (php) a vo nm 1810 l my lnh hp th chu k vi cp mi cht H2O/H2SO4. n gia th k 19, n c pht trin mt cch rm r nh k s ti ba Carr (Php) vi hng lot bng pht minh v my lnh chu k v lin tc vi cc cp mi cht khc nhau. My lnh hp th khuch tn hon ton khng c chi tit chuyn ng c Geppert (c) ng k bng pht minh nm 1899 v c Platen v Munters ( Thy in) hon thin nm 1922 c nhiu nc trn th gii sn xut hng lot v n vn c v tr quan trng cho n ngy nay.
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
My lnh nn kh u tin do bc s ngi M Gorrie ch to. Da vo kt qu nghin cu ca cc nh l thuyt, bc s Gorrie thit k v ch to thnh cng my lnh nn kh dng iu ha khng kh cho trm x cha bnh st cao ca ng. Nh thnh tch c bit ny m ng v trm x ca ng tr thnh ni ting th gii. My lnh Ejector hi nc u tin do Leiblanc ch to nm 1910. y l mt s kin c ngha rt trng i v my lnh Ejector hi nc rt n gin: nng lng tiu tn cho n li l nhit nng, do c th tn dng c cc ngun nng lng ph thi lm lnh. Mt s kin quan trng na ca lch s pht trin ca k thut lnh l vic sn xut v ng dng cc Freon M nm 1930. y l nhng mi cht lnh c nhiu tnh cht qu bu nh khng chy, khng n, khng c hi, ph hp vi chu trnh lm vic ca my lnh nn hi, do n gp phn tch cc vo vic thc y k thut lnh pht trin, nht l k thut iu tit khng kh. Ngy nay, k thut lnh hin i tin nhng bc rt xa, c trnh khoa hc k thut ngang vi cc ngnh k thut tin tin khc. Phm vi nhit ca k thut lnh ngy nay c m rng rt nhiu. Ngi ta ang tin dn n nhit 0 tuyt i. Pha nhit cao ca thit b ngng t nhit c th t trn 100oC dng cho cc mc ch bm nhit nh si m, chun b nc nng, sy. y l ng dng ca bm nhit gp phn thu hi nhit thi, tit kim nng lng s cp. Cng sut lnh ca cc t hp my lnh cng m rng: t nhng my lnh s dng trong phng th nghim ch c cng sut t vi mW n t hp c cng sut hng triu W cc trung tm iu tit khng kh. Hiu sut my tng ng k, chi ph vt t v chi ph nng lng cho mt n v lnh gim xung r rt, tui th v tin cy tng ln. Mc t ng ha ca cc h thng lnh v my lnh tng ln r rt. Nhng thit b lnh t ng hon ton bng in t v vi in t ang dn dn thay th cc thit b thao tc bng tay. 1.2.ng dng ca k thut lnh 1.2.1.ng dng lnh trong bo qun thc phm. Lnh vc ng dng quan trng nht ca k thut lnh l bo qun thc phm. Theo mt s thng k th khong 80% cng sut lnh c s dng trong cng nghip l bo
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
qun thc phm. Thc phm nh mt s loi rau qu, tht, c, sal nhng thc n d b i thiu do vi khun gy ra. Nc ta l nc nhit i c thi tit nng v m nn qu trnh i thiu xy ra cng nhanh. Mun lm chm qu trnh i thiu, phng php c hiu qu v kinh t nht l bo qun lnh. Theo kinh nghim, th thi gian bo qun l mt hm m ca nhit . Sau y l thi gian bo qun ca mt s thc phm ph thuc vo nhit . -300C -200C -100C C 230 110 40 Tht b 2300 1000 