FINDIK ETLER

TRKYEDE YETEN NEML FINDIK ETLER

lkemizde yetitirilen fndk eitleri meyve ekil ve zelliklerine gre grupta toplanr. 1. YUVARLAK FINDIKLAR 2. SVR FINDIKLAR 3. BADEM FINDIKLAR

Yuvarlak Gruba Giren Fndk eitleri:

a.Tombul Fndk: lkemizde yetien en nemli fndk eididir.Daha ziyade Giresun ilinde yaygn olarak yetitirilmektedir. Meyve kalitesinin ok iyi olmas uluslar aras pazarlarda kolayca tutunmasn salam ve Trk fnd dnya lkelerince aranr duruma gelmitir. Periyodisite zellii gsteren tombul fndk eidi iyi ve bakml bahe koullarnda her yl dzenli ve olduka yksek verim vermektedir. Olgun, meyvesi dolgun ve muntazam ekillidir. Tabla ksmna doru genilemekte, uca doru muntazaman daralarak sivri bir u ile nihayetlenmektedir. Meyvenin zeri bariz olukludur. Ortalama uzunluu 17.58 mm. ve genilii 17.04 mm. olan tombul fndn randman %50-52'dir. Kabuk ak,parlak, kahverengi,utan itibaren yarsna kadar kirli beyaz havl olup ortalama kabuk kalnl 1.10 mm. ve kolay krlmaktadr. Tablas geni, yayvan,ortas kabark, meyve bu ksm zerinde bir tarafa meyilli olarak durabilmektedir. meyve zar (testa) ak kahverengi, parlak,przsz,ince,ete yapk ve zeri hafif damarldr.Depolama ve tamada nemli olan i meyve zarlar kolay soyulmakta ve beyazlatlmaya elverilidir. meyve kabuk ekline uyum salam, meyve eti beyaz,parlak ve gevrek olup gbek boluu kk, ya oran %69-72'dir. Ya orannn yksek olmas i'in mekaniksel basnca dayanklln azaltmakta ve kolay bozulmaya neden olmaktadr.Bu yzden krma, ambalajlama, depolama ve tamada itinal olmay gerektirmektedir. 670 - 730 adet kabuklu fnd 1kg. gelen bu eidin zuruflar meyve boyunun 2,5 kat byklkte ve ounlukla 3 ve 4'l otanak