100 Gia cm 800 230 70 Thc ra, thi gian bo qun cn ph thuc trng nht. Ngy nay, cng nghip thc phm nh ch bin tht c, rau qu, cng nghip nh bt thy hi sn di ngy trn bin khng th pht trin nu khng c s h tr tch cc ca k thut lnh. Cc kho lnh bo qun, cc kho lnh ch bin phn phi, cc my lnh thng nghip n cc t lnh gia nh; cc nh my sn xut nc , my lnh lp t trn tu thy v cc phng tin vn ti, cc my lnh ng nhanh thc phm khng cn xa l vi chng ta, k c cc ngnh cng nghip ru bia, bnh ko, kem, nc ung, cng nghip sa, nc hoa qu 1.2.2. Sy thng hoa. Vt sy c lm lnh ng xung -200C v c sy bng cch ht chn khng nn sy thng hoa l mt phng php sy hin i hu nh khng lm gim cht lng ca vt sy. Nc c rt ra gn nh hon ton v sn phm tr thnh dng bt, bo qun v vn chuyn d dng. Gi thnh sy thng hoa cao nn ngi ta ch ng dng cho nhng sn phm qu v him nh dc liu t hoa, cy, qunhng sn phm y dc d bin i cht lng do tc ng ca nhit nh mu, cc loi thuc tim, hoocmon hoc trong cng ngh nui cy vi khun 00C 100C 15 7 30 16 7 5 vo nhiu yu 200C 3 8 2 ngy t nh m, phng
php bao gi, thnh phn khng kh ni bo qun nhng nhit ng vai tr quan
http://www.ebook.edu.vn
GVHD:TRN NH THO
Nhng ng dng quan trng nht trong cng nghip ha cht l s ha lng kh bao gm ho lng cc kh l sn phm ca cng nghip ha hc nh clo, amoniac, cacbonic, sunfur, clohydric, cc loi kh t, cc loi kh sinh hc Ha lng v tch kh t cc thnh phn ca khng kh l ngnh cng nghip c ngha rt to ln i vi ngnh luyn kim, ch to my v cc ngnh kinh t khc k c y hc v sinh hc. Oxy v nit c s dng nhiu knh vc khc nhau nh hn ct kim loi, sn xut phn m, lm cht ti lnh. Cc loi kh tr nh hli v Argon c s dng trong nghin cu vt l, cng nghip ha cht v sn xut bng n. Vic sn xut vi, si, t, cao su nhn to, phim nh i hi s h tr tch cc ca k thut lnh trong qui trnh cng ngh. Th d, trong qui trnh sn xut t nhn to, ngi ta phi lm lnh b quay t xung nhit thp ng yu cu cng ngh th cht lng t mi m bo. Cao su v cc loi cht do khi h nhit xung thp chng s tr nn dn v d v nh thy tinh. Nh c tnh ny ngi ta ch to bt cao su mn. khi ha trn vi bt st to cao su t tnh hoc ha trn vi ph gia no c th t c ng u rt cao. Cc phn ng ha hc trong cng nghip ha hc cng ph thuc rt nhiu vo nhit . Nh c k thut lnh ngi ta c th ch ng iu khin c tc cc phn ng ha hc. 1.2.4. ng dng lnh trong iu tit khng kh. Mt lnh vc c ng dng quan trng ca k thut lnh l iu tit khng kh. Ngy nay ngi ta khng th tch ri k thut iu tit khng kh vi cc ngnh nh c kh chnh xc, k thut in t v vi in t, k thut phim nh, my tnh in t, k thut quang hc m bo cht lng cao ca cc sn phm, m bo my mc thit b lm vic bnh thng cn c cc yu cu nghim ngt v cc iu kin v thng s ca khng kh nh thnh phn, m, nhit , cha bi v cc ha cht c hi K thut lnh v c bit l bm nhit c th khng ch theo cc yu cu .
http://www.ebook.edu.vn
10
GVHD:TRN NH THO
iu tit khng kh cng ng vai tr quan trng trong cc ngnh cng nghip nh nhm bo m cht lng sn phm nh cng nghip dt, vi, si, thuc l. V d: mt nh my thuc l, nu m qu thp th khi qun si thuc s b ri v iu thuc b rng; ngc li: nu m qu cao th iu thuc s qu cht, khng chy v d b mc cc nc tin tin, cc chung tri chn nui ca cng nghip sn xut tht sa c iu tit khng kh t c tng trng nhanh nht, v gia sc v gia cm cn c m v nhit thch hp tng trng v pht trin. Mt trong nhng ni dung nng cao i sng con ngi l to cho con ngi iu kin kh hu thch hp sng v lm vic. iu tit khng kh dn dng v cng nghip tr thnh quen thuc vi ngi dn. Nhit , m v cc thng s khng kh quanh nm trong phng hon ton ph hp vi c th con ngi. Cng chnh iu kin , con ngi mi c kh nng lao ng sng to nht. 1.2.5. Siu dn. Mt ng dng quan trng trong k thut lnh l ng dng hin tng siu dn to ra cc nam chm cc mnh trong cc my gia tc cc nh my in nguyn t, nhit hch, trong cc phng th nghim nguyn t, cc m t cho cc tu ha cao tc. Nm 1911, nh vt l H Lan O.Kamerlingh pht hin ra rng: khi gim nhit n mt nhit rt thp no in tr bin mt, kim loi tr thnh siu dn. Nhit in tr bin mt gi l nhit nhy. Do nhit chy thng rt thp, v d i vi ch l 7.2 K, thng l khong nhit si ca Hli (4K) nn vic ng dng rt hn ch v Hli lng rt t. c th ng dng rng ri siu dn trong cng nghip phi tm c cc cht siu dn nhit cao, nn nhit ca Nit lng (-1960C), nhit thng hoa ca nc ( -78.50C) hoc cao hn na. Nhit siu dn cng gn nhit mi trng th chi ph lm lnh dy dn cng gim. Nm 1964, V.Litle (M) v Ginsbua (Nga) a ra nhng c ch mi v siu dn nhit cao. Thng 2 nm 1987, hai nh bc hc trng Alabama (M) m ra bc t ph tm ra cht siu dn -1800C. Sau , C.W Chu trng Houston (M) tm ra cht siu dn -1750C. Gn y, Hungari cc nh bc hc ch to ra cht siu dn -1000C v Nga ngi ta cng b mt mu gm c nhit siu dn -230C.
http://www.ebook.edu.vn
11
GVHD:TRN NH THO
Nhng thnh tu va qua lm cho nhng c m v cc ng dy ti in khng hao ht in nng, cc nam chm cc mnh, cc tu ha cao tc trn cc m t sp tr thnh hin thc. 1.2.6. Sinh hc Cryo. K thut lnh ngy cng ng vai tr quan trng trong nng, lm nghip, sinh hc, vi sinh.K thut lnh thm cn gi l k thut Cry (-800C n -1960C) h tr c lc cho vic lai to ging, bo qun tinh ng, gy t bin hoc cho cc qu trnh x l trong cng ngh sinh hc. Nh k thut Cry m mt con b c c th phi ging cho hng vn b ci, ngay c khi b c cht hng chc nm. M hin nay c khong 20 bnh nhn c p sng nhit rt thp. H b cc loi bnh y hc hin nay cha cha c. Ngi ta s lm cho h sng li khi tm ra liu php cha tr thch hp. Nu thnh cng con ngi c th ngng cuc sng mt thi gian nht nh. Ngoi ra, sinh hc Cry, trong cc phng nghin cu nng lm nghip ngi ta cn ng dng rng ri phng nhit p nghin cu to v lai ging cy trng. Phng nhit p c kh nng iu chnh c nhit , p sut, iu kin nh sng v kh hu ng theo chng trnh nh sn. Thc t, sinh hc Cry ngy nay tr thnh mt mn khoa hc hp dn v l th. 1.2.7. ng dng trong k thut o v t ng. p sut bay hi ca mt cht lng lun lun ph thuc vo nhit . Khi p sut tng nhit tng v khi p sut gim nhit gim. Hiu ng nhit in ni ln s lin quan gia nhit v cng dng in ca hai dy dn khc tnh. Khi cho mt dng in chy qua mt dy dn gm hai dy khc tnh ( cp nhit in ) mt u ni nng ln v mt u ni s lnh i. ng dng nhng quan h trn ngi ta c th to ra cc dng c o c nhit , p sut hoc cc dng c t ng iu chnh, bo v trong k thut o v t ng. 1.2.8. ng dng trong th dc th thao. Trong th dc th thao hin i, nh c k thut lnh m ngi ta c th to ra cc sn bng, cc ng ua trt bng v trt tuyt nhn to cho cc vn ng vin luyn tp hoc cho cc i hi th thao ngay c khi nhit khng kh cn rt cao. Trong mt
http://www.ebook.edu.vn
12
GVHD:TRN NH THO
cung th thao, ngi ta c th s dng my lnh gii quyt hai nhu cu ng thi v nng v lnh. Chng hn: nng sut lnh ca my dng duy tr sn trt bng, cn nng sut nhit t dn ngng c s dng si m cc b bi, un nc nng tm ra trong ma ng.