oluturmaktadr. b. Palaz Fndk: Lezzet ve kalitesi orta olan bu fndk eidi daha ziyade Ordu ilinde yaygn olarak yetitirilmektedir. Tombul fndktan olduka iri olan meyvesi dolgun, yuvarlak ve bask,tabla ksm geni, u ksm ise havldr.Ortalama 16.01 mm. uzunluk ve 19.26 mm. genilikte olan meyvelerinin kabuu donuk kahverenktedir. Kabuk kalnl ortalama 1.66 mm. ve kolay krlr. meyvenin zerinde kahverenkli, ince ve ete yapk zar bulunmaktadr. Meyvesi beyaz ve gbek boluu nispeten byktr. 600 - 650 adet kabuklu fndk 1kg. gelmekte ve randman %49-51,ya oran 6468'dir. Kkleri yzlek ve daha ok yanlara gelime gsterdiinden toprak derinlii az, killi, kumlu ve akll topraklarda dahi yetiebilmektedir. lkbaharda dier fndk eitlerinden daha nce uyandndan dondan daha fazla zarar grmekte ve meyveleri daha ok haere zararna uramaktadr. Genellikle 2 ve 4'l otanak oluturan bu fndkeidinin zuruflar meyve boyunun 1,5 kat byklktedir. c. Foa Fnd: Daha ok Trabzon yresinde yetitirilen iri ve gsterili bir fndk eididir. Kabuu krmzmtrak -kahverengte, ortalama 1.20 mm. kalnlkta ve orta derecede serttir. Ortalama 17.87 mm. genilikte kabuklu meyveye sahiptir. meyve zarlar koyu kiremit, kahverengi, zeri kaba damarl, kalnca, meyve etine yapk, ii fildii renkte, serte ve gbek boluu byk olan i, meyve kabuunu iyice doldurmutur. randman %50-53 ve ya oran % 66.69'dur. Tabla ksm darca olan bu eidin 475-550 adet kabuklu meyvesi 1kg. gelmektedir. Genellikle 2'li otanak oluturmakta ve zuruflar meyve boyunun 2 kat byklktedir. d. akldak Fndk: Ordu ilinde yaygn olarak yetitirilen bu fndk eidi Bat Karadeniz blgesinde Delisava ad ile tannmakta ve geni lde retimi yaplmaktadr. Dier fndk eitlerimizden ok daha ge uyandndan ilkbaharn ge donlarndan az zarar grmekte, her trl iklim ve toprak koullarna kolay uyabilmekte olan bu eidin verimi ok yksektir. Olduka iri ve nispeten uzunca olan meyvelerin lezzet ve kalitesi iyi deildir. Meyve kabuu ak kahverenkli, 1.2 mm. kalnlkta ve kolay krlmaktadr. Tabla ksm geni, dz ve da nispeten bombe yapmtr. meyve kabuk ierisini iyice doldurmutur. Meyve etine yapk, damarl ve kalnca zarlar bulunmaktadr. Meyve eti fildii renkte, gevrek ve gbek boluu orta derecede byktr. Kabuklu meyve ortalama 18.41 mm. uzunluk ve 17,76 mm. geniliktedir. 580-610 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Randman %52-54 ve ya oran %58-63'dr. Genellikle 4'l otanak oluturmakta ve zuruflar meyve boyunun 1,5 kat byklktedir. e. Kalnkara Fnd: Dier fndk eitlerinin zor yetitii zayf topraklarda dahi kolayca kolayca yetitirilen bu fndkeidine fndk baheleri iersinde sk rastlanmakta ve mr azdr. Kabuu mat, kirli kahverengi olup u ksm boz renkli ve hav tabas ile kapldr. Meyvesi yuvarlak, tabla ksmnn ortas kabark ve bu ksm zerinde meyve meyilli bir ekilde durabilmektedir. meyve zerinde meyve etine yapk, kaln przl ve koyu kahverenkli zar bulunmaktadr. Meyve eti donuk beyaz renkte ve gevrek olup gbek boluu byk olduu iin abuk bozulur. meyve randman %48-49 ve ya oran

%59-64'dr. Kabuu ortalama 1.3 mm. kalnlkta olan bu fndk eidinin kabuklu meyvesi 19.27 mm. uzunluk ve 19.03 geniliktedir. 450-525 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Zuruflar gsterili ve meyve boyunun iki kat byklkte olup otanaklarndaki meyve says genellikle 3'ldr. meyvenin %30-44' ikiz olmakta ve istenmeyen bu zellik ticari deerini drmektedir. f. Kargalak Fndk: Trabzon ve Hopa dolaylarnda ksmen yetitirilen ok iri bir fndk eididir. Kabuu kaln ve i doldurmas zayf olduundan yetitiricilii yaplmamakta, fndk baheleri iersinde az da olsa rastlanlmaktadr. Kabuklu meyve tabla ve utan bask, ortalama 18.58 mm. uzunlukta ve 23.75 mm. geniliktedir. Kabuu olduka kaln ve sert ortalama 1.33 mm. kalnlktadr. meyve zerinde olduka, kaln, kahverenkli zar bulunmaktadr. Meyve eti beyaz, gevrek, gbek boluu byk ve kolay bozulmaktadr. meyve randman %46-58 ve ya oran %57-63'dr. 340370adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. ounlukla 2'li ve 4'l otanak oluturan by fndk eidinin zuruflar meyve boyunun 1,5 kat byklkte ve u ksm sk paraldr. g. Uzunmusa Fnd: Daha ok Ordu yresinde yetitirilme alan bulunan bu fndk eidi iri, dolgun, ince kabuklu, olduka verimli ve kalitelidir. Meyve kabuu krmzmtrak kahverenkli ortalama 0.99 mm. kalnlkta ve tabla da knt yapmtr. Kabuklu meyve ortalama 18.85 mm. uzunluk ve 17.52 mm. geniliktedir. meyve kabuunu iyice doldurmaktadr. meyvenin zerinde ete yapk,ince,parlak ve przsz zar bulunmaktadr. Beyazlatlmaya elverili olan i meyvenin eti beyaz, gevrek, lezzetli ve gbek boluu kktr. Randman %54-56 ve ya oran %64-68'dir. 620670 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Zuruflar ksa ve meyve boyunun 1-1,5 kat byklkte olup ular sk paraldr.Genellikle 4 ve 5'li otanak oluturmaktadr. h. Mincane Fnd: Tombul fndk eidine ok benzeyen mincanenin zerinde koyu krmz izgiler bulunmaktadr. Daha ziyade Trabzon yresinde yetitirilmektedir. Verimi dk ve periyodisite gstermektedir. Kabuu ak kahverenkli ve tablas nispeten da knt yapmtr. Kabuk kalnl ortalama 1.2 mm. ve krlmas kolaydr. Kabuklu meyve ortalama 18.96 mm. uzunluk ve 17.50 mm. geniliktedir. Randman %48-50 ve ya oran %59-65'dir. meyve zar ak renkli, ince, meyve eti beyaz, gevrek ve gbek boluu nispeten bykedir. 730-760 adet kabuklu meyve 1kg. gelmektedir. Zuruf meyve boyunun 1,5-2 kat byklktedir. ounlukla 4'l otanak oluturmaktadr. . Cavcava Fnd: Yetitirilme alan ok az bulunan bu fndk eidinin kabuu kahverenkli, ortalama 0.9-1 mm.kalnlktadr. Tablas da kntl olan bu fndk eidinin kabuklu meyvesi ortalama 18.46 mm. uzunluk ve 17.33 mm.geniliktedir. meyve zerinde kalnca ve kahverenkli zar bulunmaktadr. Meyve eti fildii renkte ve gbek boluu bykedir. Randman % 52-54 ve ya oran %63-66'dr. 700-780 adet kabuklu fnd 1kg. gelmektedir. Zurflar meyve boyunun 2 kat byklkte ve ounlukla 3

ve 4'l otanak oluturmaktadr. i. Kan Fnd: ok lezzetli olan bu fndk eidinin kabuu koyu krmz kahverenktedir. Nispeten Trabzon yresindeki fndk bahelerinde yer yer rastlanlmaktadr. Tabla dz uca doru muntazam olarak daralmakta ve sivri bir u ile nihayetlenmektedir. Kabuk kalnl ortalama 0.9 mm.' dir. Kabuklu meyve 18.29 mm. uzunluk ve 17.32 mm. geniliktedir. meyve zerinde ete yapk ve krmz, olduka kaln zar bulunmaktadr. Meyve eti fildii renkte, gevrek ve gbek boluu ortadr. Randman %52-54 ve ya oran % 6669'dur. 680-715 adet kabuklu meyve 1kg. gelmektedir. Zuruflar boru eklinde, koyu krmz renkli ve meyve boyunun iki kat byklktedir. otanakta meyve says ounlukla 3'l ve 4'ldr.

Sivri Gruba Giren Fndk eitleri:

a. Sivri Fndk: Hemen hemen fndk retilen btn yrelerde bu fndk eidine rastlanlmaktadr. Olgun meyve iki yandan baskca, uzun ve sivridir. Meyve kabuu parlak, ak kahverenkli, u ksm nispeten kirli beyaz renkte havl ortalama 1.05 mm. kalnlkta ve kolay krlr. Tablas da knt yapm ve meyve bu ksm zerinde dik duramaz. Kabuklu meyve ortalama 20.71 mm. uzunluk ve 14.88 mm. geniliktedir. meyve zerinde bulunan zar ince, ete yapk, ak parlak kahverenkli ve zeri damarldr. Meyve eti fildii renkte olup tatl ve gevrektir. Gbek boluu nispeten iridir. Randman % 49-50 ve ya oran % 65-68'dir. 580-650 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Zuruf uzunluu meyve boyunun 1,5-2 kat byklkte ve ounlukla 3'l otanak oluturmaktadr. b. ncekara Fnd: Dier fndk eitlerinin retildii fndk bahelerinde yer yer rastlanlmakta olan bu eit zayf toprak- larda dahi kolaylkla yetitirilebilmektedir. Tabla ksm kk ve da kabarktr. Meyvenin u ksmnda hav tabakas geni bir yer igal etmektedir. Kabuu mat ve koyu kahverenklidir.Meyvesi iri ve sivridir. Kabuk kalnl ince ve 0.96 mm. kalnlktadr. Kabuu kolay krlan bu eidin kabuklu meyvesi 21.19 mm. uzunluk ve 17.47 mm. geniliktedir. meyve kabuk ekline uyum salam, meyve etine yapk, kalnca ve kahverengi zar bulunmaktadr. Meyve eti gevrek, fildii renkte ve gbek boluu byktr. Randman %50-52 ve ya oran %68-70 ile tombulfndktan sonra en fazla ya oranna sahip olan fndk eididir. 590-670 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Zuruflar meyve boyunun iki kat byklkte olan incekara fnd ounlukla 4 ve 5'li otanak oluturmaktadr. Bufndk eidinin ikiz fndk oluturmas fazla olup arzu edilmeyen bu zellik ticari deerini drmektedir. c. Ac Fndk: Verim ve kalitesi dk olan bu fndk eidinin meyvesi ya iken acdr. Kabuu girintili kntl olan bufndk eidi, sivri fndktan iri yass ve daha enlidir. Kabuk ak kahverenkli ve ortalama kalnl 1 mm.'dir. Kabuklu meyve ortalama 18.68 mm. uzunluk ve 16.63 mm. geniliktedir. meyve zerinde ak kahverenkli ve kalnca zar bulunmaktadr. Meyve eti kirli beyaz, orta byklkte gbek boluu bulunmaktadr. Randman %5052 ve ya oran %63-65'dir. 630-690 adet kabuklu fnd 1kg. gelmektedir.