Hnh 1: S lm lnh sn bng bng nc mui 1. Sn bng, 2. Bm nc mui, 3. B nc mui, 4. nc mui vo v ra 1.2.9. Mt s ng dng khc. Trong ngnh hng khng v du hnh v tr, my bay hoc tu v tr phi lm vic trong rt nhiu iu kin khc nhau. Nhit bn ngoi c lc tng ln hng ngn nhng c lc h nhit di -100oC . K thut lnh khi gip cc nh khoa hc kim tra xem my bay hoc tu v tr c lm vic c trong cc mi trng tng t hay khng. Trong khai thc m, hm l cng su, nhit cng cao v m cng ln th trung bnh c khoan su xung t 30 mt th nhit tng ln 1oC. Nh c k thut lnh m ni ta c th iu tit c khng kh trong hm l m bo iu kin lm vic bnh thng cho cng nhn. i vi l xy dng trong cc vng m ly, nh c k thut lnh m c th ng cng c t t, mi c th xy dng c hm l. Cc cng trnh ngm qun s hoc dn s cng c s h tr ca k thut lnh bo m nhit v m v thnh phn khng kh nh cc hm ngm, cc ng tu in ngm. Tnh cht vt l ca vt cht ph thuc rt nhiu vo nhit . T nhiu th k nay con ngi khng ngng khm ph nhng tnh cht to ra c cng ngh sn
http://www.ebook.edu.vn 13 GVHD:TRN NH THO
sut ph hp. Chnh v vy, k thut lnh t khi ra i pht trin nhanh chng v ngy cng ng mt vai tr quan trng trong cng ngh sn sut, gia cng, ch bin, bo qun trong nghin cu khoa hc.
CHNG II: TNH CP THIT CA TI 1.Tng quan v lnh vc cp ng thc phm. Cp ng hay lm lnh ng khi nhit sn pm sau cp ng ln hn -100oC v nh hn nhit ng bng ca thc phm. 1.1 Nhit ng bng ca thc phm. T bo sng cha nhiu nc,nc chim ti 2/3 trng lng gm c 2 dng ch yu:nc t do v nc lin kt. Nc t do gm c nc t do cu trc,chim 6,1% gian bo v nc bt ng chim 65,6% trong t bo. Nc lin kt chim 7,5% dng xn ca cc cht protit tan v dng gen trong cu trc m c. im ng bng ca thc phm l nhit th lng cn bng vi th rn.Phn nc trong thc phm ng bng ch yu l nc t do cu trc.Khi n im ng bng,phn ln nc trong thc phm cha ng bng,phn dung dch cn li ng ng dn dn cho n khi ton b nc ng ng.Chnh nhng cht ha tan trong dung dch lm h im ng bng biu hin bi t l phn t khi ca cc phn t ha tan.Do ta bit nc ng bng 0oC nhng c bin c im ng bng l 1,5oC,c nc ngt c im ng bng -1oC,tm bin -2oC,tm cng l 0,6oC. 1.2. Mc ch v ngha ca cp ng v bo qun thc phm Nm 1745 nh bc hc Nga Lmnxp trong mt lun n ni ting bn v nguyn nhn ca nng v lnh cho rng :nhng qu trnh sng v thi ra din ra nhanh hn do nhit cao v km hm chm li do nhit thp. Thc v, s bin i ca thc phm tng nhanh nhit 40 500C v nhit ny rt thch hp cho hot ha men phn gii (Enzym) ca bn thn thc phm (1.1)v vi sinh
http://www.ebook.edu.vn
14
GVHD:TRN NH THO
vt. nhit thp cc phn ng ha sinh trong thc phm b c ch. Trong phm vi nhit bnh thng c gim 100C th tc phn ng gim 1/2 n 1/3 ln. Nhit thp tc dng n cc men phn gii nhng khng tiu dit c chng. Nhit xung di 00C phn ln hot ng ca cc Enzym b nh ch. Tuy nhin, mt s men nh Lipaza, Tripsin, catalaza nhit -1910C cng khng b ph hy, nhit cng thp kh nng phn gii cng gim mnh. - Khi nhit gim tc ca phn ng gim l do: Cu trc t bo b co rt nht dch bo tng S khuch tn nc v cc cht tan ca t bo gim. Hot tnh ca enzim c trong t bo gim.
V d kh nng phn gii m ca men lipaza di y: Nhit , 0C Kh nng phn gii, % 40 11,9 10 3,89 0 2,26 -10 0,7
Bng 1: Kh nng phn gii m ca men lipaza Cc t bo thc vt c cu trc n gin hot ng sng c th c lp vi c th sng. V vy kh nng chu lnh cao, a s t bo thc vt khng b cht khi nc trong n cha b ng bng. T bo ng vt c cu trc v hot ng sng phc tp, gn lin vi c th sng v vy kh nng chu lnh km, a s t bo ng vt cht khi nhit xung qu 40C so vi thn nhit bnh thng ca n. T bo ng vt cht ch yu l do nht tng v s phn lp ca cc cht tan trong c th. Mt s loi ng vt c kh nng t iu chnh hot ng sng khi nhit thay i, c th gim cc hot ng sng n mc khng cn nhu cu bnh thng ca iu kin mi trng trong mt khong thi gian nht nh. Khi tng nhit , hot ng sng ca chng s phc hi, iu ny ng dng trong vn chuyn ng vt t bit l thy sn dng ti sng, m bo cht lng tt v gim chi ph vn chuyn.
http://www.ebook.edu.vn
15
GVHD:TRN NH THO
Nh vy khi nhit xung thp th qu trnh phn gii ca thc phm s b chm li hoc chm dt hon ton l do: Hot ng ca cc men phn gii b nh ch. S pht trin ca cc vi sinh vt b c ch, i b phn cc vi sinh vt ngng hot ng trong khong -30C: -100C. Tuy nhin -100C vi khun micrococuss vn sng nhng pht trin chm. Cc loi nm mc chu lnh tt hn, c th ti -150C. nm mc c th sng c m phi m bo t nht l 15%. Nhng khi nhit gim xung -180C th nc trong thc phm mi ng bng ti 86%, t yu cu trn. V vy nhit bo qun tt nht t -180C th mi lm cho ton b vi sinh vt v nm mc ngng hot ng hon ton. Vit Nam hin nay,nhit bo qun thy sn ng lnh quy inh chung l : 18oC 2oC. 1.3. t vn Nm bt c mc ch v ngha ca vic lm ng thc phm, chng ta thy rng khu cp ng l khu quan trng trong quy trnh sn xut thc phm. lm gia tng gi tr sn phm mt cch ng k. Lm lnh ng thy sn l h thp nhit , lm chm s h hng ca thy sn, sao cho n khi r ng ta s khng phn bit c thy sn ng lnh v thy sn ti sng. Nhu cu lm lnh ng v tr ng ngy cng tng khi m vic bo qun thy sn bng p chng hn, khng cn thch hp vi thi gian tn tr lu di. Bo qun thy sn bng p lnh ch ph hp bo qun trong vi ngy hay ti a l 1 2 tun, trong khi cp ng v tr ng cho php bo qun thy sn nhiu thng hay c th ko di n mt nm hay hn na. Bo qun thy sn bng p ng c mt s li ch ng k nh: nu ni nh bt xa cng c v vic vn chuyn c ko di nhiu ngy lin, chng ta nn p dng k thut lnh ng trn tu m bo cht lng ca m c. Nu t cng c n ch cch khong cch qu xa, cng nn s dng lm lnh ng m bo phm cht thy sn qua giai an tn tr, vn chuyn v phn phi.
http://www.ebook.edu.vn 16 GVHD:TRN NH THO
Ngy nay, nh vic pht trin ngnh nui trng thy sn cho nn sn lng thy sn ngy cng nhiu. Chng nhng chng cung cp y nhu cu trong nc m cn c kh nng xut khu sang cc nc khc, em li ngun ngoa t ng k cho quc gia. Nu xut khu, thy hi sn hay cc loi thc phm thng c bo qun lnh ng v tr ng. Xut khu thy sn ng lnh rt quan trng i vi cc quc gia ang pht trin, v vy nhng loi thu sn c gi tr kinh t cao nh: tm, c ng, c basa, v cc loi thc phm ng lnh khc l ngun ngoi t ng k, nn dnh cho xut khu hn l tiu th ni a. R rng l lm lnh ng c u im nhiu mt, nhu cu lm lnh ng tr nn bc bch cc quc gia ang pht trin do vic m rng ngnh thy sn. Phng php lm cp ng v tr ng cho php cc loi thc phm c gi tr dinh dng cao ny c th phn phi n mi th trng trn th gii.