Zuruflar meyve boyunun iki kat byklkte ve ounlukla 3'l ve 4'l otanak oluturmaktadr. d. Ku Fnd: Sivri fnda ok benzeyen bu fndk eidinin tablas dz ve kabuu ince olup kular tarafndan kolay krld iin bu ad alm ve verimi olduka dktr. Kabuu parlak kahverengi,ortalama 1.1 mm. kalnlkta, meyve ise 19.08 mm. uzunluk ve 16.28 mm. geniliktedir. Meyvenin u ksmlarnda kirli beyaz hav tabakas bulunmaktadr. meyve zerindeki zar ince ve ak kahverenkte olup gbek boluu byktr. Randman % 49-51 ve ya oran %56-61' dir. 570 - 640 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. otanaktaki meyve says genellikle 3'l olan ku fndnn zuruflar meyve boyunun iki kat byklktedir.

Badem Fndk Grubuna Giren eitler:

a. Yuvarlak Badem Fnd: Meyveleri olduka uzun ve sivri olan bu fndk eidinin kabuklar incedir. Kabuklu meyve ortalama 24.35 mm. uzunluk ve 15.14 mm. genilikte olup kabuk kalnl 1mm.civarnda bulunmaktadr. Meyvesi silindirik ve uzun olup sivri bir u ile son bulmaktadr. Tablas dz ksmen da bombe yapmtr. meyve zerinde kahverenkli zar bulunmakta, meyve eti gevrek olup gbek boluu nisbeten byktr. Randman % 51- 52 olan bu fndk eidinin ya oran %5861'dir. 620 - 670 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Zuruflar meyve boyunun 1,5 kat byklkte, ular az paral ve boru eklindedir. otanaklarndaki meyve says genellikle 3'ldr. b. Yass Badem Fnd: Verimi olduka dk olan bu fndk eidinin meyvesi her iki yandan baska ve olduka uzundur. Kabuklu meyve tabladan itibaren genilemekte ve daha sonra daralarak kt bir u ile son bulmaktadr. Kabuk parlak kahverenkli, ortalama 1.3 mm. kalnlkta ve 24.45 mm. uzunluk, 14.93 mm. geniliktedir. meyve kabuk ekline uyum salam, zeri kahverenkli, kalnca zar ile kapldr. meyvenin gbek boluu olduka byktr. randman % 48-49 ve ya oran % 57-62'dir. 530 - 620 adet kabuklu fndk 1kg. gelmektedir. Zuruflar boru eklinde meyve boyunun 2,5 kat byklkte ve daha ok 3'l otanak oluturmaktadr. c. Deirmendere Fnd: Taze olarak tketilen, iri, kaln kabuklu, turfanda ve ok lezzetli bir fndk eidi olup daha ziyade zmit civarnda yetitirilmektedir. meyve randman % 47-48 ya oran % 52-56'dr. 520 590 adet kabuklufndk 1kg. gelmekte olup zuruflar olduka uzun ve meyve boyunun iki kat byklktedir.