Chnh v th m nhim v ca nhng k thut vin nhit lnh l cc k quan trng, h phi thit k h thng cp ng mt cch tt nht trong iu kin cho php. t m bo cht lng sn phm l tt nht, p ng cc yu cu v sinh an ton thc phm v cc h thng qun l cht lng, lm cho sn phm sn xut ra c gi tr kinh t cao.
1.4. Yu cu v nhit trung bnh ca sn phm sau cp ng. Nhit tr ng thy sn cc nc chu u hin nay l -30oC.Vin nghin cu lnh ng quc t ngh nhit tr ng l -20oC cho c gy (c song, c thu) v -30oC cho c bo (c trch, thu),niu c gy bo qun trn 1 nm dng nhit tr ng l -30oC.Cn Vit Nam nhit bo qun thy sn lnh ng quy nh chung l -18oC 2oC.Bng vi nhit trung bnh sn phm cui qu trnh cp ng. Nhit tm sn phm sau cp ng thp nht l -12oC Do , yu cu nhit khng kh trong bung cp ng phi t -350C n -400C Nhit trung bnh sn phm cui qu trnh cp ng c th tnh nh sau:
t sp = t1.0, 7 + t2 (Trang 251 TL 9) 2
http://www.ebook.edu.vn
17
GVHD:TRN NH THO
t1- nhit v tr ng lnh trc tin bng nhit ca bung. t2- nhit v tr ng lnh sau cng l tm sn phm.
CHNG III XC NH DUNG TCH T- CC THIT B BN TRONG V TNH PH TI NHIT 1. Xc nh dung tch t v cc thit b bn trong. 1.1. Din tch t F ( m2 ) MT (HDTK HTL) Ta c: F = g 24 k l Trong : - M: cng sut ca t cp ng, tn/24h - T: thi gian hon thnh mt m sn phm bao gm thi gian x l lnh, cht ti, tho ti, ph bng cho dn lnh, h - g l: tiu chun cht ti ln 1 m chiu di gi treo, tn/m g l = 0.25 tn/m - k: h s tnh chuyn t tiu chun cht ti lnh trn 1 m chiu di ra 1m3 din tch cn xy dng, k = 1.2 Vi cng sut yu cu ca t cp ng l 500 kg/m/3h th: 50010-3 24 = 4 tn/24h M= 3 Qu trnh x bng dn lnh thng din ra t 15 n 30 pht, ty thuc vo tng loi dn v phng thc x bng. i vi t cp ng gi, ngi ta chn s dng phng php x bng bng nc. Do t cp ng c cng sut khng ln nn din tch dn lnh nh, thi gian x bng khng lu, nn ta chn t = 20 pht. 1 Do : T = 3 + 3 = 3.33 gi Vy din tch t cp ng: 4 3.33 F = 0.25 24 1.2 = 2.65 m2 V i vi kho cp ng hay t cp ng gi, dung tch cha hng ch chim khong 50% dung tch kho, phn cn li c s dng lp t dn lnh hay trn gi ( nu c ) Do , din tch t cn thit l: F = 2 2.65 = 5.28
http://www.ebook.edu.vn
18
GVHD:TRN NH THO
1.2. Dung tch t cp ng gi E ( tn ) E (HDTK HTL) Ta c: F = g h v F Trong : - F: din tch cn thit lp t cp ng gi, m2 - E: dung tch t, tn - gv: nh mc cht ti th tch, t/m3 Bng 4.4 H thng my v thit b lnh Cng sut t 500 kg/m, chn g = 46 kg/m3 F: h s s dng din tch. i vi t cp ng F = 1 h: chiu cao cht ti lnh ca t, m Gi thit chn chiu cao ban u ca t l 2,5m. m bo khong ti thiu 500 n 800mm gi tun hon bn trong, th ta chn: h = 2,5 0,5 = 2 m Vy dung tch ca t: E = F gv h F = 5.3 46 10-3 2 1 1.3. Th tch t cp ng gi V ( m3) E V= g v 0.5 = 46 10-3 = 10,8 m3 Vy ta chn kch thc t nh sau: RNG SU CAO 2500mm 1900mm 2300mm Th tch thc ca t: V = 2,5 1,9 2,3 = 10,925 m3 1.4. S vch ngn ca t: Ta c: E = 500 kg/m/3h 1h th E = 166,67 kg/h Bng 4. 13 H thng my v thit b lnh Chn s vch ngn, n = 2 Kch thc 1 ngn: Su Rng Cao (mm) 510 730 1900 1.5. Kch thc ca t i vi mi ngn s c 1 ca t. Ca t c cu to 2 mt l tm inox dy 0,6 mm, c bc cch nhit. Cnh ca t c trang b in tr sy chng ng bng, bn l, tay kha bng inox, v giong lm kn c kh nng chu lnh cao. m bo lm kn, ta chn kch thc ca: Rng Cao 800 1950 (mm mm)
http://www.ebook.edu.vn
19
GVHD:TRN NH THO
1.6. Xc nh s khay sn phm Chn kch thc khay sn phm: Di Rng Cao 700 500 60 (mm mm mm) m bo gi lnh tun hon qua cc sn phm t trn cc khay, ta chn bc k khay 70mm S k khay sn phm 1900 n = 70 - 1 = 26 k Vy s khay sn phm l 26 khay, vt liu lm khay l inox c chiu dy 2mm
2.Tnh ph ti nhit t cp ng. Tn tht nhit trong t cp ng gi bao gm: Tn tht nhit qua kt cu bao che. Tn tht nhit do lm lnh sn phm, khay cp ng, gi khay cp ng v cc thit b trong t. Tn tht do x bng. Tn tht do ng c qut. 2.1. Tn tht nhit qua kt cu bao che. Tn tht nhit truyn qua kt cu bao che gm c o73 vch t v ca t. 2.1.1. Tn tht nhit truyn qua vch t. Q11 Q11 = k . F . ( tT tN) Trong : k : h s truyn nhit qua vch F : din tch b mt vch tT, tN : nhit khng kh bn trong v bn ngoi t ng gi ,W/m2K ,m2 ,0C
Ta chn vch t c lm t nhng panel c kch thc tiu chun vi chiu dy cch nhit polyurathan = 150 mm, mt khong 40 42 kg/m3, h s dn nhit
http://www.ebook.edu.vn
20
GVHD:TRN NH THO
1 + . i + CN + 1 i CN 2
1
Trong : 1 : h s ta nhit bn ngoi vch, 1 = 23,3 W/m2K 2 : h s ta nhit i lu cng bc bn trong t, 2 = 10,5 W/m2K k=
1 = 0,126 W/m2K 1 0,0006 0,15 1 + 2. + + 23,3 45,3 0,019 10,5
Tn tht nhit truyn qua vch Q11 = 0,1265 . 19,24 . [20 - (- 40)] = 145,45 W 2.1.2. Tn tht nhit truyn qua ca. Q12 Q12 = kc . Fc .t Chn panel ca c kch thc theo tiu chun vi chiu dy lp cch nhit polyurathan l: 125 mm, h s dn nhit 0,019 W/m2K, 2 lp tn 2 mt, mi lp c chiu dy 0,6 mm, h s dn nhit 45,3 W/m2K. Vy h s truyn nhit qua ca l: k=
1 = 0,15 W/m2K 1 0,0006 0,125 1 + 2. + + 23,3 45,3 0,019 10,5
=>
http://www.ebook.edu.vn
Q1= Q11 + Q12 = 145,5 +14,04 = 159,49 W 2.2. Tn tht nhit do lm lnh sn phm. Q2 Tn tht Q2 bao gm: - Tn tht do sn phm mang vo Q21 - Tn tht do lm lnh khay v gi cp ng Q22 - Tn tht do lm lnh cc thit b trong t Q23 2.2.1 Tn tht do sn phm mang vo Q21 Q21 = M .
(i1 i 2) T
M: khi lng hng trong 1 m, kg i1 , i2 : entanpy ca sn phm vo va ra khi t, J/kg : thi gian cp ng 1 m, kg Do sn phm qua ch ng nn tachon5 nhit sn phm u vo t1 = 100C, nhit sn phm u ra t2 = - 180C Bng 2.11_HT My v TBL , ta c: i1 = 283 kJ/kg , i2 = 5 kJ/kg Vy Q21 = 500 . 2.2.2. Tn tht do lm lnh khay Q22 = Mkh . cp . ( t1 t2 ) / Trong : Mkh: tng khi lmg5 khay cap ng, kg
http://www.ebook.edu.vn 22 GVHD:TRN NH THO